Mạt Lộ PDF EPUB

"Mạt Lộ PDF EPUB 🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Mạt Lộ PDF EPUB Ebooks Nhóm Zalo Thư Gửi Con Trai Của Cha -bá tước Chesterield- Mục Lục 1. Xây dựng nen tảng vững chac cho cuộc đời 2. Hoàn thiện bản thân 3. Không có sự lười nhác vô lý 4. Trên the gian không có việc nhỏ nhặt 5. Đoi diện với that bại với một thái độ tıch cư ́ ̣ c 6. Giữ lòng tự trọng 7. Tôn trọng người khác 8. Moi người có một quan điem giá tri rie ̣ ̂ng 9. Can trọng trong đoi nhân xử the 10. Có công mài sat có ngày nên kim 11. Học cách sử dụng thời gian 12. Lý luận “Kinh doanh một ngày” 13. Học hỏi qua những cuộc vui 14. Sự tuyệt vời của lòng hăng say 15. Trı tue ́ ̣̂ vô giá 16. Niem vui trong công việc 17. Xây dựng sự nghiệp riêng 18. Nuôi dưỡng tınh y ̀ êu lich sư ̣ ̉ 19. Học hỏi từ lich sư ̣ ̉ 20. Đọc sách là thói quen tıch cư ́ ̣ c 21. Nhận thức bat nguon từ thự c tien 22. Nhın cuo ̀ ̣̂c đời bang thái độ lạc quan 23. Dự a theo quan điem của mınh đe ̀ phân biệt phải trái 24. Cái đau ưu việt với bộ óc tư duy độc lập 25. Rèn luyện khả năng phán đoán chınh x ́ ác, tinh te 26. Hành động quyet đoán 27. Đoi đau với thử thách 28. Thự c tien giá tri hơn l ̣ ý thuyet suông 29. Rèn luyện khả năng thuyet phục 30. Sự tự tin thự c sự là gı?̀ 31. Rèn luyện khả năng dien thuyet tự nhiên 32. Chữ ký the hiện hınh a ̀ ̉nh bản thân 33. Bạn bè là tam gương sáng đe con noi theo 34. Ket giao với những người tài giỏi hơn mınh̀ 35. Đức tınh du ́ ̃ng cảm và sự mem dẻo 36. Đánh giá đúng người khác 37. Lay lòng hư vinh làm động lự c tien thân 38. The hiện sự cảm ơn chân thành nhat 39. The nào là tınh y ̀ êu trong hôn nhân 40. Làm the nào đe trở thành người cha người mẹ tot? 41. Cân bang cuộc song hôn nhân 42. Nguyên tac giao tiep 43. Quân tử không can trọng sẽ không giữ đượ c sự uy nghiêm 44. Bı qu ́ yet thành công khi giao tiep trong tập the 45. Đe sự quan tâm của con đi sâu vào lòng người 46. Nên làm nhieu việc thiện 47. Người mạnh không có kẻ thù 48. Nguyên tac song mang tới thành công (1) 49. Nguyên tac song mang tới thành công (2) 50. Giữ gın thie ̀ ̣̂n cảm của người khác dành cho con 51. Bên ngoài kien thức ta đã học 52. Hãy luôn là người hài hước 53. Sử dụng le nghi một cách linh hoạt 54. Cách viet thư tın thư ́ ơng mại 55. Lời nói ôn hoà ở miệng, ý chı ớ ̉ con tim 56. Kiên trı tà ̣o dựng tương lai 57. Luôn giữ tác phong làm việc siêng năng 58. Lời nói doi đôi khi cũng có thiện chı́ 59. Giá tri cụ ̉a tien bạc 60. Sức mạnh của những moi quan hệ xã hội 61. Học cách cạnh tranh 62. Thành công không phải luôn là sự chien thang 1. Xây dựng nền tảng vững chắc cho cuộc đời Con thân yêu! Bây giờ chınh ́ là lúc con can nghiêm túc xây dựng nen tảng vững chac cho cuộc đời, neu con biet sử dụng trọn vẹn quãng thời gian này, đong thời phát huy het ý nghıa ̃ của nó thı̀ sự tıch ́ góp trong giai đoạn mau chot này sẽmang tới cho con nhieu lợi ıch ́ trong tương lai, những đieu con nhận lại đượ c sẽ lớn hơn những đieu con tưởng tượng. Cha muon con biet nhieu đieu, nhưng tat cả những đieu đó không quan trọng bang đieu cha sẽnói nói với con lúc này. Đó là thời gian vô cùng quý giá và phải biet cách sử dụng nó một cách hiệu quả. Rat nhieu người đeu nói thời gian là vàng là bạc nhưng những người hieu thời gian quý hơn vàng và trân trọng thời gian lại không nhieu, và những người làm đượ c đieu đó ngày một ıt́ . Có rat nhieu câu ngạn ngữnói vethời gian, cho dù là người thờ ơ nhat với sự trôi qua của thời gian van có thenói đượ c những câu như: “Thời gian như nước cuon trôi, một đi không trở lại”. Cha nghı̃phải đợi đen khi họ lãng phı́thời gian một cách vôıch, ́ lúc đó họ mới hieu đượ c tam quan trọng của thời gian và họ sẽ phải thot lên những lời kêu than. Với bat cứ ai, việc nói một hai câu ngạn ngữ hay danh ngôn vethời gian là đieu không khó; cũng như the, đôi khi con người ta cảm thay sự gap gáp của thời gian, việc ay cũng không có gı̀là kı̀lạ, bởi cho dù con người đi tới bat cứ nơi đâu, thı̀những chiec đong hotreo trên những tòa nhàto lớn đeu gióng lên những âm thanh “tıch ́ tac, tıch ́ tac”, moi giờ moi giây đeu nhac nhở chúng ta rang: “Thời gian đang trôi đi mà không chờ đợi ai!”. Thenên việc học thuộc những câu ngạn ngữ, những lời răn dạy vethời gian là không đủ, neu một người không biet tự mınh ̀ trải nghiệm thı̀ sẽ không thehieu đượ c ý nghıa ̃ thự c sự của thời gian và càng không biet sử dụng thời gian the nào cho hiệu quả. Theo kinh nghiệm của cha, đebiet đượ c ai đó hieu thenào vetam quan trọng của thời gian thı̀ chúng ta có thenhın ̀ vào cách anh ta sử dụng thời gian. Hieu tam quan trọng của thời gian sẽcó ảnh hưởng chặt chẽđen con đường tương lai của anh ta. Cuộc song của hai người, một là người biet sử dụng hiệu quả thời gian, hai là người không ý thức đượ c sự trôi qua của thời gian khác nhau một trời một vự c. Ơ đau thư cha đã nhac tới rat nhieu câu danh ngôn, ngạn ngữ nên giờ đây cha không muon nói quá nhieu, cha chı̉muon nhac nhở con vequãng thời gian có ảnh hưởng lớn nhat tới cuộc đời sau này của con - những đieu con nên làm một vài năm trước khi con bước vào tuoi trưởng thành. Đau tiên, bước vào tuoi mười tám con can tıch ́ lũy cho mınh ̀ một nen tảng kien thức vững chac, theo kinh nghiệm của cha, ở tuoi này neu con không chuan bị kien thức thı̀cho dù kehoạch tương lai của con có tot thenào cũng khó thự c hiện. Đen khi con lớn hơn một chút, kien thức sẽ trở thành ben đonghı̉ngơi, là nơi tınh ̃ dưỡng sau những tháng ngày lao động vat vả. Bởi the cha không thekhông chân thành nhac nhở con rang: “Bây giờ lãng phı́một phút, tương lai con sẽhoi hận một đời”. Khi cha đãđi gan het con đường đời, quay đau nhın ̀ lại những đieu đượ c mat, cảm xúc lớn nhat của cha là: chınh bơ ́ ̉i cha tự mınh ha ̀ ̣ quyet tâm và kiên quyet gạt bỏ những tác động của thegiới bên ngoài đechuyên tâm đam mınh ̀ trong thú vui đọc sách nên cha mới có đượ c ngày hôm nay. Đieu làm cha vui hơn cả là khi ở tuoi như con bây giờ cha không có thời gian nhàn roi vô ıch, ́ cha đã từng doc sức co gang het mınh! ̀ Đương nhiên không phải là cha không có chút nuoi tiec nào, cha tiec rang neu khi đó cha nolự c hơn một chút thı̀bây giờ cảm giác thỏa mãn sẽcàng lớn hơn. Tựu trung lại, sự chăm chı v̉ à vượt khó trong học tập khi ay của cha đãgiúp cha có đượ c niem vui tách mınh ̀ khỏi thegiới bên ngoài và thói quen đó cũng khien cha cảm thay thoải mái suot đời này. Cha rat hi vọng con cũng sẽcó niem vui giong như cha, sau này khi đen tuoi nghı̉ hưu con cũng đượ c song trong không khı cú ̉a sách vở. Những năm tháng tuoi trẻ chúng ta tıch ́ luỹ kien thức giong như những chú ong chăm chı̉ làm mật ngọt là đieu đúng đan, nhưng đieu này không có nghıa ̃ vui chơi giải trı́là lãng phı́thời gian. Giải trı́có the thỏa mãn nhu cau vui chơi của những người trẻ tuoi, giúp tăng ước mơ khát vọng, đạt đượ c mục tiêu quan trọng trong cuộc song. Từ đó chúng ta có thethay rang vui chơi giải trı́cũng là một hoạt động làm cho tinh than sảng khoái. Khi cha còn trẻ cha cũng đãtừng vui chơi het mınh, ̀ chınh ́ nhờ trải nghiệm này cha mới hieu đượ c những đieu mınh ̀ muon. Neu khi đó cha thieu trải nghiệm qua những cuộc vui, không có đượ c những cảm giác như thethı̀giờ đây chac có lẽcha van coi việc vui chơi giải trı́là đieu quan trọng nhat - con người ai cũng cảm thay hứng thú đoi với những đieu mới lạ. Ngày hôm nay cha hoi tưởng venhững đieu đãqua nhưng cha không cảm thay nuoi tiec bởi bản thân cha đã hieu đượ c những đieu thú vị trong vui chơi giải trı́và qua đó cha hieu ý nghıa ̃ công việc hơn bat cứ người nào khác. Cha thay rang những người chı̉ chú ý đen be ngoài của công việc thường hay nghı̃rang vùi đau vào công việc là đieu thú vi, ̣ từ đó nảy sinh tâm lý nóng lòng muon thử. Trên thự c te, sau khi bat tay vào làm, con mới hieu đượ c ý nghıa co ̃ ̂ng việc là gı.̀ May man là cả trong công việc và giải trı́cha đeu rat thông thạo, mọi người xung quanh thay cha hieu công việc và hieu cuộc vui như vậy đeu rat ngạc nhiên và khâm phục, họ cho rang có lẽtrong đời này cha sẽ không còn đieu gı̀ phải nuoi tiec. Nhưng thật ra cũng không han như the, sự thự c chı cỏ ́ cha mới hieu rõ nhat. Neu muon nói cuộc đời này còn đieu gı̀ làm cha phải nuoi tiec thı̀đó là những ngày tháng song không mục đıch khi cha co ́ ̀n trẻ, cha đã lãng phı qua ́ ̃ng thời gian quý giá ay. Đoi với con hai năm tới đây sẽ là khoảng thời gian vô cùng quan trọng, bởi thecha phải nhac lại với con rang: hãy biet tận dụng quãng thời gian này, đebien nó trở nên có ý nghıa. ̃ Neu con vứt bỏ cái tôi cá nhân, không phan đau vươn lên thı̀thứ con mat không chı̉là thời gian. Con còn làm giảm đi lượng kien thức tıch ́ luỹđượ c, thieu kinh nghiệm song là ton that to lớn. Ngượ c lại, neu con biet nam bat và sử dụng tot quãng thời gian ay, bien nó thành giá trị tıch ́ lũy thı̀sau này con có the nhận đượ c thành quả hậu hınh. ̃ Hai năm đó sẽlà thời kỳ hoàng kim đecon củng cokien thức đãhọc đượ c, chı̉ can con nam bat bat đượ c quãng thời gian này, tıch ́ lũy nen tảng kien thức vững chac thı̀sau này bat cứ lúc nào con cũng có thesử dụng những kien thức mà con tıch ́ lũy đượ c. Khi nhận ra sự nghèo nàn kien thức, con có thetự học hỏi đetıch ́ lũy thêm những kien thức mới trên nen tảng cũ. Neu hiện tại con không chiu ̣ củng cokien thức thı̀trong tương lai con muon sử dụng chúng sẽkhông còn kip ̣ nữa. Cha không muon thay con sau này bước vào đời lại nhận đượ c lời răn dạy của người khác rang: “Bạn can phải đọc thêm sách”. Tới khi đó con mới nghiên cứu sách vở thı̀con đãkhông còn nhieu thời gian đẹp đẽnhư vậy. Hơn nữa, cho dù có thời gian con cũng không thegiong như trước kia, chı̉ đọc sách và song. Van còn một đieu nữa mà cha muon nói với con. Neu lúc còn trẻ con không xây dựng tot nen tảng học van thı̀ khi trưởng thành con sẽtrở thành một chàng trai thieu sức hap dan, một người vô vi nha ̣ ̣t nhẽo. Con thân yêu! Cha nói với con nhieu đieu như thenhưng mục đıch ́ của cha chı̉ có một, đó là hi vọng con biet sử dụng tot quãng thời gian mà con đang có. Bởi đây chınh ́ là quãng thời gian tot nhat đecon phan đau, tien bộ, không ai có thelàm phien tới con, con có thetoàn tâm toàn ý đam mınh tr ̀ ong niem vui cùng sách vở. Cha biet đôi khi con thay chán nản với việc đọc sách, cha không có cách nào đegiải quyet van đenày giúp con, cha chı̉ có thenói với con rang: “Khi tâm trạng không tot, con nên nghı̃đây là con đường duy nhat mà con phải đi, neu bây giờ con chăm chı̉một giờ con có therút ngan quãng đường đi tới mục đıch ́ sớm hơn một giờ”. Vậy thı̀con có thesớm có sự tự do hay không? Đieu này có quan hệ mật thiet với việc con sử dụng thời gian như thenào. Nhiệm vụ quan trọng duy nhat của con lúc này là phải hoàn thiện bản thân. 2. Hoàn thiện bản thân Con thân yêu! Con có tuoi trẻ vàtinh than, sức khỏe doi dào, cho dù con không chăm chı̉ luyện tập thethao cũng không có những rac roi lớn vesức khỏe. Nhưng trı́óc lại không như vậy, đặc biệt trong giai đoạn hoàng kim của tuoi trẻ, con can phải nolự c đebosung thêm kien thức, đương nhiên đieu này cũng bao gom việc con can học cách đecho đau óc đượ c nghı̉ ngơi. Con sử dụng thời gian như thenào đebosung kien thức cho bản thân, đieu đó sẽảnh hưởng tới việc sau này con sẽtư duy như thenào đoi với những việc xung quanh con. Chúng ta đeu biet rang trı́óc phải đượ c rèn luyện mới luôn giữđượ c tinh than khỏe mạnh và hoạt bát, cha và con hãy cùng so sánh giữa một trı́óc đãđượ c rèn luyện và một trı́óc chưa đượ c rèn luyện, đexem chúng khác nhau như thenào, cha cho rang con sẽ không buông thả bản thân mà không luyện tập đau óc. Sự thự c van có những người thông minh bam sinh, đó chınh ́ là thiên tài mà người ta thường nhac đen. Nhưng thiên tài thường hiem gặp, có thegặp nhưng không theđuoi kip; ̣ hơn nữa đã là thiên tài, lại đượ c luyện tập thı̀sẽchı̉có lợi mà không có hại. Neu thiên tài đượ c rèn luyện trên nen tảng trı́thông minh thiên bam của họ thı̀đieu đó chang phải càng giúp họ giành đượ c thành công to lớn hơn sao? Con thân yêu! Con hãy biet tận dụng tuoi thanh xuân quý báu của mınh, ̀ đừng tiec mohôi công sức, hãy nolự c học hỏi đetıch ́ lũy kien thức, neu con không làm đượ c đieu này, đừng nói đen việc con sẽtrở thành người noi trội mà thậm chı con se ́ ̃ không the nhın tha ̀ y chút hi vọng nào ve tương lai. Con hãy nghı̃đen hoàn cảnh hiện tại của con bây giờ, cha mẹ không thecho con đia ̣ vị vàtài sản đecon thành công, ngoại giao là điem mạnh duy nhat của cha, nhưng cha không biet cha có thelàm việc này bao lâu nữa. Khi con bước vào đời, cha cũng đãnghı̉hưu. Tới lúc đó con sẽdự a vào ai? Cha e là ngoài năng lự c của bản thân mınh ̀ con không còn cho dự a nào khác. Bởi vậy, tự tım ̀ cách hoàn thiện bản thân mınh̀ không chı̉ là con đường duy nhat của con mà đó còn là con đường con bat buộc phải đi. Có nhieu người phàn nàn rang: “Tôi không hethua kém bat cứ ai ở điem nào, thậm chı́ tôi còn có nhieu mặt ưu tú hơn họ, vı̀ sao tôi lại không có đượ c sự báo đáp tương xứng?”. Nhưng theo như cha quan sát, sự thự c không phải như the. Khi những người đó nhận xét bản thân họ và người khác, họ thường khoan dung và thiên vị hơn với chınh ́ bản thân họ. Cha nghı, ̃ trên thegiới quả thự c cũng có những người mà tài năng của họ bị lãng quên, nhưng với một người ưu tú cho dù ở trong hoàn cảnh nào, anh ta van có thethành công. Có lẽquan điem này của cha có phan hơi cự c đoan. Cha muon giải thıch ́ cho con veýnghıa ̃ của từ “ưu tú” mà cha nói tới ở đây, đecon không hieu sai venó. “ưu tú” là nói đen những người có kien thức uyên bác, có thái độ song tot. Một người ưu tú phải là một người có học van, đieu này không có gı̀phải tranh cãi. Vetam quan trọng của kien thức cha đãgiải thıch ́ với con nhieu lan, một người cho dù đặt ra bat cứ mục tiêu nào nhưng neu không có kien thức thı̀ cũng chı̉là nói suông. Cha muon nhan mạnh hai điem sau: Một là tam quan trọng của kien thức đoi với một thiên tài. Cha chı̉dùng một câu đemiêu tả đieu này, ay là: “Neu ai đó chı̉biet suy nghı̃nông cạn thı̀anh ta sẽsong cuộc đời cô đơn.” Hai là vethái độ; từ trước tới nay cha chưa bao giờ nói với con vetam quan trọng của thái độ đoi với một con người. Theo quan điem của cha, thái độ không phải yeu tođau tiên dan tới thành công, nhưng đó lại là yeu tokhông thethieu đượ c đoi với những người ưu tú. Neu không có thái độ tot, trên ánh hào quang kien thức và trınh ̀ độ của anh ta sẽluôn bị bao phủ bởi một lớp mây mù. Neu không có thái độ tot, những đieu đáng lẽ de dàng lại trở thành khó nam bat. Sự kỳ diệu chınh ́ là khi chúng ta song với mọi người, có thái độ tot sẽkhien mọi người dedàng đón nhận chúng ta. Cha hi vọng con sẽđọc kỹbức thư cha gửi cho con đây và moi bức thư cha sẽviet cho con sau này. Những lá thư này là những đieu cha muon dạy con; đó là ket tinh kien thức mà bao năm qua cha tıch ́ lũy đượ c, đó là minh chứng cho sự quan tâm và yêu thương của cha dành cho con. Ngoài con ra, từ trước tới nay cha chưa từng muon khuyên răn bat kỳ ai như the. Cha biet, ở tuoi của con, con lo cho bản thân không bang những đieu cha lo cho con. Bởi the, có lẽcon không thự c sự hieu het những đieu khuyên răn của cha có ıch ́ thenào đoi với con. Nhưng, con thân yêu của cha, chı̉can con kiên nhan thêm một chút, đetâm lang nghe những đieu cha nói, sẽ có ngày con sẽ hieu đượ c tat cả. 3. Không có sự lười nhác vô lý Con thân yêu! Tınh ̀ yêu mà cha dành cho con cho khác với tınh ̀ cảm của những bậc cha mẹ nuông chieu con cái, cha nghı̃con cũng cảm nhận đượ c đieu đó. Cha sẽ không vờ như không thay những khuyet điem của con. Không chı̉ như the, neu cha thay con còn có khuyet điem gı, ̀ cha sẽnghiêm khac với con hơn. Bởi cha cho rang đôn đoc con cái là nghıa vu ̃ ̣ của cha mẹ, và hơn thenữa đó còn là một đặc quyen. Con nghı̃sao? Thật may man là tới bây giờ cha van chưa phát hiện ra những khuyet điem nghiêm trọng ở con, nhưng có một đieu mà con can phải chú ý: con đãbat đau có bieu hiện lười nhác - Đó là đieu mà cha muon nói ngay với con. Cha phát hiện ra rang gan đây con có phan lười nhác; không tập trung tinh than, con cũng bat đau lơ là những việc nhỏ. Con yêu, thái độ thờ ơ neu xuat hiện ở người già còn có thehieu đượ c, bởi sự già nua khien họ chı̉mong mỏi theo đuoi cuộc song an nhàn bınh ̀ yên. Nhưng đoi với một thanh niên như con, đó hoàn toàn là thái độ song tiêu cự c, không the tha thứ đượ c. Thanh niên can ngập tràn sinh khı, ́ can phải biet phan đau đenoi trội hơn, can có ý thức kiên trı, ̀ nhanh nhạy, linh hoạt trong công việc. Caesar đãtừng nói: “Hành động không ưu việt không đượ c coi là hành động”. Câu nói này nói rat thıć h hợp với những người trẻ tuoi như con. Cha không cho rang con thieu sự hoạt bát, chı̉ can con có thái độ song tıch ́ cự c hơn, cha tin rang con có thetạo nên không khı́vui tươi cho mọi người xung quanh! Neu muon trở thành người đượ c người khác tôn trọng, con hãy hành động, hãy nolự c vı̀mong muon ay, neu không con sẽkhông thenhận đượ c sự kınh ́ trọng, chân thành từ mọi người. Neu con không muon mang tới niem vui cho người khác thı̀ con sẽkhông thelàm người khác vui. Tuy nguyên nhân khách quan của hai hành động này khác nhau, nhưng ket quả mang tới lại giong nhau. Những việc làm này đeu khien con mat đi sự đón nhận và tôn trọng của mọi người đoi với bản thân. Moi người đeu có những ước mơ riêng, tuy nhiên trước khi con đinḥ làm gı̀ cũng can nâng cao kien thức cho bản thân. Neu con không có điem gı̀ khác biệt so với người khác, con càng phải nghı̃cách đeboi dưỡng thêm năng lự c, phát huy ưu điem của bản thân. Con thân yêu! Có thetương lai con sẽtrở thành nhân viên trong một doanh nghiệp phát trien, vậy thı̀ nhiệm vụ trước mat của con là phải biet tranh thủ thời gian khi công việc còn chưa bebộn đenolự c mở mang tam mat, nâng cao kien thức, vı́dụ như con hãy tım ̀ hieu venen chınh ́ trị của các quoc gia, tım ̀ hieu vekinh te, văn hóa, phong tục tập quán của moi nước. Cho dù là một người có trı́tuệ bınh ̀ thường nhưng neu có kien thức và biet chuyen hóa những kien thức đó thành hành động cụ thethı̀van có the trở thành người có tài năng xuat chúng. Cha nghı̃lười nhác là thái độ khi mà con biet bản thân mınh ̀ nên làm gı̀ nhưng thự c telại không muon hành động. Theo cha không còn từ ngữ nào thıch ́ hợp hơn đegiải thıch cho trư ́ ờng hợp này bang câu nói trên. Kẻ lười nhác là người không biet nolự c trong công việc, chı̉ can gặp đôi chút khó khăn hay phien phức, họ sẽ de dàng nảy sinh cảm giác chán nản; họ dedàng từ bỏ mọi việc trước khi đạt đượ c mục tiêu. Câu cửa miệng của họ luôn là“tôi không biet làm”, “tôi không làm đượ c”, đoi với họ những khó khăn trước mat không thegiải quyet đượ c. Làm việc chăm chı̉và nolự c sẽgiúp chúng ta nhận ra rang trên thegian không có quá nhieu việc khó khăn. Cha nghı̃rang “không làm đượ c” chı̉là lời biện minh cho sự lười nhác. Người không biet khát khao sẽkhông đạt đượ c sự tien bộ, neu con gặp phien phức hay khó khăn trong cuộc song hay trong công việc, tuyệt đoi không đượ c tỏ thái độ chán nản hay từ bỏ, trái lại con can biet khıch ́ lệ bản thân và bien nó thành động lự c đetien bộ. Neu gặp phải hoàn cảnh ay con phải biet chiu đư ̣ ̣ng, giữ vững quyet tâm, no lự c tới cùng, cha tin sẽ có ngày con trở thành người xuat sac. Kẻ lười nhác rat khó tập trung tinh than, neu ta ép họ tập trung tinh than đe làm việc gı đo ̀ ́, sợ rang chı sau mo ̉ ̣̂t tieng đong ho họ sẽ cảm thay đau kho và khó chiu ̣ vô cùng. Cho dù gặp bat cứ van đegı, ̀ họ cũng không biet linh hoạt ứng bien, chı̉ suy ngam và giải thıch ́ van đetheo những thông tin thu nhận đượ c từ ban đau, không muon suy ngam theo hướng khác. Ket quả là những suy nghı̃của họ không bao giờ sâu sac. Neu tiep xúc với những người có khả năng quan sát, họ sẽbộc lộ sự ngoc nghech và lười nhác của bản thân. Đegiải quyet van đenày không còn con đường nào khác ngoài nâng cao kien thức của bản thân. Cha muon nhan mạnh với con rang, việc tım̀ hieu những kien thức bên ngoài chuyên ngành của con cũng rat quan trọng. Có những kien thức không phobien rộng rãi, đó là những thứ mà chı̉có các nhà chuyên môn mới can tım ̀ hieu. Vı́dụ: với những kien thức ve hàng hải, người bınh ̀ thường chı̉ can hieu một cách tương đoi là đượ c. Ngượ c lại, có những kien thức mang tınh ́ phobien, ai ai cũng phải hieu, hơn nữa còn can phải hieu cặn kẽ. Vı́ dụ như ngôn ngữ, lich ̣ sử, triet học, đia ̣ lý, lý luận học, tu từ học, v.v… Neu phạm vi theo đuoi của con cao hơn, con còn can phải hieu đượ c tınh ̀ hınh ̀ kinh te, chınh ́ tri, ̣ văn hóa, phong tục, v.v… của các quoc gia. Không dedàng gı̀đecon tập hợp những kien thức này thành một thethong nhat. Đelàm đượ c đieu đó con phải có sự no lự c rat lớn. Cho dù đó là hệ thong kien thức ngon ngang bebộn, nhưng việc tập hợp đượ c chúng thự c ra không phải là đieu xa vời. Neu con biet tiep nhận kien thức một cách can man không biet mệt mỏi, kiên trı̀tới cùng, cha chac chan rang con có thethu đượ c thành quả kien thức rự c rỡ. Cha nói rat nhieu đieu với con không mong con đáp lại cha rang: “Con không làm đượ c”! Cha tin con sẽ không bao giờ nói với cha đieu đó. Theo kinh nghiệm của cha, không có việc gı̀là không làm đượ c. Neu mọi người đeu nói đó là việc dedàng mà cá nhân con lại cho rang không làm đượ c thı̀đó không phải là rat nhục nhãsao? Con phải hieu rang, tự cho rang bản thân mınh ̀ không thetập trung tinh than đelàm việc cũng đong nghıa v ̃ ới việc con tự nhận mınh la ̀ ̀ kẻ ngoc nghech. 