🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Phát Triển Năng Lực Tư Duy - Ngôn Ngữ Dành Cho Học Sinh Tiểu Học Lọ Mực, Cá Mực, Chó Mực
Ebooks
Nhóm Zalo
PH*M Vnil HM (Chfi biGn) * HoAilC THI ]{HU]{G
PHAr rRtdnr ruAruc LUc
TUDUY. NOON I'|OU dinh cho hgc sinh tiiu hgc
(Tdi bdn lan thtir nhiit)
Lg muc
ttHA xuAr eANt ctAo oucvlEr ruRnlt
tffiNdituvdihinh
Di6n'viro ch6 tr6ng
, -flilNdi tuv6i:tit/lotsidi thich
DAt ten@Dat t6n cho h'inh v6 ChOn@chsn hinh cfons
oiAnQDdnh s6 vio 6 trdng
tor nfi un'u
Lg m9rc, ch6 m;rc, cd m\rc,... ld tOp th(r ndm cria b6 s6ch phdt tridn ndng Iyrc tu duy - ng6n neu (danh cho hoc sinh tidu hpc). BQ s6ch duoc bi6n soan nhdm ph6t tridn ndng luc tu duy - ngon ngir cho hoc sinh tidu hQc th6ng qua he th6ne bdi tap, hoat d6ng, cAu chuydn vA cdc quan h6 16 gich - ngu nghia thudng gap trong hc th6ng tri vung - ngcr nghia vd ng[r phdp ti6ngviet. odng thdi, b0 sdch cdn cung cAp th6m cho hoc sinh mOt s6 tri thrrc ng6n ngir v) trithfic bdch khoa c6li6n quan.
Bd s6ch dugc t6 chfc du6i dang cdc bdi tap, hoat d6ngvui choi c6 tinh thSch d5 r6t h6m hinh v) hAp dAn. u
Cdc trl ngcr dugc chon dd dua v)o trong bO s6ch ld cdc tir ngir quen thu6c v6iloatu6i hqc sinh tidu hqc, gAn guiv6i c5c chir dA hoc tQp trong sdch gi6o khoa tidu hoc vd c6 tAn s6 sft dung cao trong ti6ng viQt. BOn canh d6, cdc tr) ngir kh6 thuQc ve khoa hoc cirng duoc dua vdo 6 mfrc dq thlch hgp. Do d6, nhirng ki6n thfic trong s6ch d6u h6t srlc hidn nhidn, gAn guiv6i th6i quen tu duy v) srl dqng ng6n ngfi cria ngudiVi6t, c6 tdc drlng khoi day, ddnh thrlc vh kich hoqt ti6m ndng tu duy - ng6n ngir s5n c6 6 trong tri ndo cria hoc sinh m6t cdch tg d6ng vd tu nhi6n (hqc tt ndy qua tri kia, hoc mQt tt nay duong nhi6n se bi6t duoc hay suy ra duoc nhiAu tri kh5c, hoc tri ndy th6ng qua vi6c chia loai, phan cAp vd dinh vi bAn than trl d6 trong m6i quan h€ v6i nhirng tt kh6c,...).
sdch duoc thi6t k6 theo tinh thAn tu hoc md choi, tu choi md hoc, tu vui md hoc, tq hoc md vui,. . . fuy nhi6n, khi con em mjnh tu vui choi, vui hoc, cdc thAy cd gi(to, c6c bac phu huynh non tham gia "vui choi" v) tuong t6c cr)ng cdc em. tlthu th6, vi€c tq vui hoc, vui choi crja cdc em s6 hiou qua hon. Ddng thdi, b6n thdn cdc thAy cd gi6o, c6c bac phq huynh hoc sinh cirng s6 tu trang bi th6m cho chinh minh m6t hQ phuong ph6p vh thao tdc tu duy - ng6n ngir ri6ng dd gi(rp cdc em tu hoc, tr,r sfi dr;ng, phdt huy vd d6nh th(c dugc ndng h;c tu duy - ng6n ngir cria cdc em.
Trong qu5 trinh thuc hi6n cu6n s5ch, dr) chring toi da c6 g6ng h6t sric nhung kh6 c6 th6 trdnh kh6i nhirng so su6t vd thi6u s6t. Chring t6i mong nhan duoc l7 ki6n d6ng g6p cira ban doc dd bo s6ch duoc hodn thiQn hon trong nhirng lAn tdi b6n.
He N1i, mia hd ndm 2015
Chtr bi6n PHAM VAN LAM
Cnao c6c ciu!
