Đất Nước

Nhà văn Hữu Mai rất quen thuộc với bạn đọc qua những tiểu thuyết sử thi về đề tài chiến tranh cách mạng. Đất Nước là một trong những thành công tiêu biểu của ông về thể loại này. Tiểu thuyết Đất Nước ra đời vào năm 1984 với số lượng 32.200 bản đã nhanh chóng đi vào bạn đọc.

Chúng ta đã có một số tác phẩm viết về những năm đầu chiến tranh. Nhưng chỉ ở Đất Nước, người đọc mới tìm thấy một cái nhìn toàn cảnh đối với cuộc kháng chiến. Tác giả đã giới thiệu với người đọc tình hình cuộc chiến bằng một thực tế cụ thể, sinh động đồng thời mang tính khái quát, làm nổi bật lên những nét đặc thù của cuộc kháng chiến, báo hiệu sự ra đời của nghệ thuật chiến tranh toàn dân Việt Nam. Qua hệ thống nhân vật trong tác phẩm, nhà văn đã phác họa quy luật hình thành tính cách con người Việt Nam trong chiến tranh.

Cuộc chiến chống xâm lược lần này khởi đầu từ các đô thị, với Thủ đô Hà Nội là trung tâm. Qua Đất Nước, người đọc đã thấy mọi tầng lớp nhân dân Thủ Đô đã dấn thân vào công cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ Quốc như thế nào. Đó là những người không phân tuổi tác, tôn giáo, giàu nghèo, từ em bé nhi đồng đến những ông già, nhưng đông đảo vẫn là các tầng lớp nam nữ thanh niên, đủ mọi màu sắc: bộ đội, công nhân, học sinh, dân nghèo thành thị, anh nhạc công, anh đầu bếp, và cả cô gái bán hoa ở ngõ Sầm Công. Những con người với xuất xứ rất khác nhau đã trở thành những chiến sĩ quyết tử cho “Tổ Quốc Quyết Sinh”. Không chỉ có thế, tác giả còn cho thấy rõ họ đã làm như thế nào để tồn tại suốt 60 ngày đêm giữa vòng vây của kẻ thù, lớn lên thành một trung đoàn và rút ra an toàn.

Cũng chính những con người đó đã hòa vào trong cuộc chiến đấu toàn dân tại Việt Bắc, Đông Bắc góp phần đánh bại cuộc tấn công lớn nhất và cũng là duy nhất vào căn cứ địa Việt Bắc, đánh bại chiến lược đánh nhanh thắng nhanh của Pháp.

Chiến tranh được miêu tả bằng một ngòi bút hiện thực nghiêm ngặt, có mặt sáng mặt tối, đi đôi với cái nhìn tổng quát, những lời bình giải của tác giả, giúp người đọc hiểu rõ những biến cố lịch sử. Ở đây biện chứng lớn của chiến tranh, của cuộc sống hòa quyện với biện chứng nhỏ tâm hồn các nhân vật tạo nên sức hấp dẫn của tác phẩm. Tác giả đã lý giải được một phần cái điều cho đến nay vẫn là câu hỏi lớn đối với nhiều nhà sử học. Với những con người như thế nào, cách đánh như thế nào chúng ta đã vượt qua những thử thách vô cùng khắc nghiệt trong cuộc chiến đấu hoàn toàn không cân sức những năm đầu chống Pháp để cuối cùng đi tới chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ.

Trên đây là đôi điều chúng tôi muốn giới thiệu với bạn đọc khi tái bản cuốn tiểu thuyết sử thi Đất Nước của nhà văn Hữu Mai.