🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Vũ Đài Sau Dây Thép Gai
Ebooks
Nhóm Zalo
https://thuviensach.vn
Vũ đài sau dây thép gai
Tác giả: Ghê-oóc-ghi I-va-nô-vit Xvi-ri-dốp
Dịch giả: Nguyễn Thụy Ứng
Nhà xuất bản Thể dục thể thao - 1979
Số trang: 546
Khổ sách: 13cm x 19cm
Đánh máy: lemontree123, Tamchec, Sadriver, The Arc, Cải, sun1911, hhongxuan, 4DHN, bablu, jojo_libra, lehoa, DuongHieuThu, Ngoclien202.
Soát lỗi chính tả: Foli, 4DHN
Tạo ebook: Nhóm dự án Tây Phong Lĩnh - ebook
https://thuviensach.vn
LỜI NÓI ĐẦU
Ghê-oóc-ghi I-va-nô-vit Xvi-ri-đốp sinh năm 1927 tại thành phố Ma-ri-pôn, tỉnh Đô-nhết-xcai-a, Liên Xô. Ông đã làm nhà báo quân đội trong mội thời gian dài. Độc giả Liên Xô đã biết nhiều về tác giả qua một số bài thơ dài, ba tập thơ và hai truyện dài: “Vũ đài sau dây thép gai” (1960) và “Giếch-xơn ở lại nước Nga” (1963).
“Vũ đài sau dây thép gai” là mật cuốn tiểu thuyết viết theo tư liệu người thực, việc thực về cuộc đấu tranh của những người giam ở Bu-khen-van, một trong những trại tập trung khủng khiếp nhất của phát xít Hít-le. Những người bị giam đã chuẩn bị và tiến hành khởi nghĩa vũ trang thành công trong những điều kiện khó khăn vượt sức chịu đựng của con người.
Nhân vật chính là An-đơ-rây, một võ sĩ quyền Anh Liên Xô. Dưới sự lãnh đạo của tổ chức cách mạng bí mật, An-đơ-rây đã hoàn thành nhiệm vụ được tổ chức giao cho, đã bảo vệ được danh dự của nhà thể thao, cũng như của người công dân Liên Xô, góp phần quan trọng đánh bại âm mưu lớn của địch: dùng tù hình sự tiêu diệt tù chính trị và dựa vào thắng lợi của những võ sĩ cũ người Đức trong những trận đấu quyền Anh với những tù binh Nga ốm yếu, kiệt quệ để chứng minh tính hơn hẳn của “chủng tộc siêu đẳng A ri-ăng”. Ngoài ra, An-đơ-rây còn có nhiều cống hiến trong cuộc đấu tranh chung và trong cuộc khởi nghĩa vũ trang của toàn trại giam.
Có lẽ thành công lớn nhất của tác giả là đã xây dựng rất đạt hình tượng của một nhà thể thao xã hội chủ nghĩa dược Đảng lãnh đạo chặt chẽ, biết kết hợp tinh thần thể thao với lòng yêu nước và tinh thần quốc tế vô sản. Thể thao đã tôi luyện cho An-đơ-rây một sức chịu đựng sắt thép, một ý chí chiến thắng không gì lay chuyển nổi, một sự tỉnh táo rất cao và khả năng phản ứng hết sức nhanh nhạy. Nhưng yếu tố quyết định giúp anh vượt bản
https://thuviensach.vn
thân mình, chiến thắng trong những trận đấu đẹp nhất đổi anh lại chính là lòng yêu nước không bờ bến, chí căm thù địch sâu sắc; cộng với tinh thần quốc tế vô sản trong sáng, gắn bó anh với đời sống của hàng chục vạn người tù đủ các dân tộc cùng cảnh ngộ.
Tổ chức cách mạng trong trại giam không những đã cứu An-đơ-rây thoát cái chết khủng khiếp, mà còn giúp anh gìn giữ và nâng cao phẩm chất cao quí cũng như tài nghệ điêu luyện của mình. Ngược trở lại, An-đơ-rây gắn bó chặt chẽ với tổ chức cách mạng, tuyệt đối phục tùng tổ chức cách mạng. Tác giả cũng đã thành công trong việc nêu hình tượng An-đơ-rây trong mối quan hệ máu thịt với hình lượng của những nhà cách mạng chống phát xít ở Bu-khen-van, nhất là những người lãnh đạo trung tâm quân sự chính trị bí mật Nga, Xmiếc-nốp, Lép-sen-cốp… Câu chuyện về An-đơ-rây đã được thể hiện trong bối cảnh chung của cuộc đấu tranh của nhưng người tù trước sự tàn bạo, man rợ của những tên phát xít mất hết tính người.
Hình tượng nhà thể thao chân chính giữa hình tượng tuyệt đẹp của những người cộng sản đấu tranh kiên cường trong một hoàn cảnh rùng rợn, đầy kịch tính, chủ đề thể thao và lòng yêu nước, thể thao và tinh thần quốc tế, được lồng trong chủ đề bao quát: sự đấu tranh của những con người chân chính chống lại những kẻ thù của loài người; các hình tượng ấy và chủ đề ấy làm cho cuốn sách viết trước đây gần hai chục năm về những sự kiện đã qua hơn một phân ba thế kỷ mà vẫn còn mang tính thời sự nóng hổi.
Nhà xuất bản Thể dục thể thao cho xuất bản cuốn “Vũ đài sau dây thép gai” trong lúc này chính là vì hiện nay các lực lượng đế quốc cùng các lực lượng phản động quốc tế đang có những âm mưu bá quyền, không những đe dọa nền an ninh của thế giới, mà còn lăm le trực tiếp xâm phạm Tổ quốc thần thánh của chúng ta. Những bằng chứng nhỡn tiền cho thấy vẫn còn những kẻ muốn theo gót Hit-le, vẫn còn những Bu-khen-van. Cuộc đấu tranh của loài người trong nửa đầu những năm bốn mươi thế kỷ này vẫn còn tiếp diễn. Và đối với giới thể thao Việt Nam, An-đơ-rây vẫn là một tấm gương
https://thuviensach.vn
sáng, nhắc chúng ta gắn chặt mình với Tổ quốc, với nhân dân, với ba dòng thác cách mạng trên thế giới; nhắc chúng ta luôn luôn nhớ tới sứ mệnh chính trị của mình.
NHÀ XUẤT BẢN
https://thuviensach.vn
Toàn thế giới hãy đứng lên một phút, Lắng nghe kìa, hãy lắng nghe kìa! Bốn phương trời đang dội lên dồn dập. Những tiếng chuông ở Bu-khen-van...
(Lời bài hát)
https://thuviensach.vn
PHẦN THỨ NHẤT
https://thuviensach.vn
I
- ẮC-XÊN! - Cơ-rao-dê, thợ cả phân xưởng lò hơi nén giọng khẽ kêu lên rồi vội vã bắt đầu lau sát áp kế bằng một miếng giẻ.
Hai tiếng ngắn ngủi “ắc-xên”[1] là một mật hiệu, có nghĩa là: “Chú ý! Cẩn thận đấy! Có nguy hiểm!”. Bằng mật hiệu ấy, những người tù làm việc trong nhà máy Hút-lốp báo cho nhau biết rằng bọn SS[2] sắp tới gần.
Những người tù trong đội lao động của phân xưởng lò hơi cũng như của phân xưởng nguội và phân xưởng thợ điện gần đấy đều đứng chồm dậy và vội vã bắt tay vào làm việc.
A-lếch-xây Lư-xen-cô cũng đứng phắt lên. Anh vừa từ phân xưởng nguội tới phân xưởng lò hơi và đang hong đôi giầy của anh cạnh lửa. Khuôn mặt gầy gò dãi dầu nắng gió của anh thoáng có vẻ lo lắng. Anh định xỏ thật nhanh hai bàn chân đau sưng vù vào đôi giầy ướt. Nhưng muộn mất rồi.
Anh mới kịp đi một chiếc giầy thì sau tường đã có những tiếng chân bước nặng nề. A-lếch-xây giúi thật nhanh chiếc giầy kia vào đống than và với lấy cái xẻng. Người anh gầy rộc, mỗi cử động đều làm cho bộ quần áo tù may bằng vải vằn lắc đi lắc lại như treo trên một cái móc.
Cái thân hình nặng nề của tên đại úy Mác-tin Dom-mơ đã hiện ra trong khung cửa.
Những người tù càng rụt đầu so vai, ra sức làm. Việc tên Dom-mơ đến đây không báo trước một điều gì tốt lành. A-lếch-xây kín đáo theo dõi tên SS. Nhiều người đã chết dưới bàn tay của tên đao phủ này. Đập cho thằng khốn nạn này một xẻng vào cái đầu dẹt của nó thì khoái trá biết mấy!
https://thuviensach.vn
Dom-mơ đi qua gian nồi hơi, vào phân xưởng điện. Những người thợ điện đứng bật dậy, áp thẳng tay theo đường chỉ quần, đứng chết lặng. Tên SS không nhìn họ, hắn đứng lại bên cái bàn nhỏ của Rây-non Lốc-man.
Dom-mơ đặt trước mặt người tù đứng im như phỗng một chiếc máy thu thanh nhỏ rồi nói cộc lốc:
- Chữa đi!
Sau đó hắn quay người, đi ra cửa.
A-lếch-xây đưa mắt nhìn theo tên SS mà anh căm thù, rồi anh lấy chiếc giày, lắc cho hết bụi than. Giữa lúc ấy, anh chú ý đến bàn làm việc của Lốc man. Anh nhìn chằm chằm. Chiếc máy thu thanh của Dom-mơ không có nắp hậu. Bên trong, lấp loáng những chiếc đèn vô tuyến điện. A-lếch-xây không thở được nữa.
Anh đang cần một bóng đèn vô tuyến điện. Một chiếc duy nhất: “VV-2”. Tất cả các chi tiết khác đều đã sẵn sàng để có thể lắp một chiếc máy thu thanh. Lê-ô-nhit Đơ-ráp-kin và Vi-a-tre-xláp Giê-lét-nhi-ác đã kiếm được các thứ ấy. Chỉ còn thiếu một chi tiết chủ chốt: bóng đèn. Anh em quyết định “mượn” của Lốc-man. Nhưng không chiếc máy thu thanh nào mà bọn bảo vệ đem đến chữa có cái bóng đèn cần thiết. Những tuần dài đằng đẵng lần lượt trôi qua. A-lếch-xây có cảm tưởng như không còn nhẫn nại được nữa. Chẳng nhẽ anh em cứ không được nghe giọng nói thân yêu của Mát xcơ-va mãi hay sao? Thế mà hôm nay, Dom-mơ, tên đao phủ của khu xà lim, lại đem đến chữa một chiếc máy thu thanh. A-lếch-xây tin tưởng như đinh đóng cột rằng trong chiếc máy thu thanh của tên Dom-mơ có cái bóng đèn mơ ước.
Anh nhìn quanh. Những người tù tiếp tục làm việc, nhưng thần kinh của họ không còn căng thẳng như trước nữa. Không ai để ý đến A-lếch-xây. A-
https://thuviensach.vn
lếch-xây đi sang phòng bên cạnh đến gần chiếc bàn nhỏ, tay vẫn cầm chiếc giầy.
Lốc-man đang chữa cái loa điện của một tên SS, miệng lầm rầm hát. Nhận ra anh chàng người Nga, anh ta ngửng đầu, cặp môi nhợt nhạt mỉm một nụ cười thân mật. Lốc-man thích chàng thanh niên người Nga này. Chịu khó học hỏi, ham hiểu biết, lại thêm cái tính chăm chỉ. Chỉ tiếc một điều là hắn chẳng hiểu chút gì về kỹ thuật vô tuyến. Đúng là người rừng! Lốc-man nhớ lại cảnh hai tháng trước anh chàng người Nga này giương to mắt, há miệng trầm trồ thán phục “những phép mầu” truyền được âm nhạc và tiếng người mà không cần dùng dây. Hôm ấy Lốc-man mỉm cười hồn hậu, ra sức giải thích cho A-lếch-xây trong một tiếng đồng hồ về nguyên tắc hoạt động của máy thu thanh. Anh ta vẽ một sơ đồ hết sức đơn giản lên một mẩu giấy để chứng minh rằng trong chuyện này chẳng có sức mạnh siêu phàm nào cả. Nhưng xem ra anh chàng người Nga cũng chẳng hiểu được gì. Tuy nhiên, khi A-lếch-xây đi rồi, Lốc-man không tìm thấy mẩu giấy trên đó anh ta đã vẽ sơ đồ máy thu thanh. Mẩu giấy đã biến mất một cách bí mật. Không không, anh ta không nghi ngờ anh chàng người Nga này. Hắn cần đến mẩu giấy ấy làm gì?
Lốc-man ngửng đầu, mỉm cười thân mật với A-lếch-xây.
- Cậu đến xem “phép mầu” đấy à?
A-lếch-xây gật đầu.
- Được thôi, không sao đâu, cứ xem đi, cứ xem đi. Mình không tiếc đâu. - Lốc-man cầm lấy cái mỏ hàn đã nóng rồi lại cúi xuống cái máy vừa tháo. - Tay mình là tay của thầy phù thủy đấy. Đến sắt cũng bị bàn tay mình bắt phải nói. Hì-hì-hì!...
A-lếch-xây đưa mắt nhìn lần lượt những chiếc bóng đèn. Trong sơ đồ, chiếc nào là chiếc “VV-2” đây? Những chữ in dập vàng hơi sáng lấp loáng. Nó
https://thuviensach.vn
đây rồi!
A-lếch-xây đưa tay ra. Chiếc bóng đèn lắp rất chặt. A-lếch-xây hồi hộp quá, khô cả miệng. Anh đã bỏ được chiếc bóng đèn vào túi.
Lốc-man không nhận thấy gì cả. Anh ta vẫn tiếp tục hát lầm rầm.
A-lếch-xây chuyển cái bóng đèn bao lâu mong mỏi cho Lê-ô-nhít. A-lếch xây khẽ nói:
- Đừng mang đi đâu xa nhé. Nhỡ xảy ra chuyện gì... Chúng mình đừng làm cho Lốc-man gặp điều gì không tốt.
A-lếch-xây bám sát anh chàng kỹ thuật viên vô tuyến đến tối. Chờ mãi. Cuối cùng Lốc-man bắt tay vào làm chiếc máy thu thanh. Anh ta xem đi xem lại mãi một cái gì đó, rồi văng tục một câu và bắt đầu cần cù tháo cái máy. A-lếch-xây nhẹ cả người. Thế là xong!
Ngay đêm ấy, khi anh em tù trong khối vừa thiếp đi trong một giấc ngủ nặng nề, A-lếch-xây hích khuỷu tay vào người Lê-ô-nhít.
- Ta đi đi.
Vi-a-tre-xláp đang chờ hai người ở chỗ rửa ráy. Cả ba len lén ra khỏi khối. Trời tối đen, không khí ngột ngạt. Khi thì chỗ này, khi thì chỗ kia, thỉnh thoảng trên các chòi canh có những ngọn đèn chiếu sáng rực. Hình như có những cánh tay vàng dài ngoẵng hối hả xục khắp trại. Khi đèn tắt, bóng tối càng dày đặc hơn.
Ba anh em phải vượt một chặng đường gian khổ: lần đến đầu kia trại rồi quay trở về phân xưởng nồi hơi. Tại đấy, người tù chính trị Đức Cơ-rao-dê làm cai phân xưởng nồi hơi đang chờ họ trong một căn phòng nhỏ. Cơ-rao dê đã nhận lời giúp họ.
https://thuviensach.vn
Vi-a-tre-xláp vào trước, A-lếeh-xây và Lê-ô-nhít đi cách một quãng, cùng vào theo. Chỗ thì bò, chỗ thì đi sát tường nhà, họ kiên nhẫn tiến về phía phân xưởng nồi hơi, luôn luôn phải nhìn quanh và lắng nghe trong bầu không khí chết lặng căng thẳng. Ai cũng chỉ nghĩ một điều: “Miễn là không lọt vào!...”
Không lọt vào một giẻ đèn chiếu, không chạm trán với bọn bảo vệ mò mẫm khắp trại. Đi trong trại sau lệnh giới nghiêm là tội chết.
Phân xưởng nồi hơi ở cách lò thiêu xác không xa. Lò thiêu xác là một ngôi nhà lè tè sát đất, chung quanh có hàng rào cao bằng gỗ. Tại đấy có việc làm suốt ngày đêm. Trong đêm tối không nhìn thấy khói đen bốc cuồn cuộn trên những ống khói. Chỉ thỉnh thoảng có những giẻ tia lửa phụt lên. Mùi tóc cháy, thịt cháy buồn nôn, rùng rợn tỏa khắp trại.
Một ngọn đèn điện lù mù chiếu trong căn phòng chật chội của Cơ-rao-dê, cửa sổ và cửa ra vào được che bằng chăn.
- Chúc các bạn thành công, - người cai nói xong, cái thân hình dài ngoẵng của anh ta biến mất bên ngoài cửa.
Cho đến khi có lệnh ngủ dậy, Cơ-rao-dê sẽ đi lại gần khối nhà và sẽ ra hiệu khi có điều gì nguy hiểm.
Lê-ô-nhít thọc tay vào túi, lấy tờ giấy cuộn tròn, vuốt phẳng ra. Đó là sơ đồ một chiếc máy thu thanh cực kỳ đơn giản, chính sơ đồ mà Lốc-man đã vẽ. Vi-a-tre-xláp mang các chi tiết ở chỗ giấu ra. A-lếch-xây so số chi tiết đã có với sơ đồ.
- Có đủ toàn bộ!
Lần đầu tiên trong những năm bị giam cầm, lòng anh thấy vui.
https://thuviensach.vn
Ba người bạn bắt đầu lắp máy thu thanh. Công việc tỉ mỉ và phức tạp một cách ma quái. Trước kia cả ba không có ai học kỹ thuật vô tuyến bao giờ. Thậm chí không có ai là người đã từng chơi vô tuyến điện. Họ chỉ là thợ điện. Nhưng nếu cần, nếu rất cần thì con người có thể làm được những phép mầu, phát hiện lại những điều đã được phát hiện, tìm hiểu ra những điều mình còn chưa biết, phát minh và làm hằng hai bàn tay mình những thứ trước kia chưa từng làm bao giờ.
Trong căn phòng chật hẹp của người cái phân xưởng nồi hơi, họ qua năm đêm liền, năm đêm căng thẳng, mệt mỏi rã rời và ngắn ngủi một cách khủng khiếp. Đến cuối đêm thứ năm, họ hàn xong chiếc tụ điện cuối cùng. A-lếch-xây đưa tay áo lên chùi những giọt mồ hôi trên trán.
- Hình như xong rồi...
Giây phút bao lâu mong đợi đã đến. Cuối cùng máy thu thanh đã lắp xong. Chỉ còn một việc chính: thử xem nó chạy thế nào...
Vi-a-tre-xláp bồi hồi mắc hai cái kim vào dây điện rồi luồn vào hai cái kim ấy hai đầu đã cạo sạch của một sợi dây.
Sau vài giây căng thẳng, dây tóc trong bóng đèn sáng lên. Nghe có những tiếng ù ù khe khẽ đặc biệt của một chiếc máy thu thanh, có lẽ nó chạy được!
Ba người bạn sung sướng nhìn nhau. A-lếch-xây vội mắc ống nghe lên tai, có tiếng ù ù, vẳng có những tiếng rè rè gì đó. A-lếch-xây xoay núm điều chỉnh bằng tay. Anh sắp được nghe tiếng nói của Mát-xcơ-va rồi! Nhưng tiếng ù ù vẫn không ngớt. Anh ra sức lắng nghe nhưng cũng chẳng thấy gì khác ngoài tiếng ù ù. Máy thu thanh không bắt được đài. Nhìn khuôn mặt cau có của A-lếch-xây, hai bạn anh đã hiểu hết.
- Đưa cho mình nào, - Vi-a-tre-xláp nóng nảy lắp ống nghe lên tai, xoay lung tung núm điều chỉnh. Anh chàng lắng nghe rất lâu. Nhưng từ trên
https://thuviensach.vn
không trung chẳng vẳng tới một cái gì giống tiếng người nói hay tiếng nhạc. - Chà...
Lê-ô-nhit xua tay.
- Không nên nghe nữa…
Ba anh em lặng đi, đau khổ. Chỉ còn tiếng rè rè của chiếc máy thu thanh. Ba người tù đăm đăm nhìn mãi cái máy, mỗi người đều nặn óc suy nghĩ. Phải, tuy cả ba đều đã hết sức cố gắng, nhưng cái máy đã không có sức sống, đã “không nói”. Như thế nghĩa là trong khi lắp đã có gì không chính xác. Đã có cái gì đặt không đúng. Nhưng sai ở chỗ nào? Chỗ không đúng là đâu? Ba anh em không ai trả lời nổi câu hỏi đầy khổ não này...
