Tôn Tử binh pháp tinh tuyển nghệ thuật thương trường

Giới thiệu

Cuốn sách “Tôn Tử binh pháp tinh tuyển nghệ thuật thương trường” của tác giả Phùng Hiếu là một tác phẩm đặc sắc, kết hợp tinh hoa của kinh điển quân sự cổ điển “Tôn Tử binh pháp” với những ứng dụng thực tiễn trong thương trường hiện đại. Qua việc trích dẫn và phân tích các kế sách, nguyên tắc chiến lược từ “Tôn Tử binh pháp”, tác giả đã khéo léo liên hệ và minh họa bằng những câu chuyện kinh doanh thực tế của các doanh nghiệp, doanh nhân thành đạt trên thế giới.

Cuốn sách “Tôn Tử binh pháp tinh tuyển nghệ thuật thương trường” chia làm ba phần chính. Phần đầu trình bày 18 kế sách chiến lược như “Man thiên qua hải”, “Vây ngụy cứu Triệu”, “Tá đao sát nhân”, “Dục cầm cố túng”… và minh họa bằng những ví dụ cụ thể về cách các doanh nhân áp dụng các kế sách này trong kinh doanh. Phần hai đi sâu vào các nguyên lý, triết lý then chốt từ “Tôn Tử binh pháp” và chỉ ra cách vận dụng vào thực tiễn quản trị, điều hành doanh nghiệp. Phần cuối cùng mở rộng việc ứng dụng “Tôn Tử binh pháp” vào đời sống nhân sinh, thể hiện tầm ảnh hưởng sâu rộng của tác phẩm kinh điển này.

Với lối hành văn sinh động, dí dạc và nhiều dẫn chứng cụ thể, cuốn sách “Tôn Tử binh pháp tinh tuyển nghệ thuật thương trường” trở thành cẩm nang quý giá cho những ai muốn chinh phục thị trường bằng sự khôn ngoan, mưu lược và nhận thức sâu sắc về chiến lược kinh doanh.

Tóm tắt nội dung “Tôn Tử binh pháp tinh tuyến nghệ thuật thương trường” tác giả Phùng Hiếu

PHẦN I: KẾ SÁCH

Kế sách 1: MAN THIÊN QUÁ HẢI (Giấu trời qua bể) Sử dụng mưu kế ngụy tạo để đánh lạc hướng đối phương, tạo “cạm bẫy” khiến họ suy diễn sai lệch. Như câu chuyện thương nhân Kamesaburo lừa thương nhân Matsunaga để lấy được hợp đồng kinh doanh than đá.

Kế sách 2: VÂY NGỤY CỨU TRIỆU

(Vây Ngụy cứu Triệu) Khi đối đầu với đối thủ mạnh, cần tránh đánh thẳng vào thế mạnh của họ mà nên tìm cách tấn công vào sườn hoặc hậu phương. Như việc công ty Vĩnh Lợi khi bị Brunner Mond bóp nghẹt ở thị trường Trung Quốc đã phản công bằng cách tấn công vào thị trường Nhật Bản của Brunner Mond.

Kế sách 3: TÁ ĐAO SÁT NHÂN

(Mượn dao giết người) Lợi dụng sức mạnh hoặc điều kiện bên ngoài để đạt mục đích của mình, tiết kiệm sức lực bản thân. Như công ty Sharp mượn uy tín và lực lượng phân phối của Mitsui để thâm nhập thị trường Nhật.

Kế sách 4: DĨ DẬT ĐÃI LAO

(Lấy sức nhàn đấu sức mỏi) Chờ thời cơ địch suy yếu thì ra tay. Án binh bất động chờ đối phương mệt mỏi rồi tấn công. Như công ty Panasonic thường không vội đi đầu về công nghệ mà chờ các đối thủ khai phá, rồi học hỏi cải tiến để vượt mặt họ.

Kế sách 5: SẤN HOẢ ĐẢ KIẾP

(Nhân lửa bức chết) Thừa lúc đối thủ khó khăn, điều kiện thuận lợi để ra tay giành thắng lợi. Như Philip Emmer nắm bắt thông tin về dịch bệnh ở California để gom mua lợn bò, sau đó bán lại kiếm lời khi giá thịt tăng vọt.

