Sách Giáo Khoa Tiếng Việt Lớp 3 Tập 1

🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Sách Giáo Khoa Tiếng Việt Lớp 3 Tập 1 Ebooks Nhóm Zalo TÊÅP HAI 3 TÊÅP HAI nhμ xuÊt b¶n gi¸o dôc viÖt nam B ó G I É O D | C V Ä ß Ä O T Ñ O NGUYŸN MINH THUY⁄T (ChÒ bi™n) L£ NGñC ßIåP - L£ THë TUY⁄T MAI - BùI MINH TOÉN - NGUYŸN TRê Ti’ngVi÷t 3 TÜP HAI (T∏i b∂n l«n th¯ m≠Íi) NHÄ XUƒT BÅN GIÉO D|C VIåT NAM K› hi÷u dÔng trong s∏ch : ? M : (2), (3) ChÛ th›ch vµ gi∂i ngh‹a C©u h·i vµ bµi tÀp M…u vµ v› dÙ Bµi tÀp l˘a ch‰n Chfiu tr∏ch nhi÷m xu†t b∂n : ChÒ tfich HÈi ÆÂng Thµnh vi™n ki™m TÊng Gi∏m ÆËc NG¶T NG§ TR¡N ÉI Ph„ TÊng Gi∏m ÆËc ki™m TÊng bi™n tÀp GS.TS Vü V°N HùNG Bi™n tÀp l«n Æ«u : NGUYŸN THë NGñC BÅO - ßÄO TI⁄N THI Bi™n tÀp t∏i b∂n : TRëNH ßçNH D#NG Bi™n tÀp k‹ thuÀt - m‹ thuÀt : ßÖNG MINH HI≈N - PHÑM NGñC TõI Thi’t k’ s∏ch : NGUYŸN KIM DUNG Tr◊nh bµy b◊a : QUˇC ANH Minh hoπ : PHÑM TUƒN - TR¶•NG HI⁄U - MINH HI≈N - TR¡N TIÕU L¢M L£ T¢M - L£ PH¶•NG - QUˇC ANH Sˆa b∂n in : PHíNG S^A BÅN IN (NXB GIÉO D|C TÑI HÄ NóI) Ch’ b∂n : C§NG TY C‡ PH¡N Mè THUÜT VÄ TRUY≈N TH§NG B∂n quy“n thuÈc Nhµ xu†t b∂n Gi∏o dÙc Vi÷t Nam - BÈ Gi∏o dÙc vµ ßµo tπo. S∏ch gi∏o khoa Ti’ng Vi÷t 3, tÀp hai c„ sˆ dÙng ∂nh cÒa Th´ng t†n x∑ Vi÷t Nam, tπp ch› Truy“n h◊nh, b∏o Th” thao Vi÷t Nam, t∏c gi∂ ß◊nh Du»n,... Tr©n tr‰ng c∂m ¨n. Ti’ng Vi÷t 3 - TÀp hai M∑ sË : 1H302T4 SË Æ®ng k› KHXB : 01-2014/CXB/78-1062/GD In ....... cuËn, khÊ 17x24(cm). In tπi .......................... In xong vµ nÈp l≠u chi”u th∏ng ..... n®m 2014 BÅO Vå T‡ QUˇC 3 TÀp Æ‰c Tu«n 19 Hai Bµ Tr≠ng 1. ThuÎ x≠a, n≠Ìc ta bfi gi∆c ngoπi x©m Æ´ hÈ. ChÛng thºng tay chäm gi’t d©n lµnh, c≠Ìp h’t ruÈng n≠¨ng mµu mÏ. ChÛng bæt d©n ta l™n rıng s®n thÛ lπ, xuËng bi”n mfl ng‰c trai, khi’n bao ng≠Íi thi÷t mπng v◊ hÊ b∏o, c∏ s†u, thuÂng luÂng,... Lflng d©n o∏n hÀn ngÛt trÍi, chÿ chÍ dfip vÔng l™n Æ∏nh ÆuÊi qu©n x©m l≠Óc. 2. B†y giÍ, Î huy÷n M™ Linh c„ hai ng≠Íi con g∏i tµi gi·i lµ Tr≠ng Træc vµ Tr≠ng Nhfi. Cha m†t sÌm, nhÍ mã dπy dÁ, hai chfi em Æ“u gi·i v‚ ngh÷ vµ nu´i ch› giµnh lπi non s´ng. ChÂng bµ Tr≠ng Træc lµ Thi S∏ch cÚng cÔng ch› h≠Ìng vÌi vÓ. T≠Ìng gi∆c T´ ßfinh bi’t vÀy, bÃn lÀp m≠u gi’t ch’t Thi S∏ch. 4 3. NhÀn Æ≠Óc tin d˜, Hai Bµ Tr≠ng li“n käo qu©n v“ thµnh Luy L©u h·i tÈi kŒ thÔ. Tr≠Ìc lÛc tr»y qu©n, c„ ng≠Íi xin n˜ chÒ t≠Ìng cho m∆c ÆÂ tang. Tr≠ng Træc tr∂ lÍi : - Kh´ng ! Ta sœ m∆c gi∏p phÙc thÀt Æãp Æ” d©n chÛng th™m ph†n kh›ch, cfln gi∆c tr´ng th†y th◊ kinh hÂn. Hai Bµ Tr≠ng b≠Ìc l™n bµnh voi. ßoµn qu©n rÔng rÔng l™n Æ≠Íng. Gi∏o lao, cung n·, r◊u bÛa, khi™n mÈc cuÂn cuÈn trµn theo b„ng voi »n hi÷n cÒa Hai Bµ. Ti’ng trËng ÆÂng dÈi l™n vflm c©y, ÆÀp vµo s≠Ín ÆÂi, theo suËt Æ≠Íng hµnh qu©n. 4. Thµnh tr◊ cÒa gi∆c l«n l≠Ót sÙp ÆÊ d≠Ìi ch©n cÒa Æoµn qu©n khÎi ngh‹a. T´ ßfinh ´m Æ«u chπy v“ n≠Ìc. ß†t n≠Ìc ta sπch b„ng qu©n thÔ. Hai Bµ Tr≠ng trÎ thµnh hai vfi anh hÔng chËng ngoπi x©m Æ«u ti™n trong lfich sˆ n≠Ìc nhµ. Theo V®N LANG : - Gi∆c ngoπi x©m : gi∆c tı n≠Ìc ngoµi Æ’n x©m chi’m. - ß´ hÈ : thËng trfi n≠Ìc kh∏c. - Luy L©u : vÔng Æ†t nay thuÈc huy÷n ThuÀn Thµnh, tÿnh Bæc Ninh. - Tr»y qu©n : Æoµn qu©n l™n Æ≠Íng. - Gi∏p phÙc : ÆÂ bªng da ho∆c kim loπi m∆c khi ra trÀn Æ” che ÆÏ, b∂o v÷ th©n th”. - Ph†n kh›ch : ph†n khÎi, hµo h¯ng. 1. N™u nh˜ng tÈi ∏c cÒa gi∆c ngoπi x©m ÆËi vÌi d©n ta. ? 2. Hai Bµ Tr≠ng c„ tµi vµ c„ ch› lÌn nh≠ th’ nµo ? 3. V◊ sao Hai Bµ Tr≠ng khÎi ngh‹a ? 4. H∑y t◊m nh˜ng chi ti’t n„i l™n kh› th’ cÒa Æoµn qu©n khÎi ngh‹a. 5. V◊ sao bao ÆÍi nay nh©n d©n ta t´n k›nh Hai Bµ Tr≠ng ? 5 K” chuy÷n D˘a vµo c∏c tranh sau, k” lπi tıng Æoπn c©u chuy÷n Hai Bµ Tr≠ng : 1 2 3 4 6 Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : Hai Bµ Tr≠ng (tı Thµnh tr◊ cÒa gi∆c... Æ’n h’t) C∏c ch˜ Hai vµ Bµ trong Hai Bµ Tr≠ng Æ≠Óc vi’t nh≠ th’ nµo ? ? (2). ßi“n vµo chÁ trËng : a) l hay n ? - lµnh ...∆n - nao ...Ûng - ...anh l∂nh b) i™t hay i™c ? - Æi bi“n b... - th†y ti™ng t... - xanh bi™ng b... (3). Thi t◊m nhanh c∏c tı ng˜ : a) - Ch¯a ti’ng bæt Æ«u bªng l. M : lπ, lao ÆÈng - Ch¯a ti’ng bæt Æ«u bªng n. M : n„n, n´ng th´n b) - Ch¯a ti’ng c„ v«n i™t. M : vi’t, m∂i mi’t - Ch¯a ti’ng c„ v«n i™c. M : vi÷c, xanh bi’c TÀp Æ‰c BÈ ÆÈi v“ lµng C∏c anh v“ M∏i †m nhµ vui, Ti’ng h∏t c©u c≠Íi RÈn rµng x„m nh·. 7 C∏c anh v“ T≠ng bıng tr≠Ìc ng‚, LÌp lÌp Æµn em hÌn hÎ chπy theo sau. Mã giµ bfin rfin ∏o n©u Vui Æµn con Î rıng s©u mÌi v“. Lµng t´i nghÃo M∏i l∏ nhµ tre. C∏c anh v“ X´n xao lµng bä nh·. Nhµ l∏ Æ¨n s¨ T†m lflng rÈng mÎ NÂi c¨m n†u dÎ B∏t n≠Ìc chÃ xanh NgÂi vui k” chuy÷n t©m t◊nh b™n nhau. HOµNG TRUNG TH´NG - Bfin rfin : l≠u luy’n, kh´ng muËn rÍi xa. : - ß¨n s¨ : Æ¨n gi∂n vµ s¨ sµi. 1. T◊m nh˜ng h◊nh ∂nh th” hi÷n kh´ng kh› t≠¨i vui cÒa x„m nh· ? khi bÈ ÆÈi v“. 2. Nh˜ng h◊nh ∂nh nµo n„i l™n t†m lflng y™u th≠¨ng cÒa d©n lµng vÌi bÈ ÆÈi ? 3. Theo em, v◊ sao d©n y™u th≠¨ng bÈ ÆÈi nh≠ vÀy ? 4. H‰c thuÈc lflng bµi th¨. Luy÷n tı vµ c©u 1. ß‰c hai khÊ th¨ d≠Ìi Æ©y vµ tr∂ lÍi c©u h·i : M∆t trÍi g∏c nÛi B„ng tËi lan d«n, Anh ß„m chuy™n c«n L™n ÆÃn Æi g∏c. 8 Theo lµn gi„ m∏t ß„m Æi r†t ™m, ßi suËt mÈt Æ™m Lo cho ng≠Íi ngÒ. V‚ QU∂NG a) Con Æom Æ„m Æ≠Óc g‰i bªng g◊ ? b) T›nh n’t vµ hoπt ÆÈng cÒa Æom Æ„m Æ≠Óc t∂ bªng nh˜ng tı ng˜ nµo ? 2. Trong bµi th¨ Anh ßom ß„m (Æ∑ h‰c trong h‰c k◊ I ), cfln nh˜ng con vÀt nµo n˜a Æ≠Óc g‰i vµ t∂ nh≠ ng≠Íi (nh©n ho∏) ? 3. T◊m bÈ phÀn c©u tr∂ lÍi cho c©u h·i "Khi nµo ?" : a) Anh ßom ß„m l™n ÆÃn Æi g∏c khi trÍi Æ∑ tËi. b) TËi mai, anh ßom ß„m lπi Æi g∏c. c) ChÛng em h‰c bµi th¨ Anh ßom ß„m trong h‰c k◊ I. 4. Tr∂ lÍi c©u h·i : a) LÌp em bæt Æ«u vµo h‰c k◊ II khi nµo ? b) Khi nµo h‰c k◊ II k’t thÛc ? c) Th∏ng m†y c∏c em Æ≠Óc nghÿ hÃ ? TÀp vi’t 1. T™n ri™ng : 2. C©u : NhÌ s´ng L´, nhÌ phË Rµng NhÌ tı Cao Lπng, nhÌ sang Nhfi Hµ. TË H˜U 9 TÀp Æ‰c B∏o c∏o k’t qu∂ th∏ng thi Æua " Noi g≠¨ng chÛ bÈ ÆÈi " Th≠a c∏c bπn, T´i xin b∏o c∏o k’t qu∂ thi Æua cÒa lÌp ta trong th∏ng thi Æua "Noi g≠¨ng chÛ bÈ ÆÈi" vıa qua : A - NhÀn xät c∏c m∆t 1. H‰c tÀp : - Ph«n Æ´ng c∏c bπn Æi h‰c ÆÛng giÍ, h‰c bµi vµ lµm bµi Æ«y ÆÒ, ˝ th¯c kÿ luÀt tËt. Nh≠ng v…n cfln hai bπn n„i chuy÷n ri™ng trong giÍ h‰c. - C∂ lÌp Æπt 55 Æi”m gi·i, 90 Æi”m kh∏, kh´ng c„ Æi”m käm. 2. Lao ÆÈng : LÌp tham gia nhÊ c· Î hai bÂn hoa trong s©n tr≠Íng. 3. C∏c c´ng t∏c kh∏c : LÌp c„ Æi÷u mÛa tham gia Li™n hoan v®n ngh÷ chµo mıng Ngµy thµnh lÀp Qu©n ÆÈi Nh©n d©n Vi÷t Nam, Æoπt gi∂i Nh◊. B - ß≈ NGHë KHEN TH¶ôNG - TÀp th” : tÊ 1, tÊ 3. - C∏ nh©n : ß∆ng Tu†n C∂nh, Nguy‘n Ph≠¨ng Hµ, L™ ß¯c Kh´i, VÚ Minh Long, BÔi Thfi Mai. 10 1. Theo em, b∏o c∏o tr™n lµ cÒa ai ? Bπn Æ„ b∏o c∏o vÌi nh˜ng ai ? ? 2. B∂n b∏o c∏o gÂm nh˜ng nÈi dung nµo ? 3. LÌp tÊ ch¯c b∏o c∏o k’t qu∂ thi Æua trong th∏ng Æ” lµm g◊ ? Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : Tr«n B◊nh Tr‰ng N®m 1285, gi∆c Nguy™n sang c≠Ìp n≠Ìc ta. Tr«n B◊nh Tr‰ng chÿ huy mÈt c∏nh qu©n, kh´ng may sa vµo tay gi∆c. Gi∆c dÙ dÁ ´ng Æ«u hµng, h¯a phong t≠Ìc v≠¨ng cho. Tr«n B◊nh Tr‰ng kh∂ng kh∏i tr∂ lÍi : "Ta thµ lµm ma n≠Ìc Nam ch¯ kh´ng thÃm lµm v≠¨ng Æ†t Bæc." Gi∆c t¯c giÀn, gi’t ´ng. Khi †y, ´ng mÌi 26 tuÊi. - Tr«n B◊nh Tr‰ng (1259 - 1285) : danh t≠Ìng ÆÍi Tr«n. : - T≠Ìc v≠¨ng : bÀc cao nh†t trong c∏c t≠Ìc vfi thÍi x≠a. - Kh∂ng kh∏i : c¯ng c·i, kh´ng chfiu khu†t phÙc. T◊m c∏c t™n ri™ng trong bµi ch›nh t∂. ? (2). ßi“n vµo chÁ trËng : a) l hay n ? Ng≠Íi con g∏i anh hÔng Chfi V‚ Thfi S∏u qu™ Î quÀn ß†t ß·, ...ay lµ huy÷n Long ß†t, tÿnh Bµ Rfia - VÚng Tµu. Chfi lµm ...i™n ...πc cho c´ng an quÀn. N®m 1947, chfi gia nhÀp ÆÈi c´ng an xung phong. Nhi“u ...«n, chfi S∏u dÚng c∂m, m≠u tr›, ...uÂn s©u vµo vÔng Æfich tπm chi’m Æ” ...æm t◊nh h◊nh, giÛp c´ng an ph∏t hi÷n vµ ti™u di÷t nhi“u t™n gian ∏c. C„ ...«n, chfi mai phÙc, ...äm ...