Xây Dựng Đảng Và Hệ Thống Chính Trị Trong Tình Hình Mới

" Xây Dựng Đảng Và Hệ Thống Chính Trị Trong Tình Hình Mới 🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Xây Dựng Đảng Và Hệ Thống Chính Trị Trong Tình Hình Mới Ebooks Nhóm Zalo Chịu trách nhiệm xuất bản GIÁM ĐỐC – TỔNG BIÊN TẬP PGS.TS. PHẠM MINH TUẤN Chịu trách nhiệm nội dung PHÓ GIÁM ĐỐC – PHÓ TỔNG BIÊN TẬP PHẠM THỊ THINH Biên tập nội dung: ThS. CÙ THỊ THÚY LAN TS. HOÀNG MẠNH THẮNG ThS. LÊ THỊ THANH HUYỀN TRẦN PHAN BÍCH LIỄU Trình bày bìa: PHẠM DUY THÁI Chế bản vi tính: NGUYỄN THỊ HẰNG Sửa bản in: VŨ THỊ THU Đọc sách mẫu: LÊ THỊ THANH HUYỀN VIỆT HÀ LỜI NHÀ XUẤT BẢN Hội thảo lý luận lần thứ bảy giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân cách mạng Lào được tổ chức tại Quảng Bình, Việt Nam với chủ đề “Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong tình hình mới” nằm trong khuôn khổ chương trình hợp tác nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn đổi mới giữa hai Đảng, hai nước Việt Nam và Lào, theo thỏa thuận của lãnh đạo cấp cao Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân cách mạng Lào. Hội thảo có ý nghĩa rất quan trọng, diễn ra trong bối cảnh công tác xây dựng Ðảng và hệ thống chính trị đang được hai Ðảng, hai nước đặc biệt quan tâm và tiến hành tổng kết về lý luận và thực tiễn để chuẩn bị cho Ðại hội đại biểu toàn quốc của mỗi Ðảng. Đây cũng là cơ hội để các nhà khoa học hai nước cùng trao đổi kinh nghiệm, thảo luận về những vấn đề đang đặt ra từ thực tiễn xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong tình hình mới dưới sự lãnh đạo của hai Đảng, hai Nhà nước Việt Nam, Lào. Với mong muốn cung cấp thêm tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu cùng đông đảo bạn đọc quan tâm, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp với Hội đồng Lý luận Trung ương xuất bản cuốn sách Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong tình hình mới. 5 Cuốn sách gồm những bài tham luận của các lãnh đạo, nhà quản lý, nhà nghiên cứu lý luận Việt Nam và Lào, khẳng định xây dựng Ðảng là nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa quyết định, bảo đảm sự thành công của công cuộc đổi mới; xây dựng Ðảng và hệ thống chính trị là nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và cầm quyền của Ðảng, tăng cường hiệu lực, hiệu quả của hệ thống chính trị, phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm tính đồng bộ, phù hợp giữa đổi mới kinh tế với đổi mới chính trị. Đồng thời các tham luận cũng làm nổi bật nhận định: những kết quả quan trọng trong việc xây dựng, chỉnh đốn Ðảng nói chung, xây dựng Ðảng về chính trị, tư tưởng nói riêng là điều kiện, tiền đề của những thành tựu quan trọng về kinh tế - xã hội, qua đó làm rõ những hạn chế và rút ra một số bài học kinh nghiệm, đề ra một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong công tác xây dựng Ðảng, hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh thời gian tới. Cuốn sách sẽ là tài liệu tham khảo bổ ích cho các nhà lý luận và bạn đọc quan tâm đến vấn đề này. Xin giới thiệu cuốn sách cùng bạn đọc. Tháng 11 năm 2019 NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT 6 MỤC LỤC Trang - Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ở Việt Nam trong tình hình mới 9 Võ Văn Thưởng - Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị của chế độ dân chủ nhân dân tại Lào trong tình hình mới 23 Kikẹo Khảykhămphịthun - Xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng ở Việt Nam trong điều kiện hiện nay 47 GS.TS. Tạ Ngọc Tấn - Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh tại Lào 75 Thoongxạlít Măngnomệc - Củng cố bộ máy tinh gọn, vững mạnh và phù hợp với thực tiễn 112 TS. Ùnkẹo Vụtthịlạt - Xây dựng tổ chức bộ máy hệ thống chính trị và đội ngũ cán bộ của Đảng Cộng sản Việt Nam trong tình hình mới 131 TS. Hà Ban 7 - Xây dựng cán bộ của Đảng trong tình hình mới 160 TS. Xỏnthạnu Thămmạvông - Cơ chế Đảng lãnh đạo và cầm quyền theo pháp luật, nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật, nhân dân làm chủ, công bằng trước pháp luật 190 TS. Nam Vịnhạkệt - Thực hiện cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ ở Việt Nam trong tình hình mới 220 PGS.TS. Nguyễn Viết Thảo - Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị tỉnh Quảng Bình 241 Trần Xuân Vinh - Xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh tại tỉnh Khăm Muộn 265 Phômma Phănthạlăngxỉ 8 XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ Ở VIỆT NAM TRONG TÌNH HÌNH MỚI Báo cáo đề dẫn VÕ VĂN THƯỞNG* Kính thưa đồng chí Kikẹo Khảykhămphịthun, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên huấn Trung ương, Trưởng Đoàn đại biểu Đảng Nhân dân cách mạng Lào, Thưa các quý vị đại biểu, các đồng chí tham dự Hội thảo lý luận lần thứ bảy giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân cách mạng Lào, Hôm nay, chúng ta vui mừng gặp gỡ trong không khí thắm tình đoàn kết, hữu nghị để cùng trao đổi những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị của hai nước trong tình hình mới. Thay mặt Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam, tôi gửi lời chào trân trọng, lời chúc mừng tốt đẹp đến ____________ * Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Trưởng Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam. 9 Đoàn đại biểu Đảng Nhân dân cách mạng Lào, các đồng chí lãnh đạo, các nhà khoa học, các bạn Lào và Việt Nam. Chúc các đồng chí mạnh khỏe, hạnh phúc và thành công. Chúc Hội thảo lý luận lần thứ bảy giữa hai Đảng chúng ta thành công tốt đẹp! Thay mặt Đoàn đại biểu Việt Nam, tôi xin trình bày báo cáo với chủ đề “Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ở Việt Nam trong tình hình mới”. Thưa các quý vị đại biểu và các đồng chí! Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn quan tâm chăm lo xây dựng Đảng thật sự trong sạch, vững mạnh. Từ khi giành được chính quyền, Đảng vừa là một bộ phận cấu thành của hệ thống chính trị, vừa là hạt nhân lãnh đạo hệ thống ấy. Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh chi phối tính chất, mục tiêu, nhiệm vụ, hiệu quả xây dựng hệ thống chính trị. Ngược lại, hiệu lực, hiệu quả hoạt động các tổ chức của hệ thống chính trị chính là thước đo năng lực lãnh đạo, uy tín, vị thế, địa vị cầm quyền của Đảng. Bước vào thời kỳ đổi mới, Đảng Cộng sản Việt Nam xác định xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa quyết định, bảo đảm sự thành công của công cuộc đổi mới. Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị là nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và cầm quyền của Đảng, tăng cường hiệu lực và hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm 10 tính đồng bộ, phù hợp giữa đổi mới kinh tế với đổi mới chính trị. Trên cơ sở kiên trì các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng Cộng sản, khẳng định bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, công tác xây dựng Đảng được tiến hành trên tất cả các mặt chính trị, tư tưởng, tổ chức, đạo đức và đã có nhiều chuyển biến mạnh mẽ. Xây dựng Đảng về chính trị giúp giữ vững, kiên định mục tiêu, lý tưởng cách mạng; kiên định các nguyên tắc nền tảng; tăng cường bản lĩnh chính trị; nâng cao chất lượng đường lối, chính sách. Công tác tư tưởng, lý luận được tăng cường tạo sự thống nhất trong Đảng và đồng thuận xã hội trước những vấn đề lớn của đất nước, của công cuộc đổi mới; đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch; tìm tòi, bổ sung và phát triển lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Tổ chức đảng và hệ thống chính trị có bước đổi mới quan trọng, từ thể chế, tổ chức bộ máy, cơ chế vận hành, đến nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động, xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ cấp chiến lược; chỉnh đốn lề lối, tác phong công tác; siết chặt kỷ luật, kỷ cương, kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, lãng phí; tăng cường quan hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân. Giáo dục, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng được đặc biệt coi trọng, có tác dụng quan trọng trong đấu tranh ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, phát huy vai 11 trò tiền phong gương mẫu của đảng viên. Qua thực tiễn xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ngày càng được củng cố; quyền con người, quyền công dân được bảo đảm tốt hơn; tổ chức bộ máy, cơ chế vận hành của hệ thống chính trị từng bước được đổi mới, hoàn thiện, nâng cao hiệu quả. Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh là nhân tố quyết định tạo nên những thắng lợi to lớn, có ý nghĩa lịch sử của công cuộc đổi mới ở Việt Nam hơn ba thập niên qua. Thông qua xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, Đảng Cộng sản Việt Nam trưởng thành hơn trong lãnh đạo sự nghiệp đổi mới, nâng cao năng lực lãnh đạo và cầm quyền, tăng cường mối quan hệ gắn bó mật thiết với Nhân dân, khơi dậy tiềm năng sáng tạo, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, khuyến khích Nhân dân tham gia xây dựng Đảng và quản lý Nhà nước. Tuy nhiên, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị cũng bộc lộ những yếu kém, khuyết điểm: Năng lực dự báo, định hướng chính sách, thể chế hóa, cụ thể hóa để tổ chức thực hiện vẫn là khâu yếu, còn khoảng cách với đòi hỏi của thực tiễn. Công tác quản lý, giáo dục đảng viên chưa được quan tâm đúng mức, hiệu quả chưa cao. Chất lượng sinh hoạt Đảng, tính chiến đấu trong tự phê bình và phê bình còn yếu, việc thực hiện trách nhiệm nêu gương của đảng viên ở nhiều nơi còn thiếu nền nếp, chưa trở thành ý thức tự giác. Chưa đạt hiệu quả cao trong đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của 12 Đảng; chưa phân định rõ vai trò lãnh đạo tập thể và trách nhiệm cá nhân; thực hiện kiểm soát quyền lực chưa tốt. Cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ” chậm được thể chế hóa một cách đồng bộ. Còn nhiều bất cập trong quản lý kinh tế - xã hội, nhiều vụ việc còn để tồn đọng kéo dài, chậm được xử lý, gây bức xúc trong Nhân dân. Thưa các đồng chí! Thực tiễn và kết quả của công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong thời gian qua đã cho chúng tôi một số bài học kinh nghiệm sau: Một là, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị phải trên cơ sở kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, kiên định bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị là những vấn đề căn cốt của đổi mới chính trị, liên quan sống còn đến chế độ chính trị, phải trên cơ sở kiên định những vấn đề nguyên tắc mà vận dụng và đổi mới sáng tạo. Kiên định nguyên tắc, lập trường tư tưởng phải đi đôi với đấu tranh chống bảo thủ, trì trệ; đổi mới, sáng tạo phải gắn liền với chống cơ hội chính trị. Hai là, giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa ổn định, đổi mới và phát triển, giữa đổi mới chính trị và đổi mới kinh tế. Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị là nội dung cốt yếu của đổi mới chính trị, liên quan trực tiếp đến việc giữ vững ổn định chính trị - xã hội, tác động đến mọi mặt đời sống, quyết định tiền đồ sự 13 nghiệp cách mạng, gặp nhiều thách thức, do cả lực cản từ bên trong và chống phá từ bên ngoài của các thế lực thù địch và cơ hội chính trị, nên phải tiến hành bài bản, thận trọng, tránh nóng vội, chủ quan, nhưng khi đã có căn cứ vững chắc thì cần có quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt. Ba là, kết hợp giữa “xây” và “chống”, “xây” là nhiệm vụ cơ bản, lâu dài, “chống” là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách. “Xây” là công việc thường xuyên, lâu dài, xuất phát từ nhu cầu không ngừng hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm cho Đảng xứng đáng với vai trò lãnh đạo và trách nhiệm cầm quyền, Nhà nước thật sự của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân. “Chống” là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, bởi trước tình trạng suy thoái tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, phải có giải pháp đủ mạnh, xứng tầm để ngăn chặn, đẩy lùi, tạo môi trường cho phát triển bền vững. Dù “xây” hay “chống” đều phải tiến hành thận trọng, bài bản, chắc chắc, không được để các thế lực thù địch lợi dụng chống phá, gây bất ổn chính trị. Bốn là, đi đôi với giữ vững, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng phải tôn trọng, phát huy đầy đủ tính chủ động, tích cực của các tổ chức thành viên trong hệ thống chính trị. Giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng là vấn đề có tính nguyên tắc, là nhân tố quyết định, bảo đảm thành công của xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị. Đảng là hạt nhân lãnh đạo các tổ chức thành viên của hệ thống chính trị, nhưng không bao biện, làm thay, mà 14 phải coi trọng phát huy vai trò chủ động, tích cực của Nhà nước, của Mặt trận, các tổ chức chính trị - xã hội để thực hiện tốt các chức năng, nhiệm vụ. Năm là, huy động, lôi cuốn, phát huy vai trò của Nhân dân trong tham gia xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, phải “đưa chính trị vào giữa dân gian”1. Cách mạng là sự nghiệp của dân, do dân và vì dân, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị không phải là việc riêng của cán bộ, đảng viên, mà phải huy động, lôi cuốn Nhân dân tham gia bằng những cơ chế, mô hình phù hợp, từ đóng góp trí tuệ đến nguồn lực, từ tham gia quản lý nhà nước đến kiểm tra, giám sát. Có nhiều kênh phát huy quyền làm chủ của nhân dân, trong đó cần đặc biệt coi trọng vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội. Thưa các đồng chí! Những kết quả đã đạt được, những kinh nghiệm đã được đúc kết là những thuận lợi rất cơ bản. Nhưng tình hình thế giới đang thay đổi nhanh chóng, khó lường: diễn biến trên Biển Đông ngày càng phức tạp, cạnh tranh giữa các nước lớn tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, xung đột thương mại, chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch, chủ nghĩa dân túy, âm mưu “diễn biến hòa bình” và nhiều thách thức an ninh phi truyền thống ngày càng nổi lên gay gắt; chất lượng thể chế, chính sách, nguồn nhân lực vẫn còn khoảng cách so với yêu cầu của ____________ 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, t.5, tr.338. 15 thực tiễn. Các hiện tượng tiêu cực, quan liêu, tham nhũng, “lợi ích nhóm”, suy thoái tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cán bộ, đảng viên,... luôn là những thách thức cho xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Cơ hội và thách thức nêu trên đòi hỏi Đảng Cộng sản Việt Nam phải đặc biệt chú trọng tăng cường xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, trong đó tập trung vào một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau đây: Một là, tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị. Trên cơ sở nắm vững bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, bám sát thực tiễn để hoạch định đường lối chính trị đúng đắn và sáng suốt. Đường lối chính trị phải là sự kết tinh trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân; là thành quả của tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận, bảo đảm tính thống nhất giữa lý luận và thực tiễn; phản ánh ý chí, nguyện vọng của Nhân dân. Tính đúng đắn, sáng suốt của đường lối trong thời kỳ mới thể hiện ở việc khơi dậy và phát huy sức mạnh toàn dân tộc, tạo đột phá để đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững, bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân. Kiên định mục tiêu, lý tưởng của Đảng phải gắn liền với không ngừng rèn luyện bản lĩnh chính trị, lập trường giai cấp, nuôi dưỡng khát vọng vươn lên, khi gặp thuận lợi 16 không chủ quan, khi gặp khó khăn luôn bản lĩnh, thật sự tiền phong gương mẫu, xứng đáng với vai trò lãnh đạo và trách nhiệm cầm quyền. Hai là, đổi mới mạnh mẽ công tác tư tưởng, lý luận. Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức công tác tư tưởng, bảo đảm tính khoa học, thiết thực, kịp thời, hiệu quả; nâng cao tính chiến đấu, tính thuyết phục trong tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cương lĩnh, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Coi trọng lấy gương người tốt, việc tốt để tuyên truyền, giáo dục, tạo hiệu ứng tích cực, ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Bảo đảm an toàn, an ninh mạng, kịp thời ngăn chặn tin giả, xấu, độc. Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, cơ hội chính trị, làm thất bại âm mưu “diễn biến hòa bình”. Đổi mới tư duy lý luận, tiếp tục làm rõ những vấn đề lý luận - thực tiễn phát sinh trong quá trình đổi mới, hội nhập quốc tế, khẩn trương khắc phục một số mặt bất cập của công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, cung cấp luận cứ khoa học cho xây dựng, phát triển đất nước trong thời kỳ mới, hướng đến kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng (1930 - 2030), 100 năm thành lập nước (1945 - 2045). Ba là, đổi mới mạnh mẽ công tác tổ chức và công tác cán bộ. Tiếp tục kiện toàn, sắp xếp tổ chức bộ máy Đảng và hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, hoạt động 17 hiệu lực, hiệu quả. Rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm, mối quan hệ công tác của cấp ủy, chính quyền các cấp bảo đảm tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, phân định rõ thẩm quyền, khắc phục tình trạng bao biện, làm thay Nhà nước hoặc buông lỏng lãnh đạo. Xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực, uy tín ngang tầm nhiệm vụ. Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, làm tốt công tác đảng viên và bảo vệ chính trị nội bộ. Hoàn thiện quy định, quy chế làm rõ vai trò lãnh đạo của tập thể và trách nhiệm của cá nhân, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, tổ chức, cơ quan, đơn vị. Sàng lọc, thay thế những trường hợp suy thoái, yếu kém, không hoàn thành nhiệm vụ, vi phạm kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Bốn là, tăng cường rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thực dụng, “lợi ích nhóm”. Coi trọng xây dựng Đảng về đạo đức để cho Đảng thật sự là đạo đức, là văn minh. Hoàn thiện chế độ thực hành đạo đức cách mạng tự giác, có nền nếp; trau dồi ý thức tu dưỡng đạo đức cách mạng suốt đời; nâng cao năng lực đề kháng trước mọi cám dỗ; thống nhất giữa tư tưởng và hành động, giữa nói và làm; duy trì thường trực ý thức “tự soi”, “tự sửa” trên cơ sở đẩy mạnh tự phê bình và phê bình, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Thực hiện nghiêm quy định nêu gương, chức vụ càng cao 18 càng phải gương mẫu, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương. Tích cực đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, bệnh cơ hội, thực dụng, lợi ích nhóm. Xử lý nghiêm các vi phạm chuẩn mực đạo đức cách mạng của đảng viên, đồng thời cổ vũ, biểu dương các tấm gương đạo đức để tạo ảnh hưởng lan tỏa trong Đảng và xã hội. Năm là, tăng cường kiểm soát quyền lực; đề cao kỷ cương, kỷ luật; kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Tạo chuyển biến mạnh mẽ đối với công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng; hoàn thiện quy định, pháp luật bảo đảm đồng bộ giữa kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng với giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán của Nhà nước và giám sát xã hội; kết hợp cả phòng ngừa và xử lý vi phạm kỷ luật. Hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực đối với người đứng đầu cấp ủy, tổ chức, cơ quan, đơn vị trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao và giữ gìn đạo đức, lối sống. Đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy các cơ quan kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán, điều tra, công tố, xét xử bảo đảm đủ quyền năng bảo vệ pháp luật, giữ vững kỷ cương, kỷ luật. Kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí bằng cả hoàn thiện cơ chế phòng ngừa, ngăn chặn và chế tài xử lý nghiêm minh. Nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, tổ chức, cơ quan, đơn vị trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Sáu là, tiếp tục đổi mới, hoàn thiện hệ thống chính trị gắn với đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng. 19 Tập trung nghiên cứu, hoàn thiện mô hình tổng thể của hệ thống chính trị. Rà soát, kiện toàn bộ máy hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, khắc phục tình trạng trùng, chéo chức năng, nhiệm vụ. Đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước, tăng cường năng lực cầm quyền, không bao biện, làm thay, không buông lỏng lãnh đạo, tôn trọng vai trò chủ động của Nhà nước trong quản lý, điều hành, tuân theo pháp luật. Xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, bảo đảm đồng bộ cả lĩnh vực lập pháp, hành pháp và tư pháp, chính quyền Trung ương và địa phương; nêu cao sứ mệnh phục vụ Nhân dân; làm rõ mối quan hệ giữa Nhà nước, thị trường và xã hội. Kiện toàn tổ chức bộ máy của Quốc hội, nâng cao tính chuyên nghiệp, chất lượng của hoạt động lập pháp, giám sát tối cao và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước. Đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng nền hành chính liêm chính, hành động, phục vụ người dân và doanh nghiệp. Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội, tôn trọng nguyên tắc hiệp thương dân chủ trong tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc gắn với tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả đoàn kết, tập hợp, vận động Nhân dân, thực hiện giám sát và phản biện xã hội. Bảy là, phát huy vai trò của Nhân dân trong tham gia xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, tăng cường mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng và Nhà nước với Nhân dân. Quán triệt sâu sắc quan điểm cách mạng 20 là sự nghiệp của Dân, do Dân và vì Dân, việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh. Phải dựa vào Nhân dân để xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Đổi mới nội dung, phương thức tuyên truyền, vận động Nhân dân theo hướng thiết thực; lấy nhu cầu, lợi ích chính đáng của các tầng lớp Nhân dân làm động lực quan trọng cho vận động, tập hợp Nhân dân; hướng mạnh về cơ sở, chú ý những nhân tố mới, những cách làm sáng tạo, có ảnh hưởng lan tỏa, sâu rộng. Nêu cao trách nhiệm của cả hệ thống chính trị đối với công tác dân vận, tập trung làm tốt công tác dân vận của chính quyền, trọng tâm là hoàn thiện cơ chế, chính sách đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng chính đáng, hợp pháp của Nhân dân, chỉnh đốn lề lối, tác phong phục vụ Nhân dân của cán bộ, công chức, giải quyết hài hòa các quan hệ lợi ích. Nâng cao hiệu quả công tác tiếp xúc cử tri, giám sát, tiếp dân, đối thoại, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của Nhân dân. Đấu tranh mạnh mẽ với các hiện tượng thờ ơ, vô cảm, cửa quyền, hách dịch, nhũng nhiễu đối với Nhân dân. Tích cực đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội bảo đảm có trọng tâm, trọng điểm, thực chất, hiệu quả nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng, hợp pháp của Nhân dân. Thưa các đồng chí! Trước tình hình mới và trong điều kiện đang chuẩn bị đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội lần thứ XIII 21 của Đảng Cộng sản Việt Nam, cuộc hội thảo với chủ đề rất có ý nghĩa hôm nay giúp chúng tôi có dịp học tập những kinh nghiệm tốt từ phía các bạn, đồng thời chia sẻ những cách tiếp cận và bài học thực tiễn của Việt Nam. Chúng tôi tin tưởng rằng, cuộc hội thảo lần này sẽ đem lại những nhận thức mới, những kinh nghiệm bổ ích để vận dụng vào công tác tư tưởng, lý luận của mỗi Đảng, phục vụ cho sự nghiệp xây dựng, bảo vệ đất nước, vì hạnh phúc, phồn vinh của Nhân dân hai nước Việt Nam - Lào! Chúc cho hoạt động hợp tác trao đổi lý luận giữa hai Đảng ngày càng phát triển, thu được nhiều kết quả thiết thực, góp phần tăng cường quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai Đảng, hai Nhà nước và Nhân dân hai nước Việt Nam - Lào, mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững! Chúc các đồng chí Đoàn đại biểu Đảng Nhân dân cách mạng Lào có thêm những niềm vui và những ngày làm việc hiệu quả trên miền đất Quảng Bình tươi đẹp và mến khách! Xin trân trọng cảm ơn quý vị đại biểu, các đồng chí và các bạn! 22 XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ CỦA CHẾ ĐỘ DÂN CHỦ NHÂN DÂN TẠI LÀO TRONG TÌNH HÌNH MỚI Báo cáo đề dẫn KIKẸO KHẢYKHĂMPHỊTHUN* Kính thưa đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Trưởng Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam, Thưa các đồng chí đại biểu, các nhà nghiên cứu lý luận Việt Nam và Lào, Thưa các quý vị và khách quý, Hôm nay, chúng ta lại gặp nhau tại tỉnh Quảng Bình tươi đẹp và là một địa phương đang có sự phát triển toàn diện của Việt Nam, có dịp cùng nhau trao đổi những vấn đề lý luận, thực tiễn về công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị của hai Đảng trong tình hình mới. ____________ * Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên huấn Trung ương, Trưởng Đoàn đại biểu Đảng Nhân dân cách mạng Lào. 23 Thay mặt Đoàn đại biểu Đảng Nhân dân cách mạng Lào tham dự hội thảo lý luận, tôi xin chào mừng Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam, do đồng chí Võ Văn Thưởng làm Trưởng đoàn và nhiệt liệt hoan nghênh các đồng chí trong đoàn đại biểu của hai Đảng, hai Nhà nước Lào và Việt Nam, cùng toàn thể các đồng chí có mặt tại cuộc hội thảo quan trọng này. Xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành và sâu sắc tới các đồng chí, các cơ quan trung ương và địa phương liên quan của Việt Nam đã có sự chuẩn bị chu đáo, tiếp Đoàn đại biểu Lào của chúng tôi nồng hậu, thắm đượm tình đồng chí, anh em. Kính thưa các đồng chí và các vị khách quý! Hội thảo lý luận lần thứ bảy giữa hai Đảng chúng ta diễn ra trong bầu không khí chuẩn bị Đại hội Đảng của mỗi Đảng (Đại hội lần thứ XI của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào và Đại hội lần thứ XIII Đảng Cộng sản Việt Nam) và hai Đảng, Nhà nước Lào và Việt Nam đang đứng trước tình hình mới, có cả cơ hội và thách thức mới. Chủ đề hội thảo lý luận giữa hai Đảng lần này có ý nghĩa rất quan trọng đối với công tác Đảng và hệ thống chính trị ở hai nước Lào và Việt Nam. Trong suốt quá trình đổi mới, hai Đảng chúng ta đều trải qua quá trình triển khai thực hiện công tác này và có nhiều kinh nghiệm phong phú. Tôi tin tưởng rằng hội thảo lý luận giữa hai Đảng lần này sẽ trở thành diễn đàn trao đổi và chia sẻ kinh nghiệm, để tổng kết những vấn đề lý luận 24 và thực tiễn có ích cho việc củng cố năng lực lãnh đạo của hai Đảng chúng ta trong tình hình mới. Thay mặt Đoàn đại biểu của Đảng Nhân dân cách mạng Lào, tôi xin trình bày báo cáo với chủ đề “Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị của chế độ dân chủ nhân dân tại Lào trong tình hình mới”. I. NHẬN THỨC CỦA ĐẢNG NHÂN DÂN CÁCH MẠNG LÀO VỀ CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ TRONG SẠCH, VỮNG MẠNH Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị dưới chế độ dân chủ nhân dân trong tình hình mới là vấn đề quan trọng, cấp thiết, vì đây là nội dung cơ bản nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, tăng cường hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý Nhà nước, phát huy vai trò, tính chủ động của Mặt trận Lào xây dựng đất nước, các tổ chức chính trị - xã hội, hoàn thành mục tiêu xây dựng và phát huy chế độ dân chủ nhân dân, lãnh đạo đất nước thoát khỏi tình trạng nước kém phát triển, lạc hậu, từng bước tiến lên chủ nghĩa xã hội, làm cho việc thực hiện chế độ dân chủ xã hội chủ nghĩa, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân ngày càng đầy đủ, bảo đảm quyền lực thực sự thuộc về Nhân dân. Lý luận và thực tiễn cuộc đấu tranh cách mạng trong giai đoạn tiến hành cách mạng dân chủ đã khẳng 25 định vị trí, vai trò của Đảng Nhân dân cách mạng Lào: “sự lãnh đạo của Đảng là yếu tố bảo đảm mọi thắng lợi của cách mạng”. Đảng Nhân dân cách mạng Lào là lực lượng chính trị duy nhất lãnh đạo toàn dân vượt qua những khó khăn và thử thách, lãnh đạo sự nghiệp cách mạng giành được thắng lợi vẻ vang, tiếp tục đưa đất nước thoát khỏi tình trạng khó khăn, kém phát triển, tạo tiền đề từng bước xây dựng chủ nghĩa xã hội. Trong tình hình mới, chúng tôi tiếp tục khẳng định, “Đảng Nhân dân cách mạng Lào là đội quân tiên phong có tổ chức, là tổ chức chính trị cao nhất của giai cấp công nhân Lào, là đại biểu trung thành với quyền và lợi ích của giai cấp công nhân, Nhân dân lao động yêu nước và của toàn dân tộc”, “sự lãnh đạo của Đảng là yếu tố cơ bản bảo đảm cho đất nước phát triển phồn vinh”. Với tư cách là Đảng cầm quyền, Đảng Nhân dân cách mạng Lào thấy rõ các bộ phận khác trong cơ quan nhà nước, Mặt trận Lào xây dựng đất nước, các tổ chức chính trị - xã hội đều là thành tố cấu thành quan trọng trong hệ thống chính trị của chế độ dân chủ nhân dân. Cơ quan nhà nước có vai trò tổ chức triển khai, cụ thể hóa chủ trương, chính sách của Đảng và thực hiện quản lý, điều hành mọi hoạt động của xã hội theo Hiến pháp và pháp luật; đồng thời phát huy dân chủ trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội, bảo đảm quyền làm chủ của Nhân dân theo Hiến pháp và pháp luật. Mặt trận Lào xây dựng đất nước, các tổ chức quần chúng, các tổ chức 26 chính trị - xã hội có vai trò trong việc xây dựng khối đại đoàn kết hài hòa của các dân tộc, góp phần vào việc hoạch định và tổ chức thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng cũng như sự quản lý của Nhà nước, xây dựng Đảng, củng cố, hoàn thiện Nhà nước; bảo vệ lợi ích và quyền tự chủ của các tầng lớp Nhân dân, làm cho hoạt động của toàn bộ hệ thống chính trị có sự đoàn kết hài hòa, thống nhất dưới sự lãnh đạo của Đảng, bảo đảm ổn định chính trị, trật tự và an toàn xã hội. Từ sứ mệnh lịch sử và truyền thống vẻ vang của mình, cũng như đòi hỏi của việc thực hiện nhiệm vụ và mục tiêu xây dựng chế độ dân chủ nhân dân trong tình hình mới, Đảng Nhân dân cách mạng Lào không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu và tính tiên phong. Muốn đạt được mục tiêu đã nêu, Đảng phải tăng cường xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, vững chắc về chính trị, tư tưởng, tổ chức; thường xuyên đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng. Đồng thời, Đảng phải tập trung giải quyết những vấn đề cấp bách trong nội bộ Đảng đe dọa sự ổn định của Đảng cầm quyền và chế độ mới, nhất là vấn đề tiêu cực, suy thoái về đạo đức, phẩm chất chính trị của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Bên cạnh đó, Đảng kiên định và thực hiện phương châm: xây dựng Đảng và chế độ mới lấy chất lượng làm gốc, phối hợp chặt chẽ giữa việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng với việc tăng cường hiệu lực quản lý của Nhà nước, phát huy vai trò làm chủ của Mặt trận 27 Lào xây dựng đất nước, các tổ chức quần chúng và tổ chức xã hội. II. XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ CỦA CHẾ ĐỘ DÂN CHỦ NHÂN DÂN Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO THỜI GIAN QUA 1. Về hoạt động và thành tựu Trong sự nghiệp đổi mới, Đảng Nhân dân cách mạng Lào đã tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng Đảng và hệ thống chính trị của chế độ dân chủ nhân dân, tạo được sự chuyển biến tích cực. Trước hết, Đảng chúng tôi đã chủ động đề ra, hoàn thiện chủ trương, đường lối đổi mới về chính trị ngày càng phù hợp, tổ chức triển khai công tác xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, vững chắc; củng cố, hoàn thiện Nhà nước dân chủ nhân dân và tăng cường hiệu lực trong công tác quản lý nhà nước bằng pháp luật; đổi mới nội dung và hình thức hoạt động của Mặt trận Lào xây dựng đất nước, các tổ chức chính trị - xã hội; phát huy mạnh mẽ quyền làm chủ của Nhân dân. Bước vào quá trình xây dựng chế độ dân chủ nhân dân, xây dựng tiền đề để từng bước tiến lên chủ nghĩa xã hội, Đảng Nhân dân cách mạng Lào quan tâm đến công tác rút ra bài học kinh nghiệm từ thực tiễn, hoàn thiện chủ trương, đường lối ngày càng phù hợp với tình 28 hình thực tiễn của đất nước và xu thế chung của thế giới. Hội nghị Trung ương 5, khóa IV của Đảng là dấu mốc quan trọng của việc ban hành chính sách đổi mới. Chính sách này được ban hành thành chủ trương đổi mới toàn diện có nguyên tắc tại Đại hội Đảng lần thứ V năm 1991. Trong đó, đổi mới hệ thống chính trị dân chủ nhân dân là một nội dung quan trọng của đường lối đổi mới. Đảng Nhân dân cách mạng Lào nhận thức nội dung chủ yếu và các bước đổi mới hệ thống chính trị là công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện. - Về công tác xây dựng Đảng trong sự nghiệp đổi mới, với tư cách là trọng tâm (hạt nhân) của hệ thống chính trị, Đại hội Đảng lần thứ V (1991) đề ra chính sách “tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong hệ thống chính trị dân chủ nhân dân” bằng việc tập trung xây dựng và hoàn thiện chủ trương, chính sách lớn về định hướng phát triển của đất nước trong tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại; hoàn thiện vai trò, chức năng lãnh đạo của Đảng và chế độ hoạt động trong khuôn khổ pháp luật; tập trung tuyển chọn và đề bạt cán bộ của Đảng vào các chức vụ quan trọng trong bộ máy Nhà nước và các tổ chức quần chúng các cấp. Kể từ Đại hội Đảng lần thứ VI (1996) đến Đại hội Đảng lần thứ X (2016), Đảng tiếp tục khẳng định quan điểm về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong sự 29 nghiệp đổi mới và tăng cường nội dung công tác xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh nhằm đạt được mục tiêu nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu và tính tiên phong của Đảng trong hoàn cảnh mới. Để đạt được mục tiêu đã nêu, đại hội đảng các cấp đều phải xác định nhiệm vụ và biện pháp tăng cường, nâng cao chất lượng xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và lý luận; củng cố sự vững mạnh về tổ chức; nâng cao tính gương mẫu tiên phong của cán bộ, đảng viên; củng cố phương thức lãnh đạo của Đảng; củng cố, nâng cao chất lượng và hiệu quả trong công tác kiểm tra, đổi mới công tác cán bộ. Công tác xây dựng Đảng trong nhiệm kỳ Đại hội X có tính chất lành mạnh và tích cực hơn so với nhiệm kỳ qua, trong đó Ban Chấp hành Trung ương đã đánh giá, nêu rõ những tác động tiêu cực tới vai trò, uy tín của Đảng trong xã hội hoặc các rủi ro tới sự ổn định của chế độ mới. Đồng thời, Ban Chấp hành Trung ương đã chỉ đạo cuộc chỉnh đốn Đảng một cách sâu sắc, Hội nghị Trung ương 3 khóa X đã ban hành Nghị quyết về giải quyết bệnh quan liêu, phòng, chống tham ô, tham nhũng. Việc chú trọng, chủ động tự củng cố, sửa đổi đã làm cho Đảng có sự thay đổi tích cực, nhất là năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu, từng bước bảo đảm cho sự nghiệp đổi mới. Vai trò lãnh đạo của Đảng được tăng cường trong tất cả các lĩnh vực cũng như trong đời sống xã hội, sự tin tưởng của Nhân dân đối với Đảng không ngừng được nâng cao, làm cho Đảng Nhân dân cách mạng Lào 30 ngày càng phát triển cả về số lượng và chất lượng, trở thành lực lượng chính trị vững mạnh lãnh đạo toàn xã hội. Đến năm 2016, toàn Đảng có 21.052 tổ chức cơ sở đảng; 309.880 đảng viên, trong đó có 74.045 đảng viên nữ; số lượng quần chúng tiến bộ được kết nạp vào Đảng có xu hướng tăng lên hằng năm. Đội ngũ đảng viên, cán bộ trưởng thành và phần lớn tiến bộ về kiến thức, năng lực, tinh thần rèn luyện, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, phong cách sống trong sạch, có tinh thần phục vụ Nhân dân và tạo sự tin tưởng từ Nhân dân ngày càng cao. - Về củng cố hoàn thiện cơ quan nhà nước, Đảng đã xác định chính sách xây dựng Nhà nước trở thành Nhà nước của Dân, do Dân và vì Dân, quản lý bằng pháp luật. Trên cơ sở tư tưởng Cayxỏn Phômvihản về “xây dựng Nhà nước quản lý bằng pháp luật” đã được khởi xướng tại Hội nghị Trung ương 10 khóa IV, từ Đại hội Đảng lần thứ V đến Đại hội Đảng lần thứ VIII là thời gian triển khai chính sách xây dựng Nhà nước dân chủ nhân dân, quản lý bằng pháp luật, phát huy vai trò của các tổ chức quyền lực nhà nước, quy định về phân công trách nhiệm của các tổ chức quyền lực nhà nước (cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp); hoàn thiện và ban hành Hiến pháp, sửa đổi bổ sung các bộ luật; nghiên cứu và tiến hành cải cách hành chính nhà nước bằng việc chuyển từ hình thức tổ chức Hội đồng Bộ trưởng trước đây sang hình thức tổ chức Chính phủ; 31 chuyển từ Ủy ban hành chính các cấp sang chế độ cấp thủ trưởng, như: tỉnh trưởng, huyện trưởng; sắp xếp lại huyện, bản; nghiên cứu phân cấp quản lý theo ngành dọc và ngang của các cơ quan địa phương; về hệ thống Hội đồng nhân dân các cấp, đặt vấn đề xóa bỏ Hội đồng nhân dân cấp tỉnh và huyện, giữ lại Hội đồng nhân dân tối cao và Hội đồng nhân dân cấp bản hoặc xã. Tinh thần của chính sách đổi mới là nhằm bảo đảm cho bộ máy tổ chức hành chính tinh gọn và hoạt động có hiệu lực, hiệu quả, bảo đảm thực hiện đúng chức năng quản lý nhà nước của bộ máy các cấp. Trong giai đoạn từ Đại hội Đảng lần thứ VIII đến Đại hội Đảng lần thứ IX, Đảng đã đề ra chính sách hoàn thiện Nhà nước dân chủ nhân dân, từng bước “xây dựng Nhà nước quản lý bằng pháp luật” dưới sự lãnh đạo của Đảng, bằng việc tăng cường vai trò của Quốc hội; củng cố chính quyền hành chính cấp trung ương tinh gọn và thực hiện vai trò quản lý vĩ mô, củng cố cơ quan hành chính địa phương hoặc chính quyền địa phương có năng lực và sức mạnh hơn, tập trung vào việc phân cấp quản lý; củng cố hệ thống tòa án nhân dân và viện kiểm sát cấp huyện ngày càng vững mạnh, đã đòi hỏi phải sửa đổi, bổ sung hệ thống pháp luật và quy chế quản lý của Nhà nước phù hợp với cơ chế thị trường. Đại hội Đảng lần thứ IX đã nhấn mạnh vấn đề phân chia nhiệm vụ phụ trách giữa cơ quan quyền lực nhà nước, thúc đẩy thực hiện chính sách “xây dựng tỉnh 32 thành đơn vị chiến lược, xây dựng huyện thành đơn vị vững mạnh toàn diện, xây dựng bản thành đơn vị phát triển”, nhấn mạnh vấn đề chất lượng nhân sự, thực hiện phương châm đột phá trong việc giải quyết chế độ thể chế hành chính, quản lý. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X đã thay đổi chủ trương xây dựng “Nhà nước pháp luật” thành “xây dựng Nhà nước quản trị bằng pháp luật”. Chính vì chưa có sự nghiên cứu và thống nhất về mặt quan điểm, nên đã tiếp tục xác định nhiệm vụ nâng cao hiệu lực trong công tác quản lý nhà nước bằng pháp luật để tạo sự vững chắc cho Nhà nước dân chủ nhân dân. Trong khóa X, Ban Chấp hành Trung ương đã tăng cường củng cố hoàn thiện Nhà nước dân chủ nhân dân, Hội nghị Trung ương 6 khóa X đã nghiên cứu, ban hành Nghị quyết về nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, quản lý xã hội bằng pháp luật; Hội nghị Trung ương 8 khóa X đã chỉ đạo việc phân cấp quản lý giữa trung ương và địa phương, vấn đề thi hành án theo quy trình tư pháp. Quốc hội là cơ quan lập pháp ngày càng được củng cố và hoàn thiện. Quốc hội khóa VIII (2016 - 2021) đã sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2015, xây dựng và sửa đổi, bổ sung được 130 bộ luật phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng. Tính đến năm 2018 cả nước có 18 đơn vị hành chính cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (tỉnh Xayxổmbun mới được thành lập), có 3 thành phố trực thuộc tỉnh, 148 huyện và 8.448 bản. Cơ quan hành 33 pháp bao gồm Chính phủ có 18 bộ và 3 cơ quan ngang bộ; tòa án nhân dân và viện kiểm sát nhân dân có hệ thống tổ chức từ trung ương đến huyện; lực lượng vũ trang, được tổ chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật. Các nhân sự trong hệ thống tòa án và viện kiểm sát nhân dân cấp trung ương, cấp miền, tỉnh và khu vực được đào tạo và bồi dưỡng, bảo đảm thực hiện chức năng, vai trò, nhiệm vụ xem xét, giải quyết các vụ án đến tận cơ sở, gọn nhẹ, nhanh chóng, minh bạch, công bằng, là nơi tôn nghiêm và được Nhân dân ngày càng tin tưởng. - Đảng nâng cao vai trò của tổ chức đoàn thể và các tổ chức xã hội trong việc xây dựng khối đại đoàn kết hòa thuận, thống nhất của Nhân dân các bộ tộc, đổi mới tổ chức và nội dung hoạt động của các tổ chức quần chúng. - “Phát huy quyền làm chủ của Nhân dân một cách mạnh mẽ”, lãnh đạo Nhà nước nghiên cứu, xác định quyền, lợi ích và nghĩa vụ của công dân theo Hiến pháp và pháp luật; đồng thời, xác định phạm vi và trách nghiệm của bộ máy nhà nước, phòng và chống bệnh quan liêu, “quan cố cách mạng”, biểu hiện đặc quyền, lợi dụng chức vụ và lợi ích của cán bộ, phòng, chống tham ô và lãng phí tài sản công, thực hiện pháp luật xuyên suốt đối với mọi công dân, không miễn trừ một tổ chức nào trong hệ thống chính trị, tất cả các tổ chức trong hệ thống chính trị phải đặt dưới pháp luật, “không ai sống ngoài pháp luật”. 34 - Đảng Nhân dân cách mạng Lào đặc biệt coi trọng và quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị dân chủ nhân dân cấp cơ sở ở địa phương. Trong thời gian qua, Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương đã ban hành các nghị quyết, chỉ thị về công tác xây dựng cơ sở chính trị gắn với việc phát triển nông thôn toàn diện và xóa nghèo của Nhân dân. Việc này làm cho cơ sở chính trị có sự vững mạnh, là lực lượng chủ yếu trong tổ chức thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và đạt được thành tựu trong nhiều mặt, trở thành tiền đề cho việc xây dựng, phát triển chế độ dân chủ nhân dân từ cơ sở. 2. Một số hạn chế, khuyết điểm - Tổ chức bộ máy và hoạt động của hệ thống chính trị Lào hiện nay, tuy đã có sự đổi mới, củng cố hoàn thiện trong thời gian khá dài, nhưng còn nhiều hạn chế, nhất là tổ chức bộ máy cồng kềnh, thiếu hiệu lực, hiệu quả; chức năng, nhiệm vụ của một số tổ chức chưa rõ ràng; cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ trong thực hiện còn phức tạp. - Công tác xây dựng Đảng, đào tạo cán bộ còn một số mặt chưa sâu sắc và chưa đáp ứng được đòi hỏi của nhiệm vụ chính trị trong điều kiện mới. Một số cán bộ, đảng viên còn thiếu tính gương mẫu tiên phong, suy thoái về ý chí, tư tưởng, đạo đức, vi phạm pháp luật và Điều lệ Đảng, quan liêu, tham ô lãng phí, phá hoại vai 35 trò và uy tín của Đảng cầm quyền. Việc xây dựng Đảng về tổ chức còn hạn chế, một số cấp ủy đảng, bộ ngành cấp trung ương và địa phương chưa thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, phân công phân nhiệm chưa rõ ràng; việc phát huy dân chủ trong Đảng và quyền làm chủ của đảng viên còn thiếu cơ chế thực thi rõ ràng. Việc lãnh đạo, chỉ đạo công việc và cán bộ liên quan chưa nghiêm, còn có tình trạng “không làm cũng được”; việc đánh giá, sử dụng, đề bạt cán bộ, đảng viên còn cả nể, họ hàng, bè phái; sự thay thế những cán bộ thiếu năng lực, vi phạm Điều lệ Đảng, pháp luật của Nhà nước, người mất uy tín chưa làm tốt; cuộc đấu tranh trong Đảng cũng như tự phê bình và phê bình có xu hướng giảm, việc thực thi kỷ luật đối với người vi phạm chưa kiên quyết và nghiêm khắc. Phương thức lãnh đạo trong điều kiện Đảng cầm quyền chưa được củng cố kịp thời; thiếu cơ chế, chính sách một cách đồng bộ, khoa học nhằm chủ động phòng, chống các hành vi vi phạm. - Quản lý Nhà nước, quản lý xã hội còn nhiều mặt chưa nghiêm và chưa có hiệu lực như quy định của pháp luật. Việc cung cấp dịch vụ xã hội của các cơ quan nhà nước các cấp chưa thuận tiện và minh bạch; hệ thống bộ máy tổ chức còn cồng kềnh, thiếu hiệu lực, quan liêu; các quy chế và cơ chế hoạt động còn có khe hở cho những kẻ cơ hội tham ô, tham nhũng; công chức trong bộ máy nhà nước ngày càng tăng; cơ chế, chất lượng của cán bộ, công 36 chức còn nhiều khiếm khuyết điểm; việc bố trí, sắp xếp cán bộ, công chức các cấp chưa phù hợp (cấp huyện còn thiếu cả về số lượng và chất lượng). - Việc xây dựng quy chế, cơ chế quan hệ giữa Đảng và hệ thống chính trị còn hạn chế; việc thực hiện chế độ kiêm nhiệm trong tổ chức và cá nhân giữa chức vụ trong Đảng và Nhà nước còn nhiều vấn đề khó khăn, không phân biệt được phạm vi trách nhiệm giữa công việc của Đảng và Nhà nước, trách nhiệm giữa bí thư và bộ trưởng, tỉnh trưởng, huyện trưởng; việc thực hiện vai trò, nhiệm vụ còn nặng về quản lý hành chính Nhà nước, coi nhẹ công tác lãnh đạo của Đảng. - Việc đổi mới nội dung và hình thức hoạt động của Mặt trận Lào xây dựng đất nước, các tổ chức chính trị - xã hội còn chậm, mang tính hành chính; việc tổ chức các hoạt động và phong trào chưa nhiều. 3. Một số bài học kinh nghiệm Một là, công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị phải luôn kiên định đổi mới về mặt chính trị, phát triển và sáng tạo phù hợp với yêu cầu của tình hình mới. Hai là, công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị vừa được tiến hành vừa sâu sắc, toàn diện trên tất cả các bộ phận cấu thành của hệ thống chính trị, vừa có trọng điểm, nhất là giải quyết vấn đề cấp bách, có tính nguy hiểm đối với Đảng và chế độ mới. 37 Ba là, công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị phải đặt trong thế chủ động, có tính tăng cường, tiến hành một cách mạnh mẽ với quyết tâm chính trị cao, nhất là việc giải quyết vấn đề cấp bách nhất mà cán bộ, đảng viên và Nhân dân trông chờ. Những vấn đề chưa rõ ràng, phải khẩn trương nghiên cứu, thử nghiệm và tổng kết thực tiễn để làm sáng tỏ, có bước đi thích hợp, không nóng vội, chủ quan, duy ý chí. Bốn là, công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong từng giai đoạn phải bảo đảm tăng cường đoàn kết thống nhất trong Đảng, nhất là ở các cơ quan lãnh đạo của Đảng các cấp; tăng cường đoàn kết hòa thuận giữa các dân tộc, các giai cấp và tầng lớp, bảo đảm ổn định tình hình chính trị, an ninh và trật tự, an toàn xã hội. III. XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ CỦA CHẾ ĐỘ DÂN CHỦ NHÂN DÂN Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO TRƯỚC TÌNH HÌNH MỚI Tình hình mới đang đặt ra những đòi hỏi đối với công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị của chế độ dân chủ nhân dân ở Lào. Tình hình quốc tế thay đổi nhanh chóng, phức tạp, khó đoán định: các nước lớn tác động mạnh mẽ tới quan hệ quốc tế, chiến tranh thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ; sáng kiến “Vành đai, Con đường”, chính sách “cộng 38 đồng chung vận mệnh” của Đảng Cộng sản Trung Quốc, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin đã thúc đẩy nhanh chóng và làm cho quá trình toàn cầu hóa trở nên sâu sắc hơn, làm thay đổi nếp sống một cách nhanh chóng và toàn diện, các quan hệ xã hội của mỗi dân tộc, mỗi địa phương không còn gói gọn trong phạm vi địa lý của đất nước hoặc biên giới lãnh thổ. Việc thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch... đã và đang tác động vào công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Vì vậy, công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong tình hình mới phải tiếp tục được tăng cường, chủ động và quyết tâm cao. 1. Tiếp tục tăng cường xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh và vững chắc, bảo đảm năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng và tính gương mẫu tiên phong, xứng đáng là hạt nhân lãnh đạo của hệ thống chính trị dân chủ nhân dân Trong tình hình mới, Đảng Nhân dân cách mạng Lào phải tập trung tổ chức thực hiện một số công việc như: Thứ nhất, tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đảng ủy các cấp, các thủ trưởng phải là người thấm nhuần sâu sắc chủ trương, đường lối, kế hoạch, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, pháp luật của Nhà nước để tuyên truyền, giáo 39 dục cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân có nhận thức sâu sắc và sẵn sàng tham gia thực hiện hiệu quả. Thứ hai, tăng cường rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, phòng, chống chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa cơ hội. Trung ương và các cấp ủy phải coi trọng và gương mẫu trong việc rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa cơ hội. Từng cán bộ, đảng viên phải giác ngộ, bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất, đạo đức, phong cách sống; có kế hoạch bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, phẩm chất chính trị, phong cách sống của mình; kiên quyết đấu tranh với âm mưu và hoạt động “diễn biến hòa bình” của kẻ thù, chủ động phòng, chống “tự diễn biến”, ngăn chặn sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức cách mạng, phong cách sống của cán bộ, đảng viên, giữ gìn vững chắc đoàn kết thống nhất trong Đảng và trong xã hội. Thứ ba, củng cố tổ chức bộ máy các cấp trong sạch, vững mạnh trên cơ sở thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ vững chắc và nghiêm túc. Tiếp tục củng cố tổ chức bộ máy các cấp, nghiên cứu củng cố vai trò, nhiệm vụ của các tổ chức đảng ở các bộ, ngành cấp trung ương và địa phương, phù hợp với vai trò hạt nhân của hệ thống chính trị; thường xuyên đánh giá và củng cố bộ máy tổ chức đảng, quan tâm chỉnh đốn những cấp ủy còn yếu kém. Coi trọng việc nâng cao 40 chất lượng sinh hoạt chính trị của tổ chức đảng, nói và làm theo nghị quyết; phát huy dân chủ trong sinh hoạt Đảng của chi bộ, ban cán sự đảng cơ sở, cấp ủy các cấp đến Ban Chấp hành Trung ương, Ban Bí thư, Bộ Chính trị Trung ương Đảng trong việc thực thi Điều lệ của Đảng, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, phòng, chống bệnh quan liêu, chia rẽ trong nội bộ Đảng, làm việc không tuân theo nguyên tắc; phòng, chống những vi phạm Điều lệ của Đảng, vi phạm dân chủ, không tôn trọng Hiến pháp và pháp luật của Nhà nước. Nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng và sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng, tạo được sự biến đổi chất lượng rõ ràng trong hoạt động của các tổ chức cơ sở đảng, tập trung xây dựng cơ sở đảng ở các đơn vị và doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có cổ phần nước ngoài, quan tâm đào tạo, bồi dưỡng đảng ủy viên, chi ủy viên. Đồng thời, nâng cao chất lượng đảng viên và tăng cường công tác quản lý đảng viên và phát triển Đảng, bảo đảm chất lượng của đảng viên theo quy định, Điều lệ Đảng, kiên quyết đưa người không xứng đáng ra khỏi Đảng. Thứ tư, thực hiện sinh hoạt đảng, chế độ tự phê bình và phê bình một cách thường xuyên, sâu sắc, có chất lượng. Cán bộ, đảng viên đang đảm nhiệm chức vụ lãnh đạo, quản lý chủ chốt phải làm gương cho cấp dưới, dám nhìn sự thật, dám tự phê bình và phê bình, tự sửa chữa, 41 nâng cao chất lượng, không để vấn đề tiêu cực chi phối đạo đức, phong cách sống của cán bộ, đảng viên. Đồng thời, phải giải quyết, thi hành kỷ luật đối với cán bộ, đảng viên suy thoái về phẩm chất chính trị, đạo đức, phong cách sống, rơi vào chủ nghĩa cá nhân, quan liêu, tham ô, tham nhũng. Thứ năm, tăng cường công tác cán bộ, giải quyết vấn đề về chất lượng cán bộ. Tiếp tục đổi mới nội dung và phương pháp thực hiện công tác cán bộ, xuất phát từ công tác quy hoạch, đào tạo và bồi dưỡng, nâng cao công tác bố trí sắp xếp, luân chuyển và công tác quản lý, sử dụng, công tác giám sát đánh giá và thực hiện chính sách đối với cán bộ; đặc biệt coi trọng công tác đào tạo và bồi dưỡng nâng cao trình độ cán bộ, coi tiêu chuẩn kiến thức về chủ trương của Đảng, quan điểm lập trường chính trị và đạo đức cách mạng là ưu tiên, lấy kiến thức, năng lực phấn đấu và phong cách làm việc là quan trọng. Thứ sáu, tăng cường hiệu quả và hiệu lực của công tác kiểm tra, coi đây là công cụ, biện pháp sắc bén trong công tác phòng, chống và giải quyết các hiện tượng tiêu cực làm cho Đảng trong sạch và được nhân dân tin tưởng. 