4. Trên thế gian không có việc nhỏ nhặt Con thân yêu! Trên thegiới, có rat nhieu người, het năm này qua năm khác họ bận biu ̣ với muôn vàn công việc tẻ nhạt, họ không phân biệt rõviệc nào là quan trọng, việc nào không quan trọng, bởi thehọ không thephân chia tinh than và sức lự c một cách hợp lý, họ lãng phı́sức lự c đelàm những việc không quan trọng. Khi tiep xúc với những người như the, con sẽ nhận ra rang họ chı̉ chú ý tới trang phục bên ngoài nhưng không the nhın ̀ thay tınh ́ cách của đoi phương; khi xem phim, họ thường tỏ ra hứng thú với những đạo cụ điện ảnh hơn là với những tınh̀ tiet trong phim; khi đàm phán làm ăn, họ thıch ́ hınh ̀ thức mà quên không nghiên cứu veđieu khoản hợp tác. Những người như vậy luôn gặp muôn vàn khó khăn trên con đường chinh phục thành công. Trong bức thư trước, cha đãnói với con veviệc đetrở thành người đượ c người khác tôn trọng thı̀ con can phải nâng cao kien thức, mở mang tam mat, có thái độ song tot. Hôm nay cha muon nhan mạnh rang những người can thận ngay cả với những việc nhỏ nhat at sẽcó tien đo rộng mở. Khi giải quyet những việc hàng ngày, cha hi vọng con sẽlàm tot mọi việc cho dù là những việc nhỏ nhặt nhat, chı̉ can những công việc nhỏ mà con có thelàm với tınh ̀ yêu lớn thı̀nhat đinh ̣ con sẽthành công. Cha muon khuyên con rang cho dù là việc nhỏ hay việc lớn đeu không the tùy tiện qua loa, con phải biet đe ý tới mọi hành động của bản thân, biet tự quản lý mınh, ̀ kecả khi con làm những việc đơn giản như mặc quan áo. Một người làm việc không chú ý luôn luôn không biet tập trung tinh than vào công việc mà anh ta làm, người như thekhông thechung song vui vẻ với người khác. Ngày hôm qua họ nhiệt tınh ̀ với con, ngày hôm nay họ có theđong hành cùng người khác. Hoặc khi tat cả mọi người cùng trao đoi ý kien, anh ta không nói lên suy nghı̃của mıǹ h mà thınh̉ thoảng lại thot lên những chủ đekhông ăn khớp với cuộc trò chuyện, đây chınh ́ là hiện tượng không tập trung tinh than. Có lẽcó những việc quan trọng hơn đang chiem lınh ̃ tinh than anh ta khien anh ta rơi vào trạng thái suy nghı mie ̃ ̂n man. Newton là một vı́dụ thự c te, ông là thiên tài đượ c thegiới công nhận. Ong là người luôn tỏ ra không lưu tâm tới mọi việc, nhưng bởi ông là thiên tài nên mọi người có thechap nhận đượ c hành động của ông. Còn đoi với những người bınh ̀ thường, cho dù xung quanh anh ta có biet bao người, tư tưởng và suy nghı̃của anh ta không thehòa hợp với những người xung quanh, neu con là người như thecon sẽbị xem là một kẻ ngoc, một kẻ chậm chạp, thậm chı́sẽbị loại ra khỏi tập the. Song chung với những người như vậy là một việc het sức đau kho, thậm chı́đó là sự sı̉nhục bản thân. Con thử nghı̃mà xem, khi con đứng trước một người mà con rat tôn trọng và yêu men, con sẽtỏ ra dửng dưng ư? Cha nghı̃là không! Hay nói cách khác neu đoi phương là người đáng đecon lưu ý, con can có thái độ nhiệt tınh ̀ vàtỏ ra het sức quan tâm tới họ; cũng như vậy, khi người ta giao lưu nhiệt tınh ̀ với con, con cũng nên trao cho họ sự nhiệt tınh như the ̀ . Theo kinh nghiệm của cha, neu con nói chuyện với một người tỏ ra không quan tâm tới việc gı̀thı̀ không bang nói chuyện với một người chet. Bởi ıt ́ nhat người quá cosẽkhông coi con như kẻ ngoc. Khi nói chuyện với những người không lưu tâm, dường như thời gian đang tham nói với cha, coi cha như một người không đáng đượ c quan tâm. Con cũng không can phải tức giận vı̀ người khác đoi xử với con bang thái độ ay bởi đieu đó cho thay rang những hành động của con không he làm ton hại đen anh ta. Cho dù như vậy con cũng không nên đoi xử lại với anh ta bang thái độ đó. Neu con giữ đượ c cho mınh ̀ sự nhiệt tınh ̀ và khả năng quan sát, con sẽnhận thay tınh ́ cách, sở thıch ́ và những đieu thú vị của người mà con đang nói chuyện. Những người không biet tập trung sẽkhông thecảm nhận đượ c đieu đó. Những người không biet tập trung cho dù cả đời song với vı̃nhân (có rat ıt ́ trường hợp như vậy), cũng không thehọc đượ c đieu gı̀từ họ. Đương nhiên những người như the sẽ không the trở thành người thay tot, người bạn tot. Trong việc giáo dục con, cha sẽkhông tiec một đong nào nhưng cha không có ý đinh ̣ sẽthuê một người “đánh thức”. Chac con đãđọc câu chuyện venhững người đánh thức trong tác pham “gulliver du ký” của tác giả swift đúng không nào? Trong sonhững người laputa đượ c nhac tới trong cuon sách mà ai cũng yêu men này, có rat nhieu nhà triet học luôn chım ̀ đam trong những suy ngam xa xăm. Neu không có những người đánh thức các giác quan của họ, họ sẽ không the nói chuyện, không thelang nghe những đieu người khác nói. Trong gia đınh ̀ laputa giàu có, lúc nào cũng có một người làm công việc đánh thức. Neu không có sự giúp đỡ của người đánh thức này, chủ nhân của gia đıǹ h thậm chı́ còn không thetới thăm hỏi những người hàng xóm, họ chım̀ đam trong những dòng suy nghı, ̃ đó là đieu het sức nguy hiem. Không chừng đen một lúc nào đó sẽbước chân lên bờ vự c sâu tham, hoặc đâm vào cột, va vào người đi đường… Cha không nghı̃con sẽtrở thành một người lơ đãng như người nhà laputa. Lúc này con mới chı̉ở trong trạng thái đau óc trong rong, đó là do làm việc không tập trung gây ra, van chưa tới mức phải thuê một người đánh thức con. May ngày nay song cùng con, cha cảm thay thật không dedàng chút nào. Khi thay con phien não vı̀that bại của bản thân, mang nhiec bản thân là kẻ ngu ngoc, rang con đãthat bại hoàn toàn, than trách cuộc đời sao detan vỡnhư chiec bınh ̀ gom cha cảm thay lo lang. Bınh ̀ gom vỡ roi đâu còn trở lại trạng thái ban đau đượ c nữa, nhưng cuộc đời của con mới vừa bat đau. Thi trượt trường đại học mà con mơ ước quả thật là một sự đả kıch́ rat lớn. Cha biet, con không muon chap nhận sự thật này, cha cũng biet đây là khó khăn lớn đau tiên trong đời mà con gặp phải. Nhưng con phải cứng ran lên đe đoi diện với khó khăn đó, phải kiên cường, bınh tı ̀ nh đo ̃ i diện với sự thật. That bại và thành công là những trải nghiệm can có trong cuộc đời moi con người, đieu quan trọng là khi con gặp phải trở ngại con đãkhông cho đó là sự that bại nhat thời, mà trái lại con coi đó là that bại to lớn ảnh hưởng đen cả cuộc đời con. Hơn nữa, neu con đã mat đi dũng khı́đethử thách bản thân lan nữa, đó mới thự c sự là gục ngã hoàn toàn. Shakespeare đãtừng nói: “Ta thường đánh mat hi vọng vào lúc có hi vọng nhat”. Từ trước tới nay việc học của con luôn rat thuận lợi, bởi the con đãchủ quan khi cho rang con sẽdedàng bước chân vào trường đại học mà con mơ ước. Đây không phải là bài học cho con hay sao? Trong những thời khac quan trọng trong cuộc đời moi con người không có gı̀ là đieu đương nhiên. Con phải chuan bị cho mınh ̀ con đường thứ hai, con đường thứ ba. Con đãkhông dự phòng cho mınh ̀ lự a chọn khác, bởi thesự that bại lan này càng lớn hơn. Trước đây cha chưa từng nhac nhở con hãy đecho mınh ̀ thêm một sự lự a chọn, cha xin loi vesự sơ suat này. Dù thenào đi chăng nữa, bây giờ con can lay lại tinh than đetien ve phıa ́ trước. Cuộc đời moi con người không tránh khỏi những lúc thăng tram, sau này con sẽgặp phải muôn vàn khúc quanh, đó mới thự c sự là cuộc đời. Làm thenào đeđoi phó với thách thức, làm thenào đeđoi diện với that bại như that bại này, tat cả đeu ở chınh ́ con. Con hãy đón nhận lời khuyên của cha, hãy coi đó như một sự thử thách, hoặc con giong như những người khác, coi đó như vận đen, hãy nghı̃rang thời vận của con chưa tới… có một người tên là frank Wood alma đãtừng nói: “Cuộc đời là chuoi những bat hạnh noi tiep nhau”. Đây là câu nói của một người biet chap nhận that bại. Con hãy nghı̃vehoàn cảnh hiện tại của mınh ̀ xem, từ khi con đi học, con đãtỏ ra là người dũng cảm và có nghị lự c, hơn nữa con đãtot nghiệp trung học phothông với thành tıch ́ xuat sac. Con có sức khỏe; diện mạo đường hoàng; gia đınh ̀ yên am, cha mẹ lúc nào cũng dành cho con mọi sự quan tâm yêu thương. Chưa bao giờ con phải đoi diện với sự thieu hụt vekinh te. Con hãy nhın ̀ xem, con có nhieu như themà còn chán nản không vui ư? Vậy nên làm the nào? Con hãy mau chóng thoát khỏi trạng thái chán nản này, hãy lạc quan tım̀ kiem thông tin của những trường đại học khác, cha tin thành tıch ́ học tập xuat sac của con sẽ đượ c nhieu trường đón nhận. Các trường đại học khác cũng có ngành học mà con yêu thıch, ́ chı̉ khác người giảng dạy mà thôi. Đieu ảnh hưởng lớn nhat đoi với con không phải một vị giáo sư nào đó con gặp tại trường đại học mà chınh ́ là tâm tư tınh ̀ cảm của con. Gan đây, con van thường nói với cha: “Cuộc đời con the là het, không còn hi vọng gı nừ ̃a”. Nhưng thự c te không phải như vậy. Trong cuộc đời chúng ta sẽgặp muôn vàn khó khăn khác nhau, có lẽ chúng ta sẽthường xuyên vap ngãnhưng tuyệt đoi không đượ c đemınh̀ dedàng bị hạ gục, lại càng can tien bước venơi tràn đay hi vọng hơn. Chúng ta không đượ c đe mat đi quyen chủ động trong cuộc đời. Rat nhieu người trẻtuoi cũng giong như con bây giờ, moi khi gặp phải trở ngại hay that bại đeu that vọng, lên án bản thân. Họ đotại vận mệnh tàn khoc, họ tự thu hẹp bản thân và trở thành người nhát gan. Moi khi nhın ̀ thay những trường hợp như thetrong lòng cha lại dâng lên cảm xúc nuoi tiec. Trên thự c te, trở ngại không heđáng sợ, đieu quan trọng là người ta có thái độ thenào khi đoi diện với trở ngại ay. Khi con rơi vào hoàn cảnh khó khăn chınh́ là lúc vận mệnh thách thức con, con can dũng cảm, không sợ that bại. Đương nhiên vứt bỏ vũkhı, ́ đau hàng so phận là đieu dedàng nhat và thự c terat nhieu người đãlàm như vậy nhưng cha nghı̃chac chan con không muon trở thành một trong sohọ phải không nào? Một người không sợ that bại khi gặp bước đường cùng sẽlay het dũng khı́ đi tım ̀ loi thoát khác. Họ gõhet cánh cửa này đen cánh cửa khác cho đen khi đượ c đón nhận. Neu những người trẻ tuoi đeu có đượ c tinh than ay thı kho ̀ ̂ng có ai không thành công. Tuy chúng ta không thetrở thành quoc vương hay nữ hoàng nhưng nguyện vọng duy nhat mà chúng ta không theđạt đượ c có lẽ chı̉ có nguyện vọng này. Neu con đoi diện với trở ngại vàtrớ trêu của cuộc đời bang thái độ tıch ́ cự c thı̀mọi ước mơ đeu nam trong tam tay con. Con hãy thường xuyên nhac nhở bản thân mınh ̀ rang: “Ta nhat đinh ̣ sẽchien thang! Ta nhat đinh ̣ sẽchien thang!”. Trái tim con sẽchı̉loi nên làm gı̀ tiep theo. Con hãy hỏi những người thành đạt, họ đãxây dựng “đia ̣ vi”̣ của họ như thenào? Có lẽcon sẽnghe họ nói venghị lự c, vesự thách thức và cả venhững gian nan trac trở mà họ đã phải trải qua đeđạt đượ c mục đıch. T ́ uy bây giờ con không thi đo trường đại học mà con yêu thıch ́ nhưng không biet chừng khúc quanh này sẽ đưa con đen một tương lai tot đẹp hơn. Cha tin rang chı̉ can con gạt bỏ đượ c cảm giác that bại trong lòng, nhat đinh ̣ con sẽhieu đượ c triet lý của câu chuyện tái ông mat ngự a. Bên cạnh viên đá và những cành cây gãy nơi con vap ngãnhat đinh ̣ sẽ có dau vet dan con tới thành công. 5. Đối diện với thất bại với một thái độ tích cực Con thân yêu! Trong buoi tiệc tuan trước, con và may người bạn của con đã có những hành động làm xau mặt mọi người (đặc biệt là các bạn con). Cha thay tiec thay cho con, vui chơi giải trı́là đieu tot nhưng trêu đùa người khác bang cách hạ thap bản thân và lay đó làm niem vui thı̀cha không hài lòng chút nào. Từ những bieu hiện của cậu bạn con, có thethay dường như cậu ta là một người thường vượt qua những quy tac thông thường có đúng không con? Những vở kich ̣ trêu đùa người khác như theat han tự bản thân mınh ̀ sẽnhận lại sự sı̉nhục. Có lẽcon sẽnói với cha rang chang qua đó chı̉là góp vui cho buoi tiệc, nhưng ai biet đượ c hành động ay lại làm ton thương chınh ́ cậu ta. Con có biet đieu đó không? Ket quả của hành động ay là uy tın ́ của con sau này sẽmat đi. Một người vı̀ sự ngu dot của mınh ̀ mà hành động sai, sẽcan đen may ngày, may tuan thậm chı́may tháng mà van cảm thay xau hovà luôn suy nghı ṽ e van đe đó. Có lẽlòng tự tôn là một đức tınh ́ quan trọng nhat trong tınh́ cách của một con người. Cha tự hào và vui mừng vı̀con bởi con đãkhông phá vỡ hınh ̀ tượng bản thân con như họ, cha hi vọng con van sẽgiữlòng tự tôn của bản thân, đemọi người luôn tôn trọng con. Neu con nhận đượ c sự tôn trọng của người khác thı̀ đieu đó có nghıa ̃ là hành vi đạo đức của con, quan điem giá trị của con đang đượ c đánh giá cao, những tên trộm hay những cô gái làng chơi, những đệ tử của ma men hay những kẻ nghiện ngập đeu hành động đetım ̀ đen niem vui hay tien bạc mà không sợ làm ton hại đen bản thân hay người khác, nhưng cuoi cùng họ nhận lại là thái độ phủ nhận của xãhội, rat khó nhận đượ c sự tôn trọng của người đời. Con hãy quên đi những vı́dụ cự c đoan đó, một người trẻtuoi muon song một cuộc đời có ý nghıa, ̃ giữ đượ c sự tự tôn và đượ c người khác tôn trọng thı luo ̀ ̂n có những đieu phải chú ý. Ai cũng muon có một người bạn thân. Khi còn trẻ, có thedo thieu cá tınh, ́ thieu kỹ năng chơi thethao, thieu sức hap dan hoặc thieu một nghệ thuật nào đó, khien người khác không đánh giá cao bản thân. Sự tác động này luôn khien những người trẻ tuoi cảm thay chán nản và nghi hoặc. Van đeở cho, họ thieu sự tự tin khi song cùng những người bınh ̀ thường, thieu pham chat đengười khác làm bạn với mınh. ̀ Đôi lúc vı muo ̀ n tham gia vào “nhóm bạn lớn” họ đã không ngan ngại hành động quá đà với mong muon nhận đượ c sự yêu men và tán đong của người khác. Nhưng sau những lúc trà dư tửu hậu, khi tınh ̉ lại, họ sẽcảm thay cơ themệt mỏi không thoải mái, khi đó họ mới biet mınh ̀ đãđánh mat lòng tự tôn của bản thân. Cha thay rang môi trường xung quanh những người trẻ tuoi bây giờ thay đoi rat nhieu so với thehệ của cha nhưng những ngày tháng của lứa tuoi thanh xuân không có gı̀ so khác với trước đây, đó van là giai đoạn nhieu thử thách nhat trong cuộc đời moi người. Quan điem triet học noi tieng của hoàng đe la Mã co đại Majorianus là: “Đừng hi vọng bội ước và làm mat đi lòng tự tôn có the mang lại lợi ıch ́ cho bạn”. Theo lời dạy của ông, có thelàm bớt đi rủi ro của thời thanh niên. Con cảm thay không yên tâm venhững hành động, việc làm của bạn bè, con hỏi cha nên làm thenào đetránh phát sinh những việc như vậy, cha sẽnói cho con quan điem của cha. Trước tiên con can có sự chuan bịđay đủ vemặt tâm lý. Neu con không đủ đekhang đinh ̣ chac chan, con nên tım̀ một người bạn có đạo đức và đáng tin cậy đecùng con hành động. Neu con hành động khi không hieu rõ mọi việc sẽ chang có ket quả tot. Có lẽ sau này con sẽthường xuyên ở trong hoàn cảnh “đơn thương độc mã” nhưng một người bạn chân thành là một đieu đáng quý giúp đỡ con vemặt tinh than. Đương nhiên khi người ay can sự giúp đỡ của con, con cũng nên giúp cậu ta như vậy. Neu con không làm đượ c đieu này con sẽbị lương tâm khien trách. Khi người bạn gặp khó khăn mà con có thekip ̣ thời giúp đỡ họ, đieu này không phải đãthay cho lời giải thıch ́ con là người bạn tot đáng ket giao ư? Giúp đỡ bạn bè còn có thegiúp con rèn luyện đạo đức và hành vi của bản thân. Cha có một lời cảnh báo dành cho con: khi bạn con thoát khỏi hoàn cảnh khó khăn liệu cậu ta có chiu ̣ sửa đoi những khuyet điem đó hay không. Neu bản thân cậu ta không có ý thức sửa đoi thı̀cho dù người xung quanh có nolự c giúp đỡthenào cũng không tác dụng gı. ̀ Có những người không đáng đe con quên mınh, ̀ con can phải biet ai mới là người bạn thự c sự chân thành, van đe cot lõi chınh la ́ ̀ ở nhân cách của cậu ta. Khi con tụ tập với bạn bè, can biet khong cheviệc uong rượu. Uong rượu là đegiải sau hoặc chia sẻ niem vui nhưng tuyệt đoi không đượ c gây phien phức vı ha ̀ ̀nh động uong rượu đó. Những câu chuyện velòng tự trọng rat nhieu và không thekehet, đieu quan trọng là con ý thức đượ c giá trị velòng tự trọng, lòng tự trọng giong như không khı́con hıt ́ thở moi ngày, đó là yeu toxây dựng nên hạnh phúc của chúng ta. Neu song mà không có lòng tự trọng thı̀ không thecoi là cuộc song đıch ́ thự c, Vibert louis, một nhàthơ scotland, đãnói: “Thời thanh xuân là sự thự c nghiệm”, cha hy vọng con sẽluôn can thận và chú ýtrong quátrınh ̀ thự c nghiệm của con đong thời đưa ra những lự a chọn thông minh, sáng suot. 6. Giữ lòng tự trọng Con thân yêu! Trong bức thư trước, cha đã kecho con vecâu chuyện người đánh thức; một người luôn song dự a vào người đánh thức, chı̉ quen với những suy nghı̃hạn hẹp, đó quả là một đieu bat hạnh. Tuy con van chưa tới mức can một người đánh thức, nhưng cha thay rang con van chưa thự c sự quan tâm tới mọi vật và mọi người xung quanh, thậm chı́cha có thenói với con rang, con đang coi những người xung quanh con như những kẻ ngoc. Con không can tỏ ra tôn trọng đoi với những người thự c sự ngu dot và những người xau xa không có một chút tot đẹp nào, bởi neu con tỏ thái độ kınh ́ trọng họ tức là con không biet phân biệt tot xau, con cũng không khác gı̀họ. Nhưng con cũng không can tỏ ra khinh miệt họ. Con có thetham ghét một ai đó, nhưng không can thiet phải thehiện ra mặt. Con hieu không? Đó không phải là bieu hiện của sự nhượng bộ hay sợ hãi, mà đó là một hành động thông minh. Có lẽtới một ngày nào đó, con sẽcan tới sự giúp đỡ của họ. Neu trong lời nói hay việc làm con tỏ ra không tôn trọng người khác, thı̀cha nghı̃rang, dù có khoan dung vı̃đại tới đâu, họ cũng không bao giờ giúp đỡ con. Thegian này có những nguyên tac riêng của nó, vı́ như con vô tınh̀ mạo phạm một ai đó, thı̀còn cóthetha thứ đượ c; nhưng neu hành động đó là coý thı̀sẽkhông thenhận đượ c sự tha thứ. Moi người đeu có sự tự tôn riêng. Cho dù con mạo phạm tới họ trước đó rat lâu, nhưng họ đeu khac ghi trong lòng. Đôi lúc, chúng ta muon che giau những sai lam, khuyet điem và thieu sót của bản thân, nhưng neu người khác thang thừng vạch tran những đieu ay một cách không do dự, thı̀ chúng ta sẽ khó mà chiu ̣ đựng đượ c. Tuy nhiên, chı̉can những đieu ay không bịtiet lộ trên bàn tiệc, chúng ta van có thechap nhận. Những người chı̉trıch́ thang than chúng ta cho dù là bạn thân, chúng ta cũng rat khó chap nhận. Đó là bởi chúng ta lo lang không biet họ có phát hiện đượ c yeu điem của mınh ̀ hay không; hơn nữa, sự tự tôn không cho phép chúng ta chiu sư ̣ ̣ ton thương ay. Bởi the, cho dù là bat cứ ai, chı̉can cảm thay bị sı̉nhục đeu sẽrat tức giận. Trừ phi con muon trở thành kẻ thù của ai đó suot đời, neu không, cho dù hành động của người khác khien con tức giận tới mức không the kım ne ̀ ́n noi thı con cu ̀ ̃ng không nên the hiện thái độ khinh miệt với họ. Thenhưng, con hãy nhın ̀ xem những người trẻtuoi xung quanh chúng ta, đethehiện sự ưu việt của bản thân, đethu hút mọi người xung quanh, họ luôn bat chước những khuyet điem và phơi bày điem yeu của người khác. Cha rat ghét những việc làm này! Khi con bat chước khuyet điem của người khác, có lẽcon sẽkhien mọi người cười hả hê nhưng cũng vı̀lẽđó mà con sẽcó thêm một kẻthù. Những người cười hả hêay, họ cũng không cho rang đieu đó là đặc biệt có ýnghıa, ̃ ngượ c lại họ nghi ngờ nhân cách của con. Hãy nhın ̀ xem vı̀hành động nông cạn đó mà con đãphải trả cái giá đat như thenào. Cha can phải nhac nhở con thêm lan nữa việc làm này không có gı̀là vinh quang. Một người có nhân cách cao thượng, tâm hon lương thiện sẽkhông lay việc phơi bày bat hạnh và nhượ c điem của người khác ra làm niem vui và càng không bat chước điem yeu của người khác trước mặt mọi người. Neu con là một người thông minh nhat đinh ̣ con sẽkhien những người xung quanh con cảm thay cuộc song tươi đẹp như gặp cơn gió mùa xuân và đó cũng là cách không làm ton thương bat cứ ai. 7. Tôn trọng người khác Con thân yêu! Chúng ta nên cảm thay tiec nuoi với những người không biet phân biệt phải trái, không hieu đạo lý, tuy nhiên, chúng ta cũng không nên cau toàn, quở trách hay chê bai họ. Neu con thự c sự muon giúp đỡ họ thı̀ hãy quan tâm tới họ nhieu hơn. Neu có the, khi trò chuyện với họ, con nên xây dựng cho họ một cách nghı̃đúng đan, tuyệt đoi đừng chêcười họ. Moi người đeu muon hành động theo quan điem của mınh, ̀ nhưng neu một ai đó cho rang mọi việc đeu buộc phải làm theo ý nghı̃của anh ta, thı̀anh ta không chı̉là một người cochap mà còn là một người het sức ngạo mạn. Ai cũng cho mıǹ h là đúng, nhưng rot cuộc ai mới là người đúng nhat? Không có tiêu chuan chınh ́ xác nào đeđánh giá van đenày con ạ. Cho rang người có ý nghı̃khác mınh ̀ là kẻ ngoc nghech; cho rang người theo đuoi lýtưởng khác mınh ̀ là ngu dot, thậm chı́cho rang họ là kẻ phá hoại. Cách nghı̃ay chúng ta không thegật đau đong tınh. ̀ Ai cũng có quyen hành động theo ý mınh. ̀ Ai cũng nên theo đuoi mục tiêu riêng của bản thân, đó là lẽ thường ở đời. Trong thư con gửi cho cha, có một đieu làm cha nhớ mãi, nhưng cha lại thay rat khó trả lời con. Con nói rang những người thıch́ nói doi có nhân cách thap hèn, rang con coi thường họ. Nói doi thự c sự không phải là đieu không thetha thứ, chúng ta không nên cobài trừ họ. Nói doi chang qua chı̉vı̀họ nhút nhát, có ý nghı̃thù đich, ̣ chuộng hư danh. Thenhưng, dù lời nói doi có đượ c che đậy tot the nào đi chăng nữa thı̀cũng có một ngày sự thật sẽđượ c đưa ra ánh sáng. Lời nói doi khien con người ta bị ton thương, nhưng khi sự thật phơi bày, người bị ton thương nhieu nhat lại chınh ́ là kẻ nói doi. Sau này, dù họ có nói gı̀đi chăng nữa, lòng tin của mọi người với họ cũng đãmat đi nhieu. Những người làm sai mà lại nói doi là vı̀họ lo sợ danh tieng bịton hại. Họ sẽluôn cảm thay bat an vı̀ sự doi trá của bản thân. Rot cuộc, cuộc song của họ đi ngượ c lại với những gı̀ họ mong muon. Họ phải chiụ đựng ánh mat khinh bı̉của mọi người xung quanh. Quả là đáng tiec cho họ. Neu thự c sự đãlàm sai, đãnói doi đeche giau sự thật, chang thà hãy thật thà nhận sai, xin đượ c tha thứ. Đó là cách duy nhat. Che giau loi lam không phải là một hành động tot, mọi người đeu có thenhın ̀ thau sự lo lang của kẻ nói doi. Sự sợ hãi, thu hẹp