🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Tìm Hiểu Pháp Luật Về Hôn Nhân Và Gia Đình Ebooks Nhóm Zalo Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n Chñ tÞch Héi ®ång TS. NguyÔn ThÕ Kû Phã Chñ tÞch Héi ®ång TS. NguyÔn Duy Hïng Thμnh viªn TS. NguyÔn An Tiªm TS. KhuÊt Duy Kim H¶i NguyÔn Vò Thanh H¶o 2 chó dÉn cña nhμ xuÊt b¶n Gia ®×nh lμ tÕ bμo cña x· héi, lμ c¸i n«i nu«i d−ìng con ng−êi, lμ m«i tr−êng quan träng h×nh thμnh vμ gi¸o dôc nh©n c¸ch, gãp phÇn vμo sù nghiÖp x©y dùng vμ b¶o vÖ Tæ quèc. Gia ®×nh tèt th× x· héi míi tèt, x· héi tèt th× gia ®×nh cμng tèt. ë ViÖt Nam, LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh lÇn ®Çu ®· ®−îc ban hμnh n¨m 1959, ¸p dông ë miÒn B¾c x· héi chñ nghÜa, sau ngμy thèng nhÊt ®Êt n−íc, LuËt nμy ®· ®−îc thay thÕ bëi LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 1986. Tr¶i qua 15 n¨m thùc hiÖn, LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 1986 ®· gãp phÇn rÊt lín trong viÖc xãa bá nh÷ng phong tôc tËp qu¸n l¹c hËu vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh, tuy nhiªn, cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®êi sèng kinh tÕ - x· héi cña n−íc ta trong giai ®o¹n ®Çu ®æi míi héi nhËp quèc tÕ, LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 1986 ®· béc lé nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp, do vËy ngμy 09-6-2000, Quèc héi khãa X kú häp thø 7 ®· ban hμnh LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000, thay thÕ LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 1986. LuËt cã 13 ch−¬ng 110 ®iÒu vμ cã hiÖu lùc tõ ngμy 01-01-2001. Tr−íc yªu cÇu míi ngμy cμng ®a d¹ng cña sù ph¸t triÓn 5 cña c¸c mèi quan hÖ x· héi, ®Æc biÖt trong c¸c quan hÖ nu«i con nu«i, nªn c¸c chÕ ®Þnh vÒ con nu«i cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000 ®· kh«ng cßn phï hîp v× vËy, ngμy 17-6-2010, Quèc héi khãa XII, kú häp thø 7 ®· th«ng qua LuËt nu«i con nu«i, theo ®ã ®· b·i bá Ch−¬ng VIII, §iÒu 105 vμ söa ®æi, bæ sung §iÒu 109 cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000. Nh»m gióp b¹n ®äc t×m hiÓu c¸c néi dung c¬ b¶n cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000 vμ c¸c v¨n b¶n hiÖn hμnh h−íng dÉn thi hμnh c¸c quy ®Þnh cña LuËt nμy, Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt xuÊt b¶n cuèn s¸ch: T×m hiÓu ph¸p luËt vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh. Cuèn s¸ch ®−îc biªn so¹n trªn c¬ së c¸c ®iÒu luËt cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000, NghÞ quyÕt sè 35/2000/QH10 vÒ viÖc thi hμnh LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh, c¸c nghÞ ®Þnh, nghÞ quyÕt cña Héi ®ång thÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao, c¸c th«ng t− cña c¸c Bé h−íng dÉn c¸c néi dung cô thÓ cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000... Xin giíi thiÖu cuèn s¸ch cïng b¹n ®äc. Th¸ng 5 n¨m 2012 nhμ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia - sù thËt 6 I- nh÷ng vÊn ®Ò chung C©u hái 1: LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh cã ý nghÜa nh− thÕ nμo trong ®êi sèng kinh tÕ - x· héi? Tr¶ lêi: Gia ®×nh lμ tÕ bμo cña x· héi, lμ c¸i n«i nu«i d−ìng con ng−êi, lμ m«i tr−êng quan träng h×nh thμnh vμ gi¸o dôc nh©n c¸ch, gãp phÇn vμo sù nghiÖp x©y dùng vμ b¶o vÖ Tæ quèc. Gia ®×nh tèt th× x· héi míi tèt, x· héi tèt th× gia ®×nh cμng tèt. LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000, söa ®æi, bæ sung n¨m 2010 (sau ®©y gäi lμ LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh) ®−îc ban hμnh nh»m tiÕp tôc ®Ò cao vai trß cña gia ®×nh trong ®êi sèng x· héi, gi÷ g×n vμ ph¸t huy truyÒn thèng vμ nh÷ng phong tôc, tËp qu¸n tèt ®Ñp cña d©n téc ViÖt Nam, xãa bá nh÷ng phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh. Khi Nhμ n−íc qu¶n lý vμ ®iÒu chØnh quan hÖ h«n nh©n th× viÖc nam, n÷ t¹o lËp gia ®×nh trë thμnh sù kiÖn ph¸p lý lμm ph¸t sinh quan hÖ vî chång, 7 sù kiÖn nμy thÓ hiÖn d−íi mét kh¸i niÖm gäi lμ kÕt h«n. Theo ®ã, kÕt h«n lμ viÖc nam, n÷ x¸c lËp quan hÖ vî chång theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ kÕt h«n vμ ®¨ng ký kÕt h«n. KÕt h«n chÝnh lμ sù thõa nhËn cña c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn vÒ quan hÖ vî chång cña nh÷ng ng−êi kh¸c giíi, lμm ph¸t sinh quyÒn vμ nghÜa vô gi÷a hä ®èi víi nhau, vμ quyÒn vμ nghÜa vô cña hä ®èi víi c¸c thμnh viªn kh¸c trong gia ®×nh. §ång thêi, viÖc kÕt h«n cña hai bªn nam, n÷ cßn ¶nh h−ëng ®Õn quan hÖ tμi s¶n, quan hÖ thõa kÕ vμ c¸c quan hÖ d©n sù kh¸c. §Ó gia ®×nh thùc sù ®Çm Êm, bÒn v÷ng vμ h¹nh phóc, Nhμ n−íc qu¶n lý viÖc kÕt h«n cña c¸ nh©n th«ng qua quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ ®iÒu kiÖn kÕt h«n, thñ tôc kÕt h«n cïng nh÷ng quy ®Þnh vÒ gi¶i quyÕt nh÷ng vi ph¹m trong lÜnh vùc kÕt h«n. Lêi nãi ®Çu cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh ®· ®−îc Quèc héi n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam khãa X, kú häp thø 7 th«ng qua ngμy 09-6-2000 ®· kh¼ng ®Þnh môc ®Ých cña LuËt: - §Ó n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña c«ng d©n, Nhμ n−íc vμ x· héi trong viÖc x©y dùng, cñng cè chÕ ®é h«n nh©n vμ gia ®×nh ViÖt Nam, - KÕ thõa vμ ph¸t triÓn ph¸p luËt vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh ViÖt Nam. 8 C©u hái 2: Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chÕ ®é h«n nh©n vμ gia ®×nh ë ViÖt Nam ®−îc x¸c ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: ChÕ ®é h«n nh©n vμ gia ®×nh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®−îc hiÓu lμ toμn bé nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ kÕt h«n, ly h«n, nghÜa vô vμ quyÒn gi÷a vî vμ chång, gi÷a cha mÑ vμ con, gi÷a c¸c thμnh viªn kh¸c trong gia ®×nh, cÊp d−ìng, x¸c ®Þnh cha, mÑ, con, con nu«i, gi¸m hé, quan hÖ h«n nh©n vμ gia ®×nh cã yÕu tè n−íc ngoμi vμ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn h«n nh©n vμ gia ®×nh. §Ó b¶o vÖ chÕ ®é h«n nh©n vμ gia ®×nh, ngay t¹i §iÒu 2 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh ®· quy ®Þnh râ c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña LuËt; theo ®ã kh¼ng ®Þnh: LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh ViÖt Nam thùc hiÖn chÕ ®é h«n nh©n vμ gia ®×nh b¶o ®¶m c¸c nguyªn t¾c sau: - H«n nh©n tù nguyÖn, tiÕn bé, mét vî mét chång, vî chång b×nh ®¼ng. - H«n nh©n gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam thuéc c¸c d©n téc, c¸c t«n gi¸o, gi÷a ng−êi theo t«n gi¸o víi ng−êi kh«ng theo t«n gi¸o, gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam víi ng−êi n−íc ngoμi ®−îc t«n träng vμ ®−îc ph¸p luËt b¶o vÖ. - Vî chång cã nghÜa vô thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè vμ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh. 9 - Cha mÑ cã nghÜa vô nu«i d¹y con thμnh c«ng d©n cã Ých cho x· héi; con cã nghÜa vô kÝnh träng, ch¨m sãc, nu«i d−ìng cha mÑ; ch¸u cã nghÜa vô kÝnh träng, ch¨m sãc, phông d−ìng «ng bμ; c¸c thμnh viªn trong gia ®×nh cã nghÜa vô quan t©m, ch¨m sãc, gióp ®ì nhau. - Nhμ n−íc vμ x· héi kh«ng thõa nhËn sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c con, gi÷a con trai vμ con g¸i, con ®Î vμ con nu«i, con trong gi¸ thó vμ con ngoμi gi¸ thó. - Nhμ n−íc, x· héi vμ gia ®×nh cã tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ phô n÷, trÎ em, gióp ®ì c¸c bμ mÑ thùc hiÖn tèt chøc n¨ng cao quý cña ng−êi mÑ. C©u hái 3: Tr¸ch nhiÖm cña Nhμ n−íc vμ x· héi trong viÖc b¶o vÖ chÕ ®é h«n nh©n vμ gia ®×nh ®−îc x¸c ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 3 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× tr¸ch nhiÖm cña Nhμ n−íc vμ x· héi ®èi víi h«n nh©n vμ gia ®×nh ®−îc x¸c ®Þnh cô thÓ nh− sau: - Nhμ n−íc cã chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c c«ng d©n nam, n÷ x¸c lËp h«n nh©n tù nguyÖn, tiÕn bé vμ gia ®×nh thùc hiÖn ®Çy ®ñ chøc n¨ng cña m×nh; t¨ng c−êng tuyªn truyÒn, phæ biÕn ph¸p luËt vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh; vËn ®éng nh©n d©n xãa bá phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu vÒ 10 h«n nh©n vμ gia ®×nh, ph¸t huy truyÒn thèng, phong tôc, tËp qu¸n tèt ®Ñp thÓ hiÖn b¶n s¾c cña mçi d©n téc; x©y dùng quan hÖ h«n nh©n vμ gia ®×nh tiÕn bé. - C¬ quan, tæ chøc cã tr¸ch nhiÖm gi¸o dôc, vËn ®éng c¸n bé, c«ng chøc, c¸c thμnh viªn cña m×nh vμ mäi c«ng d©n x©y dùng gia ®×nh v¨n hãa; thùc hiÖn t− vÊn vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh; kÞp thêi hßa gi¶i m©u thuÉn trong gia ®×nh, b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c thμnh viªn trong gia ®×nh. - Nhμ tr−êng phèi hîp víi gia ®×nh trong viÖc gi¸o dôc, tuyªn truyÒn, phæ biÕn ph¸p luËt vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh cho thÕ hÖ trÎ. §Ó b¶o vÖ chÕ ®é h«n nh©n vμ gia ®×nh, t¹i §iÒu 4 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh ®· quy ®Þnh râ: - Quan hÖ h«n nh©n vμ gia ®×nh thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh ®−îc t«n träng vμ ®−îc ph¸p luËt b¶o vÖ. - CÊm t¶o h«n, c−ìng Ðp kÕt h«n, c¶n trë h«n nh©n tù nguyÖn, tiÕn bé; cÊm kÕt h«n gi¶ t¹o, lõa dèi ®Ó kÕt h«n, ly h«n; cÊm c−ìng Ðp ly h«n, ly h«n gi¶ t¹o; cÊm yªu s¸ch cña c¶i trong viÖc c−íi hái. CÊm ng−êi ®ang cã vî, cã chång mμ kÕt h«n hoÆc chung sèng nh− vî chång víi ng−êi kh¸c hoÆc ng−êi ch−a cã vî, ch−a cã chång mμ kÕt h«n hoÆc chung sèng nh− vî chång víi ng−êi ®ang cã chång, cã vî. 11 CÊm ng−îc ®·i, hμnh h¹ «ng, bμ, cha, mÑ, vî, chång, con, ch¸u, anh, chÞ em vμ c¸c thμnh viªn kh¸c trong gia ®×nh. - Mäi hμnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh ph¶i ®−îc xö lý kÞp thêi, nghiªm minh, ®óng ph¸p luËt. C¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cã quyÒn yªu cÇu Tßa ¸n, c¬ quan kh¸c cã thÈm quyÒn cã biÖn ph¸p kÞp thêi ng¨n chÆn vμ xö lý nghiªm minh ®èi víi ng−êi cã hμnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh. Chó ý: §èi víi quan hÖ h«n nh©n vμ gia ®×nh cña ng−êi d©n thuéc c¸c d©n téc thiÓu sè, Nhμ n−íc ®· ban hμnh NghÞ ®Þnh sè 32/2002/N§-CP cña ChÝnh phñ ngμy 27-3-2002 quy ®Þnh viÖc ¸p dông LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh ®èi víi c¸c d©n téc thiÓu sè1 sau ®©y gäi lμ NghÞ ®Þnh sè 32/2002/N§-CP, thÓ hiÖn râ tr¸ch nhiÖm cña Nhμ n−íc nh− sau: C¸c Bé, ngμnh cã liªn quan vμ c¸c ®Þa ph−¬ng x©y dùng vμ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng−êi d©n thuéc c¸c d©n téc thiÓu sè thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ h«n nh©n ____________ 1. NghÞ ®Þnh sè 32/2002/N§-CP ®· ®−îc söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu bëi NghÞ ®Þnh sè 06/2012/N§-CP ngμy 02-02-2012 söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña c¸c nghÞ ®Þnh vÒ hé tÞch, h«n nh©n vμ gia ®×nh vμ chøng thùc, theo §iÒu 2 NghÞ ®Þnh nμy th× §iÒu 8 NghÞ ®Þnh sè 32/2002/N§-CP vÒ "®¨ng ký kÕt h«n" ®· ®−îc söa ®æi, bæ sung (BT). 12 vμ gia ®×nh; ph¸t huy truyÒn thèng, phong tôc, tËp qu¸n tèt ®Ñp thÓ hiÖn b¶n s¾c cña mçi d©n téc, xãa bá phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh. - T¨ng c−êng tuyªn truyÒn, phæ biÕn ph¸p luËt vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh, vËn ®éng ng−êi d©n ph¸t huy truyÒn thèng, phong tôc, tËp qu¸n tèt ®Ñp vμ xãa bá phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh. - T¨ng c−êng tuyªn truyÒn, vËn ®éng, h−íng dÉn vμ gióp ®ì ng−êi d©n thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè vμ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh. - KhuyÕn khÝch mäi ng−êi gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ b¶o tån, ph¸t triÓn ng«n ng÷, ch÷ viÕt vμ ph¸t huy c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa, truyÒn thèng tèt ®Ñp cña mçi d©n téc (§iÒu 3 NghÞ ®Þnh sè 32/2002/N§-CP). C©u hái 4: Ph¸p luËt h«n nh©n vμ gia ®×nh cã cho phÐp ¸p dông phong tôc, tËp qu¸n kh«ng? NÕu ®−îc ¸p dông th× ®ã lμ nh÷ng tËp qu¸n nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 6 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× trong quan hÖ h«n nh©n vμ gia ®×nh, nh÷ng phong tôc, tËp qu¸n thÓ hiÖn b¶n s¾c cña mçi d©n téc mμ kh«ng tr¸i víi nh÷ng nguyªn t¾c quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000 th× ®−îc t«n träng vμ ph¸t huy. 13 Cô thÓ, theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 2 NghÞ ®Þnh sè 32/2002/N§-CP cho phÐp ¸p dông c¸c phong tôc, tËp qu¸n tèt ®Ñp thÓ hiÖn b¶n s¾c cña mçi d©n téc, kh«ng tr¸i víi nh÷ng nguyªn t¾c quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh; ®ã lμ c¸c phong tôc, tËp qu¸n sau (quy ®Þnh t¹i Phô lôc A ban hμnh kÌm theo NghÞ ®Þnh nμy): 1. ChÕ ®é h«n nh©n mét vî, mét chång - h×nh th¸i h«n nh©n c¬ b¶n cña hÇu hÕt c¸c d©n téc ®−îc ph¸p luËt b¶o vÖ vμ khuyÕn khÝch ph¸t huy. 2. Nam, n÷ tù do t×m hiÓu, tù do lùa chän ng−êi b¹n ®êi. 3. Sau khi kÕt h«n, tuú theo sù s¾p xÕp, tháa thuËn gi÷a hai bªn gia ®×nh, vî, chång cã thÓ c− tró ë nhμ vî hoÆc ë nhμ chång (tôc ®æi s÷a mÑ). 