🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Thực phẩm với bệnh ung thư Ebooks Nhóm Zalo THỰC PHẨM VỚI BỆNH UNG THƯ Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n Chñ tÞch Héi ®ång pgs. TS. NguyÔn ThÕ kû Phã Chñ tÞch Héi ®ång TS. HOμNG PHONG Hμ Thμnh viªn trÇn quèc d©n TS. NguyÔn §øC TμI TS. NGUYÔN AN TI£M NguyÔn Vò Thanh H¶o 613.2 M· sè:CTQG-2015 2 ThÇy thuèc −u tó B¸c sÜ Qu¸ch TuÊn Vinh thùc phÈm víi bÖnh ung th− Nhμ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia - sù thËt Hμ Néi - 2015 Nhμ xuÊt b¶n y häc chó dÉn CñA Nhμ xuÊt b¶n Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c lo¹i bÖnh ung th− trªn thÕ giíi còng nh− ë ViÖt Nam ngμy cμng trë nªn kh¸ phæ biÕn, ®· vμ ®ang trë thμnh mèi lo ng¹i cña rÊt nhiÒu ng−êi. Cã nhiÒu nguyªn nh©n g©y bÖnh ung th− vμ viÖc ¨n uèng hμng ngμy còng lμ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng lμm cho bÖnh ung th− h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn nhanh. Gi÷a thùc phÈm vμ bÖnh ung th− cã mèi liªn hÖ ë hai khÝa c¹nh chÝnh. §ã lμ c¸c lo¹i thùc phÈm ®ãng vai trß cã t¸c dông lμm gi¶m nguy c¬ g©y ung th− vμ cã c¸c lo¹i thùc phÈm l¹i chøa nh÷ng chÊt cã nguy c¬ g©y ung th− cho con ng−êi. ChÝnh v× vËy, mçi ng−êi chóng ta ®Ó gi÷ g×n søc kháe cÇn ph¶i h¹n chÕ, tr¸nh tuyÖt ®èi c¸c lo¹i thùc phÈm cã nguy c¬ g©y ung th− cao vμ lùa chän nh÷ng thùc phÈm tèt, an toμn cho søc kháe. Víi mong muèn giíi thiÖu ®Õn ®«ng ®¶o b¹n ®äc nhÊt lμ b¹n ®äc ë cÊp c¬ së x·, ph−êng, thÞ trÊn nh÷ng th«ng tin h÷u Ých vÒ t¸c dông còng nh− t¸c h¹i cña mét sè lo¹i thùc phÈm th«ng dông 5 ®èi víi søc kháe con ng−êi, Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt phèi hîp víi Nhμ xuÊt b¶n Y häc xuÊt b¶n cuèn s¸ch Thùc phÈm víi bÖnh ung th− do ThÇy thuèc −u tó, b¸c sÜ Qu¸ch TuÊn Vinh biªn so¹n. Xin giíi thiÖu cuèn s¸ch víi b¹n ®äc. Th¸ng 6 n¨m 2015 NHμ XUÊT B¶N CHÝNH TRÞ QUèC GIA - Sù THËT 6 Lêi nãi ®Çu HiÖn nay, trªn thÕ giíi cã tíi h¬n 8 triÖu ng−êi tö vong do c¨n bÖnh ung th−! C¸c chuyªn gia y häc ®· dù b¸o, sè ng−êi m¾c bÖnh ung th− trªn toμn thÕ giíi sÏ cßn tiÕp tôc cßn t¨ng lªn trong nh÷ng n¨m tíi vμ sè bÖnh nh©n nμy phÇn lín sÏ kh«ng cã ®iÒu kiÖn ch÷a trÞ. BÖnh ung th− ®· vμ ®ang trë thμnh hiÓm häa toμn cÇu vμ ngμy cμng cã xu h−íng ph¸t triÓn vμ lμ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y tö vong cao nhÊt ë con ng−êi. Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi cho r»ng: BÖnh ung th− còng lμ mét vÊn ®Ò cña thÕ giíi thø ba. Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn ung th−, mét trong nh÷ng nguyªn nh©n ®ã l¹i cã nguån gèc tõ thùc phÈm. Nghiªn cøu cña c¸c nhμ khoa häc trªn thÕ giíi ®· kÕt luËn r»ng, cã tíi 30% sè bÖnh ung th− liªn quan trùc tiÕp víi thãi quen ¨n uèng cña ng−êi bÖnh! ë n−íc ta, ChÝnh phñ ®· triÓn khai ch−¬ng tr×nh phßng chèng c¸c bÖnh kh«ng l©y nhiÔm, trong ®ã cã bÖnh ung th−. Nh»m h¹n chÕ tû lÖ 7 m¾c bÖnh ung th−, trong cuèn s¸ch nμy, chóng t«i tæng hîp mét sè vÊn ®Ò vÒ thùc phÈm cã liªn quan ®Õn bÖnh ung th− ®Ó b¹n ®äc tham kh¶o. Mong r»ng, nh÷ng th«ng tin nμy sÏ gióp Ých cho b¹n ®äc trong viÖc phßng ngõa c¸c bÖnh ung th−, mét trong nh÷ng c¨n bÖnh giÕt ng−êi thÇm lÆng cña thÕ giíi ®−¬ng ®¹i! T¸c gi¶ 8 uèng trμ còng lμ mét ph−¬ng ph¸p ng¨n ngõa bÖnh ung th− Ng−êi x−a cã c©u: "Trμ vi b¸ch bÖnh chi d−îc". Trμ lμ thø thuèc cã thÓ ch÷a v¹n bÖnh! N−íc chÌ, thø n−íc uèng truyÒn thèng d−êng nh− kh«ng thÓ thiÕu ®−îc cña ng−êi ViÖt Nam, NhËt B¶n, Trung Quèc... ChÌ t−¬i, chÌ kh« (chÌ xanh, chÌ ®en) ®· trë nªn quen thuéc víi ng−êi d©n ViÖt, tõ n«ng th«n ®Õn thμnh thÞ... Uèng chÌ ®· trë thμnh thó Èm thùc thanh tao cña ng−êi d©n ViÖt còng nh− nhiÒu d©n téc kh¸c trªn thÕ giíi, lμ mét nÐt v¨n hãa truyÒn thèng cña d©n téc. Trμ ®¹o ®−îc n©ng lªn ®Õn møc nghÖ thuËt, mü thuËt ®Æc s¾c cña xø hoa anh ®μo tõ thÕ kû XV. Ng−êi NhËt B¶n coi uèng trμ lμ mét ph−¬ng thøc ch÷a bÖnh v« cïng h÷u hiÖu cña nhμ PhËt. Trμ ®¹o cßn ®−îc coi lμ mét phÐp tu luyÖn tinh thÇn, phÐp vÖ sinh tinh thÇn h÷u hiÖu vμ bæ Ých ngay c¶ víi con ng−êi hiÖn ®¹i. §Õn víi trμ ®¹o, b¹n cã thÓ rò bá ®−îc mäi toan tÝnh, lo ©u, phiÒn muén, lÊy l¹i sù b»ng an cho cuéc sèng! 9 Trong chÌ t−¬i cã chøa nhiÒu cafein, theophylin, tanin. ë chÌ xanh, vitamin C cã kh¸ nhiÒu cßn ë chÌ ®en hÇu nh− kh«ng cã. N−íc chÌ xanh cßn chøa rutoside cã t¸c dông tèt h¬n c¶ vitamin E. C«ng dông ch÷a bÖnh cña chÌ míi lμ ®iÒu ®¸ng ng¹c nhiªn. Tæ chøc Søc kháe Mü c«ng bè kÕt qu¶ nghiªn cøu tõ nhiÒu n¨m: N−íc chÌ cã thÓ b¶o vÖ søc kháe con ng−êi chèng l¹i c¸c bÖnh tim m¹ch vμ ung th−. Catechin cã nhiÒu trong chÌ cã tÝnh chÊt kh¸ng ung th−, chèng ®«ng m¸u trong lßng m¹ch, gi¶m cholesterol trong m¸u, h¹ huyÕt ¸p... Gi¸o s− John Weiburger, mét trong nh÷ng ng−êi ®øng ®Çu Tæ chøc Y tÕ Mü cho r»ng: ChÌ cã kh¶ n¨ng lμm gi¶m nhÑ ®−îc c¸c bÖnh tim m¹ch trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt lμ ë nh÷ng ng−êi cã sinh ho¹t lμnh m¹nh. ChÌ cã t¸c dông phßng bÖnh. Víi chÌ, kh«ng nh÷ng chóng ta cã thÓ cøu ®−îc hμng tr¨m v¹n sinh m¹ng mμ cßn ®ì ph¶i chi phÝ hμng triÖu ®«la ®Ó ch÷a tim m¹ch vμ ung th−... Lo¹i d−îc th¶o nμy cã t¸c dông lμm gi¶m c¸c bÖnh tim m¹ch vμ tai biÕn m¹ch m¸u n·o vμ ng¨n chÆn sù ph¸t triÓn cña c¸c tÕ bμo ung th− ®−êng tiªu hãa, ung th− phæi, ung th− vßm häng... §©y lμ lÇn ®Çu tiªn ng−êi ta c«ng nhËn n−íc chÌ gi÷ vai trß hμng ®Çu chèng ®−îc ung th− ë con ng−êi. Uèng trμ gióp ng¨n ngõa ung th−. §©y lμ kÕt luËn cña mét nghiªn cøu phèi hîp cña c¸c nhμ khoa häc Mü vμ ViÖn Ung th− Th−îng H¶i (Trung Quèc). 10 Thö nghiÖm nμy cho thÊy nguy c¬ bÞ ung th− d¹ dμy vμ thùc qu¶n gi¶m 50% ë ng−êi th−êng xuyªn uèng trμ, so víi ng−êi kh«ng dïng ®å uèng nμy. Nguyªn nh©n lμ do trμ cã chøa c¸c chÊt polyphenol - thμnh phÇn chèng oxy hãa m¹nh. Tæng céng 18.000 nam giíi ë Th−îng H¶i trong ®é tuæi 45 - 64, ®−îc theo dâi c¸c dÊu hiÖu ung th− tõ n¨m 1986. Ng−êi ta ®· ph¸t hiÖn ®−îc 190 ng−êi bÞ ung th− d¹ dμy vμ 42 ng−êi bÞ ung th− thùc qu¶n. C¸c nhμ khoa häc tiÕn hμnh ®o nång ®é polyphenol vμ c¸c s¶n phÈm ph©n hñy cña nã trong n−íc tiÓu cña nh÷ng ng−êi nμy. KÕt qu¶ cho thÊy, sù hiÖn diÖn cña mét polyphenol cã tªn lμ epigallocatechin (EGC) liªn quan tíi sù gi¶m ®¸ng kÓ nguy c¬ ung th− d¹ dμy vμ thùc qu¶n. Polyphenol thuéc hä catechin, cã t¸c dông chèng oxy hãa m¹nh nh− vitamin C vμ vitamin E. C¸c chÊt nμy cã thÓ quÐt s¹ch c¸c gèc tù do - c¸c ph©n tö kh«ng bÒn v÷ng, g©y tæn th−¬ng cho ADN vμ mμng tÕ bμo. Trμ xanh chøa nhiÒu catechin nhÊt, sau ®ã lμ trμ « long råi ®Õn trμ ®en. C¸c nghiªn cøu tr−íc ®ã ®· cho thÊy, catechin cã thÓ gióp ng¨n ngõa sù ph¸t triÓn cña tÕ bμo ung th− vμ b¶o vÖ tÕ bμo kháe m¹nh khái bÞ tæn th−¬ng. Trong mét nghiªn cøu kh¸c cña c¸c nhμ khoa häc ¤xtr©ylia tiÕn hμnh t¹i Trung Quèc cho thÊy, phô n÷ uèng trμ xanh ®Òu ®Æn hμng ngμy gi¶m 11 ®−îc 60% kh¶ n¨ng bÞ ung th− buång trøng so víi nh÷ng ng−êi kh«ng dïng ®å uèng nãi trªn. KÕt luËn nμy ®−îc c¸c nhμ nghiªn cøu cña Tr−êng §¹i häc Curtin ë Perth (¤xtr©ylia) vμ c¸c nhμ khoa häc Trung Quèc ®−a ra sau khi tiÕn hμnh nghiªn cøu trªn h¬n 900 phô n÷. Theo chuyªn gia y tÕ, c¸c lo¹i trμ kh¸c còng tá ra hiÖu qu¶ nh−ng trμ xanh cã t¸c dông m¹nh nhÊt. Mét nghiªn cøu ®· ®−îc ®¨ng trªn t¹p chÝ Héi Nghiªn cøu ung th− Mü. KÕt qu¶ cña nghiªn cøu nμy ®−îc tr×nh bμy t¹i cuéc häp th−êng niªn cña Héi Nghiªn cøu ung th− Mü, tæ chøc t¹i Xan Phranxisc«. Tuy nhiªn, nghiªn cøu kh¸c t¹i cuéc häp l¹i cho thÊy trμ xanh cã t¸c dông øc chÕ mét sè bÖnh, trong ®ã cã ung th− vßm häng vμ d¹ dμy. RÊt nhiÒu nhμ khoa häc c«ng nhËn r»ng, uèng trμ cã thÓ phßng ngõa ung th− d¹ dμy. ChÌ kh«ng nh÷ng cã kh¶ n¨ng øc chÕ viÖc h×nh thμnh chÊt nitrosamine, chÊt g©y ung th− d¹ dμy, ®ång thêi cßn cã t¸c dông øc chÕ kh¸ m¹nh ®èi víi c¸c chÊt g©y ra ung th− kh¸c. ThÝ nghiÖm trªn ®éng vËt ®· chøng minh cho thÊy, sau khi tiªm tÕ bμo ung th− cho chuét råi cho chóng uèng n−íc chÌ liªn tôc, c¸c khèi u ¸c tÝnh xuÊt hiÖn t−¬ng ®èi Ýt. C¸c nhμ khoa häc nhËn thÊy r»ng, trμ xanh cã thÓ gióp chèng bÖnh ung th− tuyÕn tiÒn liÖt, nguyªn nh©n tö vong hμng ®Çu ë nam giíi trªn 55 tuæi t¹i Mü. ë n−íc nμy, mçi n¨m cã thªm 200.000 ng−êi 12 bÞ ung th− tuyÕn tiÒn liÖt vμ trong ®ã cã kho¶ng 32.000 ng−êi sÏ tö vong. Nghiªn cøu cho thÊy, mét trong nh÷ng thμnh phÇn chÝnh cña l¸ chÌ lμ phenylpolyphenol, chÊt nμy sÏ kÕt hîp víi chÊt g©y ra ung th−, lμm cho nã bÞ ph©n gi¶i, gi¶m ho¹t tÝnh g©y ung th−, tõ ®ã øc chÕ sù ph¸t triÓn cña tÕ bμo ung th−. Mét nghiªn cøu tr−íc ®©y ®· cho biÕt c¸c polyphenol cã trong n−íc chÌ lμ mét chÊt ®Æc biÖt cã thÓ tiªu diÖt c¸c tÕ bμo ung th− vμ øc chÕ sù ph¸t triÓn cña ung th− b»ng c¸ch h¹n chÕ sù t¨ng sinh cña m¹ch m¸u xung quanh chóng. Lo¹i polyphenol cã t¸c dông nhÊt lμ epigallocatechin gallte (EGCG). L−îng polyphenol cßn l¹i ë chÌ xanh nhiÒu h¬n ë chÌ ®en do ph−¬ng ph¸p chÕ biÕn. C¸c nhμ khoa häc ®· kÕt luËn: Trong chÌ chøa mét sè chÊt chèng oxy hãa cÇn thiÕt cã thÓ ng¨n ngõa ®−îc ung th−. ChÌ xanh cã thÓ phßng chèng ®−îc ung th− da: NÕu uèng 4 chÐn chÌ xanh mçi ngμy th× cã thÓ ng¨n ngõa ®−îc ung th− da vμ nã còng cã hiÖu lùc t−¬ng tù nÕu sö dông d−a vμ kem b¶o vÖ da. KÕt qu¶ nghiªn cøu ë NhËt B¶n cho thÊy tû lÖ m¾c bÖnh ung th− ë NhËt B¶n Ýt h¬n ë Mü, ng−êi ta cho r»ng ng−êi Mü uèng Ýt chÌ h¬n so víi ng−êi NhËt B¶n. Theo t¹p chÝ La Recherche, chÌ cã t¸c dông kÝch thÝch thÇn kinh trung −¬ng, lμm cho tinh thÇn s¶ng kho¸i, trÝ ãc s¸ng suèt. ChÊt cafein 13 trong chÌ cßn cã t¸c dông lîi tiÓu, kÝch thÝch h« hÊp. Mét t¸c dông ®Æc biÖt n÷a cña chÌ lμ gióp l−u th«ng m¸u tèt, cã Ých cho nh÷ng ng−êi x¬ v÷a ®éng m¹ch, t¨ng huyÕt ¸p, thiÓu n¨ng tuÇn hoμn n·o... ChØ mét t¸ch trμ b×nh th−êng, ®Æc biÖt lμ c¸ch pha trμ truyÒn thèng cña ng−êi Trung Hoa vμ NhËt B¶n hiÖn ®ang ®−îc ng−êi ¤xtr©ylia cæ vò nh− lμ mét chÊt chèng oxy hãa vμ lμ mét vò khÝ ®Ó ng¨n ngõa mét sè lo¹i ung th−. C¸c nhμ nghiªn cøu tin r»ng sù c«ng hiÖu cña trμ, vèn ®· ®−îc c«ng nhËn hμng ngh×n n¨m nay ®èi víi mét sè nÒn v¨n hãa ph−¬ng §«ng, hiÖn ®ang ®−îc Èm thùc ¤xtr©ylia kh¸m ph¸ nh− lμ mét thø Èm thùc míi. C¸c nhμ nghiªn cøu khoa häc ¤xtr©ylia ®ang kh¸m ph¸ ra trμ xanh cã mét n¨ng lùc gióp k×m h·m tÕ bμo ung th−. Mét hîp chÊt flavonoid cã trong trμ ®−îc biÕt víi tªn catechin, chÊt nμy cã kh¶ n¨ng chèng oxy hãa cao h¬n c¶ vitamin C hoÆc vitamin E. Catechin ®−îc xem nh− lμ mét "c«ng nh©n quÐt ®−êng" ®Ó quÐt s¹ch bÖnh tËt. N−íc trμ xanh ®−îc cho r»ng cã kh¶ n¨ng ng¨n chÆn ung th− buång trøng vμ ung th− ruét, thËm chÝ ung th− da. Mét nhãm nghiªn cøu t¹i Perth (T©y ¤xtr©ylia) th«ng b¸o trμ xanh cã thÓ gióp nh÷ng phô n÷ vèn bÞ ung th− buång trøng gi¶m ®i mét nöa tÇn suÊt tö vong. Tr−íc ®©y, mét nhãm nghiªn cøu cña Tr−êng §¹i häc Curtin ®· ph¸t hiÖn r»ng trμ xanh cã thÓ lμm gi¶m ®¸ng kÓ 14 nh÷ng rñi ro m¾c ph¶i ung th− buång trøng ë phô n÷ vμ gi¶m rñi ro m¾c ph¶i ung th− tuyÕn tiÒn liÖt ë nam giíi. Nh÷ng nhμ nghiªn cøu ¤xtr©ylia −íc ®o¸n r»ng, phô n÷ uèng trμ xanh mçi ngμy cã thÓ gi¶m nguy c¬ m¾c ph¶i ung th− buång trøng tíi 60% so víi nh÷ng phô n÷ kh«ng uèng trμ. Nam giíi còng cã thÓ gi¶m rñi ro ung th− tuyÕn tiÒn liÖt nÕu uèng Ýt nhÊt mçi ngμy mét t¸ch trμ. Gi¸o s− Andy Lee, mét nhμ khoa häc t¹i Tr−êng §¹i häc Curtin ph¸t biÓu r»ng: Chóng ta nªn lμm mét ®Æc ©n cho søc kháe cña chóng ta b»ng c¸ch thay thÕ ly cμ phª ban mai b»ng mét t¸ch trμ xanh. C¸ch tèt nhÊt lμ uèng mçi ngμy mét t¸ch, kh«ng cÇn bá thªm s÷a hoÆc ®−êng. Mét th«ng ®iÖp mμ Gi¸o s− Lee muèn nãi víi mäi