🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Tuần Khủng Hoảng Ebooks Nhóm Zalo --. ........ •--•--a:;!lll!!!! .... I ' � "" /·� Nha xuat ban Lao dqng - Xii hQi Ngo Hoa Binh 4 - Pho Minh Khai - Hai Ba Trung - Ha N(>i Tel: (04) 3624 6920 Fax: (04) 3624 6915 Cong ty cc5 phan Sach Thai Ha 119 cs To Hi�u - cau Giay- m. N(li Tel: (04) 3793 0480 Fax: (04) 6287 3238 Website: www.thaihabooks.com Chiu trach nhi�m xuat ban: Giam doc Nguyen Hoang Cam Chju trach nhi�m nqi dung: T6ng bien t�p Vii Anh Tuan Bien t�p vien Nha xwl't bdn: Nguyen Thi Thuy Bien t�p: Thanh Minh Sita bdn in: M0;1nh Quang THE WONDER WEEKS Trinh bay: E>am Oanh Thiet kl bia: Cam Chau Copyright© 2013 by KIDDY WORLD Promotions B.V All rights reserved. Ban quyen tieng Vi�t © 2014, Cong ty co phan Sach Thai Ha Cuon sach dl1<;1c xuat ban theo h<;1p dong ban quyen giUa Kiddy World Promotions B.V va C6ng ty Co phan Sach Thai Ha. Kh6ng phan nao trong cuon sach nay dl1<;1c sao chep ho�c chuyen sang bat cu d0;1ng thUc ho�c phuong ti�n nao, du la di�n tu, in an, ghi am hay bat cu h� tMng ph1,1c hoi va luu tru thong tin nao neu khong c6 S\1 cho phep b�ng van ban cua C6ng ty Co phan Sach Thai Ha. Bien ID\IC tren xu!t ban phctm cua Thu vi�n Qu6c gia Vi�t Nam I Rijt, Hetty van de Tuan khung hoang : Cac tuan phat trien quan trQng nha'.t trong 20 thang dau d<'1i cua tre I Hetty van de Rijt, Frans Plooij ; Thu Huyen djch. - H. : Lao d(>ng Xii h(>i, 2014. - 47ltr.: hinh anh; 24cm Ten sach tieng Anh: The wonder weeks ISBN 9786046518280 1. Giao d1,1c gia dinh 2. D0;1y tre 649 .122 - dc23i LXH0042p-CIP In 2.500 cuon, kho 15,5 x 24cm t0;1i C6ng ty Co phan In Savina S6 dang ky ke ho0;1ch xuat ban: 2067-2014/CXB/05-202/LE>XH . Quyet djnh xuat ban s6: 848/QE>-NXBLE>XH. In xong va n(lp luu chieu Quy IV/2014. ..! Nhung loi khen t�ng ............................................................................................................. vii Ve cuon sach nay ................................................................................................................. xiii Loi gioi thi�u ............................................................................................................................. 1 ChuO'ng 1: Phat trien: Tre phat trien nhuthe nao? ............................................................................... " .... 1 1 ChU'O'ng 2: Mai sinh: Chao ml/ng toi the gioi ................................................................................. 25 ChuO'ng 3: Tuan khung hoang 5: The gioi cua nhG'ng cam giac thay doi.. ................................................. .47 ChU'O'ng 4: Tuan khung hoang 8: The gioi cua nhung kieu mau ..................................................................... 69 Chu'O'ng s: Tuan khUng hoang 12: The gioi cua nhung bi en doi nh� nhang ............................................. 103 ChuO'ng 6: Tuan khung hoang 19: The gioi cua nhung sl,( ki�n ········: ............................................................. 133 Chu'O'ng 7: Tuan khUng hoang 26: The gioi cua nhung moi quan h� ........................................................... 175 ChuO'ng a: Tuan khung hoang 37: The gioi cua cac ph�m tru ........................................................................ 227 Chu'O'ng 9: Tuan khUng hoang 46: The gioi cua cac trlnh ti,( ........................................................................... 263 ChuO'ng 1 o: Tuan khung hoang 55: The gioi cua cac chucmg trlnh .............................................................. 299 ChuO'ng 11: Tuan khung hoang 64: The gioi cua cac nguyen t�c. ................................................................. 333 ChuO'ng 1 2: Tuan khung hoang 75: The gioi cua cac h� thong ...................................................................... 399 Tai but ...................................................................................................................................... .469 .· .,., : . • "Cu6n sach nay la m(lt 6 cua s6 hQu d1,mg va thU vi a� nhln vao 20 thang aAu obi cua tre. Hetty van de Rijt va Plooij da quan sat va phat hi$n ra nhQng khoang thOi gian de bj t6n thLJC1ng trong qua trlnh phat tri�n cua tre SC1 sinh, gi6ng nhu toi da hoan toan d(lc l�p tlm ra trong cu6n sach cua mlnh, cu6n EJi�m ti�p xuc (fouchpoints, NXB Perseus). NhQng quan sat va gQi y thi�t thVc cua hai tac gia thvc sv rAt tuy$t vqi." - T. Berry Brazelton, Bae sy, Giao su danh dV, tru cmg E>�i hoc Y Harvard "BAt ca ngLJOi nao dang phai 'v�t l(ln' vai tre SC1 sinh va tre nh6 se d�u mu6n d9c cu6n TuJn khUng hoang nay. Cu6n sach nay se 'mo mM' cho cac b�c cha m�. giup hQ biM dLJQc nhOng khia c9nh lien quan toi sv tang truong, phat tri�n. sv thay o6i Mnh vi va phan ang tlnh cam cua con cai ma hQ c6 th� khOng a� y ho�c thAy kh6 ch!u va kh6 hi�u." - Catherine Snow, Tien sy, Giao sutruang Shattuck, Truang Nghien cw sinh Giao dvc Harvard "Tac phAm cua van de Rijt va Plooij v� sv phat tri�n cua tre so sinh c6 gia tri SU dvng va trnh ang dvng khoa hQC to Ion. HQ khong chi giai thich nhQng giai do9n kh6 khan, hanh vi kh6 hi�u khi�n cha m� VO cung lo l�ng cua tre SC1 sinh, ma con cho biM nhQng hanh vi 06 danh dAu buac phat tri�n vuQt b�c cua tre va mieu ta cac giai doc;in trong qua trlnh tlm hieu tre. Cu6n sach nay kh6ng chi giup cac b?c cha m� ma ca cac chuyen gia cOng c6 dllQC hieu bi§t sau sac v� sv phat trien nao bQ cua tre nh6. Quan tr9ng hon. van de Rijt va Plooij da mieu ta each choi va giao ti§p hi$u qua nhM vdi tre a nhOng d9 tu6i khac nhau. tU d6 giup cha m� hieu duqc va c6 sv gan k§t tinh te vdi con cai. sv gan ket cha m� - con cai nay chlnh la ti�n d� quan tr9ng de tre phat trien an toan va phu hqp. TuJn khUng hoang I� cu6n sach nhM thiet phai d9c cho nhOng ngubi dang lam vi$c vdi tre so sinh nhu bac sT khoa nhi, nhan vien xa hQi, nha tam ly h9c va tM nhien la ca cha m� noa." - John Richer, Tien sy, Co van tam ly, Trvong phong Tam ly nhi, Khoa Nhi, senh vien John Radcliffe, Oxford, Anh "Hetty van de Rijt va Plooij se giup bc;in nhln nh?n the gidi theo each cua tre so sinh. Khi tre ldn len. nhOng bieu hi$n cam xuc (nhu kh6c) n6i cha chung ta biet dua tre dang t?p trung nang luqng va keu QQi sv giup da de tlm ra nhQng each mdi de hieu duqc the gidi dang lien tvc thay d6i. Vl van de Rijt va Plooij da kham pha ra nhOng giai do9n c6 the doan trudc duqc trong qua trlnh ma r9ng nh?n thuc va ky nang cua tre so sinh. hQ (cung vdi nhQng vf dl:l tuy$t vbi) c6 the tc;io di�u ki$n de bc;in nh?n ra thbi diem khoi dau cua nhQng giai do�rn cang th�ng nay va kM n9P con b9n vao qua trlnh xu ly nhOng giai doc;in d6. Qua thvc. nhling gQi y v� vi$c c6 them nh?n thuc va ky nang mdi trong cang th�ng rM phong phU, tdi muc du b9n c6 phai la cha m� hay kh6ng thl cOng kh6ng bao giO la qua sdm ho�C qua muQn de hQC dLJQC di�U gl d6 tU cu6n sach nay." -Philip J. Runkel, Tien sy, Giao sll danh dtJ ve tam ly va giao dvc, Tr11ang D?i hoc Oregon ./ ·' ./ I ( "Chan dung cua tac gia tht'.r nhat, Hetty van de Rijt, do ch'au trai Thomas ve ngay 12/9/1998 khi men 23 thang tuoi. C�u chau trai nay va ba co quan h� rat gan giii, trong suot 7 nam cuoi dCri, C�U be chfnh la Vang thai dtrO'ng toa sang trong CUQC aeri b�nh t�t cua ba. Ngay 23/9/2003, ba Hetty qua d&i. T&i t�n nhfrng giay phut cuoi deri, ba van lam vi�c v&i ban bo sung cua cuon sach nay & Ha Lan. Thong' qua cong· trinh ca dCri cua minh, ba Hetty hi v9ng co the tiep them sue m9nh cho nhfrng ngtrcYi lam cha lam m�. va dem l�i cho h9 st,r thanh than trong tam hon cung nhtr st,r tt,r tin de hQ tht,rc hi�n Stf m�nh 'trong ngtreri' theo each ma h9 CO the t�n htr&ng vang thai dtrO'Ilg nho xinh cua minh". . Danh �ng hai con Xaviera va Marco cCmg cac chau Thomas, Victoria va Sarah - Chung toi da hQC h6i dVQC rat nhieu clieu tCt con chau mlnh. . Ki,i ho3n th3nh cac nghien clru ve Tam lY Giao d\lc. Nhan h9c Hinh the va Sinh h9c T�p tinh, va vira m&i ket hon, toi va VQ' - Hetty van de Rijt - da chuyen t&i Cong vien quoc gia Gombe, Tanzania, Dong Phi de nghien clhl loai tinh tinh cimg v&i Jane Goodall. Di! an nghien Ctfu d�c bi�t dU'Q'C chung toi day cong chuan bj nay l9i khong the trien khai trong nhfrng tinh huong pho bien, vi the chung toi phai thay doi de tai. Chinh t<;Ii ncri do va chinh t�i thCri diem do, chung toi da nh�n ra chang co ncri nao tren Tr.ii dat ma ngU'6'i ta co the quan sat nhfrng con tinh tinh m&i sinh song tl! do 6' Cl! ly gan nhU' the. Chung toi khong co bat kY h9c thuyet hay gia thiet nao trong tay de kiem nghi�m, nhU'ng chung toi dU'Q'C dao t90 de quan sat trl!C tiep Va CO h� thong hanh vi cua con V�t tren thl!C te, theo truyen thong cua ngU'Cri dU'Q'C nh�n giai thU'6'ng Nobel Niko Tinbergen•. Va do chinh la dieu chung toi da lam trong gan hai nam. Khi chung toi tr& ve chau Au de lam vi�c 6' Oy ban Nghien clhl Y khoa cua Robert Hinde ve Phat trien va tich hgp hanh vi 1 Niko Tinbergen: Nha khoa h9c y- sinh do�t Giai thuang Nobel sinh h9c va y h9c nam 1973 vi da c6 cong phat minh ra to chuc va hanh vi cua ca nhan va c(>ng dong d(mg v�t. xiv Ve quyen sach nay (m(>t dO'Il tj nghien clni hanh vi d(>ng v�t tn,rc thu(>c m(>t tnremg £>�i h9c 6' Madingley, Cambridge, Anh), chung toi da phai phan tich hang t�p dfr li�u. Trong qua trinh phan tich, c6 m(>t khai ni¢m noi b�t ve giai do�n hoi quy - giai do� kh6 khan ma con con barn dinh lay con m�. Tru&c day, nhfrng giai do�n hoi quy nay dmrc tim thay & khong it hO'Il i2 loai d(>ng v�t linh tnremg. Ket qua cua vi¢c phan tich dfr li¢u ding h6 trQ' cho y ttremg: Trong giai do�n dau cua m(>t ca the, mqt to cht'.rc c6 phan cap se xuat hi¢n trong h¢ than kinh trung ll'O'Ilg lam CO' s& cho S\l' phat trien hanh vi CUa tinh tinh SO' sinh va tinh tinh nho song hoang da. Sau khi da phan tich dfr li¢u va nh�n biet to cht'.rc c6 phan cap ma b�n toi va dong nghi¢p Lex Cools - nha sinh h9c than kinh - gQ'i y, chung toi lien SO sanh nhfrng ket qua tim dl.l'Q'C Ve kha nang CUa tre SO' sinh trong nhfrng giai do�n phat trien khac nhau v&i H9c thuyet Kiem soat nh�n tht'.rc phan cap (PCT) cua William T. Powers. Hoa ra PCT giai thich rat ro ve nhfrng phat hi¢n cua chung toi. Trong nhfrng nam tiep theo, cac djnh de chinh cua PCT da dl.l'Q'C cac nha nghien Clru kiem nghi�m them va ket qua da dl.l'Q'C dang tai tren cac tai li¢u khoa h9c. Cac b�n quan tam c6 the ghe tham trang web www.livingcontrolsystems.com de tim hieu tong quan ve PCT. Khi da c6 bang Tien sy cua tnremg Cambridge, Anh (Hetty) va Groningen, Ha Lan (Frans), chung toi chuyen sang quan sat Va quay phim m� Va tre SO' sinh trong moi trll'Cmg gia dinh cua h9. Nhfrng nghien Clru nay da chi ra rang tre em ding trai qua nhfrng giai do�n barn dinh kh6 khan, c6 lien quan den d9 tuoi theo each tll'O'Ilg tl,l'. V&i m6i m(>t giai do�n