Sự mệt mỏi tích lũy trong năm đêm không ngủ lập tức đè nặng lên vai họ.
Ba người bạn giấu chiếc máy thu thanh rồi lặng lẽ quay về khối của họ. Lần đầu tiên sau năm đêm, họ thấy đường về dài vô tận.
Ở chỗ rửa ráy, trước khi chia tay với các bạn về ván nằm, A-lếch-xây nói:
- Nhưng dù sao nó cũng có chạy. Chỉ cần tìm cho ra một tay vô tuyến điện, một tay vô tuyến điện thật sự.
https://thuviensach.vn
II
THIẾU TÁ SS, bác sĩ A-đôn Hô-vơn đưa bàn tay nhỏ bé lên vuốt bộ tóc bôi sáp mầu hạt dẻ hạt. Hắn xốc chiếc áo quân phục cổ đứng rồi bước vào nhà tiếp khách của viên tư lệnh trại tập trung Bu-khen-van. Những tên cấp dưới đồng loạt đứng nhanh dậy ưỡn ngực chào. Tên thiếu tá thờ ơ gật đầu chào lại và đi tới bàn tên sĩ quan tùy tùng. Tên sĩ quan tùy tùng Han-xơ Bun ghen-le, ba mươi nhăm tuổi, vốn đã quá hạn làm trung úy từ lâu, nhưng hắn vẫn còn phải đeo cái lon trung úy SS. Hắn lạnh nhạt nhìn khắp người tên thiếu tá rồi cố làm vẻ lễ phép mời tên kia chờ.
- Thưa ngài thiếu tá, đại tá còn đang bận.
Rồi hắn cho thấy rằng câu chuyện nói đến thế là xong và quay sang với Hút, một tên thượng úy SS mày râu nhẵn nhụi, người nom tràn trề sức khỏe.
Tên thiếu tá ngạo nghễ đi ngang căn phòng khách rộng thênh thang, treo mũ lưỡi trai lên mắc rồi ngồi xuống chiếc ghế bành bên cạnh khung cửa sổ mở rộng. Hắn rút chiếc bót bằng vàng, châm thuốc hút.
Tên sĩ quan tùy tùng nói với Hút câu gì không biết và liếc nhìn vào cái gương treo trên bức tường trước mặt. Tên thiếu tá thấy hắn quan tâm đến râu tóc của hắn hơn câu chuyện. Bun-ghen-le lấy làm kiêu hãnh vì hắn có phần nào giông giống Hít-le, vì thế hắn luôn luôn chăm chút cái mã ngoài của hắn. Ria hắn được nhuộm mỗi tuần hai lần. Bộ tóc chải sáp bóng nhoáng luôn luôn được vuốt xuống. Khốn nỗi cái bờm cứng như rễ tre phía trước không chịu nằm ép xuống trán như quốc trưởng, mà cứ đâm thẳng ra như mũ lưỡi trai. Thiếu tá Hô-vơn khinh tên Bun-ghen-le. Một thằng đần độn trong bộ quân phục trung úy! Ở tuổi hắn, đàn ông dù không có khả năng xuất sắc cũng phải được mang quân hàm đại úy rồi.
https://thuviensach.vn
Tên bác sĩ ngồi lại trên ghế bành cho thoải mái. Không sao, chờ thì chờ. Hắn, thiếu tá Hô-vơn này, là thủ trưởng của Viện vệ sinh. Năm ngoái, khi công việc của Viện vừa được sắp xếp ổn thỏa, khi ở Béc-lin liên tục đánh tới những bức điện đầy hăm dọa, đòi phải cấp tốc mở rộng việc sản xuất huyết thanh chống thương hàn, thì những lần được gọi lên gặp tư lệnh không báo trước một điều gì vui.
Hồi ấy tên sĩ quan tùy tùng Bun-ghen-le tiếp bác sĩ với nụ cười vờ làm vẻ vồn vã và cho vào gặp đại tá ngay, không cần chờ đến lượt. Nhưng bây giờ... “Thành công bao giờ cũng gây lòng ghen ghét, - Hô-vơn nghĩ thầm, - nhất là khi thành công ấy lại được một người đàn bà, hơn nữa một người đàn bà như phơ-rao[3] En-da góp phần vào!” Vợ của viên đại tá có cảm tình với hắn, điều đó ai cũng biết, còn bác sĩ Hô-vơn thì cũng không thờ ơ với ả. Mà đâu riêng mình hắn. Trong toàn sư đoàn SS “Đầu lâu” gánh trách nhiệm bảo vệ trại tập trung, không có tên Đức nào gặp bà chúa của Bu-khen-van mà không mất tự chủ. Con mụ nắm quyền sinh sát tính tình đỏng đảnh này luôn luôn nghĩ ra những trò mới. Ả muốn có một nơi tập cưỡi ngựa riêng, thế là trong vài tháng trời, hàng ngàn người tù phải làm cho ả một chuồng ngựa khổng lồ. Nhưng khi ả chán chuyện vênh vang trên con ngựa giống trong bộ quần áo nữ kỵ mã, một điều mê thích mới lại xuất hiện. En-da quyết định trở thành một người đưa ra những kiểu thời trang mới. Ả nhìn thấy có những người tù xăm hình, thế là ả nảy ra ý nghĩ làm đôi găng tay và chiếc ví phụ nữ có một không hai trên đời. Những thứ toàn thế giới không ai có được! Làm bằng da người có xăm hình. Tên thiếu tá Hô-vơn đã không run tay khi bắt đầu thực hiện cái ý ngông cuồng, man rợ của bà chúa Bu khen-van oái oăm trái tính. Dưới sự chỉ đạo của hắn, bác sĩ Vốc-ne đã làm chiếc ví phụ nữ và đôi găng tay đầu tiên. Và kết quả ra sao? Của mới lạ đã được người ta ưa thích! Vợ của một số quan lại cao cấp cũng muốn có những cái giống hệt như thế. Những đơn hàng đặt làm ví phụ nữ, găng tay, chao đèn, bìa sách bắt đầu được gửi tới, thậm chí từ Béc-lin. Tại khoa bệnh lý đã phải thành lập một xưởng chế tạo bí mật. Được phơ-rao En-da che chở, địa vị của thiếu tá càng cao, càng vững. Hắn bắt đầu có thái độ tự do
https://thuviensach.vn
và hầu như độc lập trước tên tư lệnh Bu-khen-van, đại tá SS Các Cốc, tên này có đường dây điện thoại nối thẳng tới văn phòng của chính tổng ủy Him-le. Cái tên của tên đao phủ Cốc đã làm cho khắp vùng Tiu-rinh run sợ, nhưng chính hắn lại run sợ trước mặt vợ hắn.
Thiếu tá chuyển sang nhìn Hút, phụ tá của tên chỉ huy trại Su-béc. Con mắt nghề nghiệp của viên bác sĩ như sờ nắn những bắp thịt trên cái lưng hình thang, hai bắp tay đã tập luyện nhiều của tên thượng úy, cái cổ gân guốc kiêu hãnh đỡ một cái đầu có bộ tóc mầu nhạt. Hút thờ ơ nghe tên sĩ quan tùy tùng nói, hắn lười nhác đập chiếc roi ngựa mềm làm bằng chất trong lên một bên ủng da láng. Mỗi cử động của bàn tay phải lại làm lấp loáng viên kim cương đen trên ngón tay út. Hô-vơn cũng biết giá trị của những vật quí này. Thằng nhãi! Đi cướp của mà còn vênh vang. Đồ chó đẻ!
Hô-vơn nhìn đồng hồ: hắn đã chờ mười lăm phút mà chưa được tiếp. Ai ngồi với đại tá mà lâu thế nhỉ? Hay là tên phụ trách Ghe-xta-pô[4] Lơ Cơ le-rê? Nếu là hắn thì, mẹ khỉ, còn phải ngồi hàng giờ.
Viên bác sĩ nhìn ra cửa sổ. Tên đại úy SS Mác Su-béc, chỉ huy trại, đang đi dạo ở bên có nắng của con đường trải đá trắng. Hắn cởi hết khuy áo quân phục và bỏ mũ lưỡi trai, cái đầu hói nhấp nhoáng dưới nắng như một viên bi-a. Tên trung úy SS Ven-pơ-ne tóc hung, người cao lớn, hơi cúi đầu đi bên cạnh Su-béc. Hắn ưỡn ngực, phô chiếc huân chương chữ thập sắt hạng nhất mới toanh, lấp loáng.
Hô-vơn cười nhạt. Huân chương ấy dùng để thưởng công chiến đấu cho những thằng ở mặt trận, còn tên Ven-pơ-ne này lại kiếm được nó ở Bu khen-van trong khi chiến đấu bằng gậy và nắm tay với những người tù không có gì tự vệ.
Su-béc đứng lại, ra hiệu bằng ngón tay để gọi một người nào đó. Hô-vơn nhìn thấy một lão già mặc quần áo vằn của tù chính trị. Lão quị lụy cúi gập người xuống trước mặt tên chỉ huy trại. Đó là Cu-snhia Cu-sna-rép. Hô-vơn
https://thuviensach.vn
biết rằng tên gian tế nghiện ma túy này được quyền đi lại tự do trong trại, mặc quần áo tù chính trị và ở riêng trong một căn nhà nhỏ. Hô-vơn biết rằng Cu-snhia Cu-sna-rép vốn là một tên tướng của Nga hoàng, đã làm thứ trưởng trong chính quyền Kê-ren-xki. Bị Cách mạng tháng mười gạt bỏ, lão chạy sang Đức. Tại đây, lão tiêu pha phung phí hết tài sản còn lại, sa đọa, phải làm gác cổng cho một nhà chứa nổi tiếng, rồi lão bán mình cho cơ quan gián điệp Anh và bị Ghe-xta-pô bắt. Lão sống thảm hại ở Bu-khen-van cho đến khi cuộc chiến tranh với nước Nga xô-viết bùng nổ. Hồi ấy bắt đầu có những tù binh Liên Xô bị đưa đến trại tập trung. Tên tướng cũ đầu tiên trở thành thông ngôn, rồi sau lão tỏ ra mẫn cán “được đề bạt”, trở thành một tên gian tế.
Cu-snhia Cu-sna-rép đưa cho Su-béc một mảnh giấy gì không biết, Hô-vơn nhìn thấy thế, tò mò lắng nghe câu chuyện.
- Ở đây có năm mươi tư thằng, - Cu-snhia Cu-sna-rép nói. - Thằng nào cũng có tư liệu.
Tên chỉ huy trại đưa mắt xem qua bản danh sách rồi chuyển cho Ven-pơ-ne.
- Tôi thành lập thêm cho ông một đội trừng giới. Tôi mong ông làm xong việc trong không quá một tuần.
Tên trung úy cất tờ giấy đi.
- Xin tuân lệnh! Công việc sẽ hoàn thành!
Su-béc quay sang tên gián điệp:
- Này ông tướng cũ, - giọng tên chỉ huy trại đầy vẻ hăm dọa, - chúng tôi cho ông ra khỏi nhà giam để làm gì hử? Chẳng nhẽ ông thích ở trong ấy hơn hay sao? Trả lời đi!
https://thuviensach.vn
- Hoàn toàn đâu có thế, thưa ngài đại úy, - Cu-snhia Cu-sna-rép ngạc nhiên hấp háy con mắt.
- Thế thì ông hãy bảo ông đến đây để làm gì? Bu-khen-van không phải là một nhà nghỉ ngơi. Chúng tôi không vừa ý về ông. Ông làm việc tồi lắm.
- Tôi xin cố gắng, thưa ngài đại úy.
- Ông cố gắng à? Hà-hà-hà... - Su-béc cười nhạo. - Ông thực quả coi là ông đã cố gắng à!
- Vâng đúng vậy, thưa ngài đại úy.
- Tôi không thấy thế. Trong đám những thằng Nga vừa đưa tới, ông đã tìm được bao nhiêu thằng cộng sản và bao nhiêu tên chỉ huy hử? Mười đứa phải không? Như thế quá ít đấy.
- Chính ngài đã chứng kiến, thưa ngài đại úy.
- Vấn đề chính là ở chỗ đó. Tôi cũng như bất cứ người nào khác đều không tin được rằng trong năm trăm tên tù chỉ có mười thằng là cộng sản và chỉ huy. Không ai tin đâu! Lần này tôi tha cho ông, nhưng về sau ông phải liệu đấy. Nếu tất cả chúng tôi đều cũng làm việc như ông thì trăm năm nữa cũng không quét sạch được nạn dịch đỏ khỏi châu Âu đâu. Ông hiểu không?
- Vâng, đúng như vậy, thưa ngài đại úy.
- Còn về bản danh sách lần này ông sẽ được thưởng riêng. - Tôi sung sướng được cố gắng phục vụ, thua ngài đại úy!
Tên thiếu tá nhìn cái đầu hói, cặp mông bè bè và hai cái chân nhỏ của Su béc. Đồ giẻ rách! Một sĩ quan SS, trong số những đội cận vệ của quốc trưởng, đại úy sư đoàn “Đầu lâu”, nơi hàng vạn tên A-ri-ăng[5] thuần chủng nhất mơ ước được gia nhập, mà lại hạ mình nói chuyện với một tên gian tế
https://thuviensach.vn
bẩn thỉu, thậm chí xuồng xã với nó. Thiếu tá Hô-vơn coi tất cả những kẻ phản bội và những kẻ đầu hàng, cũng như những người Do Thái đều có thể là kẻ thù của nước Đức vĩ đại. Hắn không tin chúng. Hắn tin tưởng chắc chắn rằng con người đã một lần hèn nhát, một lần phản bội Tổ quốc vì lợi ích riêng thì sẽ có thể phản bội lần thứ hai và lần thứ ba. Vi khuẩn của bệnh hèn nhát và bệnh phản bội sống và sinh sôi nẩy nở trong máu của những kẻ ấy.
Ba tên SS đi trên con đường trồng cây, tên quản Hen-bich phụ trách lò đốt xác cùng hai tên giúp việc nó, thằng đao phủ chính Béc-cơ và thằng khổng lồ Vin-li, người ngợm nom như đười ươi. Về thằng Vin-li, Hô-vơn đã được nghe kể rằng nó vốn là võ sĩ quyền Anh chuyên nghiệp và xưa kia nó đã từng cầm đầu một đám những thằng phạm tội nhiều lần. Hen-bích dạng rộng hai chân, bước nặng nề, hai tay khiêng khệ nệ một cái hòm nhỏ ôm sát bụng. Thiếu tá Hô-vơn thoáng có một vẻ thèm khát. Tất nhiên hắn biết rõ cái hòm đựng những gì. Trong đó có những vật quí, những thứ mà những người tù giấu được qua những lần khám xét. Nhưng đừng hòng giấu được người A-ri-ăng điều gì. Thây đốt xong rồi, tro còn bị sàng sẩy. Thằng Hen bích được làm một việc quá là bở ăn! Nhìn cái mặt béo đẫy của nó cũng thấy rõ là không phải vô duyên vô cớ mà nó bỏ cái chức vinh dự chủ nhiệm kho vũ khí để đổi lấy một công việc chẳng danh giá chút nào là chủ nhiệm lò thiêu xác và kho xác chết...
Mãi sau cửa phòng làm việc của viên tư lệnh mới mở toang ầm ĩ. Phơ-rao En-da bước ra. Bộ tóc vàng rực của ả như bốc lửa dưới những tia nắng. Những người đàn ông đứng bật dậy như theo một hiệu lệnh. Hút bước vội đến trước mặt phơ-rao, nhanh hơn tất cả những tên khác. Ả chìa cho tên thượng úy một cánh tay để trần đến khuỷu. Trên cổ tay lóng lánh đủ các sắc cầu vồng của một chiếc vòng rộng nạm kim cương và hồng ngọc. Những ngón tay thon hồng đeo những chiếc nhẫn to tướng. Hút kéo sệt gót ủng một cách rất “nịnh đầm”, hôn bàn tay chìa ra cho hắn và muốn nói không biết những gì. Chắc hẳn một lời nịnh nọt mới. Nhưng con mắt của bà chúa
https://thuviensach.vn
Bu-khen-van cứ lướt qua mặt những người đang ở đấy rồi dừng lại ở thiếu tá Hô-vơn.
- Bác sĩ! Hễ nhắc tới ông là bao giờ ông cũng có mặt ngay.
Thiếu tá là một gã độc thân bốn chục tuổi, am hiểu bết sức tường tận về đàn bà. Mặt hắn đỏ ửng lên. Phơ-rao En-da đi tới gần hắn:
- Hễ nhắc tới ông là bao giờ ông cũng có mặt ngay, - phơ-rao En-da nói tiếp. - Tôi phải cám ơn ông, bác sĩ thân mến ạ. Đợt ví có xăm hình vừa rồi được hoan nghênh một cách khác thường đấy!
Phơ-rao En-da đã ra ngoài. Không khí trong phòng khách lại yên lặng.
Thiếu tá Hô-vơn lại ngồi xuống chiếc ghế bành rồi làm vẻ mặt lạnh như tiền, thầm quay trở về với câu chuyện vừa nói với vợ viên tư lệnh, hắn nhớ lại từng lời, từng câu nói của ả, hắn suy nghĩ, nghiền ngẫm những lời, những câu ấy, cố tìm ra nhiều ý ngầm sau những điều được nghe nói.
Con đường đi vào trái tim đàn bà đôi khi xuyên qua cái thói đỏng đảnh oái oăm của họ, điều đó thì hắn đã được chứng thực nhiều lần. Mà phơ-rao En da lại có những điều mê thích. Hiện nay ả đang thích những ví phụ nữ. Chính ả, chính tay ả đã phác thảo những kiểu mới. Tuyệt thật! Vì một người phụ nữ như thế thì, khỉ thật, có thể chịu vất vả một chút đấy! Trong cái trại tập trung hôi thối này, riêng sự có mặt của ả cũng đủ làm cho viên bác sĩ lại trở thành đàn ông. Vừa tiện, phơ-rao En-da có nói lên ý muốn tự chọn lấy vật liệu để làm những cái ví xách và chao đèn sau này. Không thể trùng trình được nữa. Ngay ngày mai, ban sẽ ra lệnh tổ chức một cuộc khám sức khỏe bất thường cho bọn tù và sẽ mời ả đến xem: chính ả sẽ chọn lấy những kiểu xăm hình cho những cái ví của ả. Trong tình yêu, cũng như trong một cuộc đi săn, điều quan trọng là phải nắm vững thời cơ.
Đến khi thiếu tá Hô-vơn được mời vào gặp tên đại tá, hắn vẫn giữ phong độ đàng hoàng và tự tin để vào phòng làm việc của viên tư lệnh trại tập trung.
https://thuviensach.vn
Lúc đi qua chỗ tên sĩ quan tùy tùng, hắn không nhìn vào mặt nó, nhưng khóe mắt của hắn bắt gặp trên mặt Bun-ghen-le một nụ cười cay độc. Mải mê với những ý nghĩ riêng, tên thiếu tá không để ý tới nụ cười ấy. Kể cũng đáng tiếc, vẻ mặt của tên sĩ quan tùy tùng nói lên “tình hình thời tiết” trong phòng làm việc của tên đại tá tốt hơn một phong vũ biểu.
Tên đại tá Các Cốc, tư lệnh trại tập trung Bu-khen-van, ngồi oai vệ sau chiếc bàn giấy đồ sộ làm bằng gỗ sồi đen phủ dạ mầu lục. Bức chân dung cực lớn của Hít-le được treo sau lưng hắn trong một cái khung mạ vàng. Trên bàn, bên cạnh bộ dụng cụ bàn giấy làm bằng đồng đen, có một cái đầu người nhỏ bằng nắm tay đặt trên một cái đế tròn bằng kim khí. Cái đầu người ấy đã được gia công đặc biệt làm cho bé đi. Hô-vơn thậm chí biết đó là đầu của ai. Người ấy tên là Snây-ghen. Anh ta đã bị giết năm ngoái vì đã hai lần lên kêu với viên tư lệnh về tình hình trong trại. Tên Cốc điên tiết nói với anh ta: “Quỉ quái gì làm cho anh dẫn xác đến trước mặt tôi hử? Anh thích đứng trước mặt tôi có phải không? Tôi sẽ giúp anh làm việc ấy!”. Thế là một tháng sau, đầu của người tù đã được làm khô và gia công theo cách của những tên cướp ở các vùng biển miền Nam để dùng làm vật trang hoàng cho phòng làm việc của viên đại tá chỉ huy sư đoàn SS “Đầu lâu”.
Các Cốc ngả người ra lưng ghế bành, nhìn tên thiếu tá bằng cặp mắt đờ đẫn như đúc bằng thiếc, Cốc không chào lại. Hô-vơn làm vẻ không nhận thấy điều đó, hắn mỉm cười vồn vã.
