🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Những Mẫu Chuyện Về Tấm Gương Đạo Đức Hồ Chí Minh Tập II Ebooks Nhóm Zalo ChÞu tr¸ch nhiÖm xuÊt b¶n gi¸m ®èc - tæng biªn tËp PGS.TS. PHẠM MINH TUẤN ChÞu tr¸ch nhiÖm néi dung phã gi¸m ®èc - phã tæng biªn tËp TS. ®ç quang dòng Biªn tËp néi dung: ths. ph¹m thÞ kim huÕ ThS. NGUYỄN THỊ HẢI BÌNH ths. nguyÔn minh huÖ ths. hoµng ngäc ®iÖp ThS. NGUYỄN VIỆT HÀ Trình bày bìa: Chế bản vi tính: Đọc sách mẫu: ®­êng hång mai Ph¹m nguyÖt nga hoµng ngäc ®iÖp VIỆT HÀ Số đăng ký kế hoạch xuất bản: 427-2021/CXBIPH/12-365/CTQG. Số quyết định xuất bản: 15-QĐ/NXBCTQG, ngày 18/02/2021. Nộp lưu chiểu: tháng 4 năm 2021. Mã ISBN: 978-604-57-6500-5. Biªn môc trªn xuÊt b¶n phÈm cña Th­ viÖn Quèc gia ViÖt Nam Nh÷ng mÈu chuyÖn vÒ tÊm g­¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh. - XuÊt b¶n lÇn thø 5. - H. : ChÝnh trÞ Quèc gia. - 15cm §TTS ghi: Ban Tuyªn gi¸o Trung ­¬ng. Trung t©m Th«ng tin c«ng t¸c tuyªn gi¸o T.2. - 2020. - 312tr. 1. §¹o ®øc Hå ChÝ Minh 2. TruyÖn kÓ 170 - dc23 CTM0374p-CIP 2 ChØ ®¹o biªn so¹n PGS.TS. §µo Duy Qu¸t Biªn so¹n Ng« B¸ To¹i NguyÔn §øc B×nh TrÞnh Duy Kim L­¬ng ThÞ BÝch H­êng NguyÔn Minh Khai NguyÔn Qu¸n Phó NguyÔn ThÞ Oanh 4 lêi Nhµ xuÊt b¶n Ngµy 07/11/2006, Bé ChÝnh trÞ ®· ban hµnh ChØ thÞ sè 06-CT/TW vÒ tæ chøc Cuéc vËn ®éng "Häc tËp vµ lµm theo tÊm g­¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh" trong toµn §¶ng, toµn d©n. TiÕp ®ã, Bé ChÝnh trÞ ®· ban hµnh ChØ thÞ sè 03-CT/TW ngµy 14/5/2011 vÒ tiÕp tôc ®Èy m¹nh viÖc häc tËp vµ lµm theo tÊm g­¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh; vµ gÇn ®©y nhÊt lµ ChØ thÞ sè 05-CT/TW ngµy 15/5/2016 vÒ ®Èy m¹nh häc tËp vµ lµm theo t t­ëng, ®¹o ®øc, phong c¸ch Hå ChÝ Minh. Nh÷ng chØ thÞ nµy ®­îc ban hµnh nh»m kh¬i dËy vµ ph¸t huy c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc truyÒn thèng tèt ®Ñp, ®Êu tranh kh¾c phôc sù suy tho¸i vÒ ®¹o ®øc, lèi sèng; chÆn ®øng, ®Èy lïi quan liªu, tham nhòng, l·ng phÝ vµ c¸c tÖ n¹n 5 x· héi; h×nh thµnh, ph¸t triÓn c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc cña chñ nghÜa x· héi, x©y dùng con ng­êi ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa cã nh©n c¸ch cao ®Ñp, b¶n lÜnh chÝnh trÞ v÷ng vµng, lèi sèng v¨n minh, x©y dùng c¸c quan hÖ x· héi lµnh m¹nh, tiÕn bé. Thùc hiÖn nh÷ng chØ thÞ nãi trªn, nh»m gãp phÇn vµo viÖc ®Èy m¹nh häc tËp vµ lµm theo t­ t­ëng, ®¹o ®øc, phong c¸ch Hå ChÝ Minh, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia Sù thËt phèi hîp víi Trung t©m Th«ng tin c«ng t¸c tuyªn gi¸o cña Ban Tuyªn gi¸o Trung ­¬ng xuÊt b¶n cuèn s¸ch Nh÷ng mÈu chuyÖn vÒ tÊm g­¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh, tËp II. Cuèn s¸ch Nh÷ng mÈu chuyÖn vÒ tÊm g­¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh, tËp II (xuÊt b¶n lÇn thø n¨m) gåm 84 c©u chuyÖn. Qua c¸c mÈu chuyÖn, cuèn s¸ch gãp phÇn n©ng cao nhËn thøc cho c¸n bé, ®¶ng viªn, c«ng chøc, viªn chøc vµ nh©n d©n vÒ gi¸ trÞ to lín cña t­ t­ëng, ®¹o ®øc, phong c¸ch Hå ChÝ Minh, t¹o ra nh÷ng chuyÓn biÕn trong ý thøc tu d­ìng, rÌn luyÖn vµ hµnh ®éng 6 theo t­ t­ëng, ®¹o ®øc, phong c¸ch Hå ChÝ Minh, gãp phÇn ®Èy lïi sù suy tho¸i vÒ chÝnh trÞ, ®¹o ®øc, lèi sèng vµ c¸c tÖ n¹n x· héi; x©y dùng §¶ng trong s¹ch, v÷ng m¹nh, cñng cè niÒm tin cña nh©n d©n vµo sù l·nh ®¹o cña §¶ng; gi¸o dôc vµ h­íng con ng­êi tíi c¸i ch©n, thiÖn, mü. Tuy nhiªn, v× lµ chuyÖn kÓ l¹i, c¸c c©u chuyÖn diÔn ra c¸ch ®©y ®· rÊt l©u, nh÷ng ng­êi trùc tiÕp ®­îc gÆp B¸c ®Òu ®· cao tuæi, cã ng­êi ®· mÊt... cho nªn cã mét sè chi tiÕt ch­a ®­îc ®èi chiÕu, x¸c minh l¹i. Nh­ng nh÷ng néi dung cña tõng c©u chuyÖn hÕt søc ch©n thËt vµ thùc sù bæ Ých. Nh÷ng khiÕm khuyÕt nãi trªn sÏ tiÕp tôc ®­îc kh¾c phôc trong nh÷ng lÇn xuÊt b¶n sau. Nhµ xuÊt b¶n rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña b¹n ®äc. Xin giíi thiÖu cuèn s¸ch víi ®«ng ®¶o b¹n ®äc. Th¸ng 4 n¨m 2020 Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia sù thËt 7 MôC LôC Trang 1. Sù ra ®êi cña mét bµi th¬ 15 2. B¸c Hå lµ thÕ ®Êy 19 3. C©y ®µo NhËt T©n 22 4. ViÖc chi tiªu cña B¸c Hå 25 5. Chó sang x«ng nhµ cho B¸c 29 6. B¸c Hå t¨ng gia rau c¶i 32 7. C©u chuyÖn vÒ 3 chiÕc ba l« 38 8. Kh«ng ai ®­îc vµo ®©y 40 9. B¸t chÌ xÎ ®«i 42 10. Mét b÷a ¨n tèi cña B¸c 44 11. Thêi gian quý b¸u l¾m 49 12. Chó cßn trÎ, chó vµo hÇm tró Èn tr­íc ®i 54 9 13. B¸c cã ph¶i lµ vua ®©u? 56 14. Tõ ®«i dÐp ®Õn chiÕc xe «t« 61 15. B÷a c¬m kh¸ng chiÕn 67 16. QuyÒn lao ®éng cña B¸c 71 17. Ai ¨n th× ng­êi Êy tr¶ tiÒn 73 18. Qu¶ t¸o B¸c Hå cho em bÐ 75 19. Mõng cho c¸c ch¸u, B¸c