Td la Tdo. Vi day ld anh Tft nhi td. Vi nh) td chi c6 hai anh em thdi, n6n mqi ngudi gqi td la 0t TOo, cdn anh td le Ca T(t. Anh Tit rdt th6ng"minh, c6i gi cung bidtt Kh6ng hidu gi, td chl cAn h6i anh Tft la bidt drrgc ngay! O khu td, moi ngLtdi cdn dira td la Mft Dic, cdn "anh d4i ca" Cd Tit cia td li Bi6t Tudt. Cbn kia li chi Ba Nhd, hing x6m cfra ch0ng td. Chi dy cfing dang hqc tidu hqc nhu anh Tft vi t6. Ch0ng t6 hay dia chi Ba Nh0 ld Ba Dirn, vi chi dy l) ngtldi thudng drlng ra "din xdp" c6c "cuQc tranh cai niy lfia" g*itta anh Tft vh t6.
r
T6 nh6, c6 lAn bd me bdn chuyQn cho anh em t6 di choi, thd la td ddi di qu6. )
Nghe vQy, mqi ngrldi ctJdi qu6 chitng! Ma td khOng hidu vi sao mgi ngddi lai crtdi minh nhUthd. L6c sau, anh Tft moi giii thfch chotd nghe l) phii n6i vd qu6, chtt kh6ng ai n6i di qu6l Ho6 ra l) nhuv4yl HoA ra n6i nhr.ttd ld sai rdil C6c cdu c6 gidng td khOng? Td l6c niro c0ng ban khoan chuyQn niy chuy€n nQ. Sao n6i ki6ng chdn thi drrqc mi ki6ng fay thi lai khdng? Sao n6i em b6 cudi khanh kh1ch th\ d6ng m) n6i em bd cddi khe khethi sai? Cing ld mi6u ti ngddi, sao c0 g6i thi lai cb khu1n mdt trAi xoan, cdn ch)ng trai thi c6 khu1n rnQt chtl di6'n? C0ng li tiSng k$u cria con vQt, vi sao mi6u tA con m6o thi kdu meo meo, con ch6 fh\ s1a gAu gAu, ch(rgd trdng th\ gdy d 6 o, cbn cd gi m6i thi kdu cqc ta cuc tilc? Cirng n6i vd dd d0ng hsc rQp, nhung c6i b0t thi dirng dd vidt ra chrt, cbn quydn vd thi d0ng dd vi6t chtt l6n; cirng li dd vi& chrf l€n, nhung td gidy th\ nt6ng, mdm vi trdng, cdn c6i bdng thi lai dAy, ctng vA den,.*lV0n vAn vi vAn v3n! Cf c6 thdc mdc l) td h6i ngay anh Tft. Anh 5y cung c6 lAn c6u vi td h6i nhiAu qu5 nhUng "anh dai ca" Ci Tit ctla t6 ciu thi c6u thd thdi, ch0 lu6n nhe nhirng bly cho td hidu vA n6i cho ki d0ng thi thdi.
Hlng ngay, ch0ng td choi .v) hoc nh6m vdi nhau vui oi li vui! Cac cOu c6 mudn ctng choi vdi chting t6 kh6ng? Ch6ng minh sE cung choi trd do chtt n)y, ddhinh n)y, ddtrrduy niy, giii thfch tilnay, ldp luan niy,.- Cdc ciu sE budc vio c6i thd gi6i mi anh Ci Tft hay gqi la thd gidi trl duy - ng6n ngtr cria ch0ng t6, v) vui choi, vui hec v6i chfrng td nh6! 0i, vui phii bidt!
Clroi dd vui, vui dd hqc, hqc dd vui, vui nri hoc, hqc m) vui,... c6c cQu a! Nghe th4t hdp dAn d0ng khdng c6c cau? Nlo ch0ng minh cing bdt dAu rrh6!
Him, D6o hA? Con b6o 6 tr€n td baci? Ut tdo baocho minh bi6t co bitibdoctam6ttdb6o n6ivd mQt con b1o,Th(tvithQt!
L__;{c#*l
i
1
.,,.;".,x
:"
i
Icon bd
i
,-------*P : ffi r l \$U
ftsd
i -:n ?,9"0i"." j qu6 b6ng
ciiib6ng
Baolit mgt loiidQng vQt. Bdi bao li mOt loEi bii vidt. B5o tloq Micta Ut feo ta mQt loai bdo. Bdocho bidt li mQt loai hinh dQng n6i dd cho bidt.
Con b1,o li con vf,t gidng nhu con h6, nllmg nh6 hon con h6. Con hd th) l6ng virng co vEn, con b6o l6ng cUng ving nhtng thuung co th6m nhi6u chdm den.
