Sông - Nguyễn Ngọc Tư full mobi pdf epub azw3 [Tiểu Thuyết]

" Sông - Nguyễn Ngọc Tư full mobi pdf epub azw3 [Tiểu Thuyết] 🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Sông - Nguyễn Ngọc Tư full mobi pdf epub azw3 [Tiểu Thuyết] Ebooks Nhóm Zalo Sông • 1 BIỂU GHI BIÊN MỤC TRƯỚC XUẤT BẢN ĐƯỢC THỰC HIỆN BỞI THƯ VIỆN KHTH TP.HCM Nguyễn Ngọc Tư, 1976- Sông : tiểu thuyết / Nguyễn Ngọc Tư. - T.P. Hồ Chí Minh : Trẻ, 2012. 230 tr. ; 20 cm. 1. Tiểu thuyết Việt Nam -- Thế kỷ 21. 2. Văn học Việt Nam -- Thế kỷ 21. 1. Vietnamese fiction -- 21st century. 2. Vietnamese literature -- 21st century. 895.92234 -- dc 22 N573-T88 Cho những ngày chủ nhật vắng người 1. Ba lô vẫn còn nguyên những vật dụng của chuyến đi trước. Áo mưa. Túi ni lông bọc máy ảnh, điện thoại. Đèn pin. Thuốc chống muỗi và tinh dầu chống vắt, đỉa. Quẹt gas. Trong lúc lục lọi cậu tìm được hai bàn chải đánh răng, thấy tan nát một chút. Giày thể thao có đế dày chống gai cũng không cần mua mới. Đi nhà sách tìm bản đồ giấy được cập nhật mới nhất, tiện tay cậu lấy mấy cuốn sách thiền, hy vọng học được cách quên. Mai Triều nói cũng nên tìm bạn đồng hành. Thêm một người cùng đi thì sẽ bớt khó khăn, cô độc. Cũng phải có người quay về để kể lại người kia chết kiểu nào chớ, ông nói, Sông • 7 và không cười. Chết kiểu nào cũng là chết, kể lại thì quan trọng gì. Cậu nghĩ vậy. Ông già kia gần như không đưa ra lời khuyên nào, bí quyết nào... như những đàn anh hay xoa đầu vỗ vai dạy dỗ. Một tuần trước khi cậu đi, có lẽ cảm kích vì chai rượu ngâm cao ngựa bạch mà cậu tặng, ông lẳng lặng cho mượn quyển ghi chép dày 186 trang của một vị tu sĩ người Pháp, trong đó có khá nhiều đoạn liên quan đến thượng nguồn sông Di, nội dung mớ ấy cộng lại vỏn vẹn chín trang rưỡi. Phần tư liệu đó, cộng với những gì cậu có, xếp chồng không được một gang tay. Vài cuốn sách khảo cứu, hơn trăm bài báo, một tập sưu tầm văn nghệ dân gian. Cậu vẫn chưa hình dung rõ ràng được dòng sông, thấy trong đầu mình có một dải sương mù ràng rịt lấy, giống như hình ảnh sông Di chụp từ vệ tinh. Với bản đồ trên mạng cậu có thể thấy tòa nhà mười bảy tầng mình đang làm việc, thấy cả những tấm trải giường người ta phơi trên sân thượng, sông Di thì đắp bằng gì mà không thể rõ được hình?! Sông phát nguyên từ dãy Thượng Sơn, sườn đông bắc của Puvan, xuôi về phía Nam. Đây là dòng sông duy nhất chảy dọc theo đất nước, qua nhiều địa hình phức tạp, độ rộng hẹp cũng thay đổi bất ngờ. Trước khi ra biển Tây, nó giao cắt với rất nhiều con sông nổi tiếng khác. Có quãng sông Di chảy song song với Mê Giang dài gần trăm cây số, hai con sông chỉ cách nhau vạt đồng. Cũng như từng vũng nước, cục đất trên cái quốc gia hình chữ S, sông Di đã phải chứng kiến nhiều cuộc binh biến, loạn lạc. Ngựa của Quang Trung hay của Nguyễn Ánh; voi của hai Bà Trưng 8 • Nguyễn Ngọc Tư hay ông hoàng Bảo Đại; Nguyễn Thị Anh hay Huyền Trân công chúa cũng đều đã tắm trên sông này. Thông tin trong Đại Từ Điển Bách Khoa cũng chẳng nhiều nhặn hơn những gì cậu đã biết. Cậu rao trên mạng tìm bạn lặn lội sông Di, có mười bảy hồi đáp. Cuộc hẹn thứ nhất ở quán Gió mười hai người tới. Khi nhũn nhặn nói với ba cô gái có mặt ở đó rằng chuyến đi này không phù hợp với phụ nữ, cậu có chút ân hận đã quên thông tin ngay từ đầu. Một cô gái tóc xù nhuộm trắng xen đỏ như tô mì khô lẫn mấy cọng giá đổ quạu, sao không nói sớm cho người ta biết. Cô còn quăng phẹp câu hỏi trước khi xốc túi xách bỏ đi. - Anh dám chắc trong số họ không một ai là đàn bà? Ai biết đâu. Ở đời luôn có những câu hỏi không thể trả lời, dù không phải quá khó. Chỉ biết vỗ tay tiễn cô đi. Đuổi bằng vỗ tay là học lóm ở các đại hội văn nghệ. Cuộc hẹn cuối cùng cũng ở Gió chỉ còn hai lò dò tới. Một người tên Thuần, biệt danh là Bối, cao lêu đêu, áo thun rộng kẻ chữ “Biển của tao trời đất của tao”, như vừa tan một cuộc biểu tình đòi biển đảo về, quần kaki lửng ống rộng nhiều dây nhợ khiến cậu nhớ tới cái rổ đan dở, đi cùng đôi kính và tai nghe trắng. Vết hằn ở chỗ nút tai của Bối làm cậu ngờ lúc tắm và làm tình anh ta cũng không rời chúng. Khi đang nói, Bối hay ngừng lại giữa câu, mặt lơ mơ như một giai điệu nào đó chợt rót vào người. Người kia là Xu, không biết đó là tên hay biệt danh, người đen trũi lầm lì, mi mắt dài và rợp che lấp cả ánh mắt sâu hút hay nhìn bâng quơ đâu đâu, tóc hớt đinh một phân đều Sông • 9 nắng soi tận da đầu. Vẻ kiệm lời chín chắn của Xu ngay lập tức thuyết phục cậu, nhất là khi biết anh ta tham gia điều hành một diễn đàn phượt nổi tiếng, cộng đồng nhiếp ảnh anhdep.com anh ta cũng chung tay chăm sóc. Nhưng cậu cũng cần có Bối góp nói cho vẳng lên tiếng người trong suốt cuộc đi. Cậu vặt vẹo chính mình suốt buổi gặp, để rồi quả quyết rằng Bối nhận được cái gật đầu không phải vì anh ta thích màu hồng, và hay xoay cái ly nước cam vắt ốm ròm như một nàng vũ nữ đang nhón trên những đầu ngón chân. Không phải cậu quan tâm chuyện ngón tay út Bối hay cong tớn lên, như một dấu hiệu của đồng-loại. Bối chụp ảnh giỏi, vậy thôi. Sách cậu hẳn sẽ cần khá nhiều ảnh. Và cậu cần có người để đỡ vất vơ. Cả Bối và Xu đều bảo đi đâu không quan trọng, miễn là được đi, khi cậu nhắc lại cuộc này cũng gió bụi, xương xẩu. Ăn ở tùy nghi có khi phải nằm bụi nằm bờ. Họ cười tụi này lạ gì, dân chơi thứ thiệt mà. Cả hai không giấu giếm vài mục đích riêng, Bối nói đi cho bớt buồn chán, mùa này lang thang sẽ săn được rất nhiều giông gió. Lúc đó cậu chưa biết gì về sự khoái cảm của Bối đối với sự vần vũ của trời, chỉ nghe kể anh ta săn ảnh những cơn giông. Xu thực hiện đơn đặt hàng một bộ lịch cũng hơi lạ: Hoa dại. - Tụi này có tham vọng làm sao đại gia phải treo tấm ảnh cỏ cứt heo ở phòng khách. Xu mang đến sức nặng cho nhóm, theo cả nghĩa đen và bóng, bởi những cái sẹo anh ta mang trên người. Bọn cậu sẽ không gặp những rắc rối nhỏ những va chạm không 10 • Nguyễn Ngọc Tư đáng có trên đường, với cái vẻ ngoài bặm trợn kia. Toàn sẹo lồi, một vết trên bắp tay phải, một đường may vụng về từ cằm lẹm xuống cổ. Vành tai trái của anh ta cũng bị xén mất một nửa. Bắt gặp ánh nhìn lảng vảng của cậu, Xu bảo chỗ đó từng có một nốt ruồi son lớn, như đeo một chiếc bông tai bằng đá mã não. Cậu đang hình dung thì điện thoại reo. Phòng tài vụ của bộ phận xuất bản nhắn ghé qua cơ quan ứng tiền. Chị kế toán đưa cậu danh sách những chứng từ cần phải mang về. Chi li như mọi khi, “trả tiền đò thì phải nhớ mà kê ra giấy, xài gì trên trăm ngàn đồng cũng phải có hóa đơn”. Chị đã từng gây ngạc nhiên cho cậu khi tuyên bố bỏ chồng. Chuyên cần và tỉ mỉ, suốt ngày ghì mặt vào con số, kiểm soát những bảng kê chứng từ để bảo đảm rằng chúng không quá phi lý, không bị tài vụ cấp cao hơn vặt vẹo tại sao ăn chuối nướng đến vài trăm ngàn đồng. Người như chị không hợp với xáo động, dù là xáo động nhỏ nhoi nào. - Phải đem đủ chứng từ về cho chị, cậu không được quên đó. Có lẽ chị là người duy nhất sắt đá tin cậu trở lại. Và là người duy nhất ở thành phố này lo lắng dõi theo cậu từng bước nhỏ, như vừa ngó coi gói tiền có được cất một cách cẩn trọng không. - Cậu phải chia nhỏ tiền ra cất làm nhiều chỗ, mất cái này còn cái khác. Giang hồ hiểm ác... - Em sẽ nhớ chị lắm. Cậu nói như là đang cơn mê sảng, trong lúc liếc qua tờ Sông • 11 giấy chị đưa. Hóa đơn phòng nghỉ, vé xe, tàu. Hợp đồng thuê mướn phương tiện (nếu có). Bảng kê tiền cơm. Cậu hoàn toàn không biết rằng nửa tháng sau chị nhận được mấy dòng thư viết trên bao chì của gói thuốc lá, “Ở chốn hoang vu tiền cũng như lá mục, tôi đem đi xài giùm cho. Giỏi thì tìm tôi mà lấy lại...”. Nếu đoán trước được, cậu đã hỏi chị kế toán nó có thể được xem như biên nhận và quyết toán sòng phẳng số tiền bị lấy đi đó không. Hai ngày trước khi bắt đầu cuộc đi, cậu gọi về cho mẹ. Mẹ áp vào nói ngay, người ta ăn trầu uống rượu con nhỏ rồi, mẹ đang tiếc hùi hụi đây nè, Ân cứ cà lơ phất phơ nên người ta không chờ được. Con nhỏ mà mẹ cậu nói chắc là cô bạn bên xóm, mẹ đã nhắm sẵn từ hồi học phổ thông. Cậu quên mình định nói gì sau khi mẹ cậu lại khoe vừa gặp một đứa khác coi cũng được gái, hôm đi đám tang một người họ hàng. Bữa nào về coi mắt, bảo đảm Ân thấy là ưng liền, con nhỏ ngó hiền, mà mặt tươi trong, tuổi lại hợp nữa. Bà cũng cho hay thằng Kỳ bạn học cũ của cậu vừa chào đón đứa con thứ hai, “thêm một thằng con trai nữa, trứng dái đỏ au, thấy cưng dữ lắm...”. Cậu không biết dái hay thằng bé mới rơi tỏm vào biển đời ấy thấy cưng. Đầu cậu nghĩ cái câu mẹ nhớ giữ gìn sức khỏe, nhưng khi tuôn ra môi vẫn quá sức trần trụi, cục cằn. - Con có ít tiền thưởng chuyển khoản về cho mẹ. Chắc mai là có tin báo của ngân hàng. Thôi nghen. Bảy tiếng đồng hồ trước khi lên đường, Bối gọi hỏi có phải đem hộ chiếu theo không, giọng có vẻ hồi hộp. Xu không gọi. Cậu trở lại công ty lần nữa để tìm giấy tờ tùy 12 • Nguyễn Ngọc Tư thân nằm đâu đó trong mấy hộc bàn. Ba mươi phút nấn ná, có chín người hỏi cùng một nội dung, đi thật à? Sao phải đi gấp vậy? Sao không đợi hết tháng Bảy hãy xuất hành, đi chi giữa tháng cô hồn? Năm phút trước khi xe lăn bánh, khi đứng tè trong nhà vệ sinh, cậu nhắn Tú “đám cưới vui không?” mà không hy vọng nhận được hồi đáp. Sông • 13 2. Tờ báo đối tác của công ty đưa tin tuyên truyền chuyến du khảo sông Di của cậu. Những người quen nhắn tin chúc thuận buồm xuôi gió. Điện thoại run lật bật từng cơn trong túi quần. Trong mớ hỗn độn có tin của Tú “Báo nói Ân đi sông Di. Không ngờ Ân quyết liệt vậy. Chúng mình đâu phải chấm dứt ở đây”. Cậu nhắn lại “Đám cưới vui không?” và biết vừa kết thúc cuộc tin đi tin lại. Lúc đó cậu đã ở hạ nguồn sông Di. Không, là bọn cậu. Một xóm nhỏ ở cửa sông. Sông Di ra biển bằng mười ba cửa lớn nhỏ, tỏa theo hình rẻ quạt. Cậu chọn Mù Sa vì cái tên nghe lạ và cửa 14 • Nguyễn Ngọc Tư sông này xa nhất về phía đông: nó nằm ở cùi chỏ của dải đất châu thổ. Ba cây số trước khi sông Di ra biển, sông chỉ là con rạch quanh quanh giữa những cồn cát, đôi bờ là những bãi bần. Nó không có vẻ ra đi, mà nhận biển vào lòng. Nước sông mặn quắt, nắng càng lâu thì nước biển sẽ thè cái lưỡi dài nhằng của nó liếm vào sông hàng mấy chục cây số. Bọn cậu mướn một chiếc ghe máy men từ cuối xóm ra tận cửa sông, nơi có thể nhìn được dòng nước phù sa đục ngầu trộn lẫn vào màu xanh của nước biển. Chiếc ghe máy đi chậm rãi trên lòng rạch đang buổi nước ròng. Bối nói hai ông cháu chủ ghe làm Bối nhớ cái truyện Rừng mắm của Bình Nguyên Lộc, dù ở đây nhiều bần, ít mắm. Thằng nhỏ đen thui, da mốc cời trên mình chỉ dính cái quần cộc, nằm gối đầu lên mũi ghe. Thấp thỏm. Nơm nớp. Côi cút. Cậu chẳng giải thích được vẻ mặt lơ ngơ, phấp phỏng mà một đứa con nít lẽ ra không bao giờ có. Đằng sau lái, ông già cũng đen thui mốc cời chỉ quần cộc trên người. Cũng nơm nớp. Họ đưa khách ra gần cửa biển, chỗ một cồn cát nghe nói khá đẹp. Nước biển trong, tắm được. Người ta hay ra đó chơi, thằng nhỏ quảng cáo chỏn lỏn. Hai bên bờ rạch là những cây bần lớp quỳ lớp đứng thành chòm, thành rừng. Cây lá thưa, cành rời nên có mọc dày cũng không thấy chen chúc, vẫn thấy những khoảng trống. Dầm chân trong sình lầy, mỗi cây là một đìu hiu, họp lại làm rừng cũng là một rừng đìu hiu.. Ngửa mặt thấy phía trên những nhánh bần de ra lòng rạch là trăng chiều mỏng, gai gai lạnh. Như một cô con gái vừa qua cơn sốt, lả người tựa cửa sổ ngó ra sân nắng. Sông • 15 Chiếc ghe tấp vô bờ, thả bọn cậu lên cồn, ông già dặn cứ chơi vui chừng nào về cũng được. Ba người chẻ nhau đi, Xu nhắm phía Lăng Ông, Bối đi ra bãi biển, cậu lang thang giữa những rẫy dưa hấu tàn mùa, chỉ còn mấy trái đèo đẹt nằm chèo queo trên cát. Xóm cồn nhà nào cũng thấp, phần lớn cất bằng vật liệu tạm bợ. Cả xóm như đang dợm bỏ đi. Đồ đạc gói ghém trong mấy cái thùng mì tôm, thùng bột ngọt. Con nít hỏi má ơi áo ấm con đâu, bà mẹ bảo bữa trước tao để trong thùng mì Tốt Tốt, giờ chắc lạc qua thùng Vui Vui rồi. - Chừng muốn đi chỉ cần xách đít là đi thôi. Báo viết cồn cát này sắp bị nước biển nuốt mất, nhưng mấy thím đang ngồi làm cỏ rẫy thì lia mũi dao về phía trời ngó bộ rất coi thường, “ối người xứ này đất bồi thì ở đất lở thì đi, lo cũng không khỏi...”