Kế sách 6: DƯƠNG ĐÔNG KÍCH TÂY

Tạo ra những ngụy trang để đánh lạc hướng đối phương về ý đồ thực sự của mình. Lợi dụng sự chủ quan khi địch không phát hiện âm mưu để bất ngờ tấn công. Như công ty Polaroid từng dùng cách quảng cáo ngụy trang để đưa sản phẩm mới ra thị trường.

Kế sách 7: VÔ TRUNG SINH HỮU

(Trong không hoá có) Biến cái “không” thành cái “có”. Như dùng những thông tin và thủ thuật ngụy tạo khiến đối phương tin đó là thật. Hoặc từ hai bàn tay trắng mà làm nên sự nghiệp như trường hợp Hoàng Hoán Nam.

Kế sách 8: ÁM ĐỘ TRẦN THƯƠNG

(Lén qua Trần Thương) Dùng một việc công khai để thu hút sự chú ý, che giấu mục đích thực sự ở đằng sau. Như các hoạt động xã hội, từ thiện của doanh nghiệp để quảng bá tên tuổi, thúc đẩy tiêu thụ.

Kế sách 9: CÁCH NGẠN QUAN HOẢ

(Cách bờ xem lửa cháy) Khi đối thủ đang xung đột nội bộ, hỗn loạn thì đứng ngoài quan sát chờ thời cơ, không can thiệp vào. Giữ bình tĩnh suy xét tình hình để có quyết sách phù hợp khi cục diện đã rõ ràng.

Kế sách 10: TIẾU LÝ TÀNG ĐAO

(Miệng nam mô bụng một bồ dao găm) Bên ngoài tỏ ra hoà nhã hợp tác nhưng bên trong âm thầm chuẩn bị lực lượng tấn công đối thủ. Khiến đối phương mất cảnh giác để bất ngờ ra tay.

Kế sách 11: LÝ ĐẠI ĐÀO CƯƠNG

(Mận chết thay đào) Chấp nhận hy sinh lợi ích nhỏ phần nào để giữ lấy lợi ích chung lâu dài. Như Gillette chấp nhận lỗ khi tặng dao cạo để thu hút khách hàng mua lưỡi dao sau này.

Kế sách 12: THUẬN THỦ KHIÊN DƯƠNG

(Thuận tay dắt dê) Tận dụng mọi cơ hội và lợi thế nhỏ để thu lợi. Không bỏ qua bất cứ sơ hở nào của đối thủ hoặc cơ hội thị trường. Như cách Amer đã tận dụng cơ hội buôn bán nước khi mọi người tập trung đào vàng.

Kế sách 13: ĐẢ THẢO CẢNH XÀ

(Đánh rắn động cỏ) Thăm dò, tìm hiểu tình hình đối thủ qua các dấu hiệu hoặc manh mối. Như việc các hãng sản xuất thử sản phẩm mới trước khi tung ra thị trường để tìm hiểu phản ứng khách hàng.

Kế sách 14: TÁ THI HOÀN HỒN

(Mượn xác hoàn hồn) Dựa vào một sản phẩm, hình thức cũ nhưng cải tiến thêm cho phù hợp để tạo ra sức sống mới. Như cách nhà máy ô tô Bình Đỉnh Sơn cải tiến các xe Jeep cũ thành sản phẩm mới chất lượng cao.

Kế sách 15: ĐIỆU HỔ LY SƠN

(Dụ hổ rời núi) Lôi kéo, dụ dỗ đối thủ rời khỏi thế mạnh của họ, làm cho họ rơi vào thế bất lợi thì ra tay đánh bại. Cũng như Polaroid đã dụ Kodak rời khỏi mảng máy ảnh thông thường để cạnh tranh về máy ảnh hoàn toàn mới.

Kế sách 16: DỤC CẦM CỐ TÚNG

(Muốn bắt nên thả) Chủ động thả lỏng, nhân nhượng để tạo sự tin tưởng ở đối phương, chờ cơ hội thuận lợi sẽ ra tay kiểm soát lại. Như cách công ty Mizuno chủ động tiết lộ khuyết điểm của sản phẩm để tăng sự tín nhiệm.