˘u Æπn ph∏ cuÈc tÀp trung cÒa Æfich. Trong mÈt trÀn chi’n Æ†u, kh´ng may, chfi sa vµo tay qu©n thÔ. ßfich dÔng ÆÒ m‰i c˘c h◊nh tra kh∂o nh≠ng v…n kh´ng khu†t phÙc Æ≠Óc chfi. ChÛng Æµy chfi ra C´n ß∂o vµ gi’t hπi chfi khi chfi mÌi trfln 19 tuÊi. V‚ Thfi S∏u (1933 - 1952) : Anh hÔng L˘c l≠Óng vÚ trang nh©n d©n. : 11 b) i™t hay i™c ? Ti’ng bom Phπm HÂng Th∏i B... tin toµn quy“n Ph∏p Mäc-lanh sœ tÌi d˘ t... tπi mÈt nhµ hµng Î Qu∂ng Ch©u (Trung QuËc) , c∏c chi’n s‹ c∏ch mπng Vi÷t Nam Æ∆t k’ hoπch ti™u d... t™n th˘c d©n nµy. C´ng v... Æ≠Óc giao cho anh Phπm HÂng Th∏i. S∏t giÍ ®n, anh bÀn ÆÂ t©y, x∏ch ch... c∆p da b≠Ìc vµo phflng t... vÌi vŒ b◊nh th∂n. Tr∏i bom hãn giÍ Æ˘ng trong c∆p nÊ tung Æ∑ d... n®m t™n th˘c d©n vµ lµm bfi th≠¨ng nhi“u t™n kh∏c. Bfi gi∆c ÆuÊi bæt, ng≠Íi thanh ni™n y™u n≠Ìc Æ∑ gieo m◊nh xuËng dflng s´ng Ch©u Giang, quy’t kh´ng Æ” sa vµo tay chÛng. Theo Truy÷n Æ‰c 3, 1994 : - Phπm HÂng Th∏i (1896 - 1924) : li÷t s‹ c∏ch mπng, qu™ Î tÿnh Ngh÷ An. - Toµn quy“n : ng≠Íi Æ¯ng Æ«u ch›nh quy“n th˘c d©n Ph∏p Î c∏c n≠Ìc bfi Æ´ hÈ. TÀp lµm v®n 1. Nghe vµ k” lπi c©u chuy÷n Chµng trai lµng PhÔ ûng. GÓi ˝ : a) Chµng trai ngÂi b™n v÷ Æ≠Íng lµm g◊ ? b) V◊ sao qu©n l›nh Æ©m gi∏o vµo ÆÔi chµng trai ? c) V◊saoTr«nH≠ngßπo Æ≠a chµng trai v“ kinh Æ´ ? 2. Vi’t lπi c©u tr∂ lÍi cho c©u h·i b ho∆c c. 12 CM YK Tu«n 20 TÀp Æ‰c ô lπi vÌi chi’n khu 1. Trung Æoµn tr≠Îng b≠Ìc vµo l∏n, nh◊n c∂ ÆÈi mÈt l≠Ót. C∆p mæt ´ng ∏nh l™n vŒ tr◊u m’n, dfiu dµng. §ng ngÂi y™n l∆ng mÈt lÛc l©u, rÂi l™n ti’ng : - C∏c em π, hoµn c∂nh chi’n khu lÛc nµy r†t gian khÊ. Mai Æ©y chæc cfln gian khÊ, thi’u thËn nhi“u h¨n. C∏c em sœ kh„ lflng chfiu nÊi. N’u em nµo muËn trÎ v“ sËng vÌi gia Æ◊nh th◊ trung Æoµn cho c∏c em v“. C∏c em th†y th’ nµo ? 2. Tr≠Ìc ˝ ki’n ÆÈt ngÈt cÒa chÿ huy, b‰n trŒ l∆ng Æi. T˘ nhi™n, ai cÚng th†y cÊ h‰ng m◊nh nghãn lπi. L≠Óm b≠Ìc tÌi g«n ÆËng lˆa. Gi‰ng em rung l™n : - Em xin Æ≠Óc Î lπi. Em thµ ch’t tr™n chi’n khu cfln h¨n v“ Î chung, Î lÈn vÌi tÙi T©y, tÙi Vi÷t gian... C∂ ÆÈi nhao nhao : - ChÛng em xin Î lπi. 13 Mıng n„i nh≠ van l¨n : - ChÛng em cfln nh·, ch≠a lµm Æ≠Óc chi nhi“u th◊ trung Æoµn cho chÛng em ®n ›t cÚng Æ≠Óc. ßıng bæt chÛng em ph∂i v“, tÈi chÛng em læm, anh nÍ... 3. Nh˜ng lÍi van xin th¨ ng©y mµ thËng thi’t, van xin Æ≠Óc chi’n Æ†u hi sinh v◊ TÊ quËc cÒa c∏c chi’n s‹ nh· tuÊi lµm trung Æoµn tr≠Îng r¨i n≠Ìc mæt. §ng ´m Mıng vµo lflng, n„i : - N’u c∏c em Æ“u xin Î lπi, anh sœ v“ b∏o c∏o vÌi Ban chÿ huy. 4. BÁng mÈt em c†t ti’ng h∏t, c∂ ÆÈi ÆÂng thanh h∏t vang : "ßoµn V÷ quËc qu©n mÈt l«n ra Æi Nµo c„ mong chi Æ©u ngµy trÎ v“ Ra Æi, ra Æi b∂o tÂn s´ng nÛi Ra Æi, ra Æi, thµ ch’t kh´ng lui..." Ti’ng h∏t bay l≠Ón tr™n m∆t suËi, trµn qua lÌp lÌp c©y rıng, bÔng l™n nh≠ ng‰n lˆa r˘c rÏ gi˜a Æ™m rıng lπnh tËi, lµm cho lflng ng≠Íi chÿ huy †m hºn l™n. Theo PHÔNG QU∏N - Trung Æoµn tr≠Îng : ng≠Íi chÿ huy trung Æoµn (Æ¨n vfi bÈ ÆÈi : t≠¨ng ÆËi lÌn). - L∏n : nhµ d˘ng tπm, s¨ sµi, th≠Íng bªng tre n¯a. - T©y : Î Æ©y chÿ th˘c d©n Ph∏p. - V i÷t gian : ng≠Íi Vi÷t Nam lµm tay sai cho gi∆c. - ThËng thi’t : tha thi’t, c∂m ÆÈng. - V ÷ quËc qu©n (V ÷ quËc Æoµn) : t™n cÒa qu©n ÆÈi ta sau C∏ch mπng th∏ng T∏m vµ trong thÍi k◊ Æ«u kh∏ng chi’n chËng th˘c d©n Ph∏p. - B∂o tÂn : b∂o v÷ vµ g◊n gi˜ l©u dµi. 1. Trung Æoµn tr≠Îng Æ’n g∆p c∏c chi’n s‹ nh· tuÊi Æ” lµm g◊ ? ? 2. V◊ sao nghe ´ng n„i, "ai cÚng th†y cÊ h‰ng m◊nh nghãn lπi" ? 3. V◊ sao L≠Óm vµ c∏c bπn kh´ng muËn v“ nhµ ? 4. LÍi n„i cÒa Mıng c„ g◊ Æ∏ng c∂m ÆÈng ? 5. T◊m h◊nh ∂nh so s∏nh Î c©u cuËi bµi. 14 K” chuy÷n D˘a theo c∏c c©u h·i gÓi ˝ d≠Ìi Æ©y, k” lπi c©u chuy÷n ô lπi vÌi chi’n khu : a) ßoπn 1 : ß“ nghfi cÒa trung Æoµn tr≠Îng - Trung Æoµn tr≠Îng tÌi g∆p ai ? - Trung Æoµn tr≠Îng n„i g◊ ? b) ßoπn 2 : ChÛng em xin Î lπi - L≠Óm n„i g◊ ? - Toµn ÆÈi h≠Îng ¯ng ˝ ki’n cÒa L≠Óm nh≠ th’ nµo ? - Mıng van xin Æi“u g◊ ? c) ßoπn 3 : LÍi h¯a cÒa ng≠Íi chÿ huy d) ßoπn 4 : Ti’ng h∏t gi˜a rıng Æ™m Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : Î lπi vÌi chi’n khu (tı BÁng mÈt em... Æ’n h’t) (2). a) Vi’t vµo vÎ lÍi gi∂i c∏c c©u ÆË sau : - ßÛng lµ mÈt c∆p sinh Æ´i Anh th◊ loä s∏ng, anh thÍi «m vang Anh lµm rung ÆÈng kh´ng gian Anh xãt mÈt c∏i rπch ngang b«u trÍi. (Lµ nh˜ng g◊ ?) - Mi÷ng d≠Ìi bi”n, Æ«u tr™n non Th©n dµi uËn l≠Ón nh≠ con thªn lªn BÙng Æ«y nh˜ng n≠Ìc træng ng«n NuËt t´m c∏, nuËt c∂ th©n tµu bÃ. (Lµ g◊ ?) TR«N LI™N NGUY‘N 15 b) ßi“n vµo chÁ trËng u´t hay u´c ? - °n kh´ng rau nh≠ Æau kh´ng th... . - C¨m tŒ lµ mã r... . - C∂ gi„ th◊ tæt Æ... . - Thºng nh≠ r... ng˘a. TÀp Æ‰c ChÛ Î b™n B∏c HÂ ChÛ Nga Æi bÈ ÆÈi Sao l©u qu∏ lµ l©u ! NhÌ chÛ, Nga th≠Íng nhæc : - ChÛ b©y giÍ Î Æ©u ? ChÛ Î Æ©u, Î Æ©u ? Tr≠Íng S¨n dµi dªng d∆c ? Tr≠Íng Sa Æ∂o nÊi, ch◊m ? Hay Kon Tum, ßæk Læk ? Mã Æ· hoe Æ´i mæt Ba ng≠Ìc l™n bµn thÍ : - ß†t n≠Ìc kh´ng cfln gi∆c ChÛ Î b™n B∏c HÂ. D≠¨NG HUY - Tr≠Íng S¨n : d∑y nÛi cao chπy suËt mi“n Trung n≠Ìc ta. : - Tr≠Íng Sa : qu«n Æ∂o thuÈc tÿnh Kh∏nh Hoµ. - Kon Tum, ßæk Læk : hai tÿnh Î T©y Nguy™n. 16 1. Nh˜ng c©u nµo cho th†y Nga r†t mong nhÌ chÛ ? ? 2. Khi Nga nhæc Æ’n chÛ, th∏i ÆÈ cÒa ba vµ mã ra sao ? 3. Em hi”u c©u n„i cÒa ba bπn Nga nh≠ th’ nµo ? 4. V◊ sao nh˜ng chi’n s‹ hi sinh v◊ TÊ quËc Æ≠Óc nhÌ m∑i ? 5. H‰c thuÈc lflng bµi th¨. Luy÷n tı vµ c©u 1. X’p c∏c tı sau Æ©y vµo nh„m th›ch hÓp : Æ†t n≠Ìc, d˘ng x©y, n≠Ìc nhµ, gi˜ g◊n, non s´ng, g◊n gi˜, ki’n thi’t, giang s¨n. a) Nh˜ng tı cÔng ngh‹a vÌi TÊ quËc. b) Nh˜ng tı cÔng ngh‹a vÌi b∂o v÷. c) Nh˜ng tı cÔng ngh‹a vÌi x©y d˘ng. 2. D≠Ìi Æ©y lµ t™n mÈt sË vfi anh hÔng d©n tÈc c„ c´ng lao to lÌn trong s˘ nghi÷p b∂o v÷ Æ†t n≠Ìc. Em h∑y n„i v“ mÈt vfi anh hÔng mµ em bi’t r‚. Tr≠ng Træc, Tr≠ng Nhfi, Tri÷u Thfi Trinh, L˝ B› (L˝ Nam ß’), Tri÷u Quang PhÙc (Tri÷u Vi÷t V≠¨ng), PhÔng H≠ng, Ng´ Quy“n, L™ Hoµn (L™ ßπi Hµnh), L˝ Th≠Íng Ki÷t, Tr«n QuËc Tu†n (Tr«n H≠ng ßπo), L™ LÓi, Nguy‘n Hu÷ (Quang Trung), HÂ Ch› Minh. 3. Em Æ∆t th™m d†u ph»y vµo chÁ nµo trong mÁi c©u in nghi™ng ? L™ Lai c¯u chÛa Gi∆c Minh x©m chi’m n≠Ìc ta. ChÛng lµm nhi“u Æi“u bπo ng≠Óc khi’n lflng d©n v´ cÔng c®m giÀn. B†y giÍ Î Lam S¨n c„ ´ng L™ LÓi ph†t cÍ khÎi ngh‹a. Trong nh˜ng n®m Æ«u ngh‹a qu©n cfln y’u, th≠Íng bfi gi∆c v©y. C„ l«n gi∆c v©y r†t ng∆t, quy’t bæt bªng Æ≠Óc chÒ t≠Ìng L™ LÓi. §ng L™ Lai li“n Æ„ng gi∂ lµm L™ LÓi, Æem mÈt to∏n qu©n ph∏ vflng v©y. Gi∆c bæt Æ≠Óc ´ng, nhÍ vÀy mµ L™ LÓi vµ sË qu©n cfln lπi Æ≠Óc c¯u tho∏t. : L™ Lai (m†t : 1419) : danh t≠Ìng cÒa ngh‹a qu©n L™ LÓi. Ba con trai cÒa ´ng Æ“u lµ nh˜ng v‚ t≠Ìng nÊi ti’ng, hi sinh v◊ vi÷c n≠Ìc. 17 TÀp vi’t 1. T™n ri™ng : 2. C©u : Nhi‘u Æi“u phÒ l†y gi∏ g≠¨ng Ng≠Íi trong mÈt n≠Ìc ph∂i th≠¨ng nhau cÔng. TÀp Æ‰c Tr™n Æ≠Íng mfln HÂ Ch› Minh 18 ß≠Íng l™n dËc tr¨n vµ l«y. Ng≠Íi n‰ Æi ti’p sau ng≠Íi kia. ßoµn qu©n nËi thµnh v÷t dµi tı thung lÚng tÌi Æÿnh cao nh≠ mÈt sÓi d©y käo thºng Æ¯ng. H‰ nh›ch tıng b≠Ìc. Nh◊n l™n chÿ th†y nh˜ng chi’c ba l´ lÔ lÔ nËi nhau tr™n nh˜ng c∏i l≠ng cong cong. Nh◊n xuËng lµ nh˜ng chi’c mÚ tai bÃo lÛp xÛp tr™n nh˜ng m∏i Æ«u Æang cæm v“ ph›a tr≠Ìc. Nh˜ng khu´n m∆t Æ· bıng. ßoµn qu©n ÆÈt ngÈt chuy”n mπnh. Nh˜ng d∆m rıng Æ· l™n v◊ bom M‹. Nh˜ng d∆m rıng x∏m Æi v◊ ch†t ÆÈc ho∏ h‰c M‹. Nh˜ng d∆m rıng Æen lπi, c©y ch∏y thµnh than ch‰c l™n n“n trÍi m©y... T†t c∂, t†t c∂ l≠Ìt qua r†t nhanh. D≠¨NG THfi XU©N QU˝ - ß≠Íng mfln HÂ Ch› Minh : Æ≠Íng d‰c theo d∑y Tr≠Íng S¨n Æ≠a : bÈ ÆÈi vµo chi’n tr≠Íng mi“n Nam Æ∏nh gi∆c M‹. - Thung lÚng : d∂i Æ†t trÚng vµ käo dµi nªm gi˜a hai s≠Ín nÛi. - MÚ tai bÃo : mÚ v∂i m“m rÈng vµnh. - Ch†t ÆÈc ho∏ h‰c : ch†t di÷t c©y cËi vµ c„ hπi cho ng≠Íi. 1. H◊nh ∂nh so s∏nh nµo cho th†y bÈ ÆÈi Æang v≠Ót mÈt c∏i dËc r†t cao ? ? 2. T◊m nh˜ng chi ti’t n„i l™n nÁi v†t v∂ cÒa Æoµn qu©n v≠Ót dËc. 3. T◊m nh˜ng h◊nh ∂nh tË c∏o tÈi ∏c cÒa gi∆c M‹. Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : Tr™n Æ≠Íng mfln HÂ Ch› Minh (tı Æ«u Æ’n Nh˜ng khu´n m∆t Æ· bıng.) (2). ßi“n vµo chÁ trËng : a) s hay x ? - s∏ng ...uËt - xao ...uy’n - s„ng ...