4. Cha, mÑ cã tr¸ch nhiÖm nu«i d−ìng, gi¸o dôc con nªn ng−êi, cã tr¸ch nhiÖm båi th−êng thiÖt h¹i do con g©y ra. 5. Con cã nghÜa vô nghe lêi, phông d−ìng «ng, bμ, cha, mÑ khi vÒ giμ. Trong gia ®×nh vμ x· héi, sinh ho¹t cã t«n ty, trËt tù (cã trªn cã d−íi), c¸c con ®−îc ®èi xö b×nh ®¼ng nh− nhau, kh«ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a con g¸i vμ con trai, gi÷a con ®Î vμ con nu«i. 6. Phong tôc cho phÐp ®−îc nhËn ng−êi kh¸c lμm con nu«i hoÆc lμm con nu«i ng−êi kh¸c mμ kh«ng ph©n biÖt hä hμng, d©n téc. Ng−êi nhËn nu«i con nu«i ph¶i lμ ng−êi cã vî hoÆc cã chång. Ng−êi ®−îc nhËn lμm con nu«i ph¶i lμ trÎ em kh«ng cã n¬i n−¬ng tùa vμ kh«ng tù nu«i sèng ®−îc b¶n th©n. 14 7. Phong tôc, tËp qu¸n nhËn trÎ em må c«i cha, mÑ lμm con nu«i, ch¨m sãc con nu«i, coi con nu«i nh− con ®Î, con nu«i vμ con ®Î coi nhau nh− anh, em ruét thÞt, con nu«i ®−îc h−ëng c¸c quyÒn nh− con ®Î. 8. Phong tôc, tËp qu¸n chÊp nhËn h«n nh©n gi÷a ng−êi thuéc d©n téc m×nh víi ng−êi thuéc d©n téc kh¸c. 9. Vî, chång b×nh ®¼ng víi nhau trong viÖc nu«i d¹y con, cã sù quan t©m, gióp ®ì lÉn nhau. C¸c bËc cha, mÑ d¹y dç, chØ b¶o con b»ng nh÷ng lêi nãi dÞu dμng, gi¸o dôc con tinh thÇn lao ®éng cÇn cï, t¹o cho con cã ý thøc lao ®éng vμ tù lËp. Ng−êi phô n÷ cã vai trß quan träng trong gia ®×nh, quan hÖ gi÷a c¸c thμnh viªn trong gia ®×nh kh«ng cã sù c¸ch biÖt. 10. Quan hÖ h«n nh©n vμ gia ®×nh bÒn v÷ng. C©u hái 5: Trong quan hÖ vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh, nh÷ng phong tôc, tËp qu¸n nμo bÞ cÊm ¸p dông hoÆc cÇn vËn ®éng xãa bá? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 2 NghÞ ®Þnh sè 32/2002/N§-CP th× c¸c phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh cña c¸c d©n téc thiÓu sè (quy ®Þnh t¹i Phô lôc B ban hμnh kÌm theo NghÞ ®Þnh nμy) tr¸i víi nh÷ng nguyªn t¾c quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× bÞ nghiªm cÊm hoÆc vËn ®éng xãa bá. Cô thÓ: 1. C¸c phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh cÇn vËn ®éng xãa bá, gåm: 15 a) KÕt h«n tr−íc tuæi quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh (t¶o h«n). b) ViÖc ®¨ng ký kÕt h«n kh«ng do ñy ban nh©n d©n cÊp x· thùc hiÖn. c) C−ìng Ðp kÕt h«n do xem "l¸ sè" vμ do mª tÝn, dÞ ®oan; c¶n trë h«n nh©n do kh¸c d©n téc vμ t«n gi¸o. d) CÊm kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi cã hä trong ph¹m vi tõ bèn ®êi trë lªn. ®) NÕu nhμ trai kh«ng cã tiÒn c−íi vμ ®å sÝnh lÔ, th× sau khi kÕt h«n, ng−êi con rÓ buéc ph¶i ë rÓ ®Ó tr¶ c«ng cho bè, mÑ vî. e) Quan hÖ gia ®×nh theo chÕ ®é phô hÖ hoÆc mÉu hÖ, kh«ng b¶o ®¶m quyÒn b×nh ®¼ng gi÷a vî vμ chång, gi÷a con trai vμ con g¸i. - Theo chÕ ®é phô hÖ: + Khi ly h«n, nÕu do ng−êi vî yªu cÇu ly h«n, th× nhμ g¸i ph¶i tr¶ l¹i nhμ trai toμn bé ®å sÝnh lÔ vμ nh÷ng phÝ tæn kh¸c; nÕu do ng−êi chång yªu cÇu ly h«n, th× nhμ g¸i vÉn ph¶i tr¶ l¹i nhμ trai mét nöa ®å sÝnh lÔ. Sau khi ly h«n, nÕu ng−êi phô n÷ kÕt h«n víi ng−êi kh¸c th× kh«ng ®−îc h−ëng vμ mang ®i bÊt cø tμi s¶n g×. Sau khi ly h«n, con ph¶i theo bè. + Khi ng−êi chång chÕt, ng−êi vî gãa kh«ng cã quyÒn h−ëng phÇn di s¶n cña ng−êi chång qu¸ cè ®Ó l¹i. NÕu ng−êi vî gãa t¸i h«n víi ng−êi kh¸c th× kh«ng ®−îc h−ëng vμ mang ®i bÊt cø tμi s¶n g×. + Khi ng−êi cha chÕt, chØ c¸c con trai cã quyÒn cßn c¸c con g¸i kh«ng cã quyÒn h−ëng phÇn di s¶n cña ng−êi cha qu¸ cè ®Ó l¹i. 16 - Theo chÕ ®é mÉu hÖ: + Ng−êi con bÞ b¾t buéc ph¶i mang hä cña ng−êi mÑ. + Khi ng−êi vî chÕt, ng−êi chång gãa kh«ng cã quyÒn h−ëng phÇn di s¶n cña ng−êi vî qu¸ cè ®Ó l¹i vμ kh«ng ®−îc mang tμi s¶n riªng cña m×nh vÒ nhμ. + Khi ng−êi mÑ chÕt, chØ c¸c con g¸i cã quyÒn cßn c¸c con trai kh«ng cã quyÒn h−ëng phÇn di s¶n cña ng−êi mÑ qu¸ cè ®Ó l¹i. + Sau khi ë rÓ, ng−êi con rÓ bÞ "tõ h«n" hoÆc sau khi ¨n hái, nhËn ®å sÝnh lÔ, ng−êi con trai bÞ "tõ h«n" th× kh«ng ®−îc bï tr¶ l¹i. g) Kh«ng kÕt h«n gi÷a ng−êi thuéc d©n téc nμy víi ng−êi thuéc d©n téc kh¸c vμ gi÷a nh÷ng ng−êi kh¸c t«n gi¸o. 2. C¸c phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu, tr¸i víi quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh, bÞ nghiªm cÊm ¸p dông, gåm: a) ChÕ ®é h«n nh©n ®a thª. b) KÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi cã cïng dßng m¸u vÒ trùc hÖ, gi÷a nh÷ng ng−êi cã liªn quan dßng hä trong ph¹m vi ba ®êi. c) Tôc c−íp vî ®Ó c−ìng Ðp ng−êi phô n÷ lμm vî. d) Th¸ch c−íi cao mang tÝnh chÊt g¶ b¸n (nh− ®ßi b¹c tr¾ng, tiÒn mÆt, cña håi m«n, tr©u, bß, chiªng chÐ... ®Ó dÉn c−íi). ®) Phong tôc "nèi d©y": Khi ng−êi chång chÕt, ng−êi vî gãa bÞ Ðp buéc kÕt h«n víi anh trai hoÆc 17 em trai cña ng−êi chång qu¸ cè (Levirat); khi ng−êi vî chÕt, ng−êi chång gãa bÞ Ðp buéc kÕt h«n víi chÞ g¸i hoÆc em g¸i cña vî qu¸ cè (Sororat). g) B¾t buéc ng−êi phô n÷ gãa chång hoÆc ng−êi ®μn «ng gãa vî, nÕu kÕt h«n víi ng−êi kh¸c, th× ph¶i tr¶ l¹i tiÒn c−íi cho nhμ chång cò hoÆc nhμ vî cò. h) §ßi l¹i cña c¶i, ph¹t v¹ khi vî, chång ly h«n. II- KÕt h«n C©u hái 6: Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× viÖc ®¨ng ký kÕt h«n ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn g×? Tr¶ lêi: VÒ c¨n b¶n, LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh vÉn gi÷ quy ®Þnh vÒ ba ®iÒu kiÖn tèi thiÓu ph¶i cã ®Ó ®−îc phÐp kÕt h«n vèn ®· ®Þnh h×nh vμ mang tÝnh truyÒn thèng trong hai ®¹o luËt: LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 1959 vμ LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 1986 tr−íc ®©y. §ã lμ ®iÒu kiÖn vÒ: (i) ®é tuæi; (ii) sù tù nguyÖn cña nam n÷ vμ (iii) kh«ng vi ph¹m ®iÒu kiÖn cÊm kÕt h«n: Thø nhÊt, ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn ®−îc quy ®Þnh ®èi víi c¶ nam vμ n÷ lμ ®é tuæi kÕt h«n. KÕ thõa quy ®Þnh t¹i §iÒu 5 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 1986, xuÊt ph¸t tõ nh÷ng c¬ së khoa häc vÒ t©m lý løa tuæi, sinh lý vμ søc khoÎ con ng−êi, kho¶n 1 §iÒu 9 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh quy ®Þnh: 18 nam tõ hai m−¬i tuæi trë lªn, n÷ tõ m−êi t¸m tuæi trë lªn lμ ®ñ ®iÒu kiÖn kÕt h«n. Quy ®Þnh nh− vËy nh»m b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn ®Çy ®ñ vÒ mÆt thÓ chÊt, vμ tinh thÇn cho c¶ hai bªn nam, n÷. ë løa tuæi nμy, hai bªn nam n÷ ®· ph¸t triÓn ®Çy ®ñ vÒ mÆt sinh lý, cã nh÷ng suy nghÜ chÝn ch¾n (chuÈn bÞ t©m lý) ®Ó lùa chän ng−êi b¹n ®êi, lùa chän thêi ®iÓm kÕt h«n phï hîp vμ gi÷ g×n h¹nh phóc cña m×nh. QuyÕt ®Þnh kÕt h«n kh«ng chØ rμng buéc hai con ng−êi nam vμ n÷ víi nhau, mμ cßn rμng buéc hä víi c¸c mèi quan hÖ gi÷a hä vμ c¸c thμnh viªn kh¸c trong gia ®×nh, víi con c¸i mμ hä sÏ sinh ra. ë løa tuæi nμy, hai bªn nam, n÷ ®Òu lμ nh÷ng ng−êi ®· thμnh niªn, hä cã quyÒn vμ nghÜa vô tham gia lao ®éng ®Ó b¶o ®¶m cuéc sèng cña m×nh, ch¨m sãc con c¸i, nu«i d−ìng cha mÑ. Thø hai, viÖc kÕt h«n do nam, n÷ tù nguyÖn quyÕt ®Þnh, kh«ng bªn nμo Ðp buéc, lõa dèi bªn nμo, kh«ng ai ®−îc c−ìng Ðp hoÆc c¶n trë. KÕt h«n tr−íc hÕt lμ mét quyÒn chø kh«ng ph¶i lμ nghÜa vô. V× vËy, vÒ nguyªn t¾c kh«ng thÓ cã h«n nh©n ngoμi ý muèn cña ng−êi kÕt h«n. Quan hÖ cæ hñ cña c¸c gia ®×nh ViÖt Nam thêi phong kiÕn: "cha, mÑ ®Æt ®©u con ngåi ®Êy" nay ®· kh«ng cßn ®−îc ¸p dông trong quan hÖ h«n nh©n ViÖt Nam. Con ng−êi dï giμ hay trÎ, dï nam hay n÷ ®Òu cã quyÒn lùa chän cho m×nh ng−êi b¹n ®êi, lùa chän thêi ®iÓm kÕt h«n phï hîp. Cha, mÑ, «ng, bμ lμ nh÷ng ng−êi cã kinh nghiÖm trong cuéc sèng chØ ®−a ra 19 nh÷ng lêi khuyªn, cßn quyÒn quyÕt ®Þnh kÕt h«n thuéc vÒ hai bªn nam - n÷ bëi "kh«ng cã h«n nh©n khi kh«ng cã sù tù nguyÖn". Cuéc sèng gia ®×nh chØ thùc sù cã h¹nh phóc khi ®−îc x©y dùng trªn c¬ së sù hßa hîp vμ tù nguyÖn cña hai bªn nam, n÷. Sù c−ìng Ðp, lõa dèi tõ hai phÝa ®èi víi nhau hay sù c−ìng Ðp hay c¶n trë tõ phÝa gia ®×nh, x· héi ®Òu kh«ng thÓ ®em l¹i h¹nh phóc trong quan hÖ vî chång. Tù nguyÖn kÕt h«n lμ viÖc hai bªn nam, n÷ thÓ hiÖn sù ®ång ý trë thμnh vî chång cña nhau, mçi bªn kh«ng bÞ t¸c ®éng bëi ý chÝ cña bªn kia hay cña bÊt kú ng−êi nμo khiÕn cho hä ph¶i kÕt h«n víi ng−êi mμ hä kh«ng cã t×nh yªu. Quy ®Þnh nμy còng phï hîp víi §iÒu 39 Bé luËt d©n sù ViÖt Nam n¨m 2005 "Nam, n÷ cã ®ñ ®iÒu kiÖn kÕt h«n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh cã quyÒn tù do kÕt h«n. ViÖc tù do kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi thuéc c¸c d©n téc, t«n gi¸o kh¸c nhau, gi÷a nh÷ng ng−êi theo t«n gi¸o vμ kh«ng theo t«n gi¸o, gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam víi ng−êi n−íc ngoμi ®−îc t«n träng vμ ®−îc ph¸p luËt b¶o vÖ". Quy ®Þnh nμy còng ®−îc kh¼ng ®Þnh t¹i §iÒu 5 NghÞ ®Þnh sè 32/2002/N§-CP ngμy 27-3-2002 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh viÖc ¸p dông LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh ®èi víi c¸c d©n téc thiÓu sè. §ã lμ: "1. ViÖc kÕt h«n do nam vμ n÷ tù nguyÖn quyÕt ®Þnh; kh«ng ph©n biÖt d©n téc, t«n gi¸o, tÝn ng−ìng; kh«ng bªn nμo ®−îc Ðp buéc, lõa dèi bªn nμo. ñy ban nh©n d©n cÊp x·, MÆt trËn Tæ quèc cïng 20 cÊp vμ c¸c tæ chøc thμnh viªn, c¸c giμ lμng, tr−ëng b¶n, c¸c vÞ chøc s¾c t«n gi¸o vËn ®éng, thuyÕt phôc c¸c bËc cha mÑ h−íng dÉn con x©y dùng gia ®×nh tiÕn bé, kh«ng ®−îc c−ìng Ðp hoÆc c¶n trë viÖc lÊy vî, lÊy chång cña con; vËn ®éng mäi ng−êi xãa bá c¸c phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu c¶n trë quyÒn tù do kÕt h«n cña nam vμ n÷. 2. Nghiªm cÊm tôc c−íp vî ®Ó c−ìng Ðp ng−êi phô n÷ lμm vî. Kh«ng ai ®−îc lîi dông viÖc xem t−íng sè hoÆc c¸c h×nh thøc mª tÝn dÞ ®oan kh¸c ®Ó c¶n trë viÖc thùc hiÖn quyÒn tù do kÕt h«n cña nam vμ n÷". Thø ba, viÖc kÕt h«n kh«ng thuéc mét trong c¸c tr−êng hîp cÊm kÕt h«n. C©u hái 7: Con trai «ng A sinh ngμy 14-10- 1991. ¤ng A tæ chøc c−íi vî cho con trai vμo ngμy 11-01-2011, nh−ng hä hμng hai bªn th«ng gia ®Òu nãi, con «ng A ch−a ®ñ 20 tuæi nªn ñy ban nh©n d©n x· sÏ kh«ng cho ®¨ng ký kÕt h«n. VËy, cÇn hiÓu nh− thÕ nμo vÒ ®é tuæi ®¨ng ký kÕt h«n theo quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh? Tr¶ lêi: C¸c LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 1959, n¨m 1986 vμ hiÖn hμnh ®Òu quy ®Þnh nh− nhau vÒ ®é tuæi kÕt h«n cña nam vμ n÷, tøc nam tõ 20 tuæi trë lªn, n÷ tõ 18 tuæi trë lªn míi ®−îc kÕt h«n. Theo quy ®Þnh nμy sÏ cã nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ ®é tuæi 21 kÕt h«n: Mét lμ, tÝnh theo tuæi trßn (tøc khi ®ñ 12 th¸ng míi ®−îc tÝnh lμ mét tuæi vμ ph¶i c¨n cø vμo ngμy, th¸ng, n¨m sinh ®−îc ghi trong giÊy tê hé tÞch ®Ó tÝnh; Hai lμ, tÝnh tuæi theo ngμy ®Çu n¨m d−¬ng lÞch (theo c¸ch nμy, chØ c¨n cø vμo n¨m sinh, cø b−íc qua ngμy 1/1 ®Çu n¨m d−¬ng lÞch lμ tÝnh thªm mét tuæi; Ba lμ, tÝnh ®ñ tuæi kÕt h«n khi nam b¾t ®Çu b−íc sang tuæi 20 vμ n÷ n−íc sang tuæi 18. Tr−íc khi LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh ®−îc ban hμnh, viÖc tÝnh ®é tuæi kÕt h«n ë n−íc ta ¸p dông theo c¸ch tÝnh thø nhÊt, tøc khi x¸c ®Þnh tuæi kÕt h«n ph¶i ®ñ n¨m, ®ñ th¸ng. Ch¼ng h¹n, ng−êi con trai sinh ngμy 14-10-1991 th× ph¶i ®Õn ngμy 14-10-2011 míi ®−îc coi lμ ®ñ 20 tuæi, khi ®ã míi ®−îc kÕt h«n. §Ó h−íng dÉn thi hμnh LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000, §iÒu 3 NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP ngμy 03-10-2001 cña ChÝnh phñ h−íng dÉn chi tiÕt thi hμnh LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000 quy ®Þnh "nam ®ang ë tuæi 20, n÷ ®ang ë tuæi 18 th× ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ tuæi kÕt h«n theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 9 cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh". NghÞ quyÕt sè 02/2000/NQ-H§TP ngμy 23-12-2000 cña Héi ®ång ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao h−íng dÉn ¸p dông mét sè quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000 nh− sau: nam tõ 20 tuæi trë lªn, n÷ tõ 18 tuæi trë lªn kh«ng b¾t buéc nam ph¶i tõ ®ñ 20 tuæi trë lªn, n÷ ph¶i tõ ®ñ 18 tuæi trë lªn míi ®−îc kÕt h«n, mμ nam ®· b−íc sang tuæi 20, n÷ b−íc sang tuæi 18 22 mμ kÕt h«n lμ kh«ng vi ph¹m vÒ ®iÒu kiÖn kÕt h«n. §ång thêi, C«ng v¨n sè 268/CV-BTP ngμy 19-4-2001 cña Bé T− ph¸p tr¶ lêi c¸c Së T− ph¸p vÒ viÖc thèng nhÊt ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000 vμ c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn thi hμnh vÒ ®é tuæi kÕt h«n còng quy ®Þnh "®é tuæi kÕt h«n ®−îc hiÓu: nam b−íc sang ngμy h«m sau cña sinh nhËt lÇn thø 19, n÷ b−íc sang ngμy h«m sau cña sinh nhËt lÇn thø 17". Nh− vËy, trong tr−êng hîp trªn, con trai «ng A ®· b−íc sang tuæi 20 vμ ®ñ ®iÒu kiÖn kÕt h«n theo quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000 vμ v¨n b¶n h−íng dÉn thi hμnh. C©u hái 8: Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× viÖc