Kế sách 17: PHAO CHUYÊN DẪN NGỌC

(Ném ngói thu ngọc) Dùng một thủ thuật nào đó để thu hút hoặc dẫn dụ khách hàng sử dụng sản phẩm của mình. Như các chương trình bán hàng có thưởng, giảm giá, tặng quà để kích thích việc mua hàng.

Kế sách 18: CẦM TẶC CẦM VƯƠNG

(Bắt giặc phải bắt tướng) Tập trung giải quyết những mấu chốt quan trọng và chủ chốt để nhanh chóng làm tan rã đối thủ. Trong kinh doanh là tìm cách tác động đến người có quyền quyết định và chi phối thị trường.

PHẦN II: TÔN TỬ BINH PHÁP VÀ CÁC THUẬT KINH DOANH

1. NHANH NHƯ GIÓ Tôn Tử nói quân đội phải hành động linh hoạt như gió, rừng, lửa, núi. Ông chủ Panasonic Matsushita là người hiểu rõ và vận dụng thành công thuật binh pháp này trên thương trường, thể hiện qua quyết định nhanh chóng từ bỏ nghiên cứu máy tính năm 1964 mặc dù đã đầu tư lớn.
2. CÁI LO CỦA NGƯỜI TRÍ GIẢ Người tướng tài phải cân nhắc lợi hại, trong bất lợi vẫn thấy lợi để vững tin chiến đấu, trong có lợi vẫn nhìn ra hại để giải nguy. Các ông chủ Iue, Fujita đã minh hoạ triết lý này khi biết đánh giá tình thế một cách sáng suốt, thậm chí chấp nhận thua lỗ trước mắt để giữ uy tín lâu dài.
3. VIỆC NHÀ BINH LÀ PHẢI NGỤY TRÁ Tôn Tử cho rằng ngụy trá là yếu tố cần có trong việc binh. Các nhà kinh doanh Nhật như Gojima Keo, Yasujiro Tsutsumi đều là những bậc thầy áp dụng “đạo ngụy trá” trên thương trường.
4. VỤNG NHƯNG NHANH THẮNG Tôn Tử đề cao tốc độ tác chiến, thà vụng mà nhanh thắng còn hơn khéo léo mà kéo dài. Các thương nhân Nhật như Sumata, Doko Toshio là những người thành công nhờ hành động thần tốc và quyết đoán.
5. COI LÍNH NHƯ CON Tôn Tử dạy phải yêu quân sĩ như con thì họ mới sẵn sàng xông pha hiểm nguy, nhưng không được nuông chiều. Doanh nhân Nobujiro vừa nghiêm khắc vừa rất quan tâm đến nhân viên nên đã tạo được sự trung thành và nhiệt huyết làm việc.
6. THƯỞNG CHO NGƯỜI TIÊN PHONG Tôn Tử cho rằng phải khen thưởng xứng đáng cho người lập công đầu để khích lệ chiến đấu. Nobujiro rất tinh tế và hợp lý trong cách khen thưởng để động viên tinh thần của nhân viên.
7. ĐÁNH BẰNG MƯU LƯỢC, BIỆN PHÁP NGOẠI GIAO Theo Tôn Tử, thượng sách là dùng mưu lược, kế đó là ngoại giao, rồi mới dùng vũ lực, hạ sách nhất là đánh thành. Câu chuyện Mitsui và Mitsubishi cạnh tranh trong vận tải biển cho thấy tầm quan trọng của mưu lược và ngoại giao.
