🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Cẩm Nang Về Kỹ Năng Giám Sát Của Đảng Ebooks Nhóm Zalo Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n Chñ tÞch Héi ®ång: TS. NguyÔn thÕ kû Phã Chñ tÞch Héi ®ång: TS. NguyÔn Duy Hïng Thμnh viªn: TS. NguyÔn tiÕn hoμng TS. NguyÔn an tiªm TS. Vò Träng L©m TËp thÓ t¸c gi¶ TS. Lª V¨n Gi¶ng Cao V¨n Thèng lêi nhμ xuÊt b¶n §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø X cña §¶ng ®· chÝnh thøc giao chøc n¨ng, nhiÖm vô gi¸m s¸t cho c¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp, chi bé, coi kiÓm tra, gi¸m s¸t tr−íc hÕt lμ nhiÖm vô cña c¸c cÊp ñy, g¾n c«ng t¸c kiÓm tra víi c«ng t¸c gi¸m s¸t, cã gi¸m s¸t míi ph¸t hiÖn ®−îc c¸c vÊn ®Ò míi, kh¾c phôc ®−îc thiÕu sãt, khuyÕt ®iÓm ngay tõ lóc míi manh nha. Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng ®· ban hμnh NghÞ quyÕt sè 14-NQ/TW ngμy 30-7-2007 vÒ t¨ng c−êng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t cña §¶ng; Bé ChÝnh trÞ khãa X ®· ra QuyÕt ®Þnh sè 25-Q§/TW ngμy 24-11-2006 ban hμnh H−íng dÉn thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t vμ kû luËt cña §¶ng trong Ch−¬ng VII vμ Ch−¬ng VIII §iÒu lÖ §¶ng khãa X; ñy ban KiÓm tra Trung −¬ng ®· ban hμnh bèn h−íng dÉn thùc hiÖn c«ng t¸c gi¸m s¸t cña c¸c cÊp ñy, ban th−êng vô cÊp ñy, c¸c ban cña cÊp ñy, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp vμ cña chi bé. Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng khãa XI ®· ban hμnh QuyÕt ®Þnh sè 46-Q§/TW ngμy 01-11-2011 ban hμnh H−íng dÉn thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t vμ kû luËt cña §¶ng trong Ch−¬ng VII vμ Ch−¬ng VIII §iÒu lÖ §¶ng khãa XI, trong ®ã cã 5 nh÷ng néi dung bæ sung, söa ®æi vÒ c«ng t¸c gi¸m s¸t cña §¶ng. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn NghÞ quyÕt sè 14-NQ/TW cña Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng, H−íng dÉn cña Bé ChÝnh trÞ vμ c¸c h−íng dÉn cña ñy ban KiÓm tra Trung −¬ng vÒ thùc hiÖn c«ng t¸c gi¸m s¸t cña §¶ng cña c¸c cÊp ñy, c¸c ban cña cÊp ñy, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp vμ cña chi bé ®· ®¹t ®−îc kÕt qu¶ b−íc ®Çu rÊt quan träng, gãp phÇn phôc vô thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh trÞ, c«ng t¸c x©y dùng §¶ng cña c¸c ®Þa ph−¬ng, ®¬n vÞ vμ trong toμn §¶ng. Tuy nhiªn, gi¸m s¸t lμ nhiÖm vô míi, chñ thÓ gi¸m s¸t cßn cã nh÷ng khã kh¨n, lóng tóng vÒ nhËn thøc, vËn dông thùc hiÖn nguyªn t¾c, ph−¬ng ph¸p, tr×nh tù, thñ tôc gi¸m s¸t, vÒ x¸c ®Þnh ®èi t−îng, néi dung gi¸m s¸t cô thÓ ®èi víi tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn; ®èi t−îng gi¸m s¸t cßn nhËn thøc ch−a ®óng, ch−a n¾m v÷ng quyÒn vμ tr¸ch nhiÖm cña m×nh khi ®−îc gi¸m s¸t. §Ó gãp phÇn thèng nhÊt nhËn thøc vμ hμnh ®éng trong thùc hiÖn c«ng t¸c gi¸m s¸t, Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt xuÊt b¶n cuèn s¸ch CÈm nang vÒ kü n¨ng gi¸m s¸t cña §¶ng do TS. Lª V¨n Gi¶ng (nguyªn ñy viªn ñy ban KiÓm tra Trung −¬ng) vμ ®ång chÝ Cao V¨n Thèng (Vô tr−ëng Vô Nghiªn cøu C¬ quan ñy ban KiÓm tra Trung −¬ng) chñ biªn. Cuèn s¸ch gåm ba phÇn: PhÇn thø nhÊt - Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ c«ng t¸c gi¸m s¸t cña §¶ng, nªu râ kh¸i niÖm, ®Æc tr−ng; vÞ trÝ, vai trß, nguyªn t¾c, h×nh thøc, ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t; 6 ph¹m vi, chñ thÓ, ®èi t−îng, néi dung gi¸m s¸t; sù cÇn thiÕt ph¶i gi¸m s¸t... PhÇn thø hai - §èi t−îng, néi dung, tr×nh tù, thñ tôc, thÈm quyÒn, tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t cña §¶ng, nªu cô thÓ vÒ kü n¨ng thùc hiÖn gi¸m s¸t cña tõng chñ thÓ gi¸m s¸t; tr¸ch nhiÖm vμ quyÒn cña ®èi t−îng gi¸m s¸t. PhÇn thø ba - Mét sè v¨n b¶n vÒ c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t cña §¶ng. Cuèn s¸ch lμ tμi liÖu thiÕt thùc gióp cho c¸c cÊp ñy, c¸c ban cña cÊp ñy, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp, chi bé, c¸n bé, ®¶ng viªn, c¸n bé kiÓm tra nghiªn cøu, n¾m v÷ng, vËn dông thùc hiÖn tèt c«ng t¸c gi¸m s¸t theo chøc tr¸ch, nhiÖm vô ®−îc giao. Xin giíi thiÖu cuèn s¸ch vμ rÊt mong nhËn ®−îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña b¹n ®äc. Th¸ng 12 n¨m 2011 Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - sù thËt 7 8 PHÇN thø nhÊt MéT Sè VÊN §Ò CHUNG VÒ C¤NG T¸C GI¸M S¸T CñA §¶NG 9 10 I. KH¸I NIÖM, §ÆC TR¦NG CñA GI¸M S¸T; Sù GIèNG NHAU Vμ KH¸C NHAU CñA GI¸M S¸T VíI KIÓM TRA 1. Kh¸i niÖm Kh¸i niÖm “gi¸m s¸t” ®−îc ®Ò cËp trong mét sè tõ ®iÓn, nh−: Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt, Tõ ®iÓn B¸ch khoa ViÖt Nam, Tõ ®iÓn NghiÖp vô phæ th«ng cña ViÖn Khoa häc C«ng an, Tõ ®iÓn LuËt häc vμ trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, v.v.. Theo Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt: “Gi¸m s¸t lμ theo dâi vμ kiÓm tra xem cã thùc hiÖn ®óng nh÷ng ®iÒu quy ®Þnh kh«ng”1. Tõ ®iÓn B¸ch khoa ViÖt Nam ghi: “Gi¸m s¸t lμ mét h×nh thøc ho¹t ®éng cña c¬ quan nhμ n−íc hoÆc tæ chøc x· héi nh»m b¶o ®¶m ph¸p chÕ hoÆc sù chÊp hμnh nh÷ng quy t¾c chung nμo ®ã. Ch¼ng h¹n: Gi¸m s¸t chÊt l−îng lμ “theo dâi, kiÓm tra vμ x¸c nhËn liªn tôc t×nh tr¹ng cña s¶n phÈm, dÞch vô hay tæ chøc, vμ ph©n tÝch hå s¬ ®Ó tin ch¾c r»ng c¸c yªu cÇu quy ®Þnh ®ang ®−îc tháa m·n...”2. Quèc héi n−íc Céng hoμ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ____________ 1. ViÖn Ng«n ng÷ häc: Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt, Nxb. §μ N½ng - Trung t©m Tõ ®iÓn häc, Hμ Néi - §μ N½ng, 2005, tr.389. 2. Tõ ®iÓn B¸ch khoa ViÖt Nam, Nxb. Tõ ®iÓn b¸ch khoa, Hμ Néi, 2002, tr.112. 11 thùc hiÖn quyÒn gi¸m s¸t tèi cao ®èi víi toμn bé ho¹t ®éng cña Nhμ n−íc. Tõ ®iÓn NghiÖp vô phæ th«ng cña ViÖn Khoa häc C«ng an gi¶i thÝch: “Gi¸m s¸t lμ dïng lùc l−îng c«ng an hoÆc quÇn chóng ®Ó trùc tiÕp quan s¸t, theo dâi t¹i chç c¸c biÕn ®éng cña ®èi t−îng theo yªu cÇu cô thÓ”1. Cßn theo Tõ ®iÓn LuËt häc, “Gi¸m s¸t lμ sù theo dâi, quan s¸t ho¹t ®éng mang tÝnh chñ ®éng th−êng xuyªn, liªn tôc vμ s½n sμng t¸c ®éng b»ng c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó buéc vμ h−íng ho¹t ®éng cña ®èi t−îng chÞu sù gi¸m s¸t ®i ®óng quü ®¹o, quy chÕ nh»m ®¹t ®−îc môc ®Ých, hiÖu qu¶ ®· ®−îc x¸c ®Þnh tõ tr−íc, ®¶m b¶o cho ph¸p luËt ®−îc tu©n theo nghiªm chØnh”2. Tõ c¸c kh¸i niÖm trªn vÒ gi¸m s¸t, cã thÓ rót ra kh¸i niÖm gi¸m s¸t cña §¶ng nh− sau: Gi¸m s¸t cña §¶ng lμ viÖc c¸c tæ chøc ®¶ng theo dâi, xem xÐt, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng nh»m kÞp thêi t¸c ®éng ®Ó cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t chÊp hμnh nghiªm chØnh C−¬ng lÜnh chÝnh trÞ, §iÒu lÖ §¶ng, chñ tr−¬ng, nghÞ quyÕt, chØ thÞ, quy ®Þnh cña §¶ng. ____________ 1. ViÖn Nghiªn cøu khoa häc C«ng an: Tõ ®iÓn NghiÖp vô phæ th«ng, Hμ Néi, 1977, tr.224. 2. Tõ ®iÓn LuËt häc, Nxb. Tõ ®iÓn b¸ch khoa, Hμ Néi, 1999, tr.174. 12 2. §Æc tr−ng cña gi¸m s¸t Gi¸m s¸t lμ ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu trong ho¹t ®éng l·nh ®¹o vμ qu¶n lý cña bÊt kú tæ chøc nμo trong x· héi (tæ chøc ®¶ng, tæ chøc nhμ n−íc, ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi, x· héi - nghÒ nghiÖp), diÔn ra trong tÊt c¶ c¸c kh©u cña quy tr×nh l·nh ®¹o vμ qu¶n lý cña mäi tæ chøc. V× vËy, gi¸m s¸t lμ ho¹t ®éng cã môc ®Ých, cã chñ ®Þnh tõ tr−íc cña chñ thÓ gi¸m s¸t ®èi víi ®èi t−îng gi¸m s¸t ®Ó ®¹t môc tiªu, yªu cÇu ®Ò ra. Kh«ng thÓ cã gi¸m s¸t mét c¸ch chung chung. Tõ kh¸i niÖm trªn vÒ gi¸m s¸t cho thÊy gi¸m s¸t cã bèn ®Æc tr−ng c¬ b¶n sau ®©y: Thø nhÊt, gi¸m s¸t lμ sù theo dâi, quan s¸t, n¾m t×nh h×nh ho¹t ®éng mang tÝnh chñ ®éng, trùc tiÕp, th−êng xuyªn, liªn tôc cña chñ thÓ gi¸m s¸t ®èi víi ®èi t−îng gi¸m s¸t. Ho¹t ®éng gi¸m s¸t ph¶i x¸c ®Þnh râ ph¹m vi, néi dung, ®èi t−îng, h×nh thøc, ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t mét c¸ch cô thÓ trong tõng thêi ®iÓm, thêi gian, kh«ng cã ho¹t ®éng gi¸m s¸t mét c¸ch chung chung, h×nh thøc. V× vËy, kh«ng cã ho¹t ®éng tù gi¸m s¸t, mμ chØ cã ho¹t ®éng tù kiÓm tra. Thø hai, ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña chñ thÓ gi¸m s¸t ph¶i kÞp thêi t¸c ®éng ®Ó ®èi t−îng gi¸m s¸t ®iÒu chØnh hμnh vi, ho¹t ®éng kh«ng ®óng hoÆc hμnh ®éng lÖch l¹c cña m×nh nh»m b¶o ®¶m cho 13 chñ tr−¬ng, nghÞ quyÕt, chØ thÞ, quy ®Þnh, quy chÕ cña §¶ng; ph¸p luËt cña Nhμ n−íc; quy ®Þnh cña c¸c ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi,... ®−îc chÊp hμnh nghiªm tóc, ®óng quü ®¹o, môc tiªu, yªu cÇu ®· ®−îc x¸c ®Þnh tõ tr−íc vμ cã kÕt qu¶. Thø ba, ho¹t ®éng gi¸m s¸t ph¶i ®−îc tiÕn hμnh b»ng mét tæ chøc hoÆc c¸ nh©n ®−îc tæ chøc cã thÈm quyÒn ph©n c«ng. ViÖc tiÕn hμnh gi¸m s¸t cña tæ chøc hoÆc cña c¸ nh©n ®−îc tæ chøc cã thÈm quyÒn ph©n c«ng ph¶i ®−îc thùc hiÖn b»ng nh÷ng h×nh thøc, ph−¬ng ph¸p theo ®óng nguyªn t¾c, tr×nh tù, thñ tôc quy ®Þnh cña tõng lo¹i h×nh tæ chøc. ViÖc tiÕn hμnh gi¸m s¸t cã thÓ b»ng h×nh thøc, ph−¬ng ph¸p c«ng khai, cã thÓ b»ng h×nh thøc, ph−¬ng ph¸p bÝ mËt (th−êng c¸c c¬ quan ®iÒu tra sö dông h×nh thøc nμy). Trong §¶ng, viÖc gi¸m s¸t chØ ®−îc thùc hiÖn b»ng h×nh thøc c«ng khai. Thø t−, qua gi¸m s¸t, chñ thÓ gi¸m s¸t xem xÐt, nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vÒ ®èi t−îng, néi dung gi¸m s¸t nh»m ph¸t huy −u ®iÓm, kh¾c phôc thiÕu sãt, khuyÕt ®iÓm trong ho¹t ®éng cña tæ chøc, trong thùc hiÖn chøc tr¸ch, nhiÖm vô ®−îc giao vμ viÖc gi÷ g×n phÈm chÊt, ®¹o ®øc, lèi sèng cña c¸ nh©n; ph¸t hiÖn nh÷ng nh©n tè míi, nh÷ng vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu, ®Ò xuÊt ®Ó hoμn chØnh c¸c chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch, nghÞ quyÕt, quyÕt ®Þnh, quy chÕ... cña 14 chñ thÓ qu¶n lý. NÕu thÊy ®èi t−îng gi¸m s¸t cã nh÷ng ho¹t ®éng (hμnh vi, lêi nãi, viÖc lμm) ch−a ®óng víi c¸c quy ®Þnh cña §¶ng, Nhμ n−íc, ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi,... cã thiÕu sãt, khuyÕt ®iÓm th× chñ thÓ gi¸m s¸t kÞp thêi l−u ý, uèn n¾n, nh¾c nhë, c¶nh b¸o, yªu cÇu hoÆc ®Ò nghÞ thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh; nÕu thÊy ®èi t−îng gi¸m s¸t cã nh÷ng viÖc lμm cã biÓu hiÖn sai tr¸i th× kiÕn nghÞ víi tæ chøc cã thÈm quyÒn biÕt ®Ó chØ ®¹o gi¶i quyÕt hoÆc kiÓm tra, xem xÐt, quyÕt ®Þnh. 3. Sù gièng nhau vμ kh¸c nhau gi÷a kiÓm tra vμ gi¸m s¸t cña §¶ng a) Sù gièng nhau gi÷a kiÓm tra vμ gi¸m s¸t - KiÓm tra vμ gi¸m s¸t ®Òu lμ ho¹t ®éng cña néi bé §¶ng, do cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng vμ ñy ban kiÓm tra thùc hiÖn theo ®óng nguyªn t¾c, ph−¬ng ph¸p c«ng t¸c ®¶ng. - Néi dung cña kiÓm tra vμ gi¸m s¸t ®Òu lμ viÖc chÊp hμnh C−¬ng lÜnh chÝnh trÞ, §iÒu lÖ §¶ng, chñ tr−¬ng, nghÞ quyÕt, chØ thÞ, quy ®Þnh, quy chÕ, kÕt luËn cña §¶ng; ph¸p luËt cña Nhμ n−íc; ®iÒu lÖ vμ c¸c quy ®Þnh cña ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi n¬i ®¶ng viªn lμ thμnh viªn. - §èi t−îng cña kiÓm tra, gi¸m s¸t ®Òu lμ tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn. - Môc ®Ých cña kiÓm tra, gi¸m s¸t: 15 + Môc ®Ých chung: §Òu nh»m phôc vô viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh trÞ vμ c«ng t¸c x©y dùng §¶ng trong s¹ch, v÷ng m¹nh. + Môc ®Ých cô thÓ, ®−îc thÓ hiÖn trªn ba mÆt sau: Thø nhÊt, n©ng cao n¨ng lùc l·nh ®¹o, søc chiÕn ®Êu cña §¶ng, sù ®oμn kÕt thèng nhÊt vμ b¶o ®¶m thùc hiÖn d©n chñ trong §¶ng, gi÷ v÷ng kû c−¬ng, kû luËt cña §¶ng; phßng ngõa, ng¨n chÆn sù suy tho¸i vÒ chÝnh trÞ, t− t−ëng, ®¹o ®øc, lèi sèng cña c¸n bé, ®¶ng viªn, b¶o vÖ quan ®iÓm, ®−êng lèi cña §¶ng, tr¸nh c¸c nguy c¬ sai lÇm vÒ ®−êng lèi, quan liªu, xa d©n cña ®¶ng cÇm quyÒn, gãp phÇn thùc hiÖn th¾ng lîi NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng. Thø hai, t¹o sù chuyÓn biÕn tÝch cùc vÒ t− t−ëng, nhËn thøc vμ hμnh ®éng trong §¶ng ®èi víi c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t, kû luËt cña §¶ng, tr−íc hÕt lμ trong cÊp ñy, ®Æc biÖt lμ ng−êi ®øng ®Çu cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng, tæ chøc nhμ n−íc, ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi c¸c cÊp. Tõng b−íc hoμn thiÖn quan ®iÓm, néi dung, ph−¬ng ph¸p, n©ng cao chÊt l−îng, hiÖu lùc, hiÖu qu¶ c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t cña §¶ng trong t×nh h×nh míi. Thø ba, kÞp thêi ®¸nh gi¸ ®óng −u ®iÓm cña tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn ®Ó ph¸t huy; ph¸t hiÖn, lμm râ thiÕu