Tài Liệu Bồi Dưỡng Học Sinh Giỏi Trung Học Phổ Thông Ngữ Văn Tập 1

PHẦN MỞ ĐẦU : MỘT VÀI LƯU Ý CHUNG
1. Về phía giáo viên
Lựa chọn nhân tố
Bồi dưỡng học sinh giỏi
2. Về phía học sinh
Yêu cầu cơ bản
Yêu cầu về năng lực tiếp nhận văn bản
Kĩ năng tiếp nhận văn bản
Chương 1 : NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN THƯỜNG GẶP TRONG ĐỀ THI
HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN
I. Tác phẩm văn học
1. Khái niệm.
2. Tác phẩm văn học là một hệ thống chỉnh thể.
3. Nội dung và hình thức của tác phẩm văn học
4. Ý nghĩa quan trọng của nội dung và hình thức tác phẩm văn học
5. Mối quan hệ giữa nội dung và hình thức tác phẩm văn học
II. Bản chất của văn học
1. Văn chương bao giờ cũng phải bắt nguồn từ cuộc sống.
2. Văn chương cần phải có sự sáng tạo.
III. Chức năng của văn học
1. Chức năng nhận thức.
2. Chức năng giáo dục.
3. Chức năng thẩm mĩ .
4. Mối quan hệ giữa các chức năng văn học.
IV. Con người trong văn học
1. Đối tượng phản ánh của văn học.
2. Hình tượng văn học.
V. Thiên chức nhà văn
1.Thế nào là thiên chức của nhà văn?
2. Bản tính của thiên chức nhà văn.
VI. . Yêu cầu đối với người nghệ sĩ
1. Yêu cầu thứ nhất: Người nghệ sĩ phải luôn sáng tạo, tìm tòi những đề tài mới,
hình thức mới.
2. Yêu cầu thứ hai: Người nghệ sĩ phải biết rung cảm trước cuộc đời.
3. Yêu cầu thứ 3: Nhà văn phải có phong cách riêng.
VII. Phong cách sáng tác
1. Khái niệm phong cách sáng tác:
2. Đặc điểm của phong cách nghệ thuật
VIII. Nhà văn- Tác phẩm- Bạn đọc
1. Nhà văn và tác phẩm.
2. Bạn đọc.
IX. THƠ
1. Thơ là gì?
2. Đặc trưng của thơ.
3. Một tác phẩm thơ có giá trị
4. Tình cảm trong thơ.
5. Thơ trong mối quan hệ hiện thực.
6. Sáng tạo trong thơ.
7. Để sáng tạo và lưu giữ một bài thơ hay.
X. TÍNH NHẠC, HỌA, ĐIỆN ẢNH, CHẠM KHẮC TRONG THƠ
1. Tính nhạc.
2. Tính họa
3. Điện ảnh.
4. Điêu khắc.
XI. VẺ ĐẸP CỦA NGÔN NGỮ THƠ CA
XII. NHÂN VẬT TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC.
1. Khái niệm
2. Vai trò của nhân vật trong tác phẩm.
3. Phân loại nhân vật văn học
4. Một số biện pháp xây dựng nhân vật.
XIII. TÌNH HUỐNG TRUYỆN.
1. Khái niệm
2. Phân loại.
3. Phương pháp tiếp cận tình huống.
XIV. TÁC PHẨM VĂN HỌC CHÂN CHÍNH.
1. Thế nào là tác phẩm văn học chân chính?
2. Yêu cầu của một tác phẩm văn học chân chính
XV. GIỌNG ĐIỆU TRONG VĂN HỌC
1. Giọng điệu là gì
2. Yêu cầu khi tìm hiểu giọng điệu trong văn học.
3. Yêu cầu khi viết một bài văn về giọng điệu trong văn học.
XVI. CHI TIẾT TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC.
1. Chi tiết nghệ thuật là gì?
2. Đặc điểm và vai trò của chi tiết trong tác phẩm tự sự
3. Cách cảm nhận chi tiết trong tác phẩm tự sự
Chương 2 : CÁC CHUYÊN ĐỀ ÔN THI HSG NGỮ VĂN THPT ( Phần 1 )
CHUYÊN ĐỀ 1 : VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM.
