Nghệ Thuật Nuôi Chim Hoạ Mi

Thưa Quí Độc Giả.

Tinh đến quyển sách NGHỆ THUẬT NUÔI CHIM HỌA MI này, trong bộ sách nuôi chim, trước sau chúng tôi đã luận hạnh gửi đến quí độc giả thân mến được mười quyển, trong đó có nhiều sách đã được tái bản.

Và, thể theo lời yêu cầu của quí vị. qua rất nhiều thư gửi về nhà xuất bản, soạn giả đã biên soạn thêm bốn quyền sách nuôi chim nữa cho trọn bộ. Hy vọng bốn quyển sách sau này sẽ lần lượt đến tay quí vị trong một ngày gần đây.

Soạn giả và nhà xuất bản xin thành thật cảm ơn quí độc giả đã nhiệt tình tiếp đón bộ sách nuôi chim, trong đó có những nghệ nhân đã có nhiều năm lão luyện trong nghề. Và qua số lượng sách đã bán ra đã cho chúng tôi thấy rõ một điều là phong trào nuôi chim trong quần chúng cả nước đang tiến đến đỉnh cao nhất của nó.

Đó là điều thật sự đáng mừng. Nuôi chim hót rừng tuy có tốn kém, nhưng đây là cách để di dưỡng tinh thần tốt nhất đối với mọi lứa tuổi, giúp ta quên đi được những ưu phiền trong cuộc sống vốn có nhiều khó khăn và phức tạp. Nó cũng góp phần chặn đứng được hội chứng stress mà nhiều người đang có nguy cơ mắc phải do suốt ngày phải bù đầu với trăm công ngàn việc.

Thú chơi chim hót là một thú vui tao nhã, trước đây một vài thế kỷ chỉ dành riêng cho các vị hưu quan, những cụ già lớn tuổi, nhưng nay thì đã xâm nhập vào giới trẻ, độ tuổi 15, 16 trở lên. Sự đam mê của các em nhiều khi còn vượt trội hơn cả người già..

Chúng tôi trộm nghĩ rằng đây là một hiện tượng tốt, vì sự đam mê nuôi chim rừng vốn vô hại. Các em dùng thì giờ rảnh rỗi của mình vào việc chăm nom săn sóc cho con chìm quí của mình, còn tốt hơn việc tụ tập chơi bời với chúng bạn. mà trong số đó chắc gì không có những em hư thân mất nết? Xách chiếc lồng chim đi dượt tại các tụ điểm để nghe chim hột có phải tốt hơn là dành thì giờ rỗi rảnh của mình vào việc bài bạc, hút xách, vừa làm li thân xác, vừa đánh mất cả phẩm giá của mình và gia đình mình.

Tuy vậy, chuyện đời cái gì thái quá cũng có hại. Nuôi chim hót thì vô hại, nhưng nếu biến thú vui này đến mức độ đam mê thái quá lại có hại. Trước hết là hại cho sức khỏe, sau là bê trễ công việc hằng ngày, như việc học hành hay việc mưu sinh khác…

Quả thật vậy, có nhiều người môi chim, mê đến độ cả ngày gần như lúc nào cũng quanh quẩn bên chiếc lồng chim. Hết cho ăn uống rồi lại xách lồng ra cho chúa tắm nắng Trưa lại, cho chim tắm nước, rồi giặt giũ bố lồng, vệ sinh lồng nuôi… Cứ thế, lo xong cho con chim nền lại bắt tay săn sóc chăm lo cho con chim khác, đến nỗi quên mất cả ngày giờ…

Sự thật thì con chim đâu có đòi hỏi người nuôi phải tốn nhiều công phu chăm sóc nó đến như vậy! Hai ngày cho ăn uống một lần là được rồi, tắm táp cũng vậy, đâu đòi hỏi phải cập nhật hóa mỗi ngày! Hơn nữa, loài chim, kể cả chim thuộc, thích được sống yên tĩnh, tự do, chút không hề muốn được thường xuyên gần gũi chủ nuôi, đừng nói chi đến việc vuốt ve, nựng nịu!

