🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Tâm Lý Trader Khi Giao Dịch Ebooks Nhóm Zalo LÀM CHỦ THỊ TRƯỜNG VỚI SỰ TỰ TIN, KỶ LUẬT VÀ MỘT THÁI ĐỘ CHIẾN THẮNG TRADING THEO DÒNG CHẢY CƠ HỘI Mark Doughlas Thân tặng Trader Việt Nam Sài Gòn, Tháng 7 / 2016 Tr.2 | CỐNG HIẾN “Cuốn sách này được dành tặng cho cho tất cả các trader mà tôi đã có hân hạnh được làm việc chung trong suốt hơn 18 năm qua với tư cách là một huấn luyện viên trading. Mỗi một người trong số các bạn đều có cách độc đáo của riêng mình, đó chính là một phần của cái nhìn sâu sắc và hướng dẫn cuốn sách này sẽ cung cấp cho những ai chọn Trading theo một trạng thái tâm lý tự tin, có kỷ luật và kiên định.” Mark Daughlas Lời người dịch: Cuốn sách này có lẽ chỉ phù hợp với những ai đã và đang bị Trading làm cho đau đớn, mất ăn mất ngủ… giống như đang chinh phục tình yêu vậy. Và chỉ có tình yêu chân chính với Trading mới giúp chúng ta trở thành một Trader đúng nghĩa. Thế nào là một Trader đúng nghĩa ? Trader đúng nghĩa đó là Trader chuyên nghiệp. Mà phàm là làm nghề gì thì tiền cũng chảy từ túi a ma tơ sang túi chuyên nghiệp mà thôi. Bất kể làm nghề gì, kinh doanh gì thì người làm cũng có thể gọi là Trader, và rồi thì sớm hay muộn gì cũng sẽ thất bại ê chề, nhưng cái hay nhất của nghề trading đó là nó giúp chúng ta thất bại một cách nhanh nhất, không có lằng nhằng, vòng vo và dây dưa như những nghề khác. Nếu mở công ty kinh doanh có thể mất tới 1-3 năm mới phá sản, nhưng với Trading thì có thể chỉ mất tới 1-3 tháng, thậm chí chỉ trong 1-3 ngày bạn có thể mất sạch. Đây chính là điều đặc biệt và hay nhất của Trading. Chúng ta không việc gì phải lo lắng về thất bại, thực ra con người sinh ra là để thất bại. Và chỉ khi nào chúng ta xem thất bại là đương nhiên thì thành công sẽ tự nhiên xuất hiện, giống như ngày và đêm, sáng và tối, dài và ngắn, tốt và xấu, lên và xuống, nến xanh và nến đỏ. Chúng luôn là một cặp và chỉ khi Tâm ta không phân biệt thì ta sẽ bình an. Mark Daughlas sẽ giúp chúng ta cách làm thế nào để Trade bình an, cảm ơn Ngài đã dành trọn cả đời mình để làm nên một tác phẩm tuyệt vời. Cảm ơn bạn đã dành thời gian thưởng thức cuốn sách này, và chúc bạn thành công với nghề Trading. I love Trading ! Tr.3 | MỤC LỤC CHƯƠNG 1 CON ĐƯỜNG TỚI THÀNH CÔNG: PHÂN TÍCH CĂN BẢN, KỸ THUẬT HAY TÂM LÝ? GIAI ĐOẠN MỞ ĐẦU: PHÂN TÍCH CĂN BẢN CHUYỂN SANG PHÂN TÍCH KỸ THUẬT CHUYỂN SANG PHÂN TÍCH TÂM LÝ CHƯƠNG 2 SỰ CÁM DỖ (VÀ SỰ NGUY HIỂM) CỦA TRADING SỰ HẤP DẪN SỰ NGUY HIỂM SỰ BẢO VỆ Vấn đề: Không sẵn sàng tạo ra các nguyên tắc Vấn đề: Thất bại trong việc nhận trách nhiệm Vấn đề: Nghiện trò chơi may rủi Vấn đề: Mẫu thuẫn giữa kiểm soát bên trong và bên ngoài CHƯƠNG 3. NHẬN TRÁCH NHIỆM ĐỊNH HÌNH MÔI TRƯỜNG TÂM LÝ CHO CHÍNH MÌNH PHẢN ỨNG VỚI VIỆC THUA LỖ KẺ THẮNG, NGƯỜI THUA, BÙNG NỔ, VÀ PHÁ SẢN CHƯƠNG 4 KIÊN ĐỊNH: TRẠNG THÁI TÂM LÝ ĐỈNH CAO SUY NGHĨ VỀ TRADING THỰC SỰ HIỂU VỀ RỦI RO SẮP ĐẶT MÔI TRƯỜNG TÂM LÝ CHO CHÍNH MÌNH CHƯƠNG 5 SỰ NĂNG ĐỘNG CỦA NHẬN THỨC ĐIỀU CHỈNH PHẦN MỀM TÂM LÝ NHẬN THỨC VÀ SỰ HỌC HỎI NHẬN THỨC VÀ RỦI RO SỨC MẠNH CỦA SỰ LIÊN KẾT CHƯƠNG 6 QUAN ĐIỂM VỀ THỊ TRƯỜNG NGUYÊN TẮC “ KHÔNG XÁC ĐỊNH” . ĐẶC TÍNH CƠ BẢN NHẤT CỦA THỊ TRƯỜNG Tr.4 | CHƯƠNG 7 TƯ DUY CỦA MỘT TRADER: LUÔN NGHĨ THEOXÁC SUẤT NGHỊCH LÝ XÁC SUẤT: KẾT QUẢ NGẪU NHIÊN, KẾT QUẢ NHẤT QUÁN TRADING TRONG KHOẢNH KHẮC KIỂM SOÁT SỰ MONG ĐỢI LOẠI BỎ CẢM GIÁC RỦI RO CHƯƠNG 8. LÀM VIỆC VỚI NIỀM TIN XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ XÁC ĐỊNH CÁC ĐIỀU KIỆN NHỮNG SỰ THẬT CĂN BẢN LIÊN QUAN TỚI CÁC KỸ NĂNG TIẾN BƯỚC TỚI "THE ZONE". CHƯƠNG 9 BẢN CHẤT TỰ NHIÊN CỦA NIỀM TIN NGUỒN GỐC CỦA MỘT NIỀM TIN NIỀM TIN VÀ SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA NÓ TỚI CUỘC SỐNG CỦA CHÚNG TA NIỀM TIN SO VỚI SỰ THẬT CHƯƠNG 10 TÁC ĐỘNG CỦA NIỀM TIN VÀO TRADING NHỮNG ĐẶC TÍNH CƠ BẢN CỦA MỘT NIỀM TIN TỰ ĐÁNH GIÁ VÀ TRADING CHƯƠNG 11 TƯ DUY CỦA MỘT TRADER CHUYÊN NGHIỆP TRẠNG THÁI MANG TÍNH CƠ HỌC VAI TRÒ CỦA TÍNH TỰ KỶ LUẬT KHỞI TẠO NIỀM TIN TRONG SỰ NHẤT QUÁN BÀI TẬP: HỌC CÁCH TRADING GIỐNG NHƯ CASINO LƯU Ý CUỐI CÙNG KHẢO SÁT THÁI ĐỘ Tr.5 | LỜI TỰA Sự bùng nổ của thị trường chứng khoán đã dẫn đến một sự bùng nổ tương ứng số lượng sách được xuất bản về chủ đề làm thế nào để kiếm tiền trên thị trường trading. Có rất nhiều sách, một số sách tốt, một số thì không, một số phát hành lần đầu, một số chỉ đóng gói lại các sản phẩm trước đó. Hiếm khi, có một người viết nào tiến lên phía trước với một sản phẩm mà thực sự khác biệt so với đám đông, với một điều gì đó rất đặc biệt. Người đó chính là Mark Douglas. Mark Douglas, với cuốn sách Trading in the Zone, Ông đã viết một cuốn sách này từ sự tích lũy của nhiều năm suy nghĩ và nghiên cứu, một tác phẩm để đời, dành tặng cho những ai trong chúng ta xem trading là một nghề chuyên nghiệp, ông đã thực sự làm nên một viên ngọc quý giá. Trading in the Zone là một góc nhìn sâu sắc vào những thách thức mà chúng ta phải đối mặt từ trading. Với những người mới vào nghề, thì thách thức duy nhất dường như là để tìm một cách để kiếm tiền. Một khi những người mới này học được một số điều như những mẹo vặt, những lời khuyên của nhà môi giới, và những cách khác để biện minh cho việc mua hoặc bán thế nhưng họ vẫn không thể chiến thắng một cách đều đặn. Anh ta phát hiện ra rằng anh ta cần xây dựng hoặc mua một chiến lược kinh trading đáng tin cậy. Sau đó, Trading sẽ trở nên dễ dàng, phải không? Tất cả mọi việc mà bạn phải làm là thực hiện theo các quy tắc, và tiền sẽ rơi vào túi bạn. Tại thời điểm này, hoặc trước đó, trader mới vào nghề đã khám phá ra rằng: trading có thể trở thành một trong những trải nghiệm khó chịu nhất mà họ sẽ phải đối mặt. Những trải nghiệm đó dẫn đến số liệu thống kê thường được mở đầu bằng con số : 95 phần trăm Trader hợp đồng tương lai mất sạch tiền trong năm đầu tiên trading. Trader cổ phiếu nhìn chung cũng có kết quả tương tự, đó là lý do tại sao các học giả luôn chỉ ra thực tế rằng hầu hết các Trader cổ phiếu thất bại nhiều hơn, đơn giản chỉ là họ đầu tư theo kiểu mua và nắm giữ cổ phiếu. Vì vậy, tại sao phần lớn mọi người cực kỳ thành công trong các ngành nghề khác, mà không thất bại thảm hại như trader? Có phải những Trader thành công được sinh ra tự nhiên và không cần phải gọt dũa? Mark Douglas khẳng định là không. Ông nói những gì cần thiết đó là phải có được tư duy của một trader. Nghe có vẻ dễ dàng, nhưng thực tế là, tư duy này rất là xa vời khi so sánh cách trải nghiệm cuộc sống của chúng ta đã dạy cho chúng ta suy nghĩ về thế giới. Tỷ lệ 95 phần trăm thất bại đó rất có ý nghĩa khi bạn thử nhìn xem hầu hết chúng ta trải nghiệm cuộc sống như thế nào?! Chúng ta sử dụng các kỹ năng đã được học để lớn lên. Các kỹ năng chúng ta học cách kiếm được điểm cao ở trường học, để thúc đẩy sự nghiệp của chúng ta, và để tạo ra các mối quan hệ với những người khác, những kỹ năng chúng ta được dạy đã đưa chúng ta áp dụng vào cuộc đời, tuy nhiên, khi nói đến trading, những kỹ năng đó hoàn toàn không phù hợp cho trading. Chúng tôi phát hiện ra rằng, là trader, thì phải học cách suy nghĩ về xác suất và vứt bỏ hết tất cả các kỹ năng chúng ta đã đạt được trong hầu hết mọi khía cạnh khác của cuộc sống. Trong Trading in the zone, Mark Douglas sẽ dạy cho chúng ta phải làm như thế nào. Ông đã cho chúng ta một cuốn sách vô cùng có giá trị. Đó chính là những trải nghiệm thực tế của cá nhân Ông với tư cách là một Trader, một huấn luyện viên trader ở Chicago, một tác giả và giảng viên trong lĩnh vực tâm lý trading. Khuyến cáo của tôi ? Hãy thưởng thức cuốn sách Trading in the zone của Mark Douglas để phát triển tư duy của một trader chuyên nghiệp. Tr.6 | LỜI NÓI ĐẦU Mục tiêu của bất kỳ trader nào là để kiếm lợi nhuận một cách thường xuyên, nhưng rất ít người thực sự kiếm tiền đều đặn như những trader. Vì sao lại chỉ có tỉ lệ phần trăm nhỏ các trader thành công đều đặn? Đối với tôi, yếu tố quyết định đó là tâm lý những người chiến thắng đều đặn có suy nghĩ hoàn toàn khác với những người còn lại. Tôi bắt đầu trade vào năm 1978. Vào thời điểm đó, tôi làm quản lý cho một cơ quan bảo hiểm tai nạn thương mại ở ngoại ô Detroit, Michigan. Tôi đã có một sự nghiệp rất thành công và nghĩ rằng tôi có thể dễ dàng chuyển thành công đó vào trading. Thật không may, mọi chuyện xảy ra không như tôi nghĩ. Năm 1981, tôi đã chán ghét với sự bất lực của mình, tôi không thể trading có hiệu quả trong khi đang làm một công việc khác, vì vậy tôi chuyển đến Chicago và có một công việc mới với tư cách là một nhà môi giới của Merrill Lynch tại Chicago Board of Trade. Tôi đã Trading như thế nào ? Vâng, chỉ trong vòng chín tháng chuyển đến Chicago, tôi đã gần như mất sạch mọi thứ tôi sở hữu. Tổn thất của tôi là kết quả của cả hai việc : trading và phong cách sống thượng lưu của tôi, nó bắt tôi phải kiếm được nhiều tiền như là một trader. Từ những kinh nghiệm ban đầu với tư cách là một trader, tôi đã học được rất rất nhiều về bản thân mình, và về vai trò của tâm lý trong Trading. Kết quả là, vào năm 1982, tôi bắt đầu viết cuốn sách đầu tiên của tôi, Trader có kỷ luật: Phát triển thái độ chiến thắng. Khi tôi bắt đầu dự án này, tôi không có khái niệm về sự khó khăn để viết một cuốn sách hay giải thích một cái gì đó mà tôi hiểu cho bản thân mình để chuyển sang một cách thức hay hình thức nào đó sẽ có ích cho người khác. Tôi nghĩ rằng, tôi phải mất từ sáu đến chín tháng để hoàn thành công việc. Phải mất tới bảy năm rưỡi và cuối cùng nó đã được xuất bản bởi Prentice Hall vào năm 1990. Năm 1983, tôi rời Merrill Lynch để cho ra đời một công ty tư vấn, Trading Behavior Dynamics, nơi mà hiện nay tôi phát triển và tiến hành hội thảo về tâm lý trading và hoạt động với công việc thường được gọi là một huấn luyện viên trading. Tôi đã thực hiện vô số các bài thuyết trình cho các công ty trading, các công ty thanh toán bù trừ, nhà môi giới, các ngân hàng, và các hội nghị đầu tư trên toàn thế giới. Tôi đã huấn luyện ở cấp độ cá nhân, một đối một, với hầu như tất cả các kiểu trader trong kinh doanh, bao gồm một số các trader của sàn Trading lớn nhất, hedgers, các chuyên gia option, và CTAs, cũng như các tân trader trong cuốn sách này, tôi đã dành mười bảy năm qua để mổ xẻ các động thái tâm lý đằng sau Trading vì vậy mà tôi có thể phát triển các phương pháp hiệu quả cho việc giảng dạy các nguyên tắc đúng đắn của thành công. Tôi đã khám phá ra một điều như thế này, ở cấp độ cơ bản nhất, có một vấn đề với cách mà chúng ta nghĩ. Có một cái gì đó nằm trong cách suy nghĩ của chúng ta, nó hoàn toàn không phù hợp với các đặc điểm thể hiện trên thị trường. Những trader mà có sự tự tin trong các Trading, những người mà tin tưởng bản thân để làm những gì cần phải làm mà không chần chừ do dự, thì đó là những con người sẽ thành công. Họ không còn sợ những hành vi thất thường của thị trường. Họ học để tập trung vào các thông tin giúp họ nhận ra những cơ hội để tạo ra lợi nhuận, thay vì tập trung vào các thông tin mà củng cố nỗi sợ. Trong khi điều này có vẻ phức tạp, tất cả việc học là để tin rằng: (1), bạn không cần phải biết những gì sẽ xảy ra tiếp theo để kiếm tiền; (2) bất cứ điều gì cũng có thể xảy Tr.7 | ra; và (3) mỗi thời điểm là duy nhất, có nghĩa là mỗi điểm lợi thế và mỗi kết quả thật sự là một trải nghiệm độc nhất vô nhị. Trading có thể thành công hay không. Trong mọi trường hợp, bạn chờ đợi cho các điểm lợi thế tiếp theo xuất hiện và bạn lại vào lệnh, bạn trải qua quá trình này lặp đi lặp lại. Với phương pháp này bạn sẽ được học theo một cách có phương pháp, không phải ngẫu nhiên những gì hiệu quả và những gì không. Và, quan trọng hơn, bạn sẽ xây dựng một cảm giác tự tin để không gây tổn hại cho chính mình trong một môi trường có những cơ hội không giới hạn của thị trường. Hầu hết các trader không tin rằng các vấn đề trading của họ là kết quả của lối suy nghĩ về trading, hoặc cụ thể hơn, họ đang nghĩ như thế nào trong lúc họ đang trading. Trong cuốn sách đầu tiên của tôi, Trader Kỷ luật, tôi xác định các vấn đề đối đầu với các trader từ góc độ tâm lý và sau đó xây dựng một khuôn khổ triết học để hiểu bản chất của vấn đề này và tại sao chúng tồn tại. Tôi có năm mục tiêu chính trong đầu khi viết Trading in the zone: Để chứng minh cho các trader hiểu rằng phân tích thị trường nhiều hơn hoặc tốt hơn không phải là giải pháp cho những khó khăn trong Trading, hay thiếu những kết quả nhất quán. Để thuyết phục cho trader thấy rằng thái độ của chính anh ta và "trạng thái tâm lý" sẽ quyết định kết quả của anh ta. Để cung cấp cho trader với niềm tin cụ thể và thái độ cần thiết để xây dựng tư duy của một người chiến thắng, có nghĩa là học cách làm thế nào để luôn suy nghĩ theo xác suất. Để chỉ ra có nhiều mâu thuẫn, sự tương phản, và nghịch lý trong suy nghĩ mà làm cho trader cho rằng anh ta đã suy nghĩ theo xác suất, nhưng thực tế thì anh ta không nghĩ vậy. Để đưa trader trải qua một một quá trình tích hợp chiến lược suy nghĩ vào hệ thống thần kinh của anh ta ở một mức độ chức năng cho phép. (Lưu ý:. Cho đến gần đây, hầu hết các trader là nam giới, nhưng tôi nhận ra rằng ngày càng có nhiều phụ nữ tham gia trading. Trong một nỗ lực để tránh nhầm lẫn và phân loại vụng về, tôi đã liên tục sử dụng đại từ "anh ta" trong suốt cuốn sách này trong việc mô tả các trader. Điều này chắc chắn không phản ánh bất kỳ sự thiên vị nào của tôi.) Trading in the zone trình bày một cách tiếp cận tâm lý nghiêm túc để trở thành một người chiến thắng đều đặn trong trading của bạn. Tôi không đưa ra một hệ thống trading; Tôi quan tâm nhiều hơn trong việc chỉ cho bạn làm thế nào để suy nghĩ theo cách cần thiết để trở thành một trader có lợi nhuận. Tôi giả sử rằng bạn đã có hệ thống riêng của bạn, điểm lợi thế của riêng bạn. Bạn phải học cách tin tưởng điểm lợi thế của bạn. Các điểm lợi thế có nghĩa là có một xác suất có kết quả cao hơn so với điểm khác. Sự tự tin của bàn càng lớn, thì bạn càng dễ thực hiện các Trading của mình. Cuốn sách này được thiết kế để cung cấp cho bạn cái nhìn sâu sắc và sự hiểu biết cần thiết về bản thân và bản chất của trading, do đó nó thực sự làm cho bạn trở nên dễ dàng, đơn giản, và không hề căng thăng khi bạn chỉ cần quan sát thị trường và suy nghĩ để hành động. Tr.8 | Để xác định bạn có "suy nghĩ như một trader," bạn hãy làm bài khảo sát thái độ sau đây. Không có câu trả lời đúng hay sai. Câu trả lời của bạn là một dấu hiệu xem tâm lý hiện tại của bạn có nhất quán với cách mà bạn cần phải nghĩ để nhận được kết quả trading tốt nhất hay không. Tr.9 | KHẢO SÁT THÁI ĐỘ 1. Để kiếm được tiền như một Trader thì bạn cần phải biết chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo trên thị trường. Đồng ý Không đồng ý 2. Thỉnh thoảng tôi tự nghĩ rằng chắc hẳn phải có cách nào đó mà Trading không có chút rủi ro nào. Đồng ý Không đồng ý 3. Để kiếm tiến như một Trader thì chủ yếu là nhờ vào phân tích. Đồng ý Không đồng ý 4. Những Trading thua lỗ là một yếu tố không thể tránh khỏi trong trading. Đồng ý Không đồng ý 5. Rủi ro của tôi luôn luôn được xác định trước khi tôi đặt lệnh. Đồng ý Không đồng ý 6. Trong đầu luôn luôn nghĩ rằng phải có một khoản chi phí nhất định để tìm xem thị trường sẽ đi đâu về đâu. Đồng ý Không đồng ý 7. Tôi sẽ chẳng thèm đặt lệnh tiếp theo nữa đâu nếu tôi không chắc chắn mình sẽ thắng. Đồng ý Không đồng ý 8. Một trader càng học nhiều về thị trường bao nhiêu và càng biết nhiều về cách hành xử của thị trường bao nhiêu, thì càng dễ cho anh ta xử lý các lệnh bấy nhiêu. Đồng ý Không đồng ý 9. Phương pháp của tôi chỉ cho tôi chính xác ở điều kiện thị trường như thế nào thì tôi sẽ vào lệnh và thoát lệnh. Đồng ý Không đồng ý 10. Thậm chí khi tôi nhìn thấy rõ ràng tín hiệu vào lệnh, nhưng tôi thấy vô cùng khó khăn để thực hiện. Đồng ý Không đồng ý 11. Tôi đã duy trì một thời gian thành công đều đặn, thường là sau một vài cú mất tiền khá nặng làm giảm vốn của tôi. Đồng ý Không đồng ý 12. Khi tôi bắt đầu Trading, tôi mô tả phương pháp Trading của tôi như là sự may rủi, có nghĩa là chỉ một số thành công trong khi có rất nhiều đau đớn. Đồng ý Không đồng ý 13. Tôi thường xuyên có cảm giác dường như thị trường cứ chống lại tôi. Đồng ý Không đồng ý 14. Càng cố gắng "buông bỏ" nhiều bao nhiêu thì tôi lại càng thấy rất khó khăn để bỏ lại đằng sau nỗi đau tinh thần trong quá khứ. Đồng ý Không đồng ý 15. Tôi có một triết lý quản lý tiền được thành lập trên nguyên tắc luôn luôn lấy một số tiền ra khỏi thị trường khi thị trường bày sẵn cho tôi. Đồng ý Không đồng ý 16. Công việc của Trader là xác định các mô hình dựa trên hành vi của thị trường mà đại diện cho một cơ hội và sau đó xác định rủi ro của việc tìm hiểu xem những mô hình này sẽ xảy ra giống như chúng đã từng xảy ra trong quá khứ. Đồng ý Không đồng ý 17. Thỉnh thoảng, tôi cứ có cảm giác giống như tôi là nạn nhân của thị trường vậy. Đồng ý Không đồng ý Tr.10 | 18. Khi Trading tôi thường xuyên cố gắng chỉ tập trung vào một khung thời gian Đồng ý Không đồng ý 19. Trading thành công đòi hỏi một mức độ linh hoạt về tinh thần vượt xa phạm vi của hầu hết mọi người. Đồng ý Không đồng ý 20. Có những lúc tôi chắc chắn có thể cảm nhận được dòng chảy của thị trường; Tuy nhiên , tôi thường gặp khó khăn hành động theo những cảm giác này. Đồng ý Không đồng ý 21. Có nhiều lần khi tôi đang trong một Trading có lời và tôi biết việc chuyển động giá cơ bản là đã kết thúc, nhưng tôi vẫn không chốt lời. Đồng ý Không đồng ý 22. Vấn đề không phải là bao nhiêu tiền tôi kiếm được trong một Trading, hiếm khi tôi hài lòng và tôi có cảm giác là tôi có thể kiếm được nhiều hơn nữa. Đồng ý Không đồng ý 23.Khi tôi đặt một lệnh, tôi cảm thấy tôi có một thái độ tích cực . Tôi dự đoán tất cả số tiền tôi có thể kiếm được từ việc Trading một cách tích cực. Đồng ý Không đồng ý 24.Các thành phần quan trọng nhất trong khả năng của một Trader để tích lũy tiền theo thời gian đó là có một niềm tin vào tính nhất quán của chính mình. Đồng ý Không đồng ý 25. Nếu bạn có một điều ước để có được ngay lập tức một kỹ năng Trading, thì bạn sẽ chọn kỹ năng nào? 26. Tôi thường có nhiều đêm mất ngủ vì lo lắng về thị trường. Đồng ý Không đồng ý 27. Bạn có bao giờ cảm thấy bắt buộc phải thực hiện một Trading bởi vì bạn sợ rằng bạn có thể bỏ lỡ ? Có Không 28. Mặc dù nó không xảy ra thường xuyên, tôi thực sự thích Trading của tôi phải thật hoàn hảo. Khi tôi thực hiện một Trading hoàn hảo nó làm cho tôi cảm thấy tốt tới mức quên hết những lần mà tôi làm không tốt. Đồng ý Không đồng ý 29. Bạn có bao giờ thấy mình có kế hoạch Trading nhưng bạn không bao giờ thực hiện, và thực hiện các Trading mà bạn không bao giờ lập kế hoạch ? Có Không 30. Viết một vài câu giải thích lý do tại sao hầu hết các trader hoặc không kiếm được tiền hay không có khả năng để giữ những gì họ đã kiếm được. _________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________ Đặt những câu trả lời của bạn sang một bên, khi bạn đọc qua cuốn sách này. Sau khi bạn đã đọc xong chương cuối cùng ("Suy nghĩ như một trader"), bạn hãy làm khảo sát thái độ một lần nữa, nó được in lại ở mặt sau của cuốn sách. Bạn có thể ngạc nhiên khi thấy bao nhiêu câu trả lời của bạn khác với lần đầu tiên. Tr.11 | LỜI CẢM ƠN Tôi đặc biệt muốn cảm ơn tất cả các trader đã mua bản thảo còn hạn chế với bảy chương đầu tiên của cuốn sách này. Những phản hồi của các bạn đã cho tôi có thêm cảm hứng để viết bổ sung thêm bốn chương. Tiếp theo, tôi xin cảm ơn những người bạn trader Robert St. John, Greg Bieber, Larry Pesavento, và Ted Hearne cho tình bạn thân thiết, trong đó mỗi người đóng góp vào sự phát triển của cuốn sách này theo những cách rất đặc biệt. Tôi cũng xin cảm ơn người bạn của tôi, Eileen Bruno, đã chỉnh sửa bản thảo đầu tiên; tại Prentice Hall và Ellen Schneid Coleman, hai nhà đồng xuất bản, với tính chuyên nghiệp của cô ấy đã giúp đỡ tôi trong việc xuất bản một cách trôi chảy; và cảm ơn Barry Richardson, biên tập viên phát triển, về sự giúp đỡ của ông trong việc giới thiệu cuốn sách. Tôi đánh giá rất cao thời gian cũng như công sức của ông dành cho cuốn sách này. Mark Doughlas Tr.12 | CHƯƠNG 1 CON ĐƯỜNG TỚI THÀNH CÔNG: PHÂN TÍCH CƠ BẢN, PHÂN TÍCH KỸ THUẬT HAY PHÂN TÍCH TÂM LÝ? MỞ ĐẦU: PHÂN TÍCH CƠ BẢN Có ai còn nhớ từ khi nào phân tích cơ bản được xem là phương pháp duy nhất và đúng nhất để đưa ra quyết định Trading? Khi tôi bắt đầu Trading năm 1978, chỉ có một số rất ít Trader sử dụng phân tích kỹ thuật, họ được coi là nhóm thiểu số của cộng đồng Trading, rất ít và rất kỳ lạ. Cũng thật khó tin, cách đây không lâu lắm, khi Wall Street và hầu hết các quỹ lớn và các tổ chức tài chính cho rằng phân tích kỹ thuật là hình thức rất thần bí và lừa gạt. Thì bây giờ, tất nhiên là ngược lại. Hầu như tất cả các Trader đều có kinh nghiệm sử dụng một số hình thức phân tích kỹ thuật để giúp họ xây dựng chiến lược Trading của mình. Ngoại trừ một số nhỏ cá biệt trong giới khoa học hàn lâm, còn các nhà phân tích cơ bản "thuần túy" thì hầu như ko còn nữa. Điều gì gây ra sự thay đổi đáng kể trong quan điểm này? Tôi chắc chắn không có gì ngạc nhiên cho bất cứ ai, câu trả lời rất đơn giản đó là: TIỀN ! Vấn đề ra quyết định Trading theo một quan điểm cơ bản để kiếm tiền đều đặt bằng cách sử dụng phương pháp này là rất khó. Nếu bạn không quen với thuật ngữ phân tích cơ bản, hãy để tôi giải thích. Phân tích cơ bản là việc xem xét tất cả các biến mà có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng tương đối hoặc mất cân đối giữa nguồn cung và cầu đối với bất kỳ loại cổ phiếu, hàng hóa, hoặc các công cụ tài chính cụ thể nào đó. Phân tích cơ bản sử dụng chủ yếu mô hình toán học để đo lường một loạt các yếu tố ( như lãi suất, bảng cân đối, thời tiết, và nhiều thứ khác), các nhà phân tích dự báo một mức giá nào đó tại một số thời điểm trong tương lai. Các mô hình này thường không có vấn đề gì, nếu có, thì đó là các yếu tố của biến đổi bên trong của các Trader. Con người, thường thể hiện niềm tin và kỳ vọng về tương lai, chính họ làm cho giá di chuyển-chứ không phải mô hình. Thực tế là một mô hình có tính hợp lý và logic khi dựa trên tất cả các biến, nó sẽ không có giá trị nếu tất cả các Trader, những người mà chịu trách nhiệm cho hầu hết khối lượng Trading, không nhận thức được các mô hình hoặc không tin vào mô hình. Có một thực tế đó là, nhiều Trader, đặc biệt là trên sàn Trading Futures có khả năng di chuyển giá rất mạnh theo một hướng này hay hướng khác, họ còn không có khái niệm nhỏ nào của yếu tố cung cầu cơ bản được cho là ảnh hưởng đến giá cả. Hơn nữa, tại bất kỳ thời điểm nào, nhiều hành động Trading của họ được ra đưa ra bởi một tác động tới yếu tố cảm xúc, nó hoàn toàn nằm bên ngoài các thông số của mô hình cơ bản. Nói cách khác, những người Trading thường hành động một cách không hợp lý. Cuối cùng, các nhà phân tích cơ bản có thể thấy rằng dự đoán giá tại một số điểm trong tương lai là đúng. Nhưng đồng thời, sự biến động giá có thể rất lớn. Nên rất khó, nếu như không muốn nói là không thể, khi ở trong một Trading để cụ thể hóa mục tiêu. Tr.13 | CHUYỂN SANG PHÂN TÍCH KỸ THUẬT Phân tích kỹ thuật đã xuất hiện khá lâu từ lúc thị trường được hình thành dưới hình thức trao đổi. Nhưng cộng đồng trading đã không chấp nhận phân tích kỹ thuật như một công cụ hữu hiệu để kiếm tiền cho đến cuối năm 1970 hoặc đầu năm 1980. Dưới đây là những gì các nhà phân tích kỹ thuật đã cho biết rằng phân tích kỹ thuật đã chiếm ưu thế chủ đạo đối với thế hệ cộng đồng thị trường để nắm bắt xu thế thị trường. Một số lượng Trader tham gia vào các thị trường vào các ngày, tuần, hoặc tháng cụ thể. Đa phần các Trader làm một việc giống nhau, lặp đi lặp lại nhằm nỗ lực để kiếm tiền. Nói cách khác, các cá nhân đã phát triển xu hướng của mô hình, và một nhóm các cá nhân, tương tác với nhau trên cơ sở đều đặn, hình thành nên các mô hình. Những hành vi mô hình được quan sát và được định lượng, nó lặp đi lặp lại với những thống kê đáng tin cậy. Phân tích kỹ thuật là một phương pháp thu thập các hành vi để đưa vào mô hình được nhận dạng mà có thể cung cấp cho một dấu hiệu rõ ràng với một xác suất lớn hơn khi có một sự việc xảy này ra so với việc khác. Trong một nghĩa nào đó, phân tích kỹ thuật cho phép bạn xâm nhập vào tâm của thị trường để dự đoán những gì có thể xảy ra tiếp theo, dựa trên các loại mô hình thị trường tạo ra ở một số thời điểm trước đó. Phân tích kỹ thuật là một phương pháp để chỉ ra biến động giá trong tương lai, nó đã cho thấy là nó cao siêu hơn nhiều so với phương pháp phân tích căn bản thuần túy. Nó giữ cho các Trader tập trung vào những gì thị trường đang diễn ra phút giây hiện tại và có liên quan những gì nó đã xảy ra trong quá khứ, thay vì chỉ tập trung vào những gì thị trường cần phải làm đó là chỉ dựa vào tính hợp lý và tính logic được xác định bởi một mô hình toán học. Mặt khác, phân tích cơ bản tạo ra cái mà tôi gọi là "khoảng cách thực tế" giữa "cái có thể xảy ra " và "cái đã xảy ra." Khoảng cách thực tế rất khó để làm bất cứ điều gì, những dự đoán dài hạn thì khó có thể khai thác được, ngay cả khi nó chính xác. Ngược lại, phân tích kỹ thuật không chỉ thu hẹp khoảng cách thực tế này, mà nó còn sẵn sàng giúp các Trader có lợi thế tận dụng các khả năng không giới hạn của thị trường. Các phương pháp tiếp cận kỹ thuật mở ra nhiều khả năng hơn vì nó xác định các mô hình hành vi lặp lại tương tự xảy ra như thế nào ở mọi khung thời gian-thời từ khoảnh khắc này tới khoảnh khắc kia, hàng ngày, hàng tuần, hàng năm, và mỗi khoảng thời gian ở giữa các chu kỳ đó. Nói cách khác, phân tích kỹ thuật biến thị trường thành một dòng chảy bất tận các cơ hội để làm giàu cho bạn. CHUYỂN SÁNG PHÂN TÍCH TÂM LÝ Nếu phân tích kỹ thuật rất tốt, vậy tại sao ngày càng có nhiều Trader chuyển sự tập trung của họ từ phân tích kỹ thuật sang phân tích tâm lý, có nghĩa là tâm lý Trading cá nhân của chính các Trader? Để trả lời câu hỏi này, có thể bạn không phải làm bất cứ điều gì mà hãy tự hỏi tại sao bạn mua cuốn sách này. Lý do rất có thể là bạn đang không hài lòng với sự khác biệt giữa những gì bạn nhận thức được tiềm năng kiếm tiền không giới hạn với những gì bạn đã làm. Đó là vấn đề về phân tích kỹ thuật, nếu bạn muốn gọi nó là một vấn đề. Một khi bạn tìm hiểu để xác định mô hình và đọc được thị trường, bạn thấy có vô số cơ hội để kiếm tiền. Nhưng, tôi chắc chắn rằng bạn đã biết, đó là có một khoảng cách rất lớn giữa những gì bạn hiểu về thị trường, Tr.14 | và khả năng của bạn để biến kiến thức đó thành lợi nhuận đều đặn thặng dư vốn chủ sở hữu một cách chắc chắn. Hãy suy nghĩ về số lần bạn đã nhìn vào một biểu đồ giá và nói với chính mình, "Ờ, có vẻ như thị trường đang đi lên (hoặc xuống, và các khả năng có thể xảy ra)," và những gì bạn nghĩ là sẽ xảy ra đã thực sự xảy ra. Nhưng bạn đã không làm được gì ngoài việc xem các chuyển động của thị trường và rồi bạn còn đau khổ tiếc nuối với tất cả số tiền bạn có thể đã kiếm được. Có một sự khác biệt lớn giữa việc dự báo cái gì đó sẽ xảy ra trên thị trường (và suy nghĩ về tất cả số tiền bạn có thể đã kiếm được) với thực tế của việc vào lệnh và thoát lệnh Trading. Tôi gọi sự khác biệt này, và kiểu giống như vậy, là "khoảng cách tâm lý" và đây có thể là vấn đề làm cho Trading trở nên một trong những nghề khó khăn nhất mà bạn đã chọn và chắc chắn “ khoảng cách tâm lý” này còn là một trong những bí ẩn lớn nhất để trở thành chuyên gia. Vậy câu hỏi lớn được đặt ra là: Có thể làm chủ các Trading được hay không? Có thể trải nghiệm các Trading một cách đơn giản và dễ dàng như vậy không? Khi mà bạn chỉ có nhìn, quan sát thị trường và nghĩ về thành công, và nó hoàn toàn trái ngược với thực tế khi bạn vào lệnh và chiến thắng. Câu trả lời rất rõ ràng là “ bạn có thể làm chủ được Trading ” hơn thế nữa cuốn sách này được ra đời là để cung cấp cho bạn cái nhìn sâu sắc và sự hiểu biết cần thiết về chính con người bạn và về bản chất của Trading. Vì vậy, kết quả thực sự trở nên dễ dàng, đơn giản, và không có gì căng thẳng khi bạn chỉ quan sát thị trường và suy nghĩ để hành động. Điều này có vẻ cao siêu, và thậm chí một số người còn cho là gần như không thể. Nhưng nó không khó vậy đâu. Đã có những người đã làm chủ được nghệ thuật Trading, và có những người đã thu hẹp khoảng cách giữa các khả năng sẵn có và hiện thực kết quả. Tuy nhiên, đúng như bạn nghĩ đấy, con số những người thắng cuộc là tương đối ít so với số lượng Trader đã được trải nghiệm mức độ khác nhau với kết quả đáng thất vọng, tất cả đều thấy sự khắc nghiệt, tức giận, và tự hỏi tại sao họ không thể tạo ra những thành công nhất quán mà họ khao khát. Trong thực tế thì sự khác biệt giữa hai nhóm Trader này (nhóm người chiến thắng đều đặn và nhóm người còn lại) nó cũng giống như sự khác biệt giữa trái đất và mặt trăng. Trái đất và mặt trăng đều là các thiên thể mà tồn tại trong cùng hệ mặt trời, do đó, chúng có một điểm chung. Nhưng khác nhau về bản chất và đặc điểm đó là giữa ngày và đêm. Tương tự như vậy, bất cứ ai khi đặt một lệnh Trading có thể tuyên bố mình là một Trader, nhưng khi bạn so sánh các đặc điểm của số ít những Trader chiến thắng đều đặn so với đặc điểm của hầu hết các Trader khác, thì bạn cũng sẽ tìm thấy điểm khác nhau như đêm và ngày. Nếu đi lên tới mặt trăng đại diện cho sự thành công đều đặn của một Trader, thì chúng ta có thể nói rằng đi đến mặt trăng là có thể. Nhưng cuộc hành trình thì có vô vàn khó khăn và chỉ có một số ít người đã làm được việc đó. Từ quan điểm của chúng ta ở trên trái đất, thì mặt trăng có thể nhìn thấy được mỗi tối và có vẻ như rất gần mà chúng ta có thể chỉ với tay ra và chạm vào nó. Trading thành công cũng được cảm nhận cảm theo cách tương tự. Bất kỳ cho ngày, tuần, hoặc tháng, các thị trường lúc nào cũng bày sẵn số lượng tiền rất lớn cho bất cứ ai có khả năng đặt lệnh Trading. Khi thị trường đang chuyển động liên tục, thì số tiền này không những không ngừng chảy, mà còn làm cho các khả năng thành công phóng Tr.15 | đại rất nhiều và dường như nó nằm trong tầm tay của bạn. Tôi dùng từ "dường như" để làm cho một sự khác biệt quan trọng giữa hai nhóm của người Trading. Đối với những người đã học được cách để chiến thắng đều đặn, hoặc đã thấu hiểu những gì tôi gọi là "ngưỡng cửa của sự nhất quán," tiền không chỉ nằm trong tầm tay của họ; mà hầu như họ có thể mang nó đi theo ý thích. Tôi chắc chắn rằng một số người sẽ thấy tuyên bố này gây sốc hoặc khó tin, nhưng đó là sự thật. Cũng có một số hạn chế, nhưng đối với hầu hết, dòng tiền chảy vào tài khoản của các Trader này một cách dễ dàng và không hề vất vả, đến mức mà nó chỉ lởn vởn trong tâm trí họ theo nghĩa đen. Tuy nhiên, đối với các Trader không thuộc trong nhóm này thì từ "dường như" có nghĩa là chính xác những gì nó ngụ ý. Có vẻ như sự thống nhất hay thành công cuối cùng mà họ mong muốn là "trong tầm tay", hoặc "nằm trong tầm tay của họ", ngay trước khi nó trượt đi hoặc bốc hơi trước mắt, hết lần này rồi đến lần khác. Điều duy nhất cảm nhận đều đặn về Trading đối với nhóm người này đó là nỗi đau tinh thần. Vâng, họ chắc chắn có những giây phút hứng khởi, nhưng nó không quá cường điệu khi nói rằng hầu hết thời gian họ đang ở trong một trạng thái sợ hãi, giận dữ, thất bại, lo lắng, thất vọng, phản bội, và tiếc nuối. Vì vậy, những