" Truyện ngắn Thế Lữ 🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Truyện ngắn Thế Lữ Ebooks Nhóm Zalo TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 1 MUC LU Å CÅ ÀÏM TRÙNG............................................................................................................................... 2 CAI ÀÊ Á U LÊU .......................................................................................................................... Ì . 19 CÊU CHUYÏN TRÏN TA Å U THUY  Ã........................................................................................... 27 MÖT CHUYÏ Å N NGOA Å I TÒNH Å .................................................................................................. 33 HAI LÊN CHÏ Ì T......................................................................................................................... 42 Ë MÖT NGÛÚ Å I HIÏ Â M CO Ë Á............................................................................................................ 49 ÖNG PHAN NGHIÏ Á N ............................................................................................................... 64 Å VÒ TÒNH..................................................................................................................................... 74 MAU TRÑ KHÖN ....................................................................................................................... 80 MÖT NGÛÚ Å I SAY RÛÚ Â U.......................................................................................................... 86 Å CHIM ÀEO ..............................................................................................................................  .. 92 THOA (MÖT ÀÚ Å I NGÛÚ Â ÂI) ........................................................................................................ 97 TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 2 ÀÏM TRÙNG Àûúâng quanh co úã giûäa hai bïn rûâng nuái phêìn nhiïìu laâ heåp vaâxêëu lùæm; chuáng töi phaãi cho ngûåa dêîn haâng möåt tiïën lïn. Úà Pa Khaá, chöî nghó sau cuâng túái àêy, tûâ 12 giúâ trûa àïën bêy giúâ gêìn 6 giúâ chiïìu, maâ chó ài àûúåc chûâng ba mûúi cêy söë. Höìi êëy vao trung tuê â ìn thaáng hai. Trúâi vïì tiïët xuên, nhûng gùåp àûúåc luác êëy cuäng êëm aáp dïî chõu. Chuáng töi dûâng ngûåa laåi trûúác möåt caái nhaâ lïìu röång lúán, laâm trïn möåt khoaãng àêët san phùèng, lêën vaâo khu rûâng phña tay traái àöå böën nùm saâo. Lïìu dûång theo löëi ta, maái lúåp tranh, ba phña vaách bùçng phïn nûáa haäy coân xanh tûúi: cûãa cuäng bùçng phïn, nhûng àan chûa xong, coân àùåt nùçm dûúái àêët. Chöî naây dûång lïn àïí cho nhûäng ngûúâi ài xa nghó chên vaâ nhên thïí cho boån ngûúâi Thöí sùn bùæn úã vuâng naây laâm núi taåm truá. Caái lïìu cao, röång hún nhaâ ta úã nhiïìu lùæm, nhûng tröëng hún khöng coá bêìy biïån gò. úã mùåt àêët giûäa lïìu, chó thêy mö ë åt àöëng cuãi göî rêëm, möåt tia khoái àûa lïn thong thaã, vúái nùm ba chiïëc ghïë thêëp vûát boã chung quanh. AÁp theo caã chiïìu daâi bûác vach trong cu á âng vaâ bûác vaách phña traái coân coá möåt thûá têìng cuäng àan bùçng nûáa, röång ngoát möåt thûúác têy, cao lïn túái ngûåc, buöåc vaâo nhûäng cöåt chöëng laâ mêëy khuác cêy nhoã múái àùén vïì. Thêëy coá hai ngûúâi Thöí àang thoäng chên nùçm nguã úã trïn, töi àoaán àoá laâ möåt thûá choäng hay möåt thûá giûúâng phïn múái ûáng chïë. Gúãi ngûúâi buöåc ngûåa röìi, chuáng töi vaâo lïìu giúã baánh têy, cúm nùæm, laåp xûúâng vaâ gioâ chaã ra ùn vúái nhau. Trong lïìu khöng coá àeân, chuáng töi ngöìi quêy lêëy àöëng cuãi bêëy giúâ àaä thöíi chaáy to lïn cho saáng. Nhûäng chuyïån Maán Thöí nuái rûâng têët nhiïn àûúåc dõp àem ra noái. Ngûúâi thò khoe nhûäng caãnh laå, nhûäng àiïìu kyâ quaái ghï súå maâ mònh àaä traãi qua; ngûúâi thò thuêåt nhûäng phen thêåp tûã nhêët sinh úã chöën ma thiïng nûúác àöåc; nhûng àêåm àaâ nhêët laâ nhûäng chuyïån TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 3 trùng gioá àûúâng rûâng, nhûäng chuyïån haát àuám úã caác chúå phiïn. Möîi ngûúâi àïìu coá möåt chuyïån "tòm hoa" trong laâng àïí nhùæc laåi. Nhên àoá möåt ngûúâi baån kïí cho töi nghe nhûäng bûúác phiïu lûu cuãa möåt ngûúâi àaân öng maâ thónh thoaãng töi àûúåc gùåp trong caái thò giúâ àûáng uöëng baát nûúác úã möåt haâng quaán. Öng naây laâ ngûúâi Kinh, nhûng neát mùåt vúái tiïëng noái thò y nhû ngûúâi Thöí; voác daáng tröng àêîy àaâ lûåc lûúäng, bao giúâ cuäng mùåc möåt böå quêìn aáo bùçng vaãi ka-ki. Öng ta rêët taáo túån; trong boån ài rûâng àïën caã ngûúâi Thöí cuäng phuåc öng ta laâ ngûúâi thaåo vaâ xöng pha nhêët. Hoå goåi öng ta laâ öng Ba-ài-ghïåt - nhûng caái sñnh ài ghïåt öng ta àaä boã, chó coân lûu laåi caái tïn hiïåu thöi. Öng Ba chùèng úã lêu àûúåc möåt chöî bao giúâ; gùåp viïåc gò úã àêu cuäng ài nhêån laâm ngay, thêëy caái gò cuäng buön: göî, vaãi voác, thuöëc phiïån lêåu, xûúng huâm, nêëm hûúng, nhung hûúu, àuã moåi thûá. Coá möåt àiïìu ai cuäng chuá yá nhêët maâ öng vêîn àem khoe vúái bêët kyâ ngûúâi naâo muöën nghe chuyïån, laâ àïën àêu, úã àêu öng ta cuäng tòm àûúåc möåt ngûúâi con gaái àïí kïët duyïn húâ vúái mònh. úã vúái nhau àûúåc ñt ngaây röìi möåt höm, ngûúâi con gaái Thöí thêëy öng ta ài khöng bao giúâ trúãvïì nûäa. Töi chûa ngöìi noái chuyïån vúái öng Ba-ài-ghïåt bao giúâ nïn khöng biïët roä têm àõa cuãa ngûúâi àaân öng êëy. Nhûng töi xem ra thò khöng mêëy ngûúâi ûa. Hoå baão rùçng öng ta baåo daån thò khöng ai hún, nhûng maâ giaão quyïåt nham hiïím cuäng khöng ai bùçng nûäa. Ùn uöëng xong, töi àïí caác baån ngöìi àoá, giaãi aáo khoaác lïn chiïëc choäng bïn caånh möåt caái cûãa söí mùæt caáo röìi nhaãy lïn ngaã lûng. Töi duöîi thùèng chên ra nùçm, vûún vai maâ thúã möåt húi thûåc daâi àuöíi hïët nhûäng caái mïåt nhoåc nùång nïì tûâ trûúác. Khöng gò khoaái chaá bùçng àûúåc nghó ngúi sau möåt cuöåc treâo non löåi suöëi àûúâng trûúâng. Hai ngûúâi Thöí vêîn nguã say, tiïëng ngaáy rúân rúån. Caác baån ài àûúâng thò baân nhau vaâo nguã trong laâng, nhên tiïån àïí tòm mêëy àoáa hoa rûâng. Höm êëy coá cuöåc haát thi, vò gùåp ngaây laâng múã höåi. Töi lùèng lùång nhùæm mùæt khöng traã lúâi ai hïët, vò töi khöng muöën theo hoå vaâ àïí phñ mêët luác khoan khoaái dïî chõu bêëy giúâ. Têm höìn töi thêëy bêng khuêng nhû nùçm úã trïn mêy, trñ tûúãng chêåp chúân... röìi giêëc nguã dõu daâng dêìn túái. Töi múã mùæt ra thò trùng xuyïn qua khung cûãa söí mùæt caáo àaä àùåt trïn mònh töi nhûäng maãng saáng vuöng nhoã. Bêëy giúâ coá leä àaä nûãa àïm, hai ngûúâi Thöí khöng coân nguã gêìn töi, maâ caác baån ngûúâi Kinh cuäng ài caã. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 4 Töi khöng muöën ngöìi dêåy, cûá àïí nguyïn giêìy maâ nùçm yïn àoá, hai mùæt lim dim. Nhûng töi khöng buöìn nguã thïm nûäa. Trong mònh thêëy tónh taáo vui lùæm. Huyïët maåch lûu thöng nhû húi gioá thöíi; töi tûúãng chûâng coá thûá thuöëc tiïn trong thên thïí, khiïën cho ngûúâi töi böîng chöëc thaânh khinh khoaái nhû bay... Töi lùæng tai nghe. Möåt daãi suöëi roác raách úã gêìn, tiïëng soáng nhû thuãy tinh gieo vaâo trong thûá gioång ruâ rò röëi tùm cuãa nhûäng cön truâng dûúái coã. Sau lïìu thò khu rûâng cêy yïn lùång nhû nguã kyä, nhûng úã trong àûa nhûäng tiïëng bñ mêåt, khiïën cho mònh caãm thêëy àûúåc caái sinh hoaåt cuãa noá trong luác àïm khuya. Möåt con hûúu àang ngúángêín nhòn caái lïìu vùæng khöng. Nhûäng tiïëng rêët nheå cuãa con soác chaåy trïn caânh; nhûäng tiïëng laá cûåa dûúái mònh möåt con vêåt àang nùçm, möåt tiïëng vöî caánh nùång nïì cuãa con chim lúán. Tûâng trêån gioá thöíi qua, möåt loaåt laá rúi daâo daåt, röìi têët caã laåi im lùång nhû ngoáng àúåi, nhû nñn húi. Xa xa, roä thûåc xa, gioång thaác aâo aâo, àïí yá thò möîi luc thê á ëy möåt gêìn thïm, röìi laåi xa dêìn, röìi laåi nhû biïën ài mêët. Coá khi nghe nhû tiïëng muön nghòn ngûúâi öìn aâo àûa tûâ àêu àêu túái; phaãng phêët trong trñ naäo töi hònh dung ra nhûäng caãnh chúå buáa xe phaáo úã chöën thõ thaânh. Töi cûá nùçm àoá nghe hoaâi. Nghe caâng lêu muön tiïëng caâng hön àö î ån. Sau cuâng thaânh möåt thûá gioång rò raâo múâ aám möîi khùæc möåt nhaåt dêìn. Thêìn trñ laåi chõu möåt sûác thöi miïn ma tuáy àûa laåi àêu tûâ chöën böìng lai. Vùng vùèng trïn khöng, chó coân nhûäng tiïëng nhaåc gêìn röìi laåi xa, vúái nhûäng húi saáo rêët nhoã, rêët trong, vaâ cao tñt. Böîng àêu, möåt cún gioá laånh thöíi qua laâm töi húi ruâng mònh. Töi thúã daâi röìi múã heá mùæt; trïn löng mi nhûäng phêën buåi aánh saáng àang nhaãy nhoát rêåp rúân. Töi laåi thêëy nhû khöng phaãi nùçm àoá möåt mònh... Hònh nhû coá ai àûáng bïn töi. Maâ "ai" àoá hònh nhû laâ möåt ngûúâi thiïëu nûä. Töi chùæc àoá chó laâ hònh aãnh cuãa sûå mú maâng thöi, nïn cûá lùång yïn, böîng thêëy möåt baân tay, möåt baân tay beá nhoã dõu daâng, ïm aái àïí lïn vai töi: - Àïm trùng saáng àeåp nhû thïë naây maâ khöng ài nghe haát möåt luác chúi, laåi nùçm àêy nguã!... TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 5 Cêu noái tiïëng Thöí, gioång deão dang trong treão nghe rêët hay. Chûa nhòn cuäng chùæc ngûúâi àûáng àoá laâ àeåp lùæm. Tay ngûúâi thiïëu nûä laåi lay töi lêìn nûäa. Töi múã hùèn mùæt nhòn cö ta nhoeãn miïång cûúâi: - Ài dêåy ài anh. Dêåy ài chúi möåt tyá! Cö ta àûáng trûúác caái cûãa söí vaách liïëp vaâ ngoaãnh mùåt ra phña rûâng. Ngûúâi vaâo traåc mûúâi chñn, hai mûúi, hai mùæt tinh anh, àeåp laå thûúâng, àöi maá àêìy, mún múãn àaâo non, nhoã vaâ mûúát. - Trúâi úi! Con gaái Thöí maâ coá ngûúâi nhan sùæc àïën thïë naây û? Töi mú hay tónh? Töi nghô buång thïë, röìi ngöìi dêåy, thò ra tónh chûá khöng phaãi mú. Töi hoãi cö ta: - Cö em úã àêu àïën? - Töi úã trong laâng (Cö vûâa noái vûâa lêëy baân tay lau miïång). - Laâng cö xa khöng? - Khöng xa lùæm. - Cö em coá ài vúái ai nûäa khöng? - Khöng. Töi böëi röëi quaá, vò cö ta böîng dûng coá veã theån. Töi ngêín ngûúâi ra, khöng biïët hoãi thïm cêu gò. Töi nhòn cö ta möåt luác lêu, cö ta ngêíng lïn nhòn töi röìi tröng ài chöî khaác. Giaá töi àûâng nñn lùång, hoãi chuyïån nûäa ài múái phaãi. Nhûng biïët hoãi gò? Nhûäng phuát àöëi diïån yïn lùång êëy sao maâ daâi vaâ khoá chõu àïën thïë! Töi ngûúång nghõu quaá chûâng. Xin thuá thûåc rùçng xûa nay töi noi àu á âa vúái caác chõ con gaái Thöí àaä nhiïìu, nhûng töi àïìu coi thûúâng, khöng àïí yá gò àïën ai hïët. Cuäng nhiïìu cö khaáu lùæm, song khöng ai coá thïí goåi laâ àeåp, àeåp trong treão vaâ say àùæm nhû cö naây. Töi nghô maäi, maâ chùèng coá cêu naâo cho húåp luác caã; maäi sau múi ho á ãi lïn àûúåc: - Cö em úã àêu àïën? TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 6 Thò laåi laâ cêu mònh àaä hoãi röìi. Cö con gaái nhòn töi húi ngaåc nhiïn, song cuäng àaáp: - Töi úã trong laâng. - Gêìn khöng? - Khöng xa lùæm. - Nhûng cö em ài àêu thïë? Cö Thöí àaä hïët theån, tûúi cûúâi neát mùåt vaâ nhanh nheån traã lúâi: - Töi ài chúi. Töi àïën àêy thêëy coá ngûåa buöåc úã ngoaâi kia, töi vaâo, khöng coá ai, chó coá anh nguã... Töi vaâo ruã anh ài noái chuyïån chúi. Röìi cö cûúâi, maâ cûúâi quaá chûâng: tiïëng gioân vaâ àêìy àùån. Töi cuäng cûúâi goáp nhûng nghô thêìm: - Quaái laå, chaã nheä ngûúâi naây lùèng lú àïën nöîi ài tòm möåt ngûúâi àaân öng nguã möåt mònh àïí noái chuyïån vúái, hay sao? Töi nhòn ngûúâi thiïëu nûä möåt lêìn nûäa: Khöng! Cö ta chó coá veã àeåp àeä, trong saåch vaâ rêët àaáng yïu quyá thöi. Àöi maây àûa cong lïn úã dûúái caái traán bõt khùn chaâm, coá möåt veã kñn àaáo yá nhõ, töi ûa quaá. Töi lai ho å ãi cö: - Thïë cö em vaâo àaä lêu chûa? - Vaâo lêu röìi. Töi xem anh nguã maäi. - Töi khöng nguã, maâ sao töi khöng biïët? - Anh nguã àêëy maâ! Cö vûâa thong thaã noái laåi vûâa cûúâi. Cö cûúâi sao xinh thïë! Con ngûúâi nhan sùæc maâ coá duyïn thay! - Naây cö em... Cö beá nhòn töi. Nhûng töi khöng tiïån hoãi cêu êëy. Miïång cö vêîn heá núã, àïí löå ra möåt neát trùæng nhoã cuãa àêìu haâng rùng trïn. Cö lai ûú å n e ä o dû å åa caái thên mïìm maåi vaâo chên töi, laâm cho töi gúån caã ngûúâi lïn vaâ khöng nghô àïën nhûäng caái vêín vú nhû trûúác nûäa. Töi móm cûúâi vaâ liïìu àïí tay lïn vai cö ta. Ngûúâi con gaái noái luön: - Anh nheá, anh ài chúi noái chuyïån vúái töi nheá. Töi... töi àïën ruãanh ài chúi... TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 7 - Cö thñch ài chúi vúái töi aâ? - Thñch. Maâ thïë naâo cuäng ài nheá? - Ú àêy no à ái chuyïån cuäng àûúåc chúá sao? Noái röìi, töi liïìn xöëc naách bïë cö ngöìi lïn vúái töi, vaâ lêëy aáo phuã khoaác cho têëm thên xinh beá êëy. Cö ta coá yá khöng bùçng loâng, boã aáo cua töi xuö ã ëng vaâ ngöìi nhñch ra möåt chuát. Cö mùåc möåt chiïëc aáo chaâm múi, lu á c ê á ëy tröng thêîm àen: aáo caâi möåt bïn naách, húã cöí, thên ngùæn, tay röång, thùæt úã ngang lûng; chiïëc vaáy cöåc cuäng bùçng vaãi chaâm vaâ cuäng múái. Caái àen töëi dûúái lïìu trong treão dõu daâng; chuáng töi hònh nhû úãdûúái boáng rúåp cuãa möåt thûá "nùæng trùng". Cûãa trûúác lïìu khöng àoáng, laåi thïm coá ba caái cûãa söí mùæt caáo úã vaách trong nïn chuáng töi tröng àûúåc toã mùåt nhau vaâ caã nhûäng goái haânh lyá àïí úã möåt goác. Luác êëy hai tay cö gaái thu laåi àïí chöìng lïn möåt àuâi. Chên cö buöng thoäng vaâ húi àûa àêíy, neát mùåt cö coá veã buöìn bûåc laâm cho töi lo ngaåi. Töi lêëy tay nheå nêng lêëy cùçm ngûúâi thiïëu nûä röìi keáo laåi cho tröng töi: - Cö em khöng muöën ngöìi vúái töi sao? Cö seä móm cûúâi: - Sao khöng muöën? Khöng thò töi "laåi vúái anh" laâm gò? - Thïë cö muöën noái chuyïån vúái töi lùæm sao? Cö Thöí laåi cûúâi: - ÛÂ, muöën! Töi àaánh liïìu hoãi möåt cêu nûäa: - Thïë cö em yïu töi chûá? - Anh baão caái gò haã? Töi gheá vaâo tai cö noái: - Em... coá yïu töi khöng? Cö vú vêín traã lúâi: - Khöng biïët. Röìi laåi vú vêín nhòn töi. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 8 Bêëy giúâ, têëm loâng xuên phúi phúái cuãa tuöíi hai mûúi lùm bõ khñch àöång maâ söi nöíi trong ngûúâi töi, khiïën cho töi quïn caã chuã àõnh tûâ trûúác. Töi liïìn öm lêëy cö beá, öm bùçng caã möåt têëm loâng chûáa chan yïu dêëu vaâ baão cö rùçng: - Sao laåi "khöng biïët" húã em? Em àïën àêy vúái töi nhû möåt ngûúâi trong giêëc mú maâng, töi coá biïët em laâ ai àêu; nhûng töi yïu em ngay, maâ sao em cûá lûäng lúâ khöng àïí cho töi biïët buång em thïë? Töi coân noái nhiïìu cêu rêët ngoåt ngaâo, nhiïìu lúâi rêët hay, maâ caái vöën tiïëng Thöí cuãa töi coá thïí cho noái àûúåc. Húi noáng trong ngûúâi cö thiïëu nûä nhû thêëm vaâo ngûúâi töi, vaâo têån trong huyïët maåch; töi mún trúán cö êëy nhû möåt con chim beá nhoãmaâ ngûúâi ta nêng lïn àïí vaâo traái tim mònh... Böîng nhiïn, cö àêíy kheä töi ra, ngöìi thùèng lïn, buöåc laåi caái khùn chaâm; röìi tuåt àûáng xuöëng àêët. Töi nhòn cö ra yá hoãi duyïn cúá, thò cö cau àöi maây laåi, baão töi: - Töi khöng bùçng loâng thïë ! Töi laåi ruã anh ài àùçng naây vúái töi kia maâ. Töi cuäng àûáng xuöëng àêët, giûä lêëy hai vai cö, röìi nhòn vaâo caái mùåt laånh luâng cuãa cö maâ noái: - Trúâi úi! Em biïët khöng! Trong luác àïm khuya canh vùæng em àïën àêy, em goåi töi, em laâm cho töi vui sûúáng vö cuâng; em laâ con gaái, maâ em laåi xinh àeåp dûúâng naây! Thïë thò em baão töi khöng yïu mïën em sao àûúåc? Cö Thöí nhòn töi: - Nhûng anh ài àùçng naây vúái töi àaä. Tiïëng cö noái goån, nhêët quyïët; töi húi sinh nghi. Nhûng cö móm cûúâi ngay; cö laåi keáo lêëy tay töi noái möåt caách nuäng nõu: - Ài chúi möåt luác thò sao? Anh nheá, ài chúi vúái töi möåt luác nheá, anh bùçng loâng ài! - Maâ ài àêu bêy giúâ? - Chúi bïn rûâng... trïn búâ thaác, xem nûúác chaãy. Àïm trùng àeåp, àeåp quaá, khöng ài cuäng hoaâi... Töi noái: TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 9 - Khöng súå höí aâ? Cö ta cûúâi mêëy tiïëng kheä: - Súå höí! Àêy khöng coá höí - hay coá cuäng ñt khi lùæm. Vaã laåi coá trùng kia maâ. Anh nùçm àêy coân khöng súå thò ài chúi coá súå gò? Anh aâ, anh ài vúái töi nheá! Bïn rûâng töëi trïn thaác sêu, úã nhûäng núi phong caãnh àïm khuya hoang daåi naây phaãi àêu laâ núi àïí khaách àa tònh àïën cuâng nhau than thúã? Ngûúâi con gaái Thöí chùæc cuäng chaã ûa gò nhûäng chöën êy cho lù ë æm, thïë maâ cûá thiïët tha naâi töi ài cho àûúåc, hùèn cuäng coá duyïn cúá gò àêy? Maâ duyïn cúá gò? Tröng caái mùåt nhan sùæc dõu hiïìn thïë kia, töi khöng thïí cho cö ta laâ möåt ngûúâi coá loâng bñ hiïím àûúåc. Töi ngêîm nghô möåt laát, röìi quyïët thûã "ài chúi" vúái cö êëy xem sao. Töi lêëy caái aáo phuã khoaác lïn vai, thùæt laåi caái thùæt lûng da úã ao ngoa á âi röìi ài lêëy muä àöåi. Cö êëy tröng theo töi tûâng caách cûã chó möåt: luác thêëy töi thu gon la å åi caái àöëng dêy thûâng to nùçm cuöån troân trong möåt goác lïìu, àïí lêëy möåt caái gêåy úã dûúái thò cö Thöí liïìn chaåy laåi hoãi ngay: - Ö! Anh co Ì á nhûäng dêy töët nhó! Àïí laâm gò thïë? - Àïí qua cêìu. - Sao laåi àïí qua cêìu? - Cêìu nhoã úã ven nuái trïn naây chêåt chûúäng lùæm. Giaá khöng coá cuöån dêy naây thò töi rúi xuöëng nuái mêëy lêìn röìi. Cö Thöí cûúâi: - Thïë maâ töi ài khöng viïåc gò àêëy! Chuáng töi àaä ra túái cûãa; cö Thöí toan dùæt töi theo möåt löëi tùæt ài vïì bïn rûâng. Böîng cö àûáng yïn, mùæt nhòn vaâo mùæt töi, röìi chaåy vao trong lï â ìu, àïën bïn cuöån dêy chaäo. Töi hoãi: - Cö laâm gò thïë? - Anh aâ, àem caái naây ài! Cö vûâa noái vûâa löi cuöån dêy ra. Töi hoãi laåi: - Ài chúi kia maâ? TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 10 - Cûá àem ài, anh aå. Tûác khùæc, töi khöng noái möåt lúâi naâo, ài vaâo boã gêåy vaâ muä aáo ra, röìi toan treâo lïn caái "giûúâng" phïn nùçm, nhêët àõnh khöng ài àêu nûäa. Cö ta liïìn chaåy laåi bïn töi nñu lêëy tay töi nùn nó: - Anh ài vúái töi möåt tñ, ài vúái töi möåt tñ thöi maâ. - Khöng! Ài laâm gò thò cö phaãi noái roä cho töi biïët àaä. - Röìi anh biïët maâ! - Noái ngay bêy giúâ kia! Ngûúâi thiïëu nûä ra chiïìu thêët voång vö cuâng: - Khöng... anh ài, anh ài vúái töi möåt tñ thöi, röìi anh thêëy caái naây hay lùæm. Cö ta vûâa noái vûâa cêìm caái muä vaâ dòu töi ra cûãa, cuöån dêy chao àeo nù ä ång möåt caánh tay. Töi khöng coân hiïíu gò trong caái cûã chó laå luâng cuãa ngûúâi con gaái nûäa. Miïång cûúâi cuãa cö ta cuäng khöng coân duyïn gò hïët; töi thêëy bûåc mònh lùæm; nhûng töi cûá theo. Ra àïën ngoaâi thò thêëy mùåt trùng àaä chïëch vïì têy. Àaám rûâng êm u vúái daäy nuái trêåp truâng tùæm trong möåt bêìu aánh saáng roä raâng vaâ lanh le å äo. Tiïëng ve sang saãng kïu ran nhû àaä kïu tûâ mêëy thïë kyã; boáng trùng theo àoá maâ rung trïn ngoån coã, buåi cêy. Chuáng töi xuöëng möåt con àûúâng döëc nhoã ài vaâo naách rûâng. Cö Thöítrûúác coân cûúâi noái àon àaã àïí töi vui loâng; àïën sau, thêëy töi àaänhêët àõnh ài theo, thò cö chó raão chên bûúác. Ngûúâi thiïëu nûä êëy cuäng àuã nhan sùæc vaâ dõu daâng àïí töi quïn àûúåc caái lo ngaåi; vaâ caái trûúâng húåp cuäng àuã ly kyâ àïí gúåi tñnh toâ moâ vaâ loâng maåo hiïím cuãa töi. Xuöëng hïët àûúâng döëc naây laåi treâo lïn möåt khu rûâng nhoã nûäa. Chuáng töi ài qua möåt àaám cêy rêët rêåm chó laác àaác àûúåc ñt maãnh saáng trùng. Röìi cêy cöëi möîi luác möåt thûa dêìn, löëi ài möîi luác möåt roä. Töi ài rûâng àaä quen, vaâ chöî naây cuäng khöng khoá ài lùæm, nïn töi chó àïí mùæt tröng nhûäng boáng laá ài lêìn lêìn trïn maá vaâ trïn vai ngûúâi thiïëu nûä, vúái hai öëng chên trùng trùæng thoùn thoùæt úã trong àaám töëi mêåp múâ. Coá