kh6 khan, tre l�i t�o ra m(>t bmS-c d(>t pha trong qua trinh phat trien tinh than. M6i Ian nhl.l'v�y. m(>t l&p cua h� thong kiem soat nh�n tht'.rc l�i dl.l'Q'C xep chong len cac l&p h¢ thong kiem soat nh�n tht'.rc dang c6 �n, da dl.l'Q'C to chtrc Va phan cap. Ve quyen sach nay xv 01,l'a tren nghien ct.Yu cua chung toi, toi va Hetty da viet cuon Tuan khimg hodng ban tieng Ha Lan nam 1992, sau do la cac ban tieng £>ll'c, Phap, Th\ly Dien, Dan M�ch, Tay Ban Nha, Anh, Nh�t Ban, Han Quoc va Nga. Nghien ct.Yu nguyen goc cua chung toi bang tieng Ha Lan da dm;rc tai t�o va khang dinh bcYi rat nhieu nha nghien ct.Yu 6' Tay Ban Nha, Anh va Thl,ly Dien. De co them thong tin Ve ban nghien Clru la nen tang CO' s6' CUa CUOn Tuan khung hodng va ve nhfrng an ban bang nhieu thtr ngon ngfr khac nhau, hay truy c�p trang www.thewonderweeks.com. Dang tiec la Hetty da bi mac m(>t can b�nh nhi�t d&i khi chung toi 6' Tanzania, va sau m(>t thng thmmg nh�t cua ca m� va be. Ngoai ra, chung toi con thu th�p them thong tin tir cac CUQC phong van. @ Nghien cli'u cua chung toi da chi ra rang: Tat ca cac ong bo ba m� deu kh6 chiu v&i m('>t dt'.ra tre khong ngirng kh6c. Tren tht,rc te, chung toi da phat hi�n ra m('>t dieu dang ng�c nhien la: Tat ca nhfrng dt'.ra tre kh6e m�nh, binh thmmg deu hay kh6c l6c, deu rac roi, nhieu khe va nh�ng xj & dmg m(>t d9 tuoi, va khi dieu nay xay ra, chung c6 the khien ca nha ch.in chmmg. Tir nghien cU-u cua minh, chung tdi c6 the' docin trU'&c dm;rc ca tu4n thiri die'm cha m� c6 the· kY vc;mg con hQ se trdi qua nhfrng "giai dogn nh(i.ng xi" nay. Trong suot nhfrng giai do�n nay, tre kh6c vi m('>t ly do. Tre d('>t nhien trai qua nhfrng thay doi l&n trong qua trinh phat trien va dieu d6 khien tre kh6 chju. Nhfrng thay doi nay giup tre h9c dU'Q'C nhieu ky nang m&i, vi the, chung dang la ly do de an mirng. Suy cho cimg, d6 la dau hi�u cho thay tre dang phat trien binh thll'iYng. Nhll'ng doi v&i tre, nhfrng thay doi nay l�i khien chung ngO' ngac. Tre ng�c nhien - m9i tht'.r thay doi chi sau m('>t dem. Ct'.r nhll' the no vira m&i bm)'c chan vao m('>t the gi&i hoan toan khac v�y. Ai ding bi et rang qua trinh phat trien sinh ly cua tre tien trien theo kieu ma chung ta v�n thll'iYng n6i la "phat trien b('>c phat". Tre c6 the khong phat trien m('>t chut nao trong m('>t th&i gian, nhll'ng sau d6 l�i cao hO'n ntra phan chi sau m(>t dem. Nghien LO'i giO'i thi�u cil'u c1a chi ra rang qua trinh phat trien tinh than cua tre cGng v�y. Cac nghien cfru ve than kinh h<;>c cho biet c6 nhfrng thay c16i quan tr9ng, nhanh ch6ng ng ma tat ca cac em be deu trai qua trong 20 thang dau deri. N6 cho b.;tn biet moi mQt Slf phat trien 00 CO nghia la gi aoi v&i hieu biet cua tre ve the gi&i va each tre SU dt.mg hieu biet c16 de phat trien nhfrng ky nang m&i ma chung se can trong moi giai do.;in phat trien. E>ieu nay co nghia la gi doi v6'i b�n va con? Cha m� co the SU d1,mg hieu biet ve nhfrng bU'cYC phat trien nhay VQt nay cua con ae VU'Q't qua nhfrng giai OO,;tn kh6 khan boi roi trong CUQC song m&i. B.;in se hieu hO'n each con bi;ln suy nghi va hieu OU'Q'C t.;ii sao tre l.;ii hanh d()ng nhU' v�y vao m()t theri diem cv the. B.;in c6 the ch<;>n sl,l' trg giup thich hgp c16i v&i tre khi can, va ch<;>n OU'Q'C moi trU'erng phu hgp de giup tre t�n dl,lng toi aa tat ca nhfrng bU'cYC nhay VQt trong Sl,l' phat trien cua tre. Tuy nhien, cuon sach nay khong phai la each de bien con b.;in tr& thanh m()t thien tai. Chung toi tin rang moi all-a tre deu thong minh va OQC dao theo each rieng cua minh. Cuon sach nay vi et ve each hieu va t'.rng ph6 v&i con khi con kh6 chju va lam each nao de thay thoai mai nhat v&i con khi con phat trien. Day la cuon sach ve niem vui va noi buon cua vi�c l&n len cling con. Lai giai thi�u Tat ca nhfrng gi can de SU d1,mg dm;rc cuon sach nay la: • MQt ngtrOi cha/ngU'Oi m� (ho�c ca hai) giau tinh thU'O'ng • M(>t em be lanh lgi, to mom, dang l&n • M(>t tinh than s�n sang l&n len cung con • SI! kien nh�n. SU'd1:1ng cuon sach nay nhu'the nao? Cuon sach nay l&n len cung con cua bc;in. Bc;in c6 the so sanh nhfrng kinh nghi�m cua bc;in v&i nhfrng ba m� khac trong such cac giai doc;in phat trien cua con. Qua nhieu nam, chung toi da yeu cau CaC ba m� ghi lc;ti SI.)' phat trien CUa con hQ Cfmg nhU' suy nghi, cam xuc va nhfrng quan sat cua h9 ve hanh vi cua con theo tirng ngay. Nhfrng trang nh�t kY chung toi dua vao cuon sach nay la m9t m�u ghi chep nhu v�y. dl.)'a tren nhfrng bao cao hang tuan cua 15 em be - 8 be gai va 7 be trai. Chung toi hi v9ng rang con bc;in se l&n cung v&i nhfrng em be trong nh6m nghien cil'u cua chung toi, va bc;in c6 the so sanh nhfrng quan sat cua bc;in ve con minh v&i nhfrng quan sat cua cac ba m� khac. Tuy nhien, cu6n sach nay khong phai chi de d9c. Moi phan (c;ti danh cho bc;tn mQt CO' hQi de ghi (c;ti cac chi tiet lien quan t&i SI.)' phat trien cua con. Den khi tre bu&c vao quang gifra thOi thO' au, nhieu ba m� mong m6i nh& lc;ti tat ca nhfrng SI.)' ki�n, cam XUC cua nhfrng nam dau d<'Yi quan tr9ng cua con. M9t so m� ghi nh�t It cu6n nh�t ky ve qua trinh phat trien cua con. ThU'6'ng thi chi can m<)t vai giai do9n quan trQng Cung du de Sau nay ry lrC Ua Ve nhU' nU'cYC la. ChU'O'ng tiep theo "Phat trien: Tre phat trien nhU' the nao" giai thich m<)t so phan cua nghien Clru dU'Q'C SU d1,mg lam nen tang CUa CUOn sach nay Va each trng d1,1ng nghien ClrU do cho con. B9n se biet con phat trien nhU' the nao bang each t9o ra nhfrng bU'&c "nhay v9t" trong qua trinh phat trien tinh than ma trU'&c d6 la nhfrng giai do9n "s6ng gi6" khi tre luon luon nh�ng xi, cau ban va that thU'6'ng. "Chll'OTig 2: M&i sinh: Chao mtrng t&i the gi&i" mieu ta the gi&i cua tre m&i sinh va each tre tiep nh�n nhfrng cam giac xung quanh. B9n se biet each trang bi cho tre de d6i ph6 v&i nhfrng thach thtrc CUa CUQC song, ciing nhU' biet dU'Q'C tam quan tr9ng CUa vi�c tiep XUC CO' the v&i St,1' phat trien trong tU'O'ng lai CUa tre. Nhfrng dieu nay se giup b9n hieu hO'n ve dua con m&i sinh, hQC each nh�n biet dieu tre muon Va can, ciing nhU' biet dU'Q'C tre Se trai qua dieu gi khi c6 bU'&c nhay v9t dau tien. Cac chU'O'ng tiep theo thao lu�n ve cac tuan khung hoang - 10 thay doi l&n ma con b9n se trai qua trong 20 thang dau d6'i, & cac tuan th& 5, 8, 12, 19, 26, 37, 46, 55, 64 va 75. M6i chU'O'ng Se cho b�n biet cac dau hi�u nh�n biet m<)t bU'tYC nhay VQt quan tr9ng sap xay ra. Sau d6 la phan giai thich nhfrng thay doi m&i Lai giai thi�u ve m�t nh�n thl'.rc ma con b9n se trai qua trong thCri diem do va each con b9n se t�n d1,mg nhfrng thay doi do trong qua trinh phat trien cua minh. M6i mqt btr&c nhayv9t se dtrQ'C thao lu�n trong mqt chtrong rieng, bao gom b6n phan: "Dau hi�u nh�ng xi tuan nay" mieu ta nhfrng dau hi�u cho biet con b9n chuan bi t9o ra btr&c phat trien nhay v9t. Phan anh tll' nhfrng ba m� khac ve nhfrng thm diem rac r6i cua con hQ la Slf h6 trQ' quy bau giup b9n VlfQ't qua nhfrng giai do9n song gio do con gay ra. Trong phan nay, b9n se tim thay m1,1c nh�t ky co tieu de "Dau hi�u con toi l9i dang l&n". Hay kiem tra tat ca nhfrng dau hi�u ma b9n nh�n thay (y con cht'.rng to con sap trai qua mqt thay doi l&n. "BlYcYC nhay v9t than Jcy" thao lu�n nhfrng kha nang m&i ma con b9n se hQC dtrQ'C trong SUOt btrcYC nhay VQt hi�n t9i. Trm:mg hQ'P nao ciing giong nhtr co mqt the gi&i m&i m& ra, v&i rat nhieu nhfrng dieu ma tre CO the quan Sat dU'Q'C Va rat nhieu nhfrng !t lo.;it nhfrng y ttrerng ve nhfrng tro choi, ho.;it d()ng va do choi phu hQ'P nhat v&i con b�n. Ban ghi chep chi tiet ve Sl! phat trien cua con. B.;in co the theo d6i nhfrng giai c1o.;in nh�ng xj va 51,l' phat trien cua con xuyen su()t cu on sach nay va bo sung bang chinh nhfrng ghi chep cua b.;in, sao cho no co the the hi�n 51,l' phat trien cua con trong suot 20 thang c1au c1Cri. Lai gim thi�u Chung toi hi v9ng b�m se SU d1,mg nhfrng kien thtrc ve cac bU'&c ph.:it trien nhay v9t cua con de hieu du·Q'c con dang trai qua chuy�n gi, giup con VU'Q't qua nhfrng giai do�n kh6 khan va khuyen khich con l&n len, bU'&C vao giai do�n ch?p chfrng. Chung toi ding hi VQng b�n c6 the san se d.mg con niem vui va thach thtrc cua vi�c l&n len. Tren het, chung toi hi v9ng b�n se c6 dm;yc Sl,l' binh yen trong tam hon va se tl,l' tin vao kha nang nuoi d�y con cua minh. Chung toi ky v9ng c�on sach nay se tr& thanh mc)t ngm'.ri b�n dang tin c�y va mc)t tai li�u hU'&ng d�n khong the thieu trong 20 thang quan tr9ng dau dCri cua con b�n. m Qt ngiriri m� gi'ri cho chllng tOi blrc thll' nay: Frans va Hetty than m�n . ... Toi nh�n thAy con mlnh luon kh6 tfnh trong khoang vai ngay truac khi toi nMn ra b8 c6 m(lt buac phat tri�n nhay v9t. Toi kh6 ch ju nhung c6 g&ng klm nen cam giac cl6 cho tai khi m(lt gi9t nuac cOng clu lam tran ly. Khi cl6, cloi Jue toi rAt gi�n con va phan Ling cua toi khi�n chinh toi cung phai gi�t mlnh. Khi chuy�n nay xay ra khoang ba l�n. toi cla vi�t IQi tM ca nhOng buac nhay VQt cl6 vao m(lt to Jich. C6 ve hai dien r6, nhung toi nghi la gio toi cla c6 th� Ling ph6 voi nhOng giai cloQn kh6 khan cua con t6t hdn nhi�u. Toi bi�t di�u gl se xay ra truac khi n6 thvc sv xay ra. Toi khong con thAy ngQc nhien noa. Than ai , Maribel Ven chung toi, day la b-Lrc thu vo cimg d�c bi�t. Maribel da mieu ta cam giac cua rat nhieu ba m� khac, d6 la: Nhfrng btr&c nhay v<;>t cua con h<;> c6 the rat kh6 chju! D6 chinh la ly do t.;ii sao chung toi l.;ii pha.t trien Cdnh bcio nhay v9t. Str d1,mg n6 rat dcm gian. Chi can nh�p dfr li�u cua b.;in (ngay den h�n chtr khong phai ngay sinh nhe) vao trang web www.thewonderweeks.com. M6i btrc thtr se c6 mqt do�n d�c ta ngan ve btr&c nhay v<;>t sap xay ra trong qua trinh phat trien tinh than cua con. Djch V\l nay hoan toan mi�n phi nhe! l o�u jll'.i .n1.1u U�!J:i :i�lld �J! :U�!J:i :i�lld � l@itlili@j rre phiit triin nhtithhitol filr V &i nhieu ong bo ba m�. nhin con l&n Jen la m(>t trong nhfrng trai nghi�m thu vi va dang gia nhat trong dt so cha m� l9i ban khoan khong biet dieu gi dang dien ra trong nao tre khien tre c6 the h9c duqc nhfrng ky nang m&i. Chung ta deu biet rang nh�n biet cl.ta tre ve the gi&i phat trien va thay doi khi tre d(>t nhien c6 the nh�n ra gi9ng n6i cl.ta ba tren di�n tho9i. Nhfrng khoanh khac nay cfmg c6 y nghia nhtr Ian dau tien tre biet bo, nhtrng l9i bi an hO'n vi chung co lien quan t&i nhfrng dieu dien ra trong nao tre ma chung ta khong nhin thay duqc. D6 chinh Ia bang cht'.rng cht'.rng minh nao tre ding pha.t trien nhanh ch6ng nhu chinh CO' the nho be dang yeu cl.ta tre v�y. Nhtrng s&m hay mu(>n thi cha m� ding se phat hi�n ra rang 20 thang dau tien giong nhu m(>t con dut nhien bien thanh noi thong kho. Tre c6 ve thay doi ch6ng m�t nhtr thm tiet. C6 nhfrng Jue CUQC song v&i tre Ia m<;>t trai nghi�m mang tinh th tr