NM
Y
ffi
€
l- 9;t , .1 -t"1,*1'-?,,.6t i L
cfry cdu
i;.ayffi";; cdi cdu i
il*:'F .. |i T;;; r
Tft th'i n6i vd su vat. Nhd thi n6i vd hbnh dQng. Nhtng tu dy ph5t 6m thi gidng nhau nhung lai n6i v6 nffing 1i fnac nhau. Nhtng tU ph5t 6m gidng
nhau nhtng n6i vd nhtng f khac nhau duo. c gqi li nhtng tU cl6ng 6m kh5c nghTa.
Suytl Con trdn li mOt lobi bd s5t,-gidng nhu rdn' tttgr,oiMi6n Bdc phSt 6m contrdngadng nhu c6ichdn, chdn tr6u. D6y la nh0ng ttl c6 c5ch ph5t 6m nhu nhau, nghTa kh6c nhau vir vidt ctng khiic nhau,
9
Anh Tit, Con ngp dd con ngq a d6,
con ngva da kh1ng dd con ngg a
Con ngg a da con ngu, a d6 nghTa ld con ngu. a thQt ding ch6n c0a n6 dd vio con ngga dugc ldm bing d6. Con ngg a d6 kh6ng dd con ngu, atuc la con ngg a tlugc lim bing da kh6ng dung ch6n cOa m'inh de d6 con ngu, a thQt,
so9
qu6 chu6i chfn
M K
'j.
car coc
con coc
.1 -^\ coc oau
,...
@
@
. ,.,. . i
ting ifii .
dd b6nq ,."
cuc ef6 (lanh) I
k7=oFJ-
O
trYr
Cdc d+ng nwc ld mQt lo4i cdc,
Con cdc lb mOt lo?i chim. Cdc diu
ffi la mQt loAi hirnh rtQng dilng mgt Wy , ng6n tay gQp gd nhg vio d6u! ,-A)i-'.. /:i
| , (\l) -r/ /
f] )\{ l'^-,
Ch'i thq x6-y dUng ddtrQn voi xi mdng dd xiy nha. Bd minh udng c-a ph6 thi hay cho dri vio dd udng cho m(ft. Mm d6 th) ldm hEi m0a mdng c0a c5c b6c n6ng ddn. Tdo mi ngang, anh Tit drf cho mQt cdi d6'y!
Thd cbn, con git md con gd md, con gd md kh6ng md congti nghTa li gi?
C0ng gidng nhu c6u vua ndy, Con ga thQt dUng m6 c0a minh md ngV bd c6i con gir bi md thit, con con gi bi md thit r6i kh6ng thd dung m6 ed Ud hay md c5i con gd cdn dang sdng cluo. c,
hu6ng cf6ng j
L., /ij.,'r4riai4ia!,{dx,. ..- ' ,t,,e.,", ',t ,,,, . ,"i
ffi:;JJ:-i"
i
i,
i
md d6ng ddt mia
:,
t:
lI
t,
ilv A'\ \N_
tfdt lita
con i cO chfc vu thdp. ChtXc quan b6. : :i
To c[ing c6 nghTa gidng vdi ldn, vi thd mir n6i dugc chuc quan
to, chur quan ldn. Nhung to c0ng kh;5c lon, n6i ngwifo li n6i
vd d6ng ngr.rui to nh6,_c6 nghTa lit ngwi c6 kich thwc ldn,n6i
ngwi lonld n6i vd tudi lon bd hay thd hQ tr6n dtrui, c6 nghTa
ld ngwi nhidu tud| ngwibd tr1n.
44
Di n
Nh0ng tU nhu nhi, c&a, birn, ghd li nh0ng tir chi vQt, cluo. c gqi li danh tt Nh0ng tir nhu da n6i, cudild nhtng tir chihoAt dQng, dno-c ggi lb clQng tU, Thd ctfi quqt, qufi th6c li danh tU hay dQng tr.r?
Ciiiquqt li danh tU,
qu?t th6c li tlQnglit
ciry
xich -----|i xe ----__l ,.:
dgng cr,r c6 lrrdi lim blng sit hay gang, ding :5: ffe :i: tnv Is l::rlqggi 9i l.:: lil9?l dtng cirytfi lat ddt len \
dqng cu c6 nhidu rdng bing sit nhon, cldu nhau, i dirng srlc k6o cOa trdu bd hay nguditfd lim nh6, I llyl:l 9:l:fe:e . .
dtng bUa efd lirm nh6 vir nhuy6n cfdt trdng j
ddy thrldng lim bing sit gdm nhrlng vdng nh6 ... 1e.1 l ?i. y.di. t.l.?.Y....
buQc, gi0 lqi bing xich
phuong ti6n dirng efd cfi lqi hoqc chuy€n chd : chdbingxe :
Danh tU Dgng tir
[,. .*3v;,,J-----*i
Mdc ciry vdo triu. Chi6c ciy chia vdi. :
Cdy ruQng ngodi cfdng. M6t ngdytdy cfugc ba : sio ru6ng. .j
i Mua chidc brra m6i. Vdc brra cfi lim. :
Bira ruQng chi€m. Btla cho phing ruQng.
