Hành Sơn – Cuộc Phiêu Lưu Của Vật Lý – Quyển II: Thuyết Tương Đối Và Vũ Trụ Học

Bộ sách này dành cho những người muốn tìm hiểu về chuyển động trong thiên nhiên. Sự vật, con người, động vật, hình ảnh và không gian chuyển động như thế nào? Câu trả lời dẫn tới nhiều cuộc phiêu lưu và quyển sách này trình bày những kiến thức mới nhất về chuyển động thông thường. Việc quan sát kỹ lưỡng các chuyển động thông thường giúp cho ta suy ra được 6 đặc điểm cốt yếu của nó: liên tục, bảo toàn, tương đối, thuận nghịch, bất biến gương – và lười biếng. Đúng vậy, thiên nhiên rất lười: trong mọi chuyển động, nó đều cực tiểu hoá sự biến đổi. Quyển sách này tìm hiểu phương thức suy ra 6 kết quả này và cách thức mà chúng tương hợp với các quan sát mà khi nhìn qua có vẻ như mâu thuẫn với chúng.

Trong cấu trúc của Vật lý hiện đại, được trình bày trong Hình 1, các kết quả về chuyển động thông thường tạo nên phần chính của khởi điểm nằm ở dưới đáy. Quyển sách này là quyển đầu tiên trong bộ tổng quan về Vật lý gồm 6 quyển bắt nguồn từ 3 mục tiêu mà tôi đã theo đuổi từ năm 1990: trình bày chuyển động theo phương thức đơn giản, hiện đại và hấp dẫn.

Với mục đích đơn giản, quyển sách sẽ tập trung vào các khái niệm và giới hạn phần toán học ở mức tối thiểu. Việc tìm hiểu các khái niệm vật lý được ưu tiên hơn việc sử dụng các công thức tính toán. Kiến thức của quyển sách chỉ ở trình độ của sinh viên đại học.

Với mục đích hiện đại, quyển sách sở hữu rất nhiều các tư liệu quý – cả lý thuyết lẫn thực nghiệm – rải rác trong nhiều tài liệu khoa học.

Với mục đích hấp dẫn, quyển sách sẽ cố gắng làm cho độc giả ngạc nhiên thật nhiều.

Việc đọc một quyển sách vật lý đại cương sẽ giống như đi xem ảo thuật. Chúng ta xem, ngạc nhiên, không tin vào mắt mình, suy nghĩ và sau cùng ta hiểu được mánh lới của trò ảo thuật. Khi quan sát thiên nhiên, ta cũng có cùng một kinh nghiệm như thế. Thật vậy, mỗi trang sách đều chứa ít nhất một điều bất ngờ hay một sự khích động khiến độc giả phải ưu tư. Nhiều câu đố hấp dẫn sẽ được giới thiệu với độc giả.

Câu châm ngôn của quyển sách, die Menschen stärken, die Sachen klären, một phát biểu nổi tiếng về giáo dục, có thể dịch ra là: ‘Làm cho con người trở nên mạnh mẽ, làm sáng tỏ mọi điều.’ Việc làm sáng tỏ mọi điều – chỉ trung thành với sự thật – đòi hỏi sự can đảm, vì thay đổi tập quán suy nghĩ sẽ làm phát sinh sự sợ hãi, thường được che giấu bằng sự giận dữ.

Nhưng bằng cách vượt qua nỗi sợ hãi chúng ta sẽ trở nên mạnh mẽ đồng thời sẽ cảm nhận được những xúc cảm mãnh liệt và tốt đẹp. Mọi cuộc phiêu lưu vĩ đại trong đời đều cho phép điều này xảy ra và việc tìm hiểu về chuyển động là một trong những cuộc phiêu lưu đó. Hãy tận hưởng điều này.

Munich và Sài Gòn, 05-2020