- Thưa ngài đại tá, ngài cho gọi tôi? Tôi sung sướng được lên gặp ngài.
Khuôn mặt mầu đất của tên Cốc vẫn lạnh như tiền. Cặp môi nhợt nhạt mỏng dính của hắn mím chặt. Hắn vẫn không trả lời gì cả.
Tên thiếu tá vẫn mỉm cười. Hắn đi đến một chiếc ghế bành và ngồi xuống như mọi khi, không chờ được mời.
https://thuviensach.vn
- Ngài cho phép hút thuốc chứ, thưa ngài đại tá? Xin mời ngài. Xì-gà La Ha-ba-na đấy ạ.
Vẫn chỉ có bầu không khí chết lặng trả lời hắn. Do ấn tượng cuộc nói chuyện vừa nãy với phơ-rao En-da, Hô-vơn nhìn bộ mặt hốc hác mầu đất của tên đại tá bằng con mắt khác ngày thường. Hắn nhìn thấy hai đám da lùng nhùng dưới hai con mắt chứng tỏ những đêm mất ngủ, bộ ngực hom hem, hai tay khẳng khiu. Hắn nghĩ thầm rằng tên đại tá thật không xứng đối với một người đàn bà đương thời xuân sắc, tính khí sôi nổi như vợ lão. Hô vơn cười nhạt.
- Tôi chờ lệnh của ngài, thưa ngài đại lá.
Một ánh chớp lóe lên trong con mắt Cốc.
- Đứng nghiêm!
Tên thiếu tá như bị một chiếc lò xo hất lên, hắn đứng chồm dậy.
- Ông đứng trước thủ trưởng cấp trên như thế nào hử? Có lẽ ông chưa được học điều đó có phải không?
Hô-vơn chửi thầm và đặt hai tay theo đường chỉ quần. Hắn nhìn thấy trước mặt hắn, không phải một thủ trưởng, mà một thằng chồng đang lên cơn ghen. Khỉ thật, chẳng nhẽ tên đại tá đã nhận thấy điều gì rồi sao?
- Bác sĩ Hô-vơn! Tôi không cho gọi ông. - Cốc quát to, giọng rin rít. - Mà gặp ông tôi cũng không có gì vui cả.
Hô-vơn nhún vai.
- Tôi không cho gọi bác sĩ Hô-vơn, - Cốc nói tiếp, - tôi cho gọi thiếu tá SS A-đôn Hô-vơn! Tôi muốn biết chuyện ấy còn kéo dài đến bao giờ nữa! Thế nào, ông đã chán đeo cái lon thiếu tá rồi phải không!
https://thuviensach.vn
Hô-vơn tái mặt. Hắn thấy cần phải đề phòng. Tình hình đã chuyển sang một hướng bất ngờ.
Tên đại tá không nói nữa. Hắn lấy chìa khóa, mở một ngăn kéo bàn. Tên thiếu tá canh cánh theo dõi từng cử động của viên tư lệnh. Cốc rút trong ngăn kéo ra một chiếc phong bì to mầu xanh da trời. Hô-vơn nhận ra hình quốc huy, cái dấu “Tuyệt mật” và những chữ in trên đầu các công văn của văn phòng đế quốc. Viên bác sĩ khô cả họng: những phong bì như thế này không đem lại điều gì vui.
Cốc lấy ra một tờ giấy gập đôi rồi ném cho Hô-vơn.
Thiếu tá Hô-vơn mở tờ giấy, lướt mắt đọc nhanh văn bản. Hắn mất hết hồn vía, mồ hôi lạnh đổ ra trên trán.
- Đọc to lên! - Viên tư lệnh ra lệnh.
Khi tên thiếu tá đọc xong, hắn thấy ngực đau nhói. Hắn bị kết tội là đã “khởi xướng việc sản xuất huyết thanh chống thương hàn bằng máu Do thái”. Khỉ thật, trước hết hắn đã bị kết tội là cùng với huyết thanh, truyền máu của “những tên Do thái tồi tệ” cho hàng triệu binh sĩ Đức, những “người A-ri-ăng thuần huyết”, đại biểu của “giống người cao quí nhất”…
Thượng cấp ở Béc-lin đã tuyên án với viên bác sĩ trưởng của Viện vệ sinh thuộc trại tập trung Bu-khen-van về “tội thiển cận chính trị” và kiên quyết ra lệnh “lập tức ngừng sản xuất huyết thanh chống thương hàn bằng máu Do-thái”...
https://thuviensach.vn
III
ĐOÀN TÀU chạy ầm ầm qua những chỗ bẻ ghi, tiến mỗi ngày một xa về phía Tây. Những toa chở hàng cũ đều bị lèn đầy ắp, có hàng rào dây thép gai vây quanh. Dây thép được nối vào dòng điện. Toa đầu và toa cuối có đặt đèn chiếu và súng máy. Bên cạnh đèn chiếu và súng máy có những tên Đức, binh sĩ của trung đoàn đặc nhiệm. Chúng sung sướng vì được về nhà, về Đức, được xa rời cái Mặt trận miền Đông đáng nguyền rủa, vì thế chúng đặc biệt tích cực bảo vệ đoàn tầu.
Trong toa thứ năm, cũng như trong các toa khác, có gần một trăm con người xô-viết chen chúc nhau. Họ đã kiệt sức vì đói khát và bị đánh đập. Họ là những anh em bộ binh, thủy binh bị thương, những người du kích bị bắt làm tù binh, những người dân thường bị bọn Ghe-xta-pô bắt. Những người ốm và bị thương rên la trong cơn mê sảng, xin nước uống. Ruồi nhặng bay trên những vết thương mở hoác đã thối rữa.
Nhưng kể cũng lạ, trong hoàn cảnh khủng khiếp như thế họ vẫn hát. Họ hát khe khẽ. Người hát trước nhất là ông già ở Ô-đét-xa, giáo viên địa lý Pen che. Mặt cụ hốc hác, hai bên má không được cạo râu xệ xuống. Cụ nhìn những người chung quanh bằng cặp mắt buồn rầu mầu nâu sẫm, nụ cười của cụ nom e thẹn, có cái gì như của con nít.
Bọn Ghe-xta-pô đã bắt cụ ngoài chợ trong một cuộc vây ráp. Ông giáo già đến đấy để đổi chiếc đồng hồ bỏ túi bằng bạc lấy một con gà con, định đem về cho người vợ ốm. Cụ bị lôi đến sở Ghe-xta-pô, nhưng hai tay cụ vẫn ôm khư khư con gà. Chúng nó không tra hỏi gì cụ giáo, chúng cứ đánh cụ, đánh cụ tàn nhẫn chỉ vì cụ là người Do-thái. Nhưng sau đó, lúc tỉnh lại trên sàn xi-măng của nhà giam, cụ hiểu rằng cả nhà cụ, gia đình cụ lẫn Ra-khi-la đều không còn nữa; rằng cuộc đời của cụ đã bị cướp mất, bị bóp nghẹt, cũng
https://thuviensach.vn
như cuộc đời của con gà con gầy guộc mà một tên Ghe-xta-pô tóc hung đã giằng mất trong tay cụ.
Cụ Pen-che co chân ngồi khom khom, vung một tay đánh nhịp bài hát. Những người cũng râu ria, gầy guộc ngồi hay nằm chung quanh cụ. Họ hát:
Hoài công bà cụ mỏi mòn
Mong chờ mà chẳng thấy con trở về.
Nghe tin, nước mắt tràn trề,
Cụ la, cụ khóc...
Một chiến sĩ có bộ mặt dài và cái mũi khoằm khoằm mỏ quạ, đang nằm dưới sàn toa xe nhỏm dậy.
- Thôi im đi, làm trò quỉ gì thế! Không cần đến các người, lòng dạ đã đủ rầu rĩ rồi!
- Đừng làm ầm lên, người anh em! - một thủy binh ngắt lời anh ta, - cứ để mọi người hát! Có hát thì trong lòng hình như cũng nhẹ nhõm được một chút.
- Cứ hát đi! - một thương binh vừa kêu lên vừa đỡ bên tay băng bó bằng giẻ bẩn. - Nghe hát cũng đỡ đau, không giật nữa. Hát đi, anh em!
An-đơ-rây Buốc-đen-cô nín thinh nằm trên lớp ván cao, mặt quay vào thành tàu. Hai gò mả anh nhô hẳn lên trên khuôn mặt trẻ rám nắng, mũi anh hơi nhỏ và hếch, còn cái cằm thì vuông, bướng bỉnh. Cặp môi đầy đặn như của một thiếu niên mím chặt. An-đơ-rây đặt má lên một nắm tay to tưởng, chắc như hòn đá và cứ nhìn thẳng vào những tấm ván trên thành toa xe. Mấy tấm ván ấy cứ cọt kẹt đều đều theo nhịp chuyển động của đoàn tầu. Chà, nếu mà kiếm được cái gì bằng sắt nhỉ, một cái đinh cũng được. Nếu thế thì có thể
https://thuviensach.vn
thử xem sao. Đầu tiên là tấm ván nào: nó đã cũ, dễ lấy ra, nếu dùng đinh mà cứa. Rồi sau đến tấm trên và tấm dưới. Ba tấm là đủ. Được một lỗ như thế thì dễ dàng thò đầu ra được. Nhưng nhảy như thế nào bây giờ: đầu ra trước hay chân ra trước nhỉ?
An-đơ-rây phải cố gắng lắm mới quay được về với thực tế. Bạn anh, người Tuyếc-men, nằm trên ván, bên cạnh anh. Anh ta đang mê sảng, khuôn mặt có hai gò má cao xám lại, hai con mắt sâu hoắm xuống, một lớp máu xẫm còn đọng trên cặp môi khô.
- Nước... khát... nước... khát...
Tim An-đơ-rây đau nhói. Anh nhỏm dậy, cởi cho bạn những khuy ngực trên chiếc áo quân phục bẩn thỉu đã dầy cứng vì mồ hôi. Không thể nào tin được rằng U-xman đang sống những ngày cuối cùng, U-xman đã nôn ra máu hai lần... An-đơ-rây đưa tay áo sơ mi lau mồ hôi trán cho U-xman. Lũ khốn kiếp, chúng nó đã làm cho U-xman đến nông nỗi này!
- U-xman. U-xman... tỉnh lại đi, - An-đơ-rây gần như kêu vào tai bạn. - Mình đây mà. An-đơ-rây đây mà! An-đơ-rây...
Hai con mắt mở trừng trừng cứ như phủ một lớp sương mù. U-xman đã mê man hai ngày hai đêm.
- U-xman, hãy vững vàng,... hãy vững vàng! Chúng mình còn chiếu đấu. Chúng mình sẽ cho chúng nó biết tay. Cậu nghe thấy chứ! Vì tất cả mọi người, vì tất cả mọi người! Chỉ cần cậu vững vàng!
- Khát... khát... - giọng người chiến sĩ Tuyếc-mê-ni khàn đặc, - nước...
An-đơ-rây cắn môi. Nước! Mọi người chỉ mơ ước có nước. Dù chỉ một ngụm nhỏ. Anh chiến sĩ mặt dài, mũi mỏ quạ cứ cúi xuống cái lưng trần của người bên cạnh mà liếm những giọt mồ hôi to tướng. Anh ta nhăn mặt. Nhưng những giọt nước cứ hút anh ta như nam châm.
https://thuviensach.vn
Một chiến sĩ có tuổi râu xồm nằm bên cạnh U-xman. Bác chống khuỷu tay nhỏm dậy, nhìn vào mắt An-đơ-rây.
- Cháu ạ, nếu cháu còn chịu được đến cùng, cháu hãy nhớ nhé: chúng ta đã bị đem đi từ Đơ-nhê-pơ-rô-pê-tơ-rốp. Hôm nay, cháu tính nhé, đã là ngày thứ mười hai trên đường...
An-đơ-rây gật đầu.
Hai hôm trước, lúc An-đơ-rây cùng với U-xman và trung tá Xmiếc-nốp bị đầy lên toa xe ở Bơ-re-xđơn, bác râu xồm đã tránh ra nhường chỗ.
- Cháu ạ, đặt cậu ấy vào đây này...
An-đơ-rây đặt rất cẩn thận U-xman lên những tấm ván bẩn. Cũng lúc ấy, đồng chí trung tá có vẻ mặt nghiêm khắc cởi áo quân phục, xếp xuống dưới đầu người chiến sĩ Tuyếc-men. Rồi đồng chí rút trong túi ra một mẩu sô-cô la nhỏ bọc trong mảnh giấy.
Những cặp mắt đói khát của những người tù theo dõi Xmiếc-nốp. Đồng chí đưa miếng sô-cô-la cho An-đơ-rây.
- Cậu cho người ốm đi.
U-xman nhổ sô-cô-la ra. Anh chỉ muốn uống nước.
- Ai có nước? - trung tá hỏi.
- Chúng tôi đã năm ngày không có nước như thế này rồi, - người chiến sĩ râu xồm trả lời.
- Chúng nó làm chúng ta chết, lũ khốn kiếp, - anh chiến sĩ mặt dài, mũi mỏ quạ nói tục. - Đầu tiên ít nhất cũng cho mỗi anh em một ca. Còn bánh mì thì cứ tám người một cái to. Chẳng nhẽ như thế này rồi chết dần hay sao?
https://thuviensach.vn
Cửa lên toa xe bị khóa chặt. Các cửa sổ bị đóng ván kín mít. Hơi nóng tỏa ra từ trên mái, từ những thành toa xe bị nắng tháng bảy hun bỏng. Không có không khí mà thở. Mọi người ngột ngạt. Có hai người dũng cảm định tháo những tấm ván trên cái cửa sổ nhỏ. Họ đã bị bọn lính dùng tiểu liên bắn xả chết ngay. Sáu người đã chết vì sức lực suy kiệt, còn người thứ bảy... Người thứ bảy là dân Rô-xtốp, thợ kim hoàn, một người đàn ông vạm vỡ, bốn mươi tuổi, tóc đen đã hoa râm. Bác ta phát điên, làm ầm lên. Nghe thấy thế, bọn bảo vệ ập tới. Tên hạ sĩ quan không chịu cho người bị bệnh ở riêng một chỗ.
- Cho tất cả chúng mày chết hết đi.
Không tìm thấy thừng để trói người điên. Bác ta kêu gào, đánh, cắn những người xung quanh. Mọi người thay phiên nhau giữ bác ta một ngày một đêm, nhưng rồi sau người ta đã thấy khổ đến không chịu được nữa... đành phải kết thúc cuộc đời kẻ bất hạnh. Bọn bảo vệ không cho phép ném bỏ những thây người chết, mọi người phải đặt xuống dưới những tấm ván bên dưới, sát thành xe phía trước. Những cái thây bắt đầu thối rữa...
Cửa toa xe bị khóa nhưng không đóng kín hẳn. Một luồng không khí trong sạch có sức hồi sinh lọt vào qua một kẽ hẹp. Trước khi trung tá Xmiếc-nốp có mặt trên toa xe, tên Xa-sca Pê-xốp-xki chiếm độc quyền cái kẽ ấy. Gã vốn là cán bộ thể dục thể thao. Gã trốn lệnh động viên, chuồn sang vùng Trung Á, đến một trong những thành phố nhỏ của thung lũng Phéc-ga-na, vào một trường quân sự, hòng được học cho đến hết chiến tranh. Nhưng trường bị giải tán, cả trường được điều ra mặt trận. Tên Xa-sca đầu hàng ngay trong trận chiến đấu đầu tiên. Bọn Đức nhét gã vào quân đoàn Vơ-la xốp[6]. Nhưng Xa-sca hoàn toàn không muốn chiến đấu. Gã đã quá chén, nện cho tên sĩ quan Đức một trận nên thân, tòa án binh đầu tiên tuyên án xử bắn, nhưng sau giảm xuống thành án tù chung thân.
Trung tá đã can thiệp ngay vào đời sống trên toa xe. Đồng chí đi đến chỗ Xa-sca. Gã đang đứng bên cái kẽ ván hít lấy hít để. Toàn bộ mặt mũi người
https://thuviensach.vn
ngợm gã tỏ rõ gã sẽ không nhường chỗ cho một ai.
Đồng chí Xmiếc-nốp đặt tay lên vai Xa-sca.
- Này, anh bạn đồng hương, anh nên giúp anh em bị thương đến chỗ này. Đối với anh em, không khí là sinh mệnh đấy.
Xa-sca quay phắt lại. Cặp mắt xanh như mắt mèo của gã long lên tức giận. - Mày ở đâu dẫn xác đến đây hử?
Mọi người đều nhìn hai người. Trung tá nhìn đánh giá Xa-sca từ đầu đến chân.
- Ra khỏi cái khe.
Cũng như những người tù khác. An-đơ-rây tập trung chú ý vào đồng chí Xmiếc-nốp. Ở nhà ga Đơ-re-xđơn, trong cảnh tranh tối tranh sáng trước lúc trời rạng, anh đã không nhìn kỹ được đồng chí cấp trên trong quân đội. Trung tá đã bị một toán áp giải mạnh đưa tới nhà ga. Bọn áp giải đều mặc quần áo thường. Chỉ ở đây, trên toa xe. An-đơ-rây mới thấy được đồng chí là một người như thế nào. Đồng chí Xmiếc-nốp không giấu họ tên, cũng không giấu cấp bậc. Gân guốc, nghiêm chỉnh, người ta thấy toàn thân đồng chí đầy sức mạnh và ý chí. Trên khuôn mặt không được cạo râu, cặp mắt nâu sáng long lanh nghiêm khắc dưới hai hàng lông mày rậm xếch lên thái dương. Giọng đồng chí bình thản nhưng rất kiên quyết:
- Tôi ra lệnh cho anh ra khỏi chỗ cái kẽ!
- Ra lệnh! - Xa-sca nhe nanh - Cái thời của đồng chí đã qua rồi, đồng chí chỉ huy ạ. Bây giờ thì người Đức ra lệnh.
An-đơ-rây nhảy ngay trên ván xuống. Anh len qua những người nằm dưới sàn, đi đến chỗ hai người đang tranh cãi. Tròng con mắt của Xa-sca lơ láo.
https://thuviensach.vn
Gã đưa mắt tìm chàng thủy binh Cô-xchi-a. Không hiểu sao Xa-sca mong được Cô-xchi-a bênh vực.
Ở sở Ghe-xta-pô, hai người bị giam trong cùng một xà-lim. Chàng thủy binh trẻ tuổi Cô-xchi-a Xáp-rư-kin đã vội vã len tới chỗ gã, những bắp thịt cuồn cuộn nổi rõ dưới cái áo lót vằn rách như sơ mướp. Toa xe lặng đi, chờ đợi. Xa-sca cảm thấy được giúp đỡ bèn văng tục và nói thêm:
- Giẫm qua xác tao đây này!
Nhưng Xa-sca đã lầm. Cô-xchi-a nắm lấy ngực áo gã:
- Đồng chí chỉ huy nói đúng đấy. Thôi đủ rồi, nhổ neo ngay! Xa-sca vốn quen tôn trọng sức mạnh. Gã ngọ nguậy, hấp háy con mắt:
- Nhưng mình có làm gì đâu? Không sao cả. Mình bao giờ cũng theo ý cậu mà...
Những người ốm và bị thương được đưa đến những chỗ tốt nhất. Đồng chí Xmiếc-nốp lấy ra ra một chiếc đồng hồ bỏ túi đã bong mất lớp kền. Với chiếc đồng hồ ấy, đồng chí theo dõi chặt chẽ thứ tự mọi người được đến bên cái kẽ. Mỗi người được sử dụng nó không quá sáu phút.
... An-đơ-rây nhìn xuống dưới. Người ta đang xếp hàng chờ lượt đến bên cái kẽ. Còn lâu mới đến lượt An-đơ-rây. Cô-xchi-a đang áp mặt vào cái kẽ ấy, những ngón tay gân guốc bám chặt lấy những tấm ván cửa. An-đơ-rây được biết rằng chàng thủy thủ này vốn ở Xê-va-xtô-pôn, trong số những người anh dũng bảo vệ hải cảng, yểm trợ cho chiếc tuần dương hạm cuối cùng rời bến. Cô-xchi-a đã trốn khỏi một trại tập trung và đã chiến đấu trong một đội du kích.
Hai hôm trước, những người tù đã được nghe bọn lính bảo vệ nói đến mấy tiếng khủng khiếp “Bu-khen-van”. Họ hiểu rằng họ đang bị giải đến cái trại
https://thuviensach.vn
ma quái, trại của cái chết. Hôm ấy, Cô-xchi-a đã hỏi cụ già dạy địa lý Pen che:
- Thế cái trại quỉ quái ấy ở đâu thế?