..................
: wtOt ngiry cudc cfrrgc mQt sdo ru6ng. :
i Mua chidc xe. Xe niy chd cfugc ba tdn. "' ,\.- a -/- :......... ------|: Dixe hing vd cho me. 86 dang xe hirng ra bdn.
46
. ':.-/-
Cdi diri lb danh tir, chie6 dtng c0a thg mQc,
thg dan,.,. thryng duo. c lim b5ng sdt, c6 ddu
nhgn, dd tao 16 trrring.
DDi cdn duo. c dUng dd chi hinh dQng tdm cho
thhng bing chfnh cdi dii iy nTa,Nhdp. NhuvQy,
dui vUa lb danh til, chisg vQt, vUa li clQng tU chi
hanh dQng.
i' dvng cu cti thq m6l;;6i.roi oJiig lie ge. ' ,
,... hay ldm nhin 96 j
biro ,- ---*' ,ggt hay lim nhin 96 bing bdo 'i
il;; ilffi;ffi;,h" ie",.]., n' H"g;i, ,
c6 khia nhidu rinh nh6, ding dd miisSc hay :
lim nhSn cfd vat i
giua
ldm nhSn hay miri s5c cfd vdt bing gi0a
dgng cu dirng efd do su ndng nhe
i do ndng nhe bing cdn
efd dtrng blng kim loai, dirng ctd rf6ng, gitrchat i
cfia, hdm,10,..., kh6ng cho ngudi khdc md !
-\'- tl6ng chdt, gitrchit bing khod
Khoanh
Gach danhtt
Nhu vqy li mudn Uidt tU gi khi niro li danh tu, chisu vat, khi
niro clQng tu, chi hdnh dQng thi ph6i dg a vdo tung ngO c6nh,
trlc lA du. a vbo nhtng tu cltlng trr-roc hay dung sau.
Thdthi nhutir cayth'i lim thd niro ttd bidt duqc hic nio
thi no lb danh tir, chi sU va[ lfc nio thi n6 li dOng tir
chi hinh tlqng? Anh c6 mgo gi kh6ng?
C6. LA danh tu khi chring ta co thd n6i c6i city.
Li tlQng tU khi chting ta co ttrd n6i dang cdy ruQng,
l. Boc nOng dOn d0ng coy dd coy ruOng,
2, Boc nOng ddn voc buo di buo ruOng,
3. Boc thg mQc boo 96 bong bdo,
4. Bdc thg mQc d0ng cuo dd cuo 96.
5. Bdc nOng dOn gion goo bong gidn,
6. Bdc nOng dOn s(r dung song dd song ggo.
7, Boc tho son dOng bdy dd b6y thu,
8, Boc sT dOng bong dd bOng v6t thuong,
9. Cd 1*it d0ng kep dd kep gidy.
10. Cd fit dOng gdi Od g6i ddu,
I l. Cd fit drjng m6i O6 m6i chim.
cdi cdy, cdi btn, cdi giin,...li nh0ng tU chi c6ng cU; cdn cay ruQng,
b,g .rrA.?g:gidn gqo l.a nhyng h.inh dQng ttuo. c thuc hi€n b5ng
chinh ciii c6ng cU c6 c0ng t6n ggi.
48
Khoanh@
Gach danhtt
fnd run0 mang c6n ra d6y dd anh c6n Tdo
sE bidt duq c ngay.
l, D0ng cQp t6c d6 cQp toc.
2. D0ng phonh dd phonh {.,
3, Dirng xi6n dd xi6n thit,
4. DUng son dd son tudng.
5, Ddm nho bdng ddm,
6. Ghim gidy bdng ghim.
7, Xich cho bong xich.
8, Con thoc bong cOn,
L Khoo xe bdng khoo,
.|0, DUng vi6n ggch ggch chdn hong chu,
49
Khoanh
Gach danhtt
-1a narCan ciuo-c rorr f f.l
"{',$
T
l. Con go moi thit co ?frit rdt ngon.
2, Bo mQt b6 rou,
3, Goi mQt goi kgo.