gì ngăn cách hai nhóm Trader này? Đó là thông minh chăng? Những người thắng đều đặn chỉ đơn giản là họ thông minh hơn những người khác hay sao? Họ làm việc chăm chỉ hơn ư? Họ phân tích tốt hơn, hay họ có quyền truy cập vào hệ thống Trading tốt hơn? Họ có đặc điểm tính cách vốn có mà làm cho họ dễ dàng hơn để đối phó với những áp lực căng thẳng của Trading? Tất cả những khả năng này nghe có vẻ khá chính đáng, trừ khi bạn biết được một điều rằng hầu hết những người thất bại trong ngành công nghiệp Trading cũng là một số trong những người sáng giá nhất và hoàn hảo nhất của xã hội. Nhóm người mà thua nhiều nhất bao gồm chủ yếu là bác sĩ, luật sư, kỹ sư, nhà khoa học, các CEO, người về hưu giàu có, và các doanh nhân. Hơn thế nữa, hầu hết các nhà phân tích thị trường tốt nhất của ngành công nghiệp Trading lại là những Trader tồi tệ nhất, thật không thể tưởng tượng được. Thông minh và phân tích thị trường tốt có thể là con đường Đến Thành Công và chắc chắn góp phần vào sự thành công, nhưng đó không phải là yếu tố quyết định để phân biệt những người chiến thắng đều đặn với những người khác. Vâng, vậy nếu không phải là thông minh hơn hay phân tích tốt hơn, thì là cái gì? Tôi đã từng làm việc với một số Trader tốt nhất và một số Trader tồi tệ nhất trong ngành trading, và tôi đã giúp một số Trader tồi tệ nhất trở thành một trong những Trader tốt nhất, tôi có thể chỉ ra mà không có một nghi ngờ gì, có những lý do rất cụ thể tại sao các Trader tốt nhất luôn thực hiện Trading thành công đều đặn hơn với tất cả những người khác. Nếu tôi phải chắt lọc tất cả những lý do thành một câu, thì đơn giản tôi chỉ muốn nói rằng các Trader tốt nhất suy nghĩ khác biệt so với những người còn lại. Tôi biết rằng nó nghe có vẻ không sâu sắc lắm, nhưng nó có ý nghĩa sâu sắc nếu bạn xem xét câu nói suy nghĩ khác biệt có nghĩa là gì. Nói về mức độ khác biệt, tất cả chúng ta suy nghĩ khác nhau về những người khác. Chúng ta có thể thường không để ý đến những thực tế này; nó có vẻ hiển nhiên khi cho rằng những người khác chia sẻ nhận định và giải thích các sự kiện của chúng ta. Trong thực tế, giả định này tiếp tục có vẻ hợp lý cho đến khi chúng ta tìm thấy chính Tr.16 | mình trong một sự việc nào đó, ví dụ như việc không đồng ý với ai đó về một vấn đề mà cả hai đều có kinh nghiệm. Khác với các tính năng vật lý của con người, cách chúng ta nghĩ là những gì làm cho chúng ta độc đáo, có lẽ thậm chí còn độc đáo hơn so với các tính năng vật lý của chúng ta. Quay trở lại vấn đề các Trader. Những điểm khác biệt nào trong suy nghĩ giữa các Trader tốt nhất trái ngược với cách suy nghĩ của những Trader mà đang có vấn đề? Trong khi thị trường có thể được mô tả như là một đấu trường với những cơ hội vô tận, nó đồng thời cũng phải đối đầu với các cá nhân phải cầm cự lâu nhất, điều kiện tâm lý bất lợi, bạn có thể khám phá chính mình về điều đó. Hầu hết thì các Trader đều học điều gì đó về thị trường đó là thị trường luôn luôn có cơ hội. Nhưng học như thế nào để xác định một cơ hội để mua hoặc để bán không có nghĩa là bạn đã học được cách suy nghĩ như một Trader. Đặc điểm xác định khoảng cách giưa người chiến thắng đều đặn với những người khác đó là: Những người chiến thắng đã đạt được một tâm lý rất ổn định, họ tập hợp được những thái độ rất tốt, cho phép họ luôn duy trì tính kỷ luật, sự tập trung, và, trên tất cả, họ tin tưởng bất chấp các điều kiện bất lợi. Kết quả là, họ không còn nhạy cảm với những nỗi sợ hãi phổ biến và các lỗi Trading như là bệnh dịch mà người khác hay mắc phải. Và hầu như tất cả những Trader đều được học một cái gì đó về thị trường; nhưng rất ít Trader hiểu được rằng THÁI ĐỘ là điều hết sức cần thiết để trở thành một người chiến thắng đều đặn. Cũng giống như việc học cách để hoàn thiện các kỹ thuật thích hợp để cầm cây gậy golf hay cây vợt tennis, đó là sự nhất quán , nếu thiếu sự nhất quán, thì sẽ không còn nghi ngờ gì nữa, đó chính là do thái độ. Những Trader mà đã vượt ra ngoài "ngưỡng cửa của sự nhất quán" thường đã phải trải qua nỗi đau rất lớn (cả tinh thần lẫn tài chính) trước khi họ có được thái độ đúng đắn cho phép họ hoạt động hiệu quả trong thị trường Trading. Các trường hợp ngoại lệ thì khá hiếm, họ là những người đã được sinh ra trong những gia đình Trading thành công hoặc những người bắt đầu sự nghiệp Trading của mình theo sự hướng dẫn của người thầy rất hiểu bản chất thực sự của Trading, và, quan trọng hơn, người đó phải biết cách dạy. Tại sao nỗi đau tinh thần và thảm họa tài chính thường phổ biến đối với các Trader? Câu trả lời đơn giản là hầu hết chúng ta đều không đủ may mắn để bắt đầu sự nghiệp Trading của mình với sự chỉ dẫn đúng đắn. Tuy nhiên, lý do thực sự còn sâu xa hơn nhiều. Tôi đã làm việc suốt mười bảy năm qua để mổ xẻ các động lực tâm lý đằng sau Trading vì vậy tôi có thể phát triển các phương pháp hiệu quả cho việc giảng dạy các nguyên tắc của sự thành công. Những gì tôi đã khám phá ra rằng Trading chứa đầy nghịch lý và mâu thuẫn trong suy nghĩ đã làm cho nó cực kỳ khó khăn để tìm hiểu làm thế nào để thành công. Trong thực tế, nếu tôi phải chọn một từ mà gói gọn bản chất của Trading, nó sẽ là "nghịch lý". (Theo từ điển,nghịch lý là cái gì đó dường như có bản chất mâu thuẫn hoặc trái với niềm tin thông thường hoặc trái với những gì con người cho là có lý.) Thảm họa về tài chính và tinh thần rất phổ biến ở các Trader vì có rất nhiều các quan điểm, thái độ, và nguyên tắc mà sẽ cho chúng ta cảm giác hoàn hảo và chúng vận hành khá tốt trong cuộc sống hàng ngày nhưng lại có tác dụng ngược lại trong môi trường Trading thì lại không hiệu quả. Do không biết điều này, hầu hết các Trader Tr.17 | bắt đầu sự nghiệp của mình với sự thiếu hiểu biết căn bản thế nào là một Trader, các kỹ năng có liên quan, và sâu hơn nữa là những kỹ năng nào cần được phát triển. Dưới đây là một ví dụ điển hình về những gì tôi đang nói về: Trading vốn dĩ mạo hiểm. Theo hiểu biết của tôi, không có Trading nào được đảm bảo thắng; Do đó, khả năng bị sai và mất tiền luôn luôn hiện diện. Vì vậy, khi bạn đặt một lệnh Trading, bạn có xem như mình một người dám chấp nhận rủi ro hay không ? Mặc dù câu hỏi này nghe có vẻ như là câu hỏi đánh lừa, không phải vậy đâu. Câu trả lời hợp lý cho câu hỏi này, dĩ nhiên là có. Nếu tôi tham gia vào một hoạt động mang tính rủi ro, thì đương nhiên tôi phải là một người chấp nhận rủi ro. Đây là một giả định hoàn toàn hợp lý cho bất kỳ Trading nào được thực hiện. Trong thực tế, không chỉ hầu hết tất cả các Trader đưa ra giả định này, mà họ còn tự hào mình là Trader mạo hiểm. Vấn đề là giả định này không thể giống với sự thật. Tất nhiên, bất kỳ Trader nào cũng có rủi ro khi đặt lệnh Trading, nhưng điều đó không có nghĩa là bạn đang chấp nhận rủi ro tương ứng đó. Nói cách khác, tất cả các Trading rất rủi ro vì mọi khả năng đều có thể xảy ra, và không có gì bảo đảm một kết quả thắng. Nhưng liệu hầu hết các Trader đều thực sự tin rằng họ chịu rủi ro khi họ đặt lệnh Trading ? Họ có thực sự chấp nhận rằng Trading không có gì đảm bảo, không chắc thắng? Hơn nữa, họ có hoàn toàn chấp nhận những hậu quả có thể xảy ra ? Câu trả lời rõ ràng là không ! Hầu hết các Trader hoàn toàn không có khái niệm về những gì gọi là Người chấp nhận rủi ro theo cái cách giống như một Trader thành công nghĩ về rủi ro. Các Trader giỏi nhất, họ không những sẵn sang rủi ro, mà họ còn học cách chấp nhận và đón nhận rủi ro đó. Có một khoảng cách tâm lý rất lớn giữa việc bạn là một người chấp nhận rủi ro vì bạn đặt lệnh vào các trade và việc bạn chấp nhận hoàn toàn những rủi ro vốn có trong mỗi trade. Khi bạn hoàn toàn chấp nhận những rủi ro, nó sẽ có tác động sâu sắc đến hiệu suất cuối cùng của bạn. Các Trader giỏi nhất có thể đặt một lệnh Trading mà không có chút do dự hay xung đột nào, rất tự do và không do dự hay xung đột, và họ xem như chả có việc gì xảy ra. Họ có thể thoát lệnh, thậm chí với một sự mất mát và dường như không có một chút cảm xúc khó chịu nào cả. Nói cách khác, những rủi ro vốn có trong Trading không làm cho các Trader giỏi nhất đánh mất kỷ luật, sự tập trung, hoặc cảm giác tự tin của họ. Nếu bạn không thể Trading mà không có chút cảm xúc khó chịu nào (đặc biệt là sợ hãi), thì bạn đã không học được cách chấp nhận những rủi ro trong Trading. Đây là một vấn đề rất lớn, bởi vì bất cứ mức độ nào mà bạn chưa chấp nhận các rủi ro, thì cũng là ở mức độ mà bạn sẽ tránh được những rủi ro. Cố gắng để tránh cái gì đó mà không thể tránh khỏi sẽ có những ảnh hưởng tai hại đến khả năng của bạn để Trading thành công. Học để thực sự chấp nhận những rủi ro trong bất kỳ việc nào cũng có thể khó khăn, nhưng nó sẽ là vô cùng khó khăn đối với các Trader, đặc biệt là lúc cân nhắc những việc mà đang bị đe dọa. Chúng ta thường sợ cái gì nhất (gần kề cái chết hay nói chuyện trước công chúng)? Chắc chắn, sợ mất tiền và sợ bị sai là hai trong những nỗi sợ nằm ở trên cùng của danh sách sợ hãi. Thừa nhận chúng ta đang sai lầm và mất tiền có thể tạo ra nỗi đau cực kỳ lớn, và chắc chắn đó là những việc đáng để né tránh. Nhưng đã là Trader, thì chúng ta đang phải Tr.18 | đối mặt với cả hai khả năng này hầu như mọi khoảnh khắc khi chúng ta đang ở trong một Trading. Bây giờ, bạn có thể nói với chính mình rằng, "Ngoài thực tế rằng Trading có thể làm cho mình đau đớn rất nhiều, theo tự nhiên thì chúng ta không muốn bị sai hoặc bị mất mát cái gì. Do đó, tôi có thể làm bất cứ điều gì để có thể tránh việc đó xảy ra". Tôi đồng ý với bạn. Nhưng đồng thời xu hướng tự nhiên này cũng khiến cho Trading tưởng là dễ nhưng lại vô cùng khó khăn. Trading đã chỉ cho chúng ta thấy một nghịch lý cơ bản: Làm thế nào chúng ta vẫn xử lý được tính kỷ luật, sự tập trung và tự tin khi đối mặt với những việc không chắc chắn liên tục? Khi bạn đã học được cách để "suy nghĩ" như một Trader, thì khi đó bạn sẽ có thể làm được một cách chính xác. Học làm thế nào để xác định lại các hoạt động Trading của bạn theo một cách mà cho phép bạn hoàn toàn chấp nhận rủi ro, đó chính là chìa khóa để suy nghĩ như một Trader thành công. Học cách chấp nhận rủi ro là một kỹ năng Trading, là kỹ năng quan trọng nhất mà bạn có thể học hỏi. Tuy nhiên, rất hiếm các Trader đang phát triển tập trung chú ý hay dành ra nỗ lực để tìm hiểu học hỏi. Khi bạn tìm hiểu các kỹ năng Trading chấp nhận rủi ro, thị trường sẽ không thể tạo ra các thông tin mà bạn xác định hoặc giải thích làm bạn đau đớn. Nếu các thông tin thị trường tạo ra không có khả năng gây ra cho bạn cảm xúc đau đớn, thì không có gì phải tránh . Nó chỉ là thông tin, nó nói cho bạn các khả năng đang có. Điều này được gọi là một quan điểm-một mục tiêu mà không bị lệch lạc hoặc bị bóp méo bởi những gì bạn sợ sẽ xảy ra hoặc không xảy ra. Tôi chắc rằng có không dưới một Trader đọc cuốn sách này, đã vào lệnh quá sớm - trước khi thị trường đã thực sự tạo ra một tín hiệu, hoặc quá muộn sau khi thị trường đã tạo ra một tín hiệu. Điều gì đã khiến một Trader không thuyết phục mình để tránh một Trading thua lỗ và, kết quả là, đã có một Trading lỗ lớn hơn; hoặc đã thoát ra khỏi Trading thắng quá sớm; hoặc nhìn thấy mình trong một Trading thắng nhưng lại không có bất kỳ đồng lợi nhuận nào cả, và sau đó lại cho phép Trading đó trở thành kẻ thua cuộc; hoặc chuyển dịch cắt lỗ tới gần điểm vào lệnh, chỉ để được dừng lại và thoát lệnh trong khi thị trường quay đầu trở lại theo hướng của mình mong muốn? Đây chỉ là một vài lỗi trong số rất nhiều lỗi của các Trader, và họ cứ mắc lỗi lặp đi lặp lại hoài. Đây không phải là lỗi của thị trường tạo ra. Do đó, các lỗi này không đến từ thị trường. Thị trường là trung lập, theo đúng nghĩa là nó di chuyển và tạo ra các thông tin về thị trường. Sự dịch chuyển và các thông tin cung cấp cho mỗi người trong chúng ta có cơ hội để làm một cái gì đó, thế thôi ! Thị trường không có bất cứ quyền lực nào, nó chỉ có một kiểu duy nhất mà qua đó mỗi chúng ta nhận thức và giải thích thông tin này, hoặc kiểm soát các quyết định và hành động của chúng ta tạo ra kết quả . Các lỗi mà tôi đã đề cập và còn nhiều lỗi nữa, đó chính là kết quả của những gì tôi gọi là "Nhận thức và thái độ sai lầm về Trading" Những thái độ sai lầm đó đã nuôi dưỡng sự sợ hãi thay vì sự tin tưởng và sự tự tin. Tôi không nghĩ rằng tôi có thể gọi sự khác biệt giữa người chiến thắng nhất quán và mọi người khác đơn giản hơn so với điều này: Các Trader giỏi nhất là những người không biết sợ. Họ không sợ bởi vì họ đã phát triển thái độ mà cho họ mức độ lớn nhất của tính linh hoạt về tâm trí để vào và ra các Trading dựa trên những gì thị trường đang nói với họ về các khả năng từ quan điểm riêng của thị trường. Đồng thời, các Trader giỏi nhất đã phát triển thái độ ngăn cản họ ra quyết định liều lĩnh. Tr.19 | Tất cả mọi người đều sợ, chỉ có mức độ khác nhau. Khi họ không sợ, họ có khuynh hướng trở nên thiếu thận trọng và đã tạo những kinh nghiệm xấu cho chính bản thân họ và làm cho họ sợ từ thời điểm đó. Chín mươi lăm phần trăm các lỗi Trading bạn có khả năng mắc phải, đó là do bạn nhìn thấy tiền bốc hơi trước mắt bạn, nó xuất phát từ thái độ của bạn về việc sợ bị sai, sợ mất tiền, sợ bỏ lỡ mất cơ hội, và sợ để lại tiền trên bàn. Tôi gọi đó là 4 nỗi sợ hãi chính trong Trading. Bây giờ, bạn có thể nói với chính mình rằng, "Tôi không biết về điều này. Tôi đã luôn nghĩ rằng Trader nên có một nỗi sợ hãi lành mạnh về thị trường" Một lần nữa, đây là một giả định hoàn toàn logic và hợp lý. Nhưng khi thực hiện Trading, những nỗi sợ hãi của bạn sẽ hành động chống lại bạn theo cách mà bạn gây ra, những điều bạn rất sợ thực sự xảy ra. Nếu bạn sợ bị sai, sợ hãi của bạn sẽ hoạt động lên nhận thức của bạn về thông tin thị trường theo cách mà sẽ làm cho bạn làm điều gì đó để rồi cuối cùng sẽ làm cho bạn sai. Khi bạn đang sợ hãi, thì không có khả năng nào tồn tại. Bạn không thể nhận thức được khả năng khác hoặc thực hiện chúng đúng cách, ngay cả khi bạn đã cố gắng kiểm soát để cảm nhận chúng, vì sợ hãi là không lay chuyển được. Về mặt thể chất, nó làm cho chúng ta đóng băng hoặc chạy. Về mặt tinh thần, nó khiến chúng ta thu hẹp trọng tâm sự chú ý của chúng ta chuyển sang các đối tượng của sự sợ hãi của chúng ta. Cái này có nghĩa là suy nghĩ về những khả năng khác, cũng như các thông tin có sẵn khác từ thị trường, đã bị khóa chặn lại. Bạn đã không thể suy nghĩ về tất cả những điều hợp lý bạn đã biết về thị trường cho đến khi bạn không còn sợ hãi nữa và sự kiện đã qua đi. Sau đó, bạn mới nghĩ ra rằng, "Tôi biết điều đó. Tại sao lúc đó mình không nghĩ ra nhỉ?" hoặc, "Tại sao lúc đó tôi lại không thể hành động như vậy chứ?" Vô cùng khó khăn để cảm nhận nguồn gốc của các vấn đề là do thái độ không phù hợp của chính chúng ta. Nó đã làm cho nỗi sợ hãi cứ ngấm ngầm. Nhiều trong số các mô hình tư duy đã ảnh hưởng tiêu cực đối với Trading của chúng ta, đó cũng là một chức năng theo cách tự nhiên mà chúng ta suy nghĩ và cách chúng ta nhìn thế giới. Những mô hình suy nghĩ này nó hằn sâu trong não của chúng ta tơi mức mà hiếm khi chúng ta nhận ra nguồn gốc khó khăn của Trading nằm chính bên trong con người của chúng ta, nó xuất phát từ trạng thái tâm lý của chúng ta. Nhưng trong thực tế, có vẻ như tự nhiên hơn khi cho rằng nguồn gốc của mọi vấn đề nằm ở bên ngoài, nằm ở thị trường, bởi vì có cảm giác như thị trường đang gây ra nỗi đau, sự thất vọng, và bất mãn của chúng ta. Rõ ràng đây là những khái niệm trừu tượng và chắc chắn không phải là một cái gì đó mà hầu hết các Trader sẽ quan tâm. Tuy nhiên, sự hiểu biết về mối quan hệ giữa niềm tin, thái độ và nhận thức là kiến thức căn bản trong Trading, nó cũng giống như học cách giao bóng tennis, hay giống như học cách để đánh một cú swing trên sân golf. Nói cách khác, sự hiểu biết và kiểm soát nhận thức của bạn về thông tin thị trường là quan trọng chỉ khi mà bạn muốn đạt được kết quả nhất quán. Tôi nói điều này bởi vì có có một số điều về Trading mà đúng như tuyên bố tôi mà tôi đã đưa ra đó là : Bạn không cần phải biết bất cứ điều gì về bản thân mình hoặc các thị trường để có một chiến thắng trong Trading, cũng giống như bạn không cần phải biết cách cầm cây vợt tennis hoặc cây gậy golf để đánh qua đánh lại. Lần đầu tiên tôi chơi golf, tôi đã có một vài cú đánh tốt trong suốt buổi chơi mặc dù tôi đã không học bất Tr.20 | kỳ kỹ thuật cụ thể nào; nhưng điểm số của tôi vẫn còn trên 120 cho 18 lỗ. Rõ ràng, để cải thiện điểm số, thì tôi cần phải học kỹ thuật. Tất nhiên, điều này cũng đúng cho Trading. Chúng ta cần kỹ thuật để đạt được sự nhất quán. Nhưng kỹ thuật gì ? Đây thực sự là một trong những khía cạnh rắc rối nhất của việc học như thế nào để Trading một cách hiệu quả. Nếu chúng ta không nhận thức được, hoặc không hiểu, thì làm thế nào niềm tin và thái độ của chúng ta ảnh hưởng đến nhận thức của chúng ta về thông tin thị trường, khi đó sẽ có vẻ như hành vi của thị trường đang gây ra sự thiếu nhất quán. Kết quả là, vì lý do đó nên cách tốt nhất để tránh thua lỗ và trở nên nhất quán đó là tìm hiểu thêm về thị trường. Môt chút tư duy logic này chính là một cái bẫy mà hầu như tất cả các Trader rơi vào, và còn có cảm giá rất tâm đắc. Tư duy kiểu này rất không ổn. Thị trường chỉ đơn giản là cung cấp quá nhiều các biến mâu thuẫn lẫn nhau để chúng ta xem xét. Hơn nữa, không có giới hạn nào cho các hành vi của thị trường. Nó có thể làm bất cứ điều gì bất cứ lúc nào. Có một vấn đề thực tế là, bởi vì mỗi người Trading là một biến trên thị trường, nên có thể nói rằng bất kỳ một Trader duy nhất nào cũng có thể làm cho bất cứ điều gì xảy ra. Điều này có nghĩa rằng bất kể bạn tìm hiểu nhiều bao nhiêu về hành vi của thị trường, bất kể bạn trở thành một nhà phân tích siêu đẳng cỡ nào, bạn cũng sẽ chẳng bao giờ học hỏi đủ để để lường trước mọi vấn đề mà thị trường có thể làm cho bạn sai hoặc làm cho bạn mất tiền. Vì vậy, nếu bạn sợ bị sai hoặc mất tiền, nó có nghĩa là bạn sẽ không bao giờ tìm hiểu đủ để bù đắp cho những tác động tiêu cực của những nỗi sợ hãi. Nói cách khác, bạn sẽ không thể tự tin khi đối mặt với sự không chắc chắn xảy ra liên tục. Thực tế khó khăn và lạnh lùng của Trading đó là mỗi Trade đều có một kết quả không chắc chắn. Trừ khi bạn học cách hoàn toàn chấp nhận khả năng của một kết quả không chắc chắn, bạn sẽ cố gắng hoặc là có ý thức hay vô thức để tránh bất kỳ khả năng nào mà bạn định nghĩa như là đau đớn. Trong quá trình này, bạn phải chấp nhận bất kỳ con số nào được tạo ra, chấp nhận mắc lỗi. Bây giờ, tôi không cho rằng chúng ta không cần một số hình thức phân tích thị trường hay một phương pháp để xác định các cơ hội cho phép chúng ta nhận ra cơ hội; chúng ta chắc chắn sẽ làm. Tuy nhiên, phân tích thị trường không phải là con đường dẫn đến các kết quả nhất quán. Nó sẽ không giải quyết được vấn đề Trading được tạo ra bởi sự thiếu tự tin, thiếu kỷ luật, hoặc mất tập trung. Khi bạn Trading với giả định rằng phân tích nhiều hơn hoặc tốt hơn sẽ tạo ra sự nhất quán, vậy là bạn sẽ bị định hướng để thu thập càng nhiều biến thị trường càng tốt vào kho vũ khí và công cụ Trading của bạn. Nhưng rồi những gì sẽ xảy ra sau đó? Thêm lần nữa bạn lại vẫn thất vọng và bị thị trường phản bội, vì những cái mà bạn không nhìn thấy hoặc không cung cấp đủ để xem xét. Sẽ có cảm giác như bạn không thể tin tưởng vào thị trường; nhưng thực tế là, bạn không thể tin tưởng chính mình. Sự tự tin và sợ hãi là những trạng thái mâu thuẫn tâm lý rằng cả hai đều xuất phát từ niềm tin và thái độ của chúng ta. Để tự tin, khi phải làm việc trong một môi trường mà bạn có thể dễ dàng bị mất nhiều hơn so với bạn có ý định mạo hiểm, đòi hỏi sự tin tưởng tuyệt đối vào bản thân. Tuy nhiên, bạn sẽ không thể đạt được sự tin tưởng cho đến khi bạn đã đào tạo tâm trí của mình xóa bỏ khuynh hướng suy nghĩ tự nhiên, nó phản tác dụng để trở thành một Trader luôn thành công. Học làm thế nào để phân tích hành vi của thị trường chỉ đơn giản là không phải là đào tạo bài bản. Bạn có hai lựa chọn: Bạn có thể cố gắng để loại bỏ nguy cơ bằng cách học hỏi về nhiều biến thị trường càng tốt. Hoặc bạn có thể tìm hiểu làm thế nào để xác định lại các hoạt động Tr.21 | Trading của bạn trong một cách mà bạn thực sự chấp nhận rủi ro, và bạn không còn sợ. Khi bạn đã đạt được một trạng thái tâm lý, bạn thực sự chấp nhận rủi ro, bạn sẽ không có khả năng xác định và giải thích thông tin thị trường theo những cách đau đớn. Khi bạn loại trừ khả năng để xác định thông tin thị trường theo những cách đau đớn, bạn cũng loại bỏ các xu hướng hợp lý hóa, ngần ngại, hành động kịp thời, hy vọng rằng thị trường sẽ cung cấp cho bạn tiền, hoặc hy vọng rằng thị trường sẽ giúp bạn tiết kiệm từ sự bất lực của bạn để cắt lỗ. Khi nào mà bạn còn dễ mắc phải các lỗi dẫn đến kết quả của việc hợp lý hóa, biện minh, do dự, hy vọng, và hành động vội vã, thì bạn sẽ không thể tin tưởng chính mình. Nếu bạn không thể tin tưởng mình và luôn luôn hành động vì lợi ích của chính mình, thì để đạt được kết quả nhất quán dường như không thể. Cố gắng để làm một cái gì đó có vẻ đơn giản như vậy cũng có thể là điều gây cho bạn bực tức nhất từ trước tới giờ. Tuy nhiên, khi mà bạn có thái độ thích hợp, khi mà bạn đã trở thành "Trader có tâm lý tốt" và có thể tự tin khi đối mặt với sự không chắc chắn liên tục, Trading sẽ được dễ dàng và đơn giản giống như những gì bạn nghĩ lúc đầu. Vì vậy, giải pháp là gì? Bạn sẽ cần phải tìm hiểu làm thế nào để điều chỉnh thái độ và niềm tin của bạn về Trading theo một cách mà bạn có thể Trading mà không có chút nào sợ hãi, nhưng đồng thời giữ mình ở trong một khuôn khổ mà ở nơi đó không cho phép bạn trở nên liều lĩnh. Đó chính xác là những gì cuốn sách này được thiết kế để dạy cho bạn. Trước khi bạn đọc tiếp, tôi muốn bạn tôi hãy nhớ lấy điều đó. Trader thành công mà bạn muốn trở thành là một hình ảnh phóng chiếu tương lai của bạn. Tăng trưởng với hàm ý mở rộng, học tập, và tạo ra một con đường mới để thể hiện chính mình. Điều này đúng ngay cả khi bạn đã là một Trader thành công và đang đọc cuốn sách này để trở nên thành công hơn. Có nhiều cách thức mới mà trong đó bạn sẽ học cách để thể hiện chính mình và nó sẽ có những xung đột trực tiếp với những ý tưởng và niềm tin mà bạn đang có về bản chất của Trading. Bạn có thể biết hoặc không biết về một số những niềm tin này. Trong mọi trường hợp, những gì bạn hiện đang hiểu sự thật về bản chất của Trading sẽ mâu thuẫn với chính bản chất của nó, cho dù bạn có thất vọng và không hài lòng với kết quả này. Những mâu thuẫn bên trong này hoàn toàn là tự nhiên. Thách thức của tôi trong cuốn sách này là giúp bạn giải quyết những mâu thuẫn này càng hiệu quả càng tốt. Bạn phải sẵn sàng chấp nhận rằng các khả năng khác luôn tồn tại, (khả năng mà bạn có thể không nhận thức được hoặc có thể không cân nhắc kỹ lưỡng) sẽ giúp cho quá trình học tập được nhanh hơn và dễ dàng hơn. Tr.22 | CHƯƠNG 2 SỰ CÁM DỖ ( VÀ NGUY HIỂM) CỦA TRADING Tháng 1/1994, tôi được mời đến dự một buổi họp về trading tại Chicago được tài trợ bởi tạp chí Futures. Trưa hôm ấy, tôi được sắp xếp ngồi cùng một tác giả đã từng xuất bản nhiều đầu sách về trading. Chúng tôi đã trò chuyện rất sôi nổi về vấn đề tại sao có quá nhiều người không thể thành công với việc trading, kể cả những người thật sự giỏi. Lúc đó, tác giả mới hỏi tôi liệu có phải người ta bắt đầu trading với một lý do sai lầm? SỰ CÁM DỖ Tôi đã phải dừng lại hồi lâu để suy nghĩ về điều này, đồng ý là có rất nhiều người có một động lực rất lớn khi đến với trading – mạo hiểm, hưng phấn, ham muốn trở thành người hùng, quá chú tâm vào những điều này sẽ giúp anh ta chiến thắng, hoặc khiến anh ta chìm đắm trong những mất mát – tất cả những điều này tạo nên những chướng ngại ngăn chặn trader đạt đến thành công. Nhưng sự thật đằng sau vẻ hào nhoáng cám dỗ đó thì bản chất của trading chân thật và đơn giản hơn nhiều. Trading cho ta cơ hội được tự do không giới hạn. Nhưng hầu hết chúng ta đều chối bỏ sự tự do ấy. Đương nhiên là tác giả đó không hiểu lắm ý kiến của tôi. Tôi mới giải thích thế này. Trong môi trường trading, hầu hết các quy tắc là do chúng ta tạo ra. Có nghĩa là có rất ít rào cản vì thế chúng ta có thể tự do thể hiện bản thân. Đương nhiên là cũng có một số thủ tục cơ bản để có thể tham gia vào sàn chứng khoán, hoặc đáp ứng một số yêu cầu tối thiểu để mở một tài khoản trading nếu bạn không giao dịch tại sàn. Nhưng nói gì đi nữa, khi bạn đã bắt đầu trading thì những thủ tục này cũng ít đi dần và không còn tồn tại nữa. Tôi tiếp tục kể cho anh ấy nghe về một buổi hội nghị mà tôi đã tham gia vài năm trước đó. Người ta tính toán rằng, nếu bạn kết hợp các loại trái phiếu ( kỳ hạn, tiền mặt, tương lai,…) ta sẽ có hơn 8 tỉ kết hợp khác nhau, tùy chọn vào các khung giờ khác nhau và những cách chơi khác nhau chúng ta sẽ có được một môi trường trading hầu như không giới hạn. Anh bạn kia mới hỏi tôi “ Vậy tại sao truy cập vào một môi trường không giới hạn như thế lại tạo ra những thất bại hiển nhiên?”. Tôi đáp rằng “Vì sự vô hạn của những khả năng có thể xảy ra kết hợp với sự tự do để người ta tìm kiếm lợi nhuận từ những khả năng đó tạo nên những thách thức tâm lý mang tính cá biệt, độc nhất, những thách thức mà không phải ai cũng được trang bị đầy đủ để đối mặt, hoặc chí ít là nhận thức được vấn đề đó, và chắc chắn rằng người ta không thể tập trung hết sức lực để vượt qua một điều gì đó khi họ thậm chí không nhận thức được họ đang gặp vấn đề gì. Tự do là một điều rất tuyệt. Bản chất con người ai cũng muốn được tự do, phấn đấu cho nó, thậm chí là khao khát nó. Nhưng điều đó không có nghĩa là tâm lý chúng ta đã được chuẩn bị đầy đủ và sẵn sàng để sống sót trong một môi trường mà ở đó không có hoặc có rất ít rào cản nhưng lại có vô số những cái bẫy nguy hiểm tiềm ẩn đe dọa đến cuộc sống của chúng ta. Hầu như ai cũng phải điều chỉnh một chút về tâm lý của mình, bất kể họ đến từ đâu, được hưởng nền giáo dục như thế nào, họ thông minh ra sao và đã thành công trong lĩnh vực khác đi chăng nữa, thì điều đó là bắt buộc. Tr.23 | Sự điều chỉnh mà tôi đang nói tới đó là việc phải tạo ra một hệ thống tâm lý bên trong để cung cấp cho các trader một sự cân bằng hoàn hảo giữa sự tự do để làm bất cứ việc gì và khả năng tồn tại để để trải nghiệm những thiệt hại về tài chính và tâm lý, có thể kết quả trực tiếp từ sự tự do đó. Tạo ra được hệ thống tâm lý này không hề dễ, và càng khó hơn nữa khi những gì bạn muốn truyền đạt ra bên ngoài trái ngược lại với niềm tin của bạn. Nhưng đối với những người muốn trở thành trader như chúng ta, khó khăn nhất là hệ thống tâm lý này lúc nào cũng bị lẫn lộn với những tâm lý đối kháng mà chúng ta đã có từ lúc mới sinh ra. Tất cả chúng ta đều sinh ra trong một loại hình xã hội nào đó, cho dù là một gia đình, một thành phố, một tiểu bang hay một quốc gia, tất cả đều được cấu thành từ một hệ thống. Cấu trúc xã hội bao gồm các quy tắc, hạn chế, ranh giới, và một tập hợp các niềm tin đó trở thành một giới hạn về hành vi làm hạn chế những cách thức mà các cá nhân trong cơ cấu xã hội có thể hoặc không thể hiện khả năng của mình. Hơn nữa, hầu hết những hạn chế của cơ cấu xã hội đã được hình thành trước khi chúng ta được sinh ra. Nói cách khác, vào thời điểm bất kỳ khi chúng ta tồn tại ở đây, thì hầu hết các cấu trúc xã hội chi phối biểu hiện cá nhân của chúng ta, nó đã được đặt ra và vẫn còn đó. Thật dễ để nhận ra hệ thống mà xã hội cần và hệ thống mà từng cá nhân cần có nhiều mâu thuẫn. Những ai muốn thuần thục nghệ thuật trading đều phải đối mặt với những mâu thuẫn cơ bản này. Tôi muốn các bạn hãy tự hỏi bản thân mình tính cách vốn có nào mà hầu hết những đứa trẻ đều có khi mới sinh ra, bất kể vùng miền, văn hóa, địa vị xã hội. Câu trả lời chính là sự tò mò. Bất kì đứa trẻ nào cũng có tính tò mò.Trẻ con luôn khát khao tìm tòi, khám phá. Chúng có thể được diễn tả như những cái máy học tập bé xíu. Hãy xem xét bản chất của sự tò mò. Ở cấp độ cơ bản nhất, tò mò là một loại năng lượng. Cụ thể hơn, đó là một sức mạnh bên trong, có nghĩa là trẻ con không cần một sự thúc ép nào để học hỏi. Hãy để trẻ ở một mình, chúng sẽ tự khám phá môi trường xung quanh. Hơn thế nữa, nội lực này dường như cũng có lập trình riêng của nó; nói cách khác, mặc dù tất cả các trẻ em đều tò mò, nhưng không phải tất cả các bé đều tò mò về những điều tương tự. Có một cái gì đó bên trong mỗi chúng ta luôn chỉ đạo nhận thức của chúng ta. Ngay cả trẻ sơ sinh dường như cũng biết những gì chúng muốn và không muốn. Khi người lớn gặp phải tình huống lạ này của một đứa trẻ, họ thường rất ngạc nhiên. Người lớn cho rằng trẻ có điều gì ở bên trong mà lại làm được những điều lạ như vậy. Vậy làm sao trẻ có thể có những phản ứng ra bên ngoài để báo hiệu cho chúng ta rằng chúng thích hay không thích điều gì đó? Tôi gọi sức mạnh kì diệu này là lực hấp dẫn tự nhiên. Hấp dẫn tự nhiên chỉ đơn giản là những điều mà chúng ta cảm thấy hứng thú một cách tự nhiên hoặc đam mê. Con người chúng ta là một thế giới rộng lớn và đa dạng, và nó cung cấp cho mỗi người trong chúng ta rất nhiều điều để học hỏi và trải nghiệm. Nhưng điều đó không có nghĩa là mỗi người chúng ta có một sự quan tâm tự nhiên hoặc đam mê trong việc học hoặc trải nghiệm tất cả mọi thứ. Có một số cơ chế bên trong con người chúng ta giúp chúng ta "chọn lọc một cách tự nhiên". Tr.24 | Nếu bạn nghĩ về đam mê, tôi chắc chắn rằng bạn có thể liệt kê nhiều việc phải làm hoặc phải làm nhưng bạn hoàn toàn không hứng thú. Tôi biết tôi có thể. Bạn cũng có thể thực hiện một danh sách những thứ bạn chỉ quan tâm chút xíu. Và bạn cũng có thể liệt kê tất cả mọi thứ bạn thực sự quan tâm nhất. Tất nhiên, danh sách sẽ nhỏ dần theo sự mức độ ham muốn. Đam mê đến từ đâu? quan điểm cá nhân của tôi là nó xuất phát từ mức độ sâu xa nhất từ bản tính của chúng ta-ở mức độ con người thực sự của chúng ta. Nó xuất phát từ một phần của chúng ta, nằm ngoài các đặc điểm và tính cách mà chúng ta có được từ kết quả của giáo dục xã hội. SỰ NGUY HIỂM Những đam mê thầm kín này chính là yếu tố tiềm ẩn gây ra những xung đột. Xã hội mà chúng ta được sinh ra sẽ không đủ nhạy cảm để thấu hiểu những đam mê này. Ví dụ, bạn sinh ra trong một gia đình có truyền thống là những vận động viên cừ khôi, nhưng bạn lại cảm thấy mình có một niềm đam mê cháy bỏng với nghệ thuật hoặc âm nhạc. Bạn có khả năng thiên bẩm của vận động viên, nhưng lại không thật sự thích thú khi tham gia vào các sự kiện thể thao. Bạn đã thấy dấu hiệu của một sự xung đột tiềm ẩn chưa? Như ta thường thấy trong trường hợp này, mọi thành viên sẽ tạo nên áp lực vô hình cho bạn, bạn phải đi theo con đường của ba, mẹ, anh, chị trước đó. Họ sẽ dạy bạn những gì họ nghĩ là tốt nhất theo cách riêng của mình để bạn có được khả năng thể thao giỏi nhất, họ ngăn cản bạn làm tất cả những sở thích khác. Bạn làm theo những gì họ muốn, bởi vì bạn không muốn bị tách biệt, không muốn họ thất vọng, nhưng cũng cùng lúc đó, bạn thấy cuộc sống mình có gì đó không đúng, thấy như bạn không được là chính mình. Những cuộc xung đột đó là kết quả của những gì chúng ta được dạy về những người mà chúng ta muốn trở thành nó ngược với con người thực sự mà chúng ta muốn trở thành. Tôi muốn nói rằng phần lớn mọi người lớn lên trong một gia đình và môi trường văn hóa thường hay bị phản đối hay