möåt lêìn töi ài saát lûng cö ta, àïí tay lïn vai maâ giûä cö laåi. Cö ngoaãnh àêìu cûúâi gûúång. Töi hoãi: TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 11 - Cö àõnh dêîn töi ài àêu? - Ài àùçng naây, maâ! - Laâm gò? Haã!? Mùåt cö böîng ra veã thûúng khoá. Cö ta muöën cûúâi nhûng khöng àûúåc, chó quay àêìu ài, röìi vûâa noái vûâa thúã daâi: - Anh ài möåt luác nûäa röìi anh biïët. Anh, anh! Ài, ài! Xuöëng möåt àûúâng döëc. Röìi lïn möåt àûúâng döëc nûäa. Chöî naây treâo rêët khoá nhoåc, laåi khöng coá löëi nhû trûúác, chó coá ngûúâi thiïëu nûä ài quen nïn àaä lïn àûúåc xa. Töi phaãi baão cö êëy quùng möåt àêìu dêy xuöëng cho töi vaâ lïn trûúác, buöåc àêìu kia vaâo möåt göëc cêy àïí töi baám leo lïn cho dïî. Qua möåt lúáp cêy rêåm vaâ um töëi thò àûúâng àaä döëc xuöëng; ài möåt laát nûäa thò àaä thêëy löëi roä vaâ dïî ài. Töi nghe thêëy tiïëng aâo aâo úã àêu tûâ luác nêîy; bêy giúâ nghe caâng gêìn thïm. - Coá phaãi gêìn àêy coá möåt caái thaác khöng? Töi hoãi ngûúâi thiïëu nûä thïë. Cö ta àaáp: - Phaãi. Gêìn àïën núi röìi. - Àïën núi? Thïë ra ài àïën àêëy aâ? - Phaãi. - Nhûng àïën laâm gò múái àûúåc chûá? - Anh cûá ài röìi biïët maâ! Töi nghô buång chûa bao giúâ gùåp caãnh ngöå naâo laå kyâ hún. Thûåc vêåy. Maâ cho caã vïì sau naây cuäng thïë, trong suöët cuöåc àúâi phiïu linh cuãa töi, töi khöng hïì gùåp àïm naâo nhû caái àïm höm êëy caã. Töi tûå hoãi xem caái kïët cuaã cuöåc "ài chúi" naây röìi seä ra sao. Nhûng khöng tòm àûúåc cêu traã lúâi, thò töi cûá ra chên bûúác. Töi coá yá xem xeát nhûäng chöî vûâa ài qua, thò phêìn nhiïìu àûúâng löëi giöëng nhau khöng thïí phên biïåt vaâ nhúá àûúåc roä. Phaãi laâ ngûúâi úã lêu vaâ quen àêy lùæm múái thuöåc àûúåc nhûäng àûúâng tùæt naây. Chuáng töi àang ài úã trong boáng nhûäng cêy laá chen nhau, böîng àïën ngay möåt núi quang queã röång raäi toaân aánh trùng saáng. Töi TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 12 nhñp mùæt laåi vò húi choái, tröng ra thò nuái non nhêëp nhö, toã múâ trûúác mùæt; khuön trùng troân veån, kï ngay trïn möåt àónh nuái, bònh tônh nhû coá yá àúåi chúâ. Tiïëng thaác nghe thêëy tûâ lêu, bêëy giúâ àang röån raä cuöìn cuöån úã phña dûúái chên. Nhûng töi chûa tröng thêëy nûúác: nguöìn thaác sêu lùæm, maâ chöî êëy thò cao. Möåt con àûúâng nhoã chaåy qua mùåt töi, dêîn àïën möåt caái cêìu gheáp bùçng thên cêy nhû töi thûúâng gùåp. Cêìu naây thay möåt chöî àêët suåt laâm lúã möåt quaäng àûúâng ven nuái àêët vaâ cùæt àût mê á ët löëi àïën Hoaâng Su Phò: Bêëy giúâ töi àaä nhêån ra rùçng cö con gaái dêîn töi ài toaân neão tùæt vaâ haâ tiïån àûúåc túái ba phêìn tû àûúâng. Vò tûâ chöî lïìu tranh àïën àêy, ài khoãi möåt quaäng àûúâng thêëp röìi lïn nhûäng àûúâng leo lûng chûâng nuái, coân phaãi qua möåt khuác cêìu nûäa. Chuáng töi tiïën lïn chûâng hai chuåc bûúác thò àïën bïn cêìu. Cêìu heåp vaâ daâi, chó coá mûúi khuác cêy àêm ngang cùæm sêu vaâo nuái àïí nêng àúä. Cö Thöí nheå nhaâng ài ra túái giûäa röìi ngoaãnh laåi àúåi töi ài theo. Töi tröng xuöëng, thêëy dûúái sêu lùæm, vaâ raãi raác coá nhûäng taãng àaálúán; nûúác thaác chaãy nhû xiïët, êìm êìm tûâ möåt neão khuêët giûäa hai chên nuái, voâng khuác rùæn xöng ra. Töi coân ngêåp ngûâng möåt höìi chûa daám ài lïn vöåi. Sau àaánh baåo tiïën lïn àûúåc ba bûúác. Möåt khuác göî cûåa mònh möåt caái laâm töi súãn caã gai öëc, àaä tûúãng caái cêìu gêîy nhûng khöng viïåc gò. Töi phaãi hïët deâ giûä múái laåi daám bûúác lïn, doâ ài nhû ngûúâi "leo cêìu vöìng" vêåy. Dûúái chên, nûúác vêîn gêìm nhû chuyïín àaá, maâ bïn traái thò caái nuái döëc nhû tûúâng xiïu, laåi úã quaá têìm tay khöng thïí nao võn àûú â åc. Doâ àûúåc nûãa cêìu röìi. Caâng thêëy ghï súå thïm. Liïåu chûâng khöng thïí qua àûúåc khoãi cêìu maâ khöng ngaä, töi phaãi lêëy cuöån dêy àõnh tòm quùng lïn möåt caái chaåc cêy naâo trïn lûng nuái, ruát chung àöi laåi röìi vñu lêëy maâ sang. Böîng ngûúâi con gaái Thöí giûä lêëy tay töi noái: - Thöi! Khöng phaãi ài nûäa. Töi vûâa ngêåt ngûúäng vûâa nhòn cö ta, lêëy laâm kinh dõ. Cö Thöí àiïìm nhiïn nhùæc laåi: - Thöi, khöng phaãi ài nûäa: Àïën núi röìi! - Sao? Àïën núi? TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 13 - Phaãi. - Ö qua Ì ái laå! Quaái laå! Quaái laå! - töi nghô buång thïë - ngûúâi con gai na á ây thûåc kyâ quaái, noá àõnh trïu mònh àêy hay sao? Töi nhòn mùåt ngûúâi con gaái àïí doâ xeát yá tûá, nhûng cö ta khöng nhòn töi vaâ coá yá quay mùåt ài. Töi vûâa bûåc mònh vûâa lo ngaåi, quaát kheä lïn möåt cêu: - Laâm sao laåi thïë naây! Cö ta khöng traã lúâi. AÁnh trùng chiïëu vaâo sùæc da ngûúâi con gaái, luác êëy xanh bïåch nhû da ngûúâi chïët. Neát mùåt sùæt laåi nhû lo súå hay tûác giêån, miïång mñm vaâo möåt caách àùåc biïåt, röìi böîng noái rêët nhanh: - Ú dûú à ái cêìu naây coá möåt ngûúâi ngaä xuöëng chïët! Töi coân chûa hiïíu, hoãi laåi, thò cö ta noái luön: - Ngûúâi êëy laâ möåt ngûúâi àaân öng cuâng ài vúái töi, röìi lúä chên rúi xuöëng àêy chïët. - Cuâng "ài chúi" vúái cö aâ? - ÛÂ. - Thïë laâm sao, noái mau! Sao cö laåi goåi töi àïën? Cö Thöí noái: - Töi nhúâ anh àem noá lïn àêy cho töi. - Nhúâ töi? Sao laåi nhúâ töi. Nhúâ töi maâ àûúåc aâ? Cö ta àiïìm tônh khöng àaáp cêu hoãi cuãa töi, nhûng troã xuöëng dûúi gê á ìm cêìu maâ baão: - Kia kòa, noá ngaä xuöëng mùæc vaâo caânh cêy úã lûng chûâng nuái kia kòa. Töi chuá mùæt tröng, chó thêëy nûúác thaác chaãy xuöëng tûâng bûåc, boåt suâi lïn trùæng nhû tuyïët úã chung quanh nhûäng taãng àaá cuöåi luâ àen. - Àêu naâo? - Ú ca à ái cêy kia maâ. Kia kòa, chó coá möåt cêy thöi, maâ noá úã lûng chûâng nuái. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 14 Töi quyâ göëi, àêìu cuái vïì phña trong maâ tröng xuöëng thò quaã thêëy ngang nuái àêm ra möåt cêy nhoã, rïî ùn chùåt vaâo, coá leä sêu lùæm, nïn àêët lúã àïën têån chöî êëy maâ cêy vêîn vûäng nguyïn. Mònh cêy cong cong úã chên röìi àêm vaát lïn trúâi, caânh laá xoâe ra gêìn che mêët möåt nûãa mònh ngûúâi bõ naån. Luác êëy töi chó tröng thêëy coá möåt caái vai döëc xuöëng mùæc vaâo göëc cêy. - Caác ngûúâi ài xem haát höåi úã laâng xa hïët caã (ngûúâi con gaái noái). Töi ài tòm chó thêëy coá anh, töi múái àõnh nhúâ anh lêëy noá lïn höå töi. - Û thïë laâm sao khöng noái thûåc ngay àïí cho töi... (töi nghô àïn nhû ë äng cûã chó cuãa töi trong lïìu) àïí cho töi tûúãng cö àïën ruã töi ài chúi thûåc? Cö gaái móm cûúâi möåt caách nhaåt nheäo: - Töi súå anh khöng àïën, töi phaãi noái thïë... Thêëy töi coá daáng nöíi giêån, cö vöåi noái thïm: - Maâ röìi töi cuäng vïì vúái anh kia maâ! Töi vûâa lûúâm vûâa nhaåi: - Hûâ ! Vïì - vúái - anh! Cö Thöí laåi hïët lúâi noái vúái töi nhûäng cêu rêët ngoåt ngaâo vaâ thiïët tha; mùåt thò nhúåt nhaåt, mùæt thò long lanh maâ miïång vêîn gûúång cûúâi: gioång noái khaác ài, hònh nhû cö ta cöë neán sûå caãm àöång. Töi khöng núä tûâ chöëi giuáp àúä cö ta. Nhûng töi khöng giêëu caái bûc mònh, vû å âa tòm caách xuöëng àïën caái cêy vûâa gùæt. Chöî sûúân nuái lúã, döëc nhû bûác vaách nghiïng, maâ trûâ caái cêy giû lê ä y ngûú ë âi chïët caách chuáng töi khaá xa, thò chaã coân bêëu vñu vaâo àêu àûúåc nûäa; ngûúâi bõ naån chùæc hùèn ngaä vïì phña trong, nïn múái tònh cúâ mùæc vaâo göëc cêy àoá, chûá nïëu ngaä phña ngoaâi hay ngaä nhñch ra chuát nûäa thò khöng coân mònh xaác naâo. Töi giúã cuöån dêy ra, nùçm up mònh trïn cê á ìu röìi roâng dêy xuöëng ûúám thûã. Caái dêy daâi àûúåc hún hai chuåc thûúác maâ thaã àïën chöî êëy cuäng khöng thûâa àûúåc bao. Töi thûã tòm caách buöåc voâng, cêu lêëy ngûúâi chïët lïn, nhûng vûúáng nhiïu ca ì ânh nïn khöng laâm thïë àûúåc. Töi laåi phaãi keáo dêy lïn thùæt hún möåt chuåc nuát àïí cho dïî baám. Trong khi êëy ngûúâi con gaái lùèng lùång ngöìi bïn caånh töi maâ xem. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 15 Nûúác thaác vêîn reáo aâo aâo, laâm tùng caái veã to taát cuãa chöën nuái vûc cao sêu ú å ã dûúái boáng möåt vaânh trùng ngaân nùm lùång leä. Töi nhòn cö Thöí thò cö ta nhòn laåi, töi cau maây mùæng: - Buöåc ài chûá, ngöìi àêëy aâ? - Buöåc gò? - Thò thùæt nuát ài chûá! Cö ta löi möåt phêìn dêy luáng tuáng thùæt àûúåc möåt nuát röìi hoãi: - Anh laâm nhûäng nuát naây laâm gò thïë? Töi khöng theâm àaáp. Röìi thêëy cö ta cûá dang tay keáo dêy maäi chûa thùæt àûúåc voâng naâo thïm, töi tûác mònh giêåt vïì, khöng khiïën nûäa. Nuát thùæt xong töi buöåc rêët chùæc chùæn möåt àêìu dêy vaâo ba thên göî vïì phña nuái; boã muä ra; baão cö Thöí giûä lêëy möëi buöåc chùæc chùæn àïí töi leo xuöëng. Chên töi àaåp vaâo àêët nuái laâm cho caát buåi úã àêy theo gio ë á bay caã vaâo mùæt muäi töi. Töi vûâa buöng möåt tay àïí duåi thò "sûåt" möåt tiïëng úã àêìu dêy. Töi laånh caã ngûúâi vöåi quaát: - Caái gò thïë, caái gò thïë? - Khöng hïì gò. Caái möëi àêy noá thùæt chùåt laåi àêëy maâ. - Phaãi cêín thêån, nghe khöng! Phaãi nùçm xuöëng maâ giûä! Cö Thöí trïn cêìu nùçm aáp ngûúâi xuöëng, hai tay nùæm lêëy phêìn àêìu dêy. Xuöëng àïën núi, töi beã mêëy caânh laá ài cho quang, vaâ àïí chên lïn möåt caái chaåc duán thûã mêëy caái. Cêy naây laâ möåt giöëng öíi rûâng, thên giaâ quaánh vaâ to. Luác àûáng trïn cêìu töi tûúãng laâ möåt thûá cêy dai vaâmïìm vò thêëy noá nhoã lùæm, nïn àõnh buöåc cuöån dêy vaâo ngûúâi, öm lêëy caái xaác maâ baão cö Thöí keáo lïn. Nhû thïë thò khoá nhoåc vö cuâng, chûa chùæc ngûúâi con gaái Thöí àaä keáo nöíi. Nhûng bêëy giúâ töi laåi tñnh caách khaác. Ngûúâi chïët laâ möåt ngûúâi àaân öng to lúán mùåc quêìn aáo têy vaâng; hai chên daång ra, aáp vúi nu á i va á â àêm ngûúåc lïn trúâi, mònh uáp vaâo trong nïn töi khöng thêëy mùåt. Hùæn bõ mùæc vai bïn phaãi vaâo ngay göëc cêy vaâ hònh nhû bõ naát caã cöí vaâ coá leä gêîy xûúng dêìm vai; nhûng maáu chó àêîm ra ngoaâi ao co á á möåt ñt. Möåt caánh tay nùæm laåi choåc vaâo nuái, coân tay kia bõ àeâ úã TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 16 dûúi mònh. Töi ngö á ìi quùæp lêëy möåt caânh to, troâng loång dêy vaâo hai chên ngûúâi kia röìi lûåa cho laách xuöëng àïën têån thùæt lûng. Mùåt trùng luác êëy múái loåt möåt phêìn xuöëng sau àónh nuái trûúác mùåt. Töi tröng thêëy boáng cêy vúái boáng ngûúâi töi in lïn caái thêy chïët. Nhûäng caânh laá theo gioá vaâ theo caách cûã àöång cuãa töi maâ lung lay möåt caách bònh yïn. Xem caách ùn mùåc cuãa ngûúâi chïët thò töi àoaán laâ möåt ngûúâi Thöí "vùn minh" giêìu coá, hoùåc möåt ngûúâi Kinh buön baán úã àûúâng rûâng. Töi baám dêy tuåt xuöëng, àïí möåt chên lïn mònh ngûúâi chïët vaâ ghò cho caái troâng úã lûng hùæn thùæt vaâo roä chùåt röìi àaåp chên kia vaâo nuái, töi àu ngûúâi töi sang möåt bïn. Vai caái xaác liïìn rúâi ra cuâng vúái möåt loaåi àêët vuån rúâi xuöëng: Ngûúâi chïët àaä nùçm ngang ra dûúái àêìu dêy. Cöí hùæn treo vïì möåt bïn vaâ húi ngêåt ra àùçng sau; toác böån bïì vaâ ûút àê á îm, da xaám nhû mêìu àaá maâi. Töi laåi ngöìi lïn möåt caânh cêy nùæm lêëy vai hùæn dòu laåi xem cho roä mùåt. Nhûng töi kïu lïn möåt tiïëng kinh dõ: öì laå naây! Ngûúâi bõ naån naâo phaãi ai àêu? Chñnh laâ öng Ba-ài-ghïåt! Phaãi, öng Ba-ài-ghïåt, caái ngûúâi maåo hiïím taáo túån chuáng töi vêîn biïët tiïëng, maâ töi múái gùåp àûúåc hún nûãa thaáng, trong möåt laâng úã gêìn Pa Khaá. Öng naây ài trûúác chuáng töi àaä lêu kia maâ, sao bêy giúâ laåi vêîn úã àêy, röìi laåi chïët thaãm haåi thïë naây? Maâ sao ngûúâi con gaái Thöíkia laåi... Töi thoaáng nghô àïën möåt àiïìu laâm cho töi cùm tûác. - A thò ra (töi lêím bêím noái thïë) thò ra hoå trùng gioá vúái nhau àaä lêu, höm nay ài chúi trïn cêìu naây röìi möåt ngûúâi rúi xuöëng chïët, röìi noátòm mònh àïën, noá duå mònh àïën àïí mònh gúä xaác tònh nhên noá lïn! Hai con mùæt öng Ba múã lim dim nhû nguã gaâ, nhû xem caái tûác giêån trong loâng töi. Trïn caái mùåt àêìy nhûäng maáu, maáu àoång àen thêîm laåi möåt bïn, hai möi dêìy trïn luán phuán möåt haâng rêu; miïång thò nhùn möåt caái cûúâi kinh khiïëp. Töi liïìn buöng tay ra baám dêy leo lïn cêìu. Ngûúâi con gaái hoãi, nhûng töi lùång thinh. Lïn túái núi töi nhòn noá möåt caách rêët khinh bó. No ho á i nû ã a: ä TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 17 - Sao? Anh? Xong röìi chûá? Töi cûúâi gùçn: - Xong. Chõ cûá viïåc keáo tònh nhên chõ lïn! Noá chó tröng töi möåt caái nhanh, khöng noái gò, chöëng tay ngöìi lïn röìi mùæm möi keáo. Nhûng caái xaác nùång lùæm, noá ngaä hùèn ngûúâi ra múái lïn àûúåc möåt chuát, röìi laåi àïí tuåt xuöëng ngay. Töi thêëy noá laâm ngûáa mùæt liïìn vuöët toác laåi bïn keáo àúä. Khöng àêìy nùm phuát caái xaác àaä lïn nùçm trïn cêìu. Töi toan cuöën xong caái dêy thûâng röìi múái hoãi xem ngûúâi con gai àõnh xû á ã trñ ra sao, thò böîng thêëy noá cûúâi nhaåt möåt tiïëng nghe lanh àï å ën xûúng tuãy. Töi ngêíng lïn nhòn. Bêëy giúâ cö thiïëu nûä dõu daâng úã trong lïìu khöng coân àoá nûäa. Töi chó thêëy möåt ngûúâi con gaái kyâ dõ, àang nghiïën rùng maâ lêím bêím úãtrûúác mùåt töi. Noá vêîn xöëc naách ngûúâi chïët àïí ngöìi ruä dûúái chên, tröng thùèng vaâo mùåt töi nhïëch meáp möåt caái, röìi noái: - Anh tûúãng noá laâ tònh nhên töi haã? Khöng! Noá laâ keã thuâ cuãa töi. Taåi sao? Noá giïët mêët anh Cêím cuãa töi. Anh Cêím laâ ngûúâi sùæp lêëy töi, maâ noá giïët ài, röìi quùèng xuöëng àêy cho mêët xaác. Noái àoaån noá chó tay xuöëng nhûäng tûâng nûúác trùæng xoáa úã dûúái. Tiïëng thaác chaãy nhû dûä döåi thïm. Nhûng caái trûúâng húåp êëy laâm töi quïn caã ghï rúån. Ngûúâi con gaái laåi noái - phaãi nghe gioång noá noái múái thêëy àûúåc caái caãm giaác cuãa töi luác bêëy giúâ. - Noá nhiïìu tiïìn, noá muöën lêëy töi, noá àïën duå töi, töi bùçng loâng ngay; nhûng töi bùçng loâng úã vúái noá àïí lûâa giïët noá. Töi ruã noá àïën àêy chúi, noá khöng nghi ngúâ, töi liïìn cheám cho noá möåt nhaát. Anh tröng àêy naây! Töi tröng. Úà sau gaáy öng Ba quaã coá möåt nhaát dao böí thûåc sêu, nhûng chöî êëy maáu àoång laåi thêm xò nïn luác naäy töi khöng àïí yá. - Töi cheám noá (lúâi ngûúâi con gaái) àïí cho noá cuäng chïët úã dûúái cêu na ì ây, àïí chöìng töi... (gioång noái ngaây möåt thïm àêìy, gêìn nhû ngheån ngaâo) àïí cho chöìng töi tröng thêëy àûúåc haã daå... Nhûng maâ noá TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 18 khöng rúi xuöëng thaác, noá laåi vûúáng vaâo cêy. Töi muöën cho noá rúi xuöëng àïën têån dûúái thaác kia, töi múái goåi anh àïën. Bêy giúâ anh àûáng maâ xem. Trûúác caái daáng àiïåu kia, caái gioång noái kia, töi khöng biïët traã lúâi ra sao caã. Töi cuäng khöng biïët xûã trñ thïë naâo nûäa; töi àûáng ngêín ra nhòn. Tröng con mùæt loáng laánh cuãa ngûúâi con gaái, cuâng vúái caái mùåt àanh theáp kia, töi tûúãng nhû thêëy caái khñ chêët rûâng nuái, caái têm höìn Thöí Maán hiïån ra. Töi vêîn ngêín ra nhòn. Ngûúâi con gaái laåi cûúâi nhaåt maâ laáy laåi cêu luác naäy: - Bêy giúâ anh àûáng maâ xem. Noái xong, noá àûáng daång hai chên ra, caái meáp vaáy àùçng trûúác cùng thùèng búãi hai öëng chên húi thö vaâ trùæng. Möåt tay noá xöëc öng Ba àûáng dêåy, möåt tay nûäa nêng úã ngang lûng. Töi toan doâ bûúác àïën gên thò àa ì ä thêëy ngûúâi con gaái dûúán mònh vùng caái thêy chïët xuöëng. Röìi, khöng biïët vò quaá àaâ hay cöë yá, caã ngûúâi con gaái cuäng vùng theo... Mùåt trùng kia àaä kñn àaáo êín mònh sau àónh nuái; hai caái thên ngûúâi trïn cao rúi xuöëng möåt tiïëng gúám ghï trong nhûäng tiïëng thaác àöí êìm êìm khöng bao giúâ ngúát. Ruát tûâ têåp truyïån ngùæn Vaâng vaâ maáu, 1934. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 19 CAÁI ÀÊÌU LÊU Chiïìu höm àoá, töi ngöìi chúi vúái Ngö Àaâm trong phoâng saách cua anh ta. Sau mö ã åt höìi chuyïån phiïëm, baån töi lêëy ra möåt caái höåp göîtrùæng àem khoe töi: - Töi múái mua àûúåc caái naây hay lùæm. - Caái gò? - Röìi anh seä biïët. Nùæp höåp múã, anh lêëy ra möåt caái àêìu lêu lúán, nûúng nheå àùåt lïn baân, röìi nhòn töi móm cûúâi. Töi hoãi: - Anh mua vêåt naây laâm gò? Àaâm khöng traã lúâi ngay, lim dim mùæt, gaåt taân thuöëc laá vaâ thong thaã noái: - Caái àêìu lêu laâ biïíu hiïån sûå chïët, laâ möåt vêåt maâ caác nhaâ hiïìn triïët hoùåc tu haânh bïn Êu chêu thûúâng baây trûúác mùåt, bïn nhûäng chöìng saách àêìy buåi baám àïí suy nghiïåm vïì nhûäng leä huyïìn bñ cuãa "àúâi sau". Àöëi vúái möåt nhaâ thöng thaái thò àoá laâ möåt vêåt khaão cûáu cuäng nhû viïn àaá laå, möåt chêët hoáa hoåc hay möåt öëng cêëy vi truâng. Töi khöng phaãi laâ nhaâ hiïìn triïët, khöng phaãi laâ nhaâ tu haânh hay nhaâ thöng thaái, nïn caái àêìu lêu àöëi vúái töi laâ möåt thûá baâi trñ ghï gúám, möåt thûá àöì... "myä thuêåt" cuãa ngûúâi hiïëu kyâ nhû töi. Nhûng coá leä trong nhûäng luác àoåc saách úã núi tônh mõch naây, trong nhûäng khi suy xeát vïì nhûäng àiïìu bñ hiïím cuãa sûå chïët, cuãa àúâi ngûúâi, thûá àöì "baâi trñ" kia seä laâ möåt vêåt kñch thñch cho trñ tûúãng tûúång cuãa töi... Biïët àêu baån anh seä chùèng laâ möåt nhaâ tû tûúãng trêìm mùåc nhû nhaâ hiïìn triïët, nhaâ tu haânh? Cêu noái vùn hoa, nûãa nghiïm trang, nûãa àuâa cúåt cuãa Àaâm khiïën töi húi ngaåc nhiïn, nhòn baån. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 20 Böîng cûãa phoâng bêåt múã, möåt ngûúâi thiïëu niïn mùåc êu phuåc bûúác vaâo, chûa kõp noái gò àaä tröng thêëy caái àêìu lêu, röìi àûáng àûåc ra ào. Àa á m ho â i:ã - Kòa, anh Chung, sao höm nay tröng kyâ khöi thïë? Luác êëy, Chung múái ngoaãnh laåi seä gêåt àêìu chaâo töi, röìi laåi trên trên nhòn caái àêìu lêu trïn baân, maäi múái noái: - Ö anh Àa Ì âm! Anh cuäng coá caái naây û? - "Cuäng coá?" Thïë ra töi khöng thïí coá möåt caái àêìu lêu àûúåc sao? - Ö, thï Ì ë anh khöng thêëy gò laå chûá? Anh khöng thêëy gò û? Chung ngöìi xuöëng, àûa tay vuöët toác, mùåt haäy coân veã lo lùæng, nhòn hïët töi àïën Àaâm röìi àïën caái àêìu lêu. Anh noái: - Sao laåi coá sûå ngêîu nhiïn laå thûúâng àïën thïë? Töi àïën àêy cuäng àõnh thuêåt cho anh nghe vïì caái àêìu lêu úã nhaâ töi... thò laåi gùåp ngay chñnh vêåt naây... Chñnh caái àêìu lêu naây. Töi àaä tûúãng noá àang úã nhaâ töi biïën laåi àêy, nïn töi múái sûãng söët àïën thïë. Àïí töi kïí àêìu àuöi cêu chuyïån caác anh nghe. Chung lêëy cheán nûúác uöëng caån möåt húi, loáng coáng chêm àiïëu thuöëc laá röìi noái tiïëp: "Trûúác kia töi vêîn úã trïn Haâng Böng nhû anh àaä biïët. Nhûng caách àêy nûãa thaáng, anh Lõch laâ ngûúâi hoåc trûúâng Myä thuêåt múái ra nùm nay, tòm àûúåc möåt caái nhaâ ngoái úã ngoaåi ö àïí laâm phoâng veä. Nhaâ êëy möåt têìng chia laâm hai cùn röång. Lõch úã möåt cùn coân möåt cùn goi anh Thao ho å åc nùm thûá hai trûúâng thuöëc vúái töi àïën úã cho vui vaâchõu àúä Lõch ñt tiïìn thuï nhaâ. Chöî naây úã xa thaânh phöë, chung quanh toaân baäi coã, möåt mùåt ngoaãnh ra phña àûúâng caái. úã chöî yïn tônh nhû thïë àïí hoåc haânh, laåi reãtiïìn nhaâ, maâ coá hai ngûúâi baån cuâng nhaä nhùån tûã tïë caã thò coân gò dïî chõu hún. Töi khöng bao giúâ phaân naân nïëu trûa höm kia anh Thao khöng coá caái yá kiïën kyâ quùåc àem vïì nhaâ möåt caái àêìu lêu. Àêìu lêu thò töi khöng laå gò. Höìi coân hoåc trûúâng Bûúãi, töi àaä àûúåc tröng thêëy nhiïìu lêìn úã phoâng thñ nghiïåm. Nhûng caái maâ anh Thao lêëy úã nhaâ thûúng vïì laåi laâ cuãa möåt tïn tuâ múái chïët, tröng coân múi, trù á æng hún caái naây nhiïìu, maâ xûúng chûa àûúåc khö lùæm. Thao xem ra quyá hoáa caái vêåt quaái gúã êëy lùæm. Töi thò khöng. Töi thoaåt TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 21 tröng thêëy noá böîng ghï rúån caã ngûúâi... Coá leä vò töi thoaáng nghô àïën caãnh hiu quaånh chung quanh nhaâ cuãa chuáng töi, hay coá leä töi vûâa múi ào á åc xong nhûäng truyïån linh höìn hiïín hiïån anh cho mûúån ngaây trûúác... Caái àêìu lêu àùåt trïn baân hoåc anh Thao kï gêìn cûãa söí luác naâo cuäng nhû chùm chuá nhòn töi bùçng hai con mùæt àen vaâ röîng, maâ hai haâm rùng thò nhe ra möåt caách chïë giïîu àöåc àõa. Töi coá caái caãm giac kho á á chõu hònh nhû "noá" biïët caã nhûäng àiïìu töi nghô thêìm. Töi sinh aác caãm vúái "noá" vaâ chùæc hùèn "noá" cuäng khöng ûa gò töi. Caái vêåt trú trú kia khöng ngúâ laåi laâm töi bùn khoùn àïën thïë. Töi lêëy àuã caác nheä àïí tûå nhuã mònh cuäng khöng xong, maâ nöîi lo ngaåi cuãa töi möîi luác möåt thïm nùång nïì nhû àeâ neán maäi loâng mònh. Töëi höm êëy, thêëy bûát rûát trong ngûúâi, àïí Thao ngöìi hoåc möåt mònh, töi ài nùçm trûúác. Anh Lõch úã phoâng bïn caånh vaâo noái mêëy cêu chuyïån röìi laåi ra ngay. Töi nùçm àoá chûâng àïën hún möåt giúâ àöìng höì múi ngu á ã ài àûúåc. Nhûng caã trong giêëc nguã, töi vêîn bõ caái àêìu lêu kia aám aãnh hoaâi. Töi nùçm mú toaân thêëy nhûäng àêìu lêu vúái xûúng ngûúâi, hay nhûäng caái ghï súå hún thïë. Möåt lêìn töi höët hoaãng thûác dêåy thò ngoån àeân cêy trïn baân hoåc anh Thao àaä tùæt, trong nhaâ töëi àen nhû bûng lêëy mùæt, bïn ngoaâi cuäng vêåy, vò töi cöë tòm caái cûãa söí chêën song sùæt cuäng khöng tröng thêëy àêu. Bïn caånh töi anh Thao chûâng àaä nguã say, tiïëng thúã àïìu vaâ thong thaã. Thónh thoaãng möåt tiïëng ngaáy úã buöìng anh Lõch laåi àûa sang. Moåi vêåt quanh nhaâ àïìu im lòm. Khöng möåt tiïëng laá bay, khöng möåt húi gioá thoaãng. Töi muön quïn ma ë â khöng thïí quïn caái àêìu lêu kia àûúåc. Töi thêëy hònh nhû noá coá tri giaác, noá "vêîn coân thûác" vaâ trong boáng töëi, àang nhùn rùng traáo mùæt nhòn sûå kinh khiïëp cuãa töi. Böîng nhiïn töi thêëy laånh taái ngûúâi ài. Tûâ phña baân giêëy anh Thao, töi chúåt nghe thêëy nhûäng tiïëng ken keát nhû hai haâm rùng nghiïën vaâo nhau. Tiïëng êëy nghe möîi luác möåt roä dêìn, maâ lêu àïën gêìn möåt phuát. Trûúác töi coân muöën tin laâ tiïëng anh Thao nghiïën rùng trong mú. Nhûng Thao nùçm bïn caånh töi, maâ tiïëng kia thò roä raâng úã baân giêëy àûa laåi. Tiïëng nghiïën rùng vêîn khöng dûát, nghe ra giêån dûä vaâ ghï gúám hún lïn... Töi vöåi nùæm lêëy caánh tay anh Thao, hïët sûác lay. Thao thûác dêåy hoãi thò tiïëng nghiïën rùng laåi ngûâng bùåt. Töi gheá tai Thao noái rêët nhoã: - Naây Thao aå, töi vûâa thêëy möåt viïåc laå quaá! - Ú àêu? à TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 22 - Ú ca à ái àêìu lêu. - Coá leä naâo? - Cûá àïí yïn maâ nghe. Röìi chuáng töi khöng noái gò thïm, lùæng tai nghe ngoáng möåt luác thò laåi thêëy nhû trûúác, tiïëng nghiïën rùng cûá trûúác nhoã, sau to dêìn. Thao liïìn àûáng phùæt lïn, chaåy laåi baân àaánh diïm thùæp àeân: caái àêìu lêu vêîn nguyïn chöî cuä, nhûng luác êëy ngoaãnh mùåt nhòn vïì phña giûúâng töi nùçm. Chuáng töi nhòn khùæp nhaâ möåt lûúåt. Khöng coá gò laå. Cûãa sang phoâng anh Lõch vêîn àoáng kñn. Cuãa söí tuy khöng coá caánh, nhûng coá chêën song sùæt, maâ caái baân giêëy cuãa Thao kï xa àoá nhûäng nùm saáu bûúác, aáp vaâo bûác tûúâng àöëi diïån vúái giûúâng cuãa chuáng töi. Thao baão töi rùçng nhûäng tiïëng vûâa röìi laâ tiïëng chuöåt gùåm, nhûng chñnh anh cuäng biïët nhaâ chuáng töi khöng coá qua möåt con chuöåt naâo. Vaâ caái tiïëng luác nêîy nghe to, nghe roä möåt caách khaác thûúâng lùæm. Thao thêëy töi lo ngaåi cuäng khöng bònh tônh àûúåc, nhûng anh cöë tòm lúâi an uãi töi. Chuáng töi àïí àeân rêët lêu chúâ xem, song khöng thêëy gò. Nhûng khi tùæt àeân lïn giûúâng nùçm chûa àêìy nûãa giúâ, thò caái tiïëng nghiïën rùng luác naäy laåi bùæt àêìu, maâ lêìn naây thïm dûä döåi. Luác êëy, cêy àeân àïí ngay caånh giûúâng nguã. Töi chêåp ba que diïm laâm möåt bêåt lïn thùæp. Tröng sang baân giêëy thò caái àêìu lêu àang lùæc lû nhû thùçng phöîng nhûåa cuãa treã con chúi! Ngö Àaâm böîng phò cûúâi lïn thò Chung coá yá khöng bùçng loâng. "Quaã thïë, caái àêìu lêu cûá nhùn nhúã, lùæc lû àïën nûãa phuát. Maâ chaã coá gò àaáng cûúâi hïët. Chñnh anh Thao laâ ngûúâi khöng súå gò caã, luác êëy cuäng phaãi kinh ngaåc maâ nhòn töi. Suöët àïm êëy, chuáng töi khöng nguã, cûá àïí àeân ngöìi rònh thò lai khöng thê å ëy xaãy ra viïåc gò nûäa. Saáng höm sau (tûác laâ höm qua) chuáng töi noái chuyïån êëy cho anh Lõch nghe thò anh cuäng khöng tin. Sau thêëy töi nhêët àõnh naâi anh Thao àem caái àêìu lêu vûát ài, Lõch múái cho laâ chuyïån coá thûåc. Nhûng anh noái: TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 23 - Àaä thïë thò àïí àïm nay töi cuäng rònh xem, röìi coá thïë naâo vûát ài cuäng khöng muöån. Thò àïm qua cuäng laåi giöëng àïm trûúác. Cûá tùæt àeân àûúåc möåt luác laåi thêëy caái àêìu lêu nghiïën rùng ken keát maâ thùæp àeân lïn laåi thöi. Töi nhên àoåc caác saách anh cho mûúån vaâ gêìn àêy laåi àûúåc àoåc möåt àoaån dêåt sûã vïì höìi àaåi caách mïånh Phaáp, thêëy kïí chuyïån nhûäng thuã cêëp sau ba, böën giúâ vêîn coân söëng àûúåc, nïn töi caâng cho viïåc caái àêìu lêu kia nghiïën rùng laâ möåt viïåc phi thûúâng. Bêy giúâ thò töi toâ moâ hún laâ khiïëp súå. Töi baão Thao cûá àïí yïn caái àêìu àêëy vaâ àïën ruã anh nguã úã nhaâ chuáng töi möåt töëi xem. Töi vêîn biïët anh hay àïí yá àïën nhûäng thûá chuyïån kyâ dõ naây lùæm". * * * Ngö Àaâm vui loâng nhêån lúâi. Töi cuäng ngoã yá muöën ài vúái anh ta möåt thïí vaâ cuâng heån àïën töëi seä coá mùåt úã nhaâ anh Chung. Luác Chung ra khoãi, Àaâm xoa tay móm cûúâi möåt mònh. Töi hoi yã áanh vïì chuyïån vûâa röìi ra sao, thò Àaâm chó nhuán vai, noái: - Töi súå khöng gùåp àûúåc caái ly kyâ nhû anh Chung noái, khöng kheáo laåi chó laâ möåt cêu chuyïån buöìn cûúâi thöi. Nhûng dêîu sao, ta cûá ài xem, khöng biïët àêu maâ noái trûúác àûúåc. Bêíy giúâ rûúäi höm êëy chuáng töi àïën nhaâ thò caác anh Thao, Chung vaâ Lõch àang ùn cúm úã phoâng veä cuãa Lõch. Àaâm àûáng xem mêëy bûác veä than cuãa Lõch àûúåc chûâng nùm phuát thò caác anh ùn xong. Chuáng töi sang caã phoâng bïn kia noái chuyïån. Trûúác hïët, Àaâm ài laåi bïn baân cêìm caái àêìu lêu ngùæm nghña maäi. Mùåt anh coá veã nghiïm trang nhû nhaâ thöng thaái àang khaão cûu, nhûng àöi mù á æt tûúi cûúâi möåt caách hoám hónh. Böîng anh quay laåi hoãi Lõch: - Anh coá thêëy gò laå úã caái àêìu lêu naây khöng? - Khöng. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 24 - Giaá luác anh cêìm noá lïn xem, anh chuá yá chuát nûäa, thò thêëy bön chiï ë ëc rùng trong cuâng haâ gêìn möåt nûãa. Lõch ngaåc nhiïn hoãi: - Nhûng sao anh laåi biïët töi àaä cêìm lïn xem? - Coá gò laâ laå. Anh cêìm lïn xem cêín thêån lùæm, nhûng luác chûåc bo ca ã i quai ha á âm dûúái ra àïí xem böå rùng thò trûúåt tay suyát àaánh rúi xuöëng baân. Coá phaãi khöng? - Phaãi. Nhûng sao anh biïët? - Töi thûúâng àoåc saách cuãa Conan Doyle, nïn cuäng têåp àûúåc möåt àöi chuát tó mó. Nhûäng vïët àen naây laâ búãi than veä úã ngoán tay anh ra... Chó cêìn àïí yá möåt chuát cuäng thêëy àûúåc. Anh àang veä úã phoâng ngoaâi chùæc chúåt nghô àïën caái àêìu lêu, nïn vaâo xem thûã chûá gò? Röìi Àaâm ài khùæp gian nhaâ, cuái nhòn caác chên tûúâng möåt caách cêín thêån nhû ngûúâi ài tòm möåt vêåt quyá àaánh rúi. Anh laåi nhúâ Lõch cêìm àeân úã phoâng bïn sang, coân tûå anh cuäng cêìm cêy àeân bïn caånh caái àêìu lêu, vaâ baão dêîn ài xem chung quanh nhaâ. Bïn ngoaâi töëi nhû mûåc. Trïn trúâi mêy aám khöng coá möåt aánh sao naâo. Ngoaâi möåt haâng doác raâo mau, xa xa thêëy möåt àaám saáng chiïëu lïn: àoá laâ thaânh phöë Haâ Nöåi. Sau möåt cuöåc tòm xeát rêët kyä caâng, nhûng rêët vö ñch, Àaâm àaåo maåo nhû möåt nhaâ trinh thaám, bûúác vaâo trong nhaâ röìi xoa hai tay vaâo vúái nhau. Thöët nhiïn, nhû sûåc nghô ra àiïìu gò, anh noái: - Töi khúâ quaá, khöng àem caái àeân bêëm úã nhaâ töi laåi. Thao noái: - Hay àïí töi lïn phöë mûúån? - Anh chùæc coá mûúån àûúåc khöng. Thöi àïí töi vïì nhaâ lêëy vêåy. Phiïìn thûåc, nhûng thïë chùæc chùæn hún. Luác Àaâm trúã laåi thò àaä gêìn mûúâi möåt giúâ: anh ài nûãa àûúâng thò xe àaåp nöí baánh. Chuáng töi àïí sùén diïm vúái àeân gêìn têìm tay. Caái àeân bêëm Àaâm trao cho Chung, coân anh ta thò ngöìi úã möåt caái ghïë thêëp bïn caånh cûãa sang phoâng anh Lõch. Trûúác khi tùæt àeân, Àaâm dùån chuáng töi khöng ai àûúåc laâm gò, nïëu khöng coá lúâi anh êëy baão. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 25 Àeân tùæt. Boáng töëi dêìy àùåc trong nhaâ. Töi àûa tay lïn têån mùæt cuäng khöng tröng thêëy. Thao vúái Lõch nùçm saát vaách, coân Chung vaâ töi thò ngöìi úã meáp giûúâng. Khöng ai noái qua möåt lúâi. Töi nghe húi thúãcuãa Chung thò biïët anh ta höìi höåp lùæm. Caái lo ngaåi dêìn dêìn aám àïën. Maâ sûå yïn lùång úã gian phoâng coá nhiïìu ngûúâi naây laåi caâng coá veã khaác thûúâng. Chuáng töi cuâng hïët sûác lùng tai, tiï æ ëng àöìng höì àeo úã tay anh Lõch nghe roä möìn möåt. Töi àïëm tiïëng tñch tùæc àïí biïët thúâi giúâ, nhûng maäi cuäng sinh chaán, vaâ trong loâng luác êëy thêëy nön nao möåt caách laå. Têm linh hònh nhû bõ kñch thñch vaâ hònh nhû baáo cho töi biïët trûúác coá möåt àiïìu ghï gúám sùp xê æ íy ra... Coá leä chuáng töi ngöìi àoá àaä ngoát möåt giúâ, coá leä lêu hún nûäa; maâtõnh khöng thêëy möåt tiïëng àöång naâo hïët. Hai anh Thao vaâ Lõch chûâng nhû àaä nguã, töi àûa tay àõnh xem hoå coân thûác khöng thò böîng Chung nùæm chùåt lêëy caánh tay töi, noái kheä quaá àïën nöîi töi phaãi àoaán ra chûá khöng nghe roä: "Im! Nghe!" Töi chuá yá nghe thò quaã nhiïn thêëy coá tiïëng ken keát nghiïën rùng thûåc. Luác êëy töi múái hiïíu caái khiïëp súå cuãa Chung. Luác êëy töi múi thê á ëy roä raâng caái ghï rúån cuãa ngûúâi gùåp ma quaái. Tay Chung vêîn nùæm chùåt lêëy caánh tay töi, nhûng húi run run. Coân töi thò cûá muöën quaát to lïn, quaát rêët lúán àïí phaá tan caái yïn lùång ghï gúám luác ào.á Thêëy húi noáng úã sau gaáy, töi biïët hai anh Thao vaâ Lõch àaä ngöìi dêåy. Töi traáo mùæt nhòn boáng töëi àen àùåc vaâ möîi luác tûúãng thêëy hònh thuâ dõ thûúâng hiïån lïn. Tiïëng nghiïën rùng caâng lêu caâng roä thïm. Thónh thoaãng ngûâng laåi möåt giêy röìi laåi nghiïën nûäa. Àaâm ngöìi trïn chiïëc ghïë gêìn àoá coá leäcuäng sinh naát àaãm: chuáng töi khöng tröng thêëy anh, maâ àúåi maäi cuäng khöng thêëy anh baão sao. Höët nhiïn, tûâ phña àêìu lêu, möåt tiïëng quaái gúã gaâo lïn trong nhûäng tiïëng cûúâi nghe súãn toác gaáy. Moåi ngûúâi àïìu vuâng dêåy, töi khöng àúåi anh Àaâm nûäa, vúá lêëy diïm àaánh, maâ Chung cuäng bêåt àeân bêëm lïn. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 26 Caái àêìu lêu lùæc lû nhû àiïn cuöìng, vaâ ngay caånh àêëy, möåt vêåt àen ngoâm àang giêîy giuåa. Mùæt chuáng töi khi àaä àúä choái thò nhêån ra àoá laâ möåt con meâo àen bõ giûä trong tay Àaâm. Àaám luác êëy, tay thò giûä meâo trïn baân, nhûng ngûúâi thò úã dûúi gê á ìm baân. Anh caã cûúâi laách chui ra, vûâa gùåp luác chuáng töi öì caã laåi. Con meâo giûúng mùæt kinh haäi nhòn chuáng töi. Möåt con meâo to, àen, maâ gêìy, löng moåc xúâ xaåc khöng àïìu vaâ khöng mûúåt. "Àêëy (lúâi Àaâm noái) caái quaái dõ mêëy höm chó laâ úã con vêåt àoái khöën naån naây maâ ra caã. Caác anh nïn nhúá rùçng caái àêìu lêu vö tri giac kia co á ân múái, múái luöåc xong, vêîn coân húi thõt... Tûâ luác anh Chung múái kïí chuyïån, töi àaä ngúâ thïë... Àïën luác xem laåi caái àêìu lêu vúi ca á ái cûãa söí khöng coá caánh naây, thò töi àaä húi chùæc. Maâ bêy giúâ thò àaänùæm àûúåc, hò! Àaä nùæm àûúåc "àiïìu huyïìn bñ" úã trong tay". Sûå lo súå cuãa chuáng töi bêëy giúâ laåi àöíi ra sûå kinh ngaåc. Vò coá ngúâàêu cêu chuyïån kyâ quaái êëy chó gêy nïn búãi möåt con meâo. Ruát tûâ têåp truyïån ngùæn Bïn àûúâng Thiïn löi, 1936 TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 27 CÊU CHUYÏN TRÏN TA Å U THUY  à Nhên noái àïën nhûäng sûå nhuäng nhiïîu trïn têìu thuãy, ngûúâi àaân öng traåc nùm mûúi tuöíi, mùåc aáo böng àoaån, àeo kñnh trùæng goång vaâng, tröng ra veã möåt öng kyá vïì hûu, nùçm huát thuöëc phiïån trong phoâng haång ba cuãa chiïëc têìu chaåy Hoân Gai, coá kïí cho töi cêu chuyïån nhû sau. * * * Töi biïët möåt ngûúâi keã cùæp rêët gioãi, tïn laâ hai Nhiïu, ngûúâi Ninh Bònh. Baác ta rêët thöng minh, thiïåp nhaä, laåi "quên tûã" nûäa. Quên tûã trong phûúâng keã cùæp - cöë nhiïn. Khöng bao giúâ baác theâm lêëy cuãa ngûúâi ngheâo. Ùn cùæp àöëi vúái baác khöng phaãi laâ möåt nghïì kiïëm cúm, àoá chó laâ möåt caách giaãi trñ cuãa tay chúi, hay coá thïí noái laâ möåt... "nghïå thuêåt". Búãi thïë viïåc lêëy cùæp caâng khoá, caâng nguy hiïím, hai Nhiïu caâng thñch. Baác ta khi àaä "nhùçm" moán naâo, têët moán êëy phaãi lùæm tiïìn, maâ àaä cöë yá lêëy têët khöng bao giúâ huåt. Tûâ luác múái quen nhau do möåt sûå ngêîu nhiïn - quen nhau kïí àaä coátrïn mûúâi nùm nay - hai Nhiïu khöng giêëu töi caái chñ hûúáng thñch ùn cùæp êëy. Nùçm àöëi diïån bïn baân àeân, baác ta thûúâng àem nhûäng "cöng cuöåc haânh àöång" cuãa mònh thuêåt laåi vúái töi. Nhiïìu chuyïån ly kyâ vaâ lyá thuá lùæm, kïí khöng xiïët àûúåc. Nhûng töi chó chuá yá àïën chuyïån naây, vò noá khaác thûúâng hún; hai Nhiïu thûúâng nhùæc laåi luön vaâ goåi àoá laâ möåt caái khúâ àaáng tûác cûúâi, möåt sûå "thêët baåi" cuãa mònh lêìn thûá nhêët. Höi ê ì ëy hai Nhiïu àang tröí taâi nghïå trong mêëy soâng baåc úã Haãi Phoâng. Baác ta thñ nghiïåm ngoán khön kheáo trïn tuái ai laâ caái tuái TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 28 êy se ë ä phaãi röîng. Nhûng baác laåi coá tñnh maáu mï, àûúåc àöìng naâo cuãa con baåc thò laåi nûúáng cho nhaâ caái hïët. Àang luác lêåp möåt mûu "chûa xuêt ba ë ãn" àïí ùn to, böîng coá tin nhaâ ra baáo cho biïët rùçng vúå hai Nhiïu öëm nùång. Laâ ùn cùæp, nhûng cuäng laâ chöìng töët, hai Nhiïu phaãi àïën vay taåm töi dùm àöìng àïí vïì thuöëc thang cho vúå. Röìi ngay chiïìu höm àoá ài têìu thuãy xuöi Nam. Xuöëng àïën têìu, cöng viïåc thûá nhêët cuãa baác laâ ài xem xeát moåi núi: baác ta mong gùåp àûúåc caái may coá thïí giuáp mònh àûúåc ñt tiïìn nûäa. Nhûng haânh khaách tuy àöng maâ khöng ngûúâi naâo coá "maáu mùåt". Phêìn nhiïìu laâ ngûúâi buön baán nhoã, tuái tiïìn khöng xûáng àaáng vúái taâi hoa cuãa baác; hay nhûäng ngûúâi phu moã öëm dúã trúã vïì. Hai Nhiïu thêëy hoå laåi cêín thêån àïì phoâng giûä gòn caác goái haânh lyá hoùc àö å ì àaåc vaâ thêëy möåt vaâi tïn ùn cùæp queân laãng vaãng trong àaám êy thò bôu möi ra da ë áng khinh bó. Baác thong thaã àïën ghïë ngöìi trïn meáp chiïëu úã gêìn buöìng maáy, uïí oaãi mûúån caái àiïëu cêìy rñt möåt húi, röìi ngaã lûng dûåa vaâo caái cöåt sùæt nguã gaâ nguã gêåt cho àïën khi trong têìu lïn àeân. Böîng nhûäng tiïëng öìn aâo gêìn àoá nöíi lïn. Anh chaâng múã àöåc möåt mùæt ra coi röìi laåi nhùæm laåi. Nhûng tiïëng öìn aâo laåi thaânh tiïëng quaát mùæng lêîn tiïëng van lún. Baác khoá chõu, phaãi múã caã hai mùæt ra thò thêëy ngûúâi maåi baãn àang xóa xoái möåt ngûúâi nhaâ quï thiïëu tiïìn taâu vaâ nhêët àõnh àuöíi ngûúâi ta xuöëng. Hai Nhiïu bûåc mònh quaá, àûáng lïn can thiïåp, thò ngûúâi nhaâ quï kia laåy lêëy laåy àïí, vûâa nhùn vûâa kïu: - Bêím öng, con vïì Nam nhûng thiïëu mêët möåt haâo. Con noái vúái chuá êëy cho chõu àïën khi lïn bïën, con vay con traã, maâ chuá êëy khöng nghe. Tïn Khaách thò cûá luön möìm: - Caái laây ti têìu, khöng cöë tïìn thò ti laâm gò? Khöng! Caái laây phaãi xuöëng têy, khöng coá löi thöi. Ngûúâi nhaâ quï laåi hïët lúâi noái kheáo maâ tïn Khaách vêîn nhêët mûåc khöng nghe, sau hai Nhiïu phaãi gùæt: - Thò ngûúâi ta àïën bïën laâ coá tiïìn, viïåc gò maâ phaãi laâm dûäthïë. Hay laâ giûä lêëy haânh lyá cuãa ngûúâi ta àïí ngûúâi ta chuöåc sau khöng àûúåc û? Tïn Khaách lûúâm: TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 29 - Caái nõ khöng coá piïët! Hùçng lyá noá coá caái naây thò lêëy laâm gò! Ngûúâi nhaâ quï chó coá möåt caái löìng gaâ röîng, vúái trong àoá möåt goái mo chûâng àûång cúm nùæm, vaâ hai caái nöìi àêët múái, miïång bûng bùçng giêëy nhêåt trònh. Hai Nhiïu àaä höëi hêån vò troát dêy vaâo viïåc naây, laåi cûá bõ ngûúâi nhaâ quï bñu lêëy kïu naâi maäi. - Öng laâm ún noái vúái chuá êëy höå. Con thïë naâo cuäng vay traã chuá êëy, chûá bùæt con xuöëng bïën naây bêy giúâ, thò khöí cho con quaá. Con laåy öng. Coân ngûúâi Khaách thò cûá: - Laåy öng! Laåy öng! Caái laây cöë tïìn ti têìu thò ti têìu maâ khöng cöë thò tûâng ti... laåy öng caái gò cú lúá! Röìi hùm húã toan tuám lêëy ngûåc ngûúâi àaân öng kia löi ài. Sûå bêët bònh liïìn söi trong maáu hai Nhiïu. Baác ta chúåt thêëy mònh laâ ngûúâi anh huâng keã caã, liïìn gaåt anh Khaách ra, ruát möåt túâ giêëy baåc quùng vaâo mùåt noá, haách dõch noái: - Baán möåt caái veá vïì Nam Àõnh, giûä lêëy möåt haâo cuãa ngûúâi naây nûäa, röìi traã laåi tiïìn. Tïn Khaách àûa veá xong vûâa lêím bêím quay ài thò hai Nhiïu giûä vai keáo hùæn laåi: - Tûâ nay phaãi nhaä nhùån vúái khaách ài têìu chuát nûäa, nghe khöng? Noái àoaån, baác ta vïì chöî cuä ngöìi, laâm böå khöng theâm àïí yá àïën nhûäng cêu trêìm tröì khen ngúåi cuãa moåi ngûúâi gêìn àoá. Ngûúâi nhaâ quï thò caám ún ài, caám ún laåi, àûa caái àiïëu cêìy múi Nhiïu hu â át vaâ xin miïëng trêìu cuãa möåt baâ ngöìi bïn caånh múâi Nhiïu ùn. Laåi àem nöng nöîi laâm ùn vêët vaã kïí vúái Nhiïu àïí che sûå höítheån thiïëu tiïìn têìu luác naäy. Luác hai Nhiïu thoaát àûúåc nhûäng lúâi tûã tïëthaái quaá êëy thò ngûúâi nhaâ quï laåi àem caái löìng gaâ àïën bïn nhû yágûãi mònh coi höå, röìi ài ra àùçng laái têìu. Hai Nhiïu ngöìi bêåt cûúâi möåt mònh, khöng ngúâ àêu ngûúâi maâ ai cuäng chï cuäng gheát, nay laåi laâ ngûúâi àûúåc ngûúâi ta yïu troång àïën thïë. Baác ta lêím bêím noái: TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 30 "Giaã thûã ngaâi coá cuãa nheát chêåt tuái chûá khöng coá mêëy caái nöìi àêët kia, thò coá leä ngaâi phaãi chûãi àïën mêëy àúâi öng töí nhaâ töi chûá chùèng khöng". Röìi nhúá àïën nhûäng ngoán khön kheáo, gian giaão cuãa baác ta tûâ trûúác àïën nay, baác ta thêëy viïåc vûâa röìi laâm cho traái tim keã cùæp cuãa baác húi caãm àöång. Khöng phaãi laâ vò baác àaä laâm àûúåc möåt àiïìu thiïån - thiïån vúái chùèng thiïån thò Nhiïu coá cêìn gò? - nhûng vò thêëy caái caãm giaác àêìu tiïn àûúåc nhûäng ngûúâi hiïìn laânh kia tin baác möåt caách chên thûåc. Hai Nhiïu nghô buång: "Hoaâi cuãa! Giaá boån naây nhiïìu tiïìn thò chó àûa tay möåt caái cuäng lêëy àûúåc nhû búän, khöng phaãi lûâa loåc, rònh moâ". Àúåi maäi ngûúâi nhaâ quï khöng trúã laåi, hai Nhiïu ngoaãnh nhòn böën phña thò thêëy ngûúâi êëy nùçm ngay caånh àoá, àaä nguã möåt giêëc bònh yïn! Baác ta bôu möåi bêåt ra möåt tiïëng cûúâi kheä röìi cuäng deåp chöî nguãnöët. Saáng höm sau thûác dêåy, hai Nhiïu àaä quïn viïåc töëi höm qua. Têìu túái Nam Àõnh, baác ta vûâa bûúác lïn bïën, thò ngûúâi nhaâ quï tay xaách caái löìng gaâ röîng, àaä àûáng chúâ àoá vaâ múâi baác lïn xúi vúái hùæn möåt cheán nûúác caám ún. - Àïën àêy thò chuáng töi àaä coá nhiïìu ngûúâi quen, chuáng töi seä traã laåi söë tiïìn öng cho giêåt höm qua vúái laåi xin öng àïí chuáng töi àïìn àaáp laåi öng möåt chuát. Hai Nhiïu noáng vïì Ninh Bònh ngay nhûng tûâ chöëi thïë naâo ngûúâi nhaâ quï cuäng khöng nghe: - Chaã mêëy khi gùåp ngûúâi tûã tïë nhû öng, nïëu öng khöng cho töi àûúåc traã ún, thò töi ên hêån