- Gần như ở ngay giữa nước Đức. Gần thành phố Vây-ma.
- Chà, hôi đi học, tôi quả là một thằng ngu xuẩn! - chàng thủy thủ thở dài. - Không học tiếng Đức thì thật là không đúng. Nó sẽ có ích cho tôi như thế nào!
- Sao thế nhỉ? - người chiến sĩ mặt đầy tàn nhang ngạc nhiên hỏi, anh ta vẫn đỡ bên tay bị thương băng bó bằng giẻ bẩn. - Như thế này cũng có thể chết được rồi.
- Người anh em ạ, mình không chịu chết đâu. Nếu mình chuồn khỏi trại thì sẽ không bị tóm cổ một cách vô lý. Mình sẽ hỏi đường như thế nào hử? Bằng tiếng Nga à?
Lòng tự tin của Cô-xchi-a, việc anh tin chắc rằng dù thế nào mình cũng sẽ ra thoát khỏi nanh vuốt của bọn phát-xít đã có tác động tới trái tim của mỗi người tù, nhen lên cho họ một tia hy vọng.
Đã đến lúc Cô-xchi-a phải nhường chỗ của anh bên cạnh cái kẽ cửa. Chỉ còn vài giây nữa. Anh áp chặt hơn một bên má không cạo râu vào cửa, hít lấy hít để không khí, hổn hển, vội vã.
Không khí... Không khí...
An-đơ-rây tưởng tượng mặt anh sẽ được luồng không khí mát rượi, đầy đàn tính, âu yếm phả lên như thế nào, có thể thở, uống, nuốt luồng không khí ấy được. Cứ mỗi lần hít vào, nó lại đem thêm cho anh sức sống, truyền cho anh tinh thần phấn chấn, sức mạnh, năng lượng.
https://thuviensach.vn
An-đơ-rây ngồi lại cho thoải mái, anh duỗi hai chân tê dại và dựa lưng vào thành tầu âm ấm. Đoàn tàu chạy mỗi lúc một xa về phía Tây, bánh xe vấp đều trên những chỗ nối đường ray. Nhưng tư tưởng của An-đơ-rây cứ quay trở lại, về phía Đông, về với những việc xảy ra chưa lâu lắm nhưng đã trở thành quá khứ xa xôi...
An-đơ-rây ngồi ở một góc vũ đài, người ngả ra chiếc đệm cứng. Trước mắt còn hai hiệp chiến đấu gay go. Huấn luyện viên Xít-nhây Li-vô-vít quạt thật mạnh cho An-đơ-rây bằng một chiếc khăn bông trắng. Mỗi lần quạt đều ăn khớp với nhịp thở của võ sĩ. Bộ mặt nóng bừng bừng của An-đơ-rây cảm thấy mát rượi rất thú vị. Thời gian nghỉ chỉ được một phút. Nhưng như thế cũng hoàn toàn đầy đủ đối với một cơ thể trẻ trai đầy sức mạnh. Mỗi giây trôi qua lại hồi phục thêm năng lượng bị tiêu hao, hai chân trở nên nhẹ nhàng, hai tay thêm khỏe, cơ thể thêm mềm dẻo, thêm sức chịu đựng.
An-đơ-rây chìm trong những hồi ức.
Đó là trận đấu cuối cùng của anh trên vũ đài. Rạp xiếc Ta-skên đông nghịt, thậm chí người xem ngồi cả dưới sàn, bên cạnh vũ đài. Tiếng người nói nhao nhao. Đến thời gian nghỉ một phút trước hiệp cuối cùng. An-đơ-rây nghe thấy Xít-nhây Li-vô-vít khẽ nói với anh, giọng đầy nhiệt tình:
- Đánh vào thân ấy. Cậu hiểu không, đánh vào thân, từ bên dưới. Đầu thì hắn bảo vệ tốt, còn thân thì kém. Để hở. Đánh từ bên dưới nhé.
An-đơ-rây mỉm cười. Anh hiểu ý huấn luyện viên. Thật vậy, trong hiệp hai, tất cả các đợt thử tấn công địch thủ vào đầu đều thất bại. Hai nắm tay An đơ-rây đều đập vào găng hay vào bên vai mềm nảy đưa ra đỡ đòn, hoặc tệ hơn nữa, đánh vào không khí. Địch thủ “lặn” xuống dưới cánh tay ra đòn của An-đơ-rây, còn An-đơ-rây thì “đổ xuống” theo quán tính.
Tiếng cồng lôi An-đơ-rây đứng lên khỏi chiếc ghế đẩu. Xít-nhây Li-vô-vít nhét vào miệng anh miếng cao su bảo vệ răng, lau mặt cho An-đơ-rây bằng
https://thuviensach.vn
chiếc khăn bông ướt rồi dặn với:
- Đánh vào thân. Từ bên dưới ấy!
An-đơ-rây gật đầu. Phê-đo U-xen-cốp tiến đón những bước chân lướt lướt của An-đơ-rây. U-xen-cốp hơn An-đơ-rây sáu tuổi, anh có một thân hình lực sĩ, đẹp, trên vai anh đã có kinh nghiệm của tám mươi trận đấu. Đã nhiều lần chiếm giải vô địch hạng trung của nước cộng hòa. U-xen-cốp vững tin ở thắng lợi. Anh đưa cao vai trái che cằm, và giáng rất nhanh một loạt cú đấm thẳng ở cự ly xa. Anh ta di chuyển nhẹ nhàng trên vũ đài, cố tránh tiếp cận với An-đơ-rây. Đương đầu với những nắm đấm nặng của võ sĩ trẻ trong giáp lá cà, ngay cả trong chiến đấu ở cự ly trung bình thì không thể hy vọng một điều gì tốt lành. Hơn nữa mạo hiểm mà làm gì? Ưu thế trong hai hiệp đầu đã đem lại cho anh ta quyền thắng điểm. Chỉ còn phải củng cố ưu thế đó. Vì thế U-xen-cốp vừa di động khéo léo, vừa củng cố thành công của anh ta bằng những củ đấm thẳng nhẹ, nhưng chớp nhoáng, ở cự ly xa.
Những tiếng ồn ào ghê gớm vang lên trên những hàng ghế ngồi không hở chỗ nào. Hàng trăm cặp mắt bắt chéo nhau trên cái khung vuông sáng của vũ đài. Trên đó, sau mấy hàng dây trắng căng rất thẳng, đang diễn ra trận đấu chung kết tranh giải quán quân của nước cộng hòa, quyết định vị trí hàng đầu của hạng trung.
Đã đến những giây phút cuối cùng của hiệp ba mà U-xen-cốp vẫn nhẹ nhàng né tránh được những đợt tấn công của An-đơ-rây, vẫn trườn tuột đi như con cá trong bàn tay.
An-đơ-rây bèn quyết định tấn công từ cự ly xa. Thật ra như thế cũng nguy hiểm: U-xen-cốp có kinh nghiệm hơn, anh ta di động rất lẹ, và có thể trả lời bằng những đòn phản kích mạnh. Nhưng không còn có lối thoát nào khác. An-đơ-rây vừa nắm được một thời cơ tấn công, bèn hơi né một chút làm cho đối thủ giầu kinh nghiệm của anh đánh trượt. Tiếp ngay sau đó, An-đơ rây phóng nhanh hai tay về phía trước và giáng cho U-xen-cốp một loạt cú
https://thuviensach.vn
đấm thẳng vào đầu. U-xen-cốp phản ứng rất nhanh trước những cú đấm ấy bằng cách đưa khuỷu tay và găng tay lên, để hở thân mình. Đó chính là điều An-đơ-rây chờ đợi.
Đòn đánh vào thân U-xen-cốp vừa bất ngờ vừa chớp nhoáng, U-xen-cốp khua hai tay, từ từ quị xuống tấm vải lót sàn.
- Một, - trọng tài trên vũ đài vung tay, bắt đầu đếm, - hai...
An-đơ-rây từ từ đi sang góc bên kia vũ đài và quay lưng về phía đối thủ còn nằm dưới sàn.
- Ba... năm... tám... - giọng trọng tài nghe rành rọt.
Đếm đến “mười” thì những tiếng vỗ tay như sấm vang lên, phá tan bầu không khí im lặng. U-xen-cốp tỉnh lại. Anh gắng gượng quì một đầu gối lên và chìa tay cho người thắng trận.
- Chúc mừng cậu, An-đơ-riu-sa...
Ngay lúc đó, trên vũ đài, trong tiếng nhạc của điệu hành khúc, chủ tịch của ủy ban thể dục thể thao trao giải cho người thắng trận: chiếc bình pha lê và tấm bằng vô địch của nước cộng hòa mầu xanh da trời in dập bằng vàng.
Trong số những người lên chúc mừng An-đơ-rây có một cô gái mà anh chưa quen, có lẽ nếu An-đơ-rây vì quá xúc động trước thắng lợi mà không để ý tới cô, thì cô cũng lại gần anh sớm hơn. Nhưng cô gái lại tới sau tất cả những người khác để tặng người chiến thắng một bó hồng đỏ ở giữa có một đóa hoa bách hợp trắng rất lớn.
An-đơ-rây mỉm cười, nụ cười của người nhận lời: hai tay anh đang bận vì chiếc bình pha lê và tấm bằng vô địch. Anh không thể tiếp lấy bó hoa đang đưa cho anh.
https://thuviensach.vn
Cô gái bối rối.
Hai người đã đứng trước mặt nhau bao nhiêu lâu, đến nay An-đơ-rây cũng không nhớ nữa: có lẽ một giây, nhưng chưa biết chừng vài phút. An-đơ-rây nhìn vào hai con mắt to của cô gái, không biết nên làm gì.
- Thế nào, anh nhận lấy hoa chứ, - cô gái ngượng ngùng mỉm cười. Nụ cười ấy tựa như lắc cho An-đơ-rây tỉnh lại:
- Cô chờ tôi một lát nhé.
Nói xong, anh đưa hết cho cô gái, hoa, bằng, cái bình, rồi nhẹ nhàng nhảy qua hàng dây quanh vũ đài, chạy vào phòng thay quần ảo.
An-đơ-rây vội thay quần áo. Anh còn rất trẻ, và tất nhiên còn chưa có cô gái nào chờ đợi anh.
- Anh xong rồi chứ? - cô gái khẽ hỏi, hai má cô ửng hồng. Có lẽ chính An đơ-rây cũng như thế: anh cảm thấy hai tai, rồi khắp mặt nóng bừng bừng.
An-đơ-rây còn nhớ cảnh hai người đi ra khỏi rạp xiếc. Tại đấy, bên cạnh tấm áp phích giầu màu sắc, rất to, cô gái đi chậm lại.
- Tôi phải rẽ sang phải. Tạm biệt anh.
- Nếu cô cho phép, tôi xin đưa cô về. - An-đơ-rây khẽ nói. Cô gái cúi đầu.
- Các bạn gái của tôi về đã lâu rồi.
Hai người đi xuôi theo phố Sự thật phương đông, qua những quán hàng của chợ Vô-xcơ-rê-xen-xki, dọc theo một hàng rào gỗ dài. Hai người nín thinh
https://thuviensach.vn
mà đi. Qua khách sạn “Ta-skên”. An-đơ-rây mới nhớ rằng các đồng chí trong đội anh đã đề nghị đến đây mừng thắng lợi của anh.
Đến nhà hát mang tên Xvéc-lốp, cô gái đứng lại. Cô cầm bó hoa rất cẩn thận, cúi xuống tháo một chiếc giầy bằng bên tay không cầm gì, lắc lắc rồi lại đi vào.
- Hòn đá nhỏ rơi ra rồi.
An-đơ-rây thoáng có ý nghĩ là có lẽ mình cần phải đỡ cô, nắm lấy tay cô, giúp cô. Nhưng sao lại dám đánh liều làm như thế?
- Nhà vô địch này, anh cũng có một tên chứ?
An-đơ-rây bối rối nhớ ra rằng đáng lẽ anh phải tự giới thiệu sớm hơn. Anh rụt rè nói tên mình.
- Còn tên tôi là Lây-li, - cô gái khẽ chạm vào tay An-đơ-rây. - Chúng ta chờ xe điện chứ?
Nhờ giọng nói bình thản và nụ cười ngây thơ của cô gái, tất cả chung quanh đều trở nên rõ ràng và giản dị. An-đơ-rây thận trọng chạm vào khuỷu tay cô gái. Cô gái không cưỡng lại. An-đơ-rây bèn nắm lấy cổ tay cô. Mà lạ thật, đất dưới chân không nứt ra, trời trên đầu cũng không nổi sấm. An-đơ-rây thở dài nhẹ nhõm. Hai người cứ thế đi đến phố At-xa-kin-xcai-a.
- Tôi phải vào phố này, - Lây-li có phần lo lắng khi nhìn sâu vào trong phố của cô: ở đây hầu như không có đèn điện ngoài phố, còn những ngọn đèn lù mù ở các cổng nhà thì không chiếu sáng nỗi đường phố. Thoáng nghe thấy tiếng nước róc rách dưới những cái rãnh bên hè đường.
- Chúng ta sắp đến nơi rồi, - Lây-li nói giọng như xin lỗi. Nhà tôi ở bên cạnh công viên.
https://thuviensach.vn
An-đơ-rây bắt đầu thấy tiếc vì sắp phải chia tay với người bạn đường, anh chậm bước lại. Cô gái thấy thế hiểu theo ý của cô, cô lo lắng nhìn quanh.
- Ở đây ban đêm sợ lắm, cô khẽ nói. - Tôi không bao giờ đi một mình.
An-đơ-rây nắm khuỷu tay cô gái chặt hơn. Lây-li kiêu hãnh đi thẳng người: sao lại có thể nhát sợ khi cùng đi với một chàng trai như thế này!
Đi tới ngang cái cổng vòm to lớn của công viên. An-đơ-rây đứng lại. - Lây-li ạ, cô giới thiệu với tôi công viên của cô đi nào.
- Công viên ấy à? - cô gái ngạc nhiên hỏi lại. - Bây giờ ư? Nhưng ở nhà đang chờ tôi.
- Chúng ta không xem lâu đâu, cũng nhanh thôi.
An-đơ-rây bồi hồi chờ cô gái trả lời. Anh muốn giữ cô bên cạnh mình thật lâu. Thêm một chút nữa, thêm vài phút thôi.
- Chúng ta chỉ xem con sông rồi về thôi. - Lây-li tin tưởng đồng ý.
Ban đêm, khu công viên cổ nom kỳ dị lạ thường. Những cây ka-ra-tra-ga khổng lồ của miền Nam in bóng lên những con đường nhỏ. Những nhóm điêu khắc trắng toát hiện lên rành rọt trên một nền xanh sẫm. Những bức tượng ấy chìa tay cho An-đơ-rây và Lây-li như những con người thật.
Hai người đi qua sân vận động, khu thiếu niên nhi đồng, xuống tới bờ sông theo những bậc thang xây bằng đá hoa.
... Con mắt của võ sĩ quyền Anh đưa lướt qua những bộ mặt bẩn thỉu, râu ria, mệt mỏi, rồi bị chặn lại bởi những tấm ván trên thành toa tầu. Không. An-đơ-rây không nhìn thấy các bạn của anh. Trước mắt anh là vầng trăng khuyết lấp lánh, phản chiếu trong những gợn sóng lăn tăn trên sông...
https://thuviensach.vn
Hai người ngồi bên bờ sông trên lớp cỏ mềm hơi ẩm. Lây-li im lặng. Còn con sông cứ ầm ĩ, đỏng đảnh chuyển nước xuôi dòng. Vành trăng khuyết phản chiếu xuống sóng nước rung rinh nom hao hao một vành móng ngựa bằng vàng lỗ chỗ. Những cây liễu già sần sùi khúc khuỷu rủ những cành dài mảnh dẻ xuống bờ sông gồ ghề, có chỗ chạm tới mặt nước. Trên bờ bên kia, sau hàng rào sắt và những hình cây đen sẫm, ngôi nhà của Nhà máy chế tạo máy nông nghiệp Ta-skên vươn cao lên trời. Cùng với những đám khói cuồn cuộn, những tia lửa đỏ vọt lên trên những ống khói dài. Vẳng tới những tiếng ầm ầm đơn điệu, đều đặn như hơi thở. Nhà máy làm việc. Nhà máy không biết nghỉ.
Lây-li, cái tên dịu dàng rất giầu chất thơ. Đó là tên của một người phương Đông, nhưng mẹ của Lây-li lại là người Nga. An-đơ-rây nhắm mắt để hồi tưởng lần nữa hình ảnh đã gần quên lãng. Lây-li có hai bím tóc đen sẫm và cặp mắt sáng mầu bích lục. Mặt Lây-li ngăm ngăm với cặp má hồng dịu dàng. Lây-li không giống người U-dơ-bếch, nhưng dù sao cô cũng là người U-dơ-bếch. Sau đó, không bao giờ An-đơ-rây được gặp những mầu sắc phối hợp kỳ dị như thế nữa. Nhưng chính điều đó đã đem lại vẻ đẹp cho khuôn mặt Lây-li.
Rồi về sau thì sao?
Sau đó hai người ngồi rất lâu bên nhau. Đó là buổi tối trữ tình duy nhất trong cuộc đời An-đơ-rây. Nhưng một thời gian dài về sau An-đơ-rây mới hiểu được là như thế. Hai người nói chuyện với nhau về chuyện gì? Dĩ nhiên về quyền Anh.
- Hôm nay thần kinh anh căng thẳng lắm phải không? - Lây-li hỏi. An-đơ-rây mỉm cười.
- Cô nói gì vậy! Quyền Anh củng cố và tôi luyện hệ thần kinh chứ. Cô thấy như thế là lạ lùng có phải không? Nhưng thật ra đúng là như thế. Ngay sau
https://thuviensach.vn
khi đã chịu nhiều đòn, một võ sĩ trên vũ đài vẫn giữ bình tĩnh. Một võ sĩ muốn thắng thì phải rèn luyện cho mình có một tinh thần bình tĩnh không gì lay chuyển nổi... Lây-li ạ, cô có biết không, khi con người tập có được bình tĩnh trong chiến đấu, thì người ấy bao giờ cũng biết đánh giá hoàn cảnh một cách đúng đắn và tìm ra nước cờ thật đúng để giành thắng lợi.
An-đơ-rây mải mê nói tiếp:
- Võ sĩ cũng giống như người chơi cờ. Trong quyền Anh, cũng như trong môn cờ quốc tế, mỗi đòn đánh đều có miếng tự vệ, và trước mỗi cách phối hợp, người ta đều có thể tìm thấy một cách khác để chọi lại. Thật ra, khi đắn đo nước cờ sắp đi, người chơi cờ có nhiều phút, đôi khi hàng giờ. Còn trên vũ đài thì người võ sĩ chỉ có vài giây, thậm chí vài phần mười của giây để tính toán cách tấn công tiếp theo. Một nước đi không đúng, một sai lầm của người chơi cờ làm cho mất đi một quân, còn võ sĩ phải chịu đựng ngay trên thể xác mình một sai sót trong chiến đấu. Như thế đấy... Ngoài ra, một võ sĩ ưu tú phải cố sức chịu đựng như vận động viên chạy cự ly dài, nhanh nhậy như cầu thủ bóng rổ, mềm dẻo như người nhào lộn, chính xác như nhà thể dục, chú ý như một xạ thủ. Quyền Anh cũng giống như con sứa, nó hấp thụ tất cả những gì tốt đẹp nhất có trong tất cả các môn thể dục thể thao. Nếu như thể dục được mệnh danh là “mẹ của thể thao” thì quyền Anh xứng đáng được mang danh hiệu “vua của thể thao”.
Đến khi An-đơ-rây ngừng lời để lấy lại hơi. Lây-li chỉ nói gọn: - Đã đến lúc tôi phải về nhà rồi, anh An-đơ-rây ạ.
An-đơ-rây mỉm cười với các hồi ức của anh. Tối hôm ấy, một buổi tối không bao giờ có lần thứ hai. An-đơ-rây không hôn, không ôm cô gái, nhưng về sau anh thường nhận được thư, mãi cho đến khi anh bị bắt làm tù binh.
https://thuviensach.vn
Hai người ước hẹn sẽ gặp nhau tuần sau, nhưng An-đơ-rây đã được gọi Lên ủy ban quân sự. Anh được tuyển làm nghĩa vụ quân sự. Nhưng hồi ấy là bao giờ? Lâu rồi, đã gần ba năm, hồi cuối tháng 8 năm 1940.
https://thuviensach.vn
IV
- ĐẦU TIÊN hãy lôi thằng Tiệp-khắc đầy chấy rận này ra! - tên Ghe-xta-pô đeo lon sĩ quan giơ tay chỉ một người tù hom hem. Người tù Tiệp-khắc đứng bên cạnh A-lếch-xan. Hai tay anh ta run lên, răng đập vào nhau lập cập. A-lếch-xan len lén dựa lưng vào bức tường xi-măng. Bức tường vừa lạnh vừa ẩm. Như thế dễ đứng hơn, và chủ yếu là nén được cái yếu đuối phản bội của hai đầu gối. Hai đầu gối ấy đôi khi không chịu phục tùng, cứ run lên. Chết cũng phải chết trong danh dự. Bọn Ghe-xta-pô phải thấy các cán bộ Trê-ca[7] chết như thế nào! Chúng nó có lẽ đã đoán được mình là ai rồi.