ng−êi tõ nh÷ng nghiªn cøu cña «ng lμ nªn uèng nhiÒu trμ xanh. ¤ng nãi: T«i nghÜ r»ng trμ ®en còng cã mét lîi Ých ®¸ng kÓ cho søc kháe nh−ng chóng t«i cã nh÷ng chøng cø m¹nh mÏ h¬n vÒ lîi Ých cña trμ xanh. Qua nghiªn cøu vÒ thãi quen uèng trμ cña 450 ng−êi, c¸c nhμ khoa häc t¹i Tr−êng §¹i häc Arizona (Mü) ph¸t hiÖn ra r»ng, nh÷ng ng−êi th−êng xuyªn uèng trμ nãng cã thÓ gi¶m ®−îc 40% nguy c¬ bÞ ung th− da. Riªng lo¹i trμ nãng víi vá chanh h¹ thÊp tíi 70% nguy c¬ nμy. Nh− vËy, trμ ®¸ còng cã t¸c dông ng¨n ngõa bÖnh ung th− da nh−ng kh«ng cã hiÖu qu¶ b»ng trμ nãng. C¸c nhμ nghiªn cøu 15 hy väng r»ng kÕt qu¶ nμy sÏ gióp ph¸t triÓn c¸c lo¹i thuèc phßng ung th− da. Tuy nhiªn, c¸ch tèt nhÊt ®Ó phßng ngõa c¨n bÖnh nμy lμ tr¸nh ph¬i n¾ng qu¸ nhiÒu. Lêi khuyªn cña thÇy thuèc: Thay cho lêi kÕt, chóng t«i xin m−în lêi cña Gi¸o s− John Weiburger, mét trong nh÷ng ng−êi ®øng ®Çu Tæ chøc Y tÕ Mü cho r»ng: ChÌ cã kh¶ n¨ng lμm gi¶m nhÑ ®−îc c¸c bÖnh tim m¹ch trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt lμ ë nh÷ng ng−êi cã sinh ho¹t lμnh m¹nh. ChÌ cã t¸c dông phßng bÖnh. Víi chÌ, kh«ng nh÷ng chóng ta cã thÓ cøu ®−îc hμng tr¨m v¹n sinh m¹ng mμ cßn ®ì ph¶i chi phÝ hμng triÖu ®«la ®Ó ch÷a tim m¹ch vμ ung th−... uèng bia cã t¸c dông phßng chèng bÖnh ung th− kh«ng? Mäi ng−êi vÉn th−êng cho r»ng, bia lμ nguyªn nh©n g©y bÖnh bÐo ph×, gi¸n tiÕp cã liªn quan ®Õn c¨n bÖnh ung th− vμ bÖnh tim m¹ch. Tuy nhiªn, trªn thÕ giíi ®· cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu cho thÊy bia lμ thø ®å uèng cã lîi cho søc kháe, cã t¸c dông ng¨n ngõa bÖnh ung th− còng nh− nhiÒu bÖnh kh¸c n÷a. Bia lμ lo¹i ®å uèng cã nång ®é cån cao thÊp kh¸c nhau, ®−îc s¶n xuÊt tõ c¸c lo¹i ngò cèc lªn men, 16 lμ mét lo¹i thùc phÈm cã nhiÒu calo, vitamin. Mét nöa lÝt bia cung cÊp mét l−îng calo t−¬ng ®−¬ng víi 300g khoai t©y hoÆc 30g b¬. C¸c nhμ dinh d−ìng häc ®Òu thõa nhËn kh¶ n¨ng kÝch thÝch tiªu hãa cña c¸c glucid, acid amin, vitamin... cã trong bia lμ rÊt cÇn thiÕt cho c¬ thÓ. Bia cã t¸c dông khai vÞ, ®iÒu hßa bé m¸y tiªu hãa vμ nhiÒu t¸c dông ch÷a bÖnh kh¸c. B¸c sÜ Maury (Ph¸p) kÕt luËn: Bia võa lμ thøc ¨n, võa lμ thuèc ch÷a bÖnh. Theo h·ng tin AFP, b¸c sÜ Jean Michel Bory (Ph¸p) cho biÕt kÕt qu¶ c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu ë miÒn B¾c n−íc Ph¸p cho thÊy kh«ng cã ng−êi nghiÖn bia, r−îu vang hay ®å uèng cã cån nμo l¹i bÞ bÐo ph×. Gi¸o s− Joes Vicente Carbonell Jalãn thuéc Tr−êng §¹i häc Tæng hîp Valencia cho biÕt: Uèng bia cã thÓ lμm gi¶m nguy c¬ m¾c bÖnh tim m¹ch do bia lμm gi¶m tû lÖ cholesterol cã h¹i ®ång thêi t¨ng cholesterol cã lîi. Gi¸o s− Hans Hofmeister thuéc Tr−êng §¹i häc Tæng hîp Berlin (§øc) ®· giíi thiÖu mét c«ng tr×nh nghiªn cøu ë §øc cho phÐp kÕt luËn nh÷ng ng−êi uèng d−íi 20g r−îu mçi ngμy th× nguy c¬ tö vong do tim m¹ch thÊp h¬n so víi ng−êi kh«ng uèng r−îu. Nh−ng uèng tíi 2 lÝt bia mçi ngμy th× sÏ bÞ t¨ng träng, thiÕu vitamin A vμ chÊt s¾t. Nghiªn cøu cña c¸c nhμ khoa häc §øc ®· kÕt luËn, nÕu uèng bia ®iÒu ®é vμ cã chõng mùc th× cßn cã t¸c dông tiªu diÖt vi khuÈn H. Pylori lμ 17 nguyªn nh©n g©y bÖnh viªm loÐt d¹ dμy t¸ trμng ë 42% tr−êng hîp. Bia cã t¸c dông tèt cho søc kháe ch¼ng kÐm g× r−îu vang ®á. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña Tr−êng §¹i häc T©y Ontario ë Lu©n §«n (Anh) ®· kÕt luËn r»ng, polyphenol trong bia (chÊt chiÕt xuÊt tõ lóa m¹ch) cã ®Æc tÝnh chèng oxy hãa t−¬ng tù nh− vitamin C hoÆc vitamin E. Chóng dän s¹ch c¸c gèc tù do, yÕu tè kÝch thÝch g©y ra nh÷ng bÖnh l·o hãa, ung th−, ®¸i ®−êng, tim m¹ch vμ ®ôc thñy tinh thÓ... John Trevithick, nhμ hãa sinh häc, tr−ëng nhãm nghiªn cøu trªn cho biÕt, ph¸t hiÖn nμy khiÕn ¤ng ng¹c nhiªn. Chóng t«i nghÜ r»ng ngay c¶ khi vang ®á cã nhiÒu polyphenol gÊp 20 lÇn bia, v× mét lý do nμo ®ã chóng vÉn kh«ng ®−îc hÊp thô tèt nh− vËy. Bia ®en còng tèt ch¼ng kh¸c g× r−îu vang ®á. §ã lμ tiªu ®Ò cña mét bμi b¸o ®· ®−îc ®¨ng trªn Chicago Sun Time. C¸c nhμ nghiªn cøu thuéc Tr−êng §¹i häc Tæng hîp Wesstem Ontario ®· kÕt luËn: uèng mét cèc bia th«i còng ®ñ lμm t¨ng ho¹t ®éng cña c¸c chÊt chèng oxy hãa trong c¬ thÓ t−¬ng tù nh− uèng mét cèc r−îu vang ®á, thø ®å uèng vèn cã tõ l©u vμ ®−îc cho lμ cã lîi cho søc kháe. Ba cèc bia mçi ngμy cã thÓ mang l¹i nh÷ng t¸c ®éng cã h¹i cho sù ho¹t ®éng cña c¸c chÊt chèng oxy hãa tÕ bμo. ChØ duy nhÊt mét cèc mçi ngμy míi mang l¹i lîi Ých cho c¬ thÓ. KÕt luËn nμy lμ ®iÒu c¸c b¹n cÇn l−u ý. 18 Trong r−îu vang ®á vμ bia, polyphenol lμ chÊt ®· ®−îc chøng minh lμ cã kh¶ n¨ng chèng l¹i c¸c gèc tù do trong c¬ thÓ, th«ng qua ®ã cã thÓ h¹n chÕ, phßng ngõa mét sè bÖnh ung th−, bÖnh tim m¹ch, ®¸i th¸o ®−êng vμ mét sè bÖnh kh¸c. Nghiªn cøu cña c¸c nhμ khoa häc Tr−êng §¹i häc Tæng hîp Wisconsin (Mü) cho thÊy, bia ®en cßn cã t¸c dông tèt h¬n bia th−êng do cã t¸c dông ng¨n c¶n sù h×nh thμnh c¸c côc m¸u ®«ng trong c¬ thÓ do hμm l−îng c¸c chÊt chèng oxy hãa cao h¬n c¸c lo¹i bia kh¸c. T¸c dông nμy cña bia cã thÓ ng¨n ngõa c¸c tai biÕn tim m¹ch nh− nhåi m¸u c¬ tim, tai biÕn m¹ch m¸u n·o... UèNg R−îU cã LîI CHO søc KHáE HAY KH¤NG? Héi B¶o vÖ Søc kháe thÕ giíi häp lÇn thø 51 t¹i Gi¬nev¬ nhËn ®Þnh r−îu lμ nguyªn nh©n g©y tö vong ®øng hμng thø ba sau bÖnh ung th− vμ tim m¹ch. C¸c nhμ khoa häc Ên §é cho r»ng: Uèng r−îu võa cã lîi, võa cã h¹i cho søc kháe vμ phô thuéc vμo tuæi t¸c. Theo nghiªn cøu cña HiÖp héi nh÷ng ng−êi ung th− Mü cho biÕt: Uèng r−îu võa ph¶i cã t¸c dông lμm cho nh÷ng ng−êi phô n÷ cã tuæi c¶m thÊy nhÑ nhâm h¬n, sèng l©u h¬n, ®Æc biÖt lμ nh÷ng phô n÷ m¾c bÖnh tim. Uèng r−îu sÏ lμm t¨ng hμm l−îng cholesterol cã lîi trong m¸u, gi¶m ®−îc nguy c¬ m¾c bÖnh tim vμ ®ét quþ. 19 ViÖn Khoa häc quèc gia vμ Nghiªn cøu Y häc Ph¸p nghiªn cøu trªn 36.000 ng−êi uèng vang ®á h»ng ngμy ®· kÕt luËn nguy c¬ tim m¹ch gi¶m 40%, tû lÖ m¾c bÖnh ung th− gi¶m 20%. Tuy nhiªn, ph¶i kh¸ch quan nh×n nhËn, r−îu còng cã nh÷ng mÆt tr¸i Ýt ng−êi biÕt ®Õn. S. Reno, mét nhμ khoa häc Ph¸p cho biÕt: uèng r−îu th−êng xuyªn vμ cã chõng mùc sÏ gi¶m ®−îc 30% nguy c¬ tö vong khi m¾c c¸c chøng bÖnh, kÓ c¶ ung th−. C¸c nhμ khoa häc Mü vμ Ph¸p ®Òu thõa nhËn r»ng: Mçi ngμy uèng 1 - 2 cèc r−îu vang ®á l¹i hoμn toμn cã thÓ phßng ®−îc bÖnh tim m¹ch. C¸c nhμ khoa häc Ph¸p cho biÕt, tû lÖ tö vong chung ë nh÷ng ng−êi uèng r−îu vang võa ph¶i thÊp h¬n so víi nh÷ng ng−êi hoμn toμn kh«ng uèng hay uèng qu¸ nhiÒu r−îu! R−îu vμ chÊt bÐo lμm t¨ng nguy c¬ ung th− vó. §ã lμ kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c nhμ khoa häc t¹i Tr−êng §¹i häc Lund (Thôy §iÓn). Nghiªn cøu kÐo dμi 8 n¨m trªn 11.726 phô n÷ ë thêi ®iÓm sau m·n kinh cho thÊy, nh÷ng ai uèng 1,5 ly r−îu/ngμy cã nguy c¬ bÞ ung th− vó cao gÊp 2 lÇn nh÷ng ng−êi kh«ng hoÆc uèng Ýt r−îu. Ng−êi ta cho r»ng, r−îu whisky cã chøa c¸c chÊt g©y ung th−. Nghiªn cøu cña c¸c nhμ khoa häc cho thÊy r»ng: Lo¹i r−îu nμy cã tû lÖ c¸c hydrocarbon ®a vßng th¬m kh¸c nhau g©y ung th−. Chóng xuÊt hiÖn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt r−îu 20 (lμm m¹ch nha, x«ng khãi lóa m¹ch). Tuy nhiªn, tû lÖ chÊt nμy trong r−îu thÊp nªn kh«ng ®ñ g©y nguy c¬ m¾c bÖnh. ViÖc uèng nhiÒu r−îu sÏ lμm xuÊt hiÖn c¸c chøng bÖnh vÒ n·o, thÓ hiÖn ë c¸c rèi lo¹n thÞ gi¸c vμ ló lÉn t©m thÇn do thiÕu vitamin B1, v× r−îu lμm cho c¬ thÓ khã hÊp thu vitamin. §Ó gi¶m t¸c h¹i trªn cña r−îu, ngoμi viÖc ®¬n gi¶n lμ bá r−îu, cã thÓ bæ sung vitamin B1. Ngoμi ra, nghiÖn r−îu cã thÓ dÉn ®Õn x¬ gan, b−íc khëi ®Çu cña bÖnh ung th− gan. §©y còng chÝnh lμ mét nguyªn nh©n cña bÖnh ung th− gan. Theo b¸o Y häc Anh British Medical Jounal, th¸ng 4 n¨m 2001: Uèng nhiÒu r−îu vμo ngμy nghØ cuèi tuÇn rÊt nguy hiÓm! Ng−êi ta thÊy tû lÖ tö vong do tim m¹ch t¨ng lªn vμo ngμy thø 2 ®Çu tuÇn. Nguyªn nh©n chÝnh lμ do phèi hîp 2 nguyªn nh©n rèi lo¹n nhÞp tim vμ rèi lo¹n lipid m¸u. Nh−ng r−îu còng cã h¹i ngay c¶ khi uèng Ýt (mçi ngμy mét chÐn), nã lμm t¨ng tû lÖ ung th− vó ®Õn 9% ë phô n÷. ViÖc uèng r−îu qu¸ møc hoÆc nghiÖn r−îu g©y nhiÒu ®iÒu h¹i nh− lμm t¨ng nguy c¬ m¾c c¸c bÖnh ung th− (miÖng, häng, thùc qu¶n, gan). Nguy c¬ nμy cã thÓ cao gÊp hai lÇn ë nh÷ng ng−êi nghiÖn r−îu kÌm nghiÖn hót thuèc l¸. §èi víi phô n÷, d−êng nh− r−îu ®· lμm t¨ng hμm l−îng oestrogen (hormon sinh dôc n÷), do vËy cã thÓ lμ 21 nguyªn nh©n dÉn ®Õn ph¸t triÓn c¸c tÕ bμo kh«ng ung th−. Ngoμi ra, r−îu cßn g©y nhiÒu phiÒn hμ kh¸c nh− g©y nhøc ®Çu, lμm gi¶m kh¶ n¨ng thÝch øng víi x· héi. §Æc biÖt, ng−êi uèng r−îu qu¸ møc th−êng dÔ g©y tai n¹n, rèi lo¹n giÊc ngñ vμ ho¹t ®éng t×nh dôc, lμm t¨ng huyÕt ¸p, cã thÓ g©y tai biÕn m¹ch m¸u n·o, suy tim cÊp ®Õn møc ®ét tö. Cã thÓ dÉn ®Õn tai biÕn m¹ch m¸u n·o do t¨ng huyÕt ¸p ®ang ®iÒu trÞ do r−îu lμm mÊt t¸c dông cña c¸c thuèc ®iÒu trÞ tim m¹ch, dÉn ®Õn viÖc kh«ng khèng chÕ t×nh tr¹ng huyÕt ¸p. Mét sè tμi liÖu y häc cho r»ng, t×nh tr¹ng nghiÖn r−îu cã thÓ liªn quan ®Õn cÊu tróc gen (gia ®×nh cã ng−êi nghiÖn r−îu); nh−ng ®©y kh«ng ph¶i lμ yÕu tè quyÕt ®Þnh. PhÇn lín c¸c thÇy thuèc cho r»ng, t×nh tr¹ng nghiÖn r−îu phô thuéc nhiÒu vμo m«i tr−êng sèng (®iÒu kiÖn lμm viÖc, sinh ho¹t nghÒ nghiÖp, b¹n bÌ, tr×nh ®é v¨n hãa, gi¸o dôc...). Ng−êi b¾t ®Çu uèng r−îu tr−íc 15 tuæi cã nguy c¬ nghiÖn cao gÊp 4 lÇn ng−êi b¾t ®Çu uèng sau 21 tuæi. T¹i Héi nghÞ ch©u ¢u vÒ dinh d−ìng vμ ung th− ®−îc tæ chøc ë Ph¸p, c¸c nhμ khoa häc ®· c¶nh b¸o r»ng, nguy c¬ ung th− sÏ t¨ng gÊp 50 lÇn ë nh÷ng ng−êi võa nghiÖn r−îu, võa nghiÖn thuèc l¸. Trong khi ®ã, nguy c¬ nμy t¨ng gÊp 8 lÇn ë nh÷ng ng−êi hót h¬n mét gãi thuèc l¸/ngμy 22 vμ t¨ng gÊp 9 lÇn ë nh÷ng ng−êi uèng mét chai r−îu/ngμy. R−îu kÝch thÝch khèi u ph¸t triÓn, v× vËy r−îu kh«ng ph¶i lμ ®å uèng tèt cho ng−êi bÞ ung th−. C¸c nhμ khoa häc Mü ph¸t hiÖn ra r»ng, r−îu lμm t¨ng sù ph¸t triÓn c¸c khèi u h¾c tè ë chuét vμ rót ng¾n thêi gian sèng sãt cña chóng. Nguyªn nh©n cã thÓ lμ do ®å uèng nμy kÝch thÝch c¬ thÓ sö dông nhiÒu mì, khiÕn chuét trë nªn gÇy mßn. Gi¸o s− Gary Meadows, Gi¸m ®èc Trung t©m Nghiªn cøu vμ phßng chèng ung th− cña Tr−êng §¹i häc bang Oasinht¬n, ng−êi gi¸m s¸t nghiªn cøu nμy nhËn xÐt: "ViÖc sö dông r−îu g©y gi¶m mì trong c¬ thÓ chuét bÞ u h¾c tè vμ lμm gi¶m kh¶ n¨ng sèng sãt cña nh÷ng con chuét nμy. §iÒu nμy cã thÓ quan träng v× c¸c bÖnh nh©n ung th− th−êng sôt c©n rÊt nhiÒu vμo giai ®o¹n cuèi, kÓ c¶ nÕu hä vÉn duy tr× ®−îc l−îng thøc ¨n ®−a vμo. NhiÒu ý kiÕn cho r»ng sù sôt c©n lμm t¨ng qu¸ tr×nh tiÕn triÓn cña ung th− vμ gi¶m tuæi thä cña ng−êi bÖnh". Lêi khuyªn cña thÇy thuèc: 1. C¸c nhμ khoa häc khuyÕn c¸o tuyÖt ®èi cÊm uèng r−îu bia trong tr−êng hîp: huyÕt ¸p cao, rèi lo¹n nhÞp tim (rung t©m nhÜ...), viªm loÐt ®−êng tiªu hãa, m¾c bÖnh gan, phô n÷ ®ang mang thai (v× g©y tæn th−¬ng ph«i thai). 23 2. Kh«ng nªn cã thãi quen võa uèng r−îu võa hót thuèc l¸. 