. Hàng rào ở xóm cồn được làm hờ hững. Chỉ là mấy bụi cây bông bụt lưa thưa, hoặc một rào mỏng bằng cây xương cá, hay dừng chắn bằng mấy nhánh cây khô queo quắt. Vài nhà đang xúm xít bóc vỏ tách hạt sắn để làm giống cho vụ rẫy sau, cậu nhón một nắm định nhá thử. Họ kêu chói lói, ấy đừng, quỷ thần ơi, ăn là ngủm củ từ liền. Hạt này coi giống y như hạt so đũa nhưng cực độc. Cậu hỏi đã có ai chết chưa. Họ bảo cũng nhiều, vụ gần nhất thì mới một năm trước. Vài thím đưa mắt về cuối xóm, nơi có căn chòi rách của hai ông cháu người chủ ghe. - Lúc miệng bà già trào bọt cua rồi, thằng cháu còn hì hục vú da. Chừng vú bà nội nó cứng và lạnh đi thằng nhỏ khóc rùm, làng xóm mới hay. 16 • Nguyễn Ngọc Tư - Khi đó ông già ở đâu? - Ổng nói đi chơi hội Lăng với con dâu. Nhưng ở hội Lăng có ai gặp hai người đó đâu. - Con trai ổng không ở nhà? - Nó đi biển. Cưới vợ về rồi theo ghe đi bạn suốt. Họ kể bữa đem chôn người đàn bà được coi là tự tử không nguyên cớ, ông chồng để quên cái áo vắt trên bụi ô rô. Người ta thấy còn sót mấy hột sắn gồ lên ở góc túi áo. Cái thím mặt rỗ nhấn mạnh mấy chữ “còn sót lại”. Cậu bỏ ra chỗ chiếc ghe đang đậu chờ dưới mé rạch. Ông già đang nhả khói hơi ngạc nhiên, hỏi sao cậu chơi ít vậy. Cậu than xóm này buồn quá. Ông ờ ờ quăng điếu thuốc hút dỡ xuống đám rễ bần, nói nhẹ bâng, “Mấy bữa trước, ngay trân đêm hội lăng, có người ăn trộm nghêu bị bắn gãy chân...” Xu cũng sớm trở ra, cho coi mấy tấm ảnh chụp Lăng. Thấp và nhỏ, với các mái hơi cong, sân rộng. Bình phong sơn đỏ bầm như máu. Trong máy Bối là hình ảnh hoa muống biển nằm giữa những gốc cây dạt lên bãi cát xám sau cơn biển động. Vài người đàn bà đi mót củi che mặt, cười sau những kẻ tay mà không giấu được vẻ mệt mỏi. Đơn độc giữa bãi biển là căn chòi canh giữ của hợp tác xã nghêu giống, nóc cắm ngọn cờ le lói. Mùi mồ hôi của Bối nồng rực làm cậu thấy hơi chóng mặt. Giống như đốt những cánh hoa móng rồng đã se khô. Thằng nhỏ la cà đâu đó. Ông già không thèm réo gọi, lầm lì quay mũi ghe về. Đi một đoạn, thấy trên bờ thằng Sông • 17 nhỏ vọt theo. Nó không chờ ông già ghé vào bờ đón mình, mà chẳng có vẻ gì ông sẽ làm như vậy. Nó chạy vọt qua rồi lội càn xuống đu mũi ghe leo lên. Ướt ròng, thằng nhỏ ôm bàn chân đang chảy máu, chắc bị vỏ ốc cắt, lấm lét ngó ông già. Nếu không liều nó sẽ phải lội bộ ba cây số, luồn qua bao vạt bần, qua một con rạch mới có thể về đến nhà. Suốt chặng đường từ mé biển về, bọn cậu đông cứng giữa màn kịch câm của hai ông cháu. Cây bần lơ thơ làm người ta không nói nổi. Không hiểu được vì sao bọn đom đóm lại thích sống trong đám rừng này, có lẽ vì bọn chúng họp thành bầy cũng không thành hội, giống như loài cây kia. Cậu nghi ngờ là do tâm trạng cậu bở như dưa gang chín rục nên buổi đầu sông Di hiện lên trong mắt chẳng mấy vui. Mới bước chân vào thôi đã thấy mùi rầu rĩ rồi. Cậu thấy đói, bọn vi khuẩn trong bụng cào cấu thành ruột để tìm cái ăn. Lúc tạt vào nhà ông già xin nước ngọt rửa mặt, cậu thấy mâm cơm đã dọn sẵn, đậy lồng bàn đan bằng tre thâm kim, xỉn màu. Nó báo hiệu cái mà nó đang che đậy cũng tồi tàn tương tự. Bối dáo dác nhìn quanh, như là tìm kiếm một bóng người nào khác. Chắc người ta cũng kể cho Bối nghe câu chuyện người chết vì những hạt sắn độc. Xu hỏi tối nay mình ngủ ở đâu. Cậu thì chỉ quan tâm mỗi chỗ tắm. Tú nói giết Ân dễ lắm, chỉ cần không cho tắm, là xong đời. Cậu thường tắm rất lâu, miết da đến đỏ ửng lên, đến tấm kính trong phòng nhòe hơi nước. Tắm như là được thở. Đó là lúc ở nhà. Đó là lúc biết có một người đang nằm khẩy trên giường, chờ 18 • Nguyễn Ngọc Tư bạn tình bước ra khỏi căn phòng đầy hơi nước để hít hà da dẻ. Giờ chỉ tắm cho mình. Chợ Mù Sa nằm ngay cửa sông Di, ở bờ khác, cũng là một cái cồn cát lớn. Có cái gì đó hơi giống nhau ở cửa sông Di và những cửa sông mà cậu từng biết, là một bên sông có vẻ khá giả, sầm uất, bên kia thì hiu hắt, tách biệt, như ở một trời khác, đời khác, dù bên này ới bên kia nghe. Những dòng sông luôn làm rất tốt cái việc chia cắt của nó. Đường phố ở đây chỉ bằng ngõ hẻm của Sài Gòn. Đặt đít ngồi nhậu với anh xe ôm mới quen thì anh có điện thoại, bạn anh oang oang trong đó “Ê, nãy chạy ngang qua tao thấy nhà mày có mồi bén quá, lẩu mực hả? Mà có đám nào ngồi với mày lạ hoắc vậy?”. Đám lạ hoắc đó là bọn cậu, và đúng là cả đám đang ngồi xếp bằng quanh cái lẩu mực trứng nhúng nước dừa cùng với mấy lát gừng tươi. Sách “Ba tháng ở miền Hạ”1 viết rằng năm 1801 thị trấn này có hai mươi căn nhà. Họ sống bằng nghề hạ bạc, giàu có cũng nhờ vào nghề hạ bạc. Nổi tiếng nhất là ông Chệt 1 Sách sưu khảo viết bởi một vài nhà truyền giáo người Bồ Đào Nha đến miền Hạ theo những chuyến thuyền buôn những năm 1920. Thất lạc bản thảo theo một chiếc tàu đắm ngoài khơi Đông Hải. Năm 1990 người ta trục vớt con tàu, và phát hiện sách nằm trong tráp đá. Nhà xuất bản Sử Việt dịch và in năm 2000. Đây là tài liệu được xem là đáng tin cậy nhất về miền Hạ, làm cứ liệu khoa học cho những nhà khảo cứu sau này. Sông • 19 vốn là thầy thuốc bắc, nhưng làm nò sông cũng có hạng nên thành tên Chệt Thầy Nò. Bối cười nói ông Chệt đó mà làm thêm nghề mò cá, nuôi chim thì sẽ có tên Chệt Thầy Nò Mò Chim. Cậu đi gặp một ông già được coi là pho sử của Mù Sa. Pho sử già nên nhăn rúm và lẩn thẩn, ông ngồi kể những chuyện không đầu không cuối, lâu lâu dùng ngón tay lùi sùi ngoáy mũi rồi măm măm cứt mũi trên hai chiếc răng còn sót lại sau một cuộc cướp bóc của thời gian. Thấy hết ham. Lúc ra về ông già dặn vói theo, ráng giữ nước nghen bây. Còn mất không hay. Ba thằng làm thinh giả bộ như ông cụ không phải nói với mình. Cảnh quang đãng nhất là ở cầu cảng thị trấn. Giày Bối giẫm lên mấy mẩu thịt nhầy nhầy, chung quanh nhiều dấu máu vương vãi. Anh ta chờn chợn, chắc người ta mổ heo mổ bò gì đây. Xu nói không phải, đó là máu người. Làm sao biết được những vũng máu khô này là của người hay của thú? Cậu thắc mắc. Xu cười, tôi chơi với máu lâu rồi, thuộc lòng mùi, vị, màu sắc nó. Phân biệt kiểu nào, Bối hỏi. Cứ đổ máu miết rồi dần quen, sẽ biết. Câu ấy không làm cậu ngạc nhiên bằng vẻ mặt ngà say của Xu khi nói. Như một đứa trẻ con say sưa nói về kẹo mút kẹo que kẹo sôcôla... Xu đúng, sáng qua có hai gã chủ trường gà thách chém nhau, và người xem khản giọng reo hò cho đến khi hai thanh mã tấu múa loạn theo một khúc ca đẫm máu đã 20 • Nguyễn Ngọc Tư phứt đi một cánh tay và một đoạn chân. Một gã cụt tay đến tận nách, gã còn lại tháo khớp gối phải. - Như người ta phứt lóng mía. Ngọt lịm. Người bán bong bóng ở cầu cảng như vẫn còn ngây ngất khi kể lại. Làm cậu nhớ cái vẻ ngây ngất của những người đàn bà xóm cồn bên kia sông, khi kể về cô con dâu ông già chủ ghe. - Con nhỏ bỏ xứ mất biệt rồi. Chưa kịp nói thằng con là của chồng hay ông già chồng. Tối qua nhóm cậu ở lại cồn cát hiu hắt đó, ngó cái thị trấn hào nhoáng bên kia hắt chút sáng sang. Ngủ ở trong một trường tiểu học “cho có không khí lang bạt”, như Bối đòi, dù phía trước có cả quãng giang hồ no nê. Cô giáo lỡ thời tên Mận lục đục nấu bữa tối cho bọn cậu. Cá ngác nấu canh chua bần, tép bạc rang muối ớt. Chị nói mứt bần cũng ngon lắm, nhưng đáy lọ mứt chỉ còn đủ cho cậu quệt cái chất dẻo sền sệt ấy bằng một ngón tay, cái vị chua thanh của bần không lẫn vào đâu được. Hình như cô có kể cho cậu nghe về đứa học trò hay đến trường với vài ba lằn roi trên đít. Những trận đòn đổ xuống vì ông nội nó muốn chứng minh không thương nó như con đẻ, như xóm giềng vẫn xoi xỉa. Cậu dùng từ hình như vì lúc đó điện thoại lại rùng mình. Tú nhắn “Ăn ngủ có vất vả lắm không?” Cậu nghĩ tới cái ống nước cắm khơi khơi xuống lớp cát mặt, chỉ sâu chừng năm ba mét lại phun lên một thứ nước ngọt lừ, nhưng nhắn lại là cái câu nhạt nhẽo “Đám cưới vui hả?” Sông • 21 3. Sự xa lạ bỗng trở nên dễ chịu hơn bao giờ hết. Có chút nhẹ nhõm khi người ta không mang quá khứ để đến với nhau. Nhờ vào công việc đã từng trải qua, cả ba không quá bỡ ngỡ với việc nhập vào một nhóm lạ hoắc nào đó để lang thang. Người ta thậm chí còn không hẹn gặp nhau trước như bọn cậu, chỉ cần thông báo một điểm hẹn ở trên mạng, vài dấu hiệu để nhận biết, là đi. Vừa đi vừa hỏi một vài thông tin về sở thích để có thể tránh những va chạm lặt vặt. Kẻ đề xướng cuộc đi nghiễm nhiên là trưởng nhóm. Lần này còn có vẻ đơn giản hơn nữa, khi câu trả lời “gì cũng được” Xu và Bối đều ưa. Hai cá tính tưởng như trái ngược đó hóa ra cũng có điểm chung. 22 • Nguyễn Ngọc Tư Tú thì hơi ghét cái kiểu “gì cũng được”. Tú nói mấy chữ cứ âm u chẳng biết đâu mà lường. Thích gì thì nói thẳng ra cho đỡ phải đoán. Sao mà có người đến nghĩ cũng lười, sau đó là một cái cốc đầu. Mình thích được chôn giữa một đồng hoa cải vàng như vầy. Ba năm trước, ở Mộc Châu, Tú nói vậy, ngay lập tức cậu không dứt mắt ra khỏi Tú dù mới gặp nhau một ngày trước, ở bến xe. Thậm chí không phải là cuộc hẹn hò trên mạng. Chỉ lên chung chuyến xe ngồi cùng một hàng ghế. Len lỏi vào mũi cậu mùi trà xanh mà Tú vò nát ngửi cho đỡ say xe. Khi đó cậu bắt đầu nghĩ về chữ duyên, chứ không đâu có hai kẻ quảy ba lô đi bụi cùng trôi về phía núi. Ngày mười bảy tháng mười một. Mùa đông chưa đi được nửa đường rét của nó. Nắng trên những triền núi chảy ròng xuống, khỏa lìm lịm trong thung lũng. Thè lưỡi ra có thể nếm được cái vị thanh thao của nắng. Cậu cũng muốn được những vạt hoa cải vàng nuốt chửng lấy mình, dìm sâu tận đáy. Cho đến bây giờ cậu đã không gặp lại cái màu nắng hơi ngả xanh và óng ánh ấy nữa. Nhưng nỗi khao khát được chìm sâu vào một cái gì đó, mềm và dịu ngọt, thỉnh thoảng lóe lên. Đã bảy ngày cậu không ngồi quán Gió ở góc đường Lý Thường Kiệt. Bách gọi nói sáng nay chỉ có mình tao, tụi thằng Lâm đi kiếm cơm ở tòa xử vụ vợ đốt chết chồng. Tụi nó không thoát được kiếp ruồi bu rác. Nhóm ngồi quán sáng của cậu có gần chục người, phần lớn làm việc cho mấy báo mạng. Gặp thường thì không sao, nhưng lâu lâu Sông • 23 gặp thấy họ bạc rạc đi. Hoặc cả đám đã bạc rạc hồi sinh viên với nỗi lo hết tiền cơm từ giữa tháng, lo không tìm được việc khi ra trường... Bách, Duyên và cậu học cùng khóa, chỉ Duyên là ít bay màu, vẫn năng nổ, miệt mài những cuộc đi viết ký sự đồng rừng. Lúc về Duyên thường gọi hỏi cậu đi đến quán ấy thì đi đường nào, bệnh viện mắt nằm ở đâu, sao dĩa cơm sườn đã lên đến năm mươi ngàn rồi. Bọn còn lại quẩn quanh với việc làm sao bán được vài ba tin mỗi ngày, làm sao để có thể chẻ tin làm nhiều mảnh, làm sao nghĩ ra được nhiều bút danh để qua mặt cơ quan khi bán tin cho báo bạn. - Nhiều lúc ngồi coi ca nhạc chỉ mong con ca sĩ bị tụt áo. Bách bị đuổi học từ năm hai, sau chuyến thăm trường của ông bộ trưởng. Khi ngang qua lớp, ông ghé vào ủy lạo, bảo các bạn là những chủ nhân tương lai của đất nước. Bách gạt phắt, tụi này không nhận lấy cái nước đang nợ nần ngập đầu này đâu, trả bao giờ mới xong? Tội của chàng ta là hét hơi lớn, thấu tai ông bộ trưởng và đoàn tùy tùng. Cái thằng sinh viên quan tâm đến thời cuộc, đến vận hạn của dân tộc giờ là một tay săn ảnh hậu trường kiểu lộ “hàng”, khoe ngực trần, tốc váy... cay đắng nói bọn người của làng giải trí thì như xác chết mà mình mãi mãi kên kên. Cậu không biết cái gì khiến cậu gần như nằm ngoài vòng xoáy kiếm tiền, vì những khoản hàng tháng mẹ vẫn gửi bất kể cậu đã có việc làm, hay vì cậu lãng đãng, nghèo ham thích. - Tao lại ra đường bới móc đây. Mày đang ở đâu? Cậu biết là Bách chỉ hỏi cho có, nó không chờ đợi được 24 • Nguyễn Ngọc Tư trả lời. Cất điện thoại vào túi, cậu ngồi thừ lừ trong một ngôi nhà sàn ngó ra sông Di làm những cơn mưa tháng bảy hí hửng tưởng quyền năng ngăn trở của chúng có tác dụng. Mưa và nước sông trắng mịt mù khó mà phân định được, trời đất một màu. Sông vắng, lâu lắm mới có chiếc tàu khách khẳm lừ ngang qua, chỉ vài ba chiếc xuồng ngoi ngóp cày nghiêng cày xéo để mong vớt được những vật dụng nổi trôi từ ngã Chín về. Tối qua có một