Hai tên phát-xít nhảy xổ đến chỗ người tù Tiệp-khắc. Chúng nó to lớn, mặt đỏ, tay áo xắn đến khuỷu. Bằng những động tác quen thuộc, chỉ trong nháy mắt chúng đã lột xong quần áo nạn nhân và lôi đến cái bàn chịu phạt roi. Cái khóa kêu lách cách, thế là những cái cùm bằng gỗ siết chặt lấy hai cổ chân khẳng khiu. Với một vẻ phục tùng đầy khổ não, người tù Tiệp-khắc nằm xuống bàn, duỗi hai tay ra. Bọn phát-xít cười nhạo: chúng nó thích thái độ phục tùng ngoan ngoãn! Nhưng dù sao một thằng vẫn đấm vào lưng người tù. Nó không muốn làm sai trình tự đã định.
Sau đó, khi những sợi dây da màu vàng đã kéo căng ra để nạn nhân không thể cựa quậy được nữa, tên Ghe-xta-pô đeo lon sĩ quan quay nhìn A-lếch xan. Nó nói bằng một thứ tiếng giả cầy vừa Nga vừa U-cơ-ren:
- Mày là một con lợn Nga! Đầu tiên hãy mở to mắt ra! Vút, vút! - nó cười nhe những cái răng vừa to, vừa thưa. - Sau đó đến lần thứ hai! Nói là thế nào nhỉ, “nốc ai-nơ man”... thử thêm một lần nữa!
Bọn phát xít đã cầm lấy những cái roi bằng cao su.
https://thuviensach.vn
Mấy đòn đầu tiên in những vệt dài mầu đỏ tươi. Rồi những vệt ấy tím lại và phồng lên. Bọn đao phủ làm việc nhịp nhàng, như những người thợ rèn trong một lò rèn ở nông thôn. Một tên quất bằng một cái roi nhỏ làm bằng cao su xoắn. Tên kia dùng một cái ống mềm mà nặng. Tên thứ nhất quất xuống tựa như để chỉ chỗ cho đoạn ống cao su nặng giáng xuống như một cái búa tạ.
Vài phút sau, người tù Tiệp-khắc không còn phản ứng trước những đòn giáng xuống nữa. Chúng nó bèn sát nước lạnh lên người anh ta. Anh ta vừa có những dấu hiệu tỏ ra còn sống thì bọn đao phủ lại tiếp tục hành tội.
A-lếch-xan tức tối mà không làm gì được, anh nghiến răng. Chà, nếu mà bẻ được cái khóa tay nhỉ! Anh sẽ cho lũ mặt đỏ này biết nắm tay của người Nga như thế nào! Nhưng cái khóa tay chắc lắm. Mỗi lần muốn bẻ khóa, những cái răng thép chỉ siết chặt vào cổ tay hơn.
Tên Ghe-xta-pô đeo lon sĩ quan thấy rõ tất cả. Thỉnh thoảng nó lại nhìn A lếch-xan. Nó hút thuốc và mỉm cười ranh ma.
- Đầu tiên hãy giương to mắt mà nhìn! Vút, vút!
A-lếch-xan nhìn. Anh nhìn sự thống khổ của người đồng chí. Anh không biết anh ta. Trước kia anh chưa gặp anh ta lần nào. Nhưng bọn Ghe-xta-pô đã làm nhục anh ta như thế thì anh ta là người của mình rồi.
Hôm nay anh em bị chúng nó tra khảo lần thứ ba. Tất cả đều phải chịu lần thứ ba. Và cũng vẫn theo cùng một thứ tự. Đầu tiên là người tù Tiệp-khắc, rồi đến anh, A-lếch-xan Pô-dư-vai, người Nga. Những trận đòn liên miên. Chúng nó đã đánh đến ngày thứ ba. Cơn ác mộng này đã bắt đầu ngay khi anh vừa bị chuyển từ trại tập trung đến nhà tù Mác-đơ-bua. Chẳng nhẽ bọn phút xít đã mò được ra sự thật, đã biết anh là ai rồi sao?
A-lếch-xan liếc nhìn theo dõi tên sĩ quan. Nó thở ra những vòng khói thuốc lá, mỉm cười.
https://thuviensach.vn
“Mọi việc đều tiến hành rất tốt!” - tên phát-xít nghĩ thầm. - “Cuối cùng dây thần kinh của thằng Nga đã bắt đầu trùng rồi. Phương pháp mới “gia công sơ bộ bằng tâm lý” tỏ ra rất hiệu nghiệm. Ngày mai sẽ có thể bắt đầu tra hỏi”.
Còn người tù Tiệp-khắc thì tên sĩ quan của Hít-le cũng chẳng buồn nghĩ đến anh ta. Anh ta chỉ là một nạn nhân ngẫu nhiên bị chọn. Anh ta có phần hơi giống người Do-thái, toàn bộ tội lỗi của anh ta chỉ có thế. Để tạo ra tâm trạng khủng khiếp cho người Nga, người Tiệp-khắc đã bị đánh đến chết...
A-lếch-xan tỉnh lại trong một xà-lim riêng. Anh không nhớ trận đòn man rợ đã kết thúc như thế nào, anh đã bị kéo trên bàn xuống, bị dội nước, bị lôi về xà-lim như thế nào. Những con rệp đã làm anh tỉnh lại. Rệp nhiều vô kể. Những con sâu bọ đáng nguyền rủa này ngửi thấy mùi máu đã nhâu nhâu bám khắp người anh.
A-lếch-xan lấy hết sức lực lăn lộn từ bên nọ sang bên kia trên sàn ván trần trụi để giết rệp.
Đến đêm bọn SS đến tìm anh. Qua một tên thông ngôn, thằng Ghe-xta-pô mang lon sĩ quan nói rằng trận đòn sơ bộ mới chỉ là phần mở đầu. Nếu anh, người tù Nga, muốn sống thì phải thành thực nhân tội.
Lời nói đầu của tên Ghe-xta-pô đã có tác động ngược lại. Nó không làm anh sợ mà chỉ làm anh vững tâm. Tên sĩ quan của Hít-le chưa biết được sự thật! Cũng như ở các nhà tù Vít-ten-béc và Smi-ten-béc, nó coi A-lếch-xan là “một thằng tù không còn hy vọng sửa chữa”, là người tuyên truyền chống phát-xít trong trại, là kẻ cầm đầu, tổ chức phá hoại.
A-lếch-xan cười thầm. Anh cảm thấy nhẹ nhõm. Mấy giờ trước, lúc “cuộc gia công sơ bộ” còn kéo dài, anh đã đến, bọn phát-xít đã lần ra sự thật, vì chúng nó không hỏi anh điều gì, không tra, mà chỉ đánh. Thông thường, tất cả tù binh là cán bộ Trê-ca và cán bộ công an đều bị đánh đến chết như thế.
https://thuviensach.vn
Bè lũ Hít-le không nói năng gì với họ mà chỉ làm cho họ phải chết một cách đau khổ. Nhưng đã có tra hỏi thì tức là chúng còn chưa biết gì về A-lếch xan.
Cuộc hỏi cung kéo dài vài ngày. A-lếch-xan từ chối không tham gia việc tổ chức vượt ngục, không tuyên truyền chống phát-xít. Sau đợt tra tấn hai chân đứng không vững, nhưng anh vẫn cảm thấy có đủ sức mạnh trong bản thân mình để kiên cường giữ một hướng trả lời duy nhất.
- Mày là sĩ quan đỏ phải không?
- Là lính, lính thường của dân quân.
- Dân quân là gì?
A-lếch-xan giải thích. Chúng nó bắt anh nhắc lại. Một lần, hai lần, ba lần. Chúng nó chờ anh ngập ngừng hay nói lỡ lời.
- Mày là đảng viên phải không?
- Tôi là nông trang viên, nông trang viên thường.
A-lếch-xan nhìn bộ mặt đần độn đầy vẻ tự mãn của thằng phát-xít mà đau lòng nghĩ rằng hai bàn tay mình còn tiêu diệt quá ít những tên chân tay của Hít-le. Vì anh chỉ được chiến đấu vẻn vẹn có vài tháng! Tật bệnh đã làm anh không được động viên, nhưng không tránh cho anh khỏi bị lương tâm cắn rứt. A-lếch-xan đã lao mình ra mặt trận, lao mình tới nơi quyết định số phận của lịch sử. Anh đã viết hết đơn nọ đến đơn kia xin gia nhập quân đội. Nhưng mãi đến tháng tám năm 1941, anh mới được động viên, khi mặt trận đã lan gần đến thành phố Ki-ép thân yêu của anh. Nắm chắc cây súng trong tay, A-lếch-xan Pô-dư-vai đã bảo vệ thành phố cha sinh mẹ đẻ. Rồi đến cuộc rút lui về sông Đơ-nhi-ép, cuộc chiến đấu ở Bô-ri-xpôn, bị bao vây… Anh không vượt được vòng vây… Cuộc đời tù binh, trong hàng rào dây thép gai. Anh đã qua các trại tập trung Đác-nhi-cha, Ki-ép, Giư-tô-mia, Xla-
https://thuviensach.vn
vu-ta, Rốp-nô. Anh đã nhìn thấy những người chết khô kiệt vì đói, phát điên vì tuyệt vọng, chết vì bệnh tật. Anh đã nhìn thấy bọn phát-xít tổ chức những cuộc đàn áp khổng lồ mà nạn nhân là những người vô tội, không có vũ khí.
Từ Rốp-nô, anh bị giải về phía Tây, sang Đức. Chúng nó chuyển anh từ trại tập trung sang nơi đốn gỗ, rồi đưa vào nhà máy. Nhưng chẳng nhẽ có thể bắt một người xô-viết lao động cho kẻ địch hay sao?
Ở nhà máy, trong số anh em tù binh, A-lếch-xan đã tìm được những đồng chí đáng tin cậy. Mọi người bắt đầu phá hoại, làm hỏng trang thiết bị một cách có tổ chức, chuẩn bị vượt ngục. Những người vượt ngục nhất thiết phải có lương thực mang theo, dù chỉ một ít. Nhưng kiếm đâu ra lương thực? Đến đêm, những người hoạt động bí mật tấn công vào kho lương thực. Họ trói bọn bảo vệ, bẻ khóa. Nhưng trong kho chỉ vẻn vẹn có một túi cá mục. Họ lấy cá và ngay đêm đó, nhóm thứ nhất trong số hai mươi bảy người dũng cảm vượt ngục.
Sáng hôm sau, cuộc vượt ngục có tổ chức đã gây một tình trạng hỗn loạn. Bọn phát-xít bắt đầu tìm kiếm những người hoạt động. Chúng nó bắt cả A lếch-xan. Trong khi khám xét ở chỗ anh, chúng nó tìm thấy một cái đuôi cá mục. Đó là bằng chứng duy nhất để nói rằng anh có tội. Nhưng những người tù khác cũng có những mẩu cá.
Tên Ghe-xta-pô đeo lon sĩ quan nổi nóng. Cuộc hỏi cung không đem lại kết quả mong đợi. Phương pháp “gia công sơ bộ về tâm lý” đã không có hiệu quả mong muốn. A-lếch-xan bị ném vào phòng tra tấn.
Cơn ác mộng kéo dài ba ngày đêm. Tuy nhiên ý chí của người cán bộ Trê ca vẫn không bị lay chuyển. Anh kiên cường chịu đựng những đòn tra khảo.
Nhưng tên Ghe-xta-pô tin chắc rằng đối tượng của nó là một trong những người tổ chức vượt ngục. Nó bèn quyết định thử thách A-lếch-xan lần nữa bằng phương pháp cũ, một phương pháp đã tỏ ra là tốt: tống anh vào phòng
https://thuviensach.vn
giam chung, chỗ bọn tù hình sự. “Nếu nó không phải là một thằng chính trị thì những thằng ăn cướp sẽ tiếp nhận nó, - tên tay sai của Hít-le nghĩ bụng. Nhưng nếu nó là một thằng chính trị thì giữa chúng sẽ có xung đột.”
A-lếch-xan vừa tỉnh lại, bọn Ghe-xta-pô đã vác mặt đến xà lim riêng. - Đứng dậy!
A-lếch xan nghiến răng, từ từ đứng lên. Những vòng tròn ngũ sắc chập chờn trước mắt anh. Mỗi cử động đều làm khắp người đau dần. “Miễn là đừng có ngã”, - anh nghĩ thầm.
Chúng nó đẩy anh vào phòng giam chung. Bọn đao phủ còn giở cái trò gì thế này? A-lếch-xan đứng rất khó khăn. Hàng chục con mắt nhìn anh từ bốn phía. Cái phòng nhỏ đã đầy ắp. Bọn tù ngồi trên ván, dưới đất. A-lếch-xan nhìn quanh. Những cử chỉ, những vẻ mặt quen thuộc. A-lếch-xan cười nhạt. Bọn thường phạm. Bây giờ thì tất cả đã rõ ràng, anh đã đi guốc trong bụng bè lũ Ghe-xta-pô.
Một thằng tù to lớn nhảy trên ván xuống, lừng khừng đi đến trước mặt A lếch-xan. Người ngợm hắn có cái gì quen thuộc đáng sợ. A-lếch-xan căng óc suy nghĩ. Tên kia chắp tay sau lưng, dang rộng chân, nghiêng nghiêng đầu, nhìn anh chằm chằm.
- Thế nào, lại gặp nhau à?
A-lếch-xan rợn người. Thằng này đã nhận ra anh! Dáng đi khệnh khạng này, cái thói nghiêng đầu, giọng nói khàn khàn và nụ cười ngạo mạn trâng tráo này chỉ có thể có ở một con người, mà con người ấy chính là Pa-rô-vốt, một tội phạm hình sự lớn ở Ki-ép. Nó đã bị bắt nhiều lần. Nó đã bị kết án ba năm, rồi năm năm, bảy năm…
- Nhận ra nhau chứ!
https://thuviensach.vn
Sao lại không nhận ra! Một cuộc chạm trán như thế này không báo trước một điều gì tốt lành đâu. Làm thế nào bây giờ? Sau lưng anh, chúng nó đang theo dõi từng cử chỉ hành động của anh. Còn trước mặt… Chỉ còn có thể lựa chọn xem nên tiếp nhận cái chết ở tay đứa nào…
- Thế nào, sao cứ im như thóc thế? Hay là sau hai năm đã kịp quên rồi?
Phải, câu chuyện đã xảy ra hai năm về trước, trong những ngày oi bức của tháng tám, Pa-rô-vốt trở về Ki-ép sau khi hết một hạn tù mới. Hai người gặp nhau trong một quá bia ở phố Cơ-rê-sa-chi-ca. A-lếch-xan đến ngồi bên cạnh nó, gọi một cốc bia.
- Hôm nay nóng quá nhỉ?
Pa-rô-vốt nheo mắt, nhấp nhổm[8] như con hổ sắp sửa lao mình ra. Nó đã định đứng dậy vài lần, nhưng cái ghế như có nam châm, cứ hút chặt nó xuống. Cuối cùng Pa-rô-vốt không chịu được nữa.
- Ông muốn gì ở tôi?
Nó tin chắc rằng nó sẽ lại bị bắt ngay.
- Anh sống khổ lắm, Pa-rô-vốt ạ. Chà, khổ lắm!
Thái độ hòa nhã đã tước vũ khí của tên cướp, làm nó chẳng hiểu ra sao nữa. Nó ngọ nguậy. Nó thanh minh, nói dối rằng sau khi hết hạn tù nó đã đi làm việc, đã lĩnh lương và bây giờ đến quán bia.
- Hay đồng chí cùng dùng với tôi cốc rượu cho phải lẽ? Đồng chí đặc phái viên chấp pháp?
- Rượu thì quật ngã cả con voi. Còn anh thì anh hãy bỏ thói cũ đi… Anh xem mọi người sống sung sướng như thế nào. Mà anh có gì kém người khác? Anh suy nghĩ đi. Anh hãy tự nghĩ lấy. Thật đấy, không tốt đâu.
https://thuviensach.vn
Cốc rượu vẫn còn nguyên đấy. A-lếch-xan chuyển từ nói bóng gió sang câu chuyện nghiêm túc. Tên cướp ngồi nghiêng nghiêng đầu một cách ngạo mạn và xem ra nó bỏ hết ngoài tai. Nhưng A-lếch-xan vẫn nói hết những điều anh suy nghĩ. Anh tin và tin chắc rằng tên cướp nắm được từng lời, theo dõi từng cử chỉ của anh.
A-lếch-xan vốn nghiêm khắc và kiên nhẫn. Bọn phạm pháp sợ anh, nhưng trong thâm tâm chúng sung sướng nếu được anh hỏi cung. Chúng nó biết lòng chính trực, tính giản dị và công tâm của anh. Sau những buổi nói chuyện và sau hạn tù, nhiều tên đã chuyển sang con đường đời đứng đắn. A-lếch-xan đã phải thu xếp công ăn việc làm, nhận xét và làm giấy bảo đảm cho bao nhiêu kẻ trộm cắp và phạm pháp cũ!
Nhưng với Pa-rô-vốt thì hoài công vô ích. A-lếch-xan đã nói chuyện với nó nhiều lần. “Nếu anh muốn làm việc chúng tôi sẽ sắp xếp cho anh vào bất cứ nhà máy nào”, - A-lếch-xan nói. - “Nếu anh muốn học tập, chúng tôi sẽ giúp anh vào trường”. Nhưng Pa-rô-vốt vẫn chứng nào tật nấy. Và hai người đã gặp nhau lần cuối cùng hai năm về trước, ngay tại nơi phạm pháp. Mặt giáp mặt. Một con dao lấp loáng trong tay tên cướp. Nhưng những miếng võ “xam bô” đã tỏ ra mạnh hơn vũ khí. Bị lấy mất vũ khí, mặt méo xệch vì đau, Pa-rô-vốt thở dài:
- Thôi được, các ông bắt tôi đi…
Thế mà bây giờ, hai người lại đứng trước mặt nhau. Pa-rô-vốt cười nhạt một cách trâng tráo.
- Nào, bây giờ tao sẽ làm gì với mày đây?
A-lếch-xan không nói gì. Anh nín thinh.
- Sao cứ im như thóc thế?
https://thuviensach.vn
A-lếch-xan bèn trả lời. Anh trả lời thì thầm, thật khẽ, để một mình nó, Pa rô-vốt nghe thấy.
- Nếu anh là người Nga thì chính anh đã biết phải làm gì rồi.
Tên cướp biến sắc mặt. Mấy lời giản dị ấy xem ra đã thấm sâu vào tim gan nó. Nó nhét hai ngón tay vào miệng, huýt một tiếng sáo inh tai. Hai tên tội phạm trẻ tuổi xum xoe chạy đến.
- Lấy ngay cho người anh em của tao một suất bánh mì và xúp! Quàng lên, lũ nhóc!
Tên Ghe-xta-pô đeo lon sĩ quan cau mày. Hắn đã chính mắt nhìn thấy A lếch-xan được nhường một chỗ trên ván, được bọn tù hình sự mang đến cho một mẩu bánh mì, một bát xúp loãng. Tên Ghe-xta-pô tự coi mình là một tay am hiểu về giới tội phạm. Nó ra khỏi cửa, nhổ bãi nước bọt.
- Đúng là những thằng ngốc ngồi ở sở Ghe-xta-pô Slít-xen-bua! - hắn nói với thằng phụ tá của hắn. - Chẳng phân biệt nổi một thằng tội phạm hình sự với một thằng tội phạm chính trị nữa.
Còn trong nhà giam, Pa-rô-vốt vừa thết A-lếch-xan suất bánh mì của nó, vừa rỉ tai anh:
- Đừng sợ, tôi không phản lại anh đâu. Hứa danh dự đấy! Ở đây hoàn toàn khác… Đây tay tôi đây!
A-lếch-xan chân thành bắt tay Pa-rô-vốt.
Bọn phát-xít sử dụng đám thường phạm vào những mục đích của chúng. Bọn này được đưa đi làm giám thị trong các trại, được đem tới những trường huấn luyện gián điệp. Lúc trời hửng, Pa-rô-vốt và bè lũ của nó bị giải đi. Không mấy chốc, bọn SS cũng kéo đến kiếm A-lếch-xan. Anh cứ
https://thuviensach.vn
tưởng mình bị đem đi xử bắn. Vì trong tất cả các cuốn truyện dài mà anh được đọc, việc hành hình đều được thực hiện lúc bình minh.
