🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Pháp Luật Cho Mọi Gia Đình Ebooks Nhóm Zalo PHÁP LUẬT CHO MỌI GIA ĐÌNH Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n Chñ tÞch Héi ®ång TS. NguyÔn ThÕ Kû Phã Chñ tÞch Héi ®ång TS. NguyÔn Duy Hïng Thμnh viªn TS. NguyÔn An Tiªm TS. KhuÊt Duy Kim H¶i NguyÔn Vò Thanh H¶o 2 PGS.TS.Trần Minh Hưởng PHÁP LUẬT CHO MỌI GIA ĐÌNH NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT HÀ NỘI - 2012 chó dÉn cña Nhμ xuÊt b¶n Nhμ n−íc ta lμ Nhμ n−íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa cña nh©n d©n, do nh©n d©n, v× nh©n d©n. Mét trong nh÷ng yªu cÇu quan träng cña Nhμ n−íc ph¸p quyÒn nãi chung, còng nh− Nhμ n−íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa nãi riªng lμ qu¶n lý ®Êt n−íc vμ x· héi b»ng ph¸p luËt. Ph¸p luËt lμ nÒn t¶ng cña Nhμ n−íc ph¸p quyÒn, lμ c«ng cô qu¶n lý nhμ n−íc. Ph¸p luËt thÓ chÕ hãa chñ tr−¬ng, ®−êng lèi cña §¶ng ®Ó b¶o ®¶m quyÒn tù do, d©n chñ cña nh©n d©n, b¶o ®¶m c«ng b»ng, tiÕn bé x· héi, b¶o vÖ chÕ ®é, b¶o vÖ chÝnh quyÒn nh©n d©n. Thùc hiÖn §Ò ¸n trang bÞ s¸ch dμnh cho c¬ së x·, ph−êng, thÞ trÊn n¨m 2012, Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt phèi hîp víi Nhμ xuÊt b¶n V¨n hãa d©n téc xuÊt b¶n cuèn s¸ch Ph¸p luËt cho mäi gia ®×nh, do PGS. TS. TrÇn Minh H−ëng biªn so¹n. Néi dung cuèn s¸ch gåm 86 c©u hái - tr¶ lêi vÒ c¸c quan hÖ ph¸p luËt ph¸t sinh trong cuéc sèng h»ng ngμy cña mçi c¸ nh©n, mçi gia ®×nh víi céng ®ång. Xin giíi thiÖu cuèn s¸ch cïng b¹n ®äc. Th¸ng 10 n¨m 2012 Nhμ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia - sù thËt5 6 LêI GIíI THIÖU “Nhμ n−íc qu¶n lý x· héi b»ng ph¸p luËt, kh«ng ngõng t¨ng c−êng ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa...” (§iÒu 12 HiÕn ph¸p 1992 söa ®æi, bæ sung n¨m 2001). Ph¸p luËt gi÷ vai trß quan träng trong ®êi sèng x· héi, ph¸p luËt lμ ph−¬ng tiÖn ®Ó Nhμ n−íc qu¶n lý x· héi, thÓ chÕ ho¸ ®−êng lèi, chñ tr−¬ng cña §¶ng. Mäi ng−êi sèng vμ lμm viÖc theo HiÕn ph¸p vμ ph¸p luËt, ph¸t huy quyÒn lμm chñ cña nh©n d©n lao ®éng; b¶o vÖ quyÒn vμ lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c c¬ quan nhμ n−íc, tæ chøc x· héi vμ c«ng d©n; ph¸p luËt t¹o ra hμnh lang ph¸p lý, chuÈn mùc hμnh vi cho c¸c ph¸p nh©n vμ c«ng d©n d−íi chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, tiÕn tíi x©y dùng mét x· héi d©n chñ, c«ng b»ng, v¨n minh, mäi ng−êi sèng vμ lμm viÖc theo ph¸p luËt. XuÊt ph¸t tõ vai trß cña ph¸p luËt trong ®êi sèng x· héi, viÖc phæ biÕn, tuyªn truyÒn ph¸p luËt cã ý nghÜa quan träng, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ph¸p luËt, ®−a ph¸p luËt ®i vμo ®êi sèng x· héi; n©ng cao ý thøc ph¸p luËt cña mçi c«ng d©n, 7 t¨ng c−êng ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa. Gia ®×nh lμ tÕ bμo cña x· héi, muèn cã mét trËt tù ph¸p luËt trªn toμn x· héi th× tr−íc hÕt ph¶i chó träng viÖc tuyªn truyÒn, gi¸o dôc n©ng cao ý thøc ph¸p luËt trong mçi gia ®×nh. Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt phèi hîp víi Nhμ xuÊt b¶n V¨n hãa d©n téc xuÊt b¶n cuèn s¸ch Ph¸p luËt cho mäi gia ®×nh do PGS.TS. TrÇn Minh H−ëng biªn so¹n. Néi dung cuèn s¸ch lμ nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ gi¶i quyÕt nh÷ng quan hÖ ph¸p luËt ph¸t sinh trong ®êi sèng sinh ho¹t h»ng ngμy cña mçi gia ®×nh vμ gi÷a gia ®×nh víi céng ®ång. Môc ®Ých ®Ó gióp cho mäi gia ®×nh t×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña ph¸p luËt vÒ hé tÞch, vÒ LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh, LuËt ®Êt ®ai hiÖn hμnh, LuËt khiÕu n¹i hiÖn hμnh, LuËt tè c¸o hiÖn hμnh, Bé luËt h×nh sù hiÖn hμnh... Víi néi dung ®−îc tr×nh bμy, hy väng cuèn s¸ch sÏ trë thμnh cuèn sæ tay thiÕt thùc cho mçi gia ®×nh. Xin tr©n träng giíi thiÖu cïng b¹n ®äc. LuËt s− Khæng V¨n Hμ 8 I. Hé TÞCH C©u hái 1. §¨ng ký hé tÞch lμ g×? Tr¶ lêi: Theo kho¶n 1 vμ kho¶n 2 §iÒu 1 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ngμy 27-12-2005 cña ChÝnh phñ vÒ ®¨ng ký hé tÞch ®−îc söa ®æi, bæ sung bëi NghÞ ®Þnh sè 19/2011/N§-CP ngμy 21-3-2011, NghÞ ®Þnh sè 06/2012/N§-CP ngμy 02-02-2012 (sau ®©y gäi t¾t lμ NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ®−îc söa ®æi, bæ sung) quy ®Þnh: Hé tÞch lμ nh÷ng sù kiÖn c¬ b¶n x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng nh©n th©n cña mét ng−êi tõ khi sinh ra ®Õn khi chÕt. §¨ng ký hé tÞch lμ viÖc c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn x¸c nhËn c¸c sù kiÖn: sinh; kÕt h«n; tö; nu«i con nu«i; gi¸m hé; nhËn cha, mÑ, con; thay ®æi, c¶i chÝnh, bæ sung, ®iÒu chØnh hé tÞch; x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh; x¸c ®Þnh l¹i d©n téc. C©u hái 2. Ai cã nghÜa vô khai sinh cho trÎ? Tr¶ lêi: Mäi trÎ em sinh ra ®Òu cã quyÒn ®−îc khai 9 sinh, kh«ng ph©n biÖt sinh ra trong gi¸ thó hay ngoμi gi¸ thó. Trõ tr−êng hîp trÎ ch−a sinh ra ®· chÕt (chÕt l−u) hoÆc sinh ra mμ sèng ch−a ®−îc 24 giê ®· chÕt, th× kh«ng ph¶i ®¨ng ký khai sinh. Cha, mÑ hoÆc ng−êi th©n thÝch, ng−êi cã tr¸ch nhiÖm vμ nghÜa vô khai sinh cho trÎ s¬ sinh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. NÕu trÎ s¬ sinh cã cha, mÑ th× cha, mÑ cã tr¸ch nhiÖm khai sinh cho trÎ; nÕu kh«ng cßn cha, mÑ th× ng−êi th©n thÝch cña trÎ s¬ sinh cã tr¸ch nhiÖm khai sinh cho trÎ; tr−êng hîp trÎ s¬ sinh bÞ bá r¬i th× c¸ nh©n, tæ chøc nhËn nu«i d−ìng trÎ cã tr¸ch nhiÖm khai sinh cho trÎ. C©u hái 3. Thñ tôc ®¨ng ký khai sinh ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo §iÒu 15 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ®−îc söa ®æi, bæ sung quy ®Þnh thñ tôc ®¨ng ký khai sinh nh− sau: - Ng−êi ®i ®¨ng ký khai sinh ph¶i nép tê khai, giÊy chøng sinh (theo mÉu quy ®Þnh) vμ xuÊt tr×nh giÊy chøng nhËn kÕt h«n cña cha, mÑ trÎ em (nÕu cha, mÑ cña trÎ em cã ®¨ng ký kÕt h«n). GiÊy chøng sinh do c¬ së y tÕ, n¬i trÎ em sinh ra cÊp; nÕu trÎ em sinh ra ngoμi c¬ së y tÕ, th× giÊy chøng sinh ®−îc thay b»ng v¨n b¶n x¸c 10 nhËn cña ng−êi lμm chøng. Trong tr−êng hîp kh«ng cã ng−êi lμm chøng, th× ng−êi ®i khai sinh ph¶i lμm giÊy cam ®oan vÒ viÖc sinh lμ cã thùc. Trong tr−êng hîp c«ng chøc T− ph¸p hé tÞch biÕt râ vÒ quan hÖ h«n nh©n cña cha, mÑ trÎ em, th× kh«ng b¾t buéc ph¶i xuÊt tr×nh giÊy chøng nhËn kÕt h«n. - Sau khi kiÓm tra c¸c giÊy tê hîp lÖ, c«ng chøc T− ph¸p hé tÞch ghi vμo sæ ®¨ng ký khai sinh vμ b¶n chÝnh giÊy khai sinh, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp x· ký vμ cÊp cho ng−êi ®i khai sinh mét b¶n chÝnh giÊy khai sinh. B¶n sao giÊy khai sinh ®−îc cÊp theo yªu cÇu cña ng−êi ®i khai sinh. - Trong tr−êng hîp khai sinh cho con ngoμi gi¸ thó, nÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc ng−êi cha, th× phÇn ghi vÒ ng−êi cha trong sæ ®¨ng ký khai sinh vμ giÊy khai sinh ®Ó trèng. NÕu vμo thêi ®iÓm ®¨ng ký khai sinh cã ng−êi nhËn con, th× ñy ban nh©n d©n cÊp x· kÕt hîp gi¶i quyÕt viÖc nhËn con vμ ®¨ng ký khai sinh. Ng−êi lμm chøng ph¶i cã n¨ng lùc hμnh vi d©n sù ®Çy ®ñ vμ biÕt râ sù viÖc lμm chøng; ng−êi lμm chøng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc ph¸p luËt vÒ tÝnh x¸c thùc cña sù viÖc mμ m×nh lμm chøng theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 7 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ngμy 27-12-2005. 11 C©u hái 4. C¬ quan nμo cã thÈm quyÒn ®¨ng ký khai sinh cho trÎ em? Tr¶ lêi: Theo kho¶n 1 Môc II Th«ng t− sè 01/2008/TT-BTP ngμy 02-6-2008 h−íng dÉn thùc hiÖn mét sè quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ngμy 27- 12-2005 quy ®Þnh vÒ thÈm quyÒn ®¨ng ký khai sinh ®−îc söa ®æi, bæ sung bëi Th«ng t− sè 12/2011/TT-BTP ngμy 27-6-2011 (sau ®©y gäi t¾t lμ Th«ng t− sè 01/2008/TT-BTP ®−îc söa ®æi, bæ sung) nh− sau: Theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 8 vμ kho¶n 1 §iÒu 13 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ®−îc söa ®æi, bæ sung, th× viÖc ®¨ng ký khai sinh cho trÎ em ph¶i ®−îc thùc hiÖn t¹i Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn (sau ®©y gäi lμ Uû ban nh©n d©n cÊp x·), n¬i ng−êi mÑ ®¨ng ký th−êng tró; nÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc n¬i c− tró cña ng−êi mÑ th× n¬i c− tró cña ng−êi cha thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký khai sinh. Tr−êng hîp kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc n¬i c− tró cña ng−êi mÑ vμ ng−êi cha, th× ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i trÎ em ®ang sinh sèng trªn thùc tÕ thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký khai sinh. Tr−êng hîp ng−êi mÑ cã n¬i ®¨ng ký th−êng tró, nh−ng thùc tÕ ®ang sinh sèng, lμm viÖc æn ®Þnh t¹i n¬i ®¨ng ký t¹m tró, th× Uû ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i ng−êi mÑ ®¨ng ký t¹m tró còng cã 12 thÈm quyÒn thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký khai sinh cho trÎ em. (VÝ dô: chÞ T ®¨ng ký th−êng tró t¹i x· §×nh B¶ng, huyÖn Tõ S¬n, tØnh B¾c Ninh, nh−ng lμm viÖc æn ®Þnh vμ sinh con t¹i n¬i ®¨ng ký t¹m tró lμ ph−êng T©n T¹o, quËn B×nh T©n, Thμnh phè Hå ChÝ Minh, th× Uû ban nh©n d©n ph−êng T©n T¹o còng cã thÈm quyÒn thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký khai sinh cho con cña chÞ T). Trong tr−êng hîp nμy, Uû ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i ®· ®¨ng ký khai sinh cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o cho Uû ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i ng−êi mÑ ®¨ng ký th−êng tró ®Ó biÕt. Cét ghi chó cña sæ ®¨ng ký khai sinh ph¶i ghi râ “§¨ng ký khai sinh theo n¬i t¹m tró cña ng−êi mÑ”. C©u hái 5. Ph¸p luËt quy ®Þnh thêi h¹n ®¨ng ký khai sinh cho trÎ em míi sinh nh− thÕ nμo? ViÖc ®¨ng ký khai sinh qu¸ h¹n cã bÞ xö lý g× kh«ng? Tr¶ lêi: Theo §iÒu 14 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ®−îc söa ®æi, bæ sung vμ kho¶n 1 §iÒu 10 NghÞ ®Þnh sè 60/2009/N§-CP ngμy 23-7-2009 cña ChÝnh phñ th× trong thêi h¹n 60 ngμy kÓ tõ ngμy sinh con, cha, mÑ cã tr¸ch nhiÖm ®i khai sinh cho con. NÕu ®Ó qu¸ h¹n míi lμm giÊy khai sinh th× bÞ ph¹t c¶nh c¸o hoÆc ph¹t tiÒn tõ 50.000 ®ång ®Õn 100.000 ®ång. 13 C©u hái 6. Thñ tôc ®¨ng ký khai sinh qu¸ h¹n ra sao? Tr¶ lêi: Ng−êi ®i khai sinh ph¶i nép ®¬n ®¨ng ký khai sinh qu¸ h¹n t¹i Uû ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i ng−êi mÑ cã hé khÈu th−êng tró hoÆc ®¨ng ký t¹m tró ®Ó n¬i ®©y lμm khai sinh qu¸ h¹n cho trÎ. Trong tr−êng hîp ng−êi ®· thμnh niªn ®¨ng ký khai sinh qu¸ h¹n cho m×nh, th× cã thÓ ®¨ng ký t¹i ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i c− tró cña ng−êi mÑ (hoÆc ng−êi cha - nÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc n¬i c− tró cña ng−êi mÑ) cã thÈm quyÒn ®¨ng ký khai sinh hoÆc t¹i ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i ng−êi ®ã c− tró. Thñ tôc ®¨ng ký khai sinh qu¸ h¹n ®−îc quy ®Þnh theo §iÒu 45 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ®−îc söa ®æi, bæ sung nh− sau: Ng−êi ®¨ng ký khai sinh qu¸ h¹n nép c¸c giÊy tê: - Tê khai giÊy chøng sinh (theo mÉu quy ®Þnh). GiÊy chøng sinh do c¬ së y tÕ, n¬i trÎ ®−îc sinh ra cÊp; nÕu trÎ ®−îc sinh ra ngoμi c¬ së y tÕ, th× giÊy chøng sinh ®−îc thay b»ng v¨n b¶n x¸c nhËn cña ng−êi lμm chøng. Trong tr−êng hîp kh«ng cã ng−êi lμm chøng, th× ng−êi ®i khai sinh ph¶i lμm giÊy cam ®oan vÒ viÖc sinh lμ cã thùc. 14 - GiÊy chøng nhËn kÕt h«n cña cha, mÑ trÎ (nÕu cã). Trong tr−êng hîp c«ng chøc T− ph¸p hé tÞch biÕt râ vÒ quan hÖ h«n nh©n cña cha mÑ trÎ, th× kh«ng b¾t buéc ph¶i xuÊt tr×nh giÊy chøng nhËn kÕt h«n. Sau khi nhËn ®ñ giÊy tê hîp lÖ, c«ng chøc T− ph¸p hé tÞch ghi vμo sæ ®¨ng ký theo tõng lo¹i viÖc vμ b¶n chÝnh giÊy khai sinh. Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp x· ký vμ cÊp cho ng−êi ®i ®¨ng ký mét b¶n chÝnh giÊy khai sinh. Tr−êng hîp cÇn ph¶i x¸c minh, th× thêi h¹n x¸c minh kh«ng qu¸ n¨m ngμy. Khi ®¨ng ký khai sinh qu¸ h¹n cho ng−êi ®· cã hå s¬, giÊy tê c¸ nh©n nh−: Sæ hé khÈu, giÊy chøng minh nh©n d©n, häc b¹, b»ng tèt nghiÖp, lý lÞch c¸n bé, lý lÞch ®¶ng viªn, mμ trong c¸c hå s¬, giÊy tê ®ã ®· cã sù thèng nhÊt vÒ hä, tªn, ch÷ ®Öm; ngμy, th¸ng, n¨m sinh; d©n téc; quèc tÞch; quª qu¸n, th× ®¨ng ký ®óng theo néi dung ®ã. Tr−êng hîp hä, tªn, ch÷ ®Öm; ngμy, th¸ng, n¨m sinh; d©n téc; quèc tÞch; quª qu¸n trong c¸c hå s¬, giÊy tê nãi trªn cña ng−êi ®ã kh«ng thèng nhÊt th× ®¨ng ký theo hå s¬, giÊy tê ®−îc lËp ®Çu tiªn. Trong tr−êng hîp ®Þa danh ®· cã thay ®æi, th× phÇn khai vÒ quª qu¸n ®−îc ghi theo ®Þa danh hiÖn t¹i. PhÇn khai vÒ cha mÑ trong giÊy khai sinh vμ sæ ®¨ng ký khai sinh ®−îc ghi theo thêi ®iÓm ®¨ng 15 ký khai sinh qu¸ h¹n. Riªng phÇn ghi vÒ quèc tÞch cña cha, mÑ trong tr−êng hîp cha, mÑ ®· ®−îc th«i quèc tÞch ViÖt Nam, ®· nhËp quèc tÞch n−íc ngoμi, th× quèc tÞch cña cha, mÑ vÉn ph¶i ghi quèc tÞch ViÖt Nam; quèc tÞch hiÖn t¹i cña cha, mÑ ®−îc ghi chó vμo sæ ®¨ng ký khai sinh vμ mÆt sau cña b¶n chÝnh giÊy khai sinh. C©u hái 7. Ph¸p luËt quy ®Þnh viÖc ®¨ng ký khai sinh cho trÎ em bÞ bá r¬i nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo §iÒu 16 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ®−îc söa ®æi, bæ sung th× ng−êi ph¸t hiÖn trÎ s¬ sinh bÞ bá r¬i cã tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ trÎ. Sau ®ã b¸o ngay cho ñy ban nh©n d©n cÊp x· hoÆc c«ng an x· ®Ó lËp biªn b¶n vμ t×m ng−êi hoÆc tæ chøc t¹m thêi nu«i d−ìng trÎ em ®ã. Biªn b¶n ph¶i ghi râ ngμy, th¸ng, n¨m; ®Þa ®iÓm ph¸t hiÖn trÎ bÞ bá r¬i; giíi tÝnh (nam hay n÷); ®Æc ®iÓm nhËn d¹ng (®Æc ®iÓm riªng cña trÎ mμ ng−êi kh¸c dÔ nhËn ra); tμi s¶n vμ c¸c ®å vËt kh¸c cña trÎ (nÕu cã); hä, tªn, ®Þa chØ cña ng−êi ph¸t hiÖn. ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i lËp biªn b¶n cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o trªn §μi ph¸t thanh hoÆc §μi truyÒn h×nh ®Þa ph−¬ng ®Ó t×m cha, mÑ ®Î cña trÎ. §μi ph¸t thanh hoÆc §μi truyÒn h×nh cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o miÔn phÝ (kh«ng mÊt tiÒn) ba 16 lÇn trong ba ngμy liªn tiÕp c¸c th«ng tin vÒ trÎ s¬ sinh bÞ bá r¬i. HÕt thêi h¹n 30 ngμy, kÓ tõ ngμy th«ng b¸o cuèi cïng, nÕu kh«ng t×m thÊy cha, mÑ ®Î, th× ng−êi hoÆc tæ chøc ®ang t¹m thêi nu«i d−ìng trÎ cã tr¸ch nhiÖm ®i ®¨ng ký khai sinh. Khi ®¨ng ký khai sinh cho trÎ s¬ sinh bÞ bá r¬i cÇn chó ý: - Hä, tªn cña trÎ ®−îc ghi theo ®Ò nghÞ cña ng−êi ®i khai sinh. - Ngμy sinh vμ n¬i sinh nÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc th× ngμy ph¸t hiÖn trÎ bÞ bá r¬i lμ ngμy sinh, n¬i sinh lμ ®Þa ph−¬ng n¬i lËp biªn b¶n, quèc tÞch cña trÎ lμ quèc tÞch ViÖt Nam. - PhÇn khai vÒ cha, mÑ vμ d©n téc cña trÎ trong giÊy khai sinh ®Ó trèng. Trong tr−êng hîp cã ng−êi nhËn trÎ lμm con nu«i, th× c«ng chøc T− ph¸p hé tÞch c¨n cø vμo quyÕt ®Þnh c«ng nhËn viÖc nu«i con nu«i ®Ó ghi tªn cha, mÑ nu«i vμo giÊy khai sinh; trong cét ghi chó cña sæ ®¨ng ký khai sinh ph¶i ghi râ "cha, mÑ nu«i" vμ néi dung ghi chó nμy ph¶i ®−îc gi÷ bÝ mËt, chØ nh÷ng ng−êi cã thÈm quyÒn míi ®−îc t×m hiÓu. Tr−êng hîp trÎ bÞ bá r¬i kh«ng ph¶i lμ trÎ s¬ sinh th× viÖc lËp biªn b¶n vμ th«ng b¸o t×m cha, mÑ ®Î cña trÎ em còng ®−îc thùc hiÖn nh− trÎ s¬ sinh. Khi ®¨ng ký khai sinh, nh÷ng néi dung liªn quan ®Õn khai sinh ®−îc ghi theo lêi khai cña trÎ; nÕu trÎ kh«ng nhí ®−îc th× c¨n cø vμo thÓ tr¹ng 17 cña trÎ ®Ó x¸c ®Þnh n¨m sinh, ngμy sinh lμ ngμy 01 th¸ng 01 cña n¨m ®ã; hä, tªn cña trÎ ®−îc ghi theo ®Ò nghÞ cña ng−êi ®i khai sinh; quèc tÞch cña trÎ lμ quèc tÞch ViÖt Nam; nh÷ng néi dung kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc th× ®Ó trèng. Trong cét ghi chó cña sæ ®¨ng ký khai sinh ph¶i ghi râ "trÎ bÞ bá r¬i”. C©u hái 8. QuyÒn ®èi víi hä, tªn ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: §iÒu 26 Bé luËt d©n sù n¨m 2005 (sau ®©y gäi t¾t lμ Bé luËt d©n sù) quy ®Þnh vÒ quyÒn ®èi víi hä, tªn nh− sau: Mçi c¸ nh©n ®Òu cã quyÒn cã hä, tªn. Hä vμ tªn cña mét ng−êi ®−îc x¸c ®Þnh theo hä, tªn khai sinh cña ng−êi ®ã. C¸ nh©n x¸c lËp, thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù theo hä, tªn cña m×nh ®· ®−îc c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn c«ng nhËn. C¸ nh©n cã thÓ sö dông bÝ danh, bót danh. ViÖc sö dông bÝ danh, bót danh kh«ng ®−îc g©y thiÖt h¹i ®Õn quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi kh¸c. C©u hái 9. QuyÒn thay ®æi hä, tªn ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: §iÒu 27 Bé luËt d©n sù quy ®Þnh vÒ quyÒn thay ®æi hä, tªn nh− sau: 18 C¸ nh©n cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn c«ng nhËn viÖc thay ®æi hä, tªn trong c¸c tr−êng hîp sau ®©y: - Theo yªu cÇu cña ng−êi cã hä, tªn mμ viÖc sö dông hä, tªn ®ã g©y nhÇm lÉn, ¶nh h−ëng ®Õn t×nh c¶m gia ®×nh, ®Õn danh dù, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi ®ã; - Theo yªu cÇu cña cha nu«i, mÑ nu«i vÒ viÖc thay ®æi hä, tªn cho con nu«i hoÆc khi ng−êi con nu«i th«i kh«ng lμm con nu«i vμ ng−êi nμy hoÆc cha ®Î, mÑ ®Î yªu cÇu lÊy l¹i hä, tªn mμ cha ®Î, mÑ ®Î ®· ®Æt; - Theo yªu cÇu cña cha ®Î, mÑ ®Î hoÆc ng−êi con khi x¸c ®Þnh cha, mÑ cho con; - Thay ®æi hä cho con tõ hä cña cha sang hä cña mÑ hoÆc ng−îc l¹i; - Thay ®æi hä, tªn cña ng−êi bÞ l−u l¹c ®· t×m ra nguån gèc huyÕt thèng cña m×nh; - Thay ®æi hä, tªn cña ng−êi ®−îc x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh; - C¸c tr−êng hîp kh¸c do ph¸p luËt vÒ hé tÞch quy ®Þnh. ViÖc thay ®æi hä, tªn cho ng−êi tõ ®ñ 9 tuæi trë lªn ph¶i cã sù ®ång ý cña ng−êi ®ã. ViÖc thay ®æi hä, tªn cña c¸ nh©n kh«ng lμm thay ®æi, chÊm døt quyÒn, nghÜa vô d©n sù ®−îc x¸c lËp theo hä, tªn cò. 19 C©u hái 10. Ph¸p luËt quy ®Þnh c¬ quan nμo cã thÈm quyÒn thay ®æi, c¶i chÝnh hé tÞch, x¸c ®Þnh l¹i d©n téc, x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh, bæ sung hé tÞch, ®iÒu chØnh hé tÞch? Tr¶ lêi: Theo §iÒu 36 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ®−îc söa ®æi, bæ sung quy ®Þnh th× ph¹m vi thay ®æi, c¶i chÝnh hé tÞch, x¸c ®Þnh l¹i d©n téc, x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh, bæ sung hé tÞch, ®iÒu chØnh hé tÞch bao gåm: - Thay ®æi hä, tªn, ch÷ ®Öm ®· ®−îc ®¨ng ký ®óng trong sæ ®¨ng ký khai sinh vμ b¶n chÝnh giÊy khai sinh, nh−ng c¸ nh©n cã yªu cÇu thay ®æi khi cã lý do chÝnh ®¸ng theo quy ®Þnh cña Bé luËt d©n sù. - C¶i chÝnh nh÷ng néi dung ®· ®−îc ®¨ng ký trong sæ ®¨ng ký khai sinh vμ b¶n chÝnh giÊy khai sinh, nh−ng cã sai sãt trong khi ®¨ng ký. - X¸c ®Þnh l¹i d©n téc cña ng−êi con theo d©n téc cña ng−êi cha hoÆc d©n téc cña ng−êi mÑ theo quy ®Þnh cña Bé luËt d©n sù. - X¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh cña mét ng−êi trong tr−êng hîp giíi tÝnh cña ng−êi ®ã bÞ khuyÕt tËt bÈm sinh hoÆc ch−a ®Þnh h×nh chÝnh x¸c mμ cÇn cã sù can thiÖp cña y häc nh»m x¸c ®Þnh râ vÒ giíi tÝnh. - Bæ sung nh÷ng néi dung ch−a ®−îc ®¨ng ký 20 trong sæ ®¨ng ký khai sinh vμ b¶n chÝnh giÊy khai sinh. - §iÒu chØnh nh÷ng néi dung trong sæ ®¨ng ký hé tÞch vμ c¸c giÊy tê hé tÞch kh¸c, kh«ng ph¶i sæ ®¨ng ký khai sinh vμ b¶n chÝnh giÊy khai sinh. §iÒu 37 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ®−îc söa ®æi, bæ sung quy ®Þnh thÈm quyÒn thay ®æi, c¶i chÝnh hé tÞch, x¸c ®Þnh l¹i d©n téc, x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh, bæ sung hé tÞch, ®iÒu chØnh hé tÞch nh− sau: - ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i ®· ®¨ng ký khai sinh tr−íc ®©y cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt viÖc thay ®æi, c¶i chÝnh hé tÞch cho ng−êi d−íi 14 tuæi vμ bæ sung hé tÞch cho mäi tr−êng hîp, kh«ng ph©n biÖt ®é tuæi; - ñy ban nh©n d©n cÊp huyÖn, n¬i ®· ®¨ng ký khai sinh tr−íc ®©y, cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt viÖc thay ®æi, c¶i chÝnh hé tÞch cho ng−êi tõ ®ñ 14 tuæi trë lªn vμ x¸c ®Þnh l¹i d©n téc, x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh, bæ sung hé tÞch, ®iÒu chØnh hé tÞch cho mäi tr−êng hîp, kh«ng ph©n biÖt ®é tuæi. C©u hái 11. Ph¸p luËt quy ®Þnh viÖc ®¨ng ký kÕt h«n ®−îc tiÕn hμnh ë ®©u? Tr¶ lêi: §iÒu 17 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ®−îc söa ®æi, bæ sung quy ®Þnh vÒ thÈm quyÒn ®¨ng ký kÕt h«n nh− sau: 21 ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i c− tró cña bªn nam hoÆc bªn n÷ thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký kÕt h«n. Trong tr−êng hîp c¶ hai bªn nam, n÷ lμ c«ng d©n ViÖt Nam ®ang trong thêi h¹n c«ng t¸c, häc tËp, lao ®éng ë n−íc ngoμi vÒ n−íc ®¨ng ký kÕt h«n, ®· c¾t hé khÈu th−êng tró ë trong n−íc, th× viÖc ®¨ng ký kÕt h«n ®−îc thùc hiÖn t¹i ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i c− tró tr−íc khi xuÊt c¶nh cña mét trong hai bªn nam, n÷. C©u hái 12. Thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo §iÒu 18 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ®−îc söa ®æi, bæ sung quy ®Þnh vÒ thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n nh− sau: Khi ®¨ng ký kÕt h«n, hai bªn nam, n÷ ph¶i nép tê khai (theo mÉu quy ®Þnh) vμ xuÊt tr×nh giÊy chøng minh nh©n d©n. Trong tr−êng hîp mét ng−êi c− tró t¹i x·, ph−êng, thÞ trÊn nμy, nh−ng ®¨ng ký kÕt h«n t¹i x·, ph−êng, thÞ trÊn kh¸c th× ph¶i cã x¸c nhËn cña ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i c− tró vÒ t×nh tr¹ng h«n nh©n cña ng−êi ®ã. §èi víi ng−êi ®ang trong thêi h¹n c«ng t¸c, häc tËp, lao ®éng ë n−íc ngoμi vÒ n−íc ®¨ng ký kÕt h«n th× ph¶i cã x¸c nhËn cña c¬ quan ngo¹i giao, 22 l·nh sù ViÖt Nam t¹i n−íc së t¹i vÒ t×nh tr¹ng h«n nh©n cña ng−êi ®ã. §èi víi c¸n bé, chiÕn sÜ ®ang c«ng t¸c trong lùc l−îng vò trang th× thñ tr−ëng ®¬n vÞ cña ng−êi ®ã x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n. ViÖc x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n cã gi¸ trÞ 6 th¸ng, kÓ tõ ngμy x¸c nhËn. Trong thêi h¹n n¨m ngμy, kÓ tõ ngμy nhËn ®ñ giÊy tê hîp lÖ, nÕu xÐt thÊy hai bªn nam, n÷ cã ®ñ ®iÒu kiÖn kÕt h«n theo quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh, th× ñy ban nh©n d©n cÊp x· ®¨ng ký kÕt h«n cho hai bªn nam, n÷. Trong tr−êng hîp cÇn ph¶i x¸c minh th× thêi h¹n nãi trªn ®−îc kÐo dμi thªm kh«ng qu¸ n¨m ngμy. Khi ®¨ng ký kÕt h«n, hai bªn nam, n÷ ph¶i cã mÆt. §¹i diÖn ñy ban nh©n d©n cÊp x· yªu cÇu hai bªn cho biÕt ý muèn tù nguyÖn kÕt h«n, nÕu hai bªn ®ång ý kÕt h«n th× c«ng chøc T− ph¸p hé tÞch ghi vμo sæ ®¨ng ký kÕt h«n vμ giÊy chøng nhËn kÕt h«n. Hai bªn nam, n÷ ký vμo giÊy chøng nhËn kÕt h«n vμ sæ ®¨ng ký kÕt h«n, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp x· ký vμ cÊp cho mçi bªn vî, chång mét b¶n chÝnh giÊy chøng nhËn kÕt h«n, gi¶i thÝch cho hai bªn vÒ quyÒn vμ nghÜa vô cña vî, chång theo quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh. B¶n sao giÊy chøng nhËn kÕt h«n ®−îc cÊp theo yªu cÇu cña vî, chång. 