2. Tiếp tục củng cố, hoàn thiện Nhà nước dân chủ nhân dân quản lý bằng pháp luật, là Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân và thực sự vì Nhân dân Một là, củng cố, hoàn thiện Nhà nước dân chủ nhân 42 dân, quản lý bằng pháp luật, nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân; quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân; quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công và phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Nhà nước tổ chức và hoạt động trên cơ sở Hiến pháp, pháp luật và bảo đảm cho Hiến pháp và pháp luật giữ được vị trí, vai trò trong việc điều chỉnh các mối quan hệ trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Nhà nước coi trọng và bảo đảm quyền lợi cơ bản của công dân; nâng cao trách nhiệm pháp luật của Nhà nước và công dân, phát huy dân chủ đi đôi với việc tăng cường kỷ luật. Nhà nước dân chủ nhân dân Lào do Đảng Nhân dân cách mạng Lào duy nhất lãnh đạo, có sự giám sát, kiểm tra của xã hội và Nhân dân thông qua Mặt trận Lào xây dựng đất nước, các tổ chức chính trị - xã hội. Hai là, tiếp tục nghiên cứu, cải cách cơ quan hành chính, quyết tâm tập trung giải quyết vấn đề của tổ chức bộ máy nhà nước theo hướng tinh gọn, có hiệu lực và hiệu quả. Nghiên cứu, cải cách tổ chức, bộ máy của các bộ, ngành và tổ chức bộ máy của Đảng tinh gọn; đẩy mạnh việc củng cố, hoàn thiện cơ quan hành chính địa phương cho vững mạnh theo hướng ba xây; củng cố, hoàn thiện bộ máy hành chính địa phương phù hợp hơn, có quy mô to - nhỏ tương đương nhau, một tỉnh bao gồm bao nhiêu huyện; một huyện có bao nhiêu bản, để làm 43 cơ sở cho việc bố trí công chức không quá chênh lệnh; tập trung củng cố bộ máy chính quyền cấp huyện và bản có sự thay đổi rõ nét, có năng lực thực hiện vai trò, nhiệm vụ tốt hơn. Ba là, quyết tâm giải quyết các vấn đề phân cấp quản lý, phân công trách nhiệm giữa các ngành Trung ương và cơ quan hành chính địa phương theo Nghị quyết Trung ương 8 khóa X, tạo sự đột phá thực sự. Đồng thời, quan tâm giải quyết các hạn chế trong cơ chế kiêm nhiệm chức vụ trong Đảng và Nhà nước, vốn là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng phương thức lãnh đạo, quản lý quan liêu, tham ô, tham nhũng. Bốn là, quyết tâm giải quyết vấn đề chất lượng cán bộ, công chức và giảm thiểu số lượng công chức cho phù hợp, bảo đảm không ảnh hưởng tới hiệu quả công việc; giải quyết những hạn chế trong công tác quản lý công chức, nhất là việc phân bổ chỉ tiêu công chức hằng năm, phải phù hợp, tập trung giải quyết chất lượng nhân sự cấp huyện cả về số lượng và chất lượng, tạo sự đổi mới rõ nét. Năm là, thúc đẩy công tác củng cố lĩnh vực tư pháp, xây dựng hệ thống tư pháp trong sạch, vững mạnh, đủ năng lực bảo vệ sự công bằng, tôn trọng và bảo vệ quyền của công dân. Triển khai và thực hiện phương châm chỉ đạo của Đảng đã đề ra trong Hội nghị Trung ương 8 khóa X. Hoàn thiện tổ chức bộ máy tư pháp, bảo đảm tính đồng bộ, nâng cao tính khách quan, đúng đắn 44 theo pháp luật của từng cơ quan và chức danh tư pháp; bố trí, hoàn thiện tổ chức và hoạt động của tòa án, viện kiểm sát, cơ quan điều tra theo hướng gọn nhẹ; quy định rõ hoạt động chuyên môn trong việc đấu tranh phòng, chống tội phạm. Nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và phẩm chất chính trị, đạo đức của đội ngũ cán bộ lĩnh vực tư pháp. 3. Rà soát, củng cố và hoàn thiện tổ chức, hoạt động của cơ quan Mặt trận Lào xây dựng đất nước, các tổ chức chính trị - xã hội theo hướng tinh gọn, chức năng, vai trò nhiệm vụ rõ ràng, không trùng với các cơ quan khác trong hệ thống chính trị - Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, đổi mới cơ chế tài chính nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan đó tăng cường tính tự chủ trong hoạt động, gần gũi với Nhân dân; thực hiện chế độ phân công, quy định về việc giám sát, kiểm tra, đánh giá xã hội một cách có hiệu quả; thực hiện cơ chế để Nhân dân tham gia góp ý kiến đối với công tác xây dựng Đảng, chính quyền. - Củng cố, hoàn thiện Mặt trận Lào xây dựng đất nước, các tổ chức chính trị - xã hội để xứng đáng là đại diện cho lợi ích của các tầng lớp Nhân dân, có quyền và trách nhiệm tham gia công việc của Đảng và Nhà nước, vận động xây dựng “phong trào yêu nước và phát triển”, góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh. 45 - Thúc đẩy, củng cố, hoàn thiện tổ chức và hoạt động của Mặt trận Lào xây dựng đất nước, các tổ chức chính trị - xã hội ở cấp cơ sở trở thành đơn vị phát triển theo hướng ba xây mà Đảng đã đề ra. Các đồng chí thân mến! Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị của hệ thống dân chủ nhân dân ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào là vấn đề khá rộng và sâu sắc. Trong phạm vi báo cáo này, tôi không thể giới thiệu được hết những vấn đề cụ thể, bao trùm các góc độ. Chúng ta còn được nghe một số báo cáo đi sâu từng vấn đề từ các nhà khoa học trong Đoàn Lào và trao đổi ý kiến giữa hai đoàn đại biểu. Các đồng chí sẽ thấy được cụ thể hơn và làm cho nội dung của vấn đề trở nên phong phú và sâu sắc thêm. Chúc các đồng chí trong Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam, Đoàn đại biểu Đảng Nhân dân cách mạng Lào và các đồng chí tham dự hội thảo sức khỏe, hạnh phúc và thành công trong công tác. Chúc tình hữu nghị vĩ đại, tình đoàn kết đặc biệt và sự hợp tác toàn diện giữa Lào - Việt Nam mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững. Chúc hội thảo thành công tốt đẹp. Xin cảm ơn! 46 XÂY DỰNG ĐẢNG VỀ CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNG Ở VIỆT NAM TRONG ĐIỀU KIỆN HIỆN NAY GS.TS. TẠ NGỌC TẤN* Sau hơn 30 năm thực hiện đường lối đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng, công cuộc xây dựng và phát triển đất nước của Việt Nam đã thu được những thành tựu to lớn, có nghĩa lịch sử, thế và lực, sức mạnh tổng hợp của đất nước tăng lên, uy tín quốc tế của đất nước được nâng cao. Đời sống của Nhân dân được cải thiện một cách cơ bản cả về vật chất và tinh thần. Từ một dải đất nghèo nàn, lạc hậu, bị tàn phá trong chiến tranh, bộ mặt đất nước đã được hồi sinh, đổi mới, mỗi ngày một to đẹp, đàng hoàng hơn. Nền kinh tế đất nước đang chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ chiều rộng sang chiều sâu, phát triển kinh tế tri thức, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Những thời cơ rộng lớn, vận hội tốt đẹp đang mở ra cho sự phát triển đất nước, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. ____________ * Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương. 47 Tuy nhiên, trước mắt Việt Nam vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức đang đặt ra. Nền kinh tế đất nước phát triển chưa thật bền vững, năng suất lao động còn thấp, sức cạnh tranh chưa cao. Nhiều vấn đề hạn chế trong tổ chức, vận hành bộ máy Đảng, Nhà nước, vẫn chưa được khắc phục triệt để. Một số hiện tượng tiêu cực trong đời sống xã hội còn ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, quản lý đất nước và lòng tin của Nhân dân. Mặt khác, cục diện chung của thế giới và khu vực đang thay đổi nhanh chóng, phức tạp, diễn biến khó lường. Những vấn đề toàn cầu như an ninh năng lượng, an ninh mạng, thiên tai, dịch bệnh, khủng bố ngày càng phức tạp. Chủ nghĩa dân tộc cực đoan, chủ nghĩa dân túy, cạnh tranh thương mại, tranh đoạt nguồn tài nguyên, tranh chấp lãnh thổ, biển đảo giữa các quốc gia và nhiều vấn đề an ninh phi truyền thống ngày càng gay gắt. Trong bối cảnh đó, công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng trở thành một nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa sống còn không chỉ đối với tổ chức đảng, mà còn đối với đất nước, chế độ và đối với sự nghiệp bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Bài viết này sẽ tập trung làm rõ nội dung công tác xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam về chính trị, tư tưởng với 3 vấn đề sau: (i) Vấn đề xây dựng và thực hiện đường lối cách mạng, (ii) Vấn đề nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, phát triển sáng tạo lý luận, (iii) Vấn đề đổi mới nội dung, phương pháp, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng. 48 I. XÂY DỰNG VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN THÀNH CÔNG ĐƯỜNG LỐI CÁCH MẠNG LÀ VẤN ĐỀ TRUNG TÂM CỦA XÂY DỰNG ĐẢNG VỀ CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNG Từ thực tiễn cách mạng Việt Nam, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) đã chỉ ra bài học kinh nghiệm lớn đầu tiên là “nắm vững ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội... Độc lập dân tộc là điều kiện tiên quyết để thực hiện chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa xã hội là cơ sở bảo đảm vững chắc cho độc lập dân tộc”1. Đây cũng chính là mục tiêu hướng tới của toàn bộ sự nghiệp cách mạng do Đảng lãnh đạo, là cơ sở nền tảng quyết định cho Đảng xây dựng, tổ chức thực hiện đường lối trong các giai đoạn cách mạng. 1. Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng đường lối cách mạng Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là mục tiêu nhất quán, kiên định đồng thời cũng là đường lối chung, thống nhất quan trọng nhất của Đảng Cộng sản Việt ____________ 1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.8-9. 