Nhưng anh đã lầm. Anh bị giải ra ga và bị đẩy lên một toa chở hàng, người trên đó đã chật ních.
A-lếch-xan nhìn quanh. Những người tù, kẻ nằm kẻ ngồi trên những giường ván hai tầng, dưới gầm ván và khắp sàn toa xe. Đoàn tàu chuyển bánh. Chẳng nhẽ anh sẽ phải đứng suốt chặng đường?
- Này, anh bạn, lại đây, anh nghe có người gọi.
Một ông già nằm sát thành tàu. Ông ta né sang bên, ngồi dậy và nhường cho một phần chỗ ngồi của ông.
- Ngồi xuống, anh bạn
- Cảm ơn, - A-lếch-xan trả lời rồi khoái trá ngồi xuống bên cạnh. Cơ thể anh bị đánh nhừ tử, còn đau ê ẩm.
- Đi đâu thế, anh bạn? - Ông già hỏi.
- Đến nhà bố mẹ vợ ăn cỗ đây, - A-lếch-xan thở dài, cố mỉm cười bằng cặp môi dập nát.
- Thế thì mình với anh bạn cũng đại loại là anh em đồng hao đây. Mình cũng có ở trong ấy đây. Sống dở chết dở, thân tàn ma dại như thế này.
A-lếch-xan nhìn kỹ mặt người ấy. Không, không phải là một ông già. Một bộ râu xồm xoàm mầu hung nhạt mọc rất rậm trên khuôn mặt hốc hác đã chịu bao đau khổ, nhưng hai con mắt màu lam lại sáng long lanh rất trẻ.
- Chúng ta làm quen với nhau đi, - người ngồi bên cạnh. - Tôi là Lê-ô-nhít Cóc-lốp.
https://thuviensach.vn
- Tôi là A-lếch-xan, - A-lếch-xan trả lời. - Anh có biết bọn mình bị đưa đi đâu không?
- Biết, - Lê-nhi-a cười rầu rĩ. - Đi chết dần chết mòn. Ở Bu-khen-van.
Hy vọng được thoát tan như mây khói. A-lếch-xan cau mày. Tiếng tăm của Bu-khen-van, một trong những trại chết chóc lớn nhất, đã được biết tới ở cả những nơi rất xa, bên ngoài đế quốc phát-xít.
https://thuviensach.vn
V
BỐN NGÀY bốn đêm trên đường, bốn ngày bốn đêm chịu tội. Ban ngày thì nóng nực ngột ngạt, đến đêm lại phải chịu ánh sáng rập rờn của những tên lửa chiếu sáng, tiếng ủng đóng cá sắt chạy ầm ầm trên nóc sắt, tiếng tiểu liên. Mỗi loạt đạn lại làm người ta run lên, lắng nghe! Có chuyện gì thế?
Tình trạng của U-xman, người chiến sĩ Tuyếc-men, càng ngày càng trở nên tồi tệ. An-đơ-rây đã làm cho U-xman tất cả những gì có thể làm.
An-đơ-rây đưa mu bàn tay lên chùi cái trán đẫm mồ hôi, tụt trên ván xuống rồi nhẹ nhàng khiêng cái thân hình nhẽo nhợt của bạn. Anh bước qua những người nằm dưới sàn, đem U-xman đến cửa toa xe.
- Cậu làm sao thế! Lại nhường phần không khí của cậu à? - anh chiến sĩ mặt dài mũi mỏ quạ ngạc nhiên lắc đầu. - Ái chà chà… Phải lo lấy thân, còn cậu ấy thì đã… không còn được bao lâu nữa…
Ánh mắt của An-đơ-rây đã làm anh tắc họng.
Đồng chí Xmiếc-nốp giúp An-đơ-rây thu xếp cho U-xman được dựa thoải mái nhất bên cạnh cửa. Người chiến sĩ Tuyếc-men không ngồi được, cứ ngật sang bên. An-đơ-rây phải dùng tay phải đỡ nách U-xman, còn tay trái thì áp sát đầu U-xman vào kẽ hở. Luồng không khí phả lên mặt, U-xman mở mắt, thèm khát hít từng hơi lớn không khí tươi mát. U-xman đã tỉnh lại. Anh vòng cánh tay yếu ớt ôm lấy cổ An-đơ-rây: như thế dễ ngồi hơn.
- Cám ơn… U-xman nhắc đi nhắc lại.
Đoàn tàu bỗng bắt đầu chạy chậm lại. Mỗi lần toa xe giật, đầu U-xman lại đập vào cửa. An-đơ-rây luồn bàn tay vào giữa má bạn và những tấm ván cửa bị hun nóng cho bạn đỡ đau. Sau vài lần giật mạnh, đoàn tàu đứng lại.
https://thuviensach.vn
Trong bầu không khí lặng lẽ, vang lên những hiệu lệnh gay gắt của bọn áp giải. Sau đó tất cả chết lặng.
Trên toa xe, mọi người ngậm tăm, nặng nề. Ai cũng căng thẳng đầu óc lắng nghe.
Một giờ qua, rồi hai giờ.
Cụ Pen-che nhỏm trên ván. Rồi cụ khẽ đề nghị:
- Ta hát nhé?
Chẳng ai trả lời cụ.
Về phía đầu máy vẳng tới những tiếng đế giầy nện trên đường nhựa, những lời nhát gừng nói bằng tiếng Đức.
- Chúng nó đến đấy!
Mọi người quay phắt về phía cụ Pen-che.
- Cụ dịch đi…
Ông già áp tai vào kẽ cửa, lắng nghe giờ lâu rồi cho biết.
- Sắp xuống tàu rồi…
Ở góc xa có người à lên một tiếng. Anh thủy binh đứng dậy. - Cập bến rồi…
Thời gian qua rất chậm. Mỗi phút bằng một thế kỷ. Rồi lại vang lên những hiệu lệnh, những giọng kêu bằng tiếng Đức, tiếng cửa mở lạch xạch, tiếng đánh đập chầm chậm, tiếng kêu la…
https://thuviensach.vn
- Nào, các đồng chí, - đồng chí Xmiếc-nốp nói, - các đồng chí hãy sẵn sàng làm quen với bọn người nước ngoài. Hãy nhớ rằng các đồng chí là những con người xô-viết. Hãy giữ vững danh hiệu ấy!
Khóa mở lạch xạch, rồi cánh cửa ầm ầm mở toang. Cả một luồng ánh nắng đập thẳng vào mặt. Bầu trời xanh lam sáng lên rất gần. Không khí tươi mát ngây ngất làm choáng đầu…
- Ra đi!
Lệnh này được thực hiện trong nháy mắt. An-đơ-rây đỡ U-xman xuống đất rất cẩn thận.
Những người tù ở những toa khác cũng đã xuống bãi hàng.
Được đứng trên mặt đấy thật thú vị biết bao! Được đứng, được cảm thấy dưới chân có cái chất rắn chắc mà ấm áp, được đi, được chạy. Mà thú vị hơn nữa là được thở, được hít vào đầy lồng ngực thứ không khí tươi mát ngây ngất.
An-đơ-rây nhìn quanh, nắng làm mắt anh nheo lại. Ở bên phải, anh nhìn thấy cái khối xám xịt của nhà ga. Trước mặt, những mái nhà nhọn nhấp nhoáng màu gạch đỏ giữa màu xanh lá cây của những mảnh vườn. Những nhà kho đồ sộ xây bằng đá kéo dài ở bên trái. Những ngọn núi ấy đều màu xanh lá cây sẫm. Những đỉnh núi thoai thoải được phủ dưới những rừng cây lá nhọn. An-đơ-rây có cảm tưởng đó là lưng của những con thú dữ xù lông nhìn những người tù một cách hăm dọa.
“Tất cả đều không giống của mình, đều lạ. Cái nước Đức, nó đây rồi, - An đơ-rây nghĩ bụng, - tại đây đã sinh ra và lớn lên những kẻ đem khói lửa và chết chóc đến nước ta. Nó đây rồi, quê hương của những tên hung ác, sào huyệt của kẻ thù!”
Chúng bắt những người tù xếp thành hàng. Điểm số.
https://thuviensach.vn
Một tên sĩ quan Đức hồng hào, mày râu nhẵn nhụi, mặt bộ quân phục sạch sẽ màu xám, văng tục rồi nhảy lên toa xe. Nhưng nó nhảy ngay xuống, lấy khăn tay bịt mũi.
- Lũ lợn Nga! - nó chửi rồi ra lệnh khiêng cái xác chết xuống.
Một thằng binh nhất tóc hung, cằm vuông đến gần những người tù rồi dùng tiểu liên thúc vào người thủy binh và Xa-sca.
- Nhanh lên!
Cô-xchi-a và Xa-sca khiêng rất cẩn thận các xác chết xuống. Tên sĩ quan ra lệnh dựng đứng và giữ các xác chết. Rồi nó điểm số lại những người tù và “hừm!” một tiếng ra vẻ bằng lòng: tất cả đều ổn thỏa.
Những chiếc xe hơi trang bị đặc biệt để chở tù đã đến, những chiếc xe mũi tẹt, có thành sắt cao. Chỉ có một lối lên xe là buồng lái.
Bắt đầu lên xe. Bọn phát-xít dùng báng súng thúc mọi người lên nhanh. Những xác chết và những người không tự mình lên xe được thì tên sĩ quan ra lệnh ném lên thùng sắt của một chiếc xe tải.
An-đơ-rây bế U-xman trên tay. Cuối cùng đến lượt hai người. Nhưng chúng nó không cho An-đơ-rây mang bạn của anh lên. Tên sĩ quan bước tới.
- Đây là em tôi, - An-đơ-rây phân trần, - nó đang ốm. Tôi xin phép…
Nhưng tên sĩ quan không thèm nghe. Bằng một động tác quen thuộc, nó rút một cái roi mềm trong ống chiếc ủng da láng. Nó vung tay, thế là một vệt đỏ dài hằn trên mặt nhà võ sĩ. Ngay giây phút ấy, hai thằng lính nhảy đến chỗ An-đơ-rây. Hai thằng đều sặc sụa hơi men. Chúng nó giằng U-xman trong tay An-đơ-rây một cách thô bạo. Chúng nó vừa cười, vừa nắm tay nắm chân người chiến sĩ Tuyếc-men sắp chết, đưa đi đưa lại cái cơ thể nhẹ nhàng để lấy đà, rồi ném bổng qua thành xe hơi.
https://thuviensach.vn
“Đồ thú rừng!” - An-đơ-rây muốn gào lên.
Lại nghe thấy những tiếng ra lệnh. Những chiếc xe hơi lần lượt chuyển bánh.
Thùng xe bằng sắt rất chật. Những người tù ngồi xổm thật sát nhau. Không ai biết mình bị chở đi đâu. Thành xe cao không cho phép họ nhìn ra chung quanh. Bầu trời trong, không gợn mây, làm anh em lóa mắt. An-đơ-rây không nghe thấy gì cả. Căm phẫn nhưng bất lực, anh cắn môi: “Lũ khốn nạn! Người ta còn sống sờ sờ… Chao ôi, U-xman…”
Những chiếc xe lắc lư trên díp, leo lên dốc. Ở những chỗ đường ngoặt hay xuống dốc, những người tù được trông thấy những đỉnh núi mọc đầy những cây lá nhọn xanh thẫm, những mảng đồng bằng.
Khoảng nửa giờ sau, đoàn xe dừng lại.
- Cập bến rồi, - Cô-xchi-a nói.
- Kể cũng tốt, - Xa-sca nhận xét. - Có lẽ hôm nay còn được ăn. - Xuống xe! Nhanh lên!
Vật đầu tiên mà những người tù nhìn thấy khi xuống xe là một đài kỷ niệm cao. Trên một cái bệ xây bằng xi măng có một khối đá không ra hình thù gì cả. Trên tảng đá có những chữ khắc.
“Xây dựng năm 1934. Hai-lơ Hít-le, - cụ Pen-che đọc to.
Những người tù bị dồn thành hàng dọc bên cạnh đài kỷ niệm. Các xác chết được xếp riêng. An-đơ-rây định bế lấy U-xman đã sắp chết, nhưng một trận mưa roi đã ập xuống đầu anh.
- Quay về!
https://thuviensach.vn
Từ chỗ đài kỷ niệm, con đường lên dốc, lên núi. Hai bên đường, những ngôi nhà gạch hiện lên xẫm xịt giữa những khu vườn xanh um, với những cửa sổ vừa dài, vừa hẹp và những cái mái nhọn. Phía trước, gần sát đỉnh núi, có những trại lính nom như những cái hộp khổng lồ. Bên cạnh thấy một nhà để xe và bếp của bọn SS. Mọi người ngửi thấy mùi là biết ngay. Xa-sca hít một hơi rồi xác định.
- Món nướng. Và có thịt lợn. Sẵn sàng đánh cuộc đây.
Nhưng không có ai muốn đánh cuộc.
Một trung đội lính đi qua, cá đóng dưới ủng nện rành rọt theo nhịp. Chúng nó béo tốt, mặt to bè bè. Cô-xchi-a lấy khuỷu tay hích An-đơ-rây: phải đề phòng cẩn thận, bọn SS đấy! Nhiều thằng dắt những con chó béc-giê xám bằng những sợi dây da dài. Những con chó xồ tới những con người đã kiệt sức và sủa lên đe dọa. “Không trị ngay được những con chó này đâu”, - An đơ-rây nghĩ thầm.
Bọn SS bắt đầu sắp xếp lại những người tù, họ bị chia thành những nhóm riêng. Nhiều người tù nghe lệnh không hiểu. Họ bị đánh như mưa bằng dùi cui.
Trung tá Xmiếc-nốp không được đưa vào nhóm của An-đơ-rây.
Những người tù bị xếp thành hàng năm và bị giải vào trại theo con đường rộng trải đá trắng có trồng cây. Trước mặt thấy có một cái gò đen đen nom rất lạ. Khi đến gần, An-đơ-rây thấy lạnh cả gáy: đó là một đống khổng lồ, cao bằng ngôi nhà ba tầng; toàn giày đế gỗ, giày da, giày đi trong nhà của phụ nữ, tất cả đã đi hỏng. Ai cũng hiểu rằng đống giày, dép ấy là của những người không còn sống nữa…
Con đường đưa đến một cái cổng vòm lớn phủ đá hoa màu đen và màu hồng. Khi đến gần, An-đơ-rây nhìn thấy trên cái vòm có hình một con cú
https://thuviensach.vn
bằng đá: huy hiệu của Bu-khen-van. Bên dưới con cú một chút có dòng chữ. An-đơ-rây khẽ hích ông già người Ô-đét-xa.
- Dịch đi cụ.
Cụ Pen-che ngẩng đầu lên rồi khẽ đọc:
- “Anh có chính nghĩa hay không có chính nghĩa, điều đó không có gì quan trọng đối với nhà nước chúng tôi. Him-le”.
Những người tù đưa mắt nhìn nhau.
- Đó, “trật tự mới” của chúng nó đấy.
- Khẽ chứ, - Cô-xchi-a kéo tay áo chàng võ sĩ, - đừng có cáu, nếu không chúng nó lấy móc xách cậu lên đấy.
Dựa vào hai bên cái cổng vòm có hai ngôi nhà gạch mái ngói thấp lè tè. Ngôi nhà bên trái có những cửa sổ nhỏ xíu có hàng rào. Mọi người hiểu đó là khu xà lim. Ngôi nhà bên phải có những cửa sổ cao. Xem ra là văn phòng. Bên trên cái cổng vòm nối liền hai ngôi nhà là một cái tháp vuông hai tầng. Những miệng súng máy và pháo bắn nhanh nhòm ra từ các cửa sổ của tầng dưới. Tầng trên có một chiếc đồng hồ lớn. Phần trên của tháp là một cái mái hình chóp tận cùng bằng một mũi nhọn dài. Trên đó có lá cờ SS mang hình chữ thập ngoặc. An-đơ-rây còn nhìn thấy những gì nữa? Những thứ cũng có trong các trại tập trung khác: những dãy cột bê tông cốt sắt nối liền bằng một lưới dây thép gai dầy đặc, những tháp canh cao, những dải kiểm tra trải cát vàng, những lô cốt và lại dây thép gai.
Có lệnh bỏ mũ:
- Muýt-xơn áp!
https://thuviensach.vn
Ngay lúc đó, tên sĩ quan SS dùng roi đánh bật mũ người tù đi đầu. An-đơ rây và những người tù khác bỏ hết mũ xuống. Tên sĩ quan nhe hàm răng vừa vàng, vừa thưa, lắc ngọn roi:
- Đây là thằng thông ngôn của tao!
Những con người mệt mỏi, đói khát đứng thẳng người, dóng lại hàng. Cụ Pen-che đi chậm lại một giây để dịch dòng chữ trên hàng rào sắt: - “Ê-đem đát dai-nơ”.
- “Ai có phận người nấy”.
Tuy không am hiểu về lý thuyết phân biệt chủng tộc, nhưng An-đơ-rây cũng hiểu đúng đắn điều mà bọn phát-xít muốn nói trong câu châm ngôn này: chúng nó, bè lũ của Hít-le, là “chủng tộc cao cấp”, phải thống trị thế giới, và tất cả những người khác đều là “chủng tộc thấp hèn”. Số phận của họ là vĩnh viễn làm nô lệ, suốt đời chịu tù đày và chết sau hàng rào dây thép gai…
Có ba tên bước ra khoảng thềm nhỏ trước văn phòng của trại: đại úy SS chỉ huy trại Mác Su-béc, trưởng đoàn áp giải Phi-sơ và Su-snhia Cu-sna-rép. Những người tù đứng yên.
Chỉ huy trại Mác Su-béc mỉm cười, hạ cái mũ lưỡi trai có phần trước nhô cao hẳn lên, rồi lau cái đầu hói đẫm mồ hôi bằng chiếc khăn tay trắng. An đơ-rây nhận xét thầm rằng cái đầu hói của viên đại úy SS nom cũng giống như một quả dưa bở đầu mùa giống can-đa-li-ác, vàng và nhỏ. Tên sĩ quan thứ hai có hai tay dài ngoẵng và cái trán ngắn ngủn. Nom nó như loài thú vật. Hình như tóc nó mọc ngay từ hai hàng lông mày sâu róm. An-đơ-rây nghĩ thầm: rơi vào tay một thằng như thế này thì đừng hòng sống sót. Tên thứ ba, lão già mặc quần áo vằn của tù nhân thì gây được thiện cảm. Ở lão già này, An-đơ-rây nhận ra một cái gì quen thuộc của người Nga. Cu-snhia
https://thuviensach.vn
Cu-sna-rép cười nhe những cái răng rất to, đi tới gần những người tù. Khi lão nhìn chằm chằm, An-đơ-rây không thích hai con mắt ti hí, soi mói, lạnh như tiền. Hai con mắt ấy không làm thế nào ăn khớp với nụ cười hồn hậu được dán lên cái miệng rộng. Bằng hai con mắt ấy, như bằng hai tay, lão già sờ nắn rất nhanh từng người tù, tựa như cố mò ra những điều thầm kín nhất, len lỏi vào tâm hồn họ.
- Bà con đồng hương ạ, đồng bào của tôi ạ. - lão bắt đầu nói giọng đường mật. - Anh em hãy cảm ơn thượng đế đã ban cho mình một số phận như thế này, anh em may mắn lắm đấy! Nói dối trước thượng đế, nhất là khi đã sắp sửa lên gặp thượng đế, là điều tội lỗi. Tôi ở đây, ở Bu-khen-van đã lâu, và đôi khi ngài đại úy cũng dùng tôi làm thông ngôn. Anh em được đến trại này là gặp may đấy. Bu-khen-van là một trại chính trị, và cũng như tất cả các trại như thế, điều nổi bật ở đây là cách đối xử có văn hóa và những điều kiện tốt. Trại chịu sự kiểm soát của Hội chữ thập đỏ quốc tế. Ở đây, trong số các đồng nghiệp tương lai của anh em, có nhiều nhân vật xuất sắc của châu Âu. Ở đây có những bộ trưởng Tiệp-khắc, những thượng nghị sĩ Pháp, những vị tướng Bỉ và những thương gia Hà Lan. Cả một giới thượng lưu!
Những người tù nghe với vẻ mặt âm thầm.