nghi�m. Nhfrng giai do9n kh6c 16c nh�ng xj khong the tranh dtrQ'C khien ca bo va m� deu tuy�t v9ng vi h9 khong hieu chuy�n gi da xay ra v&i thien than be nho va co dung m9i each de VO ve con nhtrng VO ich. Hi!Jili&il Trll phOt trii!n nhuth@ nOo? � Kh6c 16c va bam dinh co the chi don gian la tre dang Ian Trong 35 nam, chung toi da nghien CUu ttrcmg tac gifra m� va be. Chung toi c6 tai li�u cht'.mg minh - tir cac quan sat khach quan, cac ghi chep ca nhan t&i cac video ghi hinh - nhfrng thc'Yi diem ma cac ba m� bao la con hQ "kho tinh". Nhfrng giai do�n kh6 chju nay thtrc'Yng song hanh v&i ba tir: Barn dinh, Quau qu�u va Khoc loc. Chung ta deu biet rang d6 la nhfrng dau hi�u biet n6i bao hi�u giai QO�n tre sap CO mc)t btrcYC nhay VQt trong qua trinh phat trien. Ai ding biet rang St,f phat trien sinh ly cua tre t Trong cu6n sach nay, chung toi phac thao 10 bu&c phat trien nhay v9t quan tr9ng ma tat ca cac be deu se trai qua trong 20 thang dau dc':ri. M6i bu&c phat trien nhay v9t l<;Ii giup con b<;In so sanh thong tin theo each m&i va sil' d1,mg thong tin do de nang cao nhfrng ky nang can thiet de phat trien, khong chi ve m�t sinh ly ma ca ve tinh than, tr& thanh m9t nguai biet suy nghi va phat trien toan di¢n. M6i m9t bU'&c l<;Ii dU'Q'C bao trU'&c bang m9t giai do<;In nh�ng x! ho�c barn dinh, trong giai do<;In do tre doi hoi m� ho�c nguc':ri cham soc phai quan tam nhieu hO'n t&i minh. Dieu tuy¢t vc':ri va kY di¢u la tat ca cac be deu trai qua nhfrng giai do(;ln kho khan nay vao cling m9t thai diem, hO'Il ho�c kem nhau m9t ho�c hai tuan, trong su6t 20 thang dau tien cl.ta cu9c dc':ri. MU'c':ri bU'cYC phat trien nhay v9t ma tre SO' sinh deu trai qua nay khong nhat thiet phai dong bQ v&i cac bU'cYC phat trien bQC phat ve m�t sinh ly, du dOi khi chung co the trung kh&p. Nhieu dau m6c trong so nhfrng dau m6c thll'ang thay cua qua trinh 20 thang phat trien dau tien, nhU' m9c rang, cilng khong co lien quan gi t&i nhfrng bU'cYC phat trien nhay VQt ve tinh than nay. Ngll'Q'C l<;Ii, nhfrng dau m6c quan tr9ng trong qua trinh phat trien tinh than dU'Q'C phan anh trong qua trinh phat trien sinh ly, du chung khong he b! gi&i h<;In b&i dieu do. Dau hi�u cl.ta buoc nhay v9t M9t thc':ri gian ngan tru&c m6i bu&c nhay v9t, tre co m9t S\f thay doi d<)t ng9t va di�n ra nhanh chong. Do la S\f thay doi trong h¢ than kinh, chu yeu la Cr nao b9 va cling v&i do co the con co m9t l@!ijj@I Tr@ phat trii!n nhllthO n;\ol � vai thay doi ve m�t sinh ly nfra. Trong cuon sach nay, chung toi g9i do la "thay doi lcm". M6i m<_'>t thay doi l&n l9i khien tre co m<_'>t kieu nh�n biet m&i va thay doi each tre nhin nh�n the gi&i cua minh. Va m6i m('>t Ian co du'Q'c m('>t kieu nh�n biet m&i, con b9n l9i co them cac each de h9c hoi nhfrng b<.'> kY nang phu hcrp v&i the gi&i. Chang h9n, vao tuan tht'.r 8, m<_'>t thay doi l&n dien ra trong nao tre giup tre Ian dau tien nh�n biet dm;rc cac kieu mau don gian. Trong suot giai do9n tinh l�ng thm'mg thay ban dau cua m6i m<)t thay doi l&n, b9n co the nh�n thay co nhfrng hanh vi m&i dang xuat hi�n. Chi m<)t thCYi gian ngan sau do, b9n chac chan se nh�n ra. Trong vi dl,l tuan tht'.r 8, con b9n se d<)t nhien quan tam t&i nhfrng mo hinh, do v�t, cau true hfru hinh, vi dl,l nhtr do h<)p tren k� & sieu th! hay cac thanh chan & ciii cua be. B9n cung co the nhin thay ca Sl,l' phat trien sinh ly. Chang h9n, be co the bat dau CO m<)t chut kiem SOat doi v&i CO' the minh, VJ gi(y be da co the nh�n ra each tay va chan ho9t d<)ng nhtr the nao va co the kiem soat chung. Vi the, thay doi !cm dieu chinh khai ni�m nh�n tht'.rc ben trong ding nhtr ben ngoai CO' the tre. Dau hi�u quan tr9ng nhat cua thay doi l&n la hanh vi cua tre co XU htr&ng t� di m<)t each kh6 hieu. Doi khi co ve nhtr con b9n da doi tinh doi net, thanh m<)t dt'.ra tre khac. B9n se nh�n thay khong con Sl,l' nh�ng xj nhtr nhfrng tuan tflfcYC Va thtrCYng Se la nhfrng tr�n khoc lac ma b9n khong Sao giai thich dtrC)'C. Dieu nay khien b9n Cl,l'C kY lo lang, d�c bi�t la trong Ian dau tien b9n g�p phai chuy�n nay, nhtrng do l9i la dieu hoan toan binh thtrCYng. Khi tre kh6 tinh va doi hoi nhieu hO'n, cac ba m� ban khoan khong hieu c6 phai con hQ bi om khong. Ho�c hQ co the cam thay btyc b<)i, khong hieu t9i sao con hQ l9i d<)t nhien kh6 chju va phien pht'.rc nhtr v�y. � � � IQi!i'lii ll!il Tri! phat triln nhu thi!nao? Thai diem cua cac giai do�n nh�ng xj Tat ca tre em deu trai qua nhfrng giai do9n nh�ng xi do vao dmg th<'Yi diem. Trong suot 20 thang dau d<'Yi cua tre, c6 10 bu&c phat trien nhay VQt, kem theo do la CclC giai do9n nh�ng Xi tuong trng ban dau. Ck giai do9n nh�ng xi nay xuat hi�n & tuan tht'.r 5, 8, 12, 15, 23, 34, 42, 51, 60 va 71. Nhfrng giai do9n bat dau nay co the xe dich khoang m<)t ho�c hai tuan, nhung chac chan la chung se xuat hi�n. Trong cuon sach nay, chung toi tl,l' h9n che minh t�p trung vao giai do9n phat trien cua tre tir khi m&i sinh cho t&i khi tre dU'Q'C I tu6i ru&i. Tuy nhien, dieu nay van chtra hoan toan cham dt'.rt cho t&i khi con b9n ch�p chfrng biet di. Co tai li�u da cht'.rng minh m<)t SO btrcYC phat trien nhay VQt khac dien ra trong SUOt th<'Yi thO' au va th�m chi con keo dai t&i t�n nhfrng nam tre btr&c vao tu6i vl thanh nien. Nhfrng giai do9n nh�ng xi ban dau cua con b9n khi con la tre SO' sinh �hong keo dai qua lau. Chung co the chi keo dai vai ngay - du co ve dai hO'n the doi v&i nhfrng ong bo ba m� hay lo lang ve nhfrng tr�n khoc khong the ly giai n6i cua con. Khoang each gifra nhfrng giai do9n ban dau nay ding ngan - trung binh la khoang 3 ho�c 4 tuan. Sau nay, khi nhfrng thay d6i ma con b�n trai qua tr& nen pht'.rc t9p hon, chung se keo dai hon de tre co the dong hoa dtrQ'C va cac giai do9n nh�ng xi co the keo dai tir I den 6 tuan. Tuy nhien, moi tre moi khac. C6 nhfrng tre thay thay d6i kh6 chiu, phien pht'.rc hon nhfrng tre khac va ci:ing co nhfrng thay d6i kho chiu hon so v&i nhfrng thay d6i khac. Nhll'Ilg tat ca cac be deu se boi roi m()t chut khi nhfrng thay d6i l&n nay tuoi dtrQ'C dtra ra tc.ii th<'Yi diem xay ra CclC btr&C phat trien nhay VQt dtrQ'C tfnh toan theo cac be du thang. Neu con he.in sinh non ho�c sinh mu(>n, be.in chi can dieu chinh d(> tuoi cho phu hQ'P. Chang he.in, neu con be.in sinh mu(>n 2 tuan, giai doc.in nh�ng xi cua con be.in c6 le se xay ra s&m hO'n 2 tuan so v&i con so chung toi li�t ke & day. Neu con he.in sinh s&m 4 tuan, giai doc.in d6 se xay ra sau 4 tuan. Hay nh& them b&t ttrO'Ilg t'.rng cho m6i m(>t trong so mtr<'Yi btr&c phat trien nhay VQt nay. � IQiiliii@lrre phOt triOn nht giai do�n nMng xi h011. t11011g doi d011 gian. � Trong khoang tuan nay, giai d� � Trong khoang tuan nay, chac chan la vang thai "'; �-,. "giong to" chac chan se xay ra. c.:�· d11011g cua con b�n se chieu sang tr6' l�i. � � Hanh vi kh6 chju, nh�ng xi er khoang tuan tht'.r 29 ho�c 30 khong phai la dau hi�u bao tmirc m(>t b11irc nhay vQt khac. Chi d011 gian con b�n dii kh.im ph.i ra la m� c6 th!! di dau mat va de no l�i m(lt minh. C6 ve buon Clliri, nh11ng do la ca m(>t S1,1' tien b(l day. D6 la m(lt Icy nAng men ma con b� da hqc d11gc: Tre dang hqc ve khoang each. Offilljffljhre phiit triOn nhllthO nOol� ---------- @llhtmg co em 6t nilo la ngoq,i /! ----------------- ] ' Tat ca cac em be deu trai qua cac giai do�n nh�ng xj khi nhung thay doi Ian trong qua trinh phat trien cua tre xay ra. Thong thuang, nhung em be diem d�m. de tinh cOng se phan Ltng vai nhang thay doi nay giong nhu nhung em be nong nay, kho tinh. Nhung cOng khong co gi ng�c nhien khi nhung em be tinh khi that thuang se g�p kh6 khan nhieu hem trong vi$c doi pho vai nhung thay doi do so vai nhung nguai b�n diem tinh hem. M� cua cac be "kho tinh" vi the cOng co khoang thai gian kho khan hem vi con hQ doi h6i dLJc;tc quan tam hem va th�m chi con doi h6i nhieu hon naa khi chung pMi doi ph6 v<'.1i nhung thay doi Ion. Nht1ng dlta tre nhll v�y d�c bi$t can m�. nhllng l�i mau thuan voi m� nhieu nhat va co mong muon hQC h6i Ion nhat. Bu'ac nhay VQ t than ky Doi v&i tre, nhfrng thay doi l&n nay thmJ-ng dtrQ'C coi la m9t CU SOC, VI chung dao lQn CUQC song quen thUQC ma tre VOn biet. Neu dung liiti m9t chut de nghi ve dieu nay, bi;in se thay no hoan toan d� hieu. Chi can ttremg ttrgng chuy�n gi se xay ra khi thtrc d�y, bi;in thay minh & m9t hanh tinh hoan toan xa liit, noi ma m9i thtr deu khac han so v&i nhfrng gi bi;in van quen thu9c. Bi;in se lam gi? Biitn chac chan se khong muon an m9t bfra trong yen lanh hay danh m9t giac ngu dai. Con bi;in cfmg v�y thoi. Tat ca nhfrng gi be muon la barn dinh lay ngtrOi ma be cam thay an toan nhat. Van de cang tr& nen phtrc tii}p hO'n v&i bi;in va con khi m6i m9t btr&c phat trien liiti khac nhau. M6i m9t btr&c liiti cho tre m9t kieu nh�n biet m&i, tii}o dieu ki�n cho tre h9c dtrQ'C m9t b9 ky nang m&i thu9c m9t the gi&i phat trien m&i � � lgitli!l@jj Tri ph;i t tri�n nhUthe' nOol - nhfrng ky nang ma du bgn c6 khuyen khich t&i mt'.rc nao tre cfmg kh6 CO the hQC dU'Q'C 6' dQ tuoi con rat nho nay. Chung toi se mieu ta nhfrng thay doi nh�n tht'.rc ma con bgn se trai qua trong m6i bU'&c phat trien nhay v9t, dlng nhll' nhfrng ky nang m&i ma tre c6 the h9c dll'Q'C. Bgn se nh�n thay la m6i the gi&i }gi dU'Q'C xay dl,l'ng dl,l'a tren nhfrng nen tang s�n CO trll'cYC d6. Trong m9t the gi&i m&i, con bgn co the kham pha dU'Q'C rat nhieu dieu m&i me. M(>t so ky nang ma tre kham pha dU'Q'C hoan toan m&i, nhU'ng cfmg CO nhfrng ky nang chi la Sl,l' Cai thi¢n CUa nhfrng ky nang ma tre Von da hQC dU'Q'C trU'cYC do. Khong c6 hai em be nao hoan toan giong nhau. M6i m(>t dt'.ra tre lgi co m9t s& thich, tinh each va d�c diem sinh ly rieng va nhfrng dieu nay se dieu hll'&ng tre ll,l'a ch9n nhfrng tht'.r trong the gi&i m&i ma ca nhan tre thay thu vj. Co be se nhanh chong bat chU'&c m9i tht'.r, lgi c6 nhfrng be bi cu on hut b&i m9t k¥. nang d�c bi¢t nao do. Chinh nhfrng khac bi¢t nay khien tre tr& nen d(>c dao. Neu theo d6i, bgn se thay ca tinh rieng nhat cua tre xuat hi¢n khi tre phat trien. tn B�n co the giup be nhli the nao? Bgn chinh la ngU'Oi con biet r6 nhat. Be tin tll'&ng bgn va biet bgn r6 hem bat Icy ngU'Oi nao khac. Khi the gi&i cua be bi dao l(>n, be se VO cung boi roi. Be se khoc, doi khi la khoc mai khong thoi Va be Se khong thich gi hem la dU'Q'C bgn �m trong tay SUOt ca ngay. Khi l&n hem m(>t chut, be se lam bat Ctr vi¢c gi de dU'Q'C 6' gan bgn. Doi khi be se barn dinh Jay b�n va gifr ch�t khong rOi. Be co the muon lgi dU'Q'C doi XU nhll' m(>t em be nho xiu. Tat ca nhfrng dieu nay deu la dau hi¢u cho thay tre can dU'Q'C an ui Va HiIJl"'\l\j TrO phOt trien nhllthO nilo? � bao v�. D6 chinh la each de tre cam thay an toan. B9n c6 the n6i tre dang quay tr& l9i thcYi kY dau, barn dinh lay m�. Khi con b9n d<)t nhien tr& nen nh�ng Jtj, b9n