vụ sạt lở phía đó. Không có cảnh tượng gì hay ho để ngó, nhưng bọn cậu, cùng với gã chủ nhà cứ ngồi đăm đắm nhìn ra quãng sông lênh láng nước. Trông mưa xéo méo có vẻ gì đó hoảng loạn. Cao, chủ của cái nhà sàn trống hoác đầu đuôi chỉ chín tấc tây, mặt già hơn cái tuổi ba mươi hai. Giải thích cái tên tréo ngoe, Cao ngượng ngập nói dân mình thiếu cái gì thì mưu cầu cái đó. Cho nên có người tên Hùng Cường mà ương yếu, Trọng Tình thì giả trá, Tuyết thì đen thui... Cậu nghĩ nếu có thời gian đi hỏi mọi người về lịch sử của những cái tên, sẽ viết được một cuốn sách hấp dẫn. Ngay cả khi ta tưởng cái tên ấy được đặt một cách tình cờ, bâng quơ nhất. Tên của cậu ban đầu là Yên, nhưng mẹ nghĩ nó có vẻ thụ động cầu an quá. Rốt cuộc cái tên Ân, như được ban ơn, như nhận nợ. Tại sao là Xu? Tại sao là Bối, có phải bảo bối? Cậu sẽ hỏi. Còn đi dài với nhau. Áo Cao còn đính mảnh vải tang. - Cha tôi chết chưa giáp năm. Sông • 25 Bàn thờ có cái ảnh lem nhem, một người đàn ông trán thấp, đuôi mày xuôi, miệng mím lại gần như không thấy môi, chỉ một đường kẻ chì mỏng dính. Cao không giống cha, nhưng chắc chắn không giống mẹ. Khuôn mặt của những chú lùn có một kiểu định dạng riêng. Họ như một tộc người tản mác chỗ này chỗ nọ. Những cái nấm lạc bầy. Ngôi nhà nằm phía trước nghĩa địa nhỏ, nhiều cây trúc đào mọc quanh làm rào. Bên trong chừng bốn chục nấm mồ, có vài mộ lớn gấp đôi những mộ còn lại. Cao nói đó là táng chung vì lúc nổi lên họ vẫn còn ôm ghì nhau, hoặc cái đàn ông vẫn còn ở trong cái đàn bà. Tất cả họ đều từ ngã Chín trôi về. - Trong đó có mẹ tôi. Cũng mộ đôi. Không biết thằng cha nằm chung tên gì, tôi vẽ chữ “Thằng chó chết” bên cạnh tên của mẹ. Ánh nhìn nặng quá nên Cao quăng mãi mà không qua khỏi rào. Cậu không biết mẹ Cao nằm ở đâu. Mộ cha Cao thì dễ thấy, vì còn mới, cỏ chưa lợp hết. Mẹ Cao cũng từng làm việc ở ngã Chín, trước và sau khi sinh anh ta. - Nếu tôi đẹp đẽ như bình thường, biết đâu mẹ tôi không quay lại đó. Chắc mẹ thất vọng vì cái thân hình thiếu khổ của tôi. Cậu hiểu một người sinh ra là nỗi thất vọng của người khác nó cảm giác như thế nào. Cao thừa kế một mảnh đất rộng vài chục công, nếu chỉ nhờ vào lúa rày và cây trái mọc hoang do chim trời ỉa cũng đủ để con người bé nhỏ sống đắp đổi. Nhưng Cao đã bán lần bán hồi để mua lấy vài khoảnh khắc riêng tư với một 26 • Nguyễn Ngọc Tư cô gái nổi tiếng của quán Tầm Sương. Đó là lý do Cao sẽ thức trắng đêm nay để quét đèn trên sông đón đợi cô. - Tôi đã rủ cổ đi rồi. Cổ nói cậu chỉ một mẩu con con vầy thì làm gì để nuôi tôi? Hường cười, bấm chuông để khách khác vào. Cúc áo không cài, vì tí nữa rồi cũng mở. Bối ngồi dựa cái cột nhà, anh ta sẽ thức cùng Cao. Chờ đợi một thi thể là cảm giác đáng để trải nghiệm, cũng không mấy khi con người ta có dịp. Xu ngủ sấp trên cái giường dài hai mét, đến anh ta còn lọt thỏm. Cao đã thuê đóng giường này cho Hường, độ dài của giường nói vậy. Cậu ngồi tựa vách, mân mê điện thoại thấy bóng tối hun hút trong cái màn hình. Tin đã tạnh. Nghe tiếng Cao cứ ngùi ngùi lẫn trong mưa. - Tôi gọi Hường Buồn vì cái rún của cổ buồn lắm, nhìn như một mặt người đang khóc. Bọn cậu đã được nhìn thấy cái rún buồn hiu đó vào rạng sáng hôm sau. Toát ra một nét đẹp não nùng dù mặt hơi rúm ró một chút, mắt mở đầy chới với. Da xanh phẳng mịn như đắp bằng sáp. Cao vùi mặt vào rún cô rất lâu rồi nói vẫn còn thơm. - Cổ đã bôi dầu thơm lên đó vì tôi, cho tôi. Là biết trước sẽ đi gặp tôi. Mặt Cao nhòe nhoẹt nước. - Mình cũng có hẹn với người này. Bối bần thần, tay chải vào mớ tóc ướt ròng của cô. Trưa hôm kia tàu cao tốc quăng ba thằng người nhếch Sông • 27 nhác bọn cậu xuống chợ ngã Chín, nơi sông Di giao cắt với sáu dòng chảy khác. Sông Mê nổi tiếng cũng chảy qua đây, cùng với Trèm Trẹm, Tranh, Thương, Thầy Ký... Bối thắc mắc, “sao không phải là Ngã Bảy?”. Cậu cũng nghĩ vậy, lần đầu nhìn sông Di trên bản đồ giấy, đã nghĩ chỉ bảy con sông họp nhau ở đó thôi. Tình cờ đọc được cuốn di cảo “Sông nước miền hạ” của Mai Nam Tư, thấy ông giải thích có hai dòng sông đã bị san lấp thành chợ, thành làng. Sông, thấy mênh mông mà dễ giết. Người ta ước tính làm một dòng sông cạn còn dễ hơn làm một con đường. Sông Di cũng đang bị những dãy nhà hai bên bờ chồm ra bóp nghẹt. Chỗ này được xem là chỗ hẹp nhất sông Di, có thể ước chừng lòng sông bằng mắt thường. Không quá bốn thước tây. Nhưng nó dào dạt theo cách riêng của mình, bằng cách luồn sâu vào lòng đất. Không ai hay sông Di trả đũa cho đến khi những ngôi nhà lần lượt đổ vào sông, sau những trận mưa dầm. Những dịp ấy thì cái tên ngã Chín được lên trang nhất của các báo, nhưng nó nổi tiếng từ trong chiến tranh, khi những cuối tuần rất nhiều binh lính trong vùng đổ về ngã Chín để vui chơi. Cái tên chợ Yên Hoa cũng thành hình. Ca sĩ Kiều Mị Lê, Đài Trang Lệ cũng đã từng là một trong những cô gái ăn sương nổi tiếng ở Ngã Chín. Không phải ai cũng biết chuyện đó, trong những cuộc phỏng vấn họ đều bảo quê nghèo, cuốc bẩm đồng sâu, cọ lọ nồi dưới sông hát ngêu ngao rồi có người nhặt lấy tiếng hát vàng. Cậu có lần hỏi bà Lệ, khi ấy đã năm mươi ba tuổi, rằng 28 • Nguyễn Ngọc Tư Yên Hoa có để lại dấu ấn gì trong bà không. Bà cười, tôi đã được tổng thống xoa bóp vai, rồi nói thêm, đừng đưa chi tiết đó lên báo, hay ho gì đâu. Cậu cũng cười, bảo xoa bóp chỗ khác mới kiêng kỵ chứ, chỉ vai thôi thì ăn thua gì, tay ông tổng thống ấy ra làm sao? Lệ bảo, có năm ngón dài ngắn khác nhau. Mẹ tôi cũng đắt khách, tôi muốn gặp phải rút số ngồi chờ. Cao kể. Cậu hình dung cảnh một đứa bé tha thẩn đứng đợi trong lúc đàn ông dấn sâu dấn sâu vào mẹ nó. Mẹ dặn Cao gọi mình bằng cô, không phải ai ở Yên Hoa cũng biết mối quan hệ mẹ con của họ. Cô Diễm thường cho tiền và xoa đầu, nhưng không bao giờ ôm thằng nhỏ. Buổi về ba nó đổ hết cơm đi, gầm gừ bảo mày gặp con đĩ đó cũng no rồi. Khỏi! Cao lơ đãng nói má ốm hơn lần trước, con đo eo thấy hụt mất một gang tay. Rất cân nhắc, nó không biết có nên nói đôi vú mẹ dường như đã nhẽo hơn một chút rồi. Thằng nhỏ đó bây giờ cũng không lớn hơn bao nhiêu, về thước tấc. Lúc Cao ngước mặt lên nhìn trừng trừng vào những rui mè đã mục, cậu cảm giác con người này được ướp trong nước muối. Rắn chắc. Chai lì. Ngồi gần nghe phảng phất vị mặn, không biết từ nước mắt hay mồ hôi. Chợ Yên Hoa ngày vắng. Ngồi trước cửa nhà sửa móng tay, chuốt lại mi mắt là những cô gái có nước da xanh mai mái, dù mập mạp, đầy đặn. Xu khều sườn cậu, phì cười chỉ vào những chữ “tươi, mới”, “giàu kinh nghiệm, giỏi chiều chuộng” bên dưới bảng hiệu Chiều Tím, Đài Trang... Anh ta còn chụp ảnh cái ba lô hầm hố của mình bên một tường Sông • 29 rào có hàng chữ vẽ tay “giảm nửa giá cho khách đào vàng”. Bức ảnh có nghĩa ta đã từng ở đây. Cậu cũng đã lột đôi dép cao su bết bùn đặt ngạo nghễ lên cột cờ Lũng Cú, chụp cái ảnh sau này được dùng làm bìa cuốn sách đầu tay. Bãi vàng nằm bên sông Kim cách Ngã Chín mười một cây số đường đồi, có thể nhận ra nước sông Kim bởi cái màu đục ngầu khi ngang qua chỗ giao cắt. Bãi vàng trút sạch đàn ông vào ngã Chín. Và đàn ông thì trút sạch túi mình vào những cô gái đẫy đà ở Thiên Cầm, Thiên Thai, Tầm Sương... mua lấy thứ không khí lờ lợ tỏa ra trong các căn phòng kín sực mùi gắt gỏng. Bối nói những cô gái đó ợ lên toàn mùi sương, vì họ ăn sương. Bối hay liếm mép mỗi khi nói xong một câu gì đó có vẻ hơi văn chương. Như những chữ đó là mật, trào ra trên môi Bối. Những năm làm việc ở nhà sách Thư Viên dường như Bối cũng đọc lõm bõm ít nhiều. Gương mặt nhỏ nhắn thanh tú đó làm cậu đôi lúc muốn chạm vào, gói nó bằng cả hai tay. Ý nghĩ chỉ thoáng qua, cũng giống như có lúc cậu muốn giắt một bông hoa ly có cuống muốt dài lên tóc mình. Ham muốn tắt đi nhanh, nhưng rạo rực như cái đuôi, quét lướt thướt trong tâm tưởng. Bữa trưa ở Ngã Chín có sườn bò nướng và ngỗng muối gừng. Hơi nặng mùi và suồng sã. Miếng thịt chặt to khiến người ta như nghiến ngấu một mẩu củi mục. Cậu nhớ cái món đậu hủ non nấu với lá hương nhu mà cậu thường hay nấu, và Tú hít hà mãi, thổn thức kêu thiệt là thanh bai. - Ở Ân cái gì cũng mảnh mai. Yêu chịu không nổi. Nửa ngày qua Tú không nhắn. 30 • Nguyễn Ngọc Tư Chủ quán biết khách từ xa đến, liền bắc ghế ra ngồi đưa chuyện. Bối hỏi về sông Di chảy qua đây, gã chủ quán thì thầm, ấy, chớ nói lớn tiếng, bà nghe được. Cậu nhớ mỗi lần chị hàng xóm cho chuột cống ăn thuốc, cũng thầm thì coi chừng ông Tí hay. Mắt lấm lét vừa ghét vừa kính sợ. Chỉ có một thắc mắc nhỏ, không hiểu sao sông Di được coi là giống cái. Bê một bình rượu ngâm bìm bịp ra, gã chủ rủ làm vài ly cho đỡ buồn chán. Cách một lớp thủy tinh, con vật đưa đôi mắt đỏ lừ rầu rĩ nhìn thiên hạ, bất giác cậu muốn đưa tay vuốt mắt nó cho một cuộc yên nghỉ thật sự. Gã ngồi cạnh cậu, hay gọi em gái này và vuốt cái đuôi tóc cột nhỏng. Gầy và nhỏ nhắn, dù lặn lội mấy hôm da đã bớt trắng nhưng cậu vẫn xếp vào loại thanh mảnh ưa nhìn. Xu cười rơi cơm nói trai đó, không phải gái đâu. Gã chủ nói Xu giỡn hoài, săm soi cậu rồi quả quyết bảo gái. Thì cá, thua gì? Bữa cơm này miễn phí, hoặc được tính giá gấp đôi. Cậu tụt quần lót ra. Gã chủ quán gãi háng, sửng sốt khen: - Chú mày đẹp đâu có thua Hường Tre Miễu. Cậu đã nghe nhắc đến cô gái có cái tên hơi quê mùa cùng biệt danh Tre Miễu khi ở cách Ngã Chín bảy mươi cây số. Dân bãi vàng thuộc lòng số điện thoại cũng như biết số đo các vòng và chiều cao một mét tám mươi bảy của cô. Cậu ước chừng người như Xu thì chỉ đến ngực Hường, Bối chắc đến ngang vai. Có lẽ Hường được đàn ông ưa thích vì chính cái chiều cao lêu đêu đó. Người ta xục rục bên dưới cô trong khi vẫn được úp mặt lên vồng ngực dịu dàng kia mà không phải cúi người. Khách làng Sông • 31 chơi đã cúi mặt suốt ngày này đến ngày khác ở bãi vàng rồi, đã mỏi mê chán chê. Bối bảo muốn gặp cô nàng cao nghệu kia cho biết. Chủ quán cơm xăng xái gọi điện giúp và chép miệng tiếc rẻ, nói chú mày rủi, người ta đã đặt trước kín suất hôm nay rồi. Bối nói, vậy thì mai. Nghe như bên kia điện thoại có cái gật đầu sẽ sàng. Cuộc hẹn không thành vì nửa đêm sông Di đã mang Hường đi. Quán Tầm Sương chìm vào lòng sông sau một tiếng gầm thảng thốt. Dân Ngã Chín không lạ gì với việc một ai đó, một căn phòng nào đó căn nhà nào đó biến mất. Họ quen với việc một người ngồi cạnh mình bỗng dưng lọt tõm vào một cái hố sâu nào. Mọi sự biến mất đã trở nên bình thường, họ thò đôi đũa ra để gắp thức ăn thì không thấy mâm cơm đâu nữa, họ với tay lấy áo mặc sau khi tắm xong thì nó không còn ở đó, họ đứng dậy rót rượu và cái ghế vẫn còn ấm hơi người lẳng lặng rơi xuống sông và người kia khi ngồi phịch vào khoảng không, cũng biến mất. Quán Tầm Sương thì nổi tiếng, Hường càng nổi tiếng, nên Ngã Chín Yên Hoa có chút xôn xao để đáp lễ cho cuộc ra đi. Người ta xáo xác đổ ra đường, xáo xác ăn xáo xác nhìn nhau. Những người cùng dãy nhà với Tầm Sương te tái mang đồ đạc trên tay mà không biết nên đi hay ở. Có thể sông Di chỉ nhón mỗi Tầm Sương, như cô gái nhón mỗi cái hạt sen ngon nhất trong dĩa mứt, như rút một lá bài trong bộ bài trước mặt, rồi thôi. Chơi mà. Cho vui. Nhưng cũng có thể cô ta đang đói, sẽ ăn cả. Không ai biết 32 • Nguyễn Ngọc Tư được. Thấp thoáng vài nhà báo với máy ảnh và sổ ghi chép đi quanh quanh cái hố đất tối mù. Dấu vết của cuộc sụt lở nhanh chóng xuất hiện ở ngay giữa chỗ nước những con sông hòa làm một. Giữa nước của đất và nước của trời, cái bảng hiệu Tầm Sương còn lấp ló chữ g cùng với vài vật dụng bằng nhựa. Đồ gỗ nửa chìm nửa nổi, người ta đếm cả thảy mười ba chiếc giường. Rất dễ nhận ra giường của Hường bởi độ dài khác thường. Xu xoay ống kính xa đến hết cỡ, bảo coi nè còn vài sợi tóc của cô ta trên đó. Cậu hơi ngại châu đầu xem ảnh khi nó vẫn nằm trong máy, vì gần quá, tóc Xu đâm nhói vào tai làm cậu nhột đến nín thở. Mưa vẫn tầm tã từ tối hôm trước và nước từ những dòng sông đổ vào ràn rạt nhanh chóng xóa đi mớ tàn tích từ trò chơi ngẫu hứng của sông Di. Cậu hiểu vì sao cư dân ngã Chín gọi sông là bà. Nín nhịn và dịu