∏nh - xanh ...ao 19 b) u´t hay u´c ? - g«y g... - ch∂i ch... - nhem nh... - n... nµ 3. ß∆t c©u vÌi mÁi tı Æ∑ Æ≠Óc hoµn chÿnh Î bµi tÀp (2). TÀp lµm v®n 1. D˘a theo bµi tÀp Æ‰c B∏o c∏o k’t qu∂ th∏ng thi Æua "Noi g≠¨ng chÛ bÈ ÆÈi ", h∑y b∏o c∏o k’t qu∂ h‰c tÀp, lao ÆÈng cÒa tÊ em trong tu«n qua. 2. H∑y vi’t lπi nÈi dung b∏o c∏o tr™n gˆi c´ gi∏o (ho∆c th«y gi∏o) theo m…u : CÈng hoµ X∑ hÈi chÒ ngh‹a Vi÷t Nam ßÈc lÀp - T˘ do - Hπnh phÛc ..., ngµy ... th∏ng ... n®m ... B∏o c∏o hoπt ÆÈng cÒa tÊ ... lÌp ... tr≠Íng ti”u h‰c ... K›nh gˆi : C´ gi∏o (th«y gi∏o) lÌp ... ChÛng em xin b∏o c∏o hoπt ÆÈng cÒa tÊ ... trong tu«n vıa qua nh≠ sau : 1. V“ h‰c tÀp 2. V“ lao ÆÈng TÊ tr≠Îng 20 SÉNG TÑO 21 Tu«n 21 TÀp Æ‰c §ng tÊ ngh“ th™u 1. HÂi cfln nh·, cÀu bä Tr«n QuËc Kh∏i r†t ham h‰c. CÀu h‰c c∂ khi Æi ÆËn cÒi, lÛc käo v„ t´m. TËi Æ’n, nhµ kh´ng c„ ÆÃn, cÀu bæt Æom Æ„m b· vµo v· tr¯ng, l†y ∏nh s∏ng Æ‰c s∏ch. Chºng bao l©u, Kh∏i ÆÁ ti’n s‹, rÂi lµm quan to trong tri“u Æ◊nh nhµ L™. 2. MÈt l«n, Tr«n QuËc Kh∏i Æ≠Óc tri“u Æ◊nh cˆ Æi s¯ b™n Trung QuËc. Vua Trung QuËc muËn thˆ tµi s¯ th«n, sai d˘ng mÈt c∏i l«u cao, mÍi ´ng l™n ch¨i, rÂi c†t thang Æi. Kh´ng cfln lËi xuËng, ´ng Æµnh Î lπi tr™n l«u. L«u chÿ c„ hai pho t≠Óng PhÀt, hai c∏i l‰ng, mÈt b¯c tr≠Ìng th™u ba ch˜ "PhÀt trong lflng" vµ mÈt vfl n≠Ìc. 22 3. BÙng Æ„i mµ kh´ng c„ c¨m ®n, Tr«n QuËc Kh∏i l»m nh»m Æ‰c ba ch˜ tr™n b¯c tr≠Ìng, rÂi mÿm c≠Íi. §ng bŒ tay pho t≠Óng n’m thˆ. Th◊ ra hai pho t≠Óng †y n∆n bªng bÈt chÃ lam. Tı Æ„, ngµy hai b˜a, ´ng c¯ ung dung bŒ d«n t≠Óng mµ ®n. Nh©n Æ≠Óc nhµn rÁi, ´ng mµy mfl quan s∏t, nhÌ nhÀp t©m c∏ch th™u vµ lµm l‰ng. 4. H‰c Æ≠Óc c∏ch th™u vµ lµm l‰ng rÂi, ´ng t◊m Æ≠Íng xuËng. Th†y nh˜ng con d¨i xoÃ c∏nh chao Æi chao lπi nh≠ chi’c l∏ bay, ´ng li“n ´m l‰ng nh∂y xuËng Æ†t b◊nh an v´ s˘. Vua Trung QuËc khen ´ng lµ ng≠Íi c„ tµi, Æ∆t ti÷c to ti‘n v“ n≠Ìc. 5. V“ Æ’n n≠Ìc nhµ, Tr«n QuËc Kh∏i truy“n dπy cho d©n ngh“ th™u vµ ngh“ lµm l‰ng. D«n d«n, ngh“ th™u lan rÈng ra khæp n¨i. Nh©n d©n vÔng Th≠Íng T›n, qu™ ´ng, lÀp Æ“n thÍ vµ t´n ´ng lµ ´ng tÊ ngh“ th™u. Theo NG‰C VÚ - ßi s¯ : Æi giao thi÷p vÌi n≠Ìc ngoµi theo l÷nh vua. : - L‰ng : vÀt lµm bªng v∂i ho∆c lÙa c®ng tr™n khung tre, gÁ hay kim loπi, th≠Íng dÔng Æ” che Æ«u t≠Óng th«n, t≠Óng PhÀt hay vua, quan trong nghi l‘ long tr‰ng. - B¯c tr≠Ìng : b¯c lÙa, v∂i, tr™n c„ th™u ch˜ ho∆c h◊nh, dÔng lµm l‘ vÀt, t∆ng ph»m. - ChÃ lam: b∏nh ng‰t lµm bªng bÈt b·ng n’p ngµo mÀt, pha n≠Ìc gıng. - NhÀp t©m : nhÌ k‹, nh≠ thuÈc lflng. - B◊nh an v´ s˘ : b◊nh y™n, kh´ng c„ chuy÷n g◊ x†u x∂y ra. - Th≠Íng T›n : mÈt huy÷n thuÈc tÿnh Hµ T©y(*). 1. HÂi nh·, Tr«n QuËc Kh∏i ham h‰c nh≠ th’ nµo ? ? 2. Vua Trung QuËc ngh‹ ra c∏ch g◊ Æ” thˆ tµi s¯ th«n Vi÷t Nam ? 3. Tr«n QuËc Kh∏i Æ∑ lµm th’ nµo : a) ß” sËng ? b) ß” kh´ng b· ph› thÍi gian ? c) ß” xuËng Æ†t b◊nh y™n v´ s˘ ? 4. V◊ sao Tr«n QuËc Kh∏i Æ≠Óc suy t´n lµ ´ng tÊ ngh“ th™u ? (*) Tı ngµy 1 − 8 − 2008, theo Nghfi quy’t cÒa QuËc hÈi, hÓp nh†t tÿnh Hµ T©y vµo thµnh phË Hµ NÈi. 23 K” chuy÷n 1. ß∆t t™n cho tıng Æoπn cÒa c©u chuy÷n §ng tÊ ngh“ th™u. M : ßoπn 1 : CÀu bä ham h‰c. 2. K” lπi mÈt Æoπn cÒa c©u chuy÷n. Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : §ng tÊ ngh“ th™u (tı Æ«u Æ’n tri“u Æ◊nh nhµ L™.) (2). a) ßi“n vµo chÁ trËng tr hay ch ? Tr«n QuËc Kh∏i th´ng minh, ...®m chÿ h‰c tÀp n™n Æ∑ ...Î thµnh ti’n s‹, lµm quan to ...ong ...i“u Æ◊nh nhµ L™. ß≠Óc cˆ Æi s¯ Trung QuËc, ...≠Ìc thˆ th∏ch cÒa vua n≠Ìc l∏ng gi“ng, ´ng Æ∑ xˆ ...› r†t gi·i lµm ...o m‰i ng≠Íi ph∂i k›nh ...‰ng. §ng cfln nhanh ...› h‰c Æ≠Óc ngh“ th™u cÒa ng≠Íi Trung QuËc Æ” ...uy“n lπi ...o nh©n d©n. b) ß∆t tr™n ch˜ in ÆÀm d†u h·i hay d†u ng∑ ? L™ Qu˝ ß´n sËng vµo thÍi L™. Tı nho, ´ng Æa n´i ti’ng th´ng minh. N®m 26 tu´i, ´ng Æ´ ti’n si. §ng Æ‰c nhi“u, hi™u rÈng, lµm vi÷c r†t c«n m©n. NhÍ vÀy, ´ng vi’t Æ≠Óc hµng chÙc cuËn s∏ch nghi™n c¯u v“ lfich s≠, Æfia l›, v®n h‰c..., s∏ng t∏c ca th¨ l©n v®n xu´i. §ng Æ≠Óc coi lµ nhµ b∏c h‰c lÌn nh†t cua n≠Ìc ta thÍi x≠a. : L™ Qu˝ ß´n (1726 - 1784) : nhµ b∏c h‰c lÌn cÒa n≠Ìc ta, qu™ Î tÿnh Th∏i B◊nh. 24 TÀp Æ‰c Bµn tay c´ gi∏o MÈt tÍ gi†y træng C´ g†p cong cong Thoæt c∏i Æ∑ xong Chi’c thuy“n xinh qu∏ ! MÈt tÍ gi†y Æ· M“m mπi tay c´ M∆t trÍi Æ∑ ph´ Nhi“u tia næng to∂. Th™m tÍ xanh n˜a C´ cæt r†t nhanh M∆t n≠Ìc dÀp d“nh Quanh thuy“n s„ng l≠Ón. Nh≠ phäp m«u nhi÷m Hi÷n tr≠Ìc mæt em : Bi”n bi’c b◊nh minh R◊ rµo s„ng vÁ... Bi’t bao Æi“u lπ Tı bµn tay c´. NGUY‘N TR‰NG HOµN 25 Ph´ : bµy ra, Æ” lÈ ra. : 1. Tı mÁi tÍ gi†y, c´ gi∏o Æ∑ lµm ra nh˜ng g◊ ? ? 2. H∑y t∂ b¯c tranh cæt d∏n gi†y cÒa c´ gi∏o. 3. Em hi”u hai dflng th¨ cuËi bµi nh≠ th’ nµo ? 4. H‰c thuÈc lflng bµi th¨. Luy÷n tı vµ c©u 1. ß‰c bµi th¨ sau : §ng trÍi bÀt lˆa Chfi m©y vıa käo Æ’n Tr®ng sao trËn c∂ rÂi ß†t n„ng lflng chÍ ÆÓi XuËng Æi nµo, m≠a ¨i ! M≠a ! M≠a xuËng thÀt rÂi ! ß†t h∂ h™ uËng n≠Ìc §ng s†m vÁ tay c≠Íi Lµm bä bıng tÿnh gi†c. ChÌp bÁng loÃ ch„i mæt Soi s∏ng khæp ruÈng v≠Ín • ! §ng trÍi bÀt lˆa Xem lÛa vıa trÊ b´ng. ßÁ XU©N THANH 26 2. Trong bµi th¨ tr™n, nh˜ng s˘ vÀt nµo Æ≠Óc nh©n ho∏ ? ChÛng Æ≠Óc nh©n ho∏ bªng nh˜ng c∏ch nµo ? GÓi ˝ : a) C∏c s˘ vÀt Æ≠Óc g‰i bªng g◊ ? b) C∏c s˘ vÀt Æ≠Óc t∂ bªng nh˜ng tı ng˜ nµo ? c) Trong c©u XuËng Æi nµo, m≠a ¨i !, t∏c gi∂ n„i vÌi m≠a th©n mÀt nh≠ th’ nµo ? 3. T◊m bÈ phÀn c©u tr∂ lÍi cho c©u h·i "ô Æ©u ?" : a) Tr«n QuËc Kh∏i qu™ Î huy÷n Th≠Íng T›n, tÿnh Hµ T©y. b) §ng h‰c Æ≠Óc ngh“ th™u Î Trung QuËc trong mÈt l«n Æi s¯. c) ß” t≠Îng nhÌ c´ng lao cÒa Tr«n QuËc Kh∏i, nh©n d©n lÀp Æ“n thÍ Î qu™ h≠¨ng ´ng. 4. ß‰c lπi bµi tÀp Æ‰c ô lπi vÌi chi’n khu vµ tr∂ lÍi c©u h·i : a) C©u chuy÷n k” trong bµi di‘n ra khi nµo vµ Î Æ©u ? b) Tr™n chi’n khu, c∏c chi’n s‹ li™n lπc nh· tuÊi sËng Î Æ©u ? c) V◊ lo cho c∏c chi’n s‹ nh· tuÊi, trung Æoµn tr≠Îng khuy™n h‰ v“ Æ©u ? TÀp vi’t 1. T™n ri™ng : 2. C©u : Êi Qu∂ng B∏, c∏ HÂ T©y Hµng ßµo t¨ lÙa lµm say lflng ng≠Íi. 27 TÀp Æ‰cß∆ng V®n Ng˜ (1910 - 1967) Ng≠Íi tr› th¯c y™u n≠Ìc N®m 1948, b∏c s‹ ß∆ng V®n Ng˜ rÍi NhÀt B∂n v“ n≠Ìc tham gia kh∏ng chi’n chËng th˘c d©n Ph∏p. ß” tr∏nh bfi Æfich ph∏t hi÷n, ´ng ph∂i vflng tı NhÀt B∂n qua Th∏i Lan, sang Lµo, v“ Ngh÷ An, rÂi tı Ngh÷ An l™n Vi÷t Bæc. DÔ b®ng qua rıng rÀm hay suËi s©u, lÛc nµo ´ng cÚng gi˜ b™n m◊nh chi’c va li Æ˘ng n†m p™-ni-xi-lin mµ ´ng g©y Æ≠Óc tı b™n NhÀt. NhÍ va li n†m nµy, bÈ ÆÈi ta Æ∑ ch’ Æ≠Óc thuËc ch˜a cho th≠¨ng binh. N®m 1967, lÛc Æ∑ g«n 60 tuÊi, ´ng lπi l™n Æ≠Íng ra m∆t trÀn chËng M‹ c¯u n≠Ìc. ô chi’n tr≠Íng, b÷nh sËt rät hoµnh hµnh, ÆÂng bµo vµ chi’n s‹ c«n c„ ´ng. Sau nhi“u ngµy khÊ c´ng nghi™n c¯u, ´ng ch’ ra thuËc chËng sËt rät vµ t˘ ti™m thˆ vµo c¨ th” m◊nh nh˜ng li“u thuËc Æ«u ti™n. ThuËc s∂n xu†t ra, b≠Ìc Æ«u c„ hi÷u qu∂ cao. Nh≠ng gi˜a lÛc †y, mÈt trÀn bom cÒa kŒ thÔ Æ∑ c≠Ìp Æi ng≠Íi tr› th¯c y™u n≠Ìc vµ tÀn tu˛ cÒa chÛng ta. Theo ß¯C HOµI 28 - Tr› th¯c : ng≠Íi lao ÆÈng tr› „c c„ tr◊nh ÆÈ cao (b∏c s‹, k‹ s≠, : gi∏o vi™n,...). - N†m p™-ni-xi-lin : mÈt loπi n†m dÔng Æ” ch’ ra thuËc chËng vi trÔng g©y b÷nh. - KhÊ c´ng : b· ra r†t nhi“u c´ng s¯c. - Nghi™n c¯u : t◊m tfli, suy ngh‹ Æ” gi∂i quy’t. 1. T◊m nh˜ng chi ti’t n„i l™n tinh th«n y™u n≠Ìc cÒa b∏c s‹ ? ß∆ng V®n Ng˜. 2. Chi ti’t nµo cho th†y b∏c s‹ ß∆ng V®n Ng˜ r†t dÚng c∂m ? 3. B∏c s‹ ß∆ng V®n Ng˜ Æ∑ c„ nh˜ng Æ„ng g„p g◊ cho hai cuÈc kh∏ng chi’n ? Ch›nh t∂ 1. NhÌ - vi’t : Bµn tay c´ gi∏o (c∂ bµi) (2). a) ßi“n vµo chÁ trËng tr hay ch ? ...› th¯c lµ nh˜ng ng≠Íi ...uy™n lµm c∏c c´ng vi÷c ...› „c nh≠ dπy h‰c, ...˜a b÷nh, ...’ tπo m∏y m„c, nghi™n c¯u khoa h‰c. CÔng vÌi nh˜ng ng≠Íi lao ÆÈng ...©n tay nh≠ c´ng nh©n, n´ng d©n, ÆÈi ngÚ ...› th¯c Æang Æem h’t ...