3. ChØ nªn uèng r−îu ë møc ®é võa ph¶i. H·y THËN TRäNG, Cμ PH£ cã THÓ g©Y bÖnh ung th− Mét ngh×n n¨m tr−íc C«ng nguyªn, Bé l¹c Omoros ë v−¬ng quèc Kefa nay lμ £ti«pia ®· biÕt sö dông cμ phª. HiÖn nay, cμ phª ®· trë thμnh thø n−íc uèng kho¸i khÈu cña nhiÒu ng−êi, ®Æc biÖt ®©y lμ thø n−íc uèng phæ biÕn ë nhiÒu n−íc ch©u ¢u. Thμnh phÇn hãa häc cña cμ phª rÊt phøc t¹p, ng−êi ta thÊy cã ®Õn 2.000 chÊt hãa häc kh¸c nhau trong khi míi x¸c ®Þnh ®−îc trªn 500 hîp chÊt, trong ®ã cafein lμ ho¹t chÊt chñ yÕu. Ngoμi ra, cßn cã nhiÒu lo¹i chÊt bÐo, c¸c chÊt vi l−îng kh¸c nh− kÏm, m¨ng gan, magiª, s¾t, iod... vμ mét sè lo¹i vitamin nh− vitamin A vμ D. H−¬ng vÞ ®Æc tr−ng cña cμ phª ®−îc t¹o bëi chÝnh c¸c chÊt hãa häc cã trong nã. Trong cμ phª, l−îng cafein cã trong nã gióp Ých con ng−êi tØnh t¸o, s¶ng kho¸i h¬n khi mÖt mái. Cμ phª ®· ®−îc coi lμ mét thø n−íc uèng cã t¸c dông tÝch cùc chèng stress, khi b¹n qu¸ mÖt mái, kh«ng cßn tØnh t¸o... Trong thÓ thao, ng−êi ta coi cμ phª nh− mét chÊt doping. NÕu uèng 1 ly cμ phª ®en th× sau 30 phót b¹n cã 24 thÓ c¶m thÊy t¨ng lùc lªn 20% so víi lóc b×nh th−êng. Nguyªn nh©n chÝnh cña hiÖn t−îng nμy lμ do cμ phª thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ®èt ch¸y glucid vμ lipid ®Ó cung cÊp n¨ng l−îng cho c¬ thÓ. Trong nhiÒu n¨m qua, ®· cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu t¸c dông cña cμ phª víi søc kháe. C¸c nhμ khoa häc Anh cho biÕt: cμ phª vμ s«c«la cã kh¶ n¨ng trë thμnh mét trong nh÷ng ph−¬ng thuèc ch÷a bÖnh tim m¹ch, ung th− vμ c¸c bÖnh viªm nhiÔm. Ng−êi ta nhËn thÊy cafein cã thÓ t¸c ®éng ®Õn mét enzym ®ãng vai trß quan träng trong sù ph¸t triÓn tÕ bμo kh«ng kiÓm so¸t ®−îc nh− c¸c tÕ bμo ung th− vμ c¸c côc m¸u ®«ng lμ nguyªn nh©n g©y bÖnh tim m¹ch hay ®ét quþ. C¸c nhμ khoa häc ë ch©u ¢u ®· ph¸t hiÖn r»ng, viÖc th−êng xuyªn uèng cμ phª ®Ëm ®Æc cã liªn quan ®Õn viÖc t¨ng cholesterol trong m¸u. Mét sè chÊt cã trong cμ phª ®−îc coi lμ thñ ph¹m g©y ra t¨ng cholesterol trong m¸u lμ c¸c chÊt bÐo, cafetol vμ kahweol... C¸c nghiªn cøu còng cho thÊy r»ng viÖc uèng cμ phª ë møc ®é võa ph¶i còng kh«ng lμm t¨ng huyÕt ¸p ®Õn møc nguy hiÓm. Vμ c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu ®ã còng ®· kh«ng chøng minh ®−îc lμ cμ phª cã thÓ g©y rèi lo¹n nhÞp tim ë ng−êi kháe m¹nh. Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi kh¼ng ®Þnh viÖc ph©n tÝch c¸c thμnh phÇn cã trong cμ phª cã t¸c dông chèng ung th− lμ mét gi¶ thuyÕt ®Çy thó vÞ. 25 Ng−êi ®−a ra gi¶ thuyÕt nãi trªn lμ b¸c sÜ Gonzalo Lopezabente cña ViÖn Søc kháe Carlos cña T©y Ban Nha: KÕt qu¶ thö nghiÖm trªn 497 ng−êi bÖnh ung th− cho thÊy d−êng nh− ng−êi ung th− kh«ng uèng cμ phª th× bÞ nÆng h¬n nh÷ng ng−êi cã uèng cμ phª hμng ngμy. Theo B¸o Søc kháe cña Ph¸p (Le Journal SantÐ), c¸c chÊt chèng oxy hãa ®ãng mét vai trß quan träng ®èi víi søc kháe chóng ta. Chóng trung hßa c¸c gèc tù do, lμ thñ ph¹m g©y ra nhiÒu bÖnh m¹n tÝnh vμ chøng l·o hãa sím. C¸c chÊt chèng oxy hãa cã thÓ ®−îc cung cÊp tõ nhiÒu nguån thùc phÈm kh¸c nhau, chñ yÕu lμ tõ rau qu¶. Cμ phª cã ph¶i lμ chÊt chèng oxy hãa hay kh«ng? GÇn ®©y, mét nghiªn cøu cña c¸c nhμ khoa häc Na Uy ®· g©y sù chó ý v× cho r»ng cμ phª còng cã t¸c dông chèng oxy hãa. C¸c nhμ nghiªn cøu ë ¤xl« (Na Uy) tá ra rÊt quan t©m ®Õn nguån cung cÊp chÊt chèng oxy hãa trong c¸c lo¹i thøc ¨n. Kh¶o s¸t 61 ng−êi ®−îc cho ¨n mét khÈu phÇn trong 7 ngμy. KÕt qu¶ cho thÊy trong 24 giê, mét ng−êi sÏ tiªu thô trung b×nh 17mmol ph©n tö chèng oxy hãa (d−íi d¹ng beta caroten vμ vitamin C). Ph©n tÝch trong 17mmol nμy thÊy cã: 11,1mmol tõ cμ phª; 1,8 tõ trμ; 1,4 tõ r−îu vang; 0,8 tõ ngò cèc vμ cuèi cïng 0,4 tõ rau. Nh− vËy, cμ phª lμ nguån cung cÊp chÊt chèng oxy hãa ®¸ng kÓ. Trong n¨m 2003, c¸c nhμ khoa 26 häc thuéc ViÖn §¹i häc Parme (Italia) còng ®· tiÕn hμnh nghiªn cøu nguån cung cÊp chÊt kh¸ng oxy hãa tõ c¸c nguån thøc ¨n vμ n−íc uèng kh¸c nhau. KÕt qu¶ lμ cμ phª ®øng hμng ®Çu, xÕp thø hai lμ n−íc chanh. §· t×m thÊy dÊu vÕt chÊt g©y ung th− trong cμ phª! §ã lμ mét th«ng tin do c¸c nhμ khoa häc ®−a ra. Theo h·ng tin Reuters: C¸c nhμ khoa häc §øc cho biÕt, acrylamid - thμnh phÇn ®−îc coi lμ cã thÓ g©y ung th− ë sóc vËt ®· t×m thÊy trong tÊt c¶ 24 lo¹i cμ phª bét vμ 7 lo¹i cμ phª Ðp (espresso: pha b»ng c¸ch Ðp n−íc qua bét cμ phª) ®−îc thö nghiÖm. Hμm l−îng chÊt nμy trong cμ phª pha thÊp h¬n nhiÒu so víi trong cμ phª bét. Chñ tÞch HiÖp héi cμ phª §øc Winfried Tigges nãi, acrylamid kh«ng cã mÆt ë cμ phª ch−a chÕ biÕn, nã chØ h×nh thμnh trong qu¸ tr×nh rang. ¤ng cho biÕt, c¸c nhμ s¶n xuÊt cμ phª ®ang nghiªn cøu t×m c¸ch t¹o nªn cμ phª kh«ng chøa chÊt nμy. Mét sè nghiªn cøu ban ®Çu ®· cho thÊy, acrylamid (®−îc t×m thÊy trong khoai t©y r¸n, cμ phª, n−íc vμ thùc phÈm chøa carbonhydrat nh− b¸nh mú n−íng hoÆc r¸n) cã thÓ g©y ung th− ë ®éng vËt. §· cã rÊt nhiÒu nghiªn cøu t×m hiÓu vÒ mèi liªn hÖ gi÷a cμ phª víi ung th−, bÖnh tim vμ chøng v« sinh. Theo Héi ung th− Mü, phÇn lín c¸c c«ng tr×nh cho thÊy cμ phª kh«ng liªn quan tíi bÖnh ung th− vó, phæi, bμng quang, tuyÕn tôy, 27 tuyÕn tiÒn liÖt hay c¸c bÖnh ung th− kh¸c. Cã nghiªn cøu cho r»ng, mét sè thμnh phÇn cña cμ phª cã t¸c dông ng¨n ngõa tæn th−¬ng ë ADN. T¹p chÝ Dinh d−ìng Mü võa c«ng bè kÕt qu¶ nghiªn cøu míi nhÊt vÒ t¸c dông cña cμ phª tan víi tim m¹ch. Tû lÖ nhåi m¸u c¬ tim vμ tai biÕn m¹ch m¸u n·o t¨ng lªn 10% nÕu b¹n uèng mçi ngμy 1,36g cμ phª tan. T¹i sao nh− vËy? C©u hái nμy ®−îc c¸c nhμ khoa häc gi¶i thÝch nh− sau: Trong cμ phª cßn cã chÊt diterpene cã t¸c dông lμm t¨ng hormocystein trong m¸u, khi hormocystein t¨ng cao trong m¸u cã thÓ t¹o thμnh côc m¸u ®«ng vμ tæn th−¬ng thμnh m¹ch cña tim. Nh−ng nÕu cμ phª ®−îc pha theo kiÓu cæ ®iÓn b»ng c¸ch läc nh− th«ng th−êng th× hμm l−îng chÊt nμy l¹i gi¶m ®i mét c¸ch ®¸ng kÓ. Lêi khuyªn cña thÇy thuèc: C¸c nhμ khoa häc Anh còng khuyÕn c¸o r»ng, kh«ng nªn l¹m dông cμ phª v× cafein cã nh÷ng t¸c dông phô vμ viÖc sö dông liÒu cao cã thÓ cã h¹i cho søc kháe. ¡N CHAY LIÖU Cã NG¡N NGõA UNG TH¦ HAY KH¤NG? Kh«ng ph¶i b©y giê mμ cã lÏ ph¶i nãi r»ng, ¨n chay ®· cã tõ hμng ngμn n¨m tr−íc. Trong lÞch sö 28 ph¸t triÓn loμi ng−êi, c¸c nhμ s− th−êng ¨n chay mét c¸ch tù nguyÖn nh−ng vÉn b¶o ®¶m ®−îc søc kháe vμ cã tuæi thä cao lμ ®iÒu l−u ý cho c¸c nhμ khoa häc. §iÒu c¸c nhμ khoa häc quan t©m lμ ¨n chay liÖu cã ng¨n ngõa c¨n bÖnh ung th− hay kh«ng? C©u tr¶ lêi lμ cã! Theo T¹p chÝ Tin tøc n−íc ngoμi cña Trung Quèc (Overseastiding of China) sè 19/1999, mét nhãm c¸c b¸c sÜ Ph¸p ®· tiÕn hμnh hμng lo¹t cuéc ®iÒu tra nghiªn cøu vμ ph¸t hiÖn thÊy: cã tíi 30% sè bÖnh ung th− liªn quan trùc tiÕp víi thãi quen ¨n uèng cña ng−êi bÖnh. ViÖn Khoa häc søc kháe n−íc Ph¸p ®· cho c«ng bè b¶n b¸o c¸o ®iÒu tra "¡n uèng víi bÖnh ung th−", trong ®ã nªu râ: thùc phÈm chøa nhiÒu mì, s÷a nguyªn b¬, thÞt vμ nh÷ng thøc ¨n cã acid bÐo b·o hßa kh«ng chØ dÔ g©y nªn c¸c bÖnh ung th− - nhÊt lμ ung th− ®¹i trμng vμ ung th− trùc trμng - mμ cßn cã thÓ g©y ra c¸c bÖnh tim m¹ch. NhiÒu lo¹i thùc phÈm ®−îc chÕ biÕn c¸c mãn ¨n chay nh− ®Ëu t−¬ng, ®Ëu xanh, g¹o løt, c¸c lo¹i rau, hoa qu¶, rong biÓn ®−îc coi lμ c¸c lo¹i thùc phÈm cã gi¸ trÞ dinh d−ìng, cã ®ñ c¸c thμnh phÇn protid, glucid vμ lipid còng nh− vitamin, chÊt kho¸ng, x¬... ¡n chay cã lîi cho søc kháe, cã thÓ phßng ngõa ®−îc nhiÒu bÖnh nh− ung th−, tim m¹ch, bÐo ph×, ®¸i th¸o ®−êng, t¨ng huyÕt ¸p, lo·ng x−¬ng, 29 bÖnh m¹ch vμnh... do chÕ ®é ¨n chay cã Ýt cholesterol, Ýt acid bÐo b·o hßa, nhiÒu vitamin C, E, B1 vμ c¸c chÊt vi l−îng... Trung t©m Dinh d−ìng Thμnh phè Hå ChÝ Minh ®· cho biÕt ng−êi ¨n chay cßn cã khuynh h−íng Ýt bÞ viªm ruét thõa, tho¸t vÞ c¬ hoμnh, trÜ, gi·n tÜnh m¹ch chi... Mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu cßn cho thÊy, ng−êi ¨n chay bÞ tö vong do bÖnh tim Ýt h¬n 30%, do ung th− Ýt h¬n 40% so víi ng−êi kh«ng ¨n chay. N¨m 1997, Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi (WHO) ®· cã b¶n b¸o c¸o nghiªn cøu nªu râ trªn thÕ giíi hiÖn cã h¬n 10 triÖu ng−êi bÞ ung th− Ýt nhÊt lμ 30% - 40% trong sè ®ã nÕu biÕt ®iÒu tiÕt viÖc ¨n uèng ngay tõ thêi kú ®Çu sÏ cã thÓ ng¨n ngõa ®−îc bÖnh ung th−. C¸c chuyªn gia khuyÕn c¸o mäi ng−êi nªn ¨n Ýt c¸c lo¹i thùc phÈm cã nhiÒu mì còng nh− thø cã chÊt g©y ra ung th− nh− thùc phÈm −íp muèi, hun khãi, b¸nh quy n−íng... §ång thêi nªn ¨n nhiÒu hoa qu¶, rau xanh vμ thøc ¨n nhiÒu chÊt x¬. Tuy nhiªn, còng cÇn l−u ý r»ng, viÖc ¨n chay kÐo dμi cã thÓ g©y suy dinh d−ìng, suy gi¶m søc kháe. C¸c nhμ khoa häc cho r»ng xu h−íng ¨n chay ®ang gia t¨ng. Theo nghiªn cøu cña c¸c nhμ khoa häc §an M¹ch, nÕu ¨n chay kÐo dμi qu¸ 6 th¸ng th× l¹i lμ ®iÒu bÊt lîi cho søc kháe con ng−êi. Khoa häc cña sù ¨n uèng ph¶i lμ ¨n c©n ®èi ®¹m, mì vμ ®−êng theo tû lÖ phï hîp. 30 Lêi khuyªn cña thÇy thuèc: 1. ¡n chay lμ cÇn thiÕt vμ cã Ých cho søc kháe, ng¨n ngõa nguy c¬ ung th− vμ tim m¹ch. 2. Nªn ¨n nhiÒu lo¹i thùc phÈm kh¸c nhau nh− rau, ®Ëu, qu¶ h¹ch, l¹c, võng, g¹o løt ®Ó c©n b»ng dinh d−ìng vμ cã nhiÒu chÊt ng¨n ngõa c¨n bÖnh ung th− vμ tim m¹ch. 3. Kh«ng nªn ¨n chay kÐo dμi, cã thÓ g©y thiÕu dinh d−ìng, rèi lo¹n ®iÖn gi¶i, t¨ng huyÕt ¸p. PHßNG CHèNG UNG TH¦ B»NG RAU XANH Hμng ngμy qu¶ chÝn rau xanh Còng nh− thÇy thuèc ®øng canh bªn m×nh! Rau xanh, hoa qu¶ t−¬i lμ nh÷ng thùc phÈm tuyÖt vêi cña loμi ng−êi. Trong rau xanh, hoa qu¶ t−¬i cã chøa nhiÒu chÊt dinh d−ìng, vitamin, chÊt x¬, kho¸ng vi l−îng... b¶o ®¶m cung cÊp n¨ng l−îng cho c¬ thÓ. C¸c nhμ khoa häc còng ®· ph¸t hiÖn trong rau xanh, hoa qu¶ t−¬i cã nhiÒu ho¹t chÊt ng¨n ngõa ®−îc bÖnh ung th−, tim m¹ch vμ nhiÒu bÖnh tËt kh¸c. Gi¸o s− John Calam thuéc nhãm nghiªn cøu cña Tr−êng Cao ®¼ng Hoμng gia vÒ khoa häc c«ng nghÖ Y häc ë Lu©n §«n vμ BÖnh viÖn Hammersmith ë Lu©n §«n (Anh) còng ®· kh¼ng ®Þnh: Râ rμng lμ chÕ ®é ¨n nhiÒu rau qu¶ cã kh¶ n¨ng chèng l¹i nhiÒu d¹ng ung th−. 31 Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi (WHO) vμ Tæ chøc L−¬ng thùc vμ N«ng nghiÖp Liªn hîp quèc (FAO) võa th«ng b¸o triÓn khai c¸c biÖn ph¸p chung nh»m khuyÕn khÝch ng−êi d©n c¸c n−íc dïng nhiÒu tr¸i c©y vμ rau cñ h¬n n÷a ®Ó ng¨n ngõa bÖnh ung th− vμ c¸c lo¹i bÖnh kh«ng l©y nhiÔm. Theo c¸c chuyªn gia cña WHO, mét chÕ ®é dinh d−ìng nghÌo tr¸i c©y vμ rau cñ ®−îc xÕp vμo danh s¸ch 10 t¸c nh©n chÝnh dÉn ®Õn nguy c¬ tö vong liªn quan ®Õn nh÷ng c¨n bÖnh kh«ng l©y nhiÔm. Trung t©m nghiªn cøu ung th− thuéc WHO −íc tÝnh cã 5 - 12% ca ung th− c¸c lo¹i cã thÓ tr¸nh ®−îc nÕu cã chÕ ®é dinh d−ìng lμnh m¹nh nhiÒu tr¸i c©y vμ rau xanh. Hai tæ chøc WHO vμ FAO cho r»ng ®Ó dù phßng c¸c c¨n bÖnh kh«ng l©y nhiÔm nh− tim m¹ch, ®¸i th¸o ®−êng typ 2, bÐo ph× vμ mét sè c¨n bÖnh ung th−, mçi ngμy ng−êi ta cÇn tiªu thô Ýt nhÊt 400g tr¸i c©y vμ rau cñ (trõ c¸c lo¹i cã bét nh− khoai t©y). Lisa Cohn, b¸c sÜ chuyªn khoa dinh d−ìng cho biÕt: Flavonoid lμ nh÷ng ho¹t chÊt tù nhiªn cã nhiÒu trong rau xanh, cã t¸c dông lμm cho m¸u kh«ng bÞ ®«ng vãn, mμ ®©y còng lμ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y ®au tim. Flavonoid lμ mét thμnh phÇn quan träng cña dinh d−ìng, cã nhiÒu trong chÌ vμ c¸c lo¹i rau qu¶ cã mμu vμng hoÆc ®á. §iÒu ®ã cã nghÜa lμ mãn sa l¸t víi nhiÒu 32 cμ chua ®á, mãn cèc tai víi nhiÒu qu¶ cã mμu ®á hoÆc vμng, ®Ëu nμnh vμ c¸c chÕ phÈm tõ ®Ëu nμnh, r−îu vang ®á, n−íc Ðp nho... lμ nh÷ng thøc ¨n cã gi¸ trÞ tèt trong phßng vμ ®iÒu trÞ c¸c bÖnh ung th− vμ tim m¹ch. Hoa qu¶ vμ rau xanh lμ nh÷ng thùc phÈm giμu chÊt x¬. Theo b¸o Søc kháe vμ §êi sèng: ChÊt x¬ kh«ng chØ phßng ngõa ung th−, bÐo ph×, ®¸i th¸o ®−êng, ®iÒu trÞ sái mËt vμ gi¶m mì m¸u mμ cßn ng¨n chøng t¸o bãn vμ nhiÒu c¨n bÖnh kh¸c. ChÊt x¬ cã thÓ gióp cho viÖc ®¹i tiÖn trë nªn dÔ dμng h¬n. ChÊt x¬ bao gåm hai lo¹i: Lo¹i kh«ng tan trong n−íc gåm cellulo vμ hemicellulose, cã nhiÒu trong c¸c lo¹i rau xanh, qu¶, m¨ng... Lo¹i hßa tan gåm pectin, pentozan vμ chÊt nhÇy, cã nhiÒu trong vá c¸m cña h¹t g¹o, h¹t ®¹i m¹ch, ng«, h¹t l¹c, c¸c lo¹i ®Ëu, cïi tr¾ng cña qu¶ b−ëi, cam, vá t¸o, vá nho... NhiÒu nghiªn cøu ®· ®−a ra b»ng chøng vÒ nh÷ng t¸c dông ®¸ng kÓ cña chÊt x¬ trong viÖc phßng vμ ch÷a bÖnh, ngoμi mét vμi t¸c dông ®· biÕt ®Õn tõ rÊt l©u. Mét t¸c dông ®−îc coi lμ kinh ®iÓn cña chÊt x¬ lμ phßng ngõa t¸o