🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Vững Bước Trên Con Đường Đổi Mới – Tập 1 (2011 – 2014) Ebooks Nhóm Zalo CHỈ ĐẠO THỰC HIỆN THUẬN HỮU TỔ CHỨC NỘI DUNG LÊ QUỐC KHÁNH QUẾ ĐÌNH NGUYÊN NGUYỄN VĂN BẮC TRẦN THANH BÌNH TỔ CHỨC THỰC HIỆN TRUNG TÂM THÔNG TIN, BÁO NHÂN DÂN BAN THƯ KÝ - BIÊN TẬP, BÁO NHÂN DÂN TỔ CHỨC BẢN THẢO TRẦN NGỌC TRÁC DOÃN TRÀ MY HÀ PHƯƠNG MAI NGUYỄN THÙY DƯƠNG ĐẶNG VIỆT HƯNG Đồng chí NGUYỄN PHÚ TRỌNG Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam LỜI GIỚI THIỆU Công cuộc đổi mới do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo từ năm 1986 đến nay đã trải qua 35 năm. Đó là một chặng đường lịch sử quan trọng trong sự nghiệp phát triển của dân tộc ta. Suốt quá trình lãnh đạo công cuộc đổi mới, Đảng ta luôn xác định đúng đắn đường lối, chủ trương đổi mới, hình thức, bước đi và cách tiến hành phù hợp, từng bước thu được những thành tựu ngày càng to lớn, có ý nghĩa lịch sử; tạo tiền đề quan trọng để nước ta tiếp tục phát triển nhanh, bền vững hơn trong giai đoạn mới, hướng tới những dấu mốc phát triển quan trọng của đất nước ta: Đến năm 2025: Là nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp; đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam: Là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam: Trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Để giúp cán bộ, đảng viên và nhân dân tìm hiểu, nghiên cứu sâu hơn về sự lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện của Đảng ta trong quá trình thực hiện đường lối đổi mới, nhất là từ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI đến nay, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản lần thứ hai bộ sách Vững bước trên con đường đổi mới của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, bao gồm 2 tập: Tập 1: 2011 - 2014 và Tập 2: 2015 - 2017. Bộ sách tập hợp các bài viết, bài phát biểu, bài nói, trả lời phỏng vấn của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, đăng trên Báo Nhân Dân từ năm 2011 đến năm 2017. Bộ sách tập trung vào các vấn đề như: đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa; xây dựng, chỉnh đốn Đảng; nâng cao hiệu lực, hiệu quả của cả hệ thống chính trị, phát huy sức mạnh đại đoàn kết của toàn dân tộc; chủ động, tích cực hội nhập, hợp tác quốc tế; thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh... Các bài viết, bài nói của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước thể hiện quan điểm chỉ đạo, những trăn trở, tinh thần trách nhiệm của người lãnh đạo cao nhất của Đảng ta đối với những vấn đề quan trọng của đất nước, của Đảng, có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc. Bộ sách là tài liệu quý có ý nghĩa thiết thực, góp phần định hướng cho cán bộ, đảng viên tiếp tục rèn luyện bản lĩnh chính trị, trí tuệ, phẩm chất đạo đức, lối sống, tinh thần và năng lực phục vụ nhân dân; kiên định vững vàng thực hiện đường lối đổi mới; đồng thời góp phần nghiên cứu, quán triệt các chủ trương, đường lối của Đảng. Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xin trân trọng giới thiệu bộ sách của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng với cán bộ, đảng viên và nhân dân cả nước. Tháng 12 năm 2020 NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT BÁO NHÂN DÂN 9 65 NĂM - MỘT CHẶNG ĐƯỜNG LỊCH SỬ VẺ VANG CỦA QUỐC HỘI VIỆT NAM* Cách đây 65 năm, ngày 06/01/1946, chỉ sau 5 tháng giành được độc lập, trong hoàn cảnh muôn vàn khó khăn, nhân dân ta dưới sự lãnh đạo hết sức tài tình và sáng suốt của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã tiến hành thắng lợi cuộc Tổng tuyển cử, bầu ra Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam mới bằng phương thức bầu cử dân chủ, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín. Sự kiện trọng đại này đã đi vào lịch sử nước ta như một mốc son chói lọi, đánh dấu bước phát triển nhảy vọt về thể chế dân chủ của nước ta, mở ra một thời kỳ phát triển mới của dân tộc. Lần đầu tiên trong lịch sử, nước ta chẳng những đã trở thành một quốc gia độc lập mà còn có cơ quan đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, thay mặt nhân dân quyết định những công việc hệ trọng của đất nước. Đó là "kết quả của sự hy sinh, tranh đấu của tổ tiên ta, nó là kết quả của sự đoàn kết anh dũng phấn đấu của toàn thể đồng bào Việt Nam ta, sự đoàn kết của toàn thể đồng bào không kể già trẻ, lớn bé, gồm tất cả các tôn giáo, tất cả các dân tộc trên bờ cõi Việt Nam đoàn kết chặt chẽ thành một khối hy sinh không sợ nguy hiểm tranh lấy nền độc lập cho Tổ quốc"1. ____________ * Bài viết của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng, Báo Nhân Dân, số ra ngày 05/01/2011. 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, t.4, tr.216. 10 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) Thắng lợi của cuộc Tổng tuyển cử ngày 06/01/1946 là thắng lợi của tinh thần yêu nước của toàn dân Việt Nam; thắng lợi của chính thể dân chủ cộng hòa lần đầu tiên được thiết lập trên đất nước Việt Nam. Đó là thắng lợi của đường lối cách mạng đúng đắn, của chính sách đại đoàn kết dân tộc, của tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước pháp quyền. Có thể nói, kể từ bản Yêu sách của nhân dân An Nam (năm 1919) đến Quốc dân Đại hội Tân Trào (năm 1945), rồi đến Quốc hội khóa I (năm 1946), tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước pháp quyền đã được phát triển và cụ thể hóa từng bước bằng những việc làm từ thấp đến cao, và cuối cùng đã biến thành hiện thực sinh động. Ngay sau khi ra đời, Quốc hội khóa I (1946 - 1960) đã có những đóng góp to lớn vào công cuộc củng cố nền độc lập, xây dựng nhà nước dân chủ cộng hòa, tiến hành thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Những năm đầu sau khi hòa bình lập lại, Quốc hội đã thông qua các kế hoạch khôi phục, cải tạo và phát triển kinh tế, văn hóa, xây dựng chế độ dân chủ nhân dân, đưa miền Bắc tiến dần trên con đường xã hội chủ nghĩa, làm cơ sở vững chắc cho cuộc đấu tranh thống nhất đất nước, tạo thế và lực cho cách mạng miền Nam tiến lên. Trong 14 năm hoạt động, Quốc hội khóa I đã xem xét và ban hành Hiến pháp năm 1946 và Hiến pháp năm 1959, 11 đạo luật và 50 nghị quyết, nhất là trong việc thành lập Chính phủ hợp hiến, hợp pháp do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu và bảo đảm cho Chính phủ đủ uy tín, hiệu lực để tổ chức nhân dân kháng chiến, kiến quốc, thực hiện chính sách đối nội và đối ngoại. Trong thời kỳ 1960 - 1980 với năm khóa Quốc hội, hoạt động theo Hiến pháp năm 1959, Quốc hội đã phát huy vai trò quan trọng của mình trong việc động viên sức người, sức của 65 NĂM - MỘT CHẶNG ĐƯỜNG LỊCH SỬ VẺ VANG... 11 để xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Quốc hội đã từng bước mở rộng quan hệ đối ngoại với các nước anh em, bè bạn trên thế giới nhằm tranh thủ sự ủng hộ, đồng tình của nhân dân yêu chuộng hòa bình đối với cuộc kháng chiến của dân tộc. Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, kể từ khóa VI (1976 - 1981), chúng ta có Quốc hội chung của cả nước. Quốc hội đã ban hành những quyết định hết sức quan trọng nhằm tiếp tục củng cố và phát huy thành quả của cách mạng, xây dựng Nhà nước Việt Nam thống nhất, trong đó có Hiến pháp năm 1980, các đạo luật và nghị quyết về tổ chức và hoạt động của Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao. Đây là cơ sở pháp lý cần thiết cho hoạt động của bộ máy nhà nước và toàn xã hội trong điều kiện cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Trong những năm 1980 - 1992, hoạt động theo Hiến pháp năm 1980, chức năng và nhiệm vụ của Quốc hội được xác định đầy đủ và cụ thể hơn. Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là cơ quan duy nhất có quyền lập hiến và lập pháp; quyết định những chính sách cơ bản về đối nội và đối ngoại, mục tiêu phát triển kinh tế và văn hóa, những quy tắc chủ yếu về tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước, về quan hệ xã hội và hoạt động của công dân; thực hiện quyền giám sát tối cao việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật. Ngoài các đạo luật về tổ chức bộ máy nhà nước được ban hành mới theo Hiến pháp năm 1980, lần đầu tiên Quốc hội đã ban hành Bộ luật hình sự (năm 1985), Luật hôn nhân gia đình (năm 1986), thể hiện bước phát triển đáng kể trong hoạt động lập pháp của Quốc hội. 12 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) Bước vào thời kỳ đổi mới, từ năm 1986 đến nay, vị trí, vai trò của Quốc hội ngày càng được khẳng định; uy tín của Quốc hội ngày càng được nâng cao. Quốc hội chú trọng và chủ động hơn trong việc xem xét, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, các chương trình, mục tiêu quốc gia, bảo đảm an ninh - quốc phòng và về tổ chức bộ máy, nhân sự của các cơ quan nhà nước theo quy định của pháp luật. Quốc hội khóa VIII (1987 - 1992) là Quốc hội của giai đoạn khởi đầu sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước. Nhiều đạo luật quan trọng thể chế hóa chính sách kinh tế mới lần đầu tiên đã được Quốc hội ban hành, như Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam (năm 1987), Luật doanh nghiệp tư nhân (năm 1990). Đây là những đạo luật quan trọng thể chế hóa đường lối phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần ở nước ta. Lần đầu tiên các luật này thừa nhận quyền sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất và quyền thành lập công ty và doanh nghiệp tư nhân. Ngoài ra, Quốc hội còn ban hành các luật thuế như Luật thuế doanh thu, Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật thuế lợi tức, Bộ luật hàng hải, Luật hàng không dân dụng và hàng loạt pháp lệnh. Từ năm 1992 đến nay, được tổ chức và hoạt động theo Hiến pháp năm 1992 và qua gần 4 nhiệm kỳ hoạt động, Quốc hội đã có những đổi mới mạnh mẽ, đúng đắn, khắc phục dần tính hình thức trên một số mặt. Tổ chức của Quốc hội từng bước được kiện toàn với việc thành lập thêm Ủy ban Quốc phòng - An ninh trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa IX (1992 - 1997); Ủy ban Tài chính, Ngân sách và Ủy ban Tư pháp trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XII (2007 - 2011); tăng số đại biểu hoạt động chuyên trách lên 29,4% và thành lập thêm một số cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội. 65 NĂM - MỘT CHẶNG ĐƯỜNG LỊCH SỬ VẺ VANG... 13 Với sự nỗ lực cao trong việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, số lượng luật và pháp lệnh được sửa đổi, bổ sung và ban hành mới đã tăng lên rất nhiều qua mỗi nhiệm kỳ. Từ năm 1992 đến nay, Quốc hội đã ban hành 214 luật, bộ luật và Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành 130 pháp lệnh, tạo cơ sở pháp lý để điều chỉnh hầu hết các lĩnh vực của đời sống và xã hội. Chất lượng hoạt động lập pháp ngày càng được nâng lên; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất và tính đồng bộ của hệ thống pháp luật với các quy định cụ thể hơn. Quốc hội đã có nhiều quyết sách quan trọng như quyết định tổ chức và nhân sự cấp cao của Nhà nước; xem xét và thông qua các nghị quyết về dự toán và quyết toán ngân sách, phân bổ ngân sách nhà nước; các nghị quyết về nhiệm vụ, các kế hoạch kinh tế - xã hội hằng năm và 5 năm; Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm; phê chuẩn các điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc gia nhập; quyết định chủ trương đầu tư xây dựng các công trình quan trọng quốc gia như: Đường Hồ Chí Minh, Nhà máy khí - điện - đạm Bà Rịa - Vũng Tàu, Nhà máy thủy điện Sơn La, Nhà máy lọc dầu Dung Quất, Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận... tạo tiền đề cho việc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Bên cạnh đó, hoạt động giám sát tối cao cũng không ngừng được chú trọng. Tại mỗi kỳ họp, Quốc hội đã dành nhiều thời gian để xem xét, thảo luận về các báo cáo của Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo luật định; tăng cường giám sát chuyên đề, tập trung vào các vấn đề bức xúc của cuộc sống mà cử tri quan tâm; nâng cao hiệu quả chất vấn và trả lời chất vấn, tạo không khí 14 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) cởi mở, dân chủ trong hoạt động của Quốc hội, ngày càng được nhân dân quan tâm theo dõi và hoan nghênh. Trên lĩnh vực đối ngoại, hoạt động của Quốc hội cũng ngày càng được đẩy mạnh và mở rộng trên cả bình diện song phương và đa phương. Hiện nay, Quốc hội Việt Nam là thành viên của nhiều tổ chức quốc tế như Hội đồng liên nghị viện Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (AIPA), Diễn đàn đối tác Nghị viện Á - Âu (ASEP), Diễn đàn Nghị viện các quốc gia châu Á - Thái Bình Dương (APPF), Liên minh nghị viện Cộng đồng Pháp ngữ (APF), Liên minh nghị viện thế giới (IPU). Không chỉ là thành viên tích cực tham gia đầy đủ các hoạt động của các tổ chức này, Quốc hội nước ta còn tích cực, chủ động đề xuất nhiều sáng kiến quan trọng nhằm tăng cường tình đoàn kết, hữu nghị, hợp tác giữa các nghị viện. Đặc biệt, Quốc hội Việt Nam đã đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch AIPO nhiệm kỳ 2001 - 2002, tổ chức thành công Đại hội đồng AIPO-23 (tháng 9/2002); và đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch AIPA nhiệm kỳ 2009 - 2010, tổ chức thành công Đại hội đồng AIPA-31 (tháng 9/2010). Và mới đây Quốc hội nước ta được nghị viện các nước bầu làm Phó Chủ tịch Đại hội đồng Liên minh nghị viện thế giới nhiệm kỳ 2010 - 2011, đánh dấu sự trưởng thành nhanh chóng của ngoại giao nghị viện Việt Nam, góp phần nâng cao vai trò, vị thế của Quốc hội Việt Nam trên trường quốc tế. Nhìn lại chặng đường 65 năm ra đời, phát triển và trưởng thành của Quốc hội Việt Nam, chúng ta nhận thấy: Một là, sự ra đời của Quốc hội là thành quả đấu tranh cách mạng của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Được thai nghén trong hành trình tìm đường cứu nước của lãnh tụ Hồ Chí Minh, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Quốc hội Việt Nam 65 NĂM - MỘT CHẶNG ĐƯỜNG LỊCH SỬ VẺ VANG... 15 đã ra đời trong bối cảnh lịch sử đầy cam go, thử thách. Quá trình hình thành và sự ra đời của Quốc hội là kết tinh của sự lựa chọn đúng đắn, kết hợp nhuần nhuyễn chủ nghĩa yêu nước với những giá trị phổ quát của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, phù hợp với nguyện vọng của nhân dân và quy luật phát triển của lịch sử. Từ Quốc dân Đại hội Tân Trào - mô hình tiền thân của Quốc hội Việt Nam - đến sự ra đời của Quốc hội khóa I và sự vận động phát triển của 11 nhiệm kỳ Quốc hội tiếp theo là quá trình tích lũy tri thức lý luận và kinh nghiệm thực tiễn, được cụ thể hóa từng bước, với những việc làm cụ thể, kịp thời, từ thấp đến cao, phù hợp với diễn biến và yêu cầu của mỗi giai đoạn. Ngay sau khi ra đời, Quốc hội đã hòa mình vào dòng chảy của lịch sử dân tộc, cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đi dọc cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ cho đến ngày toàn thắng, thống nhất Tổ quốc và tiếp đó là tiến