› tu÷ vµ s¯c l˘c cÒa m◊nh x©y d˘ng non s´ng g†m v„c cÒa chÛng ta. b) ß∆t tr™n ch˜ in ÆÀm d†u h·i hay d†u ng∑ ? Tr™n ruÈng ÆÂng, trong nhµ m∏y, tr™n lÌp h‰c hay trong b÷nh vi÷n, ¨ Æ©u, ta cung g∆p nh≠ng tr› th¯c Æang lao ÆÈng qu™n m◊nh. C∏c ki s≠ n´ng nghi÷p nghi™n c¯u giËng lÛa mÌi, ki thuÀt trÂng tr‰t, ch®n nu´i mÌi. C∏c ki s≠ c¨ kh› cÔng c´ng nh©n san xu†t m∏y m„c, ´ t´. C∏c th«y gi∏o, c´ gi∏o dπy ta thµnh ng≠Íi c„ ›ch cho xa hÈi. C∏c b∏c si ch≠a b÷nh cho d©n. 29 TÀp lµm v®n 1. Quan s∏t c∏c tranh d≠Ìi Æ©y vµ cho bi’t nh˜ng ng≠Íi tr› th¯c trong c∏c b¯c tranh †y lµ ai, h‰ Æang lµm vi÷c g◊ : 1 2 3 4 2. Nghe vµ k” lπi c©u chuy÷n N©ng niu tıng hπt giËng. L≠¨ng ßfinh CÒa (1920 - 1975) GÓi ˝ : a) Vi÷n nghi™n c¯u nhÀn Æ≠Óc quµ g◊ ? b) V◊ sao ´ng L≠¨ng ßfinh CÒa kh´ng Æem gieo ngay c∂ m≠Íi hπt giËng ? c) §ng Æ∑ lµm g◊ Æ” b∂o v÷ giËng lÛa ? 30 Tu«n 22 TÀp Æ‰c Nhµ b∏c h‰c vµ bµ cÙ 1. £-Æi-x¨n lµ mÈt nhµ b∏c h‰c nÊi ti’ng ng≠Íi M‹. Khi ´ng ch’ ra ÆÃn Æi÷n, ng≠Íi tı khæp n¨i Ôn Ôn käo Æ’n xem. C„ mÈt bµ cÙ ph∂i Æi bÈ m≠Íi hai c©y sË. ß’n n¨i, cÙ m·i qu∏, ngÂi xuËng v÷ Æ≠Íng b„p ch©n, Æ†m ™-Æi-x¨n (1847 - 1931) l≠ng thÔm thÙp. 31 2. LÛc †y, £-Æi-x¨n chÓt Æi qua. §ng dıng lπi h·i chuy÷n. Bµ cÙ n„i : - Giµ Æ∑ ph∂i Æi bÈ g«n ba giÍ ÆÂng hÂ Æ” Æ≠Óc nh◊n tÀn mæt c∏i ÆÃn Æi÷n. Gi∏ ´ng £-Æi-x¨n lµm Æ≠Óc c∏i xe chÎ ng≠Íi giµ Æi n¨i nµy n¨i kh∏c c„ ph∂i may mæn h¨n cho giµ kh´ng ? - Th≠a cÙ, t´i t≠Îng v…n c„ xe ng˘a chÎ kh∏ch ch¯ ? - ßi xe †y th◊ Ëm m†t. Giµ chÿ muËn c„ mÈt th¯ xe kh´ng c«n ng˘a käo mµ lπi thÀt ™m. 3. Nghe bµ cÙ n„i vÀy, bÁng mÈt ˝ ngh‹ loä l™n trong Æ«u £-Æi-x¨n. §ng reo l™n : - CÙ ¨i ! T´i lµ £-Æi-x¨n Æ©y. NhÍ cÙ mµ t´i n∂y ra ˝ Æfinh lµm mÈt c∏i xe chπy bªng dflng Æi÷n Æ†y. Bµ cÙ v´ cÔng ngπc nhi™n khi th†y nhµ b∏c h‰c cÚng b◊nh th≠Íng nh≠ m‰i ng≠Íi kh∏c. LÛc chia tay, £-Æi-x¨n b∂o : - T´i sœ mÍi cÙ Æi chuy’n xe Æi÷n Æ«u ti™n. - Th’ nµo giµ cÚng Æ’n... Nh≠ng ´ng ph∂i lµm nhanh l™n nhä, kŒo tuÊi giµ chºng cfln Æ≠Óc bao l©u Æ©u. 4. Tı l«n g∆p bµ cÙ, £-Æi-x¨n mi÷t mµi vÌi c´ng vi÷c ch’ tπo xe Æi÷n vµ Æ∑ thµnh c´ng. H´m chπy thˆ xe Æi÷n, ng≠Íi ta x’p hµng dµi Æ” mua vä. £-Æi-x¨n mÍi bµ cÙ dπo n‰ Æi chuy’n Æ«u ti™n. ß’n ga, ´ng b∂o : - T´i gi˜ ÆÛng lÍi h¯a vÌi cÙ rÂi nhä ! Bµ cÙ c≠Íi m„m mäm : - C∂m ¨n ´ng. GiÍ th◊ giµ c„ th” Æi ch¨i c∂ ngµy vÌi chi’c xe nµy rÂi ! Theo Truy÷n Æ‰c 3, 1995 - Nhµ b∏c h‰c : ng≠Íi c„ hi”u bi’t s©u rÈng v“ mÈt ho∆c nhi“u : ngµnh khoa h‰c. - C≠Íi m„m mäm : c≠Íi mµ mi÷ng vµ m∏ h‚m vµo do rÙng h’t r®ng. 1. H∑y n„i nh˜ng Æi“u em bi’t v“ £-Æi-x¨n. ? 2. C©u chuy÷n gi˜a £-Æi-x¨n vµ bµ cÙ x∂y ra vµo lÛc nµo ? 3. V◊ sao bµ cÙ mong c„ chi’c xe kh´ng c«n ng˘a käo ? 4. NhÍ Æ©u mµ mong ≠Ìc cÒa bµ cÙ Æ≠Óc th˘c hi÷n ? 5. Theo em, khoa h‰c Æem lπi lÓi ›ch g◊ cho con ng≠Íi ? 32 K” chuy÷n Ph©n vai, d˘ng lπi c©u chuy÷n Nhµ b∏c h‰c vµ bµ cÙ (c∏c vai : ng≠Íi d…n chuy÷n, £-Æi-x¨n, bµ cÙ). Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : £-Æi-x¨n £-Æi-x¨n lµ mÈt nhµ b∏c h‰c v‹ Æπi. Bªng lao ÆÈng c«n cÔ vµ „c s∏ng tπo k◊ di÷u, ´ng Æ∑ cËng hi’n cho loµi ng≠Íi h¨n mÈt ngµn s∏ng ch’, g„p ph«n lµm thay ÆÊi cuÈc sËng tr™n tr∏i Æ†t chÛng ta. C©u chuy÷n Nhµ b∏c h‰c vµ bµ cÙ cho th†y ´ng r†t giµu s∏ng ki’n vµ lu´n mong muËn mang lπi Æi“u tËt cho con ng≠Íi. : V ‹ Æπi : c„ t«m cÏ vµ gi∏ trfi to lÌn, Æ∏ng kh©m phÙc. - T◊m t™n ri™ng trong bµi ch›nh t∂. ? - N™u c∏ch vi’t t™n ri™ng n„i tr™n. (2). a) Em ch‰n tr hay ch Æ” Æi“n vµo chÁ trËng ? Gi∂i c©u ÆË. M∆t ...fln, m∆t lπi Æ· gay Ai nh◊n cÚng ph∂i nh›u mµy v◊ sao SuËt ngµy l¨ lˆng ...™n cao ß™m v“ Æi ngÒ, ...ui vµo n¨i Æ©u ? (Lµ g◊ ?) TR«N LI™N NGUY‘N 33 b) Em ch‰n d†u h·i hay d†u ng∑ Æ” Æ∆t tr™n nh˜ng ch˜ in ÆÀm ? Gi∂i c©u ÆË . C∏nh g◊ c∏nh ch®ng bi’t bay Chim hay sµ xuËng n¨i Æ©y ki’m mÂi. ß´i ngµn vπn gi‰t mÂ h´i B∏t c¨m træng deo, Æia x´i th¨m bÔi. (Lµ g◊ ?) TR«N LI™N NGUY‘N TÀp Æ‰c C∏i c«u (Tr›ch) Cha gˆi cho con chi’c ∂nh c∏i c«u Cha vıa bæc xong qua dflng s´ng s©u Xe lˆa sæp qua, th≠ cha n„i th’ Con cho mã xem, cho xem h¨i l©u. Nh˜ng c∏i c«u ¨i, y™u sao y™u gh™ ! Nh÷n qua chum n≠Ìc bæc c«u t¨ nh· Con s∏o sang s´ng bæc c«u ng‰n gi„ Con ki’n qua ngfli bæc c«u l∏ tre. 34 Y™u c∏i c«u treo lËi sang bµ ngoπi Nh≠ v‚ng tr™n s´ng ru ng≠Íi qua lπi D≠Ìi c«u, thuy“n chÎ Æ∏, chÎ v´i Thuy“n buÂm Æi ng≠Óc, thuy“n thoi Æi xu´i. Y™u h¨n c∂ c«u ao mã th≠Íng Æ∑i ÆÁ Lµ c∏i c«u nµy ∂nh chÙp xa xa Mã b∂o : c«u Hµm RÂng s´ng M∑ Con c¯ g‰i c∏i c«u cÒa cha. PHπM TI’N DUÀT : - Chum : ÆÂ vÀt bªng Æ†t nung loπi to, mi÷ng trfln, gi˜a ph◊nh ra, dÔng Æ” Æ˘ng n≠Ìc ho∆c c∏c loπi hπt. - Ngfli : dflng n≠Ìc ch∂y t˘ nhi™n, th´ng vÌi s´ng ho∆c Æ«m, hÂ. - S´ng M∑ : s´ng lÌn ch∂y qua tÿnh Thanh Ho∏. 1. Ng≠Íi cha trong bµi th¨ lµm ngh“ g◊ ? ? 2. Tı chi’c c«u cha lµm, bπn nh· ngh‹ Æ’n nh˜ng g◊ ? 3. Bπn nh· y™u nh†t chi’c c«u nµo ? V◊ sao ? 4. Em th›ch nh†t c©u th¨ nµo ? V◊ sao ? 5. H‰c thuÈc lflng khÊ th¨ em th›ch. Luy÷n tı vµ c©u 1. D˘a vµo nh˜ng bµi tÀp Æ‰c vµ ch›nh t∂ Æ∑ h‰c Î c∏c tu«n 21, 22, em h∑y t◊m c∏c tı ng˜ : a) Chÿ tr› th¯c. M : b∏c s‹ b) Chÿ hoπt ÆÈng cÒa tr› th¯c. M : nghi™n c¯u 2. Em Æ∆t d†u ph»y vµo chÁ nµo trong mÁi c©u sau ? a) Î nhµ em th≠Íng giÛp bµ x©u kim. b) Trong lÌp Li™n lu´n lu´n ch®m chÛ nghe gi∂ng. c) Hai b™n bÍ s´ng nh˜ng b∑i ng´ bæt Æ«u xanh tËt. d) Tr™n c∏nh rıng mÌi trÂng chim ch„c lπi bay v“ r›u r›t. 35 3. Bπn Hoa tÀp Æi“n d†u c©u vµo ´ trËng trong truy÷n vui d≠Ìi Æ©y. Chºng hi”u v◊ sao bπn †y Æi“n toµn d†u ch†m. Theo em, d†u ch†m nµo dÔng ÆÛng, d†u ch†m nµo dÔng sai ? H∑y sˆa lπi nh˜ng chÁ sai. ßi÷n - Anh ¨i ng≠Íi ta lµm ra Æi÷n Æ” lµm g◊ . . - ßi÷n quan tr‰ng læm em π, v◊ n’u Æ’n b©y giÍ v…n ch≠a ph∏t minh . ra Æi÷n th◊ anh em m◊nh ph∂i thæp ÆÃn d«u Æ” xem v´ tuy’n TÀp vi’t 1. T™n ri™ng : 2. C©u :Ph∏ Tam Giang nËi Æ≠Íng ra Bæc ßÃo H∂i V©n h≠Ìng m∆t vµo Nam. TÀp Æ‰c Chi’c m∏y b¨m Th†y nh˜ng ng≠Íi n´ng d©n ph∂i mÛc n≠Ìc s´ng vµo Ëng, rÂi v∏c l™n t≠Ìi cho ruÈng n≠¨ng Î tÀn tr™n dËc cao, anh thanh ni™n Éc-si-mät th«m ngh‹ : "Li÷u c„ c∏ch g◊ Æ” n≠Ìc ch∂y ng≠Óc l™n cho ÆÏ v†t v∂ kh´ng nhÿ ?" 36 Sau nˆa th∏ng trÍi t›nh tÌi t›nh lui, Éc-si-mät Æ∑ lµm ra mÈt chi’c m∏y b¨m. ß„ lµ mÈt Æ≠Íng Ëng c„ hai cˆa : mÈt cˆa d…n n≠Ìc s´ng vµo, cfln mÈt cˆa d…n n≠Ìc ra ruÈng. B™n trong Æ≠Íng Ëng c„ mÈt trÙc xoæn. Bªng c∏ch lµm quay trÙc xoæn nµy, n≠Ìc s´ng Æ≠Óc d…n l™n cao tr≠Ìc nh˜ng Æ´i mæt th∏n phÙc cÒa m‰i ng≠Íi. Chi’c m∏y b¨m Æ«u ti™n cÒa loµi ng≠Íi Æ∑ ra ÆÍi nh≠ vÀy c∏ch Æ©y h¨n 2000 n®m. ß’n b©y giÍ, nhi“u n¨i v…n cfln sˆ dÙng loπi m∏y b¨m †y. Xin n„i th™m : nh˜ng c∏nh xoæn m∏y bay, tµu thu˚ vµ c∂ nh˜ng chi’c Æinh v›t bπn th≠Íng dÔng Æ“u lµ con ch∏u cÒa chi’c m∏y b¨m cÊ x≠a. Theo VÚ BÈI TUY“N - ∏c-si-mät : nhµ b∏c h‰c cÊ Hi Lπp. : - T›nh tÌi t›nh lui : t›nh to∏n, suy ngh‹ k‹. - ßinh v›t : loπi Æinh c„ r∑nh xoæn. 1. N´ng d©n t≠Ìi n≠Ìc cho ruÈng n≠¨ng v†t v∂ nh≠ th’ nµo ? ? 2. ∏c-si-mät ngh‹ ra c∏ch g◊ Æ” giÛp n´ng d©n ? 3. H∑y t∂ lπi chi’c m∏y b¨m cÒa ∏c-si-mät. Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : MÈt nhµ th´ng th∏i §ng Tr≠¨ng V‹nh K˝ lµ ng≠Íi c„ hi”u bi’t r†t rÈng. Nhµ th´ng th∏i nµy sˆ dÙng thµnh thπo tÌi 26 ng´n ng˜, tham gia nhi“u hÈi nghi™n c¯u quËc t’. §ng Æ” lπi cho chÛng ta h¨n 100 bÈ s∏ch c„ gi∏ trfi v“ ng´n ng˜, lfich sˆ, v®n h‰c, Æfia l›,... Ng≠Íi Æ≠¨ng thÍi li÷t ´ng vµo hµng 18 nhµ b∏c h‰c nÊi ti’ng th’ giÌi. Tr≠¨ng V‹nh K˝ (1837 - 1898) Theo tı Æi”n nh©n vÀt lfich sˆ vi÷t nam 37 - Th´ng th∏i : c„ hi”u bi’t s©u rÈng. : - Li÷t : x’p. (2). T◊m c∏c tı : a) Ch¯a ti’ng bæt Æ«u bªng r, d ho∆c gi, c„ ngh‹a nh≠ sau : - M∏y thu thanh, th≠Íng dÔng Æ” nghe tin t¯c. - Ng≠Íi chuy™n nghi™n c¯u, bµo ch’ thuËc ch˜a b÷nh. - ß¨n vfi thÍi gian nh· h¨n Æ¨n vfi phÛt. b) Ch¯a ti’ng c„ v«n ≠¨t ho∆c ≠¨c, c„ ngh‹a nh≠ sau : - DÙng cÙ Æ” Æo, vœ, kŒ. - Thi kh´ng ÆÁ. - Ng≠Íi chuy™n nghi™n c¯u, bµo ch’ thuËc ch˜a b÷nh. (3). Thi t◊m nhanh c∏c tı ng˜ chÿ hoπt ÆÈng : a) - Ch¯a ti’ng bæt Æ«u bªng r. M : reo hfl - Ch¯a ti’ng bæt Æ«u bªng d. M : dπy h‰c - Ch¯a ti’ng bæt Æ«u bªng gi. M : gieo hπt b) - Ch¯a ti’ng c„ v«n ≠¨t. M : tr≠Ót ch©n - Ch¯a ti’ng c„ v«n ≠¨c. M : b≠Ìc l™n TÀp lµm v®n 1. H∑y k” v“ mÈt ng≠Íi lao ÆÈng tr› „c mµ em bi’t. GÓi ˝ : a) Ng≠Íi Æ„ lµ ai, lµm ngh“ g◊ ? b) Ng≠Íi Æ„ hªng ngµy lµm nh˜ng vi÷c g◊ ? c) Ng≠Íi Æ„ lµm vi÷c nh≠ th’ nµo ? 