- Và để cho anh em khỏi phải hối hận sau này, tôi xin báo trước cho anh em, các đồng bào và đồng hương của tôi, - lão già nói tiếp, giọng vẫn ngọt xớt, - tôi xin báo trước rằng trại này không giống các trại mà anh em đã có dịp đến. Ở đây không gần mặt trận và không có những quy chế nghiêm ngặt. Và nếu nhờ ơn thượng đế, anh em còn sống, thì hạnh phúc của anh em bây giờ đang nằm trong tay anh em đấy. Ở Bu-khen-van có trật tự rất nghiêm, mọi người đều sống phù hợp với danh vị của mình. Dành cho các sĩ quan cao cấp và các bộ trưởng, đã có những chỗ ở riêng và một cách đối xử tương xứng. Đối với các sĩ quan, trong đó kể cả những người chỉ huy, thậm chí chính ủy, thì có những nhà riêng cho sĩ quan và bếp riêng. Anh em đồng bào của tôi ạ, phương Tây giữ rất đúng và tôn trọng địa vị xã hội! Ở phương
https://thuviensach.vn
Tây không có cái thói mà anh em gọi là “cá mè một lứa” đâu. Nhưng không, tất cả những điều ở đây, anh em đừng lấy làm lạ! Tục ngữ đã có câu: “quá giang tùy khúc, nhập gia tùy tục”, tốt nhất là hãy phục tùng trật tự ở đây. Vì thế, tôi đã báo cho anh em biết những điều vừa nói và xin các vị chỉ huy, các cán bộ chính trị, và các vị lãnh đạo khác đừng ngại ngùng, hãy nói tên mình và đi sang bên trái. Nếu không (đã có bao nhiêu trường hợp như thế rồi!), thì đầu tiên còn lo điều này điều nọ, còn giấu danh vị và chức vụ của mình, nhưng một hai tuần sau, sẽ bắt đầu quen, sẽ viết đơn xin lỗi quan tư lệnh, nói rằng tôi có thế này tôi có thế nọ, tôi đáng được ở cùng với các sĩ quan, nhưng lại bị xếp vào ở chung với đám người tầm thường. Nhưng anh em cũng chú ý một điều là chỉ riêng tù binh Nga có thái độ như thế thôi. Thật là không đẹp! Anh em hãy ngẫm nghĩ về điều đó, anh em đồng bào của tôi ạ. Tôi tuyên bố lần nữa rằng: các vị chỉ huy và các chính ủy hãy đi sang bên trái. Chỗ này này, - lão già chỉ một chỗ bên cạnh lão, - họ sẽ được đăng ký riêng.
Một người lính bé nhỏ len lỏi từ những hàng dưới lên, vừa đi, vừa sửa ba lô. Anh ta nói với Cu-snhia Cu-sna-rép:
- Bố già ơi, thế cấp tư vụ trưởng[9] cũng có thể sang bên trái được chứ?
Lão già quay sang nói với Su-béc, hai đứa nói với nhau vài câu tiếng Đức. Rồi lão trả lời người lính:
- Ngài chỉ huy trại, nói rằng tư vụ trưởng không phải là sĩ quan, nhưng nếu ông ở cấp ấy mà làm nhiệm vụ chỉ huy và là đảng viên cộng sản thì có thể được.
Người lính bỏ mũ ca-lô, lau trán, nở một nụ cười hồn hậu, sung sướng. - Cám ơn bố già. Tôi đúng là như thế đấy.
Rồi anh ta ngượng ngùng trù trừ một lát, sau đó kiên quyết hạ ba lô trên vai, đưa cho các bạn của anh ta.
https://thuviensach.vn
- Nhận lấy này, anh em, trong đó có vài thứ gì đó. Anh em hãy chia nhau, có điều gì không phải trước kia cũng bỏ qua cho tôi. Đừng có nghĩ rằng tôi tự tư tự lợi. Không, - anh ta lại lau cái trán đẫm mồ hôi, - tôi sẽ đến chỗ các sĩ quan làm công tác tuyên truyền và tổ chức giúp đỡ anh em về ăn uống và quần áo.
An-đơ-rây đút tay túi quần, chằm chằm theo dõi Cu-snhia Cu-sna-rép và hai tên SS. Cuối cùng anh nhổ nước bọt:
- Láo toét!
Xa-sca ngạc nhiên gương cao lông mày, An-đơ-rây sôi nổi rỉ tai Cô-xchi-a, anh vừa nói vừa văng tục:
- Mình không tin, mình không tin, bọn phát-xít, cái lũ đê tiện ấy bao giờ cũng vẫn là phát-xít.
Trong cả một nhóm lớn của An-đơ-rây, chỉ có vài người bước ra. An-đơ-rây nhìn thấy tên SS thứ hai cười gằn và giơ tay ra hiệu. Các sĩ quan lập tức bị bọn lính vây quanh và giải đi qua trước cổng Bu-khen-van. Cũng không ai ngờ rằng họ đang đi vào chỗ chết.
An-đơ-rây khẽ hích Cô-xchi-a: xem kìa thằng phát-xít sắp nói đấy. Cô-xchi a ngẩng đầu nhìn lên. Tên chỉ huy trại bước lên phía trước. Chàng thủy thủ kéo tay áo cụ Pen-che.
- Nghe cho kỹ nhé.
Cụ Pen-che gật đầu.
Nhưng tên chỉ huy trại Mác Su-béc nói bằng một thứ tiếng Nga giả cầy:
- Này những thằng lính Nga! Nước Đức vĩ đại văn minh thích kỷ luật và trật tự. Phải hiểu rõ như thế. Ở Bu-khen-van có tinh thần lành mạnh. Đừng
https://thuviensach.vn
có bỏ trốn. Tao không khuyên chúng mày bỏ trốn, nếu không mẹ chúng mày sẽ phải khóc, - rồi Su-béc giơ ngón tay như khẩu súng ngắn, - pàng pàng! Còn chưa có đứa nào trốn khỏi trại chính trị Bu-khen-van cả. Khẩu hiệu của chúng tao là: lao động, lao động và kỷ luật. Hiểu không?
- Anh em đồng bào ạ, anh em phải khôn ngoan mới được, - Cu-snhia Cu sna-rép tiếp lời tên Su-béc, - ngài chỉ huy trại cho anh em một lời khuyên rất tốt đấy.
Hai tên sĩ quan SS bỏ đi. Cả lão già cũng đi theo chúng nó với bước chân mèo.
- Còn cái thần xác mình, - An-đơ-rây nhổ bãi nước bọt, mặt âm thầm. Cô-xchi-a khẽ hát:
- Đã bắt đầu được sống những ngày vàng….
Anh chàng ngừng lại một lát rồi nói thêm:
- Cứng cỏi lên, anh em!
Những người tù cảm thấy rõ ràng tác động của đói khát và mệt mỏi. Họ lo lắng nhìn quanh. Chẳng nhẽ mình bị bỏ quên hay sao? Họ đã phải đứng trước văn phòng hơn hai giờ rồi. Nắng thiêu đốt không thương tiếc. Mọi người hoàn toàn bải hoải, không còn sức lực gì nữa.
An-đơ-rây cảm thấy hai chân bắt đầu run. Đầu choáng váng. Anh nghiến răng. Buồn nôn. Có lẽ cuộc tra tấn như thế này không bao giờ chấm dứt…
Trong đoàn tù đứng im phăng phắc, chỗ này chỗ kia, thỉnh thoảng có tiếng kêu tuyệt vọng, hay tiếng đổ huỳnh huỵch của một người quị xuống. Bọn lính không cho phép vực những người ngã lên. Những kẻ bất hạnh nằm trên
https://thuviensach.vn
đường trải đá nóng, chờ số phận của mình bị định đoạt. Nhưng số phận của họ đã được định rõ. Lò thiêu xác đang chờ họ.
Thậm chí những người tù mới không biết rằng lúc này họ đang bị “đào thải tự nhiên”. Với một vẻ lạnh lùng hoàn toàn vô liêm sỉ, bè lũ Hít-le làm cái việc thử thách khủng khiếp này: những người yếu đuối bất lực (họ không đem lại cho chúng một điều gì có lợi) sẽ phải chết, còn những người mạnh khỏe, lực lưỡng thì còn phải làm việc cho quốc trưởng, phải dốc hết sức lực và sức khỏe còn lại.
Cuối cùng, một sĩ quan đi tới. Nó xem đồng hồ, ra lệnh:
- Chạy!
Những người tù nhảy chồm lên.
- Nhanh nữa!
Mọi người hổn hển chạy tới một cái bãi nhỏ. Tại đấy, theo một lệnh mới, họ chạy thành vòng tròn.
Chạy mỗi bước một khó. Nhiều người không chịu nổi, ngã xuống.
Ngay An-đơ-rây chạy cũng không dễ dàng, tuy anh đã biết điều chỉnh hơi thở: bốn bước hít vào, bốn bước thở ra. Tim đập mạnh như sắp bật ra khỏi lồng ngực.
Cụ Pen-che chạy bên cạnh An-đơ rây. Cụ vừa chạy vừa vứt cái áo ngoài nặng, cả mũ nữa, những thứ này cụ vẫn giữ khư khư cho đến nay. Cụ Pen che hiểu rằng cần phải cứu lấy, không phải đồ vật, mà sinh mệnh của mình. Mặt cụ bắt đầu xám lại như màu đất. Những giọt mồ hôi to tướng đổ ra đầy mặt cụ, chảy xuống, để lại những vệt bẩn. Cụ giáo dạy địa lý có lúc vung tay không hiểu để làm gì và nom như bị vướng chân, người ngửa ra sau. Hai cánh tay rắn rỏi của An-đơ-rây đỡ cụ.
https://thuviensach.vn
- Thở mạnh vào! Mạnh vào! Nữa!
Chạy hết vòng thứ ba, tên SS giơ tay.
- Đứng lại!
Những người tù đứng lại, người lảo đảo như say rượu. Đoàn người thưa đi nhiều. Trên bãi còn nằm lại những con người kiệt lực.
An-đơ-rây vừa đỡ cụ Pen-che vừa nhìn quanh. Từ đây, ở trên bãi này, có thể nhìn thấy rõ toàn trại. Trại được xây dựng trên một sườn núi đá. Từ bãi xuống dưới có năm dãy phố song song, hai bên đường phố là những ngôi nhà bằng gỗ và đá. Bên phải, cách cổng trại chừng trăm mét, có ngôi nhà thấp bằng đá, mái nhọn, chung quanh có hàng rào gỗ cao. Bên trên ngôi nhà này có một ống khói vuông. Khói đen bốc ra cuồn cuộn.
Lại có lệnh: “Chạy!”. Nhưng lần này chạy vào nhà tắm. Nhà tắm là một căn nhà thấp tối tăm. Sàn, tường và trần đều bằng xi-măng xám. “Một cái túi bằng đá”, An-đơ-rây nghĩ thầm.
- Cởi quần áo!
Sau đó vào chỗ cắt tóc. Những người mặc quần áo tù màu lam xẫm dùng tông-đơ điện rất thạo. An-đơ-rây thấy trên ngực họ có những phù hiệu tam giác mầu xanh lá cây hay mầu đỏ, ngoài ra có một khung vuông trắng mang bốn con số. Những người cắt tóc cắt rất nhanh cho anh em mới đến, chỉ để lại một dải từ trán ra sau gáy. Những người đã có tuổi, bắt đầu hói thì để lại tóc, chỉ cắt một đường từ gáy ra đến trán. Kiểu đầu tóc đáng sợ này làm cho những người tù có một vẻ ma quái.
Vào đến căn phòng tiếp theo, những người tù bị bắt phải nhảy vào một cái bể. Họ bị ngập đến đầu trong một chất nước nâu bẩn: dung dịch sát trùng.
https://thuviensach.vn
An-đơ-rây hơi chậm một chút. Ngay giây phút đó, một cái roi cao su quất mạnh vào cổ anh:
- Nhanh lên! Chạy!
An-đơ-rây nhảy xuống bể nước và vừa nhổ chất nước kinh tởm vừa bơi thật nhanh sang thành bể bên kia. Nước mắt chảy ra, hai nách buốt, toàn thân ngứa ngáy nóng ran.
Nhưng mọi người không được phép đứng lại. Chúng nó luôn miệng thúc: - Nhanh lên! Nhanh! Nhanh!
Sau khi phải dầm mình trong cái bể, những người tù vào đến một căn phòng dài: nơi tắm hương sen. Họ đứng chen chúc dưới những hương sen. Không có nước. Những phút chờ đợi khổ sở. Dung dịch ăn vào da. Khắp người ngứa ghê gớm.
Cuối cùng có nước: anh em gào lên nhảy sang bên tường. Nước sôi bốc hơi vừa rít vừa phụt trong hương sen ra… Nhiều người bị bỏng.
Nước sôi bỗng nhiên bị thay bằng nước lạnh. Rồi lại nước sôi. Có kẻ đã “đùa”.
An-đơ-rây và chàng thủy thủ Cô-xchi-a ở bên cạnh nhau. Cả hai đứng dưới dòng nước lạnh băng, cố cọ thật nhanh cho hết dung dịch sát trùng trên người. Trên ngực Cô-xchi-a có một chỗ xăm chàm: một chiếc tàu ba cột buồm chạy trên sóng biển cuồn cuộn. Gió thổi căng buồm, mũi nhọn của con tàu rẽ sóng trước mặt.
- Kỷ niệm đấy, - chàng thủy thủ giải thích. - Mình có một người bạn. Đã chết ở Xê-va-xtô-pôn…
https://thuviensach.vn
Từ chỗ tắm, những người tù bị đuổi đến một hành lang dài. Dọc tường bên trái có vài khung cửa sổ nhỏ. Từ trong các cửa sổ ấy thấy ném ra những cái quần, áo ngắn, mũ, giầy đế gỗ. Những người tù vừa đi vừa bắt lấy quần áo mặc nhanh vào người.
Ra đến cửa, họ lại phải xếp hàng. Một tên sĩ quan bước tới. Tên binh nhất báo cáo. Tên sĩ quan lừng khừng đi dọc đoàn người và ra lệnh.
Những người tù lại bị chia thành những nhóm nhỏ. Trong nhóm của An-đơ rây không có một người bạn nào cùng toa xe. Những người Do-thái bị tách riêng. Cụ Pen-che khom lưng, lặng lẽ bước đi, như có cái gì rất nặng đè trên hai vai.
Lúc chia tay, Cô-xchi-a vẫy tay từ biệt An-đơ-rây:
- Vững vàng nhé, An-đơ-riu-sa!
Rồi mọi người bị giải đến bàn giấy; nơi thống kê lao động. Sau vài câu hỏi ngắn: sinh ở đâu, đã qua những nhà tù nào, v.v… mỗi người được phát một miếng vải nhỏ có số và một hình tam giác đỏ. An-đơ-rây nhìn con số của anh: 40922. Lần thứ ba, anh đã bị bắt phải quên tên họ của mình. Anh còn mang con số này lâu nữa hay không? Anh có thoát ra được với tự do nữa hay không? An-đơ-rây giương cao lông mày. Dù cho ở đây như thế nào, chúng ta còn sống còn đấu tranh. Vì chúng ta là người Nga!
Bên tai vang lên những lời nhát gừng của một thằng binh nhất mặt đỏ:
- Đây là hộ chiếu của chúng mày. Khâu số vào áo và quần. Đứa nào không có số thì lên “lúp”.
Tên phát-xít chỉ cái ống khói vuông một cách đầy ý nghĩa. Giữa giây phút ấy, trên ống khói bỗng phụt ra một vòng lửa, rồi khói đen lại cuồn cuộn tuôn ra. Cái mùi đặc biệt của thịt nướng và tóc cháy lan khắp trại, nhưng ở
https://thuviensach.vn
đây mùi ấy đặc biệt nồng nặc. Động tác của thằng binh nhất thật hùng hồn: danh từ “lúp”: không khí, có một ý nghĩa cụ thể mà rùng rợn.
https://thuviensach.vn
VI
NGÔI NHÀ thứ mười hai, hoặc như ở Bu-khen-van thường gọi là khối, có một vị trí thuận lợi. Nó ở giữa xưởng giầy và xưởng rèn mới. Sau đến nhà giặt, kho, nhà để hành lý, và chủ yếu là nhà bếp.
Vì đang sửa chữa, khối mười hai không có ai ở. Ngôi nhà gỗ mênh mông trống huếch trống hoác. Bọn xanh lập tức lợi dụng ngay hoàn cảnh ấy. Trong trại tập trung, người ta gọi những tên Đức phạm pháp hình sự, giết người, can án nhiều lần như thế. Chúng đeo trên ngực một dấu hiệu đặc trưng: miếng vải ba góc mầu xanh lá cây. Bọn xanh “chiếm” lấy khối mười hai và lập ra ở đấy đại loại như một thứ “dinh thự” của chúng nó.
Tên tư lệnh trại tập trung đối xử với những tên cướp và phạm pháp nhiều lần tốt hơn với những người tù khác. Nó công nhiên che chở bọn chúng. Nhưng không phải vì bọn hình sự có gì làm nó nể phục. Không, thái độ của nó dựa trên những nguyên tắc sâu xa hơn. Anh em tù chính trị biết rằng từ lâu, trước khi Hít-le lên cầm quyền, Các Cốc đã thường nêu ý kiến xây dựng những trại tập trung đồ sộ kèm theo một phương pháp tiêu diệt con người về thể xác và tinh thần. Cơ sở phương pháp của nó là “luật rừng”: những người tù phải tiêu diệt lẫn nhau. Cốc kiến nghị phân những người tù thành những nhóm riêng biệt, tạo ra cho một số nhóm những điều kiện sinh hoạt tốt hơn và trao cho các nhóm ấy một quyền hành nào đó trong trại. Theo ý Cốc, tình trạng không bình đẳng như thế sẽ gây ra sự thù địch giữa các nhóm tù. Trong trại sẽ bắt đầu có tranh chấp. Cần phải khơi nhen, ủng hộ, khuyến khích sự tranh chấp ấy. Và trước cái chết, cái đói, những người tù sẽ giết nhau không thương tiếc để có thêm miếng bánh. Như vậy chính những người tù sẽ phải gánh trách nhiệm giết người.
https://thuviensach.vn
Tư tưởng thù địch loài người của Cốc đã được trình bày trong cuốn sách ầm ĩ một thời “Các tư liệu Bô-kê-hai-mơ” xuất bản năm 1929. Trong đó, tên tư lệnh tương lai của Bu-khen-van trâng tráo trình bày toạc móng heo chương trình tiêu diệt tất cả các kẻ thù của chế độ quốc xã.
Đến khi Hít-le lên cầm quyền, kế hoạch điên rồ của Cốc đã trở thành hiện thực. Tên Cốc được giao trách nhiệm tổ chức một loạt trại tập trung, trong đó có trại tập trung Ét-téc-ven gần biên giới Hà-lan. Hàng ngàn người đã chết sau dây thép gai. Phương pháp của Cốc bắt đầu được bọn phát-xít sử dụng rộng rãi. Tác giả của nó được thăng quan tiến chức. Năm 1937, đại tá SS Các-lơ Cốc nhận nhiệm vụ của chính phủ: thành lập trại tập trung tù chính trị Bu-khen-van lớn nhất châu Âu.
Nó đã đến Bu-khen-van cùng với ả vợ trẻ tóc hung như lửa. Biệt thự lộng lẫy của quan tư lệnh, một nơi tập ngựa rộng, chuồng ngựa đã được xây dựng cấp tốc. Bắt đầu thời kỳ ngự trị độc quyền của vợ chồng nhà Cốc.
Ngay từ ngày mới đặt cơ sở cho trại tập trung mới, tên Cốc đã tỏ ra trung thành với phương pháp của nó. Nó đã tạo ra một số điều kiện sinh hoạt tốt cho bọn tù hình sự Đức, cho chúng nó nắm một số quyền hành trong trại. Những đứa mới đây còn là kẻ cướp và can án nhiều lần đã trở thành những kẻ giúp việc gần gũi nhất của bọn SS. Những tên tội phạm được làm “phoóc-ác-bai-tơ”: đội trưởng, làm việc trong sở cảnh sát của trại, được chỉ định làm nhóm trưởng các khối. Chúng được nhận thức ăn thêm và hầu như tất cả các quà tặng do Hội chữ thập đỏ gửi tới, vì theo sự đồng ý của tên tư lệnh, một tên tội phạm cũ đã được chỉ định phân phối các thứ ấy. Ngoài ra, bọn hình sự Đức còn được hưởng một đặc quyền nữa là mặc quần áo thường. Nhưng trên áo vẫn phải khoét một lỗ vuông và khâu vào đó miếng vải mầu xanh lá cây.