8. THẮNG Ở CHỖ DỄ ĐÁNH Tôn Tử dạy phải biết tạo thế không thể thua, đánh vào sơ hở của địch, như quân thắng là quân tạo điều kiện chiến thắng trước rồi mới đánh. Câu chuyện của Kawakami Genichi và công ty Yamaha cho thấy tầm quan trọng của việc đầu tư bồi dưỡng nhân tài và giáo dục âm nhạc để tạo điều kiện cho sự thành công lâu dài.
9. MỆNH VUA CÓ LÚC KHÔNG THEO Tôn Tử nói có lúc không nên nghe mệnh vua như khi đường không đi được, địch không đánh được, thành không phá được, đất không tranh được. Câu chuyện về Mitsui từ chối cho các lãnh chúa Choshu vay vốn cho thấy cần thận trọng, biết từ chối những lợi ích nguy hiểm.
10. QUẢN LÍ QUÂN ĐỘI ĐÔNG HAY ÍT Tôn Tử dạy muốn cai quản nhiều quân hay ít quân thì phải tổ chức biên chế tốt, qui định rõ tín hiệu chỉ huy. Câu chuyện về Gojima Masu khéo léo nắm quyền lực và củng cố địa vị ở Tokyu cho thấy tầm quan trọng của tổ chức nhân sự. Câu chuyện về Matsushita từ chối quản lý đồng điều hành cũng chứng tỏ nguyên tắc không thể có “hai đầu”.
11. TẠO ƯU THẾ CHO QUÂN MÌNH Tôn Tử nói tướng giỏi phải biết tạo thế có lợi chứ không trách quân sĩ, như chuyển gỗ đá, đặt hòn đá trên cao để nó lăn xuống dễ dàng. Soichiro Honda đã xây dựng hệ thống quản lý, đào tạo nhân viên, khuyến khích sáng tạo và tạo động lực để công ty phát triển mạnh mẽ.
12. KẺ YẾU CỐ THỦ ẮT BỊ BẮT SỐNG Tôn Tử dạy khi yếu hơn địch thì phải né tránh, cố thủ thì sẽ bị bắt. Công ty Panasonic sớm rút lui khỏi thị trường máy tính; Yoshiaki Tsutsumi kịp thời rút khỏi bất động sản để tránh thua lỗ nặng như nhiều công ty khác cho thấy tầm quan trọng của việc biết rút lui đúng lúc.
13. QUÂN TRANH VÌ LỢI Tôn Tử cho rằng động lực của chiến tranh là tranh giành lợi ích. Dục vọng là động lực của con người nhưng cũng có mặt tốt xấu. Quân tử hiểu và cân nhắc lợi hại, xa gần, chính phụ, biết từ bỏ lợi ích nhỏ để giữ lợi ích lớn.
14. TRONG LỢI CÓ HẠI, TRONG HẠI CÓ LỢI Tôn Tử dạy người tướng tài phải cân nhắc lợi và hại, trong bất lợi thấy lợi để tin tưởng chiến đấu, trong thuận lợi thấy bất lợi để giải nguy nan. Một bác sĩ tâm lý đã phân tích lợi hại để quyết định ở nhà chăm lo vợ thay vì nhận chức chủ nhiệm khoa tâm lý. Trong đời sống, có những lợi ích trước mắt nhưng tiềm ẩn nguy hại lâu dài.