cµng th­¬ng nhí mÑ 77 20. So s¸nh 79 21. §¹o ®øc ng­êi ¨n c¬m 82 22. G­¬ng mÉu t«n träng luËt lÖ 85 23. N­íc nãng, n­íc nguéi 88 24. Chó ng· cã ®au kh«ng? 91 25. ¡n no råi h·y ®Õn lµm viÖc 94 26. TÊm lßng B¸c Hå víi chiÕn sÜ 97 27. Chó ®Ó B¸c thuyÕt minh cho 102 28. Chó lµm nh­ thÕ lµ kh«ng ®­îc 107 29. §Ó B¸c qu¹t 110 30. B¸c Hå víi chiÕn sÜ ng­êi d©n téc 112 10 31. TÊm lßng cña B¸c víi th­¬ng binh, liÖt sÜ 115 32. TÊm lßng cña B¸c 120 33. B¸c Hå t¾m cho trÎ ë ViÖt B¾c 122 34. B¸c Hå quan t©m ®Õn n÷ phãng viªn 125 35. T×nh th­¬ng yªu bao la 127 36. §i lµm ruéng víi n«ng d©n 138 37. Ng­êi Ph¸p, ng­êi Mü 152 38. C¸i ®u«i T«n Ngé Kh«ng 158 39. Thi ®ua vÒ lßng yªu n­íc th× ta th¾ng 162 40. Ph¶i quan t©m ®Õn mäi ng­êi h¬n 166 41. §êi sèng cña d©n quan träng h¬n 169 42. øng biÕn nhanh giÆc nµo còng th¾ng 172 43. Ch÷ "quan liªu" viÕt thÕ nµo? 174 44. Lµm sao lo cho c¸c ch¸u ¨n no, cã quÇn ¸o mÆc 178 45. Dï t¸ hay t­íng ®Òu ph¶i lo phôc vô nh©n d©n 180 46. Cã ¨n bít phÇn c¬m cña con kh«ng 184 11 47. B¸c muèn biÕt sù thËt kia 187 48. §ãn vua hay ®ãn B¸c 190 49. "C¸ch m¹ng" theo ý B¸c Hå 194 50. Giê nµo, viÖc nÊy 200 51. Bµn ®¸ ch«ng chªnh dÞch sö §¶ng 204 52. Nhµ ph¶i cã cét míi v÷ng ch·i 208 53. Phiªn häp Héi ®ång ChÝnh phñ ®Çu tiªn 211 54. C¸c d©n téc ph¶i tiÕp tôc ®oµn kÕt 216 55. Ba chiÒu tr¸ch nhiÖm 219 56. Cã nh­ thÕ nµy míi gi÷ ®­îc bÝ mËt 225 57. Theo B¸c ®i chiÕn dÞch 229 58. Nh­ l¹c vµo c¶nh tiªn 232 59. B¸c ph¶i lµm viÖc nhiÒu th× miÒn Nam mau thèng nhÊt 234 60. Bá thuèc l¸ 236 61. Kh«ng nh­ ®Õn cöa quan ngµy tr­íc 239 62. Ng­êi lµ nghÖ sÜ cña nh©n d©n 243 63. ThÇy häc cña B¸c lµ nh©n d©n 247 12 64. Bµi häc dùa vµo d©n 251 65. Ph¶i l¾ng nghe ý kiÕn cña quÇn chóng 253 66. B¸c ®i chóc TÕt 255 67. Ph¶i d©n chñ víi d©n 257 68. Phª b×nh mµ thµnh c©u chuyÖn t©m sù 260 69. ChiÕc ¸o trÊn thñ B¸c cho 263 70. Chó ¨n no míi cµy ®­îc, sao ®Ó tr©u gÇy ®ãi thÕ? 267 71. C¸ kh«ng x­¬ng 269 72. Bµi häc vÒ c¸ch nãi, c¸ch dïng tõ 272 73. Kh«ng nªn ®ao to bóa lín 278 74. Hµnh lý ®¸ng kÓ nhÊt 281 75. TiÕt kiÖm 286 76. Kû luËt ph¶i nghiªm víi bÊt kú ai 288 77. NhiÖm vô nÆng nÒ nh­ng còng hÕt søc vinh quang cña c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o 290 78. Ph¶i ch¨m chØ häc tËp 292 79. Hå ChÝ Minh víi thiÕu nhi §øc 295 13 