dàng, khéo léo và có vẻ vô hại, nhưng đầy thù hận và hung hiểm. Cả bọn nôn nao khi ngồi đợi bữa cơm trưa hơn nửa tiếng mà chưa được dọn ra. Cậu hơi lạnh lưng, không phải vì người ướt. Quán cơm vắng khách lúc trưa qua giờ đặc quánh người. Dân đào vàng tràn ra Yên Hoa để thương tiếc cho những cô nàng ăn khách của Tầm Sương. Nhưng họ nhanh chóng vào những quán khác để an ủi và được an ủi. Hồi xưa sông Di chỉ lấy đi những thứ nhỏ thôi. Bà ngoại tôi chuyên bị nó lấy kim chỉ và bao lưới trùm đầu tóc mượn. Nên mất gì thì cũng tỉnh bơ. Chủ quán hồng hộc chạy ra chạy vào phục vụ khách, vừa kể chuyện. Giờ thì nó dữ tợn, có khi kéo đi cả một căn nhà... Sông • 33 Mười bảy bài báo cậu đọc được trên mạng nói về sạt lở đất trên một trăm cây số vuông từ Yên Hoa đến Dốc Sương Mù. Họ viết rằng không thể giải thích được việc sạt lở ngẫu hứng từ đâu đó bên trong mà không phải là rìa sông. Cái hàm ếch mà dòng chảy tạo ra không thể luồn lách vào đất liền xa vậy. Các nhà khoa học lớn, những tiến sĩ chống thảm họa hàng đầu đưa ra một gợi ý tầm thường mà bà ngoại mù chữ của gã chủ quán cũng biết: Bỏ chạy khỏi cái hàm ếch chết chóc đó. Nhưng không phải ai cũng đành lòng đi khỏi mảnh đất vàng này. Họ nấn ná và xâu chuỗi các căn nhà lại. Nên ngoài vẻ kín bưng buồn tẻ của các quán mỹ nhân, kiến trúc ở cụm dân cư ven sông Di còn quái đản bởi những căn nhà dính liền với nhau, quàng vai neo vào nhau với hy vọng sông sẽ không thể kéo cả dãy đi. - Chống chọi được chừng nào hay chừng ấy. Kiếm đủ tiền là vọt lẹ. Nhưng khổ nổi tiền là thứ người ta thấy không bao giờ đủ. Vuốt đuôi theo lời gã là một cảm giác tròng trành. Mình đang ăn trên một cái cầu treo, cậu nghĩ vậy, nuốt trộng một họng cơm, suýt nghẹn. Câu chuyện hỗn độn về cú sụt lở vô lối làm cậu quên Tú, cho đến khi điện thoại rung khẽ khàng trong túi. Tú nhắn “Coi ảnh trên mạng, thấy Ân đã đen nhiều. Đứt ruột!”. Tú vẫn thích vẽ vời lên da cậu, thích lần theo những đường gân xanh để di ngón tay trỏ từ đuôi mắt chạy miết đến gót chân. Giờ thì nắng rám giấu đi cái bản đồ kỳ bí ấy. Cậu không hình dung được tới một ngày giữa mình và 34 • Nguyễn Ngọc Tư Tú không còn chuyện để nói với nhau. Chỉ nghĩ được câu đám cưới vui không đã mòn hằn học, thấy hết sức trẻ con, rồi điện thoại chuồi vào túi. Xu và Bối đã nai nịt đi trước tới phía mà người ta kể rằng mọi thứ rơi ở Yên Hoa đều trôi về đó, một đoạn sông Di cách đây chừng hai cây số. Một cái ống đựng những tan hoang. Ai trong hai người đó đưa ảnh chuyến đi lên mạng? Cả hai đều mang ba lô nặng khự, những máy móc những ống kính làm cậu chóng mặt khi đem ra khoe với nhau. Hành lý của cậu có vẻ đơn giản nhất. Trước hôm đi sông Di, cậu mang cái máy tính cọc cạch cho thằng học trò ở căn phòng thuê cuối dãy. Mụn trứng cá trên mặt nó cứ ửng lên, cứ hỏi thiệt hả anh. Cái này chơi game là hết ý. Mà, sao tự dưng anh cho không vậy? Cậu nhận ra cho không cũng quá khó hiểu trong cái thời thế chụp giựt này. - Cứ xài đi, chừng về anh lấy lại. Vẻ yên tâm xuất hiện trở lại trên mặt thằng học trò. Chắc nó đã được dạy rất kỹ, rằng chẳng ai cho không ai cái gì. Cái duy nhất cậu còn kết nối với thế giới sau lưng, là điện thoại. Cậu không rời khỏi nó sau cái hôm mẹ gọi cầu cứu mà cậu lại tắt máy vì sợ Tú mất ngủ. Cậu mở máy đúng lúc mẹ vào phòng mổ xếp lại đoạn xương đùi rạn, vài ba cái tin nhảy xổ vào. Tin của mẹ: “đau quá Ân ơi!” Mẹ bị đâm xe. Sông • 35 4. Sài Gòn 448km. Thông tin khô khan trên cột cây số làm thấy an toàn, như thể đã chạy thoát một nỗi ám ảnh nào đó, mà nó đã không còn khả năng đuổi kịp mình. Bọn cậu đang trôi theo một cái chợ. - Mọi thứ ở đây gì cũng trôi, tụi bây mà gặp hên thì còn thấy cả rừng trôi, chớ giỡn. Bà già teo khô như trái dừa điếc, thì thào. Người con dâu tên Bế ngồi gần đó chiết muối ra từng gói nhỏ, nói thôi má đừng xạo, tôi bốn mươi mốt tuổi rồi, có từng nhìn thấy rừng đi đâu. - Ba mày bị rừng đem đi, bữa đó tao thấy rõ ràng ổng 36 • Nguyễn Ngọc Tư đứng trên ngọn cây đước vẫy tay nói bà ở lại mạnh giỏi. Mày trứng mà đòi khôn hơn vịt. - Ba bỏ đi theo vợ nhỏ đó chớ. Sao sống nổi với con người xấu xa như má. Bà già húng hắng ho, mày thì biết gì, hồi đó mày còn trong kiếp ngựa. Mẹ chồng nàng dâu này sống chung trên một chiếc ghe chở theo đủ thứ trên đời. Ở đây, có lu chứa nước, cối xay bột, cần xé và cả vật dụng lí nhí như đá lửa, kim may tay, paracetamol... Bối phục lăn khi hỏi một loại thuốc chống nẻ môi Bế cũng bảo có đây, dầu mù u. Bọn cậu vẫy cái chợ trôi trên đường nó ra Vĩnh Châu bổ hàng. Chủ chợ tên là Bế ngần ngừ bảo chở mấy anh thì bà già mắc dịch kia lại ho hen, nhưng không sao, kệ bả. Sau mới biết phổi của bà già nằm trên đống vải vóc nhạy cảm kỳ lạ. Nó hay càu nhàu sưng sỉa vì những thứ tưởng chẳng liên quan gì đến việc hít thở, như người ta vẫn hay hào hển vì nắng mưa đột ngột, độ ẩm không khí cao. Nó khò khè vì tiếng chuông leng keng của anh cà rem mỗi khi cặp ghe lại xin nước uống, vì mùi mồ hôi ngai ngái của anh bán hàng bông chết vợ vẫn hay hát ghẹo “em ơi nếu mộng không thành thì sao, non cao đất rộng biết đâu mà tìm”. Nó giằng ném bà già chỉ vì những tiếng thở dài của con đàn bà son trẻ thảng hoặc vẳng lại từ đằng lái. Lần đẩy ghe lên ụ để vá víu, bà già ho gần một tháng, không phải vì đất ẩm hay mùi dăm bào xước lên từ những thân cây đã ngâm trong nước lâu ngày. Bà ho làm Bế rầu mà không cười với mấy tay thợ mộc. Sông • 37 Đó là những năm Bế còn son trẻ, và ngơ ngác. Bà già càng xua “bây thấy ai được thì cứ sang ngang cho rồi...”, “Luẩn quẩn với má hoài thì con chết già...”... thì chị càng nấn ná. Bà già đã làm mọi cách để chứng minh có thể sống một mình được. Bà chèo chống, xỏ kim, tự đánh gió mỗi khi cảm cúm. Trong cái dáng bà bưng è thúng gạo từ vựa xuống ghe là một lời tuyên bố dõng dạc, bà già này còn khỏe lắm. Có lảo đảo làm rơi thúng chẳng qua là “trơn quá nên vuột tay”. Làm cá đứt tay thì do “sơ sẩy chút thôi, mai mốt lại lành”, và luồn chỉ qua đít kim có hơi trầy trật hàng giờ chẳng qua “mắt không tỏ vì bụi vướng vô”. lấy thuốc nhỏ mắt, không may cầm nhầm chai dầu mù u cũng là một lẫn lộn nho nhỏ. Bà già càng chứng minh cho việc có thể tự xoay xở được Bế càng thương. - Con mẹ già đó giả đò thôi – Bế vo gạo bắc xoong lên cái cà ràng, giận dữ làm cho nước tạt xuống mớ củi lửa mới bắt đầu bén - Chừng chị biết được thì cũng đã còn trẻ nữa đâu. Bao nhiêu mối đều bỏ lỡ. Bà già ở trong kia cười rinh rích: - Ai biểu tử tế? Tao đã biểu đi lấy chồng đi, hơi sức đâu mà chờ thằng Tường nữa, cứ kệ tao. Không nghe ráng chịu. Đừng nổi khùng chớ con. Tường, thằng đàn ông duy nhất của ghe-chợ này đã khăn gói đi rằm tháng Giêng một năm nào đó Bế cũng không còn nhớ nữa. Chỉ biết là tháng Giêng vì ăn Tết vừa xong, mớ thịt kho tàu bà mẹ cho vào hũ để con trai mang theo ăn dọc đường. Bế chưa kịp quen với tiếng ngáy của anh ta, chưa kịp biết trên người có bao nhiêu nốt ruồi, 38 • Nguyễn Ngọc Tư và Tường cũng chưa kịp cấy vào bụng vợ một một mầm sống. Số phận Tường lúc đầu còn lờ lững theo những tin đồn, ai đó nói gặp Tường đập đá ở núi Sam, ai đó nói gặp một người giống Tường hay ôm gà đá ở chợ Thủ, ai đó nói Tường theo ghe biển làm ngư phủ, mất tích ngoài khơi sau mấy bữa mưa giông. Sau thì không nghe tăm tích. Cái tên Tường như chìm trong một dải sương mù, mờ dần trên môi hai người đàn bà mòn mỏi. Hai mươi bảy cây số trên sông Di, câu chuyện của hai người đàn bà cô quạnh với đầy những oán ghét, thủ đoạn, những màn trả đũa vặt vãnh như tơ nhện giăng lên bọn cậu nhùng nhằng. Xu thờ ơ với chuyện đàn bà, day qua chuyện khác: - Xứ này còn cái gì trôi nữa? - À, có nhà trôi. - Tụi cháu cũng mới đi coi nhà trôi đây, hay ho gì đâu, toàn người chết. Vụ rừng trôi nó làm sao? Thì nửa đêm có vạt rừng rùng rùng trôi ra biển, trên đó có khi có cả một cái xóm, người ta và chó và gà. Cũng không biết chạy đi đâu vì hay được thì nó trôi xa khỏi mé bờ rồi. Càng trôi xa nó càng chìm từ từ. Thím thấy chú tụi bây leo mút đọt cây để khỏi ướt, nhưng rốt cuộc cũng chìm lỉm theo rừng. Bà già kể, chi tiết liên quan đến hình ảnh cuối cùng của chồng (mà con dâu bà quyết liệt cãi lại chỉ là nói xạo thôi), giọng bà cứ run lên vì khoái cảm, mắt lim dim tê mê. - Hồi bảy tám tuổi thím còn thấy miếu trôi. Sông • 39 - À, vụ đó sao? - Thì miếu đó thờ một cô gái bị dìm chết dưới sông sau khi chúng nó hiếp đã đời. Linh lắm, ghe nào qua đó cũng bị chìm, người ta dựng cái miễu thờ. Cổ chê miếu nhỏ nên đốt cháy, người ta làm miễu lớn. Bữa cúng miễu có mời hát bội về. Phàn Lê Huê đang hát ỉ ì i thì miễu tách đất trôi đi chừng nửa cây số. Nghe nói bảy người chết, toàn là đàn ông. - Còn gì trôi nữa không? - Kể tới tết Lào còn chưa hết. Sao không hỏi có gì không trôi không? - Có cái gì không trôi? - Đâu biết, vì ta đang trôi. Bà già lại cười. Nằm khoanh trên đống vải vóc, bà bảo vừa êm lưng vừa ấm, gió sông không làm gì được bà. Radio mở rọt rẹt suốt, cậu nghe trong tiếng sóng nhiễu người ta đọc tin một vụ cháy chung cư cao tầng ở Sài Gòn. Một tin tức quá xa xôi so với không gian của cái chợ trôi này, như chỉ thiếu cụm chữ ngày xửa ngày xưa nữa thôi. Chỉ câu chuyện của bà già còn tươi xoi xói, những chuyện không thể tra cứu trên mạng, bà cố ý lùi thời điểm rất xa ở cái khoảng năm mà con dâu không thể xiên xéo, thậm chí Bế nói bà xạo thì sẽ gặp phản bác ngay, “lúc đó chưa đẻ mày, biết gì mà cãi...” Cậu bỗng nghĩ căm ghét nhau cũng là một liệu pháp chống lại nỗi buồn. Sông thì dài quá. Người ta cần có một thứ tình cảm mãnh liệt để biết rằng mình còn sống. 40 • Nguyễn Ngọc Tư Anh Bằng thường trú ở văn phòng Hà Nội nói, nếu bảo anh phác họa một thứ thật đặc trưng miền Hạ, thì anh sẽ vẽ một người đàn bà hơi đẫy đà, da trắng bật lên trên nền áo bà ba đen, tay chị buông lơi, như vừa xong việc hoặc đang dở việc gì đó, những ngón tay vẫn thơm mùi cây cỏ... Chị đứng nơi hiên trước, hay ở bên hè, hoặc cạnh cầu ao. Điệu bộ ngẩn đi như chợt nghe tiếng kêu nào thẳm trong vườn, mắt xa xôi, rời rợi. Anh Bằng kể có lần theo tay phó chủ tịch hội văn nghệ Kiến Tường về nhà gã chơi. Trừ dịp cuối tuần, chỉ một mình chị vợ gã nhà thơ ở trong căn nhà nằm giữa vườn dừa mênh mông. Dừa bầy bạn ở tít trên cao, khoảng ngang tầm mắt người lại trống trải với những thân cây lẻ lút chân trong cỏ dại. Ở đằng xa ngó vào nhà thấy nao ruột. Chị vợ xách cái lọp cá từ ngoài vườn bước vô. Người đẹp, da trắng, mắt và tóc thì đen nhức. Nhan sắc làm anh Bằng cảm thấy việc để chị sống xa chồng, một mình giữa những liếp dừa đầy cỏ ống gần như là tội ác. - Cái đất gì mà chỉ thấy lảng vảng đàn bà. Cái câu đó anh Bằng từng thốt lên với cậu, giờ tới lượt Xu. Đàn ông ở đâu đó trong nhà, cậu có thể nghe họ cười, xuống mùi một câu vọng cổ, quát tháo con. Có thể thấy áo đàn ông căng trên dây phơi. Có thể biết họ đang ở đâu đó trong hình ảnh những đứa nhỏ đi mua rượu về tha thẩn bắt chuồn chuồn trên con đường đất. Nhưng không hiểu sao bọn cậu chỉ thấy bóng những người đàn bà lai vãng ở đường mòn bên sông, bên hiên nhà, qua cây cầu khỉ, dưới chòi vó... Và cảnh Bế ngồi ở mũi ghe chổng mông thổi lửa sao mà trụi trơ. Sông • 41 Cậu nghĩ tới chị Ánh, cũng một mình khi ở lại Bình Khê. Bế neo chợ trôi ở một nơi gọi là bến Rẫy để nấu cơm chiều đãi bọn cậu. Cá bống dừa, rau cóc... cũng là những thứ chị mua ở chợ trôi khác. Trên bến có vài cây sộp nhiều tuổi nằm ọp ẹp dưới lưới tơ hồng rực rỡ. Dưới cái bóng của cái lưới vàng ấy có một cô dâu ngồi đợi anh trai mình sửa cái máy nổ Vanra một ngựa rưỡi đang trở chứng. Hình như cô đi làm tóc cho đêm đãi bạn tối nay. Cô dâu lén nhìn bọn cậu đang vẫy vùng tắm táp, rồi mắt lại lảng đi. Bối bảo để chọc con nhỏ này chơi, rồi rẽ nước bơi lại tay vịn be xuồng, nói “kệ cha đám cưới, theo anh đi, bỏ cái đất buồn teo này đi”. Cô dâu cúi mặt. Bế lom khom rửa chén, thứ nước sông mà khi nãy cậu thấy chị dùng để nấu cơm, kho cá, thứ nước cậu đã tè vào và đang tắm táp, chị bảo “mấy đứa chơi gì mà ác”. Cổ áo chị thấp thoáng hai bầu vú héo khi vói tay khỏa