4, DOm mQt dum geo,
5, Tum mQt t0m t6c,
6, Cdn mQt cdn gqo,
7, Do cho mQt do.
B, Bgt cho mOt bgt toi.
9, V6c mQt v6c ggo,
.|0, Gop mQt g6p rou,
50
chen@
==
r;";;in ; ;6,'l;':;;''"'"'fx'nm*n'nm'xtz
Di ddy, di do, dOng tOqcoc v0ng?
='*""""""
i, lo gi? =! =
'2lrrtrttrrttttrtrrtrrr rrrrtlr nrr urrrilrrrrrrrrrlrtrrrr nrurrrlilr,u,u,,,,,u,,,,,,,,,,,,,,,,,unrS
fil ffi ffi il ;'!.M'|"""""'""r'r''|ilrrrnrxilr\nt2 ! Nn.rng mo thich dusc boy E Xni noo bon cqo vOt
N"\ qPo
@fr.ffih
= roo song too Trot moy,
=
=T
=
=, Lo gi?
=.^= =
W.
to"runrnrn
df1y"lt
rrrrrrrrrrrrrrrrf rtttt,ttrtl*attiltr*tttrttttxttt,,,,,,u,,,,,uu,,,,,urrtS =
Coi gi tOm mOt hoi ddu
Dung duo ph6i troi thich hdu moi vui i Ai thich thi cO ndm ng6i
Em 6m s6ng khooi oi oi coi gi?
ch
e"@ Mudn gi6i duo, c nhirng ciu dd niy, c5c em c6n phSi bidt li6n h0 t.*\
cung lir mQt til, durgc noi ra thdnh mQt tidng nhu nhau, nhung lai n6i vd nhUng thri khac nhau. Trong tidng Vi€t, co bo lit hdnh dAng di chuydn bdng tay vit ddu gdi d tu thd nim sip, dugc ph6t 6m gidng nhu Dotrong tu con bd, mQt loii d]ng v€t cd sing, mdu vdng, nudi
ti tlL Vi'
Ad 6y sha hodc shc k6o, con bd cung hg hing voi tr6u, Dd trong con bd cCIng dugc phdt 6m gidng nhu mOt lodi cd sdng 6 s6ng, da tron, ddu bgt, c6 ngqnh, c6 bdn d6i r6u, dugc gqi lit c5 b6, cho n€n ngr-ruita moi d6 Ca gi nghe twng cing tr6u hq hdng?
G^bidt r6i, mapuoingfir td DdoJuo. c ph5t am gidrA ' nhu.mot loei cd r{t a0goj{t',cluo.c gqi,lir !1^ap, vi tl6 \ 1 ngrroi ta mdi sti dung d6 Cd gi cu mdi b6o trdn xua nay?
(C6 b6o tron li c6 mflp. \ ,-, \ A--t iIt*
ThOn doi co mOt luoi thOi,
An ddt, on cot su6t doi moi hoy,
Ld gi?
Thon doi ndm vot quo sOng,
Nhi6u chdn dung vL/ng gi0o dong moi hoy
C6 hoi ddu thOt ki thoy
Nguoi quo, k6 loi do doy v6n nho,
La gi?
o
MiQng trOn chi u6ng nuoc thOi, U6ng xong chO khoch k6 mOi op voo, Lo gi?
Cdi gi mQt song trong tinh
Ai nhin vdo s6 thdy minh 6 trong. \ Lo gi?
*
C6 m6p c6 goy khOng m6m
Ai y6u, oi quf sO cong thOng minh Chi ld trong gidy xinh xinh
-rj \.-/yl o
Nhin vdo lo bi6t cong tinh chuyOn doi,
Lo gi?
Qudn rQng nhdt td qudn gi?
Ld gi?
o
53
tfxfflfnffflfIffl ffllll lllltlltllltllnllllllllllllll llIllIllxllllll ltlllllllllillllllllllllllllllllnllllx12 ; Con gi doi ngdn khdc nhou
_\\\\\\$lrlffflft
Nguoi nguoi lo bgn di dou co mo
=
=
! fen nghe thi ngqt lom nho
=--= =
=
== =
TO d6 bqn ddy dodn lo con chi?
= = Ldgi?E to"tnurrrururruuurrrrrrrrIrrtrrrrrrrriltIlttttttItttttttttttttntttxtiltttIttttttt,u,,u,u,,,,,u"""'it"n"S
=
Troi thonh tdn vui t[0 giong ho
E Soo onh tr6 moi khOng gio h6 onh?
j to con gi?
Con gi hoi s6 gi6ng nhou
CQng loi thdnh sdu, tru cdn s6 khOng'
Lo con gi?
