🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Tự Chữa Bệnh Bằng Cây Thuốc Nam Ebooks Nhóm Zalo Trần Hải Yến -jJ ầ T ự CHỮA BỆNH 0huẩc ^Ằíuri' Nhà xuất bản thời đại Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM TRẦN HẢI YẾN (Biên soạn) NHÀ XUẤT BẢN THỜI ĐẠI Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM CÂY KINH GIỚI CÔNG HIỆU CHỬA TRỊ: Kinh giới vị cay, tính ấm, không độc có tác dụng làm tan phong nhiệt, chống co cứng, minh mẫn sáng mắt, chữa đưỢc các chứng thổ huyết, chảy máu cam, các chứng đi lỵ ra máu, trĩ ra máu đau sưng nhức. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng th ổ huyết: Lấy vài cây kinh giỏi (cả rễ) rửa sạch, giã nát, vắt lấy nửa chén nước cốt cho uống, rất công hiệu. + Trị chứng chảy máu ở mũi, mồm: Lấy khoảng 200 gam cây kinh giới, đốt thành than, tán nhỏ, rồi uốhg mỗi lần khoảng 6-8 gam vối nước sắc của vỏ quýt. Ngày uốhg 2 lần, uốhg sau 1-2 ngày thì khỏi. + Trị trứ n g cấm khẩu: Lấy 1 nắm lá cây kinh giới, sao cháy đen rồi tán thành bột, rồi hòa vào khoảng nửa chén rượu cho bệnh nhân uô"ng, rất công hiệu. Nếu trúng gió bị méo miệng thì giã nát lá cây kinh giới rồi vắt lấy nước cốt cho uốhg rất tốt. + Tri chứng sưng rốn ở trẻ em: Lấy 1 nắm lá kinh giới nấu nước rửa sạch rốh rồi lấy 1 củ hành nưống nóng, thái mỏng đắp lên rổh cho trẻ. Trần Hải Yến CÂY HÚNG CAY CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Húng cay có vị cay, tính mát, không độc có tác dụng thanh nhiệt, hóa đòm, tiêu thức ăn dùng chữa các chứng cảm nắng, đau bụng, đầy bụng, chứng ăn không tiêu. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng đi lỵ ra m áu: Lấy 1 nắm lá rau húng cay sắc với 2 bát nưốc (ăn cơm) lấy 1 bát, uống làm 2-3 lần trong ngày. + Trị chứng ho vướng đờm: Lấy khoảng 2 lạng húng cay khô, tán thành bột rồi cho mật mía vào luyện thành những viên như hạt nhãn. Ngậm khoảng 15-20 viên thì khỏi. + Tri chứng cảm mạo, nhức đầu: Lấy khoảng 15-20 gam húng cay tươi nấu làm nước xông. Trước khi xông uốhg một chén nhỏ nưốc. Mang nồi nước còn nguyên độ nóng rồi trùm kín chăn, mở vung dần dần ra cho hơi xông vào người. Xông xong lau khô người và nằm nghỉ. + Trị chứng viêm họng: Lấy 1 nắm húng cay tươi rửa sạch, giã nát, cho thêm vài hạt muối hòa vào 1 ít nước sôi để nguội rồi vắt lấy nước ngậm khoảng 15 phút rồi nuốt dần dần. T ự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM + Trị chứng tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh: Lấy 1 lá húng cay tươi, rửa sạch, lót vào ngón tay chà nhẹ vào lưỡi vài lần sẽ sạch. + Tri trù n g độc cắn: Lấy lá húng cay rửa sạch, nhai nát nhuyễn đắp vào chỗ bị cắn, một lúc sẽ hết sưng nhức. 8 Trần Hải Yến CÂY HÚNG G lổl CÔNG HIỆU CHỬA TRỊ: Húng giổi vị cay, tính ấm, vào phế âm có tác dụng giải cảm, tan huyết tụ và thoát mồ hôi. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng ăn không tiêu: Lấy 15-20 gam lá húng gioi tưoi rửa sạch sắc với 3 bát (ăn cơm) nước còn một bát chia làm 2 lần uống trong ngày. Phương thuốic này cũng chữa đưỢc chứng bí tiểu tiện. + Trị đau răng; Lá húng gioi tươi, sắc nưốc đặc, súc miệng và ngậm thưồng xuyên. + Tri cảm cúm đầy bụng: Lấy 15 gam rau húng giổi tươi rửa sạch, giã nhỏ, vắt lấy nước cốt hòa thêm một ít nước nóng uốhg trong ngày. + Trị chứng đau m ắt: Lấy 1 nắm lá húng giổi giã nát cùng với vài hạt muối có thể cho thêm vài giọt nước sạch rồi đắp lên mắt. Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM CÂY HÚNG CHANH CÒNG HIỆU CHỮA TRỊ: Húng chanh vị chua the, thơm hăng, tính ấm vào phế có công hiệu giải cảm, trục hàn, sát khuẩn, tiêu đờm, khử độc và các chứng bệnh: cảm cúm, lạnh phổi, ho suyễn, trùng độc cắn... MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + T rị chứng cảm cúm: Lấy 1 nắm lá húng chanh và 1 nắm lá húng cay nấu một hồi nước sôi già lên rồi trùm chăn kín cho toát thật nhiều mồ hôi. Đồng thòi lấy 15 gam lá húng chanh đã phơi khô tự nhiên sắc với 3 bát (ăn cơm) nước và vài lát gừng tươi, còn 1 bát nước thì chia làm 3 lần uốhg trong ngày. + T rị chứng lạnh phổi: Lấy khoảng 20-30 gam lá húng chanh tươi rửa sạch sắc với khoảng GOOml nước còn 150ml thì chia làm 3 lần uốhg trong ngày. Khi dùng thì hâm nóng. + Trị chứng suyễn: Lấy: - Húng chanh tươi; 12 gam - Lá tía tô: 10 gam 10 Trần Hải Yến Hai loại rửa sạch sắc vối nửa siêu nước và vài lát gừng tươi, sắc còn khoảng 1 bát (bát ăn cơm) nước thì chia làm 3 lần uống trong ngày. Trong thòi gian dùng thuốc thì kiêng các thức ăn chiên xào, đồ uống lạnh và hải sản. + Trị vết cắn của trùn g độc cắn: Lấy lá húng chanh rửa sạch, nhai kỹ hoặc giã nát đắp vào chỗ đau. Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 11 CÂY RAU DỂN CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Rau dền trắng có vị ngọt tính lạnh, không độc, theo dân gian thì rau dền trắng giúp dễ sinh lợi khiếu, trị lở môi, lở loét do sdn ăn và sát trùng, khử độc nọc ong, rắn. Còn rau dền đỏ có tác dụng chữa trị những chứng nhiệt lỵ và mụn nhọt lở loét do máu nóng phát ra. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng m áu nóng sinh kiết ly, lở loét: Dùng rau dền đỏ luộc chín tối ăn cả nuốc lẫn cái. Mỗi ngày ăn khoảng 15-20g. + Chữa rắn cắn: Lấy rau dền đỏ giã nát, vắt lấy khoảng 1 bát (ăn cơm) nước cho uốhg, còn bã thì đắp lên vết thương. Lưu ý: Khi bị rắn cắn thì phải lập tức băng chặt (bằng dây chun hoặc dây vải) phía trên vết cắn gần vối tim rồi mới dùng thuốic. Sau đó đưa ngay đến bác sĩ chuyên khoa hoặc bệnh viện gần nhất để kịp thòi chữa trị. + Chữa vết ong đô"t: Lấy rau dền vò nát, xát luôn vào chỗ bị ong đốt. 12 Trần Hải Yến Lưu ý: Không nên ăn thịt ba ba cùng với rau dền, vì có thể bị trúng độc. Nếu gặp trường hdp này thì uốhg nước rau muống giã hoặc ăn rau muống sốhg có thể giải được độc. T ự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 13 CÂYXƯƠNGSÔNG CÔNG HIỆU CHỬA TRỊ: Chữa một sô" bệnh cảm sốt, đầy bụng, chảy máu cam, vết thương chảy máu. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG; + T rị chứng cảm sốt: Lấy khoảng 20 lá xương sông rửa sạch sắc vối 400ml còn lõOml thì chia làm 2 lần (sáng, chiều) uốhg trong ngày. Khi trẻ em bị sốt cao có hiện tượng co giật, thở gấp có thể lấy lá xương sông và lá me đất lượng bằng nhau rửa sạch, giã nát nhuyễn rồi cho thêm vào 1 ít (1 chén con) nước sôi để nguội, vắt lọc lấy nưốc uông, bã dùng để thoa lên đỉnh đầu và khắp người trẻ. + T rị thương hàn: Lây lá xương sông và lá hẹ mỗi thứ 1 nắm rửa sạch giã nát, vắt lấy nưốc cốt cho uốhg. + Trị chứng chảy máu cam : Lấy 1 lá xương sông vo tròn lại đút nút vào lỗ mũi. + Trị chứng đau nhức, thấp khớp: Lấy 1 nắm lá xương sông rửa sạch, giã nát, xào nóng đem chườm và đắp lên các chỗ đau nhức. 14 Trần Hải Yến CÂY THÌA LÀ CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Hạt thìa là vị cay tính ẩm không độc có tác dụng điều hòa món ăn, mạnh tỳ, bổ thận, tiêu trưống, trị đau bụng và đau răng. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng th ận suy tỳ yếu: Lấy quả thìa là sắc uốhg hàng ngày. Mỗi ngày khoảng 50g sắc với 300ml nước tới khi còn lOOml thì chia làm 2- 3 lần uống. Uốhg liên tục trong khoảng 1 tuần. + Trị chứng tiêu hóa kém, đờm trệ: Lấy khoảng 3-4 gam hạt thìa là nhai kỹ rồi nuốt cả bã lẫn nưốc. + Trị chứng đái rắt: Lấy 1 nắm thìa là tẩm với nước muối, sao vàng, tán thành bột, rồi lấy bánh dầy chấm với bột này ăn rất hiệu quả. + Trị chứng sốt rét. Lấy hạt thìa là tưđi rửa sạch bằng nưóc sôi để nguội, rồi giã nát vắt lấy nước uống. Hoặc có thể sắc uốhg. Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 15 CÂY RAU ĐAY CÒNG HIỆU CHỮA TRỊ: Lá và hạt rau đay vị cay, tính lạnh, không độc có tác dụng tiêu đòm, tiêu phù thũng, có thể trị được hen suyễn, thông kinh nguyệt, và Iđi đại tiểu tiện. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị suyến; Để chặn cơn suyễn ta lấy hạt rau đay sắc đặc uống. + Trị chứng phù thũng; Lấy 20 gam hạt rau đay sắc vối 2 bát (ăn cơm) nước còn gần 1 bát (2/3) thì uống lúc còn nóng, uống xong lên giường nằm đắp chăn kín cho ra thật nhiều mồ hôi. + Trị chứng táo bón: Lấy 20 gam lá rau đay tươi (rửa sạch) nấu canh ăn 2-3 lần uổhg trong ngày. + Trị chứng bí tiểu: Lấy 2 nắm rau đay (lá, ngọn, hoa) rửa sạch, nấu lên uốhg trong ngày mỗi lần uôhg độ nửa bát (ăn cơm). 16 Trần Hải Yến CÂY MỒNG TƠI CÓNG HIỆU CHỮA TRỊ: Mồng tơi vị chua nhạt, tính hàn, không độc có công hiệu làm thông đại tiểu tiện, hoạt thai dễ đẻ, dùng ngoài chữa rôm sảy mụn nhọt rất hiệu nghiệm. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng táo bón, nóng ruột: Lấy 1 nắm lá mồng tơi rửa sạch, giã nát, vắt lấy nưốc cốt pha thêm 1 ít nước sôi để nguội uống. Sau vài lần uống sẽ đại tiện dễ. Đe có kết quả hơn thì sau khi uống thuốc 2 giò ăn thêm vài củ khoai lang. Trong thòi gian uốhg thuốc kiêng các thứ nóng: rượu, ốt, hạt tiêu... + Trị chứng đi tiểu nóng buốt: Lấy lá mồng tơi từ sáng sớm (4 giờ sáng) những lá này phải lau sạch trước từ hôm trước (đánh dấu và vẫn để trên cây) mang về cho vào cối sạch giã nát, vắt lấy nước cốt pha thêm 1 ít nước sôi để nguội với vài hạt muốĩ rồi uống lúc mặt trời mọc. Bã dùng để đắp vào bụng dưới (chỗ bàng quang). Làm như thế vài lần. Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 17 + Trị sứng trĩ: Lấy lá mồng tơi rửa sạch, giã nát nhuyễn cùng vài hạt muối đắp vào chỗ trĩ sưng, đồng thời nấu canh mồng tơi ăn vối cá diếc (ăn cả nưốc và cái). + Trị hơi thở nóng khó chịu: Rau mồng tơi thái nhỏ nấu canh với cua đồng giã nát ăn vào các buổi trưa. 18 Trần Hải Yến CÂY RAU MUỐNG CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Rau muông tính mát, vị ngọt nhạt, có tác dụng giải độc sinh da thịt. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Sinh da thịt: Khi bị mụn nhọt lở loét miệng lõm sâu, ăn rau muống có thể cho mụn chóng lành da thịt đầy lên. + Giải độc: Ăn phải nấm độc, ngộ độc lá ngón, trúng độc thủy ngân, trong lúc chò đi bệnh viện tạm thòi lấy rau muông tưdi (1 kg) giã nát vắt lấy 1 lượng lớn nước cho uống sẽ có tác dụng giải độc nhất định. Nếu bị say sắn (củ mì) thì cũng có thể uốhg nước rau muông giã nát sẽ khỏi say và giải độc. + Viêm lưỡi, viêm miệng, viêm môi (do thiếu vitam in B2): Nấu canh rau muông (lOOg) với hành tươi ăn với cơm hàng ngày, nếu trường hỢp bị viêm nhẹ uống trong 3-5 ngày. + Chữa ho ra m áu: Rau muốhg và củ cải tươi, lượng bằng nhau giã nát vắt lấy khoảng 150ml nước cho thêm một ít mật ong khuấy đều uổhg trong ngày. T ự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 19 .+ Chữa chảy m áu cam Lấy cuông rau muống giã nát, cho thêm 1 ít đưòng hoặc mật ong rồi hòa thêm 1 ít nưốc sôi rồi uống. + Chữa đại tiện hoặc tiểu tiện ra m áu: Lấy lá hoặc cuông non rau muốhg giã nát trộn thêm 1 ít mật ong uốhg dần. + Chữa táo bón: Rau muống có tác dụng nhuận tràng, khi bị táo bón có thể uốhg nước rau muống luộc thay cho nước khi khát. + Chữa bệnh đái th áo đường: Lấy lOOg rau muông tía rửa sạch và thái nhỏ, thịt nạc lợn lOOg băm nhỏ, củ năng gọt bỏ vỏ rửa sạch. Cho lOOg gạo vào nồi nấu chín thành cháo, sau đó cho rau muốhg, thịt và củ năng vào nấu tiếp đến khi thịt chín là đưỢc. Khi ăn có thể cho thêm muôi, hành, gừng. Thứ cháo này có tác dụng rất tốt với ngưòi bị tiểu đường, ngoài ra nếu cần thanh nhiệt giải độc và cầm máu ngưồi ta cũng dùng cách này. 20 Trần Hải Yến CÂYRAU MÁ CÕNG HIỆU CHỮA TRỊ: . Rau má có vị đắng ngọt, tính bình, không độc, có tác dụng giải độc, giải nhiệt, lợi sữa và chữa các chứng bệnh thổ huyết, tả lỵ, khí hư, bạch đới. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng nhiệt lỵ: Lấy 1 nắm rau má tươi rửa sạch, giã nát, cho thêm 1 ít nưốc sôi để nguội vào vắt lọc kỹ lấy nước, pha thêm đường (cho bớt đắng) rồi uống ngày 2-3 lần. + T rị chứng kiết nặng: Lấy 1 nắm rau má tươi rửa sạch, giã nát nhuyễn vắt lấy nưốc cốt rồi hòa thêm nửa chén nước dừa uống ngày vài lần. + Trị chứng th ổ tả nặng: Lấy 10-15 gam rau má tươi rửa sạch, giã nhuyễn vắt lấy nước cốt rồi uốhg vối nước mài ở đồng tiền cổ. + Trị chứng tiêu chảy khát nước: Lấy 1 nắm rau má tươi sao cùng với 1 nắm gạo cũ, cho vào 3 bát (ăn cơm). Nước sắc còn gần 1 bát thì gạn ra pha thêm vài hạt muối, uôhg vài lần. + Trị táo bón: Lấy 1 nắm rau má tươi rửa sạch rồi trộn vối dầu mè (vừng) và giấm, ăn sống. Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 21 + Trị chứng tiểu tiện nước vàng; Lấy rau má rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước uốhg kết hỢp ăn canh rau má vối thịt nạc lợn. + Tri hóc: Lấy 1 nắm rau má già nấu nưốc thật đặc cho uôhg, hoặc nhai sốhg nuốt hết nước còn bã thì đắp vào cổ. 22 Trần Hải Yến CÂY RAU NGÓT CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Rau ngót vị ngọt, tính mát hơi lạnh có công hiệu giải độc giải nhiệt tốt, bổ huyết mạch, sát trùng, tiêu viêm loét và ngăn chặn chứng táo bón. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng viêm phổi: Lấy khoảng 1 nắm to rau ngót tươi sắc vổi 3 bát (ăn cơm) nước còn 1 bát cho người bệnh uốhg. + Trị chứng bí tiểu, tiểu đường: Lấy 1 nắm rau ngót tươi sắc uống chia làm 3 lần trong ngày (sáng, trưa, tốì) uống liên tục đến khi bệnh khỏi hẳn. + Trị chứng đau m ắt đỏ: - Rau ngót tươi: 50 gam - Lá chanh: 10 gam. Cho tất cả các vị trên vào siêu sắc thật đặc và uống làm nhiều lần trong ngày. + Tri hóc: Lấy rau ngót tươi rửa sạch, để ráo nước, giã thật nát, vắt lấy nước cốt ngậm khoảng 15 phút rồi nuốt dần dần. Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 23 CÂY DƯA HẤU CÔNG HIỆU CHỬA TRỊ: Dưa hấu vị ngọt tính lạnh. Có tác dụng giải khát, chống nóng, lợi tiểu, khoan trung hạ khí, chữa yết hầu sưng đau, bệnh lỵ, giải say rượu. Vỏ dưa hấu có vị ngọt mát. Có thể chốhg nóng, giải cảm nắng, chữa vàng da, phù thũng và các bệnh lở loét ồ miệng, Hạt dưa hấu có tác dụng nhuận tràng và hỗ trợ tiêu hóa. MỘT SỐ BÀI THUỐq ỨNG DỤNG: + Chữa viêm khí quản m ãn tính: Lấy 1 quả dưa hấu khoét 1 lỗ nhỏ rồi cho vào trong đó 50 gam đưồng phèn và 30 gam gừng tươi, đậy kín lại. Đặt lên trên rổ (rá) hấp khoảng 2 giờ, sau đó lấy ra uống nước cốt và ăn dưa. Mỗi ngày án 1 quả, mỗi đợt điều trị là 10 ngày, điều trị khoảng 3 - 4 đợt, giữa mỗi đợt nghỉ 3 - 5 ngày. + Trị ho ra nhiều đờm: Lấy khoảng 20 - 25g hạt dưa hấu sắc với 2 bát (ăn cơm) nước còn nửa bát uống chia làm 2 lần trong ngày. + Trị ho gà: Hạt dưa hấu giã nát 15g, nhân hạt lạc 15g, hồng hoa (vị thuốc bắc), đường phèn 30g. Tất cả cho vào 24 Trần Hải Yến sắc đặc, lấy nước uống và ăn hạt lạc. + Trị viêm họng: Lấy vỏ dưa hấu 30g sắc với õOOml nưốc còn khoảng 300ml chia uôhg làm nhiều lần trong ngày. + Trị sô't, co giật: Lấy nước ép dưa hấu trộn thêm đưòng vào và dùng trong nhiều lần trong ngày. + Trị chứng cao huyết áp: Lấy 15g vỏ dưa hấu khô (phơi nắng); hạt muồng 9g. Đun sôi để nguội uống thay nưốc hàng ngày. + Trị tiêu chảy phiền khát: Lấy 1 quả dưa hấu chín khoét 1 lỗ to khoảng bằng quả cam, lấy 1 củ tỏi, bóc vỏ, giã nát cho vào rồi khuấy nát nhừ, sau khoảng nửa giò thì bỏ hạt và lấy dưa ăn dần trong ngày. + Tri chứng viêm thận mân tính: Lấy vỏ dưa hấu khô, vỏ bí đao khô mỗi thứ 15 - 20g, thiên hoa phấn 12g sắc vối 500ml nước còn 200ml thì uốhg trong ngày. Hoặc Vỏ dưa hấu khô 30g, kỷ tử 30g, đẳng sâm lOg. Tất cả cho vào sắc uốhg. + Giải say rưỢu: Ăn dưa hấu hoặc ép lấy nưốc uôhg có tác dụng giải độc, giải rưỢu Lưu ý: Thịt dê ăn cùng dưa hấu, có thể sẽ bị trúng độc rất nặng. Khi ấy có thể lấy đất vách nấu cùng đậu ván trắng, mỗi thứ 1 lạng, uống sẽ khỏi. Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 25 CÂYRÁY NGỨA CÔNG HIỆU CHỬA TRỊ: Củ ráy ngứa chê cao dán mụn nhọt và một sô" bệnh khác. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Sốt rét: Củ ráy ngứa rửa sạch, gọt vỏ, thái mỏng nhỏ đem ngâm vào nưốc vo gạo 1 ngày 1 đêm. Sau đó vớt ra rửa sạch đồ chín phơi khô, tẩm nước gừng và muối để qua 1 ngày 1 đêm nữa rồi đem sấy khô. sắc với nưốc uốhg khi gần lên cơn sốt. + Cảm mạo không ra mồ hôi: Giã nát củ ráy, lấy vải bọc lại đánh gió khắp người khi nào thấy ngứa là đã khỏi. + Đờm tắ c nghẹn ở cổ: Lấy 4 - 8g củ ráy tùy theo độ tuổi, thái mỏng nhỏ, rửa sạch bằng nước vo gạo rồi sắc thật đặc cho uô"ng. + Lở ngứa lâu ngày: Củ ráy gọt sạch thái mỏng nấu với muối đem xông, nếu chỗ ngứa rộng thì pha thêm nưốc nóng để rửa, mỗi ngày 1 lần. + Bị rắn cắn: Củ ráy 10 - 20g (tùy theo độ tuổi) giã nát, một nửa đắp lên vết rắn cắn, một nửa khuấy vào nước cho 26 Trần Hải Yến uổhg (nếu uống thấy ngứa thì chứng tỏ nọc rắn đã hết). Tuy nhiên khi bị rắn cắn (độc) phải lập tức dùng dây cao su hoặc dây vải buộc chặt bên trên vết rắn cắn theo hướng về tim rồi phải nhanh chóng đến bác sĩ chuyên khoa hoặc bệnh viện gần nhất. + Bị ong đôt; Lấy một miếng củ ráy xát vào chỗ đau. Lưu ý: Khi dùng thuôc thấy ngứa thì lấy gừng tưdi giã nát vắt lấy nưốc súc miệng hoặc rửa vào chỗ ngứa. Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 27 CÂY CÀ ĐỘC DƯỢC CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Lá cà độc đưỢc chữa trị bệnh viêm xoang, viêm mũi, viêm họng... rất hiệu nghiệm. Thu hái lá cà độc dược phới khô, bảo quản kỹ để chống ẩm (vì lá rất dễ hút ẩm), lấy nguyên cả lá cuốn lại như điếu thuốc rê rồi đốt lên dùng phễu đưa lên mũi hít khói hoặc xông vào đường họng. Lúc đầu thì thấy cay, khét khó chịu sau quen dần. Hít và xông ở mức độ chịu được thì thôi, không nên cố hít. Làm như thế trong vài tuần, tùy theo mức độ bệnh ngày hít hoặc xông 1 - 2 lần, đôl với viêm xoang mũi. 28 Trần Hải Yến CÂY CÚC VẠN THỌ CÒNG HIỆU CHỮA TRỊ: Cây cúc vạn thọ có 2 lòại: loại cao lớn và loại thấp lùn. Loại cao lốn chính là loại có hoa dùng làm thuốc. Lấy 20 gam hoa cúc vạn thọ trộn vối một ít đường, hấp cơm dùng làm thuốc chữa kiết lỵ rất hiệu nghiệm. Nếu bị hen suyển thì dùng bài thuôc sau: Hoa cúc vạn thọ, rau cần ta, củ tầm sét, thài lài tía, rễ bạch đồng nữ và tinh tre mỡ, mỗi thứ 10 gam thái nhỏ, phơi khô rồi sắc vối 400ml nước còn lOOml thì uống trong ngày chia làm 2 lần (sáng, chiều). Hoa cúc vạn thọ nấu vối gan gà là món ăn bổ dưỡng, tăng cường thị lực. Dùng rễ nấu lên thành cao lỏng có tác dụng nhuận tràng. Lấy cả cây sắc hoặc hãm nước dùng để chữa tê thấp, nhiễm lạnh, viêm phổi, giun sán. Chữa bên ngoài thì dùng lá cúc vạn thọ giã nát, đắp vào chỗ bị bỏng, hoặc giã nát vắt lấy nước nhỏ chữa tai đau. T ự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 29 RỄ CÂY XOAN CÔNG HIỆU CHỬA TRỊ: Rễ xoan có thể làm thuốíc trị giun đũa. Chế biến rễ xoan thành bột bằng cách: Bóc lấy vỏ cây, vỏ rễ, cạo bỏ lớp vỏ nâu bên ngoài, chỉ lấy lớp vỏ lụa, sao hới vàng cho đõ hăng rồi tán nhỏ, chia thành từng gói 0,7 - Ig. Liều dùng tùy thuộc vào lứa tuổi; - Trẻ nhỏ 2 tuổi ngày uống 0,2 đến 0,25g. - Trẻ 3 tuổi trở xuống: 0,25 - 0,35g - Trẻ 4 tuổi trở xuống: 0,35 - 0,5g - Trẻ 10 tuổi trở xuống; 1,0 - l,5g - Trẻ 15 tuổi trỏ xuống: 1,5 - 2g - Người lớn: 2 - 3g. Uống lúc đói vào buổi sáng sớm 3 ngày liền, thường lấy chuối chín chấm vối bột này cho dễ ăn. Lưu ý: Vỏ xoan có độc nên phải rất thận trọng, người tỳ vị hư yếu và phụ nữ có thai không được dùng. 30 Trần Hải Yến CÂY TRE CỒNG HIỆU CHỮA TRỊ: Bộ phận làm thuốc của cây tre là tinh tre, tinh tre thưòng đưỢc lấy tốt nhất vào mùa đông: Chặt cây tre xuống, cUa lấy từng đoạn ngắn (ống) bỏ mắt, dùng dao sắc cạo bỏ lốp vỏ xanh bên ngoài. Sau đó lại cạo mạnh để lấy lớp phdn phớt xanh, đưỢc các sỢi mỏng hay bột đem phơi khô. Khi nào dùng thì tẩm nUốc gừng sao qua. Tinh tre (trúc như) có vị ngọt, tính hơi lạnh, thanh nhiệt, mát huyết khỏi nôn. Thường dùng chữa trị chứng cảm sốt, muôn nôn mửa, chảy máu cam, băng huyết, đái ra máu. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị kinh nguyêt ra nhiểu, ra mâi không ngừng: Lấy 10 - 15g tinh tre sao qua tán nhỏ rồi uốhg vối nưốc ấm. + Hóc xương: - Tinh tre và lá đậu ván mỗi thứ lOg (hoặc lá mồng tơi). Lá đậu ván (mồng tơi) rửa sạch vò nát vắt lấy khoảng 200ml nưốc (1/41) tinh tre vò nhỏ cho vào để Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 31 khoảng 5 phút cho uống 1/4 rồi 5 phút lại uốhg tiếp 1/4, cứ thế sau 4 lần thì uốhg hết. Nếu chưa được thì làm thêm và uốhg tiếp 200ml nữa. Khi lấy tinh tre thì phải xem xưdng hóc nằm ở trên hay dưới cổ họng. Nếu ỏ trên thì cạo trở xuốhg và ngược lại. 32 Trần Hải Yến CÂY LONG NÃO CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Bột long não có màu trắng, mùi thơm đặc biệt, vị cay nóng. Có tác dụng chữa trị một số bệnh như; Tiêu chảy thể hàn; viêm họng; ho có đòm;... MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Chữa tiêu chảy thể hàn: - Bột long não; 25g. - Gừng tươi: 25g - Đại hoàng: 20g - Đại hồi: lOg - Quế: lOg + Chữa viêm họng, ho đờm khò khè: - Bột long não: 3g - Phiến đại bì: 6g - Phèn chua: 14g Tất cả đem tán thành bột hòa tan trong 1 ít cồn rồi cho thêm nước ấm, tất cả đong đưỢc 50ml. Dùng tăm bông tẩm thuổic bôi vào họng ngày 2 - 3 lần. Có thể chế dầu long não hoặc cồn long não làm thuốc xoa bóp phổ biến có tác dụng tiêu viêm diệt khuẩn, giảm đau trong các bệnh đau cơ, đau khớp, viêm da mẩn ngứa, chân tay lạnh. Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 33 CÂY BỔ KẾT CÒNG HỈỆU CHỮA TRỊ: Quả bồ kết là một vị thuốc có tính ấm, thông khiếu, tiêu đòm, trừ phong, tiêu chất cứng tích tụ trong người. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Chữa cảm gió, cấm khẩu: Quả bồ kết bỏ hạt lấy vỏ nướng cháy tán thành bột, ngày cho uốhg 0,5 - Ig. Hoặc có thể sắc uống (5 - lOg). _ + Thông đại tiện: Lấy 3 - 6g hạt bồ kết sắc đặc rồi uống. + Kiết lỵ lâu ngày: Lấy 50g hạt bồ kết sao vàng sém rồi tán thành bột, trộn với hồ nếp viên thành từng viên to bằng hạt ngô, ngày uống từ 10 - 12 viên chia làm 2 lần. + Phòng bệnh cho sản phụ: Lấy 1 chậu than củi đỏ, rải 1 lượt quả bồ kết và rắc 1 ít muôi lên trên, cho sản phụ xông hàng ngày. + Nhức răng, sâu răng: Lấy quả bồ kết nướng cháy đen bẻ vụn rồi ngâm với rưỢu trắng (1 phần bồ kết 4 phần rượu). Qua một ngày đêm thì mang ra ngậm, nhổ rồi lại ngậm. 34 Trần Hải Yến + Trẻ nhỏ đầy bụng: Đốt quả bồ kết trên bếp than, hơ khói (qua bàn tay, hoặc lá trầu) rồi ép lên bụng trẻ. + Chữa quai bị: Dùng 1 liều lượng quả bồ kết vừa đủ, đốt thành than rồi tán nhỏ trộn với giấm thanh. Lấy bông tẩm thuốic vào rồi đắp lên chỗ quai bị, cứ khoảng 20 - 30 phút lại thay 1 lần. + Mụn nhọt sưng nhức: Lấy 4 - 8g gai bồ kết sắc uốhg mỗi ngày. Lưu ý: - Phụ nữ có thai không được uống bồ kết. - Người hư yếu cũng không dùng được. T ự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 35 CÂY MÍA CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Nưốc mía có vị ngọt, mát, tính bình có tác dụng thanh nhiệt, giải khát, giải độc, tiêu đòm, chống nôn mửa, chữa sốt, tiểu tiện nước đỏ và rất bổ dưổng. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Chữa chín mé. Lấy lõi trắng ở trong ngọn cây mía giã nát trộn với lòng trắng trứng gà đắp vào chỗ sưng đau rồi băng lại. + Chữa nứt nẻ chân: Lấy ngọn mía và bèo cái, mỗi thứ khoảng lOOg giã nát, thêm vào một bát nưốc tiểu (trẻ em càng tốt) nấu sôi. Chò cho nưốc nguội bốt, chỉ còn âm ấm rồi ngâm chỗ nứt nẻ vào cho tới khi nưốc nguội hẳn. + Gãy xương. Dùng ngọn mía tím giã nát cùng với lá cây dâu tằm, lá chàm mèo, lá địa liền sau đó hơ nóng, đắp và bó vào chỗ gãy xương. + Cầm m áu: Cạo lấy phần trắng ở thân cây mía rồi rắc vào vết thương. . 