nước. Một ngày bất hạnh nào đó (và phụ nữ ở quê kiểu gì cũng có thời đoạn bất hạnh), cô dâu hôm nay sẽ nhớ mình đã được rủ đi và mình đã chối từ. Như Bế. Bọn cậu rời khỏi chợ trôi ở bến tàu Vĩnh Châu, lúc gần nửa đêm. Trong lúc vẫy tay chào biệt, chiếc ghe như một nấm mồ trôi cùng với hai xác quéo. Bối nói quên tặng chị Bế một món gì đó. Xu vòng hai tay ôm gáy làm vài động tác thư giãn cổ và vai, bảo tụi mình không có thứ chị ta cần. 42 • Nguyễn Ngọc Tư 5. Bầu trời sà xuống thấp như có thể với tay là tới. Hơi nước ngan ngát chung quanh, đậu trên những sợi lông mi nghe nặng. Những cụm mây hình nấm bắt đầu biến dạng, hung hãn, quái dị hơn. Sét nhì nhằng bên trên như những mạch máu muốn bật ra khỏi làn da dày cóc cáy. Bối nói phía tây chút nữa đây sẽ có cú xé toạc mây kinh điển. - Trời này là của mình đây. Jupiter gặp Vulkan rồi, đã đời. Bối kể đã săn hàng ngàn cơn giông trong quãng thời gian từ khi anh ta cầm cái máy cơ phải lẫy cò lên phim từng phát một. Giờ thì anh ta dùng đến máy ảnh số thứ Sông • 43 bảy của mình, tốc độ chụp liên tục tám hình mỗi giây. Với hệ thống ống kính dài ngoằng, Bối sắm sửa mọi thứ để phục vụ cho mỗi việc bắt lấy khoảnh khắc một tia sét lóe lên, một bầu trời đen tối đầy thịnh nộ, một cơn lốc xoáy... Bối có thể kể vanh vách vòi rồng này đã chụp ở đâu, tia sét kia mình đã từng nằm phục kích bao lâu. Ảnh nền máy tính là một cánh đồng nghẹt thở dưới một đụn mây đầy nộ khí, và hai cái cây cổ thụ nằm ở góc ảnh trông như đang lẩy bẩy run. Một tia sét trong cơn giông đó làm Bối cháy áo, anh ta có vẻ tiếc nuối vì nó đứt rời sớm quá. Cậu không biết lúc Bối đi vào đàn bà có cuồng nhiệt như khi đứng trước cơn giông không. Hơn cả niềm vui, đó là một khoái cảm có chút gì đó bệnh hoạn. - Tin tôi đi, không có đứa con gái nào mang đến cái lạc thú khi tôi chụp được ảnh tia sét như rễ cây khổng lồ phóng xuống cao ốc Thiên Đường. Cúc cu tôi phun ra ướt luôn vạt áo. Bức ảnh của Bối nổi tiếng vì tia sét lộng lẫy ấy đã làm cháy trụi hai chị lao công đang lấy đồ phơi trên tầng thượng. Cậu xem ảnh, nghĩ mãi không hiểu tại sao hai mạng người kia không làm tia sét xấu đi. Nó vẫn lộng lẫy, ma mị. Mình không thể ghét nó, cậu nghĩ. Bối vẫn thường ao ước một vòi rồng mang anh ta đi. Một hành trình đầy ngẫu hứng. Hình dung xem, cứ cuốn xoáy vào trong cơn lốc, cùng với những cái cây bị nhổ cả rễ, một cái ghế sofa, một máy hát đĩa vẫn còn quay, chậu hoa ngâu vẫn còn thơm, những bông lúa... Tất cả được bay lần đầu, theo một điệu luân vũ chóng mặt. Ta sẽ được đưa 44 • Nguyễn Ngọc Tư đến một nơi mà ta không thể nào đoán được. Va đập vào vách núi, nằm phơi trên một mái nhà, hay bị vùi trong một đống bụi. - Cái gì đẹp cũng nguy hiểm. Cả những cái hoa mà tôi biết. Nấm độc không đẹp sao? Hoa độc cần không muốt trắng đến nao cả ruột sao? Xu góp chuyện. Đó là những lúc hiếm hoi Xu tỏ ra cởi mở, nhiều chuyện. Lan đỏ tía đầu mùa đã mọc dưới cây thánh giá của Chúa. Người ta đã huyền thoại nó, rằng máu Chúa nhỏ lên lá nó nên giờ có những chấm đỏ. Ở vườn thực vật quốc gia trước đây từng có năm giò, giờ chỉ còn ba. Loại đó đỏng đảnh lắm, ai có hơi rượu đứng gần tụi nó cũng héo lá. Mồ hôi Xu ửng lên thành hạt trong suốt giữa những sợi râu đã bắt đầu lên xanh rì. Môi Xu khá dày, luôn ướt. Anh ta hay để đầu lưỡi đỏ nằm giữa môi khi nhìn vào kính ngắm máy ảnh. Cậu xem những cuộc huyên thuyên của Xu là một vận may như ngồi chờ con trai mở miệng. Loại cây mang tên Venus nghe đê mê vậy mà lại có hoa ăn thịt. Thế giới có trên hai mươi ngàn loại lan, một cây lan nữ hài lá sọc nào đó giá bằng chiếc xe Lexus. Những cái cây đầy hiểm họa như thuốc phiện và đoạn trường thảo lại ra hoa đẹp nao lòng. Những thanh hạc, hoàng phi hạc, tử phi hạc... Những tia sét hình tim vỡ, hình một đóa hoa xòe; vòi rồng đã mang một biệt thự ở Texas dời đi năm mươi dặm mà không làm vỡ cái kính cửa nào. Một chiếc xe tăng ở quảng trường chiến thắng mỗi năm vài trăm lần có sét ghé thăm... Những câu chuyện của Xu làm Tú đôi lúc bị Sông • 45 đẩy ra xa, lờ mờ. Cậu không còn tức thở. Và đường đi trở nên lung linh sinh động hơn. Tân Quới đón họ bằng cột cây số đã tróc lở nước sơn. Tấm bảng chào khách cũng không khá hơn, chữ bong loang như một đứa trẻ bị ghẻ. - Cứ đi thôi chớ đâu biết chừng nào mới đi hết cái sông này, đúng không? Bối hỏi. Mặt trời nguệch ngoạc vẽ cái dáng thanh mảnh nho nhã của anh ta lên cái bến xe đầy những vũng nước đọng. Cổ áo thun đã giãn rộng vì anh ta có thói quen kéo lên lau mồ hôi trên mặt, lộ ra những cái xương vai mảnh dẻ. Bọn cậu vẫn còn ở hạ nguồn, nhưng sông Di giỏi đánh lạc hướng bằng một dòng chảy hơi dích dắc, làm đôi khi họ mất phương hướng. Đất giồng làm cậu có cảm giác mình lạc giữa trung du với những ngọn đồi thấp. Sông dẫn ba thằng tới Tân Quới. Nước chảy xờ xạc như mất ngủ lâu ngày. Cậu ngắt một cái bông đậu biếc thả xuống nước và thấy nó hầu như không trôi. Thằng nhỏ lái chiếc Landu đời 80 mà bọn cậu thuê đi từ thị xã Trà Kiết rất rành đường. Cậu đồ rằng nó chưa qua mười tám, dù dưới mười tám thì không được cấp bằng lái xe bốn bánh. Hào, tên của tài xế, nói tháng trước có chở một người đi mua tay gỗ về gửi cho cha. - Ông già của chị đó cụt tay, ổng hay về than không đủ tay nên làm gì cũng khó. Không cấy hái gì được. - Ổng đi đâu? 46 • Nguyễn Ngọc Tư - Bán muối chớ đâu. Ổng chết queo vì miểng bom lâu rồi. Chị kia mua tay về đốt cho ông già thôi cằn nhằn. Hào để tóc hơi dài, rẽ giữa, thỉnh thoảng bị tóc xập xại che mất mắt mà vẫn tránh chó rất tài. Nó nói Tân Quới chán lắm, không có gì coi. Đâu đâu cũng nhà xưởng, đâu đâu cũng người còng lưng đục đẽo. Dân xứ này sinh ra đã lưng tôm. Chiếc xe bỗng dưng bị rừng son hai bên đường vây lấy. Son trổ bông trắng, từng chùm cong cong, mỏng lẹm như một mảnh trăng mùng bốn. Trăng treo oằn nhánh. Trăng chạm vào nhau thì thào. Người ta trồng son lấy gỗ để đẽo làm chi. Thớ gỗ tự nhiên mang màu da người, lại mềm và dai, nghe nói là những ngón tay khi tạc xong, người ta có thể bẻ cong chúng được. Năm nào son trổ bông hường, coi như đại họa. Người đầu tiên làm nghề này từng bị án chung thân. Hào khoe, tưởng khách chưa biết. Cuốn sách Những làng nghề thủ công châu thổ sông Di mà cậu ém được của thư viện viết rằng nghệ nhân đầu tiên sáng tạo ra nghề đẽo chi bằng gỗ son là Út Hết, vào năm cậu ta mười ba tuổi. Cánh tay cho người chị gái. Một năm trước đó chị gái Út Hết đi giúp việc cho vựa cá Hưng Phát Lộc ở bên thị trấn. Mờ trời, nhà chủ sai chị xuống vựa xay nước đá ướp cá, tôm. Sáng nọ chị bị máy xay nước đá cưa đứt cánh tay. Ở Tân Quới vẫn còn vài người già nhớ Út Hết. Hiền lắm, một bà già nói, hãy còn hơi thẹn thùng, hồi nhỏ má tui với má Út Hết hứa làm sui gia. Tụi tui đi học với nhau, tui nói má mày kêu tao là con dâu rồi đó, chừng tao lớn Sông • 47 sẽ gả cho mày. Út Hết trề môi, chừng nào mày đẹp như chị tao thì tao cưới. Tới giờ tui còn tức mình. Rất đẹp trai, người khác kể, nó hay đu lên rào để được nhìn chị Ba của nó. Nó kêu chị Ba ơi đừng buồn, không ai cưới chị thì em cưới. Nó kêu chị Ba ơi tay đã mọc lại chưa. À, là vì nhà Hưng Phát Lộc giữ con bé lại, nói là sẽ nhận làm con nuôi, để đền bù mất mát, để không mang tiếng ác. Cậu đi trong mảnh sân của một ngôi nhà trống nhìn hoa khế rụng và cố hình dung một buổi sáng nào đó lâu rồi thì có tiếng tàu khách ghé nhà, không bóp còi, “thím Năm ơi, con May chết rồi”. Một bà già hiền như củ khoai đụng đâu lăn đó, lụp chụp choàng cái khăn lên đầu mà nó cứ rớt lên rớt xuống, tay bà đã rời từng đốt, không vịn nổi cái chéo khăn, như bà đang chết từng phần một. Ra khỏi khoảng sân thì chiếc tàu đò khác trờ tới, còi tru lên một tràng dài, “Hưng Phát Lộc nhắn bà già ra nói chuyện, hình như nhỏ May ăn cắp tiền gì đó, họ kêu ra lãnh cục nợ đó về”. Chiếc tàu này bị hư dọc đường nên tới trễ, nhắn một cái tin thừa. Cô gái bị giam một đêm ở văn phòng nhà chức trách vì nghi là ăn cắp chiếc nhẫn vàng của con nhà chủ. Nửa đêm cô treo cổ bằng mấy sợi dây nhặt nhạnh trong phòng tạm giam. Bà già Thẹn Thùng dẫn bọn cậu ra nơi thằng bé mười hai tuổi kia ngồi đẽo tác phẩm đầu tiên. Nó dùng cái mũi dao mác vót khắc những nếp nhăn nơi khuỷu tay, vẽ những vết hằn trên từng chỗ nối của các đốt. Nó không quên đẽo ngón út của chị khum khum, dấu vết của những 48 • Nguyễn Ngọc Tư mùa cắt lúa mướn, làm cỏ mướn. Nó muốn chị có một vòng tay tròn khi về trong những giấc chiêm bao, để ôm nó chặt đến nghẹt thở. Và chị sẽ không mặc cảm khi đứng trước những hồn ma trai tráng. Nhà Út Hết vẫn được quét dọn thường xuyên, và lư hương mẹ, chị của cậu vẫn được cắm đều mỗi tối. Người ta nói nhờ cậu mà cái rẻo đất bên sông này khấm khá, nhất là qua mấy cuộc chiến tranh làm hàng vạn người tật nguyền. - Hết cuộc chiến này đến cuộc chiến khác, còn đánh nhau là tụi này còn ăn nên làm ra hoài hoài. Ông từ giữ đình Cả khoe. Cây dao nhỏ để đẽo cánh tay cho người chị dân Tân Quới đặt trên một gian thờ của đình. Xu nài nỉ xin chạm vào nó nhưng ông từ giữ đình cương quyết lắc đầu. Ông bảo là vật thiêng, không chay tịnh thì con dao lại nhuốm máu. Cứ như là Xu cầm lên, thì ngay lập tức con dao đó sẽ khiến anh ta day qua cắt cổ cậu vậy. Con dao mác vót đó là vật tổ của nghề đẽo chi gỗ của Tân Quới. Nhưng con dao đó đã lấy đi năm mạng người của nhà Hưng Phát Lộc, không tính hai con chó dữ. Năm đó son ra bông đỏ cháy trời. Trăng máu. Hào nói nếu như ông Út Hết đó còn sống, giờ ổng sáu mươi chín tuổi rồi. Người ta tin là ổng sẽ về, vì mồ mả ông bà còn ở nguyên đây. Hôm trước nước ngập nền mộ, người ta lấy cốt bà May, thấy trên ngón tay đeo nhẫn có chiếc nhẫn bằng sợi dây đồng. Người ta càng tin rồi ổng cũng về. Sông • 49 - Em mà không vướng con vợ sắp đẻ, em sẽ theo mấy anh chơi. Không cần biết đi đâu, cứ đi là sướng. Anh chàng lái xe tỏ vẻ tiếc rẻ khi quay về một mình. Cậu hình dung khi đứa trẻ kia gọi cha ơi cha, lông măng trên gương mặt thằng nhỏ sẽ rơi tá lả. Bối nói vói theo bao giờ về sẽ gửi ảnh theo đường bưu điện. Hào nhờ chụp để phóng lớn treo trên vách chơi. Một thằng trẻ con sắp làm cha đứng trước đầu xe cười toe để lộ những cái răng vàng khói thuốc lá. Bọn cậu quá giang ghe chở hàng đi lên Bình Khê. Ông chủ ghe quá năm mươi, cái mũi lớn quá khổ so với những đường nét còn lại của khuôn mặt xương, tóc tụt khỏi đỉnh đầu, xởi lởi nói khỏi tiền bạc gì hết, tụi mày đi chung cho tao nghe có hơi người. Mẹ gọi cho cậu khi đang nằm ngửa trên mũi ghe, mắt với hái một chùm mây bay thấp. Mẹ hỏi sao lại gởi tiền về, mẹ có xài gì đâu. Vòng vàng để cho cô dâu thì cũng đã sắm sửa lâu rồi, sắp mốc meo. Nghĩ chắc mẹ thấy lạ, hồi nào giờ tiền luôn chảy ngược về phía cậu. Lâu lâu cậu chỉ mua tặng bà cái áo hay một khúc vải hàng đổ đống, gọi là. Chỉ loại đó mới độc, lạ. Đôi lúc mẹ hỏi cậu ủa sao lâu quá không thấy xin tiền. Chỉ trước khi đi sông Di, lần đầu tiên cậu gửi tiền về nhà, một khoản tiền thưởng nhỏ với ý nghĩ mình sẽ không còn cần đến nó. Nhưng chương trình thắc mắc bị bỏ dở, mẹ bỏ sang chuyện khác, vẫn cái tính “gái mầm non nhiều tuổi”, như mẹ tự nhận. Con nhỏ hôm trước mà mẹ nói, đã dò hỏi kỹ rồi, giỏi giang chuyện trong nhà trong cửa lắm, một tay 50 • Nguyễn Ngọc Tư nuôi dạy mấy đứa em. Hôm qua mẹ nấu chè khoai môn, chú Dự có ghé qua ăn, à, là thằng nói tui nhảy xuống cầu Gành Hào thì em có vớt tui không, đó, ờ đúng thằng đó. Nhưng buổi tối thì mẹ đi chùa một mình thôi, gặp chú Tín cũng chở vợ đi. Nó giả bộ ngó lơ nhưng hai tay chắp đằng sau ra dấu dâm đãng làm mẹ hết hồn, chùa chiền linh thiêng mà. Thứ người gì mà báng bổ cả thần linh. Cái áo vải đũi nâu Ân mua cho mẹ cháy đến chục lỗ, do hương khói người ta huơ đụng. Xót thì có xót, nhưng mẹ xin được xăm thượng thượng, nói rằng nhà mình có thay đổi. Chắc là năm nay Ân rước người dưng về. Cưới nghen?? Cậu ờ ờ trong lúc nhớ Tú nói phải cưới vì người lớn muốn. Hôm đó Tú cũng gác chân lên bụng cậu, như Bối bây giờ. Nhưng chân Tú lạnh, phấp phỏng. Bối thì đang xung xăng những ngón chân dài ngoẵng lục lọi khắp người cậu, anh ta nói sẽ tìm ra chỗ nhột nhất. Cái tai nghe mà Bối chia cho cậu một bên, đang phát ra một bản nhạc bồn chồn, “ngồi bên dòng sông, nhớ đời mình, chiều đã vàng phai trên đầu non...”