hành công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ đất nước từ những thập niên cuối cùng của thế kỷ XX và đang tiếp nối ở những năm đầu của thế kỷ XXI. Hai là, từ khi ra đời đến nay, Quốc hội luôn luôn là hiện thân của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đại diện cho các tầng lớp nhân dân, các thành phần xã hội, cùng thực hiện mục tiêu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam. Ngay từ khóa I, trong cơ cấu và cách thức tổ chức của Quốc hội đã thể hiện tính đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, gắn bó mật thiết với nhân dân. Tuyên ngôn của Quốc hội (tại kỳ họp đầu tiên Quốc hội khóa I, tháng 3/1946) đã ghi rõ: Chủ quyền của nước Việt Nam độc lập thuộc về toàn thể nhân dân Việt Nam. Vận mệnh quốc gia Việt Nam là ở trong tay Quốc hội Việt Nam. Từ tuyên ngôn này, Quốc hội các khóa tiếp theo của nước ta luôn bảo đảm tính đại diện sâu sắc, bao gồm các đại biểu đại diện cho tầng lớp nhân dân, 16 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) cho các vùng lãnh thổ của cả nước, thể hiện rộng rãi khối đại đoàn kết toàn dân tộc ở nước ta. Ba là, từ khi ra đời đến nay, tư tưởng về vị trí, tính chất của Quốc hội luôn được khẳng định một cách nhất quán và xuyên suốt trong cương lĩnh, đường lối chính trị của Đảng, được thể chế hóa trong các bản Hiến pháp của nước ta. Qua mỗi lần sửa đổi Hiến pháp, vị trí, tính chất của Quốc hội lại được hoàn thiện hơn ở một tầm cao mới. Quốc hội là cơ quan nhà nước duy nhất do cử tri cả nước bầu ra theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín, nghĩa là nhân dân ủy quyền cho Quốc hội thay mặt nhân dân thực hiện quyền lực bằng con đường nhà nước. Quốc hội có những nhiệm vụ và quyền hạn to lớn để thiết lập trật tự chính trị, pháp lý trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, quyết định những vấn đề trọng đại của đất nước. Bốn là, quá trình hình thành, ra đời và phát triển của Quốc hội là quá trình liên tục kế thừa, không ngừng đổi mới cả về tổ chức và hoạt động, đáp ứng kịp thời nhiệm vụ chiến lược trong từng giai đoạn cách mạng. Kể từ khóa I đến nay, Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội không ngừng được đổi mới cả về cơ cấu tổ chức và phương thức hoạt động. Kinh nghiệm thực tiễn của Quốc hội khóa trước luôn là bài học quý giá cho việc kiện toàn, củng cố Quốc hội khóa sau. Và mọi kết quả hoạt động và trưởng thành của Quốc hội khóa sau là sự kế thừa và phát triển liên tục của Quốc hội các khóa trước. Đổi mới cơ cấu tổ chức và phương thức hoạt động của Quốc hội luôn được tiến hành đồng bộ, từ việc thử nghiệm mô hình và cách thức, phương pháp cho đến đổi mới cơ bản về thể chế pháp luật. Đó là cơ sở để Quốc hội hoàn thành sứ mệnh của mình trong từng giai đoạn lịch sử. Năm là, bảo đảm và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định để Quốc hội trở thành cơ quan đại biểu cao nhất của 65 NĂM - MỘT CHẶNG ĐƯỜNG LỊCH SỬ VẺ VANG... 17 nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của đất nước, hoàn thành xuất sắc trọng trách mà nhân dân ủy thác. Đây không chỉ là nguyên tắc cơ bản trong tổ chức thực hiện quyền lực nhà nước, cũng như trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước ở nước ta, mà còn là quan điểm chỉ đạo quá trình đổi mới, hoàn thiện Nhà nước, bảo đảm cho Nhà nước hoạt động theo đúng định hướng chính trị của Đảng, thực hiện tốt các mối quan hệ giữa Quốc hội với các cơ quan khác trong bộ máy nhà nước. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước luôn gắn liền với việc đổi mới, chỉnh đốn Đảng, bao gồm đổi mới cả nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước nói chung và Quốc hội nói riêng. Quốc hội các khóa từ trước đến nay đã luôn luôn nắm vững và vận dụng đúng đắn đường lối, quan điểm và các chủ trương của Đảng vào các hoạt động lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước. Thực tế cho thấy, sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng tạo khả năng xây dựng một cơ cấu tổ chức thống nhất của Quốc hội và là tiền đề bảo đảm cho Quốc hội phát huy được các hoạt động của mình. Hiện nay, toàn Đảng, toàn dân ta đang đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa nhằm đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. Đây là thời kỳ mà tình hình thế giới tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường. Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, nhưng các cuộc chiến tranh cục bộ, xung đột vũ trang, sắc tộc, tôn giáo, khủng bố... có nguy cơ gia tăng. Cuộc đấu tranh dân tộc và đấu tranh giai cấp tiếp tục diễn biến phức tạp và gay gắt. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương là khu vực phát triển năng động, nhưng vẫn tiềm ẩn những nguy cơ gây mất ổn định. Những vấn đề mang 18 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) tính toàn cầu như biến đổi khí hậu, đói nghèo, thiên tai, dịch bệnh, tình trạng buôn bán người, tội phạm... đòi hỏi các quốc gia phải đối phó và phối hợp hành động mới có thể giải quyết được. Ở trong nước, bên cạnh những thuận lợi cơ bản, chúng ta vẫn phải đương đầu với không ít khó khăn, thách thức. Cuộc khủng hoảng tài chính, suy thoái kinh tế toàn cầu, những yếu kém vốn có của nền kinh tế, cùng với mặt trái của cơ chế thị trường và mở cửa hội nhập cũng tác động tiêu cực đến quá trình phát triển của đất nước. Các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chiến lược "diễn biến hòa bình", bạo loạn lật đổ, sử dụng chiêu bài "dân chủ", "nhân quyền", vấn đề dân tộc, tôn giáo để can thiệp vào công việc nội bộ của nước ta. Thực tế đó đòi hỏi chúng ta hơn bao giờ hết, càng phải đoàn kết chặt chẽ thống nhất ý chí và hành động, tận dụng thời cơ và thuận lợi, vượt qua khó khăn, thách thức, huy động tốt mọi nguồn lực, đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Muốn thế, chúng ta phải xây dựng được một môi trường hòa bình, ổn định, một nền kinh tế phát triển, một nền quốc phòng, an ninh đủ mạnh, một chiến lược, định hướng đúng đắn, một hệ thống pháp luật ngày càng đầy đủ và hoàn thiện. Kế thừa và phát huy những thành tựu và kinh nghiệm của 65 năm qua, Quốc hội nước ta đang tiếp tục nỗ lực phấn đấu, thực hiện tốt hơn nữa các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của mình, để đáp ứng tốt nhất yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn mới. Đặc biệt, đang tập trung vào một số vấn đề sau đây: 1. Nhận thức đầy đủ và sâu sắc về vai trò, vị trí của Quốc hội, xác định rõ Quốc hội là một thiết chế của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, là nơi tập trung cao nhất quyền lực của nhân dân 65 NĂM - MỘT CHẶNG ĐƯỜNG LỊCH SỬ VẺ VANG... 19 trong hệ thống nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa do Đảng Cộng sản lãnh đạo. Từ đó tiếp tục kiện toàn tổ chức của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, đề cao vị trí, vai trò của Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội; đổi mới phương thức hoạt động của Quốc hội theo hướng phát huy trí tuệ tập thể tăng cường thảo luận dân chủ để có những quyết định đúng đắn, chính xác. 2. Chú trọng nâng cao chất lượng đại biểu Quốc hội, coi đây là một khâu có ý nghĩa quyết định trong việc nâng cao chất lượng thực hiện các chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Quốc hội. Hoàn thiện cơ chế lựa chọn, giới thiệu và tiến hành bầu cử đại biểu Quốc hội theo hướng vừa nâng cao chất lượng đại diện theo địa phương, vừa chú ý đến yêu cầu đại diện theo ngành, giới, nghề nghiệp; tăng cường mối quan hệ giữa đại biểu Quốc hội với cử tri; tăng hợp lý số lượng đại biểu Quốc hội chuyên trách, phát huy mạnh mẽ vai trò của đại biểu Quốc hội ở cả trung ương và địa phương. Đồng thời, củng cố, nâng cao năng lực các cơ quan tham mưu giúp việc, nhằm hỗ trợ đắc lực cho các hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội. 3. Tăng cường năng lực và hoạt động lập pháp của Quốc hội, đáp ứng yêu cầu của công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tiếp tục nêu cao tính chủ động trong hoạt động lập pháp, đổi mới quy trình lập pháp, bảo đảm tiến độ và chất lượng chuẩn bị dự án luật ngay từ những công đoạn đầu, coi trọng xác định nội dung chính sách luật trước khi tiến hành các bước tiếp theo trong quy trình lập pháp. Phấn đấu đến năm 2020, nước ta có đủ các đạo luật cơ bản để điều chỉnh các quan hệ trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. 4. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát; tập trung vào những vấn đề lớn bức xúc trong đời sống kinh tế - xã hội 20 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) (như quản lý, sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng cơ bản, quản lý sử dụng vốn, tài sản, ngân sách nhà nước phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân...). Thông qua giám sát để đánh giá đúng hiệu quả hoạt động và xác định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, người đứng đầu thực thi công vụ nhằm thúc đẩy hoạt động của bộ máy nhà nước. 5. Đề cao trách nhiệm và nâng cao chất lượng quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, bảo đảm lợi ích chung của quốc gia, phù hợp với ý chí và nguyện vọng của nhân dân; chất lượng việc quyết định ngân sách nhà nước, các vấn đề về kinh tế - xã hội, tổ chức bộ máy nhà nước. 6. Đẩy mạnh các hoạt động đối ngoại của Quốc hội, góp phần thực hiện có kết quả chính sách đối ngoại rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ đối ngoại của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta. Tranh thủ những điều kiện khách quan thuận lợi để triển khai mạnh mẽ hơn nữa hoạt động đối ngoại nghị viện trong tình hình mới, góp phần thúc đẩy tiến trình hội nhập khu vực và quốc tế. Với những kết quả và kinh nghiệm đã thu được qua 65 năm xây dựng và phát triển, chúng ta có cơ sở để tin chắc rằng, trong thời gian tới, dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, sự ủng hộ, giúp đỡ, giám sát của nhân dân; sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan trong bộ máy nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể nhân dân, các tổ chức xã hội, sự giúp đỡ của bạn bè quốc tế, Quốc hội nước ta nhất định sẽ làm tròn trọng trách mà Tổ quốc và nhân dân giao phó. 21 PHÁT HUY NHỮNG THÀNH TỰU VÀ KINH NGHIỆM CỦA 65 NĂM, QUỐC HỘI TIẾP TỤC ĐỔI MỚI, ĐÁP ỨNG TỐT NHẤT YÊU CẦU, NHIỆM VỤ CHÍNH TRỊ CỦA ĐẤT NƯỚC TRONG GIAI ĐOẠN MỚI* Thưa các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Thưa các vị lão thành cách mạng, các vị đại biểu Quốc hội qua các thời kỳ, Thưa các vị khách quý, Thưa đồng bào, đồng chí, Hôm nay, trong không khí phấn khởi của những ngày đầu năm mới 2011, cả nước đang sôi nổi thi đua lập thành tích chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, chúng ta họp mặt tại đây - Nhà hát Lớn thành phố Hà Nội chính nơi mà 65 năm về trước đã diễn ra kỳ họp thứ nhất của Quốc hội đầu tiên của nước ta - để kỷ niệm 65 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu ra Quốc hội của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Thay mặt các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tôi ____________ * Diễn văn của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng tại Lễ kỷ niệm 65 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam. Đầu đề của Báo Nhân Dân, số ra ngày 06/01/2011. 22 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) xin gửi đến các vị đại biểu, các vị khách quý, cùng toàn thể đồng bào, đồng chí lời chúc mừng tốt đẹp nhất. Trong không khí trang nghiêm và xúc động của buổi lễ trọng thể này, chúng ta bày tỏ lòng thành kính và biết ơn vô hạn đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh - Người sáng lập, rèn luyện Đảng ta và Nhà nước ta; tưởng nhớ các vị lãnh đạo tiền bối của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và Mặt trận Dân tộc thống nhất, những người đã dày công vun đắp, xây dựng và phát triển Quốc hội Việt Nam. Thưa các vị đại biểu, Thưa các đồng chí, Như chúng ta đều biết, ngày 06/01/1946, chỉ mấy tháng sau khi giành được độc lập, trong hoàn cảnh muôn vàn khó khăn, đáp lời kêu gọi thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân ta, không phân biệt nam, nữ, giàu nghèo, dân tộc, giai cấp, tôn giáo, chính kiến, đã tham gia cuộc Tổng tuyển cử bầu ra Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam mới bằng phương thức bầu cử dân chủ, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín. Sự kiện trọng đại này đã đi vào lịch sử nước ta như một mốc son chói lọi, đánh dấu bước phát triển nhảy vọt về thể chế dân chủ, mở ra một thời kỳ phát triển mới của dân tộc. Lần đầu tiên trong lịch sử, nước ta chẳng những đã trở thành một quốc gia độc lập mà còn có cơ quan nhà nước có đầy đủ cơ sở và tư cách pháp lý đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, thay mặt nhân dân quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước. Đây là thắng lợi của đường lối cách mạng đúng đắn, sáng tạo của Đảng, chính sách đại đoàn kết dân tộc và tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước pháp quyền; thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí mãnh liệt và niềm tin tuyệt đối của nhân dân ta đối với sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. PHÁT HUY NHỮNG THÀNH TỰU VÀ KINH NGHIỆM... 