23 C©u hái 13. Ph¸p luËt quy ®Þnh ai lμ ng−êi cã nghÜa vô khai tö cho ng−êi chÕt? Thêi h¹n ®i khai tö ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Khai tö lμ thñ tôc ph¸p luËt b¾t buéc, ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh ®èi víi ng−êi chÕt. Kho¶n 2 §iÒu 20 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ®−îc söa ®æi, bæ sung quy ®Þnh th× th©n nh©n cña ng−êi chÕt cã tr¸ch nhiÖm ®i khai tö; nÕu ng−êi chÕt kh«ng cã th©n nh©n th× chñ nhμ hoÆc ng−êi cã tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan, ®¬n vÞ tæ chøc, n¬i ng−êi ®ã c− tró hoÆc c«ng t¸c tr−íc khi chÕt ®i khai tö. §iÒu 30 Bé luËt d©n sù quy ®Þnh: TrÎ s¬ sinh, nÕu chÕt sau khi sinh th× ph¶i ®−îc khai tö; nÕu chÕt tr−íc khi sinh hoÆc sinh ra mμ chÕt ngay th× kh«ng ph¶i khai tö. Kho¶n 1 §iÒu 20 NghÞ ®Þnh nμy quy ®Þnh th× thêi h¹n ®i khai tö cho ng−êi chÕt lμ 15 ngμy, kÓ tõ ngμy ng−êi ®ã chÕt. Qu¸ thêi h¹n nªu trªn ng−êi cã nghÜa vô ®¨ng ký khai tö ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô khai tö theo thñ tôc ®¨ng ký khai qu¸ thêi h¹n vμ cã thÓ bÞ xö ph¹t hμnh chÝnh nÕu kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng. C©u hái 14. Ph¸p luËt quy ®Þnh c¬ quan nμo cã thÈm quyÒn cÊp giÊy b¸o tö? Tr¶ lêi: Kho¶n 2 §iÒu 22 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP 24 ®−îc söa ®æi, bæ sung quy ®Þnh thÈm quyÒn cÊp giÊy b¸o tö nh− sau: - §èi víi ng−êi chÕt t¹i bÖnh viÖn hoÆc t¹i c¬ së y tÕ th× gi¸m ®èc bÖnh viÖn hoÆc ng−êi phô tr¸ch c¬ së y tÕ ®ã cÊp giÊy b¸o tö; - §èi víi ng−êi c− tró ë mét n¬i, nh−ng chÕt ë mét n¬i kh¸c, ngoμi c¬ së y tÕ th× ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i ng−êi ®ã chÕt cÊp giÊy b¸o tö; - §èi víi ng−êi chÕt lμ qu©n nh©n t¹i ngò, c«ng chøc quèc phßng, qu©n nh©n dù bÞ trong thêi gian tËp trung huÊn luyÖn hoÆc kiÓm tra t×nh tr¹ng s½n sμng chiÕn ®Êu, phôc vô chiÕn ®Êu vμ nh÷ng ng−êi ®−îc tËp trung lμm nhiÖm vô qu©n sù do c¸c ®¬n vÞ qu©n ®éi trùc tiÕp qu¶n lý th× thñ tr−ëng ®¬n vÞ ®ã cÊp giÊy b¸o tö; - §èi víi ng−êi chÕt trong tr¹i giam, tr¹i t¹m giam, nhμ t¹m giam hoÆc t¹i n¬i t¹m gi÷ th× thñ tr−ëng c¬ quan n¬i giam, gi÷ ng−êi ®ã cÊp giÊy b¸o tö; - §èi víi ng−êi chÕt t¹i tr−êng gi¸o d−ìng, c¬ së gi¸o dôc do ngμnh c«ng an qu¶n lý th× thñ tr−ëng c¸c c¬ quan ®ã cÊp giÊy b¸o tö; - §èi víi ng−êi chÕt do thi hμnh ¸n tö h×nh th× Chñ tÞch Héi ®ång thi hμnh ¸n tö h×nh cÊp giÊy b¸o tö; - Tr−êng hîp mét ng−êi bÞ Toμ ¸n tuyªn bè lμ ®· chÕt th× quyÕt ®Þnh cña Toμ ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt thay cho giÊy b¸o tö; 25 - Tr−êng hîp ng−êi chÕt cã nghi vÊn th× v¨n b¶n x¸c ®Þnh nguyªn nh©n chÕt cña c¬ quan c«ng an hoÆc cña c¬ quan y tÕ cÊp huyÖn trë lªn thay cho giÊy b¸o tö; - §èi víi ng−êi chÕt trªn ph−¬ng tiÖn giao th«ng th× ng−êi chØ huy hoÆc ®iÒu khiÓn ph−¬ng tiÖn giao th«ng ph¶i lËp biªn b¶n x¸c nhËn viÖc chÕt, cã ch÷ ký cña Ýt nhÊt hai ng−êi cïng ®i trªn ph−¬ng tiÖn giao th«ng ®ã. Biªn b¶n x¸c nhËn viÖc chÕt thay cho giÊy b¸o tö; - §èi víi ng−êi chÕt t¹i nhμ ë n¬i c− tró th× v¨n b¶n x¸c nhËn viÖc chÕt cña ng−êi lμm chøng thay cho giÊy b¸o tö. C©u hái 15. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× viÖc ®¨ng ký khai tö ®−îc tiÕn hμnh ë ®©u? Tr¶ lêi: §iÒu 19 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ®−îc söa ®æi, bæ sung quy ®Þnh thÈm quyÒn ®¨ng ký khai tö nh− sau: - ñy ban nh©n d©n cÊp x· n¬i c− tró cuèi cïng cña ng−êi chÕt thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký khai tö. - Trong tr−êng hîp kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc n¬i c− tró cuèi cïng cña ng−êi chÕt th× ñy ban nh©n d©n cÊp x· n¬i ng−êi ®ã chÕt thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký khai tö. §iÒu 24 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ®−îc söa ®æi, bæ sung quy ®Þnh: ViÖc ®¨ng ký khai tö 26 cho ng−êi bÞ Tßa ¸n tuyªn bè lμ ®· chÕt ®−îc thùc hiÖn khi quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt. Ng−êi yªu cÇu Tßa ¸n tuyªn bè mét ng−êi lμ ®· chÕt ph¶i thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký khai tö. (Trong tr−êng hîp mét ng−êi bÞ Toμ ¸n tuyªn bè lμ ®· chÕt, ®· ®¨ng ký khai tö, nh−ng sau ®ã cßn sèng trë vÒ, ®−îc Toμ ¸n huû bá quyÕt ®Þnh tuyªn bè chÕt, th× ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i ®· ®¨ng ký khai tö c¨n cø vμo quyÕt ®Þnh cña Toμ ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt, xo¸ tªn ng−êi ®ã trong sæ ®¨ng ký khai tö vμ thu håi l¹i giÊy chøng tö ®· cÊp). C©u hái 16. Thñ tôc ®¨ng ký khai tö ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: §iÒu 21 NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ®−îc söa ®æi, bæ sung quy ®Þnh thñ tôc ®¨ng ký khai tö nh− sau: Ng−êi ®i khai tö ph¶i nép giÊy b¸o tö hoÆc giÊy tê thay cho giÊy b¸o tö. Sau khi kiÓm tra c¸c giÊy tê hîp lÖ, c«ng chøc T− ph¸p hé tÞch ghi vμo sæ ®¨ng ký khai tö vμ giÊy chøng tö, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp x· ký vμ cÊp cho ng−êi ®i khai tö mét b¶n chÝnh giÊy chøng tö. B¶n sao giÊy chøng tö ®−îc cÊp theo yªu cÇu cña ng−êi ®i khai tö. 27 II. H¤N NH¢N Vμ GIA §×NH C©u hái 17. H«n nh©n vμ gia ®×nh ®−îc x©y dùng trªn nh÷ng nguyªn t¾c nμo? Tr¶ lêi: §iÒu 2 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000 ®−îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2010 (sau ®©y gäi t¾t lμ LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh) quy ®Þnh mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chÕ ®é h«n nh©n vμ gia ®×nh nh− sau: - H«n nh©n tù nguyÖn, tiÕn bé, mét vî, mét chång, vî chång b×nh ®¼ng. - H«n nh©n gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam thuéc c¸c d©n téc, c¸c t«n gi¸o, gi÷a ng−êi theo t«n gi¸o víi ng−êi kh«ng theo t«n gi¸o, gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam víi ng−êi n−íc ngoμi ®−îc t«n träng vμ ®−îc ph¸p luËt b¶o vÖ. - Vî chång cã nghÜa vô thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè vμ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh. - Cha mÑ cã nghÜa vô nu«i d¹y con thμnh c«ng d©n cã Ých cho x· héi; con cã nghÜa vô kÝnh träng, ch¨m sãc, nu«i d−ìng cha mÑ; ch¸u cã nghÜa vô kÝnh träng, ch¨m sãc, phông d−ìng «ng bμ. C¸c thμnh viªn trong gia ®×nh cã nghÜa vô quan t©m, ch¨m sãc, gióp ®ì lÉn nhau. - Nhμ n−íc vμ x· héi kh«ng thõa nhËn sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c con, gi÷a con trai vμ con g¸i, con ®Î vμ con nu«i, con trong gi¸ thó vμ con ngoμi gi¸ thó. 28 - Nhμ n−íc, x· héi vμ gia ®×nh cã tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ phô n÷ vμ trÎ em, gióp ®ì c¸c bμ mÑ thùc hiÖn tèt chøc n¨ng cao quý cña ng−êi mÑ. C©u hái 18. T¶o h«n vμ viÖc xö lý t¶o h«n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt? Tr¶ lêi: T¶o h«n lμ viÖc lÊy vî, lÊy chång, khi mét bªn hoÆc c¶ hai bªn ch−a ®ñ tuæi kÕt h«n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. HiÖn nay, theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 9 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× nam tõ 20 tuæi trë lªn, n÷ tõ 18 tuæi trë lªn míi ®ñ tuæi ®Ó kÕt h«n. T¶o h«n lμ viÖc kÕt h«n tr¸i víi ph¸p luËt, vi ph¹m §iÒu 9 cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh. ViÖc kÕt h«n do t¶o h«n sÏ bÞ Tßa ¸n nh©n d©n ra quyÕt ®Þnh hñy, nÕu hμnh vi t¶o h«n hoÆc tæ chøc t¶o h«n lμ nghiªm träng th× sÏ bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù. §iÒu 148 Bé luËt h×nh sù n¨m 1999 ®−îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2009 quy ®Þnh: Ng−êi nμo tæ chøc viÖc kÕt h«n cho nh÷ng ng−êi ch−a ®Õn tuæi kÕt h«n, hoÆc cè ý duy tr× quan hÖ vî chång tr¸i ph¸p luËt víi ng−êi ch−a ®Õn tuæi kÕt h«n mÆc dï ®· cã quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n buéc chÊm døt quan hÖ ®ã th× bÞ c¶nh c¸o, c¶i t¹o kh«ng giam gi÷ ®Õn hai n¨m hoÆc ph¹t tï tõ ba th¸ng ®Õn hai n¨m. 29 C©u hái 19. KÕt h«n tr¸i ph¸p luËt lμ g×? Ph¸p luËt quy ®Þnh viÖc gi¶i quyÕt kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo kho¶n 3 §iÒu 8 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt lμ viÖc x¸c lËp quan hÖ vî chång cã ®¨ng ký kÕt h«n nh−ng vi ph¹m nh÷ng ®iÒu kiÖn kÕt h«n do ph¸p luËt quy ®Þnh. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 9 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh quy ®Þnh mét sè ®iÒu kiÖn kÕt h«n sau ®©y: - Nam tõ 20 tuæi trë lªn, n÷ tõ 18 tuæi trë lªn. - ViÖc kÕt h«n do nam n÷ tù nguyÖn quyÕt ®Þnh, kh«ng bªn nμo ®−îc Ðp buéc, lõa dèi bªn nμo, kh«ng ai ®−îc c−ìng Ðp hoÆc c¶n trë. - ViÖc kÕt h«n kh«ng thuéc mét trong c¸c tr−êng hîp cÊm kÕt h«n sau: + Ng−êi ®ang cã vî hoÆc cã chång. + Ng−êi mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù. + Gi÷a nh÷ng ng−êi cïng dßng m¸u vÒ trùc hÖ, gi÷a nh÷ng ng−êi cã hä trong ph¹m vi ba ®êi. + Gi÷a cha, mÑ nu«i víi con nu«i, gi÷a ng−êi ®· tõng lμ cha, mÑ nu«i víi con nu«i, bè chång víi con d©u, mÑ vî víi con rÓ, bè d−îng víi con riªng cña vî, mÑ kÕ víi con riªng cña chång. + Gi÷a nh÷ng ng−êi cïng giíi tÝnh. Nh÷ng c¸ nh©n, c¬ quan, tæ chøc sau ®©y theo 30 quy ®Þnh t¹i §iÒu 15 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh cã quyÒn yªu cÇu hñy h«n nh©n tr¸i ph¸p luËt: - Bªn bÞ c−ìng Ðp, bÞ lõa dèi kÕt h«n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông d©n sù cã quyÒn tù m×nh yªu cÇu Tßa ¸n hoÆc ®Ò nghÞ ViÖn KiÓm s¸t yªu cÇu Tßa ¸n hñy viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt. - ViÖn KiÓm s¸t theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ tè tông d©n sù cã quyÒn yªu cÇu Tßa ¸n hñy kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt. - C¸ nh©n, c¬ quan, tæ chøc sau ®©y theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ tè tông d©n sù cã quyÒn tù m×nh yªu cÇu Toμ ¸n hoÆc ®Ò nghÞ ViÖn KiÓm s¸t yªu cÇu Tßa ¸n hñy kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt: + Vî, chång, cha, mÑ, con cña c¸c bªn; + ñy ban B¶o vÖ vμ ch¨m sãc trÎ em; + Héi Liªn hiÖp phô n÷. - C¸ nh©n, c¬ quan, tæ chøc kh¸c cã quyÒn ®Ò nghÞ ViÖn KiÓm s¸t xem xÐt, yªu cÇu Tßa ¸n hñy kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt. Theo yªu cÇu cña c¸ nh©n, c¬ quan, tæ chøc cã quyÒn yªu cÇu huû viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸t luËt, Tßa ¸n xem xÐt vμ quyÕt ®Þnh viÖc hñy kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt vμ göi b¶n sao quyÕt ®Þnh cho c¬ quan ®· thùc hiÖn ®¨ng ký kÕt h«n. C¨n cø vμo quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n, c¬ quan ®· ®¨ng ký kÕt h«n xãa ®¨ng ký kÕt h«n trong sæ ®¨ng ký kÕt h«n (§iÒu 16 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh). 31 C©u hái 20. ThÕ nμo lμ cÊm kÕt h«n víi nh÷ng ng−êi kh¸c cã hä trong ph¹m vi ba ®êi? Tr¶ lêi: Kho¶n 13 §iÒu 8 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh quy ®Þnh: Nh÷ng ng−êi cã hä trong ph¹m vi ba ®êi lμ nh÷ng ng−êi cïng mét gèc sinh ra: Cha mÑ lμ ®êi thø nhÊt; anh chÞ em cïng cha mÑ, cïng cha kh¸c mÑ, cïng mÑ kh¸c cha lμ ®êi thø hai; anh chÞ em con chó con b¸c, con c« con cËu, con d× lμ ®êi thø ba. CÊm kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi kh¸c cã hä trong ph¹m vi ba ®êi ë ®©y lμ cÊm kÕt h«n gi÷a chó ruét, b¸c ruét, cËu ruét víi ch¸u g¸i; gi÷a c« ruét, b¸c ruét víi ch¸u trai; gi÷a anh chÞ em con chó con b¸c, anh chÞ em con c« con cËu, anh chÞ em con d×. C©u hái 21. C«ng d©n ViÖt Nam kÕt h«n víi ng−êi n−íc ngoμi th× ph¶i tu©n theo ph¸p luËt cña n−íc nμo? Tr¶ lêi: §iÒu 103 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh quy ®Þnh viÖc kÕt h«n cã yÕu tè n−íc ngoμi nh− sau: Trong viÖc kÕt h«n gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam víi ng−êi n−íc ngoμi, mçi bªn ph¶i tu©n theo ph¸p luËt cña n−íc m×nh vÒ ®iÒu kiÖn kÕt h«n; nÕu viÖc kÕt h«n ®−îc tiÕn hμnh t¹i c¬ quan nhμ n−íc cã 32 thÈm quyÒn cña ViÖt Nam th× ng−êi n−íc ngoμi cßn ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh cña n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vÒ ®iÒu kiÖn kÕt h«n. Nghiªm cÊm lîi dông viÖc kÕt h«n cã yÕu tè n−íc ngoμi ®Ó bu«n b¸n phô n÷, x©m ph¹m t×nh dôc ®èi víi phô n÷ hoÆc v× môc ®Ých trôc lîi kh¸c. §iÒu 102 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh quy ®Þnh: Uû ban nh©n d©n tØnh, thμnh phè trùc thuéc trung −¬ng; c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao, c¬ quan l·nh sù cña ViÖt Nam ë n−íc ngoμi thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký kÕt h«n cã yÕu tè n−íc ngoμi. C©u hái 22. Ph¸p luËt quy ®Þnh vî vμ chång cã nh÷ng nghÜa vô vμ quyÒn lîi g×? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× vî, chång cã nh÷ng nghÜa vô vμ quyÒn lîi sau ®©y: - VÒ nghÜa vô: + Thñy chung, th−¬ng yªu, quý träng, ch¨m sãc, gióp ®ì nhau, cïng nhau x©y dùng gia ®×nh no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc, bÒn v÷ng. + T«n träng vμ gi÷ g×n danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn cho nhau. + Cïng nhau thùc hiÖn sinh ®Î cã kÕ ho¹ch, chång cã nghÜa vô t¹o ®iÒu kiÖn cho vî thùc hiÖn tèt chøc n¨ng cña ng−êi mÑ. 33 + Gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn cho nhau chän nghÒ nghiÖp, häc tËp n©ng cao tr×nh ®é v¨n hãa, chuyªn m«n, nghiÖp vô, ... - VÒ quyÒn lîi: + QuyÒn tù do chän nghÒ nghiÖp, chç ë. + QuyÒn së h÷u tμi s¶n do vî, chång t¹o ra. + QuyÒn ®−îc ®¹i diÖn cho nhau theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. + QuyÒn ®−îc thõa kÕ tμi s¶n cña nhau khi mét bªn chÕt tr−íc. ... C©u hái 23. Tr−êng hîp cha mÑ cã nhiÒu con th× nghÜa vô nu«i d−ìng cha mÑ trong thùc tÕ nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 36 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× con cã nghÜa vô vμ quyÒn ch¨m sãc, nu«i d−ìng cha mÑ, ®Æc biÖt lμ khi cha mÑ èm ®au, giμ yÕu, tμn tËt; trong tr−êng hîp gia ®×nh cã nhiÒu con th× c¸c con ph¶i cïng nhau ch¨m sãc, nu«i d−ìng cha mÑ. Nh− vËy tÊt c¶ c¸c con ®Òu cã quyÒn vμ nghÜa vô ngang nhau vÒ viÖc ch¨m sãc, nu«i d−ìng cha mÑ. C¸c con cã nghÜa vô ngang nhau trong gia ®×nh kh«ng cã nghÜa lμ c¸c con ph¶i ®ãng gãp tiÒn cÊp d−ìng ngang b»ng nhau ®Ó nu«i d−ìng cha 34 mÑ hoÆc thay phiªn nhau nu«i d−ìng cha mÑ trong tõng giai ®o¹n vμ tõng thêi gian ®Òu nhau. NghÜa vô ngang nhau lμ c¸c con ph¶i bμn b¹c nhÊt trÝ víi nhau, ai lμ ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh trong viÖc nu«i d−ìng cha mÑ th× ng−êi con ®ã ph¶i trùc tiÕp sèng víi cha mÑ, cßn nh÷ng ng−êi con kh¸c cã nghÜa vô tr«ng nom, ®ãng gãp tiÒn cÊp d−ìng (tïy theo hoμn c¶nh kinh tÕ cña tõng ng−êi) ®Ó cïng ch¨m sãc, nu«i d−ìng. Nghiªm cÊm con cã hμnh vi ng−îc ®·i, hμnh h¹, xóc ph¹m cha mÑ. C©u hái 24. Ph¸p luËt quy ®Þnh cha mÑ cã nh÷ng nghÜa vô vμ quyÒn ®èi víi con c¸i trong gia ®×nh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo §iÒu 34 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× cha mÑ cã c¸c quyÒn vμ nghÜa vô sau ®©y: Cha mÑ cã nghÜa vô vμ quyÒn th−¬ng yªu, tr«ng nom, nu«i d−ìng, ch¨m sãc, b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña con; t«n träng ý kiÕn cña con; ch¨m lo viÖc häc tËp vμ gi¸o dôc ®Ó con ph¸t triÓn lμnh m¹nh vÒ thÓ chÊt, trÝ tuÖ vμ ®¹o ®øc, trë thμnh ng−êi con hiÕu th¶o cña gia ®×nh, c«ng d©n cã Ých cña x· héi. Cha mÑ kh«ng ®−îc ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c con; ng−îc ®·i, hμnh h¹, xóc ph¹m con; kh«ng ®−îc l¹m dông søc lao ®éng cña con ch−a thμnh 35 niªn; kh«ng ®−îc xói giôc, Ðp buéc con lμm nh÷ng viÖc tr¸i ph¸p luËt, tr¸i ®¹o ®øc x· héi. Bªn c¹nh nh÷ng nghÜa vô vμ quyÒn nªu trªn, th× cha mÑ cßn cã tr¸ch nhiÖm båi th−êng thiÖt h¹i cho con ch−a thμnh niªn, con ®· thμnh niªn mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù g©y ra theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. C©u hái 25. Tμi s¶n cña vî vμ chång theo LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: §iÒu 27, §iÒu 32 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh quy ®Þnh vÒ tμi s¶n cña vî, chång nh− sau: - Tμi s¶n chung cña vî chång gåm tμi s¶n do vî chång t¹o ra, thu nhËp do lao ®éng, ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh vμ nh÷ng thu nhËp hîp ph¸p kh¸c cña vî chång trong thêi kú h«n nh©n; tμi s¶n mμ vî chång ®−îc thõa kÕ chung hoÆc ®−îc tÆng cho chung vμ tμi s¶n kh¸c mμ vî chång tháa thuËn lμ tμi s¶n chung. Thêi kú h«n nh©n ë ®©y ®−îc x¸c ®Þnh lμ kho¶ng thêi gian tån t¹i quan hÖ vî chång tÝnh tõ ngμy ®¨ng ký kÕt h«n ®Õn ngμy chÊm døt h«n nh©n. QuyÒn sö dông ®Êt mμ vî chång cã ®−îc sau khi kÕt h«n lμ tμi s¶n chung cña vî chång, nh÷ng tμi s¶n riªng mμ vî chång ®ang cã tranh chÊp mμ kh«ng cã chøng cø chøng minh lμ tμi s¶n 36 riªng th× còng ®−îc x¸c ®Þnh lμ tμi s¶n chung cña vî chång. - Tμi s¶n riªng cña vî, chång gåm tμi s¶n mμ mçi ng−êi cã tr−íc khi kÕt h«n; tμi s¶n ®−îc thõa kÕ riªng, ®−îc tÆng cho riªng trong thêi kú h«n nh©n; tμi s¶n ®−îc chia riªng cho vî, chång; ®å dïng, t− trang c¸ nh©n. Nh÷ng tμi s¶n riªng th× vî, chång cã quyÒn nhËp hoÆc kh«ng nhËp vμo khèi tμi s¶n chung. C©u hái 26. Ly h«n lμ g×? Cã nh÷ng tr−êng hîp ly h«n nμo? Tr¶ lêi: NÕu nh− kÕt h«n lμ viÖc c«ng nhËn quan hÖ vî chång th× ly h«n lμ viÖc chÊm døt quan hÖ vî chång ®−îc ph¸p luËt thõa nhËn. Khi vî chång ®· ly h«n ®−îc ph¸p luËt thõa nhËn th× mäi quan hÖ gi÷a vî vμ chång ®−îc chÊm døt. HiÖn nay, theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 90, §iÒu 91 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh th× cã nh÷ng tr−êng hîp ly h«n sau: - ThuËn t×nh xin ly h«n. ThuËn t×nh xin ly h«n lμ viÖc c¶ hai bªn vî chång ®ång ý xin ly h«n. - Ly h«n theo yªu cÇu cña mét bªn. §©y lμ tr−êng hîp mét bªn vî hoÆc chång quyÕt ®Þnh xin ly h«n. QuyÕt ®Þnh nμy th−êng th«ng qua mét ®¬n xin ly h«n göi cho c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn. 37 C©u hái 27. Dùa trªn c¬ së nμo mμ Tßa ¸n quyÕt ®Þnh cho ly h«n hoÆc kh«ng cho ly h«n? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i c¸c §iÒu 85, §iÒu 86, §iÒu 88, §iÒu 89 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh th× khi vî hoÆc chång hay c¶ hai vî chång cã ®¬n xin ly h«n, Tßa ¸n ph¶i tiÕn hμnh ®iÒu tra, hßa gi¶i; hßa gi¶i nh»m c¶i thiÖn quan hÖ vî chång ®Ó vî chång ®oμn tô. HiÖn nay, Nhμ n−íc ta rÊt khuyÕn khÝch viÖc hßa gi¶i. Hßa gi¶i cã thÓ tiÕn hμnh ë ®Þa ph−¬ng n¬i hai ng−êi c− tró hoÆc n¬i hai ng−êi c«ng t¸c, lao ®éng. NÕu viÖc hßa gi¶i ë c¬ së kh«ng thμnh th× Tßa ¸n nh©n d©n míi tiÕn hμnh gi¶i quyÕt. Khi quyÕt ®Þnh cho ly h«n hay kh«ng ly h«n, Tßa ¸n th−êng ph¶i dùa trªn thùc tr¹ng cuéc sèng h«n nh©n cña vî chång ®ã. NÕu t×nh tr¹ng h«n nh©n ®· trÇm träng, ®êi sèng chung kh«ng thÓ kÐo dμi, môc ®Ých cña h«n nh©n lμ x©y dùng gia ®×nh hßa thuËn h¹nh phóc bÒn v÷ng kh«ng ®¹t ®−îc, th× Toμ ¸n quyÕt ®Þnh cho ly h«n. C©u hái 28. Ph¸p luËt quy ®Þnh khi ly h«n th× viÖc chia tμi s¶n cña vî chång ®−îc gi¶i quyÕt nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Kho¶n 1, kho¶n 2 §iÒu 95 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh quy ®Þnh: 38 ViÖc chia tμi s¶n khi ly h«n do c¸c bªn tháa thuËn, nÕu kh«ng tháa thuËn ®−îc th× c¸c bªn cã quyÒn yªu cÇu Tßa ¸n gi¶i quyÕt. Tμi s¶n riªng cña bªn nμo th× thuéc quyÒn së h÷u cña bªn ®ã. Khi tiÕn hμnh gi¶i quyÕt viÖc chia tμi s¶n chung, Tßa ¸n dùa vμo nh÷ng nguyªn t¾c sau ®©y: - Tμi s¶n chung cña vî chång ®−îc chia ®«i nh−ng cã xem xÐt hoμn c¶nh cña mçi bªn, t×nh tr¹ng tμi s¶n vμ c«ng søc ®ãng gãp cña mçi bªn trong viÖc t¹o lËp, duy tr×, ph¸t triÓn tμi s¶n nμy. - B¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña vî, con ch−a thμnh niªn hoÆc ®· thμnh niªn bÞ tμn tËt, mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù, mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng vμ kh«ng cã tμi s¶n ®Ó tù nu«i sèng m×nh. - B¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña mçi bªn trong s¶n xuÊt, kinh doanh vμ nghÒ nghiÖp ®Ó c¸c bªn cã ®iÒu kiÖn tiÕp tôc lao ®éng t¹o thu nhËp. - Tμi s¶n chung cña vî chång ®−îc chia b»ng hiÖn vËt hoÆc theo gi¸ trÞ; bªn nμo nhËn phÇn tμi s¶n b»ng hiÖn vËt cã gi¸ trÞ lín h¬n phÇn m×nh ®−îc h−ëng th× ph¶i thanh to¸n cho bªn kia phÇn chªnh lÖch. - Tμi s¶n riªng cña bªn nμo th× vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña bªn ®ã. - ViÖc thanh to¸n nghÜa vô chung vÒ tμi s¶n cña vî chång sÏ do vî chång tháa thuËn. NÕu kh«ng tháa thuËn ®−îc th× yªu cÇu Tßa ¸n gi¶i quyÕt. 39 C©u hái 29. Ph¸p luËt quy ®Þnh viÖc tr«ng nom, ch¨m sãc, gi¸o dôc, nu«i d−ìng con sau khi ly h«n nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: §iÒu 92 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh quy ®Þnh nh− sau: Sau khi ly h«n vî chång vÉn cã nghÜa vô tr«ng nom, ch¨m sãc, gi¸o dôc, nu«i d−ìng con ch−a thμnh niªn hoÆc ®· thμnh niªn tμn tËt, mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù, kh«ng cã kh¶ n¨ng lao ®éng vμ kh«ng cã tμi s¶n ®Ó tù nu«i m×nh. Ng−êi kh«ng trùc tiÕp nu«i con cã nghÜa vô cÊp d−ìng nu«i con. ViÖc tr«ng nom, nu«i d−ìng, gi¸o dôc con ch−a thμnh niªn vμ ®ãng gãp kinh phÝ nu«i d−ìng, gi¸o dôc con do hai bªn tháa thuËn víi nhau. Tr−êng hîp hai bªn kh«ng tháa thuËn ®−îc víi nhau hoÆc trong sù tháa thuËn thÊy cã ®iÓm kh«ng hîp lý th× Tßa ¸n quyÕt ®Þnh. ViÖc giao con ch−a thμnh niªn cho bªn nμo (vî hoÆc chång) tr«ng nom, nu«i d−ìng, gi¸o dôc ph¶i c¨n cø vμo mäi quyÒn lîi cña con; nÕu con ®ñ chÝn tuæi trë lªn th× ph¶i xem xÐt nguyÖn väng cña con. VÒ nguyªn t¾c con d−íi ba tuæi ®−îc giao cho ng−êi mÑ nu«i d−ìng. Con ch−a thμnh niªn ®−îc giao cho bªn nμo mμ Tßa ¸n xÐt thÊy cã nhiÒu ®iÒu kiÖn tr«ng nom, nu«i d−ìng, gi¸o dôc tèt h¬n cho trÎ em th× Tßa 40 ¸n quyÕt ®Þnh nh−ng cÇn chó ý tíi t×nh c¶m cña ng−êi con ®èi víi cha hay mÑ nhiÒu h¬n. C©u hái 30. Sau khi ly h«n ng−êi kh«ng trùc tiÕp nu«i con cã quyÒn ®i l¹i th¨m nom vμ ch¨m sãc con kh«ng? Tr¶ lêi: Ly h«n chØ chÊm døt quan hÖ h«n nh©n gi÷a vî chång, quan hÖ vÒ tμi s¶n chung, nh−ng quan hÖ víi con chung vÉn tån t¹i vμ kÐo dμi cho ®Õn suèt ®êi. Hai ng−êi ®· ly h«n vÉn cã bæn phËn gióp nhau ch¨m sãc vμ nu«i d−ìng con chung. §iÒu 94 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh quy ®Þnh quyÒn th¨m nom con sau khi ly h«n nh− sau: Sau khi ly h«n, ng−êi kh«ng trùc tiÕp nu«i con cã quyÒn th¨m nom con; kh«ng ai ®−îc c¶n trë ng−êi ®ã thùc hiÖn quyÒn nμy. Tr−êng hîp ng−êi kh«ng trùc tiÕp nu«i con l¹m dông viÖc th¨m nom ®Ó c¶n trë hoÆc g©y ¶nh h−ëng xÊu ®Õn viÖc tr«ng nom, ch¨m sãc, gi¸o dôc, nu«i d−ìng con th× ng−êi trùc tiÕp nu«i con cã quyÒn yªu cÇu Toμ ¸n h¹n chÕ quyÒn th¨m nom con cña ng−êi ®ã. C©u hái 31. Mét ng−êi ®· ly h«n ®ang nu«i con, nÕu kÕt h«n víi ng−êi kh¸c th× cã mÊt quyÒn nu«i con hay kh«ng? Tr¶ lêi: Khi b¶n ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh cho ly h«n cña Tßa 41 ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt th× c¸c bªn kh«ng cßn bÞ h«n nh©n rμng buéc vμ lóc ®ã cã toμn quyÒn kÕt h«n víi ng−êi kh¸c. VÒ phÇn con chung, c¸c bªn ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ tr¸ch nhiÖm lμm cha, lμm mÑ cña m×nh, cã nghÜa vô nu«i vμ chu cÊp tiÒn cÊp d−ìng nu«i con ®· ®−îc Tßa ¸n quy ®Þnh. ViÖc kÕt h«n víi ng−êi kh¸c kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn quyÒn ®−îc tiÕp tôc nu«i con