\==: *F.
Con gi md miQng khoc tu
An choy mon ki6p cOng tu khOng thonh'
Ld con gi?
54
Hoo gi d6 ch6t
Nom nd mOt ldn
Vong donh lo trgng
Chd thi d6 moivui?
Lo hoo gi?
i cO s6ng mo ch6ng co lr-rng = CO luoi c6 mUi md khOng c6 m6m,
=
=
Lo coi gi? =
Lung trudc bqng sou
Con m6t 6 dudi cdi ddu 6 tron.
Lo coi gi?
! V6n dong qi qudc xL^ro noy
Mo ldng giu nudc khiddY khi voi.
55
Dat€n@
SOng gi onh ldn nhdt nho?
\
Qud tr0ng t6n con vet
Duoc phong "CQu Ong troi"
An viro chuo vCro nggt
Co 6 mi6n Nom th6i.
Lo qud gi?
C0 trdn. nhu cdi bdt
Ao mou xonh non
Quonh thdn co ld
Xoo ndu rdt ngon
TOn nhuti6u ductc.
Dd bon c0 gi?
Hoo gi nuOi b6
Tung thong ttrng ngoy
86 lon bdng ndy
Mo h6ng bU s0q.
Dat€n@
TOn em ch6ng thi6u chdng thiro
Chin vong ngon nget rdt vuo ldng onh. Lo qud gi?
TOn nghe nhu mQt dong sOng
\
Thit d6, do d6 mdu son qu6 gi?
Lo qud gi?
Khooc oo tim trOng thfi li
Nghe nhu ti6ng nd moi thi ngon thoy? Lo hoa gi?
Hoo gi t6n moi thOt lq
Nghe nhu vd hgc sinh
Mou d6, vong, trong tinh
CO du duo truoc gio?
Hoo gi t6n mQt dong sOng
Mou trong, vong, d6, mou nhung thgn th0ng?
57
DatGnGil
Hoo nhu ken nh6 dong y6u
Toe toe thdi giuo scym chi6u dong y6u, =
! Ten nghe moi thQt lg
I Hoo gi be be, vdng l6m dong y6u con muo thong bdy sdm chi6u moi vui? €
7 Nfru = ; TOn nhu ti6u dugc moi,ki
! Hoo dep mou s6c nhr-rng thi uoc oo, =
=t:-t' = 7" Lo hoo gi? E =
ffi ffi ;,';;;;',"'""','""ilxnuz
=
fnitfrong su6t boc ldy phdn nhOn r"n !
=u*"""""""'i";"ffi
= r(l. i bdy tu hU ngdn len
=
Mo hdng rom lsi qud th6m nggt tonh, ! =z Lo qud gi? j
=
=
58
Phdn biet nghiacda tu
Ca Tit mdi hoc tlrrgc bai thdCdi Nggn rdt hay.TU nggn trong tidng ViCt le tUnhidu nghia, c5c ban a. C6c bgn xem tilnggn trong beithd niry c6 mdy nghia. Hiy xdp chring thirnh cdc nh6m khiic nhau nh6!
Cainggn
Ng6y,tho ngQn c6 tuoi mdm \
Nggn mdm x6i d6 dqc tri6n sOng qu€
NgQn tre cong d6n chim vd
Nggn cau mua gio say mG su6t ngey
Ngqn gi6 dp 0 trong m6y
Nggn ngu6n len l6i rung c6y dAi ngirn
NgQn ch6ng canh giU xom ldng
D6 cho nggn kh6i nhg nhing l6n cao
Nggn hia thdp sdng trdi sao
Nggn ildn ling 16 soi vio s5ch em
M6i m€ ngqn btit d6m tl6m
S6ng ra ngqn gid birng l6n ngpn cd..,
Dinh Hei
,,:;li/
59
ffi f Tao r1i6di
Anh co ti cdnh, c5c em xem c6
nh0ng c6nh gi?
Ld cdy,lti phdi,ld bai, M cit, ldthu...
MQt h6m, Ca Ttt vita nim doc truyQn vila cudi. Ba Nh6, Ut tao h6i tgi sao anh cudi thi. Ca Tit ttgc to truy6n l6n, nhrtng Ba Nhd vir Ut Tio ta ching thdy budn cudi gi cl, lgi cdn thic mic: Sao md anh mua lqn bi ildnh nhttng mdy ldn? Chring minh ctng Ci Tit gi6i thich cho Ba Nhd, UtTio tti nio c6c ban!