2. Vi’t nh˜ng Æi“u em vıa k” thµnh mÈt Æoπn v®n (tı 7 Æ’n 10 c©u). 38 NGHå THUÜT 39 TÀp Æ‰c Tu«n 23 Nhµ ∂o thuÀt 1. ô nhi“u n¨i trong thµnh phË, ng≠Íi ta d∏n qu∂ng c∏o v“ buÊi bi”u di‘n cÒa mÈt nhµ ∂o thuÀt Trung QuËc nÊi ti’ng. Chi“u nay, tr≠Íng cÒa X´-phi vµ M∏c tÊ ch¯c cho h‰c sinh Æi xem. Nh≠ng hai chfi em kh´ng d∏m xin ti“n mua vä v◊ bË Æang nªm vi÷n, c∏c em bi’t mã r†t c«n ti“n. 40 2. T◊nh cÍ trong lÛc ra ga mua s˜a, hai chfi em g∆p chÛ L˝, nhµ ∂o thuÀt. C∏c em giÛp chÛ mang nh˜ng ÆÂ Æπc lÿnh kÿnh Æ’n rπp xi’c. Bi’t hai chfi em th›ch xem ∂o thuÀt, chÛ L˝ b∂o c∏c em chÍ mÈt l∏t. Nh≠ng chfi em X´-phi Æ∑ v“ ngay v◊ nhÌ lÍi mã d∆n kh´ng Æ≠Óc lµm phi“n ng≠Íi kh∏c. 3. Th’ rÂi, chºng bi’t h·i th®m ai, buÊi tËi h´m †y, chÛ L˝ t◊m tÌi nhµ. LÛc Æ„, mã Æang chu»n bfi b˜a tËi. B≠Ìc vµo nhµ, chÛ n„i : - T´i Æ’n Æ” c∂m ¨n c∏c con chfi. C∏c ch∏u r†t ngoan. 4. Mã mÍi chÛ L˝ uËng trµ. ChÛ nhÀn lÍi. Nh≠ng tı lÛc chÛ ngÂi vµo bµn, c∂ nhµ c¯ ch¯ng ki’n h’t b†t ngÍ nµy Æ’n b†t ngÍ kh∏c. X´-phi l†y mÈt c∏i b∏nh, Æ’n lÛc Æ∆t vµo Æ‹a lπi thµnh hai c∏i. Khi mã mÎ næp l‰ Æ≠Íng, c„ hµng mät d∂i b®ng Æ·, xanh, vµng bæn ra. Cfln M∏c Æang ngÂi bÁng c∂m th†y c„ mÈt khËi n„ng m“m tr™n ch©n. Ho∏ ra Æ„ lµ mÈt chÛ th· træng mæt hÂng. Hai chfi em th∏n phÙc nh◊n chÛ L˝. ßÛng lµ mÈt nhµ ∂o thuÀt Æπi tµi. Theo BLAI-T¨N (L≠¨ng HÔng dfich) : - Åo thuÀt : ngh÷ thuÀt dÔng s˘ khäo läo tπo ra nhi“u bi’n ho∏, khi’n ng≠Íi xem t≠Îng c„ phäp lπ. - T◊nh cÍ : b†t ngÍ, kh´ng bi’t tr≠Ìc, kh´ng Æfinh tr≠Ìc. - Ch¯ng ki’n : ch›nh m◊nh tr´ng th†y. - Th∏n phÙc : Æ∏nh gi∏ cao tµi n®ng cÒa ng≠Íi kh∏c. - ßπi tµi : r†t tµi. 1. V◊ sao chfi em X´-phi kh´ng Æi xem ∂o thuÀt ? ? 2. Hai chfi em g∆p vµ giÛp ÆÏ nhµ ∂o thuÀt nh≠ th’ nµo ? 3. V◊ sao hai chfi em kh´ng chÍ chÛ L˝ d…n vµo rπp ? 4. Nh˜ng chuy÷n g◊ Æ∑ x∂y ra khi m‰i ng≠Íi uËng trµ ? 5. Theo em, chfi em X´-phi Æ∑ Æ≠Óc xem ∂o thuÀt ch≠a ? 41 K” chuy÷n D˘a vµo tranh, k” lπi c©u chuy÷n Nhµ ∂o thuÀt bªng lÍi cÒa X´-phi ho∆c M∏c : 1 2 3 4 Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t :Nghe nhπc ßang ch¨i bi m∂i mi’t BÁng nghe nÊi nhπc Æµi Bä C≠¨ng dıng tay lπi Ch©n gi…m nhfip mÈt hai. 42 Ti’ng nhπc l™n cao vÛt C≠¨ng læc nhfip c∏i Æ«u C©y tr≠Ìc nhµ cÚng læc L∏ xanh va vµo nhau. (2). ßi“n vµo chÁ trËng : a) l hay n ? - ...∏o ÆÈng, hÁn ...∏o - bäo ...Ûc ...›ch, ...Ûc Æ„ b) ut hay uc ? - ´ng b... , b... gÁ - chim c... , hoa c... Ti’ng nhπc dÂn räo ræt Ng≠Íi C≠¨ng cÚng rung theo Vi™n bi l®n tr™n Æ†t RÂi nªm im, trong veo... V‚ V®N TR˘C (3). Thi t◊m nhanh c∏c tı ng˜ chÿ hoπt ÆÈng : a) Ch¯a ti’ng bæt Æ«u bªng l ho∆c n. M : - l : l†y, lµm vi÷c - n : n„i, nu´ng chi“u b) Ch¯a ti’ng c„ v«n ut ho∆c uc. M : - ut : rÛt, trÛt b· - uc : mÛc, lÙc l‰i TÀp Æ‰c Em vœ B∏c HÂ Em vœ B∏c HÂ Tr™n tÍ gi†y træng. Em vœ v«ng tr∏n Tr∏n B∏c HÂ cao. Em vœ t„c r©u Chÿ vÍn nhÃ nhã. Em vœ B∏c b’ Hai ch∏u tr™n tay. Ch∏u Bæc b™n nµy Ch∏u Nam b™n †y. Vœ h’t trang gi†y Toµn nh˜ng thi’u nhi. 43 Theo b≠Ìc B∏c Æi Kh®n quµng Æ· thæm. Em vœ chim træng Bay tr™n trÍi xanh. Em Æ“ d≠Ìi tranh : "ßÍi ÆÍi ¨n B∏c". THY NG‰C : - Ch∏u Bæc : ch∏u nh· ng≠Íi mi“n Bæc. - Ch∏u Nam : ch∏u nh· ng≠Íi mi“n Nam. 1. H∑y t∂ lπi b¯c tranh B∏c HÂ cÒa bπn nh· trong bµi th¨. ? 2. Theo em, nh˜ng h◊nh ∂nh sau c„ ˝ ngh‹a g◊ ? a) B∏c HÂ b’ hai ch∏u Bæc, Nam tr™n tay. b) Thi’u nhi theo b≠Ìc B∏c HÂ. c) Chim træng bay tr™n n“n trÍi xanh. 3. Em bi’t nh˜ng tranh, ∂nh, t≠Óng hay bµi h∏t nµo v“ B∏c HÂ ? 4. H‰c thuÈc lflng bµi th¨. Luy÷n tı vµ c©u 1. ß‰c bµi th¨ sau vµ tr∂ lÍi c©u h·i : ßÂng hÂ b∏o th¯c B∏c kim giÍ thÀn tr‰ng Nh›ch tıng li, tıng li Anh kim phÛt l«m l◊ ßi tıng b≠Ìc, tıng b≠Ìc. 44 Bä kim gi©y tinh nghfich Chπy vÛt l™n tr≠Ìc hµng Ba kim cÔng tÌi Æ›ch Rung mÈt hÂi chu´ng vang. HOµI KH∏NH a) Trong bµi th¨ tr™n, nh˜ng vÀt nµo Æ≠Óc nh©n ho∏ ? b) Nh˜ng vÀt †y Æ≠Óc nh©n ho∏ bªng c∏ch nµo ? c) Em th›ch h◊nh ∂nh nµo ? V◊ sao ? 2. D˘a vµo nÈi dung bµi th¨ tr™n, tr∂ lÍi c©u h·i : a) B∏c kim giÍ nh›ch v“ ph›a tr≠Ìc nh≠ th’ nµo ? b) Anh kim phÛt Æi nh≠ th’ nµo ? c) Bä kim gi©y chπy l™n tr≠Ìc hµng nh≠ th’ nµo ? 3. ß∆t c©u h·i cho c∏c bÈ phÀn c©u Æ≠Óc in ÆÀm : a) Tr≠¨ng V‹nh K˝ hi”u bi’t r†t rÈng. b) ™-Æi-x¨n lµm vi÷c mi÷t mµi suËt ngµy Æ™m. c) Hai chfi em th∏n phÙc nh◊n chÛ L˝. d) Ti’ng nhπc nÊi l™n räo ræt. TÀp vi’t 1. T™n ri™ng : 2. C©u : Qu™ em ÆÂng lÛa, n≠¨ng d©u, B™n dflng s´ng nh·, nhfip c«u bæc ngang. NGUY™N HÂ 45 TÀp Æ‰c Ch≠¨ng tr◊nh xi’c Æ∆c sæc Nh©n Ngµy QuËc t’ Thi’u nhi 1-6 Nhi“u ti’t mÙc mÌi ra mæt l«n Æ«u Xi’c thÛ vui nhÈn, d› d·m. Åo thuÀt bi’n ho∏ b†t ngÍ, thÛ vfi. Xi’c nhµo lÈn khäo läo, dŒo dai. Rπp mÌi Æ≠Óc tu bÊ tho∏ng m∏t, gh’ ngÂi ti÷n lÓi, tho∂i m∏i cho m‰i l¯a tuÊi. GiÅm gi∏ vä 50% cho thi’u nhi. GiÅm 10% cho c∏c Æoµn Æi tÀp th”. Mô mÄn - Hªng ngµy : 19 giÍ. - ChÒ nhÀt vµ ngµy l‘ : 8 giÍ, 15 giÍ, 19 giÍ. Li™n h÷ tπi rπp theo Æi÷n thoπi : 5180360. R†t h©n hπnh Æ≠Óc phÙc vÙ c∏c em nh· vµ qu˝ kh∏ch. 46 - Ti’t mÙc : tıng ph«n nh· cÒa ch≠¨ng tr◊nh bi”u di‘n. : - Tu bÊ : sˆa lπi vµ th™m c∏i mÌi cho tËt h¨n, Æãp h¨n. - MÎ mµn : bæt Æ«u buÊi bi”u di‘n ngh÷ thuÀt. - H©n hπnh : l†y lµm may mæn vµ vui mıng. 1. Rπp xi’c in tÍ qu∂ng c∏o nµy Æ” lµm g◊ ? ? 2. Em th›ch nh˜ng nÈi dung nµo trong qu∂ng c∏o ? 3. C∏ch tr◊nh bµy qu∂ng c∏o c„ g◊ Æ∆c bi÷t (v“ lÍi v®n, trang tr› ) ? 4. Em th≠Íng th†y c∏c qu∂ng c∏o Î nh˜ng Æ©u ? Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : Ng≠Íi s∏ng t∏c QuËc ca V i÷t Nam Nhπc s‹ V®n Cao tham gia c∏ch mπng tı khi cfln trŒ. §ng s∏ng t∏c bµi h∏t "Ti’n qu©n ca" trong nh˜ng ngµy chu»n bfi khÎi ngh‹a. Bµi ca Æ∑ nhanh ch„ng phÊ bi’n trong c∂ n≠Ìc vµ Æ≠Óc QuËc hÈi Æ«u ti™n cÒa n≠Ìc ta ch‰n lµm QuËc ca. Kh´ng chÿ s∏ng t∏c nhπc, V®n Cao cfln vœ tranh vµ lµm th¨. T◊m c∏c tı Æ≠Óc vi’t hoa trong bµi ? ch›nh t∂. V®n cao (1923 - 1995) (2). ßi“n vµo chÁ trËng : a) l hay n ? BuÊi tr≠a ...im dim Ngh◊n con mæt ...∏ B„ng cÚng ...ªm im Trong v≠Ín ™m ∂. HUY CÀN 47 b) ut hay uc ? Con chim chi“n chi÷n Bay v... v... cao Lflng Æ«y y™u m’n Kh... h∏t ng‰t ngµo. HUY CÀN (3). ß∆t c©u ph©n bi÷t hai tı trong tıng c∆p tı sau : a) nÂi - lÂi, no - lo. b) trÛt - trÛc, lÙt - lÙc. M : - ß„ lµ c∏i nÂi ÆÂng. - M∆t Æ≠Íng lÂi l‚m. TÀp lµm v®n 1. H∑y k” lπi mÈt buÊi bi”u di‘n ngh÷ thuÀt mµ em Æ≠Óc xem. GÓi ˝ : a) ß„ lµ buÊi bi”u di‘n ngh÷ thuÀt g◊ : kfich, ca nhπc, mÛa, xi’c... ? b) BuÊi di‘n Æ≠Óc tÊ ch¯c Î Æ©u ? Khi nµo ? c) Em cÔng xem vÌi nh˜ng ai ? d) BuÊi di‘n c„ nh˜ng ti’t mÙc nµo ? e) Em th›ch ti’t mÙc nµo nh†t ? H∑y n„i cÙ th” v“ ti’t mÙc †y. 2. D˘a vµo nh˜ng Æi“u vıa k”, h∑y vi’t mÈt Æoπn v®n (tı 7 Æ’n 10 c©u) v“ mÈt buÊi bi”u di‘n ngh÷ thuÀt mµ em Æ≠Óc xem. 48 Tu«n 24 TÀp Æ‰c ßËi Æ∏p vÌi vua 1. MÈt l«n, vua Minh Mπng tı kinh Æ´ Hu’ ng˘ gi∏ ra Th®ng Long (Hµ NÈi). Vua cho xa gi∏ Æ’n HÂ T©y ngæm c∂nh. Xa gi∏ Æi Æ’n Æ©u, qu©n l›nh cÚng thät ÆuÊi t†t c∂ m‰i ng≠Íi, kh´ng cho ai Æ’n g«n. 2. Cao B∏ Qu∏t, khi †y cfln lµ mÈt cÀu bä, muËn nh◊n r‚ m∆t vua. CÀu n∂y ra mÈt ˝, li“n cÎi h’t qu«n ∏o, nh∂y xuËng hÂ tæm. Qu©n l›nh nh◊n th†y, hËt ho∂ng xÛm vµo bæt tr„i Æ¯a trŒ t∏o tÓn. CÀu bä kh´ng chfiu, la hät, vÔng v…y, g©y n™n c∂nh n∏o ÆÈng Î hÂ. Th†y th’, vua Minh Mπng truy“n l÷nh d…n cÀu tÌi h·i. 49 3. CÀu bä bfi d…n Æ’n tr≠Ìc m∆t nhµ vua. CÀu t˘ x≠ng lµ h‰c trfl mÌi Î qu™ ra ch¨i n™n kh´ng bi’t g◊. Th†y n„i lµ h‰c trfl, vua ra l÷nh cho cÀu ph∂i ÆËi Æ≠Óc mÈt v’ ÆËi th◊ mÌi tha. Nh◊n th†y tr™n m∆t hÂ lÛc Æ„ c„ Æµn c∏ Æang ÆuÊi nhau, vua t¯c c∂nh Æ‰c v’ ÆËi nh≠ sau : N≠Ìc trong leo lŒo c∏ ÆÌp c∏. Chºng c«n ngh‹ ngÓi l©u la g◊, Cao B∏ Qu∏t l†y c∂nh m◊nh Æang bfi tr„i, ÆËi lπi lu´n : TrÍi næng chang chang ng≠Íi tr„i ng≠Íi. 4. V’ ÆËi vıa c¯ng c·i vıa r†t chÿnh, bi”u lÈ s˘ nhanh tr›, th´ng minh. Vua ngu´i giÀn, truy“n l÷nh cÎi tr„i, tha cho cÀu bä. Theo QUËC CH†N - Minh Mπng (1791 - 1840) : vua th¯ hai cÒa tri“u Nguy‘n. : - Cao B∏ Qu∏t (1809 - 1855) : nhµ th¨ nÊi ti’ng v®n hay ch˜ tËt, c„ tµi ÆËi Æ∏p. - Ng˘ gi∏ : (vua) ngÂi xe ho∆c ngÂi ki÷u Æi c∏c n¨i. - Xa gi∏ : xe cÒa vua. - ßËi : + th” v®n cÚ gÂm hai v’ (hai c©u) c„ sË ti’ng bªng nhau, ÆËi ch‰i nhau v“ ˝ vµ lÍi. + lµm v’ ÆËi lπi. - T¯c c∂nh : th†y c∂nh mµ c„ c∂m xÛc, li“n n∂y ra th¨ v®n. - Chÿnh : theo ÆÛng phäp tæc ch∆t chœ. 1. Vua Minh Mπng ngæm c∂nh Î Æ©u ? ? 