36 Trẩn Hải Yến + Chữa ngộ độc: - Thân mía 80g chẻ nhỏ, thục địa, ý dĩ, cam thảo bắc, mỗi thứ 30g, lá tre, kim ngân, rễ cỏ tranh, rễ ngưu tất mỗi thứ 20g. Cho vào 1 lít nước, nấu đến sôi. Giữ lửa âm ỉ chừng 15-20 phút rồi uống nóng hoặc để nguội theo sở thích mỗi người. - Cũng có thể lấy thân cây mía giã nát cùng vối rễ cỏ tranh, ép lấy nước sôi trộn với nước dừa mà uống. + Chữa khí hư: - Lá cây mía tím: 30g - Lá huyết dụ: 30g - Hoa mò đỏ: 20g - Rễ mò trắng: 80g Tất cả các vị trên băm nhỏ, sao vàng hạ thô rồi sắc lên uốhg hàng ngày. + Làm thuốc an thai: - Mầm mía: 30g - Củ cải trắng: 30g - ích mẫu: 20g - Củ gấu: 80g - Sa nhân: 2g Tất cả các vị băm nhỏ phdi thật khô sắc với 400ml nước còn lOOml thì uôhg trong ngày, chia làm 2 lần. Ngoài những bài thuốc trên thì mía còn có những công hiệu như: nưốc mía nấu vối hạt kê ăn trong ngày rất tốt cho tim phổi, chữa ho do hư nhiệt, uống nhiều nưốc mía có khả năng ngăn chặn cơn sốt. Theo Đông Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 37 y thì tro từ bã mía trộn với dầu bôi chữa được chốc, ghẻ lồ. Trong các loại mía thì chỉ có mía đỏ, mía tím, mía bầu, mía đưồng chèo là để ăn và làm thuốc. Lưu ý: Trong bữa ăn có thức ăn chế biến từ cua thì không nên ăn cùng vối mật mía, dễ bị ngộ độc. 38 Trần Hải Yến CÂYDÂUTẰM CÒNG HIỆU CHỮA TRỊ: Cây dâu tằm ngoài việc lấy lá cho tằm ăn, còn dùng để làm thuốc chữa bệnh rất hiệu quả. Trong dân gian và Đông y thì rễ cùng lá và cây tầm gửi trên thân dâu đều sử dụng làm thuốc chữa một số bệnh rất công hiệu. 1. Vỏ r ễ cây dâu: Còn gọi là tang bạch bì có công hiệu chữa ho ra máu, ho do phổi nóng; ho lâu ngày không khỏi. 2. C ành dâu: Còn gọi là tang chi có công hiệu chữa chân tay co quắp, đau lưng nhức mỏi. 3. L á dâu: Lá dâu có công hiệu chữa các bệnh như cảm mạo phát sốt, ra mồ hôi trộm, mụn nhọt không liền miệng, mắt ứ máu, họng đau, chảy nưóc mắt. 4. Tầm g ử i dâu: Còn gọi là tang kí sinh có công hiệu chữa trị đau lưng nhức mỏi và động thai. 5. T ổ bọ ngựa trên cây dâu: Còn gọi là tang phiêu tiêu có công hiệu chữa trị chứng di tinh, liệt dương, đái dầm, đái són. Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 39 MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Ho ra m áu: Lấy vỏ rễ cây dâu 600g cạo bỏ lớp da bên ngoài cho vào nước vo gạo ngâm 3 đêm; tước xé nhỏ đem sao vàng tán nhỏ rồi trộn lẫn cùng 200g gạo nếp sao vàng tán nhỏ. Ngày uốhg 2 lần mỗi lần 6-8g vối nưốc cdm. + Ho lâu ngày không khỏi: - Vỏ rễ dâu: 15g - Vỏ rễ chanh: 15g Hai thứ trên sắc lẫn, uống trong ngày + Chữa đau lưng nhức mỏi: Lấy cành dâu và tầm gửi dâu mỗi thứ 1 nắm, băm nhỏ, sắc cùng vào 1/2 chén đậu đen rồi chắt lấy nước uống. + Chữa m ắt ứ máu: Đun nưốc lá dâu già cho sôi rồi gạn lấy nước, cho thêm một ít muối dùng để rửa mắt vào buổi sáng hàng ngày. + Chữa đái dầm ở trẻ em: Tổ bọ ngựa trên cây dâu 3-4 chiếc đem sao đen, tán thành bột mịn, trộn vối đưòng rồi cho trẻ uốhg với nưốc nóng vào buổi chiều hoặc tốĩ. uống liên tục trong 10 ngày liền. Ngoài ra quả dâu là một loại thuốc rất bổ cho máu. Quả dâu ngâm đường là một thứ nước giải khát rất tốt vào mùa hè. Con sâu trong thân cây cũng chữa được cho trẻ em bị đau mắt nhiều ghèn dử, chảy nước mắt. 40 Trần Hải Yến CÂY TẦM GỬI (CHÙM GỬI) CÔNG HIỆU CHỬA TRỊ: Tầm gửi là các giống cây ký sinh trên các cây lớn có thân cứng. Trong các đơn thuốc xưa nay chỉ thấy ghi rõ một giống tầm gửi là tầm gửi trên cây dâu tằm, gọi là tang ký sinh. Tang ký sinh có tác dụng trừ phong thấp, nhức mỏi, tê bại, đau lưng mỏi gốì, chữa động thai, đau bụng. Trên thực tế, tầm gửi dâu rất hiếm nên người ta còn dùng cả tầm gửi trên cây khế, cây mía, cây sau sau... nói chung là trên các loại cây không gây độc. Người ta còn dùng tầm gửi trên cây ngái (cũng rất hiếm) để chữa bệnh viêm cầu thận. Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 41 CÂY KÉ MẮC TÓC CÒNG HIỆU CHỬA TRỊ: Đông y gọi là cây ké mắc tóc là thương nhĩ, có thể dùng cả cây (trừ rễ) nhưng tốt nhất là dùng quả (thương nhĩ tử). Thương nhĩ tử vị ngọt tính ấm, có tác dụng làm ra mồ hôi, trị phong hàn tê thấp, uống nhiều ích khí, (kiêng thịt lợn, thịt ngựa). MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Chữa đau răng: - Thương nhĩ tử 1 nắm - sắc kỹ, ngậm nhiều lần trong ngày. - Thương nhĩ tử sao vàng tán bột, ngày uống 80g với nước gừng. + Mũi chảy nước trong: - Thương nhĩ tử sao vàng tán bột, ngày uổhg 80g vối nước gừng. +Chữa bướu cổ: Hàng ngày nấu nước quả ké hay cây ké để uốhg thay nước chè. Ngoài ra, uống thương nhĩ tử còn hạn chế được các bệnh thấp khớp, mụn nhọt, lở ngứa. 42 Trần Hải Yến CÂY ĐINH LĂNG CÔNG HIỆU CHỬA TRỊ: Cây đinh lăng có 2 loại: Đinh lăng lá xẻ và đinh lăng lá tròn. Trong đinh lăng lá xẻ cũng có loại lá xẻ to và lá xẻ nhỏ. Chỉ có loại đinh lăng lá xẻ nhỏ mới đưỢc sử dụng làm thuốc. Rễ củ và cành lá đinh lăng được sử dụng làm thuốc. Lá phải hái ở cây có độ tuổi từ 3 năm trở lên. Lá, cành phải sao riêng, cành nhỏ thì thái nhỏ và sao vàng thơm. Rễ cây đinh lăng rửa sạch thái thành từng đoạn ngắn sao vàng. Đinh lăng có công hiệu sau: - Tác dụng bổ dưỡng, làm cho ngưòi suy yếu chóng hồi phục, ăn ngon, ngủ tốt và tăng cân. - Tăng lực, táng khả năng lao động, chống mệt mỏi, chóng phục hồi sau lao động mệt mỏi. - Làm tăng khả năng thích nghi của cơ thể đối với nhiệt độ nóng, rối loạn tiền đình, nhiễm ký sinh trùng sổt rét, trạng thái stress. - Đinh lăng gây hoạt hóa nhẹ và đồng bộ ở các tế bào thần kinh, tăng biên độ điện thế vỏ não, tăng hoạt động của các tê bào thần kinh, tăng độ nhó. Một số" nơi dùng đinh lăng làm thuốc chữa ho thông tiểu, thông sữa và chữa kiết lỵ; Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 43 Dùng 4-12g một ngày dưới dạng thuốc sắc vối nưốc hay ngâm rượu hoặc tán bột viên thành từng viên uống. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Thuôc chống m ệt mỏi, bồi bổ cơ thể: Lấy rễ cây đinh lăng (từ 3 năm trở lên) rửa sạch thái mỏng sao vàng mỗi liều khoảng 50g đem tán thành bột viên thành từng viên uống. + Trị tê thấp đau lưng: Cành nhỏ (giáp với lá) thái nhỏ, sao vàng, lấy khoảng 30g sắc với nưốc uốhg. 44 Trần Hải Yến CÂY CẢI CÚC CÔNG HIỆU CHỬA TRỊ: Rau cải cúc là một loại rau mà nhân dân ưa dùng ăn sống hoặc nấu canh ăn rất ngon. Ngoài ra rau cải cúc còn dùng làm thuổíc chữa trị một số bệnh rất công hiệu như: Ho lâu ngày không dứt, thổ huyết, đau mắt,... MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị ho lâu ngày không khỏi: Lấy lOOg rau cải cúc rửa sạch nấu với 150g phổi lỌn rửa sạch thái nhỏ thêm gia vị cho dễ ăn. Mỗi ngày ăn 2 lần vào sáng, trưa và ăn liên tục khoảng 3-4 ngày. + Trị chứng thổ huyết: Dùng rau cải cúc (bỏ rễ) rửa sạch, giã nát cho thêm vào ít rượu vắt lấy nước uống. + Trị chứng đau m ắt: Lấy một nắm rau cải cúc rửa sạch, thái nhỏ nấu canh với một con cá diếc to, ngày ăn 2 lần. Đồng thòi dùng lá rau cải cúc rửa sạch, hơ nóng chưòm lên mắt. T ự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 45 CÂY CẢI BẸ TRẮNG CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Lá và hạt cải bẹ trắng cũng là vị thuốc được sử dụng điều trị một số căn bệnh. Lá cải bẹ trắng dùng đế chữa bệnh cam răng và ngăn ngừa sự phát triển của bệnh đau dạ dày. Hạt cải bẹ trắng vị cay, tính ấm không độc có công hiệu tiêu dòm thông kinh mạch, tiêu thũng, trị đau răng và các chứng ho. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng cam răng: Khi men răng bị mủn, lợi ở chân răng bị loét, miệng hôi thối thì lấy cải bẹ trắng đem đốt thành than, tán mịn rồi thường xuyên xát đắp vào chỗ đau. + Trị chứng nhức răng: Lấy khoảng 15-20 hạt cải bẹ trắng nghiền nát thành bột rồi hòa với sữa phụ nữ nuôi con nhỏ (vắt ra dùng ngay) dùng nhỏ vào lỗ mũi. Nếu đau phía hàm trái thì nhỏ vào lỗ mũi bên phải và đau ở bên phải thì nhỏ vào lỗ mũi bên trái. + Trị nhức đầu: Lấy 1 thìa cà phê hạt cải trắng tán thành bột hòa 46 Trần Hải Yến vối 1 thìa cà phê giấm dùng thoa vào 2 bên thái dương và gáy. + Trị đau bụng dưới: Lấy khoảng lOOg hạt cải bẹ trắng sao vàng, tán bột trộn vối bột nếp viên thành viên bằng hạt đậu xanh, bảo quản tốt để uống dần. Khi dùng uống 10 viên với nưốc gừng 1 lần, ngày uốhg 2-3 lần, uốhg tới khi hết đau thì thôi. + Trị chứng thũng độc mới phát: Lấy 1 nhúm hạt cải bẹ trắng tán thành bột hòa với giấm đắp vào. Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 47 CÂY CỦ CẢI CÔNG HIỆU CHỬA TRỊ: Ngoài việc dùng để làm rau ăn, cải củ còn dùng để chữa bệnh, nước ép củ cải có tác dụng kháng khuẩn chông nấm và hình thành sỏi mật. củ cải sốhg có vị cay tính lạnh, củ cải chín thì có vị ngọt, ôn bình. Củ cải có tác dụng hóa dòm nhiệt, hạ khí giải độc trị ho có đờm mất tiếng, chốhg đầy bụng, chảy máu cam, thô huyết (ho ra máu) tiêu khát, lị, giải độc rượu, giải độc than, giải độc cá và làm tan máu tụ (ứ huyết). Dùng bên trong thì lấy khoảng 50-150g giã lấy nước uốhg hoặc nấu canh, dùng bên ngoài thì giã đắp vào chỗ đau. Hạt củ cải cũng là một vị thuốc có công hiệu chữa trị rất tốt: làm hạ khí không bị thở hổn hển, trị trứng ho đờm, ăn không tiêu gây đầy bụng tức ngực. Khi cây củ cải già hạt chín, cắt lấy cả cây phới rồi vò lấy hạt, hạt cải sống có vị hdi cay ngọt, tính bình, hạt đã sao qua thì tính ôn. Có thể nấu nước hạt cải hoặc sao lên tán bột viên lại thành viên rồi uốhg. 48 Trần Hải Yến MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng m ất tiếng không nói được: Củ cải sôhg rửa sạch giã vắt lấy nưốc, gừng sông giã vắt lấy nước, trộn 2 thứ vào nhau rồi uống. + Trị chứng chảy máu cam không cầm : Củ cải sống rửa sạch giã vắt lấy nưốc 1/2 bát hòa thêm một ít rượu rồi đun nóng, lấy nưốc này nhỏ vào mũi. + Trị tiêu khát, khô miệng: Giã củ cải sống rồi vắt lấy nước cho vào một ít muối rồi uốhg. + Trị chứng lở loét m iệng do nhiệt: Củ cải sống rửa sạch giã vắt lấy nước súc miệng nhiều lần trong ngày. + Trị nhiệt ly và đại tiện ra m áu: Củ cải sông giã nát, lọc lấy một chén nhỏ nước thêm mật ong bằng 1/2 nước lọc củ cải, đun cho chín và uốhg nưốc này hàng ngày vào buổi sáng. + Trị lao phổi thổ huyết: Dùng 300g củ cải cho vào 400ml nước, đun đến lúc còn khoảng lOOml thì bỏ bã, cho thêm 150g mật ong và lOg phèn chua quấy đều rồi đun sôi lên. Ngày uống 3 lần sáng, trưa, tốĩ trước khi ăn, mỗi lẫn khoảng 30-40ml. + Trị đau sỏi m ật: Củ cải sống thái to thành từng miếng như ngón tay tẩm vối mật ong màu trắng vàng nhạt (không dùng loại nâu sẫm). Đặt củ cải đã tẩm mật ong lên 1 Tự CHƯA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 49 cái chảo rồi sấy khô trên than hoặc lửa. Khi khô lại tẩm mật ong và sấy khô (không để chảy) ăn củ cải sấy khô đồng thòi uống một ít nưốc muối loãng. + Chứng bệnh sa trự c tràng: Lấy vài củ cải trắng luộc lấy nước, khi nưốc đã nguội còn ấm thì ngâm hậu môn vào và rửa kỹ phần trực tràng lòi ra thật sạch rồi ấn vào rịt lại không cho thò ra nữa. Đồng thòi lấy một củ cải trắng giã nát và rịt vào rốh. Nếu thấy ngứa và phồng nước ở phần chỗ rịt thì tháo ra. cần nằm yên một lúc khi đang rịt thuốc. + Trị chứng nước tiểu đục: Lấy củ cải trắng khoét rỗng bỏ hết ruột bên trong rồi nhét đầy ngô thù du vào, đậy kín lại. Hấp chín củ cải trắng, rồi lấy ra bỏ hết ngô thù du, củ cải đem sấy khô, tán trộn, cho thêm hồ (bột quấy đặc) vào và viên lại thành từng viên nhỏ như hạt đậu xanh. Ngày uống 3 lần, mỗi lần uốhg khoảng 30-40 viên. + Đau đầu gió hoặc đau m ột bên: Gừng tươi giã vắt lấy 50ml, cho vào 50g hạt cải vào nước gừng nghiền thật nhỏ rồi vắt lấy nước, cho thêm một ít xạ hương khuấy đều. Nước này nhỏ vào mũi, đau đầu bên phải thì nhỏ vào lỗ mũi bên trái và ngược lại. + Chứng ho lâu năm thường đẩy khí lên: Nhiều dòm dẫn đến thở hổn hển dạng suyễn, khạc nhổ có lẫn máu. Lấy 50g hạt cải nghiền thặt nhỏ vào 1/2 lít nưốc, đun sôi lên uốhg. 50 Trần Hải Yến + Trúng phong câm khẩu: Hạt cải và mầm của cây bồ kết, mỗi thứ lấy từ 6- 7g cho vào nước nấu sôi lên rồi súc miệng nhổ bỏ nước (hoặc uống cho nôn ra). + Ho bách nhật: Hạt củ cải sấy khô, nghiền nhuyễn thành bột, cho vào nưốc đưòng (đường cát trắng) trộn đều ngày ăn từ 2-3 lần. + Khó thở do nhiều đờm: Đãi sạch hạt cải, nấu chín rồi phơi khô, nghiền nhỏ cho vào nưốc gừng (gừng giã vắt lấy nước) viên thành từng viên như hạt đỗ xấnh. Cho vào đun cách thủy hoặc hấp. Mỗi lần dùng 30 viên nhai rồi nuốt, ngày dùng 3 lần lúc đói. T ự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 51 CÂY CẢI SOONG CÒNG HIỆU CHỬA TRỊ: Rau cải soong là các món ăn có tác dụng rất tốt giúp bảo vệ sức khỏe, chống oxy hóa, chống độc, tăng sức khỏe đề kháng cho cơ thể, chông hiện tưởng lão hóa bệnh lý, giữ gìn sự tươi trẻ. Rau cải soong chứa sắt nhiều nguyên tô" khoáng, riêng can xi và i ốt ở dạng liên kết hữu cơ nên rất dễ hấp thụ. Một ngày ăn khoảng 10-15 g cải soong là có thể đảm bảo đủ lượng i ốt trong cơ thể chổhg được bệnh còi xương, bệnh béo phì, các bệnh ngoài da, bệnh xơ cứng động mạch ở người lớn tuổi. Rau cải soong có tác dụng tẩy độc, lợi tiểu, thông gan mật, góp phần làm giảm bệnh ứ máu. Ngoài ra rau cải soong có công hiệu thanh lý nhiệt khí ỏ phổi và dạ dày, đốì với chứng huyết nóng cũng có hiệu quả. Rau cải soong nấu canh ăn mát có tác dụng giải nhiệt, phòng nhiệt có thể cầm máu và chữa bệnh phổi. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Nhuận hóa phế đờm: Dùng rau cải soong, la hán quả, nấu vối thịt nạc ăn rất có tác dụng. 52 Trần Hải Yến + T ác dụng thanh nhiệt; Khi bị nội nhiệt: mồm, môi, lưỡi bị lở hoặc chân răng bị chảy máu, mũi khô, trong khoang mũi có mụn nhỏ chỉ cần nấu canh rau cải soong với cà rốt để ăn có tác dụng thanh nhiệt. + Kết hỢp c h ữ a b ện h lao p h ổi: Ngoài việc uốhg thuốc có thể dùng thêm rau cải soong (150-200g) thêm một ít vỏ quýt phoi sấy khô nấu nưốc khoảng 4-5 giò và uống khi còn ấm, có tác dụng làm sạch máu và giải độc trong phổi. + Trị chứng sạn m ật, sạn thận: Dùng rau cải soong (1 kg) phơi khô chỗ thoáng mát, lấy khoảng 50g sắc vối ba bát nước (bát ăn cơm) bằng siêu đất tối khi còn 1 bát chia làm 2 lần (sáng, chiều) uống trong ngày. + Chữa chứng viêm phế quản: Lấy rau cải soong khoảng 100-200g, tía tô 50g, vài lát gừng tươi sắc với 3 bát (ăn cơm) nưốc bằng siêu đất, tối khi còn 1 bát thì chia làm 3 lần uốhg trong ngày, mỗi lần uốhg cách nhau 3 giờ. + Chữa chứng tiểu đường: Lấy cải soong, củ cải, cần tây, cải bắp, cà rốt, tía tô mỗi thứ khoảng 10-15 g giã nát hoặc ép lấy nước cốt uốhg. T ự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 53 CÂYRAU M ơ CÒNG HIỆU CHỬA TRỊ: Rau mơ vị đắng, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, sát trùng, chữa các bệnh về đường tiêu hóa. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + T rị chứng kiết lỵ hoặc lỵ mới phát: - Đi đại tiện nhiều lần, trong phân có máu và chất lầy nhầy như nưốc mũi, có trưòng hỢp sốt nhẹ thì lấy một nắm lá mơ tươi lau sạch (bằng khăn sạch) thái nhỏ, đập vào 1 quả trứng gà trộn đều, lấy lá chuối bọc lại rồi nưống chín đều (nếu không bọc lá chuối nướng thì cho lên chảo rang khô không cho gia vị). Ăn ngày 3 lần và ăn liên tục 1-2 ngày. Nếu bị chứng lỵ mới phát do đại tràng bị tích nhiệt thì lấy 1 nắm lá mơ và 1 nắm lá phèn đen, cả hai rửa sạch, nhúng qua nước sôi, vẩy khô giã nát, vắt lấy nước cốt uốhg. Ngày uốhg 2-3 lần. + Trị tiêu chảy do nóng: Nếu mắc chứng tiêu chảy do nhiệt vối triệu chứng khát nhiều, phân khắm, nưốc tiểu vàng, bụng đau quặn kèm theo đầy hơi, hậu môn thấy nóng rát thì dùng bài thuốc sau: - Lá mơ: 16 g 54 Trần Hải Yến - Nụ sim; 8g Sắc cùng với 500ml nước, còn 200ml chia thành 2 lần uống trong ngày. + Trị chứng đau dạ dày: Lấy khoảng 20-30 lá mơ rửa sạch giã nát, vắt lấy nưốc uốhg 1 lần trong ngày. Uốhg nhiều ngày. + B í tiểu tiện: Nếu bị sỏi thận mà bí tiểu tiện thì lấy rau mơ sắc uốhg ngày vài lần. + Trị giun: - Nếu bị chứng giun đũa thì lấy khoảng 50 gam lá mơ rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước cốt cho thêm 1 ít muối hòa tan rồi uốhg. Ăn vào buổi sáng lúc đói, trong 2-3 ngày. - Nếu bị giun kim thì cũng uốhg nước cốt lá mơ như trên, ngoài ra lấy khoảng 30 gam rau mơ (cả lá, ngọn). Rửa sạch giã nát rồi cho thêm vào 50ml nưốc sôi để nguội rồi dùng bơm thụt vào hậu môn trước khi đi ngủ khoảng 2-3 phút, giun sẽ bò ra. Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 55 CÂY RAU KHÚC CÔNG HIỆU CHỬA TRỊ: Rau khúc thường được dân lấy lá non về giã nát trộn vối bột gạo nếp và đỗ xanh để làm bánh khúc ăn rất ngon. Rau khúc vị ngọt tính bình có công hiệu trị ho tiêu đòm. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng hen suyển: Lấy 1 nắm rau khúc tươi rửa sạch vò nát, cho vào siêu đất với 1 miếng gừng giã giập rồi đổ vào khoảng 500ml nước sắc còn 200ml chia làm 2 lần uốhg trong ngày. + Tri chứng họng bị viêm, sưng; Lấy rau khúc tươi rửa sạch nhai giập nhè nhẹ trong miệng cùng vối vài hạt muối rồi nuốt từ từ. Ngày làm như thế 3-4 lần . + Trị chứng cảm sốt: Lấy rau khúc đã phơi khô tự nhiên 30 gam sắc cùng vối hành và gừng (mỗi thứ này khoảng 10 gam) chia làm 3 lần uốhg trong ngày. + Tri ho: Lấy khoảng 15 gam rau khúc tươi sắc với 300ml nước còn lOOml thì uô"ng chia làm 3 lần trong ngày, uống trong vài ngày. 56 Trần Hải Yến CÂYRAUSAM CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Rau sam có vị chua, tính hàn, không độc có công hiệu chữa trị các chứng cảm lỵ, ghẻ lở và sát trùng, tiêu sưng thũng, trị mắt mò. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng phù thũng, bụng trướng và đi đái rắt: Lấy 2 nắm rau sam rửa sạch thái nhỏ rồi nấu với nước vo gạo nếp ăn thưòng xuyên trưa, tối hàng ngày. + Trị chứng lao phổi: Lấy rau sam tươi giã nát vắt nước uốhg hoặc nấu canh rau sam ăn, ngày ăn 2 lần (hoặc uống). Ăn (hoặc uốhg) liền trong 1 tuần thì thấy bệnh bắt đầu biến chuyển. Tiếp tục dùng trong khoảng 1 tháng thì bệnh khỏi hẳn nhưng thòi gian dùng thuốíc phải liên tục. + Trị chứng sô"t rét thông thường: Lấy 1 nắm rau sam nấu với nước uống. Đồng thòi lấy 1 ít ngọn rau sam tươi giã nát rồi đắp và băng lại vùng động mạch ở cổ tay. Ngày dùng như thế 2 lần. + Trị chứng tiêu chảy: Lấy 1 nắm rau sam rửa kỹ (có thể rửa bằng nưốc muôi loãng) rồi nấu với khoảng 2 bát (ăn cơm) nước. Bã ăn hết còn nưóc thì chia làm 2 lần uống trong ngày. T ự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 57 + Trị chứng trẻ em bị kiết ly: Lấy rau sam rửa sạch giã nát, vắt lấy nước rồi đun sôi già lên cho thêm một ít mật khuấy đều lên chọ trẻ uống. + Trẻ bị nôi mụn quanh rôn: Lấy rau sam tươi giã nát vắt lấy nước uống, bã thì đắp lên chỗ đau. + Trị chứng giun, sán: Lấy khoảng 2 nắm to rau sam sắc vối 2 bát (ăn cơm) nước trong siêu đất sắc còn gần 1 bát thì uốhg lúc bụng đói, uốhg vài lần. Nếu bị chứng sán xơ mít thì sắc rau sam tươi lấy nước đặc hòa vối một ít giấm và muối rồi uô'ng khi sáng ngủ dậy (chưa ăn uống gì), uổng vài lần. + Trị chứng bệnh trĩ: Lấy khoảng 2 nắm rau sam rửa sạch rồi luộc lên ăn hết cái, nưóc còn nóng thì xông, khi ấm vừa thì ngâm và rửa trĩ. Kiên trì làm như thế liên tục từ 20- 30 ngày. + Trị chứng đau m ắt nổi mộng thịt: Lấy 1 nắm rau sam tươi rửa sạch, giã nát, trộn thêm 1 ít phát tiêu (khoáng chất mua ở hiệu thuốic bắc) rồi dùng vải mịn sạch bọc lại đắp lên mắt. + Trị đau răng: Lấy rau sam, rửa thật sạch giã nát, vắt lấy nước cốt hòa vào vài hạt muôi rồi ngậm liền từ sáng đến tôl. + Tri bị trù n g độc cắn: Lấy rau sam vừa giã nát đắp vào vết thương, vừa vắt nưốc uô"ng. 58 Trầrí Hải Yến CÂY C ỏ BỢ CỒNG HIỆU CHỬA TRỊ: Cỏ bợ có vị ngọt, tính hàn, không độc có tác dụng hạ nhiệt mát da thịt, lợi tiểu tiện, lợi sữa và chữa các chứng khí hư, vết bỏng. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng bí tiểu: Lấy khoảng 500g rau bợ tươi đem phơi ở chỗ thoáng mát cho khô tự nhiên. Mỗi ngày dùng 10-15g rau bợ khô sắc với 3 bát (bát ăn cơm) nước còn gần 1 bát thì chia làm 3 lần mỗi lần cách nhau 3 giò uống trong ngày, uống 2-3 ngày. Phần rau bợ khô còn lại thì cứ 2 ngày lại sắc uống như trước, uốhg trong thời gian dài. + Trị chứng nóng trong người: Nếu trong người quá nóng phá ra ngoài sinh mụn nhọt sưng tức thì lấy 20g rau bợ tươi rửa sạch, giã nát cho thêm nửa chén (uốhg nước) nưốc vào rồi vắt lấy nưốc uống, bã dùng để đắp lên những chỗ mụn nhọt. Làm như thế vài ngày. 1L Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 59 CÂY RAU HUYÊN CÒNG HIỆU CHỬA TRỊ: Hoa rau huyên vị ngọt tính mát, lợi tiểu tiện, tiêu thức ăn, chữa vàng da do rưỢu, an thai, chữa vú sưng đau, trừ thấp nhiệt. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Tri chứng thổ huyết: Lấy 12g hoa huyên, 15g lá rau huyên cùng rửa sạch cho vào trong siêu đất sắc với 3 bát (ăn cdm) nưốc, còn 1 bát thì dùng uốhg 2 lần trong ngày, uốhg thuốc xong nằm nghỉ, gối cao đầu, tránh cử động. + Trị chứng khớp xương sưng nhức: Lấy hoa và lá rau huyên mỗi thứ 1 nắm rửa sạch, sắc với 3 bát (ăn cơm) nước còn 1 bát thì chia uống 3 lần trong ngày. Trị ngoài thì lấy rễ rau huyên rửa sạch, giắ nát đắp lên chỗ khớp bị sưng. + T rị ch ứ n g v à n g da do uô"ng rưỢu: Lấy 1 nắm rễ cây rau huyên rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước uốhg hàng ngày. + T rị chứng bí tiểu: Lấy 1 nắm nhỏ hoa huyên, rửa sạch, nghiền nát rồi cho vào khăn sạch vắt kiệt lấy nưốc cốt rồi hòa thêm 1 cốc nước chia làm 3 lần uống mỗi lần cách 60 Trần Hải Yến nhau 3 giờ. Khi dùng thuốc kiêng dùng các món ăn, gia vị nóng. + Trị chứng chảy máu cam : Lấy 15-20g lá rau huyên nấu vối 300ml nước còn lõOml thì chia làm 2 lần uống trong ngày. Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 61 CÂY RAU DIẾP CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Rau diếp vị đắng, tính hàn, không độc có tác dụng điều hòa kinh mạch, dễ ngủ, chữa các chứng ung độc, sưng tấy và đau mắt. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng m ất ngủ: Lấy khoảng 50g rau diếp nấu với khoảng 3/4 lít nưốc sôi liu riu khoảng gần 1 giò rồi dùng nước đó uốhg trong ngày. Sau vài ngày thì thấy có tác dụng rõ rệt. + Trị đau m ắt; Lấy khoảng 5g hạt rau diếp nấu với 1 bát (bát ăn cơm) nước, để sôi khoảng 5 phút rồi xông và rửa mắt. + Trị trứ ng cá: Rau diếp luộc lấy nưốc rửa mặt hàng ngày. Sau 7- 10 ngày thì có hiệu quả tốt. 62 Trần Hải Yến RAU DẤP CÁ CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Rau dấp cá vị hơi cay, mùi tanh hơi hôi, tính âm mát, hơi độc, tác dụng chữa trị các bệnh chốic đầu, ghẻ lở, trĩ, đau răng, sốt rét, MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng sốt rét: Lấy khoảng 2 nắm lá rau dấp cá (loại màu tía) giã nhỏ, bọc vào trong mảnh vải xoa xát vào khắp mình khi có hiện tượng lên cơn sốt, nếu ra mồ hôi và ngủ đưỢc là khỏi. + Trị sôT xu ất huyết; Lấy lá rau dấp cá, lá rau ngót, lá cỏ mực mỗi thứ lOOg sắc với 2 lít nước còn 1/2 lít để uốhg dần trong ngày. + Trị chứng viêm ruột, đi lỵ: Lấy 50g lá rau dấp cá sắc với 2 bát (ăn cơm) nưốc còn nửa bát uốhg nóng. Uốhg vài lần. + Trị đau m ắt đỏ: Lấy khoảng 10- 15 lá rau dấp cá rửa sạch, giã nát nhuyễn rồi lấy vải mỏng bọc lại đắp lên 2 mắt. + Trị bệnh trĩ: Nếu bị chứng trĩ ra máu, khi đại tiện máu chảy Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 63 thành giọt liên tục thì lấy rau dấp cá giã nát, rịt vào trĩ, đồng thời lấy rau dấp cá ăn sống hàng ngày. Nếu bị chứng trĩ đau nhức thì nấu nưâc rau dấp cá cho sôi già rồi làm nưốc xông, khi còn ấm thì đổ ra chậu ngâm và rửa kỹ hậu môn, lại lấy rau dấp cá giã nát rit vào hâu môn. 64 Trần Hải Yến CÂY SEN CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Toàn bộ cây sen từ củ đến hạt đều là thuốc quý và không hề gây độc. +) Ngó sen (liên ngẫu): là phần thêm rễ hình trụ mọc trong bùn dùng làm thức ăn và thuốc