Để giữ địa vị đặc quyền của chúng, bọn xanh tích cực thực hiện chỉ thị của bọn SS. Dù phạm sai lầm hết sức nhỏ, anh em tù cũng bị những tên cướp đánh không thương tiếc, chúng nó bắt những người tù làm quần quật mỗi
https://thuviensach.vn
ngày mười hai, mười bốn tiếng đồng hồ, chúng nó khủng bố tù chính trị, săn đuổi những người Do-thái. Theo lệnh tên tư lệnh, hễ phát hiện được một người Do-thái trong Trại lớn thì được thưởng bốn chiếc bánh mì to. Số bánh mì như thế được coi là một tài sản lớn. Số bánh mì ấy có thể đổi lấy bất cứ thứ gì cũng được vì những người tù vốn đã phải chịu số phận chết đói dần: mỗi ngày họ chỉ được ăn 300 gam bánh mì và một bát xúp loãng. Như vậy tương đương với khoảng 350 - 380 ca-lo, mà công việc khổ sai lại ngốn mất 3500 - 4000 ca-lo. Ai cũng chỉ còn như cái bóng.
Trong suốt thời gian dài, bọn xanh bắt toàn trại sống trong cảnh khủng khiếp. Nhưng từ mùa thu năm 1941, khi bắt đầu có những đoàn tù binh Liên Xô đến Bu-khen-van, tình hình trong trại đã thay đổi hẳn.
Anh em tù chính trị, hay như trong trại thường gọi là “bọn đỏ” vì họ mang trên ngực miếng vải tam giác đỏ chứ không xanh lá cây, bắt đầu tích cực đấu tranh chống lại bọn xanh.
Anh em tù đỏ được những người ở các nước bị bọn Đức bắt làm con tin giúp đỡ tích cực. Trong số các con tin này có những người trước kia tham gia chính phủ Tiệp-khắc, nay bị bọn phát-xít dùng làm thông ngôn hay bắt làm việc trong bộ phận của văn phòng trại. Những người Nga đã lãnh đạo cuộc đấu tranh kiên quyết và công khai chống bọn tù hình sự. Mùa đông năm 1942, lần đầu tiên trong lịch sử của trại chết chóc này, anh em tù binh Liên Xô đã chống lại bọn xanh.
Vấn đề là như thế này. Có hàng vạn người tù phải làm việc ở công trường đá. Cái rét 15 độ âm của tháng giêng và những làn gió thấu xương thường thổi ở vùng này lay những người tù đói rét cơ cực như những ngọn cỏ. Đời sống của nhóm tù binh Nga thì thật nặng nề. Tên tội phạm hình sự Stéc làm đội trưởng ở đấy. Tên cướp này không cho anh em được nghỉ một phút nào. Cái gậy dài của nó luôn luôn nện xuống lưng anh em. Nó đánh những người vừa hơi dướn cái lưng rã rời, đánh những người mà nó thấy như không làm việc hết sức, đánh những người dám phẫn nộ nhìn nó.
https://thuviensach.vn
- Cái gậy của tao là thứ chườm cho ấm người đấy, - Stéc cười nham hiểm, giải thích. - Nó giúp chúng mày làm cho máu chuyển động tốt hơn.
Bốn anh em người Nga và anh chiến sĩ Các-ghét-da người Gơ-ru-di-a bị tên đội trưởng đánh nhừ tử còn nằm lại dưới đất. Tên Stéc ra lệnh đem năm người bất hạnh đến để ở chỗ đống đá.
- Cho gió vuốt ve chúng nó một chút!
Nhưng anh em tù binh do Va-xi-li A-da-rốp đứng đầu không làm theo lệnh đó. Họ nhẹ nhàng khiêng những người đồng chí sống dở chết dở của họ đến một chỗ khuất gió rồi lượm ít lá khô, đặt mấy người tù lên. Giữa lúc ấy, mụ vợ của tên đại úy Ben-vít chạy đến, biệt thự của chúng nó ở cách công trường đá khoảng trăm mét. Mụ đàn bà người Đức vung khẩu súng ngắn, gào lên như điên:
- Con lợn đội trưởng ấy đâu rồi! Mắt nó để đâu hử? Tao không cho phép các con tao nhìn thấy cái của dịch tả dịch hạch bôn-sê-vích này! Mang ngay đống phân này đi chỗ khác, nếu không tao bắn đấy!
Nghe tiếng kêu, tên đội trưởng Stéc chạy đến. Nó vừa bỏ đi sưởi ở chỗ bọn SS. Thằng cướp không hiểu đầu đuôi thế nào, đổ lên cơn giận lên đầu người nó vừa gặp. Nạn nhân là Man-kin, một thanh niên nhu mì, e thẹn, được mọi người đều yêu. Man-kin có giọng hát hay, anh em thường bảo Man-kin hát những bài hát Nga.
Thằng xanh xông đến chỗ người thanh niên không làm gì nên tội. Man-kin chỉ kịp ngạc nhiên mở to cặp mắt mầu lam, thì cái gậy đã đập xuống đầu anh.
Người thanh niên gục xuống. Nhưng tên hung đồ thấy thế còn chưa đủ. Nó lấy một tảng đá to, đập lên Man-kin đang lổm ngổm bò dậy.
https://thuviensach.vn
Vụ giết người này làm ai nấy đều xúc động. Anh em tù binh bỏ công việc đấy và không giấu căm thù, nhìn tên đội trưởng. Thằng cướp hốt hoảng trong giây phút, nhưng nó lấy lại bình tĩnh ngay. Nó thở hổn hển, vung gậy lên.
- Ac-bai-tơ! Làm việc!
Nhưng anh em tù binh không động đậy. Họ nắm chắc những cái xẻng và cuốc rất nặng trong tay, họ lừ lừ tiến đến chỗ tên xanh. Thằng kia run lên, mắt lơ láo. Vòng người từ từ khép lại, như một cái vòng thòng lọng quanh cổ, Stéc hoảng hốt đánh rơi cái gậy, nó rít lên khàn khàn:
- Cứu tôi với!
Những cái xẻng và những cái cuốc vung lóe lên. Vài phút sau, anh em tù binh người Nga tiếp tục làm việc như không có chuyện gì xảy ra. Chỉ trên mặt đất, bên cạnh Man-kin có cái xác không còn ra hình người nữa của tên đội trưởng Stéc.
Bọn SS trong đội bảo vệ ngoài trại nghe thấy tiếng gào của Stéc. Chúng nó chạy đến, bắt các tù binh Nga xếp hàng và đòi họ phải nói ra những người khởi xướng.
Tin tên Stéc đáng căm ghét bị giết lan nhanh khắp công trường đá. Hàng ngàn người tù ngừng công việc để tỏ thái độ đoàn kết với anh em tù binh Nga. Mọi người chờ đợi một sự trừng phạt cực kỳ tàn ác về việc giết thằng đội trưởng. Nhóm tù binh Nga không rời cuốc xẻng khỏi tay, họ sẵn sàng bắt kẻ thù trả giá đắt sinh mệnh của họ. Trong giây phút căng thẳng đó có một người dũng cảm tuyên bố những lời phản đối thẳng vào mặt bọn bảo vệ. Đó là Va-xi-li A-da-rốp. Anh không ra khỏi hàng, thay mặt anh em tù binh, tuyên bố với tên sĩ quan trực nhật:
- Chúng tôi, những binh sĩ và sĩ quan người Nga, đòi hỏi bọn tù hình sự làm giám thị và đội trưởng phải có thái độ nhân đạo. Chúng tôi tuyên bố phản
https://thuviensach.vn
đối và cảnh cáo tất cả những tên tội phạm hình sự: tên cướp nào động đến, dù chỉ một người Nga, sẽ bị giết bằng cuốc và xẻng!
Hành động tập thể đã có tác động. Nhìn thấy thái độ kiên quyết của những người tù, tên sĩ quan trực nhật không dám khủng bố hàng loạt.
Đó là thắng lợi lớn đầu tiên trong việc trừng trị bọn xanh. Tên tư lệnh Bu khen-van sợ có cuộc nổi loạn trong trại tập trung, phải thôi không cho một số tên tội phạm hình sự làm đội trưởng nữa và gạt những tên cướp hung hăng nhất ra khỏi một số chức vụ hành chính.
Bọn tội phạm hình sự chờ thời cơ thuận lợi để trả thù. Và thời cơ ấy đã đến.
Một đoàn rất đông tù binh Liên Xô bị giải đến Bu-khen-van. Có hơn hai ngàn người. Họ bị giải đi bộ gần như qua cả nước Đức. Những người tù chịu cực hình nhục nhã và đói khát hầu như không đứng vững được nữa. Họ bị dồn vào những khối nhà riêng, chung quanh có hàng rào dây thép gai. Như vậy đã hình thành một khu riêng trong trại, sau đó được gọi là Trại nhỏ hay Trại cách ly. Những người tù ở trong trạng thái bị cách ly hai lần. Ngay hôm đầu, những người Đức, Tiệp-khắc, Pháp đã bắt đầu đặt liên hệ với các đồng chí người Nga. Họ quyên thức ăn trong trại: mỗi người tù chính trị bẻ một mẩu bánh mì trong suất ăn ít ỏi của họ để dành cho những anh em người Nga. Nhờ có các tù binh Liên Xô đã đến trước, thức ăn được chuyển cho những người bạn đã kiệt sức.
Mọi việc được tiến hành hết sức bí mật. Nhưng tên tù hình sự I-ô-xíp Ô-lét, trưởng tù toàn trại đã gửi ngay một bản báo cáo mật.
Được biết về tinh thần đoàn kết của những người tù, tên tư lệnh Bu-khen van điên tiết tuyên bố phạt toàn trại ba ngày. Ba ngày ba đêm liền hàng vạn người bị giam không được nhận suất ăn. Nhưng không một biện pháp nào có thể ngăn chặn sự liên kết của những người chống phát-xít thuộc những dân tộc hết sức khác nhau.
https://thuviensach.vn
Như thế cũng không đủ làm cho Ô-lét thỏa mãn. Do bản báo cáo mật thứ hai của nó, những người tù chính trị mà nó căm thù, 62 người, bị đưa vào đội trừng giới. Và không ai trong số đó được trở về.
Bọn xanh lại ngẩng đầu lên. Những thằng cướp đã trả thù anh em tù chính trị. Cuộc đấu tranh trong trại mang những hình thức công khai. Nhưng cố gắng đến đâu, bọn xanh cũng không thể lấy lại được địa vị đã mất. Lần này anh em tù chính trị đã chống lại bọn chúng một cách kiên quyết. Bệnh viện trở thành nơi khủng khiếp nhất đối với bọn xanh. Những tên cướp được gọi đến bệnh viện không quay về nữa. Chúng chết “bất thình lình”. Điều đó đã thực sự làm bọn xanh lo lắng. Bọn xanh cũng đoán ra nguyên nhân, nhưng chúng đành chịu bất lực trước y học. Chúng không thể tố cáo các bác sĩ. Chúng thiếu điều sơ đẳng là kiến thức. Khoa học là lĩnh vực mà người ta không thể mò vào với chìa khóa vạn năng.
Đến khi người tù chính trị Hen-mút Ti-man, trưởng khoa giải phẫu, bước vào phòng của tên trưởng tù Ô-lét thì nó phải đề phòng ngay. Hai hàng lông mày bạc phếch của nó cau lại, sát vào nhau ở chỗ tinh mũi: bọn chính trị đến không phải vô duyên vô cớ.
Hen-mút Ti-man là một người Đức to lớn, vạm vỡ, nét mặt hơi thô. Anh đi qua căn phòng, đến khi tin chắc rằng chỉ có anh với nó, anh đứng lại trước mặt Ô-lét. Hen-mút nhìn tên trưởng tù bằng cặp mắt không có thiện cảm gì cả rồi khẽ nói, giọng bình thản lạ lùng, nhưng mỗi lời đều như chọc vào tai tên trưởng tù, làm cái lưng cánh phản của nó như bị giội nước lạnh.
- Tôi đến báo trước cho ông biết, ông trưởng trại đáng kính ạ. Ông và bọn đồng lõa của ông phải thôi ngay các công việc bẩn thỉu của các ông đi. Ông hãy nhớ rằng, trả thù cho mỗi người tù chính trị, chúng tôi sẽ cho hai thằng xanh vào lò thiêu xác!
Thằng Ô-lét đứng dậy sau chiếc bàn. Khuôn mặt cáo già của nó nở một nụ cười ve vuốt.
https://thuviensach.vn
- Chẳng nhẽ chúng ta không thể thương lượng với nhau hay sao? Chúng ta là người Đức cả, là một dân tộc vĩ đại mà, chúng ta phải sống với nhau cho hữu nghị.
- Chúng ta là những người Đức khác nhau, - Hen-mun trả lời khô khan.
Thằng trưởng trại suốt đêm không ngủ. Nó trằn trọc trên cái đệm rơm, suy nghĩ. Nói theo lối của nó thì tình thế của bọn xanh đã trở nên rắc rối!
Một quyết định đã được đưa ra rất tự nhiên. Sáng hôm sau, Ô-lét gọi hai thằng tay chân và bảo vệ trung thành của nó là Tơ-rum và Gơ-rô-en đến:
- Tình thế của chúng ta đang chuyển sang một hướng không tốt. Bọn chính trị đến dọa. Chúng nó nói sẽ cho chúng ta vào lò thiêu xác hễ một thằng của chúng nó bị giết. Bệnh viện, mẹ khỉ, lại nằm trong tay chúng nó. Mà trong anh em chúng ta lại không có thằng nào thay thế được bọn thầy thuốc chính trị. Tối nay bọn mình phải triệu tập các thủ lĩnh. Thời kỳ vô chính phủ qua rồi! Từ nay bọn mình sẽ hành động chung. Đã đến lúc phải bẻ gãy bọn chính trị!
Đến giờ đã định sau buổi kiểm tra tối, những tên cướp bắt đầu tụ tập ở khối mười hai. Những thằng cầm đầu của bọn xanh đến từng tên một hay từng nhóm nhỏ. Mỗi tên mang theo hai ba tên khác làm hộ vệ. Mặt tên nào cũng nở một nụ cười vồn vã, nhưng trong túi thì có dao. Chúng nó thù địch lẫn nhau, thanh toán nhau, và thắt những nút với nhau. Trong bọn xanh có những tên tội phạm thuộc nhiều dân tộc.
Tên cướp I-u-stơ bước qua ngưỡng cửa của khối rồi đứng lại, lấy kính trong túi ra đeo lên trên cái mũi dài như mỏ vịt.
- Chào giáo sư Giôn-ni! - Ô-lét hoác miệng ra cười, vội chạy ra đón nó.
I-u-stơ đã có được biệt hiệu “giáo sư Giôn-ni” vì nó có tài làm cho nạn nhân phát điên bằng những đòn đánh đập và những biện pháp làm nhục. Cả bọn
https://thuviensach.vn
xanh cũng sợ nó. Bọn SS đến học “kinh nghiệm” của nó. Ba thằng mặt to bè hộ tống giáo sư Giôn-ni. Nó đến ngồi cạnh cửa sổ, dang rộng hai đầu gối nhọn hoắt, nhìn những tên đang tụ tập bằng con mắt hoàn toàn kẻ cả.
Nhà kim hoàn Han-xơ đến một mình. “Một con người không có đặc điểm gì bên ngoài”, - bọn mật thám của những thành phố lớn nhất châu Âu đã viết như vậy về tên chuyên gia lấy cắp châu báu. Nhà kim hoàn âm thầm ngồi vào một góc, nó tức tối nhìn thằng trưởng trại. Ô-lét đứng quay lưng vừa nói chuyện với Tơ-rum. Han-xơ căm thù Ô-lét. Nó không quên rằng những ngón tay tham lam của Ô-lét đã rút trong túi ngực nó chiếc nhẫn bằng kim cương đen. Hiện chiếc nhẫn ấy đang nằm trên ngón tay thằng chỉ huy trại Hút. Ô-lét đã nộp cái nhẫn cho Hút cùng với bản báo cáo mật để giành được cái chức vụ béo bở: trưởng trại.
Áp-gút Xcao, biệt hiệu là “Hung đồ”, bước vào, mắt nó long lanh cũng như đôi giày đánh rất sạch của nó. Nó vừa bước qua ngưỡng cửa của khối, vừa nhe răng:
- Hà, hà, ở đây toàn là anh em mình cả, chỉ cần giữ cái túi cho chặt, - nó nhìn thấy Pôn Phơ-rít-man, bèn đi tới. - Gặp được đồng hương thú quá. Nào, thằng “Ác ôn đen”, trả bao thuốc lá đây.
Bọn kia lập tức vây quanh hai đứa.
- Anh em ạ, lời hứa của bọn mình là luật pháp. Nói là làm, thua là trả. Trả nợ khi chơi bài thua là danh dự đấy!
- Nhưng mình chơi bài có thua đâu, - Phơ-rít-man trả lời, - chính cậu đã nhìn thấy là nó chết rồi.
- Không, không, sau mới chết, - “Hung đồ” gọi tất cả những đứa có mặt đến phân xử. - Đem công việc cho bàn dân thiên hạ xem nào. Mình với cậu đã đánh cuộc. Có phải không? Cuộc một bao thuốc lá. Đó là chuyện ở công trường đá. Chúng mình đứng ở bên trên. Cậu đã nói thế nào nào?
https://thuviensach.vn
- Mình bảo có thể đập một tảng đá làm chết một thằng tù chính trị, và nó đã chết thật. Chính cậu nhìn thấy đấy.
- Nhưng nó không chết ngay. Mãi sau cậu mới làm nó chết. Thế là cậu thua rồi. Trả bao thuốc lá đây.
- Với cậu thì mình không chuồn được! - “Ác ôn đen” thọc tay vào túi rút bao thuốc lá. - Này, thế là thoát nợ với cậu!
Xcao mở bao thuốc lá.
- Hút đi, anh em!
Tên Ba-lan Bun có cái mũi vẹo của một võ sĩ quyền Anh và cái hàm bạnh. Nó sung sướng chào tên Gióoc bốc-xơ như một bạn cũ. Hai tên đã biết nhau từ lâu trong những cuộc gặp gỡ trên vũ đài chuyên nghiệp.
- Cậu xem ra vẫn luyện tập đấy phải không? - Bun vừa nói vừa nắn hai vai Gióoc.
Gioóc bật cười vỗ vào lưng Bun.
- Mình đã thấy cậu khởi động như thế nào rồi.
- Thế mà là khởi động à? Bọn chính trị đầy chấy rận thì tồi tệ hơn một cái túi nước, chưa kịp cho một quyền, nó đã lăn đùng ra rồi.
Thằng ăn cắp Xô-cô-lốp ở Ô-đét-xa lẩn quẩn bên cạnh Bun, nó không hiểu hai đứa kia nói chuyện gì với nhau mà cũng gật đầu, cũng cười. Hàng ria nhỏ của nó vểnh ra, hai con mắt dài càng ti hí hơn. Tên Pô-xpê-sin đi cùng với Bun nhìn những đứa chung quanh bằng con mắt đần độn, nó cứ nín thinh. Nó quen giải thích bằng tay hơn là bằng miệng.
Ở phòng bên đang làm những việc chuẩn bị cuối cùng. Thằng Pôn “chân chữ bát” và thằng Sun lùn cắt một khúc giăm bông lớn, loại làm lấy ở nhà,
https://thuviensach.vn
gửi tới cho giáo sĩ Ê-nốc từ Noóc-măng-đi, Tơ-rum pha nước vào cồn biến tính trong một cái xoong nhôm thường đựng xúp. Thỉnh thoảng nó lại nếm, vì thế mắt nó mỗi lúc một đục ngầu.
- Ngon tuyệt! Đúng là cô-nhắc… Xông thẳng lên óc. Chỉ một lần là xong! Thằng Pôn khổng lồ không nhịn được nữa.
- Cho mình một thìa đây.
Nhưng nó không kịp nếm món cồn biến tính. Cửa mở toang, có đứa kêu lên, giọng run run:
- Hút đến đấy!
Gặp mặt chỉ huy trại thì chẳng mong điều gì tốt lành.
Tơ-rum ôm lấy cái xoong và cứ chạy quanh phòng. Cuối cùng Ô-lét đẩy Tơ-rum vào nhà xí.
- Cấm động đậy!
Rồi nó chạy ra đón tên chỉ huy trại.
Những tên cướp cố giữ vẻ tự nhiên.
Chỉ huy trại Hút đến cùng với tên hạ sĩ quan Phơ-rít Rây. Con của một tên phú nông Phổ, Phơ-rít Rây mới tốt nghiệp trường đại học Muyn-khen. Nó là đại diện điển hình của những thằng Đức mới, được giáo dục dưới chế độ Hít-le. Trong đám SS, nó đã nổi tiếng là một “chỉ huy thể thao” và không đứa nào đọ được với nó về tài phát minh những kiểu tra tấn mới. Cao lớn, cổ bò mộng, hai con mắt lồi màu xám đục, tên hạ sĩ quan này là nỗi khủng khiếp của Trại nhỏ.
https://thuviensach.vn