2. Cao B∏ Qu∏t c„ mong muËn g◊ ? 3. CÀu Æ∑ lµm g◊ Æ” th˘c hi÷n mong muËn Æ„ ? 4. V◊ sao vua bæt Cao B∏ Qu∏t ÆËi ? 5. CÀu ÆËi nh≠ th’ nµo ? 50 K” chuy÷n 1. Sæp x’p lπi c∏c tranh theo ÆÛng th¯ t˘ trong c©u chuy÷n ßËi Æ∏p vÌi vua : 1 2 3 4 2. K” lπi toµn bÈ c©u chuy÷n. Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : ßËi Æ∏p vÌi vua (tı Th†y n„i lµ h‰c trfl... Æ’n ng≠Íi tr„i ng≠Íi.) (2). T◊m c∏c tı : a) Ch¯a ti’ng bæt Æ«u bªng s ho∆c x, c„ ngh‹a nh≠ sau : - Nhπc cÙ h◊nh Ëng, c„ nhi“u lÁ nh·, thÊi bªng h¨i. - M´n ngh÷ thuÀt s©n kh†u tr◊nh di‘n nh˜ng ÆÈng t∏c leo, nh∂y, nhµo lÈn,... khäo läo cÒa ng≠Íi vµ thÛ. 51 b) Ch¯a ti’ng c„ thanh h·i ho∆c thanh ng∑, c„ ngh‹a nh≠ sau : - Nhπc cÙ bªng tre ho∆c gÁ, lflng rÁng, g‚ thµnh ti’ng, hay dÔng trong dµn nhπc d©n tÈc, trong chÔa. - Tπo ra h◊nh ∂nh tr™n gi†y, v∂i, t≠Íng,... bªng Æ≠Íng nät, mµu sæc. (3). Thi t◊m nh˜ng tı ng˜ chÿ hoπt ÆÈng : a) - Ch¯a ti’ng bæt Æ«u bªng s. M : san sŒ - Ch¯a ti’ng bæt Æ«u bªng x. M : xä v∂i b) - Ch¯a ti’ng c„ thanh h·i. M : nhÊ c· - Ch¯a ti’ng c„ thanh ng∑. M : g‚ cˆa TÀp Æ‰c M∆t trÍi m‰c Î Æªng... t©y ! Thi hµo ng≠Íi Nga Pu-skin gi·i ¯ng t∏c th¨ tı thuÎ nh·. C„ l«n, trong giÍ v®n Î tr≠Íng, th«y gi∏o b∂o mÈt h‰c sinh lµm th¨ t∂ c∂nh m∆t trÍi m‰c. Anh bπn nµy ngh‹ m∑i mÌi ra mÈt c©u : M∆t trÍi mÌi m‰c Î Æªng t©y. . . 52 C∂ lÌp c≠Íi Â l™n v◊ c©u th¨ v´ l› qu∏. Ai chºng bi’t Æªng t©y lµ ph›a m∆t trÍi l∆n. Th«y gi∏o b∂o Pu-skin t◊m c∏ch ch˜a cho bπn. Pu-skin li“n Æ¯ng dÀy Æ‰c ti’p : . . .Thi™n hπ ngπc nhi™n chuy÷n lπ nµy, Ng¨ ng∏c nh◊n nhau vµ t˘ h·i : "Th¯c dÀy hay lµ ngÒ n˜a Æ©y ?" Th’ lµ tr∏nh Æ≠Óc Æi“u v´ l›, mµ bËn c©u lπi hÓp thµnh mÈt bµi th¨ ngÈ ngh‹nh. Sau Æ„ ›t l©u, bµi th¨ Æ≠Óc Æ®ng tr™n b∏o Ng≠Íi Æ≠a tin ch©u ¢u vÌi Æ«u Æ“ Gˆi bπn lµm th¨. Bπn bÃ trong lÌp v´ cÔng h∑nh di÷n v“ nhµ th¨ cÒa lÌp m◊nh. Theo chuy÷n lµng v®n - Pu-skin (1799 - 1837) : nhµ th¨ lÌn cÒa n≠Ìc Nga. : - Thi hµo : nhµ th¨ lÌn, r†t nÊi ti’ng. - ¯ng t∏c : s∏ng t∏c vµ Æ‰c ngay tπi chÁ. - V´ l› : kh´ng hÓp lœ ph∂i, kh´ng hÓp quy luÀt. - Thi™n hπ : m‰i ng≠Íi. - NgÈ ngh‹nh : c„ nät thÛ vfi, buÂn c≠Íi. - H∑nh di÷n : t· ra hµi lflng v◊ cho rªng m◊nh h¨n ng≠Íi kh∏c. 1. C©u th¨ cÒa ng≠Íi bπn Pu-skin c„ g◊ v´ l› ? ? 2. Pu-skin Æ∑ ch˜a th¨ giÛp bπn nh≠ th’ nµo ? 3. ßi“u g◊ lµm cho bµi th¨ cÒa Pu-skin hÓp l› ? Luy÷n tı vµ c©u 1. Em h∑y t◊m vµ ghi vµo vÎ nh˜ng tı ng˜ : a) Chÿ nh˜ng ng≠Íi hoπt ÆÈng ngh÷ thuÀt. M : di‘n vi™n b) Chÿ c∏c hoπt ÆÈng ngh÷ thuÀt. M : Æ„ng phim c) Chÿ c∏c m´n ngh÷ thuÀt. M : Æi÷n ∂nh 53 2. Em Æ∆t d†u ph»y vµo nh˜ng chÁ nµo trong Æoπn v®n sau ? MÁi b∂n nhπc mÁi b¯c tranh mÁi c©u chuy÷n mÁi vÎ kfich mÁi cuËn phim,... Æ“u lµ mÈt t∏c ph»m ngh÷ thuÀt. Ng≠Íi tπo n™n t∏c ph»m ngh÷ thuÀt lµ c∏c nhπc s‹ hoπ s‹ nhµ v®n ngh÷ s‹ s©n kh†u hay Æπo di‘n. H‰ Æang lao ÆÈng mi÷t mµi say m™ Æ” Æem lπi cho ta nh˜ng giÍ gi∂i tr› tuy÷t vÍi giÛp ta n©ng cao hi”u bi’t vµ g„p ph«n lµm cho cuÈc sËng mÁi ngµy mÈt tËt Æãp h¨n. TÀp vi’t 1. T™n ri™ng : 2. C©u : RÒ nhau Æi c†y Æi cµy B©y giÍ kh„ nh‰c, c„ ngµy phong l≠u. TÀp Æ‰c Ti’ng Æµn Thu˚ nhÀn c©y Æµn vi-´-l´ng, l™n d©y vµ käo thˆ vµi nËt nhπc. Sau Æ„, em b≠Ìc vµo phflng thi. Énh ÆÃn hæt l™n khu´n m∆t træng trŒo cÒa em. Em n©ng Æµn Æ∆t l™n vai. Khi æc-s™ vıa khœ chπm vµo nh˜ng sÓi d©y Æµn th◊ nh≠ c„ phäp lπ, nh˜ng ©m thanh trong trŒo vÛt bay l™n gi˜a y™n l∆ng cÒa gian phflng. V«ng tr∏n c´ bä h¨i t∏i Æi nh≠ng gfl m∏ ˆng hÂng, Æ´i mæt s…m mµu h¨n, lµn mi rÀm cong dµi khœ rung ÆÈng. 54 Ti’ng Æµn bay ra v≠Ín. Vµi c∏nh ng‰c lan ™m ∏i rÙng xuËng n“n Æ†t m∏t r≠Ói. D≠Ìi Æ≠Íng, lÚ trŒ Æang rÒ nhau th∂ nh˜ng chi’c thuy“n g†p bªng gi†y tr™n nh˜ng vÚng n≠Ìc m≠a. Ngoµi HÂ T©y, d©n chµi Æang tung l≠Ìi bæt c∏. Hoa m≠Íi giÍ nÎ Æ· quanh c∏c lËi Æi ven hÂ. B„ng m†y con chim bÂ c©u l≠Ìt nhanh tr™n nh˜ng m∏i nhµ cao th†p. Theo L≠U QUANG VÚ - L™n d©y : chÿnh d©y Æµn cho ÆÛng chu»n. : - æc-s™ : c∏i c«n c„ c®ng d©y Æ” käo Æµn vi-´-l´ng. - D©n chµi : ng≠Íi lµm ngh“ Æ∏nh c∏. 1. Thu˚ lµm nh˜ng g◊ Æ” chu»n bfi vµo phflng thi ? ? 2. T◊m nh˜ng tı ng˜ mi™u t∂ ©m thanh cÒa c©y Æµn. 3. Cˆ chÿ, nät m∆t cÒa Thu˚ khi käo Æµn th” hi÷n Æi“u g◊ ? 4. T◊m nh˜ng chi ti’t mi™u t∂ khung c∂nh thanh b◊nh ngoµi gian phflng nh≠ hoµ vÌi ti’ng Æµn. 55 Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : Ti’ng Æµn (tı Ti’ng Æµn bay ra v≠Ín... Æ’n h’t) (2). Thi t◊m nhanh : a) - C∏c tı gÂm hai ti’ng, trong Æ„ ti’ng nµo cÚng bæt Æ«u bªng ©m s. M : sung s≠Ìng - C∏c tı gÂm hai ti’ng, trong Æ„ ti’ng nµo cÚng bæt Æ«u bªng ©m x. M : x´n xao b) - C∏c tı gÂm hai ti’ng, trong Æ„ ti’ng nµo cÚng mang thanh h·i. M : ÆÒng Æÿnh - C∏c tı gÂm hai ti’ng, trong Æ„ ti’ng nµo cÚng mang thanh ng∑. M : rÁi r∑i TÀp lµm v®n Nghe vµ k” lπi c©u chuy÷n Ng≠Íi b∏n quπt may mæn. GÓi ˝ : 1. Bµ l∑o b∏n quπt g∆p ai vµ phµn nµn chuy÷n g◊ ? 2. §ng V≠¨ng Hi Chi vi’t ch˜ vµo nh˜ng chi’c quπt Æ” lµm g◊ ? 3. V◊ sao m‰i ng≠Íi Æua nhau Æ’n mua quπt ? 56 LŸ HóI 57 Tu«n 25 TÀp Æ‰c HÈi vÀt 1. Ti’ng trËng vÀt nÊi l™n dÂn dÀp. Ng≠Íi t¯ x¯ ÆÊ v“ nh≠ n≠Ìc ch∂y. Ai ai cÚng n∏o n¯c muËn Æ≠Óc xem m∆t, xem tµi ´ng C∂n NgÚ. Ng≠Íi ta chen l†n nhau, qu©y k›n quanh sÌi vÀt, nhi“u ng≠Íi ph∂i trÃo l™n nh˜ng c©y cao g«n Æ†y xem cho r‚. 2. Ngay nhfip trËng Æ«u, Quæm ßen Æ∑ l®n x∂ vµo ´ng C∂n NgÚ. Anh vÍn b™n tr∏i, Æ∏nh b™n ph∂i, d¯ tr™n, Æ∏nh d≠Ìi, thoæt bi’n, thoæt ho∏ kh´n l≠Íng. Tr∏i lπi, ´ng C∂n NgÚ c„ vŒ lÌ ngÌ, chÀm chπp. Hai tay ´ng lÛc nµo cÚng dang rÈng, Æ” s∏t xuËng m∆t Æ†t, xoay xoay chËng ÆÏ... Keo vÀt xem chıng ch∏n ngæt. 58 3. §ng C∂n NgÚ bÁng b≠Ìc hÙt, m†t Æµ chÛi xuËng. Quæm ßen nhanh nh≠ cæt, luÂn qua hai c∏nh tay ´ng, ´m l†y mÈt b™n ch©n ´ng, bËc l™n. Ng≠Íi xem bËn ph›a xung quanh reo Â c∂ l™n. Th´i th’ lµ ´ng C∂n NgÚ ng∑ rÂi, nh†t Æfinh ng∑ rÂi, c„ khoŒ bªng voi cÚng ph∂i ng∑ ! 4. Ti’ng trËng dÂn l™n, g†p rÛt, giÙc gi∑. §ng C∂n NgÚ v…n ch≠a ng∑. §ng v…n Æ¯ng nh≠ c©y trÂng gi˜a sÌi. Cfln Quæm ßen th◊ Æang loay hoay, gfl l≠ng lπi, kh´ng sao b™ nÊi ch©n ´ng l™n. C∏i ch©n t˘a nh≠ bªng cÈt sæt ch¯ kh´ng ph∂i lµ ch©n ng≠Íi n˜a. 5. §ng C∂n NgÚ v…n Æ¯ng nghi™ng m◊nh nh◊n Quæm ßen mÂ h´i mÂ k™ nh‘ nhπi d≠Ìi ch©n. LÛc l©u, ´ng mÌi thfl tay xuËng næm l†y khË Quæm ßen, nh†c bÊng anh ta l™n, coi nhã nhµng nh≠ gi¨ con ’ch c„ buÈc sÓi r¨m ngang bÙng vÀy. Theo KIM L©N : - T¯ x¯ : bËn ph≠¨ng, khæp n¨i. - SÌi vÀt : kho∂ng Æ†t Æ≠Óc quy Æfinh cho cuÈc Æ†u vÀt. - Kh´n l≠Íng : kh´ng th” Æo∏n Æfinh tr≠Ìc. - Keo vÀt : mÈt hi÷p Æ†u vÀt. - KhË : m∂nh v∂i dµi, hãp, qu†n che ph«n d≠Ìi th©n ng≠Íi. 1. T◊m nh˜ng chi ti’t mi™u t∂ c∂nh t≠Óng s´i ÆÈng cÒa hÈi vÀt. ? 2. C∏ch Æ∏nh cÒa ´ng C∂n NgÚ vµ Quæm ßen c„ g◊ kh∏c nhau ? 3. Vi÷c ´ng C∂n NgÚ b≠Ìc hÙt Æ∑ lµm thay ÆÊi keo vÀt nh≠ th’ nµo ? 