49 Nam ngay từ những ngày đầu mới thành lập. Trên cơ sở đường lối chung ấy, Đảng Cộng sản Việt Nam đã vận dụng sáng tạo và không ngừng phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phù hợp với đặc điểm tình hình, bối cảnh lịch sử, xã hội của từng thời kỳ; kế thừa và phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc; tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại, học hỏi và vận dụng hợp lý kinh nghiệm quốc tế để xây dựng đường lối, đề ra những chủ trương, kế sách thích hợp lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Đường lối đổi mới do Đại hội lần thứ VI của Đảng Cộng sản Việt Nam đề ra là một biểu hiện tiêu biểu cho lập trường kiên định mục tiêu cách mạng và sự sáng tạo của Đảng trong nhận thức, phát triển lý luận. Vượt qua những định kiến, khuôn mẫu trong nhận thức về chủ nghĩa xã hội đương thời, lần đầu tiên, Đảng Cộng sản Việt Nam đã quyết định phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, sản xuất hàng hóa, mở rộng các điều kiện kinh doanh, thu hút nguồn vốn đầu tư từ nước ngoài. Đường lối đổi mới đã mở ra một thời kỳ phát triển mạnh mẽ của đất nước, mang lại những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, cải thiện cơ bản đời sống Nhân dân, góp phần củng cố chế độ, tăng cường tiềm lực bảo vệ Tổ quốc. Ngày nay, trong điều kiện mới, khi mô hình chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Liên Xô và Đông Âu đã tan rã, 50 cuộc cách mạng khoa học - công nghệ trong lĩnh vực công nghệ thông tin và quá trình toàn cầu hóa cùng những vấn đề của an ninh phi truyền thống đang đặt nhân loại trước nhiều khó khăn và thuận lợi đan xen, những thời cơ và thách thức phức tạp, ảnh hưởng mạnh mẽ đến mỗi quốc gia, dân tộc. Các nước với các chế độ chính trị và trình độ phát triển khác nhau cùng tồn tại, vừa hợp tác, vừa cạnh tranh gay gắt vì lợi ích quốc gia, dân tộc. Trong điều kiện ấy, Đảng Cộng sản Việt Nam kiên định khẳng định: “Theo quy luật tiến hóa của lịch sử, loài người nhất định sẽ tiến tới chủ nghĩa xã hội”. Đảng xác định mô hình chủ nghĩa xã hội mà Nhân dân Việt Nam xây dựng là xã hội có tám đặc trưng: dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; do Nhân dân làm chủ; có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp; có nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; con người có cuộc sống tự do, ấm no, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện; các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển; có Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân do Đảng Cộng sản lãnh đạo; có quan hệ hữu nghị, hợp tác với các nước trên thế giới. Mô hình chủ nghĩa xã hội Việt Nam là kết tinh kinh nghiệm trong quá trình cách mạng, thể hiện lập trường kiên định con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội, sự phát 51 triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin trong điều kiện cụ thể của đất nước. Đây cũng là kết quả của những nhận thức lý luận mới của Đảng trên cơ sở những bài học kinh nghiệm từ mô hình chủ nghĩa xã hội hiện thực đã có trên thế giới, cũng như từ đặc điểm của thời đại hiện nay. Để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, Đảng Cộng sản Việt Nam xác định những phương hướng cơ bản xây dựng, phát triển đất nước dựa trên bốn trụ cột chính sách là: xây dựng Đảng là then chốt; phát triển kinh tế - xã hội là trung tâm; xây dựng văn hóa, con người làm nền tảng tinh thần, động lực phát triển kinh tế - xã hội; tăng cường quốc phòng, an ninh là trọng yếu, thường xuyên. Đồng thời, Đảng yêu cầu trong quá trình thực hiện đường lối đó phải chú trọng nắm vững và giải quyết tốt một loạt mối quan hệ lớn, trong đó có các mối quan hệ giữa đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị, giữa tuân theo các quy luật thị trường và bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa, giữa Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý và Nhân dân làm chủ,... Đường lối xây dựng, phát triển đất nước của Đảng Cộng sản Việt Nam đã và đang được triển khai, cụ thể hóa thành các chính sách, quyết định quản lý, đang được thực thi có hiệu quả, mang lại những kết quả to lớn, toàn diện. 52 2. Lãnh đạo xây dựng hệ thống chính trị, hệ thống thể chế bảo đảm kiên định và thực hiện thành công đường lối cách mạng của Đảng Thứ nhất, xây dựng bộ máy tổ chức đảng và hệ thống chính trị. Công tác tổ chức bộ máy hệ thống chính trị trong những năm qua đã có nhiều đổi mới về nhận thức, không ngừng hoàn thiện, bảo đảm vai trò lãnh đạo của Đảng, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, đứng trước yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ mới, tổ chức bộ máy của Đảng, Nhà nước và các đoàn thể nhân dân có nhiều hạn chế do điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước đã có những thay đổi to lớn, yêu cầu cách mạng trong giai đoạn sắp tới cũng đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, phức tạp. Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương khóa XII đã xác định công tác xây dựng, hoàn thiện tổ chức bộ máy hệ thống chính trị của đất nước trong thời kỳ tới tập trung vào hai mục tiêu chung. Thứ nhất, “tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nhằm tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước và chất lượng hoạt động của mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội; phát huy 53 quyền làm chủ của Nhân dân”1. Thứ hai, “tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại, nâng cao chất lượng, sử dụng hiệu quả đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; giảm chi thường xuyên và góp phần cải cách chính sách tiền lương”2. Các nhiệm vụ, giải pháp hoàn thiện tổ chức bộ máy hệ thống chính trị tập trung vào các vấn đề: thống nhất nguyên tắc Đảng lãnh đạo xây dựng tổ chức bộ máy hệ thống chính trị; nghiên cứu xây dựng và thực hiện mô hình tổng thể phù hợp yêu cầu điều kiện mới; rà soát, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, cơ chế vận hành của tổ chức bộ máy hệ thống chính trị; cải cách hành chính, đổi mới công nghệ trong hoạt động, đổi mới chính sách phân bổ ngân sách chi thường xuyên; làm tốt công tác giáo dục tư tưởng, tạo đồng thuận xã hội trong đổi mới tổ chức bộ máy hệ thống chính trị. Thứ hai, xây dựng và không ngừng hoàn thiện hệ thống thể chế phát triển, trong đó thể chế chính trị là trung tâm. Đó chính là việc đổi mới, hoàn thiện các điều kiện bảo đảm thi hành trên thực tế hệ thống quy định pháp lý, chế độ hoạt động và chính sách bảo đảm cho hệ thống chính trị và hệ thống kinh tế của đất nước vận hành thông suốt, hiệu lực, hiệu quả theo đúng nguyên ____________ 1, 2. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2017, tr.45-46. 54 tắc, yêu cầu và mục đích đặt ra, phát huy được tính chất ưu việt của chế độ, giảm thiểu tối đa những ảnh hưởng tiêu cực và những phát sinh ngoài tầm kiểm soát. Giải quyết tốt về thể chế phát triển cũng chính là giải quyết mối quan hệ lớn giữa đổi mới chính trị với đổi mới kinh tế. Trong thời gian vừa qua, hệ thống thể chế phát triển của đất nước đã có nhiều đổi mới theo hướng ngày càng hoàn thiện, đáp ứng đòi hỏi từ thực tế. Tuy nhiên, không ít vấn đề đang đặt ra, đòi hỏi sự lãnh đạo của Đảng để khắc phục những hạn chế, không ngừng hoàn thiện hệ thống thể chế phát triển, đáp ứng yêu cầu công cuộc xây dựng đất nước, bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới. Đó là việc tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống luật pháp, bảo đảm tính chất đồng bộ, hài hòa, thuận lợi cho việc thực thi, đáp ứng kịp thời yêu cầu quản lý đất nước một cách dân chủ, bảo vệ các quyền tự do, dân chủ chính đáng, đồng thời giữ vững kỷ cương, phép nước, ngăn chặn kịp thời, có hiệu quả những vấn đề, sự việc ảnh hưởng tiêu cực đến văn hóa dân tộc, lợi ích quốc gia và đời sống của cộng đồng. Rà soát, hoàn thiện hệ thống chính sách cụ thể đối với các lĩnh vực kinh tế, xã hội, con người, hợp tác quốc tế, bảo đảm tính chất hợp lý, khoa học, nhân văn, tiến bộ, theo kịp sự vận động nhanh chóng của đời sống hiện thực. Đặc biệt, cần xây dựng, hoàn thiện cơ chế vận hành và tạo các điều kiện cần và đủ về thiết chế, nguồn lực và các giải 55 pháp cụ thể để bảo đảm cho việc thực thi đầy đủ, đúng yêu cầu về hiệu lực đối với hệ thống thể chế phát triển của đất nước. Thứ ba, xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược cán bộ. “Cán bộ là công việc gốc của Đảng”, vì vậy, xây dựng chiến lược, làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng, giáo dục, sử dụng, quản lý đội ngũ cán bộ Đảng, cán bộ của hệ thống chính trị chính là vấn đề chính trị hàng đầu, sống còn đối với Đảng, đối với chế độ. Nói như Chủ tịch Hồ Chí Minh “Muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”, hay “cán bộ là gốc của mọi công việc”, vì thế, “huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”1. Theo Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ bảy khóa XII, mục tiêu đặt ra cho công tác cán bộ của Đảng trong thời gian tới là: “tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là đội ngũ cán bộ chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, đủ về số lượng, có chất lượng và cơ cấu phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc; bảo đảm sự chuyển tiếp liên tục, vững vàng giữa các thế hệ, đủ sức lãnh đạo đất nước, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, ngày càng phồn vinh, hạnh phúc”. ____________ 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr.325. 56 Để đạt được mục tiêu ấy, công tác cán bộ tập trung thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao nhận thức về cán bộ, đổi mới nội dung, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng đạo đức, lối sống; đổi mới cơ chế quản lý, chính sách sử dụng, đãi ngộ; nâng cao chất lượng, năng lực công tác của đội ngũ cán bộ, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng phát triển đất nước trong thời kỳ tới. Trọng tâm của các giải pháp trên là: “(1) Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, toàn diện, đồng bộ, hiệu quả công tác cán bộ; chuẩn hóa, xiết chặt kỷ cương đi đôi với tạo môi trường, điều kiện để thúc đẩy đổi mới, sáng tạo phục vụ phát triển và có cơ chế bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. (2) Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược và bí thư cấp ủy, người đứng đầu các cấp đi đôi với phân cấp, phân quyền nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo, đồng thời, tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát chặt chẽ quyền lực”1. 3. Lãnh đạo xây dựng, tổ chức thực hiện luật pháp, các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện thành công đường lối cách mạng của Đảng Đảng Cộng sản Việt Nam đã đề ra Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Cương lĩnh ban hành năm 1991 và bổ sung, phát triển ____________ 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.2, tr.279. 57 năm 2011). Cương lĩnh là cơ sở để Đảng lãnh đạo cụ thể hóa đường lối chung, xây dựng và tổ chức thực hiện các chính sách nhằm phát triển các lĩnh vực của đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, giải quyết các vấn đề đặt ra trong quá trình phát triển. Lãnh đạo hoạch định và tổ chức thực hiện thành công hệ thống chính sách phát triển kinh tế - xã hội là một nội dung quan trọng, đồng thời là thể hiện tập trung nhất, rõ ràng nhất chất lượng, hiệu quả của công tác xây dựng Đảng. Đảng lãnh đạo việc cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng thành những chính sách, quyết định quản lý của Nhà nước. Việc cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng là thực hiện nguyên tắc Đảng lãnh đạo Nhà nước, lãnh đạo xã hội. Nó được triển khai theo hai hướng: Xây dựng, hoàn thiện hệ thống luật pháp và xây dựng các chính sách, quyết sách trong phát triển, quản lý các lĩnh vực của đời sống xã hội. Theo hướng thứ nhất, Đảng đoàn Quốc hội là cơ quan có trách nhiệm tiếp thu đường lối, chủ trương của Đảng để đưa vào chương trình, nội dung xây dựng hệ thống luật pháp. Theo hướng thứ hai, Ban Cán sự đảng Chính phủ là cơ quan chịu trách nhiệm trước Đảng trong việc cụ thể hóa đường lối của đảng thành các quyết định quản lý nhà nước, các quyết sách trong xây dựng, phát triển các lĩnh vực kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại. Trong điều kiện hiện nay, cơ chế lãnh đạo của Đảng 58 trong việc cụ thế hóa đường lối ngày càng được hoàn thiện, bảo đảm ngày càng chặt chẽ, hợp lý hơn. Đảng lãnh đạo tổ chức thực hiện các đường lối của Đảng, chính sách, luật pháp của Nhà nước. Đây là trách nhiệm của tất cả các tổ chức đảng, từ Trung ương đến các tổ chức cơ sở của Đảng, của toàn bộ hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng. Mỗi tổ chức đảng, mỗi tổ chức, đoàn thể trong hệ thống chính trị căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của mình mà xây dựng kế hoạch, chương trình hành động để giáo dục, hướng dẫn nhân dân thực hiện luật pháp, tổ chức lực lượng thực hiện các chính sách phát triển, quyết định quản lý. Đảng lãnh đạo kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện đường lối của Đảng, luật pháp, chính sách của Nhà nước. Thực hiện nhiệm vụ này có các cơ quan chức năng của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Nhân dân. Cùng với đó là lực lượng to lớn của nhân dân. Vai trò của Nhân dân trong hoạt động kiểm tra, kiểm soát ngày càng được thể chế hóa chặt chẽ, bảo đảm quyền và trách nhiệm cũng như bảo vệ người dân trước những rủi ro có thể1. Nói như Chủ tịch Hồ Chí Minh, “muốn kiểm soát đúng thì cũng phải có quần chúng giúp mới được”. Nói cách khác, hoạt động kiểm soát, đánh giá để bảo đảm đường lối của Đảng, luật pháp, chính sách của Nhà nước được thực hiện đúng, ____________ 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr.325. 