maäi... Naâo, múâi öng, xin öng àûâng tûâ chöi, phu ë å loâng töi. Thêëy veã chên thûåc cuãa ngûúâi nhaâ quï vaâ biïët khöng khi naâo hoå àïí cho mònh ài ngay, hai Nhiïu phaãi ûng theo vêåy. Ngûúâi nhaâ quï mûâng rúä: - Thïë thò quyá hoáa quaá! Chuáng töi chùèng daám phiïìn giûä öng lêu... - Naâo coá gò maâ baác phaãi baây veä ra... TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 31 - Khöng, nïëu khöng coá öng thò höm qua chuáng töi bõ raây raâ lùæm. Cêu lïî pheáp ài, cêu lïî pheáp hún àaáp laåi; cûá thïë àïën chûâng nùm phuát, khi hai ngûúâi bûúác túái haâng cúm gêìn àoá thò cêu chuyïån kïët luêån bùçng möåt cêu khöng lïî pheáp mêëy, nhûng nghe cuäng vui tai: - Baâ haâng àêu, baâ doån cho töi möåt mêm rûúåu thûåc tûúm têët êëy nheá, maâ laâm mau lïn, öng quyá khaách cuãa töi vöåi. Hai Nhiïu ngaåc nhiïn, buång baão daå: "Coá leä naâo möåt ngûúâi ài têìu thiïëu tiïìn maâ laåi daám tiïu röång raäi àïën thïë, hay laâ hoå laåi àõnh nhúâ kheáo mònh thïm möåt bûäa cúm nûäa àêëy?". Nhûng thêëy baâ haâng ra chiïìu quen thuöåc ngûúâi nhaâ quï, nïn Nhiïu ta cuäng yïn buång. Uöëng xong möåt baát nûúác, ngûúâi nhaâ quï böîng goåi baão möåt ngûúâi nhaâ quï khaác àûáng chúâ àoá, àûa cho hùæn caái löìng àûång goái mo cau vúái hai caái nöìi àêët: - Chuá Ba vïì laâng trûúác, àûa caái naây cho bu noá cêët ài, töi coân bêån möåt chuát, xong vïì ngay. Röìi quay laåi baão hai Nhiïu: - Naâo bêy giúâ múâi öng vaâo haâng, xúi vúái töi chuát cúm röìi töi lai xin tiï å în öng lïn àûúâng khöng daám giûä. Cúm rûúåu xong, thêëy ngûúâi nhaâ quï múã hêìu bao ra chi tiïìn cúm, hai Nhiïu khöng hiïíu ra sao, toan hoãi nhûng súå bêët tiïån. Àïën luc àûa chên ra ga, ngûú á âi kia laåi nhêët àõnh naâi lêëy veá cho mònh. Hai Nhiïu laåi caâng kinh ngaåc. Ngûúâi nhaâ quï thêëy vêåy móm cûúâi vaâ thong thaã noái: - Thûa öng, öng lêëy laâm laå cuäng phaãi. Nhûng viïåc thiïëu tiïìn höm qua, chó laâ möåt meåo àêëy thöi. Têìu Chêën Dinh naây coá tiïëng laâ lùæm keã cùæp. Chuáng töi coá tiïìn mang theo maâ khöng laâm thïë, thò giûä sao àûúåc cuãa mònh? - Vêng, nhûng töi thêëy öng chó mang coá hai, ba àöìng thò töåi gò phaãi thïë? TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 32 - Nïëu hai, ba àöìng thò cêët àêu chùèng àûúåc. Àêy töi laåi döìn möåt moán tiïìn lúán vïì àïí mua caái phoá lyá cho töi, lo cûúái vúå cho thùçng chaáu, lo khao, lo voång... - ÖÌthïë ra... - Vêng, töi vïì chuyïën naây àem nhûäng ngoát nùm trùm baåc, maâàïí keã cùæp biïët, thò töi coá khi cuäng khöng vïì àûúåc túái nhaâ. - Nhûng... öng giùæt trong mònh thò... - Chïët! Giùæt trong mònh nguy hiïím lùæm. Töi phaãi boã vaâo möåt cai nö á ìi àêët trong caái löìng chuá noá àem vïì ban naäy àoá. Röìi vûâa cûúâi, ngûúâi nhaâ quï vûâa tiïëp: - Caái löìng gaâ vúái mêëy caái nöìi, maâ laåi cuãa möåt anh nhaâ quï khöng coálêëy möåt haâo àïí traã tiïìn têìu... öng tñnh coân keã cùæp naâo àïí yá àïën nûäa. Nïëu töi khöng nghô àïën kïë êëy thò nguã yïn sao àûúåc... maâ nïëu khöng laâm thïë thò sao töi àûúåc gùåp ngûúâi quyá hoáa nhû öng. Xe lûãa vïì àïën ga, hai Nhiïu bûúác lïn toa ngöìi maâ vêîn coân choaáng ngûúâi ài vò tiïëc cuãa. Baác ta tòm hïët tiïëng àöåc àõa àïí ruãa caái trñ khön ngu ngöëc cuãa mònh vaâ tûå hûáa rùçng lêìn sau ài têìu, khöng nïn coi thûúâng nhûäng caái löìng gaâ trong àûång coá hai caái nöìi àêët. Ruát tûâ têåp truyïån ngùæn Bïn àûúâng thiïn löi, 1936. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 33 MÖT CHUYÏ Å N NGOA Å I TÒNH Å Hai ngûúâi lêëy nhau àaä gêìn saáu nùm. Ngûúâi àaân baâ àaä thay àöíi nhiïìu vïì hònh dung cuäng nhû vïì tñnh nïët. Coá thïí goåi sûå thay àöíi êëy laâ möåt tiïën böå mau choáng vïì thúâi Êu hoa vùn minh. á Cö gaái nhuát nhaát, tûâ xûa chûa hïì bao giúâ ra khoãi caái tónh nhoã laânúi cö sinh trûúãng, quanh nùm êín naáu bïn mònh baâ meå goáa cên kiï ì åm nuöi nhau trong boáng möåt ngöi haâng con con, àïën bêy giúâ àaä nghiïîm nhiïn trúã thaânh möåt thiïëu phuå sùæc saão lõch thiïåp, möåt "nûälûu tên nhên vêåt" hoaân toaân. Àoá laâ nhúâ úã khiïëu dïî hoáa cuãa ngûúâi àaân baâ, úã caái thöng minh tinh yá maâ cö Lan sùén coá, nhêët laâ úã caái yá muöën nhiïåt thaânh gêy dûång cuãa chöìng cö ta. Toaán quaã laâ möåt ngûúâi chöìng chu àaáo. Àûáng àùæn, chñ thuá, yïu àúâi theo möåt quan niïåm giaãn àún, coá tham voång nhûng coá mûåc thûúác, anh chaâng naây àïí caã lyá tûúãng vaâo sûå tö àiïím cho haånh phuác gia àònh. Toaán möì cöi súám, àûúåc möåt öng chuá hoå cêëp àúä, àûúåc hoåc ñt, nhûng gioãi hoåc tùæt, vaâ àïën nùm hai mûúi ba tuöíi, thi àöî, coá viïåc laâm chùæc chùæn, laâ lo ngay àïën chuyïån kiïëm möåt ngûúâi vúå xinh àeåp. Toaán biïët Lan do möåt dõp vïì chúi Hûng Yïn vaâ àûúåc baâ con maách möëi. Anh ta mïën phuåc cuöåc àúâi cêìn cuâ cuãa baâ meå cuäng nhû yïu thûúng caái nhan sùæc hiïìn hêåu cuãa cö con. Àõa võ cuãa Toaán àûúåc nhaâ gaái coi bùçng con mùæt rêët troång voång ngay tûâ cuöåc ûúám hoãi ban àêìu, vaâ àïën khi "öng phaán toâa sûá" Haâ Nöåi treã tuöíi êëy vïì cûúái Lan, thò têët caã moåi ngûúâi quen thuöåc cuãa hai hoå úã Hûng Yïn àïìu mûâng cho Lan laâ gùåp bûúác may quaá chûâng töët àeåp. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 34 Höm cûúái, sau khi àaä nhùæc laåi cho con gaái nghe hïët nhûäng àiïìu khuyïn rùn quan troång, baâ meå baão riïng Toaán: - Em noá vuång daåi lùæm. Cêåu nïn daåy döî cho noá biïët caách àöëi àaäi vúái hoå haâng. Töi chó coá mònh noá, àûúåc phoá thaác noá trong tay cêåu, cuäng lêëy laâm yïn têm. Noá khöng àûúåc nhû ngûúâi tónh thaânh, vúå cêåu chùèng khaác gò meå vúå cêåu àêu, noá quï muâa lùæm. Toaán cuäng biïët ngûúâi maâ anh ta choån laâm vúå khöng coá möåt tyá gò laâ tên thúâi. Hoåc thûác àún sú, sûå giaáo duåc chó khuön trong nïìn nïëp cöí, noái nùng thêåt thaâ vaâ cûã chó möåc maåc, Lan seä laâ möåt neát nêu söìng laå mùæt àùåt vaâo giûäa nhûäng hònh sùæc àö thõ haâo hoa. Nhûng Toaán khöng hïì lêëy laâm bêån loâng. Riïng veã àeåp yá nhõ cuãa Lan cuäng àuãthay thïë cho nhûäng àûác tñnh khaác maâ Toaán seä hun àuác dêìn cho vúå. Khuön mùåt Lan neát thanh vaâ dõu, àöi mùæt Lan lùæng chòm möåt maâu tònh tûá kñn àaáo dûúái haâng mi cong vaâ daâi, cùåp möi Lan àùçm thùæm ngêåm möåt thûá duyïn thêìm lùång àöi khi heá ra loáng laánh úã miïång cûúâi rùng àen. Toaán ngùæm vúå nhiïìu phuát sûäng súâ, vaâ khoan khoaái nhêån thêy mö ë îi luác möåt hiïín nhiïn thïm rùçng mònh chiïëm àûúåc trong tay möåt thûá ngoåc baáu chên chêët hiïëm coá. Baån àöìng sûå cuãa Toaán àïìu khen Toaán laâ coá diïîm phuác. Möåt öng phaán giaâ vui tñnh, möåt bûäa àang giúâ laâm viïåc thêëy Toaán giúã xem laåi bûác aãnh àêìu tiïn anh chuåp chung vúái vúå, cuäng phaãi gêåt guâ: - Vöët phùng maâ ùn mùåc tên thúâi vaâo thò àïën hoa khöi Haâ thaânh cuäng khoá maâ bò kõp. Toaán cuäng nghô thïë. Anh tòm àûúåc möåt hònh aãnh maâ anh tûå thêëy hay: Lan cuãa anh múái chó laâ cö gaái giuä luåa úã thön Trûä La, chûa laâ naâng Têy Thi úã cung àònh nûúác Viïåt. Röìi Toaán àïí têm "caãi hoáa" Lan. Toaán mua caác saách quöëc ngûä vïì cho Lan àoåc; cùæt nghôa cho Lan nhûäng trang tuêìn baáo tranh aãnh cuãa Phaáp noái vïì "àúâi söëng múái" vïìthúâi trang. Anh reân têåp cho Lan ham chuöång nhûäng löëi cû xûã ùn noái cuãa ngûúâi "tónh thaânh". Anh lûåa nhûäng lúâi khön kheáo àïí Lan súám thêëy sûå quï muâa trong caách xûng hö cuãa Lan luác ban àêìu. Lan dêìn dêìn quïn hùèn àûúåc tiïëng "nhaâ" maâ cö ta vêîn hay duâng, cho TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 35 àoá laâ tiïëng goåi chöìng êu yïëm nhêët. Àïën luác vúå chöìng goåi nhau laâ "mònh" khi thên mêåt, röìi laåi goåi nhau bùçng tïn nûäa thò Lan àaä boã hïët moåi vuång daåi vaâ kheáp neáp cuãa cö gaái quï. Toaán khöng ngaåi tiïëp àon àa á äi àùçng caã nhûäng baån hûäu sang troång nhêët. Möåt àöi khi (luác àoá àaä úã vúái nhau àûúåc hai nùm, Lan àaä caåo rùng vaâ chó ûa mùåc quêìn tú trùæng) chöìng àaä thêëy haänh diïån ài chúi vúái vúå úã möåt vaâi àûúâng phöë àöng ngûúâi. Lan mùåc trang phuåc múái caâng tön veã àeåp cua thên hònh. Cö ta àa ã ánh phêën rêët kheáo. Son phêën vúái quêìn aáo àöíi múái àûúåc caã cûã chó vaâ tñnh nïët con ngûúâi. Lan ài àûáng leå laâng trïn àöi giêìy goát cao, noái nùng hoaåt baát àuã moåi àiïìu vaâ toã ra lõch thiïåp khöng thua keám möåt ai trong haâng phuå nûä coá chöìng àõa võ cao sang hún Toaán. Caác baån múái quen gia àònh Toaán khöng ai coá thïí ngúâ àûúåc rùçng vúå cuãa Toaán àaä laâ cö dêu e theån vúái böå yïëm söìi vaáy luåa ngaây naâo. Àïën Toaán cuäng phaãi ngaåc nhiïn. Anh thûúâng baão vúå: - Lan chùæc quïn mêët Lan trûúác kia röìi àêëy nhó? Cö traã lúâi: - Lan chaã quïn. Toaán quïn thò coá. Lan vêîn nhúá maäi hònh aãnh Lan ngaây múái yïu Toaán vò àêëy laâ kyã niïåm sêu xa nhêët trong àúâi cuãa Lan. Toaán móm cûúâi. Cêu noái vùn hoa vaâ trún tru naây chñnh laâ thûá vùn chûúng Lan vêîn say sûa àoåc. Nhûäng cûã chó êu yïëm múái laå, nhûäng caách vuöët ve mï maãi bao liï å åt, trûúác kia khiïën ngûúâi thiïëu phuå rêët àöîi sûúång suâng, bêy giúâ laåi chó laâm rung àöång Lan trong chûâng mûåc vûâa phaãi... Möåt buöíi ùém têëm thên laã lûúát vaâ thúm tho cuãa Lan, Toaán nhòn vaâo àöi mùæt tûúi cûúâi cuãa vúå vaâ hònh nhû thoaáng nhêån thêëy möåt veã laånh leäo thúâ ú, anh böîng goåi: - Lan! - Gò thïë Toaán? - Lan úi! Àöi maây Lan nêng cao lïn àúåi chúâ vaâ ngaåc nhiïn. Lúâi noái cua Toa ã án coá möåt gioång tha thiïët khaác laå. - Lan úi! Mònh yïu anh chûá? TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 36 Lan phuång phõu ra böå döîi vaâ lûäng lúâ uöën eáo trong tay chöìng. Lan bao giúâ cuäng baão Toaán: - Em chó biïët yïu mònh. Caã têm höìn em, caã thên thïí em laâ cuãa mònh. Lan biïët ngùn àoán caã sûå ngúâ vûåc cuãa Toaán: - Loâng em trong saåch nhû nûúác suöëi. Em thêëy mònh cûá phaãi gùång hoãi, em khöí lùæm! Ûúác gò úã àúâi naây chó àöåc troåi coá hai àûáa chuáng ta... Toaán öm chùåt lêëy Lan, nhûng anh thúã daâi, vaâ xoát xa nghô àïën höìi yïu thûúng thûá nhêët. Anh nhúá laåi nhûäng bûäa tiïåc, nhûäng buöíi chiïëu boáng, chiïu àaäi àùåc biïåt; trong àoá nhan sùæc cuãa vúå anh löång lêîy trûúác nhûäng veã nhòn töëi tùm vò ghen gheát vaâ nhûäng aánh mùæt loáng laánh vò ûúác ao... Anh àiïím laåi nhûäng mùåt baån hûäu tûâ sú àïën thên, nhûäng ngûúâi àaä àûúåc lúâi chïë giïîu chï bai cuãa Lan laâm cho anh húán húã. Möåt khoáe mùæt, möåt miïång cûúâi móm, möåt baân tay mïìm maåi giú ra bùæt... Nhûäng hònh aãnh àoá taãn maån úã bao nhiïu trûúâng húåp àaä qua, nay hiïån laåi caã trong trñ ngûúâi chöìng vaâ roä rïåt lïn, coá möåt yá tûá bêy giúâ múi nhê á ån thêëy. Sûå ngúâ vûåc gieo trong loâng Toaán. Mêìm àöåc núã lïn rêët mau nhû coátay tònh ma vun tûúái. Toaán khöí súã ghï gúám vaâ êm thêìm. Anh tûå nhuã rùçng Lan khöng lûâa döëi anh bao giúâ. Khöng! Lan khöng coá lyá naâo hïët yïu anh! Vaã laåi chûáng cúá àêu? Nhûng Toaán khöng thöi doâ xeát. Anh ön laåi tûâng cûã chó, tûâng lúâi noái cuãa Lan khi anh úã ngoaâi vïì, khi Lan ài chúi möåt mònh vïì nhêët laâ sau khi Lan vùæng nhaâ buöíi töëi. Anh traách anh vö lyá. Lan cuäng àaä phaãi bûåc tûác vúi anh, va á â coá phen phaãi khoác loác. Anh yïu Lan àùæm àuöëi hún trûúác, dûädöåi hún trûúác. Nhûng anh caâng àau àúán hún. Caã trong lúâi phên trêìn cuãa Lan anh cuäng thêëy coá yá khaác. Möåt buöíi töëi thûá baãy, Toaán tòm ra àûúåc nguyïn do sûå ngúâ vûåc cuãa mònh. Töëi höm àoá, anh cuâng Lan vaâo nhaâ haâng Göàa phöë Traâng Tiïìn. Luác trúã ra. Lan ài trûúác, anh coân úã laåi traã tiïìn röìi ra sau. Möåt ngûúâi quen múái tröng thêëy Lan, tûúãng cö ài möåt mònh, vöåi vaä laåi gêìn Lan vaâ toã ra möåt sûå mûâng rúä húi ngoa, nïëu chó laâ baån thûúâng TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 37 nhû moåi ngûúâi khaác. Thaái àöå êëy tuy ghòm giûä laåi ngay, nhûng Toaán àaäbùæt chúåt àûúåc hiïåu tay chêån ngûâng, kñn àaáo cuãa Lan vaâ möåt veã ben le ä än thoaáng qua cuãa ngûúâi baån. Toaán bùæt tay ngûúâi baån kia vui veã nhû moåi lêìn. Anh coá àûúåc nhûäng cêu chaâo múâi tûå nhiïn vaâ möåt caách biïíu löå vö têm rêët khön ngoan khiïën chñnh anh cuäng phaãi lêëy laâm laå. Toaán ngaåc nhiïn hún nûäa khi nhêån thêëy têm höìn mònh sao maâ laåi bònh tônh àûúåc àïën thïë vaâ laåi nhû thïnh thang nheå böîng hùèn ài. Tûâ giaä ngûúâi baån röìi, anh ên cêìn hoãi yá kiïën Lan vïì nhûäng thûáhaâng vûâa mua hoùåc nhûäng chuyïån may sùæm khaác. Àöëi vúái Lan, vúi àiï á ìu bñ êín cuãa Lan maâ anh vûâa chúåt biïët, anh coá möåt thaái àöå nhaä nhùån kñn àaáo cuãa ngûúâi lõch sûå khi biïët chuyïån riïng cuãa ngûúâi ngoaâi. Anh biïët caách laánh xa ài - laánh mùåt vúái nhûäng bûúác ruát lui roán reán. Anh cuäng "khöng tröng thêëy" hai ba lêìn Lan nhòn tröåm anh, anh ngaåc nhiïn rêët gioãi khi Lan àaã àöång túái caác baån hûäu àïí doâ yá anh. Phaãi, Toaán cöë àoáng vai anh chöìng muâ tõt khöng biïët gò, maâ àoáng möåt caách thûåc taâi tònh. Anh duång cöng phaá tan bùçng hïët àaám mêy lo ngaåi ài cho Lan. Vò anh coá möåt chuã yá. Àïm höm êëy, Toaán nghe vúå nhùæc laåi nhûäng lúâi êu yïëm neát mùåt löå ra àûúåc hïët veã caãm àöång sung sûúáng vaâ trong nhûäng yá chua chaát, anh nhêån thêëy mûác àöå can àaãm lùång leä cuãa mònh. Anh àaáp laåi sûå vuöët ve cuãa Lan cuäng bùçng nhûäng cûã chó nöìng naân vaâ khi hön lïn miïång Lan trûúác khi vúå vaâo phoâng, Toaán nghô àïën caãnh tûúång giöëng nhû luác naây, Lan ngaã nghiïng trong tay ngûúâi khaác. Hún möåt tuêìn lïî khöng coá gò laå trong sûå chung àuång cuãa hai vúå chöìng. Lan vêîn coá nhûäng cúá rêët chñnh àaáng àïí vùæng nhaâ, Toaán hoãi chuyïån vaâ àöi khi laåi noái khöi haâi àïí Lan cûúâi nûäa. Nhûäng thûá quaâ keåo baánh maâ Lan thñch, Toaán vêîn khöng quïn mua vïì, vaâ luác àûa cho Lan, anh vêîn trïu choåc àïí vúå nhùæc laåi nhûäng cûã chó vaâ nhûäng lúâi nuäng nõu. Lan yïn têm lùæm. Lan khöng lo giûä gòn nûäa. Toaán biïët àaä àïën luác thi haânh caái mûu cuãa mònh. Àoá laâ möåt caái mûu cöí àiïín. - Lan aå, chiïìu thûá baãy anh phaãi ài Nam Àõnh. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 38 Toaán vûâa noái vûâa thaãn nhiïn àûa bûác thû cuãa ngûúâi baån múâi anh xuöëng Nam àïí baân möåt chuyïån cêìn. - Chiïìu thûá baãy anh ài, saáng höm sau vïì ngay. Nhûng thïë naâo anh cuäng mua nhiïìu quaâ cho Lan... Luác êëy laâ chiïìu thûá saáu. Toaán khöng nhòn caái mûâng rúä coá thïí trong mùæt Lan. Anh bao thù ã çng Quyát ài giuåc quêìn aáo úã thúå giùåt, noái to mêëy yá nghô thêìm vïì caái cöng viïåc dûúái Nam Àõnh vaâ dùån Lan sùæp va ly cho anh. Chiïìu thûá baãy, khi xe lûãa chaåy vaâ nhòn tay Lan vêîy tiïîn chaâo anh, Toaán tñnh laåi thúâi kyâ ên aái cuãa mònh vúái Lan: nùm nùm vaâ hún baãy thaáng. Thûåc laâ ngùæn nguãi, vò caái yá àõnh anh sùæp thûåc haânh seä kïët liïîu cuöåc nhên duyïn naây. Toaán àau àúán khöng nùång bùçng tuãi húân. Cö gaái tónh nhoã kia àïìn àaáp têëm tònh quaãng àaåi vaâ chên thûåc cuãa anh bùçng sûå lûâa döëi maâ anh vêîn chó lûúâng àûúåc úã bao nhiïu àaân baâ khaác. Anh khöng thïí laâ ngûúâi coá àöå lûúång tha thûá. Anh cuäng khöng àïí möåt àiïìu töåi löîi qua khoãi hònh phaåt. Toaán coá löëi hònh phaåt àùåc biïåt - khöng phaãi àïí traã thuâ cho tònh aái: noá àaä chïët, maâàïí traã thuâ cho loâng tûå aái bõ troång thûúng. Anh xuöëng ga Thûúâng Tñn ài ö tö haâng ngûúåc vïì Haâ Nöåi vaâ nghó trong möåt khaách saån àïën taám giúâ töëi. Anh ùn cúm úã àoá röìi thuï xe xñch lö vïì chöî úã cuãa anh: bïn möåt ngaã àûúâng vùæng veã ngoaåi ö, möåt biïåt thûå nhoã nhùæn, tônh maåc vaâ àuã moåi tiïån nghi "àïí anh dûång töí hanh phu å ác". Nhaâ anh chia laâm hai gian ngoaãnh mùåt ra àûúâng. Möåt gian laâ phoâng nguã coá löëi ra àùçng sau. Toaán biïët sûå lúåi haåi cuãa nhûäng àûúâng löëi àoá. Xem àöìng höì múái hún taám giúâ rûúäi. Àûúâng töëi vaâ lùång leä nhû giûäa àïm khuya. Anh xuöëng xe xaách va ly thong thaã bûúác vïì vaâ thêy a ë ánh saáng àeân úã bïn phoâng cuãa Lan loåt qua caánh cûãa chúáp. Anh àûáng laåi im lòm nhû caái boáng vaâ nhêån thêëy tiïëng Lan thoã theã tûâng àoaån trong tiïëng thò thaâo àaân öng. - Hoå khöng àúåi muöån hún. Anh nghô thêìm thïë vaâ tûúãng tûúång àïën nhûäng rung àöång cuãa vúå anh trong sûå öm êëp cuãa ngûúâi chiïëm quyïìn anh luác àoá. Toaán rêët bònh tônh. Anh biïët loâng yïu àïën luác êëy thûåc àaä chïët hùèn. Sûå cùm húân cuãa anh laâ möåt möëi thuâ gheát laånh. Nhû thïë ghï gúám hún. Khöng möåt chuát vöåi vaâng. Toaán coân nhòn lïn möåt vaâi àiïím sao trïn TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 39 bêìu trúâi sêu töëi. Anh biïët rêët roä raâng nhûäng àiïìu anh dûå àõnh vaâ anh seä laâm theo vúái möåt thûá tûå tinh tûúâng. Toaán lùång leä cûúâi caã miïång àïí sûãa soaån gioång noái. Anh trúã lai phña àê å ìu àûúâng caách nhaâ àöå hún chuåc thûúác röìi bùæt chûúác tiïëng möåt ngûúâi Saâi Goân thuï nhaâ úã gêìn àoá, anh hoãi thûåc to: - UÃa laå naäy! Thêìy Hai úã mö dòa töëi vêåy? Röìi àöíi gioång thûúâng, anh tûå àaáp: - Öng Tû! Töi ài Nam Àõnh vïì àêy... Cêu chuyïån cûá àiïåu êëy tiïëp theo. Möåt mònh anh àoáng hai vai àïí diïîn möåt lúáp kõch ngùæn. - Ài Nam chi vêåy? Ài höìi naâo? - A ài coá viïåc cêìn! Nhûng xong röìi. Töi àaä tûúãng àïën mai múái vïìàûúåc. - Höíng ài vúái cö Hai sao? - Khöng, Lan úã nhaâ. Öng Tû ài àêu thïë? Vaâo töi chúi àaä röìi ài. - Töi ài daåo chuát cho khoãe... Töi dö bêy giúâ muöån röìi... Thêìy dòa nghó thöi nghe. Möåt tiïëng cûúâi vui veã, röìi: - Xe, ài maåy! Toaán luác àoá múái löåp cöåp bûúác vïì bêëm chuöng goåi. Cêu chuyïån vûâa röìi anh cöë yá keáo daâi àïí cho ngûúâi trong biïët anh vïì, coá àuã thò giúâ àïí "thu xïëp". Anh mong rùçng ngûúâi àaân öng khöng quaá hêëp têëp àïën nöîi boã laåi möåt vaâi tang vêåt vaâ nhêët laâ àûâng quïn cêìu cûáu túái löëi cöíng sau. Anh laåi hûäu yá goåi luön àïí "ngûúâi kia" àûâng chaåy lïn àûúâng vöåi. Moåi viïåc xem chûâng nöëi tiïëp nhau àuáng nhû anh tñnh trûúác. Luác thùçng nhoã vûâa ngaáp thêìm vûâa múã cûãa thò anh hoi rê ã ët tûå nhiïn: - Múå nguã röìi aâ? - Vêng, múå con nguã röìi. - Cêåu múã va ly boã quêìn aáo ra cho töi, àem nûúác uöëng lïn röìi cho cêåu ài nguã. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 40 Toaán vaâo phoâng Lan, móm cûúâi cuái xuöëng nhòn vúå. Lan nhùæm mùæt, bùçn bùåt nguã trong àaám göëi nïåm rêët goån gheä. Cö nhñu maây laåi, nheå nhaâng giêåt mònh khi tay chöìng àùåt lïn vai cö. - Lan nguã súám nhó. Em töi ngoan quaá. Viïåc Nam Àõnh cuãa anh xong röìi... Lan hoãi trong tiïëng ngaáp: - Mònh! Mònh vïì chuyïën taâu naâo thïë? Anh êu yïëm àaáp laåi sûå mûâng rúä cuãa vúå vaâ miïång cûúâi khöng löå möåt chuát gò laâ móa mai. Toaán caáo mïåt, buöìn nguã, hön vaâo traán vúå röìi ra. Luác anh boã aáo ngoaâi. Toaán múái mñm bïn meáp thaânh möåt caái cûúâi khoáe miïång. Toaán say sûa hûúãng lêëy caái thuá aác nghiïåt vöî vïì mún trúán Lan. Trong ba höm - khi caái lo súå vêîn chûa hïët höìi höåp trong têm thên Lan - anh nghó ú ì ã nhaâ, luön luön ngöìi caånh ngûúâi thiïëu phuå maâ anh hoãi han, anh döî daânh àïí nghe nhûäng lúâi giaã döëi ngoåt ngaâo vaâ àïí xem nhûäng àiïåu böå thên yïu bêët àùæc dô. Toaán thûúâng nhòn rêët lêu vaâo àöi mùæt vúå. Anh cûúâi àïí tröng thêëy sûå höët hoaãng trong àoá. Röìi àiïn cuöìng, anh öm ghò lêëy têëm thên run rêíy, ngûãa àêìu vúå trïn lûng ghïë vaâ dûä döåi gùæn möåt caái hön maãi miïët lïn miïång Lan. Neán têët caã sûå ghï túãm trong loâng vaâ giûä gioång thêåt ön töìn, Toaán noái vúái vúå nhûäng lúâi ca tuång quaá àaáng: - Mònh úi! Lan cuãa anh, Lan quyá baáu cuãa loâng anh, anh coá diïîm phuác khöng biïët ngêìn naâo... "Lan cuãa anh úi! Vúå yïu dêëu, vúå trung thaânh cuãa Toaán... "Anh tûå phuå vò coá ngûúâi vúå trong trùæng, trinh baåch, hiïìn àûác nhû Lan cuãa anh..." Nhûäng lúâi kiïíu caách àoá, sau cuâng, khiïën cho Lan sinh gúâm sú. Lan khöng thï å í àûâng àoaán thêëy möåt sûå gò khaác thûúâng... Coá luác ngûúâi thiïëu phuå tûúãng chûâng chó laâ möåt xaác thõt àïí àúåi chõu sûå vêìy voâ cuãa Toaán. Lan luác naâo cuäng e deâ, luön luön lo nghô. Thaái àöå Toaán ngaây möåt thïm kyâ quùåc. Giûäa luác tû thïë thên cêån, Lan hoãi liïìu möåt cêu àïí doâ yá Toaán thò ngûúâi àaân öng thöët nhiïn cûúâi gùçn möåt tiïëng, buöng Lan àoá, ài TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 41 ra. Möåt lêìn Toaán àaáp laåi nhûäng lúâi ïm aái cuãa Lan bùçng möåt cêu vu vú: - Anh múái khaám phaá àûúåc nhûäng àiïìu bñ hiïím nhêët cuãa loâng möåt con ngûúâi! Thêåt àêëy Lan cuãa anh aå! Lan khöng daám hiïíu roä hún cêu noái êëy. Lan chõu nhûäng thöëng khöí àöåc àõa thaái quaá. Toaán khöng àïí cho Lan biïët chùæc chùæn bïìnaâo. Sûå ngúâ vûåc naây tai quaái nhû möåt aác bïånh. Sau cuâng, sau hún möåt tuêìn lïî nhuåc nhaä, ï chïì maâ khöng dût khoa á át ra sao, Lan taái ngûúâi ài khi thêëy Toaán yïn lùång bûúác vïì tay cêìm möåt con dao sùn lûúäi nhoån sùæc vaâ saáng loaáng. Linh giaác cuãa Lan maách baão, hay möåt tia lûãa laånh trong mùæt Toaán àaä khiïën Lan thêëy sûå chùèng laânh? Lan nhòn tröåm Toaán luön vaâ lêëy hïët sûå can àaãm àïí giûä cho gioång noái khoãi run, cö ta hoãi: - Anh mua caái naây àêëy aâ? Thò Toaán nhòn vúå möåt caách laå luâng. Anh im lùång nhïëch miïång cûúâi vaâ thûåc khöng coá caãm giaác naâo ruâng rúån hún - möåt gioång Saâi Goân tûâ miïång anh thöët ra, àaáp laåi: - Phaãi àa! Qua mua àùång laâm kyã niïåm cho mònh àoá. Nhûäng cêu sau, cuäng bùçng thûá tiïëng Saâi Goân maâ Lan àaä nhên biï å ët - va àa â hiï ä u – la í â nhûäng lúâi tûúng tûå nhû thïë - ngoåt ngaâo vaâghï gúám; nhûng Lan khöng coân nghe àûúåc roä raâng. Möåt thïë giúái àaä khuynh loaån trong têm thêìn Lan. Hai mùæt àêìm àòa nûúác mùæt cö àúåi chúâ lûúäi dao kia cùæm ngêåp vaâo traái tim mònh. Trong sûå kñch àöång bi àaát cuãa phuát nghiïm troång cuöëi cuâng, cö àúåi hònh phaåt töåi löîi mònh bùçng caã têm höìn thaãm thiïët, àï mï, vaâ ngaâ say trong möåt thûá cam têm khoaái laåc, thêìn bñ. * * * Nhûng Toaán khöng àöång túái mònh vúå. Toaán àïí yïn cho Lan söëng cuâng nhaâ vaâ - anh rùæp têm thïë - úã ngoaâi cuöåc àúâi cuãa anh. Ruát tûâ têåp truyïån ngùæn Bïn àûúâng thiïn löi, 1936. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 42 HAI LÊN CHÏ Ì TË Töëi höm êëy, chuáng töi ài viïëng möåt ngûúâi baån úã phöë Haâng Böåt múái tûâtrêìn. Luác ra vïì àïën giûäa phöë Sinh Tûâ thò trúâi àöí mûa, chuáng töi keáo caã lïn nhaâ anh Tri. Tri baân moåi ngûúâi nïn nguã laåi nhaâ mònh àïí mai ài àûa ma cho tiïån. Anh em lêu khöng hoåp mùåt, chuyïån troâ àïën hún mûúâi hai giúâàïm. Cêu chuyïån döìn caã vaâo sûå nghiïåp vaâ àûác tñnh Àaâm Vùn Têm, ngûúâi thiïåt mïånh. Têm laâ möåt thanh niïn àùåc biïåt thöng minh, coá khiïëu riïng vïì khoa hoåc vaâ àöëi vúái baån laâ möåt ngûúâi khiïm töën vaâ chên thaânh. Anh ta khöng lêëy vúå, cha meå mêët súám, bao nhiïu cuãa caãi cuãa öng chuá ruöåt àïí laåi cho chi duâng vaâo cöng cuöåc khaão cûáu maâ chuáng töi biïët laâ coá giaá trõ. Têm cuâng cöång taác vúái anh Àinh Vùn Maäo, möåt ngûúâi baån hoåc cuâng hûúáng vúái anh ta. Sûå nghiïåp vïì khoa hoåc cuãa Têm àang chûâng coá veã rûåc rúä, thò böîng khöng bïånh maâ chïët. Hoå haâng khöng coá, nïn Maäo àûáng lïn lo viïåc tang ma. Caái chïët àöåt ngöåt cuãa möåt ngûúâi baån coân treã gêy cho chuáng töi möåt thûá caãm giaác phaãng phêët, lo súå, nhêët laâ vò àïm êëy laåi mûa gioá suåt suâi. Tñnh vui àuâa cuãa anh Tñnh cuäng khöng laâm búát àûúåc lanh le å äo, nùång nïì trong gian phoâng saáng búãi möåt cêy àeân dêìu hoãa. Tñnh noái: - Chïët súám, caâng àûúåc nghó súám chûá sao? - Anh thò anh chó thñch nghó thöi. Giaá coá chïët cuäng khöng thiïåt cho ai. Coân anh Têm... Tñnh gêåt àêìu: - Phaãi. Quöëc dên thiïåt mêët möåt nhên taâi... TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 43 Röìi laåi tiïëp luön: - Nhûng söëng khön chïët thiïng, hùèn ngaâi nhúá àïën boån ta, seä vïìphuâ höå. Möåt ngûúâi baån mùæng: - Chó noái nhaãm. Anh naây viïåc gò cuäng àem pha troâ... - Kòa! Pha troâ àêu? Töi noái thûåc àêëy. Têm chaã nhiïåt thaânh tin thuyïët "Linh höìn hiïín hiïån" laâ gò? Phaãi khöng anh Ngön? Töi àaáp: - Phaãi. Têm hay baân vïì vêën àïì êëy lùæm. Coá lêìn anh heån töi rùçng khi naâo chïët seä vïì baáo hiïåu cho töi biïët. "Töi chïët, töi seä vïì gaäi chên anh". - Y nhû trong saách cuãa Camille Flammarion êëy nhó? - Maâ khöng phaãi laâ cêu noái àuâa àêu! Tñnh noái nûãa thûåc nûãa búän: - Nïëu vêåy, coá leä anh Têm sùæp hiïån lïn giûäa chuáng ta... Moåi ngûúâi cuâng cûúâi thaâo lïn möåt tiïëng nhaåt, röìi cuâng ngöìi im. Bïn ngoaâi tiïëng ûúát aát rò raâo cuãa mûa gioá vêîn khöng ngúi. Tri ngêîm nghô thïë naâo chúåt se seä noái: - ÛÂ, thïë ngöå anh Têm hiïån höìn lïn bêy giúâ thò sao? Nhûng cêu êëy khöng coá ai traã lúâi, rúi vaâo trong vûåc yïn lùång mêët. Böîng nha dûú â i co á nùm, sa á áu tiïëng goä cûãa, töi toan noái möåt cêu, liïìn nñn laåi. Tiïëng goä cûãa ra daáng gêëp, vaâ cûá maånh thïm. Àûác noái thêìm: - Hay laâ anh... Têm vïì... Töi: - Coá leä naâo? Nhûng chuáng töi àöìng lo súå. Tiïëng goä nhaâ dûúái ra chiïìu thuác giuc - Tiï å ëng cûãa múã röìi kheáp, röìi möåt laát thùçng nhoã ài lïn, vûâa ngaái nguã, vûâa thûa vaâo: - Thûa cêåu, cêåu Têm laåi chúi. - Hûã? Cêåu Têm naâo? TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 44 - Thûa, cêåu Têm Haâng Böåt. Chuáng töi kinh ngaåc nhòn nhau. Tri cau maây gùæt: - Maây noái laáo! Coân cêåu Têm naâo úã Haâng Böåt nûäa? Sao maây khöng hoãi xem ai? - Bêím, chñnh cêåu Têm... Cêåu àang ài lïn. Chuáng töi nhû gùåp luöìng gioá laånh, nhòn ra thêëy anh Têm thûåc. Têm àûáng úã khung cûãa, àêìu toác bú phúâ, mùåt maây ngú ngaác, mònh mùåc böå quêìn aáo trùæng daâi laâ böå mùåc cho anh ta luác àùåt nùçm trong aáo quan. Hún möåt phuát, chuáng töi khöng ai noái gò, ngöìi àûåc ra nhû bõ thöi miïn. Sau, möåt ngûúâi baån ài àaåo lêëy tiïëng doäng daåc hoãi: - Nhên danh tònh bùçng hûäu thiïng liïng cuãa chuáng ta, töi xin hoãi vong höìn Àaâm Vùn Têm coá oan ûác àiïìu gò khöng? Têm, hay linh höìn hiïín hiïån cuãa Têm khöng àaáp, cûá trên trên nhòn chuáng töi möåt luác lêu. Tiïëng doäng daåc laåi hoãi lïn lêìn thûá hai: - Nhên danh tònh bùçng hûäu thiïng liïng... töi xin hoãi vong höìn... Thò Têm böîng àûa tay gaåt ài, dõu neát mùåt laåi röìi thong thaã noi:á - Töi khöng phaãi laâ vong höìn... vò töi chûa chïët. Chuáng töi vêîn khöng hiïíu. Têm laåi noái: - Phaãi. Töi coân söëng thûåc, coá xûúng, coá thõt, coá maáu chaåy trong maåch... chûá khöng phaãi laâ möåt vêåt hû vö... Röìi Têm yïn lùång tiïën lïn, nhòn moåi ngûúâi möåt caách xoi moái, doâ xeát, röìi laåi keáo möåt chiïëc ghïë ngöìi. Chuáng töi bêët giaác ngöìi giaän caã ra, thò Têm buöìn rêìu, móm cûúâi, noái: - Khöng. Töi khöng chïët àêu, töi chûa chïët. Töi muöën... töi hoi ca ã ác anh: Töi coá thïí tin úã sûå kñn àaáo cuãa caác anh àûúåc khöng? Töi coá thïí tin úã tònh bùçng hûäu thiïng liïng cuãa chuáng ta maâ anh Àaâo vûâa noái, àûúåc khöng? Chuáng töi traã lúâi: - Àûúåc. Nïëu anh coá oan uöíng àiïìu gò... TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 45 - Töi àaä baão töi coân söëng maâ! Söëng nhû caác anh, thûåc thïí. - Û, chu  áng töi muöën tin rùçng thïë, song anh Têm àaä chïët thûåc, àaä coá giêëy chûáng nhêån chön, chuáng töi cuäng àaä àïën viïëng... - Nhûng töi chûa chïët. Töi úã trong sùng dêåy àêy. Yïn lùång möåt phuát. Sau töi hoãi: - Thïë coân anh Maäo ngöìi coi bïn sùng? Anh êëy àêu? Têm boáp traán thúã daâi. Böîng anh ngûâng phùæt lïn, hai mùæt loáng laánh, àöåt ngöåt noái: - Maäo chïët röìi. Phaãi, chïët röìi. Maâ chñnh töi, töi, caác anh nghe chûa? Töi giïët noá àêëy... - Sao luác chêåp töëi chuáng töi coân thêëy anh Maäo khoác, chuáng töi laåi nhêån roä mùåt anh trong sùng? - Nhûng töi vûâa giïët Maäo xong, giïët vò bêët bònh, vò àiïn daåi... Caác anh haäy ngöìi yïn, töi kïí àêìu àuöi cho nghe. Töi thûåc laâ möåt ngûúâi khöí súã hïët sûác! Röìi Têm öm mùåt se seä khoác trûúác nùm böå mùåt kinh dõ cuãa chuáng töi. Möåt luác lêu, anh ta múái laåi noái: - Töi khöng ngúâ àêu laåi thêëy nhûäng àiïìu cay àöåc, móa mai àïën nhû thïë... Töi tûúãng phaát àiïn lïn mêët,- khöng ngúâ àêu loâng ngûúâi maâ laåi àïën thïë. Caác anh thûã xeát maâ coi. - Caác anh vêîn biïët Maäo vúái töi laâ hai ngûúâi baån thên hún ruöåt thõt, vò töi thûúng anh êëy ngheâo vaâ chùm chó, laåi muöën cuâng theo àuöíi möåt cöng cuöåc vúái töi. Chuáng töi thïì suöët àúâi khöng lêëy vú, àï å í àem hïët têm trñ hy sinh cho khoa hoåc. Trong hai nùm trúâi Maäo caâng ngaây caâng toã ra möåt ngûúâi coá chñ vaâ hïët loâng vúái baån, nïn töi caâng ngaây caâng yïu thïm. Töi muöën cho Maäo vûäng tin úã loâng thaânh thûåc cuãa töi, nïn viïët möåt túâ "chuác thû" àïí gia taâi cuãa töi vúái sûå nghiïåp cuãa töi laåi cho Maäo. Àoá laâ möåt àiïìu gaân dúã, nhûng trong luc nö á ìng naân hùng haái êëy thò töi coá tröng thêëy xa àêu? Töi coá yá toã cho Maäo biïët rùçng cuãa töi cuäng nhû cuãa anh ta, maâ nïëu bêët haånh töi chïët trûúác, thò böín phêån anh ta laâ phaãi ài cho túái muåc àñch bûúác àûúâng maâ töi boã dúã. Tûâ luác töi kyá túâ giêëy kia àïën nay àaä àûúåc hai nùm röìi, khöng coá àiïìu gò hïët. Maäo vêîn yïu töi, vêîn hïët loâng laâm viïåc vúái töi nhû trûúác. Maâ nïëu ruãi töi chïët súám thò chùæc Maäo laâ TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 46 ngûúâi thûúng töi hún caã. Coá ngúâ àêu ngûúâi baån thên thiïët êëy laåi laâ möåt giöëng saâi lang! Nùm nùm vïì trûúác, nguyïn töi vêîn mang möåt chûáng bïånh thên kinh, thûú ì âng khi àang yïn böîng ngaä lùn ra bêët tónh. Nhûng tûâ khi öng chuá töi mêët, bïånh êëy nhû khoãi àûát, töi khöng àïí yá àïën nûäa - röìi quïn bùéng ài. Bïånh àoá túái nay laåi phaát khúãi lïn xem chûâng nùång hún trûúác nhiïìu lùæm. Mêëy ngaây trûúác töi thêëy nhûäng triïåu chûáng thûá nhêët vaâ bùæt àêìu lo. Song töi vò bêån viïët möåt baâi khaão biïån rêët daâi cho möåt taåp chñ chûä Phaáp, nïn khöng kõp noái chuyïån vúái Maäo. Ba giúâ saáng höm qua, luác buöng buát ài nguã, böîng töëi sêìm mùåt laåi, ngaä guåc xuöëng röìi tûâ àoá lõm ài... Luác múã mùæt ra thò thêëy mònh bõ eáp hai bïn trong möåt xoá töëi vaâ khoá thúã, töi àõnh têm vûâa nghô vûâa súâ soaång maäi múái biïët laâ mònh nùçm trong sùng. Nhûng tröng lïn thêëy múâ múâ coá aánh lûãa soi vaâo hai bïn nùæp sùng vaâ lùæng tai coân nghe thêëy quaã lùæc àöìng höì tñch tùæc àûa chuöng àiïím. Töi àoaán rùçng töi ngêët ài àaä lêu lùæm - vò buång thêëy àoái dûä - coá leä moåi ngûúâi tûúãng chïët thûåc vaâ àaä cho mònh vaâo sùng sùæp sûãa àem chön. Töi nêng nùæp sùng thò thêëy coân múã, beân yïn lùång ngöìi lïn. Luác êëy múái biïët laâ hún mûúâi hai giúâ àïm. Maäo àang xem möåt túâ giêëy böîng quay ngoùæt kïu lïn möåt tiïëng kheä. Töi cûúâi àïí cho hùæn khoãi súå vaâ noái: "Töi khöng chïët àêu... Söëng àêy maâ!" Maäo vêîn trûâng mùæt nhòn töi. Thêëy töi cûúâi noái tûå nhiïn vaâ chúâanh ta nêng hùèn nùæp sùng àúä töi dêåy, thò nhû àaä húi àõnh thêìn, hùæn nhòn túâ giêëy maâ töi nhêån ra laâ túâ "di chuác" röìi laåi nhòn töi. Böîng nhiïn hùæn raão bûúác laåi bïn chiïëc quan taâi, mùæt long lanh möåt caách laåthûúâng, röìi nhanh tay êën maånh töi xuöëng àêåy nùæp sùng laåi. Trûúác töi coân ngúâ hùæn hoaãng höët vò súå haäi quaá, sau böîng nghô ra möåt àiïìu rêët ghï gúám: Maäo muöën giïët töi. Phaãi röìi... túâ "chuác thû" maâ hùæn laâm böå khöng noái àïën bao giúâ... caái gia taâi quan troång cuãa töi... maâ àöëi vúái moåi ngûúâi thò töi àaä chïët. Phaãi. Töi chïët laâ hùæn àûúåc hûúãng, maâ töi àaä khöng chïët thûåc thò hùæn giuáp töi chïët nhên thïí, ai biïët àêëy laâ àêu? Trong coá möåt giêy àöìng höì maâ töi cuäng thoaáng thêëy àûúåc caái kïë hiïím àöåc cuãa baån vúái caái tònh thïë nguy hiïím bêëy giúâ. Töi cùm giêån khöng biïët ngêìn naâo, àêëm naát tay lïn caái nùæp sùng, nhûng caái nùæp bêåt heá àûúåc lïn laåi bõ êën xuöëng. Chên töi khöng bõ buöåc troái TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 47 nhû thoái thûúâng trong luác khêm liïåm, nhûng khöng thïí cûã àöång àûúåc dïî. Bïn ngoaâi, töi nghe thêëy tiïëng chên vöåi vaâng chaåy xa dêìn. Töi àoaán chùæc hùæn ài tòm caái gò àïí àeâ lïn mùåt sùng cho nùång thïm. Nhên cú höåi töi theát lïn möåt tiïëng rêët dûä, àaåp möåt caái hïët sûác maånh, nùæp sùng bêåt ra möåt chöî, töi ngöìi dêåy thò hùæn àaä tiïën àïën, caái öëng tiïm thuöëc àöåc cêìm úã möåt tay. Töi vuâng àûáng lïn, vûâa súå vûâa giêån. Hùæn bûúác túái, töi liïìn nñu lêëy toác, nghiïën rùng êën àêìu hùæn xuöëng röìi nhaãy xöí laåi àeâ lïn mònh hùæn: caái öëng tiïm rúi xuöëng, vúä tan ra. Hùæn bõ töi cûúäi lïn ngûåc, hai caánh tay bõ dêåp dûúái àêìu göëi töi, vaâ cöí bõ hai baân tay töi thùæt vaâo àïën hai mûúi phuát. Töi caâng nhòn caái mùåt thuá vêåt cuãa noá, caái böå mùåt maâ múái höm trûúác àêy, töi coân yïu quyá, thò cún giêån cûá böëc lïn maäi, töi boáp ghò lêëy cöí noá maâ vên khöng ro î ä laâ mònh laâm gò. Luác noá àaä tùæt thúã röìi, töi múái buöng tay ra. Bêëy giúâ àuáng mûúâi hai rûúäi. Töi khöng súå haäi, khöng höëi hêån, khöng vöåi vaâng, vò khöng cho sûå giïët thùçng khöën naån êëy laâ möåt töåi aác. Töi xöëc noá lïn, boã vaâo sùng àêåy nùæp laåi tûã tïë, thu xïëp ñt tiïìn baåc, giêëy maá, àõnh gieo thaânh möåt möëi bñ mêåt, röìi ài. Nhûng töi nghô laåi ngay, nïn thuï xe àïën goåi anh Tri kïí cho anh nghe àïí cuâng vúái anh khu xûã viïåc naây... Luác töi vaâo bûúác lïn àêy, tröng thêëy caác anh, töi thuá thûåc rùçng húi coá yá nghi ngúâ caác anh... àöìng loâng vúái Maäo. Búãi vò... caác anh xeát höå, töi bõ möåt keã têm giao àöåc nhêët xûã vúái töi möåt caách ghï gúám nhû thïë... laâm cho töi tûúãng phaát àiïn lïn mêët, töi tûúãng rùçng úã àúâi naây thïë caã... hoå thêëy lúåi laâ hoå quïn caã tònh nghôa... Caác anh tha thûá sûå nghi ngúâ êëy cho töi. Têm noái àoaån thúã daâi möåt tiïëng rêët cay àùæng, guåc àêìu xuöëng suåt suâi. Chuáng töi ngöìi lùång nhòn nhau... Àïm höm êëy, chuáng töi khöng nguã, sau baân nïn àïí anh Têm úãyïn möåt chöî, dûåa theo caái yá kiïën maâ Têm àaä nghô túái, xoay viïåc aán maång kia thaânh möåt thiïn bñ mêåt àïí khöng ai doâ àûúåc manh möëi ra sao. Chuáng töi laâm nhû ngûúâi ngaåc nhiïn trûúác nhêët vïì chuyïån naây, ài trònh caác nhaâ chuyïn traách àïën khaám xeát chöî úã cuãa Têm vaâ thaãn nhiïn, traã lúâi rêët kheáo nhûäng cêu hoãi maâ chuáng töi àaä àoaán biïët tûâ trûúác. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 48 Böîng nhiïn, ngay saáng höm êëy, àang khi tra vêën kyä lûúäng thò anh Têm laåi luâ luâ hiïån ra, noái rùçng mònh ài vú vêín suöët àïm, röìi àem kïí hïët àêìu àuöi viïåc xêíy ra àïm trûúác. "Töi àaä giïët ngûúâi, caác öng dêîn ngay töi vaâo nguåc". Àoá laâ cêu noái sau cuâng cuãa anh ta. Cuöåc thêím vêën, chuáng töi cöë chaåy cho mau choáng vaâ rêët cöng minh, nïn möåt thaáng sau, luác ra toâa, Àaâm Vùn Têm àûúåc trùæng aán. Chuáng töi cuäng khöng àûúåc vui mûâng lùæm, vò Têm vêîn giûä veãnhêîn nhuåc, rêìu rô nhû höm múái bûúác chên vaâo àïì lao. Anh caám ún cöng sùn soác cuãa chuáng töi, röìi tûå giam mònh trong gian nhaâ phöë Haâng Böåt, nhêët àõnh khöng tiïëp ai caã: söëng úã àêy mö ë åt caách yïn lùång, kñn àaáo, baão laâ möåt caách thêìm vuång cuäng àûúåc, nhû muöën cho ngûúâi ta quïn mònh ài. Möåt höm, ngûúâi àêìy túá giaâ cuãa Têm àïën nhaâ anh Tri noái rùng chu ç ã mònh àaä hai höm nay úã tõt trong phoâng. Chuáng töi àïën, phaá cûãa vaâo xem thò thêëy anh ta guåc àêìu lïn baân trïn möåt túâ chuác thû àïí cuãa caãi cho caác viïån tïë bêìn, ngûúâi laånh ngùæt vaâ cûáng àúâ. Lêìn naây thò anh Têm chïët thêåt. Ruát tûâ têåp truyïån ngùæn Bïn àûúâng thiïn löi, 1936. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 49 MÖT NGÛÚ Å I HIÏ Â M CO Ë Á Anh ta laâ möåt ngûúâi hoåc troâ rêët lûúâi, nhûng rêët thöng minh. Ngöìi trong lúáp, möåt phêìn tû trñ nghô àïí vaâo lúâi giaãng cuãa thêìy coân ba phêìn tû thò mú tûúãng. Giúâ têåp àoåc, moåi ngûúâi cùæm cuái vaâo saách vúã thò anh cùæm cuái xem tiïíu thuyïët. Nhûng àûúåc caái ûáng àöëi thò khöng ai bùçng. Nghe möåt cêu thêìy giaáo chúåt hoãi, liïëc mùæt qua vaâo trang saách trïn baân, thïë laâ àuã cho anh ta hiïíu nïn traã lúâi thïë naâo cho àuáng. Baâi nhaâ trûúâng khöng àúâi naâo chõu hoåc. Nïëu thêìy goåi lïn àêìu tiïn thò anh ta khöng noái àûúåc cêu naâo hïët, nhûng nïëu àaä coá ba böën anh lïn baãng trûúác thò anh ta vûâa nghe vûâa hoåc vöåi möåt lûúåt laâ àoåc baâi cuäng khaá xuöi. Hoåc hïët nùm thûá hai ban Thaânh chung, anh böîng nhiïn boã trûúâng. Ra àúâi cuäng kheáo xoay xúã nhû luác coân ài hoåc. Anh ta laâm àûúåc àuã caác viïåc: daåy tû, laâm thúå chuåp aãnh, veä kiïíu nhaâ, thêìu khoaán... Cûá mêëy höm trûúác chûa hiïíu biïët cöng viïåc àûúåc mêëy tyá, mêëy höm sau àaä ra ngûúâi thaânh thaåo trong nghïì. Nhûng anh chùèng theo àuöíi àûúåc viïåc gò lêu. Lêìn àêìu, gùåp nhau úã Haâ Nöåi (höìi êëy töi cuäng múái úã ban Trung hoåc ra) töi hoãi anh thò anh vui veã àaáp: - Töi êëy aâ? Töi giuáp viïåc cho möåt traång sû. Caách ba böën thaáng nûäa töi thêëy anh vöåi vaä ài úã àêìu phöë Haâng Ngang laåi. Anh àaåo maåo noái vúái töi: - Bêy giúâ thò töi buön to. Töi àang tñnh múã möåt àaåi lyá àöåc quyïìn baán xaâ phoâng cho khùæp Àöng Dûúng... Coá leä buön thïm caác haâng tú luåa gêëm voác. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 50 Lêìn khaác töi thêëy anh mua tûâng àïåm giêëy àaánh maáy vaâ cùæp dûúái naách nhûäng saách vïì kïë toaán, vïì nhaâ bùng, vúái möåt vaâi cuöën daåy thïë giúái ngûä. - Thïë naâo anh Saáng? - Saáng laâ tïn anh ta – Cûãa haâng coá chaåy khöng? - Cûãa haâng naâo? - Àaåi lyá àöåc quyïìn xaâ phoâng êëy maâ! - AÂ! Chaåy lùæm chûá. Nhûng töi nhûúâng laåi cho mêëy ngûúâi baån röìi. Thaáng trûúác caác anh êëy àïën Haâ Nöåi chùèng coá viïåc gò laâm hïët. Röìi möîi luác thay möåt nghïì khaác, ngûúâi con trai êëy ngûúåc xuöi ú Ha ã âNöåi trong caãnh öìn aâo naáo àöång, luác naâo cuäng nhanh nheån, thaáo vaát, luác naâo cuäng tûúi cûúâi. Anh ta coi viïåc söëng úã àúâi nhû ngûúâi àaánh tam cuác mua vui, thua vaán naây, baây vaán khaác. Töi khöng àïën chúi nhaâ Saáng bao giúâ, vò anh ta rêët hay àöíi chöî úã. Gùåp nhau chó trong nhûäng luác tònh cúâ úã giûäa phöë, cuâng àûáng laåi bùæt tay, noái àöi ba cêu chuyïån, röìi möîi ngûúâi laåi ài möåt ngaã àúâi riïng. Töi coân gùåp Saáng böën nùm bêån nûäa, khi thò ngöìi trïn xe tay cêët muä goåi vúái töi hoãi thùm sûác khoãe, khi thò àïën caånh vöî vai töi trong möåt raåp chiïëu boáng, khi thò chùæp tay sau lûng miïång huyát coâi, ài lûäng thûäng trïn búâ Höì Gûúm. Veã mùåt saáng suãa, treã trung cuãa anh luc na á âo cuäng húán húã. Töi nghô buång: Anh chaâng naây thûåc laâ ngûúâi sung sûúáng, thêëy cuöåc àúâi caái gò cuäng àaáng yïu. Lêìn sau cuâng gùåp anh nùm êëy, töi thêëy anh ùn mùåc rêët sang, bûúác trïn chiïëc xe húi löång lêîy xuöëng cuâng möåt thiïëu nûä diïîm lï, nhan sù å æc cao quyá vaâ thöng minh. Anh chaåy laåi bïn töi, vöìn vaä nhû tòm thêëy möåt ngûúâi thên xa caách lêu ngaây, röìi giúái thiïåu: - Anh Lï Vùn, laâm baáo, cö Kiïìu Trang, möåt ngûúâi baån gaái cua töi. ã Töi nhòn Saáng toã yá ngúåi khen anh, vaâ àûa mùæt hoãi xem "ngûúâi baån gaái" kiïìu diïîm êëy laâ ngûúâi thïë naâo. Saáng múâi cö kia vaâo haâng Göàa trûúác röìi ài caånh töi theo sau. Anh se seä noái: - Anh aå, töi vûâa viïët xong möåt cuöën vùn. - Ö! La Ì åi laâm vùn sô nûäa. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 51 Anh gêåt: - Kõch sô. Töi vûâa soaån àûúåc möåt vúã kõch àïí tùång riïng cö Kiïìu Trang. Cö laâ möåt nhaâ nghïå sô diïîn kõch coá àaåi taâi... Töi àûúåc quen biïët cö cuäng do möåt buöíi diïîn kõch maâ cö àoáng vai chñnh... Anh bùæt tay töi, xin löîi, röìi àïën bïn ngûúâi thiïëu nûä, nhaä nhùån, sùn soác àûa ài xem caác àöì trang sûác trong cùn haâng. Höìi êëy anh ta àang laâm phaái viïn ài rao haâng cho möåt haäng xe húi. * * * Tûâ àoá, bùéng ài àïën hún ba nùm, töi khöng tröng thêëy Saáng àêu caã. Töi thò vêîn ài theo cuöåc àúâi cêìm buát bònh thûúâng cuãa töi. Con Sa â áng coá leä vêîn söëng möåt caách kyâ khöi trong cuöåc àúâi bêët àõnh cua anh, mö ã åt cuöåc àúâi uyïín chuyïín àêìy rêîy nhûäng sûå múái laå. Töi cho anh ta laâ möåt ngûúâi laäng maån hiïëm coá, khöng chõu úã lêu trong möåt àõa võ naâo; maâ têm tñnh vúái taâi nùng thò thñch húåp àûúåc vúái àuã caác hoaân caãnh, caác cöng viïåc cuãa àúâi. Saáng cuäng tûå biïët mònh nhû thïë. Anh thûúâng noái: "Têm vúái trñ töi nhû nûúác, àöí vaâo bònh naâo cuäng rêët dïî, maâ lêëy theo hònh naâo cuäng àûúåc". Böîng möåt höm, trong möåt hiïåu cao lêu nhoã phöë Haâng Buöìm, töi chuá yá nhòn möåt ngûúâi thiïëu niïn quêìn aáo löi thöi, muä chuåp xuöëng gêìn mùæt. Chaâng ta àang cùæm cuái àoåc möåt têåp baáo àïí bïn caånh mêëy baát àöì ùn nguöåi dêìn. Luác ngûúâi êëy cêìm àuäa ngêíng àêìu lïn, töi nhêån ra thò chñnh anh Saáng. Nhûng khöng laâ anh Saáng chûäng chaåc, xinh trai töi gùåp höìi trûúác nûäa. Nûúác da anh ngùm ngùm àen, veã mùåt nhû rêìu heáo ài; trong àöi mùæt vêîn lanh leå thöng minh, töi thêëy phaãng phêët coá möåt veã êu sêìu. Töi laåi gêìn vöî vai thò anh tûúi cûúâi ngay, àûáng lïn goåi hêìu saáng lêëy thïm thûác ùn vaâ hoãi töi: - Anh maånh chûá? - Maånh. Coân anh? TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 52 - Ö! Töi thò bao giú Ì â cuäng vêåy, khoãe maånh laå thûúâng maâ "mêìn cöng chuyïån" cuäng nhiïìu laå thûúâng. Àúâi vui lùæm anh nhó! Gioång noái maånh baåo, cêu noái nhanh maâ vui cuâng vúái nhûäng tiïëng cûúâi gioân, thûåc thaâ, vaâ àöi mùæt linh àöång êëy laåi khiïën töi húi ngaåc nhiïn cho caái veã buöìn rêìu töi thêëy trïn mùåt anh mêëy phuát trûúác. Töi hoãi Saáng: - Lêu nay anh úã àêu maâ töi khöng gùåp? - Úà nhiïìu núi lùæm: Saâi Goân, Myä Tho, Phnömpïnh, Tourane, röìi Huïë, röìi Thanh, röìi bêy giúâ laåi Haâ Nöåi. Anh cho töi biïët rùçng trong khoaãng ba nùm trúâi nay anh coá vêët vaã hún trûúác, nhûng anh cuäng giêìu coá hún. Laâm giêìu àïí maâ sung sûúáng, àïí maâ yïu àúâi. Anh biïët àûúåc rêët nhiïìu ngûúâi maâ nhêët laâ biïët thïm àûúåc nhiïìu nghïì múái: - Anh aå, töi muöën söëng gêëp böën nùm ngûúâi khaác, nghôa laâ muön trong ngo ë át ba mûúi nùm cuãa töi, töi thêëy, töi nghe vúái töi laâm bùçng ngûúâi söëng taám chñn mûúi nùm... Töi hoåc úã nhaâ trûúâng ñt laâ vò töi muöën ra àúâi súám. úã trûúâng töi coân hoåc riïng cho biïët röång thïm nhiïìu... Bêy giúâ töi theo àuöíi möîi viïåc möåt höìi ngùn ngùæn, nhûng viïåc naâo töi laâm cuäng chu àaáo, cuäng hoaân toaân nhû ngûúâi àaä söëng trong nghïì lêu nùm. Töi laâm xe húi úã Phnömpïnh, laâm thû kyá luåc sû úå ãSaâi Goân, laâm kïë toaán ngên haâng, röìi coá luác laâm caã bêìu haát nûäa. Luác naâo cuäng hïët loâng, luác naâo cuäng hùm húã. Nïëu coá möåt ngaây kia töi hïët muöën hoaåt àöång laâ töi khöí lùæm. Khöng hoaåt àöång nûäa laâ chïët, thaâ quyïn sinh ài coân hún! Anh noái nhûäng cêu àoá möåt caách tûå nhiïn vaâ miïång vêîn tûúi cûúâi. Nhûng töi àoaán nhû trong àoá coá möåt vaâi àiïìu lo êu u êín. Töi chúåt hoãi: - Thïë nay anh àõnh laâm gò úã àêy? Saáng vûâa cho thòa laâm tan àûúâng trong cöëc caâ phï, vûâa yïn lùång móm cûúâi: - Töi bêy giúâ êëy aâ? Töi àõnh múã úã Haâ Nöåi möåt phoâng xem tûúáng söë. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 53 Röìi khöng àïí yá àïën sûå kinh ngaåc cuãa töi, anh noái luön, khöng ngûâng: - Töi noái thêåt àoá. Töi xem tûúáng gioãi lùæm. ñt ra cuäng àeâ beåp àûúåc tuåi thêìy Têìu úã àêy. Vò töi coá saách, coá phûúng phaáp hùèn hoi. Àêy, túâbaáo töi múái àùng mêëy cêu rao haâng, töi àoåc anh nghe thûã: "Giaáo sû Huyânh Ba, söë... Àûúâng Thaânh, Haâ Nöåi Thêìy tûúáng söë àaåi taâi múái xuêët hiïån Biïët viïåc trùm nùm vïì trûúác Vaâ nùm trùm nùm vïì sau Àoaán àõnh theo phûúng phaáp khoa hoåc töëi tên. Ngûúâi hoaâi nghi àïën àêu cuäng phaãi tin phuåc. Tiïëp khaách tûâ 10 giúâ àïën 12 giúâ vaâ tûâ 16 giúâ àïën 20 giúâ". - Giaáo sû Huyânh Ba, khöng phaãi laâ möåt tïn vu vú. Chó trong voâng möåt thaáng laâ caã Haâ Nöåi seä biïët tiïëng giaáo sû Huyânh Ba, maâ cöng cuöåc cuãa töi seä coá kïët quaã rêët vûäng. Luác tûâ giaä Saáng ra vïì, töi vêîn coân lêëy laâm laå cho con ngûúâi taáo baåo êëy. Viïåc àúâi àöëi vúái töi laâ möåt viïåc khoá khùn, phaãi thêån troång tûâng ly tûâng tyá, thò àöëi vúái anh ta laåi nhû möåt troâ chúi. Anh coi viïåc gò cuäng thûúâng, cuäng dïî, maâ duáng tay vaâo viïåc gò cuäng tin laâ thaânh cöng. Nùm giúâ chiïìu sau höm gùåp anh úã Haâng Buöìm, töi tòm àïën Àûúâng Thaânh, mùæt àaä tröng ngay thêëy têëm biïín lúán trïn coá tïn "Giaáo sû Huyânh Ba, thêìy tûúáng söë àaåi taâi" keã bùçng chûä àoã. Töi bûúác vaâo, möåt phoâng khaách röång vaâ lõch sûå, àöì àaåc nhû múái sùæm, thò úã àêy àa ë ä coá möåt ngûúâi thiïëu phuå ùn mùåc xa hoa ngöìi àúåi. Bïn kia baân, möåt ngûúâi àaân öng àang giúã àoåc mêëy túâ taåp chñ. Bïn trong, sau bûác bònh phong, nhûäng tiïëng noái chuyïån àûa ra, àïu àï ì ìu vaâ nhoã. Möåt laát, möåt ngûúâi vêån êu phuåc, daáng bïå vïå bûúác ra, ài trûúác möåt öng traåc hún böën mûúi tuöíi, àeo kñnh trùæng, tay cêìm buát, veã nghiïm trang nhû möåt nhaâ tu haânh. Ngûúâi naây cuái chaâo mêëy ngûúâi khaách àang chúâ vaâ àûa ngûúâi bïå vïå ra túái cûãa. Töi àaä toan àûáng dêåy hoãi thò ngûúâi àeo kñnh trùæng cûúâi vaâ lú lúá noái bùçng gioång Saâi Goân: TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 54 - Múâi öng Lï Vùn ngöìi chúi àoá, töi coi cho baâ khaách àêy röìi xin tiïëp öng sau. Múâi baâ vö. Töi khöng biïët ngûúâi thêìy tûúáng kia bao giúâ, cuäng khöng noái trûúác cho Saáng biïët laâ töi seä àïën thùm, thïë maâ sao öng ta biïët tïn hoå töi vaâ nhêån ngay àûúåc mùåt. Sau àoá chûâng hai mûúi phuát, töi coân àang tòm hiïíu viïåc vûâa röìi, thò ngûúâi àaân baâ ài ra, veã mùåt húán húã. Öng thêìy tûúáng lïî pheáp tiïîn khaách ra àïën cûãa, àoáng laåi cêín thêån röìi nhòn töi trên trên: - Anh boã höå töi neát mùåt ngêy ngö kia ài möåt tñ, röìi vaâo àêy noi chuyï á ån möåt luác chúi. Cêu noái bùçng gioång Bùæc, maâ chñnh laâ gioång anh Saáng. Töi chûa kõp àaáp thò "öng thêìy tûúáng" àaä keáo töi vaâo trong, boã böå rêu hoa rêm vaâ muåc kónh ra röìi cûúâi: - Böën thaáng àoáng kõch vúái hai thaáng laâm bêìu haát cuäng quaá àuã cho töi àöíi àûúåc caã gioång noái cho lêîn daáng ngûúâi. Lêìn naây töi cuäng àoáng kõch, Lï Vùn aå, nhûng àoáng möåt têën kõch quan troång... Töi cêìn phaãi quaãng caáo cho phoâng xem tûúáng naây... búãi vò töi muöën gùp rê å ët nhiïìu ngûúâi úã àêy, nhêët laâ möåt ngûúâi töi àïí têm tòm kiïëm maäi. Töi hoãi: - Tòm möåt ngûúâi? Ai thïë? Trong mùæt Saáng thoaáng qua möåt veã buöìn, nhûng anh vöåi cûúâi, nhòn töi möåt caách tinh ranh vaâ àïí möåt ngoán tay lïn miïång: - Bñ mêåt nhaâ nghïì... Vaã chuyïån húi daâi möåt chuát, töi seä kïí anh nghe sau. * * * Khaách àïën phoâng giaáo sû Huyânh Ba ngaây möåt àöng. Khöng àêy nû ì ãa thaáng, maâ möåt phêìn Haâ Nöåi trñ thûác àïìu biïët tiïëng nhaâ tûúáng söëàaåi taâi. Saáng coi sûå thaânh cöng àoá laâ möåt leä rêët thûúâng. Anh baão töi: TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 55 - Töi nöíi tiïëng cuäng laâ sûå têët nhiïn, coá chi laâ laå lùæm. úã àúâi chó kheáo khu xûã möåt chuát laâ viïåc gò cuäng xong. Töi biïët xem tûúáng thêåt thaâ, chûá khöng theâm khoaác laác lûâa döëi ai, nhûng töi cêìn quaãng caáo cho ngûúâi ta phuåc töi ngay lêåp tûác. Töi hoãi anh hoåc tûúáng söë úã àêu, vaâ vò àêu anh laåi naãy ra caái yákiïën laâm thêìy tûúáng thò anh cûúâi: - Khoa tûúáng söë thò saách Têy, saách Têìu thiïëu gò? Töi chó cêìn àoåc dùm quyïín, cêìn thûåc haânh trong luác chuyïån troâ vúái chuá yá so saánh, àoaán xem têm lyá tûâng ngûúâi... thïë laâ àuã. Tûâ höm múã phoâng àïën nay, töi thêëy nghïå thuêåt múái cuãa töi têën túái nhiïìu lùæm, hònh nhû àaä kinh nghiïåm lêu röìi. Töi biïët roä thïm àûúåc nhiïìu tònh traång loâng ngûúâi - töi khöng nhûäng chó dêîn cho àûúâng söë mïånh cho ngûúâi ta töi laåi biïët yïn uãi nhûäng nöîi buöìn khöí cuãa ngûúâi ta nûäa. Coân nhû anh muöën biïët vò àêu töi laâm thêìy tûúáng... thò trûúác hïët, töi laâ ngûúâi thñch biïët nhiïìu nghïì. Nhûng xin thuá thûåc àoá khöng phaãi laâ leä chñnh. Töi múã phoâng naây chó vò möåt chuyïån riïng cuãa töi - möåt chuyïån tònh, anh aå. Saáng yïn lùång möåt laát, àöi mùæt lú àaäng nhòn ài möåt phña, tay goäàiïëu thuöëc laá xuöëng bao diïm... Anh laåi tröng töi, vûâa móm cûúâi vûâa thúã daâi: - Phaãi. Cuäng vò möåt chuyïån tònh, vò möåt ngûúâi àaân baâ maâ töi laåi àïën thaânh phöë naây, xïëp àùåt ra caãnh tûúång anh thêëy höm múái àïn chúi àêy, la ë âm nöíi tiïëng cho möåt caái tïn laå luâng. Töi muöën gùåp mùåt ngûúâi êëy maâ ngûúâi êëy khöng nhêån ra töi... töi muöën laâm thêìy tûúáng Huyânh Ba àïí hoãi xem ngûúâi àaân baâ êëy àöëi vúái Lûúng Vùn Sang co á ân coá chuát tònh nghôa gò khöng, nïëu khöng coân thò Huyânh Ba khuyïn cö àûâng nïn tïå baåc nhû thïë. Vò töi biïët cö hay tin khoa tûúáng söë, vaâ biïët thïë naâo cö cuäng seä tòm àïën àêy. Töi seä kiïëm caách nöi la ë åi caái tònh tha thiïët cuãa Saáng vúái cö... úâ àoá laâ möåt caái mûu. Coá leä laâ caái mûu chùèng cao thûúång gò, nhûng noá seä giuáp töi lêëy laåi àûúåc ngûúâi töi yïu, noá seä àem laåi cho töi caái haånh phuác àaä mêët. - Anh coân nhúá cö Kiïìu Trang khöng? Ngûúâi thiïëu nûä anh gùp ài vú å ái töi vaâo haâng Göàa ba nùm vïì trûúác êëy maâ! Ngûúâi yïu cuãa töi àoá. Trúâi úi, töi yïu cö ta khöng biïët ngêìn naâo. Cö ta laâ ngûúâi laäng maån, laâ möåt ngûúâi cuöåc àúâi cuäng söi nöíi nhû àúâi töi, möåt haång gaái giang höìthöng minh. Cö àaä tïå baåc, aác nghiïåt vúái töi nhiïìu, nhûng TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 56 töi khöng thïí gheát cö àûúåc. Àïí töi kïí thiïn tònh sûã cuãa töi cho anh nghe". Thiïn tònh sûã êëy, Saáng thuêåt laåi vúái töi möåt caách roä raâng, miïång vêîn tûúi cûúâi, mùæt vêîn linh àöång, nhû ngûúâi kïí möåt chuyïån vui, nhûng caái gioång noái ön töìn, thên mêåt cuãa anh nghe vêîn coá nhûäng veã buöìn thaãm. Saáng àûúåc biïët Kiïìu Trang trong möåt buöíi diïîn kõch. Nhan sùæc cuãa cö laâm cho Saáng vú vêín, luác naâo cuäng thêëy hònh aãnh cö hiïån àïën trong têm trñ. Saáng tûå baão mònh rùçng: "Thöi ta yïu cö mêët röìi!". Thïë röìi möåt buöíi töëi kia, Saáng viïët xong möåt vúã kõch maâ vai chñnh rêët thñch húåp vúái taâi cö vaâ vûâa yá cö. Saáng giûä vúã kõch tùång riïng Kiïìu Trang, viïët hai bûác thû cho Kiïìu Trang, nhêån àûúåc ba bûác thû cö traã lúâi: hai ngûúâi quen nhau tûâ àoá. Röìi tûâ àoá thên nhau, röìi yïu nhau, röìi lêëy. Cuöåc tònh duyïn se kïët möåt caách tûå do, khöng theo khuön pheáp. Chiïëm àûúåc hoân ngoåc vö giaá laâ traái tim kia àûúåc ngoát hai nùm, thò Kiïìu Trang khöng cho Saáng laâ ngûúâi àaáng yïu nûäa. Coân Saáng thò vêîn khöng thêëy ngûúâi àaân baâ naâo àaáng quyá hún, nhan sùæc hún Kiïìu Trang. Höìi êëy úã Saâi Goân laâ núi Saáng quyïët chñ laâm giaâu cho ngûúâi yïu sung sûúáng, anh ta möåt luác laâm hai ba viïåc, tiïìn cuãa thu vïì gêëp bön nùm ngûú ë âi cuâng nghïì. Kiïìu Trang muöën àûa vúã kõch cuãa anh àùng lïn túâ baáo Phuå nûä kia, nhûng anh xin cö àïì tïn soaån giaã laâ Kiïìu Trang, vò chñnh anh coá yá laâm vùn syä àêu. Vúã kõch nïëu khöng cöët àïí laâm quen vúái cö thò khöng àúâi naâo Saáng soaån. Kiïìu Trang vò thïë maâ àûúåc nhiïìu ngûúâi coi laâ möåt bêåc nûä kõch sô, nhiïìu ngûúâi khen ngúåi vaâ nhên àoá thûúâng gùåp möåt öng àiïìn chuã giaâu lúán, sùæp cho ra möåt túâ baáo Phuå nûä hùçng tuêìn. Caái danh vong la å âm cho loâng Kiïìu Trang say sûa vaâ thúâ ú vúái Saáng. Röìi trong luc anh ta ngûú á åc xuöi, khi Cao Miïn, khi Luåc Tónh, thò Kiïìu Trang kïët baån vúái boån ngûúâi theo cö o bïë têng böëc àïí laâm cö quïn dêìn ngûúâi àaähïët loâng chên thûåc yïu cö. Luác Saáng biïët ra, thò àaä muöån. Anh ta hoaãng höët tòm caách cöë giûätònh nhên laåi, nhûng loâng Kiïìu Trang àöëi vúái anh khöng coân chuát caãm tònh naâo. Saáng toan viïët baáo, laâm vùn thú àïí trúã nïn möåt nhaâ vùn coá tiïëng nhû nhûäng ngûúâi coá taâi cö vêîn mïën phuåc, thò Kiïìu TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 57 Trang laåi yïu möåt ngûúâi keáp haát trûá danh. Lêåp tûác boã nghïì vùn sô, Sang cu á äng theo möåt gaánh haát caãi lûúng àïí têåp nghïì. Anh ta hïët sûác nhaãy nhoát pha troâ trïn sên khêëu, chiïìu yá hïët thaãy moåi ngûúâi vaâ khöí cöng reân luyïån múái mua àûúåc möåt chuát hoan nghïnh cuãa cöng chuáng. Laâm keáp phuå àoáng nhûäng vai thûúâng trong ñt lêu röìi lïn keáp chñnh, röìi sau cuâng vûâa soaån vúã vûâa laâm bêìu möåt gaánh haát lúán úã Saâi Goân. Chuã têm cuãa anh laâ laâm thïë naâo cho Kiïìu Trang laåi phaãi chuá yá àïën anh. Saáng muöën cho cö biïët rùçng anh khöng nhûäng coá thïí laâm nïn giêìu coá, anh laåi coân coá taâi, coá chñ, vaâ gêy cho mònh caái danh voång rûåc rúä chùèng keám gò caác ngûúâi tònh àõch cuãa mònh. "Nhûng Kiïìu Trang cuäng nhû con chim xanh kia quaá ham mï nhûäng aánh saáng xa laå àêu àêu, khöng bao giúâ tûúãng àïën luác trúã vïì caãnh cuä". Saáng noái tiïëp: - Bêy giúâ Trang hiïån àang úã Haâ Nöåi, àang maãi miïët trong cuöåc vui thuá múái, coá leä cuäng khöng coá giêy phuát naâo nhúá rùçng úã àúâi naây, coân coá anh Lûúng Vùn Saáng laâ ngûúâi khöng bao giúâ quïn Trang... Töi àaä tòm caách nhùæc cho cö nhúá àïën töi nhû anh àaä biïët, nhûng khöng ñch gò - hay laâ chûa ñch gò. Vêåy töi coân nhiïìu caách khaác maâ caách laâm thêìy tûúáng naây laâ möåt, töi àaä dûå bõ sùén saâng caác cêu noi àï á í àaánh vaâo loâng tin söë mïånh cuãa Kiïìu Trang, röìi töi seä lûåa lúâi àïí laâm cö caãm àöång. Chùæc cö àaä chaán cuöåc àúâi phiïu laäng, coá leä cö cuäng muöën tòm núi yïn êëm àïí hûúãng laåi thuá bònh tônh ïm aái cuãa möåt gia àònh... Töi seä hiïën cö caái gia àònh nhoã maâ ïm aái kia... Töi seä àoán cö vaâo, vaâ cö seä chùèng coá löîi gò, töi seä laâm cho cö quïn hïët mêëy nùm qua, seä laâm cho cö sung sûúáng gêëp trùm lêìn thuúã trûúác... Ngaây mai Kiïìu Trang seä túái àêy do möåt ngûúâi baån gaái maách. Giaáo sû Huyânh Ba àûúåc caác baån phuå nûä hoan nghïnh lùæm. öì! Töi seä khöng biïíu löå sûå caãm àöång, töi seä àoáng vai kõch möåt caách hïët sûác tûå nhiïn... Maâ Kiïìu Trang seä tin lúâi giaáo sû, seä khöng nhêån ra töi, vaâ seälaåi thûúng Lûúng Vùn Saáng nhû trûúác. Coá phaãi khöng? Viïåc gò töi cuäng laâm àûúåc caã, huöëng chi viïåc naây? Mai, töi seä thi haânh möåt kïë trong nhûäng kïë cuâng, nhûng töi quyïët laâ àùæc thùæng. Luác tiïîn töi ra cûãa, Saáng noái àuâa möåt cêu: TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 58 - Töi quaã laâ möåt thêìy tûúáng coá kyâ taâi. Ngûúâi khaác chó biïët àoaán viïåc thúâi thïë vïì trûúác vaâ vïì sau. Töi thò töi xïëp àùåt söë mïånh cua töi va ã â cuãa ngûúâi khaác. Anh bùæt tay töi rêët maånh. Trong cûã chó êëy töi thêëy caã loâng tûå tin vaâ chñ quaã quyïët cuãa ngûúâi con trai khaác thûúâng kia. * * * Caách àoá böën höm, möåt buöíi saáng chuã nhêåt, anh àïën chúi nhaâ töi thò töi coân àang nguã. Anh goåi töi dêåy röìi mùæng khöi haâi: - Anh nïn söëng lêu lêu möåt chuát, chûá cûá quyïn sinh bùçng caách nguã muöån thïë thò thûåc laâ töìi. Mùåc quêìn aáo mau lïn röìi ài chúi vúái töi ài. Buöíi saáng àeåp khiïëp thïë naây maâ nguã hay úã nhaâ thò laâ möåt töåi aác. Anh múã cûãa söí huyát coâi nhaåi luä chim hoát trïn cêy trong luác töi rûãa mùåt chaãi àêìu, röìi quay laåi ngùæm mònh trong gûúng vaâ sûãa höå töi caái ca vaát. Mùåt anh hònh nhû suát ài nhûng anh khoaát tay baão: - Cêìn quaái gò. Àïm qua khöng nguã tyá naâo nhûng töi dûå àõnh àûúåc nhiïìu viïåc hay lùæm. Töi xem baáo thêëy laäo Voaâng On vúä núå maâ töi cûúâi àïën chïët. Laäo laâm viïåc xoaâng khöng biïët àïën chûâng naâo maâ kï. Töi co í á cuãa nhû laäo thò hai nùm laâ nöíi cú nghiïåp to. Anh laåi cho töi biïët rùçng haäng xe húi úã Nam Vang anh nhûúâng viïåc tröng coi cho möåt ngûúâi quen bêy giúâ têën túái lùæm. - Töi maâ vaâo Nam chuyïën naây thò coân nhiïìu viïåc coá lúåi nûäa. Ra ngoaâi àûúâng, töi hoãi Saáng: - Cö Kiïìu Trang àaä gùåp anh röìi chûá? Saáng liïëc nhòn töi, nhaáy möåt mùæt, vûâa cûúâi vûâa lùæc àêìu: - Cö Kiïìu Trang khöng gùåp töi bao giúâ; chó gùåp giaáo sû Huyânh Ba thöi. - ÛÂ. Röìi thïë naâo? TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 59 - Thïë naâo? Cö Kiïìu Trang vêîn treã, vêîn àeåp nhû xûa, maâ cö noi chuyï á ån coá duyïn quaá. Huyânh Ba cuäng vêåy, nïn cö phuåc Huyânh Ba vö cuâng. Trïn neát mùåt, trong àöi mùæt cuãa Saáng, töi nhû thêëy veã khaác laåthoaáng qua, nhûng luác êëy thò khöng chuá yá àïën lùæm. Böîng anh troã boån treã con àang nö nghõch trïn búâ heâ: - Bêy giúâ thò mònh khöng nghõch nhû chuáng noá nûäa nhó. Mònh khön hún chuáng noá: Mònh nghõch möåt caách buöìn cûúâi hún. Röìi anh cuái xuöëng àoán bùæt quaã boáng luä treã àaá àïën gêìn. Àùåt boáng xuöëng, anh nhùçm boáng rêët lêu, lêëy àaâ chên rêët maånh, nhûng cöëyá àaá huåt àïí cho luä treã phaá lïn cûúâi. Nhên thïí, anh noái chuyïån vúái töi vïì tñnh vui höìn nhiïn cuãa tuöi thú ngêy, nhù í æc àïën nhûäng luác coân beá daåi, àïën luác ài hoåc hay àaánh nhau vúái anh em baån; luác bõ thêìy giaáo phaåt, röìi bònh phêím caác thêy gia ì áo vaâ caác baån chung cuãa chuáng töi: - Öng Biïn thêìy cuáng, chùèng biïët bêy giúâ coân ngêm thú bùçng caái gioång khaân khaân nûäa khöng?... Öng Lûúng pha troâ sao maâ nhaåt thïë... Öng Àaâm höm noå töi gùåp úã phöë Haâng Buán àang lau kñnh, ài loâ doâ nhû con coâ hûúng. Anh coân nhúá höìi öng múái àïën daåy chuáng ta khöng? Töi hay chïë öng ta nhêët. Luác nhùæc àïën baån thò anh ta nöíi giêån vúái möåt vaâi anh caã àúâi chó gñ muäi vaâo quyïín saách, toaán phaáp vaâ khoa hoåc thò gioãi ghï gioãi gúám, maâ tröng mùåt ngö nghï nhû chuáa têìu nghe keân. Anh àaåo maåo nhùæc laåi cêu noái cuãa möåt giaáo sû anh phuåc riïng: "Möåt ngûúâi hoåc troâ töët laâmöåt anh àêìn àöån". Ài túái bïn búâ Höì Gûúm, anh giûä caánh tay töi baão nhòn möåt ngûúâi vûâa ài qua: - Kòa, anh tröng höå töi caái anh chaâng cêìm ba toong vung tñt lïn kòa. Anh