. Bối thường rủ cậu nghe nhạc chung, nhưng cậu hay mất kiên nhẫn; hàng ngàn bài hát kia, bài nào nghe cũng bồn chồn. Sẽ còn ai bồn chồn. Khúc thụy du bồn chồn. Cơn mưa phùn bồn chồn. Lời thiên thu gọi bồn chồn. Áo ướt nửa khuya bồn chồn. Mộng thấy hoa rơi bồn chồn. Trong cái máy nghe nhạc hiệu Táo, thỉnh thoảng cậu nghe được một bài hát lẫn nhiều tạp âm, đệm guitar. Tiếng đàn lửng thửng, lời hát ngập ngừng, có chỗ ngập ngừng Sông • 51 lâu như anh ta đang chọn một nốt nhạc thích hợp. Mười hai bài “tanh” là mười hai lối hát khác nhau. Nhưng đều bồn chồn. Bối nói mình tự viết lời, hát và đệm đàn, tất nhiên là tự ghi âm vào máy. Chỉ còn mỗi mưa xiên/Những tin nhắn không soi vào mắt nữa/Những gọi mời tắt ở bên kia cây cầu/Mấy oán thù vứt đáy sông sâu/Đâu đó có một cuộc vui/ và một cái tên không còn đậu trên môi của những câu chuyện vãn/Đâu đó có người nằm co ro trên cỏ/Đâu đó có đám rễ cây đẫm rượi mùi bùn/Không có ai hỏi mi đã ăn chưa, đã đến đâu,/xe mê miết đi qua biên giới của đất nước mang tên bóng tối/bạn đường dặn mi chớ có ngoái nhìn/Nhưng sau lưng mình còn có một cơn mưa/Chỉ còn mỗi mưa thôi/Và mưa/cũng tạnh rồi. Bối không hỏi bài hát của mình hay không, chỉ hỏi nghe buồn không? Lần tới tôi hát Rock thử coi. Cậu hình dung lời lẽ ấy dù gào thét đến mấy cũng không che lấp được bồn chồn. Móng tay cậu xước, hỏi mượn cái kềm cắt móng, Bối ghé răng vào cắn. - Mấy cái răng chó của tôi bén lắm. Những lúc đó cậu hay đưa mắt tìm Xu vì cảm giác đã gạt anh ta ra rìa. Không có vẻ gì là Xu đang nhìn, hoặc anh ta đã nhác thấy nhưng day đi chỗ khác. Xu cũng giải thích cái sự không nhìn vào bạn đồng hành vì anh ta có thói quen ngắm nghía cảnh vật hai bên đường. - Biết đâu tôi được đẻ ra ở đó. Xu nói. Đó là lúc cậu thấy Xu cũng giống mình, đương 52 • Nguyễn Ngọc Tư đầu với một vài câu hỏi khó. Anh ta không biết mình đến từ đâu. Chị Ánh từng nói thiên hạ ai cũng một lần va đầu vô câu hỏi “Ta là ai, sao ta là ta mà không là họ, sao ta ở đây với những người này mà không cùng người khác...”. Nhà Phật đã lấy hai chữ duyên nghiệp ra giải thích, làm thỏa mãn được chút nào. Tôn giáo này ăn khách một phần nhờ thuyết ấy. Những vị sư mặt trơn trán bóng, gãi ghẻ chân trong lúc nói điện thoại di động oang oang, trông phàm tục mà vẫn được người ta kính trọng tôn sùng. Sung sướng hay đau đớn ở kiếp này là do kiếp trước, nói vậy thì biết vậy, kiểm chứng sao được. Nhưng có thứ để đỡ mù mịt còn hơn chẳng có gì. Bối có vẻ nhẹ nhõm hơn, khi anh ta chỉ suy tư xem không biết sắp tới làm gì cho đỡ chán. Câu hỏi ấy hay bộc phát ra những trò nghịch dại, có khi Bối lặn lâu khiến cậu định nhao xuống đáy sông cứu, Xu khủng khỉnh cười nói người ta giỡn đó, không sao đâu. Có khi Bối chọc tổ ong vò vẽ làm cả bọn chạy trối chết. Lúc dừng lại thở, Xu trật vai áo cậu, chấm cọng khoai nước lên chỗ ong chích, anh ta nghiến răng, “đừng chơi ngu kiểu này nữa, tôi giết”. Bối gập người chống tay lên gối, thở hồng hộc, nghe như cười. Cậu nghe nọc ong tê mê chạy ra khỏi người mình, nói “cũng đáng mà, biết thêm một cảm giác mới”. Nói xong thấy sượng, hình như mình thiên vị, cậu nghĩ. Sự thông thạo của Xu với mọi loại máy móc, mọi con đường, mọi ngõ ngách trên bản đồ, đã không còn làm bọn cậu kính nể hoặc ngạc nhiên nữa. Cả cái cách Xu bẻ cổ Sông • 53 vịt khoan thai như đang bẻ ngón tay và nghe nó kêu lắc cắc, sau đó nắn nót đắp bùn non lên thân và đốt lửa lên để nướng, gần như cậu không phân biệt được vẻ mặt anh ta khi đó và khi chụp ảnh. Hứng thú như nhau. Cậu cũng hết giật mình khi anh ta đọc một vài câu thơ mà anh ta bẽn lẽn nói mình đọc trong sách, lâu rồi. Ngó mao mạch trên mặt Xu giãn ra và lượng máu tăng vọt đỏ nhừ, cậu nghĩ không biết từ hồi nào thì trên đất nước này người ta làm thơ và đọc thơ là một nỗi ngượng ngùng, gần như là mặc cảm. Không có gì là không thể, với Xu. Mũi ghe không chệch choạc tí nào từ khi anh ta ngồi giữ lái. Ông chủ ghe cũng tin tưởng, tụt xuống sàn sau lui cui làm đồ nhậu. Ngồi xe thì từ Tân Quới đi Bình Khê chỉ non nửa ngày, nhưng bọn cậu đi đến ngày rưỡi. Chiếc ghe khẳm lừ những lu khạp sành còn chất thêm ba thằng người đen đúa. Nước lé đé mép ghe. Ông chủ ghe thì quá bận rộn với những người đàn bà sống dọc bên bờ. Xình xang tới chai rượu thứ hai thì ông hớn hở khoe mình có cả thảy bốn cô vợ bé, sau mười năm chạy ghe chở hàng xuôi ngược đường này. Bà vợ lớn đang coi vựa đồ lưới ở Bình Khê. Chiếc ghe neo lại ở một bờ lá dọc đường, cách nhà cô thợ may nhân tình của ông chừng hai trăm thước. Ông phải chờ người đàn bà đó ngủ thì mới dám chống sào cho ghe qua, thậm chí không nổ máy vì cô ta thuộc lòng tiếng máy. - Nhưng lúc nãy con nhỏ ở tiệm uốn tóc vắt thằng nhỏ 54 • Nguyễn Ngọc Tư của tao khô queo rồi. Già, phải nghỉ nửa ngày mới ngóc đầu lại được. Ông ta cười hơ hơ, không có chút sượng sùng. Cậu đã ngủ ngây khi ghe ghé qua đó nên không hay. Một giấc không mơ, lịm quên trời đất. Dậy thấy sảng khoái, có lẽ vì tạm rời xa hiện thực, đầu óc tạnh nghĩ được một lúc. Mở mắt ra thấy ngay một cảnh hoang tàn, một cánh đồng ngút trong những lùm cỏ dại, bên bờ sông có con chó ròm trơ xương đứng yên như tượng, cậu cảm giác nó đã chết khô. Ông chủ ghe nói hay nhìn thấy con chó ở đó, dù suốt bảy cây số ròng bờ sông không có nhà. Chỉ còn những tiếng gà trưa eo óc vẳng ra từ đất, và con chó ma quái hình như chờ đợi người chủ cũ trở về. Phải đến gần hai chục năm rồi. Cậu mở tin nhắn điện thoại trong khi vẫn còn lan man hình ảnh con chó ròm. Lúc cậu đang ngủ, chị Tịnh ở hãng phim tài liệu hỏi có gửi gì cho con gái của Bùi không, con bé ghé qua xin một ít quần áo cũ để mặc. Bùi từng quay phim chính cho hai phim ký sự của cậu, khi anh nằm chết dưới gầm xe tải cậu mới biết anh đang đơn thân nuôi con gái. Chi tiết đó có thể anh đã kể trong các cuộc nhậu cuối chiều, từng để vẳng vào tai cậu vài cuộc gọi giữa hai cha con, nhưng cậu không nhập tâm những thứ mà cậu nghĩ nằm ngoài mình. Cậu quen gần trăm người ở thành phố đó, quen bằng sự hiện hữu của chính họ thôi. Cậu nhắn lại nhờ Tịnh mua tặng con bé một cái từ điển điện tử, tiền gửi trả sau, nhưng chị bảo lúc nãy không thấy em lên tiếng nên con nhỏ đi rồi, chị không biết nó sống ở đâu, có hỏi nhưng chị cũng quên mất. Một nhà trọ nào đó Sông • 55 ở quận Bảy, chừng nó lại ghé thì cho em hay. Bốn tin nhắn còn lại là của Tú, gửi cùng một nội dung, “Ân ơi!”. Chắc Tú say. Bối cũng ngủ nên không hay chuyện ghe tấp vô bờ vài chục phút. Xu tả cô thợ uốn tóc ngăm đen, nhưng chắc lẳn, mông quang vinh đùi vĩ đại. Bối vỗ trán tức tối, nói phải biết thì dậy để rình coi. Ông chủ ghe cười hơ hơ, nói thì ai cũng như ai, tụi mày còn lạ gì trò vào ra lên xuống đó. Muỗi bên bờ sà như trấu vãi, như thể quơ tay là bắt được. Bối nói vì thịt anh ta thơm. Cậu ngầm đồng tình, mồ hôi Bối nồng, nhưng không khó chịu. Nó gây gây trong không khí, như mùi cỏ giập. Ông chủ ghe bảo kệ muỗi, cứ uống say quắc cần câu, muỗi cắn no cũng xỉn. Đêm đó bọn cậu lăn lóc vì rượu trắng, Xu hát grừ grừ - tiếng của một con thú khẩn thiết kêu bầy. Bối cứ mút ngón chân mình như một vận động viên uốn dẻo. Tay chủ ghe gà gật nổ máy chạy ghe đi. Cậu nôn hai lần, cứ ước có Tú vỗ lưng cho, có càm ràm cũng vui. Đáng đời, ai kêu uống cho cố mạng, uống không biết thương chính mình. Tú thường nói vậy. Giờ này Tú làm gì trong tổ, một căn nhà vừa mua cuối đường Xuân Diệu? Sáng hôm sau thì ghe đến... Tân Quới. Ông chủ ghe cười, nói xỉn quá có biết đâu là đâu, trời tối mịt sông nào cũng là sông. Điệu này chắc phải lẻn vọt qua nhà con nhỏ thợ may, vướng vô nó là bị tát cạn thêm lần nữa. 56 • Nguyễn Ngọc Tư Chiếc ghe lặp lại hành trình chiều trước. Một ngày không mưa, mây sai lúc lỉu treo từng chùm trắng như nước gạo, như bông gòn chín cây. Cậu phát hiện ra lúc ngủ thiếp đi, đã để lỡ một xóm làm gạch ven bờ. Những lò gạch mới có, đổ nát có nằm la liệt bên sông. Vài dòng khói dùng dằng trước khi tan chảy vào gió. Chớp mắt, có nghĩa là bỏ lỡ. Mackenzie, người viết du khảo nổi tiếng thế giới đã nói câu đó, cậu ghi trên trang đầu của sổ tay. Thời gian nằm ghe cũng thừa thãi, cậu xem lại toàn bộ ghi chép của mình. Lâu lắm cậu mới viết tay nhiều như vậy, những trang đầu chữ cứng quèo, nhưng cậu nhanh chóng lại thuần được chúng. Viết tay làm cậu thấy nhớ một đàn chị tên Ánh đã biến mất lâu rồi, chị cũng viết tay vào những cuốn sổ nhàu mưa. Những thứ có thể dùng được cho cuốn du khảo hóa ra rất ít, dày đặc những ghi chép riêng tư. Có vài đoạn khi viết xong cậu đã gạch đè bỏ. Vẫn còn đọc được những câu kiểu như lúc kỳ cọ lưng Bối, mình miết tay trên cái hỏm lưng sâu, cái bớt son phía gần cuối cột sống làm mình liên tưởng tới một cái đuôi vừa rụng. Cậu không biết mình đã viết và xóa chúng khi nào, phải trong lúc gấp rãi lắm, vì vẫn còn đọc được. Và cũng hơi khó hiểu khi đọc lại lần thứ hai một đoạn xóa đè khác, lúc khỏa thân tắm người Bối gì cũng dài, nhã nhặn. Cậu xé vài ba trang viết lảm nhảm kia. Giấy đáp vào mặt sông lơ ngơ. Sông • 57 Chắc lúc tha thẩn miết mực, cậu nghĩ đến Tú, nghẹn thở vì ở đâu đó có một tháng trăng đầy mật. Bối thường gợi nhớ Tú. Vóc dạc Tú cũng khá mảnh dẻ, chỉ bụng hơi lớn vì nhậu nhẹt nhiều, mà cậu hay cằn nhằn là coi thô tục. Và Tú không có những vết xăm hình trái tim đen. - Vết tích yêu đó. Mỗi lần có bồ mới tôi đi xăm chữ cái tên của hai đứa lồng vô trái tim, chừng xù đi xóa đè lên cho tim bầm dập coi chơi. Đem cái thân ra cho nó đau đớn tí để kỷ niệm một mối tình, chớ không đau khổ gì thì cũng vô cảm. Bằng cách này tôi mới nhớ hết mình đã yêu bao nhiêu lần. Dấu xăm chi chít kể rằng Bối có quá nhiều bồ. - Chẳng hay ho gì khi mình là cái thằng vác dái đi vọc lung tung. Không phải là không muốn lâu dài, nhưng được chừng vài tháng tự dưng thấy oải. Lúc khép sổ lại, chợt nhìn thấy dấu mực mình từng khoanh tròn trên trang lịch, cậu sực nhớ chỉ còn hai mươi bảy hôm nữa là đến kỷ niệm ngày chị San ngủ. Năm nào đúng ngày ấy cậu cũng mua hai cái kẹo mút về, dành chị một cái. Rồi ngồi nhìn kiến kéo lại bu đầy. Lớp cho làm một bài tập về phỏng vấn, thằng sinh viên năm hai bạo gan gọi điện cho nhà văn đình đám San PP. Hồi đấy cậu nghĩ người viết văn hẳn là ghê gớm lắm, chữ phải nhảy múa trên mặt. Chị nói được, cũng đang thèm người. Lừng lững tới với tóc ngắn, mặt mộc, thứ duy nhất cho thấy chị có quan tâm tới nhan sắc mình là đôi mày tỉa khéo mỏng, hơi xếch lên thách thức. 58 • Nguyễn Ngọc Tư Cậu đã hỏi chị những chuyện chị đã làm có thật vì chị muốn thế không. Trưa đó ở quán Cỏ, chị không trả lời được. Cuộc phỏng vấn được biên tập viên báo Tầm nhìn mới khen là nảy lửa, khi cậu đặt vấn đề người nổi tiếng phải có trách nhiệm giữ hình ảnh của mình trước công chúng, còn San thì giãy giụa chống lại điều đó, chị nghĩ quan trọng là sống như mình muốn. Bài phỏng vấn bắt đầu bằng một ví dụ về cô hoa hậu đang chịu búa rìu dư luận vì phì phèo thuốc lá, say rượu, chụp ảnh nuy. Cậu nói vào cái tuổi những cô bé khác còn nhảy dây, chơi chuyền, ngậm kẹo mút thì một cô bé đi thi hoa hậu. Giờ cô sẽ trả giá cho việc đó, cô sẽ phải sống làm sao để xứng đáng với cái áo lộng lẫy đó. Cái gì cũng có giá, đến tăm xỉa răng còn có giá mà. San kêu trời đất ơi, sao lại bắt một người phải trả giá bảy chục năm trời cho vài ba ngày tò mò ham vui. Người ta đều đã đi rồi, mình lại bắt cô ta ở mãi cái năm mười tám tuổi. Hôm ấy cậu thấy mình cũng nghiệt ngã khi hỏi chị có thấy mình chỉ là xác chết của nhà văn khi đi làm những chuyện không liên quan đến chữ nghĩa, thí dụ như vừa đóng một bộ phim ma rất chán chường, hay là xuất hiện trên truyền hình để thi tiếng hát xanh. - Chị thật sự muốn làm vì thích? Chị bảo sẽ nghĩ nghiêm túc về câu hỏi này. Lúc đứng chờ nhân viên quán lấy xe ra về, chị nói sắp dọn khỏi nhà của ông bồ họa sĩ, vì vừa cãi