sãt, khuyÕt ®iÓm ®Ó uèn n¾n, kh¾c phôc vμ xö lý nghiªm minh khi cã vi ph¹m, gãp 16 phÇn x©y dùng §¶ng trong s¹ch, v÷ng m¹nh; phôc vô viÖc tæng kÕt thùc tiÔn, nh©n réng nh÷ng nh©n tè míi, bæ sung, hoμn thiÖn vμ ph¸t triÓn ®−êng lèi, chñ tr−¬ng cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhμ n−íc; chèng t− t−ëng b¶o thñ, tr× trÖ, côc bé, b¶n vÞ, chèng quan liªu, tham nhòng, l·ng phÝ, tiªu cùc. - §Þnh kú b¸o c¸o víi cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng cÊp trªn theo quy ®Þnh vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô kiÓm tra, gi¸m s¸t. b) Sù kh¸c nhau gi÷a kiÓm tra vμ gi¸m s¸t - VÒ môc ®Ých vμ néi dung: Gi¸m s¸t lμ viÖc lμm th−êng xuyªn, liªn tôc cña chñ thÓ gi¸m s¸t ®èi víi ®èi t−îng chÞu sù gi¸m s¸t ®Ó chñ ®éng n¾m ch¾c t×nh h×nh tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn thuéc ph¹m vi l·nh ®¹o, qu¶n lý hoÆc ®−îc ph©n c«ng phô tr¸ch cña chñ thÓ gi¸m s¸t nh»m phßng ngõa, ng¨n chÆn x¶y ra khuyÕt ®iÓm, vi ph¹m tõ lóc míi manh nha. Gi¸m s¸t gióp ®èi t−îng ®−îc gi¸m s¸t thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh, quy chÕ, ®óng chøc tr¸ch, nhiÖm vô ®−îc giao; ph¸t hiÖn, gãp ý, ph¶n ¶nh, ®Ò xuÊt; gi¸m s¸t ®Ó uèn n¾n, l−u ý, nh¾c nhë, phßng ngõa, ng¨n chÆn khuyÕt ®iÓm, vi ph¹m lμ chÝnh. Qua gi¸m s¸t, nÕu ph¸t hiÖn cã dÊu hiÖu vi ph¹m th× míi tiÕn hμnh kiÓm tra, xem xÐt, xö lý. V× vËy, néi dung gi¸m s¸t lμ nh÷ng vÊn ®Ò ®ang thùc hiÖn. 17 Cßn môc ®Ých cña kiÓm tra lμ ®Ó lμm râ ®óng, sai. Sau kiÓm tra ph¶i kÕt luËn vμ xö lý (nÕu cã vi ph¹m ®Õn møc ph¶i xö lý). Cã thÓ cã vi ph¹m råi míi kiÓm tra, cã vô viÖc vi ph¹m ®· qua nhiÒu n¨m míi kiÓm tra ®Ó lμm râ néi dung, tÝnh chÊt, møc ®é, t¸c h¹i vμ nguyªn nh©n cña vi ph¹m ®Ó xö lý (nÕu cã). V× vËy, néi dung kiÓm tra bao gåm c¶ vÊn ®Ò ®· vμ ®ang thùc hiÖn. - VÒ ph−¬ng ph¸p: Gi¸m s¸t th−êng xuyªn cã gi¸m s¸t trùc tiÕp vμ gi¸m s¸t gi¸n tiÕp. Gi¸m s¸t th−êng xuyªn chñ yÕu giao cho c¸ nh©n thùc hiÖn, kh«ng cÇn tæ chøc thμnh cuéc, kh«ng cÇn thμnh lËp ®oμn (hoÆc tæ) gi¸m s¸t. Gi¸m s¸t theo chuyªn ®Ò th× ph¶i lËp ®oμn (hoÆc tæ) gi¸m s¸t. Khi thùc hiÖn nhiÖm vô gi¸m s¸t chó träng theo dâi, quan s¸t, ®¸nh gi¸, nghiªn cøu tμi liÖu cã liªn quan phôc vô viÖc gi¸m s¸t, nh−ng kh«ng cÇn tiÕn hμnh thÈm tra, x¸c minh, kh«ng xem xÐt, kÕt luËn vμ thi hμnh kû luËt nh− mét cuéc kiÓm tra. Th«ng qua quan s¸t, theo dâi ®Ó ph¸t hiÖn vÊn ®Ò, ph¶n ¶nh, nh¾c nhë, l−u ý, c¶nh b¸o, ®−a ra yªu cÇu, khuyÕn nghÞ biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®èi víi ®èi t−îng gi¸m s¸t, nh»m kÞp thêi chÊn chØnh, söa ch÷a thiÕu sãt, khuyÕt ®iÓm, tr¸nh ®Ó x¶y ra vi ph¹m; ®−a ra nh÷ng ®Ò xuÊt, kiÕn nghÞ ®èi víi cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng qu¶n lý ®èi t−îng gi¸m s¸t biÕt ®Ó cã biÖn ph¸p chØ ®¹o, 18 yªu cÇu, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®èi t−îng gi¸m s¸t kÞp thêi uèn n¾n thiÕu sãt, khuyÕt ®iÓm, tån t¹i, kh¾c phôc hËu qu¶ x¶y ra (nÕu cã); kÞp thêi chÊn chØnh vμ hoμn chØnh sù l·nh ®¹o, chØ ®¹o, qu¶n lý vμ ho¹t ®éng cña c¶ chñ thÓ gi¸m s¸t vμ cña c¶ ®èi t−îng ®−îc s¸t hîp. Cßn kiÓm tra lμ tiÕn hμnh theo quy tr×nh chÆt chÏ; thμnh lËp tæ (hoÆc ®oμn) kiÓm tra; ph¶i tiÕn hμnh c«ng t¸c thÈm tra, x¸c minh vμ hÕt søc coi träng thÈm tra, x¸c minh, kh«ng ®−îc bá qua ph−¬ng ph¸p c«ng t¸c c¬ b¶n nμy v× ch−a thÈm tra, x¸c minh th× ch−a ®−îc kÕt luËn; sau kiÓm tra ph¶i kÕt luËn cã hay kh«ng cã vi ph¹m vμ xö lý kû luËt tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn (nÕu cã vi ph¹m ®Õn møc ph¶i xö lý), ®−a ra yªu cÇu ®èi víi ®èi t−îng kiÓm tra, c¸c tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn cã liªn quan ®Ó thùc hiÖn vμ tiÕp tôc theo dâi, ®«n ®èc thùc hiÖn kÕt luËn kiÓm tra, quyÕt ®Þnh kû luËt cña cÊp cã thÈm quyÒn sau kiÓm tra, thËm chÝ cßn ph¶i thùc hiÖn viÖc phóc tra sau kiÓm tra. Nh− vËy, gi¸m s¸t vμ kiÓm tra cã mèi quan hÖ t¸c ®éng lÉn nhau: Muèn thùc hiÖn tèt viÖc gi¸m s¸t th× ph¶i cã quan s¸t, theo dâi, xem xÐt t×nh h×nh thùc tÕ cña ®èi t−îng ®−îc gi¸m s¸t; muèn thùc hiÖn tèt viÖc kiÓm tra th× ph¶i th−êng xuyªn thùc hiÖn viÖc gi¸m s¸t. 19 II. VÞ TRÝ, VAI TRß, NGUY£N T¾C, H×NH THøC Vμ PH¦¥NG PH¸P GI¸M S¸T TRONG §¶NG 1. VÞ trÝ, vai trß cña c«ng t¸c gi¸m s¸t cña §¶ng a) Gi¸m s¸t lμ mét trong nh÷ng chøc n¨ng l·nh ®¹o cña §¶ng - Thùc tiÔn ®· kh¼ng ®Þnh, l·nh ®¹o kh«ng chØ lμ ®Ò ra chñ tr−¬ng, ®−êng lèi, tæ chøc thùc hiÖn, bè trÝ c¸n bé, ®éng viªn t− t−ëng, mμ cßn ph¶i gi¸m s¸t. BÊt kú tæ chøc nμo, muèn tån t¹i vμ ph¸t triÓn ®Òu ph¶i thùc hiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô gi¸m s¸t thuéc ph¹m vi l·nh ®¹o, qu¶n lý cña m×nh. §èi víi §¶ng Céng s¶n, kh«ng nh÷ng gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn C−¬ng lÜnh chÝnh trÞ, ®−êng lèi, chñ tr−¬ng, §iÒu lÖ, nghÞ quyÕt, chØ thÞ, mμ cßn ph¶i gi¸m s¸t ngay b¶n th©n C−¬ng lÜnh chÝnh trÞ, ®−êng lèi, chñ tr−¬ng, §iÒu lÖ, nghÞ quyÕt, chØ thÞ ®ã vμ gi¸m s¸t c¶ c¸c tæ chøc tiÕn hμnh kiÓm tra, gi¸m s¸t nh»m b¶o ®¶m ®−êng lèi, chÝnh s¸ch ®−îc x¸c ®Þnh ®óng, ®−îc qu¸n triÖt vμ thùc hiÖn th¾ng lîi trong thùc tiÔn; ®−îc ®iÒu chØnh, bæ sung kÞp thêi cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. §ã lμ vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c; võa lμ chøc n¨ng l·nh ®¹o, võa lμ tr¸ch nhiÖm, néi dung, ph−¬ng ph¸p, quy tr×nh l·nh ®¹o cña §¶ng. V.I.Lªnin ®· kh¼ng ®Þnh: Khi ®−êng lèi, chÝnh s¸ch ®· ®−îc x¸c ®Þnh, ph−¬ng h−íng ®· ®−îc th«ng qua th× nhiÖm vô 20 tæ chøc thùc hiÖn ph¶i ®Æt lªn hμng ®Çu vμ sù l·nh ®¹o ph¶i “chuyÓn träng t©m tõ viÖc so¹n th¶o c¸c s¾c lÖnh vμ mÖnh lÖnh sang viÖc lùa chän ng−êi vμ kiÓm tra sù thùc hiÖn”1. Hå ChÝ Minh ®· kh¼ng ®Þnh: “... Khi ®· cã chÝnh s¸ch ®óng, th× sù thμnh c«ng hoÆc thÊt b¹i cña chÝnh s¸ch ®ã lμ do n¬i c¸ch tæ chøc c«ng viÖc, n¬i lùa chän c¸n bé vμ do n¬i kiÓm tra. NÕu ba ®iÒu Êy s¬ sμi, th× chÝnh s¸ch ®óng mÊy còng v« Ých”2. - §¶ng ta x¸c ®Þnh gi¸m s¸t lμ mét trong nh÷ng chøc n¨ng l·nh ®¹o cña §¶ng: Trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, §¶ng kh«ng nh÷ng lu«n coi träng mμ cßn x¸c ®Þnh gi¸m s¸t lμ mét trong nh÷ng chøc n¨ng, néi dung l·nh ®¹o cña §¶ng. §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø III cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh kiÓm tra, gi¸m s¸t lμ mét trong nh÷ng chøc n¨ng l·nh ®¹o cña §¶ng: “Muèn l·nh ®¹o tèt,... ph¶i t¨ng c−êng viÖc kiÓm tra, xem xÐt ®Ó kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng kinh nghiÖm thμnh c«ng hoÆc thÊt b¹i mμ båi bæ cho c«ng t¸c l·nh ®¹o cña m×nh. L·nh ®¹o mμ kh«ng kiÓm tra th× l·nh ®¹o sÏ trë ____________ 1. V.I. Lªnin: Toμn tËp, Nxb. TiÕn bé, M¸txc¬va, 1978, t.44, tr.450. 2. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hμ Néi, 2002, t.5, tr.520. 21 thμnh quan liªu”1. C«ng t¸c gi¸m s¸t lμ kh©u rÊt quan träng v× nã lμ nhiÖm vô th−êng xuyªn cña c¸c c¬ quan l·nh ®¹o vμ chØ ®¹o; ®ång thêi lμ mét bé phËn rÊt quan träng trong c«ng t¸c x©y dùng §¶ng còng nh− trong toμn bé c«ng t¸c l·nh ®¹o cña §¶ng. Trong ®iÒu kiÖn §¶ng l·nh ®¹o chÝnh quyÒn th× cμng ph¶i t¨ng c−êng c«ng t¸c gi¸m s¸t cña §¶ng. §iÒu 30 §iÒu lÖ §¶ng kho¸ XI nªu râ: “KiÓm tra, gi¸m s¸t lμ nh÷ng chøc n¨ng l·nh ®¹o cña §¶ng. Tæ chøc ®¶ng ph¶i tiÕn hμnh c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t. Tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn chÞu sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña §¶ng”. b) Gi¸m s¸t lμ mét bé phËn quan träng trong toμn bé c«ng t¸c x©y dùng §¶ng §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lμ ®éi tiªn phong cña giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam. Søc chiÕn ®Êu vμ n¨ng lùc l·nh ®¹o c¸ch m¹ng cña §¶ng b¾t nguån tõ sù ®oμn kÕt, thèng nhÊt vÒ chÝnh trÞ, t− t−ëng vμ tæ chøc. ViÖc x©y dùng §¶ng ta v÷ng m¹nh c¶ vÒ chÝnh trÞ, t− t−ëng, tæ chøc lu«n lμ ®ßi hái cÊp thiÕt vμ cã tÝnh kh¸ch quan. Muèn vËy, §¶ng ph¶i lu«n tù ®æi míi, tù chØnh ®èn vμ tiÕn hμnh ®ång bé c¸c mÆt c«ng t¸c x©y dùng §¶ng. ____________ 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¶ng Toμn tËp, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hμ Néi, 2001, t.21, tr.744. 22 Trong ®ã, ph¶i coi träng vμ thùc hiÖn tèt c«ng t¸c gi¸m s¸t trong §¶ng. Qua thùc tiÔn, §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh: C«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t lμ mét bé phËn quan träng trong toμn bé c«ng t¸c x©y dùng §¶ng, nhÊt lμ trong ®iÒu kiÖn §¶ng l·nh ®¹o chÝnh quyÒn. B¸o c¸o x©y dùng §¶ng t¹i §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø X cña §¶ng ®· rót ra mét trong n¨m bμi häc kinh nghiÖm trong c«ng t¸c x©y dùng §¶ng, trong ®ã kh¼ng ®Þnh c«ng t¸c gi¸m s¸t cña §¶ng lμ: “§¶ng ph¶i t¨ng c−êng vμ n©ng cao chÊt l−îng, hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t. Th−êng xuyªn kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c nghÞ quyÕt, quyÕt ®Þnh cña §¶ng ®Ó ph¸t huy −u ®iÓm, phßng ngõa vμ kh¾c phôc kÞp thêi sai lÇm, khuyÕt ®iÓm; kiÓm tra, gi¸m s¸t c«ng t¸c, n¨ng lùc vμ phÈm chÊt cña c¸n bé, ®¶ng viªn,...”1. c) C«ng t¸c gi¸m s¸t lμ nhiÖm vô cña toμn §¶ng; lμ nhiÖm vô trùc tiÕp, th−êng xuyªn cña mäi tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn - C«ng t¸c gi¸m s¸t lμ c«ng t¸c ®¶ng, lμ nhiÖm vô cña toμn §¶ng, ®−îc tiÕn hμnh ®èi víi tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn. Trong qu¸ tr×nh l·nh ®¹o ____________ 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø X, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hμ Néi, 2006, tr.278. 23 c¸ch m¹ng, §¶ng ta lu«n x¸c ®Þnh: KiÓm tra, gi¸m s¸t vμ gi÷ g×n kû luËt cña §¶ng lμ nhiÖm vô cña toμn §¶ng. C¸c tæ chøc ®¶ng, tr−íc hÕt lμ c¸c cÊp ñy ®¶ng, cÇn tù m×nh tiÕn hμnh kiÓm tra, gi¸m s¸t vμ sö dông c¸c ban ®Ó tæ chøc th−êng xuyªn nhiÖm vô kiÓm tra, gi¸m s¸t. C«ng t¸c gi¸m s¸t lμ nhiÖm vô cña toμn §¶ng, tøc lμ cña mäi tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn, tiÕn hμnh theo quy ®Þnh cña §iÒu lÖ §¶ng vμ sù ph©n c«ng cña tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn. §Ó b¶o ®¶m vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng, ®ßi hái c¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp ph¶i chó träng vμ th−êng xuyªn tiÕn hμnh c«ng t¸c gi¸m s¸t c¸c tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn chÊp hμnh C−¬ng lÜnh chÝnh trÞ, §iÒu lÖ §¶ng, nghÞ quyÕt, quyÕt ®Þnh, chØ thÞ, quy ®Þnh cña §¶ng. - §¶ng ta lμ ®¶ng cÇm quyÒn. §¶ng l·nh ®¹o hÖ thèng chÝnh trÞ, ®ång thêi lμ mét bé phËn cña hÖ thèng Êy. Sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®−îc tiÕn hμnh th«ng qua tæ chøc vμ ®¶ng viªn ®ang ho¹t ®éng trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. Mçi tæ chøc ®¶ng ph¶i x©y dùng, tæ chøc thùc hiÖn nhiÖm vô c«ng t¸c gi¸m s¸t; ®¶ng viªn dï c«ng t¸c ë lÜnh vùc, c−¬ng vÞ nμo ®Òu ph¶i tham gia gi¸m s¸t khi ®−îc tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn ph©n c«ng vμ chÞu sù gi¸m s¸t trong viÖc chÊp hμnh C−¬ng lÜnh chÝnh trÞ, §iÒu lÖ §¶ng, chñ tr−¬ng, nghÞ quyÕt, 24 chØ thÞ, quy ®Þnh cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhμ n−íc. §ã lμ nhiÖm vô trùc tiÕp, th−êng xuyªn cña mäi tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn. 2. Nguyªn t¾c gi¸m s¸t a) Nguyªn t¾c chung VÒ nguyªn t¾c chung, cã gi¸m s¸t tõ trªn xuèng, cã gi¸m s¸t tõ d−íi lªn, cã gi¸m s¸t tõ trong ra, cã gi¸m s¸t tõ ngoμi vμo (gi¸m s¸t cña nh©n d©n ®èi víi tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn). Lªnin vμ Hå ChÝ Minh nãi rÊt nhiÒu vÒ c¸c nguyªn t¾c gi¸m s¸t nμy. §iÒu lÖ Gi¸m s¸t néi bé §¶ng cña §¶ng Céng s¶n Trung Quèc còng quy ®Þnh tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi ®−îc gi¸m s¸t tæ chøc ®¶ng cÊp trªn vμ thμnh viªn cña tæ chøc ®¶ng cÊp trªn. §èi víi §¶ng ta, c«ng t¸c gi¸m s¸t lμ nhiÖm vô cña toμn §¶ng. §iÒu 30 §iÒu lÖ §¶ng khãa XI quy ®Þnh: “Tæ chøc ®¶ng ph¶i tiÕn hμnh c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t. Tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn chÞu sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña §¶ng”. Trong t×nh h×nh hiÖn nay, khi thùc hiÖn c«ng t¸c gi¸m s¸t, Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng quy ®Þnh mét sè nguyªn t¾c gi¸m s¸t. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn nhiÖm vô gi¸m s¸t sÏ tæng kÕt, rót kinh nghiÖm vμ bæ sung hoμn chØnh. Tæ chøc ®¶ng cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn nhiÖm vô gi¸m s¸t theo thÈm quyÒn vμ ®¶ng viªn 25 ®−îc tham gia gi¸m s¸t theo sù ph©n c«ng cña tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn. b) Nguyªn t¾c cô thÓ Theo quy ®Þnh cña §iÒu lÖ §¶ng, Quy ®Þnh vμ H−íng dÉn cña Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng kho¸ XI vÒ c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t vμ kû luËt cña §¶ng th× gi¸m s¸t trong §¶ng ph¶i b¶o ®¶m n¨m nguyªn t¾c. Khi thùc hiÖn gi¸m s¸t cña cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp, ®¶ng viªn tham gia gi¸m s¸t hoÆc khi ®−îc gi¸m s¸t ®Òu ph¶i tu©n thñ nghiªm ngÆt c¸c nguyªn t¾c nμy. TuyÖt ®èi kh«ng ®−îc vi ph¹m c¸c nguyªn t¾c ®ã trong qu¸ tr×nh tiÕn hμnh gi¸m s¸t vμ chÞu sù gi¸m s¸t. Mét lμ, tæ chøc ®¶ng cÊp trªn ®−îc quyÒn gi¸m s¸t tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn. Tæ chøc ®¶ng cÊp trªn (cÊp ñy, ban th−êng vô cÊp ñy tõ cÊp trªn c¬ së trë lªn; c¸c ban cña cÊp ñy, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp,...) ®−îc quyÒn gi¸m s¸t tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi (cÊp ñy, ban th−êng vô cÊp ñy, th−êng trùc cÊp ñy tõ cÊp trªn c¬ së trë lªn, c¸c ban cña cÊp ñy, ñy ban kiÓm tra, c¬ quan ñy ban kiÓm tra, ban c¸n sù ®¶ng, ®¶ng ®oμn, chi bé) vμ ®¶ng viªn thuéc ph¹m vi l·nh ®¹o, qu¶n lý cña cÊp ñy; hoÆc thuéc lÜnh vùc ®−îc ph©n c«ng phô tr¸ch (c¸c ban cña cÊp ñy); hoÆc theo chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n ®−îc giao (ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp). 26 Hai lμ, ®¶ng viªn kh«ng ®−îc tù ý gi¸m s¸t, chØ ®−îc tham gia gi¸m s¸t theo sù ph©n c«ng cña tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn. §iÒu lÖ §¶ng chØ quy ®Þnh tæ chøc ®¶ng ®−îc quyÒn tiÕn hμnh gi¸m s¸t (chñ thÓ gi¸m s¸t), kh«ng quy ®Þnh ®¶ng viªn ®−îc quyÒn gi¸m s¸t. Do ®ã, ®¶ng viªn kh«ng ®−îc tù ý gi¸m s¸t, mμ chØ ®−îc tham gia gi¸m s¸t theo sù ph©n c«ng cña tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn. Khi ®−îc tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn ph©n c«ng, ®¶ng viªn còng chØ ®−îc gi¸m s¸t thuéc thÈm quyÒn, tr¸ch nhiÖm ®−îc giao. NÕu ®Ó ®¶ng viªn tù ý gi¸m s¸t th× rÊt khã qu¶n lý, sÏ g©y phøc t¹p, nhÊt lμ trong tr−êng hîp ®¶ng viªn lîi dông gi¸m s¸t v× môc ®Ých c¸ nh©n (tù theo dâi, ®iÒu tra...), th× rÊt khã kiÓm so¸t vμ cã thÓ dÉn ®Õn vi ph¹m. Ba lμ, qu¸ tr×nh tiÕn hμnh gi¸m s¸t cña tæ chøc ®¶ng vμ viÖc tham gia gi¸m s¸t cña ®¶ng viªn theo sù ph©n c«ng cña tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn ph¶i b¶o ®¶m c«ng khai, d©n chñ, kh¸ch quan, thËn träng vμ chÆt chÏ. Gi¸m s¸t trong §¶ng ph¶i b¶o ®¶m c¸c nguyªn t¾c, ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n cña c«ng t¸c ®¶ng, c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t cña §¶ng. Kh«ng ®−îc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p, h×nh thøc gi¸m s¸t bÝ mËt cña c¸c c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt vμo c«ng t¸c gi¸m s¸t cña §¶ng. Trong qu¸ tr×nh tiÕn hμnh gi¸m s¸t, chñ thÓ gi¸m s¸t ph¶i cã ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch, x¸c ®Þnh râ môc ®Ých, yªu cÇu, ®èi t−îng, néi dung, h×nh thøc, thêi 27 ®iÓm gi¸m s¸t, cã sù gÆp gì, quan s¸t, theo dâi, trao ®æi, chÊt vÊn trùc tiÕp gi÷a chñ thÓ gi¸m s¸t vμ ®èi t−îng gi¸m s¸t. Qua gi¸m s¸t, cã nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cô thÓ vμ ®−îc th«ng b¸o c«ng khai kÕt qu¶ gi¸m s¸t gi÷a chñ thÓ gi¸m s¸t víi ®èi t−îng gi¸m s¸t. Bèn lμ, tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn chÞu sù gi¸m s¸t cña §¶ng. Cã nh÷ng tæ chøc ®¶ng võa lμ chñ thÓ gi¸m s¸t, nh−ng ®ång thêi l¹i lμ ®èi t−îng gi¸m s¸t. Cã nh÷ng tæ chøc ®¶ng kh«ng ph¶i lμ chñ thÓ gi¸m s¸t, nh−ng l¹i lμ ®èi t−îng gi¸m s¸t. Theo quy ®Þnh cña §iÒu lÖ §¶ng, quy ®Þnh vμ quyÕt ®Þnh cña Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng, tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ph¶i chÞu sù gi¸m s¸t cña §¶ng. §Ó thùc hiÖn th¾ng lîi nhiÖm vô chÝnh trÞ vμ c«ng t¸c x©y dùng §¶ng, c¸c tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn ph¶i chÊp hμnh sù gi¸m s¸t cña tæ chøc ®¶ng cÊp trªn. N¨m lμ, c¸c tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn ph¶i chÞu sù gi¸m s¸t cña nh©n d©n. §¶ng ta lμ ®¶ng cÇm quyÒn. C«ng viÖc cña §¶ng còng lμ c«ng viÖc cña d©n. V× vËy, §¶ng ph¶i chÞu sù gi¸m s¸t cña nh©n d©n. Nh©n d©n cã tr¸ch nhiÖm gãp ý x©y dùng §¶ng. Cïng víi viÖc gi¸m s¸t trong néi bé §¶ng, th× c¸c tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn ph¶i chÞu sù gi¸m s¸t cña nh©n d©n (b»ng quy chÕ, quy ®Þnh cô thÓ) th× míi ®Çy ®ñ, hoμn chØnh, ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. 28 3. H×nh thøc vμ ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t a) H×nh thøc gi¸m s¸t Gi¸m s¸t cã hai h×nh thøc lμ gi¸m s¸t trùc tiÕp vμ gi¸m s¸t gi¸n tiÕp. Gi¸m s¸t trùc tiÕp lμ h×nh thøc gi¸m s¸t cã sù gÆp gì trùc tiÕp gi÷a chñ thÓ gi¸m s¸t vμ ®èi t−îng gi¸m s¸t. Gi¸m s¸t trùc tiÕp th«ng qua c¸c kú häp cña cÊp ñy, ban th−êng vô cÊp ñy, c¸c tæ chøc ®¶ng; th«ng qua theo dâi, n¾m t×nh h×nh ho¹t ®éng cña tæ chøc ®¶ng, c¸n bé, ®¶ng viªn vμ th«ng qua sinh ho¹t cña c¸n bé, ®¶ng viªn; qua dù c¸c cuéc häp, héi nghÞ, trùc tiÕp lμm viÖc cña tæ chøc ®¶ng cÊp trªn víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi (nghe tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi kiÓm ®iÓm, sinh ho¹t, b¸o c¸o),... Trùc tiÕp ®Õn tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi chØ ®¹o, ®«n ®èc, theo dâi thùc hiÖn mét vÊn ®Ò nμo ®ã. Gi¸m s¸t gi¸n tiÕp lμ h×nh thøc gi¸m s¸t kh«ng cã sù gÆp gì trùc tiÕp gi÷a chñ thÓ gi¸m s¸t víi ®èi t−îng gi¸m s¸t. Gi¸m s¸t gi¸n tiÕp chñ yÕu th«ng qua nghiªn cøu c¸c b¸o c¸o, v¨n b¶n cña tæ chøc ®¶ng, c¸c tæ chøc nhμ n−íc, ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi vμ ph¶n ¶nh cña ®¶ng viªn, quÇn chóng, c¬ quan b¸o chÝ ®èi víi cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng; qua tæ chøc ®iÒu tra x· héi häc; qua trao ®æi b»ng ®iÖn tho¹i, ph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng gi÷a chñ thÓ gi¸m s¸t víi ®èi t−îng gi¸m s¸t, v.v.. 29 b) Ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t Ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t cña §¶ng lμ hÖ thèng c¸c c¸ch thøc tiÕn hμnh trong ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña §¶ng mμ mäi tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn (chñ thÓ gi¸m s¸t vμ ®èi t−îng gi¸m s¸t) ph¶i tu©n thñ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nhiÖm vô c«ng t¸c gi¸m s¸t cña §¶ng. Ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t cña §¶ng bao gåm cã ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n vμ c¸c ph−¬ng ph¸p, c¸ch lμm cô thÓ khi tiÕn hμnh c¸c mÆt ho¹t ®éng gi¸m s¸t cô thÓ víi tõng ®èi t−îng, néi dung, h×nh thøc kh¸c nhau. - Ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n cña gi¸m s¸t cña §¶ng lμ nh÷ng ph−¬ng ph¸p b¾t nguån tõ yªu cÇu cña c¸c nguyªn t¾c, quan ®iÓm cña §¶ng. §ã lμ nh÷ng ph−¬ng ph¸p mang tÝnh ®¶ng, tÝnh nguyªn t¾c ®Þnh h−íng, chØ ®¹o khi tiÕn hμnh gi¸m s¸t cña §¶ng. Do ®ã, khi tiÕn hμnh c«ng t¸c gi¸m s¸t cña §¶ng, c¸c tæ chøc ®¶ng (víi t− c¸ch lμ chñ thÓ hoÆc ®èi t−îng gi¸m s¸t) ph¶i n¾m v÷ng vμ cã sù vËn dông ®óng ®¾n, s¸ng t¹o nh−ng kh«ng ®−îc xa rêi nã. Ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n cña gi¸m s¸t cña §¶ng lμ ph−¬ng ph¸p c«ng t¸c ®¶ng, lμ c¸c ph−¬ng ph¸p cã tÝnh nguyªn t¾c. Bëi lÏ, nã ®−îc x©y dùng b¾t nguån tõ nguyªn t¾c tæ chøc vμ sinh ho¹t ®¶ng, tr−íc hÕt lμ nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ vμ c¸c vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c nh− tù gi¸c, tù phª b×nh vμ phª b×nh cña tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn; 30 ®oμn kÕt thèng nhÊt trong §¶ng, mèi quan hÖ mËt thiÕt gi÷a §¶ng vμ nh©n d©n; mèi quan hÖ trong hÖ thèng chÝnh trÞ, trong ®ã §¶ng gi÷ vai trß l·nh ®¹o; quan hÖ víi ph¸p luËt. v.v.. Ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n ®ßi hái mäi tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn ph¶i tu©n theo trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña §¶ng ®Ó b¶o ®¶m nguyªn t¾c, quan ®iÓm cña §¶ng vμ tÝnh ph¸p lý. - Ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t cô thÓ ®−îc x¸c ®Þnh cho tõng chñ thÓ gi¸m s¸t cô thÓ trªn c¬ së vËn dông s¸ng t¹o ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n vμ th−êng ®−îc cô thÓ ho¸ thμnh c¸ch lμm cña chñ thÓ gi¸m s¸t ®èi víi tõng ®èi t−îng, néi dung, h×nh thøc gi¸m s¸t cô thÓ. C«ng t¸c gi¸m s¸t cña §¶ng lμ c«ng t¸c l·nh ®¹o cña §¶ng, lμ c«ng t¸c x©y dùng §¶ng, lμ sinh ho¹t néi bé §¶ng. Do ®ã, tiÕn hμnh c«ng t¸c gi¸m s¸t cña §¶ng ph¶i b¶o ®¶m ®óng nguyªn t¾c tæ chøc ho¹t ®éng vμ sinh ho¹t ®¶ng, ®óng tÝnh chÊt c«ng t¸c ®¶ng. §Ó n¾m v÷ng vμ thùc hiÖn ®óng c¸c ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n cña c«ng t¸c gi¸m s¸t cña §¶ng th× ph¶i dùa vμo tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn; ph¸t huy tinh thÇn tù gi¸c cña tæ chøc ®¶ng, ®¶ng viªn; ph¸t huy tr¸ch nhiÖm x©y dùng §¶ng cña quÇn chóng; ph¶i phèi hîp víi thanh tra Nhμ n−íc, thanh tra nh©n d©n, gi¸m s¸t cña c¸c ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi, nghÒ nghiÖp, phèi hîp víi 31 c¸c ban, ngμnh cña §¶ng vμ c¸c tæ chøc ®¶ng cã liªn quan trong khèi néi chÝnh. C¸c ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n cña c«ng t¸c gi¸m s¸t cña §¶ng cã mèi quan hÖ h÷u c¬, kh«ng t¸ch rêi trong ho¹t ®éng, nªn trong qu¸ tr×nh tiÕn hμnh gi¸m s¸t, chñ thÓ gi¸m s¸t vËn dông linh ho¹t, s¸ng t¹o c¸c ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t phï hîp víi môc tiªu, yªu cÇu tõng vô viÖc gi¸m s¸t cô thÓ. III. PH¹M VI, CHñ THÓ, §èI T¦îNG Vμ NéI DUNG GI¸M S¸T CñA §¶NG 1. Ph¹m vi gi¸m s¸t Ph¹m vi gi¸m s¸t lμ giíi h¹n vÒ tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n gi¸m s¸t cña cÊp ñy, ban th−êng vô cÊp ñy (trõ ban th−êng vô ®¶ng ñy c¬ së vμ chi ñy), cña c¸c ban cña cÊp ñy, v¨n phßng cÊp ñy, ñy ban kiÓm tra, c¬ quan ñy ban kiÓm tra gäi chung lμ c¸c c¬ quan tham m−u, gióp viÖc cña cÊp ñy, cña chi bé. Do chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña c¸c tæ chøc ®¶ng kh¸c nhau, nhiÖm vô cô thÓ còng ®−îc quy ®Þnh kh¸c nhau nªn ph¹m vi gi¸m s¸t còng kh¸c nhau. Cô thÓ: - Chi bé, ®¶ng ñy c¬ së, cÊp ñy, ban th−êng vô cÊp ñy c¸c cÊp tõ cÊp trªn c¬ së trë lªn ®−îc quyÒn thùc hiÖn nhiÖm vô gi¸m s¸t ®èi víi tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn thuéc ph¹m vi l·nh ®¹o, qu¶n lý cña m×nh theo quy ®Þnh cña §iÒu lÖ §¶ng, quy ®Þnh vμ h−íng dÉn cña Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng. 32 - C¸c c¬ quan tham m−u, gióp viÖc cña cÊp ñy ®−îc quyÒn thùc hiÖn nhiÖm vô gi¸m s¸t ®¶ng viªn vμ tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi chÊp hμnh c¸c néi dung cã liªn quan ®Õn chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n thuéc ph¹m vi tr¸ch nhiÖm ®−îc ph©n c«ng phô tr¸ch. - ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp ®−îc quyÒn thùc hiÖn nhiÖm vô gi¸m s¸t theo quy ®Þnh cña §iÒu lÖ §¶ng ®èi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn thuéc ph¹m vi l·nh ®¹o, qu¶n lý cña cÊp ñy cÊp m×nh vÒ c¸c néi dung gi¸m s¸t. 2. Chñ thÓ gi¸m s¸t - Trong ho¹t ®éng cña tæ chøc vμ con ng−êi trong x· héi cã chñ thÓ qu¶n lý vμ ®èi t−îng qu¶n lý. Trong ho¹t ®éng cña mäi tæ chøc vμ con ng−êi trong x· héi ®Òu cã ho¹t ®éng kiÓm tra, gi¸m s¸t, thi hμnh kû luËt vμ tÊt nhiªn ®Ó tiÕn hμnh c«ng t¸c nμy ph¶i cã chñ thÓ kiÓm tra, gi¸m s¸t, thi hμnh kû luËt vμ ®èi t−îng kiÓm tra, gi¸m s¸t, thi hμnh kû luËt. - Chñ thÓ gi¸m s¸t trong §¶ng lμ tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn gi¸m s¸t ®èi víi tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn trong ®¶ng bé theo chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n ®−îc giao thuéc ph¹m vi l·nh ®¹o, qu¶n lý hoÆc lÜnh vùc ®−îc ph©n c«ng phô tr¸ch cña chñ thÓ gi¸m s¸t. Tuy nhiªn, tuú tõng thêi gian, theo môc tiªu, yªu cÇu cña nhiÖm vô chÝnh trÞ vμ c«ng t¸c x©y dùng §¶ng vμ tuú theo chøc n¨ng, 33 nhiÖm vô, quyÒn h¹n, ®Æc ®iÓm cña tõng tæ chøc ®¶ng, tæ chøc ®¶ng lμ chñ thÓ gi¸m s¸t cã thÓ ®−îc quy ®Þnh réng hay hÑp (theo quyÕt ®Þnh cña tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn). 