c6 the cam thay lo lang ho�c th�m chi la kh6 chju v&i hanh vi rac roi cua be. B9n Se muon biet CO chuy�n gi khong on v&i con Va b9n U'6'C gi tre Se tr& l9i la tre tru&c kia. Phan t'.rng tt,r nhien cua b9n se la quan sat tre ky lu&ng hO'n. Khi d6, nhieu kha nang b9n se phat hi�n ra la tre biet nhieu hO'Il b9n nghi. B9n c6 the se de y thay tre dang n6 lt,rc lam nhfrng vi�c ma b9n chua bao gier thay tre lam tru&c d6. C6 the luc d6 b9n m&i biet con dang thay doi, du chinh be da biet dieu d6 dugc m<)t thcYi gian roi. La m�. b9n chinh la ngU'cYi thich hgp nhat de cho con b9n nhfrng dieu be c6 the XU ly dugc va dap ll'ng dU'Q'C cac nhu cau cua con. Neu b9n phan ll'ng v&i dieu ma con dang co n6i v&i b9n, b9n se giup con phat trien dm;rc. Hien nhien, con b9n c6 the thich m<)t so tro chO'i, �09t d<)ng hay do chO'i ma ca nhan b9n thay khong thu vi va b9n c6 the thich nhfrng th tr khac ma. con hoan toan khong thich chut nao. Dirng quen rang ngu-cYi m� cung mang tinh rieng nhat. B9n c6 the khuyen khich con neu con b&t quan tam ho�c muon tir b6 qua d� dang. V&i St)' trg giup cua b9n, con se l9i thay toan be) qua trinh chO'i - h9c thu vj va day thach thtrc. � lijffiililfllrre phO t trii!n nhllthi!nOol Khi tre al/Qc cho phep w quyet ainh thai gian va kieu chu y ma tre thich, bQn se thay la aieu nay khac nhau w tuan nay sang tuan khac. Khi m(lt thay aoi Ian xay ra trong tre, tre se trai qua nhung giai aoQn sau: • Nhu cau barn dinh lay m� • Nhu cau cling m� chai va hoc nhltng ky nang moi • Nhu cau ti! chai m(lt mlnh. Chinh vi aieu nay nen nhung khoang thdi gian vui aua al/QC len ke hOQCh san la aieu kh6ng blnh thllang. Neu bQn muon c6 al/QC toan b(l St! ch(J y (hay sv chu y kh6ng bi phan tam) cua con, bQn can pha.i chai vao thoi aiem thich hQp vai be. Th�t kh6 ere co the l�p ke hoQch chai aua vai tre con. Qua thvc, tre th�m chi con c6 the kh6ng aanh gia cao sv quan tam cua bQn tQi thdi diem bQn danh rieng ra ae c6 "khoang thai gian chat IL/Qng" voi Chung. Nhung khoanh khac diu dang, vCta long va vui ve chi xay ra voi tre ma th6i. Day chinh la thOi diem m� va be c6 the g�p phai van de lam sao de dieu chinh cho phu hQ'P v&i nhau. C6 khac bi�t 16'11 gifra dieu tre muon va dieu m� muon ho�c nghi la tot nhat cho tre va dieu nay c6 the khien ca hai cling bl;l'C tt'.rc va oan gi�n. Khi nh�n ra nhfrng ky nang m&i ma con b.;i.n dang co gang luy�n t�p. b.;i.n Se dU'Q'C trang bj tot hon bang nguyen tac dung dan cho mf>i giai do.;i.n phat trien va dieu chinh nhfrng nguyen tac d6 neu can khi tre 16'11 len. Hlilljj!ifll TrO pht th6i quen di. Khi c6 the ho, tre hoan toan c6 the tim lCili dtrQ'C do chcri cua minh va khi da biet di, tre CO the t\l' tin btr&c tren doi chan cua chinh minh, tre se khong con thich dtrgc be nhieu nhtr trtr&c nfra. Moi m(>t btr&c nhay v9t trong qua trinh phat trien se lam tailg kha nang va S\f d(>c l�p CUa tre. Sau buac nhay v9t Giai dot ng(>t nhtr khi n6 bat dau. Hau het cac ha m� deu xem day la thCri gian de thtr gian va vui chcri v&i con. Ap 11,l'c phai thtremg xuyen quan tam t&i con khong con nfra. Tre da tr& nen d(>c l�p hon va thtremg b�n r9n v&i vi�c luy�n t�p nhfrng ky nang m&i. Giai doi vi�c khong nam trong tam kiem soat cua co ay, co ay c6 the cam thay bat ll,l'C va th�m chi con thay SQ' phai be con. Hay kiem soat tinh hinh ngay khi b�n c6 the va lam quen v&i con cang s&rn cang tot. Ngay ca khi con b�n phai nam trong !Ong kinh, hay danh cang nhieu thCri gian ben con cang tot va quan tam cham soc den con nhieu nhat c6 the. Hay n6i chuy�n v&i con de con biet b�m van (y ben c�nh du b�n khong the ch�m vao con. Hay nh& phai len tieng. Neu b�n muon con & gan, ho�c neu b�n muon dtrQ'C mt?t minh & v&i con, hay n6i dung nhtrv�y: Bc;m chinh la ngtrCri quyet dinh mt'.rc d9 b�n muon be con len va v6 ve con. Phan l&n nhfrng ba m� s&m giao tiep v&i con nhtrng bi can tr& b&i cac thu tl,lc & b�nh vi�n hay nhfrng ngm'.ri & xung quanh deu n6i rang he;> tiec vi da khong danh nhieu thCri gian hO'n nfra de & ben con trong suot giai do�n nay. Nhieu ba m� th�m chi doi khi con ocin h�n ban than vi dieu nay. ThCri k)' nghi thai san khong giong nhtr he;> ttr&ng ttrgng. Thay vi t�n htr&ng thCri kY nghi ngO'i, h9 l�i cam thay phien pht'.rc. HQ muon hk nao con ding & gan ben h9, d�c bi�t la khi dt'.ra con be bong cua h9 kh6c. Neu khong dtrQ'C ch�m vao con, ngtrCri m� se cam thay that v9ng va tt'.rc gi�n. � l/ifiil Chilo milng tOI thi giOI [--------------- (.!]!Utf,(A,I� � /! nmn fJUf rpuin >{!Tlg •, f atm 1" t•ien· ·-------- ----- . ' NgLJC1i m� thl1C1ng d�c bi�t man cam vai dlta con mai sinh cua minh trong vai tieng dau tien sau khi sinh. Hay co gang cle con dLJQc a ben b�n trong khoang thOi gian quan trong nay de hai m� con lam quen vai nhau. DLta con mai sinh cua b�n thLJOng thltc suot trong giai do�n nay. Tre y thltc clLJQC nhiJng gi xung quanh chung, tre c6 the hLJang mat ve nhflng am thanh nh6 va nhln Cham ch(J vao gLJC1ng m�t ILJat qua lllat l�i trLJOC mat Chung. Hau het cac ba m� deu muon cac ong bo cung co a do, de ho co the chia se trai nghi�m nay nhll m(lt gia dlnh mai. ' ' ·---------- ---------- ------ ------- ----- ----------------- --------- ----------------· HQ c6 cam giac minh bi doi XU nhtr nhfrng dt'.ra tre VO tich Sl,l', chtra trmmg thanh, khong the tl,l' quyet djnh dieu gi )a tot nhat cho minh va con. Cac ong ho ding co cam giac nay bCri b�nh vi�n CO qua nhieu quy djnh rac roi va Sl,l' can thi�p kh6 chju �ua qua nhieu ngmYi. "Toi phai lam nhLl nhQng gl dUQC bao. Toi khong chi auc;ic bao phai ng6i nhu th� nao khi cho con bu ma con duc;ic bao khi nao c6 th§ cho con bu va cho con bu trong bao lau. Toi con phai a§ m�c cho con kh6c bat cu khi nao khong phai 'gio bu'. G�n nhu luc nao toi cOng kh6 chiu, nhung toi khong mu6n bat l!ch sl,l, vl th� toi phai cho con bu m9t each bf m�t. Toi khong th§ chju dUQc kh i phai nghe ti�ng con kh6c va toi mu6n do dan h con. Ca ngay toi cu bi We ngl,lc va dau n h6i. Qua thl,lc toi phai th� nay, phai th� kia nhi�u hem m uc toi c6 th§ lam dLlQC. Toi mai la ngLJOi sinh ra con va toi chi mu6n con mlnh thoi. Toi We g i�n tai m uc bM d�u kh6c. Nhung tM nh ien la hQ l9i c6 each giai thfch rieng cho vi�c d6 - h9 bao d6 l@tiftiil Chio mitng tOi thi! gilll� la 'nhQng gi9t nuoc mat cua nguoi moi lam mE?'· 86 chfnh la g i9t nuoc lam tran ly. TM ca nhQng gl tai mu6n la con toi va m(>t chut than h blnh, yen tinh." M� cua Paul "Ca sinh cua toi keo dai . Con bi tach khoi mE? ngay l�p tUc. Su6t nhi�u gio, chung toi v�n cu nghi con mlnh la con trai . Luc sau , kh i nh�n lc;i.i con, h6a ra d6 lc;i.i la m9t be gai. Chung toi rM s6c. Khong phai la chung toi khong thfch con gai, chi la chung toi da bat d�u quen voi y nghi chung toi c6 m(>t dua con trai r6i." M� cua Jenny "Khi cha con bu, toi thfch ap sat vao con, g�n gOi va �m cung . N hung co y ta lc;i.i khong cha toi lam nhu v�y. Co �y bat toi phai t1,1a nguoi vao ch i�c g6i tren g h� sofa. Toi c6 cam giac khong tv nhien - each bi�t va VO cam." M� cua Nina Khi g�p rac roi v&i bQn tre ngay sau khi m&i sinh, cac ba m� thm'.mg giai thkh d6 la do hQ khong cam thay hoan toan tt,r tin. HQ SQ' lam roi con ho�c om con qua ch�t. HQ chtra dtrQ'C hQc each danh gia cac nhu cau ding nhtr phan trng cua con trong m(>t so tinh hu6ng C\l the. HQ c6 cam giac hQ that b�i trong vai tro lam m�. � l&MI Chilo milng tOI the giOI M()t so ba m� 19-i cho rang dieu d6 c6 lien quan t&i vi�c hQ nhin thay con qua it sau khi sinh. HQ U'&c gia ma khi d6 hQ da danh nhieu thCYi gian ben con hon, nhll'ng gier hQ cam thay nh� nhom khi con da quay tr& 19-i cui. HQ bat dau sg thl.'.r trach nhi�m c6 ten la "lam m�". "Vl sinh kh6, toi da phai n�m vi�n 1 o ngay. Toi chi duQc phep g�p con ban ngay, vao nhQng luc cha con bu. Ch�ng h� g i6ng nhu toi da tuong tuQng v� vi$c d6. Toi da dl,l dj nh cha con bu m�. nhung thinh thoang nhan vien Ci day l9i cha con toi bu blnh, d� ti�n hon cha hQ. Bu6i t6i , hQ thuong cha con toi bu blnh. Toi mu6n con Ci g�n mlnh nh i�u hon, nhung hQ khong cha phep. Toi cam th�y bat lt,Jc va tUc gi�n. Kh i duQc phep xu�t vi�n. toi c6 cam giac nhu hQ c6 th� giQ l uon con toi l9i. Khi d6, con be nhu m(>t nguoi xa 19, nhu khong phai n6 la con toi v�y." Me cua Juliette /' {?J>hdi nM -- - -- - - ----- -- - - -- - - - --- - - -- - - - - - - - - -- --- - - - - - -- - -- ; -� ' ' ' ' ' ' ' ' ' Hay 6m ap, du dlla, vuot ve va mat-xa cha con b�n khi be dang c6 tam tr�ng tot, vi day chinh la thai diem thich hQp nhat de xac d!nh dieu gi phU hQp nhat vai be va dieu gi khien be thll thai nhat. Khi da biet so thich cua con, b�n c6 the Slt d1,mg nhung phLJang phap nay de VO ve con khi con buon. Neu b�n 6m ap, du dlla, vuot ve va mat-xa cha con khi con dang c6 tam tr�ng xau, hanh d(lng "vo ve" se khien cha con kh6c th�m chi con to han va lau han. i&fiil Chiio milng tOi thO giOi� "Co y ta h9 sinh th�t phi�n phuc. Co ta ng6i l9i ngay ca khi toi c6 khach, h�u h§t la co ta n6i chuy$n, thao thao bM tuy$t voi m9i nguoi v� tM ca nhung truong hc;:ip ma co ta da chung ki§n chi sai m9t ly di mt 9 thang. Tnr&c khi con chao dcYi, bc;in da ban khoan con bc;in la gai hay trai va li¢u bc;in co nh�n ra dtrQ'C d�c diem nao cua con ma bc;in nghi la con da CO tlr khi con & trong bt,mg hay khong. Nhtrng khi con ra dcYi lc;ii khac - thl,YC ra la hoan toan khac. Bc;in nhin thay con Ian dau tien va con bc;in cfmg thay minh 6' trong m(>t moi truC:mg hoan toan m&i. Hau het cac ha m� deu tim kiem nhfrng d�c diem than quen 6' dl'.ra con m&i sinh be xiu cua minh. Do c6 phai la em be ngoan ngoan ma ngmYi m� van hang mong ch& hay khong? Li¢u be co dc;ip vao mQt thcYi diem C\l the nao do trong ngay giong nhtr khi be van con trong bt,mg m� khong? Be co sQ'i day gan ket d�c bi¢t nao v&i ho khong? Be c6 nh�n ra giQng n6i cua ho khong? Thong thtrC:mg cac ha m� del;l muon "kiem tra" phan l'.rng cua con. HQ muon xac dinh dtrQ'C dieu gi khien tre hc;inh phuc va hai long. HQ se danh gia cao nhfrng lcYi khuyen, chtr khong phai nhfrng nguyen tac va quy djnh. HQ muon hieu hem ve con va muon thay con phan l'.rng nhtr the nao v&i minh. HQ muon t\f kham pha dieu gi la tot nhat cho con. Neu hQ dung ve nhfrng dieu tre thich va ghet, hQ se thay tl,f hai long ve ban than, vi dieu d6 the hi¢n hQ hieu r6 con nhtr the nao. Dieu nay giup tang S\f tl,f tin va giup hQ thay hQ hoan toan c6 kha nang trng ph6 sau khi dtra con ve nha. Nhin, nghe, ngiri va cam nh�n con bc;in trong suot nhfrng ngay dau tien c6 anh htr&ng l&n t&i quan h¢ cua bc;in va con. Hau het cac ha m� deu biet, theo ban nang, "nhfrng bfra ti¢c" than m�t nay quan trQng nhtr the nao. HQ muon trai nghi¢m tat ca nhfrng vi¢c ma con hQ lam. Chi can nhin con hQ cung thay VO i/1di1 Chilo milng tGi thO gicli � cung de chtu. HQ muon nhin con ngu va lang nghe hcri th& cua