bãn. Do cã ®Æc tÝnh hót n−íc, chÊt x¬ kh«ng hßa tan tr−¬ng lªn khi ë trong ruét, lμm në vμ mÒm khèi ph©n, kÝch thÝch thμnh ruét, t¨ng nhu ®éng ruét khiÕn viÖc ®Èy ph©n ra ngoμi dÔ dμng h¬n. Ngoμi ra, chÊt x¬ cã t¸c dông hÊp phô c¸c chÊt ®éc cã 33 trong hÖ tiªu hãa, t¨ng kh¶ n¨ng miÔn dÞch cña hÖ thèng nμy, t¨ng c−êng ho¹t ®éng cña hÖ vi khuÈn ®−êng ruét nªn gi¶m ®−îc nguy c¬ nhiÔm trïng ®−êng tiªu hãa, nhÊt lμ bÖnh tiªu ch¶y. T¸c dông nμy thÊy râ ë trÎ em. Theo b¸o Khoa häc vμ T−¬ng lai cña Ph¸p (Sciences et Avenir): Mét c«ng tr×nh nghiªn cøu trªn 1.665 ng−êi cho thÊy c¸c chÊt s¾c tè vμng da cam cã trong rau, hoa qu¶ cã t¸c dông phßng chèng bÖnh ®¸i th¸o ®−êng. §©y lμ c¨n bÖnh ®−îc c¶nh b¸o sÏ ph¸t triÓn nhanh chãng trong vμi thËp niªn tíi. C¸c nhμ khoa häc Cana®a còng ®· kÕt luËn: Nªn ¨n rau qu¶ t−¬i vμ c¸c thùc phÈm ®−îc chÕ biÕn tõ ®Ëu phô thay thÕ cho thÞt cã thÓ h¹ thÊp tû lÖ cholesterol trong m¸u. Qua mét sè kh¶o s¸t, c¸c nhμ khoa häc nhËn thÊy, nh÷ng ng−êi ¨n rau sèng kho¶ng 12 lÇn mçi tuÇn ®· gi¶m ®−îc 26% nguy c¬ ung th− ®¹i trμng, 16% nguy c¬ ung th− trùc trμng vμ 15% nguy c¬ ung th− vó so víi nh÷ng ng−êi chØ ¨n 3-4lÇn/tuÇn. Gi¸o s− Kaumudi Joshhipura thuéc Tr−êng §¹i häc Y Harvard th«ng b¸o kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn NhËt b¸o cña HiÖp héi Y häc Mü: ViÖc ¨n rau, qu¶ 5 - 6 lÇn trong ngμy, ®Æc biÖt lμ c¸c lo¹i rau c¶i b¾p, rau xanh, cam, chanh... ®· gi¶m ®−îc gÇn 1/3 nguy c¬ ®ét quþ. Ng−êi ta thÊy r»ng dï ¨n ®Õn 6 lÇn/ngμy th× kÕt qu¶ còng kh«ng h¬n g× ¨n 5 lÇn/ngμy. 34 ¡n rau vμ tr¸i c©y h»ng ngμy cã thÓ gi¶m ®−îc 6% nguy c¬ ®ét quþ do thiÕu m¸u côc bé. §©y lμ mét nghiªn cøu ®−îc tiÕn hμnh trªn 75.596 n÷ y t¸ trong 14 n¨m vμ 36.883 nam giíi trong thêi gian 8 n¨m. ¡n rau xanh, hoa qu¶ t−¬i ®· trë thμnh mét bÝ quyÕt phßng vμ ch÷a bÖnh, kÐo dμi tuæi thä. TiÕn sÜ Yufuf cho biÕt: "NhiÒu ng−êi Mü hiÖn ®ang nhåi nhÐt c¸c lo¹i vitamin". Nh−ng theo quan ®iÓm cña «ng, l−îng vitamin d− thõa sÏ bÞ ®μo th¶i khái c¬ thÓ. Nh÷ng ng−êi ¨n rau xanh, hoa qu¶ t−¬i giμu vitamin kh«ng chØ gi¶m ®−îc nguy c¬ m¾c bÖnh tim m¹ch mμ cßn gi¶m thiÓu kh¶ n¨ng m¾c bÖnh ung th− n÷a. Rau xanh gióp gi¶m nguy c¬ ung th− ®¹i trμng. Nguy c¬ nμy cã thÓ gi¶m tíi 46% nÕu b¹n ¨n mçi ngμy Ýt nhÊt mét phÇn ¨n (serving) rau xanh. §ã lμ do c¸c lo¹i rau cã l¸ nh− b¾p c¶i, sóp l¬, sóp l¬ xanh, rau diÕp... rÊt giμu galactose. Galactose sÏ ng¨n kh«ng cho c¸c protein mang tªn lectin g¾n víi líp niªm m¹c cña ®¹i trμng vμ g©y h¹i cho c¬ quan nμy. Sóp l¬ xanh cßn lμ nguån cung cÊp vitamin C tuyÖt h¶o. KÕt luËn nãi trªn ®−îc c¸c nhμ khoa häc Liv¬pun ®−a ra sau 6 n¨m nghiªn cøu. Hä còng c¶nh b¸o r»ng, lîi Ých cña viÖc ¨n rau xanh sÏ mÊt ®i nÕu b¹n ¨n kÌm chóng víi c¸c thøc ¨n giμu lectin nh− l¹c, ®Ëu Hμ Lan vμ c¸c lo¹i ®Ëu h¹t. 35 Acid folic gióp ng¨n ngõa bÖnh ung th− d¹ dμy. Nguy c¬ bÞ bÖnh gi¶m ®¸ng kÓ nÕu ng−êi ta tiªu thô mét l−îng lín acid folic mçi ngμy. C¸c nhμ khoa häc Trung Quèc ®· ®−a ra kÕt luËn trªn sau khi thÝ nghiÖm thμnh c«ng trªn ®éng vËt. Ng−êi ta ®−a chÊt g©y ung th− vμo 16 con chã s¨n trong vßng 8 th¸ng. Mét nöa trong sè nμy ®−îc nhËn mét l−îng acid folic lín (20 mg mçi ngμy). Qua 15 th¸ng theo dâi, c¸c t¸c gi¶ nhËn thÊy tÊt c¶ nh÷ng con chØ nhËn hãa chÊt g©y ung th− ®Òu bÞ ung th− d¹ dμy, trong khi chØ 3 con trong sè nhËn acid folic bÞ bÖnh. C¸c nhμ khoa häc hy väng r»ng acid folic còng cã kÕt qu¶ t−¬ng tù ®èi víi con ng−êi. Acid folic lμ mét lo¹i vitamin B cã nhiÒu trong cam, ngò cèc vμ rau xanh. NÕu thiÕu acid nμy, nguy c¬ bÞ ung th− sÏ t¨ng. ¡n nhiÒu rau qu¶ cßn lμm gi¶m nguy c¬ ung th− buång trøng. Mét nghiªn cøu cña Tr−êng §¹i häc Harvard (Mü) ®−îc thùc hiÖn trªn 80.000 phô n÷ cho thÊy, nh÷ng thiÕu n÷ ¨n nhiÒu rau cñ vμ tr¸i c©y sÏ gi¶m ®−îc 46% nguy c¬ ung th− buång trøng sau nμy. Tuy nhiªn, ®èi víi nh÷ng phô n÷ tr−ëng thμnh, c¸c nhμ khoa häc kh«ng thÊy mèi liªn hÖ râ rμng nμo gi÷a chÕ ®é ¨n nhiÒu rau qu¶ vμ c¨n bÖnh kÓ trªn. Nghiªn cøu còng cho thÊy, ngoμi chÕ ®é ¨n uèng, nh÷ng phô n÷ nu«i con b»ng s÷a mÑ vμ sinh nhiÒu con còng gi¶m ®−îc nguy c¬ ung th− buång trøng. 36 Trong c¸c chÕ ®é ¨n kiªng gi¶m bÐo, viÖc sö dông rau xanh, hoa qu¶ t−¬i mét c¸ch cã hiÖu qu¶ còng gióp cho nh÷ng ng−êi m¾c bÖnh bÐo ph× gi¶m c©n mμ vÉn gi÷ g×n ®−îc søc kháe... Lêi khuyªn cña thÇy thuèc: NhËt b¸o Asahi Simbun cña NhËt B¶n dμnh cho b¹n 8 lêi khuyªn ®Ó b¶o ®¶m sù c©n b»ng vÒ rau xanh cho c¬ thÓ: 1. B÷a s¸ng h·y ¨n mét lo¹i rau dÔ chÕ biÕn. 2. Nªn nhí l−îng rau cÇn thiÕt cho mét ngμy: Rau cã mμu xanh vμng 100g, c¸c lo¹i rau kh¸c 200g, khoai 100g. 3. Lμm sao ®Ó mãn ¨n chÝnh lμ rau. 4. H·y cè g¾ng ¨n t¨ng thªm mét mãn rau trong b÷a ¨n. 5. Gi¶m l−îng rau xμo nÊu. 6. NÕu khã quyÕt ®Þnh chän thùc ®¬n, h·y chän mét mãn rau. 7. Khi nμo trong tñ l¹nh còng cã rau. 8. Khi ®i ¨n hiÖu, h·y chän mét mãn ¨n nhiÒu rau. SóP RAU, MéT MãN ¨n PHßNG CHèNG UNG TH¦ Vμ TIM M¹CH Víi ng−êi ViÖt Nam, mãn sóp th−êng chØ cã mÆt trong c¸c buæi tiÖc tïng, lÔ héi. Tuy nhiªn, cã 37 nhiÒu lo¹i sóp kh¸c nhau. Mét mãn sóp ®¬n gi¶n vμ rÎ tiÒn lμ sóp rau cã thÓ gióp b¹n kh«ng chØ trong c¸c buæi tiÖc tïng. Ngoμi gi¸ trÞ dinh d−ìng, sóp rau cã thÓ ®−îc coi lμ mét "d−îc thiÖn" ch÷a bÖnh ung th− vμ tim m¹ch. Cã thÓ b¹n kh«ng ngê r»ng mãn sóp rau l¹i cã t¸c dông nh− vËy. C¸c nhμ khoa häc cho biÕt: mãn sóp rau cã t¸c dông ng¨n ngõa c¨n bÖnh ung th−, gi¶m nguy c¬ ®ét quþ hoÆc ®au tim. Nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò nμy lμ do trong sóp rau cã chøa nhiÒu c¸c chÊt lycopen, vitamin, chÊt x¬ vμ chÊt kho¸ng vi l−îng. Ngoμi ra, cßn cã chøa mét l−îng acid salicylic cã t¸c dông ng¨n ngõa sù vãn côc cña m¸u. §èi víi c¨n bÖnh ung th− ®¹i trμng, c¸c nhμ khoa häc kÕt luËn r»ng: Sóp rau cã t¸c dông ng¨n ngõa ung th− ®¹i trμng cao gÊp 6 lÇn so víi c¸c lo¹i sóp th«ng th−êng kh¸c. John Paterson, mét nhμ hãa sinh cña Tr−êng §¹i häc Hoμng gia Dumfries vμ Galloway ë Xcètlen cho hay, mét nghiªn cøu cña hä trªn 11 lo¹i sóp rau cho kÕt qu¶ l−îng acid salicylic cã nhiÒu trong c¸c lo¹i sóp cμ rèt vμ rau mïi. HiÖp héi khoa häc Anh cho biÕt ¨n sóp rau rÊt cã lîi cho c¬ thÓ. Lêi khuyªn cña thÇy thuèc: 1. §Ó chÕ biÕn mãn sóp rau, tïy ®iÒu kiÖn, b¹n cã thÓ lùa chän c¸c lo¹i rau, cñ, qu¶ s½n cã ë 38 ®Þa ph−¬ng. NÊm h−¬ng, méc nhÜ cã thÓ lμ c¸c thùc phÈm cã gi¸ trÞ víi ng−êi bÖnh bÞ c¸c bÖnh ung th−, tim m¹ch do cã t¸c dông ng¨n ngõa sù ph¸t triÓn cña c¸c tÕ bμo ung th−, ®iÒu hßa huyÕt ¸p, chèng rèi lo¹n mì m¸u... 2. Nªn sö dông c¸c lo¹i rau cñ cã mμu hång ®á nh− cμ rèt, cμ chua... vμ c¸c lo¹i ®Ëu h¹t nh− ®Ëu Hμ Lan, ®Ëu nμnh... ®Ó nÊu sóp. SóP L¬ XANH PHßNG CH÷A BÖNH UNG TH¦ Trong hä nhμ c¶i, sóp l¬ xanh còng cã t¸c dông phßng chèng ung th− ®¹i trμng. §ã lμ kÕt luËn cña c¸c nhμ khoa häc thuéc ViÖn Dinh d−ìng Mü. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu nμy, sóp l¬ xanh lμ lo¹i rau chøa nhiÒu vitamin, kho¸ng chÊt vμ sulforaphane vèn lμ chÊt cã t¸c dông kÝch ho¹t mét sè enzym chèng ung th− s½n cã trong c¬ thÓ. Thö nghiÖm trong phßng thÝ nghiÖm cho thÊy, thμnh phÇn sulforaphane trong c©y sóp l¬ xanh vμ mÇm cña nã cã thÓ giÕt chÕt vi khuÈn Helicobacter pylori (HP) - thñ ph¹m chÝnh g©y viªm loÐt d¹ dμy vμ phÇn lín c¸c ca ung th− ë bé phËn nμy. Khi nghiªn cøu trªn chuét, c¸c nhμ khoa häc t¹i Tr−êng §¹i häc Johns Hopkins (Mü) ph¸t hiÖn ra r»ng, sulforaphane tiªu diÖt ®−îc c¶ vi 39 khuÈn HP vÉn kh¸ng l¹i kh¸ng sinh th«ng th−êng. Ho¹t chÊt nμy cã thÓ truy quÐt vi khuÈn n»m ngoμi lÉn n»m trong tÕ bμo. §iÒu nμy rÊt quan träng v× th«ng th−êng, HP hay Èn nÊp trong c¸c tÕ bμo lãt cña niªm m¹c d¹ dμy, khiÕn bÖnh khã lμnh. Jed Fahey thuéc khoa Y Tr−êng §¹i häc Johns Hopkins, ng−êi chñ tr× nghiªn cøu, cho biÕt, nång ®é sulforaphane ®−îc dïng trong thö nghiÖm hoμn toμn cã thÓ ®¹t ®−îc b»ng c¸ch ¨n rau sóp l¬ xanh hay mÇm cña nã. HiÖn c¸c nhμ khoa häc vÉn ch−a biÕt rau cã ®em l¹i hiÖu qu¶ t−¬ng tù ë ng−êi hay kh«ng vμ nÕu cã th× ph¶i dïng bao nhiªu gam rau mçi ngμy míi ®ñ. KÕt luËn nμy sÏ chØ ®−îc ®−a ra sau nh÷ng nghiªn cøu dμi h¹n trªn ng−êi. Mét nghiªn cøu ®¨ng trªn t¹p chÝ cña ViÖn Hμn l©m Khoa häc Quèc gia Mü, theo «ng Fahey, t¹i mét sè vïng cña Trung vμ Nam Mü, ch©u Phi vμ ch©u ¸, cã tíi 80 - 90% ng−êi d©n nhiÔm HP - vi khuÈn l©y bÖnh viªm loÐt d¹ dμy t¸ trμng, cã liªn quan ®Õn ®ãi nghÌo vμ vÖ sinh yÕu kÐm. BÖnh cã thÓ ®−îc ch÷a khái b»ng kh¸ng sinh nh−ng víi nhiÒu ng−êi, thuèc vÉn cßn qu¸ ®¾t. §ã lμ ch−a kÓ tíi nh÷ng ¶nh h−ëng xÊu cña thuèc ®èi víi søc kháe ng−êi bÖnh vμ còng lμ mét nguyªn nh©n dÉn ®Õn ung th− d¹ dμy. Tr−íc ®ã, Gi¸o s− b¸c sÜ Paul Talalay, thuéc Tr−êng §¹i häc Johns Hopkins, ®· chøng minh 40 ®−îc r»ng sulforaphane rÊt hiÖu qu¶ trong ®iÒu trÞ ung th−. ¤ng nãi: "T«i hoμn toμn tin t−ëng khi ®Ò nghÞ mäi ng−êi ¨n nhiÒu rau vμ hoa qu¶, nhÊt lμ c¸c rau hä c¶i nh− sóp l¬ xanh. Nh÷ng thùc phÈm nμy an toμn vμ cã lîi cho søc kháe". B¸c sÜ Carlos Quiros thuéc Tr−êng §¹i häc California (Mü) cho biÕt r»ng, sulforaphane cã hμm l−îng rÊt kh¸c nhau trong c¸c lo¹i sóp l¬ xanh. ¤ng ®· ph¸t triÓn nh÷ng gièng sóp l¬ giμu sulforaphane. Trong mét nghiªn cøu kh¸c, c¸c nhμ nghiªn cøu ë Tr−êng §¹i häc Harvard (Mü) cho biÕt, nh÷ng lo¹i rau cã hoa h×nh ch÷ thËp nh− c¶i b¾p, c©y b«ng c¶i xanh... cã thÓ gióp chèng l¹i bÖnh ung th− bμng quang. KÕt qu¶ kh¶o s¸t b÷a ¨n cña h¬n 50.000 ng−êi cho thÊy, ë nh÷ng ng−êi ¨n lo¹i c¶i nμy tõ 5 b÷a/tuÇn trë lªn suèt 10 n¨m, nguy c¬ m¾c bÖnh nμy gi¶m 50% so víi ng−êi Ýt khi ¨n chóng. Theo c¸c nhμ khoa häc, c¸c lo¹i b¾p c¶i, c¶i xoong, cñ c¶i, gi¸ ®ç... còng ®−îc xem cã t¸c dông ng¨n ngõa bÖnh ung th−. Lêi khuyªn cña thÇy thuèc: 1. H·y t¨ng c−êng ¨n sóp l¬ xanh hay c¸c lo¹i rau c¶i, gi¸ ®ç... b¹n võa cã thÓ ng¨n ngõa mét sè bÖnh ung th− l¹i võa ng¨n ngõa ®−îc bÖnh viªm loÐt d¹ dμy t¸ trμng. 