Địa Chính Trị Của Loài Muỗi

Từ 250 triệu năm trước, muỗi đã có mặt trên Trái đất, vậy nhưng chúng chẳng nán lại lâu la gì: vòng đời trung bình của một con muỗi là 30 ngày. Rất đông đúc (3564 loài, có mặt trên khắp các châu lục, chúng giết người vô tội vạ (750 000 người mỗi năm! Khi chúng vo ve bên tai ta thì không phải chỉ là để quấy rầy giấc khuya của ta, mà còn là để kể cho chúng ta một câu chuyện: câu chuyện về những đường biên giới bị xóa nhòa, về những đột biến không ngừng, về những cuộc chiến đấu để sinh tồn. Và đặc biệt là câu chuyện tay ba giữa muỗi, ký sinh trùng và con mồi (chính là chúng ta. Câu chuyện của loài muỗi trong bối cảnh toàn cầu hóa được Erik Orsenna kể lại một cách hài hước và vô cùng chi tiết khiến độc giả vừa sợ hãi trước những căn bệnh do loài vật bé nhỏ này lây truyền, vừa thán phục trước khả năng thích ứng thông minh tuyệt vời của chúng để sinh tồn.*** “Chúng ta trúng phải lời nguyền nào vậy? Những con vật nhỏ bé đó muốn gì khi mà cả đêm cứ vo ve mãi bên tai ta? Và tại sao ở chúng lại có một kiểu dai dẳng khó chịu đến như vậy? Tại sao chúng lại chích ta, không ngừng? Ta đã làm gì sai với chúng? Chúng muốn trả thù gì ta?” Bị ấn tượng bởi cái tựa “Địa chính trị của loài muỗi”, mình bắt đầu quyển sách này với một tâm thế rất mong chờ và sẵn sàng vận động hết các tế bào não để ghi nhớ, tay chuẩn bị để ghi chép lại các thông tin cần tìm hiểu thêm. Không làm mình thất vọng, ngay từ những trang đầu mình đã cảm thấy khó mà dứt ra được. Suốt dọc chiều dài phát triển của loài người, chúng ta nhận biết được sự tồn tại của một giống loài nhỏ bé nhưng có thể gây ra cái chết cho gần nửa nhân loại từng sống trên hành tinh này – Muỗi. Mình tự hỏi rằng, liệu thượng đế đã tạo ra loài vật này với một sứ mệnh đặc biệt nào đó và phải chăng sứ mệnh đó chính là tiêu diệt loài người một cách gián tiếp? Cuốn sách này cung cấp “bộ sơ yếu lý lịch” cụ thể của một số loài muỗi từ tên, xuất sứ, nơi ở và cả cách phòng tránh chúng. Bằng những kiến thức đúc kết qua việc tự tìm hiểu và nhờ gặp gỡ các nhà côn trùng học, tác giả đã đưa ra thông tin khoa học cùng dẫn chứng chi tiết về các bệnh do virus hay ký sinh trùng ở muỗi gây ra. Từ dịch sốt xuất huyết, sốt vàng da đến sốt Dengue, sốt Zika, muỗi đã trở thành kẻ thù số một của loài người. Và cuộc chiến giữa người, muỗi và bè lũ virus cùng ký sinh trùng sẽ còn diễn ra khốc liệt hơn nữa khi khí hậu biến đổi, tạo điều kiện để chúng sinh sôi. Cùng với những kiến thức y sinh học lý thú, tác giả cũng đưa ra một góc nhìn, cũng là thông điệp mà ông muốn truyền tải. Khi con người phát triển, xây dựng nhiều công trình, đốn hạ nhiều cánh rừng, xâm lấn nơi ở của các loài động vật thì chúng sẽ phải tấn công ngược lại con người, điển hình như muỗi. Các ngóc ngách, ao tù nước đọng, những hẻm hóc khuất sáng sẽ là nơi lý tưởng của chúng. Chỉ chực trờ một miếng mồi ngon, đám muỗi sẽ vo ve xung quanh chúng ta. Chúng không ngần ngại tấn công con người, gia súc để có được thức ăn nuôi những trái trứng của mình. Khi con người phát kiến nhiều vùng đất mới, mở rộng giao thương, muỗi sẽ theo chân chúng ta, mang những căn bệnh đi khắp mọi nơi trên trái đất. Chúng ta toàn cầu hóa, chúng cũng “toàn cầu hóa”. Những căn bệnh vốn chỉ có mặt ở vùng nhiệt đới, nay lại xuất hiện ở các quốc gia có khí hậu ôn hòa hơn. Nguyên nhân vì hiện tượng ấm lên toàn cầu. Vấn đề cấp thiết được đặt ra, làm sao chúng ta có thể giảm số lượng muỗi để hạn chế lây truyền bệnh. Thuốc xịt chống muỗi, tác động vào bộ gen của chúng, triệt sản con đực hay còn cách nào khác? Tất cả đều được cô đọng trong cuốn sách này. Bằng lối viết súc tích đôi lúc di dỏm, các thông tin tưởng chừng như khó nhằn lại dễ đọc, dễ tiếp thu. Những kiến thức bên trong cuốn sách này cũng có thể đóng vai trò nền tảng để chúng ta tiếp tục tìm hiểu sâu hơn về loài muỗi và các bệnh dịch. Rating: 9,5/10 *** Nhưng khi, trải qua một mùa hè nhợt nhạt, vào tháng Tám, như một con chim lớn không còn sinh khí, chầm chậm bay về phía sự suy kiệt và cái chết, chúng trở nên to lớn và độc ác; bận rộn như những chủ nhà đòn, ranh ma như những kẻ cho vay cầm đồ, dai dẳng và tự tin như chính trị gia, chúng kéo đến thành phố, đầy sự thèm muốn của kẻ tiểu nông, đoàn kết như các cầu thủ của một đội bóng, quái dị và vô liêm sỉ. Chúng là một vết loét công cộng bị nhìn qua ống nhòm ngược: tóm lại, đó chính là sự uy nghi của số phận bỗng trở thành đáng khinh vì cứ mãi hiện diện và quay đi quay lại. Muỗi, William FAULKNER