còng nh− viÖc tíi th¨m nom vμ ch¨m sãc con chung cña c¸c bªn. Bªn c¹nh ®ã, §iÒu 93 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh quy ®Þnh: V× lîi Ých cña con, theo yªu cÇu cña mét hoÆc c¶ hai bªn, Toμ ¸n cã thÓ quyÕt ®Þnh thay ®æi ng−êi trùc tiÕp nu«i con. ViÖc thay ®æi ng−êi trùc tiÕp nu«i con sau khi ly h«n ®−îc thùc hiÖn trong tr−êng hîp ng−êi trùc tiÕp nu«i con kh«ng b¶o ®¶m quyÒn lîi vÒ mäi mÆt cña con vμ ph¶i tÝnh ®Õn nguyÖn väng cña con, nÕu con tõ ®ñ chÝn tuæi trë lªn. C©u hái 32. Ng−êi kh«ng trùc tiÕp nu«i con ph¶i ®ãng gãp nh− thÕ nμo trong viÖc nu«i d−ìng, gi¸o dôc con? Tr¶ lêi: Nu«i d−ìng, gi¸o dôc con lμ quyÒn lîi, nghÜa vô ®ång thêi lμ tr¸ch nhiÖm cña cha, mÑ; dï bªn nu«i con khi ly h«n kh«ng tóng thiÕu nh−ng bªn kia 42 vÉn ph¶i cã nghÜa vô ®ãng gãp tiÒn cÊp d−ìng ®Ó nu«i con. Kho¶n 1 §iÒu 92 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh quy ®Þnh: Ng−êi kh«ng trùc tiÕp nu«i con cã nghÜa vô cÊp d−ìng nu«i con. §iÒu 56 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh còng quy ®Þnh: Møc cÊp d−ìng cho con do cha, mÑ tho¶ thuËn; nÕu kh«ng tho¶ thuËn ®−îc th× yªu cÇu Toμ ¸n gi¶i quyÕt. TiÓu môc 11 NghÞ quyÕt sè 02/2000/NQ-H§TP ngμy 23-12-2000 cña Héi ®ång ThÈm ph¸n h−íng dÉn ¸p dông mét sè quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh n¨m 2000 quy ®Þnh viÖc tr«ng nom, ch¨m sãc, gi¸o dôc, nu«i d−ìng con sau khi ly h«n nh− sau: Theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 92 th× ng−êi kh«ng trùc tiÕp nu«i con cã nghÜa vô cÊp d−ìng nu«i con. §©y lμ nghÜa vô cña cha, mÑ; do ®ã, kh«ng ph©n biÖt ng−êi trùc tiÕp nu«i con cã kh¶ n¨ng kinh tÕ hay kh«ng, ng−êi kh«ng trùc tiÕp nu«i con vÉn ph¶i cã nghÜa vô cÊp d−ìng nu«i con. Trong tr−êng hîp ng−êi trùc tiÕp nu«i con kh«ng yªu cÇu ng−êi kh«ng trùc tiÕp nu«i con cÊp d−ìng v× lý do nμo ®ã, th× Toμ ¸n cÇn gi¶i thÝch cho hä hiÓu r»ng viÖc yªu cÇu cÊp d−ìng nu«i con lμ quyÒn lîi cña con ®Ó hä biÕt nh»m b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña con. NÕu xÐt thÊy viÖc hä kh«ng yªu cÇu cÊp d−ìng lμ tù 43 nguyÖn, hä cã ®Çy ®ñ kh¶ n¨ng, ®iÒu kiÖn nu«i d−ìng con th× Toμ ¸n kh«ng buéc bªn kia ph¶i cÊp d−ìng nu«i con. TiÒn cÊp d−ìng nu«i con bao gåm nh÷ng chi phÝ tèi thiÓu cho viÖc nu«i d−ìng vμ häc hμnh cña con vμ do c¸c bªn tho¶ thuËn. Trong tr−êng hîp c¸c bªn kh«ng tho¶ thuËn ®−îc th× tuú vμo tõng tr−êng hîp cô thÓ, vμo kh¶ n¨ng cña mçi bªn mμ quyÕt ®Þnh møc cÊp d−ìng nu«i con cho hîp lý. VÒ ph−¬ng thøc cÊp d−ìng do c¸c bªn tho¶ thuËn ®Þnh kú hμng th¸ng, hμng quý, nöa n¨m, hμng n¨m hoÆc mét lÇn. Trong tr−êng hîp c¸c bªn kh«ng tho¶ thuËn ®−îc th× Toμ ¸n quyÕt ®Þnh ph−¬ng thøc cÊp d−ìng ®Þnh kú h»ng th¸ng. C©u hái 33. Ph¸p luËt quy ®Þnh trong tr−êng hîp ng−êi kh«ng nu«i d−ìng con tr× ho·n hoÆc trèn tr¸nh viÖc ®ãng gãp tiÒn nu«i d−ìng, gi¸o dôc con th× ng−êi ®ã sÏ bÞ xö lý nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: NÕu ng−êi kh«ng nu«i d−ìng con tr× ho·n hoÆc trèn tr¸nh viÖc ®ãng gãp phÝ tæn nu«i con th× theo yªu cÇu cña ng−êi nu«i d−ìng con, c¬ quan thi hμnh ¸n cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p c−ìng chÕ thi hμnh ¸n phï hîp theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 71 LuËt thi hμnh ¸n d©n sù n¨m 2008 nh− 44 khÊu trõ thu nhËp; kª biªn, xö lý tμi s¶n cña ng−êi ph¶i thi hμnh ¸n, kÓ c¶ tμi s¶n ®ang do ng−êi thø ba gi÷... Ng−êi cè ý kh«ng chÊp hμnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toμ ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt mÆc dï ®· bÞ ¸p dông biÖn ph¸p c−ìng chÕ cÇn thiÕt, th× cã thÓ bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù vÒ téi kh«ng chÊp hμnh ¸n víi h×nh ph¹t ph¹t c¶i t¹o kh«ng giam gi÷ ®Õn ba n¨m hoÆc ph¹t tï tõ s¸u th¸ng ®Õn ba n¨m (§iÒu 304 Bé luËt h×nh sù n¨m 1999 ®−îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2009). C©u hái 34. Ng−êi kh«ng trùc tiÕp nu«i con ph¶i ®ãng gãp tiÒn cÊp d−ìng nu«i con nh−ng hä kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ãng gãp th× gi¶i quyÕt nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Ng−êi kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ãng gãp tiÒn cÊp d−ìng nu«i con v× kh«ng cã thu nhËp hoÆc thu nhËp kh«ng ®ñ sinh sèng, ng−êi ®ang thùc hiÖn nghÜa vô qu©n sù, ng−êi ®ang bÞ giam gi÷ c¶i t¹o, ng−êi ®ang èm ®au l©u ngμy kh«ng lao ®éng ®−îc th× Tßa ¸n quyÕt ®Þnh t¹m ho·n thi hμnh viÖc ®ãng gãp phÝ tæn nu«i d−ìng, gi¸o dôc con trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh cho ®Õn khi t×nh h×nh kinh tÕ cña hä thay ®æi. QuyÕt ®Þnh nμy kh«ng ph¶i ®Ó miÔn ®ãng gãp phÝ tæn nu«i d−ìng, gi¸o dôc con theo nghÜa vô mμ do ®iÒu kiÖn kh¸ch 45 quan hä ®−îc t¹m ho·n thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. C©u hái 35. Ph¸p luËt quy ®Þnh viÖc ly h«n cã yÕu tè n−íc ngoμi ®−îc gi¶i quyÕt nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ly h«n cã yÕu tè n−íc ngoμi theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 104 LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh nh− sau: - ViÖc ly h«n gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam víi ng−êi n−íc ngoμi, gi÷a ng−êi n−íc ngoμi víi nhau th−êng tró t¹i ViÖt Nam ®−îc gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vμ gia ®×nh hiÖn hμnh cña n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. - Tr−êng hîp mét bªn lμ c«ng d©n ViÖt Nam kh«ng th−êng tró t¹i ViÖt Nam vμo thêi ®iÓm yªu cÇu ly h«n th× viÖc ly h«n ®−îc gi¶i quyÕt theo ph¸p luËt cña n−íc n¬i th−êng tró chung cña vî, chång; nÕu hä kh«ng cã n¬i th−êng tró chung th× theo ph¸p luËt ViÖt Nam. - ViÖc gi¶i quyÕt tμi s¶n lμ bÊt ®éng s¶n ë n−íc ngoμi khi ly h«n tu©n theo ph¸p luËt cña n−íc n¬i cã bÊt ®éng s¶n ®ã. - B¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ly h«n cña Tßa ¸n hoÆc c¬ quan kh¸c cã thÈm quyÒn cña n−íc ngoμi ®−îc c«ng nhËn t¹i ViÖt Nam theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam. 46 C©u hái 36. Ng−êi nμo ®−îc nhËn lμm con nu«i theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt? Tr¶ lêi: §iÒu 8 LuËt nu«i con nu«i hiÖn hμnh quy ®Þnh ng−êi ®−îc nhËn lμm con nu«i nh− sau: - TrÎ em d−íi 16 tuæi. - Ng−êi tõ ®ñ 16 tuæi ®Õn d−íi 18 tuæi nÕu thuéc mét trong c¸c tr−êng hîp sau ®©y: + §−îc cha d−îng, mÑ kÕ nhËn lμm con nu«i; + §−îc c«, cËu, d×, chó, b¸c ruét nhËn lμm con nu«i. - Mét ng−êi chØ ®−îc lμm con nu«i cña mét ng−êi ®éc th©n hoÆc cña c¶ hai ng−êi lμ vî chång. - Nhμ n−íc khuyÕn khÝch viÖc nhËn trÎ em må c«i, trÎ em bÞ bá r¬i, trÎ em cã hoμn c¶nh ®Æc biÖt kh¸c lμm con nu«i. C©u hái 37. Ph¸p luËt quy ®Þnh thÈm quyÒn ®¨ng ký viÖc nu«i con nu«i nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: §iÒu 2 NghÞ ®Þnh sè 19/2011/N§-CP ngμy 21-3- 2011 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hμnh mét sè ®iÒu cña LuËt nu«i con nu«i (sau ®©y gäi t¾t lμ NghÞ ®Þnh sè 19/2011/N§-CP) quy ®Þnh thÈm quyÒn ®¨ng ký viÖc nu«i con nu«i ®−îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 9 cña LuËt nu«i con nu«i nh− sau: 47 - §èi víi viÖc nu«i con nu«i trong n−íc, th× ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i th−êng tró cña ng−êi ®−îc nhËn lμm con nu«i thùc hiÖn ®¨ng ký viÖc nu«i con nu«i. + Tr−êng hîp cha d−îng hoÆc mÑ kÕ nhËn con riªng cña vî hoÆc chång lμm con nu«i; c«, cËu, d×, chó, b¸c ruét nhËn ch¸u lμm con nu«i hoÆc cã sù tháa thuËn gi÷a ng−êi nhËn con nu«i víi cha mÑ ®Î hoÆc ng−êi gi¸m hé cña trÎ em ®−îc nhËn lμm con nu«i, th× ñy ban nh©n d©n cÊp x· th−êng tró cña ng−êi nhËn con nu«i thùc hiÖn ®¨ng ký viÖc nu«i con nu«i. + Tr−êng hîp trÎ em bÞ bá r¬i ch−a chuyÓn vμo c¬ së nu«i d−ìng ®−îc nhËn lμm con nu«i, th× ñy ban nh©n d©n cÊp x· n¬i lËp biªn b¶n x¸c nhËn t×nh tr¹ng trÎ em bÞ bá r¬i thùc hiÖn ®¨ng ký viÖc nu«i con nu«i; tr−êng hîp trÎ em ë c¬ së nu«i d−ìng ®−îc nhËn lμm con nu«i, th× ñy ban nh©n d©n cÊp x· n¬i cã trô së cña c¬ së nu«i d−ìng thùc hiÖn ®¨ng ký viÖc nu«i con nu«i. - §èi víi viÖc nu«i con nu«i n−íc ngoμi, th× ñy ban nh©n d©n cÊp tØnh, n¬i th−êng tró cña ng−êi ®−îc nhËn lμm con nu«i quyÕt ®Þnh cho ng−êi ®ã lμm con nu«i; tr−êng hîp trÎ em ë c¬ së nu«i d−ìng ®−îc nhËn lμm con nu«i, th× ñy ban nh©n d©n cÊp tØnh, n¬i cã trô së cña c¬ së nu«i d−ìng trÎ em quyÕt ®Þnh cho trÎ em ®ã lμm con nu«i. Së T− ph¸p thùc hiÖn ®¨ng ký viÖc nu«i con nu«i 48 n−íc ngoμi sau khi cã quyÕt ®Þnh cña ñy ban nh©n d©n cÊp tØnh. - §èi víi viÖc nu«i con nu«i gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam víi nhau t¹m tró ë n−íc ngoμi, th× c¬ quan ®¹i diÖn n¬i t¹m tró cña ng−êi ®−îc nhËn lμm con nu«i hoÆc cña ng−êi nhËn con nu«i thùc hiÖn ®¨ng ký viÖc nu«i con nu«i; tr−êng hîp c¶ hai bªn t¹m tró ë n−íc kh«ng cã c¬ quan ®¹i diÖn, th× ng−êi nhËn con nu«i nép hå s¬ ®¨ng ký viÖc nu«i con nu«i t¹i c¬ quan ®¹i diÖn nμo thuËn tiÖn nhÊt ®èi víi hä. C©u hái 38. Hå s¬ cña ng−êi nhËn con nu«i vμ hå s¬ cña ng−êi ®−îc giíi thiÖu lμm con nu«i trong n−íc gåm nh÷ng giÊy tê g×? Tr¶ lêi: Ng−êi nhËn con nu«i ph¶i nép hå s¬ cña m×nh vμ hå s¬ cña ng−êi ®−îc giíi thiÖu lμm con nu«i t¹i ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i ng−êi ®−îc giíi thiÖu lμm con nu«i th−êng tró hoÆc n¬i ng−êi nhËn con nu«i th−êng tró. Theo §iÒu 17 LuËt nu«i con nu«i hiÖn hμnh quy ®Þnh th× hå s¬ cña ng−êi nhËn con nu«i gåm cã: - §¬n xin nhËn con nu«i; - B¶n sao hé chiÕu, giÊy chøng minh nh©n d©n hoÆc giÊy tê cã gi¸ trÞ thay thÕ; - PhiÕu lý lÞch t− ph¸p; 49 - V¨n b¶n x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n; - GiÊy kh¸m søc khoÎ do c¬ quan y tÕ cÊp huyÖn trë lªn cÊp; - V¨n b¶n vÒ hoμn c¶nh gia ®×nh, t×nh tr¹ng chç ë, ®iÒu kiÖn kinh tÕ. Tr−êng hîp ng−êi nhËn con nu«i nép hå s¬ ®¨ng ký viÖc nu«i con nu«i t¹i ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i th−êng tró cña ng−êi ®−îc nhËn lμm con nu«i, th× v¨n b¶n vÒ hoμn c¶nh gia ®×nh, t×nh tr¹ng chç ë, ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña ng−êi nhËn con nu«i do ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i ng−êi ®ã th−êng tró x¸c nhËn. Tr−êng hîp ng−êi nhËn con nu«i nép hå s¬ ®¨ng ký viÖc nu«i con nu«i t¹i ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i ng−êi ®ã th−êng tró, th× c«ng chøc T− ph¸p hé tÞch x¸c minh hoμn c¶nh gia ®×nh, t×nh tr¹ng chç ë, ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña ng−êi nhËn con nu«i. Tr−êng hîp cha d−îng nhËn con riªng cña vî, mÑ kÕ nhËn con riªng cña chång lμm con nu«i hoÆc c«, cËu, d×, chó, b¸c ruét nhËn ch¸u lμm con nu«i th× kh«ng cÇn v¨n b¶n x¸c nhËn hoμn c¶nh gia ®×nh, t×nh tr¹ng chç ë, ®iÒu kiÖn kinh tÕ. Theo §iÒu 18 LuËt nu«i con nu«i hiÖn hμnh th× hå s¬ cña ng−êi ®−îc giíi thiÖu lμm con nu«i trong n−íc gåm cã: - GiÊy khai sinh; - GiÊy kh¸m søc khoÎ do c¬ quan y tÕ cÊp huyÖn trë lªn cÊp; 50 - Hai ¶nh toμn th©n, nh×n th¼ng chôp kh«ng qu¸ s¸u th¸ng; - Biªn b¶n x¸c nhËn do ñy ban nh©n d©n hoÆc c«ng an cÊp x· n¬i ph¸t hiÖn trÎ bÞ bá r¬i lËp ®èi víi trÎ em bÞ bá r¬i; giÊy chøng tö cña cha ®Î, mÑ ®Î hoÆc quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n tuyªn bè cha ®Î, mÑ ®Î cña trÎ em lμ ®· chÕt ®èi víi trÎ em må c«i; quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n tuyªn bè cha ®Î, mÑ ®Î cña ng−êi ®−îc giíi thiÖu lμm con nu«i mÊt tÝch ®èi víi ng−êi ®−îc giíi thiÖu lμm con nu«i mμ cha ®Î, mÑ ®Î mÊt tÝch; quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n tuyªn bè cha ®Î, mÑ ®Î cña ng−êi ®−îc giíi thiÖu lμm