bản thân như theđương nhiên không thenhận đượ c sự thông cảm từ người khác và đương nhiên cũng không the giành đượ c thứ mà người ta van gọi là thành công. Neu con muon trở thành một người đường đường chınh ́ chınh ́ thı̀ không nên nói doi, đừng đelương tâm mınh ̀ bị đạo đức lên án. Con hãy nhớ kỹlời khuyên răn chân thành này của cha, đây không chı̉là nghıã vụ của con, mà đó còn là vı cha luo ̀ ̂n nghı cho tư ̃ ơng lai sau này của con. 8. Mỗi người có một quan điểm giá trị riêng Con thân yêu! Từ nay trở đi con phải tım ̀ hieu kı̃mọi người xung quanh, đặc biệt ve tınh ́ cách và thái độ của mọi người. Hay nói cách khác con phải bat đau tım ̀ hieu veđạo lýđoi nhân xử the. Van đenày con phải kiên trı̀tới cùng, thậm chı́đen khi con đãlớn tuoi, hay con song ở bat cứ nơi nào. Đoi với con đây van là một việc làm tương đoi khó khăn, thậm chı́con sẽnghi ngờ veyêu cau này của cha, đôi lúc quả thật đelàm đieu này thật khó, nhưng thự c tekhông hoàn toàn như vậy. Trong xãhội ngày càng có ıt́ người đem kinh nghiệm đoi nhân xử thecủa mınh ̀ dạy cho những người trẻ tuoi, thậm chı́ các thay cô giáo cũng cho rang việc truyen đạt kien thức thông thường này cũng không phải nhiệm vụ của họ. Trường học chı̉ có thedạy con chữ viet, con sovà có rat ıt ́ người có thenam bat đượ c kı̃năng song từ trường học. Ngoài đieu đó con rat khó học thêm những đieu có ıch ́ khác. Nguyên nhân dan đen tınh ̀ trạng này rat đơn giản vı̀ họ cho rang đó là những đieu thông tục, không thıch ́ hợp đe giảng dạy trong trường học. Trong môi trường giáo dục ay, người làm cha, làm mẹ chı̉ có thetiep tục phương thức giáo dục trong trường học đe con cái họ không bi coi la ̣ ̀ những đứa trẻ“lạc loài”, hoặc có những ông bobà mẹ cho rang bản thân họ không có khả năng giáo dục con mınh; ̀ hoặc có những người không có thời gian; hoặc có người lại có thái độ thờ ơ, thenào cũng đượ c. Đieu đáng mừng là xung quanh chúng ta van có rat nhieu ông bo bà mẹ thông thái, họ luôn hi vọng con cái mınh se ̀ ̃ học đượ c cách đoi nhân xử the. Cha nghı̃rang moi đứa trẻ đeu can học cách đoi nhân xử thebởi roi đây chúng cũng sẽbước chân vào xãhội. Đoi với những người trẻ tuoi lan đau tiên tiep xúc với xãhội, xãhội giong như mêcung rộng lớn, vậy nên trước khi đặt chân vào đó chúng nên mời một vị tien boi đãđặt chân lên mảnh đat này vẽra tam bản đochı̉loi, tam bản đoay phải có đay đủ nội dung sau đây. Đoi với những vı̃nhân, đecó đượ c sự kınh ́ trọng của người khác, họ không the thieu sự uy nghiêm. Những người thường lừa bip ngư ̣ ời khác, hay cười lớn tieng, đùa cợt trong mọi hoàn cảnh, cư xử với mọi người ai cũng như ai sẽ khó xây dựng sự uy nghiêm. Neu có thái độ song như the, cho dù là người có kien thức uyên thâm cũng rat khó nhận đượ c sự tôn trọng của người khác, trái lại còn bi mo ̣ ̣i người cho coi như kẻ ngoc. Tınh ́ cách thoải mái cởi mở là đieu tot, nhưng neu quá tùy tiện sẽbị mọi người khinh thường. Những người như thesẽthường xuyên gặp phải phien toái. Vı́dụ như neu họ không biet chú ýtới thân phận sẽlàm cho các bậc betrên tức giận; quá tùy tiện sẽlàm ton thương tới bạn bè; những người có đia ̣ vị cao hơn sẽcho rang họ là người không hieu lý lẽ; còn với những người có đia ̣ vị thap hơn họ thı̀sự tùy tiện của họ sẽde dàng khien đoi phương hieu lam, sẽđoi xử với họ bang vai phải lứa, thậm chı́ còn đưa ra những yêu cau bat hợp lý. Một người mà lúc nào cũng thıch ́ nói đùa sẽrat khó thuyet phục người khác trong những cuộc đàm phán nghiêm túc. Những người có tınh ́ cách cởi mở thường de hòa đong, neu muon nhận đượ c sự tôn trọng của người khác can học cách sử dụng tınh ́ cách cởi mở ay. Trong những cuộc vui chúng ta sẽcan đen sự có mặt của họ bởi anh ta có giọng ca tuyệt vời, chúng ta thıch ́ nghe anh ta hát; bởi anh ta nhảy đẹp, chúng ta thıch ́ mời anh ta tham dự dạ hội, bởi anh ta ke chuyện hài nên chúng ta thıch́ mời anh ta ăn cơm… mọi người nhớ tới anh ta là bởi anh ta giỏi trong việc tạo ra không khı́vui vẻ. Nhưng giátrị của một người chı̉ hạn chetrong những cuộc vui thı̀ e rang đó không phải là một người tot. Neu một người chı̉ có “ưu điem” trong lınh ̃ vự c vui chơi giải trı́thı̀rat có thengười khác sẽkhông giao nhiệm vụ quan trọng cho anh ta và càng không the nói lên những lời tôn trọng anh ta tự đáy lòng. Cha muon dạy con một nguyên tac đoi nhân xử thequan trọng, đó là: cho dù ở bat cứ nơi đâu bat cứ hoàn cảnh nào con đeu phải can trọng trong cách song và cách đoi nhân xử the. Thái độ can trọng là chı̉khi con đoi xử với người khác hay nhận đovật từ ai đó can giữ sự tôn nghiêm nhat đinh, ̣ đương nhiên sự tôn nghiêm này khác hoàn toàn với sự tự cao tự đại. Cha lay cho con một vı́dụ: sự lo mãng tuyệt đoi không có nghıa ̃ là dũng cảm, sự nhanh nhẹn không có nghıa ̃ là đùa cợt không đúng lúc, như vậy đã vô tınh ̀ mạo phạm tới những người có lòng kiêu hãnh lớn. Cha nói như thecó theđãvôtınh̀ động chạm tới những người tự cao tự đại, nhưng những người tự cao tự đại kiêu ngạo luôn khien người khác không vui, thậm chı́còn khien mọi người căm ghét và khinh bı. ̉ Đoi xử với những người kiêu ngạo, tự cao tự đại cũng giong như đoi xử với một thương nhân cotınh ̀ nâng giá sản pham, chúng ta sẽkhông chút do dự màtrả giáthap hơn giá anh ta đưa ra. Cách làm này cũng khác hoàn toàn so với việc đoi xử với những thương nhân tuân thủ pháp luật, chúng ta tuyệt đoi không làm khó những thương nhân này. Nhưng đoi với những thương nhân cotınh̀ nâng cao giá, hoặc chúng ta sẽkéo giá của họ xuong thap, hoặc sẽxem qua loa sản pham của họ roi bỏ đi. Một người luôn thận trọng sẽkhông tùy tiện khen người khác, anh ta không can thiet phải tỏ ra quá khôn khéo, ninh ̣ hót lay lòng người khác, càng không kiem chuyện thị phi ở nơi này nơi khác, không bàn ra tán vào sau lưng người khác. Neu con có đượ c thái độ thận trọng ay, con không chı̉có suy nghı̃sáng suot mà còn có khả năng bieu đạt ý kien của mınh ̀ một cách chınh ́ xác và bınh ̀ tâm lang nghe tiep thu ý kien của người khác. Đoi nhân xử thenhư vậy là thái độ thehiện đượ c vẻ uy nghiêm của bản thân. Vẻ bengoài cũng có thethehiện sự uy nghiêm đó, nghıa ̃ là những trạng thái bieu cảm và hành động thehiện sự can trọng. Neu con có nen tảng đó cộng thêm sự nhanh nhẹn con sẽ trở nên càng hoàn thiện. Ngượ c lại neu một người bengoài nhın ̀ đãlôi thôi lech thech lại làm việc cau thả, luôn có thái độ tùy tiện với mọi việc, dáng đi xiêu xiêu vẹo vẹo thı̀ rõlà người không can trọng và làm cho mọi người có cảm giác đó là một người tùy tiện. Một người có vẻ ngoài đạo mạo nhưng làm việc qua loa cũng không đượ c coi là một người can trọng và uy nghiêm. Cha muon nói với con rat nhieu đieu nhưng không thenói cho con biet cặn kẽtừng đieu một, cha hi vọng rang con cóthetım ̀ đọc một cuon sách velenghi, thậm chı́ học thuộc những đoạn quan trọng trong đó, cha nghı̃đieu này sẽgiúp con hınh ̀ thành thái độ tıch ́ cự c trong việc đoi nhân xử the. 9. Cẩn trọng trong đối nhân xử thế Con thân yêu! Con sap bước qua những năm tháng của tuoi học trò, cha cảm thay con dường như đang hoang mang và mơ hovới những hınh ̀ dung ve công việc trong tương lai. Sự hoang mang này thự c tekhông phải chı̉ một mınh ̀ con có, có rat nhieu người khi đứng trước hoàn cảnh này đeu cảm thay hoang mang trong rong, có một songười gọi tâm tư này là sự soc noi của tuoi học trò, nhưng họ cũng không hieu và không lý giải đượ c nguyên nhân của nó, còn cha lại cho rang đenhững người trẻtuoi mat phương hướng trên ngưỡng cửa mit ̣ mù khi mới bước vào dòng đời, đó là minh chứng cho việc người lớn van chưa làm tròn trách nhiệm của mıǹ h. Trong xã hội chúng ta đang song, người lớn không mang tới cho những người trẻ tuoi như con những thông tin nghe nghiệp hữu ıch. T ́ rong xã hội này hệ thong nghe nghiệp rat phức tạp. Vı́như trong lıñ h vự c công nghiệp đãcó hơn mười ngành nghekhác nhau. Con có những hieu biet gı̀vey học, luật học, đia ̣ chat học không? Cha nghı̃rang con sẽkhông thehieu đượ c vı̀trong sonhững người bạn thân thiet của con không có ai làm trong những ngành này. Neu có một người giàu kinh nghiệm nói chuyện với con vengành nghemà con yêu thıch ́ thı̀không còn gı̀tot hơn. Đecó đượ c những thông tin hữu dụng, ngoài cách này ra không còn cách nào khác. Cha có một người bạn làthương nhân, bác ay từng giảng dạy môn học này trong trường của con trai bác ay. Họ đãmời giáo viên của mười hai ngành nghekhác nhau tới đethuyet giảng, sau khi các bạn học sinh nghe giới thiệu và thuyet giảng của mười hai thay cô giáo đó đã chọn đượ c hai ngành nghemà chúng cảm thay thıch ́ thú. Tiep đó trường đã sap xep cho học sinh tới nơi làm làm việc của hai ngành ngheđó đe tham quan. Những bạn thıch ́ ngành y thı̀tới phòng phau thuật, những bạn thıch ́ làm giáo viên thı̀lên giảng đường. Qua cuộc tham quan này, các học sinh đó đãcó sự nhận thức đúng hơn vengành nghemà mınh̀ đãlự a chọn và moi bạn đeu có cách nghı̃khác nhau; ngoài ra các bạn học sinh đó đãbat đau nuôi dưỡng những ước mơ lớn hơn vengành nghemà moi người lự a chọn. Thu hoạch lớn nhat của phương pháp này là ở chonhững học sinh tham gia có thetrải nghiệm những công việc khác nhau; mặc dù các học sinh này đãbỏ ra khoảng thời gian một tuan đesuy nghı̃vengành nghehọ lự a chọn cho tương lai của mınh. ̀ Cũng không tránh khỏi những sơ suat khác nhau nhưng so với những trường chı̉đưa ra những gợi ý và lời khuyên cho sinh viên ngôi trường này đã mang lại cho các sinh viên nhieu kien thức thự c tehơn. Riêng đoi với con, tương lai mười năm sau có lẽhơi xa vời, nhưng con thử dự đoán tương lai mười năm sau con sẽlàm công việc gı? ̀ Con có cảm thay hạnh phúc hay không? Khi suy nghı̃tới những van đenày con can liệt kêdanh sách ngành nghemà con yêu thıch, ́ con cũng can phải tınh ́ đen những yeu toquan trọng khác, tım ̀ hieu hınh ̀ thái của những ngành nghenày xem những ngành ay có đặc trưng gı̀không? Vı́dụ cơ hội tım ̀ việc của ngành nghecon đinh ̣ chọn lự a có ıt ́ như các nhà hải dương học, sinh vật học, hay các nhà khảo cohay không? Có hạn chevemặt điạ lý không? Các nhà đia ̣ chat học vı̀ muon tım ̀ ra những khoáng sản mới phải thường xuyên xa nhà dài ngày. Những đieu kiện đó có phù hợp với đieu kiện sinh hoạt gia đınh ̀ mà con mong ước không? Neu con không đặc biệt yêu thıch ́ ngành nghe nào thı̀ cha khuyên con nên chọn những ngành nghekhông bị hạn chevemặt đia ̣ lý. Như vậy dù con song ở đâu những kien thức mà con học đượ c van sẽhữu dụng. Đa socác bác sı̃đeu cảm thay việc ra nước ngoài làm việc là đieu rat khó bởi việc đào tạo trong ngành y có những chuan mự c rat nghiêm khac, hơn nữa ở moi quoc gia khác nhau thı như ̀ ̃ng quy tac này cũng khác nhau. Ngoài các lý do trên là van đesinh con và nuôi dạy con khôn lớn. Làm thenào đehài hòa giữa công việc và gia đınh, ̀ cả vợ và chong đeu phải suy nghı̃rat chın ́ chan trước khi quyet đinh ̣ nghenghiệp. Đương nhiên đieu này không bao gom những cặp vợ chong không muon sinh con. Tuy cha cho rang không có con cái van có thesong một cuộc song đay đủ và hạnh phúc, nhưng với tư cách là cha của con cha cảm nhận đượ c cuộc song vui vẻ hạnh phúc, bởi thecha cho rang niem vui mà con cái mang lại không gı̀ có thethay theđượ c. Đương nhiên van còn ton tại nhieu van đeveviệc giáo dục con trẻ, rat nhieu chuyên gia tâm lý học cho rang ba tuoi có thequyet đinh ̣ cuộc đời của trẻ thơ, bởi vậy các đôi vợ chong trẻ can suy nghı̃thật kı̃đelàm hài hòa giữa công việc và giáo dục con cái. Có lẽtương lai sẽmit ̣ mờ khó đoán trước, nhưng có công mài sat có ngày nên kim. Cho dù mười năm sau còn rat xa vời nhưng cha van khuyên con nên rút ngan những ước mơ hoài bão của con vào hai hoặc ba điem chınh, sau đo ́ ́ hãy tự mınh tı ̀ m hie ̀ u và cảm nhận những đieu đó. (trong nhà máy của bạn cha cũng có công việc mà con yêu thıch, ́ họ cũng rat thıch ́ nói chuyện với cha, những người lớn tuoi như cha trước đây cũng đãđi qua rat nhieu khúc quanh của cuộc đời, chúng ta đeu hi vọng có cơ hội đem kinh nghiệm truyen đạt lại cho các con đenhững người đi sau như các con không đi lại vào vet xe đo). Khi con đúc rút kinh nghiệm sau những tım ̀ hieu thự c tethı̀ chac chan con đãcó hieu biet nhat đinh ̣ vetương lai của con. Cha van tin tưởng veđieu đó. Cuoi cùng cha van nói với con một câu, tuy bây giờ con đang phải đứng trước những lự a chọn mang tınh ́ quyet đinh ̣ đen cả cuộc đời nhưng đây cũng chınh ́ là giai đoạn vui vẻ nhat, tràn đay ước mơ khát vọng nhat trong cuộc đời moi người. Từ hôm nay trở vesau, con hãy song bang chınh́ ước mơ của mınh, ̀ làm những việc mà con yêu thıch! ́ Cha mong rang con sẽtınh ̃ tâm lại, suy ngam venhững đieu cha nói, ngao du het mınh ̀ với the giới tương lai con nhé! 10. Có công mài sắt có ngày nên kim Con thân yêu! Chúng ta van thường tiec thay cho những người không biet sử dụng của cải một cách hiệu quả, nhưng chúng ta lại rat ıt ́ khi cảm thay tiec thay cho những người không biet sử dụng thời gian. Biet cách sử dụng thời gian còn hữu dụng hơn việc biet cách sử dụng của cải tien bạc. Đây là đạo lý mà ai cũng hieu. Cha mong rang con có thetrở thành người biet sử dụng cả thời gian và cả của cải. Cha có thenói với con những đieu này bởi cha cảm thay đã tới lúc con can có cái nhın đu ̀ ́ng đan ve nó. Khi còn trẻ, người ta luôn cảm thay thời gian dài vôtận; dù lãng phı́ một chút thời gian cũng không có van đegı. ̀ Trên đời này không có bữa ăn mien phı, ́ đợi tới khi con hieu đượ c sự quý giá của thời gian thı̀hoi hận cũng đãquá muộn. Đó chang khác nào những người lam tien nhieu của, tiêu tien như rác, đợi khi họ nhận ra chân lý ngoi dưng ăn hoang mỏ vàng cũng cạn thı̀mọi thứ đãkhông thethay đoi đượ c. Của cải là vật hữu hıǹ h, của cải hao hụt luôn khien chúng ta phải can trọng, còn thời gian là vôhınh, ̀ ngày càng hiem người cóthelưu tâm tới sự mat mát của thời gian. Lawrence - một đại than phụ trách tài chınh ́ vào thời Wiliam iii, george Vi, đãtừng có câu nói noi tieng: “Tuyệt đoi đừng cười vı̀một đong, người cười vı̀một đong thı̀cũng sẽcó lúc phải khóc vı̀một đong”. Cha cho rang đó là một chân lý. Những việc làm của vị đại than này đã chứng minh tınh ́ đúng đan của chân lý đó, ông đãđelại cho con cháu một tài sản khong lo. Câu nói trên thıch ́ hợp cho mọi thời điem, chúng ta có thesửa lại như sau: Người cười vı̀ một phút, thı̀ cũng có lúc sẽ khóc vı̀một phút. Bởi vậy, cho dù làtừng giây từng phút ngan ngủi cũng không nên lãng quên và phı́hoài. Neu cộng những giây những phút ay lại, chúng ta sẽnhận thay thời gian mà chúng ta đang lãng phı́ nhieu không ke xiet. Cha còn phải nhac con một đieu, đừng nên đethời gian rảnh roi bien thành thời gian vô nghıa. V ̃ ı như ́ , con hẹn gặp một ai đó vào lúc mười hai giờ tại một nơi nào đó, con đinh ̣ tiện đi gặp hai ba người bạn nữa, nên đãxuat phát từ lúc mười một giờ. Nhưng may người bạn ay đeu không có ở nhà, lúc đó con nên làm thenào? Tới quán cà phê ngoi giet thời gian ư? Neu là cha, cha sẽlập tức đi tới hiệu sách, đecó theđọc thêm một ıt ́ sách, mở mang đượ c tam mat. Thời gian ngan ngủi ay không đủ đenghien ngam tác pham của rene descartes, của Newton, nhưng con có the tım đo ̀ ̣c những câu chuyện ngan thú vi, gia ̣ ̀u kien thức. Rat nhieu người đang vôtınh ̀ lãng phı́thời gian. Họ thıch ́ ngoi vươn vai trên ghe, suy tınh ́ xem mıǹ h nên làm những gı, ̀ thời gian ngan ngủi như thelàm việc gı̀cũng không tot, v.v…, nhưng cho tới khi có thời gian dài rảnh roi, họ lại không thıch ́ làm gı, ̀ cuoi cũng lãng phı́cả những giờ phút tot đẹp. Tóm lại, những người như thecả đời sẽkhông có đượ c sự thành công, cho dù là đi học hay đi làm, cũng không giành đượ c thành tıch no ́ i trội. Ơ tuoi này, con không thıch ́ hợp đesong cuộc song nhàn hạ, lười nhác. Neu con muon bước chân vào xãhội, con can có sức song, chăm chı, ̉ thật thà. Chı̉ biet ảo tưởng vetương lai thı̀ có nghıa ̃ lý gı? ̀ Neu con hieu rõ hoàn cảnh hiện tại của bản thân, tự trong tim con sẽbiet trân trọng thời gian. Cha có một người bạn rat biet sử dụng thời gian, ông ay sử dụng cả thời gian rảnh roi lúc đi vệ sinh đeđọc các tác pham thơ ca la Mã co. Cách đọc sách của ông rat đặc biệt: Khi đi vệ sinh đọc vài trang. Khi bước ra khỏi nhà vệ sinh, có lẽcũng đãđọc het hơn nửa bài thơ. Con không cho rang đó là một phương pháp đặc biệt và hiệu quả sao? So với việc chı̉ biet lãng phı́thời gian, không bang con hãy học theo cách sử dụng thời gian hiệu quả của người khác. Hơn nữa, những cuon sách quý cũng có thekhac sâu trong tâm trı́ con. Đương nhiên không phải cách đọc ay phù hợp với mọi cuon sách. Có những quyen sách phải đọc lien một mạch; có những quyen phải ngam nghı̃từ từ, vı́ như những cuon sách viet ve khoa học. Neu một ai đó biet sử dụng thời gian một cách hiệu quả, anh ta sẽlà một người giỏi khong chethời gian. So với việc chı̉ biet lãng phı́thời gian, không bang con hãy chọn cho mınh ̀ một cách song vui tươi. Biet đọc sách là quý thời gian, giải trı́cũng là biet quý thời gian. Trước đây cha đãnói với con vetam quan trọng của việc giải trı́đoi với sự phát trien của moi con người, con can biet tập trung tinh than khi vui chơi, đó cũng là cách sử dụng thời gian hiệu quả. Bat cứ lúc nào con cũng phải hieu đượ c trınh ̀ tự trước sau của sự việc. Làm nên sự nghiệp không can có bản lınh ̃ đặc biệt, chı̉ can con hieu đượ c đạo lý vesự chăm chı̉can cù, hieu đượ c việc nào quan trọng việc nào không, việc nào gap việc nào chưa gap, thı̀ con có thelàm tot hơn những người chı̉ có tài mà không biet phân biệt mức độ nặng nhẹ, nhanh chậm của công việc. Càng bước vào đời, con càng can phải nuôi dưỡng cho mınh ̀ thói quen làm việc có hệ thong và hoàn chınh. ̉ Khi đã xác đinḥ đượ c trınh ̀ tự của van đe, con can làm theo từng phan. Mọi công việc như sáng tác, đọc sách, v.v… đeu đi theo quy luật đó. Neu có thelàm như vậy, con sẽkhông chı̉nâng cao đượ c hiệu suat công việc mà còn tiet kiệm đượ c rat nhieu thời gian và làm đượ c nhieu việc hơn. Cha và con hãy cùng nhớ tới công tước Mullen Barra, cùng trong thời gian một tieng, nhưng ông có thelàm đượ c nhieu việc hơn người khác; không giong như Newcastle, nước đen chân mới nhảy, khi mọi việc đã rơi xuong đau mới vội vàng hap tap, vớ gı̀ làm nay. Một người dù có năng lự c, giỏi giang tới đâu, nhưng làm việc không có trật tự, cũng sẽvı̀ không biet sap xep mọi việc mà lãng phı thơ ́ ̀i gian. Cha cảm thay gan đây con lười nhác hơn trước, cha hi vọng sau này con sửa đượ c tật xau ay, con hãy dành ra hai tuan đetım ̀ kiem cách làm và sap xep trınh ̀ tự công việc. Điem tot của cách làm này là có thegiúp con biet đượ c việc nào nên làm trước, việc nào nên làm sau. Hơn nữa, khi sap xep đượ c tot công việc con sẽkhông thethay đoi trınh ̀ tự ay một cách tùy tiện. 11. Học cách sử dụng thời gian Con thân yêu! Bat cứ ai khi nhın ̀ thay con đau tóc bơ phờ, là họ biet con đang phải đảm đương trách nhiệm nặng ne. Xãhội là thự c te, nó cũng giong như những công ty làm ăn không phát đạt. Có những người song trong đau kho, buon chán, không ai biet nguyên nhân tiem an trong đó. Cũng có thedo họ sinh ra không gặp thời chăng? Con có theoán trách cuộc đời bat công, con có theăn năn hoi hận; con cũng có thetự rút ra cho mınh̀ bài học, ưỡn ngự c đón nhận mọi áp lự c hay mọi van đetrong công việc. Quyen quyet đinh ̣ nam trong tay con, đieu quan trọng là, con can luôn tâm niệm rang, dù trong bat kỳ hoàn cảnh nảo cũng không đượ c lan tránh mọi việc. Neu con nhận ra mınh đa ̀ ̃ dan sâu vào sự việc thı con ca ̀ n dũng cảm đoi mặt với khó khăn, suy tınh ́ thật kı̃càng “tới bước đường cùng thı̀phải phản công”, neu không con sẽbị hiện thự c nhan chım, ̀ cả ngày chı̉biet thở ngan than dài không biet làm việc gı. ̀ Như những bức thư trước gửi cho con cha đãtừng nói: “Hành động tıch ́ cự c bat nguon từ những suy nghı̃tıch ́ cự c”. Đieu này đoi với con của ngày trước quả thật có đôi chút khó khăn, nhưng đekhac phục khó khăn con can có quyet tâm đoi diện với mọi van đe, bat luận thenào lay lại tự tin là đieu kiện tiên quyet. Trước đây moi khi thức giac chui ra khỏi túi ngủ, cha luôn có cảm giác không muon đoi diện với hiện thự c. Con bây giờ chac cũng đang có cảm giác như the. Moi khi mở mat thức giac mọi van đe xuat hiện trong đau con, khi đó con không thekhông tự covũbản thân mınh: ̀ “Ta quyet không chiu ̣ khuat phục! Ta phải giải quyet mọi khó khăn, ta phải chien thang!”. Đechien thang cảm giác chán nản moi khi thức giac cha thay bản thân mınh kho ̀ ̂ng the không trải qua những luyện tập gian kho. Muon vượt qua khó khăn trước het con đừng ngại tạm thời quên đi những mục tiêu và chien lượ c lâu dài, hãy bat tay từ những việc nhỏ nhat, giải quyet van đetrong một thời gian ngan, đây chınh́ là phương pháp tot nhat đe con bınh ̀ an vượt qua hoàn cảnh khó khăn bang phương pháp lý luận “Kinh doanh một ngày”. Bang cách đieu chınh ̉ tâm tư tınh ̀ cảm của mınh ̀ con hãy cogang bước qua một ngày chứ không phải một tuan hay một tháng, con can biet rang thứ duy nhat con có the nam bat đượ c là ngày hôm nay. Không ai có theđặt một bàn chân mınh̀ ở quá khứ còn bàn chân kia đặt ở tương lai. Con đừng quá câu nệ vào quá khứ và cũng đừng quá kı̀vọng vào tương lai mà đehiện tại qua đi. Khi ay sự hài hước đúng mự c của con cóthephát huy hiệu quảtuyệt vời nhat. Khi một người bạn của cha bat đau khởi nghiệp, bác ay đãtừng thuê một người có danh tieng và lớn tuoi là John spence làm giám đoc văn phòng. Khi đó ngài John đãhơn bảy mươi tuoi, nhưng hàng ngày ông van luôn là người đau tiên đen công ty và lúc nào ông cũng giữ cho mınh ̀ tâm trạng vui vẻ, trong khi người bạn của cha lúc nào cũng ở trong trạng thái căng thang chán nản. Một ngày kia, bạn của cha bị căng thang cự c độ như bị rơi xuong vũng bùn sâu, hi vọng sẽcó người an ủi mınh, o ̀ ̂ng bèn đem mọi suy nghı tr ̃ ong lòng ke cho John, không ngờ ngài John chı̉nói với ông ay một câu rat đơn giản: “Đúng theđay, đó là việc thường gặp mà, sau này còn có nhieu việc toi tệ hơn thenữa cơ!”