phán xét đến những cách mà chúng ta muốn thể hiện bản thân. Sự thiếu sự hỗ trợ không đơn giản chỉ là sự thiếu khích lệ. Mà thậm chí còn là sự từ chối thẳng thừng từ gia đình về những cách độc đáo mà chúng ta muốn thể hiện. Ví dụ, chúng ta hãy xem một tình huống rất phổ biến: Một em bé, lần đầu tiên trong đời, chú ý vào "đồ vật", mà chúng ta gọi là một chiếc bình, ở trên bàn cà phê. Khi bé tò mò, có nghĩa là có một nội lực bên trong thuyết phục bé trải nghiệm đồ vật này. Có nghĩa là, có một năng lượng tạo ra một khoảng trống trong tâm trí của bé và đã được lấp đầy với các đối tượng mà bé quan tâm. Vì vậy, bé tập trung vào chiếc bình với mục đích cố ý trườn qua căn phòng rộng lớn để tới cái bàn cà phê. Khi tới cái bàn, bé bám vào mép bàn để đứng lên. Với một tay chắc bám lên bàn để duy trì sự cân bằng, còn tay kia vươn ra chạm vào bình mà bé chưa bao giờ được chạm vào. Đúng lúc đó, bé nghe thấy một tiếng hét lớn, "KHÔNG! ĐỪNG CÓ ĐỘNG VÀO CÁI ĐÓ!" Giật mình, đứa trẻ lập tức ngồi bệt xuống và khóc ré lên, rõ ràng đó là một trường hợp bình thường rất hay xảy ra trong các gia đình. Trẻ con không nhận thức được chúng sẽ bị tổn thương như thế nào cũng không thể biết được giá trị một số thứ ( giống như chiếc bình) là bao nhiêu. Trong thực tế, việc biết được như thế nào là an toàn và học được giá trị vật chất của một số thứ là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, một động lực tâm lý cực kì quan trọng trong trường hợp này có tác động trực tiếp Tr.25 | đến khả năng tạo ra những luật lệ và những thứ cần thiết cho việc trading hiệu quả sau này. Chuyện gì sẽ xảy ra khi chúng ta từ bỏ cơ hội để thể hiện bản thân theo cách riêng của mình? Hoặc sẽ như thế nào nếu chúng ta bắt buộc phải thể hiện theo chiều hướng ngược lại với sự chọn lọc tự nhiên đã có sẵn từ khi ta sinh ra. Trải nghiệm tạo ra sự bất ngờ. Mà "bất ngờ" ngụ ý một sự mất cân bằng. Nhưng chính xác cái gì mất cân bằng? Cái gì đó mà bị mất cân bằng, có nghĩa là trước đó nó đã cân bằng . Có một mối quan hệ tương đối giữa những tiếng nói bên trong với tư tưởng và môi trường bên ngoài, nói cách khác, những tham muốn và khát vọng của chúng ta được hình thành bên trong tư tưởng và nó được hoàn thiện bằng sự tác động của các yếu tố bên ngoài. Nếu hai môi trường này tương ứng với nhau, chúng ta sẽ cảm thấy niềm vui, thỏa mãn và vui vẻ. Nhưng khi chúng không tương thích được với nhau thì cùng lúc đó ta sẽ trải qua cảm giác bất mãn, giận dữ và thất vọng, thường được gọi là nỗi đau tinh thần. Bây giờ chúng ta sẽ xem xét tại sao việc không nhận được những gì chúng ta muốn hay bị từ chối quyền được thể hiện theo cách riêng của mình lại làm cho chúng ta phải trải qua nỗi đau tinh thần. Theo định nghĩa của tôi, thì những nhu cầu và khát vọng của chúng ta tạo ra những khoảng trống tinh thần. Vũ trụ mà chúng ta đang sống không chấp nhận được những khoảng trống, một khi khoảng trống nào đó được sinh ra, vũ trụ lập tức có chiều hướng lấp đầy những khoảng trống ấy. ( theo quan sát của các nhà triết học Spinoza hàng thế kỉ trước thì “Tự nhiên căm ghét những khoảng trống”) Như khi bạn hút không khí ra khỏi một cái chai, miệng và lưỡi của bạn sẽ dính vào miệng chai, để lấp đầy khoảng trống tạo nên sự mất cân bằng vừa xảy ra. Bạn nghĩ ngụ ý đằng sau câu nói “Nhu cầu tạo nên tất cả các phát minh”? Điều đó chứng minh cho việc một ham muốn sẽ tạo nên khoảng trống tinh thần và rồi vũ trụ sẽ lấp đầy khoảng trống ấy bằng những suy nghĩ truyền cảm hứng ( nếu ý thức của bạn tiếp thu). Những suy nghĩ này sẽ lần lượt tạo nên những thay đổi trong hành động, thể hiện bên ngoài vốn là kết quả của việc lấp đầy nhu cầu ban đầu. Ở khía cạnh này, tôi nghĩ bộ não của chúng ta cũng giống như vũ trụ thu nhỏ. Khi chúng ta xác định được nhu cầu hay một khao khát gì đó, chúng ta sẽ hành động để lấp đầy khoảng trống đó bằng cách tương tác với môi trường bên ngoài. Khi chúng ta chối bỏ cơ hội để theo đuổi các đối tượng để thỏa mãn những nhu cầu hoặc khao khát này, ta sẽ cảm thấy mất mát chút gì đó hoặc thậm chí nhiều hơn. Từ đó ta rơi vào vùng cảm giác mất thăng bằng và rồi nỗi đau tinh thần sẽ tự nhiên đến. ( Như vậy liệu rằng tâm trí của chúng ta cũng ghét những khoảng trống?) Đột ngột lấy đi món đồ chơi khi một đứa bé đang thích thú với chúng ( bất kể lý do bạn lấy đi là đúng hay sai), đó có thể coi là một dạng của nỗi đau tinh thần. Khi chúng ta 18 tuổi, đồng nghĩa với việc ta đã sống trên thế giới này 6570 ngày. Vậy trung bình mỗi ngày một đứa bé đã phải nghe bao nhiêu lần những mệnh lệnh đại loại như: “Không, con không được làm thế!” Tr.26 | “Con không thể làm vậy được. Phải làm thế này mới đúng” “Không phải bây giờ, để lúc khác đi” “Rồi mẹ sẽ nói con biết” “Con không làm xong nó được đâu” “Sao con lại nghĩ là con có thể làm được điều đó” “Con phải làm điều này. Không còn lựa chọn nào nữa đâu!” Trên đây chỉ là những câu nói tương đối tốt đẹp để ngăn chặn chúng ta thể hiện bản chất của mình trong quá trình lớn lên. Cho dù chúng ta chỉ nghe những lời nói như thế này một hoặc hai lần mỗi ngày, nhưng nó cũng đủ để tạo ra vài ngàn lần từ chối cho đến tuổi trưởng thành. Tôi gọi vùng trải nghiệm này là “từ chối động lực” để trải nghiệm, những động lực được hình thành từ nhu cầu bản năng nhất, có nguồn gốc từ tiếng nói bên trong sâu hơn cả những phẩm chất, tính cách của con người, từ những chọn lọc tự nhiên sơ khai nhất. Chuyện gì xảy ra với những động lực bị từ chối và không được lấp đầy? chúng biến mất bằng cách nào? Chúng sẽ biến mất khi có một sự xoa dịu theo cách nào đó: như khi ta hoặc ai đó làm một số hành động để đẩy tinh thần chúng ta trở về trạng thái cân bằng. Cách tự nhiên nhất, đặc biệt dành cho trẻ con, đơn giản chính là khóc. Khóc là một cơ chế tự nhiên để xoa dịu những lần bị từ chối, những động lực không được lấp đầy.Các nhà khoa học đã tìm thấy trong nước mắt có các ion âm. Khi chúng ta thấy mất cân bằng, khóc sẽ giải phóng những năng lượng âm trong tâm trí chúng ta và đưa ta về trạng thái cân bằng, cho dù nguồn động lực ban đầu vẫn chưa được lấp đầy. Vấn đề ở chỗ, rất hiếm khi chúng ta có thể sử dụng cách tự nhiên ấy và đương nhiên những động lực vẫn mãi không được lấp đầy (khi chúng ta không còn là những đứa trẻ). Thường thì chúng ta không thích con cái mình khóc (đặc biệt là bé trai) vì rất nhiều lý do và chúng ta làm mọi cách để ngăn con mình làm điều đó. Và cũng bằng ấy lý do khiến chúng ta cảm thấy phiền phức và không muốn giải thích những việc mà con cái bắt buộc phải làm theo. Vậy điều gì sẽ đến? Chúng tích lũy dần dần và cấu thành một loại biểu hiện như bệnh tâm lý (thường thể hiện dưới dạng như những cơn nghiện). Dựa theo kinh nghiệm, ta sẽ thấy được: Bất cứ cái gì bị tước đi thời thơ bé sẽ trở thành một cơn nghiện ở tuổi trưởng thành. Ví dụ, có rất nhiều người nghiện gây ra sự chú ý, tôi đang ám chỉ đến những người có thể làm bất cứ điều gì để được mọi người chú ý đến. Lý do đơn giản nhất để giải thích chính là trong thời niên thiếu họ không nhận được nhiều sự chú ý hoặc ít nhất là họ không có được nó khi họ cần nhất. Trong mọi trường hợp, sự mất mát do bị cướp đi ấy làm mất cân bằng cảm xúc và nó khiến họ cư xử theo cách giúp họ thỏa mãn được cơn nghiện. Mỗi người chúng ta đều có một động lực như thế, vì thế việc tìm hiểu về chúng cũng như là những ảnh hưởng của chúng đến sự tập trung và kỷ luật của chúng ta vào trading là cực kì quan trọng. CÁC BIỆN PHÁP AN TOÀN Để hoạt động hiệu quả trong môi trường trading, cần có những luật lệ và ranh giới để định hướng cho những hành vi của chúng ta. Có một thực tế rất đơn giản rằng, Tr.27 | trading có rất nhiều hiểm họa rình rập ta, thậm chí có những mất mát nằm ngoài khả năng tưởng tượng. Có rất nhiều loại trade mà mất mát là không giới hạn. Để ngăn chặn mình khỏi phải phơi mình giữa chiến trường, chúng ta cần xây dựng một cơ chế tâm lý bên trong thật vững chắc, để tâm lý này dẫn đường cho ta đến những hành động hướng đến điều tốt đẹp nhất cho bản thân. Hệ thống tâm lý này phải được hình thành từ bên trong, bởi vì không giống như xã hội, thị trường không cung cấp cho ta những điều này. Thị trường cho ta hệ thống những dấu hiệu để chỉ ra cơ hội sắp đến, và chỉ có thế mà thôi, tùy thuộc vào từng quan điểm của mỗi cá nhân, chúng ta không có bất kì một quy định chính thức nào để áp dụng phổ thông được. Nó không có khởi đầu, phần giữa và kết thúc như hầu hết các hoạt động chúng ta từng tham gia. Sự khác biệt này là cực kì quan trọng có ảnh hưởng sâu sắc đến những tác động tâm lý. Thị trường là một dòng chảy luôn luôn chuyển động, nó không bắt đầu, không dừng lại và không chờ đợi bất kì ai. Ngay cả khi thị trường đóng cửa thì giá vẫn đang chuyển động. Không hề có quy luật rằng giá mở cửa ngày hôm nay phải là giá đóng cửa hôm qua, không có bất kì quy tắc nào của xã hội có thể trang bị cho chúng ta một cách đầy đủ khi đứng trước môi trường “không rào cản” như thị trường trading. Ngay cả cờ bạc cũng có một cấu trúc hoàn toàn khác với trading, như khi bạn chơi trò blackjack, đầu tiên bạn phải xác định mức độ rủi ro mà bạn chấp nhận được ( tức là số tiền mà bạn chịu mất đi) nếu không xác định được con số này bạn không được tham gia trò chơi. Trong trading, không có bất cứ ai ( trừ bạn) được phép quyết định mức độ rủi ro mà bạn phải gánh chịu. Thực tế, chúng ta đang ở trong một môi trường không giới hạn, nơi mà mọi chuyện đều có thể xảy ra trong bất kì khoảng thời gian nào, vì thế chỉ những người kiên định bậc nhất mới có thể quyết định chính xác được mức độ rủi ro trước khi tham gia vào trade. Với những người còn lại, việc xác định trước rủi ro sẽ ép bạn nhìn vào thực tế rằng đó là những gì chúng ta sẽ mất đi, rằng trade này có khả năng thua. Hầu như những trader không kiên định đều không thể chấp nhận được rằng, dù trade đó đẹp đến thế nào thì cũng có nguy cơ thất bại. Nếu không có sự hiện diện của những cấu trúc bên ngoài nhằm tạo áp lực cho trader phải suy xét cẩn thận hơn khi ra quyết định, thì anh ta sẽ dễ bị những luận cứ, duy lí và những logic méo mó ảnh hưởng khiến anh ấy đặt lệnh trade và tin rằng nó không bao giờ thua, và tin như thế nên việc xác định rủi ro phải gánh chịu trở thành không cần thiết. Các trò chơi cờ bạc đều có các giai đoạn cụ thể, chúng ta có thể xác định được thu nhập chính xác dựa trên một chuỗi các sự kiện. Khi bạn quyết định chơi, thì bạn không thể thay đổi được nữa, bạn bắt buộc phải tiếp tục cho đến cuối cùng. Nhưng trading thì không giống như thế, giá trong phiên giao dịch liên tục chuyển động, sẽ không có gì xảy ra cho đến khi bạn quyết định bắt đầu, và cứ tiếp tục kéo dài và chỉ kết thúc khi bạn muốn nó dừng lại. Bất kể những kế hoạch và những điều bạn muốn từ ban đầu, những yếu tố tâm lý sẽ dần xuất hiện và tham gia vào cuộc chơi, chúng khiến bạn trở nên rối trí, thay đổi tâm trạng của bạn, khiến bạn trở nên tự phụ hoặc quá sợ hãi. Tóm lại là làm bạn trở nên thất thường và có những hành động không lường trước được. Bởi vì đánh bạc có một kết thúc rõ ràng, chính thức, nó giúp bạn xác định mình là kẻ thua cuộc. Nếu bạn đã thua liên tục, bạn sẽ bắt đầu suy nghĩ về việc có nên chơi tiếp hay không. Kết thúc của lượt chơi này là khởi đầu của Tr.28 | lượt chơi tiếp theo, và bạn được chủ động quyết định tài sản sẽ thêm rủi ro hay không bằng cách móc ví ra hoặc đẩy lên giữa bàn cờ bạc những thẻ chip. Trading thì không có một kết thúc rõ ràng nào hết. Thị trường sẽ không bao giờ đẩy bạn ra khỏi trade. Nếu bạn không kết thúc đúng thời điểm có lợi cho mình, bạn có khả năng sẽ trở thành một người thua cuộc một cách bị động. Điều đó có nghĩa là, khi bạn đã ở một trade bất lợi, bạn sẽ tiếp tục thua cho dù có cố gắng hi vọng hay cầu nguyện, cho dù bạn có căng mắt ra để phân tích những điều kiện có thể đảo ngược tình hình đi chăng nữa thì những gì bạn có thể làm đến cuối cùng là lờ đi sự thật rằng lúc này thị trường đã lấy đi tất cả những gì bạn có và nhiều hơn thế nữa. Một trong những mâu thuẫn của trading nằm ở chỗ nó trao cho bạn một món quà và một lời nguyền cùng lúc. Món quà nó mang lại chính là cảm giác ( có thể lần đầu tiên trong đời của bạn) được điều khiển mọi thứ theo ý mình. Và lời nguyền đi kèm với nó chính là bạn không hề có bất cứ quy tắc hay ranh giới nào để cảnh báo những hành động có thể gây ra tai họa. Đặc điểm vô hạn của môi trường trading đòi hỏi chúng ta hành động với những mức tự kiềm chế và kiểm soát đa dạng, trong trường hợp bạn muốn tạo ra những luật lệ để tạo nên chiến thắng liên tục. Mà những luật lệ này lại phải tạo ra từ bên trong chúng ta, như một hành động co y thư c cu a sư tư do. Va đa y cu ng la nguo n gó c cu a ha ng loa t ván đe . VẤN ĐỀ: SỰ SẴN LÒNG ĐỂ TẠO RA NHỮNG QUY TẮC Tôi chưa từng gặp ai làm nghề trader lại có hứng thú với việc tạo ra tập hợp các quy tắc trong trading. Tuy rằng ai cũng chống lại những quy tắc, nhưng điều này luôn diễn ra âm thầm, không bao giờ công khai. Một mặt chúng ta chấp nhận các quy tắc là có lý, một mặt ta lại chẳng bao giờ làm theo chúng. Sự đối chọi này có thể rất mạnh mẽ, và có thể giải thích được. Hầu hết những định kiến trong tâm trí ta là kết quả của quá trình lớn lên, nhận được sự nuôi dạy của xã hội. Và một phần cũng dựa vào quyết định của những người xung quanh ta. Nói cụ thể hơn, nó ăn sâu vào tâm trí chúng ta, nhưng lại không bắt nguồn từ tâm trí. Điểm phân biệt này rất quan trọng. Trong quá trình tiếp thu các tư tưởng bên ngoài, những động lực tự nhiên của ta dùng để hành động, thể hiện, tìm hiểu bản chất sự tồn tại của bản thân bằng việc tự trải nghiệm luôn luôn bị từ chối.Có rất nhiều động lực trong số này không bao giờ được dung hòa mà vẫn cứ tồn tại bên trong chúng ta dưới dạng thất vọng, chán nản, tức tối, cảm giác tội lỗi và thậm chí là hận thù. Sự tích tụ của những cảm xúc tiêu cực này đóng vai trò như một sức mạnh bên trong chúng ta khiến ta chống lại bất cứ ai hoặc bất cứ điều gì ngăn cản sự tự do của bản thân để làm bất cứ cái gì và chúng ta muốn và khi chúng ta muốn. Vậy thì lý do thật khiến ta bị thu hút bởi trading ngay cái nhìn đầu tiên chính là chúng ta có được quyền tự do sáng tạo để thỏa mãn những động lực chưa được lấp đầy, và cũng cùng lúc đó, những tư tưởng đã ăn sâu vào tâm trí ta cũng thúc giục phải tìm ra những quy tắc, ranh giới để ngăn chặn những rủi ro tiềm ẩn. Bạn có thể tưởng tượng nó như việc bạn vừa tìm thấy một vương quốc tự do hoàn toàn, thì có một người vỗ nhẹ vai bạn và thì thầm vào tai “ Này, ngươi phải tạo ra các quy tắc và hơn thế nữa còn phải kỷ luật để tuyệt đối chấp hành những quy tắc ấy” Những quy tắc có thể tạo cho chúng ta cảm giác an toàn tuyệt đối, nhưng thực sự rất khó để tìm ra một động lực để tạo ra chúng khi mà ta đã đấu tranh mỗi ngày chỉ để Tr.29 | phá bỏ nhưng luật lệ trong suốt cuộc đời mình. Thường thì chúng ta phải trải qua rất nhiều mất mát và đau khổ để từ bỏ được những chướng ngại giúp tư tưởng ta chấp hành theo những quy tắc, nhất quán và từ đó quản lí tiền tốt hơn theo những chỉ dẫn. Trong cuốn sách này, tôi không ngụ ý rằng bạn phải dung hòa tất cả những nỗi thất vọng hay khó khăn trong quá khứ để trở thành một trader chuyên nghiệp, vì điều đó không thật sự cần thiết. Và bạn cũng không cần phải gánh chịu bất cứ điều gì hết. Tôi đã làm việc với rất nhiều trader, và những người này đều đạt được mục tiêu thành công mà không cần phải dung hòa những động lực vốn bị từ chối đã tồn đọng trước đây. Nhưng tôi muốn bạn tin rằng không phải bạn cứ dồn hết cố gắng và tập trung vào việc xây dựng các cấu trúc tinh thần để lấp đầy những động lực tiêu cực thì bạn sẽ trở thành một trader chuyên nghiệp. VẤN ĐỀ ĐẶT RA: TRỐN TRÁNH TRÁCH NHIỆM Trading có thể được diễn tả như một lựa chọn cá nhân một cách nguyên sơ và không bị ràng buộc với bất kì kết quả tức thời nào. Nó cứ kéo dài mãi mãi cho đến lúc bạn quyết định dừng lại. Tất cả những giai đoạn như mở đầu và kết thúc đều dựa trên hiểu biết, phân tích và cách hành động của ta dựa trên những thông tin có sẵn. Ngay bây giờ, ai cũng muốn được tự do lựa chọn nhưng không có nghĩa là ai cũng sẵn sàng chịu trách nhiệm với kết quả. Những trader chưa sẵn sàng chịu trách nhiệm với kết quả nhận được từ những phân tích và hành động của mình trước đó sẽ rất dễ rơi vào tình trạng tiến thoái lưỡng nan. Làm gì có chuyện bạn tham gia vào một hoạt động nào đó, bạn được tự do lựa chọn và sau đó không cần phải chịu bất cứ trách nhiệm nào khi lựa chọn đó không như bạn mong đợi. Thực tế khó chấp nhận của trading chính là, nếu bạn muốn tạo ra sự nhất quán, bạn phải tự chấp nhận từ ban đầu rằng cho dù kết quả có như thế nào thì bạn phải chịu trách nhiệm hoàn toàn với nó. Có không ít người mơ ước có được tâm lý này trước khi trở thành trader. Cách để trốn tránh trách nhiệm là chấp nhận một phong cách trading tùy hứng với mọi thứ không quan tâm tới ý nghĩa và mục đích nào hết. Tôi xác định những trade tùy hứng là những trade mà bạn không hề có kế hoạch gì trước cho nó. Đó là cách tiếp cận vô tổ chức chỉ quan tâm đến những giá trị luôn thay đổi không giới hạn của thị trường và bỏ qua những thông tin khác. Tùy hứng là sự tự do không cấu trúc không ràng buộc và không phải chịu trách nhiệm. Khi trade tùy hứng không theo kế hoạch và dựa vào những giá trị luôn thay đổi, ta sẽ dễ dàng tin tưởng vào những trade nhìn có vẻ “đẹp” ( dựa vào một số phương pháp nào đó) và cùng lúc đó ta cũng không cần chịu trách nhiệm gì với những trade thua ( bởi vì luôn có những thứ có thể thay đổi trong trade, nên chúng ta cũng chẳng lưu tâm đến chúng quá sớm, và kết quả trade này thua). Nếu những phản ứng của thị trường là ngẫu nhiên thì rất khó để chúng ta tạo nên những quy luật mang tính nhất quán. Và nếu tính nhất quán không thể tồn tại thì chúng ra cũng chẳng cần phải chịu trách nhiệm gì. Vấn đề nằm ở chỗ thị trường mà chúng ta đã từng trải qua lại không giống vậy. Những mô hình thị trường cứ lặp đi lặp lại. Mặc dù kết quả của từng mô hình là ngẫu nhiên nhưng ngược lại kết quả của một chuỗi các mô hình lại có tính nhất quán ( đã được chứng minh bằng phương pháp thống kê). Đó là một nghịch lý, nhưng nó rất dễ giải quyết bằng một số kỷ luật và cách tiếp cận phù hợp. Tr.30 | Tôi đã thấy vô số trader tập trung phân tích số liệu thị trường hàng giờ liền và lên sẵn kế hoạch cho những trade sắp tới. Nhưng sau đó, thay vì đặt lệnh theo kế hoạch thì họ lại đặt theo kiểu khác, thường là theo lời khuyên của bạn cùng chơi hay các broker. Có lẽ tôi cũng không cần nói thì bạn cũng biết rằng những trade đã được lên kế hoạch mà lại bị bỏ lỡ như trên thường là những trade thắng lớn nhất trong ngày. Đó là ví dụ điển hình cho việc trading tùy hứng, bất quy tắc vì muốn trốn tránh trách nhiệm. Khi chúng ta hành động theo những ý tưởng riêng của mình, ta nhận được ngay lập tức những phản hồi ngược lại để biết ý tưởng của ta đã hoạt động như thế nào. Cho nên thường rất khó khăn để chấp nhận những sai sót từ ý tưởng đó. Ngược lại, khi chúng ta tham gia vào trading một cách ngẫu nhiên, tùy hứng, ta sẽ dễ dàng chuyển trách nhiệm cho người khác bằng cách đỗ lỗi cho người bạn chơi chung hay broker vì họ đã đưa ra những ý kiến tồi. Vẫn tồn tại một số điều liên quan đến bản chất của trading giúp ta tránh được trách nhiệm bằng các quy tắc thay vì trading tùy hứng: sự thật là bất kì trade nào cũng có thể chiến thắng, thậm chí là thắng lớn. Bạn hoàn toàn có thể thắng lớn theo cách của bạn cho dù bạn là một nhà phân tích tầm cỡ hay một người mới vào nghề. Bạn sẽ cần phải nỗ lực để có được phương pháp tiếp cận một cách có kỷ luật, thứ rất cần thiết để trở thành một trader thành công ( một cách đều đặn). Nhưng như bạn thấy đó, nếu trade ngẫu nhiên, tùy hứng thì bạn chẳng cần nỗ lực và không phải chịu trách nhiệm gì. Đó mới là vấn đề! VẤN ĐỀ ĐẶT RA: CƠN NGHIỆN NHỮNG MÓN QUÀ NGẪU NHIÊN Một vài nghiên cứu đã được thực nghiệm về phản ứng tâm lý của loài khỉ khi đột nhiên được nhận quà. Thí nghiệm như sau, sau khi một chú khỉ làm được một việc gì đó, bạn cho nó một phần thưởng, dần dần con khỉ sẽ liên kết được công việc với phần thưởng cụ thể cho từng công việc, Nếu bạn không còn thưởng cho nó nữa, chỉ sau một thời gian ngắn nó cũng sẽ dừng không làm công việc đó nữa. Nó sẽ không lãng phí năng lượng để làm cái việc mà nó không được nhận lại bất cứ gì. Tuy nhiên, phản ứng của chú khỉ khi bị cắt quà thưởng sẽ khác đi rất nhiều nếu bạn bắt đầu việc tặng quà một cách ngẫu nhiên, và không theo một thời gian biểu nào hết, thì khi bạn dừng việc tặng quà lại, chú khỉ không thể nào biết được là nó sẽ mãi mãi không được nhận quà cho nhiệm vụ đó nữa vì mỗi lần nó nhận được quà trước đó, món quà đều đến rất ngẫu nhiên. Và kết quả là chú khỉ sẽ nghĩ rằng không có lý do gì để dừng công việc đang làm hết. Và chú khỉ ấy vẫn sẽ tiếp tục làm công việc được giao dù không nhận được bất kì món quà nào. Tôi không tìm hiểu được lý do chắc chắn cho việc chúng ta dễ bị nghiện những phần thưởng ngẫu nhiên như thế. Nếu cho tôi đưa ra một lời dự đoán, tôi sẽ nghĩ đó là do một chất kích thích nào đó được sản sinh ra trong não chúng ta khi được trải qua những cảm giác hài lòng, vui vẻ khi nhận được một món quà bất ngờ. Ta sẽ không biết được khi nào lại nhận được món quà đó, nên cảm giác phấn khích thôi thúc ta dễ dàng bỏ ra công sức, thời gian để đợi chờ niềm vui đó đến một lần nữa. Nó kỳ thực có thể gây nghiện. Mặt khác, ta rất dễ bị thất vọng khi trông chờ một kết quả tốt, nhưng nó lại không đến. Và nếu nó cứ xảy ra nhiều lần, thì tự nhiên ta sẽ nghĩ không có lý do gì để tiếp tục làm cái việc khiến mình trở nên buồn bã và thất vọng như thế. Vấn đề chung của những cơn nghiện là chúng ta rơi vào tình thế “không còn sự lựa chọn nào khác”. Càng nghiện nặng bao nhiêu, ta càng phải nỗ lực nhiều bấy nhiêu để Tr.31 | tìm kiếm những thứ có thể làm thỏa mãn cơn nghiện, và ta hoàn toàn để ngoài tai những nhu cầu khác ( ví dụ như phải tin tưởng vào bản thân hoặc phải chủ động hạn chế việc đặt cược tài sản của mình vào những rủi ro). Ta cảm thấy bất lực với mọi thứ trừ việc phải thỏa mãn cơn nghiện. Căn bệnh nghiện phần thưởng ngẫu nhiên này cũng gây ra không ít rắc rối cho các trader, bởi vì nó ngăn cản họ tạo ra các loại cấu trúc tinh thần để rèn luyện tính kiên định. VẤN ĐỀ ĐẶT RA: NỘI KIỂM SOÁT VÀ NGOẠI KIỂM SOÁT Xã hội đã lập trình cho chúng ta cách cư xử đối với mọi thứ xung quanh. Có nghĩa là ta đã có liên kết được những gì chúng ta ước muốn và khao khát với các tương tác xã hội để hoàn thành ước muốn đó. Chúng ta không chỉ cần có nhau để hoàn thành những ước muốn đó, mà hơn thế nữa ta còn cần một xã hội với những quy tắc ứng xử để chắc chắn rằng những người khác cũng hành động theo cùng một thứ mà mình hướng tới. Thị trường có vẻ giống như một cấu trúc xã hội thu nhỏ, vì ở đây cũng có rất nhiều người tham gia, nhưng thật ra không phải vậy. Nếu như trong xã hội hiện nay, ta học được cần phải hỗ trợ lẫn nhau để có thể đáp ứng những nhu cầu cơ bản thì thị trường lại là một nơi độc lập về tâm lý, ở đó chỉ có cá nhân mà thôi. Chúng ta vừa không thể phụ thuộc vào ý nghĩ rằng thị trường sẽ làm mọi thứ cho mình cũng như không thể điều khiển được hành vi của thị trường. Nhưng phải làm sao khi ta đang là một trader mà thị trường lại chẳng biết, chẳng quan tâm và cũng không thèm đáp ứng những thứ chúng ta coi là quan trọng, chúng ta chẳng còn gì cả? Có thể bạn đã đúng, nhưng theo kiểu diễn giải của những người đi thuyền ra sông mà làm rơi mái chèo. Một trong những lí do chính khiến nhiều người giỏi lại thất bại trong trading chính là họ quá ỷ lại vào khả năng điều khiển và kiểm soát của mình ngoài xã hội và áp dụng vào trading, đòi hỏi thị trường đáp ứng những gì họ muốn. Ở một mức độ nào đó, ta đã học được cách điều chỉnh môi trường bên ngoài cho phù hợp với những gì bên trong ta muốn. Nhưng quan trọng ở chỗ, ta chẳng thể áp dụng được phương pháp nào trong số đó lên thị trường. Thị trường sẽ không phản hồi lại những mệnh lệnh của bạn ( trừ khi bạn là một trader cực kì quyền lực). Tuy nhiên chúng ta có thể kiểm soát được nhận thức cũng như giải thích được những thông tin mà thị trường cung cấp. Thay vì kiểm soát môi trường xung quanh cho phù hợp với những gì ta muốn thì ta học cách kiểm soát bản thân. Từ đó ta có thể nhìn nhận thông tin từ góc nhìn khách quan nhất có thể, và điều khiển tâm trí ta hành động theo hướng có lợi nhất cho bản thân. Tr.32 | CHƯƠNG 3 CHỊU TRÁNH NHIỆM Từ “chịu trách nhiệm” nghe có vẻ đơn giản, nhưng khái niệm này không dễ nắm bắt cũng không dễ áp dụng vào thực tế giao dịch của bạn. Chúng ta đã nhiều lần nghe thấy và trải qua yêu cầu của việc chịu trách nhiệm trong cuộc sống, điều này giống như chúng ta biết chính xác nghĩa của từ này. Chịu trách nhiệm trong giao dịch và học về những nguyên tắc phù hợp của thành công có liên quan mật thiết lẫn nhau. Với từng cá nhân, bạn phải hiểu rõ cách bạn đang chịu trách nhiệm hay không chịu trách nhiệm cho thành công của mình như một trader. Chỉ khi bạn có thể chịu trách nhiệm về các đặc điểm về chịu trách nhiệm, bạn mới có thể gia nhập vào nhóm các trader thành công một cách ổn định trên thị trường. Ở cuối chương 1, tôi đã giới thiệu ý tưởng từng bước phản ánh tương lai của bạn. Nói cách khác, trader thành công một cách ổn định mà bạn muốn trở thành dường như chưa xuất hiện/không tồn tại. Bạn phải tạo ra nguyên tắc mới của riêng mình, giống như một nghệ sỹ điêu khắc tạo ra chân dung của một người mẫu. KHẮC HỌA MÔI TRƯỜNG TÂM TRÍ CỦA BẠN Những công cụ bạn sẽ sử dụng để tạo ra phiên bản mới của chính mình đó là sự sẵn sàng và mong muốn học hỏi của bạn cùng với niềm đam mê thành công. Nếu sự sẵn sàng và khát khao học hỏi là công cụ đầu tiên bạn dùng thì công cụ tiếp theo là gì? Một nghệ sỹ tạo ra một tác phẩm điêu khắc có thể chọn các chất liệu khác nhau để sáng tác như đất sét, đá cảm thạch hoặc kim loại nhưng nếu bạn muốn tạo ra phiên bản mới của cá nhân bạn giống như cách một trader luôn kiên định, bạn chỉ cần niềm và thái độ của bạn đối với thành công. Các nỗ lực nghệ thuật tiếp theo của bạn sẽ là sắp xếp lại, đặt niềm tin và thái độ cần thiết để đạt được mục tiêu cuối cùng của bạn. Tôi giả định mục tiêu cuối cùng của bạn là trở thành một trader thành công một cách nhất quán. Nếu bạn giống hầu hết các nhà đầu tư, bạn không nhận ra hết các cơ hội tiềm năng có sẵn dành cho bạn. Để nhận ra nhiều hơn nữa các tiềm năng giành cho mình, hãy thực hành và giữ thái độ giống như bạn đã là một trader thành công một cách nhất quán rồi, vì mục tiêu cuối cùng của bạn là học cách làm sao nghĩ như một trader thành công một cách nhất quán.Nên nhớ những trader giỏi nhất luôn nghĩ ra những cách độc đáo và kỳ lạ. Họ sở hữu một tinh thần cho phép họ không hề sợ hãi khi giao dịch. Tư duy này có một số yếu tố cấu tạo nên nhưng điểm mấu chốt là những trader thành công đã loại trừ được những tác động của sự sợ hãi và sự thiếu thận trọng của họ trong giao dịch. Hai yếu tố cơ bản này cho phép họ đạt được thành công đều đặn. Khi bạn có được tư duy giao dịch mà không sợ hãi, bạn cũng trở thành một trader thành công. Bạn sẽ không còn gặp vô số lỗi về sự sợ hãi đến từ việc phải hợp lý hóa, xử lý thông tin, do dự, hồi hộp, hoặc hy vọng. Khi sự sợ hãi biến mất, không có lý do gì để tạo ra những sai lầm, và kết quả là, tâm lý tiêu cực này không còn xuất hiện trong các giao dịch của bạn nữa. Tuy nhiên, loại bỏ sự sợ hãi chỉ là một nửa của phương trình. Nửa còn lại đó là bạn phải phát triển sự kiềm chế. Những trader xuất sắc đã học được rằng đó là điều cơ Tr.33 | bản để có được kỷ luật bản thân hoặc một cơ chế tinh thần để các tác động tiêu cực của sự hưng phấn hoặc quá tự tin xuất phát từ những chuỗi giao dịch chiến thắng. Đối với một trader, chiến thắng là vô cùng nguy hiểm nếu bạn không học cách làm thế nào để quan sát và kiểm soát chính mình. Nếu chúng ta bắt đầu từ những yếu tố tiên đề mà những trader phải tập trung nỗ lực phát triển tư duy thì rất dễ nhận thấy tại sao có rất nhiều trader đã không thành công. Thay vì học cách suy nghĩ như những trader thành công, họ nghĩ cách làm thế nào để kiếm nhiều tiền từ việc học cách nắm bắt thị trường. Điều này không khác gì việc rơi vào cái bẫy. Có một số yếu tố tâm lý rất dễ thấy cho rằng nguyên nhân bạn bị thua và không đạt được kết quả thắng đều đặn là vì bạn không hiểu biết về thị trường. Tuy nhiên, sự thật không phải như vậy. Sự ổn định mà bạn tìm kiếm không tồn tại ở bất cứ thị trường nào, nó nằm ở trong chính suy nghĩ và tư duy của bạn. Đó là thái độ và niềm tin về việc mắc sai lầm, việc bị mất tiền và các khuynh hướng thiếu thận trọng khi bạn cảm thấy thoải mái, mà hầu hết cảm giác này là nguyên nhân của việc thiệt hại lớn lại không phải do kỹ thuật hay kiến thức về thị trường. Ví dụ, bạn có thể chọn hai nhóm trader sau để quản lý tiền của bạn, bạn sẽ chọn ai? Nhóm thứ nhất sử dụng những kỹ thuật đơn giản thậm chí rất bình thường nhưng có một tư duy giao dịch không dễ bị tiềm thức bóp méo thông tin hay bị cảm giác do dự, hồi hộp hoặc hy vọng. Nhóm thứ hai, khác hẳn nhóm đầu tiên, họ là những nhà phân tích hiện tượng nhưng vẫn không thoát khỏi nỗi sợ hãi điển hình mà làm cho họ dễ bị tác động tâm lý khi giao dịch. Bạn sẽ chọn nhóm nào? Rõ ràng nhóm trader thứ nhất sẽ đạt được kết quả tốt hơn. Thái độ giao dịch dẫn đến kết quả tổng thể tốt hơn so với phân tích kỹ thuật. Tất nhiên lý tưởng nhất là có sự kết hợp giữa thái độ giao dịch và phân tích kỹ thuật nhưng thật sự bạn không cần cả hai yếu tố trên, vì nếu bạn có một tư duy đúng cộng với một thái độ giao dịch đúng thì mọi thứ khác về giao dịch sẽ tương đối dễ, thậm chí đơn giản và chắc chắn có rất nhiều thú vị. Tôi biết đối với một số bạn có thể thấy khó tin, hoặc thậm chí rất đau khổ nếu bạn đã phải đấu tranh trong nhiều năm để tìm hiểu và học mọi thứ về thị trường. Điều thú vị là hầu hết các trader tiến gần hơn đến cách mà họ cần nghĩ khi họ bắt đầu giao dịch so với bất cứ thời điểm trong sự nghiệp của họ. Nhiều người bắt đầu giao dịch với một khái niệm rất phi thực tế về sự nguy hiểm tiềm ẩn khi tham gia giao dịch. Điều này đặc biệt đúng khi họ thắng trong giao dịch đầu tiên. Sau đó họ tiếp tục giao dịch thứ hai với một chút hoặc không có sợ hãi. Nếu họ thắng tiếp giao dịch thứ hai đó, họ sẽ tiếp tục đặt lệnh mà ít quan tâm đến khả năng của việc chấp nhận bị thua. Mỗi giao dịch thắng ở lần kế tiếp thuyết phục họ rằng chả có gì để sợ hãi và giao dịch là cách kiếm tiền dễ nhất. Thiếu sợ hãi chuyển thành trạng thái không lo lắng trong tư duy, nó tương tự như trạng thái tư duy của những vận động viên xuất sắc được miêu tả như một ngưỡng tâm lý hay còn gọi là “dòng chảy tư duy” (1). Nếu bạn đã từng có dịp trải nghiệm những vùng hay còn goi là trạng thái tinh thần trong một số môn thể thao, sau đó bạn biết về trạng thái tư duy này, bạn không hề sợ hãi, bạn hành động và phản ứng theo bản năng. Bạn không cân nhắc khi lựa chọn quyết định hay cũng chẳng suy tính Tr.34 | đến hậu quả hoặc nghi ngờ gì về bản thân. Bạn đang ở trong khoảnh khắc hiện tại và “chỉ biết hành động”. Bất cứ điều gì bạn làm chính là những gì bạn cần phải làm. Hầu hết các vận động viên thể thao không thể đạt được đỉnh cao của sự nghiệp thi đấu, vì họ không bao giờ vượt qua được nỗi sợ hãi của