ta coá veã bùçng loâng lùæm nhó! Gùåp mêëy cö con gaái, anh àúåi hoå ài khoãi röìi ngaã muä chaâo, noái khe kheä möåt cêu tiïëng Têy àïí hoå khöng nghe thêëy: "Vous ïtes bien nobles, mes demoiselles". Röìi möåt laát: TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 60 - Nhûng cö ài möåt mònh àùçng xa kia thò khaá lùæm. Xin kñnh chao quy â ánûúng. Chuáng töi cûá thïë ài lang thang tûâ Haâng Tröëng àïën nhaâ bûu àiïån, reä ra búâ söng, ài löån vïì Traâng Tiïìn röìi qua Haâng Khay, Saáng luön luön cêët muä chaâo vaâ bònh phêím cûã chó, daáng àiïåu tûâng ngûúâi: - Baâ kia giaá beáo chuát nûäa thò cûãa Göàa phaãi xêy röång thïm. Cêåu cöng tûã kia caái muäi húi àoã. Trúâi! Cö kia ài sao maâ deão thïë. Coân töi thò cuäng lêy caái vui veã cuãa anh. Luác àoá töi chùæc rùçng Saáng trong loâng hùèn coá àiïìu khoan khoaái, sung sûúáng. Öi! Quaã thûåc khöng coá caái gò sêu kñn bùçng loâng ngûúâi. Àïën mûúâi möåt giúâ, Saáng keáo töi vaâo haâng baánh bùæt ùn thûåc no. Anh vûâa nhai vûâa noái, luön möìm nhùæc ài nhùæc laåi cêu: - Àúâi vui àeåp quaá! Sùæp chia tay, thò möåt ngûúâi baån chuáng töi vûâa qua nhaâ, ra goi töi: å - Vùn, Vùn, vaâo àêy chúi! Chuáng töi vaâo thò baån ruã àaánh töí töm. Thêëy Saáng ngêìn ngûâ töi hoãi: - Anh biïët chúi töí töm chûá? - Sao khöng biïët. - Àaánh chúi mêëy höåi. Saáng nghô möåt laát, "chêåc!" möåt tiïëng, röìi tûúi cûúâi àaáp: - Û thò àaánh, nhûng goáp nhoã thöi! Trong cuöåc, Saáng laâ ngûúâi hay noái nhêët, maâ uâ àûúåc vaán naâo to thò anh cûúâi vúä caã nhaâ. Möåt lêìn, anh ngöìi thûâ ngûúâi ra, àöi mùæt mú möång. Töi nhòn anh hoãi: - Anh nghô gò thïë? - Phiïìn quaá, töi àaánh húá möåt nûúác khöng thò chúâ àaä lêu. * * * TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 61 Chiïìu höm àoá, ùn cúm úã nhaâ ngûúâi baån töi, luác ra vïì, Saáng dùån nhoãtöi: - Töi àïí laåi phoâng xem tûúáng cho mêëy ngûúâi baån röìi, hoå muöën laâm gò thò laâm; hay cûá giûä caái nghïì xem tûúáng cuäng àûúåc. - Ö, thï Ì ë coân anh? - Töi, töi khöng cêìn àïën nghïì êëy nûäa, dïî thûúâng anh tûúãng töi laâm giaáo sû Huyânh Ba suöët àúâi û? Töi hiïån thuï nhaâ riïng, nhaâ töi úã Haâng Àêåu, söë 25 bis, saáng mai anh àïën chúi, töi muöën cho anh biïët möåt tin naây hay lùæm. Töi y heån, saáng höm sau, trûúác khi àïën nhaâ baáo, töi gheá qua thùm anh. Bûúác vaâo nhaâ thò ngûúâi àêìy túá noái anh coân nguã vaâ àûa cho töi möåt caái phong bò. Töi khöng àúâi naâo quïn sûå kinh ngaåc cuãa töi khi àoåc bûác thû trong àoá. Haâ nöåi, 4 giúâ saáng ngaây chuã nhêåt 18 Mars 1935 (Thò ra bûác thû anh viïët tûâ saáng höm qua, trûúác khi àïën löi töi dêåy) Anh Lï Vùn. Töi khöng laâ Huyânh Ba nûäa àêu, cuäng khöng laâ Lûúng Vùn Saáng nûäa, vò khi anh àoåc bûác thû naây thò töi nguã yïn röìi - nguã möåt giêc nga ë ân nùm, theo löëi vùn saáo ngûúâi ta vêîn ûa viïët. Chó khaác möåt àiïìu laâ nguã thò vêîn thúã, coá ngûúâi vûâa thúã vûâa ngaáy, nhûng töi thò khöng. Anh ngaåc nhiïn laâm quaái gò? Cêu pha troâ cuãa töi ñt ra cuäng coáyá võ hún nhûäng cêu nhaåt cuãa thêìy giaáo Lûúng vaâ möåt ñt nhaâ khöi haâi khaác. Vêåy thò, nhû töi àaä noái, töi ài nguã möåt giêëc ngaân nùm. Caái àoá cuäng chùèng khoá gò (cuäng chùèng khoá hún bao nhiïu cöng cuöåc nghïì nghiïåp töi laâm trong àúâi töi): chó cêìn nhaá gêëp mûúâi liïìu thuöëc nguã lïn laâ xong chuyïån. Taåi sao töi laåi laâm thïë? Thò cûá noái phùng ngay taåi sao töi laåi tûå tûã. Taåi rùçng laâ... töi muöën thïë chûá sao! Maâ töi muöën thïë laâ vò töi khöng coân têm trñ àêu thñch laâm viïåc nûäa. Àoá laâ möåt leä. Coân leä nûäa cuäng quan troång lùæm: laâ tûâ nay Kiïìu Trang nhêët àõnh khöng yïu töi. Ngûúâi thiïëu nûä kiïìu lïå kia àöíi tònh nhên cuäng nhû töi àöíi nghïì. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 62 Töi chó tiïëc rùçng taâi trñ töi yïu thñch àûúåc nhiïìu nghïì nhûng loâng töi chó yïu àûúåc möåt ngûúâi, àûúåc möåt lêìn thöi! Quaái thûåc! Töi yïu Kiïìu Trang thïë naâo töi àaä noái cho anh biïët àêëy. Trang tïå vúái töi nhûng töi khöng tïå àûúåc vúái Trang; töi àaä yïu Trang thò Trang phaãi laâ cuãa töi, nïëu khöng thò töi tûúãng sûå söëng khöng coân coá nghôa gò nûäa. Töi àaä phêën àêëu, àaä hoaåt àöång suöët möåt àúâi töi röìi, töi laâm bao nhiïu viïåc, theo bao nhiïu nghïì, laâ cöët àïí sung sûúáng hún lïn. Möîi phen thay àöíi tûác laâ möåt phen töi "laâm laåi cuöåc àúâi" cuãa töi. Lêìn naâo àöíi múái cuöåc àúâi cuãa töi cuäng hay cuäng àeåp thïm möåt àöi phêìn, vò töi àaä àõnh laâm viïåc gò, laâ viïåc êëy phaãi àûúåc. Thïë maâ coá möåt "àiïìu"... möåt "sûå" - khöng phaãi - möåt "caái" khöng thïí naâo "laâm laåi" theo yá muöën: êëy laâ loâng em Trang yïu quyá cuãa töi. Töi biïët thïë tûâ höm töi gùåp Trang úã nhaâ giaáo sû Huyânh Ba kia, chñnh em Trang thuá thûåc vúái Huyânh Ba nhû thïë. Töi toan lêëy leä nhiïåm maâu khoa lyá söë àïí lûâa loåc loâng Trang, nhûng tröng àöi mùæt cua Trang thò töi thê ã ëy roä veã laånh luâng khi töi àaã àöång túái Lûúng Vùn Saáng. Ngay trûúác khi thûåc haânh caái mûu tûúáng söë, töi àaä baão töi rùçng: "Haånh phuác cuãa ta úã Trang. Vêåy nïëu Trang khöng muöën trúã laåi vúái ta, thò thöi! Thïë laâ hïët haånh phuác. Vêåy ta khöng cêìn laâm gò nûäa cuäng àûúåc. Ta quyïn sinh ài cho khoãi buöìn lêu". Trang àïën cho töi coi tûúáng, luön thïí àïën giaán tiïëp haå caái lïånh baão töi ài nguã ài laâ xong nïëu töi khöng yïu ngûúâi khaác àûúåc. Maâ yïu ngûúâi khaác thò khöng thïí àûúåc, vò töi khöng thêëy loâng töi muöën thïë. Thïë coá buöìn cûúâi khöng? Àïm vûâa röìi, töi nùçm ngêm haát rêët lêu, röìi ön laåi nhûäng cöng viïåc cuãa töi, röìi ön laåi luác gùåp Trang, yïu Trang, giêån Trang; cuöåc àúâi aái ên cuãa töi sao maâ àùçm thùæm àïën thïë... Töi khöng muöën nguã àïm nay vò àïm mai töi seä nguã luön thïí, sûåc nhúá àïën anh laâ ngûúâi töi àaä ngoã chuát têm sûå, töi liïìn viïët mêëy haâng naây. Töi tröng ra cûãa söí, mùåt trúâi àaä dêìn loá àùçng àöng... Ngaây höm nay hùèn laâ tûúi àeåp, töi muöën vui cho troån cho àïën luác chïët, nïn töi àõnh viïët thû naây xong seä ài chúi... Coá leä töi seä laåi ruã anh ài cho coá baån. Chaâo anh lêìn sau cuâng, Lûúng Vùn Saáng TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 63 T.B.- Nïëu tiïån, anh seä thaãn nhiïn laâm nhû chûa àoåc thû naây, múã cûãa phoâng vaâo àaánh thûác töi (vò töi khöng khoáa cûãa), vaâ goåi khöng thêëy töi dêåy, seä baão cho ngûúâi ta biïët. Anh liïåu laâm cho ngûúâi ta tin rùçng töi chïët vò uöëng thuöëc nguã quaá àöå, chûá khöng phaãi vò quyïn sinh. Töi khöng muöën cho K.T. biïët rùçng Lûúng Vùn Saáng tûå tûãvò cö. Nhûng nïëu anh khöng gioãi àoáng kõch thò cûá baão laâ töi tûå tûã cuäng àûúåc, duy coá àiïìu töi khöng àûúåc haâi loâng". Ruát tûâ têåp truyïån ngùæn Bïn àûúâng thiïn löi, 1936. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 64 ÖNG PHAÁN NGHIÏÅN Öng ta laâ ngûúâi Nam Kyâ, nhûng tûâ khi vïì hûu trñ vêîn khöng rúâi boã caái nhaâ laá mua àûúåc úã trïn con àûúâng ài vïì huyïån Vuä Tiïn. Nhaâ naây àûáng trú troåi trïn möåt vûúân mña khöng ai tröng nom vaâ ngoaãnh mùåt ra möåt caái àêìm con chêåt nñch nhûäng beâo Nhêåt Baãn. Khöng thên thuöåc ai, cuäng khöng tûúãng gò àïën sûå vïì quï hûúng, öng ta söëng úã àoá thêìm kñn möåt mònh, ngaây hai bûäa àaä coá thùçng beá con úã hiïåu cao lêu Khaách phöë Àïå Nhõ àûa cúm nûúác àïën. Öng ta khöng ra ngoaâi mêëy khi: caã cöng viïåc chó quanh quêín bïn caái baân àeân. Maâ khi bûúác chên ra khoãi nhaâ laâ ngûúâi khùæp tónh Thaái Bònh xò xaâo, chó troã. Tïn öng ta laâ Àûúåc, Trêìn Vùn Àûúåc, nhûng hoå quen goåi laâ laäo phaán nghiïån hay laâ laäo phaán Saâi Goân. Töi úã xa, àïën chúi nhaâ möåt ngûúâi baån úã àêìu tónh Thaái àûúåc ñt lêu, àaä chuá yá àïën con ngûúâi kyâ khöi êëy, vò tñnh töi hay toâ moâ, vöën thñch nhûäng chuyïån laå, nhûäng nhên vêåt khaác thûúâng. Cho nïn möîi khi thêëy ngûúâi àaân öng gaây goâ, àöåi muä trùæng bûãn, mùåc aáo böng àuåp vaâ quêìn chaáo loâng kia lïåt sïåt àöi giaây cuä ài qua cûãa nhaâ baån töi, laâ töi chaåy ra nhòn cho àïën luác öng ta ài khuêët. Baån töi vêîn noái àuâa rùçng: "Anh hùèn coá duyïn vò vúái öng phaán nghiïån". Töi chùèng biïët sûå chuá yá àoá coá phaãi vò thanh khñ tûúng húåp gò chùng? Nhûng riïng töi thò töi khöng gheát ngûúâi àaân öng kia nhû phêìn nhiïìu ngûúâi tónh Thaái. Hoå àöìng loâng cho öng ta laâ möåt haång ngûúâi keo bêín, àöåc aác, coá tiïìn cuãa chön giêëu - laâ möåt con caáo giaâ bo bo giûä lêëy hang. Caái nhaâ laá vùæng veã kia khöng ai biïët trong coá nhûäng caái bñ mêåt gò, vò caã nhûäng baån àöìng sûå cuä cuãa öng ta cuäng khöng ai ûa bûúác chên túái àoá. Tñnh toâ moâ cuãa töi möîi lêìn tröng thêëy öng phaán Saâi Goân laåi bõ khiïu khñch. Töi tòm hïët caách laâm quen vúái öng ta. Hai ba lêìn töi vö cúá àoán àûúâng chaâo, nhûng öng ta chó gûúâm mùæt nhòn töi tûâ àêìu TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 65 àïën chên, röìi laåi bûúác ài, khöng noái qua nûãa tiïëng. Töi biïët öng ta khöng phaãi laâ ngûúâi dïî bùæt chuyïån, nhûng töi vêîn kiïn têm chúâ möåt dõp töët naâo àoá. Dõp töët êëy hiïån àïën möåt buöíi chiïìu àêìu thaáng mûúâi. Öng ta lïn phöë lônh hûu böíng vïì, tay cêín thêån cêìm möåt vaâi goái haâng múái mua sùæm. Luác sùæp reä sang àûúâng Vuä Tiïn thò möåt luä treã con àua nhau vûâa àuöíi theo öng ta vûâa chïë giïîu. Öng ta ngoùæt quay laåi thò möåt àûáa chaåy khöng kõp cuöëng chên ngaä xuöëng àûúâng, mùåt cùæt khöng coân höåt maáu. Ngûúâi lúán liïìn àöí ra sinh sûå. Hoå nhêët àõnh giûä öng ta laåi. Töi phaãi chaåy àïën phên giaãi maäi, hoå múái chõu buöng öng ta ra. Öng phaán nghiïån chó lùæc àêìu phaân naân, röìi khöng caãm ún töi lêëy möåt lúâi, öng ta chûåc quay goát. Nhûng töi àaä nùæm àûúåc cú höåi, ài theo öng ta möåt quaäng, noái mêëy cêu lïî pheáp vu vú, öng phaán laåi nhòn töi möåt caách ngúâ vûåc nhû moåi khi, ngêîm nghô möåt höìi lêu röìi cêët tiïëng nheâ nheå vaâ reâ reâ cuãa möåt ngûúâi Nam Kyâ nghiïån nùång maâ baão töi rùçng: "Töi laâ möåt ngûúâi úã biïåc tõch, möåt ngûúâi ai cuäng ganh gheát cúá chi thêìy coân chuá yá túái töi?" Thïë röìi öng ta raão bûúác tiïën lïn, toã yá khöng muöën töi àaáp laåi. Tuy vêåy, tûâ höm àoá trúã ài, öng ta khöng e súå tiïëng chaâo cuãa töi nhû trûúác vaâ nhòn töi bùçng àöi mùæt dõu daâng hún. Töi khöng boã möåt dõp naâo gùåp mùåt maâ khöng hoãi öng ta möåt vaâi cêu. Trûúác öng ta coân lùång thinh, sau móm cûúâi, röìi sau cuâng àûáng laåi hoãi: - "Thêìy maâng diïåc" úã Thaái Bònh? - Thûa cuå khöng. Töi àïën chúi àêy. - Túái chúi maâ úã lêu dûä vêåy, caâ? - Vêng, vò töi úã dûúäng bïånh nhên thïí. Möåt lêìn khaác, öng hoãi töi úã àêu vaâ laâm ùn gò. Töi thûa: - Thûa cuå, töi laâm nghïì viïët baáo úã Haâ Nöåi. Öng ta giûúng àöi mùæt tûúi cûúâi nhòn töi möåt luác röìi nhòn ài chöî khaác, veã lú àaäng nhû ngûúâi nghô chuyïån àêu àêu. Röìi öng chêåm raäi nûãa nhû baão töi, nûãa nhû noái möåt mònh: - Viïët baáo aâ? Vêåy thêìy hùèn biïët úã àúâi naây lùæm chuyïån "tûác cûúâi" lùæm haã? TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 66 Àöëi vúái ngûúâi laå luâng nhû thïë, àûúåc noái mêëy cêu chuyïån khöng àêu, cuäng coá thïí goåi laâ quen thên röìi. Töi xem ra öng phaán Saâi Goân cuäng toã ra yá mïën töi nhû möåt ngûúâi baån nhaä nhùån tûã tïë. Coá khi tröng thêëy töi, öng ta laåi chaâo hoãi trûúác, coá lêìn laåi nhêån lúâi vaâo chúi trong nhaâ ngûúâi baån töi. Thûåc laâ möåt sûå laå cho tónh Thaái Bònh. Nhûng vïì phêìn öng ta, thò xa vúái àiïìu töi mong, öng khöng hïì múâi töi vaâo chúi nhaâ öng bao giúâ hïët. Töi cho àoá laâ möåt sûå vö yá cua mö ã åt ngûúâi kyâ cöí ñt thiïåp àúâi, nïn möåt höm töi lêëy cúá àïën thùm öng ta àïí xem xeát nhûäng àiïìu töi muöën biïët. Luác töi gêìn bûúác chên àïën caái àêìm nhoã trûúác cûãa nhaâ öng phaán Saâi Goân, thò thêëy öng ta àûúng àöí baä cheâ úã chaái hiïn. Töi bùæc loa tay goåi: - Cuå phaán úi! Töi vaâo thùm cuå àêy! Öng ta ngûãng àêìu lïn tröng, nhêån àûúåc töi, khöng noái nùng gò, tûác khùæc ài vaâo trong nhaâ àoáng kñn cûãa laåi. Töi ngaåc nhiïn quaá, reão qua búâ àêìm àïën bïn caånh cûãa, goä goåi lêìn nûäa thò coá tiïëng öng phan thûa ra: á - Coá chuyïån chi thêìy àïí túái khi khaác, giúâ töi khöng thïí tiïëp thêy àù ì ång. Trong nhaâ töëi om, qua khe cûãa töi thêëy leo leát coá ngoån lûãa àeân. Hún nûãa thaáng sau töi múái laåi gùåp öng phaán nghiïån ra phöë. Höm êëy öng ta àûúng traã tiïìn cúm thaáng cho ngûúâi chuã hiïåu cao lêu phöë Àïå Nhõ, vaâ hoãi giaá mua mêëy soåt than têìu. Thêëy töi cuâng ài vúái möåt ngûúâi baån gaái múái úã Haâ Nöåi xuöëng chúi, öng ta khöng noái gò qua, cuäng khöng àaáp laåi caái gêåt àêìu cuãa töi, laâm nhû ngûúâi khöng quen biïët töi lêìn naâo caã. Töi àïí cö baån ài trûúác laåi gêìn hoãi nhoã öng ta: - Lêu nay cuå maånh gioãi chûá? - Khöng maånh gioãi lùæm. Thêìy ñt bûäa nay khöng úã Thaái Bònh sao maâ töi qua nhaâ hai lêìn khöng thêëy? - Thûa cuå, töi ài chúi Ninh Bònh. - Ài vúái cö kia, phaãi khöng. Ngûúâi chi maâ lõch sûå vêåy? - Möåt ngûúâi baån gaái úã Haâ Nöåi vïì chúi thùm töi. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 67 Öng ta yïn lùång möåt laát röìi baão töi: - Bao giúâ thêìy coá thúâi giúâ, vö chúi nhaâ töi chuát nheá! Töi coá chuyïån naây ngöå lùæm àa! Têët nhiïn laâ töi khöng tûâ chöëi. Ngay chiïìu höm êëy, sau khi tiïîn ngûúâi baån gaái sang Nam Àõnh trúã vïì, töi vöåi vaä àïën nhaâ öng phaán Saâi Goân. Trúâi phún phúát mûa buåi nhû göåi thïm caái u töëi xuöëng caãnh ngaây àöng. Caái nhaâ laá úã bïn àûúâng Vuä Tiïn caâng thïm coá veã hiu quaånh... Túái núi thêëy cûãa àoáng kñn. Töi àêåp cûãa goåi thò bïn trong coá tiïëng giêån dûä hoãi ra: - Ai. - Thûa cuå, töi. - Töi laâ ai? Goåi chi maâ dûä vêåy? - Kòa cuå phaán, töi àêy maâ! Ngûúâi quen cuå àêy maâ! Öng ta nhêån àûúåc tiïëng töi röìi maâ hònh nhû chûa khoãi caâu nhaâu. Töi nghe thêëy bïn trong lõch kõch nhû doån deåp baân àeân, mêëy tiïëng phò phoâ thúã maånh, röìi möåt luác, thêëy möåt con mùæt ngheá sau khe cûãa nhòn ra: - Cuå àang bêån, phaãi khöng? Töi àïën caãn trúã cuå hùèn? - Khöng hïì chi. Töi àang dúã huát. - Nïëu vêåy xin àïí lêìn khaác töi àïën thùm cuå vêåy? - Khöng, (öng ta vûâa noái vûâa múã cûãa) thêìy cûá dö chúi. Mùæt töi luác êëy chûa quen töëi, maâ trong nhaâ cûãa söí vêîn kñn bûng. aánh saáng nhaåt nheäo úã bïn ngoaâi, aánh saáng yïëu àuöëi úã ngoån àeân dêìu laåc vúái caái hoãa loâ than úã gêìn, chó cho töi thêëy lúâ múâ mêëy böå ghïëngûåa thêëp kï úã giûäa nhaâ, vúái sau àoá laâ möåt thûá tuã cheâ ngùæn vaâ cao, hai cûãa kñnh lêëp loaáng. Cêu thûá nhêët öng baão töi trong luác öng ài àoáng cûãa vaâo àaä khiïën töi lêëy laâm laå. "Ú nha à â töi, nhêët laâ luác töi huát, thêìy coá thêëy chi laå cuäng àûâng súå àa thêìy!" Töi ngöìi gheá xuöëng böå ghïë ngûåa, àûa mùæt nhòn chung quanh nhaâ: möåt caái giûúâng cêìu, dûúái chiïëc maân àaä lêu khöng giùåt, kï möåt TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 68 bïn. Gian bïn kia trú troåi möåt caái baân thúâ, trïn àïí àuã caác thûá: chai, lo, tûú å ång sûá nhoã, saách chûä nho, vaâ nhiïìu thûá vùåt vaänh. Sau baân, êín trong boáng múâ töëi, phaãng phêët hònh nhûäng chêåu saânh nhúán, nhûäng thaåp vaâ möåt hai caái chum con. Öng phaán ngöìi xöím lïn böå ngûåa, cho thïm than vaâo hoãa loâ va àù â t mö å åt siïu nûúác lïn trïn, múã chuåp àeân cùæt búát bêëc ài, thaáo têíu ra röìi vûâa naåo, vûâa thong thaã noái: - Höìi súám mai töi gùåp thêìy ài vúái möåt cö naâo, töi bùæt töåi nghiïåp giuâm cho thêìy quaá. - Thûa cuå sao vêåy? - Vò thêìy laâ ngûâi töi coá buång mïën lùæm. Töi noái thiïåt, ngûâi àúâi xêëu hïët, töi thêëy ñt ai tûã tïë, ñt thêëy ai khöng coá buång gheát àöë kyå, nhûng töi thêëy coá thêìy. Luác êëy töi ngaåc nhiïn hún laâ vui thñch búãi nhûäng tiïëng ngúåi khen àoá. Vò mïën töi, vò cho töi tûã tïë maâ öng ta thûúng haåi khi tröng thêëy töi ài vúái möåt ngûúâi baån rêët dõu daâng, thò thûåc laâ möåt àiïìu ngûúåc àúâi, töi khöng thïí naâo hiïíu àûúåc. Töi hoãi: - Thûa cuå, cuå coá quen biïët ngûúâi ài vúái töi khöng? Àêy, töi xin thuêåt laåi àuáng nhû lúâi öng ta àaáp: "Khöng, nhûng töi biïët ngûâi àoá laâ àúân baâ. Thïë laâ àuã. Àúân baâ khöng phaãi laâ ngûâi cho mònh tin àêu, thêìy. Hoå dõu daâng, êu yïëm, mún trúán mònh... Nhûng àïí coi: hoå laâ con meâo giêëu moáng, hún thïë, ho laå âmöåt giöëng nham hiïím maâ biïët suy nghô. Àúân baâ thiïåt àaáng súå lùæm àoá, thêìy!" Töi nghe nhûäng lúâi noái thûåc thaâ möåt caách àöåt ngöåt êëy maâ nhúá túái cêu chuyïån muâa xuên cuãa möåt nhaâ danh sô Phaáp. Trong àoá kïí chuyïån möåt öng àûáng tuöíi khuyïn can möåt chaâng thiïëu niïn àûâng sa ngaä vaâo voâng aái tònh. Töi àang tòm cêu traã lúâi thò öng phaán Saâi Goân àaä noái tiïëp: - Thiïåt vêåy, thêìy nïn tin úã töi - àúân baâ laâ giöëng àaáng ghï súå... Töi söëng möåt mònh úã àêy, boã cûãa boã nhaâ, boã quï quaán cuäng vò àúân baâ àoá. Töi àaä khöí, àaä cûåc nhuåc nhiïìu phen vò chuáng noá. Töi khöng muöën trúã laåi maâ thêëy nhûäng caãnh àaä tröng thêëy nöîi àau khöí cua töi. ã TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 69 Röìi öng ta cho töi biïët rùçng höìi niïn thiïëu, öng ta àaä yïu, maâ yïu möåt caách nöìng naân àùæm àuöëi. Khöng coá sûå khoá khùn naâo, khöng coáàiïìu nguy hiïím naâo öng ta khöng vûúåt qua àïí àûúåc gêìn guåi ngûúâi yïu: maâ khi àaä chiïëm àûúåc loâng ai röìi thò khöng coá sûå vêët vaã naâo öng ta khöng chõu mang àïí ngûúâi yïu àûúåc sung sûúáng, "sung sûúáng nhû baâ hoaâng hêåu". Thïë maâ ngûúâi öng yïu laåi ài yïu ngûúâi khaác. Loâng ngûúâi yïëu àuöëi: öng röång loâng tha thûá cho, nhûng ngûúâi thiïëu phuå êëy khöng hïì ùn nùn, tòm nhiïìu caách lûâa döëi, lûúâng gaåt öng, öng tha thûá cho bao nhiïu lêìn laâ bêëy nhiïu lêìn öng àau khöí. - Thïë röìi töi sinh ra cùm tûác, thuâ gheát ngûúâi töi thûúng: khöng nhûäng thïë, töi coân gheát lêy, thuâ lêy caã giöëng hoå nûäa. Töi tröng thêëy ngûâi àúân baâ laâ töi thêëy möåt vêåt àöåc aác giêëu lûúäi gûúm úã hai con mùæt, giêëu bêîy caåm úã trong loâng. Thêìy öi! Cho nïn töi thêëy thêy ài vú ì i ho á - thê å ìy laâ möåt ngûâi tûã tïë hún ai hïët thêíy, laâ ngûâi maâ töi coi nhû hònh aãnh cuãa töi ngaây trûúác - nïn töi buöìn giuâm. Thêìy nghe töi, thêìy phaãi coi chûâng, nhûäng tay ngaâ ngoåc cuãa hoå boáp traái tim mònh khöng biïët chuân, àa! Mònh coá àau khöí, mònh coá thêët tònh maâ chïët hoå cuäng tröëi kïå. Luác êëy öng ta àaä àaánh saái xong, àang ngaã mònh nûúáng àiïëu thuöëc múái. Töi thêëy caái phuát yïn lùång luác àoá khoá chõu lùæm, àang muön no ë i mö á åt cêu gò nhûng chûa tòm àûúåc, thò öng phaán laåi noái luön: - Àúâi töi bêy giúâ khöng coân mong gò nûäa röìi... caái sanh thuá àöåc nhûát cuãa töi bêy giúâ chó coá thuöëc phiïån, chó coá aã phuâ dung, laâ möåt võ tiïn aác nghiïåt nhûng trung thaânh: mònh khöng ruöìng boã thò thöi, chúá chùèng àúâi naâo cöí ruöìng boã mònh. Cêu vñ cuãa töi nghe ngöå quaá haã! Caái aái tònh cuãa töi chó laâ huát aá phiïån - coá vêåy àoá thöi. Coân àúân baâ! Trúâi úi! Àúân baâ laâ möåt vêåt chi vêåy?... Möåt bûäa töëi qua Nam Àõnh, töi tröng thêëy möåt bûác tranh veä treo úã cûãa möåt nhaâ haát boáng; töi thêëy, töi khöng bao giúâ quïn. Tranh àoá veä möåt con àúân baâ luác àïm töëi ngöìi àïí tay lïn àêìu möåt anh àúân öng... maâ caái boáng àen cuãa hai àûáa chiïëu lïn tûúâng laåi laâ boáng con höí caái dòu àêìu möåt ngûúâi xuöëng dûúái möåt chûn trûúác cuãa noá. Töi thêëy caái nguå yá àuáng quaá, cûúâi êìm lïn. Tûâ àoá töi àûúåc möåt hònh aãnh àïí vñ giöëng àúân baâ, haåp vúi yá átöi... röìi töi laåi kiïëm àùång möåt hònh aãnh hay hún, àuáng hún êëy laâgiöëng rùæn! TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 70 Àiïëu thuöëc vûâa chñn, laâm tùæt mêët mêëy tiïëng cûúâi gùçn. Öng nêng xe phiïån múâi töi: - Thêìy huát àiïëu thuöëc cho khoãe. - Xin vö pheáp cuå. Öng khöng naâi, thoát maá vaâo keáo möåt húi, röìi lûâ àûâ mùæt maâ thú.