. May năm sau đó cha van lay câu nói đay ý nghıa ̃ sâu xa này làm câu chuyện đùa sau bữa ăn. Con hãy suy ngam kı ma ̃ ̀ xem, mọi việc trên the gian quả nhiên như vậy. Chúng ta van thường cho rang không có đieu gı̀toi tệ hơn những việc mà hiện tại chúng ta đang gặp phải, nhưng thự c telại không như chúng ta nghı.̃ Trong những ngày tháng khó khăn đó, ngài John đãkhuyên bạn của cha nên tınh ̃ tâm một thời gian, khuyên ông ay hãy dành thời gian suy nghı̃venhững đieu tot đẹp, tıć h cự c trong cuộc đời, venhững đieu nhỏ bé nhưng đẹp đẽnhư một mái am gia đınh, ̀ một nơi ở đẹp đẽtao nhã, những món ăn ngon và những người bạn tot. Đúng như ngài John đãnó, con người không biet trân trọng những đieu mınh ̀ đang có, tới khi mat đi roi mới cảm thay nuoi tiec. Đe phương pháp giải quyet van đetheo lý luận “Kinh doanh một ngày” phát huy hiệu quả, cha hi vọng con có thehọc đượ c sự kiên nhan. Những người trẻtuoi thường thieu đi sự kiên nhan, nhưng đeđón nhận những thách thức của cuộc đời, sự kiên nhan là đieu can phải có. Robbie lewis - một tác gia châm biem người Pháp song ở thekı̉xVi đãtừng nói: “Một người kiên trı̀sẽluôn giành thang lợi”. Shakespeare cũng từng nói: “Những người không có lòng kiên nhan thự c sự là những kẻ nghèo khó”. Con nghı̃rang mınh ̀ đang rơi vào tuyệt vọng, “bay cá sau” đãtừng gặm nham đôi chân cha, bây giờ cũng đang tan công con một cách vôtınh. ̀ Bởi thecho dù gặp biet bao khó khăn con cũng không đượ c đenhững khó khăn ay chat chong thành núi. Đieu con phải làm là giải quyet triệt đemọi van đe, phải giải quyet từng thứ từng thứ một, đelay đó là nen móng vượt qua cửa ải khó khăn. Phương pháp này không phải là mới, đãcó rat nhieu người rơi vào nghich ̣ cảnh và họ đeu vượt qua nghicḥ cảnh đó như the. Cha dạy con đieu này cũng là đecon học tập và phát huy tınh ́ kiên nhan của bản thân, giúp con giữđượ c bınh ̀ tınh ̃ trước mọi áp lự c. Blau dawes - một nhà hài kich ̣ la Mãcođại đãnói: “Kiên nhan luôn là phương pháp giải quyet van đetot nhat trong mọi hoàn cảnh khó khăn”. Con nên lay đó làm kim chı̉nam răn mınh, ̀ cogang nolự c, tự mınh ̀ trải nghiệm, dùng lý luận “Kinh doanh một ngày” làm tam gương cho bản thân. Người thự c sự hieu đượ c ý nghıa ̃ của việc vui chơi giải trı́ sẽ không làm mat đi pham cách của bản thân. It nhat người đó sẽkhông học theo người xau việc xau, tạo dựng thói quen xau cho bản thân. 12. Lý luận “Kinh doanh một ngày” Con thân yêu! Đieu cha muon nói với con ngày hôm nay trong bức thư này là đieu mà những người trẻ tuoi như con quá quen thuộc. Trong lòng các con trò chơi là niem vui lớn nhat. Tuy nhiên, với nhieu bạn cùng trang lứa như con, cuộc vui giong như chuyen đi bien, họ hăm hở hăng hái giương buom ra khơi, nhưng lại không mang theo la bàn cũng như không có kien thức vehàng hải. Bởi gap gáp như thenên ket quả sẽphải trở ve cảng xuat phát với đay thương tıch. ́ Cha nói như vậy là có lý do riêng của cha. Cha không phải người theo chủ nghıa ̃ hành xác, cha cũng không ghét việc hưởng thụ niem vui; nhưng cha cũng giong như những vị mục sư không chủ trương chım ̀ đam trong hoan lạc. Cha khıch ́ lệ con đi hưởng thụ niem vui đong thời cũng khuyen khıch ́ con học cách làm the nào đecó niem vui thự c sự và trải nghiệm ý nghıa ̃ của cuộc song. Cha thật lòng nói với con rang: cha hi vọng con có thesong vui vẻ và cũng hi vọng con có thesửa chữa con đường ra bien sai lam mà các bạn cùng lứa tuoi con đã đi. Cha biet con đãtrải nghiệm niem vui trong những cuộc chơi. Vı́như con đãtừng chơi bài tây với một vài người bạn thân, một khoản tien nho nhỏ làm cho các con càng thêm phan khıch, ́ hoặc con dùng bữa toi với những người bạn sành ăn. Như vậy con vừa thưởng thức đượ c món ăn ngon, vừa có thetiep thu đượ c nhieu gợi ý cho cuộc song thông qua cuộc trò chuyện với bạn bè. Cha mong con cóthecoi cha như một người bạn thân, có chuyện gı̀ đeu có thekecho cha nghe. Cha không muon bınh ̀ luận venhững cuộc chơi của con, nhưng cha hi vọng cha có thelà người chı̉loi trong cuộc đời con và cha cũng hi vọng cha có thexây cho con chiec cau dan tới ben bờ của niem vui thự c sự. Đieu thứ nhat cha muon nhac nhở con là những người trẻ tuoi thường derơi vào cạm bay của cuộc vui. Khi lự a chọn hınh ̀ thức giải trı, ́ những người trẻ tuoi thường không quan tâm đen việc cách giải trı́đó lợi cho sức khỏe hay không. Cự c đoan hơn có những người không biet cách tự đieu tiet, thậm chı́tách biệt khỏi những phương thức giải trı́đúng đan. Vı́dụ như uong rượu, ở mức độ vừa phải thı̀uong rượu thự c sự là một cách hưởng thụ, đặc biệt đượ c uong rượu với những người bạn tâm giao thı̀ càng tuyệt vời. Nhưng neu uong quá nhieu, thậm chı́ nghiện rượu thành tật thı̀nó ảnh hưởng xau tới sức khỏe và tinh than. Vı́ dụ như đánh bạc, rat nhieu người đeu cho rang: “Vận may của tôi không toi tệ như vậy”, đen noi nợ nan chong chat, thân tàn ma dại mà họ van cho rang đó là một trò chơi thú vi! Le ̣ ̃ nào không phải như the? Con nên hieu rang những vı́dụ mà cha đưa ra đeu là những trò chơi vô bovà nhạt nhẽo nhưng chúng đãlàm mê muội trái tim và khoi óc biet bao người. Từ cho không suy nghı̃xem những trò chơi đó có ý nghıa ha ̃ y không, roi họ tham gia trò chơi cùng những người khác, khien cho bản thân mệt mỏi cả thexác lan tinh than. Độ tuoi này của con là giai đoạn ham vui nhat, cha là người đãtừng đi qua giai đoạn này nên cha phải nhac nhở con rang con còn quá trẻ nên thường ham vui, đôi khi không kiem soát đượ c cuộc vui làm mat cả lýtrı́hoặc con phát trien không đúng hướng, ket quả là học toàn thói hư tật xau. Như thekhông chı phı ̉ hoa ́ ̀i tuoi xuân mà còn hủy hoại cả bản thân. Một câu chuyện kerang, có một chàng thanh niên muon bien mınh̀ thành một người biet hưởng thụ cuộc vui bèn xem vở kich ̣ “Kẻ ghét đời” của Moliere, mặc dù bạn bè đãkhuyên anh ta trở thành một kẻ “phóng túng” là đượ c roi, không nhat thiet phải trở thành kẻ phóng túng chán đời. Nhưng anh ta không nghe lời khuyên của mọi người mà van quyet liệt nói: “Không đượ c! Neu không tỏ ra chán đời thı̀ sẽmat đi ý nghıã của kẻ phóng túng”. Có lẽ con sẽ cho rang chàng trai này sao có the hoang đường vôvị như the, nhưng đó là cách nghı̃của rat nhieu người đi tım kie ̀ m nguon vui. Đieu thứ hai cha muon nhac nhở con là: những cuộc vui phải có “mục đıch́ ”, những trải nghiệm của bản thân cha sẽcó sức thuyet phục hơn. Đó là quá khứ không hevẻ vang của cha, nhưng đechı̉cho con biet cha sẽkecho con nghe câu chuyện này. Lúc còn trẻ cha rat ham vui, chı̉can có bạn tới tım ̀ là cha sẽlập tức đi chơi cùng họ. Cha von không thıch́ uong rượu nhưng sau những lời mời của bạn bè, cha cũng đãcùng họ đi uong rượu. Sau khi uong xong cha thay rat khó chiu, ̣ cha nôn thoc nôn tháo, thậm chı́cơn say rượu còn theo đuoi cha đen hai ngày, nhưng cha van không thức tınh ̉ sau những trải nghiệm toi tệ ay. Sau đó lại có một vài người bạn tới mời cha đi uong rượu, cha lại đi cùng họ mà không chút do dự, và roi cha đãtự tạo cho mınh ̀ tật xau nghiện rượu. Veviệc đánh bạc cũng vậy, cha đánh bạc không phải vı̀tien mà vı̀nhận thức sai lam. Lúc đó cha lam tưởng rang đánh bạc là thehiện phong cách của một người có thelự c. Từ đó cha mặc sức bước vào sòng bạc. Tuy cha ghét đánh bạc nhưng trong rat nhieu năm tháng quan trọng nhat của đời người cha hau như không rời khỏi chieu bạc! Cha đãlãng phı́vôıch́ biet bao tinh than và sức lự c. Cho tới bây giờ sự việc này van khien cha cảm thay hoi tiec. Cha hi vọng sau khi nghe cha kevenhững trải nghiệm của cha, con sẽ không giam lại vet xe đo đó. Có một lan cha đãgặp một người cha rat kınh ́ trọng. Khi đó cha van chưa hieu gı̀vecon người ông ay, nhưng cha đãhọc theo hành động, lời nói của ông một cách au trı, ̃ bây giờ nghı̃lại hành động đó của cha thật ngu ngoc và vônghıa. ̃ Cho tới lúc này cha đãkhông còn vap phải những tınh ̀ huong ay nữa. Cha hi vọng sau khi con hieu sâu van đemà cha nói con sẽ không lặp lại những sai lam mà tuoi trẻ cha đã vap phải. Khi cha còn trẻ, cha đãvô duyên vô cớ chım ̀ đam trong những cuộc chơi mang tınh ́ hınh ̀ thức. Dường như bị nhiem phải một căn bệnh thinh ̣ hành nào đó và roi phải trả giá đat cho những việc làm ay. Những cuộc vui không chút ıch ́ lợi ay đãcướp đi niem vui thự c sự của cha, đó có lẽlà sự trừng phạt của ông trời cho những việc là hành động không tot của cha. Từ những trải nghiệm của cha con đãhọc đượ c đieu gı? ̀ Cha hi vọng con sẽlự a chọn đượ c phương thức giải trı́mà con thự c sự yêu thıch, ́ đừng mù quáng chạy theo người khác, phải có vesuy nghı̃của riêng mınh con y ̀ êu ạ! Đieu thứ ba cha muon nhac nhở con là con can biet phân biệt giữa niem vui bên ngoài và niem vui thự c sự. Neu thời gian quay vekhi cha bang tuoi con bây giờ cha sẽlàm thenào? Bởi cha đãđi qua những sai lam ay nên cha sẽhọc cách đephân biệt niem vui bengoài và niem vui thự c sự. Đieu mà cha can làm là những đieu có thethự c sự mang đen niem vui cho cha. Tat nhiên cũng bao gom việc ăn cơm cùng bạn bè, uong rượu, nhưng cha sẽ khong che nó ở mức độ vừa phải. Ơ độ tuoi hai mươi con chưa can thiet quan tâm xem người khác đánh giá gı̀vecon. Người khác đánh giá là việc của họ, con nên làm mọi việc theo cách mà con thıch. ́ Nhưng con nhat đinh ̣ phải chú ý tới sức khỏe của bản thân. Những người không quan tâm tới sức khỏe thı̀ khi làm những việc khác cũng khó lập nên thành tıch. ́ Thınh ̉ thoảng con chơi bài cũng bạn bè cũng không có hại gı, ̀ nhưng con can phải chú ý tới sotien con đem ra cá cượ c. Cho dù làthang hay thua cũng đừng vı̀themà đánh mat những sự đảm bảo cơ bản cho cuộc song, càng không nên vı̀themà nảy sinh mâu thuan. Xung quanh không thieu những câu chuyện keve mâu thuan nảy sinh vı cờ ̀ bạc, bởi the con phải đặc biệt chú ý đieu này. Tot nhat con nên dành thời gian đọc sách đenói chuyện với những người có kien thức uyên bác, làm bạn với những người giỏi hơn mınh. ̀ Trong giao tiep xãhội dù là nam hay nữ, việc giao lưu dien ra thường xuyên, cho dù đôi lúc nội dung của những cuộc trò chuyện không phải hoàn toàn phong phú nhưng chı̉ can song cùng nhau mọi người sẽđoi với nhau bang thái độ chân thành nhat, hơn thenữa người nào cũng cảm thay hân hoan phan khởi. Hơn thenữa đieu đó cũng giúp chúng ta học đượ c những le nghi và cách cư xử trong đoi nhân xử the. Neu quay lại thời gian của tuoi thanh xuân cha sẽgiải trı́như những cách mà cha viet trong thư này. Người hieu đượ c niem vui sẽkhông bao giờ tới những nơi không chınh́ đáng. Con nghı̃những người nho nhãsẽ làm bạn với ma men sao? Họ sẽgiao lưu với những người cờ bạc sao? Họ sẽ song cùng với những người thô lo sao? Chac chan là không! Những người thự c sự hieu ý nghıa ̃ của việc vui chơi giải trı́sẽkhông đánh mat pham hạnh, ıt ́ nhat họ sẽkhông học theo, làm theo đieu xau, việc xau. Neu thự c sự tới lúc phải làm những việc không tot thı̀bản thân họ cũng biet dừng lại đe giảm sự ton hại tới mức thap nhat. 13. Học hỏi qua những cuộc vui Con thân yêu! May hôm trước ngài harte gửi thư cho cha, trong thư ngài harte rat khen con. Đọc thư xong cha cảm thay rat vui. Neu con thự c sự tien bộ như vậy cha hi vọng con sẽngày càng chăm chı̉hơn. Ngài harte nói con vừa chăm chı̉lại rat tıch ́ cự c, khả năng lý giải và lınh ̃ hội của con đãtien bộ rat nhieu. Neu con tiep tục phát huy tinh than ay thı̀sau này việc học của con sẽtrở nên nhẹ nhàng và thú vị hơn. Theo cha, con đãbat đau hieu đượ c niem vui của việc học tập roi đay. Khi con đi học đừng quên đieu cha đãnhac nhở con - tập trung tinh than là đieu quan trọng nhat. Ngoài những việc mà con đang làm thı̀ đừng nghı̃đen việc khác, đieu này không chı̉ can trong học tập mà khi chơi con cũng can giữ cho mıǹ h tinh than đó. Cha hi vọng khi vui chơi con cũng chuyên tâm như khi học. Ngượ c lại, neu con không thetập trung tinh than trong khi chơi cũng như khi học tập thı̀cho dù con làm việc gı̀ cũng không có thành tựu, và con cũng không thecó đượ c cảm giác thỏa mãn. Những người không biet tập trung tinh than thı̀ khi giải trı́ cũng không thecảm nhận het niem vui của cuộc chơi, khó thành công trong mọi việc. Con hãy thử tưởng tượng trong một buoi dạ tiệc hay trong một buoi chiêu đãi người màtrong đau còn đang nghı̃tới những van đe mang tınh ́ logic khác thı̀dù có đang tham gia cuộc vui cùng mọi người cũng không thecảm nhận het niem vui của buoi chiêu đãi đó. Hơn the khi biet bao cặp mat đang đodon vào người đó thı̀hành động ay sẽlàm mọi người cảm thay rat kı̀quái và đương nhiên sẽkhông nhận đượ c sự chào đón của mọi người. Cũng như vậy, khi một người đang tım ̀ hieu các van đetrong thư phòng mà đau đang trôi theo những điệu nhạc rock thı̀ cũng không the trở thành nhà học thức. Tuy cha nhan mạnh với con chı̉nên moi lúc làm một việc, nhưng neu con có đủ thời gian con có thelàm nhieu việc. Nhưng neu tien hành tat cả công việc cùng một lúc thı̀ dù con có dành bao nhiêu thời gian đi chăng nữa thı̀con cũng không thegặt hái đượ c những thành tıch ́ khien người khác ngưỡng mộ. Con còn nhớ ngài dewitt, covan pháp luật đãquá cokhông, mọi việc quoc gia đeu do ông một tay gánh vác. Mặc dù phải nam bat và giải quyet việc quoc gia đại sự nhưng ông cũng không bỏ qua những bữa tiệc đêm. Một người ban ngày phải giải quyet biet bao việc trọng yeu mà van có thời gian ăn toi cùng mọi người. Đôi khi công việc rat bận rộn nhưng ông van sap sep thời gian tham gia các hoạt động vui chơi giải trı, ́ vậy rot cuộc ông đãsử dụng thời gian như thenào? Ngài dewitt đã từng nói: “Đây không phải là van đekhó khăn, moi lúc chı̉nên làm một việc, việc hôm nay chớ đengày mai, chı̉có vậy thôi”. Ngài dewitt có the tập trung tinh than đehoàn thành công việc mà không bị yeu tokhách quan chi phoi, đây chınh ́ là ưu điem ông hơn mọi người. Phàm là những người không chuyên tâm làm việc, hap ta hap tap thı̀ không the có thành tıch như the ́ . Rat nhieu người bận rộn cả ngày nhưng tới khi chuan bi đi ngu ̣ ̉ lại nhớ ra có rat nhieu việc quan trọng còn dang dở. Những người như vậy có đọc một cuon sách trong hai hay ba giờ đong hothı̀những thứ anh ta gặt hái đượ c cũng chı̉là những câu chữ đơn thuan mà thôi, sau đó nghı̃ lại van không biet mınh ̀ đãđọc những gı̀ chứ đừng nói là họ hieu nội dung. Khi giao lưu với người khác có những người không hecó một chút cảm xúc muon chia sẻ. Neu anh ta không thelang nghe nội dung của cuộc trò chuyện đương nhiên sẽkhông thenam bat đượ c nội dung. Những người như thetuy họ đang xuat hiện trong hoàn cảnh ay nhưng họ không hecó sự liên hệ với sự việc lúc đó, thậm chı́họ còn nghı̃cuộc trò chuyện đó thật vô nghıa. ̃ Cho dù đi xem kich ̣ tại nhà hát họ cũng không chú ý tới nội dung vở kich ̣ mà họ chı̉chú ý tới ánh đèn, sac màu của nhà hát. Khi con song bên cạnh người khác con cũng chuyên tâm và tập trung tinh than như khi đọc sách. Khi đọc sách con phải tập trung tinh than vào việc đọc hieu nội dung cuon sách, đeý nghı̃của con du ngoạn cùng nội dung của cuon sách ay. Khi con song cùng mọi người con cũng can chú ý tới những đieu con nhın tha ̀ y, con nghe thay. Có người nói: “Tuy trước mat đang xảy ra việc gı̀hay nói gı̀đó với tôi nhưng tôi không nhın ̀ thay cũng như không nghe thay gı, ̀ không biet vı̀ sao trong đau lúc nào cũng nghı̃tới việc khác”. Neu con cũng có cảm giác như vậy thı̀cha khuyên con hãy nghiêm khac nhın ̀ lại bản thân: Vı̀ sao bản thân mınh ̀ không thetập trung tinh than? Con sẽnhận ra đôi khi đau óc con đang nghı̃tới việc khác mà lại là lúc đó đau óc con hoàn toàn trong rong. Có một cách nói thenày, cha muon chia sẻ con. Đó là neu không the tập trung tinh than làm việc thı̀hãy vui chơi thỏa thıch ́ đi đã. Trên thự c te, những người đãkhông thetập trung tinh than vào công việc thı̀cũng không thetập trung tinh than vào việc vui chơi giải trı. ́ Cho dù họ có dừng công việc đang làm thı̀cũng không thean tâm vui chơi một cách thoải mái, bởi những người ay đãquen với việc bừa bãi trong suy nghı̃ và hành động, quen với việc suy tınh thie ́ ̣̂t hơn. Khi làm bat cứ việc gı̀con đeu phải làm một cách chuyên tâm, bỏ dở giữa chừng chi bang đừng làm còn hơn. Đieu quan trọng là tập trung đượ c toàn bộ tinh than vào việc mınh ̀ đang làm. Chı̉can việc con làm có chút ý nghıa ̃ thı̀hãy tập trung hoàn thành nó, ngoài đieu ay ra không có giá trị nào có the xen vào đó đượ c. Cũng giong như khi đọc “sử thi homere”, phải tập trung tâm trı́vào những câu thơ và những phép tu từ tuyệt vời trong tác pham, chứ không theđetâm chú ý vào những tác pham khác. 14. Sự tuyệt vời của lòng hăng say Con thân yêu! Con đã dan học đượ c cách gia nhập vào thegiới của những người trưởng thành roi đay. Trong giai đoạn này sẽcó sự thay đoi trong cách thức và con đường tiêu tien của con. Bây giờ cha sẽnói cho con biet cha đãchuan bị cho con bao nhiêu tien đecon có sự chuan bị trước vemặt tâm lý và sap xep các ke hoạch của con. Cha không có ý đinh ̣ tiet kiệm từng hào với con trong chi phı́học tập và quan hệ xãhội của con. Khoản tien cha chuan bị cho con bao gom tien đecon mua sách học tập, tien mời thay giáo tới dạy phụ đạo, tien đi lại và ăn ở trong quátrınh ̀ học tập. Chi phı́đequan hệ xãhội là đieu can thiet, moi quan hệ mà cha muon nói ở đây là moi quan hệ với những người có trı́ tuệ, ngoài ra còn có những khoản quyên góp cho các to chức từ thiện, nhưng con can đeý với những tochức từ thiện đượ c lập ra với những danh nghıa ̃ khác nhau. Những khoản chi phı́mà cha nói trên đây cũng bao gom cả chi phı́ quà tặng và tien thù lao cho những người đãtừng chăm sóc con. Những chi phı́can thiet cho quan hệ xãhội mà cha nói tới là phı́tiêu dùng, du lich, ̣ phı́ cho những hoạt động vui chơi can thiet. Khi con tham gia bat cứ một hoạt động nào đó những chi phı na ́ ̀y là can thiet. Ngoài ra có những khoản mà cha không muon phải trả một cách vô ıch, ́ đó là: khoản tien phải boi thường vı̀ những cuộc đánh nhau vô nghıa, ̃ khoản tien phạt vı̀ tınh ́ lười nhác. Con ạ, người thông minh sẽ không bao giờ dùng tien vào việc làm ton hại danh tieng của họ hoặc những việc không có lợi cho bản thân họ. Chı̉có những kẻ ngu ngoc mới phung phı́ tien bạc vào những việc đó, những người thông minh sẽ không tùy tiện lãng phı́ dù chı̉ một đong hay một phút, trừ những trường hợp đặc biệt hoặc đe người khác cảm thay vui lòng. Nhưng những kẻ ngoc thı kho ̀ ̂ng như vậy, những lúc can tiêu tien thı kho ̀ ̂ng chiụ bỏ tien ra, những khi can tiet kiệm lại hoang phı. ́ Họ thậm chı́ bị mê hoặc bởi món đoxa xı̉trong những kệ hàng như: đong ho, ba toong,... Nên de dàng bi ngư ̣ ời bán hàng lừa phınh. ̉ Khi con tiêu tien, con hãy tham khảo những đieu cha nhac nhở sau đây: Đieu thứ nhat: con hãy nhanh chóng lınh ̃ hội “triet lýtien bạc”. Cho dù con có nhieu tien thenào đi chăng nữa nhưng neu con không học cách tiêu tien, thı̀sẽmua vemột núi những món đokhông can thiet. Ngượ c lại dù con có một chút tien nhưng con hieu đượ c triet lý tien bạc, biet cách dùng tien và tiêu tien một cách can trọng thı̀ con có thelàm rat nhieu đieu cho bản thân. Tot nhat phải tự mınh ̀ đi thanh toán. Bởi neu con nhờ người khác thanh toán hộ, con sẽphải chi trả cho họ nhieu phı́thủ tục và phı́ đe cảm ơn họ hơn. Khi mua đo, tot nhat con đừng đexảy ra những trường hợp như cha nói sau đây: vı̀ rẻ mà mua phải đomınh ̀ không thıch. ́ Đó không phải là tiet kiệm mà là lãng phı, ́ neu vı̀đethỏa mãn hư danh mà con mua những đo đat hơn nhieu lan so với giá trị thự c của nó thı̀ không theđượ c. Sau khi ket thúc giao dich ̣ con nên ghi lại giao dich ̣ đó vào một quyen sotay. Neu con ghi lại chi tiet việc chi tiêu, con sẽkhông có bat cứ sơ hở kinh tenào. Con can biet tınh ́ toán nhưng cũng đừng quá chi li. Vı́dụ như chi phı́đi lại, tien vé xem phim con không can ghi lại kı̃càng, bởi con ghi lại những khoản chi tiêu quá vụn vặt như vậy không những làm mat quá nhieu thời gian màtới một lúc nào đó con sẽ trở thành nôlệ của tien bạc. Chi tiêu trong gia đınh ̀ và những việc khác con cũng nên làm như vậy, đieu can làm là con biet quan tâm đen những thứ đáng đecon quan tâm, không nhat thiet phải đeý đen những thứ tạp nham, đieu này vô cùng quan trọng con yêu ạ! Đieu thứ hai cha muon nhac nhở con là: hãy nhanh chóng thu thập những thông tin quan trọng. Người thông minh luôn hieu tương đoi chınh ́ xác vesự vật còn những kẻ ngoc nghech lại không làm đượ c đieu này. Giong như kınh ́ hien vi khien mọi vật trông to hơn, dưới kınh ́ hien vi một con bọ chét cũng to như một chú voi. Khi mua hàng neu thieu sự hieu biet vehàng hóa con cũng sẽgặp phải sai lam như the, trong tâm lý của những người thıch ́ phóng đại, những thứ nhỏ sau khi bị phóng đại sẽtrở nên mơ honhın ̀ không rõ. Con hãy nhớ đừng bao giờ vı̀một chút tien bạc mà nảy sinh tranh chap, đây là đieu không đáng nhat. Những người như thesẽbị coi là nôlệ của tien bạc. Ngoài ra, những người luôn có ước mơ không tưởng là song một cuộc song không phù hợp với thu nhập của mınh ̀ thı̀ anh ta rat có themat đi những thứ còn quan trọng hơn đoi với anh ta. Những người thông minh và có ý chı́mạnh mẽluôn hieu đượ c những đieu anh ta cóthelàm và những đieu anh ta không the. Nhưng ranh giới này vô cùng mong manh, những người làm việc qua quıt ́ sẽkhông bao giờ nhận ra ranh giới ay. Cha nghı̃cha rat hieu năng lự c của bản thân nhưng tot nhat con can phân đinh r ̣ õ ranh giới giữa chúng. Bản thân con phải không ngừng nolự c, ngoài ra cha con nhờ ông harte giúp đỡ con, cha hi vọng có thegiúp con đi đúng quỹđạo. Có những người rat cứng ran, tuy nhiên có rat ıt ́ người có theđi vững trong ranh giới năng lự c của bản thân, neu có người đi bên cạnh giúp đỡ con cha sẽthay yên tâm hơn. 15. Trí tuệ vô giá Con thân yêu! Tım ̀ đượ c cách giải trı́ phù hợp với bản thân là đieu vô cùng quan trọng. Trước het con phải xác đinh ̣ đượ c hınh ̀ thức giải trı́ nào là phù hợp với mınh. ̀ Xung quanh ta có những người mà việc gı̀cũng tham gia, tuy bengoài ta thay họ thật bận rộn nhưng thự c chat họ không có niem vui thự c sự. Cha cho rang chı̉có người chuyên tâm làm việc, cảm nhận đượ c niem vui trong công việc thı̀mới có thecảm nhận niem vui trong cuộc chơi. Neu ta lay đó làm tiêu chuan đeđo lường thı̀ tướng quân alcibiades thời la Mãcođại có thecoi là hınh ̀ mau tiêu chuan nhat. Mặc dù ông tương đoi phóng túng trong lời nói và hành động nhưng trong công việc ông là người vô cùng chuyên tâm, ông đãgiành đượ c những thành tựu khien cả thegiới kinh ngạc. Caesar đại đecũng là người biet phân phoi tâm tư và công việc một cách hợp lý. Tuy người la Mãđeu cho rang hành động của caesar đại đelà noi loạn nhưng ông lại là một học giả ưu tú, có tài, hơn nữa ông còn có năng lự c quản lý người khác. Những người có đời song tinh than ở mức thap đa phan chı̉theo đuoi hưởng thụ ở mức thap, họ chı̉ chım ̀ đam trong những cuộc vui vô vi.