Quy tắc mô tả tài liệu thư viện

Mô tả tài liệu là một khâu xử lí nghiệp vụ quan trọng của thư viện. Mô tả khoa học, thống nhất các tài liệu giúp cho bạn đọc dễ dàng tiếp cận được với nguồn thông tin hiện có trong thư viện và giúp cho các cán bộ thư viện quản lý, phục vụ được dễ dàng hơn.
Trước đây, năm 1976 Thư viện Quốc gia đã biên soạn một bộ quy tắc mô tả thích hợp với tình hình xuất bản sách trong nước thời đó. Bộ quy tắc này đã đóng vai trò quan trọng trong quá trình xử lí tài liệu của Thư viện Quốc gia và hệ thống thư viện công cộng mấy thập kỷ qua. Tuy nhiên, vì bộ quy tắc này xuất hiện vào những năm quy tắc mô tả quốc tế chưa được phổ biến sâu rộng, nên chỉ mới tiếp thu được một số ít những quy định của quy tắc mô tả quốc tế và vì vậy nó không còn thích hợp với tình hình phát triển hiện nay của thư viện.
Năm 1991, để khắc phục những thiếu sót nói trên của Quy tắc mô tả năm 1976, Thư viện Quốc gia lại biên soạn một bộ quy tắc mô tả theo Quy tắc mô tả quốc tế (ISBD). Đây thực ra chưa phải là một bộ quy tắc hoàn chỉnh, mà chỉ là một số quy định cơ bản theo ISBD, còn những quy định cụ thể cho từng trường hợp cụ thể vẫn tham khảo theo Quy tắc mô tả năm 1976.
Việc sử dụng chắp vá hai cuốn quy tắc như vậy gây cho cán bộ xử lí tài liệu rất nhiều khó khăn, dẫn đến tình trạng mô tả không thống nhất và không có một căn cứ mang tính pháp quy chung cho công tác này. Bên cạnh đó tình hình xuất bản tài liệu trong những năm gần đây cũng có nhiều biến chuyển. Xuất hiện và phát triển nhiều dạng tài liệu mới như băng, đĩa từ, CD-ROM, tệp máy tính, chương trình máy tính… cũng như sự trình bày tài liệu khi xuất bản so với trước kia có rất nhiều thay đổi. Thêm vào đó, việc áp dụng tin học hóa trong công tác thông tin thư viện đã đặt ra cho công tác biên mục một yêu cầu mới, đòi hỏi sự thống nhất cao hơn trong công tác xử lí tài liệu. Từ thực tế trên đây việc biên soạn lại Quy tắc mô tả tài liệu thư viện là một yêu cầu hết sức cấp thiết.
Với xu thế hội nhập với các thư viện thuộc khối Anh – Mỹ, gần đây đã xuất hiện hai bản dịch mới của Bộ Quy tắc mô tả Anh – Mỹ. Đó là quy tắc mô tả Anh – Mỹ rút gọn do một nhóm các chuyên gia thư viện là Việt kiều ở nước ngoài dịch, và Bộ Quy tắc Anh Mỹ, xuất bản lần 2 đầy đủ do Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia dịch.