Sổ tay thẩm phán

Cuốn Sổ tay Thẩm phán này ra đời trong bối cảnh Việt Nam đang thực hiện công cuộc cải cách tư pháp và nền kinh tế được chuyển đổi sang cơ chế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Điều này tạo ra cho ngành Toà án Việt Nam nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức. Thêm vào đó, Việt Nam đã và sẽ tham gia hoặc ký kết nhiều Công ước, điều ước quốc tế song phương và đa phương. Đặc biệt, khi Việt Nam trở thành thành viên của Tổ chức thương mại quốc tế (WTO), đòi hỏi hệ thống pháp luật, bao gồm cả luật nội dung và luật tố tụng, cần được hoàn thiện nhằm đáp ứng được những yêu cầu của tổ chức này. Trong bối cảnh chuyển đổi như vậy, dự đoán số lượng tranh chấp và khởi kiện ra Toà án ngày sẽ càng tăng với tính chất tranh chấp đa dạng và phức tạp hơn. Thực tiễn trên đây đặt ra cho Thẩm phán Việt Nam không những cần phải có kiến thức rộng trong nhiều lĩnh vực luật nội dung mà còn phải hiểu biết và áp dụng thành thạo luật tố tụng liên quan để giải quyết các loại tranh chấp.

Nội dung của Sổ tay Thẩm phán bao gồm những bình luận và hướng dẫn về lý luận và kỹ năng thực tiễn cho việc giải quyết các loại vụ án tại Toà án. Sổ tay Thẩm phán không phải là tuyển tập các luật hoặc bộ luật để Thẩm phán sử dụng một cách trực tiếp trong việc đưa ra phán quyết, mà là cuốn sách hỗ trợ Thẩm phán tìm kiếm những thông tin cần thiết để giải quyết từng vụ án cụ thể, hoặc là những đầu mối hỗ trợ cho việc đưa ra phán quyết đúng đắn. Tiêu chí của việc xây dựng Sổ tay Thẩm phán là nội dung và hình thức đáp ứng yêu cầu thực tế hiện nay; đồng thời có thể thay đổi hay cập nhật một cách dễ dàng và thuận lợi khi cần thiết.

Sổ tay Thẩm phán ra đời với mong muốn sẽ được sử dụng như một cẩm nang cho Thẩm phán trong việc nâng cao kỹ năng nghề nghiệp và tạo điều kiện thuận lợi cho công việc hàng ngày. Ngoài ra, Sổ tay Thẩm phán còn là nguồn tài liệu tham khảo quan trọng cho những người tiến hành tố tụng (nói chung), giáo viên, sinh viên luật… sử dụng. Đây cũng là tài liệu giúp cho những người tham gia tố tụng hiểu biết tốt hơn về thủ tục tố tụng tại Toà án, giúp cho việc tiến hành các thủ tục thuận lợi hơn. Sổ tay Thẩm phán là tài liệu giúp cho công chúng tìm hiểu cụ thể hơn về hoạt động của Toà án, làm cho hệ thống Toà án dễ dàng tiếp cận hơn với công chúng và tăng cường tính minh bạch của các thủ tục tố tụng.

Với tính chất, mục đích và ý nghĩa hết sức quan trọng như vậy nên Toà án nhân dân tối cao, đặc biệt là các tác giả và Ban biên tập, đã nỗ lực rất lớn để cho ra đời Sổ tay này. Sổ tay Thẩm phán được hoàn thành với sự hỗ trợ kỹ thuật của Cơ quan phát triển Quốc tế Ôxtrâylia (AUSAID) thông qua Quỹ Hỗ trợ phát triển nhà nước tốt (CEG), Đại sứ quán Ôxtrâylia tại Việt Nam, đặc biệt là những nỗ lực của Ông Aliband Graham, Giám đốc Quỹ CEG, trong việc giúp đỡ Toà án nhân dân tối cao hoàn thành Cuốn sổ tay này. Toà án nhân dân tối cao cũng chân thành cảm ơn những đóng góp quý báu của các chuyên gia quốc tế Ôxtrâylia, Bà Cate Sumner và Ngài Thẩm phán Michael Moore, vào thành công của Sổ tay Thẩm phán.

Hy vọng Sổ tay Thẩm phán sẽ đáp ứng được yêu cầu của các đối tượng sử dụng, đặc biệt là đối với các Thẩm phán. Với mong muốn như vậy, Toà án nhân tối cao rất mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp cho Sổ tay Thẩm phán để chúng tôi tiếp tục chỉnh sửa và hoàn thiện cho những lần xuất bản tiếp theo.
Tiến sỹ Nguyễn Văn Hiện
Chánh án Toà án nhân dân tối cao