̣ Cuộc song của họ sẽkhông có chút thú vị và ý nghıa ̃ nào. Những người ngày ngày chı̉ biet ăn chơi đàn hát suot ngày đam mınh ̀ trong tửu sac chang khác gı̀những cái xác vôhon, họ không thecó niem vui thự c sự. Những người có đời song tinh than ở mức cao sẽhieu niem vui trong công việc và như một lẽtự nhiên họ sẽhieu đượ c ý nghıa ̃ của việc vui chơi giải trı. ́ Họ thıch ́ ket bạn với những người có pham hạnh lương thiện, đạo đức; họ theo đuoi những cuộc vui phù hợp vừa không mang tınh ́ nguy hiem và không kém phan thú vi. ̣ Họ biet giải trı́là cách giúp con người thư giãn chứ không phải vı muo ̀ n theo đuoi mục đıch na ́ ̀o đó. Đenuôi dưỡng cho bản thân mınh ̀ một cách song cao thượng con hãy thử hiện thự c hóa trải nghiệm “buoi sáng thông minh hơn buoi toi”. Con phải biet sap xep rõràng thời gian làm việc và thời gian vui chơi, việc đọc sách, làm việc hoặc giao lưu với những người noi tieng, tot nhat con nên sap xep vào buoi sáng. Sau bữa toi sẽlà khoảng thời gian con thư giãn tinh than trải nghiệm cảm giác bınh ̀ yên. Trừ phi xảy ra những việc gap can giải quyet neu không con đừng chiem dụng khoảng thời gian thư giãn giải tỏa căng thang của mınh. ̀ Trong những lúc ay con có thechơi bài cùng bạn bè hoặc chơi những trò chơi khác, cho dù có sảy ra sơ suat gı̀ cũng đừng tức giận hay cãi nhau. Con có theđi xem bieu dien, ăn cơm, nói chuyện cùng bạn bè. Con hãy đebản thân đượ c tận hưởng buoi toi thật thoải mái, vui tươi. Những đieu mà cha nói ở trên với con đeu là cách tım ̀ kiem niem vui và thư giãn bản thân của những người thự c sự hieu đượ c chân lý của việc giải trı. ́ Neu con có thephân phoi thời gian rõ ràng như họ, buoi sáng dành cho việc đọc sách, buoi toi dành cho việc vui chơi giải trı́thı̀ cha tin con có the trở thành một người noi tieng trong xã hội. Chı̉ can con sử dụng tot thời gian buoi sáng cho việc học tập thı̀ sau một năm con sẽgặt hái đượ c nhieu kien thức phong phú, đong thời qua những cuộc vui chơi thư giãn với bạn bè vào buoi toi, con cũng sẽtiep thu đượ c những kien thức vephương diện giao tiep xã hội là những đieu con không học đượ c từ sách vở. Buoi sáng con học kien thức từ sách vở, buoi toi con học kien thức từ người khác, neu con làm đượ c đieu này con sẽ không còn cảm thay cuộc song vô vi nự ̃a. Khi cha còn trẻ cha cũng rat ham chơi, hơn nữa cha cũng ket giao với rat nhieu bạn bè. Đôi lúc cha dành quá nhieu thời gian vào những việc như the, điem này ở cha khác biệt rat nhieu so với mọi người. Nhưng dù thenào đi chăng nữa cha van luôn dành thời gian đeđọc sách. Neu cha thự c sự bận tới mức không cóthời gian đeđọc sách thı̀khi đó cha chı̉có một cách duy nhat là giảm bớt một phan thời gian giac ngủ của mınh. ̀ Mặc dù toi hôm trước cha ngủ rat muộn nhưng sáng hôm sau nhat đinḥ cha sẽdậy sớm. Hơn bon mươi năm nay, trừ những lan bị om, cha van luôn giữ cho mınh tho ̀ ́i quen này. Có lẽbây giờ con đãhieu cha không phải là người cha cochap luôn cam con cái vui chơi, cha cũng không muon con làm theo cách nghı̃của cha một cách rập khuôn máy móc. Những đieu cha nói với con trên đây con đừng coi đó là sự giáo huan của cha dành cho con, hãy coi đó là lời động viên của một người bạn. 16. Niềm vui trong công việc Con thân yêu! Gan đây con gửi thư cho cha, trong thư đó con có hỏi cha làm sao đe xây dựng sự nghiệp riêng cho mınh. ̀ Cha van chưa trả lời con. Có lẽcon đãcho là cha không quan tâm tới đieu đó. Nhưng sự thự c không phải như vậy. Cha chı̉muon nghe het những phân tıch ́ của con vebản thân xác đinh ̣ xem van đenào con cảm thay khó khăn nhat, sau khi cha suy nghı̃thật kỹcha mới trả lời con. Cha nghı̃con cũng thıch ́ cha viet những suy nghı̃và cảm xúc vào thư khi gửi cho con? Con tràn trenhiệt huyet muon xây dựng sự nghiệp riêng. Đây là đieu sớm muộn gı̀ cũng sẽtới, cha hi vọng đieu đó, bởi ở con có tochat lập nghiệp. Nhưng nhiệt huyet và việc xây dựng sự nghiệp thành công là hai việc khác nhau, van đenày chac con hieu rat rõ. Con người ta muon có sự nghiệp của riêng mınh ̀ chủ yeu vı̀ ba mục đıch ́ sau: thứ nhat, bang việc kiem ra tien họ có the có đượ c sự trải nghiệm màtien bạc mang tới; thứ hai, đethoát khỏi mọi sự chi phoi của người khác; thứ ba, đecảm nhận sự thách thức và cảm giác phan khıch́ với việc tự mıǹ h xây dựng nên sự nghiệp mang lại. Cha nghı̃con muon tự mınh̀ xây dựng sự nghiệp cũng là bởi ba động lự c trên. Cha muon nói với con rang neu con hành động quyet đoán, làm việc có kehoạch, suy nghı̃chu đáo thı̀ vận may nhat đinh ̣ sẽmım ̉ cười với con. Người biet nam bat vận mệnh của mınh ̀ không nhieu, có lẽnhững người ay cũng đã gặp vôsolan that bại, không dedàng gı̀họ nam bat đượ c vận mệnh của chınh ba ́ ̉n thân họ. Nen tảng vetien bạc và của cải là bieu tượng cho sự thành công, đieu này ai cũng công nhận. Nhưng ngoài con đường ay ra còn rat nhieu con đường khác dan con tới thành công. Mục đıch ́ của thành công không phải là tıch ́ lũy thật nhieu tien bạc mà có thetrở thành một người xuat sac trong một lınh ̃ vự c nào đó. Sự thành công trong công việc không the đo bang tien bạc. Chac con đãtừng nghe câu ngạn ngữ co: “Hạnh phúc không themua đượ c bang tien” này! Khi còn trẻ neu cha nghe thay người khác nói câu này nhat đinh cha se ̣ ̃ cười họ và nói rang: “Thật the sao? Neu tôi cho tien người khác thı̀ngượ c lại người ta còn cảm ơn tôi nữa cơ!”. Biet bao năm tháng trôi qua mới làm cha thự c sự hieu đượ c ý nghıa ̃ của câu nói này. Đôi lúc mặc dù có tien nhưng con cũng không mua đượ c lòng kınh tr ́ ọng người khác dành cho con, không themua đượ c tınh ̀ yêu không đieu kiện, không the có đượ c sức khỏe trời phú, cha cho rang những đieu này mới chınh la ́ ̀ niem hạnh phúc thự c sự. Con nói với cha rang con không cam tâm chiu ̣ sự chi phoi của người khác. Khi con chiu ̣ sự chi phoi của người khác con sẽlàm việc không hiệu quả, ngượ c lại khi không có ai chi phoi con, con có thehoàn thành công việc một cách thuận lợi, hiệu quả cũng nâng cao rat nhieu. Có the thay là con có tınh ́ kı̉ luật rat cao. Cha thay rang neu con xây dựng sự nghiệp riêng cho con, trở thành người chi phoi chınh ́ bản thân con, đương nhiên đieu đó sẽ khien con hài lòng hơn. Cha biet ước mơ của con bây giờ làtıch ́ lũy một khoản tien lớn, sau đó tự mınh ̀ đieu khien con thuyen cuộc đời mınh. ̀ Nhưng con can phải biet con thuyen nào là thıch ́ hợp nhat cho con, bởi phạm vi đecon lự a chọn rộng lớn như thecha khuyên con nên lự a chọn lınh ̃ vự c nào mà con có kinh nghiệm nhat. Hiện tại có rat nhieu ngành nghebị chiem lınh ̃ bởi những nhân vật lão làng có kinh nghiệm phong phú, những người mới vào nghedường như không có sức cạnh tranh. Họ có đượ c những thự c lự c vững vàng như vậy cũng chınh ́ từ những that bại liên tiep của họ. Bởi the, con không the hành động một cách tùy tiện. Những người khai hoang rat đáng đe chúng ta tôn trọng và khâm phục. Thành công của những người vı̃đại đeu đượ c tạo nên từ muôn vàn that bại. Khi con thử tạo dựng sự nghiệp mới cho dù có that bại, nhưng trong sự that bại ay van còn giá trị riêng của nó. Con can chuan bị tâm lý đe đón nhận những khó khăn trước mat, đúng như John Beried từng nói: “That bại trong sự nghiệp lớn còn tàn khoc hơn điạ ngục”. Bởi thetrước khi con ra quyet đinh ̣ ngoài việc phải đánh giá kinh nghiệm của con trong lınh ̃ vự c mà con theo đuoi, quan trọng hơn là con phải suy nghı tha ̃ ̣̂t kı x̃ em ngành nào đáng đe con đau tư nhat. Có lẽ con sẽ nghi ngờ vı sao cha kho ̀ ̂ng nói với con ve sự tự tin và dũng khı́can thiet khi tạo dựng sự nghiệp mà chı̉nhan mạnh những trở ngại bước đau khi xây dựng sự nghiệp. Neu bà nội con còn song, bà nhat đinh ̣ sẽkhuyen khıch ́ con rang: “Không vào đượ c hang hosao bat đượ c hocon”. Nhưng mục đıch ́ chınh́ của cha là muon nói cho con biet những đieu người mới bat đau xây dựng sự nghiệp gặp phải. Có người nói neu không đau tư toàn bộ von lieng sẽkhông thu đượ c lợi nhuận lớn, có lẽ cũng có trường hợp như thenhưng cha tuyệt đoi không lự a chọn cách làm này. Cha nghı̃những sự nghiệp cho dù gặp that bại cũng không ảnh hưởng tới mạng song mới chınh la ́ ̀ sự nghiệp thự c sự. Cha van thường nói với con vesự can cù chăm chı. ̉ Chúng ta hãy cùng nhın ̀ lại nghey con nhé. Mọi người thường ngưỡng mộ những khoản thu nhập cao của các bác sı. ̃Nhưng rat ıt ́ người nhın ̀ thay những vat vả của họ. Neu bác sı̃muon xây dựng sự nghiệp cho riêng mınh̀ thı̀không the chı tr ̉ ông vào bon mươi giờ làm việc moi tuan, hay suy nghı x̃ em một năm đượ c nghı̉bao lâu. It nhat con phải đợi tới khi nữthan thành công dừng chân lâu dài trước cửa nhà con mới có thethở phào nhẹ nhõm. Mặc dù như the, con can phải giữ cho mınh ̀ tinh than cảnh giác cao, nhanh nhạy cao độ. Khi con mới bat đau sự nghiệp đừng nghı̃tới việc dành thời gian đenghı̉ngơi. Bây giờ có lẽcon sẽnghı̃mınh ̀ dường như đang ở trường đua, ngày nào cũng phải chạy rat nhanh, chạy không dừng neu không sẽbịbỏ lại đang sau - thự c techúng ta đang song trong the giới như the. Nói cách khác, con phải làm việc thật chăm chı, ̉ nhưng cha cũng hi vọng con có theđieu tiet giữa việc tıch ́ lũy tien bạc và theo đuoi hạnh phúc. Con đừng nham lan giữa hai mục đıch ́ này. Chım ̀ đam trong đời song vật chat phong phú thự c sự sẽkhien cho người ta ngưỡng mộ con, nhưng cho dù giàu có thenào đi chăng nữa mà con không có thời gian chăm sóc cho sức khỏe của bản thân, quan tâm tới gia đınh, ̀ bạn bè của con thı̀hạnh phúc như thesẽrat ngan ngủi, hơn nữa con cũng không đượ c coi là một người thành công. George Barnard đãtừng nói: “Ket quả của ngày hôm nay đeu do ông trời sap đặt!” nhưng cha không nghı̃như the. Thành công trên đời đeu do con người nolự c không ngừng trong công cuộc tım ̀ kiem và chinh phục. Neu con không tım ̀ thay chúng thı̀con hãy tự mınh ̀ tạo nên thành công! Trên đời này cũng có những người chı̉mong muon theo đuoi một cuộc song on đinh, la ̣ ̀m một công việc bınh thư ̀ ờng và song một cuộc đời bınh ̀ lặng, nhưng con không như họ! Con thıch ́ thử thách, mạo hiem và những thứ có thekıch ́ thıch ́ và đong thời khơi dậy khả năng tiem tàng của con, hơn thecon có đủ dũng khı́ đeđứng lên đoi diện với chúng. Con cũng không phải là người mà chı̉mở miệng ra là nói: “Neu that bại roi thı t̀ ôi sẽ phải làm the nào?”. 17. Xây dựng sự nghiệp riêng Con thân yêu! Cha quan sát thay rang cùng với những hành trınh ̀ của con trên khap nước Pháp, dan dan con đãcó những quan sát nhat đinh ̣ đoi với một so sự việc. Đieu làm cha cảm thay vui nhat là thậm chı́ con đãbiet đi sâu tım ̀ tòi những kien thức có từ sách vở. Con nên biet có rat nhieu người khi đọc sách họ chı̉in nội dung cuon sách vào trong đau mà không suy nghı̃tới chúng, lâu dan óc họ sẽ chat đay những thứ tạp nham, giong như thùng rác vậy. Neu con có phương pháp đọc sách đúng đan, những kien thức trong đau sẽđượ c sap xep rat mạch lạc. Nó giong như một căn nhà đãđượ c sap xep rat gọn gàng, bat cứ khi nào can có thelay ra những đomınh ̀ muon. Cha mong con có thetiep tục giữ đượ c thói quen ay. Khi chúng ta tiep tục tım ̀ hieu vekien thức lich ̣ sử can tham khảo nhieu tài liệu hơn. Chúng ta không thebiet đượ c sự thự c của lich ̣ sử, tác pham lich ̣ sử đeu đượ c người đương đại viet nên bang chınh ́ quan điem của họ, bởi theneu con tham khảo nhieu tài liệu lich ̣ sử hơn nữa cũng không phải đieu xau. Chúng ta hãy lay vı́ dụ ve cái chet thự c sự của caesar đại đe, có rat nhieu ghi chép vevan đenày trong các cuon lich ̣ sử đương đại nhưng chúng ta hoàn toàn không thetin vào những đieu đó. Khi phân tıch ́ nguyên nhân của van đechúng ta can phải xem xét tới cách nghı cũ ̉a nhân vật có liên quan tới van đe và những moi quan hệ lợi - hại với van đeđó, sau đó mới phán đoán xem quan điem của tác giả là đúng hay sai, xem trong đó còn có động cơ khác nào nữa không? Khi đọc sách con can biet phân tıch, ́ những kien thức trong sách có bao nhiêu phan là đáng tin? Neu khi con nghiên cứu những van đeliên quan tới lich ̣ sử thı̀đừng ngại tham khảo thêm những tác pham lich ̣ sử khác. Ngoài tên tác giả con đừng cohọc thuộc het những nội dung của cuon sách đó. Khi xem xét động cơ, con can tı̉ mı̉ như thám tử, manh moi chınh ́ là điem mau chot đetım ̀ ra van đe. Con người là loài động vật cap cao vô cùng phức tạp và hay thay đoi, tâm tư tınh ̀ cảm luôn thay đoi theo sự bien động của thegiới bên ngoài. Cho dù là những người vı̃đại, cũng không nam ngoài quy luật này; còn những người bınh ̀ thường sẽcó lúc tỏa sáng. Nhưng khi nghiên cứu venguyên nhân của những sự kiện mang tınh ́ lich ̣ sử, đa phan chúng ta đeu tım ̀ hieu động cơ mang tınh ́ cao cả. Vı́dụ cuộc cách mạng cải cách tôn giáo của luther, nguyên nhân thự c chat của cuộc cải cách này có lẽlà do luther không thỏa mãn đượ c tham vọng tien bạc của mınh. T ̀ uy nhiên, những nhà lich sư ̣ ̉ thiên ve lý luận lại khoác chiec áo động cơ chınh́ trị cho các sự kiện lich ̣ sử có liên quan. Cha không dám tùy tiện tán đong quan điem này. Con người luôn đay mâu thuan, hành động của con người không chı̉ chiu ̣ ảnh hưởng của sự cao thượng. Những người thông minh cũng có thehành động một cách ngoc nghech, những kẻ ngoc nghech cũng có thelàm những việc thông minh. Con người sẽthay đoi theo hoàn cảnh. Chı̉do tiêu hóa không tot, mat ngủ cũng có thekhien một người dũng cảm quyet đoán trở nên nhút nhát, sợ sệt. Cho dù có no lự c đào sâu nghiên cứu đen đâu thı̀khi tım ̀ nguyên nhân của hành vi chúng ta van khó thoát khỏi những suy đoán chủ quan. Vı́dụ cái chet của caesar đại đe. Có quan điem cho rang caesar bị âm mưu của một tochức đen toi gom 23 người sát hại; nhưng cũng có quan điem cho rang 23 người này giet hại caesar bởi tınh ̀ yêu tự do, yêu la Mã. Khi gặp phải hoàn cảnh này chúng ta không thekhông tım ̀ thêm sự giải thıch ́ thứ ba. Lẽnào chı̉ có nguyên nhân này sao? Lẽnào chı̉có nguyên nhân đó mà họ giet caesar đại đesao? Neu nghiên cứu tı̉mı, ̉ chúng ta có thesẽphát hiện ra rang người chủ mưu trong vụ giet hại cae- sar làBrutus, một người xuat phát từ lòng tự tôn, đo ki, ̣ oán hận, that vọng, và muôn vàn động cơ khác… cho dù thenào, cha luôn cho rang lich ̣ sử là “tư liệu” tot đeboi dưỡng phán đoán và phân tıć h cho chúng ta. Xuat phát từ tâm lý hoài nghi của con người. Trong cuộc song có rat nhieu việc làm chúng ta nghi ngờ chứ không phải chı̉có những sự kiện lich ̣ sử xa xôi. Vı́dụ khi cảnh sát lay chứng cứ của một sự việc nào đó mới xảy ra gan đây, lời khai của các nhân chứng không hoàn toàn giong nhau. Có người làm chứng theo lương tâm, cảm tınh, ́ có người sẽlàm méo mó sự thự c bởi những ý đinḥ chủ quan của mınh. ̀ Cũng như vậy, ghi chép của thư kı́ tòa án trong phiên tòa xét xử chưa chac đã phản ánh đúng sự thật. Y cha muon nói với con là ghi chép của các sử gia cũng không tránh khỏi những đieu không đúng sự thật. Đôi lúc họ muon bày tỏ cách nghı̃ của bản thân, đôi lúc họ muon ket thúc nhanh tınh ̀ tiet đó. Quan trọng là con phải học đượ c cách phân tıch ́ và phán đoán. Cho dù lich ̣ sử có the nào thı tho ̀ ́i quen biet nghi ngờ là thái độ đúng đan. Trong quátrınh ̀ học lich ̣ sử có một điem con can lưu ý: Khi học lich ̣ sử con đừng lay những tiêu chuan của quá khứ đeđánh giá hiện tại. Bởi quan điem quá khứ thenào sẽquyet đinh ̣ hiện tại như thelà một quan điem sai lam. Chúng ta có thelay những van đetrong quá khứ đebàn luận những van đehiện tại, tuy nhiên phải het sức thận trọng. Cho dù là sự kiện chan động thenào chúng ta cũng chı̉ có thesuy đoán nguyên nhân của sự việc, bởi những người làm chứng đã cách thời đại của chúng ta quá xa, độ tin cậy cũng giảm đi nhieu. Cho dù là những học giả vı̃đại, cũng chı̉có thedự a theo nguyên nhân “dường như” đetùy ýtrıch́ dan các sự kiện lich ̣ sử. Đieu này đương nhiên rat ngu muội. Từ khi the giới này xuat hiện, trên thegian chưa từng ton tại hai sự việc giong hệt nhau. Vậy chúng ta không thelay những đieu mà những học giả hay những nhà thơ viet trước đó làm thước đo chân lý. Moi một sự việc đeu có sai lệch, bởi thechúng ta không nhat thiet lay đó làm căn cứ phán đoán. Con chı ca ̉ n lay đó làm căn cứ tham khảo mà thôi. 18. Nuôi dưỡng tình yêu lịch sử Con thân yêu! Trong bức thư trước cha đã nói với con rat nhieu đieu nhưng mục đıch ́ của cha chı̉muon nhan mạnh cho con thay tam quan trọng đặc biệt của việc nghiên cứu lich ̣ sử. Muon nam vững những sự kiện lich ̣ sử mà ai cũng biet con phải dụng tâm đọc tác pham của những sử gia đáng tin cậy. Đieu quan trọng là con phải coi đó là kien thức đe học tập theo. Đenghiên cứu lich ̣ sử, con đinh ̣ sử dụng phương pháp nào vậy con yêu? Có người cho rang đetiet kiệm thời gian và sức lự c, chı̉ nên tập trung nghiên cứu những sự kiện lớn, còn những sự kiện nhỏ chı̉ can tham khảo đôi chút, có người lại phân chia việc nghiên cứu một cách đong đeu, dù là việc lớn hay việc bé đeu doc het sức. Còn cha, cha muon giới thiệu với con một phương pháp khác. Trước tiên con phải tách theo khu vự c quoc gia, bat đau nghiên cứu từ những quyen sách đơn giản nhat, nam đượ c nội dung chınh, ́ sau đó mới lự a chọn ra trọng điem. Vı́dụ việc các đevương đoi ngôi, những hành động quân sự, sóng gió chınh́ tri… ̣ con phải chọn ra cho mınh ̀ những phan mà con thay quan trọng, sau nghiên cứu thêm những cuon sách và ghi chép chuyên vechủ đeđó, tım ̀ hieu thêm venhững nghiên cứu này. Ngoài ra con phải chú ý suy ngam ve nguyên nhân và hậu quả của những sự kiện này. Vı́ dụ với lich ̣ sử nước Pháp, tác pham của ritter ngan gọn mà đay súc tıch ́ cóthelàtài liệu tham khảo cho mọi người, khi đọc tác pham này con sẽcó những hieu biet nhat đinh ̣ velich ̣ sử nước Pháp. Sau khi con đãcó những hieu biet nhat đinh ̣ venhững sự kiện lich ̣ sử lớn, con có thexem sách lich ̣ sử của Majorelle, cuon sách này sẽgiúp con rat nhieu trong việc xem sét van đeở những góc độ khác nhau, đòi hỏi con phải tham khảo những cuon lich ̣ sử khác nhau. Neu con muon nghiên cứu lich ̣ sử cận đại con có thenghiên cứu từ những ghi chép hoi kı cú ̉a ve chien tranh the giới thứ hai của Phillippe. Khi con giao lưu với mọi người trên nước Pháp, con có thethử mang những chủ đelich ̣ sử vào cuộc trò chuyện. Tuy đây không phải là chủ đe mà ai cũng hứng thú, nhưng kı̃năng có thegiúp con gặt hái nhieu ket quả. Cha nhận thay, cho dù một người không hứng thú với lich ̣ sử cũng sẽkhông thekhông quan tâm tới lich ̣ sử nước Pháp. Khi con trao đoi với họ con có thehọc hỏi đượ c kien thức cuộc song từ họ. Những kien thức này sẽgiúp con boi đap thêm những kien thức con đãhọc từ sách vở. 19. Học hỏi từ lịch sử Con thân yêu! Cuộc đời moi con người là một cuon sách, cha hi vọng việc con có the làm là mở cuon sách mang tên “cuộc đời” ay. Những kien thức con học đượ c từ cuon sách đó sẽvượt xa han những cuon sách con đãtừng đọc. Khi những nhân sı̃noi tieng tụ họp, con hãy buông cuon sách trên tay xuong và hãy lập tức tham gia vào cuộc họp ay. Bởi con có thehọc đượ c rat nhieu đieu từ việc giao lưu với họ, những kien thức mà con học đượ c từ đó còn gap trăm ngàn lan kien thức con đượ c học từ sách vở. Có lẽcó người cho rang khi ta gạt bỏ gánh nặng công việc của một ngày chınh ́ là lúc tinh than thư thái, đó là thời gian tot nhat đeđọc sách, sao chúng ta có theđánh mat sự hưởng thụ ay? Vậy làm thenào mới sử dụng hiệu quả khoảng thời gian đó đecó thehoàn thiện hơn bản thân mınh? ̀ Cha muon nói cho con cách nghı cũ ̉a cha. Trước tiên, con không nên lãng phı́thời gian vào những cuon sách vô ıch, ́ tác giả của cuon sách này dường như không hesuy nghı̃mà hoàn toàn đó là sự hư cau lười nhác, họ thıch ́ tiêu ton thời gian, làm những người lười nhác, không có mục đıch. ́ Những cuon sách ay vừa vô ıch́ nhưng cũng không có hại gı, nhưng t ̀ ot hơn là con không nên đọc chúng. Thứ hai, con hãy đọc sách với mục đıch ́ rõ ràng, trước khi đạt đượ c mục đıch ́ của mınh ̀ con đừng tiep xúc với những nội dung khác không liên quan tới cuon sách con đang đọc. Con can đặc biệt chú ýtới những kien thức có moi liên quan tới tương lai sau này của con. Cha khuyên con nên chọn ra những nội dung con cảm thay hứng thú, hãy liệt kê chúng theo thời gian, và nghiên cứu chúng từng nội dung một. Con hãy tım ̀ đọc những cuon sách viet venhững sự kiện có tınh ́ chat trung tâm, đọc chúng một cách chuyên