59 hiệu quả thông qua sự kết hợp giữa các cơ quan chức năng với sự đóng góp của Nhân dân. Có thể nói, sự phối hợp tốt cả ba khâu công tác, bao gồm phát triển sáng tạo hệ thống lý luận trong xây dựng đường lối; xây dựng tổ chức bộ máy Đảng, hệ thống chính trị; xây dựng và tổ chức thực hiện luật pháp, các chính sách phát triển nhằm thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh là vấn đề trung tâm của công tác xây dựng đảng về chính trị, bảo đảm cho sự kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. II. ĐỔI MỚI TƯ DUY NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGHIÊN CỨU LÝ LUẬN, TỔNG KẾT THỰC TẾ, GÓP PHẦN TÍCH CỰC VÀO VIỆC HOẠCH ĐỊNH ĐƯỜNG LỐI CỦA ĐẢNG, CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT CỦA NHÀ NƯỚC “Không có lý luận cách mệnh thì không có cách mệnh vận động”1, luận điểm quan trọng của V.I. Lênin về vai trò và tầm quan trọng của công tác lý luận được Chủ tịch Hồ Chí Minh trích dẫn trang trọng ngay trên trang đầu của tác phẩm Đường cách mệnh - cuốn giáo trình cho các lớp đào tạo cán bộ đầu tiên cho tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam từ những năm ____________ 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.2, tr.279. 60 1926-1927. Vị trí, tầm quan trọng đặc biệt của công tác lý luận được Đảng Cộng sản Việt Nam quán triệt sâu sắc trong suốt tiến trình cách mạng, là cơ sở giúp Đảng chủ động và không ngừng phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đổi mới nhận thức lý luận chính trị. 1. Đổi mới nhận thức lý luận của cán bộ đảng, nhất là đội ngũ cán bộ chiến lược Việc đổi mới nhận thức về công tác lý luận đặt ra trước hết đối với đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, nhất là đội ngũ cán bộ chiến lược, những người đứng đầu các cơ quan Đảng, Nhà nước. Nhận thức lý luận của cán bộ Đảng trước hết thể hiện trong việc hiểu đúng vai trò, vị trí, tầm quan trọng và tính chất của công tác lý luận trong xây dựng, phát triển đất nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: “Cán bộ của Đảng phải hiểu biết lý luận cách mạng, và lý luận cùng thực hành phải luôn luôn đi đôi với nhau”1. Đây là điều kiện quyết định không chỉ để có một môi trường tích cực cho việc phát triển lý luận, mà quan trọng hơn là nhằm hai mục đích lớn. Mục đích thứ nhất, từ nhận thức đúng đắn về lý luận, đội ngũ cán bộ chiến lược của Đảng sẽ ý thức đầy đủ hơn trong việc học tập, nghiên cứu, nâng cao sự hiểu biết có hệ thống về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng ____________ 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr.289. 61 Hồ Chí Minh, cùng những thành tựu lý luận mácxít hiện đại. Đến lượt nó, đó chính là cơ sở để củng cố niềm tin, lý tưởng và ý thức chính trị cho cán bộ. Mục đích thứ hai, giúp đội ngũ cán bộ chiến lược quan tâm đúng mức đến công tác tổ chức nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tế, tiếp nhận và vận dụng những thành tựu lý luận mới vào thực tiễn công cuộc đổi mới, xây dựng và phát triển đất nước. 2. Đổi mới nội dung, phương pháp, nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn Về nội dung, kết hợp tốt năm phương hướng nghiên cứu. Phương hướng thứ nhất, tiếp tục đào sâu nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin, khẳng định được những giá trị đúng đắn, những vấn đề phương pháp luận cốt lõi, những vấn đề lịch sử đã vượt qua. Phương hướng thứ hai, mở rộng việc nghiên cứu, tiếp thu có chọn lọc những thành tựu lý luận của nhân loại, những bài học thành công, thất bại của phong trào công nhân, cộng sản, của chủ nghĩa xã hội hiện thực và những thành tựu lý luận khác của nhân loại, theo phương châm tận dụng tốt nhất những giá trị tích cực của nhân loại phục vụ cho lợi ích dân tộc, cho mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội. Phương hướng thứ ba, tiếp tục nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh, làm rõ hơn và truyền bá sâu rộng trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân những giá trị sáng 62 tạo to lớn của Người về vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện lịch sử cụ thể của Việt Nam. Phương hướng thứ tư, tiếp tục đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu gắn với tổng kết thực tế, đặc biệt là các mô hình hay, những kinh nghiệm tốt trong việc giải quyết các mối quan hệ lớn, cập nhật và làm rõ những vấn đề mới phát sinh trong thực tiễn, phát hiện và phản biện kịp thời những chính sách không còn phù hợp. Phương hướng thứ năm, nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tế, tiếp tục làm sáng tỏ hơn mô hình chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, luận giải và làm rõ những vấn đề thực tiễn xây dựng, phát triển đất nước đang đặt ra, xây dựng cơ sở khoa học và thực tế phục vụ tốt cho việc hoạch định đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước. Để thực hiện tốt năm phương hướng trên, cần thực sự đổi mới tư duy lý luận, đổi mới phương pháp nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, vận dụng những phương pháp, cách tiếp cận hiện đại. Đặc biệt, “các cơ quan lãnh đạo của Đảng từ Trung ương tới cơ sở” phải “đổi mới phương pháp, phong cách, lề lối làm việc” theo yêu cầu mà Đại hội lần thứ XII của Đảng đề ra là “khoa học, tập thể, dân chủ, gần dân, trọng dân, vì dân, bám sát thực tiễn, nói đi đôi với làm”1. Những phương pháp, phong cách đó là cần thiết đối ____________ 1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2016, tr.51. 63 với hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng nói chung, đồng thời cũng là điều kiện cần thiết cho việc đổi mới nội dung, phương pháp nghiên cứu, phát triển lý luận nói riêng. 3. Đổi mới tổ chức hệ thống các cơ quan nghiên cứu và xây dựng, sử dụng đội ngũ cán bộ, chuyên gia lý luận Đại hội lần thứ XII của Đảng đã chỉ rõ yêu cầu: “Đổi mới mô hình tổ chức, phương thức hoạt động, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của cơ quan nghiên cứu lý luận của Đảng; đầu tư thích đáng cho việc xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ lý luận, nhất là những chuyên gia đầu ngành”1. Trên thực tế, mô hình tổ chức các cơ quan nghiên cứu lý luận của Đảng được hình thành trong quá trình đổi mới, đến nay chưa có thay đổi, cơ chế vận hành của hệ thống có những chuyển biến nhất định nhưng nhiều vấn đề chưa rõ ràng, nhất là cơ chế vận hành, sự phân định trách nhiệm, các điều kiện cho việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, quan hệ giữa các cơ quan nghiên cứu trong cả nước. Hoạt động nghiên cứu, phát triển lý luận còn tách rời hoạt động tham mưu về chính sách. Vì thế, việc đổi mới mô hình tổ chức, cơ chế vận hành của các cơ quan nghiên cứu, phát triển lý luận theo tinh thần Đại hội lần thứ XII của Đảng là cấp bách. ____________ 1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Sđd, tr.201. 64 Việc xây dựng, sử dụng đội ngũ cán bộ, chuyên gia lý luận, từ công tác đào tạo ban đầu, đào tạo, bồi dưỡng chuyên gia, đến chế độ sử dụng, đãi ngộ với cán bộ nghiên cứu lý luận nhất là cán bộ khoa học đầu ngành cần được đổi mới đồng bộ. Cần có chính sách thu hút nhân tài vào các ngành đào tạo, nghiên cứu lý luận chính trị thông qua chính sách đãi ngộ thích đáng và nhiều biện pháp ưu đãi khác. Đối với các chuyên gia đầu ngành, cần có chính sách sử dụng thống nhất, chế độ đãi ngộ thích hợp, khuyến khích đối với các thành tựu nghiên cứu. Cần có chính sách sử dụng, khai thác hợp lý đối với những cán bộ, chuyên gia lý luận đã quá tuổi lao động nhưng còn có sức khỏe và năng lực làm việc tốt. 4. Đổi mới về cơ chế, chính sách, chế độ trong công tác lý luận Cần thiết phải đổi mới chính sách đầu tư tài chính, cơ sở hạ tầng kỹ thuật và điều kiện làm việc cho công tác nghiên cứu lý luận. Về quản lý tài chính đối với hoạt động nghiên cứu lý luận cần chuyển sang chế độ đặt hàng, quyết toán đầu tư theo kết quả nghiên cứu, kiên quyết cắt bỏ những khâu thủ tục hành chính, giấy tờ phức tạp và không có ý nghĩa thực tế. Các kết quả nghiên cứu phải có địa chỉ sử dụng. Cần có sự chỉ đạo, đánh giá chung, thống nhất trong cả hệ thống để tránh sự chồng chéo, trùng lặp đề tài, gây lãng phí nguồn lực đầu tư. 65 Để thúc đẩy hoạt động nghiên cứu lý luận cần có chính sách, chế độ đầu tư, bảo đảm các điều kiện hạ tầng kỹ thuật như thông tin, tư liệu, thư viện, không gian làm việc cho các cơ quan lý luận, các nhà khoa học, nhất là các chuyên gia đầu ngành. III. ĐỔI MỚI NỘI DUNG, PHƯƠNG THỨC, NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG, TẠO DỰNG SỰ THỐNG NHẤT NHẬN THỨC CHÍNH TRỊ TRONG TOÀN ĐẢNG, TOÀN DÂN 1. Yêu cầu, nhiệm vụ của công tác tư tưởng trong thời gian tới Mục đích đặt ra đối với công tác tư tưởng là tạo nên sự thống nhất nhận thức chính trị của cán bộ, đảng viên, sự đồng thuận trong xã hội trên cơ sở nền tảng tư tưởng của chế độ, các đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đó chính là điều kiện căn bản để tập hợp lực lượng, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy sức người, sức của trong nước, tận dụng mọi thời cơ và điều kiện thuận lợi từ bên ngoài để thực hiện các mục tiêu chính trị của cách mạng. Đại hội XII của Đảng yêu cầu: “Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao hơn nữa tính chiến đấu, tính thuyết phục, hiệu quả của công tác tư tưởng phục vụ yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị, 66 phù hợp với từng giai đoạn, tạo sự thống nhất trong Đảng, đồng thuận trong xã hội; đẩy mạnh tuyên truyền, học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước phù hợp với từng đối tượng theo hướng cụ thể, thiết thực, hiệu quả”1. Để đạt được mục đích đặt ra, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới, công tác tư tưởng của Đảng trong điều kiện hiện nay phải làm tốt các công việc: Giáo dục lý luận chính trị, xây dựng thế giới quan tích cực, lý tưởng cách mạng cho cán bộ đảng viên; giáo dục, hướng dẫn nhận thức chính trị, tư tưởng trong nhân dân; giáo dục, xây dựng con người Việt Nam hiện đại, xây dựng văn hóa, đạo đức, lối sống theo hệ giá trị dân tộc, nhân văn và hiện đại; xây dựng môi trường xã hội tốt đẹp, tạo cơ sở nền móng cho sự phát triển của con người. Huy động và sử dụng hợp lý, hiệu quả mọi loại hình phương tiện, mọi lực lượng trong xã hội tham gia thực hiện các nhiệm vụ công tác tư tưởng. Đặc biệt quan tâm đến mạng xã hội, các loại hình báo chí, truyền thông hiện đại, đồng thời tận dụng khả năng tích cực của các loại hình, phương thức truyền thông truyền thống. Gắn việc thực hiện nhiệm vụ công tác tư tưởng với nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội, bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm an ____________ 1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Sđd, tr. 200. 67 ninh xã hội và công tác đối ngoại. Trong bài phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương 3 khóa XII của Đảng, ngày 07/7/2016, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thêm một lần nữa đã nhấn mạnh nhiệm vụ công tác tư tưởng mà toàn Đảng cần quan tâm: “Tăng cường công tác chính trị, tư tưởng, nâng cao nhận thức của mọi cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân”1. 