3. §èi t−îng gi¸m s¸t - §èi t−îng gi¸m s¸t cña §¶ng lμ tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn chÞu sù gi¸m s¸t cña §¶ng (cña tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn cÊp trªn). - Theo quy ®Þnh cña §iÒu lÖ §¶ng, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam tæ chøc theo nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ. HÖ thèng tæ chøc cña §¶ng ®−îc lËp t−¬ng øng víi hÖ thèng tæ chøc hμnh chÝnh cña Nhμ n−íc. Do ®ã, hÖ thèng tæ chøc ®¶ng còng ®−îc tæ chøc bèn cÊp t−¬ng øng tõ Trung −¬ng ®Õn c¬ së. Trong mçi cÊp, ®Ó l·nh ®¹o ®¶ng bé, tæ chøc ®¶ng cã cÊp ñy (ban chÊp hμnh), ban th−êng vô cÊp ñy, ñy ban kiÓm tra c¸c c¬ quan tham m−u, gióp viÖc cña cÊp ñy... Chñ thÓ gi¸m s¸t vμ ®èi t−îng gi¸m s¸t ®−îc quy ®Þnh cô thÓ trong QuyÕt ®Þnh sè 46-Q§/TW ngμy 01-11-2011 cña Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng ban hμnh H−íng dÉn thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t vμ kû luËt cña §¶ng trong Ch−¬ng VII vμ Ch−¬ng VIII §iÒu lÖ §¶ng kho¸ XI. Trong hÖ thèng §¶ng, chñ thÓ gi¸m s¸t lμ c¸c tæ chøc ®¶ng ph¶i tiÕn hμnh c«ng t¸c gi¸m s¸t ®èi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn thuéc 34 ph¹m vi qu¶n lý cña m×nh; ®ång thêi c¸c tæ chøc ®¶ng ®ã vμ thμnh viªn cña nã l¹i lμ ®èi t−îng gi¸m s¸t cña tæ chøc ®¶ng cÊp trªn. MÆt kh¸c, do chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vμ ph¹m vi ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc ®¶ng l¹i rÊt kh¸c nhau ë c¸c cÊp vμ ngay trong cïng mét cÊp; ë c¬ së, cã nhiÒu lo¹i h×nh c¬ së vμ trong tæ chøc c¬ së ®¶ng, l¹i cã nhiÒu tæ chøc ®¶ng cã chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n kh¸c nhau, nªn ph¹m vi, néi dung vμ ®èi t−îng gi¸m s¸t còng kh¸c nhau. - §Æc ®iÓm cña c«ng t¸c gi¸m s¸t cña §¶ng lμ c«ng t¸c cña néi bé ®¶ng, lμ nhiÖm vô cña toμn §¶ng. Do ®ã, c¸c tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn (®−îc tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn ph©n c«ng) cã thÓ võa lμ chñ thÓ gi¸m s¸t, l¹i võa lμ ®èi t−îng chÞu sù gi¸m s¸t cña tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn cÊp trªn. §Ó viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t ®¹t hiÖu qu¶, §¶ng ®· ph©n cÊp qu¶n lý c¸n bé, ®¶ng viªn cho cÊp ñy c¸c cÊp. Do ®ã, tæ chøc ®¶ng ®−îc quyÒn gi¸m s¸t tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn thuéc ph¹m vi l·nh ®¹o, qu¶n lý hoÆc lÜnh vùc ®−îc ph©n c«ng phô tr¸ch cña m×nh, nh−ng ®ång thêi l¹i chÞu sù gi¸m s¸t cña tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn cÊp trªn. V× vËy, viÖc quy ®Þnh chñ thÓ hay ®èi t−îng gi¸m s¸t còng chØ mang tÝnh t−¬ng ®èi vμ ®−îc x¸c ®Þnh cô thÓ ®èi víi tõng vô viÖc, tõng tr−êng hîp gi¸m s¸t cô thÓ. 35 4. Néi dung gi¸m s¸t - Tuú vμo nhiÖm vô chÝnh trÞ vμ c«ng t¸c x©y dùng §¶ng trong mçi giai ®o¹n c¸ch m¹ng vμ t×nh h×nh thùc tÕ ë tõng ®Þa ph−¬ng, ®¬n vÞ trong tõng thêi gian, träng t©m, träng ®iÓm l·nh ®¹o vμ chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña mçi tæ chøc ®¶ng mμ x¸c ®Þnh néi dung gi¸m s¸t cô thÓ. - Néi dung gi¸m s¸t trong §¶ng bao gåm viÖc thùc hiÖn C−¬ng lÜnh chÝnh trÞ, §iÒu lÖ §¶ng, chñ tr−¬ng, nghÞ quyÕt, chØ thÞ, quy ®Þnh cña §¶ng; ph¸p luËt cña Nhμ n−íc. §ã lμ nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c ®· ®−îc §¶ng x¸c ®Þnh, mäi tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn ph¶i tu©n thñ, chÊp hμnh vμ trë thμnh néi dung kû luËt cña §¶ng. Do ®ã, ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña §¶ng nãi chung vμ cña ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp nãi riªng ph¶i b¸m s¸t c¸c néi dung ®ã. Nãi chung, mäi quan ®iÓm, ®−êng lèi, chñ tr−¬ng, nguyªn t¾c cña §¶ng thÓ hiÖn trong C−¬ng lÜnh chÝnh trÞ, §iÒu lÖ §¶ng, chñ tr−¬ng, nghÞ quyÕt, chØ thÞ, quy ®Þnh cña §¶ng ®Òu ph¶i ®−îc gi¸m s¸t. Tuy vËy, C−¬ng lÜnh chÝnh trÞ, §iÒu lÖ §¶ng, chñ tr−¬ng, nghÞ quyÕt, chØ thÞ, quy ®Þnh cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhμ n−íc còng nh− nguyªn t¾c tæ chøc vμ ho¹t ®éng cña §¶ng bao gåm nhiÒu vÊn ®Ò lín, rÊt réng; mÆt kh¸c, do chøc n¨ng, nhiÖm vô vμ ph¹m vi gi¸m s¸t cña mçi tæ chøc ®¶ng kh¸c nhau nªn khi tiÕn hμnh gi¸m s¸t c¸c tæ chøc ®¶ng ph¶i c¨n cø chøc n¨ng, nhiÖm vô, 36 quyÒn h¹n gi¸m s¸t cña cÊp m×nh vμ t×nh h×nh, ®Æc ®iÓm, môc tiªu, yªu cÇu cña viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh trÞ vμ c«ng t¸c x©y dùng §¶ng cña ®Þa ph−¬ng, ®¬n vÞ trong tõng thêi gian vμ träng t©m, träng ®iÓm l·nh ®¹o cña m×nh ®Ó x¸c ®Þnh néi dung gi¸m s¸t cho phï hîp. §¶ng ta lμ ®¶ng cÇm quyÒn. §¶ng l·nh ®¹o toμn bé hÖ thèng chÝnh trÞ vμ ®¶ng viªn c«ng t¸c, ho¹t ®éng trong tÊt c¶ c¸c tæ chøc trong hÖ thèng chÝnh trÞ. Ngoμi viÖc ph¶i chÊp hμnh kû luËt cña §¶ng, ®¶ng viªn cßn ph¶i chÊp hμnh ph¸p luËt cña Nhμ n−íc, ®iÒu lÖ, nghÞ quyÕt, chØ thÞ cña c¸c ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi. V× vËy, ph¸p luËt cña Nhμ n−íc, kû luËt cña c¸c ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi còng lμ néi dung gi¸m s¸t cña §¶ng. - Néi dung gi¸m s¸t lμ nh÷ng nhiÖm vô chÝnh trÞ, nhiÖm vô c«ng t¸c x©y dùng §¶ng cã quan hÖ ®Õn chøc tr¸ch, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn. Mçi tæ chøc ®¶ng ph¶i c¨n cø chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh vμ chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn thuéc ph¹m vi l·nh ®¹o, qu¶n lý cña m×nh ®Ó x¸c ®Þnh néi dung gi¸m s¸t cô thÓ, phï hîp. IV. Sù CÇN THIÕT PH¶I THùC HIÖN GI¸M S¸T CñA §¶NG 1. Gi¸m s¸t lμ ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu trong ho¹t ®éng l·nh ®¹o vμ qu¶n lý, diÔn ra trong tÊt 37 c¶ c¸c kh©u cña quy tr×nh l·nh ®¹o vμ qu¶n lý. Nh− phÇn trªn ®· ph©n tÝch, Lªnin vμ Hå ChÝ Minh chØ râ vÞ trÝ, vai trß, môc ®Ých, ý nghÜa vμ sù cÇn thiÕt ph¶i thùc hiÖn viÖc gi¸m s¸t trong §¶ng, bé m¸y nhμ n−íc vμ toμn x· héi, nhÊt lμ trong ®iÒu kiÖn ®¶ng cÇm quyÒn, ®Ó §¶ng tr¸nh bÞ m¾c sai lÇm khuyÕt ®iÓm. Thùc tÕ c¸c n−íc x· héi chñ nghÜa ë §«ng ¢u vμ Liªn X« trong nh÷ng n¨m cuèi thËp kû 80 thÕ kû XX ®· chøng minh ®iÒu ®ã. V× vËy, thùc hiÖn tèt viÖc gi¸m s¸t sÏ gãp phÇn ng¨n ngõa c¸c nguy c¬ cña ®¶ng cÇm quyÒn, nh−: sai lÇm vÒ mÆt ®−êng lèi, quan liªu, tham nhòng, xa rêi quÇn chóng vμ sù tho¸i ho¸ biÕn chÊt cña §¶ng, cña nh÷ng ng−êi céng s¶n... Tõ ®ã, gãp phÇn gi÷ v÷ng kû c−¬ng, kû luËt cña §¶ng, t¹o sù ®oμn kÕt thèng nhÊt trong §¶ng, n©ng cao n¨ng lùc l·nh ®¹o cña §¶ng vμ søc chiÕn ®Êu cña ®éi ngò c¸n bé, ®¶ng viªn, x©y dùng §¶ng trong s¹ch, v÷ng m¹nh. 2. ThÊy râ tÇm quan träng cña viÖc gi¸m s¸t, V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø III cña §¶ng n¨m 1960 ®· yªu cÇu: “Ph¶i t¨ng c−êng c«ng t¸c kiÓm tra vμ gi¸m s¸t cña §¶ng ®èi víi c¸n bé vμ c¬ quan Nhμ n−íc, gi÷ g×n kû luËt nghiªm minh, xö lý thÝch ®¸ng ®èi víi nh÷ng phÇn tö quan liªu g©y t¸c h¹i nghiªm träng cho §¶ng vμ Nhμ n−íc”1. ____________ 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¶ng Toμn tËp, S®d, 2002, t.43, tr.703. 38 NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø 22 Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng §¶ng khãa III VÒ nhiÖm vô, ph−¬ng h−íng kh«i phôc vμ ph¸t triÓn kinh tÕ miÒn B¾c trong hai n¨m 1974-1975 ®· chØ râ: C¸c cÊp ñy §¶ng ch−a thËt sù t¨ng c−êng l·nh ®¹o kinh tÕ, l·nh ®¹o qu¶n lý nhμ n−íc, thiÕu kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c nghÞ quyÕt cña §¶ng vμ kÕ ho¹ch kinh tÕ cña Nhμ n−íc vμ yªu cÇu ph¶i t¨ng c−êng c«ng t¸c gi¸m s¸t, thanh tra, kiÓm tra lμ: “... T¨ng c−êng c«ng t¸c gi¸m s¸t, thanh tra, kiÓm tra vμ gi¶i quyÕt nh÷ng viÖc nh©n d©n khiÕu n¹i, tè gi¸c”1. §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø V cña §¶ng ®· nhËn ®Þnh: “C«ng t¸c kiÓm tra viÖc chÊp hμnh ®−êng lèi, chÝnh s¸ch vμ c¸c nghÞ quyÕt cña §¶ng còng nh− kiÓm tra viÖc chÊp hμnh nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ vμ viÖc thi hμnh kû luËt trong §¶ng cßn rÊt yÕu”2. V× vËy, §¶ng ta yªu cÇu ph¶i coi träng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t vμ ®Æc biÖt lμ gi¸m s¸t cña chi bé: “Ph¶i rÊt coi träng c¶i tiÕn qu¶n lý kinh tÕ, coi träng viÖc dùa vμo quÇn chóng ®Ó kiÓm tra bé m¸y; ph¶i t¨ng c−êng gi¸o dôc, t¨ng c−êng kiÓm tra cña §¶ng vμ Nhμ n−íc. Ph¶i nghiªm cÊm ____________ 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¶ng Toμn tËp, S®d, 2004, t.34, tr. 421. 2. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¶ng Toμn tËp, S®d, 2006, t.43, tr.266. 39 ®Æc quyÒn, ®Æc lîi; nghiªm cÊm c¸c c¬ quan cã quyÒn n¾m trong tay vËt t−, tμi chÝnh l¹i tù ®Þnh ra chÕ ®é riªng cho m×nh vμ cho c¸n bé d−íi quyÒn; nghiªm cÊm quü ®en; chÊm døt chÌ chÐn bª tha, lÊy cña c«ng ®Ó chia nhau trong néi bé. C¸c chi bé ph¶i gi¸m s¸t viÖc ®ã thËt chÆt chÏ”1. NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø t− Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng khãa VI VÒ kiÖn toμn tæ chøc, c¶i tiÕn chÕ ®é lμm viÖc, ®¸p øng yªu cÇu cña t×nh h×nh vμ nhiÖm vô míi ®· yªu cÇu ph¶i t¨ng c−êng c«ng t¸c gi¸m s¸t, kiÓm tra trong §¶ng lμ: “... C¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o vμ c¸c ban ph¶i theo dâi, ®«n ®èc, kiÓm tra chÆt chÏ viÖc thi hμnh nghÞ quyÕt; ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng ®iÓn h×nh tèt, uèn n¾n c¸c thiÕu sãt, ®Ò xuÊt nh÷ng ®iÒu cÇn bæ sung, söa ®æi vÒ chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch”2. NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø ba Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng khãa VII VÒ mét sè nhiÖm vô ®æi míi vμ chØnh ®èn §¶ng ®· giao cho §¶ng ®oμn Quèc héi thùc hiÖn nhiÖm vô gi¸m s¸t ®èi víi ho¹t ®éng cña ®¶ng viªn lμ ®¹i biÓu Quèc héi: “Trung −¬ng vμ Bé ChÝnh trÞ, th«ng qua §¶ng ®oμn Quèc héi ____________ 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¶ng Toμn tËp, S®d, 2006, t.43, tr.293. 2. ñy ban KiÓm tra Trung −¬ng: §¶ng vμ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh víi c«ng t¸c kiÓm tra vμ kû luËt cña §¶ng, S®d, 2003, tr.116. 40 vμ c¸c ®¶ng viªn lμ ®¹i biÓu Quèc héi ®Ó l·nh ®¹o ho¹t ®éng cña Quèc héi. §¶ng ®oμn cã tr¸ch nhiÖm h−íng dÉn, kiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña ®¶ng viªn lμ ®¹i biÓu Quèc héi”1. Nh−ng tõ ®ã ®Õn hÕt nhiÖm kú §¹i héi IX cña §¶ng, nhiÖm vô gi¸m s¸t ch−a ®−îc c¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp vμ chi bé triÓn khai thùc hiÖn mét c¸ch ®óng møc, ®Çy ®ñ, cã chÊt l−îng, hiÖu qu¶. 3. Thêi gian qua, c«ng t¸c x©y dùng §¶ng bªn c¹nh nh÷ng thμnh tÝch, kÕt qu¶ ®· ®¹t ®−îc, cßn cã mét sè yÕu kÐm, h¹n chÕ, khuyÕt ®iÓm. V× vËy, §¶ng ta ®· chØ râ: “Trong ®iÒu kiÖn c¬ chÕ thÞ tr−êng, kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn, më cöa víi bªn ngoμi, c¸n bé, ®¶ng viªn h»ng ngμy, h»ng giê chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè rÊt phøc t¹p, kÓ c¶ nh÷ng ho¹t ®éng chèng ph¸ §¶ng, vÊn ®Ò gi÷ v÷ng b¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n cña §¶ng ®øng tr−íc nh÷ng th¸ch thøc míi. Song, §¶ng thiÕu sù chuÈn bÞ ®Çy ®ñ cho b−íc chuyÓn biÕn nμy, ch−a chó ý ®óng møc vÊn ®Ò gi¸o dôc, rÌn luyÖn phÈm chÊt chÝnh trÞ vμ ®¹o ®øc ®èi víi c¸n bé, ®¶ng viªn. Mét bé phËn kh«ng nhá c¸n bé, ®¶ng viªn thiÕu tu ____________ 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam - ñy ban KiÓm tra Trung −¬ng: §¶ng vμ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh víi c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t vμ kû luËt cña §¶ng, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hμ Néi, 2008, tr.43. 