kÕt h«n bÞ cÊm trong nh÷ng tr−êng hîp nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 10 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× viÖc kÕt h«n bÞ cÊm trong 5 tr−êng hîp sau ®©y: 1. Ng−êi ®ang cã vî hoÆc cã chång; 2. Ng−êi mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù; 3. Gi÷a nh÷ng ng−êi cïng dßng m¸u vÒ trùc hÖ; gi÷a nh÷ng ng−êi cã hä trong ph¹m vi ba ®êi; 4. Gi÷a cha, mÑ nu«i víi con nu«i; gi÷a ng−êi ®· tõng lμ cha, mÑ nu«i víi con nu«i, bè chång víi con d©u, mÑ vî víi con rÓ, bè d−îng víi con riªng cña vî, mÑ kÕ víi con riªng cña chång; 5. Gi÷a nh÷ng ng−êi cïng giíi tÝnh. 23 C©u hái 9: Do m©u thuÉn ®· l©u, vî chång «ng A ®· lμm thñ tôc ly h«n. Khi cã quyÕt ®Þnh ly h«n cña Tßa ¸n, vî «ng A l¹i lμm ®¬n kh¸ng c¸o. ¤ng A kh«ng cßn t×nh c¶m víi vî vμ nhËn thÊy r»ng h«n nh©n còng kh«ng thÓ cøu v·n ®−îc n÷a, v× vËy, «ng A ®· quyÕt ®Þnh kÕt h«n víi ng−êi phô n÷ kh¸c. VËy, «ng A cã thÓ lμm thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n víi ng−êi phô n÷ kh¸c khi b¶n ¸n cña Tßa ¸n ch−a cã hiÖu lùc ph¸p luËt kh«ng? Tr¶ lêi: Dùa trªn c¬ së nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chÕ ®é h«n nh©n vμ gia ®×nh ®· ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 2 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh: "H«n nh©n tù nguyÖn, tiÕn bé, mét vî mét chång, vî chång b×nh ®¼ng". Kho¶n 1 §iÒu 10 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh nghiªm cÊm viÖc kÕt h«n cña "ng−êi ®ang cã vî hoÆc cã chång". Ng−êi ®ang cã vî hoÆc cã chång ®−îc hiÓu lμ ng−êi ®ang cã quan hÖ h«n nh©n víi ng−êi kh¸c ®−îc ph¸p luËt c«ng nhËn lμ hîp ph¸p, kÓ c¶ nh÷ng cÆp vî chång sèng ly th©n víi nhau ®· l©u, nh−ng hä kh«ng tiÕn hμnh thñ tôc ly h«n; hoÆc ®· tiÕn hμnh thñ tôc ly h«n nh−ng Tßa ¸n cßn ®ang trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt; hoÆc ®· cã quyÕt ®Þnh ly h«n cña Tßa ¸n nh−ng quyÕt ®Þnh ch−a cã hiÖu lùc ph¸p luËt. 24 Trong tr−êng hîp cña «ng A, mÆc dï ®· cã quyÕt ®Þnh ly h«n cña Tßa ¸n, nh−ng quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n ch−a cã hiÖu lùc ph¸p luËt. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 17, §iÒu 243 vμ §iÒu 245 Bé luËt tè tông d©n sù n¨m 2004, söa ®æi, bæ sung n¨m 2011, ®−¬ng sù, ng−êi ®¹i diÖn cña ®−¬ng sù cã quyÒn lμm ®¬n kh¸ng c¸o b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n cÊp s¬ thÈm ®Ó yªu cÇu Tßa ¸n cÊp trªn trùc tiÕp gi¶i quyÕt l¹i theo thñ tôc phóc thÈm. Thêi h¹n kh¸ng c¸o ®èi víi b¶n ¸n cña Tßa ¸n cÊp s¬ thÈm lμ m−êi l¨m ngμy, kÓ tõ ngμy tuyªn ¸n; ®èi víi ®−¬ng sù kh«ng cã mÆt t¹i phiªn tßa th× thêi h¹n kh¸ng c¸o tÝnh tõ ngμy b¶n ¸n ®−îc giao cho hä, hoÆc ®−îc niªm yÕt. B¶n ¸n, quyÕt ®Þnh s¬ thÈm kh«ng bÞ kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ theo thñ tôc phóc thÈm trong thêi h¹n nªu trªn, th× cã hiÖu lùc ph¸p luËt; ®èi víi b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh s¬ thÈm bÞ kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ th× ch−a cã hiÖu lùc ph¸p luËt vμ vô ¸n ph¶i ®−îc xÐt xö phóc thÈm. B¶n ¸n, quyÕt ®Þnh phóc thÈm cã hiÖu lùc ph¸p luËt. Trong tr−êng hîp cña «ng A, tuy Tßa ¸n ®· cã quyÕt ®Þnh ly h«n nh−ng do vî «ng A kh¸ng c¸o vÒ viÖc ly h«n trong thêi h¹n ®· ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh, nªn quyÕt ®Þnh ®ã ch−a cã hiÖu lùc ph¸p luËt. Quan hÖ gi÷a «ng A vμ vî «ng A vÉn lμ quan hÖ vî chång. V× vËy, «ng A kh«ng thÓ kÕt h«n víi ng−êi phô n÷ kh¸c, v× nh− vËy sÏ vi ph¹m quy ®Þnh cÊm kÕt h«n. ñy ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn sÏ kh«ng lμm thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n cho 25 «ng A khi quyÕt ®Þnh ly h«n cña Tßa ¸n ch−a cã hiÖu lùc ph¸p luËt. C©u hái 10: ViÖc ¸p dông phong tôc, tËp qu¸n vÒ nghi thøc c−íi hái ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh cña ph¸p LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh th× nh÷ng phong tôc, tËp qu¸n thÓ hiÖn b¶n s¾c cña mçi d©n téc mμ kh«ng tr¸i víi nh÷ng nguyªn t¾c quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000 th× ®−îc t«n träng vμ ph¸t huy. Do vËy, t¹i §iÒu 9 NghÞ ®Þnh sè 32/2002/N§-CP ®· quy ®Þnh râ c¸c nghi thøc c−íi hái tiÕt kiÖm, lμnh m¹nh thÓ hiÖn b¶n s¾c cña d©n téc m×nh mμ kh«ng tr¸i víi nh÷ng quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× ®−îc t«n träng, ph¸t huy. MÆc kh¸c, ph¸p luËt còng nghiªm cÊm viÖc th¸ch c−íi cao mang tÝnh chÊt g¶ b¸n (nh− ®ßi b¹c tr¾ng, tiÒn mÆt, cña håi m«n, tr©u, bß, chiªng chÐ... ®Ó dÉn c−íi) vμ c¸c hμnh vi c¶n trë viÖc kÕt h«n hoÆc x©m ph¹m ®Õn nh©n phÈm cña ng−êi phô n÷. C©u hái 11: ViÖc ®¨ng ký kÕt h«n ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× viÖc ®¨ng ký kÕt h«n võa lμ quyÒn, võa lμ nghÜa vô cña c«ng d©n khi x©y dùng gia ®×nh. T¹i §iÒu 11 LuËt h«n nh©n vμ 26 gia ®×nh hiÖn hμnh ®· quy ®Þnh râ viÖc kÕt h«n ph¶i ®−îc ®¨ng ký vμ do c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn (sau ®©y gäi lμ c¬ quan ®¨ng ký kÕt h«n) thùc hiÖn theo nghi thøc quy ®Þnh t¹i §iÒu 14 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh. T¹i §iÒu nμy ®· quy ®Þnh: - Mäi nghi thøc kÕt h«n kh«ng theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 14 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh ®Òu kh«ng cã gi¸ trÞ ph¸p lý. - Nam, n÷ kh«ng ®¨ng ký kÕt h«n mμ chung sèng víi nhau nh− vî chång th× kh«ng ®−îc ph¸p luËt c«ng nhËn lμ vî chång. - Vî chång ®· ly h«n muèn kÕt h«n l¹i víi nhau còng ph¶i ®¨ng ký kÕt h«n. C¬ quan ®¨ng ký kÕt h«n ®−îc quy ®Þnh lμ ñy ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn (sau ®©y gäi lμ cÊp x·) n¬i c− tró cña mét trong hai bªn kÕt h«n. Trõ tr−êng hîp ®¨ng ký kÕt h«n cã yÕu tè n−íc ngoμi. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 8 NghÞ ®Þnh sè 32/2002/N§-CP ®· ®−îc söa ®æi, bæ sung theo NghÞ ®Þnh sè 06/2012/N§-CP th× ñy ban nh©n d©n cÊp x· n¬i c− tró cña mét trong hai bªn nam, n÷ thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký kÕt h«n. ViÖc ®¨ng ký kÕt h«n ®−îc thùc hiÖn t¹i trô së ñy ban nh©n d©n cÊp x· hoÆc t¹i tæ d©n phè, th«n, b¶n, phum, sãc, n¬i c− tró cña mét trong hai bªn kÕt h«n. Khi ®¨ng ký kÕt h«n, hai bªn nam, n÷ cÇn lμm 01 bé hå s¬ bao gåm: Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n, b¶n sao GiÊy chøng minh nh©n d©n hoÆc Sæ hé khÈu hoÆc GiÊy khai sinh; 27 tr−êng hîp nép b¶n sao kh«ng cã chøng thùc, th× ph¶i xuÊt tr×nh kÌm b¶n chÝnh ®Ó ®èi chiÕu. Sau khi nhËn Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n, ñy ban nh©n d©n cÊp x· kiÓm tra, nÕu c¸c bªn ®· cã ®ñ ®iÒu kiÖn hÕt h«n theo quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh nμy, th× thùc hiÖn ngay viÖc ®¨ng ký kÕt h«n trong ngμy lμm viÖc ®ã, nÕu nhËn hå s¬ sau 15 giê th× viÖc ®¨ng ký ®−îc thùc hiÖn trong ngμy lμm viÖc tiÕp theo; trong tr−êng hîp cÇn x¸c minh, thêi h¹n ®−îc kÐo dμi kh«ng qu¸ 05 ngμy lμm viÖc. Sau khi hai bªn nam, n÷ ký tªn vμo GiÊy chøng nhËn kÕt h«n vμ Sæ ®¨ng ký kÕt h«n, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp x· ký GiÊy chøng nhËn kÕt h«n. B¶n chÝnh GiÊy chøng nhËn kÕt h«n ®−îc trao cho vî, chång mçi ng−êi mét b¶n t¹i trô së ñy ban nh©n d©n cÊp x· hoÆc t¹i n¬i c− tró. C©u hái 12: Tr−êng hîp hai ng−êi nam vμ n÷ chung sèng víi nhau nh− vî chång tr−íc ngμy 01 th¸ng 01 n¨m 2001 mμ ch−a ®¨ng ký kÕt h«n th× ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo? HËu qu¶ ph¸p lý nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i NghÞ quyÕt sè 35/2000/QH10 ngμy 09 th¸ng 6 n¨m 2000 cña Quèc héi vÒ viÖc thi hμnh LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh (sau ®©y gäi lμ NghÞ quyÕt sè 35/2000/QH10) vμ theo quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh sè 77/2001/N§-CP cña ChÝnh phñ ngμy 22 th¸ng 10 n¨m 2001 quy ®Þnh chi tiÕt vÒ 28 ®¨ng ký kÕt h«n theo NghÞ quyÕt sè 35/2000/QH10 cña Quèc héi vÒ viÖc thi hμnh LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh1 (sau ®©y gäi lμ NghÞ ®Þnh sè 77/2001/N§-CP) th× tr−êng hîp nμy ®−îc quy ®Þnh cô thÓ nh− sau: - Trong tr−êng hîp quan hÖ vî chång ®−îc x¸c lËp tr−íc ngμy 03 th¸ng 01 n¨m 1987, ngμy LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 1986 cã hiÖu lùc mμ ch−a ®¨ng ký kÕt h«n th× ®−îc khuyÕn khÝch ®¨ng ký kÕt h«n; trong tr−êng hîp cã yªu cÇu ly h«n th× ®−îc Tßa ¸n thô lý gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh vÒ ly h«n cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000; - Nam vμ n÷ chung sèng víi nhau nh− vî chång tõ ngμy 03 th¸ng 01 n¨m 1987 ®Õn ngμy 01 th¸ng 01 n¨m 2001, mμ cã ®ñ ®iÒu kiÖn kÕt h«n theo quy ®Þnh cña LuËt nμy th× cã nghÜa vô ®¨ng ký kÕt h«n trong thêi h¹n hai n¨m, kÓ tõ ngμy LuËt nμy cã hiÖu lùc ____________ 1. NghÞ ®Þnh nμy ®· ®−îc söa ®æi, bæ sung bëi NghÞ ®Þnh sè 06/2012/N§-CP (cã hiÖu lùc tõ ngμy 01-4-2012), trong ®ã §iÒu 3 NghÞ ®Þnh 06/2012/N§-CP ®· b·i bá c¸c quy ®Þnh sau: - B·i bá ®iÓm b kho¶n 1 §iÒu 1 cña NghÞ ®Þnh sè 77/2001/N§-CP vÒ "b) C¸c tr−êng hîp nam vμ n÷ chung sèng víi nhau nh− vî chång tõ ngμy 03 th¸ng 01 n¨m 1987 ®Õn ngμy 01 th¸ng 01 n¨m 2001, ngμy LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000 cã hiÖu lùc ph¸p luËt, mμ ch−a ®¨ng ký kÕt h«n". - B·i bá §iÒu 7 quy ®Þnh vÒ: "Gi¶i quyÕt viÖc ®¨ng ký kÕt h«n ®èi víi tr−êng hîp nam vμ n÷ chung sèng víi nhau nh− vî chång tõ ngμy 03 th¸ng 01 n¨m 1987 ®Õn ngμy 01 th¸ng 01 n¨m 2001". 29 cho ®Õn ngμy 01 th¸ng 01 n¨m 2003; trong thêi h¹n nμy mμ hä kh«ng ®¨ng ký kÕt h«n, nh−ng cã yªu cÇu ly h«n th× Tßa ¸n ¸p dông c¸c quy ®Þnh vÒ ly h«n cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000 ®Ó gi¶i quyÕt. Tõ sau ngμy 01 th¸ng 01 n¨m 2003 mμ hä kh«ng ®¨ng ký kÕt h«n th× ph¸p luËt kh«ng c«ng nhËn hä lμ vî chång; - KÓ tõ ngμy 01 th¸ng 01 n¨m 2001 trë ®i, trõ hai tr−êng hîp ®−îc nªu ë trªn, ng−êi nam vμ n÷ chung sèng víi nhau nh− vî chång mμ kh«ng ®¨ng ký kÕt h«n, ®Òu kh«ng ®−îc ph¸p luËt c«ng nhËn lμ vî chång; nÕu cã yªu cÇu ly h«n th× Tßa ¸n thô lý vμ tuyªn bè kh«ng c«ng nhËn quan hÖ vî chång; nÕu cã yªu cÇu vÒ con vμ tμi s¶n th× Tßa ¸n ¸p dông kho¶n 2 vμ kho¶n 3 §iÒu 17 cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000 ®Ó gi¶i quyÕt. C©u hái 13: ThÈm quyÒn ®¨ng ký kÕt h«n ®−îc x¸c ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 12 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh vμ ®−îc quy ®Þnh chi tiÕt t¹i NghÞ ®Þnh sè 77/2001/N§-CP th× thÈm quyÒn ®¨ng ký kÕt h«n ®−îc quy ®Þnh nh− sau: - ñy ban nh©n d©n cÊp x· n¬i ®¨ng ký hé khÈu th−êng tró cña mét trong hai bªn, thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký kÕt h«n. 30 - Trong tr−êng hîp c¶ hai bªn kh«ng cã hé khÈu th−êng tró, nh−ng cã ®¨ng ký t¹m tró cã thêi h¹n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®¨ng ký hé khÈu, th× ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i mét trong hai bªn ®¨ng ký t¹m tró cã thêi h¹n, thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký kÕt h«n. - C¬ quan §¹i diÖn ngo¹i giao, c¬ quan L·nh sù ViÖt Nam ë n−íc ngoμi lμ c¬ quan ®¨ng ký kÕt h«n gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam víi nhau ë n−íc ngoμi. Chó ý: (1) Tr−êng hîp ®¨ng ký kÕt h«n cã yÕu tè n−íc ngoμi th× thuéc thÈm quyÒn cña ñy ban nh©n d©n tØnh, thμnh phè trùc thuéc Trung −¬ng. Tuy nhiªn, ®èi víi tr−êng hîp ®¨ng ký viÖc kÕt h«n gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam th−êng tró ë khu vùc biªn giíi víi c«ng d©n cña n−íc l¸ng giÒng th−êng tró ë khu vùc biªn giíi víi ViÖt Nam thuéc thÈm quyÒn cña ñy ban nh©n d©n cÊp x· ë khu vùc biªn giíi thùc hiÖn (Theo §iÒu 3 NghÞ ®Þnh sè 68/2002/N§-CP cña ChÝnh phñ ngμy 10 th¸ng 7 n¨m 2002 quy ®Þnh chi tiÕt thi hμnh mét sè ®iÒu cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh vÒ quan hÖ h«n nh©n vμ gia ®×nh cã yÕu tè n−íc ngoμi ®· ®−îc söa ®æi, bæ sung b»ng NghÞ ®Þnh sè 69/2006/N§-CP cña ChÝnh phñ ngμy 21 th¸ng 7 n¨m 2006 vμ NghÞ ®Þnh sè 19/2011/N§-CP ngμy 23-3-2011 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña LuËt nu«i con nu«i). (2) Trong tr−êng hîp c¶ hai bªn nam, n÷ lμ c«ng d©n ViÖt Nam ®ang trong thêi h¹n c«ng t¸c, 31 häc tËp, lao ®éng ë n−íc ngoμi vÒ n−íc ®¨ng ký kÕt h«n, ®· c¾t hé khÈu th−êng tró ë trong n−íc, th× viÖc ®¨ng ký kÕt h«n ®−îc thùc hiÖn t¹i ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i c− tró tr−íc khi xuÊt c¶nh cña mét trong hai bªn nam, n÷ (theo §iÒu 17 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ngμy 27-12-2005 vÒ ®¨ng ký vμ qu¶n lý hé tÞch). C©u hái 14: Thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 18 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP cña ChÝnh phñ ngμy 27-12-2005 vÒ ®¨ng ký vμ qu¶n lý hé tÞch1 (sau ®©y gäi lμ ____________ 1. NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ®· ®−îc söa ®æi, bæ sung theo kho¶n 3 §iÒu 51 NghÞ ®Þnh sè 19/2011/N§-CP ngμy 21-3-2011 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hμnh mét sè ®iÒu cña LuËt nu«i con nu«i quy ®Þnh viÖc: B·i bá c¸c ®iÒu tõ §iÒu 25 ®Õn §iÒu 28 vμ nh÷ng quy ®Þnh liªn quan kh¸c vÒ tr×nh tù, thñ tôc ®¨ng ký viÖc nu«i con nu«i t¹i NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ngμy 27 th¸ng 12 n¨m 2005 cña ChÝnh phñ vÒ qu¶n lý vμ ®¨ng ký hé tÞch; vμ ®−îc NghÞ ®Þnh sè 06/2012/N§-CP ngμy 02-02-2012 cña ChÝnh phñ söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña c¸c NghÞ ®Þnh vÒ hé tÞch, h«n nh©n vμ gia ®×nh vμ chøng thùc ®· söa ®æi, bæ sung c¸c §iÒu 9 (C¸c giÊy tê c¸ nh©n xuÊt tr×nh khi ®¨ng ký hé tÞch), bæ sung §iÒu 9a. (Thêi h¹n gi¶i quyÕt viÖc ®¨ng ký hé tÞch vμ hå s¬ ®¨ng ký hé tÞch), söa ®æi, bæ sung §iÒu 10 (ñy quyÒn), kho¶n 1 §iÒu 15 (Thñ tôc ®¨ng ký khai sinh), kho¶n 2 §iÒu 18 (Thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n), kho¶n 1 32 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP) th× thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n ®−îc quy ®Þnh cô thÓ nh− sau: - Khi ®¨ng ký kÕt h«n, hai bªn nam, n÷ ph¶i nép Tê khai (theo mÉu quy ®Þnh) vμ xuÊt tr×nh GiÊy chøng minh nh©n d©n. + Trong tr−êng hîp mét ng−êi c− tró t¹i x·, ph−êng, thÞ trÊn nμy, nh−ng ®¨ng ký kÕt h«n t¹i x·, ph−êng, thÞ trÊn kh¸c, th× ph¶i cã x¸c nhËn cña ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i c− tró vÒ t×nh tr¹ng h«n nh©n cña ng−êi ®ã. §iÒu 30 (Thñ tôc ®¨ng ký gi¸m hé), kho¶n 2 §iÒu 31 (§¨ng ký chÊm døt, thay ®æi viÖc gi¸m hé), §iÒu 32 (§iÒu kiÖn ®¨ng ký viÖc nhËn cha, mÑ, con), kho¶n 2 §iÒu 34 (Thñ tôc ®¨ng ký viÖc nhËn cha, mÑ, con), kho¶n 1 vμ 2 §iÒu 38 (Thñ tôc ®¨ng ký viÖc thay ®æi, c¶i chÝnh hé tÞch, x¸c ®Þnh l¹i d©n téc, x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh, bæ sung hé tÞch), kho¶n 2 §iÒu 39 (§iÒu chØnh néi dung trong sæ hé tÞch vμ c¸c giÊy tê hé tÞch kh¸c), kho¶n 2 §iÒu 45 (Thñ tôc ®¨ng ký khai sinh, khai tö qu¸ h¹n), kho¶n 1 vμ 2 §iÒu 48 (Thñ tôc ®¨ng ký l¹i viÖc sinh, tö, kÕt h«n, nhËn nu«i con nu«i), kho¶n 2 §iÒu 50 (Thñ tôc ®¨ng ký khai sinh), kho¶n 1 vμ 2 §iÒu 52 (Thñ tôc ®¨ng ký khai tö), §iÒu 56 (Thñ tôc ghi vμo sæ hé tÞch), kho¶n 1 vμ 2 §iÒu 59 (Thñ tôc ®¨ng ký l¹i viÖc sinh, tö, kÕt h«n, nhËn nu«i con nu«i), kho¶n 1 vμ 2 §iÒu 63 (Thñ tôc cÊp l¹i b¶n chÝnh GiÊy khai sinh), §iÒu 64 (CÊp b¶n sao giÊy tê hé tÞch vμ cÊp l¹i b¶n chÝnh GiÊy khai sinh cho ng−êi n−íc ngoμi vμ ng−êi ViÖt Nam ®Þnh c− ë n−íc ngoμi), kho¶n 1 §iÒu 67 (Thñ tôc cÊp GiÊy x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n) cña NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP. 33 + §èi víi ng−êi ®ang trong thêi h¹n c«ng t¸c, häc tËp, lao ®éng ë n−íc ngoμi vÒ n−íc ®¨ng ký kÕt h«n, th× ph¶i cã x¸c nhËn cña C¬ quan Ngo¹i giao, L·nh sù ViÖt Nam t¹i n−íc së t¹i vÒ t×nh tr¹ng h«n nh©n cña ng−êi ®ã. + §èi víi c¸n bé, chiÕn sÜ ®ang c«ng t¸c trong lùc l−îng vò trang, th× thñ tr−ëng ®¬n vÞ cña ng−êi ®ã x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n. ViÖc x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n nãi trªn cã thÓ x¸c nhËn trùc tiÕp vμo Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n hoÆc b»ng GiÊy x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n theo quy ®Þnh t¹i ch−¬ng V cña NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP. ViÖc x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n cã gi¸ trÞ 6 th¸ng, kÓ tõ ngμy x¸c nhËn. - Trong thêi h¹n 03 ngμy, kÓ tõ ngμy nhËn ®ñ giÊy tê hîp lÖ, nÕu xÐt thÊy hai bªn nam, n÷ cã ®ñ ®iÒu kiÖn kÕt h«n theo quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh, th× ñy ban nh©n d©n cÊp x· ®¨ng ký kÕt h«n cho hai bªn nam, n÷. Trong tr−êng hîp cÇn ph¶i x¸c minh, th× thêi h¹n nãi trªn ®−îc kÐo dμi thªm kh«ng qu¸ 05 ngμy. - Khi ®¨ng ký kÕt h«n, hai bªn nam, n÷ ph¶i cã mÆt. §¹i diÖn ñy ban nh©n d©n cÊp x· yªu cÇu hai bªn cho biÕt ý muèn tù nguyÖn kÕt h«n, nÕu hai bªn ®ång ý kÕt h«n, th× c¸n bé T− ph¸p hé tÞch ghi vμo Sæ ®¨ng ký kÕt h«n vμ GiÊy chøng nhËn kÕt h«n. Hai bªn nam, n÷ ký vμo GiÊy chøng nhËn 34 kÕt h«n vμ Sæ ®¨ng ký kÕt h«n, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp x· ký vμ cÊp cho mçi bªn vî, chång mét b¶n chÝnh GiÊy chøng nhËn kÕt h«n, gi¶i thÝch cho hai bªn vÒ quyÒn vμ nghÜa vô cña vî, chång theo quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh. B¶n sao GiÊy chøng nhËn kÕt h«n ®−îc cÊp theo yªu cÇu cña vî, chång. §Ó h−íng dÉn cô thÓ quy ®Þnh trªn, Th«ng t− sè 01/2008/TT-BTP ngμy 02-6-2008 cña Bé T− ph¸p h−íng dÉn thùc hiÖn mét sè quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP vÒ ®¨ng ký vμ qu¶n lý hé tÞch1 ®· h−íng dÉn cô thÓ vÒ thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n, cô thÓ nh− sau: - Khi ®¨ng ký kÕt h«n, mçi bªn nam n÷ ph¶i khai vμo mét Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n. Tr−êng hîp c¶ hai bªn nam n÷ cïng c− tró t¹i mét x·, ph−êng, thÞ trÊn hoÆc cïng c«ng t¸c t¹i mét ®¬n vÞ trong lùc l−îng vò trang nh©n d©n, th× hai bªn kÕt h«n chØ cÇn khai vμo mét Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n. - GiÊy x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n ®Ó lμm thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n vμ x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n trong Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n ®Òu cã gi¸ trÞ chøng minh vÒ t×nh tr¹ng h«n nh©n cña ____________ 1. Th«ng t− nμy ®· bÞ thay thÕ, b·i bá mét phÇn bëi Th«ng t− sè 12/2011/TT-BTP ngμy 27-6-2011 cña Bé T− ph¸p vÒ viÖc ban hμnh vμ h−íng dÉn viÖc ghi chÐp, l−u tr÷, sö dông biÓu mÉu nu«i con nu«i (BT). 35 bªn kÕt h«n; khi ®¨ng ký kÕt h«n, hai bªn nam n÷ chØ cÇn nép mét trong hai lo¹i giÊy tê trªn. - Néi dung x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n ph¶i ®−îc ghi râ: ®−¬ng sù hiÖn t¹i ch−a ®¨ng ký kÕt h«n víi ai (VÝ dô: Anh NguyÔn V¨n A, hiÖn ®ang c− tró t¹i..., hiÖn t¹i ch−a ®¨ng ký kÕt h«n víi ai); ®èi víi ng−êi ®· cã vî/chång nh−ng ®· ly h«n hoÆc ng−êi kia ®· chÕt th× còng ph¶i ghi râ ®iÒu ®ã (VÝ dô: Anh NguyÔn V¨n A, hiÖn ®ang c− tró t¹i... ®· ®¨ng ký kÕt h«n, nh−ng ®· ly h«n theo B¶n ¸n ly h«n sè... ngμy... th¸ng... n¨m.... cña Tßa ¸n nh©n d©n..., hiÖn t¹i ch−a ®¨ng ký kÕt h«n víi ai). - §èi víi nh÷ng ng−êi ®· qua nhiÒu n¬i c− tró kh¸c nhau (kÓ c¶ thêi gian c− tró ë n−íc ngoμi), mμ ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n kh«ng râ vÒ t×nh tr¹ng h«n nh©n cña hä ë nh÷ng n¬i ®ã, th× yªu cÇu ®−¬ng sù viÕt b¶n cam ®oan vÒ t×nh tr¹ng h«n nh©n cña m×nh trong thêi gian tr−íc khi vÒ c− tró t¹i ®Þa ph−¬ng vμ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc cam ®oan. - Khi x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n trong Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n, ñy ban nh©n d©n cÊp x· còng ph¶i ghi vμo Sæ cÊp GiÊy x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n ®Ó qu¶n lý. Sè/quyÓn sè trong Sæ cÊp GiÊy x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n ®−îc ghi bæ sung sau phÇn ghi vÒ thêi h¹n cã gi¸ trÞ cña viÖc x¸c nhËn: X¸c nhËn nμy cã gi¸ trÞ trong thêi h¹n 6 th¸ng, kÓ tõ ngμy cÊp (Sè........../quyÓn sè.......). 36 - GiÊy x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n hoÆc Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n cã x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n trong hå s¬ ®¨ng ký kÕt h«n cña hai bªn nam n÷ ph¶i lμ b¶n chÝnh. Kh«ng sö dông GiÊy x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n ®· ghi môc ®Ých sö dông kh¸c ®Ó lμm thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n vμ ng−îc l¹i, kh«ng sö dông GiÊy x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n ®· ghi môc ®Ých lμm thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n ®Ó sö dông vμo môc ®Ých kh¸c. - Khi ®−¬ng sù yªu cÇu x¸c nhËn l¹i t×nh tr¹ng h«n nh©n trong Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n do x¸c nhËn tr−íc ®ã ®· hÕt thêi h¹n sö dông, th× ph¶i nép l¹i Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n cò; trong tr−êng hîp ®−¬ng sù khai ®· lμm mÊt Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n, th× ph¶i cã cam kÕt vÒ viÖc ch−a ®¨ng ký kÕt h«n; b¶n cam kÕt ph¶i l−u trong hå s¬ cÊp x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n. ViÖc x¸c nhËn l¹i t×nh tr¹ng h«n nh©n còng ph¶i ®−îc ghi trong Sæ cÊp GiÊy x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n. Trong cét Ghi chó cña Sæ cÊp GiÊy x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n (kÓ c¶ x¸c nhËn lÇn ®Çu vμ x¸c nhËn l¹i) ph¶i ghi râ "§· x¸c nhËn l¹i t×nh tr¹ng h«n nh©n ngμy... th¸ng... n¨m...., lý do x¸c nhËn l¹i....". H−íng dÉn nμy còng ®−îc ¸p dông khi gi¶i quyÕt yªu cÇu cÊp l¹i GiÊy x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n ®Ó sö dông vμo môc ®Ých kÕt h«n. - Khi mét bªn hoÆc c¶ hai bªn nam, n÷ ®Ò nghÞ rót hå s¬ ®¨ng ký kÕt h«n, th× ñy ban nh©n d©n cÊp x· tr¶ l¹i hå s¬, ®ång thêi h−íng dÉn ®−¬ng sù 37 nép l¹i GiÊy x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n hoÆc Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n cã x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n cho ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i ®· cÊp x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n ®Ó ghi chó vμo Sæ cÊp GiÊy x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n vÒ viÖc ch−a ®¨ng ký kÕt h«n; ®èi víi tr−êng hîp ng−êi ®¨ng ký kÕt h«n lμ c¸n bé, chiÕn sü ®ang c«ng t¸c trong lùc l−îng vò trang, th× th«ng b¸o cho Thñ tr−ëng ®¬n vÞ cña ng−êi ®ã ®Ó biÕt. C©u hái 15: Tr×nh tù, thñ tôc gi¶i quyÕt viÖc ®¨ng ký kÕt h«n cña ñy ban nh©n d©n cÊp x· ®−îc quy ®Þnh cô thÓ nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 13 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× tr×nh tù, thñ tôc gi¶i quyÕt viÖc ®¨ng ký kÕt h«n cña ñy ban nh©n d©n cÊp x· ®−îc quy ®Þnh cô thÓ nh− sau: - Sau khi nhËn ®ñ giÊy tê hîp lÖ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ hé tÞch, c¬ quan ®¨ng ký kÕt h«n kiÓm tra hå s¬ ®¨ng ký kÕt h«n; nÕu xÐt thÊy hai bªn nam n÷ cã ®ñ ®iÒu kiÖn kÕt h«n th× c¬ quan ®¨ng ký kÕt h«n tæ chøc ®¨ng ký kÕt h«n. - Trong tr−êng hîp mét bªn hoÆc c¶ hai bªn kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn kÕt h«n th× c¬ quan ®¨ng ký kÕt h«n tõ chèi ®¨ng ký vμ gi¶i thÝch râ lý do b»ng v¨n b¶n; nÕu ng−êi bÞ tõ chèi kh«ng ®ång ý th× cã quyÒn khiÕu n¹i theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 38 C©u hái 16: Tæ chøc ®¨ng ký kÕt h«n vμ ®Þa ®iÓm ®¨ng ký kÕt h«n ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 14 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× khi tæ chøc ®¨ng ký kÕt h«n ph¶i cã mÆt hai bªn nam, n÷ kÕt h«n. §¹i diÖn c¬ quan ®¨ng ký kÕt h«n yªu cÇu hai bªn cho biÕt ý muèn tù nguyÖn kÕt h«n, nÕu hai bªn ®ång ý kÕt h«n th× ®¹i diÖn c¬ quan ®¨ng ký kÕt h«n trao GiÊy chøng nhËn kÕt h«n cho hai bªn. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 8 NghÞ ®Þnh sè 77/2001/N§-CP vÒ ®¨ng ký kÕt h«n theo NghÞ quyÕt sè 35/2000/QH10 ngμy 09-6-2000 cña Quèc héi vÒ viÖc thi hμnh LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh ®−îc söa ®æi, bæ sung bëi NghÞ ®Þnh sè 06/2012/N§-CP ngμy 02-02-2012 cña ChÝnh phñ th× viÖc ®¨ng ký kÕt h«n ®−îc thùc hiÖn t¹i trô së ñy ban nh©n d©n cÊp x· hoÆc t¹i tæ d©n phè, th«n, b¶n phum, sãc n¬i c− tró cña mét trong hai bªn kÕt h«n. C©u hái 17: B lÊy chång lμ A khi c¶ hai bªn qu¸ nghÌo, do vËy trong cuéc sèng ph¸t sinh m©u thuÉn. ChÝnh v× thÕ, A ®· bá ®i biÖt tÝch. Sau 5 n¨m t×m mäi c¸ch ®Ó t×m hiÓu th«ng tin vμ kiÕm chång vÒ nh−ng kh«ng cã kÕt qu¶, B lμm thñ tôc ®Ò nghÞ Tßa ¸n tuyªn bè A 39 mÊt tÝch. Mét n¨m sau B gÆp vμ yªu mét ng−êi cïng lμng lμ C. B vμ C quyÕt ®Þnh kÕt h«n. Cßn m−êi ngμy tr−íc khi ®¸m c−íi ®−îc tæ chøc th× A trë vÒ. A døt kho¸t nãi r»ng: B ly h«n víi A v× nghÜ r»ng A ®· mÊt tÝch, nh−ng nay A trë vÒ th× quan hÖ vî chång gi÷a A vμ B vÉn ®−¬ng nhiªn cßn tån t¹i. A sÏ lμm thñ tôc hñy quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n tuyªn bè A mÊt tÝch. VËy, nÕu B vÉn kÕt h«n víi C th× B cã vi ph¹m quy ®Þnh cÊm kÕt h«n kh«ng? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 78 Bé luËt d©n sù n¨m 2005, Tßa ¸n tuyªn bè mét ng−êi mÊt tÝch theo yªu cÇu cña ng−êi vî (hoÆc ng−êi chång) khi ng−êi chång (hoÆc ng−êi vî) biÖt tÝch hai n¨m liÒn trë lªn, mÆc dï ®· ¸p dông ®Çy ®ñ c¸c biÖn ph¸p th«ng b¸o, t×m kiÕm theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông d©n sù nh−ng vÉn kh«ng cã tin tøc x¸c thùc vÒ viÖc ng−êi ®ã cßn sèng hay ®· chÕt. Tuy nhiªn, mÆc dï cã quyÕt ®Þnh tuyªn bè mét ng−êi mÊt tÝch nh−ng quyÕt ®Þnh nμy kh«ng ®−¬ng nhiªn chÊm døt quan hÖ vî - chång gi÷a hä. NÕu trong ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ng−êi chång (hoÆc ng−êi vî) mÊt tÝch, ng−êi vî (hoÆc ng−êi chång) ®Ò nghÞ Tßa ¸n gi¶i quyÕt ly h«n (hoÆc sau ®Êy l¹i lμm thñ tôc ®Ò nghÞ Tßa ¸n gi¶i quyÕt ly h«n), th× Tßa ¸n sÏ ra 40 quyÕt ®Þnh tuyªn bè mét ng−êi mÊt tÝch vμ quyÕt ®Þnh cho hai vî - chång ly h«n lu«n, hoÆc ra hai quyÕt ®Þnh kh¸c nhau (quyÕt ®Þnh tuyªn bè mét ng−êi mÊt tÝch vμ quyÕt ®Þnh ly h«n). Trong tr−êng hîp nμy, dï ng−êi bÞ tuyªn bè mÊt tÝch trë vÒ hoÆc cã tin tøc x¸c thùc lμ ng−êi ®ã cßn sèng, quyÕt ®Þnh cho ly h«n vÉn cã hiÖu lùc ph¸p luËt (quy ®Þnh t¹i kho¶n 3 §iÒu 80 Bé luËt d©n sù n¨m 2005). Nh− vËy, B cã thÓ quyÕt ®Þnh lÊy C mμ kh«ng vi ph¹m quy ®Þnh cÊm kÕt h«n cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh. Trong tr−êng hîp nμy, nÕu B quyÕt ®Þnh quay trë vÒ víi ng−êi chång cò, A vμ B vÉn ph¶i lμm thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n t¹i ñy ban nh©n d©n x·. Tuy nhiªn, nÕu khi yªu cÇu Tßa ¸n tuyªn bè ng−êi chång mÊt tÝch, B kh«ng yªu cÇu Tßa ¸n gi¶i quyÕt ly h«n, mμ sau nμy ch−a ®Ò nghÞ Tßa ¸n gi¶i quyÕt ly h«n, th× quan hÖ h«n nh©n gi÷a A vμ B kh«ng ®−¬ng nhiªn chÊm døt. Khi A trë vÒ, A vμ B vÉn lμ vî - chång hîp ph¸p. NÕu B kh«ng cßn t×nh c¶m víi A vμ muèn kÕt h«n víi C, th× B ph¶i ®Ò nghÞ Tßa ¸n gi¶i quyÕt ly h«n gi÷a A vμ B tr−íc. Sau khi quyÕt ®Þnh ly h«n cã hiÖu lùc ph¸p luËt, B míi cã thÓ kÕt h«n víi C mμ kh«ng vi ph¹m quy ®Þnh cÊm kÕt h«n. C©u hái 18: ¤ng, bμ A lμ mét gia ®×nh giμu cã ë Hμ Néi, cã cöa hμng ¨n uèng rÊt 41 ®«ng kh¸ch. Tuy nhiªn, «ng, bμ A cã mét cËu con trai bÞ m¾c bÖnh t©m thÇn. V× thÕ, nªn ®· 30 tuæi mμ cËu ch−a lÊy ®−îc vî. ¤ng, bμ A quyÕt ®Þnh vÒ quª, t×m mét c« g¸i cïng lμng, nhμ nghÌo, ®−a lªn Hμ Néi ®Ó c−íi cho con trai. C« g¸i th× vui mõng v× ®−îc lÊy chång Hμ Néi, l¹i ®−îc «ng, bμ A høa cho qu¶n lý cöa hμng nªn mong chê ngμy c−íi, mÆc dï ch−a gÆp cËu con trai lÇn nμo. NhiÒu ng−êi biÕt chuyÖn cã khuyªn gi¶i «ng, bμ A kh«ng nªn lμm nh− vËy mμ khæ c« g¸i. Nh−ng «ng, bμ A ®· kh«ng nghe vμ lμm gi¶ giÊy kh¸m søc kháe ®Ó x¸c nhËn t×nh tr¹ng søc kháe b×nh th−êng cho con trai m¾c bÖnh cña m×nh. Sau khi kÕt h«n, biÕt chång bÞ bÖnh t©m thÇn, c« g¸i thÊt väng nh−ng kh«ng biÕt m×nh cã thÓ lμm g×. VËy, ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo trong tr−êng hîp nμy? Tr¶ lêi: §Ó thÓ hiÖn ý chÝ tù nguyÖn cña m×nh khi kÕt h«n, ®ång thêi ®Ó cÆp vî chång sau khi kÕt h«n cã quan hÖ h«n nh©n h¹nh phóc, kh«ng t¹o g¸nh nÆng cho gia ®×nh, x· héi, kho¶n 2 §iÒu 10 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh quy ®Þnh cÊm ng−êi mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù kÕt h«n. Ph¸p luËt ViÖt Nam tuy kh«ng ®−a ra kh¸i niÖm vÒ ng−êi mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù, nh−ng c¨n 42 cø vμo §iÒu 22 Bé luËt d©n sù n¨m 20051, chóng ta cã thÓ hiÓu: ng−êi bÞ mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù lμ ng−êi bÞ bÖnh t©m thÇn, hoÆc m¾c bÖnh kh¸c mμ kh«ng thÓ nhËn thøc, lμm chñ ®−îc hμnh vi cña m×nh. Do vËy, hä thuéc ®èi t−îng bi cÊm kÕt h«n bëi hä kh«ng thÓ nhËn thøc vμ tù m×nh thÓ hiÖn ý chÝ tù nguyÖn kÕt h«n, kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc tr¸ch nhiÖm lμm vî, lμm chång, lμm cha, lμm mÑ trong ®êi sèng gia ®×nh. Tuy nhiªn, c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh mét ng−êi cã bÞ mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù hay kh«ng ph¶i dùa vμo quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n. NÕu thùc sù con trai «ng, bμ A bÞ m¾c bÖnh t©m thÇn mμ «ng, bμ A cè t×nh che giÊu ®Ó c« g¸i kÕt h«n víi con trai m×nh, th× «ng bμ cã thÓ nãi chuyÖn víi bè, mÑ c« g¸i, hoÆc víi chÝnh c« Êy ®Ó c« Êy ®Ò nghÞ Tßa ¸n tuyªn bè chång mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù; ®ång thêi yªu cÇu Tßa ¸n hñy h«n nh©n tr¸i ph¸p luËt theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 15 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh theo tr×nh tù, thñ tôc do Bé luËt tè tông d©n sù quy ®Þnh (do vi ph¹m quy ®Þnh cÊm kÕt h«n cña ph¸p LuËt h«n ____________ 1. §iÒu 22 Bé luËt d©n sù n¨m 2005 quy ®Þnh: "Khi mét ng−êi do bÞ bÖnh t©m thÇn hoÆc m¾c bÖnh kh¸c mμ kh«ng thÓ nhËn thøc, lμm chñ ®−îc hμnh vi cña m×nh th× theo yªu cÇu cña ng−êi cã quyÒn, lîi Ých liªn quan, Tßa ¸n ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù trªn c¬ së kÕt luËn cña tæ chøc gi¸m ®Þnh". 43 nh©n vμ gia ®×nh). Trong tr−êng hîp nμy, «ng, bμ A còng sÏ bÞ xö lý vi ph¹m hμnh chÝnh v× ®· lμm gi¶ hoÆc sö dông giÊy tê gi¶ m¹o ®Ó lμm thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n theo quy ®Þnh t¹i ®iÓm b kho¶n 2 §iÒu 11 cña NghÞ ®Þnh sè 60/2009/N§-CP ngμy 23-7-2009 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh xö ph¹t hμnh chÝnh trong lÜnh vùc t− ph¸p. C©u hái 19: G vμ H cã quan hÖ hä hμng xa víi nhau, «ng néi G lμ em ruét cña «ng ngo¹i H. G vμ H rÊt yªu th−¬ng nhau vμ muèn ®i ®Õn h«n nh©n. Cha, mÑ hai bªn còng ®ång ý. Tuy nhiªn, b¸c tr−ëng hä l¹i døt kho¸t kh«ng ®ång ý víi lý do G vμ H cã quan hÖ hä hμng. G vμ H bèi rèi kh«ng biÕt thuyÕt phôc b¸c tr−ëng hä b»ng c¸ch nμo. VËy xin hái, nÕu G vμ H kÕt h«n cã vi ph¹m ph¸p luËt kh«ng? Tr¶ lêi: §Ó duy tr× nßi gièng kháe m¹nh, gi÷ ®óng t«n ti, trËt tù trong gia ®×nh, kho¶n 3 §iÒu 10 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh ®· quy ®Þnh cÊm kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi cã cïng dßng m¸u vÒ trùc hÖ; gi÷a nh÷ng ng−êi cã hä trong ph¹m vi ba ®êi. Trong ®ã: - Nh÷ng ng−êi cïng dßng m¸u vÒ trùc hÖ lμ cha, mÑ ®èi víi con; «ng, bμ ®èi víi ch¸u néi vμ ch¸u ngo¹i (kho¶n 12 §iÒu 8 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh). 44 - Nh÷ng ng−êi cã hä trong ph¹m vi ba ®êi lμ nh÷ng ng−êi cïng mét gèc sinh ra: cha mÑ lμ ®êi thø nhÊt; anh chÞ em cïng cha mÑ, cïng cha kh¸c mÑ, cïng mÑ kh¸c cha lμ ®êi thø hai; anh chÞ em con chó con b¸c, con c« con cËu, con d× lμ ®êi thø ba (kho¶n 13 §iÒu 8 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh). Quy ®Þnh nμy ®−îc ¸p dông ®èi víi bÊt kú c«ng d©n ViÖt Nam nμo, kh«ng phô thuéc vμo ng−êi d©n téc kinh hay d©n téc thiÓu sè, còng kh«ng phô thuéc vμo vïng miÒn thμnh thÞ hay n«ng th«n. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng cÊm kÕt h«n tïy tiÖn ë c¸c d©n téc thiÓu sè vi ph¹m quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000, §iÒu 7 NghÞ ®Þnh sè 32/2002/N§-CP ngμy 27-3-2002, ®· ®−îc söa ®æi, bæ sung theo NghÞ ®Þnh sè 06/2012/N§-CP cña ChÝnh phñ quy ®Þnh viÖc ¸p dông LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh ®èi víi c¸c d©n téc thiÓu sè ®· quy ®Þnh: "Nghiªm cÊm tËp qu¸n kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi cã cïng dßng m¸u vÒ trùc hÖ hoÆc cã liªn quan dßng hä trong ph¹m vi ba ®êi. VËn ®éng xãa bá phong tôc, tËp qu¸n cÊm kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi cã liªn quan dßng hä trong ph¹m vi tõ bèn ®êi trë lªn". ¸p dông vμo tr−êng hîp cña G, cô cña chÞ (gäi lμ G1 - ®êi thø nhÊt) sinh ra «ng ngo¹i cña H (gäi lμ H2-1) vμ «ng néi cña chÞ (gäi lμ G2-2) - ®−îc tÝnh lμ ®êi thø hai. ¤ng H2-1 sinh ra mÑ cña H cña chÞ 45 (gäi lμ H3-1), «ng G2-2 sinh ra bè cña G (gäi lμ G3-1), ®−îc tÝnh lμ ®êi thø ba; vμ nh− vËy G vμ H ®−îc tÝnh lμ ®êi thø t−. G vμ H cã quan hÖ hä hμng ë ®êi thø t−, do vËy, kh«ng ph¶i lμ ®èi t−îng bÞ cÊm kÕt h«n theo quy ®Þnh cña kho¶n 3 §iÒu 10 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh. G vμ H cã thÓ dùa vμo c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cô thÓ nªu trªn ®Ó thuyÕt phôc bè, mÑ m×nh, nhê bè, mÑ cïng c¸c thμnh viªn kh¸c trong gia ®×nh nãi chuyÖn víi b¸c tr−ëng hä vÒ quyÕt ®Þnh kÕt h«n cña G vμ H, ®Ó võa gi÷ g×n h¹nh phóc cña m×nh, võa gi÷ g×n hßa khÝ trong gia ®×nh, dßng téc. C©u hái 20: T¹i sao ph¸p luËt l¹i cÊm kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi cã quan hÖ hä hμng trong ph¹m vi ba ®êi? Tr¶ lêi: ViÖc kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi cïng huyÕt thèng trong ph¹m vi ba ®êi sÏ dÉn ®Õn nhiÒu hËu qu¶, cã nh÷ng hËu qu¶ cã thÓ thÊy tr−íc vμ cã nh÷ng hËu qu¶ ¶nh h−ëng di chøng ®Õn thÕ hÖ mai sau. HËu qu¶ ®Çu tiªn lμ t«n ti trËt tù trong gia ®×nh bÞ ®¶o lén. Mèi quan hÖ cha - con trong tr−êng hîp cha lÊy con g¸i, hoÆc mèi quan hÖ anh - em nÕu anh trai lÊy em g¸i (em ruét hoÆc em hä trong ph¹m vi ba ®êi) trë thμnh mèi quan hÖ vî chång. Nh÷ng tr−êng hîp nh− vËy bÞ coi lμ lo¹n lu©n, vi ph¹m ®¹o ®øc. 46 HËu qu¶ tiÕp theo rÊt lín vμ ®¸ng lo ng¹i h¬n lμ khã cã thÓ duy tr× nßi gièng do rèi lo¹n sinh tr−ëng tuyÕn yªn, mét bÖnh mμ bè mÑ hä ®Òu mang "gene lÆn", thõa h−ëng chung tõ mét céi nguån «ng bμ, cô kþ... §iÒu nμy ®· cã nhiÒu vÝ dô minh chøng kh«ng chØ ë ViÖt Nam, mμ cßn ë nhiÒu n−íc kh¸c trªn thÕ giíi. VÝ dô, ë ViÖt Nam theo nghiªn cøu vÒ "LuËt tôc nói rõng" cho thÊy: viÖc kÕt h«n cïng huyÕt thèng qua rÊt nhiÒu ®êi khiÕn ng−êi Raglai ë Yahoa (x· Ma Níi, huyÖn Ninh S¬n, tØnh Ninh ThuËn) cã chiÒu cao cùc kú khiªm tèn. PhÇn lín ®μn «ng, ®μn bμ vïng nμy cao trung b×nh kho¶ng 1,5m. Còng t¹i ®©y nhiÒu gia ®×nh sinh rÊt nhiÒu con, nh−ng chØ nu«i ®−îc mét vμi ®øa, thËm chÝ, cã bμ mÑ sinh tíi 18 lÇn nh−ng khi ®Õn khi giμ th× kh«ng cßn mét ng−êi con nμo1. HiÖn t−îng cha mÑ cao sinh con thÊp do kÕt h«n cËn huyÕt còng ®−îc ghi nhËn ë Trung Quèc. Mét gia ®×nh ë tØnh Quý Ch©u cã ®êi «ng vμ ®êi cha ®Òu lÊy em g¸i lμm vî. §Õn ®êi con, c¶ 4 anh em ®Òu bÞ lïn: Anh c¶ cã chiÒu cao kh¸ nhÊt: 105 cm, thÊp nhÊt lμ ng−êi em g¸i thø ba, chØ 72 cm. Hä ®i l¹i rÊt khã kh¨n, kh«ng cã kh¶ n¨ng lao ®éng vμ t− duy. ____________ 1. §inh ThÞ Nga - Quª Hμ: LuËt tôc nói rõng. http://www.thanhnien.com.vn/news/Pages/200921/2009 0521002225.aspx. 47 Ng−êi phô n÷ ®øng ®Çu mçi gia ®×nh chØ truyÒn l¹i ®Þa vÞ cña m×nh cho ng−êi con g¸i lín nhÊt. Quan hÖ tÝnh giao cña ng−êi Ma Thoa cã thÓ diÔn ra gi÷a c¸c cÆp con c¸i cïng cha kh¸c mÑ vμ thËm chÝ gi÷a cha vμ con (riªng viÖc quan hÖ t×nh dôc gi÷a con c¸i cïng mÑ kh¸c cha th× bÞ cÊm). TËp qu¸n nμy ®· dÉn ®Õn sù tho¸i hãa vÒ nßi gièng, tû lÖ trÎ chÕt yÓu cao, nhiÒu tr−êng hîp qu¸i thai1. ChÝnh v× thÕ, ph¸p luËt cña nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi, trong ®ã cã ViÖt Nam ®Òu cÊm viÖc kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi cïng huyÕt thèng, tuy nhiªn, møc ®é cã thÓ kh¸c nhau. Ngay ë ViÖt Nam, LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 1959 quy ®Þnh kh¾t khe h¬n: cÊm kÕt h«n trong ph¹m vi n¨m ®êi. Trªn c¬ së c¸c nghiªn cøu thùc tÕ vμ nghiªn cøu khoa häc, LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 1986 vμ LuËt hiÖn hμnh quy ®Þnh cÊm kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi cïng dßng m¸u vÒ trùc hÖ; gi÷a nh÷ng ng−êi cã hä trong ph¹m vi ba ®êi. C©u hái 21: T¹i sao ph¸p luËt l¹i cÊm kÕt h«n gi÷a ng−êi ®· tõng lμ cha mÑ nu«i víi con nu«i, hoÆc cÊm kÕt h«n gi÷a cha d−îng vμ con riªng cña vî... nÕu hai ng−êi ®ã n¶y sinh ____________ 1. http://www.suckhoesinhsan.org/index.php?option=com_ content&view=article&id=1473:bi-kch-do-kt-hon-cung dong-mau&catid=176:nguyen-nhan-di-tat&Itemid=567. 