4. Theo em, v◊ sao ´ng C∂n NgÚ thæng ? K” chuy÷n D˘a vµo nh˜ng gÓi ˝ sau Æ©y, em h∑y k” lπi tıng Æoπn truy÷n HÈi vÀt : 1. C∂nh m‰i ng≠Íi Æi xem hÈi vÀt. 2. MÎ Æ«u keo vÀt. 3. §ng C∂n NgÚ b≠Ìc hÙt vµ hµnh ÆÈng cÒa Quæm ßen. 4. Th’ vÀt b’ tæc cÒa Quæm ßen. 5. K’t thÛc keo vÀt. 59 Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : HÈi vÀt (tı Ti’ng trËng dÂn l™n... Æ’n d≠Ìi ch©n.) (2). T◊m c∏c tı : a) GÂm hai ti’ng, trong Æ„ ti’ng nµo cÚng bæt Æ«u bªng tr ho∆c ch, c„ ngh‹a nh≠ sau : - Mµu h¨i træng. - CÔng ngh‹a vÌi si™ng n®ng. - ßÂ ch¨i mµ c∏nh quπt cÒa n„ quay Æ≠Óc nhÍ gi„. b) Ch¯a c∏c ti’ng c„ v«n ≠t ho∆c ≠c, c„ ngh‹a nh≠ sau : - Lµm nhi÷m vÙ theo d‚i, Æ´n ÆËc vi÷c th˘c hi÷n nÈi quy, gi˜ g◊n trÀt t˘, v÷ sinh tr≠Íng, lÌp trong mÈt ngµy. - Ng≠Íi c„ s¯c khoŒ Æ∆c bi÷t. - Quºng Æi. TÀp Æ‰c HÈi Æua voi Î T©y Nguy™n Tr≠Íng Æua voi lµ mÈt Æ≠Íng rÈng phºng l◊, dµi h¨n n®m c©y sË. Chi™ng khua trËng Æ∏nh vang lıng. Voi Æua tıng tËp m≠Íi con dµn hµng ngang Î n¨i xu†t ph∏t. Tr™n mÁi con voi, ngÂi hai chµng man-g∏t. Ng≠Íi ngÂi ph›a cÊ c„ vu´ng v∂i Æ· thæm Î ng˘c. Ng≠Íi ngÂi tr™n l≠ng m∆c ∏o xanh da trÍi. Tr´ng h‰ r†t b◊nh t‹nh v◊ h‰ th≠Íng lµ nh˜ng ng≠Íi phi ng˘a gi·i nh†t. ß’n giÍ xu†t ph∏t, chi™ng trËng nÊi l™n th◊ c∂ m≠Íi con voi lao Æ«u chπy. C∏i d∏ng l«m l◊, chÀm chπp th≠Íng ngµy bÁng d≠ng bi’n m†t. C∂ b«y h®ng m∏u ph„ng nh≠ bay. BÙi cuËn mÔ mfit. C∏c chµng man-g∏t ph∂i r†t gan dπ vµ khäo läo Æi“u khi”n cho voi v“ trÛng Æ›ch. Nh˜ng chÛ voi chπy Æ’n Æ›ch tr≠Ìc ti™n Æ“u gh◊m Æµ, hu¨ vfli chµo nh˜ng kh∏n gi∂ Æ∑ nhi÷t li÷t cÊ vÚ, khen ngÓi chÛng. Theo L™ T†N 60 - Tr≠Íng Æua : n¨i di‘n ra cuÈc Æua. : - Chi™ng : nhπc cÙ bªng ÆÂng, h◊nh trfln, Æ∏nh bªng dÔi, ©m thanh vang dÈi. - Man-g∏t : ng≠Íi Æi“u khi”n voi (c∏ch g‰i cÒa ÆÂng bµo T©y Nguy™n). - CÊ vÚ : khuy’n kh›ch, ÆÈng vi™n cho h®ng h∏i h¨n. 1. T◊m nh˜ng chi ti’t t∂ c´ng vi÷c chu»n bfi cho cuÈc Æua. ? 2. CuÈc Æua di‘n ra nh≠ th’ nµo ? 3. Voi Æua c„ cˆ chÿ g◊ ngÈ ngh‹nh, d‘ th≠¨ng ? Luy÷n tı vµ c©u 1. ßoπn th¨ d≠Ìi Æ©y t∂ nh˜ng s˘ vÀt vµ con vÀt nµo ? C∏ch g‰i vµ t∂ chÛng c„ g◊ hay ? Nh˜ng chfi lÛa ph†t ph¨ b›m t„c Nh˜ng cÀu tre b∏ vai nhau th◊ th«m Æ¯ng h‰c ßµn cfl ∏o træng Khi™ng næng Qua s´ng C´ gi„ ch®n m©y tr™n ÆÂng B∏c m∆t trÍi Æπp xe qua ng‰n nÛi. TR«N Æ®NG KHOA 61 2. T◊m bÈ phÀn c©u tr∂ lÍi cho c©u h·i "V◊ sao ?" : a) C∂ lÌp c≠Íi Â l™n v◊ c©u th¨ v´ l› qu∏. b) Nh˜ng chµng man-g∏t r†t b◊nh t‹nh v◊ h‰ th≠Íng lµ nh˜ng ng≠Íi phi ng˘a gi·i nh†t. c) Chfi em X´-phi Æ∑ v“ ngay v◊ nhÌ lÍi mã d∆n kh´ng Æ≠Óc lµm phi“n ng≠Íi kh∏c. 3. D˘a vµo nÈi dung bµi tÀp Æ‰c HÈi vÀt, h∑y tr∂ lÍi c∏c c©u h·i sau : a) V◊ sao ng≠Íi t¯ x¯ ÆÊ v“ xem vÀt r†t Æ´ng ? b) V◊ sao lÛc Æ«u keo vÀt xem chıng ch∏n ngæt ? c) V◊ sao ´ng C∂n NgÚ m†t Æµ chÛi xuËng ? d) V◊ sao Quæm ßen thua ´ng C∂n NgÚ ? TÀp vi’t 1. T™n ri™ng : 2. C©u :C´n S¨n suËi ch∂y r◊ r«m Ta nghe nh≠ ti’ng Æµn c«m b™n tai. NGUY‘N TR∑I TÀp Æ‰c Ngµy hÈi rıng xanh Chim g‚ ki’n nÊi m‚ Gµ rıng g‰i vflng quanh S∏ng rÂi, Æıng ngÒ n˜a Nµo, Æi hÈi rıng xanh ! Tre, trÛc thÊi nhπc s∏o Khe suËi g∂y nhπc Æµn C©y rÒ nhau thay ∏o Kho∏c bao mµu t≠¨i non. C´ng d…n Æ«u ÆÈi mÛa Kh≠Ìu l‹nh x≠Ìng dµn ca K◊ nh´ng di‘n ∂o thuÀt Thay ÆÊi hoµi mµu da. N†m mang ´ Æi hÈi TÌi suËi, nh◊n m™ say : • k◊a, anh c‰n n≠Ìc ßang ch¨i trfl Æu quay ! V≠¨NG TR‰NG 62 - Chim g‚ ki’n : loµi chim c„ m· nh‰n, dµi vµ c¯ng, dÔng m· g‚ : vµo th©n c©y t◊m ki’n Æ” ®n. - L‹nh x≠Ìng : h∏t Æ¨n ca mÈt c©u, mÈt Æoπn trong dµn ÆÂng ca. - K◊ nh´ng : loµi thªn lªn c„ th” thay ÆÊi mµu da. - C‰n n≠Ìc : vÀt h◊nh b∏nh xe c„ gæn mÈt h÷ thËng Ëng bªng tre, n¯a, c„ th” t˘ quay Æ≠Óc nhÍ s¯c n≠Ìc, dÔng Æ” Æ≠a n≠Ìc tı suËi, s´ng l™n t≠Ìi ruÈng. 1. T◊m nh˜ng tı ng˜ t∂ hoπt ÆÈng cÒa c∏c con vÀt trong ngµy hÈi ? rıng xanh. 2. C∏c s˘ vÀt kh∏c cÔng tham gia vµo ngµy hÈi nh≠ th’ nµo ? 3. Em th›ch h◊nh ∂nh nh©n ho∏ nµo nh†t ? V◊ sao ? 4. H‰c thuÈc lflng bµi th¨. Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : HÈi Æua voi Î T©y Nguy™n (tı ß’n giÍ xu†t ph∏t... Æ’n v“ trÛng Æ›ch.) 63 (2). ßi“n vµo chÁ trËng : a) tr hay ch ? G„c s©n nho nh· mÌi x©y Chi“u chi“u em Æ¯ng n¨i nµy em ...´ng Th†y trÍi xanh bi’c m™nh m´ng C∏nh cfl ...Ìp ...æng ...™n s´ng Kinh Th«y. TR«N Æ®NG KHOA b) ≠t hay ≠c ? - Chÿ cfln dflng suËi l≠Ón quanh Th... n©ng nhfip cËi thÀm th◊nh suËt Æ™m. QUANG HUY - Gi„ Æıng lµm Æ... d©y t¨ Cho em sËng tr‰n tuÊi th¨ - c∏nh di“u. TR«N HÂNG TÀp lµm v®n Quan s∏t mÈt ∂nh l‘ hÈi d≠Ìi Æ©y, t∂ lπi quang c∂nh vµ hoπt ÆÈng cÒa nh˜ng ng≠Íi tham gia l‘ hÈi : 64 TÀp Æ‰c Tu«n 26 S˘ t›ch l‘ hÈi Chˆ ßÂng Tˆ 1. ßÍi HÔng V≠¨ng th¯ 18, Î lµng Chˆ X∏ b™n bÍ s´ng HÂng, c„ mÈt chµng trai t™n lµ Chˆ ßÂng Tˆ. Nhµ nghÃo, mã m†t sÌm, hai cha con chµng chÿ c„ mÈt chi’c khË m∆c chung. Khi cha m†t, chµng th≠¨ng cha n™n Æ∑ qu†n khË ch´n cha, cfln m◊nh Æµnh Î kh´ng. 65 2. MÈt h´m, Æang mfl c∏ d≠Ìi s´ng, chµng th†y mÈt chi’c thuy“n lÌn vµ sang tr‰ng ti’n d«n Æ’n. ß„ lµ thuy“n cÒa c´ng chÛa Ti™n Dung, con g∏i vua HÔng, Æang du ngoπn. Chµng ho∂ng hËt, chπy tÌi kh„m lau th≠a tr™n b∑i, nªm xuËng, bÌi c∏t phÒ l™n m◊nh Æ” »n trËn. Nµo ngÍ, c´ng chÛa th†y c∂nh Æãp, ra l÷nh cæm thuy“n, l™n b∑i dπo rÂi cho v©y mµn Î kh„m lau mµ tæm. N≠Ìc giÈi lµm tr´i c∏t Æi, Æ” lÈ mÈt chµng trai khoŒ mπnh. C´ng chÛa r†t ÆÁi bµng hoµng. Nh≠ng khi bi’t r‚ t◊nh c∂nh nhµ chµng, nµng r†t c∂m ÆÈng vµ cho lµ duy™n trÍi sæp Æ∆t, li“n mÎ ti÷c ®n mıng vµ k’t duy™n vÌi chµng. 3. Sau Æ„, vÓ chÂng Chˆ ßÂng Tˆ kh´ng v“ kinh mµ t◊m th«y h‰c Æπo vµ Æi khæp n¨i truy“n cho d©n c∏ch trÂng lÛa, nu´i tªm, d÷t v∂i. CuËi cÔng c∂ hai Æ“u ho∏ l™n trÍi. Sau khi Æ∑ v“ trÍi, Chˆ ßÂng Tˆ cfln nhi“u l«n hi”n linh giÛp d©n Æ∏nh gi∆c. 4. Nh©n d©n ghi nhÌ c´ng ¨n Chˆ ßÂng Tˆ, lÀp Æ“n thÍ Î nhi“u n¨i b™n s´ng HÂng. CÚng tı Æ„ hªng n®m, suËt m†y th∏ng mÔa xu©n, c∂ mÈt vÔng bÍ b∑i s´ng HÂng lπi n´ n¯c lµm l‘, mÎ hÈi Æ” t≠Îng nhÌ ´ng. Theo HOµNG L™ - Chˆ X∏ : t™n mÈt lµng nay thuÈc x∑ V®n ß¯c, huy÷n Gia L©m, : Hµ NÈi. - Du ngoπn : Æi ch¨i ngæm c∂nh c∏c n¨i. - Bµng hoµng : s˜ng sÍ, kh´ng ngÍ tÌi. - Duy™n trÍi : chuy÷n may mæn, hπnh phÛc. - Ho∏ l™n trÍi : kh´ng ch’t mµ trÎ thµnh th∏nh ho∆c ti™n tr™n trÍi. - Hi”n linh : (th«n th∏nh) hi÷n l™n giÛp ng≠Íi. ? 1. T◊m nh˜ng chi ti’t cho th†y c∂nh nhµ Chˆ ßÂng Tˆ r†t nghÃo kh„. 2. CuÈc g∆p gÏ k◊ lπ gi˜a Chˆ ßÂng Tˆ vµ Ti™n Dung di‘n ra nh≠ th’ nµo ? 3. V◊ sao c´ng chÛa Ti™n Dung k’t duy™n cÔng Chˆ ßÂng Tˆ ? 4. Chˆ ßÂng Tˆ vµ Ti™n Dung giÛp d©n lµm nh˜ng vi÷c g◊ ? 5. Nh©n d©n lµm g◊ Æ” t· lflng bi’t ¨n Chˆ ßÂng Tˆ ? 66 K” chuy÷n D˘a vµo c∏c tranh sau Æ©y, em h∑y Æ∆t t™n vµ k” lπi tıng Æoπn truy÷n S˘ t›ch l‘ hÈi Chˆ ßÂng Tˆ : 1 2 3 4 Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : S˘ t›ch l‘ hÈi Chˆ ßÂng Tˆ (tı Sau khi Æ∑ v“ trÍi... Æ’n t≠Îng nhÌ ´ng.) 67 (2). ßi“n vµo chÁ trËng : a) r, d hay gi ? Hoa ...†y Æãp mÈt c∏ch ...∂n ...fi. MÁi c∏nh hoa ...Ëng h÷t mÈt chi’c l∏, chÿ c„ Æi“u mong manh h¨n vµ c„ mµu sæc ...˘c ...Ï. LÌp lÌp hoa ...†y ...∂i k›n m∆t s©n, nh≠ng chÿ c«n mÈt lµn ...„ tho∂ng, chÛng t∂n m∏t bay Æi m†t. Theo TR«N HOµI D≠¨NG b) ™n hay ™nh ? HÈi Æua thuy“n M∆t s´ng v…n bÀp b“nh s„ng vÁ. ß’n giÍ Æua, l... ph∏t ra bªng ba hÂi trËng d‚ng dπc. BËn chi’c thuy“n Æang dÀp d... tr™n m∆t n≠Ìc lÀp t¯c lao l... ph›a tr≠Ìc. B... bÍ s´ng, trËng thÛc ti’p, ng≠Íi xem la hät, cÊ vÚ. C∏c em nh· Æ≠Óc bË c´ng k... tr™n vai cÚng hfl reo vui mıng. BËn chi’c thuy“n nh≠ bËn con rÂng v≠¨n dµi, vÛt Æi tr... m∆t n≠Ìc m... m´ng. TÀp Æ‰c ßi hÈi chÔa H≠¨ng N≠Ím n≠Óp ng≠Íi, xe Æi MÔa xu©n v“ tr»y hÈi. Rıng m¨ thay ∏o mÌi XÛng x›nh hoa Æ„n mÍi. N¨i nÛi cÚ xa vÍi BÁng thµnh n¨i g∆p gÏ. MÈt c©u chµo cÎi mÎ Ho∏ ra ng≠Íi cÔng qu™. B≠Ìc mÁi b≠Ìc say m™ Nh≠ gi˜a trang cÊ t›ch. ß†t n≠Ìc m◊nh thanh lfich N™n nÛi rıng cÚng th¨. DÔ kh´ng ai ÆÓi chÍ CÚng th†y lflng bÊi hÊi. L…n trong lµn s≠¨ng kh„i MÈt mÔi th¨m c¯ v≠¨ng. 68 ßÈng chÔa Ti™n, chÔa H≠¨ng ß∏ cfln vang ti’ng nhπc. ßÈng chÔa nÛi Hinh BÂng Gi„ cfln ng©n khÛc h∏t. §i ph∂i Æ©u l‘ PhÀt Ng≠Íi mÌi Æi chÔa H≠¨ng. Ng≠Íi Æi th®m Æ†t n≠Ìc Ng≠Íi v“ trong y™u th≠¨ng. Theo CHU HUY - ChÔa H≠¨ng : chÔa Î x∑ H≠¨ng S¨n, huy÷n M¸ ß¯c, tÿnh Hµ T©y. : - N≠Ím n≠Óp : Æ´ng, käo dµi nh≠ v´ tÀn. - Tr»y hÈi : Æi d˘ hÈi. - XÛng x›nh : vŒ hÌn hÎ trong bÈ qu«n ∏o mÌi, dµi vµ rÈng. - Thanh lfich : Æãp, lfich s˘. - BÊi hÊi : xao xuy’n trong lflng. 1. Nh˜ng c©u th¨ nµo cho th†y c∂nh chÔa H≠¨ng r†t Æãp vµ ? th¨ mÈng ? 2. T◊m nh˜ng c©u th¨ bÈc lÈ c∂m xÛc cÒa ng≠Íi Æi hÈi. 3. Theo em, khÊ th¨ cuËi n„i Æi“u g◊ ? 