PHẦN III: TÔN TỬ BINH PHÁP VÀ ỨNG DỤNG ĐỜI SỐNG NHÂN SINH

1. “THẬN CHIẾN” Tôn Tử cho rằng chiến tranh là việc quan trọng của quốc gia, phải xem xét kỹ càng. Tư tưởng “thận chiến” (thận trọng với việc dùng binh) là hết sức cần thiết, phải cân nhắc lợi hại, đánh hay lui, tránh gây nguy hiểm. Ngày nay khi vũ khí huỷ diệt lớn, tính chất thận trọng trong chiến tranh lại càng quan trọng.
2. “QUỶ ĐẠO” (ĐẠO NGỤY TRÁ TRONG CHIẾN TRANH) Tôn Tử cho rằng ngụy trá là điều cần có trong chiến tranh, binh pháp có “quỷ đạo” riêng. Trên chiến trường, ngụy trá là thực tế và chiến thuật không thể thiếu, nhưng phải theo những quy tắc hành vi nhất định. Ngụy trá không thể áp dụng với mọi quan hệ, như vợ chồng không thể xây dựng trên sự giả dối. Trong đời sống, ngụy trá có thể tốt hay xấu tuỳ hoàn cảnh và mục đích sử dụng.
3. QUÂN TRANH VÌ LỢI Tôn Tử cho rằng lợi ích là động lực của chiến tranh. Ham muốn lợi ích của con người cũng chứa đựng mặt tốt xấu. Lợi ích chính đáng thì được thừa nhận. Quân tử và tiểu nhân khác nhau ở chỗ quân tử hiểu toàn diện còn tiểu nhân chỉ thấy lợi trước mắt. Có những lợi ích nhỏ không nên lấy, có danh không nên tranh để đạt mục tiêu lớn hơn.
4. TRONG LỢI CÓ HẠI, TRONG HẠI CÓ LỢI Trong đời sống phức tạp, con người dễ thấy lợi hơn hại. Theo Tôn Tử, người tướng tài phải cân nhắc lợi hại: trong bất lợi nhìn ra lợi để tin tưởng chiến đấu, trong có lợi nhìn ra bất lợi để giải nguy nan. Một bác sĩ tâm lý đã phân tích lợi hại để quyết định ở nhà chăm vợ thay vì nhận chức chủ nhiệm khoa. Trong cuộc sống, nhiều lợi ích trước mắt nhưng tiềm ẩn nguy hại lâu dài.
5. “XUẤT KỲ” Tôn Tử đề cao vai trò của “quân tinh nhuệ” (kỳ binh) so với “quân chủ lực” (chính binh). Quân tinh nhuệ phải dựa trên nền tảng vững chắc của quân chủ lực. Trong đời sống, “cái chính” và “cái kỳ” luôn tồn tại, những người xuất chúng có thể tìm ra “cái kỳ” trong “cái chính”. Những điều bình thường có thể chứa đựng nhiều điều kỳ diệu bên trong.
6. “QUYỀN MƯU” “Quyền mưu” tức mưu lược ứng biến linh hoạt là một tư tưởng quan trọng được đề cao trong binh pháp và văn hoá Trung Hoa. Trong lịch sử, “quyền mưu” được vận dụng rộng rãi trong chính trị, quân sự, ngoại giao, thậm chí biến dạng thành “quyền thuật” để thống trị. Ngày nay, người Trung Hoa vẫn đánh giá tích cực về “quyền mưu” trong thực tiễn.
7. “BINH HÌNH TƯỢNG THUỶ” Tôn Tử thường dùng hình ảnh “nước” để ví với quân đội. Ông đề cao tính uyển chuyển, biến hoá, thích nghi cao như nước. Hình tượng “nước” phản ánh nét văn hoá mềm dẻo, thích ứng của người Trung Hoa. Binh pháp của Tôn Tử cũng ưa “mềm mại như nước”, đề cao đánh thắng bằng mưu lược hơn là vũ lực.
8. “NHIỆM THẾ” Tôn Tử cho rằng phải biết tạo tình thế có lợi cho mình (nhiệm thế). Sự vật hoạt động dựa nhiều vào “thế” của nó: nếu ở thế thuận lợi thì dễ dàng, thế bất lợi thì khó khăn. Muốn hành động thành công, phải biết nhẫn nại chờ đợi, tích luỹ cho đến lúc thế đã chín muồi, rồi tận dụng cơ hội để tạo thế mới có lợi hơn mà “động” đến thắng lợi. Trong lịch sử và nhân sinh, “nhiệm thế” được nhìn nhận như thuận theo quy luật tự nhiên để hành xử hợp thời thế.
9. “TRÍ NHÂN” Tôn Tử dạy phải khiến đối phương bị động để mình chủ động điều khiển, không để ngược lại (trí nhân). Lịch sử đã ghi nhiều ví dụ sử dụng thuật “trí nhân” như Tôn Tẫn “tăng binh giảm bếp”, trận Xích Bích…
10. “TRỊ KHÍ” Tôn Tử cho rằng chỉ huy quân đội phải biết điều khiển sĩ khí toàn quân (trị khí). Sĩ khí liên quan đến trạng thái tinh thần, mức độ quyết tâm chiến đấu của quân đội. Có thể điều chỉnh sĩ khí bằng nhiều cách như “tích khí” (tích trữ, dồn nén), rồi “phát khí” đúng lúc. Trị khí là một môn khoa học mềm cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện. Ngoài ra, quản lý cảm xúc cá nhân hay tập thể đòi hỏi phải biết lúc nào nên kìm nén, lúc nào nên bộc lộ một cách thích hợp. Muốn hiện đại hoá đất nước và nâng cao tinh thần dân tộc càng cần phải “trị khí” tốt.