41 2. Nªn chän c¸c lo¹i rau, sóp l¬ cßn non do t¸c dông phßng ngõa ung th− sÏ cao h¬n c¸c lo¹i rau giμ. C¢Y RAU C¶I - C¢Y RAU, C©Y thuèc PHßNG CHèNG BÖNH UNG TH¦ Trong hä nhμ rau c¶i, cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nh− c¶i cñ, c¶i b¾p, c¶i canh, c¶i tr¾ng... C¶ hai nÒn y häc ph−¬ng §«ng vμ ph−¬ng T©y ®Òu sö dông c¸c lo¹i rau c¶i ®Ó lμm thuèc. C©y c¶i cñ cã tªn gäi lμ rau c¶i cñ, h¹t cñ c¶i ®−îc gäi lμ la bÆc tö; cñ c¶i ®−îc gäi lμ la bÆc c¨n. H¹t cñ c¶i cã vÞ cay ngät, tÝnh b×nh, vμo phÕ, tú, vÞ, cã t¸c dông h¹ khÝ tiªu ®êm vμ tiªu thøc ¨n. H¹t c¶i tr¾ng cã tªn b¹ch giíi tö, cã vÞ cay, tÝnh Êm, vμo kinh phÕ; cã t¸c dông hãa ®êm thÊp, ch÷a ho hen, lμm tan khÝ trÖ, gi¶m ®au, kÕt h¹ch. Cñ c¶i cã vÞ ngät, h¬i cay ®¾ng; cã t¸c dông long ®êm, tiªu thøc ¨n, th«ng ®¸i d¾t, trõ lþ, gi¶i ®éc. C¶i b¾p cã vÞ ngät, tÝnh hμn, kh«ng ®éc, cã t¸c dông hßa huyÕt, thanh nhiÖt, thanh phÕ, trõ ®μm thÊp, sinh t©n, chØ kh¸t, m¸t d¹ dμy, gi¶i ®éc, lîi tiÓu. Nghiªn cøu cña y häc hiÖn ®¹i cho thÊy c¶i b¾p cã t¸c dông phßng chèng c¸c bÖnh ung th−, ®¸i th¸o ®−êng, suy nh−îc thÇn kinh vμ c¸c bÖnh tim m¹ch. Theo §«ng y, cñ c¶i sèng cã t¸c dông lμm h¹ khÝ, t¸n khÝ, nªn kh«ng dïng kÕt hîp víi nh©n s©m, 42 ng−êi h− yÕu kh«ng nªn dïng sèng. B¾p c¶i tÝnh l¹nh, khi ¨n nªn phèi hîp víi gõng. Theo T©y y, b¾p c¶i cã chøa nhiÒu vitamin E, caroten..., nªn ¨n chÝn ®Ó dÔ hÊp thu c¸c chÊt nμy. Ng−êi bÞ suy thËn kh«ng nªn ¨n b¾p c¶i do cã chøa nhiÒu kali. Trong c¶i b¾p cã nhiÒu vitamin. Trong ®ã, vitamin E vμ beta caroten lμ chÊt tan trong dÇu mì. V× thÕ, ph¶i nÊu c¶i b¾p víi dÇu mì th× c¬ thÓ míi hÊp thu ®−îc 2 chÊt nμy. C¶i b¾p cßn cã nhiÒu kali, rÊt tèt cho ho¹t ®éng cña n·o, tim m¹ch... Tuy nhiªn, nh÷ng ng−êi suy thËn nÆng, ph¶i ch¹y thËn nh©n t¹o kh«ng nªn dïng thùc phÈm nμy. Tõ x−a, ng−êi ph−¬ng T©y còng ®· dïng c¶i b¾p ®Ó ch÷a nhiÒu bÖnh th«ng th−êng nh− môn nhät, s©u bä ®èt, giun, ®au d¹ dμy... Y häc hiÖn ®¹i ®· chøng minh ®−îc nhiÒu t¸c dông phßng vμ ch÷a bÖnh cña c¶i b¾p. BÖnh ®¸i th¸o ®−êng cã liªn quan ®Õn c¨n bÖnh ung th−. Mét trong nh÷ng t¸c dông cña b¾p c¶i lμ lμm gi¶m qu¸ tr×nh ®ång hãa glucid vμ gi¶m ®−êng huyÕt. NÕu ¨n mçi ngμy (100 g t−¬i) cã thÓ gióp phßng ngõa vμ ®iÒu trÞ bÖnh ®¸i th¸o ®−êng typ 2. C¶i b¾p cßn cã t¸c dông ng¨n glucid chuyÓn thμnh lipid, mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y bÐo ph×. MÆt kh¸c, thùc phÈm nμy l¹i nghÌo n¨ng l−îng (100 g c¶i b¾p chØ cung cÊp 50 calo), cã t¸c dông chèng thõa c©n nÕu ®−îc sö dông h»ng ngμy. §Æc biÖt, c¶i b¾p cã t¸c dông chèng 43 bøc x¹ cã h¹i ph¸t ra tõ c¸c thiÕt bÞ gia dông nh− ti vi, m¸y tÝnh, lß vi ba... NhiÒu nghiªn cøu cho thÊy, ng−êi th−êng xuyªn ¨n c¶i b¾p cã thÓ phßng ngõa ung th− d¹ dμy, ruét vμ lμm gi¶m tû lÖ ung th− phæi, thanh qu¶n, thùc qu¶n, bμng quang, tiÒn liÖt tuyÕn, hËu m«n. Nguy c¬ ung th− ruét sÏ gi¶m 70% ë nh÷ng ng−êi ¨n c¶i b¾p mçi tuÇn 1 lÇn vμ gi¶m 40% ë nh÷ng ng−êi ¨n 2 tuÇn/lÇn. C¸c nhμ khoa häc t¹i ViÖn Nghiªn cøu thùc phÈm Mü ®· ph¸t hiÖn ra r»ng, c¸c lo¹i rau nhμ hä c¶i nh− c¶i b¾p, mï t¹c, sóp l¬... cã thÓ gióp ng¨n ngõa ung th− ®¹i trμng. Nghiªn cøu cho thÊy, mét chÊt hãa häc ®−îc s¶n sinh trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn c¸c lo¹i rau nhμ hä c¶i ®· cã t¸c dông tiªu diÖt c¸c tÕ bμo g©y ung th− ®¹i trμng, do vËy cã t¸c dông ng¨n cho bÖnh kh«ng ph¸t triÓn. Ngoμi ra, c¶i b¾p cßn chøa mét hμm l−îng nhá goitrin cã t¸c dông chèng oxy hãa nh−ng cÇn chó ý r»ng goitrin l¹i cã thÓ g©y b−íu cæ. Lêi khuyªn cña thÇy thuèc: 1. C¸c nhμ khoa häc còng khuyÕn c¸o mäi ng−êi nªn dïng tõ 2 - 3 lÇn c¸c lo¹i rau c¶i mçi tuÇn ®Ó phßng chèng bÖnh. 2. Theo §«ng y, c¶i b¾p cã tÝnh hμn, v× vËy khi nÊu ¨n cÇn cho thªm gõng ®Ó ®iÒu hßa tÝnh hμn. 3. Ng−êi bÞ b−íu cæ kh«ng nªn ¨n c¶i b¾p. NÕu ¨n, nªn c¾t tõng l¸, ng©m röa råi th¸i nhá, 44 ®Ó kho¶ng 10-15 phót råi míi chÕ biÕn. Khi Êy, goitrin sÏ bÞ ph©n hñy hÕt. 4. Ng−êi m¾c bÖnh viªm loÐt d¹ dμy t¸ trμng còng nªn ¨n b¾p c¶i, hoÆc uèng n−íc Ðp b¾p c¶i mçi ngμy. L−îng vitamin U cã trong b¾p c¶i cã t¸c dông tèt víi c¨n bÖnh nμy, lμm liÒn sÑo æ loÐt. HμNH Cñ Vμ T¸C DôNG PHßNG NGõA BÖNH UNG TH¦ Hμnh t©y cã tªn khoa häc Allium cepa L., thuéc hä hμnh tái Alliaceae. Cßn cã tªn gäi ngäc th«ng, d−¬ng th«ng. Theo §«ng y, hμnh t©y cã vÞ cay, tÝnh «n. Cã t¸c dông tiªu viªm, s¸t trïng, ho¹t huyÕt, t¸n ø, h¹ mì m¸u, cÇm t¶... §−îc dïng ch÷a c¸c bÖnh cao huyÕt ¸p, mì m¸u cao, x¬ v÷a ®éng m¹ch, viªm ruét... Ngoμi ra, cßn dïng ch÷a c¸c bÖnh lë loÐt, trïng roi ©m ®¹o. Theo nghiªn cøu cña c¸c nhμ khoa häc: n−íc hμnh nguyªn chÊt chøa nhiÒu chÊt thiosulfinate cã nh÷ng ®Æc tÝnh chèng viªm, lμm gi¶m chÊt nhÇy trong phæi nªn rÊt h÷u hiÖu trong viÖc ng¨n ngõa bÖnh suyÔn. Riªng hîp chÊt l−u huúnh cã trong hμnh còng cã t¸c dông ng¨n ngõa ung th−. Ngay c¶ nh÷ng ai bÞ chøng mÊt ngñ, hμnh còng cã c«ng dông kh«ng kÐm do chøa nhiÒu chÊt quercetin - lo¹i thuèc an thÇn gióp dç giÊc ngñ ngon. Nªn dïng tõ nöa ®Õn 1 cñ hμnh trong chÕ ®é ¨n h»ng ngμy. 45 Ngoμi ra, hμnh cßn cã t¸c dông t¨ng cholesterol tèt cho c¬ thÓ, gióp ng¨n ngõa bÖnh tim m¹ch. Hμnh t©y vμ tái lμ thùc phÈm chèng ung th− ®· ®−îc giíi y häc x¸c ®Þnh vμ c«ng nhËn, bëi v× t¸c dông chèng ung th− cña chóng tá ra kh¸ râ rÖt. HiÖu qu¶ phßng chèng ung th− cña hμnh t©y vμ tái t−¬ng tù nhau. C¸c nghiªn cøu y häc ph¸t hiÖn thÊy, trong hμnh t©y cã chÊt vescalin (C27H20O8), lμ chÊt chèng ung th− tù nhiªn. Nghiªn cøu chØ râ nh÷ng ng−êi th−êng xuyªn ¨n hμnh t©y cã tû lÖ ung th− d¹ dμy thÊp h¬n 25% so víi nh÷ng ng−êi ¨n Ýt hoÆc kh«ng ¨n hμnh t©y vμ tû lÖ chÕt do ung th− d¹ dμy còng thÊp h¬n 30%. Gi¸o s− Ian Johnson, Gi¸m ®èc Trung t©m søc kháe d¹ dμy, ruét cña ViÖn nghiªn cøu thùc phÈm Anh cho biÕt: Ung th− ®¹i trμng vμ trùc trμng lμ nh÷ng d¹ng tæn th−¬ng tæ chøc tiªu hãa phæ biÕn nhÊt trªn thÕ giíi. Vμ chóng cã thÓ coi ®ã lμ "c¨n bÖnh cña nhμ giμu" v× phÇn lín ca bÖnh tËp trung ë c¸c quèc gia ph¸t triÓn. Kho¶ng 80% nguyªn nh©n g©y bÖnh liªn quan ®Õn chÕ ®é dinh d−ìng. C¸c nhμ khoa häc cho r»ng, ung th− ®−êng ruét lμ c¨n bÖnh phæ biÕn song còng dÔ phßng tr¸nh. Víi mét chÕ ®é dinh d−ìng "xanh" gåm c¸c lo¹i rau qu¶ t−¬i - ®Æc biÖt lμ t¸o, cÇn t©y, sóp l¬ xanh vμ hμnh - sÏ gióp b¶o vÖ tæ chøc tiªu hãa hiÖu qu¶. ViÖn nghiªn cøu thùc phÈm Anh ®· tæng hîp c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ t¸c dông ch÷a bÖnh 46 cña chÕ ®é dinh d−ìng h»ng ngμy. KÕt qu¶ cho thÊy chØ riªng n¨m 2000, trong kho¶ng 10 triÖu bÖnh nh©n ung th− trªn thÕ giíi th× cã tíi 2,3 triÖu ng−êi bÞ tæn th−¬ng ë c¸c bé phËn tiªu hãa, häng, thùc qu¶n vμ d¹ dμy. Ng−êi ta nhËn thÊy chóng kh«ng hoμn toμn do biÕn ®æi gen g©y nªn vμ cã thÓ ®−îc c¶i thiÖn nhê mét chÕ ®é dinh d−ìng hîp lý. VÒ c¬ b¶n, thμnh ruét ®−îc lãt mét líp tÕ bμo biÓu m« cã mμng nhÇy bao phñ. Líp biÓu m« nμy chÝnh lμ thμnh phÇn ®Çu tiªn tiÕp xóc víi thøc ¨n th«, vi khuÈn vμ bÊt kú thø g× ®−îc ®−a vμo tiªu hãa trong c¬ thÓ, do ®ã chÞu søc Ðp lín nhÊt vμ còng dÔ bÞ biÕn ®æi theo thêi gian. Thªm vμo ®ã, líp biÓu m« l¹i th−êng xuyªn ®−îc t¸i t¹o b»ng nh÷ng tÕ bμo gèc cã kh¶ n¨ng ph©n chia nhanh chãng. §©y chÝnh lμ nh÷ng thμnh tè kÝch thÝch sù ph¸t triÓn polyp. Th−êng c¸c polyp ë d¹ng lμnh tÝnh, song cã thÓ mang nhiÒu biÕn ®æi gen dÉn ®Õn ung th−. NhiÒu nghiªn cøu ®· cho thÊy c¸c chÊt x¬, acid folic vμ acid bÐo kh«ng sinh cholesterol, flavonoid vμ c¸c s¶n phÈm lªn men ®−êng ruét nh− butyrat cã thÓ gióp phßng chèng ung th− ®−êng ruét. C¸c enzym COX-2, nhãm men gióp tÕ bμo lçi tiÕp tôc ph¸t triÓn, cã thÓ bÞ øc chÕ bëi chÊt quercetin thuéc nhãm flavonoid trong hμnh cñ, t¸o vμ trμ. Nh÷ng enzym cã t¸c dông gi¶i ®éc ®−îc t×m thÊy trong c©y mïi t©y, actis«, hóng quÕ vμ cÇn t©y... gióp liªn kÕt hiÖu qu¶ c¸c thμnh phÇn 47 h÷u Ých trong rau hä c¶i b¾p nh− sóp l¬ xanh, b¾p c¶i. Nh÷ng enzym nμy cã kh¶ n¨ng tiªu diÖt c¸c tÕ bμo biÓu m« bÞ tæn th−¬ng gen. TáI, §IÒU THÇN DIÖU VíI BÖNH UNG TH¦ C¸ch ®©y 5.000 n¨m, tái ®· lμ gia vÞ hÕt søc phæ biÕn vμ ®ång thêi còng lμ mét thø thuèc d©n gian quen thuéc. Hippocrates, ng−êi ®−îc xem lμ s¸ng lËp nªn y häc hiÖn ®¹i còng ®· sö dông tái lμm thuèc ch÷a lîi tiÓu, chèng ung th− d¹ con, ch÷a hñi. Claude Galien, «ng tæ cña d−îc häc thêi cæ còng ®· thõa nhËn tÝnh ®a n¨ng, ®a trÞ cña tái trong phßng vμ ch÷a bÖnh. Ngμy nay tái ®· ®−îc sö dông lμm thuèc ch÷a bÖnh mét c¸ch réng r·i trªn toμn thÕ giíi. Ng−êi ta ®· t«n vinh tái nh− lμ "vua cña giíi thùc vËt". Y häc Trung Hoa cho r»ng tái cßn cã t¸c dông "d−ìng nhan Ých thä", lμm chËm sù l·o hãa. ¡n tái th−êng xuyªn cßn gióp håi phôc søc kháe, chèng sù giμ nua. Trong vßng 20 n¨m trë l¹i ®©y, ®· cã tíi 2.500 ®Ò tμi nghiªn cøu vÒ tái, më ra "cuéc chiÕn vÒ tái" trong giíi truyÒn th«ng ¢u - Mü! KÕt qu¶ nghiªn cøu cña Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi vμ nhiÒu nhμ khoa häc trªn thÕ giíi ®· kÕt luËn, tái cã t¸c dông phßng ngõa vμ ®iÒu trÞ c¨n bÖnh ung th−. Cho ®Õn nay, tái ®−îc sö dông ngμy cμng phæ biÕn trªn kh¾p thÕ giíi, nhÊt lμ t¹i c¸c n−íc 48 ¢u - Mü, tái ®−îc t«n vinh nh− lμ "vua cña giíi thùc vËt". V× vËy, ®· cã hμng tr¨m s¶n phÈm tõ tái d−íi d¹ng "dinh d−ìng bæ sung". Tái cã t¸c dông chèng khèi u vμ ung th− g©y ra bëi chÊt nitrosamine. Tái cã kh¶ n¨ng chèng oxy hãa vμ chèng peroxy hãa lipid. Ng−êi ta ®· x¸c minh c¸c ho¹t chÊt chñ yÕu lμ S-allylcystein (SAC), S-allylmercaptocystein (SAMC), diallyltrisulfid (DADS)..., gióp lμm chËm qu¸ tr×nh l·o hãa còng nh− phßng chèng c¸c héi chøng ung th−, nhÊt lμ ung th− tuyÕn tiÒn liÖt. Ho¹t chÊt diallyltrisulfid cã kh¶ n¨ng ng¨n chÆn sù ph¸t triÓn cña tÕ bμo ung th− phæi trªn ng−êi. Ho¹t chÊt ajoen cßn cã t¸c dông øc chÕ mét sè t¸c nh©n g©y ®ét biÕn gen, gióp ng¨n chÆn tiÕn tr×nh g©y khèi u vμ ung th−. Ng−êi ta ®· ¸p dông tái vμo ®iÒu trÞ ung th− d¹ dμy, ung th− gan, ung th− ruét, ung th− phæi, ung th− vó, ung th− tiÒn liÖt tuyÕn. T¹p chÝ Dinh d−ìng l©m sμng cña Mü ®· c«ng bè kÕt luËn cña Gi¸o s− Lenore Arab cña Tr−êng §¹i häc North Carolina: NÕu ¨n tái th−êng xuyªn sÏ gi¶m ®−îc nguy c¬ ung th− d¹ dμy tíi 50% vμ ung th− cét sèng tíi 65%. Ho¹t chÊt cña tái cã tªn lμ allicin vèn t¹o cho tái cã mïi h−¬ng riªng biÖt, cã t¸c dông kh¸ng khuÈn. Nghiªn cøu cña c¸c nhμ khoa häc t¹i ViÖn Weizmann (Ixraen) cho thÊy, chÊt allicin cßn rÊt h÷u hiÖu trong viÖc ng¨n chÆn ung th−. Thùc nghiÖm trªn 49 ®éng vËt, khi tiªm lo¹i thuèc cã chøa chÊt allicin lªn chuét, c¸c nhμ khoa häc thÊy r»ng, chÊt allicin cã trong thuèc ®· cã t¸c dông lμm øc chÕ c¸c khèi u t¹i d¹ dμy chuét ph¸t triÓn. Ph¸t hiÖn míi nμy gióp c¸c nhμ khoa häc sím chÕ t¹o ra lo¹i thuèc h÷u hiÖu ch÷a trÞ ung th− trªn ng−êi. Trong khi tiÕn hμnh nghiªn cøu vÒ t¸c dông h¹ thÊp l−îng cholesterol trong m¸u cña tái, c¸c nhμ khoa häc thuéc ViÖn Ung th− quèc gia Mü ®· ph¸t hiÖn: Tái cã thÓ lμm gi¶m nguy c¬ ung th− tuyÕn tiÒn liÖt vμ c¸c d¹ng ung th− kh¸c nh− ®¹i trμng, d¹ dμy, vó... Nghiªn cøu cho thÊy, ë nh÷ng ng−êi ¨n mçi ngμy mét tÐp tái, nguy c¬ ung th− sÏ gi¶m mét nöa so víi ng−êi kh«ng ¨n. Theo c¸c nhμ khoa häc, ngoμi tái ra, c¸c lo¹i lóa ®Ëu, hμnh t−¬i, rau qu¶ vμ tr¸i c©y còng cã t¸c dông nhÊt ®Þnh trong viÖc phßng chèng ung th−. Tái cã t¸c dông phßng chèng ung th− d¹ dμy vμ ung th− da. C¸c nhμ nghiªn cøu thuéc ViÖn Ung th− Mü hiÖn ®ang s¶n xuÊt lo¹i thuèc tæng hîp ®−îc chiÕt tõ tái, cã kh¶ n¨ng chèng ung th− tèt, mÆc dï ®· thμnh khèi u vÉn cã hiÖu lùc. C¸c nhμ nghiªn cøu Mü ®· dùa vμo c¸c kÕt qu¶ ®iÒu tra t−¬ng quan cña Trung Quèc ®Ó quyÕt ®Þnh ®−a vμo bμo chÕ lo¹i thuèc míi nμy. Nh÷ng kÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy nh÷ng c− d©n cã tËp qu¸n ¨n tái th−êng xuyªn th× tû lÖ ung th− d¹ dμy thÊp. Mét b¸c sÜ thuéc ViÖn Y häc S¬n §«ng 50 (Trung Quèc) x¸c nhËn r»ng, tû lÖ ung th− d¹ dμy ë nh÷ng ng−êi th−êng xuyªn ¨n tái thÊp h¬n 60% so víi nh÷ng ng−êi kh¸c cïng khu vùc. Tr−êng §¹i häc t¹i bang TÕch d¸t vμ Lèt Angi¬lÐt (Mü) ®· ph¸t hiÖn n−íc tái chiÕt cã t¸c dông øc chÕ mét sè bÖnh ung th− ¸c tÝnh vμ ®Ò phßng ung th− da. Tái cã thÓ phßng ngõa ung th− lμ kÕt luËn cña c¸c nhμ khoa häc vμ chuyªn gia dinh d−ìng Mü ®−a ra sau khi tæng hîp kÕt qu¶ cña 22 cuéc nghiªn cøu vÒ tái. ViÖc ¨n tái th−êng xuyªn sÏ gi¶m ®−îc 50% nguy c¬ ung th− d¹ dμy vμ 67% nguy c¬ ung th− ruét kÕt. Nguyªn nh©n lμ do tái cã ®Æc tÝnh kh¸ng khuÈn, ®Æc biÖt lμ ®èi víi vi khuÈn Helicobacter Pylori lμ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y bÖnh viªm loÐt d¹ dμy t¸ trμng. Nghiªn cøu cña c¸c chuyªn gia y tÕ Trung Quèc cho biÕt ¨n tái rÊt cã lîi cho søc kháe. ¡n tái sÏ gióp c¶i thiÖn hÖ miÔn dÞch cña c¬ thÓ, ng¨n ngõa ung th− vμ chèng l·o hãa. Ngoμi ra, tái cßn gióp gi¶m bÐo do lμm tan líp mì d− thõa. Tái cßn cã mét t¸c dông kh¸c ®¸ng l−u ý n÷a lμ lμm t¨ng kh¶ n¨ng t¸i t¹o tinh trïng vμ ®Æc biÖt, tái cßn lμ mét lo¹i thuèc cã t¸c dông kÝch dôc. §©y lμ mét t¸c dông cña tái mμ cã lÏ cßn Ýt ®−îc biÕt ®Õn. Lêi khuyªn cña thÇy thuèc: 1. Cã nhiÒu c¸ch sö dông kh¸c nhau: Cã thÓ ng©m r−îu nh− kinh nghiÖm cña Ai CËp. HoÆc 51 ®¬n gi¶n h¬n lμ: H·y nuèt trong vμ sau b÷a ¨n 2 - 3 tÐp tái ®· bãc vá lôa mçi ngμy. C¸ch dïng nμy thÝch hîp víi ng−êi sî mïi tái. 2. B¹n nªn biÕt mét sè ®iÒu kiªng kþ khi dïng tái: Mçi ngμy chØ nªn dïng 2 - 4 gam. Kh«ng nªn dïng nhiÒu, cã thÓ h¹i m¾t. Tái kþ mËt (mËt ong, mËt mÝa). Phô n÷ cã thai, trÎ ®ang ph¸t ban, sëi, bÖnh ë m¾t, mòi, r¨ng, l−ìi kh«ng nªn dïng. ¡n tái vμo th¸ng 4 vμ th¸ng 8 (©m lÞch) cã h¹i ®Õn tinh thÇn. §μn «ng ¨n tái khi "nhËp phßng" ¶nh h−ëng ®Õn gan, thËn. Ng−êi ®ang uèng thuèc bæ còng nªn kiªng ¨n tái. 3. L−u ý: Kh«ng dïng qu¸ 5g tái mçi ngμy. Nªn dïng tái lμm gia vÞ chÕ biÕn thøc ¨n h»ng ngμy. 4. Nghiªn cøu cho thÊy, ¨n tái sèng cã lîi h¬n ¨n tái ®· ®−îc nÊu chÝn. Nªn ¨n 1-2 tÐp tái sèng/ngμy vμ nhai mét Ýt chÌ ®Ó khö mïi h«i do tái ®Ó l¹i trong miÖng. 