tâm, sau đó con hãy tım ̀ đọc những cuon sách lich ̣ sử, các tư liệu và văn kiện khác đeso sánh chúng với nhau. Cha không phải muon con nghiên cứu những van đenày như một tri thức mà cha muon nhan mạnh rang khi con chú ý tới một sự việc nào đó thı̀ nhat điṇ h phải chuyên tâm. Đương nhiên neu con có phương pháp nào đó đesử dụng hiệu quả những khoảng thời gian roi thı̀có theáp dụng phương pháp đó. Cũng giong như việc con đọc sách vậy, khi con cùng lúc nghiên cứu may chủ đethı̀không bang hãy chuyên tâm nghiên cứu có hệ thong một chủ đe, như vậy sẽ mang lại hiệu quả cao hơn. Đọc một vài quyen sách cùng lúc, đôi khi con sẽgặp những nội dung mâu thuan với nhau. Khi đó con can tım ̀ đọc nhieu tư liệu hơn đeđoi chieu. Neu con làm theo cách này vừa lãng phı́thời gian mà còn khó nhớ hơn. Neu con đọc sách nói vemột sự kiện nào đó, những an tượng của cuon sách sẽđượ c con ghi nhớ, nhưng neu con tham khảo nhieu tài liệu khác nhau thı̀ những kien thức ay sẽhan sâu trong suy nghı̃của con, neu con nghe các chuyên gia thảo luận vevan đeđó, tım̀ hieu thái độ của mọi người đoi với van đeđó có thegiúp con có an tượng sâu sac vesự kiện này. Những kien thức mà con có đượ c bang phương pháp ay vừa hoàn thiện vừa sâu sac và sẽ mãi in han trong tâm trı con. ́ Khi con bước vào đời con van phải đọc nhieu sách, con có thethử trải nghiệm những lời khuyên của cha: Một là, không can thiet phải đọc quá nhieu những tạp chı, ́ họa báo, con hãy lang nghe người khác trao đoi. Neu con giao lưu trao đoi với những người khác nhau sẽ giúp con tăng thêm hieu biet. Hai là, đừng đọc những cuon sách vô nghıa. ̃ Ba là, tập trung tinh than vào một van đe, cogang tham khảo nhieu thêm những cuon sách có liên quan tới van đe đó. Neu con có thelàm theo những đieu cha nói ở trên thı̀moi ngày con chı ca ̉ n dành ba mươi phút đong ho đe đọc sách là đủ. 20. Đọc sách là thói quen tích cực Con thân yêu! Khi lá thư này tới đượ c tay con thı̀chac con đang chuan bị hành trınh̀ đi từ Venice tới la Mã, đúng không con? Cũng như trong bức thư cha gửi tới ngài harter, tới rome, con có the đi theo adriatic tới rimini, tới lorotte, ancona… Những đia ̣ danh này rat đáng đecon chiêm ngưỡng, nhưng con không nên ở đó quá lâu. Vùng đat này mang những dau an của la Mãcođại, những tòa kien trúc và những bức điêu khac noi tieng không de bỏ qua. Cha hi vọng con có thetham quan và trải nghiệm những đieu này. Chı̉can con có thời gian thăm thú het những đia ̣ danh ay là đủ. Tuy nhiên, có những thứ đáng đechúng ta quan sát tı̉mı̉thı̀ con can dành nhieu thời gian đe nghiên cứu. Những người trẻ tuoi thường vı̀ nông noi và thieu kiên nhan mà không tập trung tinh than. Làm việc gı̀ cũng lơ đãng, bị phê bınh ̀ là “nhın ̀ mà như không nhın, ̀ nghe mà như không nghe thay gı”̀. Neu việc gı̀ con cũng chı̉nhın ̀ vẻ bengoài, chı̉nghe mà không suy nghı̃thı̀cũng như không nghe, không thay. Xem những đieu tai nghe, mat thay mà con ghi lại trong chuyen du lich ̣ của mınh, ̀ cha cũng cảm thay yên tâm. Con quan sát tı̉mı̉moi đia ̣ danh du lich, ̣ luôn giữthái độ hoài nghi, muon tım ̀ hieu trước những đieu mới mẻ đó, có thenói con đãđạt đượ c mục đıch ́ du lich r ̣ oi đay. Neu con chı̉coi du lich ̣ là sự tron chạy đethay đoi đıch ́ đen, chı̉nghı̃ tới việc vụn vặt như còn cách đıch ́ bao xa, tới đó sẽngủ nghı̉ ở đâu, những người như vậy khi bat đau cuộc hành trınh ̀ chı̉là những kẻ ngoc với đau óc trong rong, khi ket thúc cuộc hành trınh ̀ quay trở lại cũng van chı̉ là kẻ ngoc mà thôi. Neu bước chân tới những danh lam thang cảnh, chı̉nhın ̀ thay những đınh ̉ tháp cao chót vót, những chiec đong ho trên nóc nhàthờ hay những kien trúc hào hoa rự c rỡ khác mà cảm thay vui mừng thı̀cũng như không có thu hoạch gı. ̀ Cuộc hành trınh ̀ như the thı̀ an phận ngoi ở nhà còn tot hơn. Ngượ c lại có những người cho dù tới đâu cũng quan sát tı̉mı̉đặc điem nơi mınh ̀ đen, đong thời ket bạn với những người đia ̣ phương đehieu hơn vesự hınh ̀ thành chınh ́ quyen đia ̣ phương, ưu nhượ c điem quy môsản xuat, phong tục tập quán, hınh̀ thái chınh ́ tri, ̣ quy đinh ̣ pháp luật của đia ̣ phương đó. Cũng có người thıch ́ ket giao với những người noi tieng ở đia ̣ phương đó đetım ̀ hieu những đặc điem noi bật của người dân đia ̣ phương. Những người như thecó thethu hoạch đượ c nhieu kien thức phong phú từ việc đi du lich. ̣ Sau chuyen du lich ̣ trở vesẽtrở thành những người có tam nhın ̀ mở mang hơn, linh hoạt hơn. Cha muon gửi đen con một lời khuyên vedu lich: ̣ con hãy đenơi con đen trở thành nơi hội tụ sự hieu kı̀và ước mơ ham hieu biet của con. Vı́ dụ với rome, nơi mà con sap đen. Thủ đô rome là nơi hội tụ tri thức và trı́tuệ của nhân loại, những tri thức và trı́tuệ đượ c thehiện bang nghệ thuật bieu đạt đay sinh động. Một thủ đôvới không gian nghệ thuật tinh xảo ay xep vào loại hiem có trên thegiới, trong thời gian ở rome, cha hi vọng con không chı̉dành thời gian tham quan những than điện của la Mã cođại, những cung điện, con chı̉ can bỏ ra một phút là có thethu thập đượ c kien thức mà thông thường mười ngày mới nam bat đượ c. Tat cả những gı̀thuộc veđequoc la Mãcođại đeu đáng đecon don tâm trı́ và sức lự c thu thập thông tin và suy nghı̃vechúng. Vı́dụ như: bản chat của quoc gia đó, sự thay đoi quyen lự c trong giáo hội, hınh ̀ thái ý thức của giáo chủ, việc lự a chọn giáo hoàng, chınh sa ́ ́ch trong hoàng gia. Bat cứ nơi nào cũng có những cuon sách giới thiệu velich ̣ sử và tınh̀ hınh ̀ của nơi đó, trước het con nên tım ̀ đọc chúng. Tuy kien thức mà chúng mang lại không đay đủ nhưng con cũng có thecoi đó là kim chı̉ nam du lich. ̣ Neu con muon tım ̀ hieu thêm mà những kien thức đó còn thieu thı con pha ̀ ̉i tự mınh ho ̀ ̉i những người dân đia phư ̣ ơng. Cha không phản đoi con đọc những cuon sách này, những cuon sách đó rat có ý nghıa. ̃ Có lẽchúng sẽgiúp con giải đáp một phan nào những đieu con còn nghi van. Sau khi những nghi van của con có lời giải đáp, con phải tự mınh ̀ hỏi những người biet rõ ve sự việc nhat. Neu con muon tım ̀ hieu kien thức vequân đội thı̀phải tım ̀ đen những người sı̃ quan. Họ rat hieu venghenghiệp mà họ theo đuoi, và lúc nào cũng mang trong mıǹ h tınh ̀ cảm đặc biệt venghenghiệp ay. Khi con giao lưu với họ, con càng dedàng mở rộng những đieu con muon tım̀ hieu, con sẽkhông gặp phải tınh ̀ huong bị họ cự tuyệt. Neu con gặp những người quân nhân trong một cuộc mıt ́ tinh con hãy cogang hỏi họ những van đecó liên quan như ve: phương pháp huan luyện, doanh trại trại bộ đội, cách thức to chức trong quân đội, che độ lương bong. 21. Nhận thức bắt nguồn từ thực tiễn Con thân yêu! Trong bức thư gửi cho cha, ngài harte rat khen con. Trong bức thư này có một đieu khien cha rat mừng, ay là trong thời gian du ngoạn tại rome, con luôn tım ̀ cách đebước vào xãhội của người Y, chứ không phải muon gia nhập vào hội người anh do những phụ nữ anh đexướng. Đieu ay chứng tỏ rang con đãhieu vı̀sao cha muon con ra nước ngoài. Thay con hành động biet suy nghı như the ̃ cha rat vui! Tım hie ̀ u phong tục tập quán của nhieu quoc gia sẽthỏa mãn đượ c sự hieu biet của con hơn là chı̉tım ̀ hieu phong tục tập quán của một quoc gia. Cha hi vọng rang, sau này dù tới bat cứ quoc gia nào, con cũng giữ đượ c thói quen tot ay. Đặc biệt là ở Paris, cho dù đó là hội những người anh gom ba mươi người hay ba trăm người, họ cũng không quen với việc giao lưu với người Pháp, họ chı̉ thıch ́ song trong chiec vòng luan quan của chınh́ mınh. ̀ Những người anh song trên đat Pháp có cách song rat khác: họ dậy rat muộn, sau đó dùng bữa sáng trong hai tieng đong ho. Sau bữa sáng, họ lên xe ngự a, lũlượt đi tham quan cung điện, lâu đài kỷ niệm albani hoặc Nhà thờ Đức bà, sau đó họ tới quán cà phê, tiep đen là những quán bar, dùng bữa toi vàtham dự tiệc rượu. Sau khi cơm đãno, rượu đãsay, theo từng đoàn từng đoàn, họ tới rạp hát tiep tục cuộc vui. Họ khoác trên người những bộ cánh chat liệu cao cap, nhưng đượ c may rat au, họ chiem chongoi ngay trước khán đài. Khi vở kich ̣ ket thúc, họ quay vekhách sạn trong trạng thái say mèm. Đôi lúc giữa họ còn xảy ra những cuộc tranh giành và cãi vã, hoặc đánh nhau trên đường, ket cục là họ gặp nhau trong đon cảnh sát. Những sự việc như thecứ dien ra het ngày này qua ngày khác, họ von đãkhông biet tieng Pháp, lại càng không có cơ hội học tieng Pháp. Khi venước, bản chat nóng nảy của họ cũng không hethay đoi, kien thức càng không đượ c nâng cao. Dù the, họ van không quên đượ c ánh hào quang khien họ trở nên rự c sáng, rang họ là những du học sinh từ nước ngoài trở ve, họ biet tieng Pháp nửa vời, họ mặc những bộ trang phục kieu Pháp, phong thái chang giong ai, ngôkhông ra ngô, khoai không ra khoai. Rõ ràng, họ đã lãng phı́ quãng thời gian đẹp đẽ song ở nước ngoài. Cha hi vọng rang con sẽkhông song phı́hoài, trong thời gian ở Pháp, con nên xây dựng tınh ̀ bạn tot với những người Pháp, những thân sı̃lớn tuoi chıń h là tam gương tot đe con noi theo, nhưng con đừng ngan ngại, mà hãy giao lưu cả với những người trẻ tuoi. Theo kinh nghiệm của cha, chı̉can cởi bỏ tam áo “người ngoại quoc”, con sẽnhın ̀ thay đượ c cuộc song thự c sự ở nơi mà con tới. Neu chuyen du lich ̣ của con chı̉ kéo dài mười ngày hay nửa tháng, trong thời gian ngan ngủi ay thậm chı́ còn không đủ đecon tım ̀ kiem niem vui, huong chi là gan gũi, ket giao bạn bè. Neu vı̀thời gian quá ngan ngủi khien con không thetım ̀ cho mınh ̀ một người bạn thı̀đó cũng không phải là đieu đáng nuoi tiec. Nhưng neu con ở đó may tháng, con sẽcó thời gian hòa nhập cùng mọi người, cảm giác là “người ngoài” của con sẽtheo đó mà mat đi. Có lẽđó chınh ́ là sự thú vị của du lich! ̣ Cho dù tới bat cứ đâu, neu con có thehòa nhập cùng người dân đia ̣ phương, đi sâu vào cuộc song của họ, tım hie ̀ u cuộc song ay thı thư ̀ ̣ c sự đó là một đieu vô cùng lı thu ́ ́. Đó là cách duy nhat đecon hieu đượ c tập quán, lenghi và những nét đặc sac của nơi mà con tới. Một cuộc vieng thăm chınh ́ thức kéo dài ba mươi phút không thenào thu đượ c ket quả như the. Dù song ở bat cứ nơi nào trên thegiới, con người luôn có những đặc điem giong nhau, điem khác biệt duy nhat là cách thức thehiện những đặc điem ay như thenào mà thôi. Bởi sự khác biệt vephong tục tập quán và môi trường song, con người sẽluôn giữ cho mınh ̀ cách nhận thức thegiới riêng. Chúng ta can phải tım ̀ hieu rõtừng cách thức ay. Vı́như “dãtâm”, con người ai cũng có cảm xúc này, nhưng do giáo dục và phong tục khác nhau, moi người sẽcó những cách khác nhau đelàm thỏa mãn cảm xúc ay của mınh. ̀ Cha lại lay cho con một vı́ dụ khác, lenghi cũng là hành động xúc cảm mà ai cũng có, nhưng nên thehiện thenào, đieu này còn phụ thuộc vào từng đia ̣ phương. Đoi với người anh, cúi chào quoc vương là thehiên sự tôn kınh, ́ còn đoi với người Pháp cúi chào quoc vương là hành động that le. Các hoàng đeyêu cau mọi người cúi mınh̀ khi diện kien, nhưng ở những quoc gia chuyên che, khi diện kien đức vua phải quỳ lạy. Lenghi đãton tại từ lâu đời, có lẽlenghi sinh ra là bởi những hành động mà bản thân ta không thenghı̃tới, dan đen những phản ứng trái ngượ c vemặt tınh ̀ cảm, và những phong tục ay đượ c lưu truyen từ đời này sang đời khác. Cho dù là người thông minh hay học van uyên thâm, không thenghe người khác môtả, hay xem môtả trên sách vở xong là có thelập tức thehiện đượ c toàn bộ những lenghi đặc thù của điạ phương đó. Chı̉có thetự mınh̀ đen nơi đó, tận mat chứng kien, tự mınh̀ trải nghiệm, con mới có thethự c hiện đượ c het những nghi lecủa điạ phương đó. Rõ ràng, lenghi không the đượ c giải thıch ́ bang lý tınh́ và khả năng phân tıch. Đo ́ ́ là những thói quen đượ c hınh tha ̀ ̀nh một cách vôtınh. ̀ Bởi lenghi đòi hỏi sự nghiêm ngặt, vậy đương nhiên chúng ta sẽ phải làm theo. Cha không phải chı̉muon nói tới lenghi với quoc vương hay quân chủ. Trong xãhội còn có rat nhieu những lenghi tương tự, tot nhat chúng ta nên thự c hiện theo. Vı́như cạn ly vı̀sức khỏe, rõràng là việc ngu ngoc, bởi giữa cạn ly và sức khỏe không có moi liên quan đặc biệt nào. Nhưng chúng ta dường như đã có thói quen hành động như the, đó là một thói quen mang tınh ́ thường thức. Tot nhat chúng ta nên tuân theo thói quen đó con ạ. Lýtrı́nói với chúng ta rang, khi đoi xử với người khác phải lich ̣ sự, phải lephép. Nhưng cùng với sự thay đoi của thời gian, đia ̣ điem, con người, lenghi cũng thay đoi theo. Rot cuộc chúng ta nên hành xử thenào, như cha đãnói ở trên, bản thân ta phải tự mınh tr ̀ ải qua thı mơ ̀ ́i có the hieu đượ c con ạ. Kinh nghiệm thứ hai của cha là, du lich ̣ phải khien ta hưởng thụ đượ c niem vui “không chı̉ngam nhın ̀ đượ c vẻ bengoài, mà còn tım ̀ hieu đượ c bản chat an chứa bên trong”. Một người thau tınh ̀ đạt lý, cho dù tới bat cứ đâu, trước tiên anh ta cũng đeu tım ̀ hieu và làm theo phong tục tập quán đia ̣ phương. Cha cho rang, đen nơi nào trên thegian này, đeu can phải “nhập gia tùy tục”. Trừ những đieu không đúng với đạo đức, còn những việc khác đeu can phải nhập gia tùy tục con ạ. Thứ gọi là khả năng thıch ́ nghi chınh ́ là khả năng ở trong một hoàn cảnh mới, trong khoảng thời gian ngan, con cóthequyet đinh ̣ cho mınh ̀ thái độ song phù hợp. Đoi với người nghiêm túc chân thành, con cũng phải nghiêm túc chân thành như anh ta; với những người hoạt bát khéo ăn khéo nói, con cũng phải hoạt bát, khéo ăn khéo nói như họ; với những người hay đùa giỡn, con cũng phải đùa giỡn như họ. Cha hi vọng con có theboi dưỡng cho mıǹ h khả năng này. Con hãy đi tới muôn nơi, hãy giao lưu với những người dân bản xứ học cách song của họ và hòa mınh ̀ làm một thành viên trong sohọ. Khi ay con sẽkhông còn là người anh, người Pháp hay người Y mà con đãtrở thành người châu Au hay người của trái đat này. Neu con biet áp dụng phong tục tập quán của mọi vùng mien trên trái đat, vậy thı̀khi ở Paris con là người Pháp, khi ở rome con là người Y, còn khi ở london con sẽlà người anh chınh ́ goc. Dường như con cảm thay đau đau vı̀tieng Y. Vậy thı̀con hãy xem những người Pháp, họ có thetự nhiên đọc lên những bài thơ đay ý nghıa ̃ bang tieng Y. Cha nghı̃con hoàn toàn có thenâng cao năng lự c tieng Y của mınh ̀ như họ. Chı̉can con biet tieng la- tinh, tieng Pháp là con đãhieu đượ c một nửa tieng Y roi đay. Con có đeý không? Con đãkhông can tra từ đien nữa roi đay. Còn vethành ngữ, tục ngữ, con phải thường xuyên luyện tập mới có thedùng thành thạo đượ c. Chı̉ can con nghe hieu biện pháp tu từ của người nói, thı̀con phải cogang thử nói chuyện lại với họ, đừng tınh ́ tới việc nói đúng hay nói sai, chı̉can con nhớ đượ c những từ dùng khi hỏi và trả lời, con sẽ dan dan nam bat đượ c ngôn ngữ. Neu con nói “xin chào” bang tieng Y thay vı̀nói “xin chào” bang tieng Pháp thı̀người ta cũng sẽđáp lại con bang tieng Y. Chı̉ can con luyện khả năng phản xạ bang cách này, tới một lúc nào đó con sẽbat giác nhận ra rang tieng Y của con tien bộ rat nhieu. Cha cho rang tieng Y còn đơn giản hơn những gı con ng ̀ hı.̃ Cha gửi con đi học ở nước ngoài, là mong con học đượ c thêm nhieu bản lınh̃ . Hi vọng con không chı̉mải mêvới việc thưởng ngoạn cảnh sac mà hi vọng con sẽlay việc nghiên cứu tım ̀ tòi, học tập làm mục đıch́ chınh. ́ Hi vọng con xây dựng đượ c moi quan hệ tới với những người dân bản xứ, hòa nhập vào họ, tım ̀ hieu thói quen song của họ, học đượ c ngôn ngữ của họ. Neu con làm đượ c đieu này thı̀đó chınh ́ là sự báo đáp tot nhat của con đoi với cha. 22. Nhìn cuộc đời bằng thái độ lạc quan Con thân yêu! Khi con nhận đượ c bức thư này, chac con đãvetới leipzig? Con cảm nghı̃gı̀venhững đieu con nghe thay, nhın ̀ thay đoi với cuộc song trong cung điện ở dresden? Cha tin cuộc song trong cung điện ở dresden đã đelại cho con một an tượng sâu sac! Với một người có tınh ́ kı̉luật như con, sau khi trở veleipzig chac con sẽbiet bỏ lại sau lưng mınh ̀ không khı́ vui tươi nơi cung đınh ̀ đetiep tục no lự c và cogang đúng không nào? Neu con bat đau nảy sinh hứng thú với cuộc song chon cung đınh ̀ vậy thı̀bây giờ con hãy nhớ can nolự c cogang học tập, tıch ́ lũy kien thức. Chı̉ có nolự c phan đau mới có thekhang đinh ̣ bản thân, và đó cũng là con đường phan đau duy nhat đecon tiep cận với cung đınh. ̀ Có thecon sẽkhông tưởng tượng đượ c những quýtộc thieu pham chat đạo đức và kien thức đáng thương như thenào! Cha hi vọng con không trở thành những người quýtộc như the, mà phải trở thành một người cao thượng. Người ta thường nói cung đınh ̀ là chon đay ray sự lừa lọc và giả doi, nơi mà mọi người lừa gạt nhau. Thự c tecách nói này cũng không hoàn toàn đúng. Có những nơi trong hoàng cung là chohội tụ sự lừa lọc và giả doi, chı̉ can nơi nào có người là nơi đó không thetránh khỏi phát sinh những việc tương tự, nhưng không phải tat cả. Cha thự c sự muon biet trên thegian có nơi nào thự c sự không có chút van đục mà chı̉ có cao thượng. Chúng ta thường cho rang, đời song thôn dãvan chưa đượ c khai hóa này sẽthuan khiet hơn cuộc song nơi cung đınh ̀ đay thị phi. Tuy nhiên, neu con ngam nghı̃tı̉mı, ̉ con sẽthay rang trong xãhội ay, sự hieu thang tranh giành quyen lự c có khác nhau đâu. Hành vi của con người trong cung đınh ̀ chúng ta đãhieu phan nào, thecòn nơi thôn dãthı̀sao? Hai người nông dân có ruộng kenhau, đethu hoạch nhieu hơn một chút họ đãtranh giành quyet liệt với nhau, sự tranh giành ay cũng tương đương các quan chức trong trieu đınh̀ tranh giành vịtrı. ́ Mặc dù các nhàthơ rat thıch ́ ca ngợi sự hien lành chat phác của những người nông dân, còn hoàng cung thı̀ đay giả doi và lừa gạt, nhưng chı̉ có những người ngu ngoc hay những người debị lừa gạt mới tin vào quan điem ay. Những người nông dân hay quan chức trong trieu đınh ̀ đeu là người, tâm tư, suy nghı̃của họ không có gı̀khác biệt, chı̉có hoàn cảnh song khien cách đoi nhân xử thecủa họ khác nhau mà thôi. Cha thự c sự hi vọng con sẽ can trọng khi tiep nhận những bınh ̀ luận của xãhội đoi với một người nào đó. Xung quanh chúng ta có quá nhieu người thıch ́ bınh ̀ pham những việc không có liên quan tới họ và ngày càng không ıt ́ người tự cho mınh ̀ siêu phàm. Những người thông minh không can theo những loi mòn ay, lời bınh ̀ luận của những kẻtự cho mınh ̀ siêu phàm rat nghèo nàn và cứng nhac, khien ta thay tiec thay cho họ. Ngày nay những lời bınh ̀ luận venghenghiệp hay những lời bınh ̀ luận vengười khác đãtrở thành một thói quen ăn sâu bén retrong moi người. Quan điem này có cho đúng nhưng cũng có cho sai. Những người không có khả năng tự phán đoán thı̀ luôn lay những lời bınh ̀ luận của mọi người làm quan điem của chınh mı ́ nh v ̀ à lay quan điem đó đe làm tam áo khoác lên mınh̀ nham che mat bit tai thie ̣ ̂n hạ. Khi cha gặp những người tam thường và lay quan điem của công chúng đetự cao tự đại trước mặt cha, cha thường cogang hỏi lại họ một cách nghiêm túc: “Đúng thesao? Vậy anh nghı̃thenào?”