41 d−ìng b¶n th©n, phai nh¹t lý t−ëng, mÊt c¶nh gi¸c, gi¶m sót ý chÝ, kÐm ý thøc tæ chøc kû luËt, sa ®o¹ vÒ ®¹o ®øc vμ lèi sèng. Mét sè tho¸i ho¸ vÒ chÝnh trÞ, tuy rÊt Ýt nh−ng ho¹t ®éng cña hä g©y hËu qu¶ hÕt søc xÊu”1. Mét sè tæ chøc ®¶ng, nhÊt lμ chi bé, bu«ng láng vai trß l·nh ®¹o, qu¶n lý, thiÕu ®«n ®èc, kiÓm tra, gi¸m s¸t c¸n bé, ®¶ng viªn; tù phª b×nh vμ phª b×nh gi¶m sót, mÊt søc chiÕn ®Êu, cã n¬i bÞ tª liÖt; t×nh tr¹ng quan liªu, tham nhòng, l·ng phÝ x¶y ra nghiªm träng nh−ng chËm ®−îc ng¨n chÆn vμ ®Èy lïi, lμm gi¶m niÒm tin cña nh©n d©n ®èi víi §¶ng vμ chÕ ®é ta. V× vËy, NghÞ quyÕt Héi nghÞ Trung −¬ng 6 (lÇn 2) kho¸ VIII ®· chØ râ: “§Ó ®¸p øng yªu cÇu cña thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc, §¶ng ph¶i cã biÖn ph¸p ph¸t huy −u ®iÓm, kiªn quyÕt söa ch÷a c¸c khuyÕt ®iÓm, tiÕp tôc cñng cè, chØnh ®èn, ®Ó ngμy cμng v÷ng m¹nh vÒ mäi mÆt, ®Æc biÖt lμ vÒ chÝnh trÞ, t− t−ëng, ®¹o ®øc, lèi sèng, tæ chøc vμ c¸n bé”2. §ång thêi, §¶ng ta còng yªu cÇu ph¶i t¨ng c−êng c«ng t¸c gi¸m s¸t, kÓ c¶ trong §¶ng vμ trong ____________ 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø VIII, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hμ Néi, 1996, tr.137. 2. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø s¸u (lÇn 2) Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng kho¸ VIII, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hμ Néi, 1999, tr.24. 42 toμn bé hÖ thèng chÝnh trÞ. §ã lμ: “Sö dông ®ång bé hÖ thèng gi¸m s¸t c¸n bé, ®¶ng viªn, nhÊt lμ sù gi¸m s¸t cña tæ chøc ®¶ng, tr−íc hÕt lμ tõ chi bé, sù gi¸m s¸t cña nh©n d©n vμ c¸c c¬ quan ®¹i diÖn nh©n d©n, sù gi¸m s¸t cña c«ng luËn”1. Nh− vËy, ngay tõ kho¸ VIII, ®Ó phßng, chèng tÖ quan liªu, tham nhòng, l·ng phÝ, §¶ng ta ®· ®Æt vÊn ®Ò ph¶i sö dông ®ång bé hÖ thèng gi¸m s¸t. Tuy nhiªn, Quy chÕ sè 53-Q§/TW ngμy 5-5-1999 cña Bé ChÝnh trÞ kho¸ VIII VÒ chÕ ®é kiÓm tra c¸n bé vμ c«ng t¸c c¸n bé ch−a quy ®Þnh vÒ chÕ ®é gi¸m s¸t c¸n bé vμ c«ng t¸c c¸n bé. 4. Tr−íc t×nh h×nh c«ng t¸c x©y dùng §¶ng cßn nh÷ng khuyÕt ®iÓm, yÕu kÐm, h¹n chÕ, mμ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn lμ do ch−a thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t; hiÖu lùc, hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t cßn h¹n chÕ, ch−a ®¸p øng yªu cÇu cña viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh trÞ vμ c«ng t¸c x©y dùng §¶ng, §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø IX vμ c¸c Héi nghÞ Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng lÇn thø s¸u, lÇn thø chÝn,... kho¸ IX ®· ®Ò ra nhiÖm vô vμ tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t cña c¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng ____________ 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø s¸u (lÇn 2) Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng kho¸ VIII, S®d, tr.30. 43 vμ c¸c tæ chøc trong hÖ thèng chÝnh trÞ nh»m t¹o chuyÓn biÕn trong c«ng t¸c x©y dùng §¶ng, c«ng t¸c kiÓm tra, kû luËt cña §¶ng. Theo quy ®Þnh cña §iÒu lÖ §¶ng c¸c kho¸ VII, VIII, IX, c¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp chñ yÕu thùc hiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô kiÓm tra, cßn nhiÖm vô gi¸m s¸t trong §iÒu lÖ §¶ng chØ quy ®Þnh “§¶ng chÞu sù gi¸m s¸t cña nh©n d©n”, ch−a quy ®Þnh cô thÓ (luËt ho¸) viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô gi¸m s¸t cña c¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn vÒ ph¹m vi, ®èi t−îng, néi dung gi¸m s¸t; h×nh thøc, ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t; thÈm quyÒn, tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t cña chñ thÓ gi¸m s¸t vμ ®èi t−îng gi¸m s¸t. Nh−ng thùc chÊt, do yªu cÇu cña c«ng t¸c x©y dùng §¶ng, c¸c cÊp ñy (kÓ c¶ Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng, Bé ChÝnh trÞ, Ban BÝ th−), tæ chøc ®¶ng, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp vμ ®¶ng viªn ®· vμ ®ang thùc hiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô gi¸m s¸t ®−îc quy ®Þnh trong c¸c nghÞ quyÕt, chØ thÞ cña §¶ng, quy chÕ lμm viÖc cña c¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng. Quy ®Þnh cô thÓ thi hμnh §iÒu lÖ §¶ng kho¸ IX cña Bé ChÝnh trÞ vÒ thùc hiÖn §iÒu 9 §iÒu lÖ §¶ng nªu: C¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng thùc hiÖn chÕ ®é kiÓm tra cÊp ñy viÖc thùc hiÖn quy chÕ lμm viÖc cña tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ gi¸m s¸t cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng cÊp trªn. C¸c nhiÖm kú ®¹i héi võa qua, ®èi víi ñy ban 44 kiÓm tra c¸c cÊp th× viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô gi¸m s¸t víi ph¹m vi, ®èi t−îng, néi dung cßn h¹n hÑp, míi dõng l¹i ë theo dâi viÖc thùc hiÖn quy chÕ lμm viÖc cña cÊp ñy. §iÒu 14 Ch−¬ng III Quy chÕ lμm viÖc cña Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng, Bé ChÝnh trÞ, Ban BÝ th− kho¸ IX quy ®Þnh: ñy ban KiÓm tra Trung −¬ng chñ tr× phèi hîp víi Ban Tæ chøc Trung −¬ng, V¨n phßng Trung −¬ng vμ c¸c c¬ quan liªn quan gióp Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng theo dâi viÖc thùc hiÖn Quy chÕ nμy. Tøc lμ, cÊp ñy ®· giao cho ñy ban kiÓm tra nhiÖm vô gi¸m s¸t, nh−ng l¹i ch−a quy ®Þnh cô thÓ néi dung, ®èi t−îng, ph−¬ng ph¸p, thÈm quyÒn vμ tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t. Nh×n chung, viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô gi¸m s¸t cña c¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp cßn t¶n m¹n, ph©n t¸n; ph¹m vi, ®èi t−îng, néi dung cßn h¹n hÑp, ch−a ®−îc quy ®Þnh thèng nhÊt, ch−a trë thμnh chÕ ®é; thiÕu l·nh ®¹o, chØ ®¹o, tæ chøc thùc hiÖn ®ång bé, cô thÓ; ch−a ®−îc quy ®Þnh cô thÓ vÒ h×nh thøc, ph−¬ng ph¸p, thÈm quyÒn, tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t cña mçi tæ chøc ®¶ng. V× vËy, viÖc gi¸m s¸t cßn lóng tóng, bÞ ®éng, mang tÝnh h×nh thøc, hiÖu qu¶ thÊp. 5. TÝnh chÊt cña c«ng t¸c kiÓm tra ®¶ng lμ kiÓm tra cÇn mang tÝnh chñ ®éng phßng ngõa, nh¾c 45 nhë, kh«ng ®Ó khuyÕt ®iÓm trë thμnh vi ph¹m, kh«ng ®Ó vi ph¹m nhá trë thμnh vi ph¹m lín, kh«ng ®Ó ®¶ng viªn vi ph¹m råi míi xem xÐt, xö lý kû luËt. Muèn lμm ®−îc nh− vËy th× chØ cã t¨ng c−êng c«ng t¸c gi¸m s¸t ®Ó gãp phÇn thùc hiÖn cã chÊt l−îng, hiÖu lùc, hiÖu qu¶ c«ng t¸c kiÓm tra. B¸o c¸o cña Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng kho¸ IX vÒ c«ng t¸c x©y dùng §¶ng t¹i §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø X cña §¶ng ®· chØ râ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lμm h¹n chÕ, yÕu kÐm trong c«ng t¸c x©y dùng §¶ng lμ: “C«ng t¸c kiÓm tra trong §¶ng cßn yÕu, chÊt l−îng vμ hiÖu qu¶ kiÓm tra ch−a cao; nhiÒu khuyÕt ®iÓm, sai lÇm cña ®¶ng viªn vμ tæ chøc ®¶ng chËm ®−îc ph¸t hiÖn vμ kh¾c phôc; ch−a coi träng kiÓm tra phßng ngõa, ph¸t huy nh©n tè tÝch cùc. NhiÒu cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng ch−a lμm tèt c«ng t¸c kiÓm tra vμ thi hμnh kû luËt trong §¶ng. C«ng t¸c gi¸m s¸t trong §¶ng vμ gi¸m s¸t cña nh©n d©n ®èi víi c¸c ho¹t ®éng cña §¶ng, Nhμ n−íc, c¸n bé, ®¶ng viªn ch−a ®−îc quan t©m, ch−a ®¸p øng yªu cÇu c«ng t¸c x©y dùng §¶ng trong t×nh h×nh míi”1. §Õn §¹i héi X, §¶ng ta ®· rót ra mét trong n¨m bμi häc kinh nghiÖm trong c«ng t¸c x©y dùng §¶ng lμ: “§¶ng ph¶i t¨ng c−êng ____________ 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø X, S®d, tr.272. 46 vμ n©ng cao chÊt l−îng, hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t. Th−êng xuyªn kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c nghÞ quyÕt, quyÕt ®Þnh cña §¶ng ®Ó ph¸t huy −u ®iÓm, phßng ngõa vμ kh¾c phôc kÞp thêi sai lÇm, khuyÕt ®iÓm; kiÓm tra, gi¸m s¸t c«ng t¸c, n¨ng lùc vμ phÈm chÊt cña c¸n bé, ®¶ng viªn, x©y dùng tæ chøc ®¶ng, c¬ quan nhμ n−íc vμ c¸n bé, ®¶ng viªn ngμy cμng trong s¹ch, v÷ng m¹nh. Ph¸t huy vai trß gi¸m s¸t cña nh©n d©n, cña MÆt trËn, c¸c ®oμn thÓ vμ cña c¸c c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng”1. Tõ ®ã, §¶ng ta yªu cÇu: Ph¶i “n©ng cao chÊt l−îng vμ hiÖu qu¶ c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t”2. “Hoμn thiÖn quy chÕ b¶o ®¶m quyÒn kiÓm tra, gi¸m s¸t cña tËp thÓ ®èi víi c¸ nh©n, cña tæ chøc ®èi víi tæ chøc, cña c¸ nh©n ®èi víi c¸ nh©n vμ tæ chøc, kÓ c¶ ®èi víi ng−êi l·nh ®¹o chñ chèt vμ tæ chøc cÊp trªn. KÕt hîp gi¸m s¸t trong §¶ng víi gi¸m s¸t cña Nhμ n−íc vμ gi¸m s¸t cña nh©n d©n”3. “ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp cã quyÒn yªu cÇu c¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn gi¶i tr×nh vÒ c¸c vÊn ®Ò thuéc thÈm quyÒn vμ tr¸ch nhiÖm kiÓm tra, gi¸m s¸t ®−îc giao”4. ____________ 1, 2, 3, 4. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø X, S®d, tr.278, 134, 134, 301-303. 47 Trong giai ®o¹n c¸ch m¹ng míi, ®ßi hái §¶ng ta cÇn c¶ “sù gi¸m s¸t trong néi bé §¶ng” vμ c¶ “chÞu sù gi¸m s¸t cña nh©n d©n” th× sÏ gióp cho viÖc ng¨n chÆn sù suy tho¸i vÒ t− t−ëng chÝnh trÞ, phÈm chÊt ®¹o ®øc, lèi sèng, t×nh tr¹ng quan liªu, tham nhòng, tiªu cùc trong ®éi ngò c¸n bé, ®¶ng viªn, c«ng chøc; t¨ng c−êng kû c−¬ng, kû luËt cña §¶ng, ng¨n ngõa c¸c nguy c¬ cña §¶ng cÇm quyÒn; gãp phÇn ®æi míi ph−¬ng thøc l·nh ®¹o cña §¶ng, n©ng cao n¨ng lùc l·nh ®¹o vμ søc chiÕn ®Êu cña tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn. §Æc biÖt, mét mÆt, gãp phÇn chñ ®éng phßng ngõa, ng¨n chÆn kh«ng ®Ó x¶y ra vi ph¹m; mÆt kh¸c, kÞp thêi ph¸t hiÖn dÊu hiÖu vi ph¹m cña tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn tõ khi cßn míi manh nha. V× vËy, cÇn chÝnh thøc “luËt ho¸” chøc n¨ng, nhiÖm vô gi¸m s¸t trong §iÒu lÖ §¶ng thay v× quy ®Þnh trong c¸c nghÞ quyÕt, chØ thÞ, quy ®Þnh cña §¶ng, cña Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng, Bé ChÝnh trÞ, Ban BÝ th− nh− tr−íc ®©y. Tõ ®ã, c¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng cã c¬ së ph¸p lý thùc hiÖn nghiªm tóc, thèng nhÊt vμ cã kÕt qu¶ c«ng t¸c gi¸m s¸t trong §¶ng, gãp phÇn phôc vô viÖc thùc hiÖn th¾ng lîi nhiÖm vô chÝnh trÞ vμ c«ng t¸c x©y dùng §¶ng trong giai ®o¹n c¸ch m¹ng míi. Tr−íc yªu cÇu kh¸ch quan vμ t×nh h×nh thùc tÕ c«ng t¸c ®æi míi viÖc x©y dùng, chØnh ®èn §¶ng, §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø X cña §¶ng ®· 48 quyÕt ®Þnh ®−a c«ng t¸c gi¸m s¸t vμo §iÒu lÖ §¶ng. §iÒu lÖ §¶ng kho¸ X ®· bæ sung vμo §iÒu 30, kho¶n 3 §iÒu 32 vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô gi¸m s¸t cho c¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng vμ ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp. §iÒu lÖ §¶ng khãa XI tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh vμ quy ®Þnh nhiÖm vô gi¸m s¸t cña c¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng, ñy ban kiÓm tra vμ cña chi bé. V. MèI QUAN HÖ GI÷A GI¸M S¸T TRONG §¶NG VíI GI¸M S¸T CñA NHμ N¦íC, mÆt trËn tæ quèc, C¸C §OμN THÓ CHÝNH TRÞ - X· HéI Vμ GI¸M S¸T CñA NH¢N D¢N Gi¸m s¸t kh«ng chØ lμ chøc n¨ng l·nh ®¹o cña §¶ng, tr−íc hÕt lμ nhiÖm vô cña c¸c cÊp ñy vμ ng−êi ®øng ®Çu cÊp ñy, do cÊp ñy trùc tiÕp tiÕn hμnh, lμ nhiÖm vô cña ñy ban kiÓm tra, c¸c c¬ quan tham m−u, gióp viÖc cña cÊp ñy vμ cña chi bé; mμ cßn lμ chøc n¨ng qu¶n lý, chØ ®¹o, ®iÒu hμnh cña Nhμ n−íc, chøc n¨ng l·nh ®¹o, chØ ®¹o cña MÆt trËn Tæ quèc, c¸c ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi vμ lμ tr¸ch nhiÖm cña nh©n d©n ®èi víi §¶ng. NghÞ quyÕt Trung −¬ng 5 khãa X vÒ t¨ng c−êng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t cña §¶ng ®· ®Ò ra mét trong n¨m quan ®iÓm vÒ c«ng t¸c nμy, trong ®ã cã quan ®iÓm võa ®Ò cao tr¸ch nhiÖm cña cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp, chi bé, võa ph¸t huy vai trß tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ 49 chøc nhμ n−íc, MÆt trËn Tæ quèc, ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi, c¬ quan b¸o chÝ vμ cña nh©n d©n lμ: §Ò cao tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn; ph¸t huy vai trß, tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc trong hÖ thèng chÝnh trÞ vμ cña nh©n d©n trong c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t. C«ng t¸c gi¸m s¸t trong §¶ng, gi¸m s¸t cña Nhμ n−íc vμ gi¸m s¸t cña MÆt trËn Tæ quèc, c¸c ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi ®Òu lμ gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong viÖc chÊp hμnh c¸c quy ®Þnh, quyÕt ®Þnh cô thÓ, ®Òu cã cïng môc ®Ých lμ nh»m b¶o ®¶m cho ®−êng lèi, chñ tr−¬ng cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhμ n−íc vμ ®iÒu lÖ, quy ®Þnh cña MÆt trËn Tæ quèc, c¸c ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi ®−îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ, thèng nhÊt ë c¬ quan, ®¬n vÞ, tæ chøc; nh»m t¨ng c−êng sù gi¸m s¸t cña §¶ng vμ hiÖu lùc qu¶n lý cña Nhμ n−íc, chÊt l−îng ho¹t ®éng cña MÆt trËn Tæ quèc, c¸c ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi, gãp phÇn x©y dùng hÖ thèng chÝnh