23 Trải qua 65 năm, với 12 nhiệm kỳ hoạt động, Quốc hội đã luôn luôn gắn bó đồng hành cùng dân tộc, không ngừng phát huy vai trò, vị trí là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của đất nước, thực hiện có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, đóng góp to lớn và quan trọng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Quốc hội khóa I, ngay sau khi ra đời, tại kỳ họp thứ nhất (tháng 3/1946) đã đóng vai trò rất quan trọng trong việc thành lập Chính phủ Liên hiệp kháng chiến hợp hiến, hợp pháp do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu để điều hành đất nước; và tại kỳ họp thứ hai, ngày 09/11/1946, đã thông qua Hiến pháp năm 1946 - bản Hiến pháp đầu tiên trong lịch sử nước nhà, một văn kiện chính trị - pháp lý mang tính nhân văn, dân chủ, tiến bộ, đánh dấu bước khởi đầu quan trọng trong tiến trình xây dựng nhà nước pháp quyền ở nước ta. Tiếp đó cho đến năm 1960, Quốc hội đã cùng nhân dân cả nước thực hiện cách mạng giải phóng dân tộc, từng bước cải cách dân chủ, tiến hành thắng lợi cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp, vừa khôi phục phát triển kinh tế, cải tạo xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, vừa tiếp tục đấu tranh giành thống nhất nước nhà. Quốc hội các khóa II, III, IV, V (từ năm 1960 đến năm 1975), hoạt động trong thời kỳ nước ta thực hiện đồng thời hai chiến lược cách mạng: xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam, đã có những đóng góp to lớn vào việc xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật ban đầu của chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đẩy mạnh cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn, thu non sông về một mối. 24 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) Từ khóa VI trở đi, Quốc hội nước ta là Quốc hội của nước Việt Nam thống nhất, kết quả của cuộc Tổng tuyển cử ngày 25/4/1976, đã tích cực xây dựng hệ thống pháp luật, đồng thời quyết định nhiều vấn đề quan trọng trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc trên phạm vi cả nước. Quốc hội các khóa VII, VIII, IX, X, XI, XII tiếp tục kế thừa và phát huy những thành quả và kinh nghiệm của Quốc hội các khóa trước, ngày càng chủ động, sáng tạo trong đổi mới, có bước tiến quan trọng cả về tổ chức và hoạt động, thúc đẩy việc phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc, xây dựng nền dân chủ và Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đóng góp xứng đáng vào thành tựu to lớn của công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Nhìn một cách tổng thể, chúng ta nhận thấy, mỗi khóa Quốc hội đều để lại những dấu ấn riêng và đều hoàn thành trọng trách mà nhân dân giao phó, thực hiện đúng chức năng lập hiến, lập pháp, giám sát tối cao và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước. Về hoạt động lập hiến, từ khi ra đời đến nay, Quốc hội đã xây dựng và ban hành bốn bản Hiến pháp: Hiến pháp năm 1946, Hiến pháp năm 1959, Hiến pháp năm 1980 và Hiến pháp năm 1992. Đây là những đạo luật cơ bản của Nhà nước, tạo lập nền tảng chính trị, pháp lý cho sự phát triển ổn định và bền vững của đất nước, quy định những vấn đề quan trọng nhất về quyền lực nhà nước; chế độ chính trị, chế độ kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh; cơ cấu tổ chức và cách thức hoạt động của bộ máy nhà nước; quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Hoạt động lập pháp ngày càng được đẩy mạnh và có nhiều tiến bộ cả về số lượng và chất lượng nhằm thể chế hóa các PHÁT HUY NHỮNG THÀNH TỰU VÀ KINH NGHIỆM... 25 chủ trương, đường lối của Đảng, xây dựng và từng bước hoàn thiện hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu đấu tranh giành độc lập dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; phát triển kinh tế - xã hội, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thúc đẩy tiến bộ xã hội, nâng cao đời sống nhân dân; giữ vững ổn định chính trị, chủ động hội nhập quốc tế; xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Hoạt động giám sát không ngừng được tăng cường và đổi mới; nội dung tập trung vào những vấn đề bức xúc của cuộc sống, phản ánh tâm tư, nguyện vọng của nhân dân; quy trình, thủ tục, cách thức giám sát có nhiều cải tiến, nhất là hoạt động chất vấn, giám sát theo chuyên đề. Hoạt động giám sát của Quốc hội đã góp phần thúc đẩy các cơ quan nhà nước phát huy những thành tích, ưu điểm, khắc phục những thiếu sót, hạn chế, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của đất nước. Việc quyết định các vấn đề quan trọng đã đạt được nhiều kết quả tích cực và ngày càng thực chất hơn. Các nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, chính sách tài chính tiền tệ, dự toán và phân bổ ngân sách nhà nước, quyết định chủ trương đầu tư xây dựng các công trình quan trọng quốc gia, chính sách dân tộc, tôn giáo, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, phê chuẩn điều ước quốc tế... phù hợp với chủ trương của Đảng và ý chí, nguyện vọng của nhân dân. Hoạt động đối ngoại của Quốc hội ngày càng được đẩy mạnh và mở rộng trên cả bình diện song phương và đa phương, đưa ngoại giao nghị viện đi vào chiều sâu, góp phần làm cho nhân dân thế giới và bạn bè quốc tế hiểu biết rõ hơn về đất nước, con người và nền văn hóa Việt Nam; tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của nhân dân thế giới và bạn bè quốc tế; 26 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) nâng cao vai trò, vị thế của Việt Nam nói chung và Quốc hội Việt Nam nói riêng trên trường quốc tế. Cơ cấu tổ chức và phương thức hoạt động của Quốc hội cũng không ngừng được đổi mới. Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội, các đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội và bộ máy tham mưu, giúp việc từng bước được tăng cường. Quốc hội hoạt động thường xuyên hơn, tranh luận, thảo luận một cách dân chủ, thẳng thắn, thiết thực và trách nhiệm. Những chuyển biến, tiến bộ này xuất phát từ đòi hỏi của thực tế khách quan, đồng thời thể hiện Quốc hội luôn có ý thức tự đổi mới để ngày càng hoàn thiện mình. Những thành tựu đạt được của Quốc hội nước ta trong 65 năm qua bắt nguồn từ sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng - nhân tố quyết định để Quốc hội hoàn thành xuất sắc trọng trách mà nhân dân giao phó. Quốc hội các khóa đã luôn luôn nắm vững đường lối, quan điểm và các chủ trương của Đảng để thể chế hóa thành luật pháp và vận dụng đúng đắn vào các hoạt động của Quốc hội. Đó là kết quả của sự gắn bó mật thiết giữa Quốc hội với nhân dân, nắm bắt đúng tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, lắng nghe và tiếp nhận các ý kiến, kiến nghị của cử tri và giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri, làm cho Quốc hội thật sự là cơ quan đại biểu cao nhất, đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân. Đồng thời, đó cũng là kết quả của quá trình đổi mới không ngừng về tổ chức, phương thức làm việc của Quốc hội, năng lực hoạt động của các đại biểu Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội; với sự phối hợp chặt chẽ, cộng đồng trách nhiệm của Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các cơ quan hữu quan khác; PHÁT HUY NHỮNG THÀNH TỰU VÀ KINH NGHIỆM... 27 sự ủng hộ, hợp tác, giúp đỡ của Quốc hội, Chính phủ và nhân dân các nước trên thế giới. Thưa các vị đại biểu, Thưa các đồng chí, Yêu cầu của sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ đất nước trong giai đoạn mới theo tinh thần của Cương lĩnh chính trị, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, Báo cáo chính trị cùng các văn kiện quan trọng khác mà Đại hội XI sắp tới của Đảng quyết định thông qua đang đặt ra cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta nhiệm vụ nặng nề nhưng rất vẻ vang. Bên cạnh những thuận lợi cơ bản do thành tựu của công cuộc đổi mới 25 năm qua mang lại, đất nước ta cũng đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức do những tác động không thuận từ bên ngoài và những hạn chế, yếu kém từ trong nước, đòi hỏi chúng ta phải có quyết tâm rất cao, nỗ lực rất lớn, đoàn kết thống nhất chặt chẽ để phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng. Là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Quốc hội sẽ phát huy những thành tựu và kinh nghiệm của 65 năm qua, tiếp tục đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng và hiệu quả hoạt động để đáp ứng tốt nhất yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của đất nước trong giai đoạn mới. Muốn thế, cần nhận thức đầy đủ và sâu sắc hơn nữa vai trò, vị trí và trách nhiệm của Quốc hội trong hệ thống chính trị nước ta do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, để từ đó, tiếp tục đổi mới nội dung và phương thức hoạt động, thực hiện tốt hơn nữa chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, kịp thời thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn và nguyện vọng của nhân dân. 28 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) Cụ thể là, Quốc hội tiếp tục phát huy vai trò, vị trí của mình trong việc tạo khuôn khổ pháp lý cho các hoạt động của đất nước, phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại. Đẩy nhanh tốc độ và nâng cao chất lượng ban hành văn bản pháp luật; sớm xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, đầy đủ, bảo đảm chất lượng, bám sát yêu cầu của thực tiễn. Ưu tiên xây dựng mới, bổ sung các đạo luật ở các lĩnh vực trọng điểm có ý nghĩa then chốt, có tính khả thi cao, tạo sự bứt phá về phát triển kinh tế - xã hội. Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát, nhất là giám sát chuyên đề, hoạt động chất vấn, phát huy dân chủ, tăng tính tranh luận, phân tích sâu; làm rõ những thành tích, ưu điểm, cũng như những tồn tại khuyết điểm, tìm ra nguyên nhân, bài học kinh nghiệm và đề xuất các giải pháp. Chú trọng giám sát việc thực hiện các kết luận, kiến nghị sau giám sát. Nâng cao chất lượng quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước theo hướng thực chất hơn, nhất là việc quyết định ngân sách nhà nước, các vấn đề về kinh tế - xã hội, tổ chức bộ máy nhà nước, các dự án công trình quan trọng quốc gia. Đẩy mạnh hoạt động đối ngoại, chủ động hội nhập, hợp tác quốc tế, góp phần thực hiện đường lối đối ngoại rộng mở, đa dạng hóa, đa phương hóa của Đảng và Nhà nước. Trước mắt, cần tập trung làm tốt công tác tổng kết nhiệm kỳ Quốc hội khóa XII và tích cực chuẩn bị về mọi mặt, bảo đảm cho cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIII thu được kết quả tốt đẹp và hoạt động của Quốc hội khóa XIII có nhiều khởi sắc và chất lượng cao. Chú ý kết hợp hài hòa giữa cơ cấu và chất lượng đại biểu Quốc hội, bảo đảm có tỷ lệ thỏa đáng các đại biểu Quốc hội là cán bộ có hiểu biết sâu, giàu kinh nghiệm thực tiễn, các nhà khoa học có trình độ, năng lực và điều kiện PHÁT HUY NHỮNG THÀNH TỰU VÀ KINH NGHIỆM... 29 hoạt động Quốc hội. Tiếp tục tăng một cách hợp lý số lượng đại biểu Quốc hội chuyên trách để bố trí làm việc tại Thường trực Hội đồng dân tộc và thường trực các ủy ban của Quốc hội, làm nòng cốt trong việc tăng cường năng lực hoạt động của Hội đồng dân tộc và các ủy ban của Quốc hội. Đồng thời củng cố, kiện toàn các cơ quan tham mưu giúp việc, tạo thêm các điều kiện và phương tiện làm việc, nhằm hỗ trợ đắc lực cho các hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các đoàn đại biểu Quốc hội và các đại biểu Quốc hội. Thưa các vị đại biểu, Thưa các đồng chí, Kỷ niệm 65 năm cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên bầu ra cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của Việt Nam cũng là kỷ niệm 65 năm ngày ra đời của Quốc hội Việt Nam - một thành quả vĩ đại của cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện. Đây là dịp để chúng ta ôn lại, tự hào về một chặng đường lịch sử vẻ vang của dân tộc, hiểu rõ hơn những thành tựu trong hoạt động của Quốc hội, đồng thời thấy thêm những việc cần làm trong thời gian tới. Chúng ta tin rằng, dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam, kiên định con đường mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn; với sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan trong bộ máy nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể nhân dân; sự ủng hộ và giám sát của nhân dân; sự hợp tác và giúp đỡ của bạn bè quốc tế, Quốc hội nước ta trong thời gian tới sẽ phát huy những kinh nghiệm và truyền thống vẻ vang của 65 năm qua, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tổ chức và phương thức hoạt động, đạt được nhiều kết quả quan trọng, đóng góp to lớn hơn nữa vào công cuộc 30 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đưa đất nước từng bước quá độ lên chủ nghĩa xã hội, xứng đáng là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Nhân dịp năm mới 2011 và chuẩn bị đón Xuân Tân Mão, xin chúc các vị đại biểu, các vị khách quý, các đồng chí và đồng bào luôn luôn mạnh khỏe, hạnh phúc, thắng lợi. Xin trân trọng cảm ơn. 31 PHÁT BIỂU TẠI LỄ BẾ MẠC ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ XI CỦA ĐẢNG* Thưa Đoàn Chủ tịch Đại hội, Thưa các vị đại biểu, khách quý, Thưa toàn thể Đại hội, Thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI và với tình cảm cá nhân, tôi chân thành cảm ơn các đồng chí đại biểu Đại hội đã tín nhiệm bầu chúng tôi vào các cơ quan lãnh đạo quan trọng của Đảng, giao cho chúng tôi trọng trách lớn lao trước Đảng và nhân dân. Xin cảm ơn những tình cảm chân thành, lời chúc mừng tốt đẹp và những gửi gắm sâu sắc mà đồng chí nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh đã dành cho chúng tôi. Chúng tôi nghĩ đây là vinh dự và nguồn động viên hết sức to lớn đối với chúng tôi trên cương vị công tác mới, với nhiều thuận lợi cơ bản nhưng cũng có không ít những khó khăn, thách thức đang ở phía trước. Thưa các vị khách quý, Thưa Đại hội, Những thành tựu đạt được của đất nước ta trong thời gian qua gắn liền với sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước và sự nỗ lực phấn đấu vượt bậc của toàn thể nhân dân, trong đó ____________ * Phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng tại Lễ bế mạc Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, Báo Nhân Dân, số ra ngày 20/01/2011. 32 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) có đóng góp quan trọng của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X, có công lao to lớn của đồng chí Nông Đức Mạnh trên cương vị trọng trách Tổng Bí thư. Chúng tôi ý thức được rằng, những thành tựu và kinh nghiệm quý báu có được từ những nhiệm kỳ trước đây, đặc biệt là 25 năm đổi mới sẽ là nền tảng vững chắc cho những bước phát triển tiếp theo của đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng ta. Chúng tôi xin hứa trước Đại hội, trước toàn Đảng, toàn dân rằng, tập thể Ban Chấp hành Trung ương khóa XI sẽ cùng với toàn Đảng tiếp tục phát huy những truyền thống vẻ vang và kinh nghiệm quý báu của Đảng ta, tăng cường sự đoàn kết nhất trí, thống nhất tư tưởng và hành động, luôn vững vàng về bản lĩnh chính trị, kiên định tinh thần độc lập tự chủ, phát huy dân chủ; sáng tạo, không ngừng nỗ lực phấn đấu, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức và phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng, đưa nước ta từng bước quá độ lên chủ nghĩa xã hội, mà trước mắt, phấn đấu tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Chúng tôi mong luôn nhận được sự giúp đỡ ủng hộ quý báu của các bậc lão thành cách mạng, các đồng chí nguyên là lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, Mặt trận và các đoàn thể qua các thời kỳ, các cơ quan, các ngành, các giới, đồng bào, chiến sĩ cả nước, kiều bào ta ở nước ngoài và bạn bè quốc tế..., để giúp chúng tôi có thêm sức mạnh hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Nhân dịp đầu năm 2011 và chuẩn bị đón Tết cổ truyền dân tộc Tân Mão, xin kính chúc đồng chí Nông Đức Mạnh cùng các đồng chí lão thành cách mạng, các vị khách quý, các vị đại biểu cùng toàn thể các đồng chí sức khỏe, hạnh phúc; chúc năm mới thắng lợi mới. Xin trân trọng cảm ơn. 33 DIỄN VĂN BẾ MẠC ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ XI CỦA ĐẢNG* Thưa Đoàn Chủ tịch Đại hội, Thưa các vị đại biểu khách quý, Thưa toàn thể Đại hội, Sau 9 ngày làm việc nghiêm túc, khẩn trương, trong không khí dân chủ, đoàn kết và với ý thức trách nhiệm cao trước Đảng và nhân dân, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã hoàn thành tốt đẹp toàn bộ chương trình đề ra. Đại hội đã thảo luận sôi nổi, thẳng thắn, dân chủ và nhất trí thông qua các văn kiện rất quan trọng, có ý nghĩa chiến lược, lâu dài đối với sự phát triển của đất nước ta: Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011); Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020; Phương hướng, nhiệm vụ chính trị 5 năm 2011 - 2015 và Điều lệ Đảng (bổ sung, sửa đổi). Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Trung ương gồm những đồng chí tiêu biểu cho trên 3,6 triệu đảng viên, có đủ tiêu chuẩn về phẩm chất, năng lực, trình độ và đạo đức để gánh vác những trọng trách nặng nề do Đảng và nhân dân giao phó. ____________ * Diễn văn của Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng bế mạc Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, Báo Nhân Dân, số ra ngày 20/01/2011. 34 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) Thưa Đại hội, Các văn kiện được thông qua tại Đại hội lần này là sự tổng kết sâu sắc lý luận và thực tiễn 20 năm thực hiện Cương lĩnh, 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội (2001 - 2010) và 5 năm thực hiện phương hướng, nhiệm vụ kinh tế - xã hội (2006 - 2010), là sự kết tinh trí tuệ, ý chí, nguyện vọng của toàn Đảng, toàn dân ta; là sự tiếp tục khẳng định, hoàn thiện và phát triển quan điểm, đường lối đổi mới của Đảng ta theo tinh thần chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; xác định mục tiêu, nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân tộc ta trong giai đoạn phát triển mới đầy triển vọng và không ít thách thức của cách mạng nước ta từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo. Sự thống nhất ý chí của Đại hội biểu thị quyết tâm sắt đá của Đảng ta, trong những năm tới, lãnh đạo toàn Đảng, toàn dân, toàn quân phấn đấu thực hiện bằng được mục tiêu “Tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”1. Để thực hiện mục tiêu cao cả đó, Đại hội đã thảo luận và thông qua những quyết sách trên tất cả các lĩnh vực cơ bản và trọng yếu của sự nghiệp phát triển đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc những năm tới. Những quyết sách trên giữ vai trò vô cùng quan trọng, có giá trị định hướng và chỉ đạo sâu sắc trong toàn bộ quá trình triển khai và tổ chức thực hiện phương hướng, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ đất nước 5 năm, 10 năm và 20 năm tới. ____________ 1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.14. DIỄN VĂN BẾ MẠC ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC… 35 Đại hội đã tập trung thảo luận và thông qua những nhiệm vụ to lớn nhằm tiếp tục chỉnh đốn, xây dựng và tự đổi mới Đảng với mục tiêu nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực trí tuệ, phẩm chất và đạo đức cách mạng, làm cho Đảng ta thật sự trong sạch, vững mạnh, củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân đối với Đảng. Đại hội nhấn mạnh đến sự đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động của toàn Đảng trên cơ sở Cương lĩnh và đường lối, quan điểm, nguyên tắc của Đảng và với tình đồng chí thương yêu lẫn nhau, như Bác Hồ đã dạy; đến sự gắn bó mật thiết giữa Đảng với giai cấp, với nhân dân và dân tộc như là một phẩm chất cốt lõi nhất thể hiện bản chất và sức sống của Đảng. Để bảo đảm sự trong sạch và vững mạnh cũng như uy tín, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, Đại hội nhận thức sâu sắc và thể hiện quyết tâm đẩy mạnh và có những giải pháp nâng cao hiệu quả cuộc đấu tranh phòng và chống tham nhũng, quan liêu, lãng phí, sự thoái hoá, biến chất của cán bộ, đảng viên, công chức. Đại hội đặc biệt coi trọng và nhấn mạnh rằng, trong những năm tới, xây dựng Đảng là một nhiệm vụ trọng yếu, là nhân tố quyết định để giữ vững vai trò và nâng cao chất lượng lãnh đạo của Đảng, để Đảng thực sự xứng đáng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc. Với những kết quả trên, chúng ta vui mừng báo cáo với toàn Đảng, toàn dân: Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng Cộng sản Việt Nam đã thành công tốt đẹp. Thưa Đại hội, Tại Đại hội XI của Đảng, nhiều đồng chí trong Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa X đã không 36 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) ứng cử vào Ban Chấp hành Trung ương khóa XI, tạo điều kiện để trẻ hóa, bổ sung lực lượng mới vào cơ quan lãnh đạo của Đảng trong nhiệm kỳ mới. Đó là một nghĩa cử cao đẹp. Đại hội chân thành cảm ơn và đánh giá cao những cống hiến trong 5 năm qua của các đồng chí và xin chúc các đồng chí khỏe mạnh, hạnh phúc, tiếp tục đóng góp tâm huyết, năng lực, kinh nghiệm của mình vào sự nghiệp vẻ vang của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta. Đại hội đã tiến hành nghiêm túc, đúng Điều lệ Đảng, sáng suốt lựa chọn và bầu các đồng chí đủ tiêu chuẩn, xứng đáng vào Ban Chấp hành Trung ương khóa XI: 175 đồng chí Ủy viên Trung ương chính thức và 25 đồng chí Ủy viên Trung ương dự khuyết. Đại hội trao cho Ban Chấp hành Trung ương khóa mới trọng trách nặng nề trước Đảng, trước nhân dân, lãnh đạo toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XI. Nhận rõ trách nhiệm to lớn đó trong giai đoạn mới với những thời cơ lớn và thách thức gay gắt, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI nguyện đem hết sức mình, toàn tâm toàn ý phụng sự Tổ quốc và dân tộc, phục vụ nhân dân, phấn đấu không ngừng nâng cao năng lực, trình độ, bản lĩnh, phẩm chất đạo đức, cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân quyết tâm thực hiện thắng lợi những mục tiêu, nhiệm vụ to lớn đã được Đại hội xác định. Thưa các đồng chí, Đại hội nhiệt liệt hoan nghênh và trân trọng cảm ơn các đồng chí lão thành cách mạng, tổ chức đảng các cấp, các tổ chức, đoàn thể chính trị - xã hội, các nhân sĩ, văn nghệ sĩ, trí thức, các vị chức sắc tôn giáo, đồng chí, đồng bào, chiến sĩ cả nước, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài..., với ý thức trách nhiệm cao và tình cảm sâu sắc trước đất nước và dân tộc, DIỄN VĂN BẾ MẠC ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC… 37 đã chân thành, thẳng thắn đóng góp trí tuệ, kinh nghiệm nhằm bổ sung, xây dựng các văn kiện Đại hội, góp phần vào thành công của Đại hội. Đại hội xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc các đảng cộng sản và công nhân, các đảng cầm quyền, các tổ chức chính trị - xã hội và bạn bè quốc tế... đã gửi điện chúc mừng Đại hội, biểu thị những tình cảm tốt đẹp, hữu nghị và đoàn kết đối với Đảng ta và nhân dân ta. Đại hội đã nhận được rất nhiều thư, điện chúc mừng đến từ mọi miền đất nước và của kiều bào ta ở nước ngoài. Xin chân thành cảm ơn những tình cảm tốt đẹp của đồng bào cả nước. Đại hội nhiệt liệt hoan nghênh và chân thành cảm ơn các cơ quan thông tấn, báo chí trong và ngoài nước đã đến dự và kịp thời đưa tin về Đại hội. Đại hội biểu dương và cảm ơn Tiểu ban Tổ chức phục vụ Đại hội XI của Đảng, toàn thể cán bộ, chiến sĩ, công nhân, viên chức đã tận tụy làm tốt công tác phục vụ Đại hội, góp phần thiết thực vào thành công của Đại hội. Thưa Đại hội, Thành công của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng tạo nên sức mạnh cổ vũ to lớn toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta vượt lên mọi khó khăn, thách thức, tranh thủ cơ hội mới, phấn đấu vì mục tiêu đến năm 2020 đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Ngay sau Đại hội, tất cả các tổ chức đảng cần tổ chức tốt việc nghiên cứu, quán triệt sâu sắc Nghị quyết, các văn kiện Đại hội, tuyên truyền sâu rộng trong toàn Đảng, toàn dân về kết quả Đại hội; khẩn trương xây dựng, triển khai chương trình, kế hoạch hành động, đưa Nghị quyết vào cuộc sống, khơi dậy phong trào thi đua yêu nước sâu rộng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. 38 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) Đại hội kêu gọi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, đồng bào ta ở nước ngoài, phát huy cao độ tinh thần yêu nước, ý chí tự lực tự cường, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, ra sức thi đua thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Đại hội, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, phát triển đất nước nhanh, bền vững, quyết tâm thực hiện thắng lợi mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội. Với niềm tin tưởng sâu sắc vào sức mạnh, ý chí của toàn Đảng, toàn dân tộc, vào tương lai tươi sáng của đất nước, tôi xin long trọng tuyên bố bế mạc Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng Cộng sản Việt Nam. Vinh quang đời đời thuộc về dân tộc Việt Nam văn hiến và anh hùng! Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh muôn năm! Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam muôn năm! Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta! Xin trân trọng cảm ơn. 39 KẾT QUẢ CỦA ĐẠI HỘI XI PHẢN ÁNH SỰ ĐỔI MỚI, CỞI MỞ VÀ PHÁT HUY DÂN CHỦ TRONG ĐẢNG VÀ TRONG ĐỜI SỐNG CHÍNH TRỊ ĐẤT NƯỚC* Phóng viên: Thưa Tổng Bí thư, đông đảo bạn đọc Báo Nhân Dân cũng như đồng chí, đồng bào và chiến sĩ cả nước chăm chú hướng về Đại hội toàn quốc của Đảng và rất tự hào, phấn khởi chào đón thành công của Đại hội Đảng ta. Xin đồng chí nói rõ hơn về ý nghĩa sâu sắc của sự thành công này? Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Với tinh thần dân chủ, thẳng thắn, trách nhiệm, đoàn kết và phát huy trí tuệ tập thể, Đại hội toàn quốc của Đảng đã có sự nhất trí cao trong đánh giá tình hình, rút ra các bài học kinh nghiệm, quyết định các vấn đề trọng đại phát triển đất nước và xây dựng Đảng trong thời gian tới. Các văn kiện được Đại hội thông qua: Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2011 - 2020, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) là những nội dung cơ bản rất ____________ * Trả lời phỏng vấn Báo Nhân Dân của Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng ngay sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng thành công tốt đẹp. Đầu đề của Báo Nhân Dân, số Đặc biệt mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng. 40 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) quan trọng về đường lối của Đảng định hướng cho sự ổn định và phát triển đất nước trong những năm tới và cả thời kỳ dài quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đại hội đã sáng suốt lựa chọn những đồng chí xứng đáng bầu vào Ban Chấp hành Trung ương khóa XI, bảo đảm Ban Chấp hành là một tập thể có bản lĩnh chính trị vững vàng, có tư duy sáng tạo và đổi mới, là hạt nhân đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động của toàn Đảng, toàn dân ta... Đặc biệt, kết quả của Đại hội phản ánh sự đổi mới, cởi mở và phát huy dân chủ trong Đảng và trong đời sống chính trị của đất nước. Các văn kiện trình ra Đại hội tiếp thu nhiều ý kiến đóng góp của đại hội đảng bộ các cấp, của đại biểu Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân, của cán bộ, đảng viên và nhân dân, kiều bào ta ở nước ngoài với mong muốn Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh, đất nước ta ngày càng phát triển nhanh, bền vững. Trong Đại hội, nhiều ý kiến, tham luận của các đại biểu thể hiện quyết tâm đổi mới, sự tâm huyết đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc và của Đảng, phản ảnh chân thực những suy nghĩ, tìm tòi, sáng tạo trước thực tiễn sinh động của công cuộc đổi mới, phát triển đất nước trong điều kiện mới... Các văn kiện được Đại hội thông qua thật sự kết tinh trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân. Ý chí, nguyện vọng của cán bộ, đảng viên và nhân dân đã được chuyển hóa thành đường lối, chủ trương, thành nghị quyết của Đảng. Qua đó, khẳng định quyết tâm cao của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta "Tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại"... KẾT QUẢ CỦA ĐẠI HỘI XI PHẢN ÁNH… 41 Phóng viên: Thưa đồng chí, một số nhiệm vụ cần tập trung thực hiện sau Đại hội là gì? Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Sau Đại hội, có nhiều việc cần làm. Trong đó, chúng ta cần tập trung vào mấy nhiệm vụ lớn sau đây: Nhiệm vụ trung tâm là phát triển kinh tế. Đổi mới mô hình tăng trưởng từ chủ yếu phát triển theo chiều rộng sang phát triển hợp lý giữa chiều rộng và chiều sâu, vừa mở rộng quy mô vừa chú trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả, tính bền vững. Đồng thời cơ cấu lại nền kinh tế; đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa... Nhiệm vụ then chốt là nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, xây dựng Đảng ta thật sự vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đổi mới phương thức lãnh đạo từ Ban Chấp hành Trung ương đến tổ chức cơ sở của Đảng và nâng cao phẩm chất, năng lực đội ngũ cán bộ, đảng viên. Tiếp tục đổi mới, kiện toàn tổ chức, bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, mô hình tổ chức của các tổ chức trong hệ thống chính trị; đẩy mạnh xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, tạo ra sức mạnh tổng hợp để thực hiện thắng lợi các mục tiêu đề ra... Dân chủ xã hội chủ nghĩa là bản chất của chế độ ta, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển đất nước. Xây dựng và từng bước hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Dân chủ gắn liền với kỷ luật, kỷ cương và phải được thể chế hóa bằng pháp luật. Nhà nước ta là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Vì thế phải không ngừng chăm lo hoàn thiện bộ máy nhà nước, tạo bước chuyển 42 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) mạnh về cải cách hành chính. Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có phẩm chất đạo đức tốt, có bản lĩnh chính trị, có năng lực, có tính chuyên nghiệp cao, tận tụy phục vụ nhân dân. Đẩy mạnh cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong việc xây dựng bộ máy nhà nước. Trước mắt có kế hoạch lãnh đạo, chỉ đạo chu đáo, khẩn trương việc chuẩn bị các điều kiện cần thiết để tổ chức thắng lợi cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIII và hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2011 - 2016. Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, phát triển toàn diện, thống nhất trong đa dạng, thấm nhuần sâu sắc tinh thần nhân văn, dân chủ, tiến bộ, làm cho văn hóa gắn kết chặt chẽ và thấm sâu vào toàn bộ đời sống xã hội, trở thành sức mạnh nội sinh quan trọng của phát triển... Phát triển giáo dục và đào tạo, khoa học công nghệ, kinh tế tri thức, bảo vệ môi trường; thực hiện có hiệu quả tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm an sinh xã hội trong từng bước và từng chính sách phát triển; giải quyết tốt các vấn đề xã hội bức xúc đang đặt ra... Tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, nhân dân và Nhà nước xã hội chủ nghĩa, giữ vững hòa bình, ổn định chính trị và an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội; chủ động ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu và hành động chống phá của các thế lực thù địch đối với sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta... Triển khai đồng bộ, toàn diện hoạt động đối ngoại; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế: Nâng cao hiệu quả các hoạt động đối ngoại, tiếp tục đưa các mối quan hệ quốc tế đi vào KẾT QUẢ CỦA ĐẠI HỘI XI PHẢN ÁNH… 43 chiều sâu trên cơ sở giữ vững độc lập, tự chủ, phát huy tối đa nội lực, giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc; chủ động ngăn ngừa và giảm thiểu tác động tiêu cực của quá trình hội nhập quốc tế. Công tác đối ngoại tập trung hơn nữa vào nhiệm vụ giữ vững môi trường hòa bình, thuận lợi cho đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ; nâng cao vị thế của đất nước; góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ trên thế giới... Phóng viên: Trên cương vị Tổng Bí thư, đồng chí quan tâm những vấn đề gì? Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Công việc có ý nghĩa hàng đầu hiện nay là đưa Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng vào cuộc sống trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng và an ninh, đối ngoại. Cùng với việc thực hiện thật tốt các nhiệm vụ năm 2011, tất cả các ngành, các cấp cần xây dựng Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XI toàn diện, sâu sắc, thiết thực, cụ thể với tinh thần đổi mới, sáng tạo và quyết tâm cao. Tới cùng với tập thể Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng sẽ chú trọng hơn nữa công tác xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên đủ sức, đủ tài, hết lòng vì nước, vì dân. Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Đảng lãnh đạo bằng cương lĩnh, chiến lược, các định hướng về chính sách và chủ trương lớn; bằng công tác tuyên truyền, thuyết phục, vận động, tổ chức, kiểm tra và bằng hành động gương mẫu của đảng viên, đảng viên đi trước, làng nước noi theo, nói đi đôi với làm... Phóng viên: Đại hội Đảng thành công tốt đẹp đúng vào dịp kỷ niệm 81 năm Ngày thành lập Đảng ta và đón Xuân Tân Mão. 44 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) Vào thời điểm có ý nghĩa này, đồng chí có điều gì gửi gắm tới bạn đọc Báo Nhân Dân? Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, đã lãnh đạo nhân dân ta giành được những thắng lợi vĩ đại trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước. Nhìn lại quá trình lịch sử nói trên, chúng ta càng thêm tự hào tiếp bước trên con đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn, vững tin hướng tới tương lai. Thành quả của cách mạng đang có sự kế tiếp, đồng thời đòi hỏi tính liên tục. Với những thành tựu to lớn và rất quan trọng trong thập niên đầu của thế kỷ XXI, thế và lực của đất nước được tăng cường và nước ta đã ra khỏi tình trạng kém phát triển. Đích của chặng đường tiếp theo là: Kế hoạch 5 năm "tạo nền tảng" vững chắc, để kết thúc Chiến lược 10 năm "nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại". Đây là một mốc có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong sự nghiệp chấn hưng đất nước và thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh... Năm 2011 là năm mở đầu thực hiện Kế hoạch và Chiến lược nói trên. Tôi tin tưởng chắc chắn rằng, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng và những thành quả quan trọng vừa đạt được, chung sức, chung lòng, sáng tạo và đổi mới, tranh thủ thời cơ, vượt qua thách thức, hoàn thành các nhiệm vụ, chỉ tiêu đề ra, với hiệu quả cao. Về phần mình, trên cương vị công tác mới được Đảng và nhân dân tín nhiệm giao phó, tôi cùng với tập thể Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng cố gắng làm hết sức mình, sát cánh cùng đồng chí, đồng bào, chiến sĩ cả nước, vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam yêu dấu của chúng ta; KẾT QUẢ CỦA ĐẠI HỘI XI PHẢN ÁNH… 45 xây dựng Đảng ta thực sự trong sạch, vững mạnh, đổi mới phương thức lãnh đạo để ngang tầm với trọng trách lãnh đạo sự nghiệp đổi mới trong thời kỳ mới, xứng đáng với lòng mong đợi và niềm tin của nhân dân... Tôi xin gửi đến Báo Nhân Dân và qua các đồng chí gửi đến các cộng tác viên, đông đảo bạn đọc của báo, cùng toàn thể đồng chí, đồng bào, chiến sĩ cả nước và đồng bào ta ở nước ngoài lời chúc một năm mới dồi dào sức khỏe, tràn đầy hạnh phúc, thành đạt trong sự nghiệp, năm mới giành thắng lợi mới! Phóng viên: Xin cảm ơn Tổng Bí thư. Cán bộ, phóng viên, cộng tác viên và bạn đọc của báo Đảng chân thành kính chúc Tổng Bí thư mạnh khỏe, hạnh phúc và thành công trên cương vị công tác mới. 46 LÃNH ĐẠO TIẾN HÀNH THÀNH CÔNG CUỘC BẦU CỬ LÀ MỘT NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM CỦA TOÀN ĐẢNG, TOÀN DÂN VÀ TOÀN QUÂN TA TRONG NĂM 2011* Thưa các đồng chí, Thực hiện chủ trương, định hướng của Ban Chấp hành Trung ương (Nghị quyết số 36-NQ/TW, ngày 22/12/2010), Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 50-CT/TW về lãnh đạo cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2011 - 2016; Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ra Nghị quyết công bố ngày 22/5/2011 là ngày bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIII và bầu cử đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2011 - 2016. Để chuẩn bị cho việc triển khai công tác bầu cử trên phạm vi cả nước, Bộ Chính trị quyết định triệu tập Hội nghị toàn quốc để quán triệt Chỉ thị về lãnh đạo cuộc bầu cử và triển khai công tác bầu cử. Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Mặt trận Tổ quốc, tôi nhiệt liệt chào mừng các đồng chí đã về dự Hội nghị. ____________ * Phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng khai mạc Hội nghị toàn quốc triển khai công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIII và bầu cử đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2011 - 2016. Đầu đề của Báo Nhân Dân, số ra ngày 11/02/2011. LÃNH ĐẠO TIẾN HÀNH THÀNH CÔNG CUỘC BẦU CỬ... 47 Thưa các đồng chí, Tiếp sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIII và bầu cử đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2011 - 2016 cũng là một sự kiện trọng đại của năm 2011. Cuộc bầu cử được triển khai chuẩn bị và tiến hành ngay sau khi kết thúc thắng lợi Đại hội lần thứ XI của Đảng là rất có ý nghĩa và có nhiều thuận lợi cơ bản. Đại hội XI đã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), thông qua Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020; đề ra đường lối tiếp tục đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Chúng ta đã thực hiện thành công chặng đường đầu của công cuộc đổi mới, đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển; sức mạnh quốc gia về mọi mặt được tăng cường; độc lập, tự chủ và chế độ xã hội chủ nghĩa được giữ vững; vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng được nâng cao. Cuộc bầu cử lần này diễn ra trong bối cảnh đất nước đang đứng trước nhiều thời cơ, vận hội mới, vừa có thuận lợi, vừa phải đối mặt với những khó khăn, thách thức; các thế lực thù địch chưa từ bỏ âm mưu chống phá chế độ, cản trở sự nghiệp đổi mới của nhân dân ta. Việc bầu cử đại biểu Quốc hội và bầu cử đại biểu hội đồng nhân dân các cấp diễn ra đồng thời trong cùng một ngày cũng đặt ra những yêu cầu mới, đòi hỏi phải có sự nỗ lực rất cao, chuẩn bị rất kỹ, tổ chức thật chặt chẽ, khoa học. Lãnh đạo tiến hành thành công cuộc bầu cử là một nhiệm vụ trọng tâm của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta trong năm 2011. 48 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) Đảng ta đã nhiều lần khẳng định, Nhà nước ta là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân do Đảng Cộng sản lãnh đạo. Nhân dân sử dụng quyền của mình tổ chức ra nhà nước bằng cơ chế dân chủ, bầu ra những đại biểu xứng đáng nhất đại diện cho quyền làm chủ của nhân dân trong các cơ quan quyền lực nhà nước, đó là Quốc hội và hội đồng nhân dân các cấp. Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Quốc hội là cơ quan duy nhất có quyền lập hiến và lập pháp; quyết định những chính sách cơ bản về đối nội và đối ngoại, nhiệm vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh của đất nước, những nguyên tắc chủ yếu về tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước, về quan hệ xã hội và hoạt động của công dân; thực hiện quyền giám sát tối cao đối với toàn bộ hoạt động của Nhà nước. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong thời gian qua Quốc hội và hội đồng nhân dân các cấp đã có nhiều đổi mới cả về tổ chức và hoạt động, đạt được những thành quả quan trọng, được nhân dân ghi nhận và đánh giá rất cao. Tình hình mới đặt ra cho Quốc hội khóa XIII và hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2011 - 2016 những yêu cầu mới và nhiệm vụ hết sức nặng nề. Chính vì vậy, cuộc bầu cử lần này có ý nghĩa rất quan trọng. Đây là dịp để nhân dân cả nước phát huy quyền làm chủ, sáng suốt lựa chọn, giới thiệu và bầu ra những người tiêu biểu về đức, tài, xứng đáng đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân trong Quốc hội và hội đồng nhân dân các cấp. Để bảo đảm thắng lợi cuộc bầu cử, quán triệt tư tưởng của Đại hội toàn quốc lần thứ XI của Đảng, triển khai thực hiện các nhiệm vụ mà Cương lĩnh chính trị và Nghị quyết Đại hội XI LÃNH ĐẠO TIẾN HÀNH THÀNH CÔNG CUỘC BẦU CỬ... 49 đã đề ra, các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc cần đề cao trách nhiệm, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo phối hợp thực hiện có hiệu quả một số nhiệm vụ trọng tâm sau đây: Một là, quán triệt sâu sắc trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân về ý nghĩa và tầm quan trọng của cuộc bầu cử lần này. Trên cơ sở nắm vững các quy định của Luật bầu cử đại biểu Quốc hội, Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân, tổ chức tốt việc tuyên truyền, phổ biến sâu rộng về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội và Hội đồng nhân dân trong bộ máy nhà nước. Phải coi đây là đợt sinh hoạt chính trị rộng lớn trong toàn xã hội, qua đó phát huy tinh thần yêu nước của mọi tầng lớp nhân dân, nâng cao hơn nữa nhận thức về quyền, nghĩa vụ chính trị, trách nhiệm của công dân trong việc xây dựng, củng cố và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Hai là, tổ chức thực hiện tốt các yêu cầu, nhiệm vụ đã đề ra trong kế hoạch triển khai cuộc bầu cử. Các cấp ủy đảng, các cấp chính quyền, mặt trận, các đoàn thể và các tổ chức phụ trách bầu cử phải có kế hoạch lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể việc chuẩn bị các điều kiện cần thiết để tổ chức thắng lợi cuộc bầu cử; bảo đảm cuộc bầu cử được tiến hành dân chủ, bình đẳng, đúng pháp luật, an toàn, tiết kiệm và thực sự là ngày hội của toàn dân. Ba là, trên cơ sở quy định của pháp luật, lãnh đạo tốt công tác chuẩn bị nhân sự, gắn với kết quả nhân sự của đại hội đảng các cấp và quy hoạch cán bộ để lựa chọn và giới thiệu người ra ứng cử; tổ chức tốt các hội nghị hiệp thương giới thiệu người ra ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu hội đồng nhân dân các cấp. Chú trọng mối quan hệ giữa tiêu chuẩn và cơ cấu; trên cơ sở 50 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) tiêu chuẩn mà xác định cơ cấu thích hợp, bảo đảm tính đại diện cho tinh thần đại đoàn kết của toàn dân tộc. Người được giới thiệu ứng cử phải có đủ phẩm chất, năng lực, trình độ và khả năng thực hiện nhiệm vụ của người đại biểu nhân dân. Bốn là, lãnh đạo, chỉ đạo tốt việc tổ chức để những người ứng cử gặp gỡ, tiếp xúc với cử tri, trình bày về chương trình hành động của mình nếu được trúng cử làm đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân, tạo điều kiện để những người ứng cử và cử tri đối thoại, giao lưu trực tiếp với nhau. Đây không chỉ là công việc của Mặt trận Tổ quốc, của các tổ chức phụ trách bầu cử, mà còn là trách nhiệm của các cấp ủy đảng, các cấp chính quyền và các đoàn thể. Điều quan trọng là phải bảo đảm dân chủ, bình đẳng, đúng pháp luật; kiên quyết ngăn chặn sự lợi dụng dân chủ để xuyên tạc, làm trái đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Năm là, lãnh đạo, chỉ đạo tốt công tác chuẩn bị cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân (nếu có); giữ gìn trật tự an ninh, tạo điều kiện để cử tri tiến hành bỏ phiếu thuận lợi; hạn chế đến mức thấp nhất những sai sót, những vi phạm về quyền dân chủ và trật tự, an toàn xã hội. Thưa các đồng chí, Thời gian từ nay đến ngày bầu cử không còn nhiều, trong khi các công việc chuẩn bị cho cuộc bầu cử đòi hỏi phải rất khẩn trương, chu đáo; đồng thời vẫn phải bảo đảm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ và hoạt động thường xuyên về phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại,... theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XI của Đảng. Vì vậy, tại Hội nghị này, tôi đề nghị các đồng chí tập trung nghiên cứu, thảo luận, lĩnh hội đầy đủ tinh thần Chỉ thị của Bộ Chính trị về LÃNH ĐẠO TIẾN HÀNH THÀNH CÔNG CUỘC BẦU CỬ... 51 lãnh đạo cuộc bầu cử và đóng góp ý kiến vào các văn bản dự thảo của các cơ quan trung ương. Kết quả của Hội nghị sẽ góp phần quan trọng vào thắng lợi chung của cuộc bầu cử. Thay mặt Bộ Chính trị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng bầu cử, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tôi xin tuyên bố khai mạc Hội nghị toàn quốc triển khai công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIII và bầu cử đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2011 - 2016. Nhân dịp đầu Xuân mới Tân Mão, xin chúc các đồng chí sức khỏe, hạnh phúc và đạt nhiều thắng lợi mới. Chúc Hội nghị thành công tốt đẹp. Xin trân trọng cảm ơn. 52 TIẾP TỤC ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN VÀ MẠNH MẼ VỀ TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG THỨC HOẠT ĐỘNG CỦA QUỐC HỘI, GÓP PHẦN QUAN TRỌNG VÀO THÀNH TỰU CHUNG CỦA ĐẤT NƯỚC* Kính thưa Quốc hội, Thưa các vị khách quý, Thưa đồng bào và chiến sĩ cả nước, Quốc hội khóa XII được cử tri cả nước bầu ra ngày 20/5/2007 và hoạt động trong bối cảnh vừa có những thuận lợi cơ bản, vừa có những khó khăn thách thức. Công cuộc đổi mới toàn diện đất nước do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo sau hơn 20 năm, đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Kinh tế tăng trưởng nhanh, cơ sở vật chất được tăng cường, đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện; chính trị - xã hội ổn định; uy tín và vị thế của nước ta trên trường quốc tế được nâng cao, từng bước tạo điều kiện đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tuy nhiên, kinh tế vẫn ở trình độ thấp; chất lượng tăng trưởng còn hạn chế; cơ sở hạ tầng còn nhiều bất cập; thiên tai, ____________ * Phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng khai mạc Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XII. Đầu đề của Báo Nhân Dân, số ra ngày 22/3/2011. TIẾP TỤC ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN VÀ MẠNH MẼ... 53 dịch bệnh xảy ra ở nhiều nơi... Tình hình thế giới và khu vực có những diễn biến phức tạp, nhất là cuộc khủng hoảng tài chính, tiền tệ và suy giảm kinh tế thế giới đã tác động bất lợi đến phát triển kinh tế - xã hội nước ta. Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, nhưng còn tiềm ẩn nhiều bất trắc khó lường. Những căng thẳng, xung đột tôn giáo, sắc tộc, tranh chấp lãnh thổ, chiến tranh cục bộ, xung đột vũ trang, bạo loạn chính trị, can thiệp lật đổ, khủng bố... vẫn diễn ra gay gắt. Trong bối cảnh đó, Quốc hội khóa XII đã kế thừa, phát huy những thành quả, bài học kinh nghiệm của Quốc hội các khóa trước, nêu cao tinh thần trách nhiệm, đoàn kết, tiếp tục đổi mới toàn diện và mạnh mẽ cả về tổ chức và phương thức hoạt động, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, đạt được nhiều kết quả quan trọng, đóng góp to lớn vào những thành tựu chung của đất nước. I- KẾT QUẢ THỰC HIỆN CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ CỦA QUỐC HỘI 1. Hoạt động lập pháp tiếp tục được đẩy mạnh, có nhiều tiến bộ cả về số lượng, chất lượng và quy trình, thủ tục; cơ bản đáp ứng được yêu cầu đổi mới, xây dựng và bảo vệ đất nước Với sự phấn đấu nỗ lực, không ngừng đổi mới, trong 4 năm, Quốc hội đã thông qua được 68 luật1, 12 nghị quyết; Ủy ban ____________ 1. Trong đó có 4 dự án luật dự kiến sẽ thông qua tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XII, bao gồm: Luật kiểm toán độc lập; Luật phòng, chống mua bán người; Luật Thủ đô; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật tố tụng dân sự. 54 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) Thường vụ Quốc hội thông qua 13 pháp lệnh và 7 nghị quyết có chứa quy phạm pháp luật. Các văn bản pháp luật được ban hành bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất, đồng bộ, đáp ứng kịp thời yêu cầu quản lý và điều hành kinh tế - xã hội của đất nước. Nội dung các đạo luật điều chỉnh bao gồm hầu hết các lĩnh vực, từ quy trình, thủ tục ban hành văn bản quy phạm pháp luật đến các vấn đề về kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ, môi trường, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, tổ chức bộ máy nhà nước, hành chính, dân sự, hình sự, tư pháp, quản lý, sử dụng tài sản nhà nước; quản lý nợ công; trưng mua, trưng dụng tài sản; thuế sử dụng đất nông nghiệp, tài nguyên, thu nhập cá nhân... Đồng thời, quan tâm sửa đổi, bổ sung kịp thời một số chế định pháp luật không còn phù hợp thuộc các lĩnh vực: ngân hàng; tín dụng; thuế; đầu tư xây dựng cơ bản; phòng, chống tham nhũng; quốc tịch; giao thông đường bộ; xuất bản; sở hữu trí tuệ... để đáp ứng nhu cầu hội nhập, phát triển kinh tế, bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Quy trình lập pháp tiếp tục được đổi mới, cải tiến theo hướng nâng cao chất lượng, tăng tính chủ động, cụ thể trong văn bản pháp luật. Một số khâu trong quy trình lập pháp đã có sự thay đổi, bảo đảm khoa học, dân chủ và chặt chẽ hơn. Việc điều chỉnh thời điểm thông qua chương trình xây dựng luật, pháp lệnh hằng năm và linh hoạt giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội sửa đổi, bổ sung khi cần thiết và báo cáo Quốc hội; giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội chủ trì chỉ đạo việc tiếp thu, chỉnh lý dự án trình Quốc hội thông qua, đã tạo điều kiện có thêm thời gian và chủ động hơn trong chuẩn bị, xây dựng và hoàn thiện văn bản. Việc quy định vấn đề lồng ghép giới trong quy trình lập pháp là một bước tiến bộ, phù hợp với xu hướng của thế giới. TIẾP TỤC ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN VÀ MẠNH MẼ... 55 Thực tiễn chứng minh những điều chỉnh mới trong nhiệm kỳ này là phù hợp, đáp ứng kịp thời yêu cầu quản lý xã hội bằng pháp luật. Công tác thẩm tra dự án luật, pháp lệnh được tiến hành tích cực, có sự phân công rõ ràng cơ quan chủ trì, cơ quan phối hợp. Các cơ quan của Quốc hội đã chủ động nghiên cứu, khảo sát thực tế, tham khảo, lấy ý kiến đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của văn bản, các chuyên gia, nhà khoa học, ý kiến cử tri, v.v.. Vì vậy, các báo cáo thẩm tra bảo đảm chất lượng, thể hiện rõ chính kiến, có tính phản biện cao, có cơ sở khoa học và thực tiễn hơn. Công tác chỉnh lý, hoàn thiện văn bản trước khi trình Quốc hội thông qua được Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo, tổ chức thực hiện nghiêm túc, thận trọng. Các đoàn đại biểu Quốc hội đã có nhiều hình thức thảo luận, tổ chức lấy ý kiến đóng góp của các cơ quan, tổ chức hữu quan và cá nhân ở địa phương vào các dự án luật. Các vị đại biểu Quốc hội đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động nghiên cứu, tích cực đóng góp ý kiến để nâng cao chất lượng văn bản ban hành. Việc công khai dự thảo văn bản trên các phương tiện thông tin đại chúng, nhất là trên các trang thông tin điện tử đã tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp kịp thời nắm bắt được dự kiến những thay đổi về chính sách, pháp luật để đóng góp ý kiến xây dựng văn bản và chuẩn bị các điều kiện cho việc thực hiện sau này. 2. Hoạt động giám sát được tăng cường, có nhiều đổi mới về cách thức tiến hành, nhất là chất vấn và giám sát chuyên đề Thông qua giám sát đã kịp thời phát hiện và có các kiến nghị nhằm điều chỉnh, bổ sung, phát huy tính tích cực, giảm 56 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) thiểu những hệ lụy nảy sinh từ chính sách; chấn chỉnh kịp thời các sai sót, khuyết điểm, thúc đẩy thực hiện tốt các nhiệm vụ. Nội dung giám sát tập trung vào những vấn đề bức xúc của cuộc sống, bao quát hầu hết các lĩnh vực. Đặc biệt, Quốc hội đã tiến hành giám sát tối cao sáu chuyên đề1 và ra nghị quyết nêu rõ yêu cầu, nhiệm vụ cụ thể mà Chính phủ, các cơ quan liên quan phải tập trung thực hiện, trong đó, có nội dung được giám sát hai lần như đầu tư xây dựng cơ bản sử dụng vốn nhà nước ở các bộ, ngành, địa phương. Chất vấn và trả lời chất vấn tiếp tục được cải tiến mạnh mẽ theo hướng tập trung hơn, thực chất hơn, phản ánh sát thực tâm tư, nguyện vọng của cử tri và nhân dân, làm rõ thêm tình hình, nguyên nhân, chỉ ra trách nhiệm và giải pháp nhằm thúc đẩy thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và nghị quyết của Quốc hội. Cách thức tiến hành chất vấn được cải tiến theo nhóm vấn đề với sự tham gia của Thủ tướng, Phó Thủ tướng Chính phủ và nhiều bộ trưởng, trưởng ngành; tăng thời gian đối thoại, tạo không khí cởi mở, thẳng thắn. Sau chất vấn, các cá nhân và cơ quan có liên quan đã nghiêm túc xem xét những vấn đề đại biểu nêu lên, như rà soát quy hoạch, quản lý cấp phép sân golf; điều hành thu mua xuất khẩu gạo; xây dựng một ____________ 1. Việc chấp hành pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; việc thực hiện chính sách pháp luật về công tác xã hội hóa chăm sóc sức khỏe nhân dân; tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý chất lượng vệ sinh, an toàn thực phẩm; việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại các tập đoàn, tổng công ty nhà nước; việc thực hiện chính sách pháp luật về thành lập trường, đầu tư và bảo đảm chất lượng đào tạo đối với giáo dục đại học; việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính trong một số lĩnh vực liên quan trực tiếp đến công dân và doanh nghiệp theo chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2001 - 2010. TIẾP TỤC ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN VÀ MẠNH MẼ... 57 số công trình thủy điện vừa và nhỏ; quản lý thị trường ngoại hối, thị trường vàng; chăm sóc sức khỏe nhân dân, chính sách đối với người có công... Việc theo dõi thực hiện lời hứa của người trả lời chất vấn được thực hiện thường xuyên hơn. Thực tế cho thấy, hoạt động giám sát chuyên đề và chất vấn thời gian qua đã góp phần tích cực giải quyết những vấn đề cuộc sống đặt ra, có tác động thiết thực trong thực tế, thúc đẩy các cơ quan nhà nước khắc phục những thiếu sót, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động. Những điểm mới là Quốc hội đã ra nghị quyết về chất vấn và trả lời chất vấn; xem xét báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về kết quả giám sát giải quyết kiến nghị của cử tri. Việc làm này đã tác động tích cực đến tâm tư, tình cảm, củng cố thêm lòng tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước, khuyến khích nhân dân tích cực tham gia vào hoạt động quản lý nhà nước. Đồng thời là căn cứ để đại biểu Quốc hội tiếp tục chất vấn, làm rõ trách nhiệm của các bộ trưởng, trưởng ngành, nhất là những vấn đề đã hứa trước Quốc hội và cử tri. Hoạt động giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội được tiến hành tích cực, chủ động trên các lĩnh vực được phân công phụ trách; có nhiều đổi mới về nội dung và hình thức giám sát, có sự kết hợp giữa giám sát chuyên đề và giám sát thường xuyên; phối hợp với các cơ quan hữu quan trong hoạt động giám sát chặt chẽ hơn. Chất lượng thẩm tra các báo cáo, giám sát văn bản quy phạm pháp luật, giám sát giải quyết đơn, thư khiếu nại, tố cáo... ngày càng được nâng cao. Việc tổ chức chất vấn tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội và tổ chức hoạt động giải trình tại Hội đồng, Ủy ban của Quốc hội là điểm mới trong nhiệm kỳ này, bước đầu 58 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) đạt được những kết quả nhất định. Các nhận định, đánh giá trong báo cáo giám sát đã phản ánh sát thực và khách quan tình hình thực tiễn, nêu rõ những kết quả đạt được, kịp thời phát hiện những hạn chế, vướng mắc trong cơ chế, chính sách, pháp luật, những yếu kém trong quản lý, điều hành. Các đề xuất, kiến nghị trong báo cáo giám sát cụ thể, có tính khả thi và tạo được sự đồng thuận cao đã có tác dụng tích cực cho các hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội tại kỳ họp cũng như trong việc hoàn thiện chính sách, pháp luật thuộc lĩnh vực Hội đồng, Ủy ban phụ trách. Các đoàn đại biểu Quốc hội đã có nhiều cố gắng trong tiến hành hoạt động giám sát tại địa phương. Qua giám sát, nhiều kiến nghị có chất lượng đã được các bộ, ngành, cơ quan hữu quan ở trung ương và địa phương xem xét giải quyết. Đồng thời, đã phối hợp tốt trong việc giám sát chuyên đề theo chương trình giám sát của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội. Nhiều vị đại biểu Quốc hội đã tích cực tham gia hoạt động giám sát, hoạt động tiếp xúc cử tri, qua đó, thực hiện tốt hơn nhiệm vụ của đại biểu nhân dân. 3. Việc quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước ngày càng có chất lượng, đáp ứng đúng yêu cầu của thực tiễn vì lợi ích của quốc gia, phù hợp với ý chí và nguyện vọng của nhân dân Trong bối cảnh có những diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình thế giới tác động bất lợi đến phát triển kinh tế - xã hội, Quốc hội đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, tập trung trí tuệ, lắng nghe ý kiến, kiến nghị của cử tri; thảo luận, tranh luận thẳng thắn và đề ra những giải pháp phù hợp, góp phần làm chuyển biến tình hình, bảo đảm ổn định và phát triển đất nước. TIẾP TỤC ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN VÀ MẠNH MẼ... 59 Các nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hằng năm; về ưu tiên kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội, phấn đấu duy trì tăng trưởng hợp lý; về điều chỉnh mục tiêu tổng quát, một số chỉ tiêu chủ yếu (tốc độ tăng trưởng kinh tế, kim ngạch xuất khẩu, tỷ lệ bội chi ngân sách nhà nước...); phát hành trái phiếu chính phủ để tập trung xây dựng những công trình giao thông, thủy lợi, giáo dục, y tế... phù hợp với tình hình thực tế, đã góp phần cùng Chính phủ, các cấp, các ngành khắc phục khó khăn thách thức, đạt và vượt chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Thực tế đã chứng minh, những điều chỉnh đó là cần thiết, đúng đắn và kịp thời, thể hiện bước tiến mới về năng lực lãnh đạo, trình độ dự báo, khả năng phản ứng chính sách và bản lĩnh vững vàng của Đảng và Nhà nước ta. Các nghị quyết về ngân sách ngày càng được nâng cao về chất lượng, góp phần giữ vững các cân đối vĩ mô, cân đối ngân sách nhà nước một cách tích cực; đẩy mạnh sự phân công, phân cấp, tạo sự chuyển biến quan trọng, chủ động trong quản lý, điều hành ngân sách nhà nước. Đồng thời, bảo đảm những điều kiện vật chất để xử lý kịp thời các vấn đề cấp bách phát sinh; đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, nhất là trong quản lý, điều hành ngân sách nhà nước. Các quyết định về chủ trương đầu tư dự án thủy điện, điện hạt nhân; về rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội, kéo dài nhiệm kỳ hội đồng nhân dân; điều chỉnh địa giới hành chính; thí điểm không tổ chức hội đồng nhân dân huyện, quận, phường...; về chưa đầu tư dự án xây dựng đường sắt cao tốc Hà Nội - Thành phố Hồ Chí Minh; về bầu, phê chuẩn, bổ nhiệm, miễn nhiệm nhân sự cấp cao của Nhà nước..., đều được Quốc hội xem xét 60 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) kỹ lưỡng, thận trọng, bảo đảm quy trình chặt chẽ, dân chủ, công khai, gắn với việc thực hiện chức năng giám sát, nhất là quy trình thông qua các vấn đề kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước. 4. Hoạt động đối ngoại tiếp tục được đẩy mạnh Tăng cường đối ngoại song phương, tạo sự chuyển biến tích cực trong quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt với các nước trong khu vực và thế giới. Củng cố, phát triển quan hệ với các nước láng giềng, các nước ASEAN và Đông Bắc Á, đẩy mạnh quan hệ với Hoa Kỳ, Nghị viện châu Âu, nghị viện nhiều nước thuộc liên minh châu Âu, đưa các mối quan hệ này đi vào thực chất, phát triển cả chiều rộng lẫn chiều sâu; khai thông và phát triển quan hệ với nghị viện nhiều nước thuộc khu vực châu Phi và các nước Trung, Nam Mỹ theo chủ trương chung của Đảng và Nhà nước ta; quan tâm đẩy mạnh và củng cố quan hệ truyền thống với các nước Trung và Đông Âu, tạo môi trường quốc tế thuận lợi cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tiếp tục tăng cường hoạt động đối ngoại đa phương trên các diễn đàn khu vực và thế giới như Đại hội đồng Liên Nghị viện Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á, Diễn đàn Nghị viện châu Á - Thái Bình Dương, Liên minh Nghị viện thế giới, Liên minh Nghị viện Cộng đồng Pháp ngữ, Hội nghị đối tác Nghị viện Á - Âu. Tham gia đóng góp tích cực vào các diễn đàn, chủ động đề xuất các sáng kiến, những khuyến nghị nhằm thúc đẩy hợp tác có hiệu quả của các tổ chức này; một số sáng kiến được nghị viện các nước tán thành và đưa vào Nghị quyết của Đại hội đồng. Đặc biệt, việc Quốc hội nước ta đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch và tổ chức thành công Đại hội đồng Liên Nghị viện TIẾP TỤC ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN VÀ MẠNH MẼ... 61 Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á lần thứ 31; được bầu làm Phó Chủ tịch Đại hội đồng Liên minh Nghị viện thế giới nhiệm kỳ 2010 - 2011; đảm nhận cương vị Chủ tịch Nhóm ASEAN + 3 đã đánh dấu sự trưởng thành mạnh mẽ của ngoại giao nghị viện Việt Nam, góp phần thiết thực vào tiến trình hội nhập quốc tế và khu vực của nước ta. Thông qua con đường ngoại giao nghị viện, các đoàn của Quốc hội Việt Nam đã trực tiếp tham gia đối thoại nhiều vấn đề nhạy cảm, phức tạp liên quan đến dân chủ, nhân quyền, dân tộc, tôn giáo, những xung đột về quan hệ thương mại và đã thu được những kết quả tích cực. Công tác tuyên truyền đối ngoại được đẩy mạnh, góp phần vào việc thông tin, quảng bá hình ảnh của Việt Nam với bạn bè quốc tế; phát triển các quan hệ kinh tế và nâng cao vai trò, vị thế của nước ta nói chung, Quốc hội nói riêng trên trường quốc tế. II- TỔ CHỨC, PHƯƠNG THỨC HOẠT ĐỘNG, CHẾ ĐỘ LÀM VIỆC VÀ QUAN HỆ CÔNG TÁC CỦA QUỐC HỘI 1. Về tổ chức Quốc hội khóa XII có 493 đại biểu. Các cơ quan của Quốc hội có Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Hội đồng Dân tộc và 9 Ủy ban (gồm: Ủy ban Pháp luật; Ủy ban Tư pháp; Ủy ban Kinh tế; Ủy ban Tài chính, Ngân sách; Ủy ban Quốc phòng và An ninh; Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng; Ủy ban về các vấn đề xã hội; Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường; và Ủy ban Đối ngoại), tăng thêm 2 Ủy ban so với nhiệm kỳ trước. 