5. Trªn thÞ tr−êng hiÖn cã garlic lμ thuèc bμo chÕ tõ tái, sö dông rÊt tiÖn lîi. B¹n cã thÓ t×m mua ë c¸c hiÖu thuèc. GõNG VõA KÐO DμI TUæI THä, VõA CHèNG UNG TH¦ Gõng cã tªn khoa häc lμ Zinggiber officnale. Theo §«ng y, gõng cã tÝnh vÞ cay nãng, cã t¸c dông Êm trung tiªu, t¸n hμn, gi¶i biÓu, hμnh thñy, 52 gi¶i ®éc... Ngoμi t¸c dông lμm thuèc, gõng cßn lμ mét thùc phÈm th−êng dïng trong nh©n d©n. Ngoμi ra, cßn ®−îc dïng trong c«ng nghÖ lμm n−íc hoa, nÊu r−îu bia, møt kÑo... S¸ch "§«ng pha t¹p ký" cña T« Thøc thêi nhμ Tèng ë Trung Quèc cã ghi chÐp mét c©u chuyÖn nh− sau: Trong chïa TÞnh Tõ ë TiÒn §−êng cã mét vÞ hßa th−îng, ®· trªn 80 tuæi råi mμ da mÆt vÉn c¨ng bãng tr¾ng hång, m¾t vÉn s¸ng long lanh nh− thêi cßn trai trÎ. Cã ng−êi hái v× sao cô l¹i cã ®−îc søc kháe nh− vËy, th× vÞ hßa th−îng ®ã nãi lμ: §· ¨n gõng sèng trªn 40 n¨m nay, cho nªn ng−êi trÎ m·i kh«ng giμ. VÞ hßa th−îng ®ã cßn nãi r»ng gõng sèng cã thÓ lμm m¹nh tú, Êm thËn, ho¹t huyÕt, Ých khÝ. Gõng cã t¸c dông ch÷a bÖnh ung th− kh«ng? NhiÒu c«ng tr×nh khoa häc ®· ph¸t hiÖn r»ng, c¸c ho¹t chÊt cña gõng t−¬i cã t¸c dông chèng oxy hãa m¹nh so víi c¸c lo¹i thuèc chèng oxy hãa (antioxydant) ®−îc sö dông hiÖn nay. Th«ng qua t¸c dông nμy, gõng kh«ng chØ cã t¸c dông chèng l·o hãa, kÐo dμi tuæi thä mμ cßn cã t¸c dông ch÷a bÖnh ung th−. Tõ hμng ngμn n¨m nay, gõng ®−îc dïng trong y häc nh− lμ mét ph−¬ng thuèc ®iÒu trÞ c¸c lo¹i c¶m cóm th«ng th−êng, lμm gi¶m chøng say tμu xe. KÕt qu¶ nghiªn cøu nμy cho thÊy, hîp chÊt trong gõng cã kh¶ n¨ng lμm chËm qu¸ tr×nh 53 ph¸t triÓn cña tÕ bμo ung th− vμ lμm gi¶m ®é lín cña khèi u. TiÕn sÜ Ann Boe cho biÕt: Thùc vËt thuéc hä gõng ngoμi tÝnh n¨ng phßng vμ ch÷a bÖnh cßn cã thÓ lμm h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña ung th−. Trong ®ã gingerol lμ chÊt gi÷ vai trß chÝnh vμ còng lμ chÊt quan träng ®Ó ph©n biÖt gõng. Theo tiÕn sÜ Ann Boe, nghiªn cøu nμy cung cÊp thªm nh÷ng hiÖu qu¶ quan träng cña gõng ®èi víi phßng vμ ch÷a bÖnh ung th− ®¹i trμng. Nghiªn cøu cña c¸c nhμ khoa häc cho phÐp kÕt luËn gõng cã nhiÒu t¸c dông ch÷a bÖnh: víi 12 ho¹t chÊt cã t¸c dông chèng oxy hãa t−¬ng tù nh− vitamin C, vitamin E... nªn gõng cã t¸c dông phßng chèng ®−îc c¸c bÖnh ung th−, tim m¹ch, l·o hãa, nhiÔm ®éc gan... §Æc biÖt lμ cã t¸c dông chèng viªm nªn th«ng qua t¸c dông nμy, gõng cã t¸c dông gi¶m ®au. Trong thùc tÕ ch÷a bÖnh, c¸c thÇy thuèc th−êng dïng ®Ó ch÷a c¸c chøng ®au do thÊp khíp. Bªn c¹nh ®ã, gõng cã t¸c dông lμm t¨ng t¸c dông sinh häc cña nhiÒu lo¹i thuèc, cßn cã t¸c dông h¹ nhiÖt, ®iÒu hßa th©n nhiÖt... Ngoμi ra, cßn cã t¸c dông gi¶i ®éc nhiÒu lo¹i thuèc ®éc nh− « ®Çu, phô tö... vμ mét sè thuèc kh¸c nh− nam tinh, b¸n h¹... Mét ®iÒu lý thó n÷a, gõng cã t¸c dông lμm t¨ng tinh dÞch, t¨ng kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña tinh trïng, båi bæ thÓ lùc. øc chÕ sù ph¸t triÓn cña nhiÒu lo¹i vi trïng, kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña nhiÒu lo¹i vi khuÈn céng sinh cã lîi trong c¬ thÓ. 54 Hai nghiªn cøu cña nhμ nghiªn cøu Mü cho biÕt gõng, trμ xanh vμ d−îc liÖu th¶o méc cã tinh chÊt b¹c hμ cã thÓ ng¨n chÆn sù ph¸t triÓn cña bÖnh ung th−. C¶ hai nghiªn cøu nμy ®· thμnh c«ng trªn chuét. C¸c nhμ nghiªn cøu ë Tr−êng §¹i häc Minnesota (Mü) cho biÕt hîp chÊt gingerol (chÊt lμm nªn vÞ nãng vμ h−¬ng th¬m ®Æc tr−ng cña gõng) cã thÓ lμm chËm, k×m h·m sù ph¸t triÓn khèi u trong c¬ thÓ chuét. Vμ víi 5 miligam gõng, chuét cã kh¶ n¨ng miÔn dÞch trong thêi gian 3 tuÇn tr−íc vμ sau khi cho tÕ bμo ung th− ruét ë ng−êi vμo c¬ thÓ. C¸c nhμ nghiªn cøu theo dâi sù ph¸t triÓn cña nh÷ng khèi u trong c¬ thÓ chuét cã vμ kh«ng cã tiªm gingerol. Nh÷ng chó chuét thÝ nghiÖm ®−îc cho ngñ nh©n t¹o, 13 con chuét (trong 40 con chuét ®−îc thö nghiÖm) kh«ng tiªm gingerol xuÊt hiÖn khèi u cì 0.06 inch (1,6mm) trong khi ®ã 15 ngμy sau 4 con ®−îc tiªm gingerol míi xuÊt hiÖn khèi u. Sau 28 ngμy, tÊt c¶ nh÷ng con chuét kh«ng ®−îc tiªm gingerol cã khèi u s−ng to, trong khi ®ã nh÷ng con chuét cã tiªm th× 10 ngμy sau khèi u chØ ë møc mét nöa nh÷ng khèi u cña chuét kh«ng ®−îc tiªm. Sau 49 ngμy, tÊt c¶ nh÷ng con chuét thö nghiÖm ®· bÞ chÕt v× khèi u ph¸t triÓn lín víi trªn 1 cm hoÆc h¬n thÕ n÷a. Nh−ng 12 con chuét gingerol th× vÉn cßn sèng vμ gi÷ khèi u ë møc kho¶ng mét nöa khèi u cho phÐp. 55 Gõng kh«ng ®éc, kh«ng cã t¸c dông phô. Tuy nhiªn §«ng y cho r»ng, c¸c chøng do nhiÖt nh− ®au bông do nhiÖt, thæ huyÕt do nhiÖt... kh«ng nªn dïng. Ng−êi m¾c bÖnh gan còng tuyÖt ®èi kh«ng dïng. NGHÖ CòNG Cã T¸C DôNG CHèNG UNG TH¦ NghÖ lμ mét lo¹i th¶o d−îc nh−ng ®ång thêi còng ®−îc dïng lμm gia vÞ cho thùc phÈm. §©y lμ mét nÐt ®Æc tr−ng cña Èm thùc ¸ §«ng. Nh−ng ch¾c Ýt ng−êi biÕt r»ng nghÖ cßn cã t¸c dông ng¨n ngõa ung th−. Cñ nghÖ vμng cßn cã c¸c tªn gäi nh− kh−¬ng hoμng, uÊt kim... cã tªn khoa häc Curcuma longa Linn, thuéc hä Gõng. Lμ c©y mäc hoang d¹i vμ ®−îc trång ®Ó lμm thuèc vμ thùc phÈm. Thμnh phÇn hãa häc cña nghÖ vμng ®· ®−îc nghiªn cøu cho thÊy cã chøa tíi 4,5 - 6% tinh dÇu. Trong dÇu bay h¬i cã chøa turmerone, zingerene, phellandrene, sabinene, borneol, curcumin, tinh bét... T¸c dông sinh häc cña nghÖ vμng ®· ®−îc chøng minh víi nh÷ng t¸c dông nh− lîi mËt, t¨ng co bãp tö cung trªn ®éng vËt thÝ nghiÖm, gi¶m ®au, kh¸ng khuÈn, kÝch thÝch tiªu hãa... §Æc biÖt lμ t¸c dông sinh häc trªn tim m¹ch lμ lμm gi¶m 56 huyÕt ¸p. Curcumin cã t¸c dông dung hßa cholesterol, cã thÓ dïng ®Ó ch÷a sái mËt. Theo §«ng y: Kh−¬ng hoμng (th©n rÔ cñ nghÖ) vÞ cay ®¾ng tÝnh b×nh vμo t©m, can, tú, cã t¸c dông hμnh khÝ ho¹t huyÕt, lμm tan m¸u ø vμ gi¶m ®au. UÊt kim (cñ con cña c©y nghÖ) vÞ cay ngät, tÝnh m¸t vμo t©m, phÕ, tú cã t¸c dông lμm m¸t m¸u, an thÇn vμ tan m¸u ø, gi¶m ®au... Trªn thùc tiÔn, Ýt cã sù ph©n biÖt gi÷a 2 vÞ thuèc nμy vμ ë n−íc ta hÇu nh− chØ dïng th©n rÔ cñ nghÖ vμng mμ Ýt khi thÊy cã cñ ®en. LiÒu dïng 4 - 12g mçi ngμy. T¸c dông ch÷a bÖnh cña kh−¬ng hoμng ®−îc tiÒn nh©n ®¸nh gi¸ víi nhiÒu t¸c dông ch÷a bÖnh kh¸c nhau: S¸ch §«ng y b¶o gi¸m cña t¸c gi¶ Høa TuÊn ng−êi TriÒu Tiªn cho r»ng nã cã t¸c dông ph¸ huyÕt hμnh khÝ, th«ng kinh, chØ thèng (gi¶m ®au), chñ trÞ t©m bông chøng ®Çy, c¸nh tay ®au, tr−ng hμ, ®μn bμ huyÕt ø, bÕ kinh, sau ®Î ®au bông do ø trÖ, vÊp ng·, ®¸nh ®Ëp tæn th−¬ng, ung thòng... S¸ch Y l©m to¸t yÕu cho r»ng kh−¬ng hoμng cã t¸c dông ch÷a tø chi tý chøng do phong hμn thÊp. S¸ch NhËt hoa tö b¶n th¶o cho kh−¬ng hoμng cã t¸c dông trÞ tr−ng hμ huyÕt côc, nhät s−ng, th«ng kinh nguyÖt, vÊp ng· m¸u ø, tiªu s−ng ®éc, tiªu c¬m... D−íi con m¾t c¸c nhμ khoa häc, nghÖ cßn cã t¸c dông ng¨n ngõa bÖnh m¸u tr¾ng. Trong mét 57 cuéc héi th¶o trÎ em víi bÖnh ung th− b¹ch cÇu ®−îc tæ chøc t¹i Lu©n §«n (Anh), mét nhãm c¸c nhμ nghiªn cøu t¹i Tr−êng §¹i häc Y khoa Loyola, Chicago, cho biÕt gia vÞ chÕ biÕn tõ nghÖ - vèn ®−îc sö dông réng r·i trong b÷a ¨n t¹i c¸c n−íc ch©u ¸ - cã thÓ cã t¸c dông chèng l¹i bÖnh m¸u tr¾ng. Gi¸o s− Moolky Nagabhushan t¹i Tr−êng §¹i häc Y khoa Loyola (Mü) cho biÕt nh÷ng thö nghiÖm trong phßng thÝ nghiÖm cho thÊy nghÖ cã thÓ chèng l¹i t¸c ®éng cña khãi thuèc l¸ lªn c¬ thÓ. ChÊt curcumin - chÊt t¹o mμu cho nghÖ - cã thÓ ng¨n chÆn sù sinh s«i cña tÕ bμo b¹ch cÇu. Th−êng xuyªn dïng nghÖ trong b÷a ¨n gióp trÎ tr¸nh ®−îc bÖnh m¸u tr¾ng. C¸c nhμ khoa häc Mü cho biÕt, viÖc dïng nghÖ trong b÷a ¨n h»ng ngμy cã thÓ lμ nguyªn nh©n khiÕn cho tû lÖ m¾c bÖnh m¸u tr¾ng ë trÎ em ë ch©u ¸ thÊp. Ng−êi ta thÊy r»ng, tæ tiªn nh÷ng ng−êi ch©u ¸ còng cã tû lÖ m¾c bÖnh m¸u tr¾ng ë ng−êi lín (chñ yÕu lμ ung th− nguyªn bμo lympho m¹n tÝnh) thÊp. V× thÕ c¸c nhμ khoa häc cho r»ng trÎ em ch©u ¸ Ýt bÞ m¾c bÖnh m¸u tr¾ng cã thÓ lμ do di truyÒn. Còng cã gi¶ thiÕt cho r»ng, viÖc tiÕp xóc víi sù l©y lan cña bÖnh trong nh÷ng n¨m ®Çu cña cuéc ®êi gióp cho c¬ thÓ cã kh¶ n¨ng ng¨n chÆn ®−îc bÖnh trong nh÷ng n¨m sau. 58 QU¶ B¦ëI, MéT Vò KHÝ CHèNG L¹I C¡N BÖNH UNG TH¦ ë ViÖt Nam, cã nhiÒu lo¹i b−ëi ®Æc s¶n cña nhiÒu ®Þa ph−¬ng nh− b−ëi N¨m Roi, b−ëi Phóc Tr¹ch... Trong y häc, b−ëi còng ®−îc coi lμ mét lo¹i qu¶ cã t¸c dông ch÷a bÖnh kú diÖu vμ ®· cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ lo¹i hoa qu¶ nμy. NhiÒu nghiªn cøu kh¸c còng cho thÊy b−ëi lμ mét trong nh÷ng thùc phÈm giμu flavonoid, cã t¸c dông ng¨n chÆn ho¹t ®éng cña chÊt g©y ung th−. Flavonoid cã t¸c dông nh− mét chÊt chèng oxy hãa tù nhiªn, b¶o vÖ c¬ thÓ chèng l¹i nh÷ng tæn h¹i do c¸c chÊt oxy hãa g©y ra. ¡n b−ëi cã thÓ chèng ung th− vμ lμm gi¶m bÐo, phßng ngõa c¸c bÖnh tim m¹ch, ®¸i th¸o ®−êng... C¸c nhμ khoa häc cã lêi khuyªn, h·y ¨n b−ëi mçi ngμy ®Ó b¶o vÖ søc kháe. Theo Julie Upton, ph¸t ng«n viªn HiÖp héi ¨n kiªng Mü th× t¸c dông chèng ung th− cña b−ëi kh«ng cã g× ®¸ng ng¹c nhiªn, v× rÊt nhiÒu nghiªn cøu ®· t×m ra mèi liªn hÖ gi÷a viÖc thùc hiÖn khÈu phÇn ¨n giμu rau qu¶ víi kh¶ n¨ng gi¶m nguy c¬ m¾c bÖnh ung th−. Lêi khuyªn cho mäi ng−êi, tÊt nhiªn lμ b¹n ph¶i ngõng hót thuèc l¸. NÕu b¹n kh«ng thÓ lμm ®−îc ®iÒu ®ã, b¹n nªn uèng mét l−îng hîp lý n−íc b−ëi Ðp - kho¶ng 350 ml mçi ngμy - cïng víi c¸c lo¹i rau qu¶ kh¸c. ¡n mét hoÆc hai qu¶ b−ëi mçi ngμy, cïng víi mét khÈu phÇn ¨n khoa häc cã thÓ gióp b¹n gi¶m c©n. 59 Nã còng gióp lμm gi¶m nguy c¬ ung th− ë nh÷ng ng−êi hót thuèc nhê t¸c dông khèng chÕ ho¹t ®éng cña chÊt sinh ung th− trong khãi thuèc. Nh÷ng ph¸t hiÖn nμy lμ 2 trong sè nhiÒu kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ lîi Ých cña c¸c lo¹i tr¸i c©y gièng cam quýt ®−îc tr×nh bμy t¹i cuéc häp th−êng niªn cña HiÖp héi D−îc phÈm Mü t¹i Phila®enphia. Theo tiÕn sÜ Ken Fujioka, lμm viÖc t¹i BÖnh viÖn Scripps, San Diego (Mü) vμ lμ tr−ëng nhãm nghiªn cøu t¸c dông cña b−ëi trong viÖc gi¶m c©n, c¸i gäi lμ "khÈu phÇn ¨n dùa trªn b−ëi" - gåm b−ëi vμ mét sè lo¹i protein - ®· trë nªn phæ biÕn ®èi víi nh÷ng ng−êi ®iÒu trÞ bÖnh bÐo ph× trong nhiÒu n¨m. Trong nghiªn cøu cña m×nh, Fujioka vμ céng sù lùa chän 100 nam giíi vμ phô n÷ thõa c©n vμ chia thμnh 4 nhãm. Tr−íc mçi b÷a ¨n, mét nhãm dïng c¸c chÊt chiÕt xuÊt tõ b−ëi, mét nhãm uèng n−íc Ðp b−ëi, nhãm thø ba ¨n nöa qu¶ b−ëi, trong khi ®ã nhãm thø t− chØ dïng gi¶ d−îc. Theo «ng Fujioka: Nh÷ng ng−êi tham gia kh«ng ®−îc cè ¨n kiªng. §Ó cho mäi ng−êi ho¹t ®éng nh− nhau, chóng t«i yªu cÇu tÊt c¶ ®i bé 30 phót 3 lÇn/tuÇn. KÕt qu¶ cña nghiªn cøu nμy cho thÊy: Sau 12 tuÇn nhãm dïng gi¶ d−îc chØ gi¶m trung b×nh 0,275 kg, nhãm dïng chiÕt xuÊt tõ b−ëi gi¶m 1,09 kg, nhãm dïng n−íc b−ëi Ðp gi¶m 1,49 kg, vμ nhãm dïng b−ëi qu¶ t−¬i gi¶m 1,59 kg. ¤ng Fujioka cho biÕt r»ng: Trong nghiªn cøu cña 60 chóng t«i nh÷ng ng−êi tham gia ph¶i ¨n nöa qu¶ b−ëi tr−íc mçi b÷a ¨n. §©y lμ ®iÒu kh«ng dÔ. Hä ¨n b−ëi gièng nh− ¨n cam. §Çu tiªn c¾t ®«i, sau ®ã c¾t thμnh bèn råi lét vá. ¡n theo c¸ch ®ã cã lîi cho søc kháe h¬n. Trong mét nghiªn cøu kh¸c, c¸c