trÞ trong s¹ch, v÷ng m¹nh. Tuy nhiªn, c«ng t¸c gi¸m s¸t trong §¶ng víi c«ng t¸c gi¸m s¸t cña Nhμ n−íc, MÆt trËn Tæ quèc vμ cña ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau vÒ ph¹m vi, néi dung, ®èi t−îng, ph−¬ng ph¸p, h×nh thøc, lùc l−îng tiÕn hμnh. VÒ ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t trong §¶ng chñ yÕu lμ trùc tiÕp, th−êng xuyªn, liªn tôc ®èi víi tæ chøc ®¶ng 50 vμ ®¶ng viªn. Gi¸m s¸t cña Nhμ n−íc chñ yÕu th«ng qua c¸c ®oμn gi¸m s¸t, gi¸m s¸t t¹i kú häp cña Quèc héi1, héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp. Cã gi¸m s¸t trùc tiÕp vμ gi¸m s¸t gi¸n tiÕp, cã gi¸m s¸t c«ng khai vμ c¶ gi¸m s¸t bÝ mËt (cña c¸c c¬ quan ®iÒu tra). Cßn gi¸m s¸t cña nh©n d©n th«ng qua ph¶n biÖn x· héi, qua ph¶n ¸nh trùc tiÕp víi tæ chøc ®¶ng, tæ chøc nhμ n−íc hoÆc ®¶ng viªn cã thÈm quyÒn, gi¸m s¸t th«ng qua c¬ quan ®¹i diÖn, th«ng qua tæ chøc mμ m×nh lμ thμnh viªn hoÆc th«ng qua MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam ®Ó thùc hiÖn quyÒn gi¸m s¸t cña m×nh. 1. Mèi quan hÖ gi÷a gi¸m s¸t trong §¶ng víi gi¸m s¸t cña Nhμ n−íc Gi¸m s¸t trong §¶ng lμ gi¸m s¸t cña chñ thÓ gi¸m s¸t lμ cÊp ñy, c¸c c¬ quan tham m−u, gióp viÖc cña cÊp ñy, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp vμ cña chi bé ®èi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn, c¶ b»ng h×nh thøc trùc tiÕp vμ h×nh thøc gi¸n tiÕp, b»ng c¸c nguyªn t¾c, ph−¬ng ph¸p c«ng t¸c ®¶ng ____________ 1. Theo LuËt ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi: “Gi¸m s¸t lμ viÖc Quèc héi, ñy ban th−êng vô Quèc héi, Héi ®ång d©n téc, ñy ban cña Quèc héi, §oμn ®¹i biÓu Quèc héi vμ ®¹i biÓu Quèc héi theo dâi, xem xÐt, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n chÞu sù gi¸m s¸t trong viÖc thi hμnh HiÕn ph¸p, luËt, nghÞ quyÕt cña Quèc héi, ph¸p lÖnh, nghÞ quyÕt cña ñy ban th−êng vô Quèc héi”. 51 víi tr×nh tù, thñ tôc theo quy ®Þnh cña §iÒu lÖ §¶ng vμ c¸c quy ®Þnh cña §¶ng. Gi¸m s¸t cña Nhμ n−íc lμ gi¸m s¸t cña Quèc héi theo quy ®Þnh cña LuËt ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi; gi¸m s¸t cña Héi ®ång nh©n d©n ®−îc quy ®Þnh trong LuËt tæ chøc Héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp; gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan nhμ n−íc, c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt, cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp theo chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña mçi c¬ quan theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. §Ó thùc hiÖn tèt gi¸m s¸t trong §¶ng cÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ víi c«ng t¸c gi¸m s¸t cña Nhμ n−íc (cña Quèc héi, héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp, cña ChÝnh phñ, c¸c bé, ban, ngμnh, cña ñy ban nh©n d©n c¸c cÊp vμ c¸c c¬ quan chuyªn m«n cña ñy ban nh©n d©n c¸c cÊp), cña c¸c c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt. Mét trong nh÷ng h×nh thøc gi¸m s¸t cña §¶ng lμ gi¸m s¸t gi¸n tiÕp th«ng qua trao ®æi th«ng tin, nghiªn cøu c¸c tμi liÖu, ph¶n ¶nh cña c¸c c¬ quan nhμ n−íc göi cho c¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp. C¸c kÕt qu¶ gi¸m s¸t cña c¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp còng lμ nh÷ng th«ng tin quan träng cho ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan nhμ n−íc cã chÊt l−îng, hiÖu qu¶. §Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn tèt mèi quan hÖ gi÷a gi¸m s¸t trong §¶ng víi gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan 52 nhμ n−íc th× ph¶i cã c¬ chÕ, h×nh thøc, biÖn ph¸p phèi hîp cô thÓ gi÷a c¸c c¬ quan ®¶ng víi c¸c c¬ quan nhμ n−íc b»ng c¸c quy ®Þnh, quy chÕ cô thÓ. 2. Mèi quan hÖ gi÷a gi¸m s¸t trong §¶ng víi gi¸m s¸t cña MÆt trËn Tæ quèc, c¸c ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi vμ gi¸m s¸t cña nh©n d©n Gi¸m s¸t cña MÆt trËn Tæ quèc, c¸c ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi th«ng qua Liªn ®oμn lao ®éng, Héi N«ng d©n, Héi Cùu chiÕn binh, §oμn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh, Héi Liªn hiÖp Phô n÷ vμ c¸c thμnh viªn trong c¸c tæ chøc ®ã. Mét trong nh÷ng h×nh thøc gi¸m s¸t cña §¶ng lμ gi¸m s¸t gi¸n tiÕp th«ng qua viÖc trao ®æi th«ng tin, nghiªn cøu c¸c tμi liÖu, ph¶n ¶nh cña MÆt trËn Tæ quèc, c¸c ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi göi cho c¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp. KÕt qu¶ gi¸m s¸t cña c¸c cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng, ñy ban kiÓm tra c¸c cÊp còng lμ nh÷ng th«ng tin quan träng cho ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña MÆt trËn Tæ quèc, c¸c ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi cã chÊt l−îng, hiÖu qu¶. §Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn tèt mèi quan hÖ gi÷a gi¸m s¸t trong §¶ng víi gi¸m s¸t cña MÆt trËn Tæ quèc, c¸c ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi th× ph¶i cã c¬ chÕ, h×nh thøc, biÖn ph¸p phèi hîp cô thÓ gi÷a c¸c c¬ quan ®¶ng víi MÆt trËn Tæ quèc, c¸c ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi b»ng c¸c quy ®Þnh, quy chÕ cô thÓ. 53 §¶ng ta lμ ®¶ng cÇm quyÒn, c«ng viÖc cña §¶ng còng lμ c«ng viÖc cña nh©n d©n. V× vËy, §¶ng liªn hÖ mËt thiÕt víi nh©n d©n, chÞu sù gi¸m s¸t cña nh©n d©n, ph¸t huy vai trß cña nh©n d©n trong c«ng t¸c x©y dùng §¶ng, coi ®©y lμ mét trong nh÷ng ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n cña c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t cña §¶ng. Th«ng qua gi¸m s¸t cña nh©n d©n, qua ph¶n ¶nh cña quÇn chóng (trùc tiÕp, qua ®¬n khiÕu n¹i, tè c¸o...) vÒ tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn ®Ó cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng, ñy ban kiÓm tra vμ chi bé b»ng nhiÒu h×nh thøc cã thªm th«ng tin, t×nh h×nh, thùc hiÖn tèt c«ng t¸c gi¸m s¸t, kiÓm tra trong §¶ng ®èi víi tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn. §Ó thùc sù ph¸t huy vai trß cña nh©n d©n trong viÖc gi¸m s¸t ®èi víi tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn th× ph¶i cã c¬ chÕ, h×nh thøc, biÖn ph¸p thÝch hîp b»ng quy chÕ, quy ®Þnh cô thÓ do §¶ng ban hμnh. 54 PHÇN THø HAI §èI T¦îNG, NéI DUNG, TR×NH Tù, THñ TôC, THÈM QUYÒN, TR¸CH NHIÖM GI¸M S¸T CñA §¶NG 55 56 A. §èI T¦îNG, NéI DUNG, TR×NH Tù, THÈM QUYÒN, TR¸CH NHIÖM GI¸M S¸T CñA CÊP ñY C¸C CÊP Vμ QUYÒN, TR¸CH NHIÖM CñA §èI T¦îNG GI¸M S¸T C«ng t¸c gi¸m s¸t cña c¸c cÊp ñy lμ viÖc c¸c cÊp ñy l·nh ®¹o, chØ ®¹o vμ tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c gi¸m s¸t theo chøc n¨ng, nhiÖm vô, thÈm quyÒn cña m×nh ®èi víi ®èi t−îng ®−îc gi¸m s¸t theo quy ®Þnh cña §iÒu lÖ §¶ng, c¸c quy ®Þnh cña §¶ng qua viÖc theo dâi, xem xÐt, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng nh»m kÞp thêi t¸c ®éng ®Ó cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t chÊp hμnh nghiªm chØnh C−¬ng lÜnh chÝnh trÞ, §iÒu lÖ §¶ng. §Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c gi¸m s¸t ®èi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn theo chøc n¨ng, nhiÖm vô, thÈm quyÒn, cÊp ñy, ban th−êng vô cÊp ñy c¸c cÊp tõ cÊp trªn c¬ së trë lªn ph¶i n¾m v÷ng vμ thùc hiÖn tèt c¸c néi dung sau ®©y: I. §èI T¦îNG GI¸M S¸T 1. Ban chÊp hμnh gi¸m s¸t - Ban th−êng vô, th−êng trùc cÊp ñy cïng cÊp. - ñy ban kiÓm tra cïng cÊp. - Tæ chøc ®¶ng trùc thuéc, tr−íc hÕt lμ tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi trùc tiÕp, gåm: c¸c ban cña cÊp ñy, ban c¸n sù ®¶ng, ®¶ng ®oμn thuéc cÊp ñy qu¶n lý 57 (®èi víi cÊp trung −¬ng vμ cÊp tØnh, thμnh phè); cÊp ñy cÊp d−íi trùc tiÕp. - §¶ng viªn lμ c¸n bé thuéc diÖn cÊp ñy cÊp m×nh qu¶n lý (cÊp ñy viªn cïng cÊp, c¸n bé thuéc diÖn cÊp ñy cïng cÊp qu¶n lý theo quy ®Þnh vÒ ph©n cÊp qu¶n lý c¸n bé cña Bé ChÝnh trÞ1 vμ cÊp ñy c¸c cÊp). 2. Ban th−êng vô cÊp ñy gi¸m s¸t - C¸c c¬ quan tham m−u, gióp viÖc cña cÊp ñy cÊp m×nh, gåm: ban tuyªn gi¸o, ban tæ chøc, ban ®èi ngo¹i (ë Trung −¬ng), ban d©n vËn, v¨n phßng cÊp ñy, ñy ban kiÓm tra, c¬ quan ñy ban kiÓm tra. - Tæ chøc ®¶ng trùc thuéc, tr−íc hÕt lμ tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi trùc tiÕp, gåm: c¸c c¬ quan tham m−u, gióp viÖc cña cÊp ñy, ban c¸n sù ®¶ng, ®¶ng ®oμn thuéc cÊp ñy qu¶n lý (®èi víi cÊp Trung −¬ng vμ cÊp tØnh, thμnh phè); cÊp ñy cÊp d−íi trùc tiÕp. - §¶ng viªn lμ c¸n bé thuéc diÖn cÊp ñy cÊp m×nh qu¶n lý (cÊp ñy viªn cïng cÊp, c¸n bé thuéc diÖn cÊp ñy cïng cÊp qu¶n lý theo quy ®Þnh vÒ ph©n cÊp qu¶n lý c¸n bé cña Bé ChÝnh trÞ vμ cÊp ñy c¸c cÊp). 3. L−u ý - Ban chÊp hμnh, ban th−êng vô cÊp ñy ®−îc quyÒn gi¸m s¸t mäi tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn ____________ 1. Xem: QuyÕt ®Þnh sè 67-Q§/TW ngμy 4-7-2007 cña Bé ChÝnh trÞ khãa X ban hμnh Quy ®Þnh vÒ ph©n cÊp qu¶n lý c¸n bé. 58 trong ®¶ng bé, tr−íc hÕt lμ gi¸m s¸t c¸c tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn nªu ë ®iÓm 1 vμ ®iÓm 2 nãi trªn. - Khi cÇn thiÕt, ®Ó phôc vô viÖc gi¸m s¸t ®¹t kÕt qu¶, cÊp ñy, ban th−êng vô cã thÓ gi¸m s¸t tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi c¸ch nhiÒu cÊp vμ ®¶ng viªn thuéc c¸c tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi. II. NéI DUNG GI¸M S¸T CÊp ñy l·nh ®¹o toμn diÖn mäi ho¹t ®éng cña ®¶ng bé, nªn néi dung gi¸m s¸t cña cÊp ñy còng rÊt toμn diÖn trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh trÞ vμ c«ng t¸c x©y dùng §¶ng cña toμn ®¶ng bé. Néi dung gi¸m s¸t cô thÓ cña cÊp ñy ®èi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn thuéc ph¹m vi l·nh ®¹o, qu¶n lý ®−îc quy ®Þnh trong §iÒu lÖ §¶ng, QuyÕt ®Þnh cña Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng vÒ viÖc ban hμnh H−íng dÉn thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t vμ kû luËt cña §¶ng trong Ch−¬ng VII vμ Ch−¬ng VIII §iÒu lÖ §¶ng kho¸ XI. Ngoμi c¸c néi dung gi¸m s¸t nªu trªn ®èi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi, cÊp ñy cßn gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn quy chÕ lμm viÖc cña ñy ban kiÓm tra cña cÊp m×nh do cÊp ñy ban hμnh; gi¸m s¸t viÖc l·nh ®¹o, chØ ®¹o tæ chøc thùc hiÖn nhiÖm vô kiÓm tra, gi¸m s¸t, kû luËt ®¶ng cña cÊp ñy cÊp d−íi, tr−íc hÕt lμ cÊp d−íi trùc tiÕp. 59 CÊp ñy gi¸m s¸t toμn diÖn c¸c mÆt ho¹t ®éng c«ng t¸c cña ®¶ng bé ®èi víi tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn thuéc ph¹m vi l·nh ®¹o, qu¶n lý cña cÊp m×nh, nªn néi dung gi¸m s¸t cña cÊp ñy võa toμn diÖn, võa réng h¬n néi dung gi¸m s¸t cña c¸c ban cña cÊp ñy vμ ñy ban kiÓm tra cña cÊp ñy. Tuy vËy, viÖc gi¸m s¸t cña cÊp ñy còng cÇn ph¶i cã träng t©m, träng ®iÓm theo môc tiªu, yªu cÇu cña viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh trÞ vμ c«ng t¸c x©y dùng §¶ng vμ t×nh h×nh thùc tÕ cña ®¶ng bé trong tõng thêi gian. Do vËy, cÊp ñy cÇn ph¶i x¸c ®Þnh néi dung gi¸m s¸t cho phï hîp, tr¸nh trμn lan, kÐm hiÖu qu¶. Cô thÓ nh− sau: 1. §èi víi tæ chøc ®¶ng - ViÖc chÊp hμnh C−¬ng lÜnh chÝnh trÞ, §iÒu lÖ §¶ng, chñ tr−¬ng, nghÞ quyÕt, chØ thÞ, quy ®Þnh cña §¶ng, cña cÊp ñy cÊp trªn vμ cÊp ñy cÊp m×nh, ph¸p luËt cña Nhμ n−íc. - ViÖc thùc hiÖn c¸c nguyªn t¾c tæ chøc, ho¹t ®éng cña §¶ng, quy chÕ lμm viÖc, chÕ ®é c«ng t¸c vμ viÖc b¶o ®¶m quyÒn cña ®¶ng viªn. - ViÖc gi÷ g×n ®oμn kÕt néi bé, qu¶n lý ®¶ng viªn, chØ ®¹o thùc hiÖn quy ®Þnh vÒ nh÷ng ®iÒu c¸n bé, ®¶ng viªn kh«ng ®−îc lμm vμ gi÷ mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi quÇn chóng. - ViÖc thùc hiÖn quy chÕ lμm viÖc cña ñy ban kiÓm tra do cÊp ñy ban hμnh. 60 2. §èi víi ®¶ng viªn - NhiÖm vô cña ®¶ng viªn ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 1, §iÒu 2 vμ §iÒu 12 §iÒu lÖ §¶ng khãa XI. III. TR×NH Tù, THñ TôC GI¸M S¸T Víi chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh, c¸ch tiÕn hμnh (tr×nh tù, thñ tôc, h×nh thøc, ph−¬ng ph¸p) gi¸m s¸t cña cÊp ñy, ban th−êng vô cÊp ñy còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c víi c¸ch tiÕn hμnh gi¸m s¸t cña ñy ban kiÓm tra vμ c¸c ban cña cÊp ñy. V× vËy, ph¶i n¾m ch¾c ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t cña cÊp ñy, ban th−êng vô cÊp ñy ®Ó lùa chän ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t phï hîp víi tõng tr−êng hîp, tõng t×nh huèng cô thÓ vμ tæ chøc thùc hiÖn cã kÕt qu¶. Gi¸m s¸t cña cÊp ñy, ban th−êng vô ®èi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc tiÕn hμnh theo hai c¸ch: Gi¸m s¸t th−êng xuyªn vμ gi¸m s¸t theo chuyªn ®Ò. Gi¸m s¸t th−êng xuyªn cã gi¸m s¸t trùc tiÕp vμ gi¸m s¸t gi¸n tiÕp. Gi¸m s¸t th−êng xuyªn kh«ng lËp tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t; gi¸m s¸t theo chuyªn ®Ò cã lËp tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t. 1. Gi¸m s¸t th−êng xuyªn CÊp ñy, ban th−êng vô cÊp ñy ph¶i th«ng b¸o viÖc ph©n c«ng cÊp ñy viªn, ñy viªn ban th−êng vô thùc hiÖn nhiÖm vô gi¸m s¸t (gäi chung lμ ng−êi 61 gi¸m s¸t) cho tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi biÕt ®Ó phôc vô viÖc gi¸m s¸t. a) Gi¸m s¸t trùc tiÕp * Ban chÊp hμnh gi¸m s¸t ban th−êng vô th«ng qua xem xÐt b¸o c¸o ho¹t ®éng cña ban th−êng vô gi÷a hai kú häp cña cÊp ñy theo tr×nh tù, thñ tôc sau: - Theo quy chÕ lμm viÖc cña cÊp ñy, ban th−êng vô chuÈn bÞ vμ göi b¸o c¸o, ®Ò ¸n, nghÞ quyÕt,... (gäi chung lμ b¸o c¸o) cho cÊp ñy viªn nghiªn cøu. - T¹i héi nghÞ cña ban chÊp hμnh: * Nghe ban th−êng vô tr×nh bμy b¸o c¸o. + Ban chÊp hμnh th¶o luËn, nghe ban th−êng vô tr¶ lêi c¸c yªu cÇu cña ban chÊp hμnh. + Ban chÊp hμnh kÕt luËn néi dung héi nghÞ, ®Ò nghÞ ban th−êng vô tiÕp thu kÕt luËn vμ tæ chøc thùc hiÖn. - Ban th−êng vô thùc hiÖn kÕt luËn cña ban chÊp hμnh vμ b¸o c¸o kÕt qu¶ thùc hiÖn víi ban chÊp hμnh b»ng h×nh thøc thÝch hîp (b»ng v¨n b¶n göi cho tõng cÊp ñy viªn hoÆc b¸o c¸o víi ban chÊp hμnh t¹i kú häp tíi cña ban chÊp hμnh). - LËp vμ l−u tr÷ hå s¬ gi¸m s¸t (v¨n phßng cÊp ñy gióp ban chÊp hμnh lËp vμ l−u tr÷ hå s¬ theo quy ®Þnh). * Ban chÊp hμnh gi¸m s¸t th−êng trùc cÊp ñy. Ban chÊp hμnh giao ban th−êng vô gi¸m s¸t 62 th−êng trùc cÊp ñy. Sau khi thùc hiÖn viÖc gi¸m s¸t ®èi víi th−êng trùc cÊp ñy, ban th−êng vô b¸o c¸o kÕt qu¶ gi¸m s¸t víi ban chÊp hμnh. Tr×nh tù, thñ tôc gi¸m s¸t cña ban chÊp hμnh ®èi víi th−êng trùc cÊp ñy nh− sau: - Theo quy chÕ lμm viÖc cña cÊp ñy, ban th−êng vô cÊp ñy, th−êng trùc cÊp ñy chuÈn bÞ vμ göi b¸o c¸o, ®Ò ¸n, nghÞ quyÕt,... (gäi chung lμ b¸o c¸o) cho c¸c ®ång chÝ ñy viªn ban th−êng vô nghiªn cøu. - T¹i héi nghÞ cña ban th−êng vô: + Nghe th−êng trùc cÊp ñy tr×nh bμy b¸o c¸o. + Ban th−êng vô th¶o luËn, nghe th−êng trùc cÊp ñy tr¶ lêi c¸c yªu cÇu cña ban th−êng vô. + Ban th−êng vô kÕt luËn néi dung héi nghÞ, ®Ò nghÞ th−êng trùc cÊp ñy tiÕp thu kÕt luËn vμ tæ chøc thùc hiÖn. - Th−êng trùc cÊp ñy thùc hiÖn kÕt luËn cña ban th−êng vô vμ b¸o c¸o kÕt qu¶ thùc hiÖn víi ban th−êng vô b»ng h×nh thøc thÝch hîp (b»ng v¨n b¶n göi cho tõng ®ång chÝ ñy viªn ban th−êng vô hoÆc b¸o c¸o víi ban th−êng vô trong kú häp tíi cña ban th−êng vô). Ban th−êng vô b¸o c¸o víi ban chÊp hμnh. - V¨n phßng cÊp ñy gióp ban chÊp hμnh, ban th−êng vô lËp hå s¬ l−u tr÷. * Ban chÊp hμnh, ban th−êng vô gi¸m s¸t th«ng qua dù c¸c cuéc häp cña tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi 63 (cÊp ñy, ban th−êng vô cÊp d−íi trùc tiÕp, c¸c c¬ quan tham m−u, gióp viÖc cña cÊp ñy, ñy ban kiÓm tra, ban c¸n sù ®¶ng, ®¶ng ®oμn). - Nghiªn cøu b¸o c¸o, tμi liÖu cã liªn quan phôc vô viÖc gi¸m s¸t; chuÈn bÞ ý kiÕn ph¸t biÓu. - T¹i cuéc häp, ng−êi gi¸m s¸t (®¹i diÖn cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô) theo dâi viÖc th¶o luËn, kÕt luËn cña tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi; trao ®æi ®Ó n¾m v÷ng vμ râ h¬n nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn néi dung gi¸m s¸t vμ ph¸t biÓu ý kiÕn (nÕu thÊy cÇn thiÕt). - Ph¸t hiÖn vÊn ®Ò qua nghiªn cøu b¸o c¸o, tμi liÖu vμ qua th¶o luËn t¹i cuéc häp. Tr−êng hîp cÇn thiÕt, ng−êi gi¸m s¸t ®Ò nghÞ tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t cung cÊp thªm tμi liÖu phôc vô viÖc gi¸m s¸t. - Ng−êi gi¸m s¸t gãp ý kiÕn víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t theo thÈm quyÒn. - Ng−êi gi¸m s¸t b¸o c¸o víi cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô b»ng v¨n b¶n (tr−êng hîp khÈn cÊp cã thÓ b¸o c¸o qua ®iÖn tho¹i, fax,...) ®Ó cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô xem xÐt, ®¸nh gi¸, yªu cÇu ®èi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn thiÕt. - Ng−êi gi¸m s¸t theo dâi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t thùc hiÖn yªu cÇu cña cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô. 64 - LËp vμ l−u tr÷ hå s¬ gi¸m s¸t (ng−êi gi¸m s¸t thùc hiÖn theo quy ®Þnh). * Ban chÊp hμnh, ban th−êng vô gi¸m s¸t tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi th«ng qua nghe b¸o c¸o. §Þnh kú hoÆc ®ét xuÊt, theo quy chÕ lμm viÖc, cÊp ñy, ban th−êng vô nghe c¸c tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi b¸o c¸o viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh trÞ, c«ng t¸c x©y dùng §¶ng, c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô; kÕt qu¶ kiÓm ®iÓm, tù phª b×nh vμ phª b×nh cña tËp thÓ l·nh ®¹o c¸c tæ chøc ®ã. Tr×nh tù, thñ tôc gi¸m s¸t cña cÊp ñy, ban th−êng vô nh− sau: - CÊp ñy hoÆc ban th−êng vô ph¶i cã v¨n b¶n yªu cÇu tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn chuÈn bÞ vμ göi b¸o c¸o, tμi liÖu cã liªn quan ®Õn néi dung gi¸m s¸t. Trong v¨n b¶n cÇn nªu râ thμnh phÇn, thêi gian, ®Þa ®iÓm lμm viÖc. - CÊp ñy hoÆc ban th−êng vô nghiªn cøu b¸o c¸o, tμi liÖu cã liªn quan phôc vô viÖc gi¸m s¸t; chuÈn bÞ ý kiÕn ph¸t biÓu. ChØ ®¹o c¸c c¬ quan tham m−u, gióp viÖc cña cÊp ñy cã liªn quan chuÈn bÞ néi dung ph¸t biÓu, tμi liÖu cho cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô lμm viÖc víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t; cö ng−êi cïng tham dù buæi lμm viÖc (nÕu thÊy cÇn). 65 - T¹i cuéc häp, ng−êi gi¸m s¸t (®¹i diÖn cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô, hoÆc c¶ tËp thÓ ban th−êng vô) theo dâi viÖc th¶o luËn; trao ®æi ®Ó n¾m v÷ng vμ râ h¬n nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn néi dung gi¸m s¸t vμ ph¸t biÓu ý kiÕn (nÕu thÊy cÇn thiÕt). - Ph¸t hiÖn vÊn ®Ò qua nghiªn cøu b¸o c¸o, tμi liÖu vμ qua th¶o luËn t¹i cuéc häp. Tr−êng hîp cÇn thiÕt, ng−êi gi¸m s¸t ®Ò nghÞ tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t cung cÊp thªm tμi liÖu phôc vô viÖc gi¸m s¸t. - Ng−êi gi¸m s¸t gãp ý kiÕn víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t theo thÈm quyÒn vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn thiÕt. - Ng−êi gi¸m s¸t (trong tr−êng hîp ®¹i diÖn ban chÊp hμnh, ban th−êng vô nghe tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi b¸o c¸o) b¸o c¸o víi cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô b»ng v¨n b¶n (tr−êng hîp khÈn cÊp cã thÓ b¸o c¸o qua ®iÖn tho¹i, fax,...) ®Ó cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô xem xÐt, ®¸nh gi¸, yªu cÇu ®èi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn thiÕt. Sau khi lμm viÖc, cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô th«ng b¸o kÕt qu¶ gi¸m s¸t b»ng v¨n b¶n cho tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t vÒ −u ®iÓm, thiÕu sãt, khuyÕt ®iÓm (nÕu cã) vμ nh÷ng yªu cÇu cÇn thiÕt ®Ó ®èi t−îng ®uîc gi¸m s¸t biÕt vμ thùc hiÖn nghiªm tóc. 66 - Ng−êi gi¸m s¸t theo dâi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t thùc hiÖn yªu cÇu cña cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô. - LËp vμ l−u tr÷ hå s¬ gi¸m s¸t (ng−êi gi¸m s¸t thùc hiÖn theo quy ®Þnh). b) Gi¸m s¸t gi¸n tiÕp ViÖc gi¸m s¸t gi¸n tiÕp cña cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô (trùc tiÕp lμ ng−êi gi¸m s¸t) ®èi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi hoÆc ®¶ng viªn theo tr×nh tù, thñ tôc nh− sau: - N¾m t×nh h×nh ho¹t ®éng; tù phª b×nh vμ phª b×nh; kÕt qu¶ thùc hiÖn chøc tr¸ch, nhiÖm vô ®−îc giao; vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc, lèi sèng cña cÊp ñy viªn cïng cÊp vμ c¸n bé diÖn cÊp ñy qu¶n lý. - Th«ng qua ph¶n ¸nh, trao ®æi cña c¸c tæ chøc nhμ n−íc, c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt, MÆt trËn Tæ quèc, c¸c ®oμn thÓ chÝnh trÞ - x· héi, ph¶n ¸nh cña quÇn chóng nh©n d©n, qua c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng; th«ng qua ®¬n tè c¸o, khiÕu n¹i kû luËt ®¶ng ®Ó n¾m t×nh h×nh liªn quan ®Õn c¸n bé, ®¶ng viªn vμ tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi. - Th«ng qua nghiªn cøu c¸c v¨n b¶n, b¸o c¸o cña cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi göi cÊp ñy, ban th−êng vô cÊp trªn theo quy ®Þnh, c¸c v¨n b¶n, tμi liÖu cña c¸c tæ chøc ®¶ng, ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t göi ®Õn theo yªu cÇu ®Ó nghiªn cøu, ph¸t hiÖn vÊn ®Ò phôc vô viÖc gi¸m s¸t. 67 Khi cÇn thiÕt, ng−êi gi¸m s¸t trao ®æi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi hoÆc ®¶ng viªn qua ®iÖn tho¹i, b»ng v¨n b¶n hoÆc cã thÓ gÆp trùc tiÕp ®Ó lμm râ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn néi dung gi¸m s¸t. - Qua gi¸m s¸t, nÕu thÊy cÇn thiÕt, ng−êi gi¸m s¸t trùc tiÕp gãp ý kiÕn víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi hoÆc ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t theo thÈm quyÒn. Tr−êng hîp v−ît qu¸ thÈm quyÒn th× ng−êi gi¸m s¸t b¸o c¸o ®Ó cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô, hoÆc th−êng trùc cÊp ñy (nÕu ®−îc ñy nhiÖm) xem xÐt, nh¾c nhë, yªu cÇu tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi hoÆc ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t kh¾c phôc, söa ch÷a thiÕu sãt, khuyÕt ®iÓm (nÕu cã). - Ng−êi gi¸m s¸t theo dâi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi hoÆc ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t thùc hiÖn yªu cÇu cña cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô. - Ng−êi gi¸m s¸t lËp vμ l−u tr÷ hå s¬ gi¸m s¸t theo quy ®Þnh. 2. Gi¸m s¸t theo chuyªn ®Ò ViÖc gi¸m s¸t theo chuyªn ®Ò cña cÊp ñy, ban th−êng vô cÊp ñy ®−îc thùc hiÖn theo tr×nh tù, thñ tôc sau ®©y: - H»ng n¨m, qua n¾m t×nh h×nh, nghiªn cøu b¸o c¸o, tμi liÖu cã liªn quan, cÊp ñy, ban th−êng vô x©y dùng ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch gi¸m s¸t ®èi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn; th«ng b¸o cho ®èi t−îng gi¸m s¸t biÕt ngay tõ ®Çu n¨m vÒ 68 néi dung, ®èi t−îng, mèc thêi ®iÓm gi¸m s¸t, thêi gian gi¸m s¸t ®Ó ®èi t−îng gi¸m s¸t chñ ®éng chuÈn bÞ phôc vô viÖc gi¸m s¸t cã kÕt qu¶. - CÊp ñy, ban th−êng vô cÊp ñy c¸c cÊp thùc hiÖn c¸c néi dung sau: + QuyÕt ®Þnh lËp tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t. Trong quyÕt ®Þnh nªu râ ®èi t−îng, néi dung gi¸m s¸t; thμnh lËp tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t vμ tªn c¸c thμnh viªn trong tæ (hoÆc ®oμn): tæ (®oμn) tr−ëng, tæ (®oμn) phã, th− ký, c¸c thμnh viªn trong tæ (®oμn); môc ®Ých, yªu cÇu, ph−¬ng ph¸p, thêi gian tiÕn hμnh (theo kÕ ho¹ch gi¸m s¸t cô thÓ ®Ýnh kÌm). + Häp tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t ph©n c«ng nhiÖm vô cô thÓ cho tõng thμnh viªn trong tæ (hoÆc ®oμn). + Cã v¨n b¶n cña cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô cÊp ñy cÊp trªn yªu cÇu tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t chuÈn bÞ, göi b¸o c¸o (theo ®Ò c−¬ng néi dung b¸o c¸o do ®oμn gi¸m s¸t yªu cÇu) vμ tμi liÖu phôc vô viÖc gi¸m s¸t. Tr−íc khi tiÕn hμnh gi¸m s¸t, tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t göi (hoÆc th«ng b¸o trùc tiÕp) quyÕt ®Þnh thμnh lËp tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t, kÕ ho¹ch gi¸m s¸t, ®Ò c−¬ng néi dung b¸o c¸o cho tæ chøc ®¶ng hoÆc ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t ®Ó ®èi t−îng gi¸m s¸t chuÈn bÞ tr−íc vμ göi cho tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t theo ®óng thêi h¹n quy ®Þnh. - Yªu cÇu tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi tæ chøc cuéc häp ®Ó tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t nghe ®¹i diÖn tæ 69 chøc ®¶ng hoÆc ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t b¸o c¸o; c¸c thμnh viªn dù häp trao ®æi, th¶o luËn néi dung b¸o c¸o. Thμnh phÇn cuéc häp gåm: cÊp ñy viªn phô tr¸ch tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t, ®oμn gi¸m s¸t, tæ chøc ®¶ng, ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t vμ tæ chøc, c¸ nh©n cã liªn quan nÕu cÇn. Tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t trao ®æi nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ, thiÕt thùc, cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn néi dung, ®èi t−îng gi¸m s¸t vμ lμm râ −u ®iÓm, thiÕu sãt, khuyÕt ®iÓm vμ nguyªn nh©n... ®Ó phôc vô viÖc lμm b¸o c¸o kÕt qu¶ gi¸m s¸t ®−îc chÝnh x¸c; ®Ò xuÊt, yªu cÇu ®èi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn thiÕt. - Tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t b¸o c¸o b»ng v¨n b¶n cho cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô cÊp m×nh vÒ kÕt qu¶ gi¸m s¸t ®èi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn. B¸o c¸o nªu râ c¸c néi dung: ®Æc ®iÓm t×nh h×nh chung cña ®èi t−îng gi¸m s¸t; t×nh h×nh kÕt qu¶ thùc hiÖn néi dung ®−îc gi¸m s¸t cña ®èi t−îng gi¸m s¸t; nhËn xÐt vÒ −u ®iÓm, khuyÕt ®iÓm, h¹n chÕ cña ®èi t−îng gi¸m s¸t vμ kiÕn nghÞ cña tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t... CÊp ñy hoÆc ban th−êng vô xem xÐt, ®¸nh gi¸; th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n kÕt qu¶ gi¸m s¸t cho tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t vÒ −u ®iÓm, thiÕu sãt, khuyÕt ®iÓm, h¹n chÕ (nÕu cã) vμ nh÷ng yªu cÇu cÇn thiÕt. 