con. HQ muon (y ben khi con thtrc giac. HQ muon au yem, VO ve Va hit ha con bat Ctr khi nao hQ thay thfch. "Hai tho cua con trai toi thay dcSi bftt cu khi nao be nghe th�y ti�ng d<)ng dQt ng<)t ho�c nhln th�y an h den. Kh i l�n d�u tien nh�n th�y hoi tho bftt thuong nay, toi thl,lc sl) lo l§ng, nhung sau d6 toi nh�n ra d6 chi la phan C!ng cua con voi am than h va anh sang. Gia toi nghi th�t tuy$t khi hoi tho cua con thay dcSi va toi kh6ng con lo l§ng v� di�u d6 nQa." M� cua Bob Con bat dau lam quen va tlm hieu b�n Khi m<)t ngmYi m6i lam bo/ lam m� nhin cham cham vao khuon m�t con, thuemg thi be ding cham chu nhin lc;ii, doi mat to trcm, l<) r6 ngc;ic nhien va co ve nhu dang nghi "Th�t la m<)t the gi6i k)r lc;i va tuy�t vOi!". Qua thl,l'C, the gi6i CUa m<)t em be SO' sinh la m<)t the gi6i k)r di�u v6i nhfmg cam giac m6i me va khac lc;i. Am thanh, anh sang, chuyen d<)ng, mui vt, nhfmg cam giac tren lan da mem mc;ii cua be - tat ca aeu m6i me t6i mtrc be th�m chi con khong phan bi�t dm;rc cam giac nay v6i cam giac kia. Doi khi rue vao ngl!C m� c6 cam giac VO cling tuy�t vOi. Be thay no ne, am ap, buon ngl:t va c6 cam giac OU'Q'C do danh b&i Sl,l' em diu xung quanh minh. � l/1MI Chilo milng IOI thO giOi Li;li co luc, ca the gi&i cua be nhtr v& V\In hoan toan va be khong the xac djnh dtrQ'C dieu gi khien be thay khon kho nhtr v�y. Co thtr gi do li;Inh leo, am tr6t, doi khat, on ao, sang choi hay chi dOTI gian la Chang vui chut nao Va tat ca nhfrng gi be CO the lam chi la keu khoc. Trong suot 5 tuan dau tien, con bi;In se clan tr& nen than thu(k v&i the gi&i xung quanh. Bi;ln va be se bat dau hieu nhau ttremg t�n hOTI bat Ctr ngtreYi nao khac tren the gi&i nay. Be se nhanh chong di;lt dtrqc btr&c nhay vQt quan trQng dau tien trong � qua trinh phat trien cua minh. � Nhtrng trtr&c khi co the hieu duqc con bi;ln se trai qua nhfrng gi khi be 5 tuan tuoi Va tht,rc hi�n btrCYC nhay VQt dau tien, bc,m can phai biet the gi&i cua m9t em be m&i sinh nhtr con bi;ln trong nhtr the nao va be dtrQ'C trang bi ra sao de trng pho v&i no. Ngoai ra, de giup con vtrQ't qua duqc nhfrng thl'.r thach m&i, bi;ln can phai biet St,r gan ket Ve m�t sinh ly quan trQng nhtr the nao Va Slr d\mg dieu do ra sao. The gi6'i cua con b9n Tre quan tam t&i the gi&i xung quanh ngay tir khoanh khac chung chao dOi. Chung quan sat va lang nghe, tiep nh�n the gi&i xung quanh. Tre rat n6 lt,rc de t�p trung anh mat nhanh nhat co the, d6 chinh la ly do t9i sao tr6ng tre nhtr bi lac khi co ding mat de nhin r6 hOTI. Doi khi tre rung minh va th& hon hen vi co gang t&i ml'.rc ki�t sl'.rc. Tre m&i sinh thm:rng nhin bi;ln nhtr the be dang cham chu, thich thu t&i ml'.rc sfrng s6'. £>1'.ra con m&i chao dOi cua bi;ln co mc;>t tri nh& tuy�t v6'i, be se nhanh chong nh�n ra giQng noi, khuon m�t va th�m chi la IM!ldil Chao mitng tili thO giOI� ca m9t s6 loq.i do chcri, chang hq.n nhtr m9t con thu nhoi bong d�c bi�t s�c s&. Be cfmg c6 the doan dtrQ'C chinh xac nhfrng vi�c mang tinh thong l� trong ljch trinh hang ngay cua minh, chang hq_n nhtr thOi gian tam, thOi gian dtrQ'C au yem, VUOt Ve va theri gian dtrQ'c bu. Ngay ca & d9 tuoi nay, tre ciing c6 the bat chtr&c nhfrng bieu hi�n tren gtrong m�t ngtreri khac. Hay th\r le ltr&i ve phia be khi bq.n ngoi va n6i chuy�n v&i be, ho�c ha to mi�ng nhtr the bq.n chuan bi gQi con. Phai chac chan la con dang nhin bq.n khi bq.n lam nhtr v�y va danh cho con nhieu thOi gian de con phan t'.rng lq.i. Hau het cac chuyen d<)ng cua con bq.n deu rat ch�m so v&i tieu chuan cua ngtreri l&n va se phai mat khoang vai giay de be -51 CO the phan 1.'.mg lq_i dtrQ'C. � M9t em be SO' sinh ding c6 the n6"i cho m� biet be cam thay nhtr the nao - du la be vui ve, tl.fc gi�n hay ngq.c nhien. Be lam dieu d6 bang each thay doi mQt chut gi<;mg e a, tieng kh6c ho�c bang each Slr dt,mg ngon ngfr CO' the. Bq.n se nhanh ch6ng biet be c6 y gi. Ngoai ra, be se the hi�n r6 rang rang be mong dtrQ'C (m�) hieu. Neu m� khong hieu be, be se kh6c 16c tham thiet ho�c se nae len nhtr the dau buon lam. DI.fa con m&i sinh cua bq.n, du & tuoi nay, ding c6 s& thich rieng. Hau het cac be deu thich nhin ngtreri khac han la nhin do chcri. Bq.n ding se phat hi�n ra la neu dtrQ'C cho ch9n hai thl.f do chcri, be CO the the hi�n St,r yeu thich cua minh bang each nhin cham cham vao m9t trong hai thl.f d6. Con bq.n c6 the phan 1.fng nhanh trtr&c nhii'ng cau d<)ng vien, khich I�. Be se thich dtrQ'c khen vi mui thO'ffi d� chju, vi anh mat hay vi "thanh tich" cua be. Bq.n c6 the duy tri St,r quan tam cua con lau hon neu bq.n khen con! � l&t!ll!lilil Chio mUng t.ii th@ gl.ii <;;&.. , 9 f ., . -- L r -- - - � UlC quan Clla U J(f olTUl - - - - --- - - - - - - - - - - - - - · Tre ml'.1i sinh c6 the nhln, nghe, nglti, nem va cam nh�n SI! khac biet cua cac v�t. tre cong co the nhl'.1 dlli;tc nhung cam giac nay. Tuy nhien, hieu biet cua tre ml'.1i sinh ve nhang cam giac nay rat khcic so vl'.1i each ma tre se trai nghiem nhang cam giac d6 khi 11'.tn hctn. '® Dl�U TRE NHiN THAY Cho tl'.1i t�n gan day, cac nha khoa hQC va cac bac sy van tin rang tre ml'.1i sinh khong the nhln dlli;tc. flieu nay la khong dung. Cac ba m� deu biet rang tre ml'.1i sinh thich nhln gLJong m�t cua ngLJai khac, du thl!c te th! giac la giac quan sau cung phat trien toan dien. fl(Ja con ml'.1i sinh cua b�n c6 the nhln ro rang a khoang each bang mot bLJl'.1c chan (khoang 30 cm). Xa hon khoang d6, be co the nhln khong ro. floi khi be co the g�p kh6 khan khi phai t�p trung ca hai mat vao bat ca tha gl ma be dang nhln, nhllng mot khi da co the, be bat dau nhln v�t do mot each cham chu. Th�m chi be con ngung chuyen dong. Tat ca sv chu y cua be deu t�p trung vao v�t do. floi khi cac be lanh li;ti con co the nhln theo mot m6n do choi chuyen dong bang each doi mat theo, quay dau ho�c doi khi la ket hqp ca hai. Be co the lam duqc dieu nay neu v�t d6 chuyen dong theo phLJOng ngang ho�c phllOng thang dCtng. flieu quan tr9ng la v�t <16 can phai di chuyen th�t ch�m va tu W. Neu Sau mot IUC, be mat dau m6n do d6, hay thu hut l�i SI! Chu y Cua be va thlt l�i bang each di chuyen v�t cMm han nua. V�t ma con b�n doi theo tot nhat la mot mau ve don gian vl'.1i cac d�c diem ce1 ban cua glfctng m�t nglfeti - hai cham Ian ben tren de the hi�n mat, va mot cham ben dLJl'.1i de the hien mieng. Tre c6 the lam dlli;tc dieu nay trong vong mot tieng sau sinh. Nhieu be ma to mat va rat canh giac. Cac 6ng bo ba m� thlldng bi cuon hut hoan toan bai c�p mat to tron, dang yeu cua con. Tre co khci nang bi cuon hut bai bat ca tha gl, ke ca nhung tha gan gan giong khuon m�t. (1 do tuoi rat nh6 nay. l@tjff!il Chilo mUng tili thi! giili� Con bc;in se d�c bi�t thich thu voi nhCtng th(t tuang phan - nhCtng dLJang s9c d6 va trang se thu hOt slf chu y cua be lau hon so voi nhCtng duang s9c xanh la cay va xanh da trai. Mau sac tLJC1ng phan cang tllC1i sang, be se cang thich. fluang s9c den va trang thu hUt slf chu y cua be lau nhat vl slf tuang phan ro rang nhat. fllEU TRE NGHE THAY Luc mdi sinh, con bc;in hoan toan c6 the phan bi�t dLJQc cac am thanh khac nhau. Be se nh�n ra dLJQC gi9ng bc;tn chi mot thOi gian ngan sau khi chao dai. Be co the thich tieng nhc;ic, tieng dong ca va tieng trong nh�. flieu nay hoan toan de hieu, vl nhCtng am thanh d6 van da quen thuoc voi be. Khi con 0 trong bvng m�, be dllQC baa bQC bOi nh(lng am thanh nhll tim d�p, mc;ich mau chay, bvng soi, phoi kho khe va ruot i ea. Be cOng quan tam toi gi9ng n6i cua m9i nguai va thay gi9ng noi tMt em d!u. Hau het cac em be deu cam thay thoai mai trong nhung moi truang tuang w nhLJ khi cac be van con a trong bvng m�. Chang hc;in, con cua mot M m� thllang danh rat nhieu thOi gian (1 nhCtng ch6 dong due, on ao luc dang mang bau thLJang se buon bl/C, kh6 chju khi 0 trong mot can phong qua yen tfnh. Con bc;in nMn ra Slf khac bi�t giCta gi9ng tram va gi9ng cao. Nhung am thanh the the se nhanh ch6ng thu hut Slf chu y cua be. NgLJai Ion cam nh�n dL!Qc dieu nay va thuang n6i to khi n6i chuy�n voi tre, vl the chang co gi phai xau ho vl gi9ng n6i "e a di�u cMy nuoc" cua bc;in ca. Con bc;in cong co the phan bi�t dLJQc tieng n6i to va tieng n6i nh6 va thuang khOng thich nhCtng tieng dong to bat nga. Mot so tre thllang de gi�t minh, va neu con bc;in cOng v�y thi dieu quan tr9ng la bc;in khOng dLJQc lam gi de con sQ. fllEU TRE NGln DU(1C Em be moi sinh cua bc;tn rat nhc;iy cam voi mui. Be khong thich nhCtng mui cay ho�c nong. Nhang mui nay co the khien be phan ang thai qua. Be se co gang tranh xa ch6 co nhL1ng mui nay va be con co the kh6c toang len. � hdij Chilo mUng tbi thi gibi - • &iac �uan ala f ti /J(f /Jinh (iiep) -- - - - - - - - - - , - r Con b?n cOng co the ngui va cam nMn dLJQc sv khac bi�t giCta mui co the va mui saa cua m� voi mui cua ba m� khac. Neu de m(lt so quan ao m�c do trlloc m�t be, be se quay dau ve m6n do ma b�n da m�c. fllEU TRE NEM flll(JC Con b?n da c6 the phan bi�t dLJQc m(lt so vi khac nhau. Theo ban nang, be se thich nhCtng th(! co vj ngot va khong thich bat c(t th(! gi c6 vi chua. Neu 1 th(! gl c6 vj dang, be se nhe ra ngay l�p We. fllEU TRE CAM NH�N flll(JC Con b?n co the cam nh�n dLJQc sv thay doi ve nhi�t d(l. Be co the cam nh�n dLJQC hOi am, dieu d6 gi(Jp be tim dLJQC n(Jm VU neu ti m� Chlla dLJQC dLJa vao mi�ng be, vi n(Jm v(J thLJong am hon bau nglJC. Chi don gian la be se quay dau ve hllong cua v�t am nhat. Con b?n cOng c6 the cam nh�n dLJQC l�nh. NhLJng neu b[ l?nh, be se kh6ng the ti! lam am ngLJOi dLJQc, vi (1 tuoi nay, tre chua biet rung minh la m(lt each kiem soat nhi�t d(l co the. Cha m� can phai de y nhi�t d(l co the cua con. Chang h�n. khong nen dLJa tre di d�o trong tiet troi gia l?nh va c6 tuyet, du b?n da bQc con trong bao nhieu lop ao, vi be co the bi l?nh qua va co nhCtng dau hi�u giam nhi�t. Neu be co bat kY dau hi�u nao the hi�n sv kh6 chju, hay nhanh ch6ng dLJa be vao cha am. Con b?n d�c bi�t nh�y cam voi SlJ d�ng ch?m. Thong thllong, tre thich tiep xuc ngoai da, mem m?i va am ap. Hay tim hieu xem con b�n thich gl. Tre cOng thllong thich dLJQC mat-xa toan than trong m(lt can phOng am ap. NhLtng tiep XUC, d(lng Ch�m CO the c6 ve la each tot nhat de tran an va ChQC • tre cuoi . Co gang xac d[nh xem kieu nao khien con b�n thay buon ngu ho�c I Canh giac, Vi dieU nay CQ the rat CQ iCh trong nh(tng IUC raC rOi. L---------------------------------------- IMJJlfflil CMo mitng tOi thO gllili � Du nhfrng giac quan cua con b(}.n co the ho(}.t d(>ng hoan toan binh thui:rng, nhung be chua the xii' ly dugc nhfrng dau hi�u ma cac giac q uan cua be gii'i len nao b9 theo each ngui:ri ICrn van lam. Dieu nay co nghia la be chua the phan bi�t dU'Q'C cac giac quan v&i nhau. Tre trai nghi�m the gi&i theo each rieng cua chung va no hoan toan khac so v&i each cua chung