62 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) Cơ cấu đại biểu nhìn chung bảo đảm yêu cầu theo quy định của pháp luật về bầu cử và tổ chức Quốc hội, có sự kế thừa và phát triển mô hình nhiệm kỳ Quốc hội khóa trước; bảo đảm hợp lý hơn tỷ lệ, cơ cấu đại biểu Quốc hội. Điểm mới quan trọng là số đại biểu Quốc hội chuyên trách được tăng cường với 145 người, chiếm 29,41% tổng số đại biểu Quốc hội, tạo điều kiện thuận lợi hơn trong việc sắp xếp, bố trí cán bộ, kiện toàn các cơ quan của Quốc hội và các đoàn đại biểu Quốc hội. 2. Về phương thức hoạt động và chế độ làm việc Đến nay, Quốc hội khóa XII đã tiến hành 9 kỳ họp. Hoạt động tại kỳ họp được thực hiện đúng quy định của pháp luật ngày càng dân chủ, cởi mở, hiệu quả và đổi mới. Các vấn đề được đưa ra thảo luận, xem xét quyết định tại kỳ họp ngày càng nhiều, chất lượng được nâng lên, đáp ứng yêu cầu thực tế cuộc sống và nguyện vọng của nhân dân. Công tác điều hành vừa bảo đảm nguyên tắc vừa rất linh hoạt, xử lý hài hòa các mối quan hệ. Các vị đại biểu Quốc hội đóng góp ý kiến thẳng thắn, trách nhiệm và xây dựng. Quy trình tiến hành kỳ họp thường xuyên được cải tiến, bảo đảm hợp lý và khoa học, vừa rút ngắn thời gian, vừa bảo đảm chất lượng, cụ thể như tiến hành phiên họp trù bị ngay trước phiên khai mạc, rút ngắn được thời gian đọc tờ trình, dự án; rút ngắn thời gian phát biểu mỗi lần của đại biểu; cải tiến công tác tổng hợp, trên cơ sở đó lựa chọn những vấn đề tập trung thảo luận; báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri được trình bày ngay sau báo cáo của Chính phủ về kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước... Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp 38 phiên thường kỳ theo luật định. Việc xem xét các vấn đề thuộc thẩm quyền tại TIẾP TỤC ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN VÀ MẠNH MẼ... 63 phiên họp được thực hiện nghiêm túc, đúng trình tự, thủ tục với tinh thần trách nhiệm cao của từng thành viên và tập thể. Việc tổ chức chất vấn và trả lời chất vấn tại 5 phiên họp là đổi mới tại nhiệm kỳ này, đạt được những kết quả bước đầu quan trọng, được đại biểu Quốc hội và cử tri hoan nghênh. Ủy ban Thường vụ Quốc hội thường xuyên quan tâm nâng cao hiệu quả công tác chỉ đạo, điều hòa, phối hợp hoạt động của Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội, nhất là phối hợp trong hoạt động xây dựng pháp luật, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng. Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội đã không ngừng nghiên cứu, cải tiến phương thức làm việc, phát huy trí tuệ tập thể và năng lực, sở trường của mỗi thành viên; chủ động phối hợp với các cơ quan hữu quan; tăng cường hội thảo, tham khảo ý kiến của các chuyên gia, các nhà khoa học... Nhiều báo cáo thẩm tra có tính phản biện cao, tỏ rõ chính kiến, có căn cứ pháp lý, cơ sở thực tiễn và khoa học đã tạo thuận lợi để Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định các nội dung thuộc thẩm quyền. Việc chỉnh lý, hoàn thiện các dự án luật được thực hiện công phu. Hoạt động giám sát được tiến hành thường xuyên, đi sâu vào các vấn đề bức xúc được cử tri và dư luận xã hội quan tâm. Các đoàn đại biểu Quốc hội đã phát huy vai trò trong việc tổ chức, tạo điều kiện để đại biểu Quốc hội mở rộng quan hệ với cử tri, hỗ trợ lẫn nhau trong thực hiện nhiệm vụ được giao. Đồng thời đã thực hiện ngày càng có hiệu quả hơn nhiệm vụ xây dựng pháp luật, giám sát, tiếp xúc cử tri, tiếp công dân, theo dõi đôn đốc giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiến nghị của công dân...; giữ mối quan hệ công tác và phối hợp với thường trực hội đồng nhân dân và các cơ quan, tổ chức, đơn vị hữu 64 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) quan khác ở địa phương, ở trung ương và các hoạt động tại kỳ họp Quốc hội. Các đại biểu Quốc hội nhìn chung đã chấp hành tốt Nội quy kỳ họp Quốc hội; tích cực tham gia hoạt động của các cơ quan của Quốc hội, của đoàn đại biểu Quốc hội mà đại biểu Quốc hội là thành viên; đã triển khai nhiều hoạt động với tư cách cá nhân đại biểu Quốc hội để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật; thường xuyên gắn bó, nắm bắt ý kiến, kiến nghị của cử tri, phát hiện các vấn đề bức xúc trong thực tiễn để đề xuất ý kiến, thảo luận hoặc thực hiện quyền chất vấn... 3. Về bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, giữ mối liên hệ với cử tri và quan hệ công tác với các cơ quan, tổ chức Quốc hội khóa XII luôn nắm vững, quán triệt nghiêm túc, thể chế hóa kịp thời, đúng đắn các chủ trương, đường lối của Đảng trong hoạt động xây dựng pháp luật, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, giám sát tối cao. Phương thức quán triệt, vận dụng ngày càng được đổi mới, bảo đảm dân chủ, hiệu quả. Các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội tích cực đóng góp ý kiến, kiến nghị với Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư những vấn đề thuộc đường lối, chủ trương quan trọng liên quan đến việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội, bảo đảm sự đồng thuận trong việc xem xét, quyết định nhiều vấn đề hệ trọng của đất nước; nâng cao trách nhiệm và phát huy tính chủ động, sáng tạo của Quốc hội, các cơ quan Quốc hội, các đại biểu Quốc hội; tạo cơ chế thuận lợi để đại biểu Quốc hội là đảng viên có thể kết hợp hài hòa giữa việc chấp hành nguyên tắc, quy định của Đảng với yêu cầu thực hiện nhiệm vụ của người đại biểu nhân dân. TIẾP TỤC ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN VÀ MẠNH MẼ... 65 Công tác tiếp xúc cử tri có đổi mới theo hướng ngày càng thiết thực, hiệu quả. Hình thức tiếp xúc cử tri phong phú; thành phần tham gia rộng rãi, bước đầu khắc phục tình trạng “đại cử tri”, “cử tri chuyên nghiệp”. Địa bàn tiếp xúc được mở rộng tới các thôn, bản, xã, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa... Nội dung, chương trình, thời điểm tiếp xúc cử tri được thông báo công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng. Một số nơi có hình thức tiếp xúc cử tri theo chuyên đề hoặc theo ngành, giới; kết hợp việc kiến nghị Quốc hội với giải quyết những vấn đề cụ thể, bức xúc tại địa phương, cơ sở. Công tác phối hợp trong tổ chức, phục vụ tiếp xúc cử tri ngày càng được tăng cường. Ý kiến, kiến nghị của cử tri được tổng hợp đầy đủ, phản ánh kịp thời với Quốc hội và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Nhìn chung, công tác tiếp xúc cử tri đã tạo được không khí dân chủ, cởi mở, thẳng thắn, góp phần tăng cường mối quan hệ giữa Nhà nước với nhân dân, giữa đại biểu Quốc hội với cử tri. Qua đó, cử tri cũng ngày càng có ý thức cao hơn trong việc tham gia đóng góp ý kiến, kiến nghị xây dựng địa phương, xây dựng đất nước. Công tác tiếp công dân, tiếp nhận, xử lý đơn, thư của công dân được triển khai thường xuyên, đạt được những kết quả đáng khích lệ. Việc báo cáo công khai ra Quốc hội kết quả giám sát việc giải quyết các kiến nghị của cử tri tuy mới thực hiện tại vài ba kỳ họp gần đây nhưng đã có tác dụng thúc đẩy trách nhiệm của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc giải quyết đơn thư, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Mối quan hệ phối hợp công tác với Chủ tịch nước, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước và các cơ quan, tổ chức hữu 66 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) quan khác được tăng cường, nền nếp và hiệu quả hơn. Các quy chế phối hợp công tác được tổ chức thực hiện có hiệu quả và kịp thời sửa đổi, bổ sung phù hợp với tình hình mới. Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ thường xuyên trao đổi công tác, thống nhất chỉ đạo về những vấn đề cần có sự phối hợp, nhất là chuẩn bị cho các kỳ họp Quốc hội, các phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Mối quan hệ với Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước và các cơ quan hữu quan được đẩy mạnh, làm cho chất lượng chuẩn bị các nội dung trình Quốc hội xem xét, quyết định và hoạt động giám sát được nâng cao. Tiếp tục phát huy kinh nghiệm các khóa trước, Quốc hội khóa XII luôn luôn coi trọng mối quan hệ công tác với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên, đặc biệt là sự phối hợp chặt chẽ trong quá trình tổ chức bầu cử, giám sát bầu cử, tuyên truyền động viên các tầng lớp nhân dân phát huy quyền làm chủ; tham gia đóng góp nhiều ý kiến cho hoạt động của Quốc hội... Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên tích cực tham gia vào quá trình chuẩn bị, tiến hành các hoạt động của Quốc hội, tổ chức các cuộc tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội, nhất là trong việc thu thập, tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri để báo cáo với Quốc hội. Mối quan hệ công tác giữa các cơ quan của Quốc hội, đoàn đại biểu Quốc hội với hội đồng nhân dân các địa phương được đẩy mạnh qua việc ban hành nhiều văn bản liên quan đến tổ chức và hoạt động của hội đồng nhân dân, góp phần tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc và nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương. Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội đã tổ chức nhiều cuộc hội nghị, hội thảo khoa học, tọa đàm với sự tham gia TIẾP TỤC ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN VÀ MẠNH MẼ... 67 của đại biểu hội đồng nhân dân và các ban của hội đồng nhân dân... nhằm trao đổi kinh nghiệm về công tác chuyên môn của cơ quan dân cử. Các vị đại biểu Quốc hội đã sắp xếp, bố trí thời gian tham dự các kỳ họp hội đồng nhân dân nơi được bầu để báo cáo kết quả kỳ họp Quốc hội, nắm tình hình và tham gia đóng góp vào các vấn đề quan trọng của địa phương. Các đoàn đại biểu Quốc hội đã phối hợp chặt chẽ với thường trực hội đồng nhân dân tổ chức lấy ý kiến nhân dân, các ngành, các cấp ở địa phương về một số dự án luật quan trọng; tổ chức giám sát ở địa phương về một số vấn đề bức xúc được cử tri quan tâm... Những hoạt động nói trên đã góp phần tăng cường mối quan hệ công tác giữa cơ quan dân cử ở Trung ương và địa phương cũng như nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hội đồng nhân dân. 4. Bộ máy giúp việc không ngừng được củng cố, kiện toàn để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ Đã có những điều chỉnh về tổ chức, chức năng, nhiệm vụ; tổ chức nghiên cứu những vấn đề lý luận, thực tiễn về tổ chức, hoạt động của Quốc hội và thông tin khoa học hỗ trợ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và đại biểu Quốc hội, từng bước đáp ứng yêu cầu ngày càng cao hoạt động của Quốc hội. Đội ngũ cán bộ, công chức giúp việc được tăng cường cả về số lượng và chất lượng. Công tác tham mưu tổng hợp có nhiều tiến bộ, chất lượng hơn. Cơ sở vật chất, kỹ thuật từng bước được tăng cường; quan hệ phối hợp, cộng tác thực hiện nhiệm vụ giữa các cơ quan giúp việc của Quốc hội và các cơ quan hữu quan ngày càng hiệu quả. 68 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) III- ĐÁNH GIÁ CHUNG, NGUYÊN NHÂN, BÀI HỌC KINH NGHIỆM 1. Nhìn một cách tổng thể, có thể khẳng định, kết quả nổi bật trong nhiệm kỳ khóa XII là Quốc hội đã hoạt động ngày càng dân chủ, thiết thực và hiệu quả, có nhiều đổi mới cả trong tư duy và thực tiễn, hành động. Công tác xây dựng pháp luật tiếp tục được đổi mới về quy trình, bảo đảm tăng cả về số lượng và chất lượng, góp phần thể chế hóa kịp thời, đúng đắn đường lối của Đảng, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý điều hành của Nhà nước. Công tác giám sát được tăng cường với sự kết hợp của nhiều phương thức tổng hợp, sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan của Quốc hội. Nội dung giám sát tập trung vào những vấn đề bức xúc của cuộc sống, thảo luận, ra Nghị quyết và giám sát thực hiện Nghị quyết đã được thông qua. Việc Quốc hội khóa XII giám sát giải quyết các kiến nghị của cử tri là một điểm mới, mang lại hiệu quả thiết thực. Quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, đặc biệt là về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước và công trình dự án quốc gia ngày càng có chất lượng hơn, bám sát và đáp ứng kịp thời yêu cầu của thực tiễn. Hoạt động đối ngoại đạt nhiều kết quả tích cực, góp phần quan trọng nâng cao vị thế của đất nước Việt Nam và Quốc hội Việt Nam trên trường quốc tế. Tổ chức bộ máy được củng cố, kiện toàn, từng bước ổn định, cơ bản đáp ứng yêu cầu của hoạt động thực tiễn. Phương thức, chế độ làm việc từng bước được cải tiến theo hướng phát huy dân chủ, tăng tính chủ động, sáng tạo, phối hợp tốt hơn giữa các đơn vị, cơ quan hữu quan... Quốc hội đổi mới tổ chức và hoạt động, thực hiện có hiệu quả các chức năng, nhiệm vụ đã tạo ra nhiều nhân tố mới, TIẾP TỤC ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN VÀ MẠNH MẼ... 69 góp phần tích cực xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân do Đảng lãnh đạo, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Các kỳ họp của Quốc hội đã thực sự trở thành sự kiện chính trị cuốn hút và những phiên thảo luận về các dự án luật, tình hình kinh tế, xã hội, chất vấn và trả lời chất vấn sôi nổi, tâm huyết tại hội trường đã để lại dấu ấn tốt đẹp trong cử tri và nhân dân cả nước. Hoạt động của Quốc hội đã làm sâu sắc hơn nhận thức về xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, góp phần tăng cường sự gắn bó giữa nhân dân với Đảng và Nhà nước, tạo ra một hình ảnh về sự năng động, dân chủ của hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa của nước ta. Sở dĩ có được những kết quả nêu trên là do Quốc hội khóa XII đã không ngừng phát huy nhân tố nội lực, luôn luôn tìm tòi, sáng tạo và áp dụng nhiều cải tiến trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ - thành quả của sự nỗ lực, quyết tâm, tinh thần trách nhiệm của các cơ quan của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội. Đồng thời, cũng là kết quả của tinh thần cộng tác, phối hợp chặt chẽ của Chủ tịch nước, Chính phủ, các cơ quan tư pháp, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các cơ quan hữu quan và sự đóng góp, ủng hộ của cử tri và nhân dân cả nước; sự kế