70 - Ng−êi gi¸m s¸t theo dâi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t thùc hiÖn th«ng b¸o kÕt qu¶ gi¸m s¸t cña cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô; b¸o c¸o kÕt qu¶ thùc hiÖn gi¸m s¸t víi cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô. - Ng−êi gi¸m s¸t lËp vμ l−u tr÷ hå s¬ gi¸m s¸t theo quy ®Þnh. Tμi liÖu chñ yÕu trong hå s¬ gi¸m s¸t bao gåm: ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch gi¸m s¸t h»ng n¨m cña chñ thÓ gi¸m s¸t; quyÕt ®Þnh lËp tæ (®oμn) gi¸m s¸t; kÕ ho¹ch gi¸m s¸t; c«ng v¨n göi tæ chøc ®¶ng hoÆc ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t chuÈn bÞ b¸o c¸o, cung cÊp tμi liÖu liªn quan phôc vô cho viÖc gi¸m s¸t; b¸o c¸o gi¶i tr×nh cña tæ chøc ®¶ng hoÆc ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t; tμi liÖu cña tæ (®oμn) gi¸m s¸t thu thËp hoÆc cña ®èi t−îng gi¸m s¸t cung cÊp cho tæ (®oμn) gi¸m s¸t; v¨n b¶n tham gia ý kiÕn cña tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn cã liªn quan ®Õn ®èi t−îng gi¸m s¸t; biªn b¶n häp cña tæ (®oμn) gi¸m s¸t víi ®èi t−îng gi¸m s¸t; b¸o c¸o kÕt qu¶ gi¸m s¸t cña tæ (®oμn) gi¸m s¸t; th«ng b¸o kÕt qu¶ gi¸m s¸t cña chñ thÓ gi¸m s¸t ®èi víi ®èi t−îng gi¸m s¸t;... IV. TR¸CH NHIÖM Vμ QUYÒN CñA BAN CHÊP HμNH, BAN TH¦êNG Vô, Tæ (HOÆC §OμN) GI¸M S¸T Vμ NG¦êI GI¸M S¸T CÊp ñy, ban th−êng vô cÊp ñy, cÊp ñy viªn, ñy viªn ban th−êng vô cÊp ñy, tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m 71 s¸t vμ ng−êi gi¸m s¸t ph¶i n¾m v÷ng tr¸ch nhiÖm vμ quyÒn cña chñ thÓ gi¸m s¸t ®Ó thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh: 1. Tr¸ch nhiÖm vμ quyÒn cña cÊp ñy, ban th−êng vô, tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t - CÊp ñy, ban th−êng vô ph©n c«ng ng−êi gi¸m s¸t (cÊp ñy viªn, l·nh ®¹o c¸c c¬ quan tham m−u, gióp viÖc cña cÊp ñy,...) dù c¸c cuéc häp, héi nghÞ cña tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi thuéc ph¹m vi phô tr¸ch. - Ban chÊp hμnh ®−îc quyÒn ®Ò nghÞ ban th−êng vô tr¶ lêi trùc tiÕp t¹i kú häp cña ban chÊp hμnh hoÆc gi¸n tiÕp b»ng v¨n b¶n ®Ò nghÞ ban th−êng vô tr¶ lêi vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc gi¸m s¸t; sau ®ã ban th−êng vô b¸o c¸o ban chÊp hμnh b»ng h×nh thøc thÝch hîp theo quy ®Þnh. Ban chÊp hμnh vμ ban th−êng vô ®−îc yªu cÇu tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn b¸o c¸o gi¶i tr×nh c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc gi¸m s¸t; cung cÊp tμi liÖu phôc vô viÖc gi¸m s¸t; yªu cÇu ®èi víi ®èi t−îng gi¸m s¸t vÒ nh÷ng vÊn ®Ò ®−îc gi¸m s¸t. - Ban chÊp hμnh giao ban th−êng vô theo dâi, ®«n ®èc th−êng trùc cÊp ñy thùc hiÖn yªu cÇu cña m×nh vμ b¸o c¸o kÕt qu¶ víi ban chÊp hμnh b»ng h×nh thøc thÝch hîp theo quy ®Þnh. - Nh÷ng tr−êng hîp thuéc thÈm quyÒn cña ban chÊp hμnh th× ban th−êng vô, th−êng trùc cÊp ñy b¸o c¸o ban chÊp hμnh xem xÐt. §Þnh kú, ban th−êng vô, th−êng trùc cÊp ñy (nÕu ®−îc cÊp 72 ñy giao) b¸o c¸o ban chÊp hμnh vÒ kÕt qu¶ gi¸m s¸t cña m×nh ®èi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn. - §èi víi nh÷ng tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi cã khuyÕt ®iÓm, yÕu kÐm, vi ph¹m ®· ®−îc kÕt luËn, cÊp ñy, ban th−êng vô cö cÊp ñy viªn ®Õn tæ chøc ®¶ng ®ã trùc tiÕp chØ ®¹o, gi¸m s¸t viÖc kh¾c phôc yÕu kÐm, söa ch÷a khuyÕt ®iÓm, vi ph¹m; sau ®ã b¸o c¸o kÕt qu¶ víi cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô theo quy ®Þnh. - Tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t ®−îc quyÒn yªu cÇu tæ chøc ®¶ng hoÆc ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t cung cÊp v¨n b¶n, tμi liÖu phôc vô viÖc gi¸m s¸t. - Qua gi¸m s¸t ®èi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn, ®Þnh kú h»ng n¨m (hoÆc ®ét xuÊt), cÊp ñy, ban th−êng vô nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ b»ng v¨n b¶n vÒ −u ®iÓm, khuyÕt ®iÓm, vi ph¹m (nÕu cã) vμ nguyªn nh©n; rót ra nh÷ng kinh nghiÖm vÒ l·nh ®¹o, chØ ®¹o vμ tæ chøc thùc hiÖn; bæ sung, söa ®æi nh÷ng vÊn ®Ò cÇn thiÕt; ph¸t hiÖn nh÷ng nh©n tè míi. - NÕu ph¸t hiÖn tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi hoÆc ®¶ng viªn kh«ng thùc hiÖn, thùc hiÖn kh«ng ®óng hoÆc ban hμnh quyÕt ®Þnh, quy ®Þnh tr¸i víi nghÞ quyÕt, chØ thÞ, quy ®Þnh cña §¶ng, cña cÊp ñy cÊp trªn vμ cña cÊp m×nh, tr¸i víi ph¸p luËt cña Nhμ n−íc th× cã quyÒn yªu cÇu tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi hoÆc ®¶ng viªn kh¾c phôc, söa ch÷a hoÆc xö lý 73 theo thÈm quyÒn; nÕu cÇn thiÕt th× yªu cÇu hñy bá c¸c quyÕt ®Þnh, quy ®Þnh sai tr¸i ®ã. - NÕu ph¸t hiÖn tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi hoÆc ®¶ng viªn cã dÊu hiÖu vi ph¹m th× cÊp ñy, ban th−êng vô giao cho ñy ban kiÓm tra tiÕn hμnh kiÓm tra khi cã dÊu hiÖu vi ph¹m. - CÊp ñy, ban th−êng vô, tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t kh«ng hoμn thμnh nhiÖm vô ®−îc giao th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm theo quy ®Þnh. 2. Tr¸ch nhiÖm vμ quyÒn cña ng−êi gi¸m s¸t - Ng−êi gi¸m s¸t khi thùc hiÖn gi¸m s¸t theo sù ph©n c«ng cña tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn ®−îc yªu cÇu tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã liªn quan vμ ®¶ng viªn cung cÊp th«ng tin, tμi liÖu, hoÆc b¸o c¸o nh÷ng néi dung theo yªu cÇu gi¸m s¸t. Ng−êi gi¸m s¸t ®−îc quyÒn ®Ò nghÞ ban th−êng vô, th−êng trùc cÊp ñy, cÊp ñy viªn, ®¶ng viªn lμ c¸n bé thuéc diÖn cÊp ñy qu¶n lý vμ tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi ®−îc gi¸m s¸t tr¶ lêi vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan b»ng h×nh thøc thÝch hîp (trùc tiÕp hoÆc b»ng v¨n b¶n yªu cÇu tr¶ lêi...). - Ng−êi gi¸m s¸t khi thùc hiÖn gi¸m s¸t theo sù ph©n c«ng, ph¸t hiÖn tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn lμ c¸n bé thuéc diÖn cÊp ñy cÊp m×nh qu¶n lý cã thiÕu sãt, khuyÕt ®iÓm, kh«ng thùc hiÖn nhiÖm vô, ph¶i kÞp thêi nh¾c nhë vμ b¸o c¸o víi cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô cÊp m×nh. NÕu tæ 74 chøc ®¶ng cÊp d−íi hoÆc ®¶ng viªn ban hμnh quyÕt ®Þnh hoÆc cã viÖc lμm sai tr¸i th× b¸o c¸o cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô xem xÐt. - §Þnh kú (h»ng quý, 6 th¸ng, 1 n¨m) hoÆc khi cã yªu cÇu, ng−êi gi¸m s¸t cã tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o kÕt qu¶ gi¸m s¸t b»ng v¨n b¶n víi ban th−êng vô hoÆc víi cÊp ñy ®Ó cã biÖn ph¸p l·nh ®¹o, chØ ®¹o; chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc gi¸m s¸t cña m×nh tr−íc cÊp ñy hoÆc ban th−êng vô; gi÷ bÝ mËt vÒ néi dung th«ng tin, tμi liÖu phôc vô cho viÖc gi¸m s¸t. - Ng−êi gi¸m s¸t ph¸t hiÖn tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi hoÆc ®¶ng viªn cã dÊu hiÖu vi ph¹m th× b¸o c¸o cÊp ñy, ban th−êng vô xem xÐt, gi¶i quyÕt. NÕu thÊy ®¶ng viªn thuéc diÖn cÊp ñy cÊp d−íi qu¶n lý cã dÊu hiÖu vi ph¹m th× yªu cÇu cÊp ñy ®ã chØ ®¹o gi¶i quyÕt theo thÈm quyÒn. - Ng−êi gi¸m s¸t kh«ng hoμn thμnh nhiÖm vô ®−îc giao th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm theo quy ®Þnh. V. TR¸CH NHIÖM Vμ QUYÒN CñA Tæ CHøC §¶NG Vμ §¶NG VI£N §¦îC GI¸M S¸T Tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t ph¶i n¾m v÷ng tr¸ch nhiÖm vμ quyÒn cña m×nh ®Ó thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh: 1. Tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t - ChÊp hμnh nghiªm chØnh c¸c quy ®Þnh vÒ gi¸m s¸t trong §¶ng khi ®−îc gi¸m s¸t (theo quy 75 ®Þnh cña §iÒu lÖ §¶ng, Quy ®Þnh sè 45-Q§/TW ngμy 01-11-2011 cña Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng vÒ thi hμnh §iÒu lÖ §¶ng, QuyÕt ®Þnh sè 46-Q§/TW ngμy 01-11-2011 cña Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng ban hμnh H−íng dÉn thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t vμ kû luËt cña §¶ng trong Ch−¬ng VII vμ Ch−¬ng VIII §iÒu lÖ §¶ng kho¸ XI vμ h−íng dÉn cña ñy ban KiÓm tra Trung −¬ng). - Th«ng b¸o cho chñ thÓ gi¸m s¸t vÒ néi dung, thêi gian, ®Þa ®iÓm, thμnh phÇn c¸c cuéc häp, héi nghÞ cña tæ chøc m×nh theo quy ®Þnh; göi b¸o c¸o, v¨n b¶n, tμi liÖu cã liªn quan cho cÊp ñy, ban th−êng vô hoÆc th−êng trùc cÊp ñy (nÕu ®−îc ñy nhiÖm), ng−êi gi¸m s¸t ®Ó phôc vô viÖc gi¸m s¸t. - B¸o c¸o, trao ®æi vÒ c¸c vÊn ®Ò do chñ thÓ gi¸m s¸t ®−a ra (khi ®−îc yªu cÇu). - Cung cÊp ®Çy ®ñ hå s¬, tμi liÖu phôc vô cho viÖc gi¸m s¸t. - ChÊp hμnh c¸c yªu cÇu cña chñ thÓ gi¸m s¸t hoÆc tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn (uèn n¾n, söa ch÷a, kh¾c phôc) hoÆc chÊp hμnh yªu cÇu, quyÕt ®Þnh cña tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn. - Kh«ng ®−îc g©y khã kh¨n, trë ng¹i cho viÖc gi¸m s¸t; kh«ng ®−îc tõ chèi khi cã yªu cÇu ®−îc gi¸m s¸t cña tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn. - Kh«ng ®Ó lé bÝ mËt néi dung, yªu cÇu gi¸m s¸t cho tæ chøc, c¸ nh©n kh«ng cã tr¸ch nhiÖm biÕt. 76 2. QuyÒn cña tæ chøc ®¶ng vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t - §−îc sö dông c¸c b»ng chøng chøng minh vÒ c¸c néi dung ®−îc gi¸m s¸t ®èi víi m×nh. - §Ò nghÞ chñ thÓ gi¸m s¸t xem xÐt l¹i nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ hoÆc c¸c yªu cÇu, quyÕt ®Þnh ®èi víi m×nh (nÕu thÊy ch−a ®óng, ch−a chÝnh x¸c, ch−a tho¶ ®¸ng...). - §−îc quyÒn b¸o c¸o víi tæ chøc ®¶ng cÊp trªn nÕu thÊy viÖc gi¸m s¸t kh«ng ®óng néi dung, yªu cÇu, tr¸ch nhiÖm cña chñ thÓ gi¸m s¸t hoÆc ng−êi gi¸m s¸t cã hμnh vi, viÖc lμm kh«ng ®óng khi thùc hiÖn nhiÖm vô gi¸m s¸t. - §−îc b¶o l−u ý kiÕn cña m×nh kh¸c víi ý kiÕn cña tæ (hoÆc ®oμn) gi¸m s¸t hoÆc cña tæ chøc ®¶ng cÊp trªn ®èi víi m×nh; b¸o c¸o tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn xem xÐt, quyÕt ®Þnh. B. §èI T¦îNG, NéI DUNG, TR×NH Tù, THÈM QUYÒN, TR¸CH NHIÖM GI¸M S¸T CñA C¸C c¬ quan tham m−u, gióp viÖc CñA CÊP ñY C¸C CÊP Vμ QUYÒN, TR¸CH NHIÖM CñA §èI T¦îNG GI¸M S¸T C«ng t¸c gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan tham m−u, gióp viÖc cña cÊp ñy lμ viÖc c¸c c¬ quan tham m−u, gióp viÖc cña cÊp ñy tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c gi¸m s¸t theo chøc n¨ng, nhiÖm vô, thÈm quyÒn 77 cña m×nh ®èi víi ®èi t−îng ®−îc gi¸m s¸t theo quy ®Þnh cña §iÒu lÖ §¶ng, c¸c quy ®Þnh cña §¶ng qua viÖc theo dâi, xem xÐt, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng nh»m kÞp thêi t¸c ®éng ®Ó cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn ®−îc gi¸m s¸t chÊp hμnh nghiªm chØnh C−¬ng lÜnh chÝnh trÞ, §iÒu lÖ §¶ng, nghÞ quyÕt, chØ thÞ, quy ®Þnh cña §¶ng. §Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c gi¸m s¸t ®èi víi tæ chøc ®¶ng cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn theo chøc n¨ng, nhiÖm vô, thÈm quyÒn, c¸c ban cña cÊp ñy c¸c cÊp ph¶i n¾m v÷ng vμ thùc hiÖn tèt c¸c néi dung sau ®©y: I. §èI T¦îNG GI¸M S¸T CÊp ñy, ban th−êng vô cÊp ñy, th−êng trùc cÊp ñy, c¸c c¬ quan tham m−u, gióp viÖc cña cÊp ñy cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn thuéc lÜnh vùc phô tr¸ch cña tõng c¬ quan tham m−u, gióp viÖc. Cô thÓ nh− sau: 1. C¸c thμnh viªn cña tæ chøc m×nh (l·nh ®¹o ban; l·nh ®¹o c¸c ®¬n vÞ tham m−u, gióp viÖc cña ban vμ c¸c c¸n bé, chuyªn viªn lμ ®¶ng viªn thuéc ban cña cÊp ñy qu¶n lý). 2. CÊp ñy, ban th−êng vô cÊp ñy, th−êng trùc cÊp ñy vμ c¸c c¬ quan tham m−u, gióp viÖc cña cÊp ñy cÊp d−íi vμ ®¶ng viªn thuéc lÜnh vùc phô tr¸ch cña tõng c¬ quan tham m−u, gióp viÖc. 78