80. ChiÕn l­îc tr¨m n¨m trång ng­êi 297 81. Ai cã tr¸ch nhiÖm trång ng­êi 299 82. Gi¸o dôc c¸c ch¸u tiÕn bé nhiÒu h¬n n÷a 303 83. ViÖc nµo còng cã tÇm quan träng cña nã 306 84. Tõ nh÷ng viÖc nhá nhÊt 309 14 1. Sù RA §êI CñA MéT BµI TH¥ Nh÷ng n¨m ®Çu c¸ch m¹ng, trong hoµn c¶nh ®Êt n­íc cßn nhiÒu khã kh¨n, B¸c ph¶i ch¨m lo tr¨m c«ng ngµn viÖc. Nh©n d©n ta ai còng lo cho søc khoÎ cña B¸c. NhiÒu ng­êi víi t­ c¸ch c¸ nh©n, tËp thÓ ®· dµnh th× giê ®Õn th¨m B¾c Bé phñ - n¬i ë vµ lµm viÖc cña ChÝnh phñ ta håi ®ã - th¨m søc khoÎ cña B¸c. Lóc bÊy giê, viÖc ®Õn th¨m vÞ Chñ tÞch n­íc kh«ng ®Õn nçi ph¶i qua nhiÒu thñ tôc phiÒn phøc r¾c rèi. Nh©n chuyÕn vµo Thanh Ho¸ cã viÖc riªng, n÷ thi sÜ H»ng Ph­¬ng ®· nghÜ lµm sao khi vÒ ph¶i cã mãn quµ ®Çy ý nghÜa ®Õn th¨m søc khoÎ cña B¸c. T¹i Thanh Ho¸ cã lo¹i cam lµng Giang ngon 15 næi tiÕng. Nhµ th¬ liÒn chän mua chôc qu¶ vÒ biÕu B¸c. Ngåi trªn xe trë vÒ Hµ Néi, võa kh kh­ «m tói cam, võa nghÜ ®Õn ngµy mai vµo B¾c Bé phñ gÆp B¸c nªn nãi c©u g×, vµ nãi thÕ nµo cho ph¶i phÐp víi B¸c. H»ng Ph­¬ng nhÈm ngay mét bµi th¬: Cam ngon Thanh Ho¸ vèn dßng KÝnh d©ng Chñ tÞch tá lßng mÕn yªu §¾ng cay Cô tr¶i ®· nhiÒu Ngät bïi trêi tr¶ ®ñ ®iÒu tõ ®©y Cïng quèc d©n h­ëng nh÷ng ngµy Tù do h¹nh phóc trµn ®Çy trêi Nam Anh hïng tá mÆt giang san L­u danh thiªn cæ vÎ vang gièng nßi. S¸ng h«m sau, nhµ th¬ cÈn thËn gãi cam vµo giÊy ®Ñp, tr©n träng chÐp l¹i bµi th¬ råi ®Õn B¾c Bé phñ th¨m B¸c. Võa ®Õn cæng, bµ liÒn ®­îc ®ång chÝ b¶o vÖ chØ ®­êng vµo phßng lµm viÖc cña B¸c. 16 Nh­ng lóc ®ã B¸c cßn bËn tiÕp mét vÞ kh¸ch n­íc ngoµi ë phßng tiÕp kh¸ch. §ång chÝ v¨n phßng b¶o nhµ th¬ ngåi chê mét l¸t. Nh­ng nhµ th¬ thÊy B¸c bËn qu¸, kh«ng muèn lµm phiÒn B¸c, bÌn göi cam vµ bµi th¬ l¹i råi xin phÐp ra vÒ. Sau khi tiÔn ch©n ng­êi kh¸ch n­íc ngoµi, B¸c trë l¹i v¨n phßng vµ biÕt bµ kh¸ch ®· vÒ råi. Nh×n gãi cam vµ ®äc bµi th¬, B¸c rÊt c¶m ®éng, nh­ng l¹i kh«ng biÕt tªn vµ ®Þa chØ cña kh¸ch, B¸c liÒn lµm mét bµi th¬ ®¨ng b¸o Phô n÷ ®Ó tr¶ lêi. Bµi th¬ ®Ò lµ "TÆng cam": C¶m ¬n bµ biÕu gãi cam NhËn th× kh«ng ®Æng, tõ lµm sao ®©y ¡n qu¶ nhí kÎ trång c©y Ph¶i ch¨ng khæ tËn ®Õn ngµy cam lai. Bµi th¬ bµy tá lêi c¶m ¬n, ®ång thêi nh©n ®ã nªu lªn bµi häc ®¹o ®øc tõ mét c©u 17 tôc ng÷ rÊt quen thuéc vµ kh¼ng ®Þnh niÒm tin vµo th¾ng lîi s¾p tíi. MÊy chôc n¨m qua, bµi th¬ ®· ®i vµo lßng mäi ng­êi, nh­ng Ýt ai chó ý ®Õn chi tiÕt bµ biÕu gãi cam - mét chi tiÕt gîi c¶m høng cho sù ra ®êi mét bµi th¬ cã gi¸ trÞ cña B¸c. TrÝch trong KÓ chuyÖn B¸c Hå, Nxb. Gi¸o dôc, Hµ Néi, 2006, t.4, tr.104. 