4. H‰c thuÈc lflng khÊ th¨ em th›ch. 69 Luy÷n tı vµ c©u 1. Ch‰n ngh‹a th›ch hÓp Î cÈt B cho c∏c tı Î cÈt A : A B L‘ HÈi L‘ hÈi Hoπt ÆÈng tÀp th” c„ c∂ ph«n l‘ vµ ph«n hÈi. CuÈc vui tÊ ch¯c cho Æ´ng ng≠Íi d˘ theo phong tÙc ho∆c nh©n dfip Æ∆c bi÷t. C∏c nghi th¯c nhªm Æ∏nh d†u ho∆c kÿ ni÷m mÈt s˘ ki÷n c„ ˝ ngh‹a. 2. T◊m vµ ghi vµo vÎ : a) T™n mÈt sË l‘ hÈi. M : l‘ hÈi Æ“n HÔng b) T™n mÈt sË hÈi. M : hÈi b¨i tr∂i c) T™n mÈt sË hoπt ÆÈng trong l‘ hÈi vµ hÈi. M : Æua thuy“n 3. Em Æ∆t d†u ph»y vµo nh˜ng chÁ nµo trong mÁi c©u d≠Ìi Æ©y ? a) V◊ th≠¨ng d©n Chˆ ßÂng Tˆ vµ c´ng chÛa Æi khæp n¨i dπy d©n c∏ch trÂng lÛa nu´i tªm d÷t v∂i. b) V◊ nhÌ lÍi mã d∆n kh´ng Æ≠Óc lµm phi“n ng≠Íi kh∏c chfi em X´-phi Æ∑ v“ ngay. c) Tπi thi’u kinh nghi÷m n´n n„ng vµ coi th≠Íng ÆËi thÒ Quæm ßen Æ∑ bfi thua. d) NhÍ ham h‰c ham hi”u bi’t vµ muËn Æem hi”u bi’t cÒa m◊nh ra giÛp ÆÍi L™ Qu˝ ß´n Æ∑ trÎ thµnh nhµ b∏c h‰c lÌn nh†t cÒa n≠Ìc ta thÍi x≠a. TÀp vi’t 1. T™n ri™ng : 2. C©u : 70 DÔ ai Æi ng≠Óc v“ xu´i, NhÌ ngµy giÁ TÊ mÂng m≠Íi th∏ng ba. TÀp Æ‰c R≠Ìc ÆÃn ´ng sao T’t Trung thu Æ∑ Æ’n. Mã T©m r†t bÀn nh≠ng v…n sæm cho T©m mÈt m©m cÁ nh· : mÈt qu∂ b≠Îi c„ kh›a thµnh t∏m c∏nh hoa, mÁi c∏nh hoa cµi mÈt qu∂ Êi ch›n, Æ” b™n cπnh mÈt n∂i chuËi ng˘ vµ b„ m›a t›m. T©m r†t th›ch m©m cÁ. Em Æem m†y th¯ ÆÂ ch¨i bµy xung quanh, nom r†t vui mæt. Chi“u rÂi Æ™m xuËng. TrŒ con b™n hµng x„m bÀp bÔng trËng ’ch r≠Ìc ÆÃn. LÛc Æ„, T©m lπi th†y kh´ng th›ch m©m cÁ cÒa m◊nh bªng Æ∏m r≠Ìc ÆÃn. T©m b· m©m cÁ chπy Æi xem. T©m th›ch nh†t c∏i ÆÃn ´ng sao cÒa bπn Hµ b™n hµng x„m. C∏i ÆÃn lµm bªng gi†y b„ng k›nh Æ·, trong suËt, ng´i sao Æ≠Óc gæn vµo gi˜a vflng trfln c„ nh˜ng tua gi†y ÆÒ mµu sæc. Tr™n Æÿnh ng´i sao cæm ba l∏ cÍ con.T©m th›ch c∏i ÆÃn qu∏, c¯ Æi b™n cπnh Hµ, mæt kh´ng rÍi c∏i ÆÃn. Hµ cÚng bi’t lµ bπn th›ch n™n thÿnh tho∂ng lπi Æ≠a cho T©m c«m mÈt lÛc. C„ lÛc c∂ hai cÔng c«m chung c∏i ÆÃn, reo : "TÔng tÔng tÔng, dinh dinh !..." Theo NGUY‘N THfi NG‰C TÛ ChuËi ng˘ : chuËi qu∂ nh·, khi ch›n, ruÈt mµu vµng, r†t th¨m, : ngµy x≠a th≠Íng dÔng Æ” d©ng vua. 1. M©m cÁ Trung thu cÒa T©m Æ≠Óc bµy nh≠ th’ nµo ? ? 2. Chi’c ÆÃn ´ng sao cÒa Hµ c„ g◊ Æãp ? 3. Nh˜ng chi ti’t nµo cho th†y T©m vµ Hµ r≠Ìc ÆÃn r†t vui ? 71 Ch›nh t∂ 1. Nghe - vi’t : R≠Ìc ÆÃn ´ng sao (tı Æ«u Æ’n nom r†t vui mæt.) (2). a) T◊m vµ vi’t ti’p vµo vÎ t™n c∏c ÆÂ vÀt, con vÀt : Bæt Æ«u bªng r Bæt Æ«u bªng d Bæt Æ«u bªng gi rÊ, ... d’, ... gi≠Íng, ... b) Vi’t vµo vÎ nh˜ng ti’ng c„ ngh‹a mang v«n ™n ho∆c ™nh : V«n ¢m Æ«u b Æ l m r s t ™n Æ’n ™nh l÷nh TÀp lµm v®n 1. K” v“ mÈt ngµy hÈi mµ em bi’t. GÓi ˝ : a) ß„ lµ hÈi g◊ ? b) HÈi Æ≠Óc tÊ ch¯c khi nµo, Î Æ©u ? c) M‰i ng≠Íi Æi xem hÈi nh≠ th’ nµo ? d) HÈi Æ≠Óc bæt Æ«u bªng hoπt ÆÈng g◊ ? e) HÈi c„ nh˜ng trfl vui g◊ (ch¨i cÍ, Æ†u vÀt, käo co, Æua thuy“n, näm cfln, ca h∏t, nh∂y mÛa...) ? g) C∂m t≠Îng cÒa em v“ ngµy hÈi Æ„ nh≠ th’ nµo ? 2. Vi’t lπi nh˜ng Æi“u em vıa k” v“ nh˜ng trfl vui trong ngµy hÈi thµnh mÈt Æoπn v®n (kho∂ng 5 c©u). 72 Tu«n 27 ´n tÀp gi˜a h‰c k◊ II Ti’t 1 1. §n luy÷n tÀp Æ‰c vµ h‰c thuÈc lflng. 2. C©u chuy÷n k” trong c∏c b¯c tranh d≠Ìi Æ©y c„ t™n lµ Qu∂ t∏o. Em h∑y k” lπi c©u chuy÷n †y, dÔng phäp nh©n ho∏ Æ” lÍi k” Æ≠Óc sinh ÆÈng. 1 2 3 - Anh Quπ ¨i ! - Chfi Nh›m, T´i nh◊n th†y ! T´i bæt Æ≠Óc !Ch›nh t´i h∏i ! H∏i hÈ t´i qu∂ t∏o ! tr∂ t´i qu∂ t∏o nµo ! Chºng ai chfiu ai. 4 5 6 Ai cÚng c„ c´ng. B∏c c„ c´ng g◊ Æ©u ! - C„ chuy÷n g◊ th’, c∏c ch∏u ? - C∏c ch∏u n™n chia lµm ba ph«n. -B∏c giÛp chÛng ch∏u hi”u lœ c´ng bªng. 73 Ti’t 2 1. §n luy÷n tÀp Æ‰c vµ h‰c thuÈc lflng. 2. ß‰c bµi th¨ sau vµ tr∂ lÍi c©u h·i : Em th≠¨ng Em th≠¨ng lµn gi„ mÂ c´i Kh´ng t◊m th†y bπn, vµo ngÂi trong c©y Em th≠¨ng sÓi næng Æ´ng g«y Run run ng∑ gi˜a v≠Ín c©y c∂i ngÂng. NGUY‘N NG‰C K˝ a) Trong bµi th¨, lµn gi„ vµ sÓi næng Æ≠Óc nh©n ho∏ nhÍ nh˜ng tı chÿ Æ∆c Æi”m vµ hoπt ÆÈng cÒa con ng≠Íi. Em h∑y t◊m nh˜ng tı †y. b) Em th†y lµn gi„ vµ sÓi næng trong bµi th¨ giËng ai ? Ch‰n ˝ th›ch hÓp Î cÈt B cho mÁi s˘ vÀt n™u Î cÈt A : A B Lµn gi„ SÓi næng giËng mÈt ng≠Íi bπn ngÂi trong v≠Ín c©y. giËng mÈt ng≠Íi g«y y’u. giËng mÈt bπn nh· mÂ c´i. c) T◊nh c∂m cÒa t∏c gi∂ bµi th¨ dµnh cho nh˜ng ng≠Íi nµy nh≠ th’ nµo ? Ti’t 3 1. §n luy÷n tÀp Æ‰c vµ h‰c thuÈc lflng. 2. Em h∑y Æ„ng vai chi ÆÈi tr≠Îng b∏o c∏o vÌi c´ (th«y) tÊng phÙ tr∏ch k’t qu∂ th∏ng thi Æua "X©y d˘ng ßÈi v˜ng mπnh". NÈi dung b∏o c∏o : a) V“ h‰c tÀp b) V“ lao ÆÈng c) V“ c´ng t∏c kh∏c 74 Ti’t 4 1. §n luy÷n tÀp Æ‰c vµ h‰c thuÈc lflng. 2. Nghe - vi’t :Kh„i chi“u Chi“u chi“u tı m∏i rπ vµng Xanh rÍn ng‰n kh„i nhã nhµng bay l™n. Ch®n tr©u ngoµi b∑i, bä nh◊n Bi’t lµ b’p lˆa bµ nhen chi“u chi“u. Nghe th¨m ngÀy b∏t canh ri™u VÌi nÂi c¨m Ò cπnh ni™u täp Æ«y. Kh„i ¨i, v≠¨n nhã l™n m©y Kh„i Æıng bay qu»n lµm cay mæt bµ ! HOµNG T∏ Ti’t 5 1. §n luy÷n tÀp Æ‰c vµ h‰c thuÈc lflng. 2. D˘a vµo bµi tÀp lµm v®n mi÷ng Î ti’t 3, h∑y vi’t b∏o c∏o gˆi c´ (th«y) tÊng phÙ tr∏ch theo m…u sau : ßÈi Thi’u ni™n Ti“n phong HÂ Ch› Minh ..., ngµy ... th∏ng ... n®m ... B∏o c∏o k’t qu∂ th∏ng thi Æua ''x©y d˘ng ÆÈi v˜ng mπnh'' cÒa chi ÆÈi ... K›nh gˆi : C´ (th«y) tÊng phÙ tr∏ch ChÛng em xin b∏o c∏o k’t qu∂ hoπt ÆÈng cÒa chi ÆÈi ... trong th∏ng ... vıa qua nh≠ sau : 1. V“ h‰c tÀp 2. V“ lao ÆÈng 3. V“ c´ng t∏c kh∏c Chi ÆÈi tr≠Îng 75 Ti’t 6 1. §n luy÷n tÀp Æ‰c vµ h‰c thuÈc lflng. 2. Ch‰n c∏c ch˜ th›ch hÓp trong ngo∆c Æ¨n Æ” hoµn chÿnh Æoπn v®n sau : T´i Æi qua Æ◊nh. TrÍi (giät, rät, dät) ÆÀm, rät (buËt, buËc). Nh◊n th†y c©y n™u (ng†t, ng†c) ng≠Îng trÙi (l∏, n∏) (tr≠Ìc, tr≠Ìt) s©n Æ◊nh, t´i t›nh th«m : "A, cfln ba h´m n˜a lπi T’t, T’t hπ c©y n™u !" Nhµ (lµo, nµo) kh∏ gi∂ (lπi, nπi) g„i b∏nh (ch≠ng, tr≠ng). Nhµ t´i th◊ kh´ng (bi’t, bi’c) T’t hπ c©y n™u lµ c∏i g◊. C∏i t´i mong nh†t b©y giÍ lµ ngµy (lµng, nµng) vµo Æ∏m. T´i b†m ÆËt (tay, tai) : m≠Íi mÈt h´m n˜a. Theo DUY KH∏N Ti’t 7 1. §n luy÷n tÀp Æ‰c vµ h‰c thuÈc lflng. 2. Gi∂i ´ ch˜ : a) C„ th” Æi“n nh˜ng tı ng˜ nµo vµo c∏c ´ trËng Î tıng dflng d≠Ìi Æ©y ? - Dflng 1 : CÔng nhau ®n c∏c th¯c ®n bµy sΩn trong Æ™m hÈi Trung thu. - Dflng 2 : Ng≠Íi chuy™n s∏ng t∏c ©m nhπc. - Dflng 3 : Ph∏o khi bæn l™n nÊ tr™n kh´ng trung, tπo thµnh nh˜ng chÔm tia s∏ng mµu sæc r˘c rÏ, th≠Íng c„ trong Æ™m hÈi. - Dflng 4 : Thi™n th” Æ≠Óc g‰i lµ chfi Hªng trong Æ™m Trung thu. - Dflng 5 : ßi th®m c∂nh Æãp, b∂o tµng, di t›ch lfich sˆ,...(c„ 8 ch˜ c∏i, bæt Æ«u bªng ch˜ T). - Dflng 6 : CÔng ngh‹a vÌi Æ∏nh Æµn (c„ 7 ch˜ c∏i, bæt Æ«u bªng ch˜ C). - Dflng 7 : Tı ti’p theo cÒa c©u sau : NhÍ th´ng minh, ch®m chÿ, Tr«n QuËc Kh∏i ÆÁ . . . - Dflng 8 : Hai ch˜ cuËi cÒa dflng th¨ C∏c anh v“ x´n xao lµng . . . 76 M :4 1 P HÉC  2 3 5 6 7 8 b) T◊m tı mÌi xu†t hi÷n Î d∑y ´ ch˜ in mµu. Ti’t 8 Bµi luy÷n tÀp A - ß‰c th«m : SuËi SuËi lµ ti’ng h∏t cÒa rıng Tı c¨n m≠a bÙi ngÀp ngıng trong m©y Tı gi‰t s≠¨ng cÒa l∏ c©y Tı trong v∏ch Æ∏ mπch Æ«y trµn ra. Tı lflng khe hãp thung xa SuËi dang tay h∏t khÛc ca hÓp ÆÂng SuËi g∆p bπn, ho∏ thµnh s´ng S´ng g∆p bπn, ho∏ m™nh m´ng bi”n ngÍi. Em Æi cÔng suËi, suËi ¨i L™n non g∆p th∏c, xuËng ÆÂi th†y s´ng. VÚ DUY TH´NG - Thung : thung lÚng (c∏ch g‰i tæt ). : - HÓp ÆÂng : phËi hÓp vÌi nhau. 77 B - D˘a vµo nÈi dung bµi th¨, ch‰n c©u tr∂ lÍi ÆÛng : 1. SuËi do Æ©u mµ thµnh ? a) Do s´ng tπo thµnh. b) Do bi”n tπo thµnh. c) Do m≠a vµ c∏c nguÂn n≠Ìc tr™n rıng nÛi tπo thµnh. 2. Em hi”u hai c©u th¨ sau nh≠ th’ nµo ? SuËi g∆p bπn, ho∏ thµnh s´ng S´ng g∆p bπn, ho∏ m™nh m´ng bi”n ngÍi. a) Nhi“u suËi hÓp thµnh s´ng, nhi“u s´ng hÓp thµnh bi”n. b) SuËi vµ s´ng lµ bπn cÒa nhau. c) SuËi, s´ng vµ bi”n lµ bπn cÒa nhau. 3. Trong c©u Tı c¨n m≠a bÙi ngÀp ngıng trong m©y, s˘ vÀt nµo Æ≠Óc nh©n ho∏ ? a) M©y. b) M≠a bÙi. c) BÙi. 4. Trong khÊ th¨ 2, nh˜ng s˘ vÀt nµo Æ≠Óc nh©n ho∏ ? a) SuËi, s´ng. b) S´ng, bi”n. c) SuËi, bi”n. 5. Trong khÊ th¨ 3, suËi Æ≠Óc nh©n ho∏ bªng c∏ch nµo ? a) T∂ suËi bªng nh˜ng tı ng˜ chÿ ng≠Íi, chÿ hoπt ÆÈng, Æ∆c Æi”m cÒa ng≠Íi. b) N„i vÌi suËi nh≠ n„i vÌi ng≠Íi. c) Bªng c∂ hai c∏ch tr™n. Ti’t 9 Bµi luy÷n tÀp A - NhÌ - vi’t : Em vœ B∏c HÂ (tı Æ«u Æ’n Kh®n quµng Æ· thæm.) B - TÀp lµm v®n : Vi’t mÈt Æoπn v®n ngæn (tı 7 Æ’n 10 c©u) k” v“ mÈt anh hÔng chËng ngoπi x©m mµ em bi’t. 78 THÕ THAO 79