nhau. “Hình như chỗ em đang thuê còn một căn nhà trống”, cậu cũng tỏ ra quan tâm một chút. Sông • 59 Hai giờ đồng hồ sau, San chở hành lý tới, trở thành hàng xóm của cậu. Lúc đó cậu không bao giờ nghĩ người hàng xóm này quan trọng với mình. 60 • Nguyễn Ngọc Tư 6. Giám đốc xuất bản nói anh nhớ Bình Khê khi đứng ngó ra cửa sổ. Cái đình gần chợ cũ kỹ, nhưng hợp với rêu mọc trên mấy gốc cây. Gió thổi làm lời ông run lật phật. Chẳng có gì để ngắm bên ngoài đó hết, chỉ có những cái máy điều hòa như bọ chét xám xịt bám vào bức vách trắng toát của tòa nhà bên cạnh. Ông gọi khi cậu đang ở biển. Tú đã hẹn bay ra nhưng giờ chót báo tin ở lại chụp ảnh cưới. Cậu ra bãi biển ngồi, sau đó thì say. Cậu không còn nhớ nhãn hiệu của thứ bia đắng ngắt của bà già bán kèm với khô mực bám đầy trứng Sông • 61 ruồi ấy nữa. Và cậu cũng chẳng biết mình lè nhè gì với giám đốc lúc ông gọi. Sáng hôm sau, lần theo những cuộc điện thoại nhận được lúc tối, cậu gọi lại ông chỉ cười. - Thất tình thì đi sông viết cho anh cuốn sách. Di chuyển vẫn mau nguôi hơn là ngồi một chỗ, không phải sao? Anh nhớ ông Sơn có bài hát vầy, “đi đi và che giấu bao nhiêu là vết thương”. Một cuốn sông Di đậm đà. Chưa ai làm thì mình làm mới sướng. Ý tưởng đi viết sách về sông Di khi thời vàng son của dòng phim, sách ký sự về các dòng sông đã lắng xuống. Người ta gần như cày nát những dòng sông trong và ngoài nước, cố tìm kiếm thành công như loạt phim ký sự sông Mê đã từng làm nên cơn sốt. Lúc đó cậu không hiểu vì sao sông Di lại bị ký sự truyền hình bỏ sót lại. - Nó không phải loại giàu màu sắc và kịch tính cho phim ảnh đâu. Sông Di là dòng sông của những mảnh đời con con, loại này viết sách thì ngon phải biết. Sếp nhắc lại cuộc đi mà ba năm trước Hoài Lê đã bỏ dở nó cũng như bảy năm trước chính ông bỏ dở nửa chừng. Khi Hoài Lê đi sông Di cậu mới từ phòng truyền hình về làm biên tập viên mảng sách. Bản nháp của phần đầu cuốn sách gây xôn xao khi được truyền nhau khắp cơ quan vì người chịu trách nhiệm biên tập cuốn ấy không tự tin, không nghĩ là cây bút ký sự nổi tiếng Hoài Lê lại viết ra những trang sách cạn xèo đó. Anh ta chỉ cười hệch khi quay về, gãi mũi bảo ít thời gian quá, bao nhiêu là ràng buộc, đi lơ tơ mơ thì sao viết hay được. Bứt ra khỏi thế giới xô bồ này và chìm vào dòng sông đó thì may ra... 62 • Nguyễn Ngọc Tư Giám đốc xuất bản cũng đã định bỏ lại mọi thứ sau lưng để cùng Ánh đi hết sông Di. Đến Bình Khê, ông đột ngột phải về vì vợ báo tin con gái động kinh vào viện. Ánh bảo anh cứ đi, không sao đâu, cũng đâu phải lần đầu anh có việc phải về giữa chừng. Tụi mình vẫn hay bị gãy kế hoạch mà. Cô ấy còn nhoẻn cười khi vẫy tay, sếp cậu nhớ lại. Ông không biết đó là lần cuối cùng mình nhìn thấy người tình. - Lẽ ra tôi phải nhận thấy sự trách cứ trong mấy chữ “cũng không phải lần đầu anh có việc phải đi”. Thỉnh thoảng ông lại gọi cậu ra ngồi quán, chỉ vì nhớ Ánh, vì cả cơ quan chỉ cậu còn sót vài hồi ức về con người này. Cậu quen Ánh lúc đến thực tập ở Tin chiều. Cậu đang là sinh viên năm cuối mà Ánh thì đã nổi tiếng với mấy giải báo chí của thành phố. Một đàn chị đáng nể. Cậu thường bắt gặp Ánh nán lại cơ quan cả đêm để viết. Chị hút thuốc rất dữ, sành điệu nhả khói hình trái tim, hoa hồng hay chiếc lá đa. Những bài phóng sự gai góc nhất thì ám nhiều khói thuốc nhất. - Lúc trà trộn làm gái bán bar, học được nhiêu đó. Không khó đâu, lưỡi cậu dài và dẻo thì dễ thôi. Nhưng cậu không hút thuốc lá. Đã thử nhưng sặc long óc, nên từ bỏ. Hồi đó cậu hay bị cắt cử trực tin tối. Tòa báo chỉ còn chừng chục người, đôi lúc ai đó mua một ít thức ăn khuya làm tiệc. Có gọi thì Ánh mới rời khỏi cái ghế nóng rộp vì đã ngồi lì hàng giờ đồng hồ, vặn lưng kêu răng rắc, xoay cổ mỏi nhừ nhờ cậu xoa bóp vai và gáy. Sông • 63 - Tay Ân hay thật, sờ vào đâu nghe an ủi tới đó. Chị San cũng nói vậy, ý nghĩ đó làm Ánh trở nên gần gũi, trong cảm giác. Cậu không biết Ánh đang cặp bồ. Mặt chị không có vẻ lấp lánh tươi rạng của một người đang yêu, tưởng chị chỉ say việc thôi. Những tối cuối tuần chị hay ở lại cơ quan. Bọn cậu thường tì bụng vào ban công để nhìn con đường trước tòa soạn. Bóng đèn càng khuya càng rực sáng dưới hàng me ủ rủ. Bên kia đường là một bức tường cao mà cậu không biết bên trong nó có gì. - Một trung tâm trị liệu cho người tâm thần, đại loại vậy. Ánh thì gì cũng biết. - Chị vào đó vài lần. Họ trị liệu giảm căng thẳng cũng hay. Chị nghe biển. Trong đó có nhiều thứ để nghe. Gió cũng hay, nhất là gió qua khe núi ấy. Mưa ở rừng, nước mưa trượt trên tán lá này và rót vào tán lá khác, loại đó cũng dễ ngủ. Gì chị cũng biết. Ở cái ban công dày bụi đó, cậu nghe Ánh nói chuyện đời, trừ những thứ thuộc về riêng tư của chị. Chuyện chạy xe ôm, làm tài xế xe tải đường dài, đãi vàng ở Bồng Miêu, bán ma túy trong xóm Liều, những gì ở bên trong một trại tâm thần. Ánh thích trà trộn vào thiên hạ sống nhiều đời sống khác. Chị làm công nhân giày da để trả lời câu hỏi tại sao những đứa trẻ sơ sinh bị kiến ăn ở bãi rác gần khu công nghiệp ngày càng nhiều, chị xin rửa chén trong nhà hàng chuyên thịt động vật có tên trong sách đỏ, để chứng minh bọn ăn chúng phần lớn là quan chức. 64 • Nguyễn Ngọc Tư Đôi khi bọn cậu trèo lên bảy mươi hai bậc thang ngắm thành phố đêm trên tầng thượng, Ánh chỉ một tòa cao ốc, nói chỗ đó bỗng dưng phát cháy thì hay quá, ha. Mình sẽ có chuyện để lao tới ngay. Cậu cười, chị như thiêu thân. Ừ, như thiêu thân. Họ sẽ phải dùng trực thăng chữa cháy, ngồi ké trên ấy mà nhìn đám lửa ngút lên chắc hoan lạc lắm. Cậu nghĩ tòa soạn đặt biệt hiệu Cú Mèo cho Ánh cũng có lý do, như một điềm gở. Chị luôn có mặt ở những chỗ có vấn đề. Chị xốc ba lô đi theo sông Di cậu không hay vì thời hạn thực tập ở tòa báo đã hết, chỉ nghe kể bảy ngày sau Ánh gọi cho thư ký tòa soạn nói tôi bỏ việc. Không về nữa. Chìa khóa tủ tôi nhét trong cái bình hoa rỗng, hỏi Doanh vì Doanh vẫn hay lén lục lọi ăn cắp tư liệu của tôi. Nợ căng tin hình như bảy phần ăn sáng, trừ vào tiền nhuận bút cuối tháng, còn thừa thì cho chị Ba tạp vụ. Khoản thưởng quý tôi chưa nhận xin gởi về cho ba mẹ tôi. Địa chỉ nhà tôi ở Cẩm Đường ghi rõ trong hồ sơ cá nhân. Có vài cuốn sổ tay tôi dịch mấy tài liệu về nghề báo của tụi Tây bảo phóng viên thực tập Đình Ân lấy về mà đọc. Cái tên Trần Hải Ánh dạo đó chộn rộn trong những thêu dệt, đồn đoán. Rồi biến mất. Cuối năm cậu có nghe người ta xướng tên chị một lần ở giải báo chí thành phố. Giải nhất. Gọi đến lần thứ ba mà trên bục vẫn trống. Quà của Ánh dành cho cậu là ba quyển sổ bìa giả da sờn góc. Có những trang dày những chữ, rồi lại bỏ trắng vài ba trang kế tiếp. Cuốn sổ luôn làm cậu phấp phỏng, không Sông • 65 biết sau những trang trắng này cậu còn gặp lại nét chữ đổ tháo, rời rã của chị, hay vĩnh viễn là những trang trắng. Để chống lại cảm giác đó, cậu bắt đầu đọc chúng từ phía sau, bắt đầu từ trang cuối cùng. Thỉnh thoảng bắt gặp một trang chi chít những vết mực dài ngắn khác nhau, mà cậu đoán là Ánh vẽ mưa khi ở góc phải cuối trang chị ghi “Na Rì, một ngày mưa”. Một lần nhìn thấy, Tú phát hiện ra nếu xoay ngang thì mưa của chị giống như mã morse, không quên ghen tuông sao Ân được lòng mấy bà chị quá vậy, hết San rồi lại Ánh? Cậu bảo chắc do từ nhỏ đã chơi với đàn bà. Tú nhìn như thể cậu có bùa mê. Chăm chú vào cơn mưa trên giấy, bọn cậu dịch lõm bõm được vài ba câu hình như chẳng dính gì với nhau, “co mua thu nao vang truoc mat”, “ta vo nghia nhu ngon co cua nhung nguoi thua cuoc sau chien tranh”, “thenh thang qua ngay ngay ngay dang truoc”, “bai hat khong con ngan o cuoi cay cau”... Bọn cậu cũng lờ mờ cảm giác được sự trống trải bất an khi ở chân trang giấy Ánh viết những chữ Nhân bằng Hán tự nằm đổ tháo. Lâu lâu lại thấy câu “rồi sao nữa?” với trùng trùng dấu chấm hỏi phía sau cứ lặp lại trên nhiều trang giấy. Chị để lại cho cậu vài mánh khóe có ích. Trong mấy năm nhảy cóc ba tòa báo, gặp gỡ nhiều nhân vật đình đám của làng giải trí, văn nghệ, cậu không bao giờ hỏi những câu ngớ ngẩn kiểu như chị có cảm giác gì khi được giải (chẳng lẽ họ nói tôi buồn như cha tôi chết), anh nghĩ sao về cuốn sách mới của mình (chẳng lẽ họ nói tôi chán lắm, tôi thấy mình không có tài, chỉ cố viết ra thôi). Cậu học được cách làm chủ nhịp điệu của cuộc phỏng vấn, chặn 66 • Nguyễn Ngọc Tư đứng sự huyên thuyên. Cậu hỏi người đối thoại những câu kiểu như bạn có cảm thấy mình là người tốt không, bạn nghĩ gì về sự giả dối, bạn có nghĩ mình hạnh phúc? Chẳng cần có liên quan đến nội dung cuộc phỏng vấn, nhưng rất hiệu quả để cắt cơn nói phun trào. Phần lớn những người gặp câu hỏi tưởng như đơn giản ấy đều ngập ngừng, như cậu từng ngập ngừng khi anh Bằng hỏi trên thư điện tử, “Có gì vui?”. Cái vui nhất thì liên quan đến Tú, không thể kể, những thứ còn lại thì không đáng kể. Vụn và nát nhừ. Khi ấy cậu đã nghĩ, vui cũng khó vậy sao. “Rồi sao nữa?”, ba chữ bâng quơ đó vẫn thường ám theo cậu. Rồi sao nữa? Một buổi tối có người đàn ông lạ gọi đến và nói ông rất muốn mượn xem mấy cuốn sổ tay kia, hy vọng tìm được những dấu vết người tình để lại. Bốn năm sau, ông trở thành sếp cậu. - Ánh vẫn còn ở đâu đó dọc sông Di. Biết đâu chú sẽ gặp. Tiện mắt thì nhìn quanh giúp anh. Cậu không biết ông muốn cậu sẵn đi viết sách thì tìm người, hay ngược lại. Nhưng quan trọng gì, miễn là có thêm mục đích cho cuộc đi. Ngoài đi để quên. Nhưng khi bước chân lên đất Bình Khê, cậu bỗng nghĩ có khi mình không còn nhớ gương mặt chị Ánh nữa. Mình chỉ nhớ chữ. Có thể chị đang đứng trước mặt mình, trong nhân dạng của người đàn bà vào tuổi trung niên, nhiều túi mỡ đong đưa trên người. Vai và gáy, những chỗ mà hồi xưa bàn tay cậu đã từng xoa bóp, giờ day ấn các bó cơ nhão sẽ lún sâu, nhờn nhợt. Sông • 67 Vợ ông chủ ghe nói nếu không có con đập phía trên Bình Khê chừng ba chục cây số, thì nước sông Di có thể làm sạch và cuốn trôi bất cứ thứ rác rưởi nào, kể cả con người. Khi nói câu đó, bà thoáng nhìn chồng với cái nhìn mai mỉa. Phảng phất cái nhan sắc của thời con gái, bất chấp da đã xuất hiện nhiều mảng đồi mồi. Cậu hỏi bâng quơ về một người con gái tên Ánh, sáu năm trước đã từng đến đây. Bà cắm cúi ghi chép một toa hàng, chữ thẳng đờ. Không giống chữ của người cậu quen. Người phụ nữ hờ hững hỏi, vậy chứ Ánh vợ ai? Cậu càng không biết Ánh có con tên gì. Ở nơi này, đàn bà không còn tên riêng nữa. - Chị đó từ Sài Gòn giạt xuống đây. - Ôi trời, dân xứ này có ai không trôi giạt? - Bạn cháu nói lần cuối cùng nhìn thấy chị ấy ở sân đình Phương Các. Cậu nói như trẻ nít chỉ đường. Chỗ có con chó cò nằm ngủ là nhà má con. Kiểu vậy. Người đàn bà mỉm cười, bấm bấm xóa xóa cái máy tính đã phai mặt chữ, những ngón tay hơi bần thần. Bỗng bà đứng dậy cầm chổi lông gà quét mạng nhện trên vách. Bụi táo tác. Bà chỉ vào ảnh một cậu nhỏ đang mặc quần áo thụng tân khoa, bảo con trai tôi đó. Nó đang học bên Na Uy thì đột tử, sáu tháng sau tôi mới nhận được tro. Mà tôi còn không biết có phải tro nó hay không. - Sao để đi lâu vậy mới tìm? – Bà hỏi, cậu biết nó không dành cho mình, nên đành cười trừ. 68 • Nguyễn Ngọc Tư Hỏi một người bán quần áo may sẵn, chị ta khép cuốn sách Tình trôi như mộng lại, mắt vẫn chấp chới chữ, nói không biết đâu, có nhiều Ánh lắm, và gọi giật khi cậu đi khỏi: - Ông bạn cậu còn hút thuốc nhiều không? Lại hỏi một thím ngồi đan áo len ngoài thềm cửa, thím nói người tên Ánh thiếu gì, ai biết Ánh nào là Ánh nào. Rồi mắt bà trở nên đầy những khói, bạn cậu giờ cũng quá năm mươi rồi, hả? Bao nhiêu năm rồi mà... Ừ, bao nhiêu năm rồi, sông Di khác xa trong miêu tả của ông sếp cậu. Sông ngờ ngệch, không thể nhận ra là nước đang chảy nếu không có những váng rêu nhớt phập phều. Đã vậy chợ Bình Khê còn kẹp cổ nó giữa những dãy nhà cao cẳng tẹp nhẹp. Chỗ có tên là bến Lở mà chị Ánh đã từng lột giày rửa chân, giờ là một bãi rác nửa chìm nửa nổi. Cậu rờn rợn thấy chỗ này sao mà giống ngã chín Yên Hoa. Chừng nào sông Di mới tỏ rõ quyền uy của nó? Bối nói chỗ này chán quá. Trời trong veo như