ta. Chung ta ngiri mui huO'Ilg, nhin ngcim nhfrng bong hoa toa ra mui huO'ng do, chgm vao nhfrng canh hoa mem m(}.i, min mang nhu nhung, nghe thay tieng ong VO Ve quanh bong hoa do va biet chung ta CO the nem dU'Q'C vi ngc;>t khi an bong hoa do. Chung ta hieu dU'Q'C St,r khac bi�t gifra cac giac quan, va vi the chung ta CO the phan bi�t dugc st,r khac nhau gifra chung. Tuy nhien, con b(}.n van chua the phan bi�t dugc. Be dang kham pha the gi&i nhu m(>t tong the duy nhat - m9t mer hon dc)n nhfrng cam XUC thay doi chong m�t moi khi CO m(}t St,r thay doi nho. Tre tiep nh�n tat ca nhfrng cam giac nay nhung khong the phan bi�t dugc chung. Tre van chua nh�n ra rang the gi&i dU'Q'C t(}.O nen b&i nhfrng dau hi�u thu dugc tir nhfrng giac quan rieng le va moi mc)t giac quan l(}.i truyen d(}.t nhfrng thong di�p rieng Ve nhfrng linh Vt,rC khac nhau. Mc;>i chuy�n cang tr& nen r6i ram hO'n v&i tre SO' sinh khi tre khong the phan bi�t dU'Q'C ban than v&i xung quanh, va tre van chua y thtrc dugc minh la m9t ca the d(>c l�p. Chinh vi v�y, tre ciing khong the phan bi�t dU'Q'C nhfrng cam giac bat nguon tir chinh CO' the minh v&i nhfrng cam giac thu dU'Q'C tir the gi&i hen ngoai. Theo nhu tre biet, the gi&i hen ngoai va CO' the chung la m(>t, la giong nhau. V&i tre, the gi&i chinh la cam giac ve mau sac - St,r vuot ve - mui vi - va am thanh. Tre cho rang dieu ma CO' the tre cam nh�n dU'Q'C thi tat ca mc;>i ngui:ri, tat ca mc;>i th tr deu cam nh�n dU'Q'C. � 1Milii1il Chao milllg tOi the giOi Chinh vi tre m&i sinh cho rang the gi&i va ban than la m(>t, la giong nhau, nen thm:mg kho de biet ly do t�i sao tre khoc. Nguyen nhan co the la bat cu dieu gi hen trong va ben ngoai tre. Du tieng khoc cua tre bat nguon tir dau thi ciing lam cha m� lo lang. 89 c6ng Cl:J danh cho em be m6'i sinh cua b9n Neu trai nghi�m the gi&i theo each cua con, b�n cling khong the hanh q(>ng d(>c l�p dm;rc. B�n cling khong biet rang b�n co tay de cam nam va co mi�ng de ng�m. Chi khi hieu dtrQ'C nhfrng .m dieu nay, b�n m&i CO the lam vi�c mQt each CO chu y dtrQ'C. � Tuy nhien dieu nay khong co nghia la nhfrng em be m&i sinh hoan toan co kha nang phan ung l�i v&i the gi&i. May man la con b�n dtrQ'c trang bi m(>t vai d�c tinh d�c bi�t de bu dap cho nhfrng thieu sot nay, dong thCYi de giup tre song sot qua giai do�n ban dau. Phan XQ noi cho tre biet phdi lam gi Tre Co m9t so phan ll-ng mang tinh phan chieu giup duy tri dtrQ'C Sl,f an toan. Chang h�n, tre SO' sinh co the tl,l' d(>ng nghieng dau Ve mQt ben de CO the th(y dtrQ'C d� dang khi nam sap. 0 goc dQ nao do, phan x� nay cling ttrO'ng tl,r nhtr each con roi phan ung l�i nhfrng sQ'i day khi chung dtrQ'C keo. Tre se khong ngirng nghi rang: "Minh phai nghieng dau". Chi dO'Il gian the thoi. Ngay khi tre h9c OlfQ'C each nghi va phan U-ng, phan x� nay se bien mat. Do la m(>t h� thong hoan hao. (Tat nhien, den gi6' con b�n di ngu, hay d�t con nam ngtra.) Tre m&i sinh cling quay dau ve phia co am thanh. Phan ung tl,l' nhien nay giup tre htr&ng Sl,f chu y t&i nO'i quan tam gan nhat. Suot nhieu nam, cac bac sy da xem thtr6'ng phan ll-ng nay l�fiii chiio milngtcii thigicii � vi phan t'.mg v&i am thanh cua tre hoi ch�m. Phai mat khoang 5 den 7 giay tnr&c khi tre bat dau quay dau va phai mat them 3 den 4 giay nfra de tre hoan thanh chuyen d<)ng. Phan x� nay se bien mat trong tam tuan tht'.r 5 den tuan tht'.r 8 sau sinh. OU'&i day la m9t so phan x� khac cua con b�n. Ngay khi chiec mi�ng nho xinh cua m9t em be m&i sinh dang hau d6i dm;rc tiep xuc v&i m9t v�t, n6 se ng�m ch�t v�t d6 va tre se bat dau mut. Dieu nay giup tre c6 dU'Q'C kha nang milt m�nh. Va n6 se bien mat khi tre khong con can bu nfra. Tre con c6 phan x� nam ch�t. Neu b�n muon con nam ch�t ng6n tay cua b�n, chi can xoa long ban tay cua con. Con se tl,l' d<)ng nam ch�t ng6n tay b9n. Neu b9n lam nhU' v�y v&i ban chan be, be ciing se dung cac ng6n chan de "nam" tay b�n. Phan x9 nam ch�t nay dU'Q'C cha la bat nguon ttr thCYi Xtra theri XU'a, khi ma cac ba m� thu<)c h9 ngU'eri van con m9t l&p long day. Nher c6 phan x� nay, tre c6 the tum vao long m� ngay sau khi sinh. Tre SO' sinh se sir dt,mg phan x9 nam ch�t nay trong hai thang dau tien, d�c bi�t la khi tre cam nh�n dU'Q'C b9n muon d�t tre xuong du tre van muon dU'Q'C (y ben b�n! Tre con the hi�n m(>t phan X9 c6 ten la phdn X(l Moro khi chung thay SQ' hai. Trang tre luc ay giong nhU' dang co chl,lp lay bat ct'.r tht'.r gi khi bi nga v�y. Tre uon cong lU'ng, quay dau l9i va khua chan mua tay, luc dau la hU'&ng ra ngoai, sau l�i hU'&ng vao trong, trU'cYC khi vat cheo qua ngl,l'C va bl,lng. Tat ca nhfrng phan x9 nay cua tre deu bien mat khi chung dU'Q'C thay the beri nhfrng phan t'rng chu d<)ng. Nhll'ng c6 nhfrng phan X9 t\l' nhien ton t9i SUOt CUQC deri, nhU' th&, ngay, ho, nhay mat va rl,lt tay l9i khi ch�m vao be m�t n6ng. � i,\fiil Chao mitng tOi thO giOi --------- rcQu amg 6uim chtin fl(ta con mdi sinh be bong cua b�n van chlla biet ti! lam minh vui. Nhf/ng em be tinh khi that thuang nhung dang yeu noi rieng khong he giau giem y muon phai dllQC lam gi d6 ngay khi th(tc d�y. Dlldi day la mot so each de con b�n dllQC vui. • Kham pM nha. cCmg vdi con. Hay cha tre ca hoi dllQc nhin thay, nghe thay va ch�m vao bat ca tha gi tre thay thu vi. Hay giai thich ve cac v�t b�n di ngang qua khi di kham pha. Bat ke v�t d6 la gi, tre cOng van chu tam nghe gi9ng n6i cua b�n. Chang may choc, tre se ti! minh nh�n ra cac v�t. • "Tro chuyen" yen l�ng. Con b�n thich nghe gi9ng n6i cua b�n. Nhllng neu b�n n6i chuyen vdi con khi c6 tieng dai a ben c�nh, con se kh6 co the t�p trung vao gi9ng n6i cua b�n duQc. Du tre nh6 c6 the phan biet duQc sv kMc nhau gifla cac gi9ng n6i khi nghe tCfng gi9ng mot, tre Chlla the phan biet dllQC khi nghe thay nhieu gi9ng cung mot luc. • fl�t nhf/ng v�t thU vi a nhflng cho thu�n tien cha con b�n nhin khi be th(tc d�y. a tam tuoi nay, tre chua the ti! mlnh tim kiem, nen vai tre, ngoai tam nhin cOng la ngoai tam nha. • Thll nghiem vai am nh�c. Hay co gAng kham pha lo�i nh�c yeu thich cua be va b�t cha be nghe. Be co the thay viec d6 th�t de ch!u. � Trang tat ca cac ho�t dong, hay de phan ang cua con dan duang cha b�n. ·-- ------------- ----------------------- ------------- ---------- ------------------- Tieng kh6c cua con thu hut SIJ' chu y cua bgn Nhfrng phan x� dtrQ'C de c�p 6' tren chinh la each de em be m&i sinh cua b�n bien ffiQt tinh huong khong thoai mai ve tr�ng thai binh thtrcmg. Doi khi nhfrng phan trng nay van chtra du - chang IMJMil Chiio milng tbi thO gibi � hc}n, khi tre qua nong ho�c qua lc}nh, khi tre cam thay khong kh6e ho�c nham _chan. Trong nhfrng trU'&ng hcrp nay, tre se SU d1,mg m(>t chien thu�t khac: Tre se khoc cho t&i khi c6 ai do co the dieu chinh tinh hu6ng. Neu khong ai giup, tre se khoc lien t1,1c cho t&i khi ki�t si.'.rc hoan toan. "NhOng tr�n kh6c l ien hcSi cua con trai tOi bM d�u tu tu�n thu hai. Be keu kh6c ca ngay Ian dem, du van dllQC c h o a n va van phat tri§n blnh thuong. Khi t6i dua con a§n phong kham a§ ki§m tra di nh ky, t6i da d� c�p a§n vi�c d6 va cho r�ng c6 th§ con bu6n chan. Nhung bac sy n6i r�ng d6 la di�u kh6ng th§ vl tre l ien· tvc nh�m mM trong 1 o ngay d�u tien va ngay ca khi con t6i mo mM, be cOng kh6ng th§ nhln th�y bM cu thu gl . Tu�n truck, t6i van cu a�t m9t cai tr6ng luc l�c vao trong cOi cua con. Di�u d6 c6 ve phat huy tac dvng. Con r6 rang la da kh6c it hon. V�y la suy cho cung th�ng be cOng cam th�y bu6n chan l" Me cua Paul , tuan thll 4 Ve ngoai cua con Mm tan chdy trcii tim bgn De ton tc}i dm;rc, con bc}n can phai ph1,1 thu(>c vao ai do de dap l.'.rng m9i nhu cau cua minh, ti.r sang, trll'a t&i t6i, dem. Do do, t\l' nhien da cung �ap cho tre m(>t th tr vii khi VO dmg tiem nang ma tre thll'&ng xuyen dem ra SU d1,1ng: ve ngoai cua minh. Khong co gi dang yeu hO'n m(>t dtra tre. Cai dau to m(>t each bat thll'&ng chiem t&i m()t phan chieu dai CO' the tre. Vang tran va doi mat tre ding "qua to", con hai ma thi "qua bau binh". HO'Il nfra, tay va chan tre lc}i "qua ngan va b1,1 b�m·: Ve dang yeu cua � ·�-ii Chao milng IOI thi! giOi tre lam cho ai ding quy, cling yeu. Nhfrng nha thiet ke bup be, do chcri va nhan v�t ho.;it hinh deu nhanh chong lay tre lam hinh mau. Dieu do giup he;> dam bao doanh so! Day cling chinh la each con b.;in t\I' "ban" minh. Tre se "quyen rli" b.;in be chung len, v6 ve va cham soc chung. Tren khap the gien, ai cling biet la tre biet CU'M trU'&c khi dU'Q'C 6 tuan tuoi. Hinh anh em be trong b1,mg m� CU'M cling dU'Q'c ch1,1p l.;ii khi sieu am. Du v�y thi day cling la m(>t bieu hi�n hiem hoi 6' tre tam tuoi nay. Tuy nhien, b.;in co the la m(>t ong bo, ba m� may man khi dU'Q'C nhin thay n1,1 CU'M s&m cua con. Tre men sinh se CU'M khi dU'Q'C d1,1ng ch.;im, khi m9t luong khi mat d!u lll'&t qua ma, khi nghe thay tieng ngll'Oi noi ho�c nghe thay nhfrng am thanh khac, khi nhin thay khuon m�t b.;in phia tren Clii Clla Chung, ho�C chi don gian khi tre no sfra Va cam thay hai long. Doi khi, tre con CU'M ngay ca khi dang ngu. Nhu cau Ion nhat cua tre Sd sinh Ngay ca trU'&c khi chao dOi, con b.;in cling nhin nh�n the gien nhll' m9t the thong nhat. Khi chao dOi, tre rOi khoi the gien quen thu()c, va Ian dau tien tiep xuc ven hang lo.;it nhfrng dieu hoan toan men me, xa l.;i. The gien men nay dU'Q'C hinh thanh b&i rat nhieu cam giac. D9t nhien, tre co the cu d()ng thoai mai, cam nh�n dU'Q'C hcri am, hcri l.;inh, nghe dU'Q'C m(>t lo.;it nhfrng 1,1,Mt!Clll Chao milng tcii thO gicii� am thanh khac nhau va to hem, nhin thay nhfrng anh sang fl,l'C r& va cam nh�n dtrQ'C quan ao bao b9c CO' the. Ngoai nhfrng an ttrQ'ng nay, tre con phai tl,l' minh th& va lam quen v&i vi�c uong sfra, b9 ph�n tieu hoa cua tre ding bat dau phai xfr ly lo(,li thuc an m&i nay. Tat ca nhfrng dieu nay deu la m&i me v&i tre. B&i vi tre d(>t nhien phai doi pho v&i nhfrng thay doi to l&n trong cu(>c song, nen vi�c t(,li sao tre l<,li can co cam giac an toan va dtrQ'C bao v� la VO cung de hieu. Tiep xuc CO' the gan giii la each tot nhat de bat chtr&c the gi&i an toan ben trong bt,mg m� cua tre. Dieu do giup tre cam thay an toan. Suy cho cung, tfr cung cua b(,ln om ap CO' the con, va CO' the con chuyen d(>ng theo nhfrng chuyen d(>ng CUa b(,ln, it nhat do ding la nhfrng gl tre co the nh& dtrQ'C. Do la nha cua tre. Tre la m(>t phan cua nhfrng gl c m(>t Ian nfra. Do la each "giao tiep CO' ban" cua tre. � Hdil Chao milng tcYi thO glcYi ·-------- � chq,m.