cầm máu trong các trường hỢp đại tiểu tiện ra máu, nôn ra máu, máu cam, tử cung xuất huyết. Ngày dùng 6 - I2g dưới dạng sắc. +) Gương sen (liên phòng): là bát sen già sau khi đã lấy hết hạt rồi phđi khô, gác bếp. Đây là bộ phận quan trọng nhưng rất dễ kiếm và dễ bảo quản khi dự trữ. Liên phòng vị đắng chát, tính ấm. Có tác dụng tiêu ứ, cầm máu. Dùng đê chữa bụng đau do ứ huyết, đẻ rồi nhau thai chưa ra, băng huyết, đái khó, đái ra máu. Thường đốt tồn tính. Đe sốhg nấu nước uống thì có tác dụng chữa cao huyết áp. Ngày dùng 1-2 cái. +) Lá sen: Công hiệu tương tự như gương sen, thường đưỢc dùng trong những trường hỢp nguy cấp. Ngày dùng 15 - 20g (khoảng 1-2 lá, tùy to nhỏ) sắc uốhg, hoặc có thể giã vắt lấy nước cho uốhg sông. +) Tua sen (liên tu): là phần tua nhị đực của hoa sen bỏ "hạt gạo" đi. Ngoài tác dụng chữa băng Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 65 huyết, thổ huyết, tua sen còn chữa được di mộng tinh. Ngày uống 5 - lOg dưới dạng thuốc sắc. +) Tim sen (liên tâm ): là mầm xanh trong hạt, có tác dụng thanh nhiệt, an thần, hạ huyết áp chữa đưỢc các chứng nóng ruột, khó ngủ, cao huyết áp. Thường dùng dưới dạng sao qua rồi hãm nước sôi uốhg thay trà. +) H ạt sen: dùng để nấu chè thanh nhiệt; hầm với đậu, xương, gạo nếp tăng sữa sản phụ rất tốt. Ngoài ra còn chữa một sô" bệnh khác như: +) C hữa cảm sốt, khát nước: Khi cảm sốt, miệng khát khô lấy vài cái ngó sen rửa sạch giã vắt lấy 1 chén nước, chế vào 1 muỗng mật mía hoặc nước mía cho uốhg từng hốp một. +) C hữa ngạt m ủi kinh niên: - Cánh hoa sen phơi khô thái nhỏ lOOg. - Bạch chỉ Hai thứ giã nhỏ, quấn giấy mỏng như điếu thuốc lá để hút trong vòng 10 ngày. 66 Trần Hải Yến CÂY NGẢI CỨU CÔNG HÍỆU CHỬA TRỊ: Ngải cứu thường đưỢc dùng làm thuốc an thai, điều hòa kinh nguyệt, cầm máu. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Chữa ỉa chảy tháo dạ: Lấy ngải cứu tươi 1 nắm và một củ gừng tươi, 2 thứ cùng thái nhỏ và cho vào 2 bát nưốc sắc còn gần 1 bát thì uốhg lúc còn nóng. + Chữa đau bụng giun: Nếu đau bụng vật vã, miệng nôn mửa ra toàn nước dãi thì lấy một nắm ngải cứu tươi đem giã hoặc vò nát cho nưóc sôi để nguội vào rồi vắt lấy nước uốhg. Trong trường hỢp không có ngải cứu tươi, có thể lấy ngải cứu khô sắc lên rồi vắt chanh vào uống. + Chữa động thai: Khi có dấu hiệu động thai thì lấy ngải cứu và cành cây tía tô (tỷ lệ ngải cứu 2 phần, tía tô 1 phần) nấu sôi và uốhg hàng ngày. + Chữa cổ họng sưng đau: Lá ngải cứu non rửa sạch (1 nắm) giã nát vắt lấy nước cốt uống. Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 67 + Chữa cảm đau đầu: Hơ một nắm lá ngải cứu tươi cho nóng lên rồi đắp lên đầu, dùng khăn buộc lại và để nguyên đi ngủ. + Chữa đau lư n g; Trải một nắm ngải cứu tươi lên một viên gạch, nung trên bếp than cho nóng rồi rưới một chén rượu lên, bọc khăn đặt dưới chỗ lưng đau. 68 Trần Hải Yến CẦY CỦ MÀI CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Củ mài dùng nấu canh hoặc ăn thay cơm đều rất ngon và bổ dưỡng. Ngoài việc làm thức ăn củ mài còn có công hiệu phối hỢp với các thực phẩm khác chữa bệnh rất hiệu nghiệm như trị ho suyễn, tiêu chảy,... MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị ho, suyển: Củ mài, ngô hạt, hồ đào nhân. Liều lượng: củ mài 1 phần thì ngô và hồ đào nhân mỗi thứ 2 phần. Hồ đào nhân bóc vỏ bỏ đầu nhọn, củ mài thái nhỏ, sao và tán thành bột riêng từng vỊ rồi trộn đều tất cả cho vào trong hộp để nơi khô ráo. Mỗi lần dùng thì lấy 15g bột vối khoảng 30 - 50g gạo tẻ vo kỹ nấu thật nhừ và án khi nóng. Ngày nấu ăn 2 lần. Dùng thuốc này còn có công hiệu bổ ngũ tạng, mạnh gân xương; chữa di tinh, bạch đới, tiêu khát, chóng mặt, hoa mắt. + Trị tiêu chảy: Lấy 40g củ mài rửa sạch thái miếng bằng đầu ngón tay, sao vàng tán thành bột, lOOg gạo nếp ngâm nước một đêm phơi khô sao vàng tán thành bột, tiêu bột (bột hạt tiêu) 2g, đường kính lOOg. Trộn đều tất cả rồi cho vào 1 cái lọ đậy kín. Khi dùng lấy lOg bột này hòa vào cốc nước nóng quấy đều uốhg vào buổi sáng trong ngày. T ự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 69 CỦ CÀ RỐT CÒNG HIỆU CHỬA TRỊ: Củ cà rốt vị ngọt cay tính hơi ấm, vào tì vị đại tràng có tác dụng hạ khí bổ trung, yên ngũ tạng, tiêu hóa tốt, chữa tả lỵ. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng cảm mạo: Lấy mấy củ cà rốt rửa sạch để cả vỏ, cắt ngang từng miếng mỏng rồi nấu lên, chắt lấy nưốc pha thêm 1 ít đường cho vừa ngọt, uống khi còn nóng. + T rị chứng tả ly lâu ngày: Lấy 2 - 3 củ cà rốt rửa sạch, luộc chín tới thì ăn. Khi ăn nhai thật kỹ, nát nhuyễn rồi mới nuốt, sau đó uống nước luộc cà rốt. + Trị chứng giun sán: Lấy khoảng 1 kg củ cà rốt rửa sạch, thái mỏng, sao vàng, tán thành bột. Mỗi sáng khi chưa ăn uốhg thì lấy độ 20 - 25 gam bột uống vối nước đun sôi để nguội. Ngoài ra củ cà rốt dùng nấu vối thịt gà, gừng làm cháo bồi bổ cho phụ nữ sau khi sinh rất tốt. 70 Trần Hải Yến ĐẬU XANH CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Đậu xanh vỊ ngọt hơi tanh, tính hàn, không độc, có công hiệu bổ nguyên khí, thanh nhiệt, giải độc có thể làm sạch mát nước tiểu, làm sáng mắt và chữa lỏ loét. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng thương hàn: Nấu đậu xanh vối nước. Khi nưốc bốt nóng lấy khăn bông thấm vào đắp lên ngực và ức người bệnh, khăn hết nóng thì thay khăn khác. Chưòm như thê liên tục trong ngày rồi đắp kín chăn cho ra mồ hôi. + Trị chứng thổ tả: Lấy đậu xanh sao lên rồi nghiền thành bột, trộn cùng đường cát trắng mỗi thứ 2 lạng hòa đều với nước sôi để nguội uốhg dần. + Trị chứng đau tứ c vùng thương vị: Bị đau tức ở vùng thượng vị, hoặc ợ chua thì lấy khoảng 10 gam hạt đậu xanh, 5g hạt tiêu sọ, cho 2 thứ tán nhỏ thành bột rồi hòa vối nưốc sôi để nguội uô"ng. + Trị chứng bị "giời leo": Lấy 1 ít đậu xanh (1 nhúm) giã nát rồi trộn với nước vo gạo cho đặc sền sệt rồi bôi lên, khô lại tẩm Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 71 nước gạo lên (khi bôi thuốc tránh nước lạnh). Hoặc có thê nhai nát nhuyễn đậu xanh và gạo nếp rồi đắp vào, khô lại tẩm nước cơm lên. Lưu ý: Không ăn thịt chó cùng đậu xanh (bột đậu xanh hoặc cháo đậu xanh) sẽ bị bụng trướng to. Nếu bị trường hỢp này lấy 2 lạng cam thảo nấu nước uốhg thì khỏi. 72 Trần Hải Yến ĐẬU ĐEN CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Đậu đen vị ngọt, tính hàn, không độc, có công hiệu trừ được phong, thấp, nhiệt, giải đưỢc các chất độc, làm tăng sinh lực, nhuận da thịt. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị thương hàn: Lấy đậu đen sao chín bốc mùi thơm thì cho ngay vào rượu và uốhg khi còn đang nóng. Uốhg thấy nôn ra, lại uốhg tiếp đến khi vã mồ hôi thì ngưng. + Trị chứng đại tiện ra m áu: Dùng hạt đậu đen tươi (mới hái) nấu vối nưốc cho chín (không cho gia vị) rồi ăn luôn cả bã và nước. + Trị chứng trún g thấp: Khi mắc phải chứng đầu phong tê thấp, gân co gốỉ mỏi, trong bụng nóng, đại tiện táo bón thì lấy đậu đen ngâm ủ cho lên mộng dài độ 1 - 2 đốt ngón tay, đem phơi khô. Cứ 10 gam giá đậu đen cho vào 35ml giấm trộn đều, sao vàng, tán nhỏ thành bột cất vào lọ. Mỗi lần dùng 1 thìa lớn uôhg với 1 ít rưỢu trưốc bữa ăn. Ngày uống 2 lần rất nhanh khỏi bệnh. + Trị chứng đau cứng cổ; Do chứng tê thấp phát tán, đột nhiên thấy gáy Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 73 cứng, đau không quay đi quay lại được thì lấy đậu đồ cho biến sắc rồi cho vào túi vải dùng làm gối đầu. + Trị đau răng: Lấy đậu đen và rượu nấu lên, dùng ngậm và súc miệng liên tục. + Tri đau m ắt do nhiệt: Khi mắt bị nhiệt, đau đỏ hdi sưng thì lấy lOOg đậu đen chia ra đựng trong nhiều túi nhỏ, nhúng vào nước sôi, để cho bớt nưốc và giảm độ nóng thì chườm vào mắt. Thây nguội thì thay túi khác. Chườm như thế khoảng 2 - 3 ngày liên tục. 74 Trần Hải Yến ĐẬU Đ ỏ CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Đậu đỏ vị ngọt chua, tính bình không độc, có công hiệu chữa trị các chứng; mụn lở, thủy thũng, đau buốt cd thể, bế trưống trong ngưòi, trị bệnh tả, đái tháo nôn mửa và nhiều chứng bệnh khác. Đậu đỏ dùng làm món ăn chín rất bổ dưõng và có thể ăn thay cơm. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị bệnh đái ra máu: Do trong người tụ nhiều độc tố, nhiệt độ phát tác làm cho đại tiện ra máu. Để trị chứng bệnh này lấy 1 vốc đậu đỏ tán nhỏ thành bột, mỗi lần uống 3-7 gam với nưốc sôi, uống trong vài ngày. + Tri chứng trĩ nặng: Lấy khoảng 300 gam đậu đỏ và nửa lít giấm. Đậu đỏ nấu chín phơi khô, tẩm giấm vào và phơi khô tiếp, cứ như thế cho đến khi hết giấm và phơi thật khô rồi tán nhỏ rồi chia làm nhiều phần, mỗi phần 10 gam. Mỗi ngày uốhg 3 lần, mỗi lần là một phần đã chia sẵn. + Ngừa đậu, sởi: Lấy đậu xanh, đậu đỏ, đậu đen và đậu nành (đậu vàng) mỗi loại 50 gam, sao vàng, sắc kỹ uông thay nưốc trong ngày, uống như thế trong 3 ngày liên tục thì công hiệu. T ự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 75 CÂY VỪNG CÒNG HIỆU CHỬA TRỊ: Hạt vừng vị ngọt, tính hàn không độc, chất trơn, có công hiệu giải độc, tiêu nhiệt kết bên trong, sát trùng, dễ đẻ, trị mụn nhọt... MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng thương hàn: Lấy hạt vừng đen còn tươi giã nát, ép lấy một tách (tách uống trà) rồi cho thêm nửa tách nước và một lòng trắng trứng, khuấy đều tất cả rồi uốhg hết một lần trong ngày, uống như thế khoảng 3 - 4 lần. + Trị chứng đầy bụng: Lấy một bát (ăn cơm) hạt vừng đen nấu như nấu cháo khi gần được cho vào một ít muối và một miếng vỏ quýt thái nhỏ, múc ra bát để nguội rồi ăn. + T rị kiết lỵ kinh niên: Lấy một vốc hạt vừng giã nhỏ, nấu chín kỹ rồi pha vào một thìa cà phê mật ong. Mỗi ngày uốhg hai lần như thế, uống liên tục trong vài ngày. + Trị táo bón: Lấy một chén (uốhg nước) dầu vừng uốhg vào buổi sáng hoặc nhai một nắm hạt vừng (đen hoặc trắng) rồi nuốt. + Trị chứng viêm đại tràn g m ãn tính; Lấy hạt vừng đen sao bốc mùi thơm. Mỗi lần dùng 76 Trần Hải Yến một thìa nhỏ trộn với 1/3 thìa mật trộn đều uốhg. Ngày uốhg 2 lần như thế và uống liên tục 25 - 30 ngày. + Trị chứng đau lưng: Do thận suy hoặc phong, hàn, thấp, phát tác gây ra chứng đau lưng thì lấy hạt vừng đen sao cháy tán thành bột. Mỗi lần dùng 10 gam pha vối rượu hoặc mật hoặc nước gừng (gừng giã nát vắt lấy nước loãng). Uống vài lần. + Trị rụng tóc và làm đen tóc: Lấy một bát (ăn cơm) hạt vừng đen sao chín tán nát nhuyễn, cho thêm đường vào nấu uống. Tóc sẽ hết rụng và đen mượt. + Trị đau răng: Chứng đau răng chủ yếu là do nóng trong người phát nhiệt gây lên, để chữa trị lấy 1 bát hạt vừng đen và 1 bát nước, sắc đến khi hai thứ còn khoảng 1 bát thì chia đều ra ngậm và súc miệng nhiều lần trong ngày (không được nuốt). + Trị tai tự nhiên bị điếc: Lấy dầu mè (vừng) nhỏ vào tai vài giọt, ngày nhỏ 2-3 lần khi nào thấy tai nghe lại đưỢc thì ngừng. + Trị lang ben trắng: Lấy một chén nhỏ dầu mè (vừng) hòa vối rượu uống mỗí ngày 3 lần, uống liên tục đến khi khỏi thì thôi. Trong khi uốhg thuốc kiêng các đồ sông lạnh, thịt gà thịt lợn, cá biển và tỏi. + Tri rết cắn: Tự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 77 Lấy hạt vừng sôhg nhai nát nhuyễn đắp vào vết đau. CÂY THÀI LÀI CÔNG HIỆU CHỮA TRỊ: Rau thài lài vị ngọt tính mát có tác dụng thanh nhiệt, nhuận tràng, lợi tiểu, mát máu, chữa trị chứng khớp xương sưng đau. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + T rị chứng khớp xương sưng đau: Lấy 12g rau thài lài, 48g đậu đen, 2 thứ rửa sạch nấu vối 3 bát nưốc còn 1 bát chia uống 3 lần mỗi lần cách nhau 3 giò và uống nóng. Chỗ sưng đau thì lấy rau thài lài sao nóng, bọc khăn chườm nhẹ vào. Dùng thuốc trong 3-4 ngày. + T rị kiết ly, đái buổt: Lấy rau thài lài tía 30 gam, bông mã đề 20 gam rửa sạch sắc õOOml nước còn 200ml. 78 Trần Hải Yến CÂY BÔNG MÃ ĐỀ CỒNG HIỆU CHỮA TRỊ: Cây bông mã đề vị ngọt tính lạnh có công hiệu mát máu, khử nhiệt, lợi tiểu, cầm tiêu chảy, trừ tê thấp, ích tinh khí giúp dễ sinh. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị chứng ho lâu ngày không khỏi: Lấy khoảng 20-25g lá bông mã đề rửa sạch, sắc vối nửa siêu (siêu sắc thuốc) còn độ 1 bát (ăn cơm) thì dùng uống làm 3 lần trong ngày mỗi lần cách nhau 3 giò, uống nóng (khi uống hâm nóng lên). Edii dùng thuốc kiêng đồ nóng: tiêu, ớt, rưỢu... + Trị chứng hay chảy máu cam ; Lây một nắm bông mã đề tươi rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước cốt uống, bã đắp lên trán. Dùng nhiều lần trong vài ngày. + Trị chứng sô"t xu ất huyết: Lấy 50g bông mã đề .tươi, 30g củ sắn dây, sắc cùng vối 1 lít nưốc còn nửa lít chia làm 2 lần uốhg trong ngày vào lúc đói (khi uống pha thêm đường). Ba ngày đầu uốhg liên tục như thế, sau đó mỗi ngày chỉ Tự CHỬA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 79 uô"ng liều lượng bằng nửa và uống 1 lần. + Trị đau m ắt đỏ: Lấy một nắm bông mã đề tươi rửa sạch, thái nhỏ rồi nấu canh với 2 con cá diếc to vừa. Ăn ngày 2 lần cả cái lẫn nước. Đồng thời lấy lá mã đề rửa sạch giã nhuyễn cùng với vài hạt muối dùng vải mềm bọc sạch chườm lên mắt. Sau vài ngày thì khỏi. Khi dùng thuốíc kiêng đồ cay nóng: rưỢu, tiêu, ớt... + Trị chứng vàng da (hoàng đản): Lấy 1 vốc hạt mã đề xát bỏ vỏ ngoài, sao qua, tán nhỏ chia làm 3-4 lần uống cùng với nước cơm hoặc nước sôi còn ấm trong nhiều ngày. + Trị chứng tiểu tiện ra m áu: Lấy bông mã đề rửa sạch, giã nát vắt lấy nưốc cốt uốhg lúc đói bụng. Ngày uốhg khoảng 1 bát (ăn cơm) nưốc cốt chia làm 2-3 lần. + Trị chứng ướt rốn ở trẻ sơ sinh: Lấy 1 nhúm hạt mã đề, sao cháy, tán thành bột đắp vào rốh trẻ. + Trị chứng trẻ bị tiêu chảy khi đang mọc sởi: Lấy hạt mã đề sao qua, sắc cho trẻ uốhg. Ngoài ra hạt mã đề còn dùng để chữa 1 số chứng bệnh ở bộ phận sinh dục. L ư u ý: - Phụ nữ có thai dùng thuốc này phải hết sức cẩn thận tốt nhất là không nên dùng. - Người già thận yếu hay đi tiểu đêm nếu không thật cần thiết thì không nên dùng. 80 Trần Hải Yến CÂY CẦN TÂY CỒNG HIỆU CHỮA TRỊ: Rau cần tây có vị đắng, mát, ngọt, thơm và không độc có công hiệu chữa trị chủ yếu: bình gan, thanh nhiệt, khử phong, lợi thấp, trị cao huyết áp gây hoa mắt nhức đầu và trị sưng tấy. MỘT SỐ BÀI THUỐC ỨNG DỤNG: + Trị bệnh đi tiểu nước đục: Cắt sát gốc cây cần tây lấy toàn bộ rễ (rễ to càng tốt), lấy khoảng 10 bộ rễ rửa sạch sắc với 500ml (1/2 lít) đun lửa nhỏ cho cạn còn 200ml thì bắc ra. Mỗi ngày uống 2 lần trước khi ăn vào sáng và tốì, uống từ 3 đến 7 ngày nước tiểu sẽ trong trở lại. + Trị cao huyết áp: Bỏ rễ, lấy toàn bộ cây cần tây rửa sạch sau đó lại dùng nước đã đun sôi để nguội rửa lại, giã vắt lấy nưốc, cho vào 1 lượng mạch nha và mật ong (bằng nhau) trộn với nước rau cần tây đun lên cho ấm nóng vừa thì uống. Mỗi lần uốhg khoảng 40ml, ngày uống 3 lần. - Dùng 10 bộ rễ cần tây tươi rửa sạch sau đó lại rửa nước sôi để nguội, giã nát cho thêm 10 quả táo T ự CHỮA BỆNH BẰNG CÂY THUỐC NAM 81 tàu nấu nước uông, uốhg ngày 2 lần sau 15-20 ngày huyêt áp giảm xuông rõ rệt. + Trị chứng viêm họng, lở loét miệng: Dùng khoảng 40-50 gam rau cần tươi rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước cốt pha thêm một ít muối rồi thường xuyên ngậm và nuốt dần, làm trong vài ngày. + Chữa chứng phong thấp: Dùng rau cần tây (cả lá, rễ, thân) phơi khô tự nhiên, mỗi lần dùng 150gam sắc vối 600ml nước, còn lại 200ml thì chia làm 3 lần uống trong ngày. Khi uông thì hâm cho nóng lên. Trong thòi gian uống thuôc không nên dùng những thứ lạnh như: giá sống, dưa chuột... + Dùng làm thuôc lợi tiểu: Nếu thấy bí tiểu tiện thì lấy 60gam rau cần tây, rửa sạch, vò nát rồi hãm trong ấm tích hoặc trong phích làm nước uôhg trong ngày (uốhg nóng để cho ra mồ hôi và thông tiểu tiện). Lưu ý: Rau cần tây không thích hỢp với những người huyết áp thấp.