18 2. B¸C Hå Lµ THÕ §ÊY Thêi chèng Mü. Mét buæi tr­a, Hå Chñ tÞch ®ang chuÈn bÞ n»m nghØ th× cÇn vô vµo b¸o c¸o B¸c lµ cã kh¸ch. Kh¸ch lµ mét cô giµ ë H­ng Yªn. Cïng ®i víi cô cã mét vÞ l·nh ®¹o tØnh. Trªn xe cßn cã mét thïng c¸ kh¸ nÆng. - Th­a B¸c, ch¸u xin thay mÆt bµ con ë ®Þa ph­¬ng lªn th¨m søc khoÎ B¸c vµ cã Ýt c¸ míi ®¸nh ®em lªn biÕu B¸c. C¸ lo¹i nµy lµ c¸ tiÕn næi tiÕng ë ®Çm D¹ Tr¹ch ®Êy ¹! - Th­a cô, cô ngang tuæi t«i, xin cô ®õng x­ng h« nh­ thÕ! - V©ng, nÕu cô cho phÐp... - Ao nhµ ta cã réng kh«ng mµ cô th¶ ®­îc nhiÒu c¸ vËy? 19 - D¹ th­a cô, ®©y lµ c¸ cña hîp t¸c x·. - C¸ cña hîp t¸c x· lµ tµi s¶n chung cña bµ con, ph¶i ®Ó bµ con dïng chø! - Th­a cô, nhê cã «ng l·nh ®¹o tØnh giao cho nªn lÇn ®Çu tiªn t«i míi ®­îc gÆp Cô Chñ tÞch n­íc, thËt may m¾n cho t«i qu¸. Cßn c¸, ®· trãt mang lªn ®©y råi, xin cô vui lßng nhËn cho, chóng t«i khái ph¶i ®em vÒ. Hå Chñ tÞch cho mêi «ng c¸n bé phô tr¸ch nhµ bÕp lªn gÆp Ng­êi. - Lo¹i c¸ nµy ë chî B¾c Qua b¸n bao nhiªu mét c©n? - Th­a B¸c, mét c©n gi¸... - VËy chó c©n lªn xem tÊt c¶ lµ bao nhiªu c©n, coi nh­ nhËp vµo nhµ bÕp cña c¬ quan. Vµ chó tÝnh xem bao nhiªu tiÒn ®Ó göi cô cÇm vÒ. Quay sang vÞ kh¸ch quý H­ng Yªn, Hå Chñ tÞch ©n cÇn nãi: - T«i xin ®a t¹ tÊm lßng cña cô vµ bµ 20 con x· nhµ ®èi víi t«i. Quµ cô vµ bµ con cho, t«i nhËn råi, cßn ®©y lµ sè tiÒn t«i göi cô ®em vÒ nép vµo quü hîp t¸c x·. TrÝch trong KÓ chuyÖn B¸c Hå, S®d, t.4, tr.114. 21 3. C¢Y §µO NHËT T¢N Mét cô ®¹i diÖn nh©n d©n x· NhËt T©n ph¸t biÓu tÆng B¸c c©y ®µo. B¸c c¶m ¬n, khen c©y ®µo ®Ñp vµ hái l¹i c¸c cô: "C©y ®µo nµy c¸c cô ®· trång ®­îc mÊy n¨m?". C¸c cô tr¶ lêi ®· ®­îc 3 n¨m. B¸c l¹i hái tiÕp: "Trång ®­îc ba n¨m sao kh«ng ®Ó gèc l¹i, ®em ®µo c¶ gèc sang n¨m lÊy hoa ®©u mµ ch¬i TÕt n÷a?". Cô giµ ®¹i diÖn l¹i nhanh miÖng th­a víi B¸c: "Th­a B¸c c©y ®µo tuy lín nh­ng bµ con trong x· muèn ®µo c¶ gèc ®Ó c©y sèng khoÎ, hoa tiÕp tôc në thªm ®Ó B¸c ch¬i ®­îc l©u h¬n". B¸c c­êi rÊt vui vµ l¹i dÆn tiÕp: "Sang n¨m c¸c cô vµ nh©n d©n trong x· kh«ng ph¶i ®em tÆng