- c&ach an Ui tol nhfii Ngoai thLtc an va SI/ am ap, khong gl quan trc;>ng vC/i d(ta con mC/i sinh cua b�n hem SI/ tiep xuc gan gOi vC/i b�n trong suot ban thang dau tien. Chi can tre clUQC trai nghi�m nhieu nhl1ng tiep XUC ve m�t sinh ly, SI/ phat trien cua tre se khong b! ch�m tre, ngay ca khi b�n kh6ng co nhieu ca hoi cle chai vC/i con. Tre mC/i sinh thuang thfch nam ben c�nh b�n va thfch clUQC b�n be cli cung. Bay cong la ca hQi tot cle tre hQc each kiem soat ca the mlnh. Mot y tuang khac la mat-xa thu gian cho tre. Phai chac chan la phOng clu am. R6t mot ft dau em be vao tay b�n va nh� nhang mat-xa tat ca nhung phan ca the tran cua tre. Bay la each hay cle giup tre lam quen vai ca the minh va clieu d6 se giup tre thiu thiu ngu. a tam tuoi nay, tre thfch clUQC be tren tay, clUQC VO ve, om ap va clu clua. Tre th�m chf con thfch duqc vo nhe nh� vao lung. Tre c6 the chua nh�n clu nhl1ng tiep XUC ca the. Bltng lo Ve Vi�C b�n CO lam clung hay khong - tre Se sam cho b�n biet chung thfch gi nhat va clieu gi khien chung thay thoai mai nhat. Bong thC1i, tre cOng se hQC clUQC mot clieu la Chung CO mot ngoi nha tuy�t vai cle co the an toan quay tra l�i khi cam thay buon. Tuan khung hoang s The giai cua nhU'ng cam giac thay doi 'Phan l&n thc'ri gian cua 4 ho.}c 5 tuan qua, b;;m da thay con minh l&n rat nhanh. B9n va con da tr& nen than quen v&i nhau va b9n da biet dU'Q'C tat ca nhCrng each CU' XU va th6i quen cua con. Nhll'ng dong thc'ri, the gi&i cua con ding la thu kh6 c6 the tU'6'ng tU'Q'flg dU'Q'C doi v&i ngU'Oi l&n. N6 it dU'Q'C quan tam va cac d.}c diem cua the gi&i d6 v�n chU'a dU'Q'C xac djnh - (y m(>t chtrng m1,l'C nao do, no khong han khac bi¢t hoan toan VM CUQC song cua tre trong bt,mg m�. � Bay gia, trU'cYC khi m(>t phan the gi&i cua tre SO' sinh bj bao phu b&i nhCrng bi an va tru&c khi tre bat dau hieu dU'Q'C tat ca nhCrng an tugng minh da mat cong thu nh�n trong vai tuan qua, tre Se can phai trai qua bU'cYC phat trien nhay VQt quan tr<;>ng dau tien. a khoang tuan thu 5, doi khi s&m han la (y tuan thu 4, con b9n Se bat dau th1,l'C hi¢n bU'cYC nhayv<;>t dau tien trong qua trinh phat trien cua minh. NhCrng cam giac m&i tan cong be yeu cua b9n ca hen trong va hen ngoai, va be thU'iYng cam thay hoang mang. M(>t vai trong SO nhfrng dieu m&i me nay lien quan t&i S\l' phat trien CUa cac b(> ph�n ben trong CO' the va qua trinh trao doi chat cua tre. So khac la ket qua CUa S\l' gia tang canh giac Cr tre - cac giac quan CUa tre nh9y cam han so v&i khi Vtra m&i sinh. Vi the, van de khong phai chi la S\l' thay doi CUa ban than cac giac quan, ma la S\l' tiep nh�n nhCrng thay doi d6 cua tre. Ban dau the gi&i lien tl,lC thay doi nay khien tre rat kh6 chju. Phan ung dau tien cua con b;,m la muon quay tr& ve the gi&i an toan, am ap, than thu(>c ma be vtra m&i rai khoi - the gi&i v&i m� (y trung tam. D(>t nhien, con b1;m thay can dU'Q'C v6 ve va quan tam nhieu han trU'&c kia. Trong khi trU'cYC day an, ngil va dU'Q'C cham soc can th�n la da du de VO ve tre, cho tre cam giac khoe Tuan khung hoang s ThO giOi cUa nhilng cam giiicthay 40i � m.�mh, nhung giC:r, co ve nhu tre can nhieu hO'n nfra & bq.n. Du con bq.n (y rat gan bq.n ke tir khi chao dCri, day co le la Ian dau tien b�n nghi be th�t rach vi�c va kho chieu. Giai do�n nay co the chi keo dai ml)t ngay, nhung v&i ml)t so be, no co the keo dai ca tuan. Khi tinh trq.ng barn dinh nay giam b&t:, bq.n se nh�n thay con bq.n da l&n hO'n ml)t chut, theo m9t each nao do, khien bq.n kho co the chq.m tay vao be. Be co ve canh giac va y thl.'.rc dll'Q'C ve the gi&i xung quanh. � /' �/iii,i 11,/,,(f ············ ······················· · · ····· ············ : . . . ' . ' j Neu con b�n nh�ng xj, hay de y con sat sao, xem con co dang co g�ng hQc l . ' ! ky nang mai nao khong. D �)u hi �Ju nh �)n q x·j �'l •) I -•'\ '• .... ,,1 '11/ c.ua 1,U,JD nay Ngay ca nhfrng em be 5 tuan tuoi ding co the cam nh�n dU'Q'C nhfrng thay doi t chut. DmYi day la nhfrng dau hi�u cho thay tre chuan bi thtyc hi�n bU'&c nhay vc;>t dau tien. Tre co the' qrc kY buon bl,l'c Vao tht dau tien! V&i m(>t chut may man, Sty btyc dc;>c, kh6 chju cua con se khien b9n ch9y ve phia be, be con len, om chat con va VO ve con. Tre co the' bcim dinh lay bgn Neu may man hem, sau khi dm;rc b9n be Jen, tre con c6 the dm;rc b9n cho bu. Doi khi, tre se chi ngu khi dU'Q'C rue sat het mt'.rc CO' the vao ngU'O-i m�. gl,lc dau vao ngtyc m�. Sty thoai mai c6 dU'Q'C ti.r bau sfra m� ho�c binh sfra c6 the la each duy nhat de t90 ra the gi&i an toan ma tre mong U'cYC trong tht nhien be bM d�u kh6c khong ngung nghi trong hai ngay l i�n. Luc aliu t6i cu nghi d6 la do nhQng con co thiit cua dq. day. N hung sau 06, toi nh$n th�y con ngung kh6c bM cu khi nao tOi d�t con tren du i, ho�c khi toi d� con n�m giOa hai chung toi . Khi d6, con se ngu ngay 1$p tUc. Toi cu tv hoi ml nh c6 lam hu con khi lam nhLJ v$y khong. Nhung giai doq.n kh6c 16c i oi Tuan khung hoang s ThO gici'i cUa nhilng c;\m giOc thay d6i � nay cOng k�t thuc d<)t ng<)t nhu khi n6 bM d�u. va gio con be l9i d& chju nhu truck." Me cua Eve, tuan thu 5 Buck phat trien nhay v9t nay c6 the anh huong t6'i b9n nhu the nao? Nhfrng thay doi l&n nay & tre khong chi anh hU'&ng t&i chinh tre, ma con c6 ve anh hU'&ng t&i ca b�n nfra. DmYi day la m9t so cam xuc ma b�n c6 the co. Br,m co the' cam thay bat an Tat ca cac ba m� deu muon xac djnh t�i sao con he;> l�i rac roi va luon chan luon tay nhU' v�y. de he;> co the lam nhfrng gi khien con de chju hO'n. Thong thU'erng, dau tien he;> se co gang xem con co doi khong. Sau do he;> se kiem tra xem ta co t\lt khong. HQ thay ta cho con. Sau do co gang v6 ve con bang tat ca tinh yeu va St,r dju dang ma he;> co the thu gom dU'Q'C trong nhfrng h.'.lc co gang nay. Nhll'ng khong he de. Chi m<)t It.le sau he;> se nh�n ra rang tat ca nhfrng hanh d<)ng quan tam, v6 ve deu khong the ngan dU'Q'C hinh hai be nho nay keu gao, khoc loc. Hau het cac ba m� deu cho rang St,r thay doi d9t ng<)t trong hanh vi cua tre la dieu kinh khung. No anh hU'&ng t&i St,r tt,r tin cua cac m� va khien he;> rat kho chju. "Con toi luc nao cOng mu6n a cc;m h toi va toi ho�c phai om con, ho�c phai cha con ng6i tren du i ngay ca khi nha c6 khach. Toi thvc sv rM lo i£ng . C6 t6i toi g�n nhu khong ngu dUQC m<)t chut nao. Su6t ca t6i toi phai thuc va v6 v� con. Sau d6, em gai toi phai Tuan khung hoang s The gi6'i cua nhitng cam giac thay doi d�n va trong giup toi m(>t t6i . Toi sang m(>t phong khac va ngu say nhu ch�t ca t6i horn d6. Toi c6 cam giac nhu mlnh duQc tai sinh khi thuc d�y vao ngay horn sau ." M� cua Bob, tuan th(l 5 Bgn co the· cdm thay rat lo ldng Thong thll'bng, cac ba m� thll't di�u ky cvc, vi con be ch�ng c6 v�n d� gl voi sQa cua toi cho tai luc d6. Chau hQ toi cOng t�m tucii d6, va cOng l ien tvc kh6c, nhung th�ng be bu sQa blnh. Kh i toi n6i voi bac sy di�u d6, ong ta gia vo nhu khong nghe Tuan khung hoang s Thi giOi ciia nhilng cam g!Oc thay d6i � th�y. Toi ml.Ing khi bi�t d6 kh6ng phai ch uy$n g1 ngh iem tr9ng." Me cua Juliette, tuan thu s Vi con bc;in cam nh�n dU'Q'C dieu gi do dang thay doi, nen be cam thay bat an, Va can St,r tiep XUC da-v&i-da nhieu hOTI nfra. St,r tiep xuc gan giii nay dU'erng nhU' la each v6 ve an ui hi�u qua nhat khi tre buon bt,rc. Hay cho tre St,r v6 ve ma tre can, va St,r tiep XUC ma bc;in cam thay CO the dap t.'.rng dU'Q'C vao nhfrng thCri diem giong nh U' v�y. Tre can co thCri gian de thich nghi v&i nhfrng thay doi nay va phat trien trong the gi&i m&i cua chung. Tre da quen v&i mui hU'O'ng, nhi�t dQ, gi9ng noi va St,r d(>ng chc;im Cua bc;in. Khi co bc;in, tre se dU'Q'C thU' gian m(>t chut va se l9i thay hai long. B9n co the cho con st,r quan tam cham soc nh� nhang ma con tht,rc St,r can trong khoang thCri gian thl.r thach nay. "Doi luc con t6i bu nl.la ti�ng l i�n va khong chiu roi ti m�. 'Sau 20 phut thl nh�c con ra, d� cho con kh6c va con se nhanh ch6ng bi�t thoi' la loi kh uyen ma m9i nguoi danh cho toi . Nhung toi nghT th§m 'HQ c6 th� n6i gl hQ thfch, con toi quy�t aj nh ai�u gl la t6t n hM cho con mlnh '." Me cua Nina, tuan thu s B9n co the nh�n thay St,r tiep xuc CO' the gan giii se phat huy tac dt,mg trong nhfrng giai do9n khoc loc nay va sinh linh be nho nhU'ng am i do Se phan trng nhanh hO'n Va tot hOTI khi CO b9n (y ben. Hay thl.r diu con di cling neu dU'Q'C khi b9n lam vi�c nha, ho�c d�t con tren dui khi b9n dQc sach hay tht,rc hi�n nhfrng ho9t d(>ng chi can ngoi m9t ch6. Mat-xa ho�c v6 ve nh� nhang cling rat hfru ich. Tuan khung hoang s The giO'i cua nhllng cam giac thay doi "Khi kh6c lien tuc, con toi c6 ve met la. Toi da phai . . mat-xa cho con m(>t luc lau thl con moi blnh tinh lq.i auQc m(>t chut. Toi th�y ki$t sue nhung hoan toan hai long. Sau d6, m9i ch uy�n da thay a6i. Bay g io, c6 ve khong c�n qua nhi�u thoi gian a§ vo v� con be nOa. Khi con kh6c, tOi khong phai no 11,lc a§ l�p lq.i tr�t tl,1 cho th§ gioi cua con nOa." M� cua Nina, tuan tht1 4 Nhfrng ba m� dem con di khap nO'i bat cli' khi nao con rO'i vao tri�mg thai "kho (y" deu gQi con la "cay tam giXi", "phl,l thu<)c hoan toan". Nhfrng em be nay chang thich gi hO'n la dll'Q'C nam im ben m�. dU'Q'C m� ru, v6 ve va du dU'a. Cac be co the ngli ngay tren dui m�, Va l9i khoc dU'Q'C ngay khi CclC m� CO gang ltra de d�t con vao cui. Nhfrng ba m� thmmg xuyen cho con an va cho con ngu se nh�n thay rang con hQ se ngli g�t trong luc bu. ry19t so m� ban khoan li�u dieu do co phai la do tre m�t la sau khi khoc va thieu ngu t&i muc khong con chut SlrC llJ'C nao de ti nfra khong. Dieu nay co ve hQ'P ly, nhll'ng khong phai hoan toan nhll' the. Nhieu kha nang la tre ngu thiep di vi da dU'Q'C (y nO'i ma tre muon. Cu6i Cung thi tre cling dU'Q'C (y v&i m� va tre thay thoa man, vi the tre co the ngli thiep di. Tuan khung hoang s rr::iAf "" " ------- 1;;7 o vo ve ThO giOi cila nhii'ng cim gliic thay dOi � Khi bQn muon VO ve m(lt em be, nhjp di�u nhe nhang c6 the dong vai tro rat quan trong. Hay om con, mot tay era m6ng con, m(lt tay era sau gay con, cha con gvc m�t vao vai bQn. Khi be con trong tu the nay, con c6 the cam nh?n duqc nhip d?p nhe nhang cua tim bQn. DVdi day la m(lt so phuang phap VO ve d(ta con be bong hay kh6c 16c cua bQn do m(lt vai me gqi y: • Vuot ve va au yem tre • Bong con tren tay va khe au dua, ho�c om con ngoi tren ghe du dva • Be con di b(l cham ch?m • N6i chuy�n ho�c hat cha con nghe • Vo nhe vao mong con Khong phai tat ca nhung y tu6'ng n_ay deu phu hqp vdi con bQn, vl the, neu luc dau khong tMnh cong, hay tiep tvc thli cha tai khi bQn tlm thay aieu c6 tac dvng vai be. each thanh cong nhat de VO ve, an ui m(lt d(ta tre dang kh6c la lam nhung vi�c ma tre thf ch nhat khi c6 tam trQng vui ve. Tuan khung hoang s The giai cua nhCtng cam giac thay doi :------- �rich Lam day deo ----------- ------ -------- - - --- --- ------ ; Day deo rat de lam va thu�n ti�n. thoai mai cha b?n cOng nhlf d(ta con be b6ng cua b?n. Day deo giup tay b?n dLtQ'c nghi ngai bang each do tr9ng ILtc;tng cua be va khien con b?n co cam giac an toan va yen tam. Them vao do, chi ton chut tien de lam mi)t chiec day aeo. Co the sli d1,mg day deo cha con b?n gan nhLt ngay khi be moi chao dai, vi day aeo giup con b?n nam thang. DLtoi day la each lam mi)t chiec day deo. Sli dvng mi)t mieng vai chac chan, kich thLtoc 1 x 3,5 m. Quan mieng vai qua vai trai cua b?n neu b?n thu�n tay phai, qua vai phai cua b?n neu b?n thu�n tay trai, va bui)c hai dau cua manh vai l?i voi nhau (1 phia ben hong doi di�n. Xoay nUt bui)c ra sau ILtng b?n. Kiem tra xem di) dai cua day aeo da vCta phai chLta. Neu roi thi day deo da san sang de Slt dvng. f)�t con b?n vao trong va dung tay do con. Chi aan gian the thoi! . � - --------- ------------- ------- ------- ------------- ------ -------- ---------- ------ "Hai ngay o�u tien con trai toi kh6c rM nhi�u. Toi phai c6 g�ng h§t sue o� ch9n thai gian ngu thfch hQp, nhung h6a ra 06 l9i la m(>t tham hQa. 8i�u 06 khi"§n ca hai chung toi phat oien. Bay gia t6i o�t con tren ou i bao lau tuy y thfch cua con ma khong cam th�y c6 loi. Toi th�y oi�u 06 th$t tuy$t. Th�t de chiu. �m ap va thoai mai. Ro rang la be yeu cua t6i thfch nhu v$y. Lich cho an cOng bi nem qua cua s6. Toi khong con quan tam toi n6 nOa. Gia con chfnh la nguai cho toi biM khi nao be d6i. 86i khi con bu rM lau, nhung ooi khi thl khong . Gia th�ng be hai long hem rM nh i�u va toi cOng v$y." Me cua Steve, tuan th(! 