2. Nội dung, giải pháp xây dựng Đảng về công tác tư tưởng Sự thống nhất trong Đảng, đồng thuận trong xã hội trên cơ sở định hướng chính trị tư tưởng là điều kiện tiên quyết bảo đảm cho đường lối cách mạng của Đảng được thực hiện thắng lợi, đồng thời cũng là mục tiêu hàng đầu, có ý nghĩa sống còn đối với công tác tư tưởng của Đảng nói riêng và công tác xây dựng Đảng nói chung. Cần đổi mới nhận thức về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của công tác tư tưởng, lý luận, thực sự coi công tác tư tưởng, lý luận, báo chí là một lĩnh vực đặc biệt quan trọng. Trên cơ sở đó mà xác định công tác tư tưởng là trách nhiệm của toàn Đảng, Nhà nước, của từng cấp ủy, cơ quan chính quyền, từng cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ chiến lược. Công tác xây dựng Đảng về tư tưởng được triển khai thực hiện thông qua một loạt hoạt động của Đảng và hệ thống chính trị. ____________ 1. Tulieuvankien.dangcongsan.vn 68 Trước hết, Đảng chăm lo công tác lý luận, coi việc xây dựng, phát triển sáng tạo hệ thống lý luận, giải quyết kịp thời các vấn đề lý luận phát sinh trong thực tiễn là một nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Cùng với việc tiếp tục nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong bối cảnh mới, Đảng Cộng sản Việt Nam chú trọng công tác tổng kết thực tiễn, rút ra những vấn đề lý luận mới, phát hiện những vấn đề lý luận không còn phù hợp để kịp thời đổi mới. Thứ hai, công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, được chăm lo thường xuyên, không ngừng đổi mới về nội dung và phương pháp, cập nhật các vấn đề thời sự. Hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng được thông qua nhiều kênh phương tiện, nhiều hình thức, phương thức khác nhau, từ nhà trường, thông tin thời sự, tuyên truyền miệng, sinh hoạt tổ chức đảng, tổ chức đoàn thể nhân dân, đến các phương tiện truyền thông đại chúng, báo chí, phát thanh, truyền hình, mạng Internet, nhằm tạo ra hiệu quả tổng hợp. Đây là nền tảng tri thức để xác lập niềm tin tự giác của cán bộ, Nhân dân vào mục tiêu tốt đẹp của chế độ. Thứ ba, không ngừng nâng cao dân trí, cải thiện toàn diện đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân, làm cho mỗi người dân đều có thể được thụ hưởng một cách xứng đáng những thành tựu của cách mạng, của công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Đây là một 69 nội dung căn bản trong toàn bộ hoạt động của Đảng, thể hiện rõ nhất đường lối lấy con người làm trung tâm, coi con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của cách mạng. Thứ tư, giáo dục, rèn luyện đạo đức, tác phong, xây dựng lối sống tích cực, vì dân của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Thực hiện nêu gương trước Nhân dân theo tinh thần “đảng viên đi trước, làng nước theo sau”, nhất là đối với đội ngũ cán bộ chiến lược, cán bộ lãnh đạo quản lý cao cấp, cán bộ đứng đầu các cơ quan, tổ chức của Đảng và hệ thống chính trị. Làm tốt công tác này sẽ tạo được sức thuyết phục mạnh mẽ trong xã hội, thể hiện đúng bản chất của Đảng, lý tưởng cao đẹp mà Đảng phấn đấu, “ngoài lợi ích của dân tộc, của Tổ quốc, thì Đảng không có lợi ích gì khác”. Thứ năm, nghiên cứu, tổng kết và truyền bá rộng rãi hệ giá trị văn hóa và hệ giá trị chuẩn mực con người Việt Nam trong thời kỳ mới. Đồng thời, triển khai đồng bộ cuộc đấu tranh phản bác các luận điệu tuyên truyền xuyên tạc, chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ. Mở rộng phạm vi và tăng cường hiệu quả thông tin đối ngoại. Thứ sáu, tăng cường đội ngũ cán bộ, cơ sở vật chất và các phương tiện kỹ thuật cho công tác tư tưởng theo hướng hiện đại, đáp ứng yêu cầu trong điều kiện hội nhập quốc tế. Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng và chế độ đãi ngộ thỏa đáng cho đội ngũ cán bộ tư tưởng. 70 3. Nội dung, giải pháp đối với công tác báo chí Tăng cường lãnh đạo, quản lý, phát triển hệ thống báo chí - truyền thông nhằm phát huy tốt nhất vai trò của báo chí - truyền thông trong việc thông tin, tuyên truyền, thực hiện các nhiệm vụ công tác tư tưởng, hạn chế những tác động tiêu cực. Coi trọng việc phát hiện, biểu dương các nhân tố mới, điển hình tiên tiến, đồng thời tích cực đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tệ nạn xã hội. Không ngừng nâng cao chất lượng tư tưởng, tính hấp dẫn, tăng cường cơ sở vật chất, kỹ thuật cho hệ thống báo chí. Đổi mới, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí - truyền thông. Coi trọng công tác xây dựng Đảng, đề cao trách nhiệm cán bộ, đảng viên trong các cơ quan báo chí. Làm tốt công tác định hướng thông tin, cung cấp tài liệu cho báo chí, nhất là đối với những vấn đề, sự kiện quan trọng, nhạy cảm. Rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch phát triển hệ thống báo chí, truyền thông đại chúng, tránh trùng lặp, chồng chéo về chức năng. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống luật và các văn bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực báo chí - truyền thông, làm rõ hơn thẩm quyền, trách nhiệm, cơ chế phối hợp giữa các cơ quan lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, các hội nghề nghiệp và từng cơ quan báo chí - truyền thông. Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện 71 các quy ước đạo đức nghề nghiệp và giáo dục cán bộ tự giác thực hiện. Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng phẩm chất chính trị, năng lực chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp, trình độ ngoại ngữ và những hiểu biết về quan hệ quốc tế cho đội ngũ người làm báo. Thường xuyên rà soát, đánh giá đội ngũ cán bộ quản lý báo chí; thực hiện nghiêm các quy định, quy trình về bổ nhiệm, miễn nhiệm, thi đua, khen thưởng, kỷ luật đối với cán bộ lãnh đạo các cơ quan báo chí. Có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, bổ sung cán bộ có năng lực, đủ phẩm chất cho hệ thống báo chí. Tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất, nguồn lực và cơ chế để các cơ quan báo chí chủ lực nâng cao chất lượng, làm tốt công tác định hướng dư luận xã hội. Tăng cường công tác thông tin đối ngoại, làm tốt công tác quảng bá hình ảnh đất nước, các giá trị văn hóa đặc trưng của đất nước và con người Việt Nam đến với Nhân dân và bạn bè trên thế giới. Làm tốt công tác hướng dẫn nhân dân trong việc tiếp thu những giá trị văn hóa tích cực, tiến bộ của nhân loại; cảnh giác, phê phán sự du nhập những hiện tượng văn hóa tiêu cực, trái với thuần phong, mỹ tục của dân tộc và các giá trị nhân văn, tiến bộ của nhân loại. 4. Nội dung, giải pháp xây dựng Đảng về đạo đức, lối sống Từ tình hình thực tế, Đại hội lần thứ XII của Đảng Cộng sản Việt Nam nhấn mạnh yêu cầu xây dựng Đảng 72 về đạo đức, lối sống. Văn kiện Đại hội XII chỉ rõ yêu cầu: “Đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên. Đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Tăng cường đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch; chủ động ngăn chặn, phản bác các thông tin, quan điểm xuyên tạc, sai trái, thù địch”1. Giáo dục văn hóa, đạo đức, xây dựng lối sống tích cực, có trách nhiệm trong nhân dân, nhất là đội ngũ cán bộ, đảng viên là nhiệm vụ căn bản, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng của công tác tư tưởng trong điều kiện hiện nay. Đó cũng chính là nhiệm vụ góp phần xây dựng con người mới, xây dựng đội ngũ cán bộ vừa hồng, vừa chuyên, đủ năng lực, điều kiện lãnh đạo nhân dân, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ xây dựng, phát triển đất nước thời kỳ mới trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Yêu cầu đặt ra là nghiên cứu xây dựng các chuẩn mực văn hóa, đạo đức của con người Việt Nam hiện đại nói chung và của cán bộ, đảng viên nói riêng, truyền bá, giáo dục để những chuẩn mực đó đi vào cuộc sống, trở thành lối sống ____________ 1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Sđd, tr. 200-201. 73 của mỗi người dân, mỗi cán bộ, đảng viên. Công tác tư tưởng đồng thời trở thành môi trường giám sát đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên, đấu tranh không khoan nhượng với những biểu hiện tham nhũng, lãng phí, mất dân chủ, suy thoái về chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên và trong Nhân dân. Đồng thời, đề cao cảnh giác, phát huy tính chiến đấu, kịp thời phát hiện, phản bác các âm mưu, luận điệu của các thế lực thù địch xuyên tạc, vu cáo, chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ. Thường xuyên cảnh giác, phòng, chống nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” ngay trong nội bộ Nhân dân, nhất là trong đội ngũ cán bộ, đảng viên. Tóm lại, xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng là vấn đề sống còn, quyết định sức mạnh, năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng. Hơn bao giờ hết, trong điều kiện hiện nay, công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng càng phải giữ vững nguyên tắc Đảng, đồng thời phải được quan tâm, đổi mới không ngừng. 74 XÂY DỰNG ĐẢNG TRONG SẠCH, VỮNG MẠNH TẠI LÀO THOONGXẠLÍT MĂNGNOMỆC* I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ XÂY DỰNG ĐẢNG TRONG SẠCH, VỮNG MẠNH “Đảng Nhân dân cách mạng Lào là Đảng cầm quyền, là nòng cốt trong hệ thống chính trị của chế độ dân chủ nhân dân, lãnh đạo Nhân dân các dân tộc thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược: bảo vệ Tổ quốc và xây dựng chế độ dân chủ nhân dân định hướng xã hội chủ nghĩa”1. Đảng có sứ mệnh lịch sử vĩ đại, toàn diện, đầy trọng trách và lâu dài, đó là: tiếp tục kiên định đường lối đổi mới toàn diện có nguyên tắc của Đảng, lãnh đạo toàn thể Nhân dân Lào thực hiện nhiệm vụ bảo vệ, giữ vững Tổ quốc và kết quả của cuộc cách mạng; tạo bước ____________ * Ủy viên Trung ương Đảng, Giám đốc Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Lào. 1. Điều lệ Đảng Nhân dân cách mạng Lào khóa X, 2016, tr. 2-3. 75 ngoặt mới vững chắc trong xây dựng và phát huy chế độ dân chủ nhân dân định hướng xã hội chủ nghĩa, làm cho dân giàu, hạnh phúc, nước mạnh, xã hội đoàn kết, dân chủ, công bằng và văn minh. “Đảng là yếu tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng. Vì vậy, kẻ thù luôn tìm mọi âm mưu để chống phá Đảng. Với lý do đó, việc bảo vệ Đảng, bảo vệ sự trong sạch của Đảng... là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân”1 nhằm xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Kể từ ngày thành lập, Đảng Nhân dân cách mạng Lào luôn quan tâm nghiên cứu, đưa ra các văn bản về xây dựng Đảng như: Nghị quyết Trung ương ngày 14/3/1966 về việc xây dựng chi bộ đảng 4 biết; Chỉ thị số 11/BCTW, ngày 17/8/1996 của Bộ Chính trị Trung ương Đảng về việc nâng cao năng lực lãnh đạo của các cấp ủy trong việc củng cố xây dựng cơ sở đảng vững mạnh, biết lãnh đạo toàn diện; Văn bản số 89/TCTW, ngày 29/6/1996 hướng dẫn tổ chức thực hiện Chỉ thị số 11 của Bộ Chính trị Trung ương Đảng về việc nâng cao năng lực lãnh đạo của các cấp ủy trong việc củng cố xây dựng cơ sở đảng vững mạnh, biết lãnh đạo toàn diện; Chỉ thị số 011/BCTW, ngày 14/8/1998 của Bộ Chính trị Trung ương Đảng về việc tăng cường công tác xây dựng chi bộ đảng mạnh, biết lãnh đạo toàn diện; Văn bản số 65/TCTW, ____________ 1. Kayxỏn Phômvihản: Tuyển tập, số 1, Nhà xuất bản và phát hành sách quốc gia Lào, 1985, t.1, tr. 167. 76 ngày 07/9/1998 của Ban Tổ chức Trung ương Đảng hướng dẫn phương thức xây dựng chi bộ đảng vững mạnh, biết lãnh đạo toàn diện; Quy định số 11/TCTW, ngày 23/3/1999 của Ban Tổ chức Trung ương Đảng về tiêu chí của chi bộ đảng vững mạnh, biết lãnh đạo toàn diện; Quy định số 02/BCTW, ngày 20/4/2004 về quy chế tổng kết đánh giá, phân loại chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên; Quy định số 03/BCTW, ngày 13/8/2004 của Bộ Chính trị Trung ương Đảng về tiêu chí củng cố xây dựng chi bộ đảng vững mạnh, biết lãnh đạo toàn diện; Văn bản số 374/TCTW, ngày 06/7/2004 hướng dẫn về việc tổ chức thực hiện quy định của Bộ Chính trị Trung ương Đảng về quy chế tổng kết đánh giá, phân loại chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên; Chỉ thị số 01/BCTW, ngày 03/01/2018 về việc tăng cường xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; Văn bản số 291/TCTW, ngày 26/4/2018 hướng dẫn về tổ chức thực hiện Chỉ thị của Bộ Chính trị Trung ương Đảng về việc tăng cường xây dựng chi bộ đảng trong sạch, vững mạnh. Các nghị quyết, chỉ thị, quy định trên đã tập trung vào một số nội dung cơ bản như sau: Thứ nhất, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị: cấp ủy, đảng viên nghiên cứu, học tập, quán triệt đầy đủ chủ trương, đường lối, chính sách, nghị quyết, chỉ thị, Điều lệ Đảng, pháp luật và các quy định của Nhà nước; chi bộ đảng phải nắm chắc tình hình thực tiễn của cơ sở mình để đưa đường lối, chủ trương, 77 chính sách của Đảng và các nghị quyết của cấp ủy cấp trên thành kế hoạch của chi bộ đảng, phù hợp với trách nhiệm và nhiệm vụ chính trị của mình, đồng thời bảo đảm thành công, hiệu quả trong chỉ đạo, lãnh đạo tổ chức thực hiện trong thực tế; bồi dưỡng đảng viên có phẩm chất chính trị vững vàng, có đạo đức cách mạng đúng đắn, trung thành với lý tưởng của Đảng, có tinh thần hy sinh, hết mình phục vụ Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, được thể hiện trong hoạt động và biểu hiện cụ thể của đảng viên. Thứ hai, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về tư tưởng: cấp ủy, đảng viên cần thống nhất cao về đường lối đổi mới của Đảng, kiên định, nhất quán với mục tiêu xã hội chủ nghĩa, phân biệt rõ được bạn và thù, không dao động trước mọi tình hình xảy ra, kiên quyết đấu tranh với mọi âm mưu phá hoại của địch và nhóm người xấu; chủ động bảo vệ đường lối, lý tưởng của Đảng, chống lại các hiện tượng tiêu cực phát sinh trong chi bộ và trong xã hội; chống lại tư tưởng lợi dụng chức vụ, quan liêu, cá nhân, tham nhũng, lãng phí và thiếu trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ được giao phó; cấp ủy, đảng viên cần phải giữ được sự đoàn kết, thống nhất trong tổ chức đảng vững chắc, chống lại tư tưởng đa đảng, đa nguyên, phe nhóm trong tổ chức Đảng. Thứ ba, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về tổ chức: kiên định và thực hiện nghiêm 5 nguyên tắc, 3 phương châm chỉ đạo trong xây dựng và củng cố Đảng, 78 """