nhμ dinh d−ìng häc t¹i Trung t©m Nghiªn cøu ung th− cña Tr−êng §¹i häc Hawaii (Mü) ®· ph¸t hiÖn ra r»ng n−íc b−ëi Ðp lμm gi¶m ho¹t ®éng cña mét lo¹i enzym cã t¸c dông khiÕn cho khãi thuèc l¸ dÔ sinh ung th− ë ng−êi. Kristine Cuthrell vμ céng sù ®· chän ra 49 ng−êi. Mét sè ng−êi dïng n−íc b−ëi Ðp, sè cßn l¹i dïng thùc phÈm kh¸c nh− hμnh. Sau ®ã hä ph©n tÝch n−íc tiÓu cña nh÷ng ng−êi nμy ®Ó ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña mét lo¹i enzym ë gan cã tªn CYPIA2 - enzym ®−îc cho lμ kÝch thÝch ho¹t ®éng cña c¸c hãa chÊt g©y ung th− trong khãi thuèc. KÕt qu¶ cho thÊy ë nh÷ng ng−êi uèng 270 ml n−íc b−ëi Ðp mçi ngμy, ho¹t ®éng cña enzym CYPIA2 gi¶m ®¸ng kÓ. B¸o LuËn chøng vμ Sù kiÖn (Nga) còng c«ng nhËn b−ëi cã Ých cho nh÷ng ng−êi m¾c bÖnh tim m¹ch, suy nh−îc thÇn kinh vμ c¸c bÖnh nhiÔm khuÈn. ThËm chÝ ng−êi ta cßn thÊy b−ëi cã t¸c dông t¨ng c−êng søc kháe cho ng−êi bÖnh ®¸i th¸o ®−êng, lμm t¨ng t¸c dông cña insulin. Kh«ng chØ cã vËy, b−ëi ®−îc coi nh− mét lo¹i thuèc lîi tiÓu dïng cho ng−êi m¾c bÖnh thËn. H·y uèng n−íc Ðp b−ëi 61 vμo buæi s¸ng mçi ngμy, ®ã lμ lêi khuyªn cña B¸o LuËn chøng vμ Sù kiÖn (Nga) dμnh cho c¸c b¹n! C¸c nhμ nghiªn cøu cho r»ng viÖc gi¶m c©n cã liªn quan tíi hμm l−îng insulin thÊp, khiÕn ng−êi ta Ýt ®ãi h¬n. Hμm l−îng hormon nμy cao th−êng kÝch thÝch vïng d−íi ®åi hypothalamus, g©y ra c¶m gi¸c ®ãi. Chóng cßn kÝch thÝch gan t¨ng tæng hîp cholesterol, g©y v÷a x¬ ®éng m¹ch. §©y lμ mét nguyªn nh©n dÉn ®Õn bÞ ®ét quþ hoÆc nhåi m¸u c¬ tim. Emma Bunn, t¹i HiÖp héi ®¸i th¸o ®−êng cña Anh, nhËn ®Þnh: "NÕu b−ëi thùc sù lμm gi¶m ®¸ng kÓ hμm l−îng insulin, ®©y cã thÓ lμ mét ph¸t hiÖn thó vÞ. Chóng ta biÕt gi¶m c©n ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ng¨n chÆn vμ ®iÒu trÞ bÖnh ®¸i th¸o ®−êng. Chóng t«i sÏ tiÕp tôc nghiªn cøu ®Ó t×m ra nh÷ng lîi Ých thiÕt thùc cña lo¹i qu¶ nμy". Trong mét nghiªn cøu ®−îc tiÕn hμnh t¹i Mü, c¸c nhμ khoa häc nhËn thÊy r»ng: ¡n b−ëi hoÆc uèng n−íc b−ëi cßn cã thÓ gióp nh÷ng ng−êi bÐo ph× gi¶m c©n. Bæ sung b−ëi vμo thùc ®¬n h»ng ngμy cßn gióp phßng chèng c¨n bÖnh ®¸i th¸o ®−êng. §ã lμ kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn 100 ng−êi bÐo ph× t¹i Mü. CÇn chó ý: Kh«ng nªn ¨n b−ëi khi ®ang uèng thuèc do b−ëi sÏ lμm t¨ng c−êng viÖc hÊp thô thuèc ë ruét. Trong nhiÒu tr−êng hîp, ®iÒu ®ã rÊt nguy hiÓm, thËm chÝ cã thÓ g©y chÕt ng−êi. Mét sè 62 thuèc chÞu ¶nh h−ëng cña b−ëi nh− mét sè thuèc chèng dÞ øng erfenadine (seldane, teldane) vμ astemizol (hismanal), nÕu dïng chung víi b−ëi cã thÓ g©y tö vong cho nh÷ng ng−êi bÞ bÖnh tim. B−ëi còng lμm t¨ng t¸c dông g©y buån ngñ vμ chãng mÆt cña c¸c thuèc an thÇn, thuèc ngñ nh− triazolam (halcion), diazepam (valium, seduxen, dialag, diazefar, diazemuls, diazepin, ducene, e-pam, eurosan), alprazolam (xanax)... NhiÒu hãa chÊt ®éc h¹i nh− thuèc trõ s©u, r−îu vμ nicotin cã trong thuèc l¸ còng cã thÓ bÞ b−ëi lμm t¨ng ®éc tÝnh. V× vËy, nh÷ng ng−êi bÞ ngé ®éc c¸c chÊt trªn kh«ng nªn ¨n b−ëi. Tuy nhiªn, trong mét sè Ýt tr−êng hîp, b−ëi l¹i cã t¸c dông tèt: c¸c chÊt bæ, c¸c vi chÊt dinh d−ìng nh− s¾t, kÏm, selen, calci vμ c¸c vitamin nÕu uèng cïng víi b−ëi sÏ ®−îc hÊp thô nhiÒu h¬n vμ tèt cho søc kháe. CHANH, CAM, QUýT CòNG Cã T¸C DôNG PHßNG NGõA BÖNH UNG TH¦ H¬n 3.000 n¨m tr−íc ®©y, con ng−êi ®· sö dông qu¶ chanh nh− mét vÞ thuèc ch÷a bÖnh. Vμo thêi Trung cæ, ng−êi ta tin r»ng, vÞ thuèc nμy cã t¸c dông ch÷a c¸c bÖnh r¾n c¾n vμ phßng ngõa bÖnh dÞch h¹ch. LuËt lÖ n−íc Anh b¾t buéc thñy thñ ®oμn khi ra kh¬i ph¶i cã ®ñ chanh cung cÊp ®ñ dïng mçi 63 ngμy 28g n−íc chanh, ®ñ dïng cho Ýt nhÊt 10 ngμy trªn biÓn. Nh− thÕ, chøng tá qu¶ chanh ®· kh¼ng ®Þnh ®−îc vai trß cña nã víi søc kháe. Maud Grieve, mét nhμ khoa häc Mü kh¼ng ®Þnh r»ng: Chanh cã thÓ lμ qu¶ cã Ých cho søc kháe nhÊt trong c¸c lo¹i c©y qu¶. Thμnh phÇn cña qu¶ chanh cã nhiÒu vitamin C, acid citric, kali vμ mét sè vitamin kh¸c n÷a. Nhê cã hμm l−îng cao vitamin C, chanh cã t¸c dông chèng oxy hãa rÊt m¹nh do vËy chèng l·o hãa vμ ng¨n ngõa ®−îc ung th−. Pectin cã trong vá chanh cã t¸c dông h¹ cholesterol m¸u. §©y còng lμ mét ®iÒu ®¸ng quý n÷a cña qu¶ chanh. Chanh cßn gióp cho c¬ thÓ hÊp thu tèt h¬n mét sè vi chÊt cÇn thiÕt cho c¬ thÓ nh− calci, magiª, kÏm, mangan. Qu¶ chanh thùc sù cã Ých cho søc kháe: ng¨n ngõa bÖnh ho¹i huyÕt do thiÕu vitamin C, gióp ¨n ngon miÖng... Mét ly n−íc chanh víi vμi l¸t chanh th¸i máng ®em l¹i h−¬ng vÞ th¬m m¸t vμ lμm dÞu thÇn kinh, chèng stress... cho b¹n. Còng nh− chanh, n−íc cam t−¬i cßn lμ mét chÊt gi¶i kh¸t cã chøa nhiÒu vitamin C lμ mét lo¹i vitamin cã t¸c dông chèng oxy hãa tÕ bμo vμ gióp c¬ thÓ chèng chäi víi stress lμm t¨ng søc ®Ò kh¸ng cña c¬ thÓ... Mét c«ng tr×nh nghiªn cøu cña ViÖn §¹i häc Alabama - Huntsville - (Mü) cho thÊy muèn ng¨n ngõa c¨ng th¼ng thÇn kinh ®ång thêi ®Ó t¨ng c−êng kh¶ n¨ng miÔn dÞch, kh«ng g× h¬n lμ mét ly cam v¾t uèng vμo buæi s¸ng. 64 Nghiªn cøu cña c¸c nhμ khoa häc Cana®a cho phÐp kÕt luËn: NÕu mçi ngμy uèng 3 ly n−íc cam t−¬i th× l−îng cholesterol cã lîi cho c¬ thÓ (HDL - C) cã thÓ t¨ng ®Õn 21%. C¸c chÊt flavonoid cã trong tr¸i cam cã thÓ lμm gi¶m l−îng homocystein, ®©y lμ mét yÕu tè nguy c¬ ®èi víi bÖnh tim m¹ch kh«ng lÖ thuéc vμo cholesterol. Theo mét nghiªn cøu míi ®©y cña c¸c nhμ khoa häc ¤xtr©ylia, ¨n cam, quýt cã thÓ tr¸nh ®−îc bÖnh ung th−. Tæ chøc Nghiªn cøu khoa häc vμ c«ng nghÖ ¤xtr©ylia (CSIRO) còng ®· kÕt luËn r»ng, n−íc cam, quýt cã thÓ lμm gi¶m 50% nguy c¬ cña bÖnh ung th− d¹ dμy, ung th− vßm miÖng vμ thanh qu¶n. ViÖc uèng n−íc cam, quýt trong ngμy còng ®−îc khuyÕn khÝch dïng v× cã thÓ lμm gi¶m 19% nguy c¬ bÖnh ®ét quþ. Katrine Baghurst, nhμ nghiªn cøu thuéc CSIRO ®· ph¸t biÓu: N−íc cam b¶o vÖ c¬ thÓ th«ng qua ®Æc tÝnh oxy hãa vμ hÖ thèng miÔn dÞch m¹nh, ng¨n chÆn ph¸t triÓn cña khèi u vμ lμm cho c¸c tÕ bμo cña khèi u trë l¹i b×nh th−êng. Baghurst cho biÕt thªm, cam, quýt cã møc ®é chèng oxy hãa cao h¬n nh÷ng lo¹i n−íc tr¸i c©y kh¸c víi h¬n 170 lo¹i hãa chÊt, chÝnh nhê thμnh phÇn nμy mμ cã thÓ chèng l¹i viªm nhiÔm, khèi u vμ t¾c nghÏn ®éng m¹ch. Nhãm nghiªn cøu cho hay, cam vμ c¸c lo¹i qu¶ cïng hä nh− quýt, quÊt... chøa nhiÒu c¸c thμnh phÇn chèng oxy hãa 65 vμ cã t¸c dông t¨ng søc ®Ò kh¸ng cña hÖ miÔn dÞch, ng¨n ngõa sù ph¸t triÓn cña c¸c khèi u vμ lμm lμnh tÝnh c¸c tÕ bμo bÞ u. CSIRO còng ®· tæng hîp kÕt qu¶ cña 48 nghiªn cøu kh¸c nhau trªn toμn thÕ giíi vμ cho thÊy, c¸c hoa qu¶ hä cam còng cã t¸c dông gi¶m nguy c¬ bÞ c¸c bÖnh tim m¹ch, bÐo ph× vμ ®¸i th¸o ®−êng. Ngoμi cam ra, c¸c b¸c sÜ còng khuyªn mäi ng−êi nªn ¨n c¸c lo¹i hoa qu¶ vμ rau 5 lÇn/ngμy ®Ó gi÷ g×n søc kháe tèt. Nghiªn cøu tiÕn hμnh trªn gÇn 39.000 phô n÷ ë ®é tuæi 55 - 69 ë Li«oa (Mü) cho thÊy, nh÷ng phô n÷ ¨n nhiÒu lo¹i qu¶ cã h¹t nh− cam, quýt, b−ëi cã cuéc sèng kháe m¹nh vμ Ýt m¾c bÖnh, nhÊt lμ bÖnh tim m¹ch vμ ung th− so víi nh÷ng ng−êi kh«ng ¨n c¸c lo¹i qu¶ nμy. C¸c nhμ khoa häc ®· ph¸t hiÖn ra r»ng, vá c¸c lo¹i qu¶ nμy cã chøa mét chÊt hãa häc cã t¸c dông lμm gi¶m l−îng cholesterol trong m¸u vμ cã thÓ k×m h·m sù tiÕn triÓn cña ung th−. C¸c chÊt limonoid cã trong cam, quýt, b−ëi chÝn còng cã t¸c dông chèng ung th− ë ®éng vËt thÝ nghiÖm vμ ng¨n c¶n sù ph¸t triÓn cña tÕ bμo ung th− vó cña ng−êi trong thö nghiÖm nu«i cÊy tÕ bμo. Theo c¸c nhμ nghiªn cøu, th−êng xuyªn ¨n c¸c lo¹i qu¶ nμy sÏ gióp gi¶m nguy c¬ tö vong do bÖnh ung th−, bÖnh tim m¹ch vμ mét sè lo¹i bÖnh m¹n tÝnh kh¸c. 66 Theo quan niÖm cña §«ng y: "Cam hμn, quýt nhiÖt, b−ëi tiªu" cã nghÜa lμ cam cã tÝnh l¹nh, quýt cã tÝnh nhiÖt, b−ëi cã tÝnh hao t¸n, bμi trõ. ChÝnh v× vËy cÇn l−u ý ng−êi tiªu hãa kÐm, ng−êi t¹ng hμn kh«ng nªn ¨n nhiÒu cam. Mét ®iÒu cÇn l−u ý r»ng, khi ¨n c¸c lo¹i hoa qu¶ chøa nhiÒu vitamin C nh− cam, chanh, b−ëi... cÇn chó ý kh«ng nªn ¨n c¸c lo¹i h¶i s¶n nh− t«m, cua, èc, hÕn... Trong c¸c loμi vËt nμy cã chøa nhiÒu arsen hãa trÞ 5 kh«ng ®éc cho c¬ thÓ. Nh−ng d−íi t¸c dông cña vitamin C cã thÓ lμm cho chóng biÕn ®æi thμnh arsen hãa trÞ 3 (th¹ch tÝn) l¹i g©y h¹i cho c¬ thÓ. H·Y ¨N T¸o mçi ngμy ®Ó phßng bÖnh ung th− vμ tim m¹ch Ng−êi Ph¸p cã c©u: NÕu mçi ngμy ¨n mét qu¶ t¸o th× thÇy thuèc kh«ng ®Õn nhμ. Cã lÏ, chØ mét c©u nãi nμy ®· kh¼ng ®Þnh vai trß cña t¸o ®èi víi søc kháe con ng−êi. Nghiªn cøu cña Gi¸o s−, b¸c sÜ Ruihai Liu thuéc ViÖn §¹i häc Cornell (Mü) cho thÊy, 100g t¸o cung cÊp cho ng−êi ¨n mét l−îng ho¹t chÊt cã t¸c dông chèng oxy hãa tÕ bμo t−¬ng ®−¬ng víi 1.500 mg vitamin C. ¤ng cho r»ng: "Ng−êi tiªu dïng nªn t×m c¸c chÊt kh¸ng oxy hãa tõ tr¸i c©y vμ rau xanh h¬n lμ tõ mét viªn thuèc". C¸c chÊt 67 chèng oxy hãa tÕ bμo cã t¸c dông lμm gi¶m thiÓu sù ho¹t ®éng cña c¸c gèc tù do tÊn c«ng vμo c¸c ph©n tö oxy g¾n víi c¸c tÕ bμo vμ c¸c tæ chøc. Sù oxy hãa tÕ bμo còng ®−îc coi nh− mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan chÆt chÏ víi c¨n bÖnh ung th−. Ng−êi ta khuyªn nªn ¨n 1 - 2 tr¸i t¸o mçi ngμy, nªn ¨n c¶ vá. Trong dÞch chiÕt cña t¸o, ng−êi ta thÊy cã c¸c flavonoid vμ polyphenol, khi kÕt hîp víi nhau cßn g©y h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña tÕ bμo ung th−. Nh− vËy, ngoμi t¸c dông ®èi víi bÖnh tim m¹ch, tr¸i t¸o cßn cã t¸c dông phßng ngõa bÖnh ung th−. Theo nghiªn cøu cña ViÖn §¹i häc Conell, t¸o t−¬i cã t¸c dông chèng ung th− gan vμ ung th− ®¹i trμng. Mét nghiªn cøu ®−îc thùc hiÖn t¹i PhÇn Lan cho thÊy ¨n t¸o lμm gi¶m ®−îc nguy c¬ ung th− phæi 20%. Nguyªn nh©n cña kÕt qu¶ trªn ®uîc kÕt luËn chÝnh lμ vai trß cña quercetin cã trong t¸o. Ngoμi ra, ®iÒu lý thó n÷a lμ t¸o cßn cã t¸c dông lμm cho trÎ em th«ng minh h¬n vμ gióp cho qu¸ tr×nh tiªu hãa tèt h¬n. Ngoμi ra, tr¸i t¸o cßn chøa nhiÒu chÊt x¬, trong qu¸ tr×nh tiªu hãa, c¸c chÊt x¬ cã t¸c dông lμm t¨ng kh¶ n¨ng ®μo th¶i cholesterol, ®μo th¶i c¸c chÊt ®éc sinh ra trong qu¸ tr×nh tiªu hãa ë ®¹i trùc trμng, do vËy gãp phÇn lμm gi¶m mì trong m¸u vμ t¸i hÊp thu c¸c chÊt ®éc cã thÓ sinh ra ung th−. Ngoμi ra, chÊt x¬ cßn cã t¸c dông 68 chèng t¸o bãn lμ mét chøng bÖnh th−êng gÆp ë ng−êi cao tuæi. Víi 55 ®Õn 60 calo trong 100 g t¸o cã gi¸ trÞ dinh d−ìng gÊp 10 lÇn so víi qu¶ h¹nh nh©n, 6 lÇn so víi chμ lμ hoÆc 3 lÇn so víi qu¶ lª. T¸o cßn chøa rÊt nhiÒu kali vμ v× thÕ, ng−êi ta cho r»ng nã rÊt cÇn thiÕt cho nh÷ng ng−êi m¾c bÖnh tim m¹ch. Vitamin C cã nhiÒu trong t¸o còng ®−îc coi lμ t¸c nh©n lμm cho t¸o cã t¸c dông chèng viªm nhiÔm. H·y ¨n 1 - 3 qu¶ t¸o mçi ngμy... Mét chÕ ®é ¨n giμu chÊt x¬ sÏ gióp b¹n tr¸nh ®−îc nguy c¬ bÞ bÖnh ung th− vμ tim m¹ch. Nghiªn cøu trªn 330.000 ng−êi trong vßng 10 n¨m, c¸c nhμ khoa häc Mü t¹i Tr−êng §¹i häc Minnesota c«ng bè cho thÊy, nh÷ng ng−êi h»ng ngμy tiªu thô 10 g chÊt x¬ tõ tr¸i c©y ®· gi¶m ®−îc 14% nguy c¬ bÞ c¬n ®au tim vμ 27% nguy c¬ tö vong v× bÖnh tim. Trong thμnh phÇn vá qu¶ t¸o cßn cã chøa nhiÒu chÊt x¬, ®©y còng lμ mét trong nh÷ng nh©n tè chèng l¹i ung th− ®¹i trμng. L−îng chÊt x¬ cã nhiÒu trong rau qu¶ vμ ngò cèc, ®Æc biÖt lμ t¸o, b¸nh mú lóa m¹ch vμ c¶i b«ng xanh. Nghiªn cøu cho thÊy, 1 qu¶ t¸o trung b×nh chøa kho¶ng 3 g chÊt x¬, 1 l¸t b¸nh mú lμ 1,5g vμ 1 b¾p c¶i xanh lμ 2,7 g. HiÖp héi Tim m¹ch Anh ®· khuyÕn c¸o mäi ng−êi nªn dïng Ýt nhÊt 30 g chÊt x¬/ngμy. Theo BBC NEWS: T¸o lμm gi¶m nguy c¬ ung th− ®¹i trμng lμ kÕt luËn cña c¸c nhμ khoa häc Ph¸p. 69 C¸c nhμ nghiªn cøu cho biÕt viÖc mçi ngμy ¨n mét qu¶ t¸o cã thÓ sÏ gióp ng¨n chÆn sù ph¸t triÓn cña ung th− ®¹i trμng. Mét nhãm c¸c nhμ nghiªn cøu thuéc ViÖn Nghiªn cøu søc kháe vμ y tÕ quèc gia Ph¸p cho r»ng, procyanidin lμ chÊt hãa häc cã trong tr¸i t¸o lμ nh©n tè t¹o nªn hiÖu qu¶ trªn. Qua nh÷ng thÝ nghiÖm trªn ®éng vËt, c¸c nhμ nghiªn cøu ph¸t hiÖn ra chÊt hãa häc nμy cã kh¶ n¨ng lμm gi¶m sè l−îng th−¬ng tæn tiÒn ung th−. Nghiªn cøu nμy ®· ®−îc b¸o c¸o t¹i héi nghÞ cña Tæ chøc Nghiªn cøu ung th− Mü vμ cã nhiÒu kh¶ n¨ng sÏ më ra mét h−íng míi trong ®iÒu trÞ ung th−. Gi¸o s− Francis Raul cho biÕt: C«ng tr×nh nghiªn cøu cña chóng t«i cho thÊy viÖc mçi ngμy nªn ¨n mét qu¶ t¸o (c¶ vá) sÏ lμm t¨ng hiÖu qu¶ chèng ung th−. §©y râ rμng lμ mét viÖc dÔ dμng chóng ta cã thÓ lμm mμ kh«ng cÇn thªm nhiÒu nghiªn cøu n÷a. Lêi khuyªn cña thÇy thuèc: 1. H·y ¨n t¸o mçi ngμy 1 - 2 qu¶, ®ã chÝnh lμ lêi khuyªn cña c¸c nhμ khoa häc dμnh cho c¸c b¹n! Jola Gore - Booth, Gi¸m ®èc ®iÒu hμnh Héi Ung th− ®¹i trμng cho biÕt: "Nh÷ng ng−êi nμo cã khÈu phÇn ¨n thiÕu chÊt x¬, rau, tr¸i c©y vμ Ýt tËp thÓ dôc th−êng xuyªn sÏ cã nguy c¬ m¾c ph¶i ung th− ®¹i trμng cao nhÊt". 