48 t×nh c¶m thËt vμ muèn kÕt h«n th× sao l¹i cÊm kÕt h«n trong khi hä kh«ng cã quan hÖ huyÕt thèng g×? Tr¶ lêi: Kho¶n 4 §iÒu 10 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh quy ®Þnh cÊm kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi ®ang cã mèi quan hÖ cha, mÑ - con, hoÆc ®· tõng cã mèi quan hÖ cha, mÑ con (nh−ng kh«ng ph¶i lμ cha, mÑ ®Î víi con ®Î). §ã lμ, cÊm kÕt h«n gi÷a cha, mÑ nu«i víi con nu«i; gi÷a ng−êi ®· tõng lμ cha, mÑ nu«i víi con nu«i, bè chång víi con d©u, mÑ vî víi con rÓ, bè d−îng víi con riªng cña vî, mÑ kÕ víi con riªng cña chång; bëi v×, viÖc kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi nμy ¶nh h−ëng ®Õn ®¹o ®øc, ®Õn thuÇn phong mü tôc cña ng−êi ViÖt Nam. Khi nh÷ng ng−êi ®· cã mèi quan hÖ cha, mÑ - con mμ kÕt h«n víi nhau sÏ lμm thay ®æi trËt tù trong gia ®×nh, g©y ¶nh h−ëng ®Õn t©m lý cña c¸c thμnh viªn trong gia ®×nh vμ t¹o nªn c¸c mèi bÊt hßa gi÷a c¸c thμnh viªn trong gia ®×nh. Gia ®×nh bÊt hßa, kh«ng h¹nh phóc, sÏ g©y ¶nh h−ëng kh«ng nhá ®Õn thÕ hÖ con c¸i, ¶nh h−ëng ®Õn trËt tù x· héi, trËt tù c«ng céng. VÝ dô, cha d−îng lμ A, mÑ lμ B, con riªng cña B lμ C. A vμ B cã mét con chung lμ D. Khi A lÊy C, nÕu quan hÖ h«n nh©n gi÷a A vμ B ch−a chÊm døt th× t×nh c¶m mÑ con gi÷a B vμ C bÞ søt mÎ. A vi ph¹m 49 chÕ ®é mét vî, mét chång (vi ph¹m ®iÒu cÊm cña ph¸p luËt). NÕu A vμ B ®· chÊm døt quan hÖ h«n nh©n (®· ly h«n hoÆc B ®· chÕt), th× mèi quan hÖ gi÷a B vμ C võa lμ quan hÖ mÑ - con, võa lμ quan hÖ gi÷a vî míi vμ vî cò cña chång. Quan hÖ gi÷a C vμ D còng kh«ng thÓ thuËn hßa vμ yªu th−¬ng nhau nh− "anh em nh− thÓ ch©n - tay" bëi võa lμ quan hÖ anh em cïng mÑ kh¸c cha, võa lμ quan hÖ gi÷a con riªng vμ mÑ kÕ. Còng t−¬ng tù nh− vËy ®èi víi quan hÖ gi÷a cha, mÑ nu«i vμ con nu«i. Nu«i con nu«i tõ nhá ®Õn lín, mÆc dï gi÷a nh÷ng ng−êi nμy kh«ng cã quan hÖ vÒ huyÕt thèng, nh−ng gi÷a hä ®· cã mèi quan hÖ cha mÑ - con vμ cã quan hÖ ch¨m sãc, nu«i d−ìng, yªu th−¬ng nhau nh− cha, mÑ ®Î vμ con ®Î. Do vËy, ph¸p luËt quy ®Þnh cÊm nh÷ng ng−êi nμy kÕt h«n víi nhau kÓ c¶ khi cha vμ mÑ nu«i ®· ly h«n hay cßn tån t¹i quan hÖ h«n nh©n, gi÷a hä cßn tån t¹i quan hÖ cha nu«i víi con nu«i, mÑ nu«i víi con nu«i n÷a hay kh«ng. Quy ®Þnh nh− vËy nh»m b¶o ®¶m thuÇn phong mü tôc cña d©n téc vμ b¶o ®¶m thùc hiÖn c¸c nguyªn t¾c cña cuéc sèng nh»m lμm æn ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a vî vμ chång, gi÷a cha mÑ nu«i víi con nu«i, phï hîp víi ®¹o ®øc x· héi vμ truyÒn thèng tèt ®Ñp cña gia ®×nh ViÖt Nam, ng¨n chÆn hiÖn t−îng c−ìng Ðp kÕt h«n do mèi quan hÖ phô thuéc gi÷a cha mÑ nu«i vμ con nu«i. 50 ChÝnh v× vËy, kho¶n 4 §iÒu 10 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh míi quy ®Þnh cÊm kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi ®· tõng cã quan hÖ cha, mÑ - con víi nhau. C©u hái 22: Tõ tr−íc ®Õn nay sèng ë lμng quª nghÌo, A chØ thÊy ng−êi nam vμ ng−êi n÷ lÊy nhau h×nh thμnh nªn cÆp vî chång, råi l¹i cïng nhau lam lò lμm ¨n, råi sinh con ®Ó duy tr× nßi gièng. Hä cã nh÷ng c¬n ghen khi ng−êi vî hoÆc ng−êi chång cña hä ®i víi ng−êi kh¸c giíi. Nay lªn thμnh phè häc, A thÊy cho¸ng ngîp khi thÊy trªn internet ghi râ h×nh hai ng−êi n÷ tæ chøc ®¸m c−íi víi nhau, hoÆc ng−êi nam bÞ mét nam giíi kh¸c c−íp ®i ngay trong ®¸m c−íi cña m×nh víi mét ng−êi con g¸i. A b¨n kho¨n r»ng, ph¸p luËt cã cho phÐp nh÷ng ng−êi ®ång tÝnh lÊy nhau hay kh«ng? Tr¶ lêi: §Þnh nghÜa kÕt h«n ®· ®−îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 8 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh, theo ®ã "KÕt h«n lμ viÖc nam vμ n÷ x¸c lËp quan hÖ vî chång theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®iÒu kiÖn kÕt h«n vμ ®¨ng ký kÕt h«n". Trong kh¸i niÖm nμy kh«ng thõa nhËn quan hÖ h«n nh©n gi÷a ng−êi cïng giíi tÝnh. §iÒu nμy mét lÇn n÷a l¹i ®−îc thÓ hiÖn râ nÐt trong quy ®Þnh t¹i kho¶n 5 §iÒu 10 51 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh: cÊm kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi cïng giíi tÝnh. Theo c¸c nhμ nghiªn cøu, ®ång tÝnh (hay cßn gäi lμ ®ång tÝnh luyÕn ¸i, t×nh dôc ®ång giíi - homosexual) lμ xu h−íng vμ së thÝch quan hÖ t×nh dôc víi ng−êi cïng giíi. §©y lμ mét xu h−íng tÝnh dôc. Ngoμi ra, hä cã cÊu tróc gen b×nh th−êng, sinh häc, néi tiÕt b×nh th−êng, h×nh thÓ lμ nam hay n÷ b×nh th−êng, vμ hä cã c¶m nhËn vÒ giíi lμ nam hay n÷ râ rμng. CÇn ph©n biÖt ng−êi ®ång tÝnh víi ng−êi bÞ l−ìng giíi vμ ng−êi thÝch chuyÓn ®æi giíi tÝnh. Ng−êi bÞ l−ìng giíi (cßn gäi lμ m¬ hå giíi tÝnh -ambiguous genitalia, intersex, hermaphroditism) lμ nh÷ng ng−êi cã bÊt th−êng thËt sù vÒ biÖt hãa giíi tÝnh, cã bÊt th−êng vÒ h×nh thÓ vμ c¬ quan sinh dôc, nguyªn nh©n cã thÓ do bÊt th−êng vÒ gen, néi tiÕt... Ng−êi thÝch chuyÓn ®æi giíi tÝnh (transsexuals, transsexualism, gender dysphoria) lμ ng−êi b×nh th−êng vÒ sù biÖt hãa giíi tÝnh, nghÜa lμ vÒ mÆt sinh häc hä lμ mét ng−êi nam, hoÆc n÷ b×nh th−êng, nh−ng hä l¹i cho r»ng hä thuéc giíi tÝnh ng−îc l¹i, nam th× cho r»ng hä lμ n÷ vμ ng−îc l¹i n÷ th× l¹i cho r»ng hä lμ nam1. ____________ 1. Ng−êi ®ång tÝnh vμ sù lùa chän lèi sèng. http://tuoitre.vn/ Chinh-tri-xa-hoi/Song-khoe/Gioi-tinh/259620/Nguoi-dong tinh-va-su-lua-chon-loi-song.html. 52 ë mét sè n−íc trªn thÕ giíi, ng−êi ta cho phÐp kÕt h«n ®ång tÝnh vμ cÆp ®«i nμy (kh«ng thÓ gäi lμ cÆp vî - chång theo nghÜa truyÒn thèng dïng ®Ó chØ ng−êi nam (chång) vμ ng−êi n÷ (vî) ®· kÕt h«n víi nhau); tuy nhiªn, nhiÒu quèc gia chØ cho phÐp kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi kh¸c giíi. Ph¸p luËt ViÖt Nam còng chØ c«ng nhËn h«n nh©n gi÷a hai ng−êi kh¸c giíi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn do ph¸p luËt quy ®Þnh. ViÖc x¸c ®Þnh hoÆc nhËn thøc kh«ng ®óng giíi tÝnh cña mét ng−êi sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng bÊt æn vÒ t©m sinh lý trong cuéc sèng sinh ho¹t hμng ngμy, còng nh− trong c«ng viÖc mμ ng−êi ®ã thùc hiÖn. Vμ quan träng h¬n lμ sù ®¸nh gi¸ cña céng ®ång x· héi ®èi víi hä. VÝ dô, nÕu kh«ng x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh, mét ng−êi ®−îc x¸c ®Þnh lμ giíi tÝnh n÷ tõ khi hä míi sinh ra, sÏ kh«ng thÓ kÕt h«n víi mét ng−êi n÷. Hä võa vi ph¹m quy ®Þnh cÊm kÕt h«n cña ph¸p luËt h«n nh©n vμ gia ®×nh, hä võa bÞ céng ®ång x· héi ®¸nh gi¸ lμ lÖch l¹c vÒ nh©n c¸ch vμ lèi sèng. V× vËy, x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh ®−îc yªu cÇu thùc tÕ ®Æt ra vμ ®−îc Bé luËt d©n sù n¨m 2005 ghi nhËn lμ quyÒn nh©n th©n cña c¸ nh©n. Tuy nhiªn, §iÒu 36 Bé luËt d©n sù n¨m 2005 chØ thõa nhËn quyÒn x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh trong tr−êng hîp giíi tÝnh cña ng−êi ®ã bÞ khuyÕt tËt bÈm sinh, hoÆc ch−a ®Þnh h×nh chÝnh x¸c, mμ cÇn cã sù can thiÖp cña y häc nh»m x¸c ®Þnh râ vÒ giíi tÝnh cña c¸ nh©n ®ã. Sau khi x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh, 53 hä ®−îc ph¸p luËt c«ng nhËn vμ b¶o vÖ quyÒn nh©n th©n nh− nh÷ng c¸ nh©n kh¸c. Ph¸p luËt nghiªm cÊm tiÕt lé th«ng tin vÒ viÖc x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh cña ng−êi kh¸c; cÊm ph©n biÖt ®èi xö ®èi víi ng−êi ®· x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh (NghÞ ®Þnh sè 88/2008/N§-CP ngμy 05-8-2008 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh). Tuy ph¸p luËt ch−a cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ viÖc xö lý vi ph¹m ®èi víi tr−êng hîp kÕt h«n thùc tÕ gi÷a nh÷ng ng−êi ®ång tÝnh, nh−ng do vi ph¹m quy ®Þnh vÒ cÊm kÕt h«n nªn nh÷ng ng−êi ®ång tÝnh chung sèng víi nhau sÏ kh«ng ®−îc ph¸p luËt c«ng nhËn vμ b¶o vÖ. C©u hái 23. Con g¸i chÞ B lμ C n¨m nay ®· 24 tuæi. GÇn ®©y, C cã quan hÖ t×nh c¶m víi D, mét ng−êi h¬n ch¸u 14 tuæi. D ®· cã mét ®êi vî vμ vî mÊt, cã mét ®øa con riªng. Mèi quan hÖ nμy lμm gia ®×nh chÞ B rÊt c¨ng th¼ng v× D, ng−êi yªu cña C chØ kÐm chÞ B cã 7 tuæi. Con riªng cña D còng ®· 12 tuæi. Gia ®×nh chÞ B kh«ng ®ång ý, khuyªn gi¶i, can ng¨n thÕ nμo C còng kh«ng nghe. VËy, chÞ B cã ®−îc lÊy quyÒn lμm cha mÑ ®Ó ng¨n c¶n quan hÖ h«n nh©n nμy kh«ng? Tr¶ lêi: ViÖc kÕt h«n cña con c¸i ph¶i do con c¸i tù nguyÖn quyÕt ®Þnh. Dï cha mÑ cã c«ng sinh ra, 54 nu«i d−ìng, gi¸o dôc con vμ dï víi môc ®Ých, ®éng c¬ tèt ®Ñp ®Õn ®©u còng kh«ng ®−îc c−ìng Ðp, hoÆc c¶n trë viÖc kÕt h«n cña con c¸i. C−ìng Ðp, c¶n trë viÖc kÕt h«n lμ viÖc lμm tr¸i víi ®¹o lý, lμ hμnh vi vi ph¹m ph¸p luËt. Bëi nh©n d©n ta th−êng nãi: "Ðp dÇu, Ðp mì, ai nì Ðp duyªn". T¹i kho¶n 2 §iÒu 9 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh ®· quy ®Þnh: "ViÖc kÕt h«n do nam vμ n÷ tù nguyÖn quyÕt ®Þnh, kh«ng bªn nμo ®−îc Ðp buéc, lõa dèi bªn nμo; kh«ng ai ®−îc c−ìng Ðp hoÆc c¶n trë". Kho¶n 2 §iÒu 4 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh còng quy ®Þnh râ: "CÊm t¶o h«n, c−ìng Ðp kÕt h«n, c¶n trë h«n nh©n tù nguyÖn, tiÕn bé...". Do vËy, mÆc dï lμ cha mÑ, anh chÞ còng chØ nªn dïng t×nh c¶m ®Ó ph©n tÝch cho C thÊy sù phøc t¹p trong quan hÖ h«n nh©n, quan hÖ gia ®×nh vμ nh×n nhËn ®óng t×nh c¶m cña C víi b¹n trai cña C lμ quan hÖ t×nh yªu hay chØ lμ sù ngé nhËn ®ã lμ t×nh yªu. Cßn viÖc quyÕt ®Þnh kÕt h«n hay kh«ng kÕt h«n th× hoμn toμn do C quyÕt ®Þnh. NÕu C thùc sù yªu D ®ã (dï anh ta lín tuæi vμ ®· tõng cã mét ®êi vî, mét con riªng) th× viÖc dïng quyÒn cña cha mÑ ®Ó ng¨n c¶n ch¸u chØ lμm mèi quan hÖ gi÷a cha, mÑ vμ con r¹n nøt. C©u hái 24: N¨m nay, H ®· 25 tuæi, quª ë Th¸i B×nh vμ chuyÓn vÒ c«ng t¸c t¹i Hμ Néi, 55 ®¨ng ký hé khÈu th−êng tró tõ n¨m 2008. H chuÈn bÞ kÕt h«n. H ®ang b¨n kho¨n kh«ng biÕt ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo vÒ thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n gi÷a c¸c c«ng d©n ViÖt Nam víi nhau? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 12 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh, §iÒu 17 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ngμy 27-12-2005 vÒ ®¨ng ký vμ qu¶n lý hé tÞch, Th«ng t− sè 01/2008/TT-BTP ngμy 02-6-2008 cña Bé T− ph¸p h−íng dÉn thùc hiÖn mét sè quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§- CP vÒ ®¨ng ký vμ qu¶n lý hé tÞch, viÖc ®¨ng ký kÕt h«n ph¶i ®−îc thùc hiÖn t¹i ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i ®¨ng ký hé khÈu th−êng tró cña mét trong hai bªn nam, n÷. Trong tr−êng hîp c¶ hai bªn nam, n÷ lμ c«ng d©n ViÖt Nam ®ang trong thêi h¹n c«ng t¸c, häc tËp, lao ®éng ë n−íc ngoμi vÒ n−íc ®¨ng ký kÕt h«n, ®· c¾t hé khÈu th−êng tró ë trong n−íc, th× viÖc ®¨ng ký kÕt h«n ®−îc thùc hiÖn t¹i ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i c− tró tr−íc khi xuÊt c¶nh cña mét trong hai bªn nam, n÷. Khi ®¨ng ký kÕt h«n, hai bªn nam, n÷ ph¶i cã mÆt, nép tê khai ®¨ng ký kÕt h«n vμ xuÊt tr×nh c¸c giÊy tê theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 18 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ®· ®−îc söa ®æi, bæ sung theo NghÞ ®Þnh 06/2012/N§-CP nh− sau: 56 - Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n (theo mÉu). Trong tr−êng hîp mét ng−êi c− tró t¹i x·, ph−êng, thÞ trÊn nμy, nh−ng ®¨ng ký kÕt h«n t¹i x·, ph−êng, thÞ trÊn kh¸c, th× ph¶i cã x¸c nhËn cña ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i c− tró vÒ t×nh tr¹ng h«n nh©n cña ng−êi ®ã. Tr−êng hîp c¶ hai bªn nam n÷ cïng c− tró t¹i mét x·, ph−êng, thÞ trÊn hoÆc cïng c«ng t¸c t¹i mét ®¬n vÞ trong lùc l−îng vò trang nh©n d©n, th× hai bªn kÕt h«n chØ cÇn khai vμo mét Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n. §èi víi ng−êi ®ang trong thêi h¹n c«ng t¸c, häc tËp, lao ®éng ë n−íc ngoμi vÒ n−íc ®¨ng ký kÕt h«n, th× ph¶i cã x¸c nhËn cña C¬ quan Ngo¹i giao, L·nh sù ViÖt Nam t¹i n−íc së t¹i vÒ t×nh tr¹ng h«n nh©n cña ng−êi ®ã. §èi víi c¸n bé, chiÕn sÜ ®ang c«ng t¸c trong lùc l−îng vò trang, th× thñ tr−ëng ®¬n vÞ cña ng−êi ®ã x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n. ViÖc x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n nãi trªn cã thÓ x¸c nhËn trùc tiÕp vμo Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n hoÆc b»ng GiÊy x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n. ViÖc x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n cã gi¸ trÞ 6 th¸ng, kÓ tõ ngμy x¸c nhËn. Néi dung x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n ph¶i ®−îc ghi râ: ®−¬ng sù hiÖn t¹i ch−a ®¨ng ký kÕt h«n víi ai (vÝ dô: Anh NguyÔn V¨n A, hiÖn ®ang c− tró t¹i..., hiÖn t¹i ch−a ®¨ng ký kÕt h«n víi ai); ®èi víi ng−êi ®· 57 cã vî/chång nh−ng ®· ly h«n hoÆc ng−êi kia ®· chÕt th× còng ph¶i ghi râ ®iÒu ®ã (vÝ dô: Anh NguyÔn V¨n A, hiÖn ®ang c− tró t¹i... ®· ®¨ng ký kÕt h«n, nh−ng ®· ly h«n theo B¶n ¸n ly h«n sè... ngμy... th¸ng... n¨m.... cña Tßa ¸n nh©n d©n..., hiÖn t¹i ch−a ®¨ng ký kÕt h«n víi ai). §èi víi nh÷ng ng−êi ®· qua nhiÒu n¬i c− tró kh¸c nhau (kÓ c¶ thêi gian c− tró ë n−íc ngoμi), mμ ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n kh«ng râ vÒ t×nh tr¹ng h«n nh©n cña hä ë nh÷ng n¬i ®ã, th× yªu cÇu ®−¬ng sù viÕt b¶n cam ®oan vÒ t×nh tr¹ng h«n nh©n cña m×nh trong thêi gian tr−íc khi vÒ c− tró t¹i ®Þa ph−¬ng vμ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc cam ®oan. - GiÊy chøng minh nh©n d©n cña mçi bªn. Trong thêi h¹n 03 ngμy, kÓ tõ ngμy nhËn ®ñ giÊy tê hîp lÖ, nÕu xÐt thÊy hai bªn nam, n÷ cã ®ñ ®iÒu kiÖn kÕt h«n theo quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh, th× ñy ban nh©n d©n cÊp x· ®¨ng ký kÕt h«n cho hai bªn nam, n÷. Trong tr−êng hîp cÇn ph¶i x¸c minh, th× thêi h¹n nãi trªn ®−îc kÐo dμi thªm kh«ng qu¸ 05 ngμy. Khi ®¨ng ký kÕt h«n, hai bªn nam, n÷ ph¶i cã mÆt. §¹i diÖn ñy ban nh©n d©n cÊp x· yªu cÇu hai bªn cho biÕt ý muèn tù nguyÖn kÕt h«n, nÕu hai bªn ®ång ý kÕt h«n, th× t− ph¸p hé tÞch ghi vμo Sæ ®¨ng ký kÕt h«n vμ GiÊy chøng nhËn kÕt h«n. 58 Hai bªn nam, n÷ ký vμo GiÊy chøng nhËn kÕt h«n vμ Sæ ®¨ng ký kÕt h«n, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp x· ký vμ cÊp cho mçi bªn vî, chång mét b¶n chÝnh GiÊy chøng nhËn kÕt h«n, gi¶i thÝch cho hai bªn vÒ quyÒn vμ nghÜa vô cña vî, chång theo quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh. B¶n sao GiÊy chøng nhËn kÕt h«n ®−îc cÊp theo yªu cÇu cña vî, chång. C©u hái 25: §¸m c−íi cña anh An vμ chÞ Thu ®· ®−îc tæ chøc rÊt linh ®×nh tr−íc sù chøng kiÕn cña hai bªn gia ®×nh nhμ trai, nhμ g¸i vμ b¹n bÌ. Tuy nhiªn, anh An vμ chÞ Thu vÉn ch−a ®Õn ñy ban nh©n d©n x· ®Ó ®¨ng ký kÕt h«n. NhiÒu ng−êi trong hai hä nãi víi An vμ Thu r»ng, c¸c ch¸u ®· tæ chøc ®¸m c−íi víi sù chøng kiÕn cña dßng hä råi th× cã g× mμ lo ph¶i lo l¾ng, vμ cho r»ng ®¨ng ký chØ lμ mét thñ tôc, kh«ng lμm còng ch¼ng sao. Quan ®iÓm cña hai hä nh− vËy cã ®óng kh«ng? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh, §iÒu 3 Th«ng t− sè 04/2011/TT-BVHTTDL ngμy 21-01-2011 cña Bé V¨n hãa, ThÓ thao vμ Du lÞch quy ®Þnh vÒ viÖc thùc hiÖn nÕp sèng v¨n minh trong viÖc c−íi, viÖc tang vμ lÔ héi, viÖc c−íi ph¶i 59 ®−îc tæ chøc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh, ph¸p luËt vÒ ®¨ng ký vμ qu¶n lý hé tÞch vμ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt kh¸c cã liªn quan. §«i nam n÷ ®Ó trë thμnh vî chång ph¶i ®¨ng ký kÕt h«n t¹i ñy ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn n¬i c− tró cña mét trong hai ng−êi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Th«ng qua viÖc tæ chøc ®¨ng ký kÕt h«n cho hai bªn nam n÷ t¹i ñy ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn. Nhμ n−íc c«ng nhËn quan hÖ vî - chång cña hä. Khi c«ng nhËn quan hÖ h«n nh©n, ph¸p luËt cña Nhμ n−íc cßn cã rÊt nhiÒu c¸c quy ®Þnh kh¸c nh»m b¶o vÖ c¸c quan hÖ kh¸c ph¸t sinh (quan hÖ vî chång, quan hÖ gi÷a cha, mÑ con, quan hÖ tμi s¶n cña vî chång) khi quyÒn vμ lîi Ých cña hä bÞ x©m ph¹m. Nh− vËy, mÆc dï ®· tæ chøc lÔ c−íi t¹i gia ®×nh, nh−ng anh An vμ chÞ Thu ch−a lμm thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n t¹i c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn, th× ch−a ®−îc ph¸p luËt c«ng nhËn lμ vî chång. Hä sÏ kh«ng ®−îc b¶o vÖ khi quyÒn vμ lîi Ých cña m×nh bÞ x©m ph¹m. C©u hái 26: A vμ B lμ sinh viªn míi ra tr−êng, ®· t×m ®−îc viÖc lμm æn ®Þnh nh−ng kinh tÕ cßn khã kh¨n. Nh−ng theo tôc lÖ lμng A vμ B th× khi ®· tæ chøc lÔ c−íi, nhμ trai ph¶i mæ lîn ®Ó thÕt ®·i c¶ lμng råi míi ®−îc 60 r−íc d©u vÒ, ®Æc biÖt bè A lμ Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· nªn «ng muèn tæ chøc ®¸m c−íi cho A vμ B ph¶i to nhÊt lμng. A vμ B chØ muèn tæ chøc mét lÔ c−íi ®¬n gi¶n, tiÕt kiÖm. VËy, lμm thÕ nμo ®Ó A vμ B thuyÕt phôc ®−îc bè A? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 6 Th«ng t− sè 04/2011/TT-BVHTTDL ngμy 21-01-2011 cña Bé V¨n hãa, ThÓ thao vμ Du lÞch quy ®Þnh thùc hiÖn nÕp sèng v¨n minh trong viÖc c−íi, tang vμ lÔ héi, viÖc tæ chøc lÔ c−íi t¹i gia ®×nh hoÆc t¹i ®Þa ®iÓm c−íi ph¶i thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh sau: - B¶o ®¶m trang träng, tiÕt kiÖm, vui t−¬i, lμnh m¹nh, phï hîp víi phong tôc, tËp qu¸n, truyÒn thèng v¨n hãa cña tõng ®Þa ph−¬ng, d©n téc, t«n gi¸o vμ phï hîp víi hoμn c¶nh cña hai gia ®×nh; - C¸c thñ tôc ch¹m ngâ, ¨n hái, r−íc d©u cÇn ®−îc tæ chøc theo phong tôc, tËp qu¸n; kh«ng ph« tr−¬ng h×nh thøc, r−êm rμ; kh«ng nÆng vÒ ®ßi hái lÔ vËt; - §Þa ®iÓm c−íi do hai gia ®×nh lùa chän; thêi gian tæ chøc tiÖc c−íi kh«ng lμm ¶nh h−ëng ®Õn thêi gian lao ®éng cña Nhμ n−íc; chØ mêi kh¸ch dù tiÖc c−íi trong ph¹m vi gia ®×nh, hä téc th©n thÝch, b¹n bÌ vμ ®ång nghiÖp th©n thiÕt; - Tæ chøc tiÖc c−íi phï hîp víi hoμn c¶nh gia ®×nh, tr¸nh ph« tr−¬ng, l·ng phÝ; 61 - Trang trÝ lÔ c−íi cÇn gi¶n dÞ, kh«ng r−êm rμ, ph« tr−¬ng; trang phôc c« d©u, chó rÓ ®Ñp vμ lÞch sù, phï hîp víi v¨n hãa d©n téc; - ¢m nh¹c trong ®¸m c−íi ph¶i lμnh m¹nh, vui t−¬i; ©m thanh ®¶m b¶o kh«ng v−ît qu¸ ®é ån cho phÐp theo tiªu chuÈn ViÖt Nam, thùc hiÖn t¹i b¶n tiªu chuÈn ViÖt Nam, kh«ng më nh¹c tr−íc 06 giê s¸ng vμ sau 22 giê ®ªm. Nhμ n−íc khuyÕn khÝch thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng sau trong tæ chøc viÖc c−íi: - Dïng h×nh thøc b¸o hû thay cho giÊy mêi dù lÔ c−íi, tiÖc c−íi; - H¹n chÕ tæ chøc tiÖc c−íi linh ®×nh, chØ tæ chøc tiÖc trμ, tiÖc ngät trong lÔ c−íi; - Kh«ng sö dông thuèc l¸ trong ®¸m c−íi; - C¬ quan, tæ chøc, ®oμn thÓ ®øng ra tæ chøc lÔ c−íi; - C« d©u, chó rÓ vμ gia ®×nh ®Æt hoa t¹i ®μi t−ëng niÖm liÖt sÜ, nghÜa trang liÖt sÜ, di tÝch lÞch sö - v¨n hãa; trång c©y l−u niÖm t¹i ®Þa ph−¬ng trong ngμy c−íi; - C« d©u, chó rÓ vμ gia ®×nh mÆc trang phôc truyÒn thèng hoÆc trang phôc cña d©n téc m×nh trong ngμy c−íi. VËy, A vμ B nªn vËn ®éng bè cña A víi c−¬ng vÞ cña «ng lμ mét Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· cÇn g−¬ng mÉu thùc hiÖn quy ®Þnh trªn khi tæ chøc ®¸m c−íi cho A vμ B. 62 C©u hái 27: H vμ T sinh sèng ë vïng biªn giíi cña tØnh Lμo Cai. H lμ ng−êi ViÖt Nam, cßn T lμ ng−êi Trung Quèc. Do quan hÖ bu«n b¸n nªn dÇn dÇn hä yªu th−¬ng nhau vμ muèn kÕt h«n. Nh−ng kho¶ng c¸ch tõ n¬i hä sinh sèng ®Õn trung t©m thμnh phè kh¸ xa. VËy, theo quy ®Þnh ph¸p luËt, H vμ T sÏ thùc hiÖn thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam, khu vùc biªn giíi víi ViÖt Nam bao gåm c¸c ®¬n vÞ hμnh chÝnh cña c¸c n−íc Céng hßa nh©n d©n Trung Hoa, Céng hßa d©n chñ nh©n d©n Lμo vμ V−¬ng quèc Campuchia t−¬ng ®−¬ng víi x·, ph−êng, thÞ trÊn cña ViÖt Nam, cã ®Þa giíi hμnh chÝnh tiÕp gi¸p víi ®−êng biªn giíi quèc gia trªn ®Êt liÒn víi ViÖt Nam. §Ó ®¬n gi¶n thñ tôc hμnh chÝnh, §iÒu 3 NghÞ ®Þnh sè 68/2002/N§-CP cña ChÝnh phñ ngμy 10-7-2002 quy ®Þnh chi tiÕt thi hμnh mét sè ®iÒu cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh vÒ quan hÖ h«n nh©n vμ gia ®×nh cã yÕu tè n−íc ngoμi (®· ®−îc söa ®æi, bæ sung b»ng NghÞ ®Þnh sè 69/2006/N§-CP cña ChÝnh phñ ngμy 21-7-2006, NghÞ ®Þnh sè 19/2011/N§-CP ngμy 21-3-2011) quy ®Þnh ñy ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn (sau ®©y gäi lμ ñy ban nh©n d©n cÊp x·) ë khu vùc biªn giíi thùc hiÖn ®¨ng ký viÖc 63 kÕt h«n, nhËn cha, mÑ, con, nu«i con nu«i gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam th−êng tró ë khu vùc biªn giíi víi c«ng d©n cña n−íc l¸ng giÒng th−êng tró ë khu vùc biªn giíi víi ViÖt Nam. Khi ®¨ng ký kÕt h«n, hai bªn nam, n÷ xin ®¨ng ký kÕt h«n ph¶i nép c¸c giÊy tê sau ®©y: - C«ng d©n ViÖt Nam ph¶i nép Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n theo mÉu quy ®Þnh; - C«ng d©n cña n−íc l¸ng giÒng ph¶i nép Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n theo mÉu quy ®Þnh, cã x¸c nhËn ch−a qu¸ 06 th¸ng, tÝnh ®Õn ngμy nhËn hå s¬ cña c¬ quan cã thÈm quyÒn cña n−íc l¸ng giÒng ®ã vÒ viÖc hiÖn t¹i ®−¬ng sù lμ ng−êi kh«ng cã vî hoÆc kh«ng cã chång. GiÊy tê cña mçi bªn ®−¬ng sù ®−îc lËp thμnh 02 bé hå s¬ vμ nép t¹i ñy ban nh©n d©n cÊp x· n¬i th−êng tró cña c«ng d©n ViÖt Nam ë khu vùc biªn giíi. Khi nép hå s¬, ®−¬ng sù ph¶i xuÊt tr×nh giÊy tê sau ®©y: - C«ng d©n ViÖt Nam ph¶i xuÊt tr×nh giÊy Chøng minh nh©n d©n biªn giíi; trong tr−êng hîp kh«ng cã giÊy Chøng minh nh©n d©n biªn giíi th× ph¶i xuÊt tr×nh giÊy tê chøng minh viÖc th−êng tró ë khu vùc biªn giíi kÌm theo giÊy tê tuú th©n kh¸c cña ®−¬ng sù ®Ó kiÓm tra. 64 - C«ng d©n n−íc l¸ng giÒng ph¶i xuÊt tr×nh giÊy tê tuú th©n do c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn cña n−íc l¸ng giÒng cÊp cho c«ng d©n n−íc ®ã th−êng tró ë khu vùc biªn giíi víi ViÖt Nam; trong tr−êng hîp kh«ng cã giÊy tê tuú th©n nμy th× ph¶i xuÊt tr×nh giÊy tê chøng minh viÖc th−êng tró ë khu vùc biªn giíi víi ViÖt Nam kÌm theo giÊy tê tuú th©n kh¸c cña ®−¬ng sù ®Ó kiÓm tra. - §èi víi ng−êi tr−íc ®©y ®· cã vî hoÆc chång nh−ng ®· ly h«n hoÆc ng−êi vî hoÆc ng−êi chång ®ã ®· chÕt hoÆc bÞ tuyªn bè lμ ®· chÕt th× tuú tr−êng hîp cô thÓ, ®−¬ng sù cßn ph¶i xuÊt tr×nh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt vÒ viÖc cho ly h«n hoÆc giÊy chøng tö cña ng−êi vî hoÆc ng−êi chång ®ã. GiÊy tê do c¬ quan, tæ chøc cña n−íc l¸ng giÒng cÊp hoÆc c«ng chøng, chøng thùc ë n−íc ®ã ®Ó sö dông t¹i ViÖt Nam vμo viÖc kÕt h«n, ë khu vùc biªn giíi ®−îc miÔn hîp ph¸p hãa l·nh sù. C¸c giÊy tê nμy ®−îc lËp b»ng ng«n ng÷ cña n−íc l¸ng giÒng ph¶i ®−îc dÞch ra tiÕng ViÖt vμ cã cam kÕt cña ng−êi dÞch vÒ viÖc dÞch ®óng néi dung, kh«ng cÇn c«ng chøng b¶n dÞch. Trong thêi h¹n 15 ngμy, kÓ tõ ngμy nhËn ®ñ hå s¬ hîp lÖ vμ lÖ phÝ, ñy ban nh©n d©n cÊp x· cã tr¸ch nhiÖm thÈm tra hå s¬ vμ tiÕn hμnh niªm yÕt viÖc kÕt h«n trong 07 ngμy liªn tôc t¹i trô së ñy ban. Sau khi ®· thÈm tra hå s¬ vμ niªm yÕt viÖc kÕt 65 h«n, ñy ban nh©n d©n cÊp x· cã c«ng v¨n, kÌm theo 01 bé hå s¬ ®¨ng ký kÕt h«n göi Së T− ph¸p ®Ó xin ý kiÕn. Trong thêi h¹n 15 ngμy, kÓ tõ ngμy nhËn ®−îc c«ng v¨n xin ý kiÕn cña ñy ban nh©n d©n cÊp x·, Së T− ph¸p xem xÐt hå s¬ ®¨ng ký kÕt h«n vμ cã ý kiÕn tr¶ lêi b»ng v¨n b¶n cho ñy ban nh©n d©n cÊp x·. Trong thêi h¹n 07 ngμy, kÓ tõ ngμy nhËn ®−îc ý kiÕn cña Së T− ph¸p, ñy ban nh©n d©n cÊp x· quyÕt ®Þnh viÖc ®¨ng ký kÕt h«n vμ tæ chøc LÔ kÕt h«n nh− ®èi víi tr−êng hîp ®¨ng ký kÕt h«n gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam ë trong n−íc víi nhau theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®¨ng ký hé tÞch. C©u hái 28: Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× nh÷ng ng−êi nμo cã quyÒn yªu cÇu hñy viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt? Ai cã quyÒn hñy vμ hËu qu¶ ph¸p lý cña viÖc hñy kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 15 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th×: - Bªn bÞ c−ìng Ðp, bÞ lõa dèi kÕt h«n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ tè tông d©n sù cã quyÒn tù m×nh yªu cÇu Tßa ¸n hoÆc ®Ò nghÞ ViÖn kiÓm s¸t yªu cÇu Tßa ¸n hñy viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt do 66 viÖc kÕt h«n vi ph¹m quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 9 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh; - ViÖn kiÓm s¸t theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ tè tông d©n sù cã quyÒn yªu cÇu Tßa ¸n hñy viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt do vi ph¹m quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 9 vμ §iÒu 10 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh. - C¸ nh©n, c¬ quan, tæ chøc sau ®©y theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ tè tông d©n sù cã quyÒn tù m×nh yªu cÇu Tßa ¸n hoÆc ®Ò nghÞ ViÖn kiÓm s¸t yªu cÇu Tßa ¸n hñy viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt do vi ph¹m quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 9 vμ §iÒu 10 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh: + Vî, chång, cha, mÑ, con cña c¸c bªn kÕt h«n; + ñy ban B¶o vÖ vμ ch¨m sãc trÎ em (nay lμ Côc B¶o vÖ ch¨m sãc trÎ em thuéc Bé Lao ®éng, Th−¬ng binh vμ X· héi); + Héi Liªn hiÖp Phô n÷. + C¸ nh©n, c¬ quan, tæ chøc kh¸c cã quyÒn ®Ò nghÞ ViÖn kiÓm s¸t xem xÐt, yªu cÇu Tßa ¸n hñy viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 16 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× theo yªu cÇu cña c¸ nh©n, c¬ quan, tæ chøc quy ®Þnh t¹i §iÒu 15 cña LuËt nμy, Tßa ¸n xem xÐt vμ quyÕt ®Þnh viÖc hñy kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt vμ göi b¶n sao quyÕt ®Þnh cho c¬ quan ®· thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký kÕt h«n. C¨n cø 67 vμo quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n, c¬ quan ®¨ng ký kÕt h«n xãa ®¨ng ký kÕt h«n trong Sæ ®¨ng ký kÕt h«n. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 17 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× hËu qu¶ ph¸p lý cña viÖc hñy kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt ®−îc quy ®Þnh nh− sau: - Khi viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt bÞ hñy th× hai bªn nam, n÷ ph¶i chÊm døt quan hÖ nh− vî chång. - QuyÒn lîi cña con ®−îc gi¶i quyÕt nh− tr−êng hîp cha mÑ ly h«n. - Tμi s¶n ®−îc gi¶i quyÕt theo nguyªn t¾c tμi s¶n riªng cña ai th× vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña ng−êi ®ã; tμi s¶n chung ®−îc chia theo tháa thuËn cña c¸c bªn; nÕu kh«ng tháa thuËn ®−îc th× yªu cÇu Tßa ¸n gi¶i quyÕt, cã tÝnh ®Õn c«ng søc ®ãng gãp cña mçi bªn; −u tiªn b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña phô n÷ vμ con. III- quyÒn vμ nghÜa vô cña vî, chång C©u hái 29: Ngoμi t×nh nghÜa vî chång, th× quyÒn vμ nghÜa vô gi÷a vî vμ chång ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Vî chång ngoμi tr¸ch nhiÖm chung thñy, th−¬ng yªu, quý träng, ch¨m sãc, gióp ®ì nhau, cïng nhau x©y dùng gia ®×nh no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, 68 h¹nh phóc, bÒn v÷ng (§iÒu 18 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh) th× vÒ quyÒn vμ nghÜa vô vî, chång b×nh ®¼ng víi nhau, cã nghÜa vô vμ quyÒn ngang nhau vÒ mäi mÆt trong gia ®×nh (§iÒu 19 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh). T¹i c¸c ®iÒu 21, 22 vμ 23 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh quy ®Þnh cô thÓ vÒ quyÒn vμ nghÜa vô cña vî vμ chång nh−: - Vî, chång t«n träng vμ gi÷ g×n danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn cho nhau. - CÊm vî, chång cã hμnh vi ng−îc ®·i, hμnh h¹, xóc ph¹m ®Õn danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn cña nhau. - Vî, chång t«n träng quyÒn tù do tÝn ng−ìng, t«n gi¸o cña nhau; kh«ng ®−îc c−ìng Ðp, c¶n trë nhau theo hoÆc kh«ng theo mét t«n gi¸o nμo. - Vî, chång