việc phạm sai lầm. Những vận động viên lập được các kỷ lục, là vì họ hoàn toàn không sợ hãi về những hậu quả thường hay xảy ra, và như một bản năng, họ đi vào “dòng chảy”. Tuy nhiên, vùng tâm lý không phải là một điều kiện để bạn hòa nhập vào dòng chảy, mà là cách bạn sẽ vượt qua được những chịu đựng một cách rất công phu. Đó là một trạng thái của tâm lý mà bạn thấy chính mình trong đó, vốn dĩ rất sáng tạo, và thường nếu bạn bắt đầu suy nghĩ về hành động của bạn một mức hợp lý hoặc có ý thức, bạn sẽ bị bật ra khỏi dòng chảy. Mặc dù bạn không thể ép mình đi vào dòng chảy, bạn vẫn có thể thiết lập các điều kiện tinh thần có lợi nhất để trải nghiệm "dòng chảy", bằng cách phát triển một thái độ chiến thắng tích cực. Tôi định nghĩa một thái độ chiến thắng tích cực là sự mong đợi một kết quả tích cực từ những nỗ lực của bạn, bạn chấp nhận bất cứ kết quả nào mà mình đạt được chính là sự phản ánh hoàn hảo về mức độ phát triển của bạn và những gì bạn cần phải học để làm tốt hơn. Đó là những gì các vận động viên tuyệt vời có được: một thái độ chiến thắng cho phép họ dễ dàng vượt qua những sai lầm và tiếp tục tiến bước. Có những người bị sa lầy vào suy nghĩ tiêu cực, họ tự chỉ trích mình, hối tiếc và than thân trách phận. Không có nhiều người chịu phát triển thái độ chiến thắng tích cực đâu. Có một kỳ lạ hơi bất thường trong giao dịch đó là, nếu bạn bắt đầu với một giao dịch thắng, bạn sẽ tự động trải nghiệm tâm trí tự do không có gì phải lo lắng, đó chính là sản phẩm của một thái độ chiến thắng, mà không cần phải phát triển thái độ chiến thắng gì cả. Tôi biết điều này nghe có vẻ hơi khó hiểu, nhưng nó có một số ảnh hưởng sâu sắc. Nếu một vài giao dịch thắng có thể đưa bạn vào trạng thái tự do không phải lo lắng, trạng thái này là một thành phần thiết yếu cho sự thành công của bạn, nhưng nó lại không nằm trong những thái độ thích hợp, sau những chiến thắng đó những gì bạn có là một sự hiểu lầm tai hại về bản chất của trading mà chắc chắn sẽ dẫn đến kết quả là bạn sẽ rất đau khổ về tinh thần cũng như thảm họa về tài chính. Có một vài (hoặc nhiều hơn) giao dịch thắng không có nghĩa là bạn đã trở thành một trader, nhưng đó là cách mà ta cảm nhận, bởi vì nó đưa chúng ta vào một trạng thái của tâm trí mà chỉ có những người trải nghiệm hoàn hảo nhất trên cơ sở nhất quán. Thực tế là, bạn không cần chút kỹ năng nào để có một giao dịch thắng, và nếu có thể có một giao dịch thắng mà không cần chút kỹ năng nào, thì chắc chắn có thể có tiếp giao dịch thắng này rồi tới giao dịch thắng khác. Tôi biết một số người đã bắt đầu sự nghiệp trading của mình với chuỗi chiến thắng đáng kể. Khi bạn cảm thấy tự tin và không bị cản trở bởi những lo lắng và sợ hãi, thì không khó để có được một chuỗi giao dịch chiến thắng bởi vì bạn rất dễ để hòa mình vào dòng chảy một cách rất tự nhiên, những gì bạn làm có vẻ hiển nhiên hay tự phát. Nó giống như thị trường báo cho bạn biết khi nào mua và khi nào bán, và bạn chẳng cần phải phân tích phức tạp gì cả. Và, tất nhiên, vì bạn không có sợ hãi, nên bạn có thể thực hiện giao dịch mà không có xung đột hay tranh cãi nào bên trong bạn cả. Tr.35 | Điều tôi đang muốn nói ở đây đó là chiến thắng trong bất kỳ nỗ lực nào thì chủ yếu đó là một chức năng của thái độ. Chắc chắn có nhiều người biết về điều này, nhưng đồng thời, hầu hết mọi người lại không hiểu được thái độ đóng góp vai trò đáng kể trong các kết quả của họ. Trong hầu hết các môn thể thao hoặc các hoạt động cạnh tranh khác, người tham gia phải phát triển kỹ năng vật lý cũng như kỹ năng tâm lý dưới dạng chiến lược. Nếu đối thủ không có kỹ năng phù hợp, thì bên nào có kỹ năng vượt trội hơn ("nhưng không phải luôn đúng) sẽ chiến thắng. Khi một kẻ yếu đánh bại một đối thủ vượt trội, yếu tố nào là quyết định? Khi hai đối thủ ngang tài ngang sức, những yếu tố nào làm thay đổi sự cân bằng sang bên này hay bên kia? Trong cả hai trường hợp, câu trả lời chính là THÁI ĐỘ. Điều làm cho giao dịch trở nên rất hấp dẫn và, đồng thời, rất khó để học đó chính là bạn thực sự không cần tới nhiều kỹ năng; bạn chỉ cần một thái độ chiến thắng thực sự. Trải qua một vài hoặc nhiều giao dịch chiến thắng có thể làm cho bạn cảm thấy như một người chiến thắng, và cảm giác đó là những gì để duy trì mạch chiến thắng. Đây là lý do tại sao một trader mới vào nghề lại lại có thể có một chuỗi giao dịch chiến thắng, trong khi nhiều nhà phân tích thị trường giỏi nhất trong ngành công nghiệp Trading phải vất vả lắm mới có những giao dịch chiến thắng. Các nhà phân tích có những kỹ năng, nhưng họ lại không có thái độ chiến thắng. Họ đang giao dịch trong nỗi sợ hãi. Các Trader mới có trải nghiệm cảm giác của một thái độ chiến thắng vì anh ta không sợ hãi. Nhưng điều đó không có nghĩa là anh ta có một thái độ chiến thắng; nó chỉ có nghĩa là anh ta chưa trải qua bất kỳ đau đớn nào từ giao dịch của mình mà làm cho anh ta sợ. PHẢN ỨNG VỚI VIỆC BỊ THUA Cuối cùng, trader mới vào nghề của chúng ta cũng sẽ trải qua một mất mát và bị sai, bất kể anh ta có cảm giác tích cực như thế nào. Mất mát và sai sót là những thực tế không thể tránh khỏi trong trading. Thái độ tích cực nhất cùng với các kỹ năng phân tích tốt nhất cũng không thể giúp một trader đầy kinh nghiệm tránh được một giao dịch thua. Thị trường diễn biến quá thất thường và có quá nhiều biến số nên không có bất cứ Trader nào có thể đúng mãi được. Điều gì xảy ra khi trader mới vào nghề cuối cùng cũng bị mất tiền? những tác động nào sẽ tác động vào trạng thái giao dịch không lo sợ của anh ta? Câu trả lời phụ thuộc vào sự mong đợi của anh ta trong một giao dịch và cách mà anh ta diễn tả trải nghiệm như thế nào. Và cách mà anh ta diễn tả các trải nghiệm chính là chức năng của niềm tin và thái độ của anh ấy. Điều gì xảy ra nếu anh ta đang giữ một niềm tin rằng không có cách nào có thể để tránh thua lỗ, bởi vì thua là một hệ quả tự nhiên của trading - cũng giống như việc, một chủ nhà hàng phải gánh chịu các chi phí của việc phải mua thức ăn? Hơn nữa, giả sử rằng anh ta đã hoàn toàn chấp nhận rủi ro, có nghĩa rằng anh ta đã xem xét và tính đến tất cả những khả năng có thể xảy ra, còn nếu không sẽ có các khả năng anh ta không chấp nhận hành vi của thị trường, cả về tài chính và cảm xúc. Với những niềm tin và kỳ vọng này, chắc rằng anh ta sẽ không có sự suy giảm về thái độ của mình, và sẽ nhẹ nhàng tiếp tục cho giao dịch tiếp theo. Đây chính là một ví dụ điển hình về Niềm tin và Thái độ trong Trading. Bây giờ giả sử rằng anh ta đã không hoàn toàn chấp nhận rủi ro. Điều gì xảy ra nếu mong đợi của anh ta đã không đúng với bất kỳ hành vi nào thị trường, nó khác so với Tr.36 | những gì anh ta mong muốn? Từ góc độ tâm thức này, nếu thị trường không làm theo những gì anh muốn, anh sẽ cảm thấy đau đớn về mặt tinh thần. Kỳ vọng là đại diện tâm trí của chúng ta về một số thời điểm trong tương lai như hình ảnh, âm thanh, cảm nhận, ngửi hoặc mùi vị sẽ như thế nào. Tùy thuộc vào mức độ đằng sau những kỳ vọng nhiều bao nhiêu, thì nó có thể làm tổn thương lớn bấy nhiêu khi kỳ vọng đó không được đáp ứng. Trong hai quan điểm khác nhau, tôi vừa mô tả, thì trường hợp nào nhiều khả năng là của các Trader mới vào nghề? Tất nhiên là trường hợp sau, (Không chấp nhận rủi ro). Chỉ có các Trader giỏi nhất mới có được quan điểm mô tả trong kịch bản đầu tiên (Chấp nhận rủi ro). Và, như tôi đã nêu trong Chương 1, trừ khi các Trader tốt nhất lớn lên trong gia đình trading thành công hoặc có các Trader siêu đẳng cố vấn (với thái độ đúng đắn về các rủi ro và tổn thất đã được thấm nhuần trong họ ngay từ ngày đầu khởi nghiệp ), hầu tất cả những người này đã có những kinh nghiệm phổ biến về mất mát một hoặc nhiều tài sản trước khi họ nhận ra rằng họ cần phải suy nghĩ như thế nào để luôn thành công một cách bền vững. Đó là một sự thay đổi cơ bản trong thái độ mà dẫn tới thành công của họ, chứ không phải là việc hiểu rõ thị trường một cách xuất sắc, giống như hầu hết mọi người đẫ lầm tưởng. Giả định sai lầm này là rất phổ biến trong các Trader, đơn giản bởi vì rất ít trong số họ thực sự hiểu, ở cấp độ thấp nhất, chỉ cần xem thái độ như thế nào thì sẽ xác định sự thành công của một người. Chúng ta có thể giả định rằng sau một giao dịch thua, Trader mới vào nghề của chúng ta sẽ ở trong tình trạng đau khổ về tinh thần. Kết quả là, chất lượng các giao dịch của anh ta sẽ thay đổi. Anh ấy chắc chắn sẽ bị mất trạng thái vô tư không lo sợ, nhưng quan trọng hơn, anh ta sẽ cảm thấy rằng thị trường đã làm điều này với anh ta: Thị trường làm cho anh cảm thấy đau đớn mà anh ta đang phải chịu đựng; thị trường lấy đi cảm giác chiến thắng của anh ta khiến anh ta phải chịu thua. Hãy lưu ý cách mà Trader của chúng ta đang đổ lỗi cho thị trường về việc mất mát hay về những thứ mà anh ta không nhận được. Và cũng lưu ý thêm, cách mà anh ta cảm nhận là hoàn toàn rất tự nhiên. Hãy suy nghĩ về bao nhiêu lần trong cuộc sống của chúng ta, đặc biệt là thời thơ ấu, khi chúng ta đang làm một cái gì đó thật sự rất thích thú, giống như chúng ta đang chơi đồ chơi với bạn bè, và đột nhiên có một người có nhiều quyền lực hơn, có thẩm quyền hơn, buộc chúng ta phải dừng lại không được chơi nữa và bắt làm một cái gì đó mà chúng ta không muốn làm. Vậy là tất cả chúng ta đã mất đi mọi thứ, có những thứ bị lấy đi khỏi chúng ta, chúng ta bị từ chối những điều mình muốn hoặc chúng ta tin là chúng ta xứng đáng, rồi chúng ta bị ngăn chặn việc mà chúng ta đang chơi giữa chừng, hoặc bị chặn lại việc chúng ta đang theo đuổi một ý tưởng mà mình đam mê. Vấn đề là trong những trường hợp như thế này, chúng ta không cần phải chịu trách nhiệm cá nhân đối với những gì xảy ra cho chúng ta hoặc để giảm nỗi đau mà chúng ta cảm nhận, bởi vì chúng ta hoàn toàn bị bất lực để làm bất cứ điều gì. Chúng ta đã không chọn việc thoát ra khỏi một trạng thái vui vẻ và hạnh phúc, để chuyển sang một trạng thái đau đớn về mặt tinh thần. Các quyết định nằm ngoài sự kiểm soát của chúng ta, nó trái với ý muốn của chúng ta, và thường là khá đột ngột. Mặc dù chúng ta có thể đã nói rằng chúng ta chịu trách nhiệm cho những gì đã xảy ra với mình, chúng ta có thể không tin hoặc không hiểu ý nghĩa của nó. Có những cái Tr.37 | hữu hình, và những cái chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy, đó là chúng ta đang có niềm vui, và đột nhiên có một ai đó hoặc một cái gì đó đưa chúng ta ra khỏi niềm vui đó và chuyển thành nỗi đau. Đó không phải là sự lựa chọn của chúng ta. Các nguyên nhân gây ra đau đớn của chúng ta đến với chúng ta là từ bên ngoài; do đó, bất cứ đối tượng nào mà tác động hay áp đặt lên chúng ta trong thời điểm đó thì sẽ bị đổ lỗi. Chúng ta đã học không chỉ có cảm giác tốt ngay lập tức có thể được thay thế bằng cảm thấy xấu không phải do lỗi của riêng của chúng ta; chúng ta cũng đã học về sự phản bội. Chúng ta cảm thấy bị phản bội bởi vì rất nhiều những tình huống hoàn toàn bất ngờ và không lường trước được, có nghĩa là, chúng ta đã không chuẩn bị cho việc làm thế nào khi một số người trong cuộc sống của chúng ta có khả năng hành xử với mình. Nếu hành xử của họ gây ra cho chúng ta trạng thái nỗi đau tinh thần, sau đó chúng ta hoàn toàn tự nhiên sẽ cảm thấy bị phản bội. Có một lưu ý nhỏ, tôi cảm thấy rất quan trọng để nói rằng có nhiều lần trong quá khứ của chúng ta, chúng ta có những trải nghiệm đau đớn về tình cảm là kết quả từ những người tốt như cha mẹ, thầy cô và bạn bè, nhiều người trong số đó chỉ làm những gì họ nghĩ là tốt cho chúng ta trong thời điểm đó. Ví dụ rõ nhất là một đứa trẻ chơi với đồ chơi nguy hiểm. Khi lấy đồ chơi đi, và đứa trẻ sẽ khóc để diễn tả nỗi đau tinh thần mà bé đang phải trải qua, và nếu chúng ta đang đối phó với một đứa trẻ hay người chưa trưởng thành, thì trong tất cả các khả năng người đó sẽ không nghe bất cứ điều gì kể cả điều hợp lý mà chúng ta nói về lý do tại sao bé không thể chơi với đồ chơi đó. Nhưng, đồng thời, có nhiều bé được sinh ra bởi những cha mẹ chưa trưởng thành và có những cư xử không hợp lý, hoặc gặp phải những giáo viên, huấn luyện viên, và nhân viên có vấn đề về tình cảm, những người mà vô tình hoặc cố ý đưa các vấn đề cá nhân của họ vào bất cứ ai họ cho là có ít quyền lực hơn mình. Điều thậm chí còn tồi tệ hơn là nhiều người trong số những người đó có khuynh hướng thiên về lừa dối người khác và họ cũng đủ thông minh để làm điều đó theo cách mà làm cho nạn nhân tin rằng chính họ đã gây ra nỗi đau cho riêng mình. Trong mọi trường hợp, cho dù kinh nghiệm đau đớn của chúng ta là kết quả của một hành động của tình yêu hay của ai đó cố ý gây ra thì mỗi người chúng ta sẽ phải tự ra quyết định cho chính mình. Điểm mấu chốt ở đây là, chúng ta đã là người trưởng thành, khi chúng tôi vào trạng thái giao dịch, chúng ta không nhận ra một điều rất tự nhiên đó là kết hợp sự thay đổi trạng thái tức thời từ niềm vui đến nỗi đau mà chúng ta trải qua trong Trading cũng giống như những đứa trẻ với sự dịch chuyển tức thời tương tự từ niềm vui đến nỗi đau xảy ra khi chúng đang chơi. Những tác động đó nếu chúng ta không học cách chấp nhận những rủi ro trong giao dịch và không biết làm thế nào để bảo vệ chống lại các kết nối tự nhiên giữa quá khứ và hiện tại, thì cuối cùng chúng ta sẽ lại đổ lỗi cho thị trường về kết quả của chúng ta thay vì đứng ra nhận trách nhiệm. Mặc dù hầu hết những người khi tham gia Traing đều tự coi mình là người lớn có trách nhiệm, nhưng chỉ có những trader tốt nhất mới đạt đến một điểm mà họ có thể và hoàn toàn nhận toàn bộ trách nhiệm đối với kết quả của bất kỳ giao dịch nào. Những người còn lại ở một mức độ nào đó họ cũng có nhận tránh nhiệm, nhưng thực tế họ muốn thị trường nhận trách nhiệm cho họ. Các trader điển hình muốn thị trường đáp ứng mong đợi, hy vọng, và cả những giấc mơ của họ nữa. Tr.38 | Xã hội có thể làm việc theo cách này, nhưng thị trường chắc chắn không. Trong xã hội, chúng ta có thể mong đợi người khác để hành xử theo những cách hợp lý và có trách nhiệm. Khi họ không làm, và nếu chúng ta bị tổn thương, xã hội sẽ có ngay biện pháp để khắc phục sự mất cân bằng và làm cho chúng ta cân bằng trở lại. Còn thị trường, khác hoàn toàn, thị trường không có trách nhiệm cung cấp cho chúng ta bất cứ điều gì hoặc làm gì đó để có lợi cho chúng ta. Điều này có thể không phải là cách thị trường được quảng cáo và chắc chắn không phải là sự ấn tượng mà họ muốn đề cập, nhưng thực tế là, mỗi trader khi tham gia vào các thị trường đều vì lợi ích riêng của mình. Cách duy nhất một trader có thể được hưởng lợi là khi một số trader khác mất, cho dù sự thiệt hại là bằng đô la thực tế trong một giao dịch kỳ hạn, hoặc bị mất cơ hội trong một giao dịch chứng khoán. Khi bạn đặt một lệnh giao dịch, đó là bạn tham gia vào việc kiếm tiền. Tất cả các trader khác trên thế giới khi đặt một lệnh giao dịch thì cũng có cùng một lý do tương tự. Khi bạn nhìn vào mối quan hệ của bạn với thị trường từ góc độ này, bạn có thể nói rằng mục đích của bạn là để lấy tiền từ thị trường, nhưng, cũng vì lẽ ấy, mục đích duy nhất của thị trường là để lấy tiền hoặc lấy cơ hội từ bạn. Nếu thị trường là một nhóm người tương tác để lấy tiền từ người khác, vậy sau đó trách nhiệm của thị trường đối với các cá nhân là gì? Thị trường không có bất cứ trách nhiệm nào khác ngoài việc thực hiện theo các quy định mà nó đã thiết lập để tạo thuận lợi cho hoạt động này. Vấn đề ở chỗ, nếu bạn có đã từng đổ lỗi cho thị trường hoặc cảm thấy bị phản bội, sau đó bạn sẽ không đưa ra cân nhắc kỹ lưỡng để hiểu được ý nghĩa của một trò chơi có tổng bằng không. Dù đổ lỗi ở mức độ nào thì cũng có nghĩa là bạn đã không chấp nhận thực tế rằng thị trường chẳng nợ bạn điều gì, bất kể những gì bạn muốn hoặc bạn nghĩ hay bao nhiêu nỗ lực mà bạn đã đưa vào giao dịch của mình. Trên thị trường, những giá trị xã hội điển hình của việc trao đổi không được thực hiện. Nếu bạn không hiểu điều này và tìm kiếm một cách để dung hòa sự khác biệt giữa các chuẩn mực xã hội mà đã bạn lớn lên cùng với nó và cách mà thị trường hoạt động, bạn sẽ lại tiếp tục đặt hy vọng của bạn, ước mơ và mong muốn của bạn vào thị trường rồi tin rằng nó sẽ làm điều gì đó cho bạn. Khi nó không làm, bạn sẽ cảm thấy tức giận, thất vọng, mất lý trí, và bị phản bội. Chịu trách nhiệm có nghĩa là tin tưởng rằng tất cả các kết quả của bạn là do bạn tự tạo ra; kết quả của bạn dựa trên cách hiểu của bạn về thông tin thị trường, các quyết định bạn thực hiện và hành động của bạn cho ra kết quả. Nếu bỏ bớt bất cứ điều gì để bớt việc hoàn toàn chịu trách nhiệm đã được thiết lập hai trở ngại tâm lý chính thì sẽ cản trở thành công của bạn. Trước tiên, bạn sẽ thiết lập một mối quan hệ đối với các thị trường mà đưa bạn ra khỏi dòng chảy liên tục của cơ hội. Thứ hai, bạn sẽ đánh lừa mình tin rằng các vấn đề trading của bạn và sự thiếu thành công có thể được sửa chữa thông qua phân tích thị trường. Hãy xem xét các trở ngại đầu tiên. Khi bạn đặt bất kỳ mức độ trách nhiệm trên thị trường để cho bạn tiền hoặc cắt lỗ, thị trường có thể làm tất cả các việc một cách quá dễ dàng và mang lại cho bạn cảm giác của một đối thủ hoặc kẻ thù. Thua lỗ(khi bạn mong đợi thị trường để làm một cái gì đó khác với những gì nó đã làm) sẽ làm cho Tr.39 | bạn có những cảm giác giống như trẻ con: đau đớn, giận dữ, oán giận và bất lực, những cảm giá mà tất cả chúng ta cảm nhận được khi mà bị mất đi cái gì đó của mình, không cho chúng ta những gì chúng ta muốn, hoặc không cho chúng ta làm những gì chúng ta muốn làm. Không ai thích cảm giác bị từ chối, đặc biệt là nếu chúng ta tin tưởng rằng khi nhận được những gì chúng ta muốn thì sẽ làm cho chúng ta hạnh phúc. Trong mỗi tình huống này, một cái gì đó hoặc một ai đó ở bên ngoài đã ngăn cản chúng ta được thể hiện chính mình theo cách đặc biệt nào đó. Nói cách khác, một số thế lực bên ngoài đã hành động chống lại các lực lượng bên trong là những ham muốn và kỳ vọng của chúng ta. Kết quả là, theo một các rất tự nhiên khi gán ghép cho thị trường hay sức mạnh của một lực lượng bên ngoài nào đó, đã cho chúng ta hoặc lấy đi của chúng ta. Nhưng thực tế cho thấy thị trường đại diện những thông tin theo một quan điểm trung lập. Điều đó có nghĩa là thị trường không biết những gì bạn muốn hoặc mong đợi, cũng không quan tâm, trừ khi, tất nhiên, nếu bạn giao dịch theo kiểu dài ngày mà có thể có tác động lớn tới giá cả. Còn nếu không, thì mỗi thời điểm, mỗi lần đặt lệnh, và mỗi lần thoát lệnh đều mang đến cho bạn cơ hội để làm một điều gì đó. Bạn có thể đặt một giao dịch, có thể thắng, hoặc thua. Điều này cũng đúng cho những trader trên sàn giao dịch và các cá nhân mua bán thông qua các trader trên sàn, những người có thể cũng biết điểm đặt giá của bạn và biết những bất lợi của bạn, và họ có mục đích lợi dụng kiến thức đó. Nó có nghĩa rằng bạn phải nhanh nhậy hơn và và tập trung hơn, hoặc nhận thấy những hạn chế nào để thay đổi và giao dịch đúng đắn hơn. Từ quan điểm của thị trường, mỗi thời điểm đều có tính trung lập, với bạn, là một người quan sát, thì mọi thời điểm việc giá thay đổi đều có ý nghĩa. Nhưng ý nghĩa đó nằm ở đâu? Ý nghĩa đó dựa vào những gì bạn đã học và chúng tồn tại ngay trong suy nghĩ của bạn chứ không phải tồn tại trên thị trường. Thị trường không mang lại ý nghĩa nào cả hoặc không diễn giải thông tin về bản thân thị trường (mặc dù luôn có những người sẽ cung cấp những diễn giải đó nếu như bạn sãn sàng lắng nghe họ). Hơn nữa, thị trường chẳng biết bạn định nghĩa một cơ hội hay một rủi ro như thế nào. Thị trường cũng không biết liệu bạn có cảm nhận thị trường như một dòng chảy cơ hội bất tận để vào lệnh và thoát lệnh nhằm mục đích kiếm lời hay cắt lỗ tại từng thời điểm khác nhau hay không, hay là liệu bạn có cảm nhận thị trường như một con quỷ tham lam khát tiền luôn sẵn sàng ăn ngấu nghiến tiền của bạn bất cứ lúc nào. Nếu bạn cảm nhận được dòng chảy cơ hội bất tận để vào và thoát lệnh mà không trách móc bản thân và không nuối tiếc thì bạn sẽ ở một trạng thái tinh thần tốt nhất để hành động tạo ra lợi nhuận tốt nhất cho bạn và bạn cũng học được từ chính kinh nghiệm của bản thân. Ngược lại, nếu những gì bạn cảm nhận về thông tin thị trường theo kiểu làm cho mình đau đớn, thì bằng ý thức hay bằng vô thức bạn sẽ tiếp nhận thông tin đó để giúp cho mình cố gắng tránh những nỗi đau theo một cách rất tự nhiên. Trong quá trình bám chặt thông tin tiêu cực về thị trường, bạn sẽ bị giới hạn bản thân một cách có hệ thống đối với bất cứ cơ hội nào để kiếm tiền từ thị trường. Nói cách khác, bạn đã ngăn mình ra khỏi dòng chảy cơ hội. Tệ hơn, bạn còn có cảm giác thị trường đang chống lại bạn, vì bạn đã kỳ vọng thị trường phải làm điều gì đó cho bạn hoặc là bạn tin rằng thị trường đã nợ bạn điều gì đó. Tr.40 | Nếu ai đó hay điều gì đó chống lại bạn và làm cho bạn đau đớn, thì bạn sẽ phản ứng như thế nào? Bạn sẽ cảm thấy bắt buộc phải chiến đấu, nhưng chính xác là bạn chiến đấu cái gì ? Chắc chắn thị trường không có chiến đấu với bạn. Đúng là thị trường muốn tiền của bạn, nhưng nó cũng cung cấp cho bạn cơ hội để bạn muốn kiếm bao nhiêu cũng được. Mặc dù có thể bạn có cảm giác như thể bạn đang chiến đấu với thị trường, hoặc thị trường đang chiến đấu với bạn, nhưng thực tế đơn giản chỉ là bạn đang chiến đấu với những hậu quả tiêu cực của việc không chịu chấp nhận sự thật đó là thị trường chẳng có nợ nần gì bạn; và bạn cần phải tận dụng lợi thế của các cơ hội mà thị trường bày sẵn cho bạn, chính xác 100 phần trăm là như vậy. Cách để tận dụng tối đa của một tình huống mà bạn đang được cung cấp vô vàn cơ hội để làm điều gì đó cho chính mình đó là hãy hòa mình vào dòng chảy cơ hội. Thị trường luôn có một dòng chảy. Nó cũng thất thường, đặc biệt là trong khung thời gian ngắn hơn, nhưng nó hiển thị các mô hình đối xứng mà các mô hình đó thường lặp đi lặp lại. Rõ ràng, có một sự mâu thuẫn khi chạy theo cái mà bạn lại đang chống lại. Nếu bạn muốn bắt đầu cảm nhận được dòng chảy của thị trường, thì tâm trí của bạn phải được thả lỏng, buông bỏ sự sợ hãi, tức giận, hối tiếc, phản bội, tuyệt vọng, và thất vọng. Bạn sẽ không có một lý do nào để trải nghiệm những cảm xúc tiêu cực khi bạn hoàn toàn chịu trách nhiệm. Trước đó, tôi đã nói rằng khi bạn không chịu trách nhiệm, thì một trong những trở ngại tâm lý lớn có thể ngăn cản sự thành công của bạn đó là bạn sẽ đánh lừa mình khi tin rằng các vấn đề giao dịch của bạn và sự thiếu nhất quán có thể được khắc phục sửa chữa thông qua việc phân tích thị trường. Để minh họa điểm này, chúng ta hãy quay trở lại với trader mới vào nghề của chúng ta đã bắt đầu giao dịch với một trạng thái tinh thần thoải mái cho đến khi anh ta trải qua mất mát đầu tiên của mình. Sau khi chiến thắng một cách dễ dàng và chẳng cần nỗ lực gì cả, thì việc thua sẽ tạo ra sự thay đổi đột ngột dẫn đến nỗi đau tinh thần có thể nói là khá sốc, tuy nhiên chưa đủ sốc để từ bỏ trading. Bên cạnh đó, trong suy nghĩ của anh ta thì dẫu sao đây không phải là lỗi của anh ta; mà là thị trường đã gây ra cho anh ta. Thay vì từ bỏ trading, một cảm giác tuyệt vời mà anh ta sẽ cảm nhận được khi có một chiến thắng, chiến thắng đó sẽ xóa sạch quá khứ, và sẽ truyền cảm hứng cho anh ta với một cảm giác quyết tâm để tiếp tục trading. Và bây giờ anh ta đang trở nên thông minh hơn. Anh ấy sẽ có một số nỗ lực vào trading và cố gắng học mọi điều về thị trường mà anh ta có thể học. Có một điều hoàn toàn logic như thế này: lúc đầu nếu anh ta có thể thắng mà chẳng cần học hành gì cả, nhưng anh ta có thể xóa bỏ suy nghĩ đó khi anh ta học được một điều gì đó. Nhưng có một vấn đề rất lớn ở đây, đó là có rất ít trader có được bài học nào đó cho tới khi thiệt hại đã xảy ra. Tìm hiểu về thị trường là tốt và cũng chẳng gây ra vấn đề gì cả. Đó là lý do cơ bản để học hỏi về thị trường mà cuối cùng sẽ chứng minh cho những việc anh ta không làm. Như tôi đã nói lúc nãy, sự thay đổi đột ngột từ niềm vui đến đau đớn thường được tạo ra một cú sốc tâm lý. Rất ít người biết học cách làm thế nào để hòa hợp những trải nghiệm này một cách lành mạnh. Các loại kỹ thuật đều sẵn có, nhưng chúng lại không được biết đến rộng rãi. Những phản ứng điển hình của hầu hết mọi người, đặc biệt là những người nghiện trading, đó là trả thù. Đối với trader, cách duy nhất để đáp trả sự trả thù đó là chinh phục thị Tr.41 | trường, và cách duy nhất để chinh phục thị trường là thông qua kiến thức thị trường, họ hay nghĩ như vậy. Nói cách khác, lý do cơ bản tại sao các trader mới vào nghề lại học về thị trường là để vượt qua thị trường, để chứng tỏ điều gì đó với thị trường và với bản thân anh ta, và quan trọng nhất, là để ngăn chặn thị trường từ làm tổn thương anh ta thêm một lần nữa. Anh ta không học được một điều rằng thị trường đơn giản chỉ là một phương tiện để cung cấp cho chính anh ta chiến thắng theo một cách có hệ thống, nhưng thà là có một cách để tránh đau hoặc chứng minh một điều gì đó mà thực tế thị trường chẳng làm gì anh ta cả, bằng cách nhìn nhận thị trường từ một cái nhìn khách quan. Anh ta không nhận ra điều đó, nhưng ngay sau khi anh ta cho rằng hiểu biết điều gì đó về thị trường có thể ngăn chặn anh ta không phải trải qua đau đớn hoặc có thể giúp anh ta thỏa mãn khao khát để trả thù hay để chứng tỏ điều gì đó, anh ta đã đóng đinh cho số phận của mình để trở thành người thua cuộc. Trong thực tế những gì anh ta làm vô tình đã thiết lập một thế tiến thoái lưỡng nan không thể hóa giải. Anh ta đang học cách nhận biết và hiểu được mô hình tập hợp những hành vi của thị trường, việc này là tốt. Có vẻ như rất tốt. Anh ta cảm thấy hào hứng vì anh ta cho rằng anh ta đang học được về thị trường để trở thành một người chiến thắng. Kết quả là, anh ta sẽ mang một nhiệm vụ học hỏi kiến thức, học hỏi về các đường xu hướng trend line, mô hình biểu đồ, hỗ trợ và kháng cự, phân tích nến, cấu trúc thị trường, biểu đồ các điểm và các đường, sóng Elliott, Fibonacci Retracements, dao động, sức mạnh tương đối, phân tích chứng khoán, và còn nhiều công cụ kỹ thuật khác nữa, quá nhiều để liệt kê. Thật kỳ lạ, mặc dù lượng kiến thức của anh ta đã được tăng lên, bây giờ anh ta lại nhận ra rằng anh ta đã phát triển thêm nhiều vấn đề để giải quyết các giao dịch của mình. Anh ta ngập ngừng, tự dự đoán kiểu này kiểu kia, hoặc không dám đặt lệnh nào cả, mặc dù nhìn thấy các tín hiệu rất rõ ràng để vào lệnh. Tất cả những việc đó làm cho anh ta bực bội, thậm chí phát điên, bởi vì những gì đã xảy ra chẳng có ý nghĩa gì. Anh ta đã làm những gì anh ta đã phải làm-anh ta đã học chỉ để nhận thấy rằng càng học, càng khó hành động. Anh ta sẽ không bao giờ tin được rằng anh ta đã làm những điều gì sai trái chỉ vì say sưa học hành; anh ta chỉ đơn giản làm điều đó vì lý do sai lầm. Anh ta sẽ không thể giao dịch một cách hiệu quả nếu anh ta đang cố gắng để chứng minh một cái gì đó hoặc bất cứ lý do nào đó. Nếu bạn phải thắng, nếu bạn phải đúng, nếu bạn không thể thua hay nếu bạn không thể sai, thì bạn sẽ tự gây ra cho mình những định nghĩa và nhận thức về thông tin thị trường theo cách đau đớn. Nói cách khác, bạn sẽ nhìn nhận một cách đau đớn đối với bất kỳ thông tin nào thị trường tạo ra, nó đối lập với những gì sẽ làm cho bạn hạnh phúc. Tiến thoái lưỡng nan có nghĩa là tâm trí của chúng ta được cố gắng để tránh cả nỗi đau thể xác và nỗi đau tinh thần, và hiểu về thị trường sẽ không bù đắp được cho những tác động tiêu khỏi những đau đớn từ trading của chúng ta. Mọi người đều hiểu được bản chất của việc tránh nỗi đau thể xác. Khi bạn vô tình chạm tay của bạn lên một cái bếp lửa nóng, và bàn tay của bạn sẽ tự động rụt lại khỏi cái bếp nóng; đó là một phản ứng theo bản năng. Tuy nhiên, khi cố tránh nỗi đau tinh thần và những hậu quả tiêu cực mà nó tạo ra, đặc biệt đối với traders, rất ít người hiểu được tác động này. Nó hoàn toàn cần thiết Tr.42 | cho sự phát triển của bạn, bạn cần phải hiểu những tác động tiêu cực này và học làm thế nào để kiểm soát một cách có ý thức để có thể giúp bạn thực hiện mục tiêu của mình. Tâm trí chúng ta có một số cách để bảo vệ chúng ta từ những thông tin mà chúng ta đã được học để cảm nhận đau đớn. Ví dụ, ở một mức độ ý thức, chúng ta có thể hợp lý hóa, biện minh, hoặc thực hiện một nghiên cứu khi có một giao dịch thất bại. Một số cách điển hình hơn chúng ta làm điều này là nói chuyện với những người bạn trading của chúng ta, nói chuyện với nhà môi giới của chúng ta, hoặc nhìn vào các chỉ số mà chúng ta chưa bao giờ sử dụng, tất cả vì mục đích rõ ràng đó là thu thập thông tin không đau đớn để phủ nhận tính hợp lệ của các thông tin đau đớn. Ở một mức độ tiềm thức, tâm trí của chúng tôi sẽ tự động thay đổi, làm sai lệch, hoặc cụ thể là loại trừ thông tin từ nhận thức mang tính ý thức của chúng ta. Nói cách khác, chúng ta không biết ở một mức độ ý thức rằng phản ứng tránh nỗi đau của chúng ta là loại trừ hoặc thay đổi thông tin được cung cấp bởi thị trường. Hãy xem xét những kinh nghiệm khi có một giao dịch thất bại khi thị trường đang tạo ra điểm cao hơn đỉnh hay cao hơn đáy, hoặc thấp đáy hay thấp hơn đỉnh so với vị trí đặt lệnh của bạn, trong khi bạn từ chối thừa nhận bạn đang ở trong một giao dịch thua vì bạn đã tập trung tất cả sự chú ý của bạn trên số tics mà đã đi theo hướng lợi thế của bạn. Tính trung bình, bạn chỉ nhận được một trong bốn hoặc năm tics theo hướng của bạn; nhưng nó không quan trọng bởi vì mỗi khi bạn có được điều đó, bạn đang thuyết phục thị trường đã đảo ngược và đang trở lại. Thay vào đó thị trường tiếp tục đi ngược lại với bạn. Tại một số điểm, giá trị đồng đô la bị mất đi trở nên lớn đến nỗi bạn không thể chịu được nữa và cuối cùng bạn thoát khỏi lệnh giao dịch. Phản ứng đầu tiên mà các trader thường có khi nhìn lại một giao dịch đó là: "Tại sao tôi cắt lỗ và đặt ngược lại?" Cơ hội để đặt một lệnh theo hướng ngược lại thì dễ dàng được nhận ra khi không có gì đe dọa. Nhưng chúng ta đã bị mù với cơ hội này khi chúng tôi đang ở trong một giao dịch, bởi vì tại thời điểm đó các thông tin chỉ ra rằng nó là một cơ hội nhưng lại được định nghĩa là đau đớn, vì vậy chúng ta đã chặn cơ hội đó từ nhận thức của chúng ta. Khi trader giả định của chúng ta lần đầu tiên bắt đầu giao dịch, anh ta rất vui vẻ; anh ta ở trong một trạng thái tinh thần thoải mái; anh ta không có chương trình cá nhân và không có gì để chứng minh. Khi anh ta đã có những giao dịch thắng, anh ta cứ đặt lệnh tiếp với quan điểm " hãy để xem chuyện gì sẽ xảy ra" . Càng thắng, thì anh ta càng ít lo ngại về khả năng thua. Và cuối cùng, khi đã thua, thì có lẽ anh ta ở trong trạng thái mà ít mong đợi nhất. Thay vì nghĩ rằng nguyên nhân gây ra đau đớn của anh ta là do anh ta đã kỳ vọng quá mức về thị trượng về những gì thị trường cần phải làm hoặc không làm, thế nhưng anh ta đã đổ lỗi cho thị trường, và giải quyết rằng bằng cách thu thập kiến thức thị trường, để anh ta có thể ngăn chặn những sai lầm đó tái diễn. Nói cách khác, anh ta đã thực hiện một thay đổi lớn trong quan điểm của mình từ vô tư vui vẻ trade chuyển sang cách chơi phòng ngừa đau đớn bằng cách tránh thua. Vấn đề là ngừa đau đớn bằng cách tránh thiệt hại là không thể làm được. Thị trường tạo ra các mô hình hành vi và những mô hình lặp đi lặp lại, nhưng không phải lúc nào cũng vậy. Vì vậy, một lần nữa, không có cách nào có thể để tránh