Nhiếp Ảnh Toàn Thư Từ Máy Ảnh Đến Hình Ảnh

Tinh hoa của nhiếp ảnh không nhất thiết phải là những T lời quảng cáo đầy ma lực của những nhà sản xuất máy ảnh. Khi các thiết bị ngày càng trở nên tinh vi hơn thị dường như ta đụng chuyện gì cũng cần phải có một món đồ nghề thích ứng, và để sáng tạo hình ảnh thì ta chỉ cần một chiếc máy ảnh, ống kính hoặc phụ tùng “phù hợp” là xong.

Sự thật tất nhiên không phải thể mặc dù một số phát minh mới rất hữu ích đã xuất hiện trong ngành nhiếp ảnh, chẳng hạn như cơ chế đo sáng và canh nét tự động. Sự tân kỳ của các phát minh càng làm ta khó nhìn nhận các thiết bị đúng theo giá trị thực của chúng. Chiếc máy ảnh thu tóm hình ảnh nhưng nó lại không hề có khả năng quyết định, bất kể những tiến triển trong cái gọi là “trí thông minh nhân tạo” (artificial intelligence) của công nghệ tin học đem ứng dụng vào nhiếp ảnh.
Mức độ “thông minh” cao nhất mà hiện thời các máy ảnh đạt được là nhờ các nhà sản xuất đã nạp vào bộ nhớ của máy ảnh những thông số về cách bố cục và thời chụp của các nhà nhiếp ảnh chuyên nghiệp, và tùy theo tình huống nào đó mà máy ảnh sẽ tự động chọn một thông số tương ứng.

Mọi thiết bị phải được sử dụng với ý đồ cụ thể. Một số thiết bị ta bắt buộc phải có, một số khác thực sự có thể hỗ trợ ta rất đắc lực, và một số khác hoàn toàn chỉ là những xảo thuật vô dụng không hơn không kém. Chính kỹ năng và tài nghệ của người cầm máy mới là yếu tố quyết định cho những bức ảnh thành công.

Là một người đam mê nhiếp ảnh có lợi thế về ngoại ngữ, tin học và điều kiện tiếp cận thường xuyên với các tài liệu mới của quốc tế, tôi viết cuốn sách này với ước vọng trình bày một toàn cảnh về thế giới nhiếp ảnh ngày nay. Với ý muốn như vậy thì người viết phải tự giới hạn mình trong một sự chọn lọc thông tin nhất định chứ không thể máy móc dịch hết gần 20.000 trang tài liệu mà người viết đã sưu tầm và tích lũy từ nhiều năm qua. Mục đích của cuốn sách này là tập trung vào những điều thật sự thiết yếu, trong đó vai trò của thiết bị chỉ là một tập hợp công cụ để ghi lại những bức ảnh đã phát xuất từ tâm trí và con mắt của nhà nhiếp ảnh.

Sự thay đổi quan trọng nhất của thế giới nhiếp ảnh ngày nay không phải nằm trong kỹ thuật mà nằm trong cách tư duy hình ảnh. Những quan điểm mới về ngôn ngữ nhiếp ảnh là một vấn đề mà chưa có – hay có thể nói là không hề có – sách báo nào ở nước ta đề cập một cách đầy đủ và có hệ thống. Những quan điểm ấy chính là cơ sở lý luận chủ đạo của cuốn sách này và các vấn đề kỹ thuật sẽ được trình bày trong ánh sáng của các quan điểm mới: từ các thiết bị máy móc hiện đại, kinh nghiệm nhà nghề của các nhà nhiếp ảnh nổi tiếng trên thế giới, các yếu tố thẩm mỹ của hình ảnh cho tới công nghệ nhiếp ảnh kỹ thuật số (digital photography) và xử lý nhiếp ảnh bằng vi tính (digital imaging).

Những vấn đề nào người viết chưa có đủ tài liệu cần thiết, hoặc do hạn chế của bản thân, sẽ được trình bày ở mức độ tổng quát và xin gác lại một dịp khác, trong một cuốn sách khác, sẽ đề cập chi tiết và chuyên sâu hơn. Hy vọng những người yêu thích nhiếp ảnh nhưng không có điều kiện thu thập thông tin mới sẽ cảm thấy hữu ích và lý thú.

Ngoài những hình vẽ hay sơ đồ của các nguyên tắc công nghệ, người viết không đưa vào sách những hình ảnh chỉ nhằm minh hoạ kỹ thuật – những hình ảnh như vậy bạn đọc có thể tìm thấy dễ dàng trong bất kỳ các sách nhiếp ảnh khác trên thị trưởng. Thay vào đó, người viết chọn lọc một số tác phẩm nổi tiếng của những nhà nhiếp ảnh tên tuổi quốc tế thuộc đủ mọi trường phái và phong cách in riêng thành 16 trang phụ bản. Những tác phẩm đích thực như vậy sẽ giúp bạn đọc có được cái nhìn chung về nghệ thuật nhiếp ảnh ngày nay của thế giới, và rất có thể chúng sẽ khơi nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm khác của chính bạn.

Cuốn sách này được viết tặng riêng cho các bạn ảnh của tôi ở CLB Nhiếp Ảnh Đà Lạt. Những giờ phút rong ruổi với các bạn cùng trải lòng, mở mắt trước thiên nhiên và cuộc sống; những lúc cũng trăn trở, khát khao trước sự trói buộc của hoàn cảnh và phương tiện; chính là nguồn động lực thôi thúc tôi bắt tay vào việc. Người viết chân thành cám ơn mọi ý kiến và phê bình của bạn đọc về nội dung của cuốn sách cũng như những gợi ý cho các chủ đề nhiếp ảnh tiếp theo. Xin vui lòng liên lạc theo địa chỉ 227/4 Xô Viết Nghệ Tĩnh, Q. Bình Thạnh, Tp. HCM, ĐT:8993820 hoặc 7E Hai Bà Trưng, Đà Lạt, ĐT:822860.

Vì cái Đẹp.
Trần Đức Tài