Đường ô tô là một công trình tổ hợp đặc biệt, có quy mô to lớn trãi khắp đất nước, gắn liền với địa hình tự nhiên (đồi núi, ruộng đồng, sông, hồ, biển cả) và các công trình nhân tạo, dân sinh, đô thị…
Với chức năng là công trình thuộc cơ sở hạ tầng, đường ô tô còn là một công trình kiến trúc đồ sộ, có ảnh hưởng và tác động rất lớn đến bộ mặt của một quốc gia.
Trong quá trình phát triển, nhiều quốc gia tập trung xây dựng hệ thống đường hiện đại mà có lúc xem nhẹ yếu tố môi trường cảnh quan, làm cho môi trường tự nhiên bị băm nát, méo mó, đào phá núi đồi, rừng cây; bê tông hoá, làm xâm hại trầm trọng đến thảm thực vật, hệ sinh thái; gây hậu quả xói mòn, sạt lở, lũ lụt …
Hệ thống đường, đặc biệt đối với đường đô thị đóng vai trò quan trọng trong việc tôn tạo, phát triển cảnh quan, kiến trúc, thẩm mỹ đô thị; các dải phân cách, hè đường, tường chắn ổn, chiếu sáng, hè đường, công trình đường dây… tất cả góp phần tôn thêm vẻ đẹp, văn minh hoặc ngược lại làm xấu đi bộ mặt của đô thị. Tất cả những hiệu ứng đó là kết quả của giải pháp thiết kế, xây dựng đường, đó thực sự là sản phẩm đặc biệt của sự sáng tạo mà không phải người kỹ sư tư vấn, nhà quản lý đầu tư xây dựng nào cũng có thể quán triệt được!
Công trình đường là những công trình có quy mô đặc biệt, nó không những yêu cầu đầu tư kinh phí rất lớn mà còn có giá trị vĩnh cửu trong hàng chục, thậm chí hàng trăm năm, giá trị cảnh quan, thẩm mỹ của công trình tác động đến hàng triệu triệu người, nếu có khiếm khuyết, nhược điểm cũng rất khó khắc phục sửa chữa; bởi vậy giải pháp thiết kế, xây dựng phải được nghiên cứu thật sâu sắc và hợp lý.
Tóm lại: dự án đường ô tô có thể làm đẹp thêm môi trường và cũng có thể làm xấu đi môi sinh, môi trường cảnh quan; điều đó trước hết thuộc về các nhà thiết kế, xây dựng, khai thác đường ô tô.
Hiện nay vấn đề bảo vệ và phát triển môi trường cảnh quan chưa thực sự được chú trọng, chưa có tài liệu chuyên sâu về nội dung này trong thiết kế và xây dựng đường ô tô. Chính vì vậy việc “Nghiên cứu biên soạn một tài liệu về bảo vệ và phát triển môi trường cảnh quan trọng thiết kế và xây dựng đường ô tô ” là một vấn đề có ý nghĩa khoa học, thực tiễn cấp thiết và sâu sắc, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng công trình và bảo vệ môi trường.
Mục tiêu của chúng tôi là biên soạn được một tài liệu khoa học chuyên sâu về nội dung bảo vệ và phát triển môi trường cảnh quan trong thiết kế xây dựng đường ô tô; phục vụ cho việc đào tạo, nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực kỹ thuật môi trường giao thông vận tải và trong lĩnh vực xây dựng công trình giao thông.
Tài liệu được biên soạn trên cơ sở kết hợp nghiên cứu lý thuyết về đường ô tô; lý thuyết kiến trúc xây dựng, mỹ học công trình; lý thuyết địa sinh thái; tham khảo các tài liệu: khảo sát phân tích hiện trạng các công trình trong nước và trên thế giới: chọn lọc các kinh nghiệm của các nước phát triển; phân tích đánh giá các công trình đường của các nước trên góc độ kiến trúc cảnh quan, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu.
Sách Bảo vệ và phát triển môi trường cảnh quan trong xây dựng đường ô tô là tài liệu chuyên khảo về kiến trúc cảnh quan đường ô tô và là giáo trình dùng để phục vụ giảng dạy, học tập về lĩnh vực môi trường, kiến trúc, xây dựng công trình giao thông trong các trường Đại học, cao đẳng và là tài liệu tham khảo bổ ích cho các kỹ sư, cán bộ kỹ thuật, các nhà quản lý, hoạch định chính sách trong lĩnh vực liên quan.
Nhân dịp xuất bản lần đầu cuốn sách này, chúng tôi xin chân thành cảm ơn Nhà xuất bản Xây dựng, Vụ Khoa học công nghệ – Môi trường, Bộ Giáo dục – Đào tạo đã giúp đỡ động viên chúng tôi trong quá trình biên soạn và rất mong nhận được các ý kiến đóng góp của bạn đọc.
Tác giả