thừa, phát huy, thành quả đạt được và kinh nghiệm của các nhiệm kỳ Quốc hội trước. Tuy nhiên, Quốc hội khóa XII vẫn còn những hạn chế cả về tổ chức, hoạt động và phương thức, lề lối làm việc. Quy trình lập pháp tuy được cải tiến, nhưng vẫn chưa đồng bộ và có điểm chưa hợp lý. Trách nhiệm cơ quan trình dự án, cơ quan tham gia soạn thảo, thẩm tra, chỉnh lý cần tiếp tục được phân định rõ ràng hơn. Trong thảo luận, thông qua dự án, một số trường hợp chưa có sự tranh luận đầy đủ, đối thoại đến cùng. Một số 70 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) quy định của Luật hoạt động giám sát còn thiếu cụ thể hoặc chưa thật phù hợp, nhưng chưa được sửa đổi, bổ sung hoặc hướng dẫn kịp thời, nhất là cơ chế giải quyết các kiến nghị sau giám sát. Công tác đảm bảo hoạt động giám sát cũng còn một số bất cập. Thông tin phục vụ Quốc hội xem xét, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước còn chưa đầy đủ, kịp thời. Chưa có cơ chế sử dụng các cơ quan chuyên môn độc lập thẩm định các vấn đề khoa học, kỹ thuật, tính chính xác của số liệu trước khi cung cấp đến đại biểu Quốc hội. Sự phối hợp công tác giữa các cơ quan của Quốc hội và giữa các cơ quan của Quốc hội với các cơ quan hữu quan có lúc còn chưa được nhịp nhàng, chặt chẽ. 2. Từ thực tiễn tổ chức và hoạt động của Quốc hội trong cả nhiệm kỳ khóa XII có thể rút ra một số vấn đề sau đây: Một là, sự phát triển của Quốc hội là một quá trình liên tục kế thừa và không ngừng đổi mới, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của mỗi giai đoạn cách mạng. Kinh nghiệm thực tiễn của Quốc hội khóa trước luôn là bài học quý giá cho việc củng cố, nâng cao Quốc hội khóa sau. Mọi kết quả hoạt động của Quốc hội khóa sau là sự kế thừa và phát triển liên tục của Quốc hội khóa trước. Đổi mới cơ cấu tổ chức và phương thức hoạt động của Quốc hội cần được tiến hành chặt chẽ, đồng bộ, từ việc thử nghiệm mô hình và cách thức, phương pháp cho đến đổi mới về thể chế pháp luật. Đổi mới phải được thực hiện một cách đúng đắn, bài bản, có định hướng mục tiêu rõ ràng, bước đi chắc chắn và mang lại hiệu quả thiết thực. Hai là, tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định để Quốc hội thực sự là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, hoàn thành tốt trọng trách mà nhân dân ủy thác. Đây không chỉ là TIẾP TỤC ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN VÀ MẠNH MẼ... 71 nguyên tắc trong tổ chức thực hiện quyền lực nhà nước cũng như trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước mà còn là quan điểm chỉ đạo quá trình đổi mới, hoàn thiện nhà nước, bảo đảm cho Nhà nước hoạt động theo đúng định hướng chính trị của Đảng. Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước luôn gắn liền với việc đổi mới, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực và sức chiến đấu của Đảng, bao gồm đổi mới cả nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước nói chung và Quốc hội nói riêng. Quốc hội luôn nắm vững và vận dụng sáng tạo, đúng đắn đường lối, quan điểm, chủ trương của Đảng vào các hoạt động lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng và trong hoạt động đối ngoại. Thực tế cho thấy, sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng tạo khả năng xây dựng một cơ cấu tổ chức thống nhất của Quốc hội và là tiền đề để bảo đảm cho Quốc hội phát huy được vai trò của mình. Bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng đối với Quốc hội chẳng những nhằm tiếp tục hoàn thiện cơ chế thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội mà còn bảo đảm thực hiện tốt các mối quan hệ giữa Quốc hội với các cơ quan khác trong bộ máy nhà nước. Ba là, phát huy dân chủ trong sinh hoạt của Quốc hội là yêu cầu quan trọng tạo thêm sức mạnh và sự năng động, sáng tạo từ hệ thống chính trị của nước ta. Vừa qua, tại các kỳ họp, Quốc hội đã tỏ rõ bản lĩnh, trí tuệ, trách nhiệm, thảo luận, tranh luận đầy nhiệt huyết và xây dựng. Không ít các cuộc tranh luận, chất vấn tại nghị trường, các cuộc giám sát trong thực tiễn khá gay gắt và sôi nổi với nhiều lý lẽ có sức thuyết phục. Có những vấn đề được quyết định không dễ dàng mà phải cân đi nhắc lại, nâng lên đặt xuống nhiều lần, qua phân tích cọ xát từ nhiều góc độ, nhiều khía cạnh đã làm 72 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) cho tính chính xác cao hơn, tạo sự đồng thuận tốt hơn, giúp công tác chỉ đạo điều hành thuận lợi và hiệu quả hơn, đáp ứng yêu cầu của cuộc sống và phù hợp với ý nguyện của đông đảo nhân dân. Bốn là, chất lượng và hiệu quả thực hiện các chức năng của Quốc hội phụ thuộc phần lớn vào hoạt động của các cơ quan của Quốc hội và các đại biểu Quốc hội, nhất là các đại biểu Quốc hội chuyên trách. Đổi mới tổ chức và hoạt động của Hội đồng Dân tộc, các ủy ban, chuyển trọng tâm hoạt động vào các cơ quan này; tăng cường chất lượng đại biểu Quốc hội có ý nghĩa quyết định đến việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội. Muốn vậy, cần có cơ chế, điều kiện để nhân dân lựa chọn được những người tiêu biểu vào Quốc hội; có những quy định cụ thể hơn, rõ ràng hơn nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan của Quốc hội; trách nhiệm đại biểu chuyên trách; tăng cường quan hệ phối hợp công tác và bảo đảm các điều kiện hoạt động để phát huy vai trò nòng cốt đối với hoạt động chung của Quốc hội. Sự đồng thuận, trách nhiệm của tập thể Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội, các đoàn đại biểu Quốc hội, các đại biểu Quốc hội; sự phối hợp có hiệu quả của Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các cơ quan, tổ chức hữu quan và sự đóng góp tích cực của cử tri và nhân dân cả nước là yếu tố rất quan trọng tạo nên sức mạnh tổng hợp, góp phần giúp Quốc hội hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao... Năm là, gần gũi, gắn bó mật thiết với nhân dân, nắm bắt đầy đủ, hiểu sâu sắc tâm tư, nguyện vọng và yêu cầu chính đáng của nhân dân, trân trọng lắng nghe, phản ánh đầy đủ ý chí, nguyện vọng của nhân dân là nhân tố quan trọng bảo đảm TIẾP TỤC ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN VÀ MẠNH MẼ... 73 cho Quốc hội có những quyết sách đúng đắn, phù hợp thực tiễn, góp phần nâng cao uy tín, vai trò của Quốc hội, thu hút được sự quan tâm, ủng hộ, đóng góp ý kiến xây dựng và tăng cường niềm tin của cử tri, của nhân dân đối với Quốc hội. IV- MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VỀ PHƯƠNG HƯỚNG, NHIỆM VỤ VÀ TỔ CHỨC CỦA QUỐC HỘI TRONG THỜI GIAN TỚI Nhiệm kỳ Quốc hội khóa XII sắp kết thúc, nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII sắp bắt đầu và sẽ hoạt động trong bối cảnh đất nước tiếp tục đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng. Yêu cầu của sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ đất nước đặt ra cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta nhiệm vụ nặng nề nhưng rất vẻ vang, trong đó có nhiệm vụ đẩy mạnh xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của bộ máy Nhà nước. Để nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội, bảo đảm Quốc hội thực sự là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, góp phần vào việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới, Quốc hội khóa XII kiến nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Quốc hội khóa XIII và các khóa tiếp sau một số vấn đề sau đây: 1. Tiếp tục tăng cường năng lực và nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động lập pháp của Quốc hội, bảo đảm tốt hơn tính dân chủ, pháp chế, công khai, minh bạch của hệ thống pháp luật. Đổi mới cách thức xây dựng chương trình xây dựng luật, 74 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) pháp lệnh theo hướng xác định rõ trách nhiệm của các chủ thể liên quan, lựa chọn các dự án luật đã có quá trình chuẩn bị tương đối kỹ, có khả năng thực tế để triển khai tiếp các bước trong quy trình. Quán triệt, bám sát chủ trương, đường lối của Đảng và phân tích, nắm chắc yêu cầu thực tiễn cuộc sống để xác định thứ tự ưu tiên các lĩnh vực, dự án luật trong chương trình xây dựng luật, pháp lệnh hằng năm và cả nhiệm kỳ. Nỗ lực phấn đấu thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị về chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật để đến năm 2020 nước ta có đủ các đạo luật cơ bản điều chỉnh các quan hệ trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. 2. Nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu lực, hiệu quả giám sát của Quốc hội. Sửa đổi, bổ sung Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và các văn bản pháp luật có liên quan theo hướng xác định rõ phạm vi, đối tượng chịu sự giám sát tối cao của Quốc hội; thẩm quyền giám sát của các chủ thể; hình thức, cách thức, trình tự, thủ tục tiến hành giám sát, hậu quả pháp lý sau giám sát. Tiếp tục đổi mới hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn tại kỳ họp Quốc hội, phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bảo đảm phát huy mạnh mẽ dân chủ, tăng tính tranh luận, đi sâu phân tích làm rõ vấn đề. Trong giám sát theo chuyên đề cần chú trọng hơn nữa về chiều sâu và vấn đề hậu giám sát. Tiếp tục mở rộng tổ chức hoạt động giải trình tại Hội đồng Dân tộc và các ủy ban của Quốc hội; nghiên cứu giao quyền chất vấn cho Hội đồng Dân tộc và các ủy ban của Quốc hội. 3. Đề cao hơn nữa trách nhiệm và nâng cao chất lượng quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, nhất là các vấn đề về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, tổ chức và nhân sự bộ máy nhà nước, bảo đảm lợi ích chung của quốc gia, phù hợp TIẾP TỤC ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN VÀ MẠNH MẼ... 75 với ý chí và nguyện vọng của nhân dân. Xác định rõ trách nhiệm của Hội đồng Dân tộc, các ủy ban trong công tác thẩm định công trình dự án, đề án. Chú trọng cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời, chính xác và các điều kiện bảo đảm để Quốc hội xem xét, quyết định. 4. Đẩy mạnh hoạt động đối ngoại của Quốc hội, góp phần thực hiện có kết quả chính sách đối ngoại rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ đối ngoại của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Tăng cường công tác thông tin đối ngoại của Quốc hội. Nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu, tham mưu, dự báo ở tầm chiến lược, dài hạn. Thực hiện tốt công tác điều hòa, phối hợp trong hoạt động đối ngoại, tránh trùng lắp về nội dung, thời gian, địa điểm nghiên cứu của các đoàn đi thăm và làm việc ở nước ngoài. 5. Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Phát huy vai trò của Hội đồng Dân tộc và các ủy ban của Quốc hội theo hướng nâng cao hơn nữa trách nhiệm của các cơ quan này. Nghiên cứu tách một số ủy ban của Quốc hội có phạm vi, lĩnh vực phụ trách rộng, bảo đảm tính chuyên sâu hơn; nâng cấp một số Ban trực thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tiến hành rà soát, phân định rõ hơn nhiệm vụ của Hội đồng Dân tộc, một số ủy ban chuyên môn của Quốc hội nhằm giảm thiểu sự chồng lấn. 6. Tăng cường đại biểu Quốc hội chuyên trách, thành viên chuyên trách các cơ quan của Quốc hội. Có cơ chế thích hợp để đại biểu Quốc hội thực hiện tốt hơn nhiệm vụ đại diện cho nhân dân ở đơn vị bầu cử và nhân dân cả nước. Tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện pháp luật về đại biểu Quốc hội, chú trọng việc hoàn thiện các quy định tiếp xúc cử tri, về điều kiện bảo đảm để đại biểu thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ, quyền hạn 76 VỮNG BƯỚC TRÊN CON ĐƯỜNG ĐỔI MỚI, TẬP 1 (2011 - 2014) theo quy định của pháp luật, nhất là đối với đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách. 7. Nghiên cứu sửa đổi Quy chế hoạt động của đoàn đại biểu Quốc hội theo hướng xác định rõ hơn vị trí, tính chất, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của đoàn đại biểu Quốc hội; quy định và có hướng dẫn cụ thể hơn về mối quan hệ giữa trưởng đoàn, phó trưởng đoàn với các đại biểu Quốc hội và mối quan hệ giữa đoàn đại biểu Quốc hội với cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các cơ quan, đoàn thể ở địa phương. 8. Có quy chế xác định rõ hơn những nội dung cần xin ý kiến chỉ đạo (công tác tổ chức, nhân sự, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh...), những vấn đề Đảng lãnh đạo bằng định hướng chủ trương, đường lối (kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, dự án, công trình...) nhằm phát huy hơn nữa tính chủ động, sáng tạo, nâng cao trách nhiệm của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội. Đồng thời, có cơ chế để đại biểu Quốc hội tham gia ý kiến, thảo luận kỹ những vấn đề quan trọng trước khi cơ quan có thẩm quyền của Đảng xem xét, quyết định. 9. Tăng cường phối hợp công tác giữa Ủy ban Thường vụ Quốc hội với Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; giữa Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội với các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức hữu quan trong việc xem xét, quyết định những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội. 10. Củng cố, kiện toàn các cơ quan tham mưu, giúp việc theo hướng tăng tính chuyên nghiệp, tinh thông, ổn định, tránh chồng chéo. Tăng cường năng lực cung cấp thông tin khách quan, chính xác, đa chiều đến đại biểu Quốc hội. Xây dựng TIẾP TỤC ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN VÀ MẠNH MẼ... 77 đội ngũ tham mưu, giúp việc, tương xứng với tính chất, yêu cầu của công việc thực tế; có cơ chế cụ thể để huy động đội ngũ cộng tác viên, các nhà khoa học, các chuyên gia tham gia đóng góp vào hoạt động của Quốc hội, nhất là trong lĩnh vực xây dựng pháp luật, quyết định vấn đề quan trọng của đất nước * * * Trên đây là dự thảo Báo cáo tổng kết hoạt động của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XII (2007 - 2011), Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin kính trình Quốc hội. Xin trân trọng cảm ơn. 78 TUỔI TRẺ VIỆT NAM RÈN ĐỨC, LUYỆN TÀI, PHÁT HUY VAI TRÒ XUNG KÍCH, ĐI ĐẦU TRONG SỰ NGHIỆP ĐẨY MẠNH CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA* Thưa các vị khách quý, Thưa các đồng chí, Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và đón nhận Huân chương Sao Vàng lần thứ hai - phần thưởng cao quý của Ðảng và Nhà nước trao tặng thế hệ trẻ, tôi thân ái gửi đến các vị đại biểu, các vị khách quý, các đồng chí cán bộ Ðoàn qua các thời kỳ, và qua các đồng chí gửi tới toàn thể cán bộ, đoàn viên, hội viên, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng cả nước lời thăm hỏi chân tình và lời chúc mừng tốt đẹp nhất. Thưa các đồng chí và các bạn, Trong suốt chiều dài lịch sử, tuổi trẻ nước ta hết thế hệ này đến thế hệ khác, đã nêu cao truyền thống yêu nước, chí khí anh hùng, cống hiến to lớn vào sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Trong thời đại Hồ Chí Minh, với sự ra đời của ____________ * Phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Đầu đề của Báo Nhân Dân, số ra ngày 26/3/2011.