. Khi đó lập tức họ sẽtỏ ra luong cuong, lúng túng không biet nên làm thenào. Bởi the cha có theđi đen ket luận rang những người tự tin không can dự a vào những lời bınh ̀ luận thông thường mà van có theđınh ̃ đạc nói lên đánh giá của mınh. ̀ Rat nhieu người muon tiet kiệm suy nghı̃bởi họ cho suy nghı̃là phien toái, từ tận đáy lòng mınh ̀ cha hi vọng con đừng bao giờ không suy nghı trư ̃ ớc khi hành động. 23. Dựa theo quan điểm của mình để phân biệt phải trái Con thân yêu! Ơ tuoi này, con đãcó thesuy nghı̃thau đáo nhieu van đeroi. Tuy có nhieu bạn cùng trang lứa với con chưa có đượ c năng lự c này, nhưng cha hi vọng con van tiep tục giữ cho mınh ̀ thói quen suy nghı̃vehiện tượng và bản chat đúng sai của sự việc. Có đượ c khả năng này, con có thetheo đuoi chân lý, tım ̀ tới những kien thức chưa từng bị bóp méo. Thự c lòng mà nói, yêu cau này của cha có phan hà khac đoi với con khi mà bang tuoi con bây giờ cha hoàn toàn không đạt đượ c tới những tiêu chuan mà bây giờ cha yêu cau con. Đegiáo dục con một cách tot nhat, cha không sợ tiet lộ điem yeu của bản thân, cha dùng chınh ́ những điem chưa hoàn thiện của mınh la ̀ ̀m bài học cho con, Ơ độ tuoi mười sáu, mười bảy cha mới bat đau biet suy nghı̃độc lập, Nhưng khi đó những đieu cha tự mınh ̀ suy nghı̃chang qua cũng chı̉là những việc nhỏ nhặt. Cha không hesuy nghı̃mà dedàng tin ngay vào những kien thức cha tiep thu đượ c một cách máy móc từ sách vở, từ bạn bè. Cha nghı̃so với việc ton công ton sức đi tım ̀ kiem ý nghıa ̃ chınh́ xác của sự việc thı̀chi bang cứ thoải mái thuận theo lẽtự nhiên. Khi đó cha có thái độ qua loa đại khái như thelà bởi một mặt cha cho rang neu quá Chuyên tâm vào mọi việc thı̀ rat phien toái; mặt khác cha ham vui, ham chơi hơn là suy nghı. ̃Hơn nữa khi ay, cha không có hứng thú gı̀với xã hội thượng lưu, thậm chı có ̀n có chút tinh than chong đoi. Khi có đượ c khả năng phán đoán, cha nhận ra mınh ̀ đã bị những ý kien phien diện làm mờ mat. Tuy lúc đó bản thân cha van chưa nhận ra nhưng những suy nghı̃sai lam đãngăn cha theo chân lý. Khi cha thevới lòng mınh ̀ sẽthay đoi tat cả, cha bat đau thử động não suy nghı. ̃Neu so sánh cách nhın ̀ nhận sự việc mà người khác dạy cha với việc lay những ảo giác mang tınh ́ trừu tượng làm chân lý, cha nhận thay cách nhın ̀ của cha đoi với sự việc có trınh ̀ tự và khoa học hơn. Nghı̃lại quá khứ, những quan điem sai lam của cha không chı̉vevequái vật, linh hon, ác mộng… Khi cha còn nhỏ, những ý kien phien diện của cha còn là lòng tin tuyệt đoi vào những thứ cođien. Cha đãđọc rat nhieu những cuon sách co, thêm vào đó cha tiep nhận sự dạy docủa thay cô giáo, bởi thelòng tin của cha vào chủ nghıa ̃ cođien càng vững chac hơn, đieu này con không tưởng tượng đượ c đâu. Cha tin tưởng rang lương tâm và đạo đức đãbị nhan chım ̀ trong chieu dài của lich ̣ sử hy lạp cođại và la Mãcođại. Thời đại ay hoàn toàn không có gı̀ gọi là lương tâm và đạo đức. Con xem, quan điem lúc ay của cha bảo thủ tới mức nào! Ngoài ra, cha van cho rang homere và Bagier là người cođại, bởi the các tác pham của họ là kinh đien nhat, là vınh ̃ hang, đúng đan, còn Milton và tasso là những người đương đại, bởi thetác pham của họ không đáng quan tâm. Đương nhiên, bây giờ cha không nghı̃như vậy, bởi cha đã hieu ra rang cho dù là những người của ba trăm năm ve trước hay những người đương đại thı̀họ đeu giong nhau, họ chı̉ khác nhau ở thời điem họ song, còn bản chat của con người tự co chı́ kim không thay đoi, cũng giong như các loài động vật và thự c vật ngày nay hay của cođại cũng không có sự khác biệt lớn. Bởi vậy, không có căn cứ nào khang đinh ̣ đượ c rang những người của ba trăm năm hay một nghın na ̀ ̆m trước đáng tin hơn, thành tâm hay thông minh hơn. Tang lớp trı́thức luôn tin vào những đieu xưa cũ, còn những người khác lại theo đuoi trào lưu cuong tın ́ hiện đại. Như vı́dụ cha đãnói ở trên, chúng ta có thethay rang người cođại hay người hiện đại đeu có ưu điem và khuyet điem, họ có thelàm việc tot và cũng có thelàm việc xau. Tuy có thecho rang cha là tang lớp sinh sau đẻ muộn nhưng cha cũng rat vinh hạnh vı̀ cha đãý thức đượ c đieu này. Neu ta giữ lòng tin tuyệt đoi vào những đieu mang tınh ́ chat cođien thı̀những ý kien phien diện vetôn giáo của chúng ta cũng vô cùng sâu sac. Cha đãtừng cho rang neu không có quoc giáo của nước anh làm nen tảng thı̀ những người chınh ́ trự c nhat trên thegian sẽkhông còn tia hi vọng. Khi ay, cha không ý thức đượ c sự cochap trong tư tưởng của mınh, ̀ có lúc ý kien của bản thân không giong với người khác. Cũng như vậy neu ý kien của người khác không giong với ý kien của chúng ta cũng là đieu đương nhiên. Thự c telà cho dù ý kien không giong nhau nhưng chı̉can hai bên đeu tỏ rõthiện chı́ chân thành thı̀ sẽkhông dan đen tınh ̀ huong căng thang, đoi đau. Van còn một quan điem nữa, mà cha nghı̃rang đó là quan điem ngu ngoc. Đó là cho rang neu muon noi bật trên thegian thı̀phải tỏ vẻ“bỡn cợt với đời”. Khi thay những người “bỡn cợt với đời” sẽnoi danh trong thiên hạ họ bèn không chút suy nghı̃mà môphỏng lại, lay đó làm mục tiêu, nhưng thự c ra họ làm như vậy là vı̀họ sợ bị những kẻ thıch ́ bỡn cợt với đời chêcười mà thôi. Giờ đây cha đãkhông còn lạ gı̀với những việc như the, khi ở tuoi cha bây giờ, cho dù họ có học van uyên thâm, tự cho mınh ̀ là cao sang tới tới đâu thı̀ đoi với họ việc bỡn cợt với đời chang qua chı̉là một vet nhơ của họ. Nhưng neu con bat chước thái độ song như họ thı̀ cái mà con có đượ c không phải là sự khang đinh ̣ của mọi người mà chı lả ̀ sự chê bai của người đời. Neu con muon luyện cho mınh̀ khả năng suy nghı̃ưu việt con phải chú ý rang đừng đebản thân bị lừa bởi những sự việc mà nhın ̀ bengoài tưởng hợp tınh hơ ̀ ̣p lý. Con can phải can thận với Cách nói tuy nghe có vẻ chınh ́ xác nhưng bên trong lại hàm chứa nhieu lohong. Những người có khả năng lý giải tot, suy nghı̃thau đáo, khi suy nghı̃van đechı̉can họ lơ là và thả lỏng tư tưởng trong giây lát sẽgây ra những sai lam tưởng như đúng mà lại sai. Vı́như trong lich ̣ sử đãtừng có câu nói: “Dưới cheđộ chuyên chekhông có nghệ thuật và khoa học thự c sự”. Đây thự c sự là van đeđáng đechúng ta cân nhac, lẽ nào che độ chuyên che hạn che khuynh hướng nghệ thuật của con người ư? Cha không cho là như vậy. Với trınh ̀ độ khoa học kı̃thuật ở xã hội phong kien với hoàn cảnh xãhội bị khép kın ́ và trong xãhội nông nghiệp, quyen lợi của con người không đượ c đảm bảo, họ sẽ khó có đượ c sự tien bộ thự c sự. Nhưng neu nói cheđộ chuyên cheáp bức sự phát trien của toán học, thiên văn học, thậm chı́là tài năng của những nhà lý luận thı̀ đieu này không giong như những đieu mọi người von tưởng tượng. It nhat cha chưa từng nghe tới vı́dụ này. Giả sử dưới sự áp bức của cheđộ chuyên che, những người dân thường và những nhà lý luận đeu mat quyen phát bieu ý kien cá nhân, nhưng sự nhiệt tınh cu ̀ ̉a họ sẽkhông thebị tước đoạt neu họ thự c sự là người có tài giỏi. Dưới thời louis iV - thời đại đượ c coi là tàn khoc nhat của cheđộ chuyên che, corneille, racine, Moliere, Boileau, la fontaine, v.v… van cho ra đời những tác pham nghệ thuật sáng chói. Cha hi vọng con biet những tác giả này và hieu đượ c thời mà họ song, khi ay con sẽhieu đượ c những đieu cha nói không phải là giả doi. Ngoài ra, phương thức liên hệ bang thư từ cũng thinh ̣ hành vào thời faschismus khi giáo hoàng leon nam quyen lự c tuyệt đoi. Cha không ủng hộ cheđộ độc tài, thự c sự cha căm ghét cheđộ độc tài, độc tài là hành vi tội loi xâm phạm tới những quyen cơ bản nhat của con người. Cha muon nhac con, can phải phân tıch ́ xem những ý nghı̃nảy sinh trong đau con có phải là những ý kien của bản thân con hay không. Cho dù phải mat một thời gian tương đoi lâu, nhưng cha van mong con có theboi dưỡng đượ c cho mınh ̀ thói quen suy nghı̃độc lập. Con phải sap xep những ý nghı̃trong đau mınh, ̀ xem đó là ý tưởng truyen bá từ mọi người hay đó làthành quả suy nghı̃của con, xem những suy nghı̃ay có bao hàm những cách lý giải mang tınh ́ chat phien diện hay sai lam không. Mong rang con có thehài hòa quan điem của mọi người, sửa chữa những loi sai trong đó và bien quan điem ay thành của mınh. ̀ Rat nhieu năm sau đó, mọi người sẽthan phien rang: “Neu tôi biet vận dụng khả năng phán đoán của mınh ̀ sớm hơn một chút thı̀tot biet may”. Đãbiet có ngày hôm nay, vı̀ sao không hành động sớm hơn? Tat nhiên khi mac sai lam thı̀ ai cũng muon mınh ̀ là người mac sai lam ıt ́ nhat. Cách giúp con bù đap sai sót là hãy đọc sách và thường xuyên giao lưu với mọi người, nhưng tuyệt đoi không đượ c chı̉biet đón nhận kien thức mà không tư duy venhững kien thức ay. Trên thegian này có biet bao nhiêu việc phien toái, ai cũng tránh lãng phı́tư duy đoi với những việc phien toái ay, nhưng từ tận đáy lòng mınh, ̀ cha hi vọng rang con đừng vứt bỏ thói quen tư duy. Bat cứ ưu điem nào hay những hành động đạo đức, hành động tınh̀ cảm nào, một khi đã bước qua giới hạn đeu phát trien theo hướng ngượ c lại. Đieu ay cũng giong như quá khoan dung độ lượng là nuông chieu, quátiet kiệm là keo kiệt, quá dũng cảm detrở thành lomãng; còn quá can thận sẽtrở thành nhút nhát. Con à, ngoài việc phải tránh hành động thieu đạo đức, chúng ta còn can phải thận trọng đekhông bien những ưu điem và những hành vi đạo đức thành những hành vi phien diện. Con người von có tâm lý tron tránh những hành vi thieu đạo đức, khi gặp những sự việc như vậy chúng ta sẽnhanh chóng chuyen hướng chú ý chứ đừng nói là nghiên cứu kı̃càng những sự việc như the. Đương nhiên những người giỏi che giau sẽ không đượ c cha nói tới ở đây. Những sự vật đẹp đẽlúc nào cũng có thethu hút con mat chú ý của mọi người, khi mọi người nghiên cứu tım ̀ hieu chúng một cách tı̉mı, ̉ không ai không bị vẻ đẹp mêhoặc, không ai không động lòng, thậm chı́trở nên say đam - vẻ đẹp luôn như vậy, đó chınh la ́ ̀ đặc điem của cái đẹp. Khả năng phán đoán chınh ́ xác can thiet như theđay con ạ, can thiet khi con muon đạt tới giới hạn đó. Đenhững hành vi đạo đức mãi là những hành vi tot đẹp, đeưu điem mãi làưu điem, lúc nào con phải tınh̉ táo, thúc giục bản thân, không theđebản thân bị chım ̀ đam, bị mêhoặc. Cha nói với con đạo lý này cũng là vı̀muon con can thận đephòng với cái gọi là“học van uyên thâm”, đôi khi chúng sẽkhien con người ta đưa ra những phán đoán sai lam. Người có học van uyên thâm nhưng không có khả năng phán đoán chınh ́ xác sẽkhông tránh khỏi bị người đời cho là“kẻ mọt sách”, “thùng rong kêu to”. Con cũng đãcó những kien thức tương đoi roi đúng không, đebản thân không bị rơi vào vòng luan quan mà mọi người hay vướng phải, đetránh bınh ̀ luận của người đời, con can chú ý tới đieu này. Những người có kien thức uyên thâm đeu tự tin venhững đieu mınh ̀ đã học đượ c, không dedàng tiep nhận ý kien của người khác. Cha khuyên con: ve kien thức con phải uyên thâm, ve thái độ con phải khiêm nhường. Thự c tecó một songười thıch ́ ép buộc người khác phải tiep nhận quan điem của họ, hoặc tự mınh ̀ đưa ra quyet đinh. ̣ Cách làm ay có hậu quả như thenào? Hành động ay của họ sẽkhien đoi phương cảm thay ức che, bị nhục mạ và đương nhiên đoi phương sẽkhông tâm phục khau phục, thậm chı́đoi phương sẽphản kháng vı̀quátức giận, nghiêm trọng hơn còn dan tới kiện tụng. Đetránh cho con không gặp phải tınh ̀ huong như cha đãnói trên, cha không thekhông nhac nhở con rang: kien thức của con càng uyên thâm thı̀con càng phải khiêm nhường, cho dù đoi với những việc con đãnam rõnhư lòng bàn tay, con cũng phải làm như thechưa nam bat đượ c rõ sự việc. Khi con nói lên ý kien của mınh, ̀ không đượ c tùy ý, võ đoán, trước khi con thuyet phục người khác, con can phải lang nghe ý kien của họ. Dan dan con sẽ nhận ra sự khiêm nhường là đieu không the thieu trong đoi nhân xử the. Đừng bán đứng học thức, đetránh bịngười đời đánh giá là“kẻ cả”, “kẻ mọt sách”, cách nói chuyện phải phù hợp với mọi người xung quanh, không đượ c chı̉thehiện bản thân, không đượ c dùng những phương pháp tu từ đeđùa cợt trước mặt người khác, con chı̉can dien tả ý kien của bản thân một cách đơn giản nhat là đượ c, con đừng đengười ta thay con đang thehiện mınh ̀ là người có học thức phong phú hơn những người xung quanh. Kien thức giong như chiec đong ho quả quýt chı ca ̉ n đe trong túi áo của mınh. Khi co ̀ ́ người hỏi con, con đáp lại họ, con không can phải lay chúng ra đephôtrương phơi bày, càng không can phải chủ động nói với người khác bây giờ là may giờ. Bởi con không phải là chủ nhân cũng không phải kẻ canh giữ thời gian. Kien thức là một thứ trang sức can thiet. Neu thieu chúng con sẽcảm thay ho thẹn. Nhưng khi sử dụng chúng con phải vô cùng can trọng. 24. Cái đầu ưu việt với bộ óc tư duy độc lập Con thân yêu! Cha nghe nói trong cuộc thi đau gan đây con đãđánh mat chien thang vı̀ chậm một bước. Neu con giành chien thang trong cuộc thi đau này, con sẽ có đượ c thu hoạch lớn. Nhưng thật đáng tiec. Tuy nhiên, đieu làm cha tiec hơn cả là con đã đánh mat chınh mı ́ nh. Ng ̀ ay từ đau, chúng ta đã giành ưu the, nhưng khi sap chạm đen chien thang, vı̀ con do dự vào đúng thời khac quan trọng ay, khien chúng ta lướt qua chien thang, dâng hai tay thành quả cho người khác. Trong cuộc song, cha và con đeu có thethay, biet bao người làm kinh doanh thương mại, chı̉vı̀chậm ra quyet đinh ̣ mà phải chiu ̣ ton that. Chı̉ bởi sự buông lỏng một cách vôtınh, ̀ mà ảnh hưởng tới toc độ ra quyet đinh, ̣ sự nham lan ay gây ra lãng phı́ và mang lại hiệu suat kém trong công việc, thự c sự vô cùng đáng tiec cho những việc làm này. “sự trı̀ hoãn” là nguyên nhân chınh g ́ ây ra hậu quả ay. Nhà thơ người anh thekỷ XVIII Edward Young đãtừng nói: “Sự trı̀ hoãn là kẻ đánh cap thời gian”. Câu nói sâu sac này đãthehiện bản chat của sự trı̀ hoãn. Không có phương pháp hoàn mỹnào giúp con giành đượ c thành công. Nói tới kinh nghiệm, có lẽchúng ta có thehọc đượ c ıt́ nhieu từ trò chơi ghép hınh. ̀ Trong những nguyên tac cơ bản mà ai cũng biet, có một nguyên tac với tên gọi là quyet đoán. Khi phải đưa ra quyet đinh ̣ cuoi cùng, con cũng can có khả năng hieu bản chat sự việc. Đôi lúc, dù đãcó khả năng ay nhưng con van can sự hotrợ của tınh ́ quyet đoán. Con can phải đoi diện với thách thức và biet chap nhận thách thức. Thách thức càng lớn thı̀cơ hội đen với con càng nhieu. Trên thự c tecó rat nhieu người vı̀hay do dự, thieu đi sự quyet đoán mà gặp phải that bại. Có người có khả năng xử lý thông tin nhanh chóng, song lại không the đưa ra những ý kien có hiệu quả và mang tınh ́ đóng góp, họ sẽ không tránh khỏi việc rơi vào cảm giác lo âu, phien muộn. Những người như thesẽluôn đánh mat cơ hội. Khi đưa ra quyet đinh, ̣ họ chı̉luôn biet đi theo loi mòn. Dưới đây, cha sẽ hướng dan con cách ra quyet đinh. Co ̣ ́ the những đieu này con chưa từng nghe nói tới, cũng có thecon đãtừng đượ c nghe qua nhưng chưa có nhận thức venó. Con can chuan bị một tờ giay trang, liệt kêmọi thông tin lên trên. Dùng ký hiệu “+”, “-” đebieu thi. ̣ Chınh ́ giữa trang giay kẻ một đường thang, đặt những thông tin chınh ́ diện vào một cột, thông tin phản diện đặt vào một cột khác. Sau đó đánh giá những thông tin thuộc hai phương diện này. Neu con đánh giá moi mục từ một tới mười hai điem, con sẽcó đượ c ket quả cụ the. Neu dữ liệu của một cột cao hơn han dữ liệu của cột còn lại thı̀việc lự a chọn sẽrat dedàng; neu có những ý tưởng trái ngượ c con đừng ngan ngại, mà hãy bat đau suy nghı̃lại, đánh giá lại. Neu sođiem của hai cột chênh lệch không quá lớn, theo kinh nghiệm của cha, con nên đevận may của con quyet đinh. ̣ Nhưng, trước khi ket thúc mọi thao tác chuan bi, ̣ con can đưa ra ket luận cho van đe. Cho dù con đang trong tınh ̀ trạng ưu phien bat an, cũng không nên lãng phı́thời gian dù chı̉ là một phút, bởi khi con ra quyet đinh, ̣ những lo lang trong con sẽkhông còn. Khi con đãhạ quyet tâm thı̀ đừng nên dedàng thay đoi hay xao động, rat nhieu tướng lınh ̃ - người đã trải qua hàng trăm trận chien đeu hành động như vậy con ạ. Đôi khi cho dù ta đãquyet đinh, ̣ nhưng ta van sợ that bại. Đây chınh ́ là nguyên nhân dan tới sự thieu quyet đoán. Trên thự c te, khi con nhıǹ thay cơ hội bay qua cửa sophòng làm việc của con, bay vào tay người khác, neu chı̉biet trân trân đứng nhın ̀ cơ hội bay qua thı̀chi bang con hãy thử sức dù cho phải nem mùi that bại. Cha đãnhan mạnh với con rat nhieu lan rang, người có thái độ tiêu cự c không theđảm trách vị trı́ lãnh đạo. Hơn nữa một người hay thay đoi, hay chan chừ, do dự cũng không có tư cách đethử làm lãnh đạo. Làm kinh doanh chınh ́ là sự thử thách ý chı, ́ không ngừng ra quyet đinh, ̣ bỏ cái cũtạo ra cái mới, không ngừng sáng tạo, đặt cượ c vào kinh doanh, nam bat cơ hội đegiành lay thành công, thậm chı́đó là sự đả kıch ́ đưa ta tới that bại. Thự c te, những người xuat sac không phải luôn là người chien thang, chı̉là solan họ có đượ c chien thang nhieu hơn ta mà thôi. Neu con vı sờ ̣ that bại mà không dám tien bước lên phıa ́ trước thı̀ sẽkhông thegiành chien thang. Làm kinh doanh cũng the, một bước nhỏ con đi cũng có thesẽlà bước đi lớn dan con tới thành công. Sự lười nhác cũng là một nguyên nhân khien con thieu đi khả năng phán đoán một cách quyet đoán. Khi can ra quyet đinh, ̣ con lại thieu sự kiên nhan thu thập thông tin. Cha không thay có lúc nào tinh than con sa sút, nhưng cha đeýtrên bàn con thường xuyên chat đay giay tờ. Có lẽ con có thetới công sở sớm một tieng, con có thehoàn thành những công việc này trước giờ làm hoặc trước khi bat đau một ngày làm việc bận rộn? Cha hi vọng con hãy thử sức mınh x ̀ em. Có thecon đãnhận thay cha có phan ưa thıch ́ sự quyet đoán, biet nam bat cơ hội. Thự c techa là người như vậy. Song, khi cha biet quyet đinḥ của mınh ̀ là sai lam, cha van cogang thay đoi ý kien càng sớm càng tot. Làm kinh doanh, neu đi trên con đường một chieu không có đường lui, thı̀ không chı̉ lãng phı́thời gian và sức lự c, mà nghiêm trọng hơn còn gây ra ton that tương đoi lớn vemặt kinh te. Bởi thecha muon nói với con rang: hãy dành nhieu thời gian đechuan bi, ̣ khi ay quyet đinh ̣ con đưa ra sẽkhông thiên lệch; trong những tınh ̀ huong đặc biệt, con nên lưu lại đay đủ tài liệu dự phòng, vı du ́ ̣ như so liệu, ghi chép văn bản, v.v… con nên chuan bịtot những tài liệu này, đợi khi thời cơ chın ́ muoi hãy ra quyet đinh. ̣ Hành động này xuat phát từ nhu cau đánh giá khách quan đoi với những tınh ̀ hınh ̀ bên ngoài, đó không phải là sự trı̀hoãn, kéo dài thời gian. Chờ đợi thời cơ và trı̀hoãn là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. 25. Rèn luyện khả năng phán đoán chính xác, tinh tế Con thân yêu! Mạo hiem chınh ́ là việc con nam bat một cơ hội nào đó đelàm cuộc song tot đẹp hơn. Mặc dù sự mạo hiem đó có thethay đoi cách song của con, tınh ́ cách của con, hay moi quan hệ xãhội của con. Cuộc song đay sự mạo hiem, neu ta không dũng cảm đương đau sẽkhông có người rời xa gia đınh, ̀ rời xa những nơi quen thuộc với ta, không có ai ket hôn sinh con đẻ cái, không có ai vật lộn với cuộc song đexây dựng sự nghiệp. Moi người chúng ta dù ıt du ́ ̀ nhieu cũng có một chút tinh than mạo hiem. Cha cho rang người có tinh than mạo hiem nhat mà cha biet là Mundra, ông đãđặt chân tới rat nhieu vùng đat hoang, cuoi cùng ông mat ở vùng băng nguyên rộng lớn của Bac cự c. Tuy nhiên, con không can phải làm những việc kinh thiên động đia ̣ như vậy. Sự mạo hiem cũng có thechı̉ đơn giản là việc thử một đieu gı̀ đó khien người khác cảm thay khác thường. Vı́dụ như đoi công việc hay đi du lich ̣ đen một quoc gia nào đó đượ c cho là vùng đat than bı. ́ Sự mạo hiem như thetuy không thecoi là sự mạo hiem mang tınh ́ giật gân nhưng nó van có hiệu quả đoi với con người. Trong đời người không tránh khỏi những việc không vừa ý, neu con thường xuyên đoi mặt với bien co, tıch ́ lũy cho mınh ̀ kinh nghiệm phong phú trong việc xử lý van đethı̀ đen khi gặp sóng to gió lớn con sẽkhông hoảng hot lo sợ, neu không con chı̉ song đượ c một cuộc đời đượ c chăng hay chớ. Vebản thân mınh, ̀ cha không thıch ́ cuộc song nhạt nhẽo vô vi. ̣ Niem vui bat ngờ làm cho cuộc song tràn đay thú vi. ̣ Những người trẻ tuoi luôn thıch ́ cuộc song vui tươi và đay mới mẻ. Đen tuoi như cha bây giờ họ cũng sợ mạo hiem, mặc dù người lớn tuoi khi gặp thử thách rat có thesẽthat bại, hơn nữa lại càng khien bản thân già đi nhanh hơn. Nhưng cha van cho rang người lớn tuoi van nên có dũng khı thư ́ ̉ thách mạo hiem. Đôi khi trong kinh doanh người ta vôtınh ̀ phạm phải sai lam, khien cho nhân viên bỏ đi, thậm chı́gây ton that nghiêm trọng. Khi ay người quản lý lại tỏ ra bınh ̀ tınh ̃ như không có van đegı̀ xảy ra khien người ngoài cuộc không ngớt than vãn chán nản. Thự c tehọ đã đi qua rat nhieu rủi ro, khó khăn lan này không the sánh đượ c với những khó khăn mà họ đãtrải qua. Mặc dù khó khăn ay dan tới ton that nhưng cũng không thelàm họ trang tay. Trong cuộc đời, đã có nhieu lan cha muon chạy tron. Moi khi cha nhận thay bản thân có công việc on đinh, ̣ cha chı̉chuyên tâm làm tot công việc của mınh, ̀ không heđeý tới xung quanh. Dù cho mọi việc có đi vào khó khăn nhưng neu cha thay phıá trước có chút hi vọng thı̀ cha lại cogang nolự c. Một người bạn trước đây của cha có ýđinh ̣ cải tien sản pham cũ. Bác ay đãnhập hàng ton, giữ nguyên thương hiệu von có của sản pham và tự ket hợp thêm những hınh a ̀ ̉nh quảng cáo bat mat, roi đưa những sản pham đó vào thi trư ̣ ờng. Y tưởng đó đãgợi lên rat nhieu suy nghı̃đoi với các thương nhân. Họ chap nhận cho trao đoi nên đãnhập hàng, kı́ những đơn đặt hàng so lượng lớn. Khi họ bat tay với người nhân viên ngân hàng trước đây họ đãtừng đàm phán, họ hứa rang khi họ ở nhà sang, lái xe đẹp, họ nhat đinh ̣ sẽkhông quên người nhân viên đó. Khi đó họ đeu nghı̃họ đãnam chac phan thang trong tay. Khi nhın ̀ thay những kiện hàng lớn đượ c các nhà phân phoi kéo đi, trong lòng họ cảm thay vui mừng khôn xiet. Nhưng khi họ nhın ̀ thay hàng hóa bịtrả lại kho thı̀trong lòng họ không biet nên cảm nhận thenào, đặc biệt là vào những lúc có mặt của người nhân viên ngân hàng nọ. Sau thử thách này họ không thu đượ c ket quả gı nhưng đo ̀ ́ là bài học cho họ. Trên thương trường kẻ that bại đôi khi lại đượ c nhieu hơn người chien thang. Vậy nên làm thenào đevạch ke hoạch cho thử thách mới mà không that bại. Những người đãkinh qua sự that bại sẽnhanh chóng nhận ra rang có sự khác biệt vô cùng lớn giữa việc suy nghı̃sâu sac kı̃càng và hành động bộc phát. Cho dù làm việc gı̀con cũng can có đủ nen tảng vevon. Trên nen tảng đó con đau tư vào những lınh ̃ vự c đáng đeđau tư. Cha nhận ra rat nhieu người am hieu kinh doanh thường đem von phân tán ra nhieu ngành nghekhác nhau, cách làm như vậy sẽkhông tránh khỏi bị người đời phêphán là mạo hiem, nhưng đó cũng là cách làm on đinh ̣ nhat. Có những người đã “đặt cửa” ở những dự án họ cho là đãchac chan nam trong tay, thậm chı́ họ đã đo vào đó tat cả tài sản của mınh. ̀ Tuy nhiên, ket cục của lòng tham quá độ chınh ́ là sự phá sản. Họ phải tận mat nhın ̀ thay những giá trị mınh̀ đau tư bang xương bang máu bị cuon đi, ruột gan họ như bị giày xéo. Cũng như con đặt toàn bộ sotrứng vào trong một cái giỏ sẽrat khó tránh đượ c tat cả so trứng đó không còn nguyên vẹn. Trong kinh doanh còn có một đạo lý mà các thương nhân năm châu bon belàm chuan mự c đó là: cho dù sản pham hay dich ̣ vụ tot tới mức nào nhưng khi bat tay vào làm cũng không thecó con đường nào thuận buom xuôi gió. Một người bạn khác của cha dự đinh ̣ mở rộng nhà xưởng, trong 5 năm liên tiep việc kinh doanh luôn mang lại lợi nhuận lớn. Thelà bác ay mượn tien chuyen công ty tới một nhà máy mới, mua thiet bị mới, đợi doanh thu tăng lên. Nhưng một đieu mà bác ay không ngờ tới đãxảy ra ba trong sonăm đoi tác hợp tác tot nhat với bác ay đã nảy sinh van đe, bác ay nhanh chóng mat đi 50% thị phan. Đúng là họa vôđơn chı, ́ lạm phát xảy ra như cơn loc đãcuon đi sản nghiệp của bác ay. Mặc dù bác ay đãmay man vượt qua khó khăn nhưng thiệt hại đó suýt chút nữa khien bác ay không còn đường lui. Tuy gặp phải rủi ro liên tiep nhưng bác ay không helan tránh. Moi lan gặp phải rủi ro mạo hiem, bác ay đeu chuan bi tinh tha ̣ n đoi đau với that bại và không ngừng nghı r̃ a những đoi sách mới đe tránh tiep tục bi thie ̣ ̣̂t hại. Neu con có ý đinh ̣ tien quân vào một ngành nghenào đó con can tıch́ lũy kinh nghiệm, hậu quả của việc thieu kinh nghiệm chı̉ có một đó là con sẽbị đá ra khỏi cuộc chơi. Trừ phi con có sự giúp đỡ của những người lão luyện trong nghe, neu không con đừng tùy tiện thử thách mınh ̀ trong lınh ̃ vự c mới, và kecả có một người lão luyện giúp con thı̀ khi bat tay vào việc cũng không heđơn giản. Cha còn nhớ câu chuyện ve một chàng trai rat nhanh nhẹn, cậu ta muon mở một công ty kinh doanh ôtô của riêng mınh ̀ nên quyet đinh ̣ tới làm thuê cho một công ty kinh doanh veô tô noi tieng. Cậu ta không can bỏ ra bat cứ đong von nào, không phải chiu ̣ bat cứ rủi ro nào van có thenam đượ c bı́ quyet then chot của ngành ôtô. Ba năm sau cậu ta mang theo khoản tien vay đượ c và biên lai cam corời khỏi công ty nọ, bat đau hành trınh ̀ xây dựng sự nghiệp riêng. Hai năm tiep sau đó cậu ta đãđặt chân lên con đường mơ ước của mınh ̀ và trở thành đại lý cho một công ty kinh doanh ôtôquy môlớn. Cậu đãtừng nói công việc đau tiên đãgiúp cậu hieu ra rang cậu thự c sự phù hợp với ngành này. Rat nhieu người hoàn toàn không biet mınh ̀ hợp với ngành nào đetới mức bản thân phải tiêu ton sức lự c, thậm chı́ còn phải đau khoở những ngành mà bản thân mınh ̀ không thıch. ́ Neu con không muon bị hạ gục khi gặp rủi ro thı̀con phải cogang tới cùng. Bat đau một sự nghiệp mới hiem khi sự việc đượ c thuận buom xuôi gió như ý muon. Neu con thieu đi nghị lự c thı̀thà con đừng thử thách bản thân còn hơn. Ngoài ra con can can răng chiu ̣ đựng đevượt những ngày tháng khó khăn nhat trong giai đoạn bat đau làm quen với một ngành nghemới. Tuy không có việc làm còn tot hơn làtự mınh ̀ làm ông chủ nhưng vịtrı́này không phải ai cũng làm đượ c. Đây là vịtrı́yêu cau một người có khả năng đón nhận rủi ro mạo hiem. Khi ngoi vào vị trı́này con sẽgiong như một vịthuyen trưởng của con tàu, con phải tım̀ kiem hải trınh ̀ khi không có tuyen đường an toàn đi bien trong tay. Neu con muon ngoi vào vịtrı́này con phải trải qua thử thách sóng to gió lớn. Có những người không chı̉that bại một lan mà that bại nhieu lan, như vậy họ mới có kinh nghiệm. Kinh nghiệm phải do mınh ̀ tự trải nghiệm mà tong ket nên, không có con đường học hỏi nào khác, quan trọng là khi that bại đánh ngãcon xuong đat con phải biet đứng lên. Neu con gục ngãmà không đứng lên đượ c, đó sẽlà đieu đau khonhat trên đời. Bà của con đãtừng mơ ước đượ c song những ngày tháng yên bınh ̀ hạnh phúc, nhưng bà không biet cụ themınh ̀ nên làm gı, ̀ tuy nhiên bà có dũng khı́thử thách bản thân. Bà tıć h lũy đượ c hai nghın ̀ đô-la đephòng khi phá sản. Ong con đãtán dương bà rang: “Bà còn có đau óc tınh ́ toán hơn tôi đay!”