2. Nªn ¨n t¸o c¶ vá sau khi ®· röa b»ng n−íc s¹ch. 70 Cμ CHUA, "TR¸i t¸o VμNG" PHßNG CHèNG BÖNH UNG TH¦ Nghiªn cøu cña c¸c nhμ khoa häc ®· kh¼ng ®Þnh vai trß tÝch cùc cña hoa qu¶ ®èi víi phßng vμ ®iÒu trÞ c¸c bÖnh ung th− vμ tim m¹ch. T¹i Ph¸p, ngay tõ nh÷ng n¨m 1778, cμ chua ®· lªn ng«i vμ ®−îc gäi d−íi nhiÒu tªn gäi nh− "tr¸i t¸o vμng" hay "t¸o t×nh yªu". ë ViÖt Nam, cμ chua l¹i lμ mét lo¹i thùc phÈm dÔ kiÕm, rÎ tiÒn vμ cã thÓ ®¸p øng cho nhiÒu ®èi t−îng do gi¸ thμnh cña nã rÎ so víi nhiÒu lo¹i hoa qu¶ kh¸c. Ta cã thÓ sö dông cμ chua chÝn nh− mét lo¹i d−îc phÈm thiªn nhiªn phßng vμ ch÷a bÖnh ung th− vμ tim m¹ch. T¹i sao cã thÓ kÕt luËn ®−îc cμ chua cã t¸c dông tÝch cùc ®èi víi phßng vμ ch÷a bÖnh ung th−? Nghiªn cøu cña c¸c nhμ khoa häc cho thÊy, trong cμ chua cã mét lo¹i s¾c tè t¹o nªn mμu ®á t−¬i cña cμ chua ®−îc gäi lμ lycopen vμ beta caroten ®−îc coi lμ vitamin A tù nhiªn. Nh÷ng ho¹t chÊt nμy cã t¸c dông chèng oxy hãa tÕ bμo, do vËy cã t¸c dông tèt trong dù phßng c¸c bÖnh ung th−. Tr−íc ®©y, giíi khoa häc cho r»ng lycopen lμ chÊt duy nhÊt trong cμ chua cã t¸c dông chèng ung th− tiÒn liÖt tuyÕn. Tuy nhiªn, theo nghiªn cøu cña c¸c chuyªn gia t¹i Tr−êng §¹i häc llinois vμ Ohio State (Mü), d−îc tÝnh ®ã lμ do nhiÒu chÊt hãa häc trong lo¹i qu¶ nμy chø kh«ng chØ riªng lycopen. 71 Nhãm nghiªn cøu do Gi¸o s− John Erdman ®øng ®Çu ®· tiªm mét lo¹i hãa chÊt g©y ung th− tiÒn liÖt tuyÕn vμo c¬ thÓ chuét thÝ nghiÖm råi cho chóng ¨n bét cμ chua, lycopen tinh khiÕt hoÆc kh«ng lycopen. Khi kÕt thóc nghiªn cøu, ung th− tiÒn liÖt tuyÕn ®· giÕt chÕt 80% chuét ë nhãm kh«ng ¨n lycopen, 72% chuét ¨n hãa chÊt nμy vμ 62% nhãm ¨n bét cμ chua. Nhãm nghiªn cøu còng ph¸t hiÖn h¹n chÕ l−îng thøc ¨n cña chuét lμm gi¶m nguy c¬ ph¸t triÓn ung th− tiÒn liÖt tuyÕn, bÊt kÓ chóng ¨n thø g×. Lycopen lμ chÊt lμm cho cμ chua cã mμu ®á. Nã cã t¸c dông quÐt s¹ch c¸c gèc tù do g©y tæn th−¬ng cho m« cña c¬ thÓ. C¸c nghiªn cøu tr−íc kia cho thÊy møc lycopen cao h¬n trong m¸u lμm gi¶m nguy c¬ ung th− tuyÕn tiÒn liÖt. TiÕn sÜ Stive Clinton, mét thμnh viªn cña nhãm nghiªn cøu, cho biÕt: Chóng ta kh«ng nªn mong chê gi¶i ph¸p dÔ dμng ®èi víi c¸c vÊn ®Ò phøc t¹p mμ ph¶i tËp trung nhiÒu h¬n vμo viÖc chän lùa c¸c lo¹i thùc phÈm cã lîi cho søc kháe, luyÖn tËp vμ theo dâi c©n nÆng. Lycopen ®−îc coi lμ chÊt t¹o mμu cho cμ chua cã thÓ lμm gi¶m sù ph¸t triÓn c¸c khèi u tuyÕn tiÒn liÖt cña chuét. C¸c nhμ khoa häc ®ang thö nghiÖm t¸c dông chèng ung th− cña lycopen trªn c¬ thÓ ng−êi b»ng c¸ch sö dông phiªn b¶n nh©n t¹o cña nã. 72 C¸c nhμ Khoa häc Hμ Lan t¹i Trung t©m Y khoa Eramus (RèttÐc®am, Hμ Lan) ®· cÊy tÕ bμo ung th− tuyÕn tiÒn liÖt cña ng−êi vμo c¬ thÓ chuét. Sau ®ã, hä dïng mét l−îng nhá LycoVit, mét lo¹i d−îc phÈm bæ sung lycopen ®Ó ®iÒu trÞ cho mét sè con. Sau 42 ngμy, sù ph¸t triÓn cña c¸c khèi u ë nh÷ng con nμy ®· gi¶m 50% so víi c¸c con chuét kh«ng ®−îc ®iÒu trÞ. §iÒu ®¸ng nãi lμ khi kÕt hîp dïng lycopen víi vitamin E, sù ph¸t triÓn cña c¸c khèi u gi¶m tíi 73%. C¸c nhμ nghiªn cøu còng nhËn thÊy kh¸ng nguyªn ®Æc tr−ng cña tuyÕn tiÒn liÖt t¨ng gi¶m theo sù ph¸t triÓn cña c¸c khèi u. §iÒu nμy cã nghÜa lμ chóng cã thÓ ®−îc sö dông ®Ó theo dâi t¸c dông cña viÖc ®iÒu trÞ ®èi víi con ng−êi. TiÕn sÜ Jacqueline Limpens, tr−ëng nhãm nghiªn cøu, cho biÕt mét l−îng võa ph¶i lycopen nh©n t¹o vμ vitamin E cã t¸c dông k×m h·m sù t¨ng tr−ëng cña tÕ bμo ung th− lín nhÊt, liÒu l−îng nhiÒu h¬n l¹i kh«ng hiÖu qu¶ nh− vËy. Bμ cho r»ng: RÊt nhiÒu t¸c nh©n thuèc vμ hîp chÊt tù nhiªn tu©n theo ph¶n øng h×nh sin. Cã nghÜa lμ liÒu qu¸ cao hay cùc thÊp kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶, t¸c dông lín nhÊt cã ®−îc khi ta sö dông mét liÒu n»m gi÷a 2 th¸i cùc nμy. Theo tiÕn sÜ Limpens, cÇn cã thªm nh÷ng thö nghiÖm tr−íc khi kh¼ng ®Þnh r»ng liÖu ph¸p míi cã thÓ gióp ng¨n ngõa nguy c¬ m¾c bÖnh ung th− tuyÕn tiÒn liÖt. Nh−ng theo bμ, ph¸t hiÖn nμy 73 cïng víi nhiÒu kÕt qu¶ nghiªn cøu tr−íc ®©y cho thÊy sù phèi hîp gi÷a lycopen vμ vitamin E cã thÓ gióp b¶o vÖ nam giíi khái c¨n bÖnh chÕt ng−êi nμy. "Chóng t«i cã thÓ nãi r»ng, nam giíi nªn th−êng xuyªn ¨n c¸c thùc phÈm giμu lycopen vμ vitamin E nh− c¸c s¶n phÈm cμ chua ®· qua chÕ biÕn, ®u ®ñ, b−ëi chÝn, d−a hÊu, mÇm lóa mú, h¹t ngò cèc, xoμi, c¸c lo¹i rau l¸ xanh, dÇu h¹ch qu¶ vμ « liu. Thùc ra, ®©y chØ lμ mét phÇn trong viÖc thùc hiÖn lèi sèng lμnh m¹nh vμ chÕ ®é ¨n uèng nhiÒu rau vμ c¸c thùc phÈm cã lîi cho søc kháe kh¸c". N−íc sèt cμ chua cã thÓ ng¨n chÆn vμ ch÷a c¸c chøng ung th− miÖng. §©y lμ mét ph¸t hiÖn míi mμ c¸c nhμ nghiªn cøu hãa sinh Tr−êng §¹i häc Hebrew (Gienxalem) t×nh cê t×m thÊy. Trong khi nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña s¾c tè da cam trong cμ rèt ®èi víi c¸c tÕ bμo ung th− miÖng, ®Ó ®èi chøng, ng−êi ta ®· cho thªm chÊt lycopen cã trong cμ chua vμo c¸c tÕ bμo kh¸c. Mét ®iÒu bÊt ngê x¶y ra: c¸c tÕ bμo nμy b¾t ®Çu chÕt. C¸c nhμ khoa häc cho r»ng, lycopen cã kh¶ n¨ng t¸i t¹o mét qu¸ tr×nh tù nhiªn gióp c¬ thÓ giÕt chÕt nh÷ng tÕ bμo ung th−. Lycopen lμ chÊt s¾c tè t¹o nªn mμu ®á rÊt kh¸c biÖt cña cμ chua, khi chÕ biÕn thμnh sèt cμ chua, chÊt nμy còng kh«ng bÞ mÊt ®i. C¸c nghiªn cøu kh¸c cho thÊy chÕ ®é ¨n giμu hoa qu¶ vμ rau 74 cã thÓ gi¶m nguy c¬ ung th− miÖng. Lycopen còng cã t¸c dông gi¶m nguy c¬ cña nhiÒu lo¹i ung th−, trong ®ã cã ung th− vó, tuyÕn tiÒn liÖt, tuyÕn tôy vμ ®¹i trμng. Theo c¸c nhμ khoa häc thuéc Tr−êng §¹i häc Texas A&M (Mü), cμ chua vμ nho ®á cã t¸c dông phßng chèng ung th− tuyÕn tiÒn liÖt, ung th− vó vμ ung th− cæ tö cung. Nh÷ng qu¶ cã mμu cμng sÉm th× t¸c dông nμy cμng lín. C¸c lo¹i tr¸i c©y trªn cã chøa nhiÒu lycopen, mét chÊt cã kh¶ n¨ng ng¨n ngõa sù h×nh thμnh c¸c gèc tù do g©y ung th−. C¸c nhμ nghiªn cøu cho biÕt, qu¶ nho vμ cμ chua cã mμu s¾c cμng ®á th× cμng chøa nhiÒu chÊt nμy. Ngoμi ra, trong cμ chua cßn chøa rÊt nhiÒu lo¹i vitamin kh¸c nhau nh− vitamin A, C, B1, B2, B6, PP... Thμnh phÇn ®¹m, ®−êng, chÊt bÐo cã trong cμ chua rÊt Ýt, do vËy cã thÓ coi cμ chua nh− mét lo¹i thùc phÈm nghÌo n¨ng l−îng rÊt thÝch hîp cho ng−êi m¾c bÖnh bÐo ph×, mét trong nh÷ng yÕu tè nguy c¬ cña bÖnh ung th− vμ tim m¹ch. Vitamin C cã trong cμ chua víi hμm l−îng nhá, chØ kho¶ng 12-15 mg trong 100 g cμ chua. So víi tr¸i t¸o, l−îng vitamin C trong cμ chua chØ b»ng 1/10 nh−ng bï l¹i lμ t¸c dông cña lycopen vμ l−îng vitamin A thiªn nhiªn cã trong cμ chua. HiÖn nay ë ViÖt Nam cã nhiÒu gièng cμ chua kh¸c nhau. B¹n cã thÓ sö dông cμ chua d−íi 75 nhiÒu d¹ng chÕ biÕn kh¸c nhau nh− xμo, nÊu, sèt cμ chua, møt vμ ®¬n gi¶n nhÊt lμ ¨n sèng. Ng−êi ta cho r»ng do lycopen chØ tan trong dÇu, do vËy nªn ¨n cμ chua d−íi d¹ng nÊu sèt, xμo nÊu ®Ó c¬ thÓ hÊp thô tèi ®a l−îng lycopen cÇn thiÕt cho c¬ thÓ. cñ cμ rèt còng cã thÓ phßng ngõa ung th− Ng−êi ta cho r»ng cμ rèt cã nguån gèc tõ n−íc Ph¸p nh−ng nay ®· ®−îc trång di thùc sang nhiÒu n−íc. ë ViÖt Nam, cμ rèt ®−îc coi lμ mét thùc phÈm giμu dinh d−ìng nh−ng rÊt rÎ tiÒn. Tuy nhiªn, trong con m¾t c¸c nhμ y häc vμ dinh d−ìng häc, cñ cμ rèt cßn lμ mét th¶o d−îc cã t¸c dông phßng vμ chèng l¹i c¨n bÖnh ung th− còng nh− b¶o vÖ søc kháe. Trong c¸c s¸ch §«ng y, cμ rèt còng ®· ®−îc ®Ò cËp nh− mét th¶o d−îc cã t¸c dông båi bæ vμ ch÷a bÖnh. S¸ch B¶n th¶o c−¬ng môc cña t¸c gi¶ Lý Thêi Tr©n (Trung Quèc) viÕt: "Cμ rèt cã t¸c dông h¹ khÝ bæ trung, lμm lîi cho c¬ hoμnh vμ trμng vÞ, lμm yªn ngò t¹ng vμ gióp ¨n kháe". S¸ch Y l©m c¶i yÕu cho r»ng, cμ rèt cã kh¶ n¨ng "nhu nhuËn t¹ng thËn, lμm kháe d−¬ng khÝ, Êm h¹ bé, trõ hμn thÊp". S¸ch NhËt dông b¶n th¶o xem cμ rèt lμ thø thuèc "cã thÓ ch÷a chøng qu¸ng gμ, suy dinh d−ìng, trÎ em cßi x−¬ng, kh«ng muèn ¨n, kh« trßng m¾t". 76 C¸c nghiªn cøu hiÖn ®¹i cho thÊy, cμ rèt rÊt giμu dinh d−ìng, ngoμi protid, lipid, glucid vμ chÊt x¬ cßn cã nhiÒu nguyªn tè vi l−îng vμ c¸c vitamin, nhÊt lμ caroten. VÒ t¸c dông d−îc lý, cμ rèt cã kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt c¬ n¨ng sinh lý cña c¬ thÓ, t¨ng c−êng thÓ chÊt, n©ng cao n¨ng lùc miÔn dÞch, kh¸ng khuÈn, gi¶i ®éc, lμm h¹ ®−êng m¸u, dù phßng tÝch cùc c¸c bÖnh lý do thiÕu vitamin A, cao huyÕt ¸p, x¬ v÷a ®éng m¹ch, ®au th¾t ngùc vμ nhåi m¸u c¬ tim. GÇn ®©y, nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu ®· chøng minh cμ rèt cßn cã t¸c dông chèng l·o hãa vμ dù phßng tÝch cùc bÖnh lý ung th−. Cμ rèt thuéc lo¹i rau cñ rÊt giμu caroten (tiÒn vitamin A). Khi ¨n vμo c¬ thÓ d−íi t¸c dông cña men carotenase cã trong thμnh ruét, caroten ®−îc chuyÓn hãa thμnh vitamin A. Theo c¸c nhμ khoa häc, 100 g cμ rèt cã trªn d−íi 10 mg caroten. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y trªn thÕ giíi cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ t¸c dông cña vitamin A vμ caroten phßng chèng bÖnh ung th−. Theo c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu ë Trung t©m Y häc Lu©n §«n: møc vitamin A trung b×nh trong m¸u cña nh÷ng ng−êi bÞ c¸c lo¹i bÖnh ung th− lμ 210 UI dl m¸u, cßn ë nh÷ng ng−êi kháe m¹nh møc ®ã lμ 230. §Æc biÖt víi nh÷ng ng−êi ung th− phæi, ung th− d¹ dμy, ruét sù kh¸c biÖt ®ã rÊt lín. Trung t©m ®ã nhËn ®Þnh l−îng vitamin A trong 77 m¸u thÊp lμ yÕu tè t¹o nªn kh¶ n¨ng ph¸t triÓn bÖnh ung th−. Cßn l−îng vitamin A cao sÏ cã t¸c dông b¶o vÖ c¬ thÓ phßng chèng bÖnh ung th−. C¸c chuyªn gia y tÕ Tr−êng §¹i häc Harvard (Mü) còng cho biÕt: nÕu b÷a ¨n hμng ngμy giμu caroten thiªn nhiªn sÏ gióp cho ng−êi gi¶m kh¶ n¨ng m¾c bÖnh ung th− phæi. Qua c«ng tr×nh nghiªn cøu theo dâi 19 n¨m ë 2.000 d©n Chicag«, nh÷ng ng−êi nghiªn cøu cho biÕt: nh÷ng ng−êi dïng nhiÒu rau qu¶ giμu caroten trong b÷a ¨n nh− cμ rèt, cμ chua, khoai t©y, ®Ëu vμ xμ l¸ch th× kh¶ n¨ng bÞ ung th− Ýt h¬n. Nh÷ng ng−êi nghiÖn thuèc l¸ ¨n theo chÕ ®é giμu caroten nãi trªn, kh¶ n¨ng bÞ ung th− phæi gi¶m xuèng 8 lÇn so víi nh÷ng ng−êi nghiÖn thuèc l¸ t−¬ng tù mμ kh«ng ¨n theo chÕ ®é trªn. TiÕn sÜ R.Doll lμm viÖc t¹i Quü vÒ c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu ung th− cña n−íc Anh nhËn xÐt: t¨ng c−êng ¨n cμ rèt sèng cã thÓ t¹o kh¶ n¨ng gi¶m ®−îc 40% nguy c¬ bÞ ung th− phæi, trong sè nh÷ng ng−êi nghiÖn thuèc l¸. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm trªn c¸c ®éng vËt cho thÊy caroten lμm gi¶m nguy c¬ ph¸t triÓn bÖnh ung th− tíi 40%. Theo mét nghiªn cøu gÇn ®©y ë Italia, cμ rèt sèng chøa mét l−îng lín c¸c chÊt cã kh¶ n¨ng chèng l¹i bÖnh ung th− ®¹i trμng, trùc trμng vμ ung th− vó. Rau sèng còng ®em l¹i hiÖu qu¶ cao trong viÖc lμm gi¶m nguy c¬ m¾c c¸c lo¹i ung th− nμy. 78