con nu«i mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù ®èi víi ng−êi ®−îc giíi thiÖu lμm con nu«i mμ cha ®Î, mÑ ®Î mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù; - QuyÕt ®Þnh tiÕp nhËn ®èi víi trÎ em ë c¬ së nu«i d−ìng. Cha mÑ ®Î hoÆc ng−êi gi¸m hé lËp hå s¬ cña ng−êi ®−îc giíi thiÖu lμm con nu«i sèng t¹i gia ®×nh; c¬ së nu«i d−ìng lËp hå s¬ cña trÎ em ®−îc giíi thiÖu lμm con nu«i sèng t¹i c¬ së nu«i d−ìng. C©u hái 39. Ph¸p luËt quy ®Þnh thñ tôc ®¨ng ký viÖc nu«i con nu«i? Tr¶ lêi: §iÒu 10 NghÞ ®Þnh sè 19/2011/N§-CP th× thñ tôc ®¨ng ký viÖc nu«i con nu«i ®−îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 22 LuËt nu«i con nu«i nh− sau: 51 ViÖc ®¨ng ký nu«i con nu«i ®−îc tiÕn hμnh t¹i trô së ñy ban nh©n d©n cÊp x·. Khi ®¨ng ký nu«i con nu«i, cha mÑ nu«i, cha mÑ ®Î, ng−êi gi¸m hé hoÆc ®¹i diÖn c¬ së nu«i d−ìng vμ ng−êi ®−îc nhËn lμm con nu«i ph¶i cã mÆt. C«ng chøc T− ph¸p hé tÞch ghi vμo sæ ®¨ng ký nu«i con nu«i vμ trao giÊy chøng nhËn nu«i con nu«i cho c¸c bªn. Tr−êng hîp con nu«i lμ trÎ em bÞ bá r¬i mμ phÇn khai vÒ cha mÑ trong giÊy khai sinh vμ sæ ®¨ng ký khai sinh ®ang l−u gi÷ t¹i ñy ban nh©n d©n cÊp x· cßn ®Ó trèng, th× c¨n cø vμo giÊy chøng nhËn nu«i con nu«i, c«ng chøc T− ph¸p hé tÞch ghi bæ sung c¸c th«ng tin cña cha mÑ nu«i vμo phÇn khai vÒ cha mÑ trong giÊy khai sinh vμ sæ ®¨ng ký khai sinh cña con nu«i; t¹i cét ghi chó trong sæ ®¨ng ký khai sinh ph¶i ghi râ lμ cha mÑ nu«i. Tr−êng hîp cã sù tháa thuËn gi÷a cha mÑ ®Î vμ cha mÑ nu«i, sù ®ång ý cña con nu«i tõ chÝn tuæi trë lªn vÒ viÖc thay ®æi phÇn khai vÒ cha mÑ trong giÊy khai sinh vμ sæ ®¨ng ký khai sinh cña con nu«i th× ñy ban nh©n d©n cÊp x· n¬i ®· ®¨ng ký khai sinh cho trÎ em ®¨ng ký khai sinh l¹i cho con nu«i vμ thu håi giÊy khai sinh cò; t¹i cét ghi chó cña sæ ®¨ng ký khai sinh ph¶i ghi râ lμ cha mÑ nu«i. 52 III. THõA KÕ C©u hái 40. Thõa kÕ lμ g×? QuyÒn thõa kÕ cña c¸ nh©n ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Thõa kÕ lμ mét viÖc chuyÓn l¹i tμi s¶n cña ng−êi chÕt cho ng−êi thõa kÕ theo di chóc hoÆc theo ph¸p luËt. Nhμ n−íc b¶o vÖ quyÒn thõa kÕ cña c¸ nh©n vμ ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 631 Bé luËt d©n sù: C¸ nh©n cã quyÒn lËp di chóc ®Ó ®Þnh ®o¹t tμi s¶n cña m×nh; ®Ó l¹i tμi s¶n cña m×nh cho ng−êi thõa kÕ theo ph¸p luËt, h−ëng di s¶n theo di chóc hoÆc theo ph¸p luËt. Mäi c¸ nh©n ®Òu cã quyÒn ®Ó l¹i di s¶n cña m×nh cho ng−êi kh¸c vμ quyÒn h−ëng di s¶n theo di chóc hoÆc theo ph¸p luËt kh«ng ph©n biÖt nam, n÷, tuæi t¸c, ®Þa vÞ x· héi, t«n gi¸o... C©u hái 41. CÇn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn g× ®Ó ®−îc thõa nhËn lμ ng−êi thõa kÕ1 theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt? Tr¶ lêi: C¨n cø vμo §iÒu 635, kho¶n 1 §iÒu 643, §iÒu 676, __________ 1. Ng−êi thõa kÕ lμ c¸ nh©n. 53 §iÒu 679 Bé luËt d©n sù, nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó ®−îc thõa nhËn lμ ng−êi thõa kÕ theo ph¸p luËt gåm: - Lμ ng−êi cßn sèng vμo thêi ®iÓm më thõa kÕ hoÆc sinh ra vμ cßn sèng sau thêi ®iÓm më thõa kÕ nh−ng ®· thμnh thai tr−íc khi ng−êi ®Ó l¹i di s¶n chÕt. - Kh«ng ph¶i lμ ng−êi ®−îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 643 Bé luËt d©n sù, tøc lμ: + Ng−êi bÞ kÕt ¸n vÒ hμnh vi cè ý x©m h¹i tÝnh m¹ng, søc kháe hoÆc vÒ hμnh vi ng−îc ®·i nghiªm träng, hμnh h¹ ng−êi ®Ó l¹i di s¶n, x©m ph¹m nghiªm träng danh dù, nh©n phÈm cña ng−êi ®ã; + Ng−êi vi ph¹m nghiªm träng nghÜa vô nu«i d−ìng ng−êi ®Ó l¹i di s¶n; + Ng−êi bÞ kÕt ¸n v× hμnh vi cè ý x©m ph¹m tÝnh m¹ng ng−êi thõa kÕ kh¸c nh»m h−ëng mét phÇn hoÆc toμn bé phÇn di s¶n mμ ng−êi thõa kÕ ®ã cã quyÒn h−ëng; + Ng−êi cã hμnh vi lõa dèi, c−ìng Ðp hoÆc ng¨n c¶n ng−êi ®Ó l¹i di s¶n trong viÖc lËp di chóc; gi¶ m¹o, söa ch÷a di chóc; hñy di chóc nh»m h−ëng mét phÇn hoÆc toμn bé di s¶n tr¸i víi ý chÝ cña ng−êi ®Ó l¹i di s¶n. - Lμ nh÷ng ng−êi trong diÖn thõa kÕ ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 676, §iÒu 679 Bé luËt d©n sù: + Hμng thõa kÕ thø nhÊt gåm: vî, chång, cha 54 ®Î, mÑ ®Î, cha nu«i, mÑ nu«i, con ®Î, con nu«i cña ng−êi chÕt; + Hμng thõa kÕ thø hai gåm: «ng néi, bμ néi, «ng ngo¹i, bμ ngo¹i, anh ruét, chÞ ruét, em ruét cña ng−êi chÕt; ch¸u ruét cña ng−êi chÕt mμ ng−êi chÕt lμ «ng néi, bμ néi, «ng ngo¹i, bμ ngo¹i; + Hμng thõa kÕ thø ba gåm: cô néi, cô ngo¹i cña ng−êi chÕt; b¸c ruét, chó ruét, cËu ruét, c« ruét, d× ruét cña ng−êi chÕt; ch¸u ruét cña ng−êi chÕt mμ ng−êi chÕt lμ b¸c ruét, chó ruét, cËu ruét, c« ruét, d× ruét; ch¾t ruét cña ng−êi chÕt mμ ng−êi chÕt lμ cô néi, cô ngo¹i. Nh÷ng ng−êi thõa kÕ cïng hμng ®−îc h−ëng phÇn di s¶n b»ng nhau. Nh÷ng ng−êi ë hμng thõa kÕ sau chØ ®−îc h−ëng thõa kÕ, nÕu kh«ng cßn ai ë hμng thõa kÕ tr−íc do ®· chÕt, kh«ng cã quyÒn h−ëng di s¶n, bÞ truÊt quyÒn h−ëng di s¶n hoÆc tõ chèi nhËn di s¶n. Trong tr−êng hîp con cña ng−êi ®Ó l¹i di s¶n chÕt tr−íc hoÆc cïng mét thêi ®iÓm víi ng−êi ®Ó l¹i di s¶n th× ch¸u ®−îc h−ëng phÇn di s¶n mμ cha hoÆc mÑ cña ch¸u ®−îc h−ëng nÕu cßn sèng; nÕu ch¸u còng chÕt tr−íc hoÆc cïng mét thêi ®iÓm víi ng−êi ®Ó l¹i di s¶n th× ch¾t ®−îc h−ëng phÇn di s¶n mμ cha hoÆc mÑ cña ch¾t ®−îc h−ëng nÕu cßn sèng. NÕu lμ con riªng cña bè d−îng, mÑ kÕ ph¶i cã quan hÖ ch¨m sãc, nu«i d−ìng nh− cha con, mÑ con. 55 C©u hái 42. Di chóc lμ g×? Ng−êi nμo cã quyÒn lËp di chóc? Tr¶ lêi: §iÒu 646 Bé luËt d©n sù quy ®Þnh: Di chóc lμ sù thÓ hiÖn cña ý chÝ c¸ nh©n nh»m chuyÓn tμi s¶n cña m×nh cho ng−êi kh¸c sau khi chÕt. §iÒu 647 Bé luËt d©n sù quy ®Þnh vÒ ng−êi lËp di chóc nh− sau: Ng−êi ®· thμnh niªn cã quyÒn lËp di chóc, trõ tr−êng hîp ng−êi ®ã bÞ bÖnh t©m thÇn hoÆc m¾c bÖnh kh¸c mμ kh«ng thÓ nhËn thøc vμ lμm chñ ®−îc hμnh vi cña m×nh. Ng−êi tõ ®ñ 15 tuæi ®Õn ch−a ®ñ 18 tuæi cã thÓ lËp di chóc, nÕu ®−îc cha, mÑ hoÆc ng−êi gi¸m hé ®ång ý. Ngoμi ra, theo §iÒu 648 Bé luËt d©n sù th× ng−êi lËp di chóc cã c¸c quyÒn: ChØ ®Þnh ng−êi thõa kÕ, truÊt quyÒn h−ëng di s¶n cña ng−êi thõa kÕ; ph©n ®Þnh phÇn di s¶n cho tõng ng−êi thõa kÕ; dμnh mét phÇn tμi s¶n trong khèi di s¶n ®Ó di tÆng, thê cóng; giao nghÜa vô cho ng−êi thõa kÕ; chØ ®Þnh ng−êi gi÷ di chóc, ng−êi qu¶n lý di s¶n, ng−êi ph©n chia di s¶n. C©u hái 43. ThÕ nμo lμ di chóc hîp ph¸p? Tr¶ lêi: §iÒu 652 Bé luËt d©n sù th× di chóc ®−îc coi lμ hîp ph¸p khi cã c¸c ®iÒu kiÖn sau: 56 - Ng−êi lËp di chóc minh mÉn, s¸ng suèt trong khi lËp di chóc; kh«ng bÞ lõa dèi, ®e däa hoÆc c−ìng Ðp. - Néi dung di chóc kh«ng tr¸i quy ®Þnh cña ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi; h×nh thøc di chóc kh«ng tr¸i quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Di chóc b»ng v¨n b¶n kh«ng cã c«ng chøng, chøng thùc chØ ®−îc coi lμ hîp ph¸p khi ng−êi lËp di chóc vμ néi dung di chóc ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn trªn. Di chóc miÖng ®−îc coi lμ hîp ph¸p, nÕu ng−êi di chóc miÖng thÓ hiÖn ý chÝ cuèi cïng cña m×nh tr−íc mÆt Ýt nhÊt hai ng−êi lμm chøng vμ ngay sau ®ã nh÷ng ng−êi lμm chøng ghi chÐp l¹i, cïng ký tªn hoÆc ®iÓm chØ. Trong thêi h¹n n¨m ngμy, kÓ tõ ngμy ng−êi di chóc miÖng thÓ hiÖn ý chÝ cuèi cïng th× di chóc ph¶i ®−îc c«ng chøng hoÆc chøng thùc. Di chóc cña ng−êi tõ ®ñ 15 tuæi trë lªn ®Õn ch−a ®ñ 18 tuæi ph¶i ®−îc lËp thμnh v¨n b¶n vμ ph¶i ®−îc cha, mÑ hoÆc ng−êi gi¸m hé ®ång ý. Di chóc cña ng−êi bÞ h¹n chÕ vÒ thÓ chÊt hoÆc cña ng−êi kh«ng biÕt ch÷ ph¶i ®−îc ng−êi lμm chøng lËp thμnh v¨n b¶n vμ cã chøng nhËn cña c«ng chøng hoÆc chøng thùc cña ñy ban nh©n d©n cÊp x·. C©u hái 44. Di chóc b»ng v¨n b¶n cÇn cã nh÷ng néi dung g×? Tr¶ lêi: §iÒu 653 Bé luËt d©n sù quy ®Þnh di chóc b»ng v¨n b¶n ph¶i cã nh÷ng néi dung sau: 57 - Ngμy, th¸ng, n¨m lËp di chóc; - Hä, tªn vμ n¬i c− tró cña ng−êi lËp di chóc; - Hä, tªn ng−êi, c¬ quan, tæ chøc ®−îc h−ëng di s¶n; hoÆc x¸c ®Þnh râ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó c¸ nh©n, c¬ quan, tæ chøc ®−îc h−ëng di s¶n; - Di s¶n ®Ó l¹i vμ n¬i cã di s¶n; - ViÖc chØ ®Þnh ng−êi thùc hiÖn nghÜa vô vμ néi dung cña nghÜa vô. Chó ý: Di chóc kh«ng ®−îc viÕt t¾t hoÆc viÕt b»ng ký hiÖu. NÕu di chóc gåm nhiÒu trang th× mçi trang ph¶i ®−îc ®¸nh sè thø tù vμ cã ch÷ ký hoÆc ®iÓm chØ cña ng−êi lËp di chóc. C©u hái 45. Tr−êng hîp nμo th× ®−îc di chóc miÖng? Tr¶ lêi: Theo kho¶n 1 §iÒu 651 Bé luËt d©n sù quy ®Þnh th× trong tr−êng hîp tÝnh m¹ng mét ng−êi bÞ c¸i chÕt ®e däa do bÖnh tËt hoÆc c¸c nguyªn nh©n kh¸c mμ kh«ng thÓ lËp di chóc b»ng v¨n b¶n th× cã thÓ di chóc miÖng. VÝ dô: Bμ B s¾p chÕt, tr−íc khi hÊp hèi kh«ng cã ng−êi th©n bªn c¹nh chØ cã hai ng−êi b¹n lμ bμ H vμ bμ L. Trong tr−êng hîp nμy, bμ B cã thÓ tr¨ng trèi l¹i cho nh÷ng th©n cña m×nh qua bμ H vμ bμ L. Nh−ng ngay sau ®ã bμ H vμ bμ L ph¶i ghi chÐp l¹i nh÷ng lêi tr¨ng trèi ®ã vμ cïng ký tªn hoÆc ®iÓm chØ. 58 Theo kho¶n 2 §iÒu 651 Bé luËt d©n sù th× sau ba th¸ng, kÓ tõ thêi ®iÓm di chóc miÖng mμ ng−êi di chóc cßn sèng, minh mÉn, s¸ng suèt th× di chóc miÖng mÆc nhiªn bÞ huû bá. C©u hái 46. Ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo trong tr−êng hîp di chóc bÞ thÊt l¹c, h− h¹i? Tr¶ lêi: §iÒu 666 Bé luËt d©n sù quy ®Þnh vÒ di chóc bÞ thÊt l¹c, h− h¹i nh− sau: KÓ tõ thêi ®iÓm më thõa kÕ, nÕu di chóc bÞ thÊt l¹c nh− bÞ r¬i, mÊt, v.v., hoÆc h− h¹i nh− nhμu n¸t, r¸ch, phai mùc, mèi x«ng, chuét c¾n ®Õn møc kh«ng thÓ hiÖn ®−îc ®Çy ®ñ ý chÝ cña ng−êi lËp di chóc vμ còng kh«ng cã b»ng chøng nμo chøng minh ®−îc ý nguyÖn ®Ých thùc cña ng−êi lËp di chóc th× coi nh− kh«ng cã di chóc vμ ph¶i ¸p dông c¸c quy ®Þnh vÒ thõa kÕ theo ph¸p luËt. Trong tr−êng hîp di s¶n ch−a chia mμ t×m thÊy di chóc, th× di s¶n ®−îc chia theo di chóc. C©u hái 47. Trong tr−êng hîp b¶n di chóc kh«ng nãi râ phÇn h−ëng cña tõng ng−êi thõa kÕ th× ph©n chia di s¶n nh− thÕ nμo? Ng−êi con tr−ëng cã ®−îc thªm mét phÇn ®Ó thê cóng tæ tiªn kh«ng? Tr¶ lêi: Kho¶n 1 §iÒu 684 cña Bé luËt d©n sù quy ®Þnh: 59 NÕu di chóc kh«ng x¸c ®Þnh râ phÇn cña tõng ng−êi thõa kÕ th× di s¶n ®−îc chia ®Òu cho nh÷ng ng−êi ®−îc chØ ®Þnh trong di chóc trõ tr−êng hîp cã tháa thuËn kh¸c. Tr−êng hîp di chóc kh«ng ®Ó l¹i mét phÇn di s¶n vμo viÖc thê cóng th× di s¶n ®−îc chia hÕt cho nh÷ng ng−êi ®−îc thõa kÕ. Tuy nhiªn, nh÷ng ng−êi ®−îc thõa kÕ còng cã thÓ tháa thuËn ®Ó l¹i mét phÇn tμi s¶n giao cho ng−êi lo viÖc thê cóng tæ tiªn, còng nh− cã thÓ tháa thuËn chia thõa kÕ theo c¸ch kh¸c. IV. §ÊT §AI C©u hái 48. Hå s¬ xin cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, quyÒn së h÷u nhμ ë vμ tμi s¶n kh¸c g¾n liÒn víi ®Êt trong tr−êng hîp ng−êi sö dông ®Êt ®ång thêi lμ chñ së h÷u nhμ ë gåm c¸c giÊy tê g×? Tr¶ lêi: Nhμ n−íc c«ng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®èi víi ng−êi ®ang sö dông ®Êt æn ®Þnh lμ viÖc Nhμ n−íc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, quyÒn së h÷u nhμ ë vμ tμi s¶n kh¸c g¾n liÒn víi ®Êt (sau ®©y gäi lμ giÊy chøng nhËn) cho ng−êi ®ã. GiÊy chøng nhËn nh»m b¶o hé quyÒn vμ lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi cã quyÒn sö dông ®Êt, quyÒn së h÷u nhμ ë vμ tμi s¶n kh¸c g¾n liÒn víi ®Êt. 60 Theo kho¶n 1 §iÒu 16 NghÞ ®Þnh sè 88/2009/N§-CP ngμy 19-10-2009 cña ChÝnh phñ vÒ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, quyÒn së h÷u nhμ ë vμ tμi s¶n kh¸c g¾n liÒn víi ®Êt (sau ®©y gäi t¾t lμ NghÞ ®Þnh sè 88/2009/N§-CP) th× hå s¬ xin cÊp giÊy chøng nhËn cho ng−êi sö dông ®Êt ®ång thêi lμ chñ së h÷u nhμ ë gåm c¸c giÊy tê sau: - §¬n ®Ò nghÞ cÊp giÊy chøng nhËn; - Mét trong c¸c lo¹i giÊy