1. Những giá trị cơ bản của Văn học dân gian Việt Nam.
2. Vai trò của văn học dân gian
3. Một số lưu ý về phương pháp đọc – hiểu văn học dân gian
4. Ảnh hưởng của Văn học dân gian đối với văn học viết Việt Nam.
CHUYÊN ĐỀ 2 : CA DAO
1. Nhân vật trữ tình
2. Thể thơ
3. Thời gian nghệ thuật và không gian nghệ thuật
4. Ngôn ngữ
5. Kết cấu
6. Một số biểu tượng, hình ảnh trong ca dao
7. Bi kịch người phụ nữ trong ca dao
CHUYÊN ĐỀ 3 : THI PHÁP VĂN HỌC TRUNG ĐẠI.
1. Đặc trưng thi pháp: hệ thống ước lệ thẩm mỹ cổ điển.
2. Thiên nhiên trong văn học trung đại.
3. Một thế giới nghệ thuật phi thời gian.
4. Quan niệm con người trong văn chương trung đại.
CHUYÊN ĐỀ 4: TÍNH QUY PHẠM VÀ BẤT QUY PHẠM TRONG VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM
1. Tính quy phạm trong văn học trung đại Việt Nam:
1.1/ Khái niệm
1.2/ Đặc điểm
2. Tính bất quy phạm trong văn học trung đại Việt Nam
2.1/ Khái niệm
2.2/ Đặc điểm
3. Tính quy phạm và bất quy phạm qua một số tác phẩm tiêu biểu
4. Đánh giá
CHUYÊN ĐỀ 5: HÀO KHÍ ĐÔNG A QUA THƠ THỜI TRẦN
1. Thế nào là hào khí Đông A?
2. Hào khí Đông A trong các tác phẩm: “Tụng giá hoàn kinh sư”, “Thuật hoài”,
“Cảm hoài”.
CHUYÊN ĐỀ 6 : THƠ NGUYỄN TRÃI VÀ THƠ NGUYỄN BỈNH KHIÊM
1. Nguyễn Trãi và Bảo kính cảnh giới – bài số 43
2. Nguyễn Bỉnh Khiêm và Nhàn
CHUYÊN ĐỀ 7 : QUÁ TRÌNH HIỆN ĐẠI HÓA VĂN HOC VIỆT NẠM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN 1945
1. Khái niệm hiện đại hóa
2. Quá trình hiện đại hóa
3. Sản phẩm của hiện đại hoá văn học
CHUYÊN ĐỀ 8 : THƠ MỚI
1. Hoàn cảnh lịch sử xã hội
2. Các thời kỳ phát triển của Phong trào thơ mới
3. Đặc điểm nổi bật của Phong trào thơ mới
4. Những đóng góp của phong trào thơ mới
5. Những tác giả tiêu biểu của phong trào Thơ mới (1932 – 1945)
CHUYÊN ĐỀ 9 : PHONG CÁCH THƠ XUÂN DIỆU
Chuyên đề 10 : GIÁ TRỊ HIỆN THỰC VÀ GIÁ TRỊ NHÂN ĐẠO
1. Khái niệm về giá trị hiện thực
2. Khái niệm giá trị nhân đạo
3. Biểu hiện của giá trị hiện thực trong văn học trung đại
4. Giá trị hiện thực và nhân đạo trong một số tác phẩm lớp 11
Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” – Thạch Lam
Truyện ngắn “Chí Phèo”– Nam Cao. Bổ sung nội dung
CHUYÊN ĐỀ 11 : CHỦ NGHĨA HIỆN THỰC VÀ CHỦ NGHĨA LÃNG MẠN
I. Chủ nghĩa lãng mạn
1. Lịch sử hình thành và đặc trưng cơ bản:
2. 2. Trào lưu lãng mạn trong văn học Việt Nam:
II. Chủ nghĩa hiện thực
1. Lịch sử hình thành và đặc trưng cơ bản:
2. Trào lưu hiện thực phê phán trong văn học Việt Nam
III. Sự khác biệt giữa chủ nghĩa hiện thực và chủ nghĩa lãng mạn trong nội
dung phản ánh
CHUYÊN ĐỀ 12: ĐẶC TRƯNG CỦA CHỦ NGHĨA HIỆN THỰC PHÊ PHÁN VIỆT NAM QUA MỘT SỐ TÁC PHẨM TRONG CHƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN THPT
I. Khái quát về Chủ nghĩa hiện thực phê phán
1. Lịch sử hình thành
2. Nhân vật trung tâm và cảm hứng chủ đạo
3. Các nguyên tắc tái hiện đời sống
4. Đặc trưng thi pháp
II. Đặc trưng của Chủ nghĩa hiện thực phê phán trong Văn học Việt Nam
1. Sự hình thành
2. Đặc trưng
III, ĐẶC TRƯNG CỦA CHỦ NGHĨA HIỆN THỰC PHÊ PHÁN VIỆT NAM QUA MỘT SỐ TÁC PHẨM TRONG CHƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN THPT
1. Đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ – Vũ Trọng Phụng)
2. Các truyện ngắn của Nam Cao
Chuyên đề 13 : TRÀO LƯU LÃNG MẠN TRONG VĂN HỌC VIỆT NAM
GIAI ĐOẠN 1930 – 1945
I. Hoàn cảnh ra đời, quá trình phát triển của trào lưu lãng mạn trong văn học Việt Nam giai đoạn 1930 – 1945
II. Đặc trưng của trào lưu lãng mạn
III.Thơ mới
1. Đặc trưng về nội dung
2. Đặc trưng về nghệ thuật
3. Những nhà thơ tiêu biểu
Xuân Diệu- Nhà thơ mới nhất trong những nhà Thơ mới
Hàn Mặc Tử- Hồn thơ phức tạo và bí ẩn của phong trào Thơ mới
Chuyên đề 14: VĂN XUÔI LÃNG MẠN VIỆT NAM : THẠCH LAM NGUYỄN TUÂN
A. Văn xuôi lãng mạn Việt Nam
B. TÁC GIẢ THẠCH LAM VÀ HAI ĐỨA TRẺ
C. TÁC GIẢ NGHUYỄN TUÂN VÀ CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ
Chuyên đề 15 : VẺ ĐẸP CỔ ĐIểN VÀ HIỆN ĐẠI TRONG TẬP THƠ NHẬT KÍ TRONG TÙ
Chuyên đề 16 :CHỦ NGHĨA YÊU NƯỚC TRONG VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẾN NĂM 1945
I. CHỦ NGHĨA YÊU NƯỚC TRONG VĂN HỌC VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX
1. Sự chuyển tiếp chủ nghĩa yêu nước trong buổi giao thời Âu – Á của văn học Việt Nam từ cuối thế kỉ XIX
a/Bối cảnh lịch sử của buổi giao thời Ấu -Á
b. Những tác giả tiêu biểu của buổi giao thời Âu – Á cuối thế kỉ XIX: Nguyễn Đình Chiểu, Nguyễn Khuyến, Nguyễn Trường Tộ,
II. CHỦ NGHĨA YÊU NƯỚC TRONG VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN NĂM 1945
1. Chủ nghĩa yêu nước trong văn học Việt Nam giai đoạn 1900 – 1930
2. Chủ nghĩa yêu nước trong văn học Việt Nam giai đoạn 1930 – 1945