. Con ạ, thự c tesức khỏe, công việc hay quan hệ xãhội hay làm kinh doanh buôn bán trong đời người cũng là một sự mạo hiem. Mạo hiem không phải là sự lự a chọn mang tınh ́ chat sinh tử mà là thái độ quyet tâm chien thang khi con gặp khó khăn. Niem vui trong cuộc song hoàn toàn nam trong sự mạo hiem, neu không có rủi ro, mạo hiem thı̀ có lẽ cha đãtrở thành người nông dân đời thứ ba dự a vào sức lự c của mınh̀ đemưu sinh trên đong ruộng, còn con - con trai của ta - con chınh ́ là đời thứ tư. 26. Hành động quyết đoán Con thân yêu! Hôm nay cha cảm thay rat mỏi mệt, toàn thân như bat lự c. Nguyên nhân là hôm nay có một vịthân sı̃già có họ hàng với chúng ta tới thăm cha, ông ta vừa có học van uyên thâm lại là người cao sang. Cha và ông ay cùng dùng bữa toi, hàn huyên chuyện trên trời dưới bien, đó von là một việc rat vui nhưng cha không cảm thay một chút vui vẻ nào mà ngượ c lại cha thay rat mệt mỏi. Cha phải nói là ông ta là“mọt sách” trứ danh. Chúng ta van thường quan niệm những câu giao tiep hàng ngày là những câu nói không có nội dung và vônghıa, ̃ song những câu nói của vị thân sı̃này lại khien người ta cảm thay chán nản, ông ta sử dụng nhieu vı́dụ trong các tác pham kinh đien. Neu ông ta nói những câu nói thông thường còn có thekhien người ta vui vẻ thoải mái, có lẽchac vı̀ ông ta thường xuyên vùi đau trong sách vở nên cách nói cũng chın ̉ chu như trong suy nghı̃của ông ta vậy, không hecó một chút sơ hở nào, khien người ta cảm thay rat ức che. Tuy một sođieu ông ay nói rat có lý nhưng cộng thêm thái độ cochap, những hành động mang tınh ́ ép buộc thậm chı́thôlokhien cha chım̀ đam vào suy nghı̃trong một quãng thời gian. Có lẽvehọc thức ông có những thành tıch ́ đáng nenhưng veđoi nhân xử thethı̀ông hoàn toàn không hieu biet. Sự việc này khien cha nhận ra rang việc chọn một đoi tượng nói chuyện cũng là việc quan trọng. Đôi khi cha chọn những người giỏi nói chuyện phiem đegiao lưu còn hơn, logic của những kẻ mọt sách suot ngày vùi đau vào sách vở khien người ta không thechiu ̣ noi. Vı́như khi vị thân sı̃đó luận bàn ve chủ đe“thegiới là gı?”̀ . Neu con ngat lời ông và xen vào rang: “Không phải như the” thı̀ cuộc trò chuyện ay đừng mong có hoi ket. Neu đoi phương là nghiên cứu sinh của một trường đại học, ông sẽcho đó là kı̀ phùng đich ̣ thủ của ông, sau một loạt các luận chứng ông đi đen ket luận hạ gục đoi thủ, thậm chı́những chi tiet nhỏ nhặt ông cũng không chiụ bỏ qua. Bang những phân tıch, ́ giả thiet, giải thıch ́ mang tınh ́ triet lý, cuoi cùng ông đưa ra ket luận, cho tới khi ông giành chien thang với cái đau bác học của mınh ̀ - bởi thang lợi đoi với ông là đieu đương nhiên, ông luôn cho là như vậy. Cha nghı̃giao lưu với những người như thethự c chat không có chút ý nghıa ̃ nào, họ không biet quan sát người khác, không biet tım ̀ hieu the giới một cách thự c sự, họ không biet tım ̀ hieu sở thıch ́ và đặc điem của những người đang song quanh họ. Trong mat họ thegiới chı̉ là một điem mù. Con sẽnhận ra rang cho dù trong phòng thı́ nghiệm họ ket luận: “Con người thıch ́ đượ c tán dương”, nhưng họ cũng không thetán dương người khác một cách hoàn hảo, bởi lẽtrên thự c tehọ chưa he tán dương ai. Họ sẽthường tán dương người khác mà không phân biệt đượ c hoàn cảnh, đoi tượng, do họ chọn không đúng thời điem hoặc không đúng chomà dan tới những hậu quả ngượ c lại. Vậy thı̀chang thà đừng tán dương người khác còn hơn. Con hãy nhớ lại những người chı̉ nghı̃tới những việc của bản thân, khi đứng giữa tập thelớn, họ không ý thức đượ c hoàn cảnh xung quanh, họ không hieu vesở thıch ́ của người khác mà lại hap tap đưa ra lời lẽ tán dương, những người xung quanh sẽ đưa ra lời lẽthenào ư? Mọi người sẽnghi ngờ, lo lang, thậm chı́kinh ngạc ve đieu anh ta nói. Con người giong như màu sac. Giong như Newton có thedùng lăng kınh ́ đephân tách màu sac của ánh sáng, ta có thetưởng tượng dùng ánh sáng làm vı́dụ đephân loại con người, loại người này là màu sac này, loại người kia là màu sac kia. Nhưng với những người thợ nhuộm thı̀ không như the. Những người thợ nhuộm có kinh nghiệm phong phú biet màu sac có độ sáng, có độ màu, thậm chı́ họ còn biet màu sac đó là sự hòa trộn của những màu sac nào, kecả những màu sac đơn giản nhat, họ cũng biet nó đượ c tạo nên từ những dải màu nào. Trên thegian không có ai chı̉mang một màu duy nhat, con người ai cũng là sự tong hợp của các màu dù ıt ́ hay nhieu. Hơn nữa, con người giong như sợi tơ, không ngừng bien đoi màu sac theo sự thay đoi của môi trường. Những người có chút hieu biet đeu hieu đạo lý này, những học giả tự tách mınh ̀ xa rời xãhội, sẽkhông hieu đượ c đieu đó, bởi những đạo lý ay không phải chı̉dùng đau óc là nghı̃ra. Những nhà nghiên cứu luôn muon đem những đieu học đượ c đehoán vị với thự c tien, nhưng họ luôn nhận thay đieu đó là hoàn toàn không the. Đieu đó giong như một người chưa từng tiep xúc với vũđạo cho dù đãnghe rat nhieu bản nhạc, nghiên cứu rat nhieu vevũđạo nhưng không thenhảy đượ c dù là điệu nhảy đơn giản nhat. Những người biet quan sát, tım̀ tòi nghiên cứu sẽhieu đượ c tác dụng của “lời khen”, họ biet đượ c vào lúc nào và ở nơi đâu những lời tán dương sẽcó đượ c hiệu quả tot nhat, thậm chı́họ còn biet dùng nhieu cách khác nhau đeca tụng người khác. Không nhat thiet bang cách trự c tiep mà có thebang những cách khéo léo, so sánh, hay ngam ý, họ đã phát huy đượ c toi đa tác dụng của những lời tán dương. Đãnhieu lan cha chứng kien những người màta hay gọi là dân giang ho, học van của họ không uyên thâm, nhân cách không phải cao sang song họ lại khien cho những người có kien thức, có pham cách nhưng không hieu sự đời phải quay cuong, mặc cho họ chi phoi. Có sự khác biệt lớn vemặt bản chat giữa người biet quan sát cuộc song, dùng tâm của mınh ̀ đehieu nhân tınh ̀ thethái và người chı̉ biet thu lượm kien thức trên sách vở nhưng không hieu việc đoi nhân xử the. Những người biet quan sát cuộc song luôn giỏi giang thành đạt hơn những người chı̉biet học kien thức trên sách vở. Triet lý ay giong như việc những chú ngự a đượ c huan luyện và có tochat sẽhữu dụng hơn những chú lừa không đượ c huan luyện. Giờ cũng đen lúc con tong ket những kien thức đã học, tong hợp những đieu mà con đãnghe thay, đãnhın ̀ thay. Con can xây dựng cho mınh ̀ khả năng phán đoán, xây dựng cho mınh ̀ nhân cách, thói quen, tác phong, cách làm việc, lenghi và phong độ của riêng con. Tiep đó con can tım ̀ hieu thêm venhân tınh ̀ thethái, rèn luyện khả năng đoi nhân xử the, đừng ngại đọc những cuon sách viet vexãhội học, và neu con biet ket hợp với thự c tien cuộc song thı̀ sẽtot hơn. Vı́ như con có thesuy nghı̃sâu sac venhững câu châm ngôn của la rochefoucauld, sau đó con có theứng dụng những câu ngạn ngữ ay trong giao tiep với mọi người. Với những cuon cuon sách của la Bruyere, sau khi đọc xong con có the ket hợp với những đieu trong tác pham này với thự c tien trong những buoi giao lưu. Trên sách vở đãviet rat đay đủ vetâm lý của con người, con không thechı̉ biet thỏa mãn mınh ̀ ở việc tım ̀ kiem kien thức sách vở, neu không thự c tien hóa những kien thức mà con thu thập đượ c từ sách vở, vậy thı̀những kien thức con vat vả học tập bao lâu nay đeu trở thành vônghıa. ̃ Cũng giong như con oc sên cả đời nam trong vỏ, giở bản đonhıǹ lên đó chăm chăm may tieng đong honhưng van không biet gı̀ vethegiới này. Cho dù con muon thu hút sự chú ý trong những buoi họp mặt riêng hay muon thuyet phục công chúng ở những nơi công cộng, ngoài nội dung mà con muon nói ra, quan trọng nhat là con phải đeýđen thái độ, bieu cảm, phong thái, pham cách, giọng nói, những tiêu chuan và những trọng điem noi bật khác. 27. Đối đầu với thử thách Con thân yêu! Hôm nay cha muon kecho con vecâu chuyện cha đenghịthượng viện đoi lich ̣ Julius thành lich ̣ gregory, có lẽcâu chuyện này sẽtrở thành tài liệu tham khảo cho con. Lich ̣ Julius nhieu hơn lich ̣ dương mười một ngày. Sau khi cân nhac, giáo hoàng gregory xiii đãsửa đoi lich ̣ Julius, và lich ̣ Julius đãtrở thành lich ̣ pháp thông dụng dưới thelự c của thiên chúa giáo. Ngoài Nga, thụy Đien, anh quoc, các nước châu Au đãnam trong phạm vi ảnh hưởng của đạo giáo mới. Châu Au đãsử dụng lich ̣ pháp gregory, còn chúng ta van đang sử dụng lich ̣ Julius, đó là sự lự a chọn không hesáng suot chút nào. Ngoài cha ra, rat nhieu nhà chınh ́ trị và các thương nhân đi công tác nước ngoài đeu cảm thay bat tiện của lich ̣ Julius. Bởi the, cha cho rang can phải thay đoi lich ̣ pháp của nước anh, phải quyet tâm hành động càng nhanh càng tot. Dưới đây là những lời trınh ̀ bày của cha với thượng viện veviệc thay đoi lich pha ̣ ́p: Trước tiên, với sự hotrợ của những luật sư, những nhà thiên văn học hàng đau, đại diện cho quoc gia tôi, tôi xin đưa ra bản dự luật, những công việc tiep sau đây sẽ do tôi hoàn toàn chiu ̣ trách nhiệm. Mặc dù người đưa ra phương án sửa đoi pháp lich ̣ là người ngoài ngành thiên văn như tôi đây, nhưng đedự luật đượ c thông qua, tôi xin phép đenghị viện biet tôi cũng có chút hieu biet vepháp luật và thiên văn, đong thời tôi cũng xin phép đenhững thành viên nghị viện chưa hieu rõvenhững thuật ngữ, các phương án của pháp luật và thiên văn có cái nhın ̀ nhat đinh v ̣ e lınh vư ̃ ̣ c này. Đoi với cha việc trınh ̀ bày các kien thức vethiên văn học và học tieng xlavơ không phải là đieu khó, nhưng những thành viên nghị viện không có hứng thú nghe cha giải thıch ́ venhững kien thức thiên văn học khó hieu ay. Bởi thecha quyet đinh ̣ không dùng phương pháp liệt kê nội dung bang thuật ngữmà đoi sang phương pháp thu hút sự chú ý của họ, từ lich ̣ ai cập tới lich ̣ greg- ory, cha thêm vào đó những câu chuyện kı̀lạ và hap dan, tạo nên một sự môtả tong thevà sinh động. Ngoài việc sử dụng những kı̃năng trınh ̀ bày, cha còn dùng các biện pháp tu từ, linh hoạt vận dụng các động tác của cơ theđethu hút sự chú ý của người nghe. Cách làm này quả nhiên có hiệu quả, sau đó cha mới đi sâu vào chủ đecủa buoi thảo luận và cha đãgiành đượ c thành công rự c rỡ. Cha không sử dụng cách nói mang tınh ́ logic cao nhưng đãkhien các thành viên của nghị viện hieu đượ c bản chat van đe. Sau bài phát bieu của cha, sự xuat hiện của vị công than cuoi cùng - người cuoi cùng giúp cho bản dự luật đượ c thông qua đó là nhà toán học hàng đau của châu Au Magnus andreas fuerth, ông đã có một bài phát bieu chuyên đe. Tuy nhiên, bài phát bieu của ông không thu đượ c cảm tınh ̀ của người nghe. Nhưng với một người không hieu biet nhieu vekhoa học như cha lại giành đượ c sự yêu men của mọi người. Đôi khi thegian là như vậy đay con ạ. Con cũng từng có những cảm nhận như theđúng không? Khi một người có giọng nói khó nghe, ngữ điệu kı̀ quái, ăn nói mơ ho, con sẽ không hieu, không muon tiep lời, thậm chı́ chán không thèm chú ý tới anh ta. Nhưng neu một người nói chuyện khien người khác gan gũi thı̀ mọi người không chı̉ muon giao lưu trò chuyện, mà thậm chı́ còn yêu thıch nha ́ ̂n cách của anh ta. Neu con muon câu nói của con có sức thuyet phục thı̀ nội dung con nói phải đay đủ, trọn vẹn và không thebỏ qua những tınh ̀ tiet nhỏ. Neu con cho rang chı̉can bieu đạt nội dung một cách rõràng đúng trınh ̀ tự mà không can chınh ̉ lý, bosung thêm chi tiet nào là có theđặt chân vào giới chınh ́ trị thı̀ đó là một quan điem sai lam. Khi đứng dien thuyet trước mọi người, ngoài nội dung, mọi người còn quan sát khả năng hùng biện của con. Cho dù là con muon thu hút sự chú ý của mọi người trong buoi tiệc cá nhân nào đó hay con muon thuyet phục công chúng thı̀ngoài nội dung, quan trọng hơn con can phải chú ý đen những chi tiet nhỏ như thái độ bieu cảm, phong thái, giọng nói, sự chınh ́ xác và những điem noi bật của bài thuyet trınh. ̀ Cha cho rang ngài Pitt, Bộ trưởng Bộ tư pháp trước đây và ngài Miller là những nhà dien thuyet hàng đau của nước ta. Chı̉có hai nhân vật này mới đủ khả năng làm nghị trường nước anh đang on ào phải lang xuong, khien những nghị viên đang tranh cãi kich ̣ liệt phải im lặng và bınh ̀ tınh ̃ nghe họ trınh ̀ bày quan điem. Neu con đượ c tận mat chứng kien buoi dien thuyet của họ, chac chan con sẽbị mêhoặc. Khi họ dien thuyet, Quoc hội im lặng tới mức ngay cảtieng kim rơi cũng có thenghe thay. Thường thường, khi nghe những bài dien thuyet của họ xong, cha thường suy ngham một cách tı̉mı̉nguyên nhân của nhieu van đetrong bài dien thuyet ay. Là do nen tảng lý luận của họ vững chac ư, nội dung họ trınh ̀ bày phong phú ư? Vı̀ sao buoi dien thuyet của họ lại có sức thuyet phục lớn như vậy? Khi cha suy nghı̃van đemột cách tı̉ mı̉ cha nhận ra rang nội dung mà họ dien thuyet hoàn toàn rong tuech, thieu đi nội dung chınh. ́ Đieu đó chứng tỏ rang khi họ dien thuyet, họ đãdùng vẻ be ngoài đe thu hút sự chú ý của công chúng. Trong một cuộc họp có hai đen ba thành phan trı́thức, những lời dien thuyet rõ ràng mạch lạc không chınh ̉ sửa thêm bớt sẽ có sức thuyet phục nhat đinh, ̣ nhưng trong những buoi dien thuyet trước đông người thı̀những đieu này không còn phù hợp. Thự c tephải nghe người khác giáo huan không là đieu làm cho người ta thay thoải mái, đieu đó có nghıa ̃ là bản thân chúng ta không có kien thức. Nhưng chúng ta van vui vẻ thoải mái khi nghe người khác dien thuyet. Bởi theđelàm người nghe không khó chiu, ̣ những đieu con nói phải đi theo ýthıch ́ của người nghe, the giới này von như the con ạ. 28. Thực tiễn giá trị hơn lý thuyết suông Con thân yêu! Một vị luật sư đãtừng nói với cha: “Tôi không theđứng trước đám đông và phát bieu ý kien giong như anh, bởi tôi không thechap nhận sự phê bınh ̀ từ người khác”. Cha cảm thay vô cùng kinh ngạc nên đãthử tım ̀ hieu vevị luật sư nọ và cha thay quả nhiên ông ta đãbị những lời phêbınh ̀ làm cho roi loạn tâm tư, hơn thenữa là vı̀những nguyên nhân rat cá nhân như cách mặc quan áo, cách chủ trı̀ hội nghi. ̣ Còn cha, từ trước tới nay cha không đeýtới sự phêbınh ̀ của người khác chủ yeu vı̀ hai nguyên nhân này: Thứ nhat là, neu cha sợ phêbınh ̀ như vị luật sư kia, thı̀ cha sẽđánh mat sự tự tin. Trừ phi con dũng cảm gạt bỏ những lời gièm pha ác ý, neu không cuoi cùng chınh ́ đieu này sẽhạn chesự phát trien của bản thân con. Đó là đieu cha hoàn toàn không muon. Khi cha còn trẻ, cha có một người bạn tên là eric, ở trường đại học bác ay học chuyên veâm nhạc. Cha đãtừng vô cùng khâm phục khả năng tập trung vào âm nhạc của bác ay. Sau khi tot nghiệp bác ay giành đượ c học bong và tiep tục học cao hơn. Cha còn nhớ vào một ngày mùa hè, cha tới thăm bác ay, bác ay van luyện đàn rat hăng say, moi ngày đen tám, chın ́ tieng đong ho. Cha và bác ay đãnói chuyện với nhau trong một khoảng thời gian ngan ngủi, cha chúc bác ay sớm trở thành một nghệ sı̃dương cam. Nhưng một năm sau gặp lại, cha thay bác ay hoàn toàn thay đoi. Bác ay đãxin đượ c học bong của học viện âm nhạc noi tieng nhat nhưng không theo học noi tới tám tháng thı̀ bác ay đãthôi học. Nguyên nhân là vı̀ bác ay phải bieu dien trước đông đảo khán giả và bác ay không thechap nhận những lời phêbıǹ h khác nhau của khán giả. Có những lời phêbınh ̀ nói đúng điem yeu của bác ay, lại có lời phêbınh ̀ xuat phát từ sự ghen ti, ̣ ác ý. Chınh ́ vı̀ thebác ay gục ngã. Tới khi gặp lại cha, bác ay đãrat lâu không động tới đàn piano. Không chı̉ có bác ay cảm thay đau khomà ngay cả cha của bác ay cũng tỏ ra rat lo lang cho bác ay. Mặc cho người khác khuyên nhủ thenào, eric van không thegạt bỏ đượ c những chuyện trong lòng. Bác ay không tự xây đượ c bức tường chong lại sự gièm pha, phêphán trong lòng mınh. ̀ Bởi thelòng tự tin đã bị tan thành những mảnh vỡ bởi những lời phêphán. Cuoi cùng bác ay quay trở lại trường đại học và xin giay chứng nhận học vi, ̣ ketừ đó không bao giờ bác ay nhac tới âm nhạc nữa. Đã rat lâu roi cha không gặp lại eric, cũng như không nghe đượ c thông tin gı̀từ eric, không biet bây giờ bác ay song ra sao. Bác ay có tài năng trời phú, nhưng chı̉vı̀những lời gièm pha không căn cứ đãphá vỡ thành tıch a ́ ̂m nhạc của bác ay. Thứ hai là, thự c tecó rat nhieu lời phêbınh ̀ hoàn toàn không có căn cứ. Cha biet có những người bản thân họ hoàn toàn không có thành tıch́ nhưng lại rat thıch ́ bınh ̀ luận vesự đượ c mat của người khác. Neu con đeý tới lời phê bınh ̀ của những người này, thı̀ hoàn toàn chı̉ lãng phı́ thời gian bản thân mà thôi. Khi còn trẻ, cha cũng từng trải qua những sóng gió như eric. Khi ay cha cam báo cáo trong tay, đọc những lời phê bınh ̀ của giáo sư hướng dan cha, rat lâu sau đó cha không thequên đượ c: “Chastain, từ trước tới nay tôi chưa bao giờ đọc một báo cáo vôvị và nặng nenhư của cậu, tôi nghi ngờ không biet cậu đãvào trường đại học này như thenào”. Khi ay cha không học đượ c cách dày mặt, vờ như không có chuyện gı̀ xảy ra. Đương nhiên vı̀ thecha bị những lời phê bınh ̀ ác ý của vị giáo sư ay tác động tới mức bản thân trở nên hèn nhát không dám tự bảo vệ bản thân. Nhưng ngày hôm nay cha rat muon nói với vị giáo sư đó rang: “Thưa giáo sư, lương của giáo sư đượ c chi trả từ khoản tien của những người nộp thuecho quoc gia, bởi thehướng dan tôi viet một báo cáo đạt tiêu chuan là trách nhiệm của giáo sư. Neu đen cuoi kı̀giáo sư van chưa thedạy tôi viet một báo cáo đạt tiêu chuan, vậy giáo sư chınh la ́ ̀ vi gia ̣ ́o sư vô trách nhiệm nhat mà tôi đã từng gặp”. Đôi khi những lời ác ý chı̉xuat phát từ những người có tınh ́ cách quái gở. Chı̉là vı̀họ nhieu tuoi hơn, hoặc giàu kinh nghiệm hơn, hoặc giàu có hơn chúng ta. Có những người không biet nên ứng phó với những lời phêphán ác ý ay như thenào, thật may man cũng có những người giong như cha, biet phải xử sự như nào trong hoàn cảnh ay. Đó là việc xảy ra khi cha vừa tot nghiệp đại học. Cha vừa học vừa làm tại một công ty nọ, lương của cha rat thap, ngoài sotien phải chi trả cho ăn uong và thuê nhà, cha còn lại không đáng bao nhiêu. Một ngày nọ một người bạn đã giúp cha tım ̀ một công việc viet sách đekiem thêm, như thecha có the có thêm một khoản thu nhập nữa. Vài ngày sau đó người bạn ay lại giới thiệu cha đen làm công việc ketoán thay cho người quen của cậu ay (Người quen của cậu ta đãthành lập một công ty hoàn thuexăng dau khác). Như thecha đãlại có thêm một khoản thu nhập. Nhưng công ty cha đang làm không cho phép cha kiêm nhiệm chức vụ ở một công ty khác. Tuy cha đãphá vỡquy đinh ̣ nhưng cái mà cha có đượ c chı̉là một chút tien nhỏ. Một ngày nọ, việc làm của cha bị một người đong nghiệp thıch́ hoạnh họe và keo kiệt tiet lộ. Cha bước vào phòng làm việc của người quản lý. Ong ta chat van vecông việc mà cha đang kiêm nhiệm. Cha đã báo cáo với vị quản lý rõđau đuôi ngọn ngành. Ong ta đãhỏi cha vı̀sao dám phá vỡ quy đinh ̣ của công ty và muon đuoi việc cha, ông ta cho rang cha có loi, muon ngăn cản kı̀thi cuoi kı̀của cha. Cha đãkecho ông ta nghe veviệc viet sách của mınh, ̀ ông ta đãmang cha là kẻ lừa đảo, đã hủy hoại danh tieng của công ty. Khi ông ta đang than vãn, cha đãmạnh dạn phát bieu ý kien của mınh r ̀ ang: “Tôi đãkiêm nhiệm công việc khác mà không đeý đen quy đinh ̣ của công ty, đó là loi của tôi, như ông nói đó là phạm pháp, nhưng tôi làm người học việc ở công ty này đãba năm roi, mà lương của tôi chı̉dừng ở mức hai trăm đô-la. Gia đınh ̀ tôi cách đây 1500 km, tôi không thesong """