mất hoặc tránh sai Tr.43 | lầm. Trader của chúng ta không cảm nhận được những thực tế này trong trading, bởi vì anh ta đang bị đẩy về phía trước bởi hai lực hấp dẫn: (1), anh ta rất muốn cảm giác chiến thắng quay trở lại, và (2) anh ta cực kỳ thích thú tất cả các kiến thức thị trường, mà anh ta học được. Nhưng cái mà anh ta không nhận ra rằng, bất chấp ham muốn học hỏi của anh ta, khi mà anh ta đã đi từ trạng thái vô tư vui vẻ trade chuyển sang trạng thái trade để tránh thua, thì anh ta đã chuyển từ thái độ tích cực sang thái độ tiêu cực. Anh ta không còn tập trung vào chiến thắng nữa, mà tập trung làm thế nào để anh ta có thể tránh đau bằng cách ngăn chặn thị trường làm tổn thương anh một lần nữa. Quan điểm tiêu cực này không có gì khác so với người chơi tennis hay golf khi tập trung vào việc cố gắng không mắc sai lầm, càng cố gắng không mắc sai lầm, thì anh ta càng có nhiều sai lầm. Tuy nhiên, trạng thái tư duy này dễ dàng để nhận ra hơn trong thể thao bởi vì có một kết nối chặt chẽ hơn giữa sự tập trung của một người và kết quả của người đó. Còn với trading thì sự kết nối có thể bị che khuất và khó khăn hơn để nhận ra kết quả của những cảm xúc tích cực được tạo ra từ việc khám phá các mối quan hệ mới từ hành vi và dữ liệu của thị trường. Khi mà anh ta cảm thấy thoải mái, thì chẳng có lý do gì để nghi ngờ về việc có cái gì đó sai, ngoại trừ mức độ tập trung của anh ta quá chú trọng vào việc tránh nỗi đau và có cùng một mức độ mà anh ta đã tạo ra những kinh nghiệm mà anh ta đang cố gắng né tránh. Nói cách khác, khi anh ta càng phải giành chiến thắng và quyết không thua, thì anh ta càng ít để ý tới bất kỳ thông tin nào mà cho anh ta thấy anh ta không nhận được những gì anh ta muốn. Càng nhiều thông tin có tiềm năng mà bị chặn lại thì càng ít khả năng anh ta nhận được cơ hội để hành động vì lợi ích tốt nhất của mình. Học càng nhiều về thị trường với mục đích chỉ để tránh đau đớn thì lại làm tăng thêm vấn đề bởi vì càng học thì anh ta lại càng hy vọng vào thị trường, và để rồi lại tạo ra đau đơn nhiều hơn khi thị trường không đáp ứng. Anh ta đã vô tình tạo ra một vòng luẩn quẩn, càng học, càng suy sụp hơn, càng suy sụp hơn, anh ta càng cảm thấy bắt buộc phải học hơn. Chu kỳ này sẽ tiếp tục diễn ra cho đến khi anh ta hoặc là bỏ nghề trading ghê tởm hoặc thừa nhận rằng nguyên nhân gốc rễ của các vấn đề trong trading của anh ta chính là quan điểm của chính anh ta, chứ không phải do thiếu kiến thức thị trường. KẺ THẮNG, NGƯỜI THUA, BÙNG NỔ, VÀ PHÁ SẢN Phải mất một thời gian trước khi hầu hết các trader hoặc là từ bỏ hoặc tìm ra nguồn gốc thực sự thành công của mình. Trong khi đó, một số trader xoay sở để có đủ lý do đúng đắn về trading để bước vào nghề mà thường được xem là "chu kỳ của bùng nổ và phá sản." Trái ngược với những gì một số bạn có thể đã suy luận từ ví dụ của các trader mới vào nghề, không phải tất cả mọi người đều có sẵn một thái độ tiêu cực và do đó bị mất tiền một cách đều đặn. Sự thật thì đúng là có một số trader thua triền miên, thường là cho đến khi họ mất tất cả hoặc từ bỏ trading bởi vì họ không thể chịu đựng được bất kỳ nỗi đau tinh thần nào nữa. Tuy nhiên, cũng có nhiều nhà đầu tư là những sinh viên ngoan cường của thị trường và họ có một thái độ đầy đủ tự tin chiến thắng để trading, do đó cho dù gặp nhiều khó khăn, cuối cùng họ cũng học được cách làm ra tiền. Nhưng, tôi muốn nhấn mạnh điều này, họ mới chỉ biết làm thế nào để kiếm tiền chỉ trên cơ sở hạn chế; chứ họ chưa học được làm thế nào để chống lại các tác Tr.44 | động tiêu cực của sự hưng phấn hoặc làm thế nào để bù đắp cho khả năng của sự tự phá hoại Hưng phấn và tự phá hoại là hai lực lượng tâm lý mạnh mẽ đến mức chúng có một ảnh hưởng rất tiêu cực đến kết quả cuối cùng của bạn. Nhưng, chúng không buộc bạn phải quan tâm tới bản thân mình cho đến khi bạn bắt đầu thắng, hoặc bắt đầu thắng đều đặn, và đó chính là một vấn đề lớn. Khi bạn thắng, bạn ít có khả năng quan tâm tới bản thân mình với bất cứ điều gì mà có thể đó là một vấn đề tiềm ẩn, đặc biệt là cảm giác gì đó giống như sự hưng phấn. Một trong những đặc điểm chính của sự hưng phấn đó là nó tạo ra một cảm giác tự tin cao độ mà khi đó khả năng của bất cứ điều gì sai trái xảy ra hầu như không thể nhận biết được. Ngược lại, các lỗi mà hậu quả từ tự phá hoại có nguồn gốc từ bất kỳ xung đột nào khi mà các trader đã có khoản tiền xứng đáng được nhận hoặc xứng đáng giành chiến thắng. Đó là khi bạn đang thắng và đó là lúc bạn có thể dễ mắc sai lầm nhất, giao dịch nhiều quá, đặt một lệnh quá lớn, vi phạm quy tắc, hay nói chung là hành động như thể không có giới hạn với hành vi cần thiết. Thậm chí bạn có thể đi đến tột cùng của suy nghĩ bạn là thị trường. Tuy nhiên, thị trường hiếm khi đồng ý điều đó, và khi nó không đồng ý, bạn sẽ nhận được tổn thương. Sự mất mát và nỗi đau tinh thần thường rất có ý nghĩa. Bạn sẽ trải qua một sự bùng nổ, tiếp theo sau là sự phá sản không thể tránh khỏi. Nếu tôi được phân loại trader dựa trên kết quả mà họ đạt được, tôi sẽ đặt chia ra thành ba loại lớn. Nhóm nhỏ nhất, có lẽ ít hơn 10 phần trăm của các trader hoạt động, họ là những người thắng đều đặn nhất quán. Họ có một đường tăng thị vốn chủ sở hữu tăng đều đặn với khoản tiền chảy ra tương đối nhỏ. Các khoản tiền họ mất chính là kinh nghiệm của các lệnh thua hết sức bình thường mà bất kỳ phương pháp trading hoặc hệ thống trading nào cũng phải gánh chịu. Họ không chỉ biết làm thế nào để kiếm tiền, mà họ không còn nhạy cảm với các lực lượng tâm lý gây ra chu kỳ bùng nổ và phá sản. Các nhóm tiếp theo, trong đó bao gồm từ 30 đến 40 phần trăm của các trader hoạt động, là những kẻ thua cuộc đều đặn nhất quán. Đường tăng vốn chủ sở hữu của họ là hình ảnh phản chiếu của nhóm người thắng nhất quán, nhưng theo chiều ngược lại, có rất nhiều giao dịch thua và hiếm có giao dịch thắng. Bất kể họ đã trading bao lâu, có nhiều khả năng họ đã không học được. Họ hoặc là có ảo tưởng về bản chất của trading hoặc là họ nghiện trading và giao dịch theo những cách mà làm cho họ hầu như không thể trở thành người chiến thắng. Nhóm lớn nhất, còn lại 40 đến 50 phần trăm của các trader hoạt động, là "sự bùng nổ và phá sản." Họ đã học được làm thế nào để kiếm tiền, nhưng họ đã không biết rằng có một tập hợp các kỹ năng giao dịch mà phải được rèn luyện thuần thục để giữ tiền họ làm ra. Kết quả là, các đường tăng vốn chủ sở hữu của họ thường nhìn giống như tàu lượn siêu tốc, với một đường tăng lên cao rất đẹp, rồi lại tụt xuống dốc sâu, sau đó lại tăng lên rất đẹp, và rồi lại tiếp tục rơi xuống dốc rất sâu . Chu kỳ tăng giảm cứ tiếp tục tiếp tục. Tôi đã làm việc với nhiều trader giàu kinh nghiệm đã có những chiến thắng đáng kinh ngạc, đôi khi họ thắng cả tháng mà không có một ngày thua; có mười lăm hay hai mươi giao dịch chiến thắng liên tiếp không có gì là bất thường đối với họ. Nhưng với nhóm người bùng nổ và phá sản, những kết quả luôn luôn kết thúc theo cách Tr.45 | giống nhau với khoản lỗ khổng lồ đó là kết quả của hai trạng thái hưng phấn hoặc tự phá hoại. Nếu thua lỗ là kết quả của hưng phấn, thì thực sự những gì tạo nên chiến thắng không còn quan trọng. Một số trận thắng liên tiếp, vốn chủ sở hữu tăng đều đặn, hoặc thậm chí chỉ một giao dịch chiến thắng. Mọi người dường như có một ngưỡng khác nhau khi quá tự tin hoặc hưng phấn bắt đầu nắm lấy các quá trình tư duy. Tuy nhiên, thời điểm sự hưng phấn xảy ra, nhiều trader đang gặp rắc rối nghiêm trọng. Khi ở trong một trạng thái quá tự tin hoặc hưng phấn, bạn không thể cảm nhận được bất kỳ rủi ro vì hưng phấn làm cho bạn tin tưởng hoàn toàn không có gì có thể sai được. Nếu không có gì có thể sai, thì không cần tới các quy tắc hoặc ranh giới để kiểm soát hành vi của bạn. Vì vậy, lúc đó bạn đặt một lệnh lớn hơn bình thường nó không chỉ là hấp dẫn, mà nó rất thuyết phục. Tuy nhiên, ngay sau khi bạn đặt lệnh lớn hơn bình thường, bạn đang gặp nguy hiểm. Vị trí càng lớn, tác động tài chính biến động nhỏ trong giá thôi cũng sẽ tác động đến vốn chủ sở hữu của bạn. Kết hợp tác động lớn hơn bình thường của một giao động giá đi ngược lại vị trí của bạn, vị trí mà bạn có một niềm tin kiên định rằng thị trường sẽ làm chính xác như bạn mong đợi, và bạn có một tình huống trong đó một tic theo hướng ngược lại giao dịch của bạn cũng có thể khiến bạn rơi vào trạng thái "tâm trí đóng băng" và trở nên bất động. Cuối cùng khi mà bạn kéo mình ra khỏi trạng thái đó, bạn sẽ choáng váng, thất vọng, và bị phản bội, và bạn sẽ tự hỏi làm thế nào mà chuyện đó có thể xảy ra. Trong thực tế, bạn bị phản bội bởi những cảm xúc của riêng bạn. Tuy nhiên, nếu bạn không biết hoặc không hiểu được động lực cơ bản mà tôi vừa mô tả, bạn sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc đổ lỗi cho thị trường. Nếu bạn tin rằng thị trường đã gây ra điều này cho bạn, sau đó bạn sẽ cảm thấy cần phải tìm hiểu thêm về thị trường để bảo vệ chính mình. Càng tìm hiểu, tự nhiên bạn càng tự tin hơn khả năng giành chiến thắng của bạn. Khi niềm tin của bạn phát triển, có nhiều khả năng bạn sẽ bước vào ngưỡng cửa sự hưng phấn và bắt đầu lặp lại chu kỳ bùng nổ và phá sản. Thua là kết quả của tự phá hoại có thể chỉ xem là những thiệt hại, nhưng chúng thường tinh tế hơn trong tự nhiên. Mắc lỗi trong việc bán thay vì mua hoặc ngược lại, hoặc bạn chiều ý mình trong một số việc mất tập trung vào thời điểm không thích hợp nhất là những ví dụ điển hình về cách trader đảm bảo rằng họ không thể giành chiến thắng. Tại sao có một ai đó không muốn thắng? Đây thực sự không phải là một câu hỏi về ai đó muốn gì, bởi vì tôi tin rằng tất cả các trader đều muốn thắng. Tuy nhiên, thường có những mâu thuẫn về chiến thắng. Đôi khi, những mâu thuẫn rất mạnh mẽ mà chúng ta tìm thấy hành vi của chúng ta lại xung đột trực tiếp với những gì chúng ta muốn. Những xung đột này có thể xuất phát từ sự giáo dục tôn giáo, đạo đức làm việc hay một số tổn thương thời thơ ấu. Nếu những mâu thuẫn tồn tại, nó có nghĩa là môi trường tâm trí của bạn không hoàn toàn phù hợp với mục tiêu của mình. Nói cách khác, không phải tất cả các bộ phận của bạn sẽ tranh cãi để cho ra kết quả tương tự. Do đó, bạn không thể giả định rằng bạn có khả năng cung cấp cho mình một số lượng tiền không giới hạn chỉ vì bạn đã học được làm thế nào để giao dịch và tiền bạc luôn có sẵn ở đó để cho bạn lấy. Tr.46 | Một nhà môi giới future của một trong những công ty môi giới lớn có một lần nhận xét rằng khi nói đến các khách hàng của mình, ông ta sống bằng phương châm là tất cả các nhà giao dịch hàng hóa đều chấm dứt, và đó là công việc của ông là để giữ cho họ vui vẻ cho đến khi họ ra đi. Ông nói điều này một cách hài hước, nhưng có rất nhiều sự thật trong tuyên bố của ông. Rõ ràng, nếu bạn bị mất nhiều tiền hơn bạn kiếm, bạn không thể tồn tại. Có gì chưa rõ ràng, và một trong những bí ẩn của sự thành công, đó là nếu bạn giành chiến thắng, bạn vẫn có thể chấm dứt; có nghĩa là, nếu bạn giành chiến thắng và bạn đã không biết làm thế nào để tạo ra một sự cân bằng lành mạnh giữa tự tin và tự kiềm chế, hoặc bạn đã không biết làm thế nào để nhận ra và phải bù đắp cho bất kỳ sự tự phá hủy tiềm ẩn, thì sớm hay muộn bạn cũng sẽ mất Nếu bạn nằm trong số những người trong chu kỳ bùng nổ và phá sản, hãy xem xét điều này: Nếu bạn có thể làm lại mọi giao dịch bị mất mà là kết quả của một lỗi hoặc liều lĩnh, thì bây giờ bạn sẽ có bao nhiêu tiền? Dựa trên các kết quả tính toán lại, vốn chủ sở hữu của bạn trông như thế nào? Tôi chắc rằng nhiều người trong các bạn sẽ rơi vào các nhóm người chiến thắng đều đặn. Bây giờ hãy nghĩ về cách bạn phản ứng với tổn thất của bạn khi chúng xảy ra. Bạn có chịu trách nhiệm hoàn toàn cho những tổn thất đó? Bạn đã cố gắng để xác định làm thế nào bạn có thể thay đổi quan điểm, thái độ, hoặc hành vi của bạn? Hay bạn nhìn vào thị trường và tự hỏi những gì bạn có thể tìm hiểu về nó để ngăn chặn một điều tương tự xảy ra lần nữa? Rõ ràng, thị trường không có gì để làm với những khả năng liều lĩnh của bạn, cũng không có bất cứ điều gì để làm với các lỗi bạn đã làm đã tạo ra kết quả của một số cuộc xung đột bên trong về những đồng tiền xứng đáng được nhận. Có lẽ một trong những khái niệm khó khăn nhất cho các trader để đồng hóa một cách hiệu quả đó là thị trường không tạo ra thái độ hay tâm trạng của bạn; nó chỉ đơn giản đóng vai trò như một tấm gương phản ánh những gì bên trong con người bạn. Nếu bạn tự tin, thì không phải vì thị trường đang làm cho bạn cảm thấy như vậy; mà đó là vì niềm tin và thái độ của bạn được liên kết theo một cách mà cho phép bạn bước vào một trải nghiệm, chịu trách nhiệm về kết quả, hành động từ những cái sẵn có từ bên trong. Bạn duy trì trạng thái tự tin đơn giản chỉ vì bạn đang không ngừng học hỏi. Ngược lại, nếu bạn đang tức giận và sợ hãi, đó là vì ở một mức độ nào đó bạn tin rằng thị trường tạo ra các kết quả của bạn, chứ không phải vì lý do nào khác xung quanh. Cuối cùng, hậu quả tồi tệ nhất của việc không chịu trách nhiệm đó là bạn phải ở trong một chu kỳ đau đớn và bất mãn. Hãy suy nghĩ về nó một chút. Nếu bạn không phải chịu trách nhiệm về kết quả của bạn, sau đó bạn có thể nghĩ rằng không có gì cho bạn để học, và bạn có thể sẽ vẫn ở nguyên đó với chính mình Bạn sẽ không phát triển và bạn sẽ không thay đổi. Kết quả là, bạn sẽ cảm nhận được sự kiện chính xác theo cùng một cách, và do đó phản ứng với chúng theo cùng một cách, và có được kết quả thất vọng giống nhau. Hoặc, bạn cũng có thể giả định giải pháp cho vấn đề của bạn là để đạt được kiến thức thị trường nhiều hơn. Nó luôn luôn là cần thiết để học hỏi, nhưng trong trường hợp này nếu bạn không chịu trách nhiệm về thái độ và quan điểm của bạn, sau đó tôi nghĩ rằng bạn đang học một cái gì đó không có giá trị và điều này khiến cho bạn phải sử dụng những gì bạn đã học được theo cách không thích hợp. Nếu mà không nhận ra điều này, bạn sẽ sử dụng kiến Tr.47 | thức của mình để trốn tránh những trách nhiệm của việc chấp nhận rủi ro. Trong quá trình này, bạn sẽ chỉ tạo ra những điều mà bạn đang cố gắng né tránh, bạn sẽ vẫn ở trong một chu kỳ đau đớn và bất mãn. Tuy nhiên, có một lợi ích hữu hình được thu được từ đổ lỗi cho thị trường cho những gì bạn muốn và bạn đã không nhận được. Bạn có thể tạm thời bảo vệ mình khỏi tự phê bình khắc nghiệt. Tôi nói "tạm thời" bởi vì, khi bạn thay đổi trách nhiệm, bạn đưa mình ra khỏi bất cứ điều gì bạn cần phải học hỏi từ kinh nghiệm. Hãy nhớ định nghĩa của chúng ta về một thái độ chiến thắng: một kỳ vọng tích cực của những nỗ lực của bạn với một sự chấp nhận rằng bất kỳ kết quả nào bạn nhận được đó là sự phản ánh hoàn hảo cấp độ của bạn phát triển và những gì bạn cần phải học để làm tốt hơn. Nếu bạn đổ lỗi để ngăn chặn những cảm giác đau đớn mà là kết quả là việc đánh bại chính mình lên, thì tất cả mọi việc bạn làm đó chỉ là dán một miếng băng lên vết thương. Bạn có thể nghĩ rằng bạn đã giải quyết được vấn đề, nhưng vấn đề sau đó lại nổi lên, còn tồi tệ hơn trước đó. Nó xảy ra, đơn giản chỉ vì bạn đã không học được bất cứ điều gì mà còn làm cho bạn đưa ra một loạt các lý do biện minh, và dẫn đến kết quả chỉ là thỏa mãn các trải nghiệm. Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao để mất cơ hội thắng còn đau hơn cả một lần thua? Khi chúng ta mất đi, có rất nhiều cách, trong đó chúng ta có thể đổ lỗi cho thị trường và không chịu trách nhiệm. Nhưng khi chúng ta mất cơ hội thắng, chúng ta không thể đổ lỗi cho thị trường. Thị trường đã không làm bất cứ điều gì nhưng nó đã cho chúng ta chính xác những gì chúng ta muốn, nhưng vì lý do gì đi nữa, thì chúng ta đã không có khả năng tác động lên cơ hội thích hợp. Nói cách khác, không có cách nào để xóa sự đau đớn nuối tiếc. Bạn không phải chịu trách nhiệm về những gì thị trường làm hoặc không làm, nhưng bạn phải chịu trách nhiệm cho mọi thứ mà tạo ra kết quả từ hoạt động trading của bạn. Bạn chịu trách nhiệm cho những gì bạn đã học được, cũng như cho tất cả mọi thứ bạn chưa được học, vẫn còn chờ đợi để được bạn khám phá. Con đường hiệu quả nhất để khám phá những gì bạn cần có để thành công đó là phát triển một thái độ chiến thắng, bởi vì nó là một quan điểm đầy sáng tạo. Không chỉ là một chiến thắng? thái độ mở ra cho bạn những gì bạn cần phải học; nó cũng tạo ra những vùng đất của tâm trí, thuận lợi nhất để khám phá một cái gì đó mà chưa có ai được trải nghiệm. Phát triển một thái độ chiến thắng là chìa khóa để thành công của bạn. Vấn đề đối với nhiều trader đó là, hoặc họ nghĩ rằng họ đã có thái độ chiến thắng đó rồi, trong khi chưa hề có, hoặc họ mong đợi thị trường phát triển thái độ chiến thắng cho họ bằng cách cho họ chiến thắng. Bạn phải chịu trách nhiệm cho việc phát triển thái độ chiến thắng của riêng bạn. Thị trường sẽ không làm điều đó cho bạn, và, tôi muốn được nhấn mạnh rằng không có số lượng phân tích thị trường nào sẽ bù đắp nổi cho việc phát triển một thái độ chiến thắng nếu bạn thiếu nó. Hiểu được thị trường sẽ cung cấp cho bạn điểm lợi thế bạn cần để tạo ra một số giao dịch chiến thắng, nhưng điểm lợi thế của bạn cũng không làm cho bạn trở thành người chiến thắng đều đặn nếu bạn không có một thái độ chiến thắng. Chắc chắn người ta có thể lập luận rằng một số trader bị mất bởi vì họ không hiểu đủ về thị trường và do đó họ thường chọn những giao dịch sai. Nghe thì có vẻ hợp lý đấy, kinh nghiệm của tôi cho thấy rằng các traders có thái độ thua thường chọn giao dịch sai bất kể họ hiểu biết về thị trường bao nhiêu đi chăng nữa. Trong mọi trường hợp, kết quả là như nhau, họ thua. Tr.48 | Mặt khác, traders có thái độ chiến thắng là người hầu như không biết gì về thị trường có thể chiến thắng; và nếu họ biết rất nhiều về thị trường, họ còn có thể thắng nhiều hơn. Nếu bạn muốn thay đổi kinh nghiệm của bạn về thị trường, từ sợ hãi chuyển sang tự tin, nếu bạn muốn thay đổi kết quả của bạn từ một đường tăng vốn thất thường sang một sự gia tăng đều đặn , bước đầu tiên là để nhận lấy trách nhiệm và đừng chờ đợi thị trường cung cấp cho bạn bất cứ điều gì hoặc làm bất cứ điều gì cho bạn. Nếu bạn giải quyết vấn đề đó từ thời điểm này trở đi để làm tất cả mọi việc, thì thị trường không còn là đối thủ của bạn nữa. Nếu bạn ngừng chiến đấu với thị trường, có nghĩa là bạn ngừng chiến đấu cho với chính mình, bạn sẽ ngạc nhiên một cách nhanh chóng bạn sẽ nhận ra chính xác những gì bạn cần phải học, và bạn sẽ học nó nhanh như thế nào. Chịu trách nhiệm chính là nền tảng của một thái độ chiến thắng. Tr.49 | CHƯƠNG 4 KIÊN ĐỊNH: TRẠNG THÁI TÂM LÝ ĐỈNH CAO Tôi hi vọng sau khi đọc xong 3 chương đầu, các bạn đã có một nhận định rõ ràng rằng: Bạn chưa học được cách chính xác để hiểu rõ về những gì bạn làm cho dù bạn đã hành động với tư cách là một trader. Như tôi đã nhấn mạnh nhiều lần, cách phân biệt giữa những trader giỏi nhất với các trader còn lại không phải ở chỗ họ làm cái gì, họ làm nó khi nào mà là cái cách họ NGHĨ về nó cũng như khi nào thì nên dùng nó. Nếu mục tiêu của bạn là trade chuyên nghiệp và thắng đều đặn, thì bạn phải tự khẳng định với mình rằng: giải pháp nằm trong chính bạn chứ không nằm trong thị trường. Sự kiên định trước sau như một chính là hạt nhân cốt lõi trong chiến lược để thành công. Những trải nghiệm hay kết quả đạt được của một hay vài giao dịch thành công thuyết phục hầu hết mọi người rằng trading rất dễ dàng. Bạn cũng có thể tự nhận thấy điều này khi nhớ lại những trade đã mang đến cho chính bạn một đống tiền trong tài khoản chỉ bằng một việc đơn giản là chọn lựa giữa bán và mua. Và bây giờ bạn hãy kết hợp cảm giác chiến thắng với ý nghĩ kiếm được tiền mà không cần phải làm việc vất vả. Bạn sẽ gần như kết luận được rằng kiếm tiền với nghề trader là công việc vô cùng nhẹ nhàng mà lại dễ dàng. Nếu trading dễ dàng đến như vậy, tại sao lại khó để trở nên thành thạo trong nghề này? Tại sao nhiều trader trở nên túng quẫn và mắc kẹt trong những mâu thuẫn rắc rối? Đáng lẽ việc từng trader đều đã trải qua cái cảm giác kiếm được nhiều tiền một cách rất rõ ràng sẽ giúp họ trading dễ dàng hơn. Nhưng tại sao họ vẫn không thể áp dụng những gì mình đã phân tích, nghiên cứu để làm cho thị trường phải khuất phục và phục vụ cho họ ngày này qua ngày khác. Hay nói cách khác, tại sao những gì chúng ta nghĩ về thị trường lại không giống với thực tế? CÁCH NGHĨ VỀ TRADING Tất cả các câu trả lời đều nằm trong cách nghĩ của bạn về trading. Có một điều phi lí là không phải bạn càng có kinh nghiệm trong trading thì bạn càng trade vui và nhẹ nhàng. Nhưng không thể phủ nhận rằng kinh nghiệm góp phần tạo nên quan điểm, thái độ và nếp suy nghĩ của bạn. Hãy nghĩ về những việc mà bạn có thể làm tốt nhất. Tất cả đều chỉ có một cách giải thích duy nhất. Chiến thắng và kiên định cũng giống như tất cả các loại cảm giác khác như hạnh phúc, vui vẻ và hài lòng. Trạng thái tinh thần là tiền đề cho lòng tin và thái độ của bạn. Bạn có thể cố gắng tập kiên định cho dù bạn không hề có lòng tin và thái độ đúng đắn, và kết quả bạn nhận được không khác gì với việc bạn cố gắng cười dù bạn chẳng thấy vui vẻ tí nào. Khi bạn không thật sự thấy vui thì sẽ rất khó để bạn có thể ngay lập tức hưởng thụ cuộc sống của mình. Đương nhiên là tùy theo hoàn cảnh, bạn có thể bất chợt cảm thấy mình vui vẻ. Nhưng đó chỉ là niềm vui bạn có được do những yếu tố bên ngoài chứ không xuất phát từ chính bên trong bạn. Nếu bạn phụ thuộc vào những yếu tố bên ngoài để vui vẻ ( tức là lúc nào cũng phải trong môi trường thoải mái, không thất bại, không buồn lo). Tôi e rằng bạn sẽ không thể cảm nhận được niềm vui liên tục được. Tr.50 | Để có được niềm vui đúng nghĩa trước tiên bạn phải phát triển thái độ vui vẻ, cụ thể hơn là bạn phải vô hiệu hóa những tư tưởng, niềm tin, âu lo ngăn chặn bạn trở nên vui vẻ và hưởng thụ cuộc sống. Chiến thắng đúng nghĩa trong trading cũng giống như vậy. Bạn không thể phụ thuộc vào thị trường (yếu tố bên ngoài) để chiến thắng và vui vẻ được. Người lạc quan, vui vẻ chẳng cần bất kì điều kiện gì để vui cả. Họ vui vẻ vì bản chất họ vui vẻ. Những trader chiến thắng là bởi vì bản chất tự nhiên của họ là chiến thắng. Họ không cần phải cố gắng để chiến thắng, bản thân họ chính là chiến thắng rồi. Nhận định này có vẻ trừu tượng. Vấn đề ở chỗ bạn phải thật sự hiểu được sự khác biệt đó là gì. Trở nên kiên định để chiến thắng không phải là một cái gì đó để bạn cố gắng tập luyện. Càng gắng sức bạn lại càng tạo ra áp lực cho chính mình và vô tình điều đó làm bạn rơi ra khỏi dòng chảy của cơ hội, đồng thời làm giảm khả năng chiến thắng của bạn và bạn thua cuộc. Trading bản thân nó đã rất dễ rồi, bạn không cần phải cố gắng để làm cho nó dễ hơn nữa. Không hề có một áp lực nào ở đây cả. Bạn đã thấy chính xác những gì bạn cần thấy và bạn đã hành động theo những gì bạn thấy. Bạn đang ở trong dòng chảy của cơ hội. Và khi bạn đã ở đó rồi thì không cần phải cố gắng làm gì nữa. Vì tất cả những gì bạn biết về thị trường đều đã sẵn sàng và rõ ràng cho bạn rồi. Không có gì bị giấu đi hay mờ ám cả. Bạn không phải khó khăn khi ra quyết định là bởi vì bạn không bị áp lực và không có gì cản bạn lại cả. Nói một cách dễ hiểu, khi bạn cố gắng làm một việc gì đó tức là nó có khó khăn và chướng ngại vật để phải vượt qua. Cho nên, bạn chỉ cần trade như việc bạn thở thôi, tự nhiên và không cần phải cố gắng. Khi bạn cố gắng lấy cái gì đó từ thị trường, thì trong đầu bạn sẽ đầy những rắc rối và khó khăn. Những trader giỏi nhất luôn ở trong dòng chảy, họ không cố gắng lấy bất kì cái gì từ thị trường cả. Tất cả những gì họ làm là sẵn sàng đón nhận những thứ thị trường cho đi vào đúng lúc. Đó là sự khác biệt lớn nhất giữa hai nếp suy nghĩ. Trong chương 3, tôi đã minh họa vắn tắt làm thế nào để tâm trí chúng ta vượt khỏi nỗi đau tinh thần và thể xác. Nếu bạn trade với suy nghĩ là muốn lấy được mọi thứ từ thị trường, điều gì sẽ xảy ra nếu thị trường không thỏa mãn những gì bạn mong đợi? Bộ máy kháng cự trong não bạn sẽ lập tức tạo nên sự cân bằng giữa những gì bạn muốn và những gì bạn không đạt được, và bạn không phải trải qua bất cứ nỗi đau nào cả. Bộ não của chúng ta tự động ngăn chặn những hiểm họa đe dọa cũng như biết cách để che đậy chúng, từ đó giúp ta tránh được những cảm giác khó chịu một cách tự nhiên khi không có được những gì mình muốn. Bạn có thể không nhận ra, nhưng bạn sẽ chỉ lấy những điều đồng nhất với những gì bạn mong đợi, điều đó sẽ giúp bạn không còn thấy đau khổ nữa. Tuy nhiên, trong quá trình duy trì trạng thái không đau khổ, bạn có thể sẽ rơi ra khỏi dòng chảy của cơ hội và rơi vào nơi của những từ “đáng lẽ”, “giá như”, Những “đáng lẽ”, “giá như” này sẽ vô hình trong khoảnh khắc, những sau đó sẽ trở nên rõ ràng sau khi sự thật được phơi bày, và khi đó cơ hội vuột mất từ lâu rồi. To be consistent, you have to learn to think about trading in such a way that you're no longer susceptible to conscious or subconscious mental processes that Để trở nên kiên định chiến thắng, bạn phải nghĩ về trading theo cách mà bạn không còn cảm thấy dễ bị tổn thương một cách có ý thức hoặc vô ý tự lừa mình bằng cách che giấu những nỗi đau hay cố gắng tự biện minh cho những sai lầm. Nỗi ám ảnh về Tr.51 | nỗi đau sẽ tạo nên sự sợ hãi. Và nỗi sợ góp đến 95% trong việc dẫn đến quyết định sai lầm. Thật sự mà nói, bạn không thể trải nghiệm được dòng chảy cơ hội nếu bạn chắc rằng mình sẽ thất bại. Khi bạn còn sợ hãi, nhưng gì bạn muốn và mong đợi sẽ không đến. Hơn thế nữa, khi mà bạn cố gắng làm mọi việc như một trader một cách khuôn mẫu và ép buộc. Thì nó sẽ giống như một cuộc chiến giữa bạn và thị trường và cứ như thị trường chỉ chống lại mỗi bạn mà thôi. Nhưng sự thật là tất cả những điều đó đều trong tâm trí bạn. Thị trường không thể quan sát bạn, không đối chọi bạn, không chống lại bạn. Chỉ có bạn là đang làm điều đó thôi. Bây giờ bạn có thể sẽ tự hỏi mình làm cách nào có thể nghĩ về trading mà không hề sợ hãi và từ đó không bao giờ trốn tránh sự thất bại hay nỗi sợ bằng những lời biện minh không có ý nghĩa. Câu trả lời chính là: Hãy biết chấp nhận rủi ro! HIỂU THẤU ĐÁO VỀ RỦI RO Ngoài những vấn đề liên quan chúng ta đã thảo luận ở chương 3, có một điều quan trọng có vai trò quyết định đến thành công trong trading của bạn, nhưng điều này lại rất dễ bị hiểu lầm và coi nhẹ. Đó chính là việc chấp nhận rủi ro. Như tôi đã nói đến ở chương 1, rất nhiều trader có tư tưởng sai lầm rằng họ đang đầu tư vào một một hoạt động có tính rủi ro rất cao. Và tôi xin lặp lại một lần nữa, rằng điều đó hoàn toàn sai sự thật. Chấp nhận rủi ro chính là chấp nhận kết quả một cách nhẹ nhàng, dễ dàng và không có chút sợ hãi nào sau một trade. Nói rõ ràng hơn chính là bạn phải học cách suy nghĩ về trading cũng như mối quan hệ của bạn với thị trường theo hướng mà ở đó những bỏ lỡ, mất mát hay quyết định sai lầm đều không làm kích động cơ chế tự động xoa dịu trong tâm trí bạn, tức là bạn không bao giờ phải nói “giá như”. Sẽ chẳng có gì tốt đẹp khi bạn đặt một lệnh trade với tâm lý sợ hãi kết quả của nó. Vì sợ hãi sẽ tạo thành nhận thức, nhận thức sẽ thành thái độ, chính lúc này bạn sẽ thấy mình đang tiến gần đến thất bại và như vậy bạn phải trải qua cái cảm giác thất bại mà chính bạn đang muốn tránh từ ban đầu. Chính vì thế, tôi mang đến cho bạn một chiến lược tư duy cụ thể bằng việc xây dựng những niềm tin giúp bạn tập trung vào những lúc cần thiết và luôn luôn ở trong dòng chảy. Với tư duy này, bạn sẽ không cần phải cố gắng hay tránh né làm bất cứ điều gì hết. Thay vào đó, thị trường sẽ mở cánh cửa đón chào bạn, ở đó bạn sẽ có được những gì mình muốn vào đúng thời điểm mà bạn cho nó là cơ hội của mình. Khi bạn đã sẵn sàng, bạn không cần phải đặt ra bất cứ khuôn mẫu hay giới hạn nào và cũng không cần phải ngồi trách móc thị trường đã không làm theo ý mình. Bạn chỉ cần mỉm cười hài lòng để cho thị trường làm bất cứ thứ gì mà nó muốn. Và đương nhiên, trong quá trình đó thị trường sẽ tạo ra những điều kiện, dấu hiện để bạn xác định cơ hội của mình. Bạn chớp lấy nó với khả năng tốt nhất của mình và phải kiên quyết không bị phụ thuộc vào những hành vi của thị trường sau đó. Chỉ cần bạn học được cách tạo ra tâm lý không phụ thuộc vào hành vi của thị trường thì nỗi sợ sẽ tự động biến mất. Và khi đó, mọi thứ sẽ trở nên vô cùng dễ dàng. Lúc này bạn có thể tự hào sử dụng những kiến thức, kĩ năng phân tích và hiểu biết của mình như một trader chính hiệu. Tr.52 | Và đây chính là thách thức của bạn! Làm thế nào để chấp nhận rủi ro một cách bình tĩnh, không sợ hãi khi chính trong lúc này bạn đang sợ rủi ro, và thật sự cảm thấy không thoải mái thậm chí là sợ hãi khi đặt lệnh? Hay nói cách khác, làm sao ta có thể vẫn vui vẻ, lạc quan, tin tưởng khi mà ta đã thật sự trải qua cảm giác mất rất nhiều tiền, tiếc nuối cơ hội, …? Như bạn thấy, nỗi sợ của bạn hoàn toàn hợp lí. Mỗi cảm giác này đều đã từng xảy ra khi bạn tham gia vào thị trường. Có một sự thật là tất cả trader đều phải trải qua những cảm giác này, nhưng khác biệt ở chỗ mỗi trader có nhận thức khác nhau về thế nào là sai, thế nào là mất mát, vuột cơ hội,… Không phải ai cũng có chung một nhận thức về những cảm giác này và do đó chúng ta cũng không có chung một thái độ cũng như cảm xúc. Nói cách khác, không phải ai cũng có cùng một nỗi sợ. Nghe có vẻ nó là hiển nhiên rồi nhưng tôi dám chắc với bạn không đơn giản như vậy đâu. Khi chúng ta sợ hãi, cảm giác không thoải mái là có thật không cần bàn cãi nữa, thật tự nhiên để cho rằng mọi người đều trải qua những cung bậc y như nhau. Tôi sẽ kể cho bạn một câu chuyện thể hiện rõ quan điểm của tôi, tôi từng làm việc với một trader, người này cực kì sợ rắn. Và cứ như sợ rắn là bản chất của anh ấy rồi, anh ấy không thể nhớ được mình bắt đầu sợ rắn từ lúc nào. Anh ta đã kết hôn và có một cô con gái 3 tuổi. Một ngày nọ, vợ anh ta vắng nhà và hai cha con được mời đến nhà một người bạn để dùng bữa tối và thật không may nhà này có nuôi một con rắn. Khi đứa con của chủ nhà khoe con rắn với mọi người, khách hàng của tôi đã rất bối rối và gần như nhảy thật xa khỏi con rắn ngay lập tức. Nhưng con gái ông thì lại hoàn toàn khác, cô bé rất mê con rắn và không thể rời mắt khỏi nó. Khi anh ấy kể lại chuyện này với tôi. Anh ấy đã nói rằng, anh ấy đã bị sốc khi thấy con rắn, nhưng lại sốc hơn nữa với phản ứng của con gái. Cô bé không hề sợ như anh đã nghĩ. Tôi đã giải thích rằng vì nỗi sợ của anh quá mãnh liệt cho nên anh cũng vô tình gán nỗi sợ đó cho con gái mình. Tôi cũng chỉ ra rằng cô bé sẽ không bao giờ sợ rắn trừ khi anh ta dạy cô bé về nỗi sợ này và hù dọa cô bé hoặc chí ít bé phải trải qua một lần sợ hãi do con rắn gây ra. Và nếu điều đó không xảy ra, thì không cần bất cứ phản ứng xoa dịu nào của thần kinh, cảm giác đầu tiên của cô bé khi gặp con rắn là thuần khiết và chân thật. Tương tự như việc khách hàng của tôi tưởng con gái anh ta cũng sợ rắn. Hầu hết các trader tin rằng những trader giỏi nhất đều trải qua những cảm giác sợ hãi y như mình. Và họ cũng tin rằng những trader chuyên nghiệp nhất phải dùng đến thần kinh thép, sự can đảm và sự tự kiểm soát chặt chẽ thần kì nào đó. Cũng giống như những khía cạnh khác của trading, niềm tin trên có vẻ là đúng. Đúng là bất kì một trader đỉnh cao nào cũng có thể có nỗi sợ hãi này. Nhưng điều đó có phải hoàn toàn