Kh6choanhmualgn
MQt ngudi di cho,, mua duq c con lgn. Dgc duong vd, trdi n5ng, tlang dinh vio qudn b6n iludng udng nuoc thi gfp mQt cfhr linh l€. Ch0 lfnh l0 h6i: - Anh kia, con lqn gi5 bao nhi6u?
Anh ta thdy th6y quydnl c0ng chri V tl6n minh vi con lgn, li6n 6 ph6p tr6 ldi:
- Dp, hon quan ddy a.
TOn linh li6n cho anh ta mOt bAt tai, r6i m5ng:
- Miy 15o! Ddm n6i lgn hon quan i?
- DA, t6i l0ldi!
Anh van lEy m5i, chri linh m6i tha cho. Di mQt doen lai gap chf kh6ch, Chri kh5ch lai h6i gi5 con lo. n. Dang 5m fc trong lbng, anh ta li6n b6o: - M6i bi mQt v6 tr5ng ring ra r6i, t6i khOng n6i.
Cho ld anh ta h6n xugc, chti khdch dSnh cho mQt gfry b6o:
- May lai chd nhEo ta trdng rdng d?
Anh ta b6 chpy thqrc mgng, nghT ring choi v6i nhtng chu khdch thd niy, chico thiQt th6n,
. Thdy quydn le tU dd goi quAn linh thoi xUa vdi f nghia tdn trong.
61
Bd Ce Tit thdy ba anh em ctang cUdi rtira vui v4 cCrng tham gia g6p vui. M truy6n cfia Tit li6n quan tldn nhttng ttrefuo. c phiit6m nhunhau mi c6 nhidu nghia kh6c nhau, cho n6n bdc0ng kd cho CaTit, Ba Nhdvi Uttdo nghe mdy chuy6n vui, c6li6n quan ttdn nhrrng tilnhrrvdy.
Thinoitud6ngdm
MQt nh6m cdc nhi ng6n ngir hgc gip nhau tAi mQt HQi th6o khoa hgc 6 viQt Nam. Nh6n ltu gi6i lao, mgi ngudi bdn n6y ra f ilinh thi n6i mOt c6u nhi6u tu d6ng 6m nhdt trong ng6n ng0 crSa minh.
Md d6u, nhi ngdn ngt hgc tU nu6c Anh n6i:
I can make a can (nghTa lA " fdi c6 tnd Emt tao ratn|t cdi hAp" : trong tidng Anh can (c6 thd) vit can (c6i hQp, cdican) tlgc gidng nhau).
Gi6o sungudi Phap n6i:
La souris sourit sous le riz (nghTa li "con chuAt cudi dwithung gao"; trong tidng Phap souris (con chu|t) vo sourit (cud) ilgc gidng nhau).
Ddn hjc niy, nhb ngOn ngir hgc cldn tU miQt vudn Nam B0 c0a ViQt Nam mdi cudi l6n mi ung dung n6i ra mQt trang d6ng 6m nhu sau:
Bha qua, qua n6i qua qua md qua hdng qua, Bha nay, qua hdng n6i qua qua md qua lpi qua. Qua mudn bau b6 qua thi qua hdy mang qua ddy mQt b6 hoa khd qua, Cdc nhi ngdn ng0 hgc nudc ngoii b5i phrJc vi d6ng f trao gi6i nhdt tuyQt d6i cho dai diOn cria ViQt Nam.
C5c con co bidt c6 m6'y tu gua trong c6u n6i cria nha
ng6n ng0 hqc ViQt Nam kh6ng? D6 la nhtng tU nao?
Bd gqi f nh6, tt gua trong tidng Mi6n Nam li tU ma
ngudi ddn 6ng tgxung mQt cSch gdn g0i khi n6i voi
bQu, bQu c6 nghTa la ben hay em.
62
0 nudc ta thdi xua, cUng nhu thdi nay. c5 nhi6u ngudi phU nir r6't gi6i giang.
Hq kh6ng chi gi6i viQc nha md cdn th6ng minh, qi6i c6 vd tri
thtic, ch0 nghTa. Trong sd d6, c6 cdc bd nhu Hd Xudn Huong, bi HuyQn Thanh Quan,..,
Bi HuyQn Thanh Quan thudng thay chdng nhQn don khi 6ng huyQn tli v5ng. MQt hOm co mQt 6ng c6ng mdi d6, xin lim thit mQt con tr6u dd en khao. Lric dy dang c6 l€nh kh6ng dugc md treu. Nhung bd n6 vi t6n khoa vd nh6n ti€n c0ng mudn dta vi tdn khoa. Thd nOn bir c6m brit ph6 vio don hai cdu tho:
Ngudi ta thi chSng dus. c d6u
tt thi 6ng cdng ldm tr6u thi litm,
Cdc con c6 hidu bi HuyQn dd dia vi tdn khoa nhu thd
nbo khdng? Bd gqi f nhe, Ndu bd noi TOi tdm bdc sirhi
c6 nghTa.ll tqi ld^lac,si con ndu.n6i TOi ldm thlt con gd
thi c6 nghTa ld tli m6 thit con gd.