ã Luác êëy töi nhû àang giao tiïëp vúái möåt nhên vêåt kyâ quùåc trong möåt caãnh tûúång huyïìn aão... Töi nghô àïën nhûäng lúâi khe khùæt quaá àaáng cuãa ngûúâi àaân öng kia maâ thêëy ghï rúån caã ngûúâi. Nhûäng lúi no â ái cùm húân êëy coá möåt maänh lûåc rêët quaái laå... Töi têët nhiïn khöng biïíu àöìng tònh, nhûng töi cuäng khöng tòm àûúåc nheä gò àïí baâi bac. á Öng ta tiïm luön mêëy àiïëu nûäa huát, àïí mùåc töi suy nghô vêín vú. Töi lú àaäng nhòn ngoån àeân lûãa nhoån àêm thùèng lïn, nhòn nhûäng tiïm moác vaâ caác àöì duâng trïn baân àeân, nhòn khoái trùæng tûâ tûâ lan ra trong bêìu khöng khñ thúm nöìng vaâ êëm aáp, röìi laåi nhòn böå mùåt gêìy guöåc xanh xaám mú maâng trong laân khoái böå mùåt in àêìy nhûäng veã chua chaát móa mai... Böîng nhiïn töi taái ngûúâi ài, hai haâm rùng cùæn chùåt lêëy nhau àïí giûä möåt tiïëng kïu, vò töi vûâa thêëy möåt vêåt ghï gúám: möåt con rùæn cap nong lú å án, mònh lêëp laánh nhû chiïëc khùn quaâng bùçng luåa boáng, àang yïn lùång nùçm vùæt qua cöí öng. Con rùæn hònh nhû khöng àïí yá gò àïën töi... chó ngoác àêìu lïn gêìn mùåt öng ta maâ chúân vúân nhûäng laân khoái thuöëc phiïån chûa tan hïët. Öng phaán nghiïån thò lim dim mùæt nùçm àoá, neát mùåt thaãn nhiïn laå thûúâng. Töi baám lêëy meáp ghïë ngûåa cho khoãi run, muöën chaåy nhûng chên rñu laåi... Quay ra cûãa thò cûãa àoáng kñn. Töi hïët sûác tônh trñ se seä goåi: - Cuå phaán! Ngoaãnh laåi, con rùæn khöng coân àoá nûäa, biïën ài nhû hònh aãnh möåt giêëc mú. Tröëng ngûåc töi àêåp thònh thònh, töi lêím bêím möåt cêu hoãi maâ khöng biïët öng phaán coá nghe thêëy khöng, chó thêëy öng ta múã mùæt ngöìi thùèng dêåy cûúâi mêëy tiïëng nghe rúån toác gaáy, röìi baão töi: - Töi àaä biïíu thêìy àûâng súå tûâ luác múái bûúác vö àêy kia maâ... - Nhûng vûâa röìi töi tröng thêëy möåt con rùæn noá quêën cöí cuå! TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 71 - Phaãi, con rùæn cuãa töi àoá... Con rùæn cuãa töi nuöi. - Noá àêu röìi? - Àêy neâ! (öng ta vûâa noái vûâa troã cho töi thêëy möåt cuöån troân nguä sùæc úã trong boáng caái göëi xïëp) Vûâa röìi nghe thêìy goåi, noái chui nùçm xuöëng àoá... Thêìy tröng ngöå lùæm phaãi khöng? - Nhûng, trúâi úi! Sao cuå laåi nuöi caái quaái vêåt êëy thïë? - Noá laâ rùæn chûá khöng phaãi laâ quaái vêåt. Vò thêìy coi: noá coá núä haåi töi bao giúâ àêu? Noá quêën quyát bïn mònh töi àaä coá trïn ba, böën nùm nay röìi... Caái quaái vêåt maâ ngûúâi ta khöng ngúâ, maâ ngûúâi ta tin yïu, êëy laâ àúân baâ, êëy laâ giöëng töi gheát vaâ töi súå nhûát àoá. Töi khöng thêëy lúâi naâo àöåc àõa hún thïë nûäa, nïn vêîn khöng biïët traã lúâi ra sao. Öng phaán hònh nhû khöng theâm àïí yá àïën töi, chó vûâa cûúâi noái tiïëp: - Phaãi. Töi gheát tuåi àúân baâ lùæm, nïn múái nêíy ra caái yá kiïën nuöi rùæn laâm bêìu baån, trong luác söëng möåt mònh naây. Töi laâm thïë àùång an uãi loâng töi, àùång ngaåo àúâi chúi, àùång cho chuáng biïët rùçng töi úã vúái rùæn coân sung sûúáng hún úã vúái chuáng. Töi mua àùång con rùæn tûâ böën nùm vïì trûúác trong höìi töi qua Nam Àõnh coá viïåc - maâ chñnh laâ höìi töi naãy ra yá kiïën so saánh rùæn àöåc vúái àaân baâ... Töi àem noá vïì röìi ngaây ngaây àùåt caái löìng àûång noá úã bïn baân huát, noái chuyïån vúái noá, than thúã vúái noá, nhû tònh tûå vúái ngûúâi thûúng. Töi huát àiïëu naâo laåi haâ khoái vaâo löìng àùång cho noá nuöt ài. Cû ë á vêåy trong hún möåt thaáng trúâi, lêìn lêìn con rùæn thaânh quen khoái thuöëc, thaânh "nghiïìn". Töi múái thaã ra cho noá ài, nhûng chó ñt lêu noá laåi trúã laåi quanh quêín bïn baân huát. Röìi cûá vêåy cho túái giúâ, con rùæn khöng bao giúâ muöën rúâi boã töi ra. Túái bûäa huát laâ noá laåi boâ gêìn töi... Möîi ngaây töi möåt cûng noá hún lïn vaâ àïí cho àûúåc tûå do "mún trúán" töi nhû thêìy vûâa thêëy àoá. - Bûäa trûúác thêìy túái chúi thò töi vûâa múái bùæt àêìu nùçm huát. Maâ luác con rùæn cuãa töi chûa àuã nghiïìn thò khöng àûúåc hiïìn laânh vúái ngûúâi ngoaâi... Töi súå thêìy àöåt nhiïn tröng thêëy noá, lúä coá vö yá àöång túi no á áchùng, nïn múái khöng tiïëp thêìy àùång. Bêy giúâ thò töi bùæt sao, noáphaãi theo vêåy: noá laânh hún con chiïn. Vûâa noái, öng ta vûâa vuöët lïn nhûäng khuác cuöån troân cuãa con rùæn möåt caách nheå nhaâng, yïu dêëu nhû ngûúâi vuöët ve möåt con maän, TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 72 miïång seä huyát mêëy tiïëng coâi. Con rùæn liïìn ngoác àêìu lïn, vûún mònh boâ quêën lêëy caánh tay öng ta. Öng ta ruä möåt caái, noá laåi nùçm cuöån troân dûúái chiïëu. Öng phaán quay laåi baão töi: - Àaä trïn ba, böën nùm trúâi röìi, töi vêîn söëng vúái noá nhû söëng vúái möåt "ngûâi bêìu baån" trung thaânh, nïn àúâi töi cuäng khöng quaånh hiu lùæm. Maâ möîi khi tuãi phêån hay cùm tûác vò nghô túái chuyïån xûa, töi laåi goåi noá ra bïn baân àeân maâ than thúã vúái noá... Nhûäng luác àoá töi thêy sung sûú ë áng trong têm lùæm, vò nghô rùçng con rùæn cuãa töi coân tûã tïë hún àúân baâ lêån. Luác töi caáo tûâ öng phaán nghiïån ài ra, thò bïn ngoaâi trúâi sêím töëi, mûa lêëm têëm göåi möåt caách dõu daâng vaâo àöi maá noáng bûâng cuãa töi... Töi thêëy loâng nheå nhaâng, trñ vêîn tónh taáo suy nghô àûúåc nhû thûúâng - vò töi thuá thûåc, cêu chuyïån cuãa öng phaán kyâ quaái vûâa röìi laâm cho töi tûúãng àïën loaån oác mêët. Töi tòm caách hiïíu lêëy àöi chuát têm traång cuãa ngûúâi àaân öng êëy, nhûng cuäng khöng thïí naâo hiïíu àûúåc: phaãi laâ ngûúâi khöí lùæm - khöí quaá- phaãi traãi qua nhiïìu àiïìu àùæng cay chua xoát vò àaân baâ lùæm múái coá nhûäng tû tûúãng "quaá khñch" nhû thïë àûúåc. Böën nùm höm sau, töi laåi vaâo chúi nhaâ öng phaán Saâi Goân. Öng ta hoãi töi: - Böå thêìy cho töi laâ ngûâi kyâ cuåc lùæm haã? Maâ kyâ cuåc thiïåt, chúá chi? Nhûng coá àiïìu töi khöng haåi túái ai. Ngûâi ta gheát töi, töi gheát laåi. Thïë laâ cöng bònh. Miïîn khöng ai quêëy rêìy töi laâ töët. Töi tröng thêëy con rùæn vùæt qua cöí öng ta cuäng àaä quen mùæt vaâ mêëy lêìn sau töi àïën àaä daám theo lúâi öng ta vuöët lïn mònh noá maâ khöng viïåc gò. Öng phaán cûúâi khöng thêåt vaâ khaân khaân baão töi: - Thêìy viïët baáo àaä thêëy coá ngûúâi úã vúái rùæn bao giúâ chûa?... ... Cuöëi nùm êëy, töi tûâ giaä Thaái Bònh, coá àïën chaâo öng phaán Saâi Goân thò thêëy öng ta vûâa vuöët ve con rùæn caåp nong vûâa phaân naân rùçng ñt bûäa nay öng huát thuöëc laâ huát cho con rùæn chûá khöng thêëy thuánûäa. Höìi àoá, öng ta bùæt àêìu bõ yïëu. Töi nghô buång: ngûúâi nghiïån chï thuöëc hùèn khöng phaãi laâ möåt triïåu chûáng hay. Àêìu thaáng giïng nùm sau, giûäa höm töi laåi àïën Thaái Bònh chúi thò àûúåc tin öng phaán Saâi Goân vûâa múái chïët luác saáng. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 73 Ngûúâi baån cuãa töi baão töi: - Öng phaán nghiïån vêîn öëm tûâ höìi trong nùm. Bïånh xem chûâng caâng ngaây caâng nùång thïm, trûúác coân ùn uöëng qua loa, nhûng sau boã cúm hùèn. Mêëy höm nay, bûäa naâo thùçng beá hiïåu cao lêu àem cúm nûúác àïën cho öng ta, cuäng thêëy àoáng cûãa kñn; öng phan nù á çm dñ trong nhaâ, ngûâng tiïëng rïn àïí gùæt àuöíi noá xaách cúm vïì. Nhûng tûâ höm qua thò cöë nghe ngoáng cuäng khöng thêëy gò nûäa. Saáng höm nay ngûúâi ta túái àêåp cûãa thònh thònh cuäng khöng thêëy àöång àêåy. Töi böîng coá möåt thûá caãm giaác kyâ dõ: töi nghô ngay àïën con rùn ca æ åp nong. Tûác khùæc töi cuâng ngûúâi baån ài trònh caãnh saát röìi phaá cûãa vao xem, thò qua â ã nhiïn öng phaán nùçm chïët coáng bïn caái baân àeân tùæt, maâ con rùæn thò quêën chùåt lêëy cöí öng, àêìu noá àang cöë ruác vaâo muäi öng ta, nhû muöën tòm caái húi thuöëc phiïån trong êëy. Chuáng töi hïët sûác cêín thêån tòm caách bùæt noá, nhûng cêín thêån vö ñch, vò con rùæn àoái thuöëc, khöng nhanh nheån àûúåc nûäa. Nïn chuáng töi bùæt àûúåc noá rêët dïî daâng. Ruát tûâ têåp truyïån ngùæn Bïn àûúâng thiïn löi, 1936. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 74 VÒ TÒNH Anh Trêìn Vùn quaã khöng phaãi laâ ngûúâi àeåp trai. Àöåc giaã haäy tûúãng möåt ngûúâi traåc hai mûúi nhùm, nûúác da àen, muäi to, nhö àai ra ngoa å âi, caái traán cuäng nhö tröng nhû caái bûúáu, àöi löng maây rêët rêåm, laâm cho cùåp mùæt cêån thõ cuãa anh ta coá möåt veã dûä túån àïën kyâ khöi. Anh ta ùn mùåc quêìn aáo têy nhûng ngûúâi luân maâ caã ngang, daáng ài laáu taáu tröng rêët ngöå nghônh. Caã ngûúâi anh ta caái gò tröng cuäng buöìn cûúâi. Töi yïu baån töi àïën àêu cuäng phaãi nhêån rùçng baån töi tröng xêëu quaá! Vùn cuäng tûå biïët thïë. Coá khi anh laåi tûå chïë giïîu mònh àïí laâm cho baån hûäu vui cûúâi. Nhûng anh ta laâ möåt ngûúâi tñnh nïët thêåt thaâ, dïî tin ngûúâi vaâ coá möåt têëm loâng tûã tïë hún ai hïët thêíy. Töi laåi phaãi noái cho àöåc giaã hay rùçng con ngûúâi giaãn dõ thûåc thaâ kia laåi laâ ngûúâi àa tònh nûäa. Chùèng biïët àoá coá phaãi laâ àiïìu "mai móa cuãa söë mïånh" khöng? Chó biïët baån töi biïët yïu, maâ yïu say, yïu àùæm, yïu thiïët, yïu tha; tònh yïu trong huyïët maåch ngûúâi con trai naây söi nöíi nhû soáng bïí. Nhûng trong bao nhiïu thiïëu nûä maâ anh ca tuång nhan sùæc, anh ta khöng àûúåc lêëy möåt cö naâo àïí yá àïën mònh. Cai ào á á cuäng khöng lêëy gò laâm laå. ÊËy vêåy maâ anh Vùn cuäng coá möåt chuyïån tònh, hay möåt chuyïån maâ anh sùén loâng goåi laâ chuyïån tònh thò àuáng hún. Cêu chuyïån thûåc chùèng hay gò cho anh ta, nhûng baån töi khöng muöën quïn, maâ möîi khi nhùæc túái, laåi ra yá caãm àöång nhû ngûúâi êu yïëm vuöët ve möåt àiïìu kyá vaäng ïm aái. Àêìu àuöi cêu chuyïån nhû thïë naây: Thaáng chaåp nùm êëy, anh Vùn lïn Yïn Baái, thùm möåt ngûúâi baâ con. Luác trúã vïì anh gùåp möåt ngûúâi thiïëu nûä, ùn mùåc giaãn dõ, TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 75 ngûúâi rêët àeåp, vaâ rêët coá duyïn, cuâng ài vúái anh ta möåt chuyïën xe hoa. ã Ngûúâi êëy ngöìi ngay ghïë trûúác mùåt Vùn, khiïën cho anh chaâng múã möåt quyïín saách ra nhûng khöng àoåc àûúåc cêu naâo hïët. Vùn laâ ngûúâi nhaä nhùån lïî pheáp, nïn khöng daám nhòn lêu, súå ngûúâi thiïëu nûängûúång. Anh ta thónh thoaãng múái seä kñn àaáo tröng lïn, àïí cho mùæt àûúåc hûúãng caái nhan sùæc kia trong giêy laát thöi. Caái loâng yïu möå cuãa baån töi thò thûåc nöìng naân, song chó daám biïíu löå ra àïën thïë laâ hïët. Vaã anh ta biïët rùçng mong hún cuäng chùèng àûúåc naâo. Ngûúâi thiïëu nûä thò trùæng treão thïë kia, yïu kiïìu thïë kia, trïn khuön mùåt thanh tuá êëy khöng chöî naâo àaáng chï, coân mònh thò... öi chao! Baån töi cheáp miïång thúã daâi möåt caách rêët chua chaát. Röìi anh ta nghô buång: "Giaá mònh àûúåc laâ ngûúâi quen vúái con ngûúâi nhan sùæc nhû thïëcuäng àuã lùæm röìi". Anh ta beân cöë tònh àúåi dõp laâm quen. Thò may sao caái dõp êëy hiïån ngay àïën sau khi ngûúâi thiïëu nûä ra cûãa toa àïí nhöí quïët trêìu. Xe hoãa vïì ngaây gêìn Tïët, nïn rêët àöng; luác cö kia úã cûãa toa trúã vaâo thò àaä bõ hai baác nhaâ quï chiïëm mêët chöî. Ngûúâi thiïëu nûä thêëy hoå ra chiïìu khöng nïí gò ai hïët nïn khöng noái gò, chó cau maây võn tay lïn meáp cûãa söí gêìn àêëy àûáng nhòn ra caãnh tûúång bïn ngoaâi. Vùn ngöìi bïn naây tûác höå cö kia, liïìn mùæng cho mêëy baác àaân öng vö lïî mêëy cêu ra phïët lùæm. Àoaån anh ta àûáng dêåy, àïën bïn ngûúâi thiïëu nûä, luáng tuáng möåt chuát röìi múâi cö ngöìi xuöëng chöî mònh. Ngûúâi thiïëu nû khöng tû ä â chöëi. Cö ta veán aáo ngöìi xuöëng, laåi caám ún anh Vùn bùçng möåt nuå cûúâi. Thïë laâ àuã cho baån töi bay ngay lïn têån chñn têìng mêy. Anh Vùn àûáng bïn ngûúâi thiïëu nûä, khöng giêëu àûúåc sûå vui mûâng. Anh ta lêëy daáng böå rêët tònh tûá, laâm nhû mònh chùèng luân möåt tyá naâo hïët, vaâ quïn bùéng ài rùçng mònh hiïån laâm chuã nhên möåt caái "muäi sû tûã", àöi mùæt cêån thõ vúái caái traán göì. Nhûng dêîu cho baån töi coá nhúáàïën caái xêëu àaáng giêån cuãa mònh cuäng khöng hïì gò mêëy,- anh ta cuäng vêîn sung sûúáng àûúåc, búãi vò ngûúâi thiïëu nûä hònh nhû khöng troång bïì ngoaâi lùæm, vaâ hònh nhû chó caãm riïng vò têëm loâng quyá baáu cuãa anh Vùn töi. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 76 Coi löëi ùn mùåc nhaä nhùån cuãa cö ta, Vùn àoaán laâ ngûúâi nïìn nïëp úã tónh nhoã. Thïë thò cö àaä khöng coá caái thoái àoãng àaãnh khinh ngûúâi nhû boån tiïíu thû Haâ Nöåi, hoå chó ûa chuöång nhûäng cöng tûã töët maäbïì ngoaâi. Anh ta laåi thêëy cö kia ài coá möåt mònh nïn múái lêëy thûá gioång bao dung vaâ rêët nhaä nhùån maâ hoãi: - Thûa cö, cö ài àêu? - Thûa öng, em xuöëng Haâ Nöåi. - Thûa cö, cö xuöëng chúi hay coá viïåc? - Thûa öng, em xuöëng hoãi núå möåt ngûúâi chõu tiïìn haâng. Röìi cö ta hoãi laåi Vùn: - Öng cuäng vïì Haâ Nöåi û? - Thûa cö vêng. Thïë röìi cêu chuyïån cuãa hai ngûúâi cûá thên thiïët hún, àùçm thùæm hún lïn, maâ con mùæt àùæm àuöëi cuãa ngûúâi thiïëu nûä thïm loáng laánh, thïm tònh tûá... Anh Vùn thò chûa thêëy bao giúâ mònh coá duyïn àïën thïë. Anh ta cûúâi bùçng miïång cûúâi xinh àeåp nhêët, hùæng gioång luön àïí àúä caãm àöång, vaâ cûá chúáp hoaâi àöi mùæt cêån thõ àïí cho mònh biïët chùæc rùçng àêy laâ sûå thûåc, chûá khöng phaãi trong giêëc mú. Ngûúâi baån töët cuãa töi thûåc khöng ngúâ rùçng laåi àûúåc hûúãng nhûäng giêy phuát ïm àïìm quaá àaáng êëy. Maâ caái haånh phuác möîi luác möåt tùng lïn! Möåt lêìn têìu àöî, hanh kha â ch lïn ñt, xuö á ëng nhiïìu. Ngûúâi thiïëu nûä laåi ngöìi nhñch ra möåt bïn, àïí cho Vùn ta àûúåc ngöìi caånh. Laåi möåt lêìn khaác, ngûúâi thiïëu nûäàaánh rúi chiïëc khùn tay luåa, anh Vùn nhùåt lïn höå, luác traã, àûúåc chaåm àïën baân tay ngaâ ngoåc cuãa myä nhên. Röìi laåi àûúåc myä nhên múâi ùn trêìu. Vùn rùng trùæng, diïån têy, nhûng cuäng nhêån lêëy möåt caách rêët lõch sûå. Anh ta cûá hïët loâng caãm taå sûå tònh cúâ àaä laâm cho anh gùåp àûúåc ngûúâi thiïëu nûä, vaâ trong trñ àaä thêëy trûúác nhûäng chuyïån tònh duyïn ïm aái sau naây. Coá möåt ngûúâi nhan sùæc àïí maâ yïu, àïí maâ nhúá thûúng, àïí maâ mong àúåi àïën caái ngaây töët àeåp kia laâ ngaây àûúåc saánh vai ngûúâi ngoåc! öì, coân gò sung sûúáng cho àúâi ngûúâi hún! Anh Vùn thûúâng ngoã riïng vúái töi rùçng: "Töi xêëu thïë naây, chó mong lêëy àûúåc TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 77 möåt ngûúâi coá duyïn thöi, thïë cuäng àuã maän nguyïån". Thïë maâ ngûúâi thiïëu nûä kia àaä coá duyïn laåi àeåp, laåi sùæc saão, laåi lïî pheáp, laåi con nhaâ nïìn nïëp, àuã moåi àiïìu hay! Maâ laåi coân toã ra loâng quyïën luyïën anh Vùn nûäa kia! Cho nïn möåt lúâi noái cuãa cö ta, möåt cûã chó cuãa cö ta, cuâng nhûäng yá tûá úã àêìu maây cuöëi mùæt cö ta, àaä khiïën cho traái tim baån töi nhiïìu lêìn àêåp maånh lïn dûä döåi. Ngöìi bïn möåt ngûúâi àeåp nhû thïë thò àûúâng daâi àïën àêu cuäng laâ ngùæn. Chaã mêëy chöëc, xe lûãa àaä túái Gia Lêm. Röìi qua cêìu. Röìi qua ga Àêìu Cêìu. Moåi ngûúâi àïìu thu xïëp àïí xuöëng. Ngûúâi thiïëu nûä buöåc laåi khùn vuöng ra àùçng sau gaáy röìi àïën àûáng bïn möåt caái va ly laâ haânh lyácuãa cö ta. Anh Vùn laåi bïn hoãi: - Cö coá ai ra àoán têìu khöng? - Thûa öng, khöng aå! Vùn mûâng thêìm seä àûúåc dõp xaách höå va ly. Anh ta laåi noái: - Tûâ Haâng Da túái Cûãa Nam cuäng gêìn, vêåy trûúác khi ngûúåc Yïn Baái, cö gheá qua vaâo chúi nhaâ töi. - Xin vêng. Ngûúâi thiïëu nûä luác êëy àûa àêìu ra ngoaâi cûãa söí tröng vïì phña ga. Têìu dêìn dêìn chaåy chêåm laåi. Vùn àang tòm cêu gò noái nûäa böîng nhiïn cö ta quay laåi, taái mùåt ài. Vùn ên cêìn hoãi thò cö ta gûúång cûúâi àaáp: - Em ài têìu khöng quen, nïn vûâa àûáng dêåy àaä choáng mùåt. - Thïë maâ töi tûúãng cö phaãi caãm... Nhûng cö ngöìi xuöëng, khöng mïåt thïm. Ngûúâi thiïëu nûä ngöìi xuöëng, móm cûúâi nhòn Vùn bùçng àöi mùæt mïåt nhoåc, dõu daâng vaâ... êu yïëm. Vùn sûúáng quaá, àoã caã maá, àoã caãmuäi, lêìn hïët tuái ba àúâ xuy àïën tuái aáo trong àõnh tòm möåt vêåt maâ khöng thêëy, röìi phaân naân: - Buöìn quaá! Töi boã quïn loå dêìu úã nhaâ öng baån röìi. Khöng thò cö lêëy möåt chuát xoa cuäng àúä. TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 78 - Nhûng khöng hïì gò caã! Em cuäng chó choaáng vaáng möåt chuát thöi. - Tuy thïë cö cuäng nïn ngöìi yïn àêëy àïí töi mang haânh lyá xuöëng trûúác àûa cho mêëy ngûúâi nhaâ àûáng àúåi úã ga röìi töi lïn àoán cö sau. Ngûúâi thiïëu nûä toã yá mûâng rúä vaâ caám ún Vùn, nhûng cuäng noi:á - Nhû thïë phiïìn öng quaá. - Khöng. Naâo, cö coá nhûäng gò? - Em chó coá caái va ly àoá thöi. Nhûng phiïìn öng quaá! - Khöng coá gò maâ phiïìn. Töi ài khöng cuäng thïë. Luác êëy têìu vûâa àöî. Caái va ly nùång lùæm maâ Vùn ta laâm ra böå rêët khoãe, coi nhû rêët nheå, röìi hùng haái xaách bûúác xuöëng sên ga. Bêëy giúâ thò anh ta cao lúán lûåc lûúäng lùæm. Ngûúâi thiïëu nûä àûáng tröng theo Vùn, tay boáp thaái dûúng. Anh ta thêëy moãi caánh tay maâ chûa daám nghó vöåi. Ài àïën gêìn löëi ra haång ba, anh ta múái daám àùåt va ly xuöëng. Àúåi möåt luác maâ àaám ngûúâi chen chuác trûúác mùåt vêîn khöng chõu tiïën lïn, Vùn noáng ruöåt hoãi möåt ngûúâi ài caånh mònh: - Sao laåi àûáng caã laåi thïë naây? Ngûúâi êëy traã lúâi: - Hoå khaám haânh lyá. Vùn quay laåi nhòn thò ngûúâi thiïëu nûä chùæc àaä ngöìi xuöëng, tröng qua cûãa söí xe hoãa khöng thêëy nûäa... Vùn súå cö ta àúåi lêu quaá liïìn cöësûác laách lïn trûúác thò bõ mêëy ngûúâi àöåi àoan caãn laåi, bùæt àûa va ly cho hoå xem. Möåt ngûúâi lñnh àoan baão Vùn: - Chuáng töi vûâa nghe tin baáo coá ngûúâi àem thuöëc phiïån lêåu àïën Haâ Nöåi nïn phaãi khaám haânh khaách. Vùn móm cûúâi, àaáp: - AÂ, tûúãng gò! TRUYÏN NGÙ Å N THÏ Æ LÛË Ä 79 Vûâa noái dûát lúâi thò caái va ly ngûúâi thiïëu nûä gûãi, múã tung ra, trong thêëy àêìy nhûäng höåp bùçng àöìng, gùæn kñn vaâ to bùçng quyïín saách dêìy cöåp. Möåt ngûúâi àöåi àoan cûúâi gùçn, noái tiïëng Phaáp: - Lêìn naây thò anh khöng thoaát àûúåc tay töi! Vùn chûa hiïíu ra sao thò àaä bõ ngûúâi ta àiïåu vïì súã Thûúng chñnh. Tuy rùçng baån töi hïët sûác phên trêìn rùçng mònh laâ con nhaâ lûúng thiïån, khöng bao giúâ laâm àiïìu traái pheáp, nhûng khöng ai tin. Caái va ly thuöëc phiïån lêåu àoá laâ caái cúá buöåc töåi rêët huâng höìn. Anh ta khai rùçng anh ta quaá tin ngûúâi, rùçng ngûúâi ta lúåi duång mònh; song nhêët àõnh khöng chõu noái rùçng àoá laâ möåt ngûúâi con gaái. Nhúâ nhiïìu ngûúâi coá thïë lûåc che chúã nïn Vùn múái àûúåc taåi ngoaåi hêåu cûáu, sau khi bõ giam àïën gêìn nûãa thaáng - tûâ hùm ba thaáng chaåp túái möìng mûúâi thaáng giïng. Àïën luác ra toâa, anh ta maånh thêìy caäi, nïn chó phaãi phaåt coá hai thaáng tuâ aán treo vúái böìi thûúâng cho súã Thûúng chñnh ba nghòn baåc. Luác kïí chuyïån naây cho töi nghe xong, baån töi thaãn nhiïn kïët luên: å "Tuy vêåy, töi cuäng àûúåc ngöìi noái chuyïån vúái ngûúâi nhan sùæc êëy... hún hai tiïëng àöìng höì". Ruát tûâ têåp truyïån ngùæn Bïn àûúâng thiïn löi, 1936. """