có thể vắt ra mấy chậu pha lê. Khi đi cạnh cậu ngang qua chợ cá, Bối nuốt nước miếng nhắc món cá sạo này nấu với lõi hoa chuối ngự rất ngon, hồi làm ở nhà hàng của chú Bối, anh ta vẫn thường được ăn. Cậu bỗng nghĩ hay là trổ tài nấu nướng một bữa. Cậu ập vào bếp nhà ông chủ ghe hớn hở làm cơm chiều. Nấu một món ăn luôn làm cậu rạo rực. Tú nói nhìn vẻ mặt Ân đang nấu cũng thấy ngon rồi, không cần ăn. Hôm nay tên Tú ngoi lên trong mớ đậu hủ giữa đầu mình chỉ một Sông • 69 lần, cậu sực nhớ. Lúc hắt nước rửa cá xuống sàn nhà, cậu đã nghĩ mình vừa làm lem luốc vạt áo của một bà tiên mắc đọa. Cái dòng sông hung hiểm, cũng có khi chịu nhục. Xu vác máy đi một vòng. Không có hoa. Dù là hoa dại thì cũng tránh xa chợ búa. Anh ta quay về đánh cờ với chủ nhà. Bối chắc lang thang xa hơn, dù nơi đó không hứa hẹn xuất hiện giông gió. Cơm dọn ra, gọi điện thoại thì máy Bối tắt, một giọng Hà Nội bảo hãy liên lạc lại vào lần sau. Cậu ngại chủ nhà phải chờ lâu nên rủ nhau ăn dần, để cá sạo nguội sẽ rất tanh. Xu sốt ruột đứng dậy nói để đi tìm quanh. Anh ta chưa quay về thì một đứa bé gái chạy lại hỏi tên cậu và đưa mảnh giấy. Chính xác là bao chì của gói thuốc lá. Ý nghĩ đầu tiên là chữ xấu quá, cong quéo và chệch choạc như thể kê trên cái đầu gối. Ý nghĩ thứ hai là lâu lắm rồi mình mới nhận được một bức thư viết tay. Ý nghĩ thứ ba là tại sao ai đó biết cậu ở đây mà gửi thư. Ý nghĩ thứ tư sáng rõ nhất, rằng nhóm cậu đã có một người rời khỏi cuộc đi cùng với ống kính mắt cá Xu rất cưng cùng nửa tiền công tác phí mà cậu nhét ở đáy ba lô. Và người đi cùng bọn mười lăm ngày qua không phải tên là Bối. “Tra từ điển coi từ đó nghĩa là gì”, người đã từng tên Bối xúi vậy. Từ điển méc nó là một phương ngữ có nghĩa là bọn trộm vặt trên sông thời trước, chuyên đánh cắp bánh lái ghe. Thế nên người ta mới có Vè bị bối, “Ngủ quên một phút/ Dậy rờ tráp không/Đứt dây trôi cả khúc sông...”. Xu về, nói trong hơi thở gấp, chuyến xe đò cuối cùng cũng đã rời khỏi đây hai giờ đồng hồ trước. Anh ta 70 • Nguyễn Ngọc Tư ngó qua mảnh giấy, rồi vo lại chẳng nói gì, sục đũa vào chén cơm khô quéo. Cậu thậm chí còn không thấy quá bất ngờ, ngoài chút cay đắng, lúc Bối dò dẫm khắp người cậu, có thể không phải để tìm chỗ nhột nhất mà tìm tiền cất ở đâu. Chỗ cậu nhột nhất Bối vẫn chưa chạm tới. Chỉ một mình Tú biết cách hạ gục cậu, dù những lúc đó cậu hung hãn giận dữ đến mức nào. Có lẽ cảm giác ngạc nhiên nhất cậu đã trải qua là khi Tú nói cuối tháng sáu sẽ cưới. Nửa giờ đồng hồ sau Bối nhắn, “sao ông không tìm tôi, dù là bước ra ngoài ngó dáo dác một chút thôi? Bị mất tiền mà”. Bối không biết rằng cậu đâu phải bạc mặt kiếm ăn, đâu có quay quắt coi tiền là sinh mạng của mình. Thứ đã từng là sinh mạng của cậu giờ chắc đang cho quần áo vào máy giặt trong lúc người bạn đời đang hì hụi nấu cơm. Nội dung cái tin nhắn làm cậu ngờ rằng Bối đang chơi trò mất tích để được tìm. Cậu hay đọc nhiều nhân vật kiểu đó trong tiểu thuyết. Nhưng phản ứng duy nhất của cậu lúc đó là ngồi nghe ông chủ ghe cười hơ hơ, lúc mới đẻ ra thì mình đã được người lớn dạy rồi, rằng tình bậu muốn thôi, rằng gió đưa cây cải về trời... đã cảnh cáo là người sẽ phụ người, mà học hoài không xong, hén?! Mắt ông hấp háy, quét qua chỗ bà vợ đang xới cơm. Tay bà hơi khựng lại. Đêm đó cậu mơ hỗn độn, một giấc rằn ri đến ba giờ sáng thì thức luôn bởi một tiếng kêu thảng thốt, ơiiii.... Không nhận ra âm gì trước cái vệt ơi quét dài trong không khí. Nhìn Xu ngoẹo đầu lên gối ngủ say sưa, miệng méo xệch đi, cậu hoang mang là không biết tiếng kêu đó đã Sông • 71 vẳng lại từ cõi nào, thực hay mơ hay ảo giác. Chỉ thấy nao cả ruột. Chị San cũng bị mất ngủ vì những tiếng gọi. Giờ thì cậu có thể hình dung được những tiếng kêu vời vợi mà chị nói rằng chúng đến cùng với vũng mồ hôi. Chị luôn xoay nghiêng người cho lưng mình bớt ướt. Hẫng mãi ở trong ngực. Rơi hoài không tới đáy. Tưởng tượng giấc ngủ đang bon bon ngon trớn tới với mình thì bỗng bị chặn lại bởi một tiếng kêu chới với giữa đường. Cứ lơ mơ thì bị gọi... ơiiiiiiii!! Sau tiếng kêu loang ra như sóng làm những cánh ngủ bay biến là một khoảng lặng, đến nỗi có thể nghe được tiếng tế bào của mình đang phân chia, mạch cảnh đập thì thụp. Lúc làm chương trình “Chuyện đời trăm mối” với Đài phát thanh thành phố, chị San nói mình bị rơi vào vực thẳm thinh lặng nhiều lần. Mới biết lời nói giết người, im lặng cũng giết người. Chương trình kiểu như gỡ rối tơ lòng, tư vấn tình cảm phát vào tối thứ bảy hàng tuần. Có cô gọi điện đến than thở chuyện chồng đánh đập rẻ rúng mình, rồi chị bỗng nghe tiếng xoong chảo xủng xoảng ở đầu dây bên kia, cái chuỗi câu “...em muốn bỏ cuộc...” bị méo đi trước khi điện thoại đột ngột mất tín hiệu. Chị lảm nhảm lấp liếm trong lúc chờ đợi kỹ thuật viên nối lại. Anh ta khỏa tay vô vọng. Chương trình vẫn còn thời gian và không thể để trống, bọn chị kết nối với một thính giả khác, nhưng cái khoảng lặng sau tiếng kim loại va đập làm chị mất hết không khí trong ngực. 72 • Nguyễn Ngọc Tư Lần thứ hai cũng giọng một người đàn bà vừa bị chồng bỏ, bảo em muốn chết cho rồi chị ơi, chị mới há miệng ra định bảo đàn ông là thứ không đáng gì thì cuộc gọi đứt rời. Lần thứ ba là thằng nhỏ nói rằng mỗi khi chơi thuốc nó đều thấy người cha đã khuất gọi nó đi. Làm sao để khỏi thấy ổng nữa? Kìa, ổng lại lôi em đi kìa, thằng nhỏ bỏ dở câu chuyện giữa chừng. Vô phương liên lạc lại. Nó nói mình là Bảo Ngọc, giống như Giả Bảo Ngọc trong Hồng lâu mộng. Nhưng một cái tên trên mạng cũng như trên sóng phát thanh đều chẳng có nghĩa lý gì. San chính thức bỏ chương trình khi chưa hết hợp đồng, bởi vài cuộc gọi kỳ dị khác. Họ đợi được lên sóng chỉ để kêu “mẹ ơi!”. Và những cái tút tút tút dài rơi tõm vào khoảng lặng. Quá ngắn ngủi để nhận ra giọng nói ấy trẻ hay già, nam hay nữ, nhưng rời rợi. Lần thứ ba thì chị bỏ chạy khỏi phòng thu. Cậu nghe chuyện, giả thuyết có khi bọn viết lách đố kỵ với nhà văn San PP nên quậy phá chơi, hoặc là vợ của những người đàn ông vẫn hay la cà với chị? San chua chát nói biết đâu chính là những đứa con của chị gọi mẹ ơi? Đứa con với mối tình đầu chị đã bỏ lại ở thùng rác một bác sĩ phụ sản huyện vì “anh là học trò, đã kịp chuẩn bị gì đâu...”, hay đứa con với nhà thơ Hạc Trầm mà chị đã hủy hoại trong một cơn ghen tuông, hay là đứa con với vài ba người đàn ông khác chị đã từng yêu hoặc không yêu, và chị đã bóp chết chúng bằng những viên thuốc tránh thai khẩn cấp, những cuộc nạo vét sột soạt tê điếng... Mẹ ơi! Sông • 73 San không lên sóng, hai tiếng đó lì lợm theo chị vào trong chiêm bao. Có lần chị mơ thấy mình đi giữa bầy cừu, chúng kêu mẹ ơi day diết trong gió cát. Tối khác chị mơ thấy chủ tịch tỉnh diễn thuyết ở ngày hội phòng chống cháy mà cứ gọi mẹ ơi. Cuộc biểu tình đòi đất đông người ràn rạt gọi mẹ ơi. Những gã giang hồ đánh nhau miệng xoe xóe mẹ ơi. Tấm ảnh ông nội chị trên bàn thờ mấp máy mẹ ơi. Đúng lúc chị hoang mang nhất, thì tiếng kêu bỗng vắng bặt. Rồi nó trở lại cũng đột ngột như lúc đi, chẳng có cơn cớ gì. Như nó đi một đoạn xa lắm trước khi đến với chị, âm thanh bị rơi rớt dọc đường, chỉ còn mỗi chữ ơi. Tối đen nhưng chị thấy ơiiiiiiiii bay lảo đảo trước khi bị gãy cánh rụng hẳn. Chị không biết rằng chuỗi ngày mất ngủ của mình còn rất dài. Cậu đi Ninh Thuận hơn tuần thì chị gọi, nói chị đã biết mình thích gì rồi. Thích ngủ một giấc đã đời. Chị đi ngủ đây. Đi giữa bầy dê đói khát băng qua đồi cát, cậu thoáng thừ ra vì những lời kia như chào biệt. Trước đó San gọi thợ đến lắp lại ô kính vỡ, chị ngờ là âm thanh ngoài kia ùa vào khiến chị không chợp mắt được tí nào. Một mảnh kính cũ bị ông thợ vít xuống, cậu nhận ra trên ấy có máu của chính mình. Một thằng bé lẻn vào nhà lúc San đi đổ rác, táy máy chốt cửa mà không thể mở. Cậu ròm nhất trong đám đông đang lên ruột vì tiếng khóc của đứa nhỏ bên trong nên nhận lấy 74 • Nguyễn Ngọc Tư sứ mệnh giải cứu thiên thần mắc nạn đang sắp lịm đi vì sợ và nóng bức. Lúc chui qua ô cửa thì nghe kính xước nhói sườn, sau đó thì máu chảy. - Đưa chị giữ. Coi như là vật kỷ niệm của em. San lấy tờ lịch gói mảnh kính dính máu đặt đầu giường. Hành động ấy làm cậu muốn khóc. Giờ nhớ lại, vẫn muốn khóc. Cậu đặt cây viết vào giữa quyển sổ tay, bước ra ngoài. Ngó thấy sao Kim, cậu biết mặt trời đang ở gần đâu đó, chuẩn bị ló đầu ra. Ông chủ ghe xách can dầu xuống ghe, chuẩn bị cho hợp đồng chở đồ rẫy tới Xuân Thạnh, quá Tân Quới mười tám cây số đường sông. Lại được đã đời với mấy cô bồ nhí, cậu chọc. Ông ta cười hơ hơ đuôi mắt giật xon xót, bảo sẵn sàng đổi bốn con đàn bà đó để lấy một tiếng rên sướng ngất của vợ mình. Nghe buồn. Bọn cậu lên chuyến xe đò đầu tiên rời khỏi Bình Khê. Chạy sớm nên ít khách, lơ xe ngáp không thèm che mấy cái răng sâu. Lại đường bộ để vòng qua con đập thủy điện bỏ hoang vì lỗ lã. Người ta nói rằng sông Di nguyền rủa những kẻ chắn dòng của nó, không khánh kiệt thì cũng chết oan uổng đâu đó. Một tay giám đốc của nhà máy thủy điện Di Giang đã bị tai nạn khi về thăm nhà. Gỗ lăn từ trên đồi xuống hất văng chiếc ô tô xuống sông Di. Giám đốc mới lên thay cũng chịu số phận bi thảm, khi vùi trong đống đất lở. Cậu hơi mắc cười khi tưởng tượng bà sông Di nói ê rừng làm ơn giết bọn nó giùm cho tôi bõ tức. Đại Sông • 75 ngàn gật đầu ừ được chớ, tôi cũng đang hận tụi nó chặt phá lung tung. Và cuộc thanh trừng vẫn tiếp diễn. Chợt nhớ đã quên gọi cho giám đốc xuất bản, như đã hứa. Gọi để nói không thấy Ánh, đình Phương Các vừa sơn lại sặc sỡ, và chẳng có tiếng nước chảy le re qua chân nhà sàn. Cậu tự hỏi ông ta đã từng quay lại Bình Khê để tìm chị Ánh không, hay mất liên lạc trên điện thoại thì để người tình trôi đi luôn. Có khó khăn gì đâu, cứ ba lô lên vai là có một cuộc đi. - Không đi với chú anh tiếc đứt ruột. Vẫn muốn làm một chuyến giang hồ trước khi bệnh tật già nua nó đè nghiến mình. Câu đó ông nói khi ký lệnh đề xuất xuống các phòng ban bên dưới hiện thực hóa cuốn sách của cậu, ít nhất là trên giấy tờ. Trong vòng nửa năm tới, ông ta sẽ bù đầu cho việc tranh cử chủ tịch hiệp hội các nhà xuất bản, “sẽ có điều kiện giành lấy những bản thảo hay nhất về cơ quan chúng ta”, ông nói vậy. Không riêng mình ông bận bịu, Trấn Thành, tay họa sĩ trình bày sách thì bận ôn luyện ngoại ngữ cho chuyến du học. Hoàng Tiến, biên tập viên ký sự truyền hình bận viết luận án tiến sĩ báo chí. Quý Kiệt, một nhà báo chuyên mảng phóng sự xã hội đang cày cho năm tờ báo kiếm tiền gửi con du học ở Anh sau khi thằng nhỏ thi rớt đại học... Tất cả những người quen của cậu đều thích một chuyến đi để đời, nhưng đều bị trói chân. Hầu hết họ đều là thiêu thân tỉnh lẻ, cái cảm giác bất an đeo đuổi, 76 • Nguyễn Ngọc Tư kiếm được bao nhiêu tiền ngồi đến chức gì cũng có cảm giác rồi Sài Gòn sẽ hất cẳng họ đi. Ở đây chẳng có thứ gì chắc chắn hết, những hàng cây trăm năm tuổi bị bật gốc nằm chỏng gọng sau một đêm giông bão nhỏ. Cậu đứng ngoài gió bão vì cậu toàn chăm chú vào mẹ, sau này là Tú. Họ vui cậu vui họ buồn cậu buồn. Tình yêu là thứ khiến người ta thấy cả thiên hạ đã biến mất, chỉ còn mỗi một người, mỗi một thứ đáng để sống cho nó và vì nó. Tú mà không cưới thì cậu cũng sẽ bận nấu nướng, bận lấy đùi làm gối, vít đầu Tú xuống để nhá tai Tú giữa hai hàng răng sực mùi ổi chín của mình, vờn lưỡi mình lên khóe môi Tú, nơi mà cậu cho rằng hàng vạn lời hay ho nương náu ở đó trước khi thành tiếng nói. Sông • 77 7. Thường thì cứ bước lên xe Xu chỉ ngó bên đường. Cố gắng lắm thì Xu cũng nói được vài câu gì đó, rằng đôi khi những làng xóm ven sông, những đám cây đã che khuất đi, làm tôi tưởng mình đã bị lạc mất nó. Hai vợ chồng ông chủ ghe hầu như không nhìn nhau, họ đã sống như thế từ hồi nào? Đi đường sông thì không thấy những cột cây số, những bảng vẽ báo hiệu ranh giới. Nước chảy bất chấp những đường biên. Sao giờ mùa cứ chồng lấp khó chịu, mưa nắng cứ nhằng nhịu, đang nắng mà mưa cứ ròng ròng. Những câu dài, nhiều chữ, có tính từ hình như quá sức 78 • Nguyễn Ngọc Tư """