63
Cdnhevevacddng
Ngiy xua, c6 anh ching mugn c0a hing x6m mQt cdi vgc d6ng. it tau sau, anh ta tr6 cho nguoi haQg x6m hai con co, n6i la vac dd -bi mdt nen d6n hai con cd ndy. Ngudi-hang x6m tfc qu5, bdn di kiQn. Quan ggi hai nguoi ddn xri. Ngudi hang x6m thua:
- Bdm quan, con cho h5n muq n vgc, h5n kh6ng tr6,
Anh ching n6i:
- Bdm quan, con tl6 d6n cho anh ta cd.
- Nhung vgc cria con li vgc that.
- Dd cd c0a t6i li cd gi6 ddy ph6ng? - Anh ching tr6 ldi.
- Bdm quan, vEc c0a con livEc d6ng.
- DE cd crja t6i li cd nhd ddy ph6ng? - Anh ching ddp.
C5c con thri nghTxem ph5i dtng li 16 thd nio dd
anh ching bi kien ph6i nhQn tQi.
64
Bd vui chuy€n n€n dgc cho cl ba anh em nghe th6m nhiiu ciu ddi c0a cdc cg ngiy xtfa truyin lai. Nhflng ciu tild niy lir nhfrng c6ch choichfic5 sr?dqrng nhfing tilrtdng 6m. C6 cAu rdt fi thrl nhu sau. Dd ciic ban trong cdu rtdi niy nhuhg titth6ng, tld, th6ng lgi, trt, cdng,fitdi n6ivi nhuhg ciii gi?
Ong Th0ng ddn gdc dd,6ng Th6ng kh6ng rti la 6ng Th6ng lqi.
Cflu Tri qua c&a cdng, cfiu Tri nh6y duo-c la ciu T( tei. *r
Bdgqf f cho c5c con nh6! Nhiin gti th6ng, d6,
th1ng lqi, tti, cdng, ti Eili! nhlrng tuchichuc
vqr nghd nghiQp, bing cdp ngiy xm, nhlhg
l\t\\
tir niy co ph6t 5m gi6ng nhtng tir ng[r niro h6 ciic bEn?
65
Bd Ca Tit tloc tidp cho ba anh em nghe cdu ttdi mi Nguy6n Khuydn ting cho m6t ngudi b6n thit lon. C6c ban c6 bidt trong ciu tldi niy co hai thrl c6 thd dn drloc kh6ng? C5c ban thr? clodn xem nh6!
Tu thoi b6t tiSt canh chung thuf
Ngan li6u d6i b6 drlc didm trang
(NghTa ld:.86n m}a tdm ti6t ddu chung tTr!; Bd ti6u go bd mudn didm trang / trang didm,)
Cbn c6u niy, c6c bEn xem c6c tU cd, trongco nghTa li gi nh6.
Vg c6, vg hai, c6 hai vg cl6u li vg ci
Nudc chum, nu6c vpi, trong chum vpi ddu li nuqc trong
Cdn d6y n0a, c6c ban xem c6u d6i sau d6y c6 con vfit niro xudt hign kh6ns 1[6! Lin lung bC ddt n6m bd.
Bd gdi ngh6 m5t nhom tr6u.
66
c6u d6i tr6n c6 t6n mQt loiri rin. Nh6n ctay, c6 Tit chot nhd tt6n bai thd cia L6 Quf D6n mi me tla day, c6c ban thfi do6n xem trong bai thd niy c6 t6n nhrlng loii rin nio' vir c6 t€n loii rdn nlo auq; plra, Am gidng voi m6t virittf niro khSc trong tidng Vi6t hay kh6ng? Biri thd niy cung sfi dung thri choi chtt efdng im. c6 f nghia lim efSy c6c ban! C6c ban ph6i chdm hoc, ngoan ngo6n nh6!
RdndAubidnghqc
ChSng pnii tiu diu cUng gi6ng nhi
REn ddu bidng hqc quydt khOng tha
Thgn cldn, nd t0a dau lon-g me
Nay th6t, mai gdm r6t cd cha
R5o m6p chi quen tu6ng ldu 16o
Lin lung cam chiu vdt roi da
TU nay Tr6u L6 xin si6ng hqc
K6o hd mang danh ti6ng thd gia'