Khổ nỗi, đa số người nuôi chim, nhất là những bạn trẻ mới vào nghề lại thích tự mình thuần hóa một chú chim rừng thật dạn đ… như cục đất, đặt đâu đứng yên đấy… mới lấy làm hài lòng. Tập luyện một con chim nhát thành đạn thật ra đâu phải là một chuyện khó, nó chỉ đòi hỏi tốn hao nhiều công sức và thời gian mà thôi. Trước tiên là tìm nơi thích hợp để treo lồng chim: Nơi mà người nhà thường qua lại, và treo lồng ở độ thấp, ngang với chiều cao của người. Con chim những ngày đầu thấy người qua lại thì sợ bay nhảy tứ tung. nhưng lâu dần nó cũng nhận ra được một điều là không ai có dã tâm bắt bớ mình nên nó cũng đạn đi dần. Để tiếp xúc thẳng với chim mà không sợ nó bay nhảy nên thỉnh thoảng lại gần lồng, đút cho chim một vài con cào cào, tập cho chim có thói quen thấy chủ đến gần là xáp lại đòi ăn. Dần dần, chủ nuôi cho tay vào lồng tỏ cử chỉ thân thiện với chim. Cử mỗi buổi tập vài lần như vậy, lâu dần chim sẽ dạn có thể đứng yên trên cầu để chủ nuôi vuốt ve trên lưng, hoặc cho đứng trên ngón tay như đứng trên cầu vậy….

Tập được con chim dạn như vậy không chỉ ngày một ngày hai, mà phải từ tháng này sang tháng khác, thậm chí từ năm này sang năm khác!

Thử hỏi ta mất quá nhiều thì giờ như vậy để tập luyện cho con chim dạn thì lợi được điều gì? Đây chỉ là một thủ chơi riêng, nhằm thỏa mãn cái tính háo thắng của mình, chứ không ích lợi gì đến khả năng hót hay đá của con chim cả! Vì như quí vị đã biết, con chim dạn người chưa hẳn là con chim hót hay. Con chim khi hút là lúc nó tự cảm nhận được sự ổn định thực sự của tâm hồn, nó cảm thấy tự do, làm chủ được bản thân, làm chủ được cả vùng trời và vùng đất nó đang sống. Nó hót với tất cả sự tự tin và hăng say. Nói cách khác, giọng hát của chim bắt nguồn từ sự cảm hứng xuất phát trong lòng, nó khác với lối trình diễn của các ca sĩ trên sân khấu Hát để hưởng thù lao.

Vì vậy, nếu nuôi chim mục đích chỉ để nghe hót thì ta không nên để mất quá nhiều thì giữ tập cho chim dạn. Cuộc chơi lý thúc là cuộc chơi có tính thoải mái cho tâm hồn và thể xác của mình. Đừng nô lệ với một thói quen nào. Nuôi chim mà hàng ngày phải chủ tâm chăm sóc quá mức cần thiết cho chim đến nỗi quên ăn mất ngủ và bê trễ công việc hàng ngày của mình thì quả là… lợi bất cập hại!

Do đó việc giản dị hóa công nuôi dưỡng và chăm sóc cho chim được chứng nào thì hay chứng nấy, miễn là làm sao vẫn bảo đảm được sức khỏe tốt cho chim. Ngay ở các nước công nghiệp phát triển mạnh, thì giờ ở đó với mọi người thực sự qui hiếm như vùng bạc, thế nhưng người ta vẫn có thì giờ nuôi chim hót, và nuôi còn nhiều hơn mình, đạt hơn mình nữa! Thức ăn của từng loại chim đã có bán sẵn, thuốc теп cũng vậy. Chủ nuôi chỉ còn việc mua về cho chim ăn, uống Nếu có chăm sóc thì mỗi tuần chỉ bỏ ra một vài giả để cho chim tắm và tranh thủ vệ sinh lồng nuôi mà thôi.