5 Tuan khung hoang s ThO giOi cUa nhilng dm giilc thay d6i � BuCk nhay v� _.. ., '�1 --,,;;;;;;;;::: r1an ky Co rat nhieu dau hi�u & tre tam 4 den 5 tuan tuoi the hi�n chung dang trai qua nhfrng thay doi 1611 lao anh hm'.Yng t&i cac giac quan, qua trinh trao doi chat Va cac bQ ph�n hen trong CO' the minh. Day chinh la thCri diem btr&c nhay VQt dau tien xay ra - St,r nh�n biet cua tre ve the gi&i cam giac tang nhanh chong. Tre khong con dtra mat nhin theo m9t gtrO'ng m�t hay quay dau ve phia co tieng d<)ng nfra. Co nhfrng dau hi�u cho thay nhfrng ky nang ban dau nay b! kiem soat b&i nhfrng trung khu cY nao dtr&i Va chung Se bien mat de d9n dm)'ng cho St,r phat trien cY cap dQ cao hO'n cua nao b<). Chang bao lau b�n se thay xuat hi�n nhfrng hanh vi ttrO'ng tt,r, nhtrng Ian nay chung co ve nam trong tam kiem soat cua con b�n nhieu hO'n. a tam tuoi nay, con b�n co ve da khong con g�p phai nhfrng van de ban dau lien quan t&i h� tieu hoa nfra. ----------- �f!O Tl� ------------------------------ ---------------------- ] ' ' Tre g�p kh6 khan khi ngu thuong se ngu thiep di m(lt each nhanh chong khi dllCJC (1 cCmg vai b�n. Hai am tl1 ca the b�n Clt d(lng nh� nhang va gi9ng n6i diu dang cua b�n giUp VO ve tre. Dllai day la m(lt so m�o dllCJC xem la each tot nhat de giup con b�n ngu. • Tam cho con bang nllac am, d�t con vao m(lt chiec khan am, sau do nh� nhang mat-xa cho con bang dau tre em. • Cho con bu m� ho�c bu blnh. vl mOt giup con thll gian va thoai mai. • Di rong, d�t con trong day deo ho�c trong dju. • D�t con vao ghe day va day qua day l�i. • Dua con di m(lt vong bang 6 to. • f)�t con nam len gillong, ben c�nh b�n Tuan khung hoang s The gi6'i cua nhltng cam giac thay doi Gifra khoang 4 va 5 tuan tu6i, con b�m se trai qua m()t lo�t nhfrng thay doi anh hU'&ng t&i cac giac quan cua be - each be trai nghi�m the gi&i, each be cam nh�n. th�m chi la each be tieu h6a tht.'.rc an. The gi&i cua be c6 cam giac, c6 vi, c6 mlii va c6 am thanh khac. M9t vai trong so nhfrng thay doi nay de l�i nhfrng h� qua tn,rc tiep ma b�n c6 the nhin thay dU'Q'C. Chang h�n. day c6 the la Ian dau tien b�n nhin thay con kh6c ma c6 nU'&C mat th�t S\f. Be c6 the tht.'.rc lau hO'n va c6 ve quan tam t&i the gi&i xung quanh hO'n. Sau khi chao dc phai dung milt de t�p trung vao hinh. Tre cling c6 the lam dU'Q'C vi�c nay! \ I I :��,' �till flt(l� �i ------ ---- -------- --------- -··-····-··· ·------·· ' ' � Trang khoang w 3 den 4 tuan, chu vi dau cua tre tang m(lt each dang ke. � Qua trinh trao doi chat glu-co-za trong nao cOng thay doi. ' Tuan khung hoang s ThO giOi cola nhii'ng dm giOc thay 1161 � , r/ Gllf hqt fly ciia toi -- - - - - --- ----- --- ----- ----- ------- - - con toi kham pha the gim cam giac thay doi nhu the nao? Hay aanh dau nhltng o Mn d11ai khi con b?n thay aoi. Hay dung viec aanh dau nay l?i khi giai clo?n giong to tiep theo bat aau, bao tr11ac b11ac nhay v9t ke tiep. SlJ QUAN TAM CUA BE YtU Bbl VOi TH� GIOI XUNG QUANH o Nhin v�t !au va thlldng xuyen hon o Lang nghe v�t thlldng xuyen va cham chU hon D Y thuc hon khi bV dlJQc cl�ng ch?m D Y thuc hon ve cac mui khac nhau o Lan aau tien c11ai, ho�c hay c11ai hon tr11ac kia D Thlldng xuyen e a thoai mai hon o The hien thlch ho�c khong thich th11dng xuyen hon o The hien ho?t a(lng th11ang xuyen hon D Thuc lau hon va canh giac han NHONG THAY B61 Vf M�T SINH LY CUA BE YtU o TM cleu cl�n hon o it run va gi�t minh han D Kh6c ra nl1t1c mat Ian dau, ho�c hay kh6c hon trl1t1c kia D it ngh�t tM hon D it tra hon o it Q hon NHONG THAY B61 KHAC CUA BE YtU MA B�N NHAN THAY ' ' '\ ' ' ---------------------------- --------- --- - - --------- --------------- ----- ---------4 Tuan khung hoang s The gi6'i cua nhU'ng cam giac thay doi Tre ding co the bat dau SU dt,mg m,1 CU'Oi cua minh trong giao tiep xa h(li de tac d(lng t&i nhfrng trai nghi�m cua ban than. CJ tam tuoi nay, Ill,l CU'Oi CUa con b;;tn thay doi ttr Ve Ctrng nhac, giong nhU' ro-bot thanh m,1 CU'Oi d� gan. Cic ong bo, ba m� thU'CYng rat phan khich khi nhin thay Ill,l CU'Oi ban aau CUa tre, nhll'Ilg mQt khi Oa nhin thay "m,l CU'Oi gan giii" nay, hQ Se phai thira nh�n la chung khac nhau m(lt trm m(lt Vl,l'C. Ll:fa ch9n cua con: Mau chat quyet djnh tfnh each cua be Cac giac quan cua tat ca cac em be trong giai do.;in nay deu phat trien nhanh chong va tre tr& nen quan tam h0'11 t&i moi trll'CYng xung quanh. Ban dau, dieu do co the ro ho�c khong r6, nhll'ng m6i m(lt em be l.;ii co nhfrng s& thich rieng. M(lt so em be sO' sinh mat sang long lanh thl,l'C Sl,l' thich nhin va quan sat m9i th tr cfmg nhU' m9i ngll'O-i xung quanh. So khac l.;ii lang nghe cham chu khi thay co tieng nh.;ic ho�c tieng d(lng va se thay nhfrng v�t phat ra tieng d(lng - nhll' cai trong luc lac - cuon hut hO'n bat kY th tr gi khac. L.;ii co nhfrng em be khac thich GU'Q'C vuot ve, au yem va nhfrng em be nay se chang thich gi hO'n khi OU'Q'C chO'i nhfrng tro chO'i ma ngll'm khac se au yem, vuot ve chung. M(lt so em be l.;ii khong co SCr thich gi d�c bi�t. Ngay ca Cr OQ tuoi rat nho nay, b.;in cfmg thay la cac em be rat khac nhau. Khi danh dau vao danh sach "Nh�t k)' cua toi" er trang trU'&c, b.;in co the muon danh dau ho�c to d�m nhfrng dieu tU'CY11g trng v&i con b.;in bay giO-. Be co the chi the hi�n m(lt vai hanh vi trong so do va nhfrng hanh vi khac co the khong xuat hi�n trong vai tuan lien. Em be nao quan tam nhieu hCY11 t&i nhfrng trai nghi�m � ve the gi&i do cac giac quan mang l.;ii la em be do dang the hi�n cho b�n bWt be da sfo sang trc'r thanh mQt ca the dQc l�p. Tuan khung hoang s Thi giOi cUa nhii'ng dm glOc thay 46i�-· ((Ohm gian IJw hhan ai/i vm tat cd m(Ji ngum, ----- Trai qua mot thay doi lc'Jn co the la mot sv ki�n cang thang doi vc'Ji con b9n va ca b9n naa. va hai vQ chong doi khi deu thay kh6 c6 the chju d1,1ng dLJQc. B9n co the bi ki�t sue vi thieu ngu, ho�c vi lo lang khien b9n ngu khong ngon. DLJc'Ji day la m(lt vi dV ve each thlic v�n M.nh cua chu trinh kinh khung nay. • Tre boi roi va kh6c. • Tre khoc lien tvc khien m� thay bat an va lo lang. • Gang thang gia tang va m� thay khong the giai quyet dLJQC van de. • Tre cam nMn dLJQc sv cang thang gia tang, cang tr6' nen nh�ng xi hon va cang kh6c to hon trLJoc. • Chu trinh l9i l�p l9i, l�p di l�p l9i. Khi tra nen qua cang thang, hay nM rang cam giac nay la hoan toan binh th11ang. Hay co gang danh thc'1i gian de nghi ngoi, thLJ gian. Con b9n se dLJQc IQi tll vi�c d6, cOng giong nhLJ b9n v�y. Hay sll dvng nhl]ng tiep xuc co the va SI! quan tam chu y de VO ve con. Dieu nay se giup tre de thich nghi vrn nhung thay doi theo toe d(l cua rieng tre va dem l9i cho tre SI! tl,1 tin. Tre se biet rang van c6 ngLJc'1i (1 ben c9nh bat c(t khi nao tre can dLJQC an ui, VO ve. La m�, b9n cOng can SI! trQ giup, ch(f kh6ng can SI! chi trich tlJ ngLJc'1i than va b9n be. Chi trich chi My ho9i long tl,1 tin van da meo m6 cua b9n, trong khi d6, sv trQ giup c6 the giup b9n ung ph6 tot hon voi nhung giai do9n kh6 khan. Tuan khung hoimg s The gioi cua nhftng cam giac thay doi "Ngay nao toi cOng dua con gai di cung d�n cac lop h9c hat. Trang su6t vai tu�n d�.u tien, be g�n nhu khong c6 phan ung gl v6i am nhq.c, va thanh th�t ma n6i, toi cam thAy rM lo l�ng . Nhung g io, d9t nhien be lc;i.i rM chu tam tai bM ky ti�ng a(>ng nao khi thuc d�y. N�u khi thuc d�y. tam trq.ng be khong t6t, va toi hat cha be nghe, be se ngL!ng kh6c ngay l�p tUc. Tuy nhien, be khong ngL!ng kh6c khi bc;i.n toi hat!" Me cua Hannah, tuan thu 6 .B�n r--9c6 thfi �uip bl� nf11t at£1 n.1o ' Cach tot nhat de giup con b�m la danh cho be S\f quan tam, cham soc, v6 ve yeu thtrO'ng. Kho co the lam htr con & de) tuoi nay, nen dirng bao gier cam thay co 16i khi v6 ve con, d�c bi�t la khi con khoc. Hay giup d& con trong cuqc hanh trinh kham pha the gi&i nay. B<,in se nh�n ra la gier con da quan tam hO'n tcYi the gicYi xung quanh. Be man cam hO'Il nhieu va be thtrerng thirc tau hO'Il de t�n htr&ng the gicYi xung quanh. Hay co gang xac dinh tre thich ho(,lt dqng nao nhat bang each quan sat phan irng cua chung mqt each can th�n. Du con nho, tre van co the cho b�m biet dieu gi khien chung hai long ho�c khong hai long. Mqt khi da biet con thich gi, b<,in co the nh� nhang gicYi thi�u nhfrng ho(,lt dqng, tro chO'i va do chO'i mcYi cho con. Tuan khung hoang s ThO giOi cUa nhii'ng dm gl;ic thay Ocli� Lam sao b1;m biet con thfch g1 nhat? Con b�n se cmYi khi dU'C/C dtra nhfrng v�t ma be thich. D6 c6 the la tht'.r gi do ma be nhin thay dtrQ'C, nghe thay dtrQ'C, nglri thay dtrQ'C, nem dtrQ'C ho�c cam nh�n dm;c. Vi cac giac quan cl.ta be da phat trien va be da CO the hieu dtrQ'C m(>t chut ve the gi&i CUa minh, nen be se hay ctrCri hon. Thu nghi¢m va kham pha ho�t d(>ng nao khien tre ctrCri yeu nhtr v�y la dieu hoan toan dang lam. "Toi om con nhay kh�p nha va khi toi dung lc;ii , be cuoi." Me cua John, tuan th(t 6 "Khi toi ghe sat m�t vao m�t con, cuoi va n6i chuy$n vai be, be giao ti�p vai toi b�ng anh mat va toet mi$ng cuoi." Me cua Laura, tuan th(t 5 "Con gai toi mim cuoi khi nhln th�y bup be va g�u bong." Me cua Jenny, tuan th(t 6 , [/' �Ii em la thf ··---- ---- ----- - ------- ----- ------ - - --- - - ------ Oo0 Tre thich bat ca th(t gi moi va quan tr9ng la b?n phai biet cJugc nhung sa thich va ky nang moi cua con. Tre se thich neu b?n Chia se voi Chung ve nhLrng kham pha mdi nay Va qua trlnh hQC h6i CUa tre Se tien bQ nhanh ch6ng nha sv cl(lng vien, khuyen khich cua b?n.