giống như chúng ta tưởng tượng? Nếu họ vừa có nỗi sợ hãi và vừa cần một sự can đảm hay thần kinh thép để chống lại thì bên trong họ chắc chắn phải xảy ra một sự xung đột mà ở đó một bên phải chiến đấu làm sao để trấn áp bên còn lại. Bất cứ một sự cưỡng ép, cố gắng, sợ hãi nào cũng có thể đẩy bạn ra khỏi dòng chảy của cơ hội và đương nhiên điều này sẽ làm kết quả của bạn không được như mong muốn. Đó là điểm khác biệt mà những trader chuyên nghiệp khẳng định đẳng cấp của mình so với đám đông. Khi bạn biết chấp nhận rủi ro với đúng bản chất thật của nó. Bạn sẽ nhận thấy thị trường không đáng sợ như bạn vẫn tưởng tượng. Nếu không có gì đe Tr.53 | dọa, thì không cần phải sợ hãi. Nếu không có áp lực, thì cũng không cần có thần kinh thép. Và cuối cùng bạn cũng không cần phải thấp thỏm khi mình đang sắp đối mặt với rủi ro lớn vì bạn đã giới hạn sẵn một mức độ phù hợp thì lúc này bạn cũng không cần phải tự kiểm soát mình một cách quá nghiêm khắc. Để có thể lĩnh hội được hết những điều tôi đang nói đến. Tôi muốn bạn hình thành một niềm tin riêng cho mình ngay bây giờ. Có rất ít trader bắt đầu với một niềm tin tuyệt đối và một thái độ đúng mực về trách nhiệm cũng như rủi ro. Cũng có người làm được nhưng thật sự rất hiếm. Số đông còn lại đều trải qua cái chu kì mà tôi đã nói: bắt đầu một cách vô tư, sau đó dần dần trở nên sợ hãi và từ đó kết quả cũng dần trở nên xấu đi. Và họ, những người có thể phá vỡ chu kì đó để cuối cùng vượt qua được nó, không còn phải trốn tránh, sợ hãi mà biết cách đối mặt, vui vẻ bắt tay với rủi ro mới được gọi là trader chuyên nghiệp. Hếu hết những người phá vỡ thành công chu kì này đều đã trải qua những mất mát rất lớn và đem đến cho họ một tác động tích cực chính là giúp họ thay đổi và vứt bỏ được ảo tưởng về bản chất của giao dịch. Với tất cả sự tôn trọng với con đường phát triển của bạn, tôi có thể khẳng định, làm thế nào để thay đổi được như thế không quan trọng như bạn nghĩ đâu, nó sẽ tự động diễn ra mà bạn không hề hay biết. Đó là lí do tại sao rất nhiều trader đỉnh cao không thể giải thích rõ ràng cái gì đã tạo nên thành công của họ ngoài những cụm từ trừu tượng chung chung như “cắt lỗ”, “đi theo dòng chảy” Điều quan trọng chính là bạn có thể hiểu được rằng bạn hoàn toàn có thể nghĩ theo cái cách những trader chuyên nghiệp đã nghĩ và trading mà không cảm thấy sợ hãi bất cứ điều gì cho dù những trải nghiệm thực tế bạn từng trải qua chống lại niềm tin của bạn. HOÀN THIỆN NỘI TÂM CỦA BẠN Chúng ta sẽ bắt đầu từ bước cơ bản nhất để tác động vào nội tâm của bạn giúp bạn chấp nhận rủi ro như một trader chuyên nghiệp. Hầu hết những gì tôi đã trình bày cho đến thời điểm này đều được soạn ra để chuẩn bị cho bạn, giúp bạn sẵn sàng để làm việc thực tế. Tôi sẽ dạy cho bạn một chiến lược suy nghĩ với cốt lõi của nó là có một niềm tin vào xác suất và thích nghi với từng hoàn cảnh. Với cách tư duy mới này, bạn sẽ thiết lập lại mối quan hệ với thị thường, chặn mối liên kết giữa những sai sót, mất mát với việc trading của bạn và đồng thời bạn cũng không còn bị đe dọa bởi nỗi ám ảnh lo sợ khi đối đầu với thị trường. Khi mối đe dọa này biến mất, nỗi lo sợ cũng tự nhiên không còn tồn tại. Bạn sẽ tự do chiêm ngưỡng những dấu hiệu đẹp đẽ mà thị trường mang đến và chỉ việc đưa ra quyết định. Để đạt đến ngưỡng tâm lý này, bạn sẽ trải qua một số việc. Nhưng không đáng sợ và khó khăn như bạn nghĩ đâu. Sự thật là ngay khi bạn đọc xong quyển sách này, bạn sẽ phát cuồng vì sự đơn giản của phương pháp và tư tưởng mà tôi mang tới. Nói nôm na, trạng thái tâm lý mà tôi nhắc đến cũng giống như một đoạn mã phần mềm. Phần mềm của bạn có đến hàng ngàn dòng mã được sắp xếp chính xác, chỉnh chu nhưng trong đó có một dòng bị lỗi do một kí tự bị thiếu đi. Tùy theo mục đích sử dụng của phần mềm và mối liên hệ giữa kí tự bị thiếu với toàn bộ mã mà chúng ta đánh giá đến mức độ hủy hoại của kí tự đó đến những dòng mã được viết hoàn hảo còn lại. Bạn thấy đấy, giải pháp cực kì đơn giản: chỉ cần thêm vào kí tự đó, và toàn Tr.54 | đoạn mã sẽ chạy rất gọn gàng, nhịp nhàng. Tuy nhiên, việc tìm ra cái lỗi nhỏ xíu đó thậm chí là nó ở ngay dòng đầu tiên cũng cần người có chuyên môn đáng kể. Áp dụng vào tâm lý giao dịch, có thể nói mọi người khi bắt đầu giao dịch có những ngưỡng tâm lý khác nhau. Hay nói cách khác, hầu hết mọi người đều là một phần mềm bị lỗi, tôi dùng đơn vị “click” hay “độ” để chia khoảng cách giữa các ngưỡng tâm lý nhưng không xác định cụ thể nó là bao nhiêu. Bây giờ ví dụ thế này, bạn nghĩ mình chỉ cách ngưỡng tâm lý lý tưởng khoảng 1 click, tức là bạn chỉ thiếu 1 đến 2 giả định sai lầm về bản chất của trading. Và khi bạn đọc được một số ý tưởng phù hợp trong quyển sách này, quan điểm của bạn sẽ được thay đổi. Tương tự với việc sửa chữa phần mềm. Những thay đổi mà tôi muốn nói đến cũng giống như việc bạn tìm ra những lỗi trong phần mềm của bạn và thay đổi nó bằng những kí tự đúng. Người ta thường diễn tả tình huống này như lúc bạn reo lên “à há” khi tìm ra vấn đề hay có thể nói là bạn đã tìm ra ánh sáng nơi cuối con đường. Ai cũng có những trải nghiệm tương tự như thế, và nó góp phần không nhỏ trong việc tạo nên tính cách của từng người. Lúc đầu, ta sẽ thấy có gì đó khác khác. Cả thế giới cũng thấy có gì đó không đúng, chỉ đến khi nó đột nhiên thay đổi. Thông thường, khi ta vừa trải qua một việc gì đó ta hay có xu hướng hỏi những câu đại loại như “Sao anh không nói cho tôi biết điều đó sớm hơn?” hay “nó nằm ngay trước mũi tôi mà tôi lại không hề biết” hay “Nó quá đơn giản, tại sao tôi lại không nhận thấy?” Một hiện tượng thú vị khác của trải nghiệm “à há” là trong một thời khắc nào đó,bạn bất chợt nhận ra mình có một phần tính cách ẩn sâu nào đó thuộc về bản chất mà lâu nay không biết. Và sau đó chúng ta lại tự nghi ngờ là tại sao trước khi mình có thể khác bây giờ như thế. Trong ngắn hạn, bạn có thể đã nhận thức được bạn cần những gì để trở thành một trader thành công. Nhưng nếu chỉ dừng lại ở việc ý thức, nó sẽ chẳng bao giờ trở thành một phần trong con người bạn được. Ý thức được không có nghĩa là tin tưởng tuyệt đối. Cũng giống bạn không thể chỉ học một điều gì đó mới, đồng ý với nó là bạn có thể hành động dựa vào nó như một chân lý được. Lấy ví dụ là người khách hàng sợ rắn của tôi. Anh ta nhận thức được là không phải loài rắn nào cũng có độc chết người và việc phân biệt chúng cũng không hề khó khăn. Vậy bạn nghĩ việc anh ta học được cách phân biệt rắn có độc và không độc có giúp anh ta không sợ nữa hay không? Câu trả lời là không. Việc anh ta biết có một số loài rắn không độc và nỗi sợ rắn kinh niên tồn tại song song trong con người anh ta. Bạn có thể đứng trước anh ấy với một con rắn trên tay, anh ấy nhận thức được là con rắn đó không nguy hiểm, nhưng cũng cùng lúc đó anh ấy vẫn cảm thấy vô cùng khó khăn để tiếp xúc trực tiếp với con rắn cho dù thậm chí anh ta rất muốn làm điều đó. Điều này có nghĩa là khách hàng của tôi sẽ cam chịu nỗi sợ này cho đến hết quãng đời còn lại? Chỉ khi nào anh ấy thật sự muốn như thế! Và đây là một thách thức cần phải có một sự chuẩn bị sẵn sàng. Anh ấy hoàn toàn có thể chế ngự được nỗi sợ của mình, quan trọng là anh ta phải nghiêm túc bắt tay vào việc này, một khi đã xác định muốn vượt qua nỗi sợ đó anh ta cần có một động lực tương ứng. Nhiều người trong chúng ta biết mình có những nỗi sợ rất vô lý. Nhưng đa số chọn việc sống chung với nỗi sợ đó cả đời thay vì vượt qua nó, vì họ cảm thấy lo lắng khi phải trải qua cảm giác tận cùng của sợ hãi. Trong trường hợp này, bạn thấy mâu thuẫn là hiển nhiên. Trong nhiều năm nay, tôi đã hợp tác với rất nhiều trader, và tôi phát hiện ra không ít những mâu thuẫn, xung đột điển Tr.55 | hình xung quanh vấn đề chấp nhận rủi ro và trách nhiệm. Môi trường trading là môi trường mà ở đó khi bạn có hai niềm tin đối lập nhau thì bạn sẽ ngay lập tức bị đẩy ra khỏi dòng chảy cơ hội. Cho dù chúng đều hướng tới điều tốt đẹp. Vấn đề nằm ở chỗ, không có mâu thuẫn nào có thể dễ dàng nhận thấy, ít nhất là từ cái nhìn đầu tiên. Mà những mâu thuẫn này lại không phải là vấn đề duy nhất mà chúng ta gặp phải. Bạn nghĩ gì khi nghe một trader tuyên bố “tôi là một người thích mạo hiểm, tôi chấp nhận rủi ro”, có vẻ như người này đã đạt được mức chuyên nghiệp nhưng thật sự mà nói khi ở trong thị trường, anh ấy sẽ tìm mọi cách để có thể tránh khỏi rủi ro. Những niềm tin trái ngược hoặc những nhận thức sai lầm thể hiện rõ những phần mềm bị lỗi, những điều này phá hủy con đường đến thành công của bạn, ngăn cản bạn tập trung và hoàn thành mục tiêu của mình. Điều này tương tự với khi bạn điều khiển xe mà một chân nhấn ga còn chân còn lại đạp thắng, ban đầu bạn sẽ thấy nó như một trò chơi thử thách hài hước và thú vị, nhưng dần dần bạn sẽ bắt đầu thấm mệt rồi trở nên giận dữ. When I was in college in the late 1960s, one of my favorite movies was Cool Hand Luke, starring Paul Newman. It was a very popular movie back then, so I'm sure some of you have seen it on late-night TV. Khi tôi còn ngồi trên ghế giảng đường những năm 1960, một trong những bộ phim yêu thích của tôi là “Cool Hand Luke” do Paul Newman thủ vai chính. Đó là một bộ phim ăn khách thời ấy, và tôi chắc rằng nhiều người trong số các bạn có theo dõi bộ phim này. Luke nằm trong một băng đảng thuộc vùng Georgia, anh ta đã trốn ngục hai lần, do đó cai ngục và bảo vệ đã quả quyết không bao giờ để hắn chơi xỏ thêm một lần nữa. Vì thế hắn phải làm việc quần quật và bị tra tấn ngày này qua ngày khác, cai ngục ngày ngày vẫn hỏi hắn cùng một câu “Mày đã chịu thức tỉnh chưa?”. Cho đến một ngày Luke không thể chịu nổi nữa, hắn đến tìm cai ngục và nói rằng mình đã thức tỉnh và rất hối hận. Cai ngục dằn mặt hắn rằng, chỉ cần hắn không thật sự hối lỗi, họ chắc chắn sẽ giết hắn. Và đương nhiên, hắn tiếp tục âm mưu trốn thoát, cũng như viên cai ngục đã nói, đến lần thứ ba, họ giết hắn thật. Giống như Luke, đa số các trader bằng cách này hay cách khác đều đối chọi với thị trường và đương nhiên cuối cùng họ cũng bị giết như Luke (thông qua mất mát về vật chất và tinh thần). Vì thế, các bạn hãy bình tĩnh, chúng ta có rất nhiều cách để trở nên thoải mái, hài lòng và nhận được một cách dễ dàng từ thị trường bất kì cái gì chúng ta muốn. Nhưng trước tiên bạn phải sẵn lòng để cho tâm trí mình được trong sạch “Bạn đã thức tỉnh chưa?” Tr.56 | CHƯƠNG 5 SỰ NĂNG ĐỘNG CỦA NHẬN THỨC Một trong những mục tiêu chủ yếu của cuốn sách này là chỉ cho bạn làm thế nào để tách nguy cơ của nỗi đau ra khỏi thông tin thị trường. Thị trường không tạo ra thông tin hạnh phúc hay đau khổ. Từ góc độ thị trường, tất cả đơn giản chỉ là thông tin. Nó gần giống như việc thị trường làm cho bạn cảm thấy cách mà bạn hành động ở bất cứ thời điểm nào, nhưng thực chất không hẳn vậy. Chính tâm lý của bạn định hình cách mà bạn cảm nhận thông tin như thế nào, và như vậy liệu bạn có được dẫn dắt đến trạng thái tư duy tốt nhất để đi theo dòng chảy và tận dụng bất cứ lợi thế nào thị trường tạo ra. Những trader chuyên nghiệp không cảm nhận thấy bất cứ nỗi đau nào về thị trường, vì thế, đối với họ những mối hiểm họa không tồn tại. Nếu không có mối nguy nào, cũng sẽ chẳng có gì phải phòng thủ. Vậy cũng không có lý do gì để kích hoạt cơ chế bảo vệ ý thức và tiềm thức của họ. Đó là lý do vì sao những Trader chuyên nghiệp có thể thấy và hành động những việc làm cho người khác cảm thấy bối rối, mơ hồ. Họ đang ở trong dòng chảy vì họ cảm nhận một dòng chảy cơ hội bất tận, còn khi họ không ở trong dòng chảy, những người xuất sắc nhất có thể thấy được thực tế đó và sau đó bù đắp bằng việc hoặc là điều chỉnh lại tỷ lệ hoặc là không giao dịch nữa. Nếu mục tiêu của bạn là có thể giao dịch giống như những chuyên gia, bạn phải có khả năng nhìn thị trường theo góc độ khách quan. Bạn phải có khả năng hành động không chần chừ hay do dự nhưng với một sự tự chủ tích cực và thái độ thích hợp để chống lại các tác động tiêu cực của việc quá tự tin hoặc hưng phấn thái quá. Về cơ bản, mục tiêu của bạn là tạo một trạng thái tinh thần duy nhất, đó là trạng thái tinh thần của một trader. Khi bạn hoàn thiện được điều này, thì bạn đã sẵn sàng để trở thành một trader thành công. Để giúp bạn đạt được mục tiêu này, tôi sẽ chỉ cho bạn cách để xác định lại mối quan hệ giữa bạn với thông tin thị trường, qua đó bạn nhận thấy rắng có ít hoặc không có khả năng xảy ra bất cứ mối nguy nào. Bằng cách “xác định lại”, ý tôi là thay đổi nhận thức của bạn và điều khiển nó ngoài khuôn khổ tinh thần, hướng bạn tập trung vào những cơ hội thay vì xoáy sâu vào nỗi đau tinh thần. SỬA LỖI PHẦN MỀM TINH THẦN Nói cách khác, chúng ta muốn gỡ bỏ vi rút trong mã phần mềm tinh thần của chúng ta và để tư duy của chúng ta chạy đúng. Để thực hiện việc này hiệu quả đòi hỏi phải có một sự hiểu biết về bản chất về năng lượng và làm thế nào bạn có thể sử dụng năng lượng đó để thay đổi quan điểm tiêu cựcphản ứng cảm xúc không mong muốn đối với thông tin thị trường. Có nhiều điều để học hỏi, nhưng tôi nghĩ bạn sẽ ngạc nhiên trước việc làm sao một vài thay đổi đơn giản có thể tạo một khác biệt lớn trong kết quả giao dịch của bạn. Quá trình giao dịch bắt đầu với việc nhận ra một cơ hội. Nếu không nhận thức được một cơ hội, chúng ta sẽ không có lý do để giao dịch. Nên tôi nghĩ điều đó chỉ phù hợp khi chúng ta bắt đầu kiểm tra năng lượng tinh thần bằng cách phá vỡ quá trình của nhận thức. Đông lực cơ bản của nhận thức là gì? Những yếu tố nào xác định cách chúng ta nhận ra thông tin hoặc những gì chúng ta nhận ra trong mối quan hệ có Tr.57 | sẵn? Làm thế nào để hiểu được cách liên kết với những gì chúng ta trải nghiệm tại bất kỳ thời điểm nào? Có lẽ các dễ nhất để hiểu về động lực của nhận thức và trả lời những câu hỏi này là nghĩ về mọi thứ (ý tôi là tất cả mọi thứ) đang tồn tại trong, trên và xung quanh hành tinh này như một tập hợp các lực lượng – lực lượng tạo ra thông tin bao gồm những tính chất, đặc điểm và những đặc điểm làm cho nó là duy nhất. Mọi thứ tồn tại bên ngoài cơ thể chúng ta – tất cả đặc điểm và tất cả các phạm trù của cuộc sống; tất cả hiện tượng trên hành tinh dưới dạng như điều kiện thời tiết, động đất và núi lửa phun trào; tất cả sự vận động và trì trệ về khía cạnh thể chất; và tất cả hiện tượng phi vật chất như ánh sáng, các loại sóng âm thanh, sóng cực ngắn và sóng bức xạ - tạo ra bản chất tồn tại của thông tin. Thông tin đó có khả năng tác động lên một trong năm giác quan của chúng ta. Trước khi tiến xa hơn, hãy chú ý rằng tôi dùng động từ “tạo ra” một cách bao gồm tất cả, nghĩa là tất cả trong trạng thái biểu cảm tích cực, bao gồm cả những vật vô tri vô giác. Để minh họa tại sao tôi làm điều đó, hãy nhìn vậy như đơn giản như một tảng đá. Đó là một vật vô tri vô giác, gồm các nguyên tử và phân tử duy nhất thể hiện đó là một tảng đá. Tôi có thể dùng động từ chỉ hoạt động “thể hiện” vì nguyên tử và phân tử tạo ra tảng đá chuyển động không ngừng. Vì vậy, ngay cả khi tảng đá không xuất hiện hoạt động ngoại trừ tư duy trừu tượng nhất, nó có đặc điểm và tính chất sẽ tác động lực lên các giác quan của chúng ta, làm cho chúng ta có trải nghiệm và có sự phân biệt về bản chất tồn tại của nó. Ví dụ, một tảng đá có kết cấu, kết cấu đó tác động lên giác quan của chúng ta nếu chúng ta chạm ngón tay của chúng ta lên bề mặt của tảng đá. Một tảng đá có hình dạng và màu sắc, điều này tác động đến thị giác của chúng ta; tảng đá chiếm một khoảng không gian mà không vật nào chiếm được, vì vậy chúng ta có thể nhìn thấy tảng đá thay vì một khoảng không gian trống nào đó hoặc một vật nào khác. Một tảng đá cũng có thể có mùi, nó tác động lện khứu giác của chúng ta, hoặc vị giác, dù gần đây tôi không liếm bất cứ hòn đá khi tìm hiểu. Khi chúng ta gặp bất cứ vật gì trong môi trường thể hiện tính chất và đặc điểm của nó, diễn ra một dạng trao đổi năng lượng. Năng lượng từ bên ngoài, thể hiện dưới bất cứ hình dạng nào, được biến đổi bởi hệ thần kinh của chúng ta thành các xung điện và lưu lại bên trong môi trường tinh thần của chúng ta. Cụ thể hơn, những gì chúng ta nghe, nhìn, nếm, ngửi hoặc cảm nhận thông qua các giác quan của chúng được biến đổi thành các xung điện năng lượng và lưu lại trong môi trường tinh thần như một bộ nhớ và hoặc phân biệt về bản chất tồn tại của một vật. Tôi nghĩ tất cả những điều này hoàn toàn hiển nhiên với hầu hết mọi người, nhưng ở đây có một số hàm ý sâu xa không rõ ràng và chúng ta thường phân chia theo cấp độ. Đầu tiên, có mối quan hệ nhân quả tồn tại bên trong chúng ta và các thứ khác tồn tại ở môi trường bên ngoài. Kết quả sự kết hợp những gì bên trong chúng ta với những lực bên ngoài tạo ra mà tôi gọi là “những cấu trúc năng lượng” trong tâm trí chúng ta. Những ký ức, sự phân biệt, và, cuối cùng niềm tin chúng ta thu được trong cuộc đời tồn tại dưới dạng cấu trúc năng lượng trong môi trường tinh thần của chúng ta. Cấu trúc năng lượng là một khái niệm trừu tượng. Bạn có thể tự hỏi : “Năng lượng có khuôn mẫu và hình dạng như thế nào?” Trước khi tôi trả lời câu hỏi này, một câu hỏi cơ bản nữa cần phải đề cập đến. Làm thế nào mà ngay từ đầu chúng ta biết rằng những ký ức, sự phân biệt và niềm tin tồn tại dưới dạng năng lượng? Tr.58 | Tôi không biết nếu nó được chứng minh một cách khoa học hoặc được chấp nhận hoàn toàn bởi một hội đồng khoa học, thì hãy tự hỏi xem những thành phần tinh thần này có thể tồn tại ở những hình dạng nào khác không? Đây là những điều chúng ta biết chắc chắn: tất cả những thành phần của nguyên tử và phân tử đều chiếm một khoảng không gian và, do đó, có thể nhìn thấy và quan sát được. Nếu những ký ức, phân biệt và niềm tin tồn tại dưới một vài dạng vật chất, thì chúng ta có thể quan sát chúng. Theo những gì tôi biết, không có nhiều quan sát như vậy được thực hiện. Cộng đồng khoa học đã mổ xẻ mô não (của người sống và cả người chết) để khám nghiệm ở mức độ nguyên tử cá nhân, khoanh vùng não bộ theo chức năng của chúng, nhưng vẫn chưa có ai đã từng quan sát được một ký ức, sự khác biệt hay niềm tin ở dạng tự nhiên của nó. Y tôi là “niềm tin ở dạng tự nhiên của nó” mặc dù một nhà khoa học có thể quan sát từng tế bào não chắc chắn có chứa những ký ức, nhưng họ không thể trải nghiệm ngay những ký ức này bằng tay. Họ có thể chỉ trải nghiệm ký ức nếu người có những ký ức đó còn sống và chọn để diễn đạt ký ức theo một vài cách nào đó. Nếu những ký ức, sự phân biệt, và niềm tin không tồn tại dưới dạng vật chất vật lý, rồi thực sự không có cách nào thay thế chúng ngoại trừ một dạng năng lượng nào đó. Nếu trong các trường hợp thực tế, năng lượng này có thể có một hình dạng cụ thể không? Chúng có thể được phác họa theo cách phản chiếu những lực bên ngoài làm cho nó tồn tại không? Chắc chắn! Mọi vật trong môi trường hoặc tương tự như năng lượng đều có hình dạng và cấu trúc cụ thể đúng không? Để tôi cho bạn một vài ví dụ. Suy nghĩ là một dạng năng lượng. Vì bạn nghĩ trong một ngôn ngữ, suy nghĩ của bạn được sắp đặt bởi những hạn chế và quy tắc chi phối các từ ngữ đặc biệt. Khi bạn diễn đạt những suy nghĩ này bằng lời nói, bạn tạo ra những sóng âm thanh, những sóng này là một dạng của năng lượng. Những sóng âm thanh này tạo ra bởi sự tương tác giữa dây thanh quản và lưỡi của bạn trong đó chứa nội dung thông điệp của bạn. Những bước sóng cực ngắn cũng là năng lượng. Nhiều cuộc gọi điện thoại được tiếp âm bởi sóng cực ngắn, nghĩa là năng lượng sóng cực ngắn được cấu thành theo một cách nào đó phản ánh thông điệp chứa nó. Ánh sáng lazer là năng lượng, và nếu bạn đã từng chứng kiến một buổi diễn bằng lazer, hoặc nghệ thuật ánh sáng trình chiếu lazer, những gì bạn thấy là năng lượng tinh khiết phản chiếu hình dạng theo mong muốn của những nghệ sỹ. Đây là những ví dụ điển hình về cách năng lượng có thể tạo ra khuôn khổ, hình dạng và cấu trúc. Tất nhiên còn nhiều ví dụ nữa nhưng tôi chỉ nêu thêm một ví dụ nữa minh họa một điểm trong cách phác họa. Ở mức độ cơ bản nhất, những giấc mơ là gì? Tôi không hỏi bạn ý nghĩa của những giấc mơ hoặc bạn nghĩ gì về mục đích của những giấc mơ, nhưng đúng hơn là giấc mơ là cái gì? Tính chất của giấc mơ là gì? Nếu chúng ta giả định rằng những giấc mơ được đặt giới hạn trong hộp sọ của chúng ta, thì chúng không thể chứa được những nguyên tử và phân tử, vì sẽ không đủ không gian cho tất cả những điều này tồn tại và chiếm chỗ trong giấc mơ của chúng ta được. Những trải nghiệm trong giấc mơ dường như có cùng tỷ lệ và kích cỡ so với những gì ta cảm nhận khi thức bằng năm giác quan của chúng ta. Cách duy nhất có thể hiểu được là nếu những giấc mơ là một dạng cấu trúc năng lượng, thì năng lượng đó có thể là bất cứ kích thước hay hình dạng nào dù khi làm vậy chúng ta không tốn bất cứ khoảng không gian nào. Tr.59 | Bây giờ, nếu chuyện này không xảy ra với bạn, vậy ở đây có một vài điều thực sự sâu xa. Nếu những ký ức, sự phân biệt và niềm tin mà chúng ta có được là kết quả của môi trường bên ngoài đại diện cho những gì ta đã tìm hiểu và việc môi trường đó hoạt động như thế nào; và nếu những ký ức, sự phân biệt và niềm tin trong môi trường tinh thần của chúng ta là năng lượng; và nếu năng lượng đó không chiếm bất cứ khoảng không gian nào; thì cũng có thể nói rằng chúng ta có khả năng vô hạn về việc học, tìm hiểu. Vậy thì tôi không nghĩ là không chỉ là có thể nói mà là tôi đang nói về việc học không giới hạn. Hãy xem xét đến việc phát triển ý thức con người và tập hợp những gì chúng ta đã học cũng như những gì một cá nhân điển hình cần biết cách hoạt động hiệu quả so với cách đây chỉ 100 năm. Hoàn toàn không có điều gì chỉ ra rằng chúng ta không có không có khả năng học tập không giới hạn. Sự khác nhau giữa những gì chúng ta nhận thức hiện tại và những gì chúng ta làm như kết quả của việc mở mang nhận thức có thể làm cho mọi người sống 100 năm trước sửng sốt. SỰ NHẬN THỨC VÀ HỌC HỎI Tuy nhiên, chúng ta phải cẩn trọng việc không đánh đồng giữa khả năng lưu trữ với khả năng học tập. Học hỏi và nhận thức về những gì có thể học, chứ không phải là một chức năng về khả năng lưu trữ. Nếu là khả năng lưu trữ thì điều gì ngăn chúng ta biết mọi thứ? Và nếu chúng ta đã biết mọi thứ, thì điều gì sẽ ngăn chúng ta nhận ra từng đặc trưng, tính chất hoặc đặc điểm của tất cả mọi thứ thể hiện bản chất của chính nó tại bất kỳ thời điểm nào? Điều gì đã ngăn chúng ta lúc này? Những thắc mắc này được đặt ra để hỏi tại sao bạn phải hiểu những thành phần của yếu tố tinh thần như trí nhớ, ký ức, sự phân biệt và niềm tin tồn tại như một dạng năng lượng. Các dạng năng lượng có khả năng hoạt động như một lực tạo ra hình dạng riêng của nó; và đó chính xác là những gì ký ức, sự phân biệt và niềm tin của chúng ta hoạt động. Chúng tác động một lực từ bên trong lên các giác quan của chúng ta, thể hiện hình dáng và nội dung của chúng, và, trong quá trình hoạt động đó, chúng có tác động hạn chế sâu sắc lên các thông tin chúng ta nhận ra vào bất kỳ thời điểm nào, làm cho những thông tin có sẵn từ nhận thức của thị trường, và những khả năng vốn có của thông tin đó, thực sự không thể nhìn thấy được. Điều tôi đề cập ở đây là vào bất kỳ thời điểm nào mà môi trường cũng được tạo ra một khối lượng lớn thông tin về những đặc trưng, đặc điểm và tính chất. Một vài thông tin đó vượt ngoài phạm vi sinh lý của các giác quan của chúng ta. Ví dụ, mắt chúng ta không thể nhìn thấy mọi bước sóng của ánh sáng cũng như tai chúng ta không thể nghe được các tần số của âm thành trong môi trường sản xuất, do đó, một loạt các thông tin đó nằm ngoài khả năng sinh lý của các giác quan của chúng ta. Vậy điều gì được tạo ra đối với phần còn lại của môi trường thông tin? Chúng ta có nghe, nhìn, nếm hoặc cảm nhận thông qua các giác quan của chúng ta với khả năng phân biệt, đặc điểm, tính chất thể hiện mọi điều trong phạm vị sinh lý của các giác quan của chúng ta? Hoàn toàn không? Năng lượng bên trong chúng ta sẽ quyết định hạn chế hoặc ngăn nhận thức của chúng ta về những thông tin này bằng việc thông qua các cơ chế cảm giác cùng một môi trường hoạt động ben ngoài. Bây giờ nếu bạn dành chút thời gian và nghĩ về một vài điều tôi đã từng nói có lẽ là hiển nhiên. Ví dụ, có nhiều cách trong đó môi trường bên ngoài thể hiện mà chúng ta Tr.60 | không nhận ra đơn giản vì chúng ta chưa biết về chúng. Điều này rất dễ hình dung. Hãy nhớ lại lần đầu tiên khi bạn nhìn vào biểu đồ giá. Bạn đã làm gì? Chính xác là bạn nhận ra điều gì? Nếu chưa được nhìn trước đó, tôi chắc chắn, giống như tất cả mọi người, bạn đã nhìn thấy một loạt những đường kẻ vô nghĩa. Giờ nếu bạn giống như hầu hết những trader, khi bạn nhìn vào biểu đồ giá bạn thấy, đặc điểm, những đường nét và những mô hình hành vi biểu thị tập hợp những hành động của những trader tham gia trong những ngành đặc biệt này. Ban đầu, các biểu đồ biểu thị thông tin không khác biệt. Thông tin không khác biệt tạo ra một trạng thái hỗn độn và đó có thể do lần đầu tiên bạn nhìn và có kinh nghiệm về nhìn biểu đồ. Tuy nhiên, dần đần bạn học cách phân biệt những thông tin như xu hướng, đường xu hướng, đường hợp nhất, hỗ trợ và kháng cự, sự quay đầu hay các mối quan hệ có ý nghĩa giữa khối lượng, và lãi suất mở và phản ứng giá, chỉ nêu ra một vài thông tin. Bạn đã học được rằng những phân biệt hành vi của thị trường đại diện cho một cơ hội đáp ứng một vài nhu cầu cá nhân, mục tiêu hoặc mong muốn. Từng sự phân biệt bây giờ có một ý nghĩa và một số liên quan đến ý nghĩa của cấp độ hoặc tầm quan trọng gắn liền với nó. Giờ tôi muốn bạn dùng trí tưởng tượng của bạn và giả vờ như tôi chỉ đặt trước bạn biểu đồ giá lần đầu tiên bạn đã từng thấy. Có thể có sự khác biệt giữa những gì bạn thấy bây giờ và những gì bạn đã từng thấy? Chắc chắn. Thay vì nhìn thấy hàng loạt những đường kẻ không khác biệt như trước đây, có lẽ bạn thấy mọi điều bạn đã học về những đường kẻ này trong hiện tại. Nói cách khác, bạn có thể thấy tất cả những khác biệt bạn đã học để giao dịch, cũng như tất cả những cơ hội mà những khác biệt này thể hiện. Tuy nhiên, tất cả chúng ta có thể thấy như nhìn thấy những gì tồn tại trong biểu đồ bây giờ và hơn nữa, chúng ta đã có khả năng cảm nhận được. Vậy có điều gì khác biệt? Cấu trúc năng lượng bên trong bạn bây giờ - kiến thức bạn có được – tác động một lực lên mắt bạn, khiến bạn nhận ra những sự khác biệt đa dạng bạn đã được học. Vì năng lượng không xuất hiện khi lần đầu tiên bạn nhìn vào biểu đồ, tất cả những cơ hội bạn nhìn thấy bây giờ vẫn ở đó, nhưng lại ẩn đi với bạn. Hơn nữa, trừ khi bạn được học về những khác biệt dựa vào từng mối quan hệ giữa các biến trên biểu đồ, những gì bạn chưa được học vẫn không thể nhìn thấy được. Hầu hết chúng ta không có khái niệm về cấp độ liên tục của những cơ hội có sẵn nhưng vô hình ở trong những thông tin ta từng tiếp cận. Thông thường, chúng ta không bao giờ nghiên cứu về những cơ hội và, như vậy, cơ hội vẫn không thể nhìn thấy được. Tất nhiên, vấn đề là trừ khi chúng ta đang ở vị thế hoàn toàn mới hoặc duy nhất hoặc chúng ta đang hoạt động nằm ngoài một thái độ cởi mở chân thực, chúng ta sẽ không cảm nhận nhận được những điều chúng ta chưa từng được học. Để tìm hiểm về một việc gì đó, chúng ta phải có kinh nghiệm về việc đó theo một vài cách nào đó. Do vậy, những gì chúng ta có ở đấy là một vòng tròn khép kín ngăn chúng ta học hỏi. Cảm giác về vòng tròn khép kín tồn tại trong tất cả chúng ta, vì đó là chức năng tự nhiên của việc năng lượng tinh thần biểu thị nó lên các giác quan của chúng ta. Mọi người đã từng nghe câu: “Con người nhìn những gì họ muốn thấy”. Tôi sẽ nói khác đi một chút: Con người nhìn những gì họ đã từng tìm hiểu và thấy những gì họ đã từng học, và mọi thứ khác đều vô hình cho đến khí họ học cách làm thế nào để đối Tr.61 | phó được với năng lượng làm hạn chế nhận thức của họ với những gì họ chưa học và đang chờ được khám phá. Để minh họa và làm rõ hơn về khái niệm này, tôi sẽ đưa ra một ví dụ khác cho bạn, trong đó chỉ ra năng lượng tinh thần tác động đến cách chúng ta nhận thức và trải nghiệm môi trường theo một cách trái ngược với mối quan hệ nguyên nhân – kết quả. Hãy xem một đứa bé lần đầu tiên tiếp xúc với một con chó. Vì là trải nghiệm lần đầu tiên, môi trường tinh thần của đứa trẻ là hoàn toàn mới và sạch, có thể nói vậy, với sự tôn trọng với con chó. Đứa trẻ không có bất cứ ký ức nào và chắc cũng không có phân biệt về bản chất của một con chó. Vì thế, đến thời điểm đầu tiên gặp, từ nhận thức của đứa trẻ thì những con chó không tồn tại. Tất nhiên, từ nhận thức của môi trường, chó luôn tồn tại và chúng có khả năng tác động một lực lên các giác quan của đứa trẻ và cho chúng trải nghiệm về những con chó. Nói cách khác, những con chó thể hiện bản chất của chúng, có thể tác động như một nguyên nhân tạo ra tác động bên trong môi trường tinh thần của đứa trẻ. Những hiệu ứng đó là do khả năng của con chó tạo ra? Vậy là những con chó có một loạt những biểu cảm. Tôi muốn nói bằng một loạt những biểu cảm có thể cư xử hướng về con người theo nhiều cách. Khi chơi với chúng, chúng có thể thân thiện, đáng yêu, an toàn và ngộ nghĩnh; hoặc chúng có thể chống đối, dữ dằn, và nguy hiểm – đó chỉ là một vài biểu hiệu của rất nhiều các hành vi mà chúng có khả năng có. Tất cả những đặc điểm này có thể quan sát, trải nghiệm và tìm hiểu được. Khi một đứa trẻ lần đầu tiên nhìn thấy một con chó, chắc chắn trong môi trường tinh thần của đứa trẻ không có thông tin nào nói với nó rằng nó cần đối phó với con chó. Môi trường thông tin không quen, không rõ và không được phân loại có thể tạo ra cảm giác tò mò – khi chúng ta muốn tìm hiểu thêm về những gì chúng ta đang trải nghiệm – hoặc cũng có thể tạo ra một trạng thái lộn xộn, trạng thái có thể dễ quay lại cảm giác sợ nếu chúng không thể sắp xếp thông tin theo một cách dễ hiểu hoặc tổ chức trong một khuôn khổ có ý nghĩa hoặc một bối cảnh. Trong ví dụ của chúng ta, cảm giác tò mò của đứa trẻ tạo cú huých cho nó và nó lao vào con chó để được trải nghiệm nhiều cảm giác hơn nữa. Nên nhớ rằng làm sao đứa trẻ chính xác đang đẩy chúng vào một tình huống mà chúng không hề biết gì. Tuy nhiên, trong ví dụ này, môi trường ở tay không phản ứng thuận lợi với sự thúc đẩy của đứa trẻ. Con chó, đứa trẻ hoặc là chú ý đến ý nghĩa vốn có của thông tin hoặc là có một ngày tồi tệ. Trong bất cứ trường hợp nào, sớm muộn gì đứa trẻ cũng tiến lại gần, và con chó sẽ cắn nó. Việc tấn công rất nguy hiểm đến nỗi phải tách con chó ra khỏi đứa trẻ. Kiểu trải nhiệm kém may mắn này chắc chắn không điển hình nhưng cũng không phải không phổ biến. Tôi chọn ví dụ này vì hai lý do: thứ nhất, nhiều người có thể kể lại theo nhiều cách, hoặc là từ chính trải nghiệm thực tế của họ, hoặc thông qua kinh nghiệm của một ai đó mà họ biết. Thứ hai, như chúng ta phân tích động lực cơ bản của trải nghiệm này là từ nhận thức năng lượng mà chúng sẽ tìm hiểu: 1) Tâm trí chúng ta được thiết kế để nghĩ như thế nào, 2) Xử lý thông tin, 3) Quá trình đó tác động như thế nào đến những gì chúng ta đang trải nghiệm và, 4) Năng lực của chúng ta để nhận thức được những khả năng mới Tr.62 | Tôi biết điều này có vẻ giống như nhiều cái nhìn sâu sắc từ chỉ một ví dụ nhưng các nguyên tắc phức tạp áp dụng cho các động lực không xứng mà hầu như tất cả đang được tìm hiểu. Là kết quả của sự tổn thương về thể chất và tinh