Ở nước mình nay đã có một vài hãng “tiếp thị” thức ăn của chó, và chắc chắn trong tương lai gần thế nào cũng nhập về thức ăn của chim, lúc đó người nuôi chim khỏi phải mất công pha trộn, khỏi phải đi mua (có khi chầu chực) của cao, sâu tươi, trứng kiến… Nhưng, dù sao chúng ta vẫn có cách đề tiết kiệm được thì giờ, mà vẫn duy trì được thú vui tiêu khiển lành mạnh này của mình.

Tự mỗi người nên đặt ra một phương thức chăn nuôi sao cho giản tiện, lại phù hợp với điều kiện chăn nuôi của mình mà vẫn đảm bảo được sức khỏe tốt cho chim.
Củi khó khăn thứ nhất là khâu lo thức ăn. Thức ăn tấm rung hay bột đậu phong thì không ngại, vì một lần pha trộn có thể để ăn đầu cả thúng. Nhưng, đáng ngại là thức ăn tươi. nhut của cà, sâu tươi, trứng kiến, thường bán có nơi nhất định nên nhiều người nuôi chim phải cất công đi xa mới mua được. Nhất là vào tháng nắng, của cầu thường “hút” nên ngày mà chậm chân là ngày đó phải trở về không. Do đó, chúng tôi đề nghị với những vị nào khó khăn trong việc mua cầu cầu, sâu tươi, thì với Họa Mi. Chích Chòe Than, Vành Khuyên, nên cho ăn cách nhật, còn những giống chim khác như Khướu, Chích Chòe Lửa… mỗi tuần cung cấp 2 lần cũng không sao. Cách tắm táp cho chim đâu phải nhất thiết mỗi ngày mỗi tắm, mà mỗi tuần chừng 2 lần: Thứ năm và chủ nhật chẳng hạn.

Quí vị cũng biết con chim mạnh khỏe, ngoài việc được ăn uống no đủ và bổ dưỡng ra, còn được nghỉ ngơi đúng mức, và nhất là đêm đêm được ngủ sớm ở nơi yên tĩnh. Nhưng, thường thì nhiều người lại không chú trọng đến những điều khuyên sau cùng này. Tối lại mở cassette, TV cho đến tận khuya để “mồi” cho chim hót theo lai rai, tưởng như vậy là giúp cho chim sung, không ngồi lại vô tình làm cho chim suy vì thiếu ngủ!

Giống chim có thói quen muôn đời là tối ngủ sớm và sáng thức sớm. Trời vừa chạng vạng tối là chim rừng đã yên vị chỗ ngủ. Và bình minh vừa ló dạng, mặc dầu vạn vật còn chìm đắm trong sương khuya, muôn chim đã thức dậy cắt tiếng hót vang… Chúng ta không nên sửa đổi cải thói quen đó của chúng. Nếu bắt chúng thức khuya thì không tài nào chúng hót sớm được. Trong khi đó thì người nuôi chim nào cũng muốn được thưởng thức giọng hót lảnh lót của chim vào những phút giây ngủ nướng êm đềm vào lúc sáng sớm của mình…

Như vậy là tại mình không biết cách nuôi, chứ không phải là tại chim “xấu nết” không biết hót sáng!

Nuôi chim Họa Mi, quí vị nhớ cho một điều là giống chim này cũng kị thức khuya. Tối lại, nên cho chim ngủ sớm bằng cách phủ kim áo lồng rồi treo vào một nơi yên tĩnh nhất trong nhà. Có được nghỉ ngơi và ngủ nghệ đầy đủ như vậy chim mới sung sức và say sưa ca hát đúng với ý muốn của mình…

Tóm lại, nuôi chim hót là một thú vui tao nhã và vô cùng lành mạnh, giúp con người có cơ hội tốt để được sống gần gũi với thiên nhiên hơn. Nhưng không nên biến thủ tiêu khiển này thành một sự đam mê có hại, là phung phí quá nhiều thời gian và công sức đến nỗi phải bê trễ công việc hằng ngày của mình, như một số ít người đã vấp phải.

Thật ra, kỹ thuật nuôi chim không có gì khó khăn và phức tạp. Trung bình mỗi ngày ta dành cho mỗi con chim độ mười lăm phút để cho ăn và chăm sóc là vừa…