tê vÒ quyÒn sö dông ®Êt theo quy ®Þnh t¹i c¸c kho¶n 1, 2 vμ 5 §iÒu 50 LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003 ®−îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2009, 2010 sau ®©y gäi lμ LuËt ®Êt ®ai hiÖn hμnh (nÕu cã); - GiÊy tê vÒ quyÒn së h÷u nhμ ë theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 8 NghÞ ®Þnh sè 88/2009/N§-CP ®èi víi tr−êng hîp tμi s¶n lμ nhμ ë; - B¶n sao c¸c giÊy tê liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô tμi chÝnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt (nÕu cã); - S¬ ®å nhμ ë hoÆc c«ng tr×nh x©y dùng (trõ tr−êng hîp trong giÊy tê quy ®Þnh t¹i c¸c ®iÓm nªu trªn ®· cã s¬ ®å nhμ ë, c«ng tr×nh x©y dùng). C©u hái 49. Hå s¬ xin cÊp giÊy chøng nhËn cho ng−êi sö dông ®Êt ®ång thêi lμ chñ së h÷u rõng s¶n xuÊt lμ rõng trång gåm c¸c giÊy tê g×? Tr¶ lêi: Theo §iÒu 17 NghÞ ®Þnh sè 88/2009/N§-CP th× 61 hå s¬ xin cÊp giÊy chøng nhËn cho ng−êi sö dông ®Êt ®ång thêi lμ chñ së h÷u rõng s¶n xuÊt lμ rõng trång gåm c¸c giÊy tê sau: - §¬n ®Ò nghÞ cÊp giÊy chøng nhËn; - Mét trong c¸c lo¹i giÊy tê vÒ quyÒn sö dông ®Êt theo quy ®Þnh t¹i c¸c kho¶n 1, 2 vμ 5 §iÒu 50 LuËt ®Êt ®ai hiÖn hμnh (nÕu cã); - Mét trong c¸c giÊy tê vÒ quyÒn së h÷u rõng c©y theo quy ®Þnh t¹i c¸c kho¶n 1, 2, 3, 4 §iÒu 10 NghÞ ®Þnh sè 88/2009/N§-CP; - B¶n sao c¸c giÊy tê liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô tμi chÝnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt (nÕu cã). C©u hái 50. Nhμ n−íc quy ®Þnh thêi h¹n giao ®Êt, cho thuª ®Êt trång c©y hμng n¨m, ®Êt nu«i trång thuû s¶n, ®Êt lμm muèi cho hé gia ®×nh vμ c¸ nh©n nh− thÕ nμo? Khi hÕt thêi h¹n giao ®Êt, thuª ®Êt cã ®−îc Nhμ n−íc gia h¹n kh«ng? Tr¶ lêi: Nhμ n−íc giao ®Êt lμ viÖc Nhμ n−íc trao quyÒn sö dông ®Êt b»ng quyÕt ®Þnh cho ®èi t−îng cã nhu cÇu sö dông ®Êt. Nhμ n−íc cho thuª ®Êt lμ viÖc Nhμ n−íc trao quyÒn sö dông ®Êt b»ng hîp ®ång cho ®èi t−îng cã nhu cÇu sö dông ®Êt. Theo §iÒu 67 LuËt đÊt ®ai hiÖn hμnh quy 62 ®Þnh th× thêi h¹n giao ®Êt trång c©y hμng n¨m, ®Êt nu«i trång thuû s¶n, ®Êt lμm muèi cho hé gia ®×nh, c¸ nh©n sö dông (h¹n møc giao ®Êt kh«ng qu¸ ba hÐcta ®èi víi mçi lo¹i ®Êt, tr−êng hîp hé gia ®×nh, c¸ nh©n ®−îc giao nhiÒu lo¹i ®Êt trªn th× tæng h¹n møc giao ®Êt kh«ng qu¸ n¨m hÐcta) lμ hai m−¬i n¨m; thêi h¹n giao ®Êt trång c©y l©u n¨m, ®Êt rõng s¶n xuÊt cho hé gia ®×nh, c¸ nh©n sö dông (h¹n møc giao ®Êt trång c©y l©u n¨m cho mçi hé gia ®×nh, c¸ nh©n kh«ng qu¸ m−êi hÐcta ®èi víi c¸c x·, ph−êng, thÞ trÊn ë ®ång b»ng; kh«ng qu¸ ba m−¬i hÐcta ®èi víi c¸c x·, ph−êng, thÞ trÊn ë trung du, miÒn nói. H¹n møc giao ®Êt rõng phßng hé, ®Êt rõng s¶n xuÊt cho mçi hé gia ®×nh, c¸ nh©n kh«ng qu¸ ba m−¬i hÐcta ®èi víi mçi lo¹i ®Êt. Tr−êng hîp hé gia ®×nh, c¸ nh©n ®−îc giao nhiÒu lo¹i ®Êt trªn th× tæng h¹n møc giao ®Êt kh«ng qu¸ n¨m hÐcta) lμ n¨m m−¬i n¨m. Thêi h¹n cho thuª ®Êt trång c©y hμng n¨m, ®Êt nu«i trång thuû s¶n, ®Êt lμm muèi cho hé gia ®×nh, c¸ nh©n sö dông lμ kh«ng qu¸ hai m−¬i n¨m; thêi h¹n cho thuª ®Êt trång c©y l©u n¨m, ®Êt rõng s¶n xuÊt cho hé gia ®×nh, c¸ nh©n sö dông lμ kh«ng qu¸ n¨m m−¬i n¨m. Thêi h¹n giao ®Êt, cho thuª ®Êt ®−îc tÝnh tõ ngμy cã quyÕt ®Þnh giao ®Êt, cho thuª ®Êt cña c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn; tr−êng hîp ®Êt 63 ®−îc Nhμ n−íc giao, cho thuª tr−íc ngμy 15-10- 1993 th× thêi h¹n giao ®Êt, cho thuª ®Êt ®−îc tÝnh tõ ngμy 15-10-1993. Khi hÕt thêi h¹n, ng−êi sö dông ®Êt ®−îc Nhμ n−íc tiÕp tôc giao ®Êt, cho thuª ®Êt nÕu cã nhu cÇu tiÕp tôc sö dông, chÊp hμnh ®óng ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai trong qu¸ tr×nh sö dông vμ viÖc sö dông ®Êt ®ã phï hîp víi quy ho¹ch sö dông ®Êt ®· ®−îc xÐt duyÖt. C©u hái 51. Tæ chøc, c¸ nh©n, hé gia ®×nh ®−îc Nhμ n−íc giao ®Êt, cho thuª ®Êt cã nghÜa vô g×? Tr¶ lêi: Tæ chøc, c¸ nh©n, hé gia ®×nh ®−îc Nhμ n−íc giao ®Êt, cho thuª ®Êt, nhËn quyÒn sö dông ®Êt tõ ng−êi kh¸c th× gäi chung lμ ng−êi sö dông ®Êt. Theo §iÒu 107 LuËt ®Êt ®ai hiÖn hμnh quy ®Þnh th× ng−êi sö dông ®Êt cã c¸c nghÜa vô chung nh− sau: - Sö dông ®Êt ®óng môc ®Ých, ®óng ranh giíi thöa ®Êt, ®óng quy ®Þnh vÒ sö dông ®é s©u trong lßng ®Êt vμ chiÒu cao trªn kh«ng, b¶o vÖ c¸c c«ng tr×nh c«ng céng trong lßng ®Êt vμ tu©n theo c¸c quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt. - §¨ng ký quyÒn sö dông ®Êt, lμm ®Çy ®ñ thñ tôc khi chuyÓn ®æi, chuyÓn nh−îng, cho thuª, cho thuª l¹i, thõa kÕ, tÆng cho quyÒn sö dông ®Êt; thÕ 64 chÊp, b¶o l·nh, gãp vèn b»ng quyÒn sö dông ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. - Thùc hiÖn nghÜa vô tμi chÝnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. - Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ ®Êt. - Tu©n theo c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng, kh«ng lμm tæn h¹i ®Õn lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi sö dông ®Êt cã liªn quan. - Tu©n theo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ viÖc t×m thÊy vËt trong lßng ®Êt. - Giao l¹i ®Êt khi Nhμ n−íc cã quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt hoÆc khi hÕt thêi h¹n sö dông ®Êt. C©u hái 52. Ph¸p luËt quy ®Þnh ng−êi sö dông ®Êt cã quyÒn lîi g×? Tr¶ lêi: Theo §iÒu 105 LuËt ®Êt ®ai hiÖn hμnh quy ®Þnh th× ng−êi sö dông ®Êt cã c¸c quyÒn chung nh− sau: - §−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, quyÒn së h÷u nhμ ë vμ tμi s¶n kh¸c g¾n liÒn víi ®Êt. - H−ëng thμnh qu¶ lao ®éng, kÕt qu¶ ®Çu t− trªn ®Êt. - H−ëng c¸c lîi Ých do c«ng tr×nh cña Nhμ n−íc vÒ b¶o vÖ, c¶i t¹o ®Êt n«ng nghiÖp. - §−îc Nhμ n−íc h−íng dÉn vμ gióp ®ì trong viÖc c¶i t¹o, båi bæ ®Êt n«ng nghiÖp. 65 - §−îc Nhμ n−íc b¶o hé khi bÞ ng−êi kh¸c x©m ph¹m ®Õn quyÒn sö dông ®Êt hîp ph¸p cña m×nh. - KhiÕu n¹i, tè c¸o, khëi kiÖn vÒ nh÷ng hμnh vi vi ph¹m quyÒn sö dông ®Êt hîp ph¸p cña m×nh vμ nh÷ng hμnh vi kh¸c vi ph¹m ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai. C©u hái 53. Trong tr−êng hîp mét ng−êi bÞ thu håi ®Êt n«ng nghiÖp ®Ó sö dông vμo lîi Ých c«ng céng. Ng−êi ®ã ®· giao ®Êt, nh−ng muèn khiÕu n¹i do gi¸ ®Òn bï kh«ng tháa ®¸ng. ViÖc khiÕu n¹i nμy ®−îc gi¶i quyÕt nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo §iÒu 138 LuËt ®Êt ®ai hiÖn hμnh th× ng−êi sö dông ®Êt cã quyÒn khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh hμnh chÝnh (v¨n b¶n do c¬ quan hμnh chÝnh nhμ n−íc, c¬ quan, tæ chøc kh¸c hoÆc ng−êi cã thÈm quyÒn trong c¸c c¬ quan, tæ chøc ®ã ban hμnh, quyÕt ®Þnh vÒ mét vÊn ®Ò cô thÓ trong ho¹t ®éng qu¶n lý hμnh chÝnh ®−îc ¸p dông mét lÇn ®èi víi mét hoÆc mét sè ®èi t−îng cô thÓ) hoÆc hμnh vi hμnh chÝnh (hμnh vi cña c¬ quan hμnh chÝnh nhμ n−íc, c¬ quan, tæ chøc kh¸c hoÆc cña ng−êi cã thÈm quyÒn trong c¬ quan, tæ chøc ®ã thùc hiÖn hoÆc kh«ng thùc hiÖn nhiÖm vô, c«ng vô theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt) vÒ qu¶n lý ®Êt ®ai. Tr×nh tù, thñ tôc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh hμnh chÝnh, hμnh vi hμnh chÝnh vÒ ®Êt ®ai 66 thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ khiÕu n¹i. Tr×nh tù, thñ tôc gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn quyÕt ®Þnh hμnh chÝnh, hμnh vi hμnh chÝnh vÒ ®Êt ®ai thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña LuËt tè tông hμnh chÝnh. C©u hái 54. Ph¸p luËt quy ®Þnh ®èi t−îng nμo ®−îc miÔn, gi¶m thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp? Tr¶ lêi: §iÒu 1, §iÒu 2 NghÞ ®Þnh sè 20/2011/N§-CP ngμy 23-3-2011 quy ®Þnh chi tiÕt vμ h−íng dÉn thi hμnh NghÞ quyÕt sè 55/2010/QH12 ngμy 24-11- 2010 cña Quèc héi vÒ miÔn, gi¶m thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp nh− sau: §èi t−îng ®−îc miÔn thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp: - MiÔn thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp ®èi víi toμn bé diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp phôc vô nghiªn cøu, s¶n xuÊt thö nghiÖm; diÖn tÝch ®Êt trång c©y hμng n¨m cã Ýt nhÊt mét vô lóa trong n¨m; diÖn tÝch ®Êt lμm muèi. DiÖn tÝch ®Êt trång c©y hμng n¨m cã Ýt nhÊt mét vô lóa trong n¨m bao gåm diÖn tÝch ®Êt cã quy ho¹ch, kÕ ho¹ch trång Ýt nhÊt mét vô lóa trong n¨m hoÆc diÖn tÝch ®Êt cã quy ho¹ch, kÕ ho¹ch trång c©y hμng n¨m nh−ng thùc tÕ cã trång Ýt nhÊt mét vô lóa trong n¨m. 67 - MiÔn thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp ®èi víi toμn bé diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp ®−îc Nhμ n−íc giao hoÆc c«ng nhËn cho hé nghÌo. ViÖc x¸c ®Þnh hé nghÌo ®−îc c¨n cø vμo chuÈn hé nghÌo ban hμnh theo QuyÕt ®Þnh cña Thñ t−íng ChÝnh phñ. Tr−êng hîp ñy ban nh©n d©n c¸c tØnh, thμnh phè trùc thuéc Trung −¬ng cã quy ®Þnh cô thÓ chuÈn hé nghÌo theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ¸p dông t¹i ®Þa ph−¬ng th× c¨n cø chuÈn hé nghÌo do ñy ban nh©n d©n tØnh, thμnh phè trùc thuéc Trung −¬ng quy ®Þnh ®Ó x¸c ®Þnh hé nghÌo. - MiÔn thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp ®èi víi diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp trong h¹n møc giao ®Êt n«ng nghiÖp cho c¸c ®èi t−îng sau: + Hé gia ®×nh, c¸ nh©n n«ng d©n ®−îc Nhμ n−íc giao hoÆc c«ng nhËn ®Êt ®Ó s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, bao gåm c¶ ®Êt ®−îc thõa kÕ, cho tÆng, nhËn chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt. Hé gia ®×nh, c¸ nh©n n«ng d©n bao gåm: nh÷ng ng−êi cã hé khÈu th−êng tró t¹i ®Þa ph−¬ng; nh÷ng ng−êi cã nguån sèng chÝnh b»ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, nu«i trång thñy s¶n, lμm muèi ®−îc ñy ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn x¸c nhËn lμ c− tró l©u dμi t¹i ®Þa ph−¬ng nh−ng ch−a cã hé khÈu th−êng tró; nh÷ng hé gia ®×nh, c¸ nh©n tr−íc ®©y ho¹t ®éng trong c¸c ngμnh nghÒ phi n«ng nghiÖp vμ cã hé khÈu th−êng tró t¹i ®Þa ph−¬ng nay 68 kh«ng cã viÖc lμm; c¸n bé, c«ng chøc, viªn chøc nhμ n−íc, c«ng nh©n vμ bé ®éi nghØ mÊt søc hoÆc nghØ viÖc do s¾p xÕp l¹i s¶n xuÊt, tinh gi¶n biªn chÕ h−ëng trî cÊp mét lÇn hoÆc h−ëng trî cÊp mét sè n¨m vÒ sèng th−êng tró t¹i ®Þa ph−¬ng; con cña c¸n bé, c«ng chøc, viªn chøc, c«ng nh©n sèng t¹i ®Þa ph−¬ng ®Õn tuæi lao ®éng nh−ng ch−a cã viÖc lμm. + Hé gia ®×nh, c¸ nh©n lμ x· viªn hîp t¸c x· s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· nhËn ®Êt giao kho¸n æn ®Þnh cña hîp t¸c x·, n«ng tr−êng quèc doanh, l©m tr−êng quèc doanh ®Ó s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. + Hé gia ®×nh, c¸ nh©n lμ n«ng tr−êng viªn, l©m tr−êng viªn ®· nhËn ®Êt giao kho¸n æn ®Þnh cña n«ng tr−êng quèc doanh, l©m tr−êng quèc doanh ®Ó s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. N«ng tr−êng viªn, l©m tr−êng viªn bao gåm: c¸n bé, c«ng nh©n, viªn chøc ®ang lμm viÖc cho n«ng tr−êng quèc doanh, l©m tr−êng quèc doanh; hé gia ®×nh cã ng−êi ®ang lμm viÖc cho n«ng tr−êng quèc doanh, l©m tr−êng quèc doanh hoÆc ®· nghØ h−u, nghØ mÊt søc lao ®éng, ®−îc h−ëng chÕ ®é ®ang c− tró trªn ®Þa bμn; hé gia ®×nh cã nhu cÇu trùc tiÕp s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, nu«i trång thñy s¶n ®ang c− tró trªn ®Þa bμn. + Hé gia ®×nh, c¸ nh©n s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã quyÒn sö dông ®Êt n«ng nghiÖp gãp ®Êt cña 69 m×nh ®Ó thμnh lËp hîp t¸c x· s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo quy ®Þnh cña LuËt hîp t¸c x·. §èi t−îng ®−îc gi¶m thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp: - Gi¶m 50% sè thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp ghi thu hμng n¨m ®èi víi diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp v−ît h¹n møc giao ®Êt n«ng nghiÖp nh−ng kh«ng qu¸ h¹n møc nhËn chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt n«ng nghiÖp ®èi víi: Hé gia ®×nh, c¸ nh©n ®−îc Nhμ n−íc giao hoÆc c«ng nhËn ®Êt ®Ó s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, bao gåm c¶ ®Êt ®−îc thõa kÕ, cho tÆng, nhËn chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt; hé gia ®×nh, c¸ nh©n lμ x· viªn hîp t¸c x· s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· nhËn ®Êt giao kho¸n æn ®Þnh cña hîp t¸c x·, n«ng tr−êng quèc doanh, l©m tr−êng quèc doanh ®Ó s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; hé gia ®×nh, c¸ nh©n lμ n«ng tr−êng viªn, l©m tr−êng viªn ®· nhËn ®Êt giao kho¸n æn ®Þnh cña n«ng tr−êng quèc doanh, l©m tr−êng quèc doanh ®Ó s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. §èi víi diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp v−ît h¹n møc nhËn chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt n«ng nghiÖp th× ph¶i nép 100% thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp. - §èi víi diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp mμ Nhμ n−íc giao cho tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp, ®¬n vÞ sù nghiÖp vμ c¸c ®¬n vÞ kh¸c ®−îc quy ®Þnh nh− sau: 70 + Gi¶m 50% sè thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp ghi thu hμng n¨m ®èi víi diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp mμ Nhμ n−íc giao cho tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp, ®¬n vÞ sù nghiÖp vμ c¸c ®¬n vÞ kh¸c ®ang trùc tiÕp sö dông ®Êt ®Ó s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. + §èi víi diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp ®−îc Nhμ n−íc giao cho tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp, ®¬n vÞ sù nghiÖp vμ c¸c ®¬n vÞ kh¸c ®ang qu¶n lý nh−ng kh«ng trùc tiÕp sö dông ®Êt ®Ó s¶n xuÊt n«ng nghiÖp mμ giao cho tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c nhËn thÇu theo hîp ®ång ®Ó s¶n xuÊt n«ng nghiÖp th× thùc hiÖn thu håi ®Êt theo quy ®Þnh cña LuËt ®Êt ®ai. Trong thêi gian Nhμ n−íc ch−a thu håi ®Êt th× ph¶i nép 100% thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp. + Gi¶m 50% sè thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp ghi thu hμng n¨m ®èi víi diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp mμ Nhμ n−íc giao cho ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n qu¶n lý sö dông. C©u hái 55. Ph¸p luËt quy ®Þnh ®èi t−îng nμo ®−îc miÔn, gi¶m tiÒn sö dông ®Êt, tiÒn thuª ®Êt? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 60 LuËt ®Êt ®ai hiÖn 71 hμnh quy ®Þnh th× ng−êi sö dông ®Êt mμ Nhμ n−íc giao ®Êt cã thu tiÒn sö dông ®Êt, cho thuª ®Êt ®−îc miÔn, gi¶m tiÒn sö dông ®Êt, tiÒn thuª ®Êt trong c¸c tr−êng hîp sau: - Sö dông ®Êt vμo môc ®Ých s¶n xuÊt, kinh doanh thuéc lÜnh vùc, ®Þa bμn −u ®·i ®Çu t−. - Sö dông ®Êt ®Ó x©y dùng c«ng tr×nh c«ng céng cã môc ®Ých kinh doanh. - Thùc hiÖn chÝnh s¸ch nhμ ë, ®Êt ë ®èi víi ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng, hé gia ®×nh nghÌo, ®ång bμo d©n téc thiÓu sè ë vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi ®Æc biÖt khã kh¨n. - Nhμ m¸y, xÝ nghiÖp ph¶i di dêi theo quy ho¹ch. - Sö dông ®Êt ®Ó x©y dùng nhμ chung c− cho c«ng nh©n cña c¸c khu c«ng nghiÖp, ký tóc x¸ sinh viªn, nhμ ë cho ng−êi ph¶i di dêi do thiªn tai. - C¸c tr−êng hîp kh¸c theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. C©u hái 56. Tr−êng hîp mét ng−êi ®ang sö dông ®Êt trång c©y hμng n¨m nay cã nhu cÇu xin chuyÓn mét phÇn diÖn tÝch ®Êt ®Ó lμm nhμ ë, th× ng−êi ®ã ph¶i nép tiÒn sö dông ®Êt nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: TiÒn sö dông ®Êt lμ sè tiÒn mμ ng−êi sö dông ®Êt ph¶i tr¶ trong tr−êng hîp ®−îc Nhμ n−íc giao ®Êt cã thu tiÒn sö dông ®Êt ®èi víi mét diÖn tÝch ®Êt x¸c ®Þnh. 72 Theo §iÒu 36 LuËt ®Êt ®ai hiÖn hμnh quy ®Þnh th× viÖc chuyÓn môc ®Ých sö dông ®Êt gi÷a ®Êt n«ng nghiÖp (trong ®ã cã lo¹i ®Êt trång c©y l©u n¨m) sang ®Êt phi n«ng nghiÖp (trong ®ã cã lo¹i ®Êt ë t¹i n«ng th«n vμ ®« thÞ) ph¶i ®−îc phÐp cña c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn. Trong tr−êng hîp trªn, nép tiÒn sö dông ®Êt theo lo¹i ®Êt sau khi ®−îc chuyÓn môc ®Ých sö dông trõ ®i gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt cña lo¹i ®Êt tr−íc khi chuyÓn môc ®Ých sö dông tÝnh theo gi¸ ®Êt do Nhμ n−íc quy ®Þnh t¹i thêi ®iÓm ®−îc phÐp chuyÓn môc ®Ých sö dông ®Êt ®èi víi tr−êng hîp chuyÓn ®Êt trång c©y hμng n¨m sang ®Êt ë cã thu tiÒn sö dông ®Êt. Gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt lμ gi¸ trÞ b»ng tiÒn cña quyÒn sö dông ®Êt ®èi víi mét diÖn tÝch ®Êt x¸c ®Þnh trong thêi h¹n sö dông ®Êt x¸c ®Þnh. C©u hái 57. Tr−êng hîp nμo c¸ nh©n chuyÓn ®æi ®Êt cho nhau kh«ng ph¶i chÞu thuÕ chuyÓn nh−îng bÊt ®éng s¶n? Tr¶ lêi: Theo §iÒu 4 LuËt thuÕ thu nhËp c¸ nh©n n¨m 2007 th× nh÷ng thu nhËp tõ chuyÓn nh−îng bÊt ®éng s¶n ®−îc miÔn thuÕ lμ: - Thu nhËp tõ chuyÓn nh−îng bÊt ®éng s¶n gi÷a vî víi chång; cha ®Î, mÑ ®Î víi con ®Î; cha nu«i, mÑ nu«i víi con nu«i; cha chång, mÑ chång 73 víi con d©u; cha vî, mÑ vî víi con rÓ; «ng néi, bμ néi víi ch¸u néi; «ng ngo¹i, bμ ngo¹i víi ch¸u ngo¹i; anh, chÞ, em ruét víi nhau. - Thu nhËp tõ chuyÓn nh−îng nhμ ë, quyÒn sö dông ®Êt ë vμ tμi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt ë cña c¸ nh©n trong tr−êng hîp c¸ nh©n chØ cã mét nhμ ë, ®Êt ë duy nhÊt. C©u hái 58. HiÖn nay, mét sè gia ®×nh cã v−ên réng nªn ®· b¸n bít mét sè diÖn tÝch cho ng−êi kh¸c. Hai bªn mua b¸n chØ viÕt giÊy tay råi nhËn tiÒn vμ giao ®Êt cho ng−êi kia sö dông. Nh− vËy cã hîp ph¸p kh«ng? NÕu kh«ng hîp ph¸p th× bÞ xö lý nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo §iÒu 689 Bé luËt d©n sù quy ®Þnh: ViÖc chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt ®−îc thùc hiÖn th«ng qua hîp ®ång. Hîp ®ång chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt ph¶i ®−îc lËp thμnh v¨n b¶n, cã c«ng chøng, chøng thùc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Nh− vËy viÖc chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt cña mét sè gia ®×nh trªn lμ vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ qu¶n lý ®Êt ®ai. Tïy theo tÝnh chÊt sai ph¹m sÏ bÞ xö lý theo §iÒu 12 NghÞ ®Þnh sè 105/2009/N§- CP ngμy 11- 11-2009 cña ChÝnh phñ, cô thÓ nh− sau: - Ph¹t tiÒn tõ 200.000 ®ång ®Õn 2.000.000 ®ång t¹i khu vùc n«ng th«n, ph¹t tiÒn tõ 500.000 ®ång 74 ®Õn 5.000.000 ®ång t¹i khu vùc ®« thÞ ®èi víi hμnh vi chuyÓn ®æi, chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông ®Êt n«ng nghiÖp mμ kh«ng thùc hiÖn ®óng thñ tôc hμnh chÝnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai. Ph¹t tiÒn tõ 500.000 ®ång ®Õn 5.000.000 ®ång t¹i khu vùc n«ng th«n, ph¹t tiÒn tõ 1.000.000 ®ång ®Õn 10.000.000 ®ång t¹i khu vùc ®« thÞ ®èi víi hμnh vi chuyÓn ®æi, chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông ®Êt phi n«ng nghiÖp mμ kh«ng thùc hiÖn ®óng thñ tôc hμnh chÝnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai. Ngoμi c¸c h×nh thøc xö ph¹t quy ®Þnh trªn cßn ph¶i thùc hiÖn ®óng thñ tôc hμnh chÝnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai. V. CHÝNH S¸CH X· HéI C©u hái 59. §¶ng vμ Nhμ n−íc ta ®· quan t©m ch¨m sãc ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Tæ quèc vμ nh©n d©n ®êi ®êi nhí ¬n nh÷ng ng−êi ®· hy sinh cèng hiÕn cho sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc, b¶o vÖ Tæ quèc. ViÖc quan t©m ch¨m sãc ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn ng−êi cã c«ng víi n−íc vμ gia ®×nh hä lμ tr¸ch nhiÖm cña Nhμ n−íc vμ toμn x· héi. 75 §iÒu 4 Ph¸p lÖnh −u ®·i ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng n¨m 2005 ®−îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2012 (sau ®©y gäi t¾t lμ Ph¸p lÖnh −u ®·i ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng hiÖn hμnh) ghi râ: Ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng vμ th©n nh©n cña hä ®−îc Nhμ n−íc, céng ®ång quan t©m ch¨m sãc, gióp ®ì vμ tuú tõng ®èi t−îng ®−îc h−ëng c¸c chÕ ®é −u ®·i. C¸c chÕ ®é −u ®·i ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng vμ th©n nh©n cña hä ®−îc ®iÒu chØnh trªn c¬ së: - Phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n−íc trong tõng thêi kú. - Phï hîp víi ph¸p luËt vμ chÝnh s¸ch chung cña Nhμ n−íc. - Phï hîp víi tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña lùc l−îng vò trang nh©n d©n. - Phï hîp víi ®êi sèng c¸n bé, c«ng chøc, viªn chøc nhμ n−íc vμ nh©n d©n. - Phï hîp víi c«ng lao vμ hoμn c¶nh cña ng−êi h−ëng chÕ ®é. Theo Ph¸p lÖnh th× c¸c c¬ quan nhμ n−íc, MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam vμ c¸c tæ chøc thμnh viªn, tæ chøc kinh tÕ - x· héi, ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n vμ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm vËn ®éng, ch¨m sãc, gióp ®ì ng−êi cã c«ng víi n−íc vμ th©n nh©n cña hä b»ng nhiÒu h×nh thøc, néi dung thiÕt thùc. H»ng n¨m, Nhμ n−íc dμnh mét phÇn ng©n s¸ch b¶o ®¶m thùc hiÖn c¸c chÕ ®é −u ®·i ng−êi cã 76 c«ng víi c¸ch m¹ng vμ th©n nh©n cña hä; ®ång thêi, vËn ®éng sù ®ãng gãp theo t×nh c¶m vμ tr¸ch nhiÖm x· héi cña mäi tæ chøc vμ c¸ nh©n. “Quü ®Òn ¬n, ®¸p nghÜa” ®−îc x©y dùng ë Trung −¬ng vμ c¸c ®Þa ph−¬ng trong c¶ n−íc b»ng sù ®ãng gãp theo t×nh c¶m vμ tr¸ch nhiÖm x· héi cña mäi tæ chøc vμ c¸ nh©n. Ngoμi ra, Nhμ n−íc cßn dμnh mét phÇn kinh phÝ trong quü quèc gia vÒ gi¶i quyÕt viÖc lμm, vÒ xãa ®ãi, gi¶m nghÌo... ®Ó ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng vay, t¹o viÖc lμm, æn ®Þnh ®êi sèng. C©u hái 60. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× nh÷ng ®èi t−îng nμo ®−îc h−ëng chÕ ®é −u ®·i ®èi víi ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng? Tr¶ lêi: §iÒu 2 Ph¸p lÖnh −u ®·i ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng hiÖn hμnh quy ®Þnh nh÷ng ®èi t−îng ®−îc h−ëng chÕ ®é −u ®·i ®èi víi ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng bao gåm: - Ng−êi ho¹t ®éng c¸ch m¹ng tr−íc ngμy 01- 01-1954; - Ng−êi ho¹t ®éng c¸ch m¹ng tõ ngμy 01-01- 1945 ®Õn ngμy khëi nghÜa Th¸ng T¸m n¨m 1945; - LiÖt sÜ; - Bμ mÑ ViÖt Nam Anh hïng; - Anh hïng Lùc l−îng vò trang nh©n d©n; - Anh hïng Lao ®éng trong thêi kú kh¸ng chiÕn; 77 - Th−¬ng binh, ng−êi h−ëng chÝnh s¸ch nh− th−¬ng binh; - BÖnh binh; - Ng−êi ho¹t ®éng kh¸ng chiÕn bÞ nhiÔm chÊt ®éc ho¸ häc; - Ng−êi ho¹t ®éng c¸ch m¹ng, ho¹t ®éng kh¸ng chiÕn bÞ ®Þch b¾t tï, ®μy; - Ng−êi ho¹t ®éng kh¸ng chiÕn gi¶i phãng d©n téc, b¶o vÖ Tæ quèc vμ lμm nghÜa vô quèc tÕ; - Ng−êi cã c«ng gióp ®ì c¸ch m¹ng; - Th©n nh©n cña ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng quy ®Þnh ë trªn. C©u hái 61. Ph¸p lÖnh quy ®Þnh ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng vμ th©n nh©n cña hä ®−îc h−ëng chÕ ®é −u ®·i nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: §iÒu 4 Ph¸p lÖnh −u ®·i ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng hiÖn hμnh quy ®Þnh: Ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng vμ th©n nh©n ®−îc Nhμ n−íc, x· héi quan t©m ch¨m sãc, gióp ®ì vμ tuú tõng ®èi t−îng ®−îc h−ëng c¸c chÕ ®é −u ®·i sau ®©y: - Trî cÊp hμng th¸ng, phô cÊp hμng th¸ng, trî cÊp mét lÇn; - B¶o hiÓm y tÕ; - §iÒu d−ìng phôc håi søc kháe; - Nhμ n−íc cã chÝnh s¸ch hç trî ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng, th©n nh©n liÖt sÜ cã khã kh¨n vÒ 78