cïng bμn b¹c, gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn cho nhau chän nghÒ nghiÖp; häc tËp, n©ng cao tr×nh ®é v¨n hãa, chuyªn m«n, nghiÖp vô; tham gia ho¹t ®éng chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi theo nguyÖn väng vμ kh¶ n¨ng cña mçi ng−êi. Phï hîp víi c¸c quy ®Þnh trªn, §iÒu 10 NghÞ ®Þnh sè 32/2002/N§-CP (®· ®−îc söa ®æi, bæ sung bëi c¸c NghÞ ®Þnh sè 19/2011/N§-CP, NghÞ ®Þnh sè 06/2012/N§-CP) mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh "trong gia ®×nh, vî, chång b×nh ®¼ng víi nhau, cã quyÒn vμ nghÜa vô ngang nhau vÒ mäi mÆt"; ®ång thêi h−íng dÉn cô thÓ thªm: "C¸c d©n téc cã quan hÖ gia ®×nh theo chÕ ®é phô hÖ hoÆc mÉu hÖ cã c¸c 69 phong tôc, tËp qu¸n kh«ng b¶o ®¶m quyÒn b×nh ®¼ng gi÷a vî vμ chång, th× ñy ban nh©n d©n cÊp x·, MÆt trËn Tæ quèc cïng cÊp vμ c¸c tæ chøc thμnh viªn, c¸c Giμ lμng, Tr−ëng b¶n, c¸c vÞ chøc s¾c t«n gi¸o vËn ®éng, thuyÕt phôc ng−êi d©n tõng b−íc xãa bá sù bÊt b×nh ®¼ng gi÷a vî vμ chång trong quan hÖ gia ®×nh, b¶o ®¶m vî, chång cã c¸c quyÒn vμ nghÜa vô ngang nhau vÒ mäi mÆt theo quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000". §iÒu 18 LuËt b×nh ®¼ng giíi n¨m 2006 ®· quy ®Þnh vÒ "B×nh ®¼ng giíi trong gia ®×nh" nh− sau: 1. Vî, chång b×nh ®¼ng víi nhau trong quan hÖ d©n sù vμ c¸c quan hÖ kh¸c liªn quan ®Õn h«n nh©n vμ gia ®×nh. 2. Vî, chång cã quyÒn, nghÜa vô ngang nhau trong së h÷u tμi s¶n chung, b×nh ®¼ng trong sö dông nguån thu nhËp chung cña vî chång vμ quyÕt ®Þnh c¸c nguån lùc trong gia ®×nh. 3. Vî, chång b×nh ®¼ng víi nhau trong viÖc bμn b¹c, quyÕt ®Þnh lùa chän vμ sö dông biÖn ph¸p kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh phï hîp; sö dông thêi gian nghØ ch¨m sãc con èm theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 4. Con trai, con g¸i ®−îc gia ®×nh ch¨m sãc, gi¸o dôc vμ t¹o ®iÒu kiÖn nh− nhau ®Ó häc tËp, lao ®éng, vui ch¬i, gi¶i trÝ vμ ph¸t triÓn. 5. C¸c thμnh viªn nam, n÷ trong gia ®×nh cã tr¸ch nhiÖm chia sÎ c«ng viÖc gia ®×nh. 70 C©u hái 30: Vî, chång cã thÓ ®¹i diÖn cho nhau kh«ng? Trong tr−êng hîp nμo th× vî, chång cã tr¸ch nhiÖm liªn ®íi ®èi víi giao dÞch do mét bªn thùc hiÖn? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 24 vμ §iÒu 25 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th×: - Vî chång cã thÓ ñy quyÒn cho nhau x¸c lËp, thùc hiÖn vμ chÊm døt c¸c giao dÞch mμ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ph¶i cã sù ®ång ý cña c¶ vî chång; viÖc ñy quyÒn ph¶i ®−îc lËp thμnh v¨n b¶n. - Vî, chång ®¹i diÖn cho nhau khi mét bªn mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù mμ bªn kia cã ®ñ ®iÒu kiÖn lμm ng−êi gi¸m hé hoÆc khi mét bªn bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hμnh vi d©n sù mμ bªn kia ®−îc Tßa ¸n chØ ®Þnh lμm ng−êi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cho ng−êi ®ã. - Vî hoÆc chång ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm liªn ®íi ®èi víi giao dÞch d©n sù hîp ph¸p do mét trong hai ng−êi thùc hiÖn nh»m ®¸p øng nhu cÇu sinh ho¹t thiÕt yÕu cña gia ®×nh. C©u hái 31: Tμi s¶n chung cña vî vμ chång ®−îc x¸c ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 27 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× tμi s¶n chung cña vî chång gåm: 71 - Tμi s¶n do vî, chång t¹o ra, thu nhËp do lao ®éng, ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh vμ nh÷ng thu nhËp hîp ph¸p kh¸c cña vî chång trong thêi kú h«n nh©n. - Tμi s¶n mμ vî chång ®−îc thõa kÕ chung hoÆc ®−îc tÆng cho chung vμ nh÷ng tμi s¶n kh¸c mμ vî chång tháa thuËn lμ tμi s¶n chung. - QuyÒn sö dông ®Êt mμ vî chång cã ®−îc sau khi kÕt h«n lμ tμi s¶n chung cña vî chång. QuyÒn sö dông ®Êt mμ vî hoÆc chång cã ®−îc tr−íc khi kÕt h«n, ®−îc thõa kÕ riªng chØ lμ tμi s¶n chung khi vî chång cã tháa thuËn. T¹i ®iÒu luËt nμy còng kh¼ng ®Þnh: "Tμi s¶n chung cña vî chång thuéc së h÷u chung hîp nhÊt". Trong tr−êng hîp tμi s¶n thuéc së h÷u chung cña vî chång mμ ph¸p luËt quy ®Þnh ph¶i ®¨ng ký quyÒn së h÷u th× theo ph¸p luËt hiÖn hμnh trong giÊy chøng nhËn quyÒn së h÷u ph¶i ghi tªn cña c¶ vî chång. Trong tr−êng hîp kh«ng cã chøng cø chøng minh tμi s¶n mμ vî, chång ®ang cã tranh chÊp lμ tμi s¶n riªng cña mçi bªn th× tμi s¶n ®ã lμ tμi s¶n chung. C©u hái 32: ViÖc ®¨ng ký tμi s¶n chung cña vî chång ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 5 NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP cña ChÝnh phñ ngμy 03 th¸ng 10 72 n¨m 2001 quy ®Þnh chi tiÕt thi hμnh LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh (sau ®©y gäi lμ NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP) th× viÖc ®¨ng ký tμi s¶n thuéc së h÷u chung cña vî chång ®−îc quy ®Þnh nh− sau: - C¸c tμi s¶n thuéc së h÷u chung cña vî chång khi ®¨ng ký quyÒn së h÷u ph¶i ghi tªn cña c¶ vî vμ chång theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 27 cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000 bao gåm: nhμ ë, quyÒn sö dông ®Êt vμ nh÷ng tμi s¶n kh¸c mμ ph¸p luËt quy ®Þnh ph¶i ®¨ng ký quyÒn së h÷u. - ViÖc ®¨ng ký c¸c tμi s¶n, quyÒn tμi s¶n thuéc së h÷u chung cña vî chång ph¶i ghi tªn cña c¶ vî vμ chång theo quy ®Þnh nªu trªn ®−îc thùc hiÖn kÓ tõ ngμy 18-10-2001. - Trong tr−êng hîp tμi s¶n thuéc së h÷u chung cña vî chång ®· ®¨ng ký quyÒn së h÷u tr−íc ngμy NghÞ ®Þnh nμy cã hiÖu lùc mμ chØ ghi tªn cña mét bªn vî hoÆc chång, th× vî chång cã thÓ yªu cÇu c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn cÊp l¹i giÊy tê ®¨ng ký quyÒn së h÷u tμi s¶n ®ã ®Ó ghi tªn cña c¶ vî vμ chång; nÕu vî chång kh«ng yªu cÇu cÊp l¹i giÊy tê ®¨ng ký quyÒn së h÷u tμi s¶n, th× tμi s¶n ®ã vÉn thuéc së h÷u chung cña vî chång; nÕu cã tranh chÊp, bªn nμo cho ®ã lμ tμi s¶n thuéc së h÷u riªng cña m×nh, th× cã nghÜa vô chøng minh. - Trong tr−êng hîp vî chång ly h«n hoÆc chia tμi s¶n chung trong thêi kú h«n nh©n th× bªn ®−îc 73 chia phÇn tμi s¶n b»ng hiÖn vËt ®· ®¨ng ký quyÒn së h÷u hoÆc quyÒn sö dông mμ cã ghi tªn vî vμ chång cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan ®¨ng ký tμi s¶n cÊp l¹i giÊy tê ®¨ng ký quyÒn së h÷u hoÆc quyÒn sö dông tμi s¶n. - Bé T− ph¸p phèi hîp víi c¸c Bé, c¬ quan h÷u quan h−íng dÉn thi hμnh c¸c quy ®Þnh t¹i §iÒu 5 NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP. C©u hái 33: ViÖc chiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tμi s¶n chung cña vî, chång ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Trong nh÷ng tr−êng hîp nμo th× c¸c giao dÞch d©n sù liªn quan ®Õn tμi s¶n cña vî, chång ®−îc x¸c lËp, thùc hiÖn hoÆc chÊm døt? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 28 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh vμ theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 4 NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP th×: - Trong gia ®×nh vî, chång cã quyÒn vμ nghÜa vô ngang nhau trong viÖc chiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tμi s¶n chung. - Tμi s¶n chung cña vî chång ®−îc chi dïng ®Ó b¶o ®¶m nhu cÇu cña gia ®×nh, thùc hiÖn c¸c nghÜa vô chung cña vî chång. - ViÖc x¸c lËp, thùc hiÖn vμ chÊm døt giao dÞch d©n sù liªn quan ®Õn tμi s¶n chung cã gi¸ trÞ lín hoÆc lμ nguån sèng duy nhÊt cña gia ®×nh, viÖc dïng 74 tμi s¶n chung ®Ó ®Çu t− kinh doanh ph¶i ®−îc vî chång bμn b¹c, tháa thuËn, trõ tμi s¶n chung ®· ®−îc chia ®Ó ®Çu t− kinh doanh riªng theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 29 cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh. C¸c giao dÞch d©n sù liªn quan ®Õn tμi s¶n cña vî, chång x¸c lËp, thùc hiÖn hoÆc chÊm døt khi: - Trong tr−êng hîp viÖc x¸c lËp, thùc hiÖn hoÆc chÊm døt c¸c giao dÞch d©n sù liªn quan ®Õn tμi s¶n chung cã gi¸ trÞ lín cña vî chång hoÆc tμi s¶n chung lμ nguån sèng duy nhÊt cña gia ®×nh, viÖc x¸c lËp, thùc hiÖn hoÆc chÊm døt c¸c giao dÞch d©n sù liªn quan ®Õn ®Þnh ®o¹t tμi s¶n thuéc së h÷u riªng cña mét bªn vî hoÆc chång nh−ng tμi s¶n ®ã ®· ®−a vμo sö dông chung mμ hoa lîi, lîi tøc ph¸t sinh lμ nguån sèng duy nhÊt cña gia ®×nh mμ ph¸p luËt quy ®Þnh giao dÞch ®ã ph¶i tu©n theo h×nh thøc nhÊt ®Þnh, th× sù tháa thuËn cña vî chång còng ph¶i tu©n theo h×nh thøc ®ã (lËp thμnh v¨n b¶n cã ch÷ ký cña vî, chång hoÆc ph¶i cã c«ng chøng, chøng thùc...) - §èi víi c¸c giao dÞch d©n sù mμ ph¸p luËt kh«ng cã quy ®Þnh ph¶i tu©n theo h×nh thøc nhÊt ®Þnh, nh−ng giao dÞch ®ã cã liªn quan ®Õn tμi s¶n chung cã gi¸ trÞ lín hoÆc lμ nguån sèng duy nhÊt cña gia ®×nh hoÆc giao dÞch ®ã cã liªn quan ®Õn viÖc ®Þnh ®o¹t tμi s¶n thuéc së h÷u riªng cña mét bªn vî hoÆc chång nh−ng ®· ®−a 75 vμo sö dông chung vμ hoa lîi, lîi tøc ph¸t sinh tõ tμi s¶n ®ã lμ nguån sèng duy nhÊt cña gia ®×nh, th× viÖc x¸c lËp, thùc hiÖn hoÆc chÊm døt c¸c giao dÞch ®ã còng ph¶i cã sù tháa thuËn b»ng v¨n b¶n cña vî chång. - Tμi s¶n chung cã gi¸ trÞ lín cña vî chång nãi t¹i kho¶n 1, kho¶n 2 §iÒu 4 NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP ®−îc x¸c ®Þnh c¨n cø vμo phÇn gi¸ trÞ cña tμi s¶n ®ã trong khèi tμi s¶n chung cña vî chång. - Trong tr−êng hîp vî hoÆc chång x¸c lËp, thùc hiÖn hoÆc chÊm døt c¸c giao dÞch d©n sù liªn quan ®Õn tμi s¶n chung quy ®Þnh t¹i kho¶n 1, kho¶n 2 §iÒu 4 NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP mμ kh«ng cã sù ®ång ý cña mét bªn, th× bªn ®ã cã quyÒn yªu cÇu Tßa ¸n tuyªn bè giao dÞch ®ã v« hiÖu theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 134 cña Bé luËt D©n sù n¨m 2005 vμ hËu qu¶ ph¸p lý ®−îc gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 137 cña Bé luËt D©n sù n¨m 2005. C©u hái 34: ViÖc chia tμi s¶n chung trong thêi kú h«n nh©n vμ thêi ®iÓm cã hiÖu lùc cña viÖc chia tμi s¶n chung cña vî, chång ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 29 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× viÖc chia tμi s¶n chung cña 76 vî, chång trong thêi kú h«n nh©n ®−îc thõa nhËn trong tr−êng hîp vî chång ®Çu t− kinh doanh riªng, thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù riªng hoÆc cã lý do chÝnh ®¸ng kh¸c th× vî chång cã thÓ tháa thuËn chia tμi s¶n chung; viÖc chia tμi s¶n chung ph¶i lËp thμnh v¨n b¶n; nÕu kh«ng tháa thuËn ®−îc th× cã quyÒn yªu cÇu Tßa ¸n gi¶i quyÕt. Ph¸p luËt còng quy ®Þnh, viÖc chia tμi s¶n chung cña vî chång nh»m trèn tr¸nh thùc hiÖn nghÜa vô vÒ tμi s¶n kh«ng ®−îc ph¸p luËt c«ng nhËn. Cô thÓ hãa quy ®Þnh nμy cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh t¹i §iÒu 6 NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP ®· quy ®Þnh râ: - Tháa thuËn chia tμi s¶n chung cña vî, chång trong thêi kú h«n nh©n quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 29 cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh, ph¶i ®−îc lËp thμnh v¨n b¶n vμ ghi râ c¸c néi dung sau ®©y: + Lý do chia tμi s¶n; + PhÇn tμi s¶n chia (bao gåm bÊt ®éng s¶n, ®éng s¶n, c¸c quyÒn tμi s¶n); trong ®ã cÇn m« t¶ râ nh÷ng tμi s¶n ®−îc chia hoÆc gi¸ trÞ phÇn tμi s¶n ®−îc chia; + PhÇn tμi s¶n cßn l¹i kh«ng chia, nÕu cã; + Thêi ®iÓm cã hiÖu lùc cña viÖc chia tμi s¶n chung; + C¸c néi dung kh¸c, nÕu cã. - V¨n b¶n tháa thuËn chia tμi s¶n chung cña vî chång ph¶i ghi râ ngμy, th¸ng, n¨m lËp v¨n b¶n vμ ph¶i cã ch÷ ký cña c¶ vî vμ chång; v¨n b¶n tháa thuËn cã thÓ cã ng−êi lμm chøng hoÆc ®−îc 77 c«ng chøng, chøng thùc theo yªu cÇu cña vî chång hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. - Trong tr−êng hîp vî, chång kh«ng tháa thuËn ®−îc vÒ viÖc chia tμi s¶n chung, th× c¶ hai bªn hoÆc mét bªn cã quyÒn yªu cÇu Tßa ¸n gi¶i quyÕt. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 7 NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP th× thêi ®iÓm cã hiÖu lùc cña viÖc chia tμi s¶n chung ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau: - Trong tr−êng hîp v¨n b¶n tháa thuËn chia tμi s¶n chung cña vî chång kh«ng x¸c ®Þnh râ thêi ®iÓm cã hiÖu lùc cña viÖc chia tμi s¶n, th× hiÖu lùc ®−îc tÝnh tõ ngμy, th¸ng, n¨m lËp v¨n b¶n. - Trong tr−êng hîp v¨n b¶n tháa thuËn chia tμi s¶n chung cña vî chång ®−îc c«ng chøng hoÆc chøng thùc theo yªu cÇu cña vî chång, th× hiÖu lùc ®−îc tÝnh tõ ngμy x¸c ®Þnh trong v¨n b¶n tháa thuËn; nÕu v¨n b¶n kh«ng x¸c ®Þnh ngμy cã hiÖu lùc ®ã, th× hiÖu lùc ®−îc tÝnh tõ ngμy v¨n b¶n ®ã ®−îc c«ng chøng, chøng thùc. - Trong tr−êng hîp v¨n b¶n tháa thuËn chia tμi s¶n chung cña vî chång ph¶i c«ng chøng, chøng thùc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, th× hiÖu lùc ®−îc tÝnh tõ ngμy v¨n b¶n ®ã ®−îc c«ng chøng, chøng thùc. - Trong tr−êng hîp Tßa ¸n cho chia tμi s¶n chung theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 3 §iÒu 6 cña NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP, th× viÖc chia tμi s¶n chung cña vî chång cã hiÖu lùc kÓ tõ ngμy quyÕt ®Þnh cho chia tμi s¶n chung cña Tßa ¸n cã hiÖu lùc ph¸p luËt. 78