thần, cậu bé trong ví dụ của chúng ta bây giờ có một ký ức và một sự phân biệt về cách những con chó biểu thị bản thân nó. Nếu khả năng của cậu bé là nhớ kinh nghiệm nó trải qua là bình thường, cậu bé có thể lưu lại sự cố này theo một cách mà tất cả các giác quan đại diện đều có tác động: Ví dụ việc bị tấn công có thể bị lưu lại theo hình ảnh tinh thần dựa trên những gì họ đã thấy, cũng như những âm thanh tinh thần thể hiện những gì họ đã nghe. Trí nhớ, những ký ức đại diện chó ba giác quan khác sẽ hoạt động theo cùng một cách. Tuy nhiên, loại dữ liệu giác quan trong bộ nhớ của cậu bé không quan trọng như loại năng lượng dữ liệu giác quan thể hiện. Chúng ta có hai loại năng lượng tinh thần cơ bản: năng lượng tích điện dương - tích cực, bao gồm những cảm giác yêu thương, tự tin, hạnh phúc, niềm vui, sự thỏa mãn, sự hứng thú và lòng nhiệt thành chúng ta gọi là một vài cách dễ chịu chúng ta cảm nhận; và năng lượng tích điện âm – tiêu cực bao gồm sự sợ hãi, nỗi kinh hoàng, sự không hài lòng, sự phản bội, nuối tiếc, sự giận dữ, phân vân, lo lắng, căng thẳng và bực bội, tất cả những cảm giác này đại diện những gì được ám chỉ chung là nỗi đau tinh thần. Vì kinh nghiệm đầu tiên của cậu bé với chó là rất đau, chúng ta có giả định rằng bất kỳ giác quan nào bị tác động thì tất cả những ký ức của cậu bé về kinh nghiệm này cũng sẽ là rất đau, cảm giác không dễ chịu, năng lượng tiêu cực. Bây giờ, năng lượng tiêu cực này sẽ ảnh hưởng gì đến nhận thức và hành vi của cậu bé nếu và khi cậu bé tiếp xúc với một con chó khác? Câu trả lời rõ ràng là nực cười khi hỏi, nhưng những tình trạng cơ bản là không rõ ràng, vậy nên hãy kiên nhẫn cùng tôi. Rõ ràng, thời điểm cậu bé tiếp xúc với một con chó khác, cậu sẽ cảm thấy sợ. Nên nhớ rằng tôi dùng từ “khác” để miêu tả con chó tiếp theo mà cậu bé tiếp xúc. Những gì tôi muốn nhấn mạnh rằng bất cứ con chó cũng có thể là nguyên nhân khiến cậu bé cảm thấy sợ, không phải chỉ có con chó đã từng tấn công cậu. Sẽ không có khác biệt gì nếu cậu bé tiếp xúc với con chó tiếp theo là một con chó thân thiện nhất thế giới, bản chất tự nhiên của nó chỉ muốn được vui đùa và yêu thương. Đứa trẻ sẽ vẫn sợ, và hơn nữa, nỗi sợ của đứa trẻ nhanh chóng chuyển sang sự khiếp sợ bộc phát, đặc biệt nếu con chó thứ hai cố gắng đến gần cậu bé chỉ để muốn chơi với bé. Mỗi người trong chúng ta có ít nhất một lần chứng kiến một tình huống mà có một ai đó trải qua nỗi sợ hãi, khi mà từ quan điểm của chúng ta điều này không nguy hiểm và ít nguy cơ đe dọa. Mặc dù chúng ta không thể ra nói điều đó, chúng ta tự nhủ rằng người đó sợ thật vô lý. Nếu chúng ta cố gắng chỉ ra lý do tại sao không cần phải sợ, chúng ta có thể tìm trong vốn từ ít ỏi của chúng ta, nếu có, thì đó là từ tác động. Chúng ta có thể dễ dàng nghĩ đến điều tương tự đối với cậu bé trong ví dụ của chúng ta, rằng cậu bé thật vô lý, vì rõ ràng theo quan điểm của chúng ta có những khả năng khác tồn tại hơn là chỉ một điều duy nhất cậu bé đang chú ý trong tâm trí của mình. Nhưng là nỗi sợ của cậu ít hơn bất kỳ điều gì hợp lý, nói thế này, nỗi sợ của bạn (hoặc sự do dự của bạn) về việc đặt thêm lệnh tiếp theo, khi giao dịch trước đó của bạn bị thua? Cùng dùng một logic, những trader hàng đầu có thể nói rằng nỗi sợ của bạn là vô lý vì cơ hội của “thời điểm bây giờ/hiện tại” này chắc chắn chẳng có nghĩa gì đối với giao dịch trước đó của bạn. Mỗi giao dịch đơn giản là một lợi thế với một kết quả Tr.63 | có khả năng xảy ra, và độc lập với bất kỳ giao dịch nào khác. Nếu bạn tin điều ngược lại, vậy tội có thể thấy tại sao bạn lại sợ; nhưng tôi có thể cam đoan rằng nỗi sợ của bạn là hoàn toàn vô căn cứ. NHẬN THỨC VÀ RỦI RO Như các bạn có thể thấy, nhận thức, quan điểm về rủi ro của một người có thể dễ dàng bị đánh giá là phi lý đối với suy nghĩ của người khác. Rủi ro chỉ liên quan đến người cảm nhận nó theo thời điểm, điều này gần như tuyệt đối và nằm ngoài vấn đề. Khi đứa trẻ lần đầu tiên tiếp xúc với con chó, đứa trẻ hớn hở với sự phấn khích và tò mò. Những gì về cách mà tâm trí chúng ta tư duy và xử lý thông tin có thể làm cậu bé tự động quay ngược thái độ từ hớn hở phấn khởi sang trạng thái sợ sệt trong lần tiếp theo khi câu tiếp xúc với con chó, ngay cả khi sau đó cả tháng hoặc cả năm? Nếu chúng ta nhìn vào nỗi sợ hãi như một cơ chế tự nhiên cảnh báo cho chúng ta biết về những điều kiện của nguy hiểm, cách gì mà tâm trí chúng ta hoạt động có thể tự động nói với cậu bé rằng lần sau khi tiếp xúc với một con chó cũng sẽ có điều gì làm nó sợ? Điều gì xảy ra với bản chất tò mò của cậu bé? Chắc chắn có nhiều điều phải tìm hiểu về bản chất của những con chó hơn là chỉ một kinh nghiệm này đã dạy cho cậu, đặc biệt có một sự thật trắng trơn là tâm trí chúng có một khả năng vô hạn cho việc học. Vậy tại sao hầu như không thể nói với cậu bé hãy thoát khỏi nỗi sợ của cậu? SỨC MẠNH CỦA SỰ LIÊN KẾT Thoạt đầu những câu hỏi này dường như phức tạp, nhưng phần lớn có thể trả lời một cách dễ dàng. Tôi chắc chắn nhiều người trong số các bạn đã biết câu trả lời: tâm trí chúng ta có một đặc điểm được thiết kế sẵn làm cho chúng ta tập hợp và liên kết bất cứ điều gì tồn tại ở môi trường bên ngoài tương tự như đặc điểm, tính chất, đặc trang hay khuôn mẫu với những gì tồn tại sẵn trong môi trường tình thần của chúng ta là một ký ức hoặc một sự phân biệt. Nói cách khác, trong ví dụ về đứa trẻ sợ những con chó, dù là con chó thứ hai hay bất cứ con chó nào nó gặp sau đó, không phải con chó đã tấn công cậu bé để cậu bé trải nghiệm nỗi đau tinh thần. Chỉ có sẵn một điều gì giống hoặc tương tự trong tâm trí của cậu bé để liên kết giữa hai sự việc đó con chó thật đáng sợ. Xu hướng tự nhiên này cho tâm trí chúng ta tập hợp như một chức năng vô thức của tinh thần xảy ra tự động. Đó không phải điều chúng ta phải suy nghĩ hay ra quyết định. Một chức năng vô thức của tinh thần có thể tương tự như chức năng vô tình của thể chất đó là nhịp tim. Cũng như chúng ta không có ý thức về việc nghĩ về quá trình làm cho tim chúng ta đập, chúng ta cũng không phải nghĩ đến việc kết nối những kinh và cảm giác của chúng ta về những việc đó. Đây đơn giản là một chức năng tự nhiên về cách tâm trí của chúng ta xử lý thông tin, và, giống như một nhịp tim, đó là chức năng có tác động sâu sắc đến cách chúng ta trải nghiệm cuộc sống. Tôi muốn bạn thử hình dung về dòng chảy ngược nhau của năng lượng là mối quan hệ nguyên nhân và kết quả sẽ gây khó khăn (nếu không nói là bất khả thi) cho cậu bé nhận ra được bất kỳ khả năng nào khác hơn suy nghĩ có trong đầu cậu bé. Để giúp bạn, tôi sẽ chia quá trình ra từng phần nhỏ nhất, và đi theo từng bước một xem chuyện gì xảy ra. Tất cả những điều này có vẻ hơi trừu tượng, nhưng hiểu được quá trình này góp một phần lớn trong việc phát hiện ra tiềm năng để đạt được thành công liên tục như một trader chuyên nghiệp. Tr.64 | Đầu tiên, hãy bắt đầu từ những điều cơ bản. Có loại cấu trúc năng lượng bên ngoài và cấu trúc năng lượng bên trong của cậu bé. Năng lượng bên ngoài là năng lượng tích cực dưới dạng là một con chó thân thiện muốn thể hiện nó muốn được chơi đùa. Năng lượng bên trong là một ký ức tiêu cực dưới dạng hình ảnh và âm thanh của tinh thần biểu thị trải nghiệm lần đầu tiên của cậu bé với một con chó. Cả hai dạng năng lượng bên ngoài và bên trong có tiềm năng làm cho các giác quan của cậu bé cảm nhận được và, kết quả là, tạo ra hai tình huống khác biệt cho cậu bé trải nghiệm. Năng lượng bên ngoài có khả năng tác động một lực lên cậu bé theo cách mà cậu thấy rất thú vị. Chú chó đặc biệt này thể hiện đặc điểm hành vi như hài hước, thân thiện, và cả đáng yêu nữa. Nhưng hãy nhớ rằng đứa trẻ vẫn không có trải nghiệm về những đặc điểm này của một con chó, trong nhận thức của đứa trẻ những đặc điểm này không tồn tại. Cũng giống như trong một ví dụ về mô hình giá tôi từng trình bày trước đó, đứa trẻ không thể cảm nhận về những gì nó chưa tìm hiểu, trừ khi đứa trẻ đang ở trạng thái tinh thần là được truyền dẫn để học hỏi. Năng lượng bên trong cũng có tiềm năng và chỉ đang chờ đợi, hay nói cụ thể thì đang biểu thị chính nó. Nhưng năng lượng bên trong sẽ tác động lên mắt và tai cậu bé theo cách làm cho cậu cảm thấy đó là mối nguy. Theo hướng này sẽ tạo ra một kinh nghiệm về nỗi đau tinh thần, sợ hãi, và thậm chí có thể là nỗi kinh hoảng. Theo cách mà tôi sắp đặt, có vẻ như cậu bé có thể lựa chọn giữa trải nghiệm vui và trải nghiệm về sợ hãi, nhưng đó thực sự không phải trường hợp này, ít nhất là không phải trong thời điểm này. Trong hai khả năng tồn tại của tình huống này, cậu sẽ chắc chắn nếm trải nỗi đau và sự sợ hãi, thay vì chọn được vui vẻ chơi đùa. Điều này đúng vì nhiều lý do. Trước tiên, như tôi đã nêu ra, tâm trí chúng ta là sợi dây tự động và ngay lập tức tập hợp và kết nối những thông tin có những đặc điểm, tính chất và hình dạng gần giống nhau. Biểu hiện gì bên ngoài của đứa trẻ khi nó thấy hình dạng một con chó, nhìn và nghe hình dáng nào tương tự trong đầu nó. Tuy nhiên, mức độ giống nhau là cần thiết để liên kết hai sự vật với nhau trong đó có một biến số chưa rõ, nghĩa là tôi không biết các bộ máy tinh thần làm thế nào xác định được sự tương đồng nhiều hay ít để yêu cầu tâm trí chúng ta tập hợp và liên kết hai hay nhiều mảng thông tin với nhau. Vì tâm trí của mọi người đều hoạt động theo cách giống nhau, nhưng, đồng thời của từng người là duy nhất, tôi sẽ giả định một loạt các dung sai về sự tương đồng hoặc không tương đồng và mỗi người trong chúng ta có một khả năng duy nhất trong một phạm vi nào đó. Đây là những gì chúng ta biết: khi con chó tiếp theo đến tiếp xúc với mắt và tai đứa bé, nếu có đủ sự tương đồng giữa cách nhìn hoặc nghe và hình ảnh con chó đọng lại trong bộ nhớ của đứa trẻ rồi sau đó tâm trí của đứa bé sẽ tự động kết nối hai sự việc với nhau. Sự kết nối này, lần lượt gây ra những năng lương tiêu cực trong bộ nhớ của đứa trẻ được phóng ra khắp cơ thể của nó, làm cho nó đối phó với linh cảm rất khó chịu hoặc khủng hoảng. Mức độ khó chịu hoặc nỗi đau tinh thần nó trải qua sẽ tương đương với mức độ khủng hoảng mà nó phải chịu đựng như lần đầu tiền tiếp xúc với một con chó. Điều gì xảy ra tiếp theo là những gì các nhà tâm lý học gọi là sự soi chiếu. Tôi sẽ nói đến điều này đơn giản nhưn một liên kết tức thời khác làm cho tình hình thực tế từ quan điểm, nhận thức của cậu bé dường như tuyệt đối, sự thật không thể nghi ngờ. Tr.65 | Cơ thể cậu bé lúc này được bao trùm bởi năng lượng tiêu cực. Đồng thời, cậu bé đang trong cảm giác tiếp xúc với con chó.Tiếp theo, tâm trí cậu liên kết với bất kỳ thông tin cảm giác của mắt hoặc tai cảm nhận năng lượng đau đớn mà cậu đang trải qua bên trong cậu, điều này làm như nếu nguồn gốc nỗi đau và sự sợ hãi của cậu là do cậu nhìn hoặc nghe thấy con chó vào thời điểm đó. Những nhà tâm lý học gọi động thái về những gì mà tôi vừa miêu tả là sự soi chiếu vì, theo nghĩa nào đấy thì cậu bé đang chiếu nỗi đau nó đang trải qua lên con chó. Năng lượng đau đớn sau đó phản chiếu ngược lại cậu bé, do vậy cậu cảm nhận con chó là mối đe dọa, đau đớn và nguy hiểm. Quá trình này làm cho những con chó sau đó đều có đặc điểm, tính chất và hình dáng giống như con chó ở trong ngân hàng bộ nhớ của cậu bé, mặc dù thông tin về con có thứ hai không hề giống hoặc cũng không hề tương đồng với hành vi của con chó đã từng tấn công cậu bé. Từ hai con chó, một ở trong tâm trí cậu bé, một ở ngoài tâm trí cậu bé, đểu cảm nhận chính xác như nhau, sẽ là điều cực kỳ khó để đề nghị cậu bé có thể thực hiện bất kỳ phân biệt nào ở hành vi của con chó thứ hai có bất kỳ khác biệt nào với con chó trong tâm trí cậu. Vậy nên, thay vì cảm nhận như một cơ hội để trải nghiệm điều gì mới về bản chất của những con chó khi tiếp xúc với con chó lần tiếp theo thì đứa bé chỉ nhận ra chó đầy đe dọa và nguy hiểm. Bây giờ, nếu bạn suy ngẫm một chút, đó là những gì quá trình này chỉ ra cho cậu bé rằng kinh nghiệm của nó về tình huống này chỉ là tương đối, sự thật không chối cãi? Chắc chắn nỗi đau và sự sợ hãi mà nó trải qua là hoàng toàn thật. Nhưng cậu bé đã cảm nhận những khả năng gì? Có phải những khả năng đó đều đúng? Từ quan điểm của chúng ta thì không phải vậy. Tuy nhiên, từ quan điểm của đứa bé, những khả năng sẽ có thể là bất cứ điều gì trừ tình huống thực tế? Nó đã thay thế những gì? Trước tiên, nó không hề nhận ra những khả năng mà nó chưa từng tìm hiểu. Và đây là điều cực kỳ khó khăn khi bạn tìm hiểu một cái gì mới nếu bạn sợ, vì, như bạn biết rất rõ, sợ hãi là một hình thức rất suy nhược của năng lượng. Nó khiến chúng ta phải rút lui, để sẵn sàng bảo vệ chúng ta, để chạy trốn, và để thu hẹp sự tập trung chú ý của chúng ta, tất cả đều làm cho nó rất khó khăn, nếu không phải là không thể để mở ra một hướng cho phép chúng ta tìm hiểu điều mới. Thứ hai, như tôi đã từng chỉ ra, theo như những gì cậu bé đã kết nối, con chó chính là nguồn gốc nỗi đau của cậu, và điều này đúng theo một nghĩa nào đấy. Con chó thứ hai đã làm chạm vào nỗi đau có sẵn trong tâm trí của đứa trẻ, nhưng đó thực sự không phải nguồn gốc của nỗi đau đó. Điều này là một khả năng buộc tội con chó đã kết nối một cách tự động với năng lượng tiêu cực của đứa trẻ, quá trình tinh thần tự nguyện, hoạt động nhanh hơn một cái chớp mắt (một quá trình mà đứa trẻ hoàn toàn không nhận ra). Vậy theo những gì đứa trẻ lo lắng, tại sao phải sợ nếu những gì nó cảm nhận về con chó hoàn toàn không phải sự thật? Như các bạn có thể thấy, không thể có bất kỳ khác biệt về việc con chó đã hành động như thế nào, hoặc những gì một người nào đó nói điều ngược lại về việc tại sao đứa trẻ không nên sợ, vì đứa trẻ sẽ cảm nhận bất cứ thông tin nào được tạo ra từ con chó đều là quan điểm tiêu cực (dù thực tế tích cực cỡ nào). Nó sẽ không có bất kỳ khái niệm nào về nỗi đau, sự sợ hãi và khủng hoảng mà nó trải qua đều hoàn toàn do nó tự gây ra. Tr.66 | Bây giờ, nếu khả năng đứa trẻ tự tạo ra nỗi đau và khủng hoảng của chính mình và, đồng thời, tin tưởng một cách dứt khoát rằng trải nghiệm tiêu cực của nó đến từ môi trường, cũng giống như khả năng những trader tự gây ra trải nghiệm của chính họ về sự sợ hãi và nỗi đau tinh thần khi họ tiếp xúc với thông tin thị trường và hoàn toàn bị thuyết phục rằng nỗi đau và sự sợ hãi của hoàn toàn là do hoàn cảnh? Những động thái tâm lý cơ bản hoạt động chính xác theo một cách này. Một trong những mục tiêu cơ bản của một trader là nhận ra cơ hội có sẵn, chứ không phải nguy cơ của nỗi đau. Để học cách làm thể nào tiếp tục tập trung vào những cơ hội, bạn cần biết và hiểu được những điều kiện không chắc chắn của nguồn gốc về nguy cơ. Đó không phải là thị trường. Thị trường tạo ra thông tin về tiềm năng chuyển động từ một quan điểm trung lập. Đồng thời, thị trường cung cấp cho bạn (người quan sát) một dòng chảy bất tận của cơ hội để làm điều gì đó cho chính bạn. Nếu bạn nhận ra bất cứ thời điểm nào làm cho bạn thấy sợ, hãy tự thắc mắc câu hỏi này: có phải thông tin vốn là một nguy cơ/mối đe dọa, hay bạn đơn giản đang chịu tác động trạng thái tinh thần của chính bạn phản ánh lại (như minh họa ở trên) Tôi biết khái niệm này rất khó chấp nhận, vậy tôi sẽ cho bạn một ví dụ khác để hình dung ra điều này. Hãy đưa ra một kịch bản mà hai hay ba giao dịch gần nhất của bạn bị thua. Bạn đang theo dõi thị trường, và những biến số bạn sử dụng chỉ ra một cơ hội đang tồn tại ngay bây giờ. Thay vì bạn vào lệnh ngay thì bạn lại do dự. Giao dịch này cảm giác như rất rủi ro, quá rủi ró, thực tế, bạn bắt đầu đặt câu hỏi liệu đó có thực sự là một tín hiệu. Kết quả là, bạn bắt đầu thu thập thông tin hỗ trợ tại sao giao dịch này không hoạt động. Đây là thông tin bình thường bạn không cân nhắc hay để tâm tới, và chắc chắn đó cũng không phải thông tin đó là một phần trong phương pháp giao dịch của bạn. Trong thị trường đang vẫn đang dịch chuyển. Đáng tiếc, nó đang nó đang di chuyển không ngừng từ điểm/giá vào lệnh của bạn, điểm mà nếu bạn không do dự thì bạn đã thắng ở giao dich này. Giờ bạn thấy mẫu thuẫn, vì bạn vẫn muốn đặt lệnh; suy nghĩ về việc bị lỡ một giao dịch thắng là một nỗi đau. Đồng thời, khi thị trường đi xa từ điểm vào lệnh của bạn, rủi ro của giá trị đồng đô la tham gia thị trường tăng lên. Cuộc chiến nội tâm trong bạn cũng tăng theo. Bạn không muốn bỏ lỡ, nhưng bạn cũng không muốn cảm giác phải giằng co. Cuối cùng, bạn không làm gì cả, vì mâu thuẫn làm cho bạn bị tê liệt. Bạn biện minh cho tình trạng bất động của bạn bằng cách nói với bản thân rằng đó thật sự quá rủi ro khi đuổi theo thị trường, trong khi đó bạn cảm thấy khổ sở hơn ở mỗi mức giá thị trường nhảy theo hướng mà bạn có thể thắng một giao dịch đẹp. Nếu kịch bản này nghe quen, tôi muốn bạn tự hỏi bản thân mình liệu vào thời điểm bạn đang do dự, bạn có cảm nhận những gì thị trường tạo ra là có sẵn, hoặc bạn cảm nhận những ở trong đầu bạn phản chiếu lại suy nghĩ của chính bạn? Thị trường cho bạn một tín hiệu. Nhưng bạn không nhận ra tín hiệu theo một cách khách quan hoặc quan điểm tích cực. Bạn không thấy tín hiệu đó như một cơ hội để trải nghiệm cảm giác tích cực bạn có được từ giao dịch thắng hoặc kiếm được tiền, nhưng đó chính xác là những gì thị trường đã luôn có sẵn cho bạn. Hãy suy ngẫm điều này một chút: nếu tôi thay đổi kịch bản là hai hoặc ba giao dịch của bạn là thắng thay vì thua như trước, bạn sẽ cảm nhận tín hiệu có bất cứ khác biệt nào? Bạn có nhận ra có nhiều cơ hội thắng hơn so với kịch bạn đầu tiên? Nếu Tr.67 | bạn thắng liên tục 3 giao dịch, bạn sẽ còn do dự khi đặt lệnh? Điều này rất khó xảy ra!/Không hề! Thực tế, nếu bạn giống như hầu hết những trader, có thể bạn sẽ xem xét rất lâu để đặt lệnh (đặt ở giá lớn hơn tài khoản của bạn rất nhiều) Trong mỗi tình huống, thị trường tạo ra cùng một tín hiệu. Nhưng trạng thái tinh thần của bạn là tiêu cực và nỗi sợ cơ bản ở kích bản đầu tiên, và làm cho bạn tập trung vào khả năng thất bại, điều này làm bạn do dự. Trong kịch bản thứ hai, bạn khó mà nhận ra bất cứ rủi ro nào. Thậm chí bạn có thế đã từng nghĩ thị trường đang biến giấc mơ thành hiện thực. Nào, giờ hãy quay lại nhé, bạn sẽ làm điều này sẽ dễ thôi, nếu không nói là hấp dẫn, để cam kết với chính bạn về mặt tài chính. Nếu bạn chấp nhận sự thật rằng thị trường không tạo ra thông tin tích cực hay tiêu cực như một đặc tính có sẵn theo cách mà thị trường thể hiện, thì chỉ có cách thông tin có thể là tích cực hay tiêu cực từ chính tâm trí của bạn, và đó là một cách mà chức năng của thông tin được xử lý. Nói cách khác, thị trường không gây ra việc bạn luôn chú ý đến thất bại và nỗi đau, hay chú ý đến giao dịch thắng và niềm vui. Điều gì làm cho thông tin có tính tích cực và tiêu cực cũng giống như quá trình không chủ ý của tinh thần làm cho đứa trẻ nhận ra con chó thứ hai là mối đe dọa và nguy hiểm, trong khi tất cả các con chó đều thích vui đùa và thân thiện. Tâm trí chúng ta liên tục tập hợp những gì bên ngoài chúng ta (thông tin) với cái gì có sẵn trong đầu/tâm trí chúng ta (những gì chúng ta biết), làm cho nó giống như những hoàn cảnh bên ngoài và ký ức, sự phân biệt hay niềm tin của những hoàn cảnh này được tập hợp chính xác theo cùng một cách. Kết quả là, trong kịch bản đầu tiên, nếu bạn có hai hoặc ba giao dịch thua, tín hiệu tiếp theo thị trường tạo ra một cơ hội cho bạn thì bạn sẽ cảm thấy quá rủi ro. Tâm trí bạn tự động và vô thức liên hệ “ thời điểm bây giờ” với phần lớn những kinh nghiệm giao dịch gần đây của bạn. Sự liên hệ cham vào nỗi đau thất bại cảu bạn, tạo ra tình trạng sợ hãi của tinh thần và làm cho bạn cảm thấy thông tin mà bạn đang theo dõi là từ một quan điểm tiêu cực. Điều này có vẻ như nếu thị trường thể hiện thông tin có tính đe dọa, thì, tất nhiên, sự do dự của bạn được bào chữa. Ở kịch bản thứ hai, cùng một quá trình làm cho bạn nhận ra tình hương từ một nhận định quá tích cực, vì bạn thắng liên tục ba giao dịch. Sự kết nối giữa “thời điểm bây giờ” và sự phấn chấn của ba giao dịch gần đây tạo sự tích cực thái quá hay tình trạng phấn chấn của tinh thần làm như nếu thị trường đang cho bạn một cơ hội không có rủi ro. Tất nhiên, sự biện hộ này cam kết cho chính bản thân bạn Trong chương 1, tôi đã nói rất nhiều về những kiểu tinh thần làm cho những trader thua và phạm sai lầm rất hiển nhiên và nghiêm trọng, điều này sẽ không xảy ra với chúng ta và lý do mà chúng không thắng liên tục do cách nghĩ của chúng ta. Hiểu, trở nên có ý thức, và sau đó tìm hiểu làm thế nào để phá vỡ khuynh hướng tự nhiên của tâm trí là sự kết nối giữa bên ngoài và bên trong chúng ta là một phần quan trọng cho những chiến thắng đều đặn. Phát triển và duy trì trạng thái tinh thần cảm nhận được dòng chảy cơ hội của thị trường mà không có nguy cơ của nỗi đau hoặc vấn đề gây ra do quá tự tin, điều này sẽ đòi hỏi bạn tỉnh táo kiểm soát của quá trình liên kết các thông tin với nhau. Tr.68 | CHƯƠNG 6 QUAN ĐIỂM CỦA THỊ TRƯỜNG Nhận thức về rủi ro của hầu hết các trader điển hình trong tình huống giao dịch là kết quả của 2 đến 3 trade gần nhất (phụ thuộc vào từng cá nhân). Còn những trader giỏi không bao giờ bị ảnh hưởng (cả về tích cực và tiêu cực) bởi những trade gần nhất anh ta vừa thực hiện. Vì thế nhận thức của họ về rủi ro ở bất kì tình huống trading nào cũng không bị ảnh hưởng bởi những biến đổi tâm lí mang tính cá nhân. Sự khác biệt lớn này sẽ dễ hướng bạn đến suy nghĩ những trader chuyên nghiệp vốn đã được thiết kế sẵn những tính cách cần thiết để trading hiệu quả, nhưng tôi cam đoan sự thật không phải vậy. Tất cả những trader tôi đã từng hợp tác trong suốt 18 năm nay đều phải học cách làm thế nào để tập trung vào “thời khắc của dòng chảy cơ hội”, đây là một yêu cầu rất chung chung. Ngoài ra, ta cần phải biết cách kết hợp giữa những quan điểm cá nhân với những gì xã hội đã dạy ta. Có một số yếu tố khác liên quan đến sự tự tôn cũng gây ảnh hưởng đến thành công của bạn. Nhưng những gì chúng ta thảo luận ở đây là những viên gạch nền móng để xây dựng nên thành công của bạn như một trader tầm cỡ. NGUYÊN TẮC TƯƠNG ĐỐI Nếu có một bí mật về bản chất của trading, thì tôi sẽ nói ngay cho bạn biết. Khả năng cốt lõi nhất chính là : 1.Trading không được quá tự tin cũng không được quá tự ti. 2.Nhận thức được những gì thị trường đang ám chỉ cho bạn. 3.Tập trung cao độ vào “thời khắc của dòng chảy cơ hội” 4.Yên phận trong “ the zone ” Cần có một niềm tin mạnh mẽ vào nguồn thu nhập mang tính tương đối (bạn có thể có được nó hoặc không) mà trading mang lại cho bạn. Tâm lý của những trader giỏi nhất phát triển tới mức họ không mảy may nghi ngờ hay xung đột nội tâm, họ biết rằng “mọi chuyện đều có thể xảy ra”. Họ không chỉ nói cho có hoặc coi điều này như một suy nghĩ đơn thuần. Niềm tin của họ vào sự tương đối này mạnh mẽ đến độ tách họ ra khỏi hiện tại và sự lo lắng về thu nhập từ những trade vừa mới diễn ra. Bằng cách đó, họ tự do tách biệt khỏi những niềm tin sai lệch và những mong muốn chủ quan mong thị trường đi theo ý mình. Thay vì tạo ra những niềm tin sai lệch, thứ chỉ dẫn đến nỗi đau về tinh thần và tài chính, họ tự tạo cho mình vị thế sẵn sàng để đón nhận tất cả cơ hội mà thị trường mang đến trong từng thời điểm cụ thể. “sẵn sàng” là một quan điểm được suy ra từ việc bạn hiểu rằng những khuôn khổ tiếp nhận thông tin của chúng ta bị giới hạn so với những gì chúng ta được cung cấp. Bộ não của chúng ta không thể tự động nhận biết được tất cả các cơ hội đang diễn ra ngoài kia. ( Câu chuyện “Cậu bé và chú chó” ở chương 5 đã minh họa hoàn hảo cho việc những tính cách thật bên trong ta sẽ ảnh hưởng đến thực tế cuộc sống ta như thế nào). Vùng nhận biết bị hạn chế này luôn xảy ra trong quá trình trading. Thường thì khi thị trường đi ngược lại với vị trí hiện tại ta cũng bắt đầu lo sợ mình đã đưa ra một quyết Tr.69 | định sai lầm. Nỗi sợ ấy lớn đến nỗi nó che khuất hết tất cả những thông tin chứng minh cho việc ta đang làm đúng. Điều này xảy ra ngay cả khi chúng ta có đủ thông tin để nhận ra thị trường đã hình thành xu hướng ngược với hướng chúng ta đang đặt lệnh. Chúng ta thường có thể nhận ra xu hướng của thị trường dựa vào các hành vi đặc biệt của nó, nhưng chúng ta có thể bỏ sót các hành vi này nếu chúng ta đang sợ hãi. Chúng ta chỉ có thể nhận ra xu hướng và cơ hội vào lệnh khi chúng ta đã thoát khỏi giao dịch .Hơn nữa, chúng ta không nhận ra nhiều cơ hội vì chúng ta không học cách tạo ra những điểm nhận biết để nhìn nhận nó. Như đã thảo luận ở chương 5 về biểu đồ giá bạn thấy đầu tiên bạn.Những gì chúng ta chưa học thì vô hình đối với chúng ta, và tiếp tục vô hình cho đến khi tâm trí của chúng ta mở rộng cho việc trao đổi năng lượng. Có một luận điểm về những gì bạn biết và chưa biết, ví dụ, bạn đã xây dựng được một khuôn mẫu nhận thức cho phép bạn nhận ra khi nào nên mua hoặc bán dựa vào những hoạt động của thị trường. Đây là lợi thế của bạn và là điều bạn biết. Tuy nhiên, bạn không biết chính xác mô hình sẽ đi như thế nào .Với luận điểm nói trên , bạn biết rằng lợi thế ngách của bạn cho bạn đặt cược thành công, nhưng, cùng lúc, bạn hoàn toàn chấp nhận sự thật là bạn ko biết kết quả của giao dịch này. Bằng việc làm cho bản thân nhận biết nhữn gì đang diễn ra, bạn có ý thức tìm ra chuyện gì sẽ xảy ra sắp tới, thay vì để cho tâm trí tự động điều khiển dẫn tới bạn nghĩ bạn đã biết. Thông qua quan điểm này sẽ giúp tâm trí bạn giải thoát khỏi những chướng ngại ngăn cản bạn không nhận ra những cơ hội mà thị trường đưa ra từ quan điểm của nó (điều đó là sự thật) Khi tâm trí bạn mở ra cho việc trao đổi năng lượng. Bạn không những học thêm những thứ về thị trường mà trước đó bạn ko biết mà còn thiết lập điều kiện tinh thần thuận lợi nhất để bước vào “Zone”- khu vực của bạn. Bản chất của việc bước vào “zone” là tâm trí của bạn và thị trường sẽ đồng bộ với nhau. Và kết quả, bạn cảm nhận được thị trường sẽ làm gì như thể không có sự phân biệt giữa bạn và ý thức tập thể của mọi người tham gia trong thị trường. The Zone là một khu vực trí não nơi mà bạn đang làm nhiều hơn chỉ đọc tâm trí tập thể, bạn hoàn toàn hòa vào nó. Nếu điều này nghe lạ với bạn, hãy tự hỏi làm thế nào mà một đàn chim hay một đàn cá có thể thay đổi hướng cùng một lúc. Chắc chắn nó sẽ có một cách để chúng liên kết với nhau. Nếu con người có thể kết nối theo cùng một cách như vậy , lúc đó sẽ có thông tin từ những người có thể liên kết với nhau tuôn chảy đến ý thức của chúng ta. Những nhà giao dịch có kinh nghiệm khai thác tâm trí tập thể có thể dự đoán sự thay đổi chiều hướng như một con chim ở giữa đàn chim hoặc một chú cá trong đàn cá và sẽ rẽ vào đúng thời khắc mà những con khác cùng rẽ. Tuy nhiên, việc thiết lập các điều kiện tâm trí thuận lợi nhất để trải nghiệm điều này để tạo sự kết nối huyền diệu giữa bạn và thị trường không là nhiệm vụ dễ dàng. Có hai trở ngại tinh thần cần vượt qua. Điều thứ nhất là điểm trung tâm của chương này: học cách giữ tâm trí của bạn tập trung vào “thời khắc của dòng chảy cơ hội”. Để trải nghiệm việc đồng bộ, tâm trí của bạn phải cởi mở với những gì đang xảy ra thật sự của thị trường, từ quan điểm của nó. Trở ngại thứ hai là phải làm việc với sự phân công hoạt động của hai nửa bán cầu não. Bán cầu não trái chuyên về tư duy hợp lý, dựa trên những gì chúng ta đã biết. Bán cầu não phải chuyên về tư duy sang tạo. Nó có thể khai thác một nguồn cảm hứng, một trực giác, một linh cảm hoặc một cảm giác của việc biết đến mà Tr.70 | thường không thể lý giải một cách hợp lý. Nó không thể được giải thích vì nếu thông tin này thật sự sang tạo trong tự nhiên thì nó là điều gì đó chúng ta không biết . Theo định nghĩa, sáng tạo là việc đem tới những thứ trước kia chưa tồn tại. Có một sự xung đột giữa hai dạng suy nghĩ này, RẰNG TỈ LỆ, PHẦN LOGIC luôn luôn thắng, trừ phi chúng ta đặc biệt huấn luyện trí não chấp nhận và tin những thong tin sang tạo. Không có sự huấn luyện đó, chúng ta sẽ luôn thấy rất khó để làm việc trên linh cảm, xung lực trực quang , nguồn cảm hứng, hoặc cảm nhận. Hành động một cách thích hợp trên bất cứ hoàn cảnh nào đòi hỏi niềm tin và sự rõ rang của ý định để giữ tâm trí và các giác quan của chúng ta tập trung vào các mục đích trong tay. Nếu nguồn gốc của những hành động của ta là sang tạo tự nhiên và tâm trí hợp lý không được huấn luyện đúng để tin vào nguồn này thì vào vài thời điểm của tiến trình hoạt động dựa trên những thông tin này , bộ não của chúng ta sẽ ngập tràn ý thức trái ngược và cạnh tranh nhau. Dĩ nhiên, tất cả những suy nghĩ này phát ra và hợp lý trong tự nhiên, vì nó sẽ đến từ những gì chúng ta đã biết ở mức hợp lý, nhưng chúng sẽ có hiệu ứng lật chúng ta ra khỏi “khu vực” hoặc bất cứ trạng thái sang tạo nào khác. Có vài thứ trong cuộc sống tệ hơn việc nhận ra khả năng hiển nhiên từ một linh cảm, trực giác, hoặc 1 ý tưởng sang tạo và không tận dụng điều tiềm năng đó vì chúng ta bảo bản than bỏ qua nó. Tôi nhận ra rằng những gì tôi vừa nói vẫn quá trừu tượng để áp dụng vào cơ sở thực tế. Vì vậy, tôi sẽ đưa bạn đi từng bước thông qua những gì có nghĩa là hoàn toàn tập trung vào “thời khắc của dòng chảy cơ hội” Mục tiêu của tôi là khi bạn đã đọc chương này và chương 7, bạn sẽ hiểu mà không mảy may nghi ngờ tại sao sự thành công cuối cùng của bạn như một nhà giao dịch không thể được nhận ra cho đến khi bạn phát triển một sự kiên quyết , một niềm tin sắt đá trong tính tương đối của thị trường. Bước đầu tiên trên con đường xây dựng tâm trí và thị trường đồng bộ là hiểu và hoàn toàn chấp nhận những thực tế tâm lý của giao dịch. Bước này là nơi hầu hết những nỗi thất vọng, bực bội và huyền bí liên quan đến giao dịch bắt đầu. Rất ít người quyết định giao dịch đã dành thời gian hoặc nỗ lực để nghĩ về việc cái gì có nghĩa là một nhà giao dịch. Hầu hết mọi người nhảy vào giao dịch nghĩ rằng trở thành một nhà giao dịch thì đồng nghĩa với việc là một nhà phân tích thị trường giỏi. Như tôi đã nói, điều này không thể đi xa hơn sự thật. Người phân tích thị trường giỏi có thể đóng góp chắc chắn và đóng một vai trò hỗ trợ trong việc thành công , nhưng nó không xứng đáng được chú ý và quan trọng mà hầu hết các nhà giao dịch nhầm lẫn và tin vào đó. Bên dưới các mô hình hành vi thị trường rất dễ trở thành gắn bó là những tính cách tâm lý rất độc đáo . Nó là bản chất của những tính cách tâm lý mà xác định bằng cách nào một người cần “ trở thành” để hoạt động hiệu quả trong môi trường thị trường. Hoạt động hiệu quả trong một môi trường có chất lượng, đặc điểm, hoặc tính cách khác nhau từ những gì chúng tôi đã yêu cầu làm ra những điều chỉnh hoặc thay đổi trong cách chúng ta thường nghĩ về các sự vật. Ví dụ, nếu chúng ta đi du lịch đến một nơi kỳ lạ với các mục đích hoặc mục tiêu nhất định, việc đầu tiên bạn sẽ làm là làm cho bản than quen với những phong tục và truyền thống địa phương. Bằng cách làm như vậy, bạn học về những cách khác nhau trong đó bạn phải thích nghi để thành công trong môi trường đó. Những nhà giao dịch thường xuyên bỏ qua thực tế là họ có thể phải thích nghi để mà trở thành nhà Tr.71 | giao dịch luôn luôn thành công . Có hai lý do cho viec này. Lý do thứ nhất là bạn không hoàn toàn cần có kỹ năng của bất cứ thể loại nào để có một giao dịch thắng. Hầu hết những nhà giao dịch thường mất nhiều năm đau đớn và khổ sở trước khi họ tìm ra hoặc cuối cùng thừa nhận với bản than rằng cần sự nhất quán nhiều hơn khả năng tình cờ trở thành người chiến thắng.Lý do thứ hai là bạn không cần phải đi bất cứ nơi nào để giao dịch. Tất cả những gì bạn cần truy cập vào điện thoại. Bạn thậm chí không phải lăn ra khỏi giường vào buổi sáng. Ngay cả các nhà giao dịch thường giao dịch từ một văn phòng cũng không cần ở văn phòng để vào hoặc thoát lệnh. Bởi vì chúng ta có thể truy cập và tương tác với các thị trường từ môi trường cá nhân mà chúng tôi đang quen thuộc với, nó có vẻ như giao dịch sẽ không yêu cầu bất kỳ thích ứng đặc biệt trong cách chúng ta nghĩ.. Ở một mức độ, bạn có lẽ đã biết đến rất nhiều những chân lý cơ bản ( tính cách tâm lý) về bản chất của giao dịch. Nhưng có một nhận thức hay sự hiểu biết của một số nguyên tắc, cái nhìn sâu sắc, hay khái niệm không nhất thiết đồng nghĩa với việc chấp nhận và tin tưởng. Khi một cái gì đó được thật sự chấp nhận, nó không mâu thuẫn với bất cứ thành phần khác của môi trường tinh thần của chúng ta. Khi chúng ta tin vào một cái gì đó, chúng ta hoạt động ra khỏi niềm tin đó như là một chức năng tự nhiên của chúng ta là ai, mà không đấu tranhhoặc cố gắng thêm. Để bất cứ mức độ có một cuộc xung đột với bất kỳ thành phần khác của môi trường tinh thần của chúng ta, cùng một mức độ có thiếu sự chấp nhận. Nó không phải là khó khăn, do đó, để hiểu tại sao rất ít người làm nó như một nhà giao dịch. Họ chỉ đơn giản là không làm công việc tinh thần cần thiết để hòa giải những xung đột nhiều tồn tại giữa những gì họ đã học được và tin tưởng, và làm thế nào mà việc học đó mâu thuẫn và thực hiện như một nguồn kháng cự để thực hiện các nguyên tắc khác nhau của việc giao dịch thành công. Hòa vào và nhận được lợi thế của những dòng chảy tâm trí là điều lý tưởng cho những yêu cầu giao dịch mà khi đó những mâu thuẫn được gỉai quyết triệt để. TÍNH CÁCH CƠ BẢN NHẤT CỦA THỊ TRƯỜNG (NÓ CÓ THỂ KHẲNG ĐỊNH TRONG MỘT SỰ PHỐI HỢP HẦU NHƯ VÔ TẬN) Thị trường có thể làm hầu như bất cứ việc gì ,bất cứ lúc nào. Điều này dường như đủ, đặc biệt cho những ai đã có kinh nghiệm với sự biến động và không ổn định của các cánh giá. Vấn đề là tất cả chúng ta có xu hướng chấp nhận tính cách này cho các cấp. theo cách khiến chúng ta vào những lỗi giao dịch cơ bản mãi. Sự thật là nếu những nhà giao dịch thật sự tin rằng bất cứ điều gì có thể xảy ra, như vậy sẽ có ít ngươì thua hơn và nhiều nhà giao dịch thắng ổn định một cách đáng kể. Làm thế nào để chúng ta biết hầu như mọi thứ đều có thể xảy ra? Điều này dễ dàng thiết lập được. Tất cả những gì chúng ta phải làm là phân tích thị trường thành những phần nhỏ và xem xét các bộ phận này hoạt động như thế nào. Thành phần cơ bản nhất của thị trường là những nhà giao dịch. Các nhà giao dịch cá nhân hoạt động như một lực đẩy cho giá bán, khiến chúng thay đổi bằng cách mua lên hoặc bán xuống. Tại sao những nhà giao dịch đẩy giá lên hoặc xuông? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta phải thiết lập lý do tại sao người ta giao dịch. Có nhiều lý do và mục đích đằng sau động cơ của một người để tiến hành giao dịch trong các thị trường. Tuy nhiên, với mục đích của sự minh họa này, chúng ta không cần biết tất cả lý do tiềm ẩn buộc những nhà giao dịch cá nhân hành động vì cuối cùng họ đưa về một lý do và một mục đích: làm ra tiền. Tr.72 | Chúng ta biết điều này vì chỉ có hai điều một nhà giao dịch có thể làm (mua và bán) và chỉ có hai kết quả cho mỗi giao dịch (lời hoặc lỗ). Vì vậy, tôi nghĩ chúng ta co thể giả định an toàn điều đó không lien quan của lý do của ai đó cho giao dịch, điều cuối cùng là tất cả mọi người đèu tìm kiếm cùng một kết quả: lợi nhuận. Và chỉ có hai cách để tạo lợi nhuận: Hoặc mua thấp bán cao, hoặc mua cao bán thấp. Nếu chúng ta giả định là ai cũng muốn kiếm tiền, vậy chỉ có một lý do tại sao bất cứ nhà giao dịch sẽ đẩy giá lên mức cao nhất tiếp theo vì anh ta có thể bán những gì anh ta đang mua với giá cao hơn tại cùng thời điểm này trong tương lai. Điều này cũng đúng cho những nhà giao dịch sẵn sang bán ra tại mức giá thấp hơn trước đó của thị trường. Anh ta làm vậy vì nghĩ anh ta có thể mua lại những gì anh ta đang bán với giá cao hơn tại cùng thời điểm này trong tương lai. Nếu chúng ta nhìn vào những hành vi của thị trường như một chức năng của biến động giá, và nếu việc biến động giá là một chức năng của những nhà giao dịch sẵn sang nâng hoặc giảm giá bán thì ta có thể nói tất cả những biến độnng giá (hành vi thị trường) là một chức năng mà những nhà giao dịch tin về tương lai. Cụ thể hơn là tất cả biến động giá là một chức năng của những nhà giao dịch cá nhân tin về giá cao và thấp. Các động cơ của hành vi thị trường thì khá đơn giản. Chỉ có có nguồn lực chính tồn tại ở bất cứ thị trường nào: những nhà giao dịch tin vào giá thấp, những nhà giao dịch tin vào giá cao và những nhà giao dịch đang xem và chờ để xác định với tâm trí họ giá là cao hay thấp. Về mặt kỹ thuật, nhóm thứ ba tạo thành một lực tiềm năng. Những lý do hỗ trợ cho các nhà giao dịch tin rằng giá cao hay thấp thường không thích hợp, vì hầu hết mọi người đang giao dịch một cách không kỹ luật, không có tổ chức, lộn xộn và ngẫu nhiên. Vì vậy, những lý do của họ sẽ không cần thiết trong việc giúp mọi người đạt được sự hiểu biết tốt hơn về những gì đang xảy ra. Nhưng hiểu được những gì đang xảy ra thì cũng không quá khó, nếu bạn nhớ rằng tất cả biến động về giá hoặc ít biến động đều là chức năng của sự cân bằng hoặc bất cân bằng giữa hai nguồn lực chính: những nhà giao dịch tin là giá sẽ tang và những nhà giao dịch tin là giá sẽ giảm. Nếu có sự cân bằng giữa hai nhóm, giá sẽ trì trệ, vì mỗi bên sẽ thu hút nguồn lực của các hoạt động của bên còn lại. Nếu có sự không cân bằng, giá sẽ thay đổi theo hướng của nguồn lực lớn hơn, hoặc những nhà giao dịch có niềm tin mạnh mẽ hơn về hướng giá sẽ đi. Bây giờ, tôi muốn bạn tự hỏi chính mình, điều gì sẽ ngừng hầu hết những điều đang xảy ra ở bất cứ thời gian nào, khác hơn những giới hạn về tỷ giá hối đoài và biến động giá. Không có điều gì có thề ngăn việc tang hoặc giảm giá như bất cứ điều gì mà vài nhà giao dịch trên thế giới tin là có thể , nếu, dĩ nhiên những nhà giao dịch sẽ sẵn sang hành động dựa trên niềm tin đó. Vì vậy, phạm vi của các hành vi thị trường trong tập thể là giới hạn chỉ trong những niềm tin cực đoan nhất về giá cao và thấp đang được giữ bởi những thành viên cá nhân trong thị trường này. Tôi nghĩ sự lien quan là hiển nhiên: Có thể có một sự đa dạng cự đoan của niềm tin hiện diện ở bất cứ một thị trường trong bất cứ một khoảnh khắc khiến cho hầu hết mọi thứ trở thành có thể, Khi chúng ta nhìn vào thị trường từ quan điểm này, thật dễ dàng thấy được mỗi nhà giao dịch tiềm năng đang sẵn sang nhấn mạnh niềm tin của họ vào tương lai đều trở thành một biến thị trường. Ở một mức độ cá nhân hơn, điều này nghĩa là nó chỉ lấy một nhà giao dịch khác, bất cứ đâu trên thế giới để phủ định những gì bạn tin là giá cao hay thấp. Chỉ vậy thôi, chỉ một người. Tr.73 | Đây là một ví dụ minh họa cho quan điểm này. Nhiều năm trước, môt nhà giao dịch đến hỏi sự giúp đỡ của tôi. Anh ta là một nhà phân tích thị trường lão luyện, thật ra anh ta còn là một trong những người giỏi nhất mà tôi từng gặp. Nhưng sau nhiều năm thất vọng khi đã thua hết tiền của chính mình và nhiều người khác, anh ta cuối cùng đã sẵn sang thừa nhận là, như một nhà giao dịch, anh đã từ bỏ nhiềuđể được mong muốn. sau khi nói chuyện với anh ta một lúc, tôi xác định rằng một số trở ngại tâm lý nghiêm trọng đã ngăn anh ta thành công. Một trong những trở ngại phiền hà nhất là anh ta cho là mình biết tất cả và cực kì kiêu ngạo , điều đó khiến anh ta không thể đạt được sự linh hoạt tâm trí cần thiết để giao dịch một cách hiệu quả. Nó không lien quan gì đến việc anh ta phân tích giỏi thế nào. Khi anh ấy đến gặp tôi, anh ta đã quá tuyệt vọng về tiền bạc và sự giúp đỡ đến nỗi anh ta sẵn sang làm bất cứ điều gì. Việc đầu tiên tôi đề nghị anh ta la thay vì tìm nguồn đầu tư khác để trở lại là người thua cuộc trong giao dịch, tốt hơn là anh ta nên tìm một công việc, làm những gì anh ta thật sự giỏi. Anh ta sẽ có thu nhập đều đặn trong khi tìm ra vấn đề và cùng lúc cung cấp cho ai đó một dịch vụ đáng giá. Anh ta nghe lời tôi và nhanh chóng tìm được một công việc phân tích kĩ thuật cho một đơn vị tư vấn khá đáng kể và cty thanh toán bù trừ ở Chicago. Người chủ tịch gần nghỉ hưu của cty môi giới là một nhà giao dịch lão làng với hơn 40 năm kinh nghiệm trong các hạt của Chicago . Ông ta không biết nhiều về phân tích kỹ thuật vì anh ta không bao giờ cần nó để giao dịch. Nhưng ông ta không còn giao dịch tại sàn chứng khoán nữa và đã tìm thấy sự chuyển đổi qua giao dịch từ một màn hình khó khan và có phần bí ẩn. Vì vậy ông ta đề nghị một nhà phân tích kỹ thuật ngôi sao của cty đến ngồi cùng ông trong suốt thời gian giao dịch và dạy cho ông giao dịch kỹ thuật. Việc thuê mướn mới này cho anh ta cơ hội để thể hiện hết khả năng của một nhà giao dịch thành công v à nhiều kinh nghiệm. Nhà phân tích đã sử dụng một phương pháp được gọi là “điểm và đường”, phát triển bởi Charlie Drummond (Giữa những thứ khác, điểm và đường có thể chỉ ra chính xác các ngưỡng hỗ trợ và kháng cự). Một ngày, khi cả hai đang cùng quan sát thị trường đậu nành, nhà phân tích đã chỉ ra những điểm hỗ trợ và kháng cự và thị trường diễn ra giao dịch giữa hai cụm điểm này. Khi nhà phân tích kĩ thuật giảng giải cho vị chủ tịch những dấu hiệu của hai cụm điểm này, anh ta nói một cách nhấn mạnh, hầu như chắc chắn rằng thị trường sẽ đi lên đến ngưỡng kháng cự rổi dừng lại và đảo chiều.và nếu thị trường đi xuống đến ngưỡng hỗ trợ, nó cũng sẽ dừng lại sau đó đi ngược lên. Sau đó anh ta giải thích them nếu thị trường đi xuống đến mức giá anh ta đã tính cho ngưỡng hỗ trợ, việc tính toán cũng chỉ ra đó cũng là giá thấp của ngày. Khi họ ngồi đó, thị trường đậu nành đã chầm chậm hạ xuống đến giá mà nhà phân tích đã nói sẽ là ngưỡng hỗ trợ hay là mức thấp của ngày hôm đó. Khi nó đã xuống đến điểm này, vị chủ tịch nhìn nhà phân tích và nói: Đây là khi thị trường ắt sẽ dừng lại và đi lên cao hơn, đúng không? Nhà phân tích trả lời : chính xác! Đây là mức giá thấp nhất của ngày. Vớ vẩn, vị chủ tịch vặn lại “ Xem này”. Ông ta nhấc điện thoại, gọi một trong những nhân viên xử lý đơn đặt hàng cho thị trường đậu nành và nói: Bán 2 triệu giạ đậu nành ra thị trường. Trong vòng 30 giây sau ông đặt lệnh, thị trường đậu nành rớt 10 xen một giạ. Vị chủ tịch quay lại nhìn vào gương mặt hoảng hốt cực độ của nhà phân tích. Thật Bình tĩnh, ông hỏi, bây giờ, nơi nào cậu đã nói thị trường sẽ dừng lại ? Nếu tôi đã có thể thay đổi nó, người khác cũng vậy. Tr.74 | Vấn đề là từ quan niệm cá nhân của chúng ta ,những người quan sát viên của thị trường , bất cứ điều gì đều có thể xảy ra và nó chỉ cần một nhà giao dịch thực hiện điều đó. Đây là thực tế khó khan, lạnh lẽo của giao dịch mà chỉ có những nhà giao dịch rất giỏi đã chấp nhận với không một chút xung đột nội bộ nào. Làm thế nào tôi biết điều này? Bởi vì chỉ những nhà giao dịch giỏi nhất luôn xác định trước rủi ro trước khi vào lệnh.Chỉ những nhà giao dịch giỏi nhất mới cắt lỗ mà không bảo lưu hay do dự khi thị trường nói với họ giao dịch họ đang vào là không hiệu quả. Và chỉ những nhà giao dịch giỏi nhất mới có một sự tổ chức, hệ thống, chế độ quản lý tiền để đạt lợi nhuận khi thị trường đi theo hướng họ đang vào lệnh. Không giới hạn trước rủi ro, không cắt lỗ hoặc không lấy lợi nhuận một cách hệ thống là ba lỗi giao dịch thường gặp và cũng thường là mắc nhất bạn có thể gây ra. Chỉ những nhà giao dịch giỏi nhất mới loại bỏ những lỗi này ra khỏi việc giao dịch. Vào vài thời điểm trong sự nghiệp của họ, họ học cách tin tưởng không mảy may nghi ngờ rằng bất cứ điều gì đều có thể xảy ra, và luôn luôn tính toán cho những gì họ không biết, không mong đợi. Hãy nhớ rằng có hai nguồn lực gây ra sự thay đổi mức giá: những nhà giao dịch tin rằng thị trường sẽ đi lên và những nhà giao dịch tin là thị trường sẽ đi xuống. Ở bất cứ khoảnh khắc giao dịch nào, chúng ta cũng có thể thấy những người có niềm tin mạnh mẽ hơn bằng cách quan sát nơi thị trường đang đứng so với nơi nó đã dừng lại trước đó. Nếu một mô hình nhận biết xuất hiện, mô hình này có thể lập lại chính nó, đem đến cho chúng ta một chỉ dẫn về nơi thị trường đang hướng đến. Đây chính là lợi thế của chúng ta, một điều gì đó ta biết. Nhưng cũng có nhiều điều chúng ta không biết và mãi mãi không biết trừ phi chúng ta học được cách đọc suy nghĩ. Ví dụ, chúng ta có biết có bao nhiêu nhà giao dịch có thể đang ngồi chuẩn bị và sắp vào lệnh? Chúng ta có biết có bao nhiêu người trong họ muốn mua và bao nhiêu người muốn bán, hoặc bao nhiêu cổ phần họ sẵn sang mua hoặc bán? Vào bất cứ khoảnh khắc giao dịch nào, có bao nhiêu người sẽ đổi ý và thoát lệnh? Nếu họ làm những điều đó, bao lâu sau họ thoát lệnh? Và nếu khi họ vào lệnh, họ sẽ chọn hướng nào? Đây là những hằng số, không bao giờ kết thúc, không rõ, biến số ẩn mà luôn hoạt động trong các thị trường. Những nhà giao dịch giỏi nhất không cố dấu những biến không rõ bằng cách giả vờ chúng không tồn tại, hoặc không cố gắng hợp lý hóa chúng bằng sự phân tích thị trường. Ngược lại, các nhà giao dịch giỏi nhận những biến số vào tài khoản của họ, thanh toán chúng vào các thánh phân của chế độ giao dịch của họ. Đối với các nhà giao dịch điển hình, chỉ sự ngược lại là đúng. Anh ta giao dịc từ quan niệm về những gì anh ta không thể thấy, nghe, hoặc cảm thấy ắt hẳn không tồn tại. Những lý giải khác có thể tính gì cho hành vi của anh ta? Nếu anh ta thật sự tin tưởng vào sự tồn tại của tất cả các ẩn số có tiềm năngtác động lên giá trong các thời điểm giao dịch thì anh ta cũng sẽ tin rằng mỗi giao dịch có một kết quả không chắc chắn. Và nếu mỗi giao dịch thật sự có kết quả không chắc chắn thi làm sao anh ta có thể làm rõ hoặc tự nói mình không dự trù rủi ro, cắt lỗ, hoặc có vài cách hệ thống để lấy lợi nhuận? Trong những bối cảnh này, không tôn trọng ba nguyên tắc cơ bản thì tương đương với việc tự giết tài chính và cảm xúc của mình, Vì hầu hết các nhà giao dịch không tuân thủ những nguyên tắc này, chúng ta giả định là động cơ tiềm ẩn thật sự của họ cho việc giao dịch là hủy hoại chính họ? Điều đó chắc chắn có thể, nhưng tôi nghĩ phần trăm những nhà giao dịch cố ý hoặc vô ý muốn rời bỏ tiền bạc hoặc tự làm đau mình bằng cách nào đó là cực nhỏ. Vì vậy, nếu đốt tài khoản không là lý do chủ yếu thì điều gì có thể giữ ai đó không làm những việc sẽ tạo ra cảm giác chắc chắn, hoàn hảo? Câu trả lời khá đơn giản: nhà giao dịch Tr.75 | điển hình không xác định trước rủi ro, cắt lỗ hoặc nhận lợi nhuận một cách hệ thống vì nhà giao dịch điển hình không tin là nó cần thiết. Lý do tại sao anh ta tin nó không cần thiết là anh ta tin anh ta đã biết chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo, dựa trên những gì anh ta thấy đang diễn ra ở “thời khắc của dòng chảy cơ hội”. Nếu anh ta đã biết thì thật sự không có lý do để tuân thủ những nguyên tắc này. Tin tưởng, giả định hoặc nghĩ rằng việc cho là anh ta biết sẽ là nguyên nhân của hầu hết lỗi giao dịch mà anh ta có tiềm năng mắc phải (ngoại trừ những sai sót đó là kết quả của việc khộng tin tưởng là anh ta xứng đáng với đồng tiền). Niềm tin của chúng ta về những gì đúng và thật là những nguồn nội lực rất mạnh mẽ. Chúng kiểm soát mọi khía cạnh của cách chúng ta tương tác với thị trường như thế nào, từ nhận thức của chúng ta, giải thích, quyết định, hành động và những mong đợi đến cảm giác của chúng ta về kết quả. Nó cực kì khó khăn để hoạt động trong một cách mâu thuẫn với những gì chúng ta tin là đúng. Trong một số trường hợp, tùy theo sức mạnh của niềm tin, nó có thể kế bên không thể làm việc gì vi phạm sự toàn vẹn của một niềm tin. Nhà giao dịch kinh điển không nhận ra rằng anh ta cần một cơ chế bên trong, trong hình thức của niềm tin mạnh mẽ hầu như buộc anh ta nhận thức thị trường từ quan điểm luôn luôn mở rộng lớn hơn và mức độ rõ rang cao hơn, và cũng buộc anh ta luôn luôn hành động thích hợp, do điều kiện tâm lý và bản chất của việc biến động giá. Niêm tin giao dịch hiệu quả và chúc năng nhất mà anh ta có thể có được là “ bất cứ điều gì đều có thể xảy ra”. Bên cạnh thực tế nó là sự thật, nó sẽ hoạt động như là nền tảng chắc chắn cho việc xây dựng những niềm tin khác và thái độ mà anh ta cần để trở thành nhà giao dịch thành công. Không có niềm tin đó, tâm trí anh ta sẽ tự động và vô thức khiến cho anhta tránh. Ngăn chặn hoặc hợp lý hóa bất cứ thong tin nào cho định hướng thị trường có thể làm việc gì đó anh ta không chấp nhận là có thể làm được. Nếu anh ta tin vào việc gì cũng có thể xảy ra thì không có gì trong tâm trí anh ta tránh. Bởi vì bất cứ việc gì bao gồm mọi thứ, điều này sẽ hoạt động như một nguồn lực mở rộng cho nhận thức của anh ta về thị trường mà sẽ cho phép anh ta nhận thong tin mà có thể mặt khác đã vô hình với anh ta. Thực chất, anh ta sẽ làm cho anh ta có sẵn (mở rộng tâm trí) để chấp nhận nhiều hơn về khả năng tồn tại từ quan điểm thị trường. Quan trọng nhất, bằng cách thiết lập một niềm tin rằng tất cả mọi thứ đều có thể xảy ra, anh ta sẽ dạy cho tâm trí mình nghĩ theo xác suất. điều này cho đến nay là nguyên tắc thiết yếu nhất cũng như khó khăn nhất cho người ta nắm bắt và tích hợp hiệu quả vào hệ thống tinh thần của họ. Tr.76 | CHƯƠNG 7 TƯ DUY CỦA MỘT TRADER: LUÔN NGHĨ THEOXÁC SUẤT Nghĩ về trò chơi xác suất chính xác nghĩa là gì, và tại sao xác suất lại quan trọng với một nhà giao dịch thành công một cách ổn định? Nếu bạn dành chút thời gian và phân tích câu trên, bạn sẽ thấy rằng tôi làm cho chức năng của xác suất có tính nhất quán. Điều này có vẻ giống như một mâu thuẫn: Làm sao một người nào đó có thể tạo kết quả ổn định từ một việc có một xác suất kết quả không chắc chắn? Để trả lời câu hỏi này, tất cả chúng ta phải làm là nhìn vào ngành công nghiệp Casino. Các công ty lớn dành hàng núi tiền, lên đến hàng trăm triệu nếu không muốn nói là hàng trăm tỷ đô la vào xây dựng khách sạn để thu hút mọi người đến sòng bài của họ. Nếu bạn đã từng đến Las Vegas bạn biết chính xác tôi đang nói về điều gì. Những công ty trò chơi này cũng chỉ như các công ty khác, trong đó họ phải chứng minh họ phân chia tài sản như thế nào cho ban tổng giám đốc và các cổ đông chủ chốt của họ. Bạn thấy thế nào khi họ giải thích về việc dành tổng lượng tiền lớn để xây khách sạn và sòng bài, chức năng chính là tạo ra doanh thu từ một hoạt động có kết quả đơn thuần ngẫu nhiên? NGHỊCH LÝ: KẾT QUẢ NGẪU NHIÊN, KẾT QUẢ ỔN ĐỊNH Có một nghịch lý thú vị ở đây. Sòng bài tạo ra lợi nhuận liên tục ổn đinh ngày này qua ngày khác và năm này qua năm khác, thuận tiện cho hoạt động có kết quả đơn thuần ngẫu nhiên. Đồng thời, hầu hết các nhà giao dịch tin rằng kết quả của hành vi thị trường là không ngẫu nhiên, cũng không thể coi là tạo ra lợi nhuận ổn định. Không nên là một sự ổn định, kết quả không ngẫu nhiên tạo ra một kết quả ổn định, và kết quả ngẫu nhiên tạo ra kết quả ngẫu nhiên không ổn định? Các chủ sòng bài, những tay chơi bài có kinh nghiệm và những nhà giao dịch xuất sắc hiểu rằng nhà giao dịch điển hình thấy khó khăn để nắm bắt là: trường hợp mà có kết quả có khả năng xảy ra có thể tạo ra kết quả ổn định, nếu bạn có thể có cơ may và có một lượng mẫu khảo sát đủ lớn. Những nhà giao dịch xuất sắc xem giao dịch như một trò chơi số, giống như cách mà các sòng bài và các tay chơi bài giỏi tiếp cận trò đánh bài. Để hình dung, hãy nhìn vào trò kéo xì dzách. Trong trò này, các sòng bài có gấp 4.5 phần lợi thế so với các người chơi, dựa trên những nguyên tắc họ yêu cầu những người chơi tham gia cùng. Điều này nghĩa là, số mẫu đủ lớn (số người chơi), sòng bài tạo ra lợi nhuận ròng bốn xen rưỡi trong mỗi đô la được đặt cược vào trò chơi. Tính trung bình của bốn xen rưỡi này được tính trong tất cả người chơi thắng lớn (kể cả những người thắng ít), tất cả người chơi thua nhiều và tất cả những người hòa vốn hoặc vừa thắng vừa thua. Cuối mỗi ngày, mỗi tuần, mỗi tháng hoặc mỗi năm, sòng bài luôn tổng kết được xấp xỉ 4.5 phần trăm trong tổng số tiền đã được đặt cược. 4.5 phần trăm đó nghe có vẻ không nhiều, nhưng hãy đặt trong bối cảnh. Giả sử tổng số 100 triệu đô la được đặt cược tổng hợp tất cả lại cho một bàn chơi xì dzách của một sòng bài trong suốt một năm. Sòng bài sẽ có lợi nhuận ròng là 4.5 triệu đô la. Những gì ông chủ của sòng bài và những tay chơi chuyên nghiệp hiều về bản chất của xác suất là mỗi người chơi cá nhân được thống kê độc lập với mỗi người chơi khác. Tr.77 | Điều này nghĩa là mỗi người chơi cá nhân là duy nhất, tại đó kết quả là ngẫu nhiên liên quan với người chơi cuối hoặc người chơi tiếp theo. Nếu bạn tập trung vào từng người chơi cá nhân, sẽ có một sự ngẫu nhiên, phân bổ không thể dự đoán trước được giữa những người thắng và thua. Nhưng trên một tập hợp cơ bản, chỉ điều ngược lại mới đúng. Nếu có một số lượng người chơi đủ lớn, mô hình sẽ được biết đến là tạo ra một kết quả ổn định, có thể dự đoán được và kết quả thống kê đáng tin cậy. Ở đây có điều gì làm cho xác suất lại trở nên khó khăn. Điều đó yêu cầu hai loại của niềm tin mà đặt trên bề mặt dường như trái ngược với mặt kia. Chúng ta sẽ gọi loại thứ nhất là cấp độ vi mô. Ở cấp độ này, bạn phải tin vào kết quả không chắc chắn và không dự đoán trước được của từng người chơi cá nhân. Bạn biết sự thật của sự không chắc chắn này, vì luôn có một số biến không rõ ảnh hưởng đến sự ổn định của ván bài khi đến lượt của người chơi mới. Ví dụ, bạn không biết trước được bao nhiêu người tham gia sẽ quyết định chơi lượt của họ vì họ có thể rút hoặc không rút thêm bài nữa. Bất cứ biến số nào tác động theo tính ổn định của ván bài mà không thể kiểm soát hoặc biết trước được sẽ làm cho kết quả ngẫu nhiên và không chắc chắn (thống kê một cách độc lập) của bất kỳ người chơi đặc biệt nào so với người chơi khác bất kỳ. Loại thứ hai là cấp độ vĩ mô. Ở cấp độ này, bạn phải tin kết quả của một chuỗi những người chơi có liên quan đến sự chắc chắn và có thể dự đoán được. Ở mức độ chắc chắn này được dựa trên nhiều biến số cố định được biết trước và được thiết kế đặc biệt để tạo ra một lợi thế cho bên này hoặc bên kia. Những biến số cố định tôi đang đề cập đến là những quy tắc của trò chơi. Như vậy, ngay cả khi không biết hoặc không thể biết trước được (trừ khi bạn là người có năng lực siêu nhiên) trình tự của những ván thắng và thua, bạn có mối liên hệ chắc chắn rằng nếu có đủ người chơi, bất cứ ai có lợi thế cuối cùng sẽ thắng nhiều hơn thua. Mức độ của sự chắc chắn là chức năng tốt của điểm lợi thế. Đó là khả năng tin tưởng vào việc không dự đoán trước được ở cấp độ vi mô và đồng thời tin vào khả năng dự đoán được của trò chơi ở cấp độ vĩ mô làm cho sòng bài và các tay chơi bài chuyên nghiệp chơi hiệu quả và thành công. Niềm tin của họ vào sự duy nhất của mỗi người chơi ngăn họ dính líu tới sự nỗ lực vô ích của việc cố dự đoán kết quả của từng tay chơi. Họ đã từng tìm hiểu và hoàn toàn chấp nhận thực tế rằng họ không biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Quan trọng hơn nữa, họ không cần biết mục đích để kiếm tiền một cách ổn định. Vì họ không biết điều gì xảy ra tiếp theo, họ không đặt bất cứ ý nghĩa đặc biệt nào, cảm xúc hoặc nói khác đi là với từng người chơi cá nhân, vòng quay bánh xe, hay lắc súc sắc. Nói cách khác, họ không bị bối rối bởi những kỳ vọng phi thực tế về những gì sắp xảy ra, cái tôi của họ cũng không đòi hỏi theo cách phải làm cho họ đúng. Kết quả là, rất dễ để tập trung giữ lại và quản lý cơ may của họ một cách hoàn hảo, trong khi đó lại làm cho họ ít phạm những sai lầm tốn kém. Họ chỉ thư giãn vì họ cam kết và sẵn sàng để cho các xác suất (điểm lợi thế của họ) chơi cho họ, tất cả đều biết rằng nếu điểm lợi thế của họ đủ tốt và số lượng đủ lớn, họ rõ ràng sẽ là người chiến thắng. Những nhà giao dịch xuất sắc sử dụng cùng chiến lược suy nghĩ như sòng bài và những tay chơi bài chuyên nghiệp. Điều này không chỉ hiệu quả với lợi nhuận của họ mà động lực cơ bản còn hỗ trợ nhu cầu cho chính xác cùng một chiến lược trong giao Tr.78 | dịch cũng như trong chơi bài. Một sự so sánh đơn giản giữa chơi bài và giao dịch sẽ được xác định một cách rõ ràng hơn. Trước tiên, nhà giao dịch, người chơi bài và sòng bài đều thỏa thuận rằng những biến số đã biết và chưa biết tác động đến kết quả của từng giao dịch hoặc từng ván bài. Trong chơi bài, những biến số đã biết là quy tắc của trò chơi. Trong giao dịch, những biến số đã biết (từ quan điểm của những nhà giao dịch cá nhân) là những kết quả phân tích thị trường của họ. Phân tích thị trường tìm thấy mô hình của những hành vi trong tập hợp những hành động của tất cả mọi người tham gia vào một thị trường. Chúng ta biết rằng những cá nhân sẽ hành động theo cùng một cách trong những tình huống và hoàn cảnh tương tự, hết lần này qua lần khác, tạo ra những mô hình của hành vi có thể nhìn thấy được. Tương tự, các nhóm cá nhân tương tác với một nhóm khác, ngày qua ngày, tuần qua tuần cũng tạo ra những mô hình hành vi lặp lại chính họ. Tập hợp những mô hình hành vi này có thể được khám phá và được xác định sau đó bằng cách sử dụng những công cụ phân tích như đường xu hướng, đường dịch chuyển trung bình, đồ thị dao động, hoặc sự đảo chiều, chỉ kể tên một vài trong số hàng ngàn những công cụ luôn có sẵn cho bất kỳ nhà giao dịch nào. Mỗi công cụ phân tích sử dụng một chuỗi tiêu chuẩn để xác định những ranh giới của từng mô hình hành vi được xác định. Chuỗi tiêu chuẩn và ranh giới được xác định là những biến số thị trường đã biết của nhà giao dịch. Những biến số đó dành cho nhà giao dịch cá nhân, cũng là các quy tắc của trò chơi dành cho sòng bài và người chơi bài. Theo đó, những công cụ phân tích của nhà giao dịch là những biến số đã biết đặt những cơ may thành công (điểm lợi thế) vào bất kỳ giao dịch nào theo ý thích của nhà giao dịch, giống cách mà các quy tắc của trò chơi đặt cược vận may của sòng bài. Thứ hai, chúng ta biết rằng trong chơi bài một số biến không biết hoạt động trên kết quả của từng ván chơi. Trong trò xì dzách, những ẩn số là được chia trong ván bài và làm sao người chơi chọn chơi theo lượt của họ. Trong trò súc sắc, đó là cách con súc sắc quay. Và trong trò quay số, đó tổng lực áp dụng để quay bánh xe. Tất những ẩn số này tác động lên kết quả của mỗi lần chơi riêng biệt, theo cách mà làm cho mỗi lần chơi được thống kê độc lập với bất kỳ ván chơi riêng lẻ nào, theo đó tạo ra một sự phân phối ngẫu nhiên giữa những lần thắng và thua. Giao dịch cũng bao gồm một số ẩn số hành động theo kết quả của bất kỳ mô hình hành vi đặc biệt mà một nhà giao dịch có thể xác định và sử dụng như điểm lợi thế của họ. Trong giao dịch, ẩn số là tất cả những nhà giao dịch khác có tiềm năng tham gia vào thị trường để đặt hoặc thoát một giao dịch. Mỗi giao dịch góp phần vào vị thế của thị trường tại bất kỳ thời điểm nào, nghĩa là mỗi nhà giao dịch, hành động theo một niềm tin về những gì cao và thấp, đóng góp vào tập hợp mô hình hành vi được thể hiện vào thời điểm đó. Nếu có một mô hình có thể nhận biết, và nếu những biến số được sử dụng để xác định mô hình phù hợp với định nghĩa về một điểm lợi thế của một nhà giao dịch đặc biệt thì chúng ta có thể nói rằng thị trường đang tạo ra cho nhà giao dịch một cơ hội để mua giá thấp hoặc bán giá cao, dựa trên sự xác định của nhà giao dịch. Giả định nhà giao dịch nắm cơ hội để tạo lợi thế và đặt một lệnh giao dịch. Nhân tố nào sẽ xác định liệu thị trường có đi theo đúng hướng của điểm lợi thế của nhà giao dịch hay đi ngược lại? Câu trả lời là: hành vi của những nhà giao dịch khác! Tr.79 | Tại thời điểm nhà giao dịch đặt một lệnh giao dịch, và sau bao lâu nhà giao dịch chọn giữa lại lệnh đó, những nhà giao dịch khác sẽ tham gia vào thị trường đó. Họ sẽ hành động theo niềm tin về những gì cao và thấp. Ở bất cứ thời điểm nào, một số phần trăm các nhà giao dịch khác sẽ đóng góp vào một kết quả ưa thích của điểm lợi thế của nhà giao dịch của chúng ta, và sự tham gia của một số phần trăm những nhà giao dịch sẽ phủ nhận điểm lợi thế của họ. Không có cách nào để biết lợi thế những người khác sẽ hành xử thế nào và hành vi của họ sẽ tác động đến giao dịch của họ thế nào, do đó kết quả của giao dịch là không chắc chắn. Thực tế là, kết quả của mọi giao dịch (hợp lệ) quyết định tác động theo một các nào đó đến hành vi tiếp theo của những nhà giao dịch khác tham gia vào thị trường đó, làm cho kết quả của tất cả những lệnh giao dịch là không chắc chắn. Khi tất cả các nhà giao dịch có một kết quả không chắc chắn, cũng giống trò đánh bài, mỗi giao dịch phải thống kê độc lập với giao dịch tiếp theo, giao dịch sau đó hoặc bất kỳ giao dịch nào trong tương lai, ngay cả khi nhà giao dịch có thể sử dụng cùng một chuỗi những biến số đã biết để xác định điểm lợi thế của họ cho từng giao dịch. Hơn nữa, nếu kết quả của từng giao dịch riêng lẻ được thống kê độc lập với tất cả giao dịch khác, chắc hẳn cũng vẫn có một sự phân phối ngẫu nhiên giữa những giao dịch thắng và thua ở bất kỳ chuỗi những giao dịch, ngay cả những cơ may thành công của từng giao dịch riêng lẻ có thể đang trong vận may của nhà giao dịch. Thứ ba, chủ sòng bài không cố gắng dự đoán hoặc biết trước kết quả của từng ván bài riêng lẻ. Với ngoại lệ thực tế điều này sẽ vô cùng khó khăn, đưa ra tất cả những ẩn số đang hoạt động trong mỗi trò chơi là điều không cần thiết để tạo ra một kết quả ổn định. Những nhà vận hành sòng bài đã học được rằng tất cả việc họ phải làm là giữ lợi thế trong lượt của họ và có một khối lượng mẫu đủ lớn của những ván chơi mà trong đó họ có cơ hội để những điểm lợi thế của họ phát huy hiệu quả tối đa. GIAO DỊCH THEO THỜI ĐIỂM Các nhà giao dịch đã học cách suy nghĩ về xác suất tiếp cận thị trường gần như theo cùng một quan điểm. Ở cấp độ vi mô, họ tin rằng mỗi giao dịch hoặc mỗi điểm lợi thế đều là duy nhất. Điều họ hiểu về bản chất của giao dịch là tại bất kỳ khoảnh khắc nào, thị trường có thể giống hệt nhau trên một biểu đồ tại một vài thời điểm trước đó, và những đo lường hình học cũng như những tính toán thuật toán được dùng để xác định từng điểm lợi thế có thể chính xác giống từ điểm lợi thế này đến điểm tiếp theo; nhưng sự thống nhất thực sự của thị trường từ một thời điểm tới thời điểm tiếp theo là không bao giờ giống nhau. Đối với bất kỳ mô hình cụ thể nào ở hiện tại giống nhau chính xác như những mô hình tại một vài thời điểm trước đó sẽ đòi hỏi tất cả những nhà giao dịch đã từng tham gia tại thời điểm trước đó xuất hiện. Thêm nữa là, từng người trong số họ cũng sẽ phải tương tác với những người khác theo cách chính xác như nhau trong một vài thời điểm để tạo ra kết quả giống hệt nhau đối với bất cứ mô hình nào được quan sát. Những cơ may xảy ra điều này không tồn tại. Bạn hiểu hiện tượng này là một điều cực kỳ quan trong vì những tác động tâm lý đến giao dịch của bạn không thể quan trọng hơn. Chúng ta có thể sử dụng tất cả những công cụ đa dạng để phân tích hành vi thị trường và tìm ra những mô hình đại diện cho những điểm lợi thế tốt nhất, và từ một quan điểm phân tích, những mô hình này có thể xuất hiện chính xác như nhau trong mọi phương diện, cả về mặt thuật toán và Tr.80 |