t«i c©y ®µo 22 kh¸c n÷a. T«i sÏ tù trång c©y ®µo nµy ngay t¹i v­ên nhµ vµ cè g¾ng ch¨m bãn thËt tèt ®Ó ®Õn mïa xu©n tiÕp theo l¹i cã hoa ®µo NhËt T©n ®Ó ch¬i xu©n". Nghe B¸c nãi, tÊt c¶ mäi ng­êi cã mÆt trong phßng kh¸ch c­êi rÊt vui, lµm cho kh«ng khÝ ngµy xu©n trong phßng cµng Êm ¸p h¬n. C©y ®µo nh©n d©n NhËt T©n tÆng B¸c lÇn Êy, Ng­êi ®Æt ngay gi÷a phßng kh¸ch lín cña Phñ Chñ tÞch trong suèt ba ngµy TÕt cæ truyÒn. Kh¸ch tõ c¸c ®Þa ph­¬ng còng nh­ c¸c c¬ quan ®ãng ë Hµ Néi ®Õn chóc tÕt B¸c ®Òu khen nã rÊt ®Ñp. Ngµy 5 TÕt, c©y ®µo nô vµ hoa vÉn trÜu cµnh ré në, khi mµ ë gß §èng §a nh©n d©n thñ ®« vµ c¸c n¬i kÐo vÒ kû niÖm mõng Quang Trung ®¹i th¾ng qu©n Thanh th× B¸c ®em nã ra v­ên trång, ®óng nh­ Ng­êi ®· høa víi c¸c cô lµng ®µo NhËt T©n. Tõ ®ã, hµng ngµy sau giê 23 lµm viÖc, khi ra v­ên ch¨m t­íi rau vµ hoa, B¸c ®· dµnh mét kho¶ng thêi gian ®¸ng kÓ ®Ó vun xíi, ch¨m tØa cho c©y ®µo NhËt T©n gi÷ ®­îc d¸ng thÕ cña nã nh­ khi nh©n d©n NhËt T©n mang ®Õn tÆng Ng­êi. TrÝch trong KÓ chuyÖn B¸c Hå, S®d, t.4, tr.120. 24 4. VIÖC CHI TI£U CñA B¸C Hå C¸c ®ång chÝ ë gÇn B¸c ®Òu cho biÕt B¸c rÊt tiÕt kiÖm. Cã ®«i tÊt r¸ch ®· v¸ ®i, v¸ l¹i mÊy lÇn B¸c còng kh«ng dïng tÊt míi. B¸c nãi: - C¸i g× cßn dïng ®­îc nªn dïng. Bá ®i kh«ng nªn... Khi tÊt r¸ch ch­a kÞp v¸, anh em ®­a ®«i míi ®Ó B¸c dïng, B¸c xoay chç r¸ch vµo bªn trong råi c­êi xÝ xo¸: - §Êy, cã tr«ng thÊy r¸ch n÷a ®©u... Cã qu¶ chuèi h¬i nÉu, anh c¸n bé chª kh«ng ¨n, B¸c lÊy dao gät phÇn nÉu ®i, bãc ¨n ngon lµnh, råi nãi: - ë chiÕn khu cã ®­îc qu¶ chuèi nµy còng ®· quý... 25 C©u nãi vµ viÖc lµm cña B¸c lµm ®ång chÝ c¸n bé suy nghÜ vµ hèi hËn m·i. ... Thùc tÕ lÞch sö cho thÊy r»ng: suèt cuéc ®êi ho¹t ®éng cña B¸c ë n­íc ngoµi, B¸c gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n vÒ tµi chÝnh do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c nhau. §­îc ®ång nµo, chñ yÕu do lao ®éng tù th©n mµ cã, B¸c dµnh cho c«ng t¸c c¸ch m¹ng. B¸c chi tiªu rÊt dÌ xÎn, c©n nh¾c tõng xu. Liªn hoan mõng thµnh lËp §¶ng còng chØ cã b¸t c¬m, mãn xµo, t« canh, ®Üa c¸. Chiªu ®·i ®ång chÝ Lý Béi QuÇn, ng­êi Trung Quèc, ng­êi ®· mua chiÕc m¸y ch÷ tõ H¶i Phßng vÒ tÆng m×nh (n¨m 1939), B¸c còng chØ "khao mét mãn canh vµ hai ®Üa thøc ¨n, thªm hai l¹ng r­îu, tæng céng ch­a hÕt mét ®ång b¹c". Tù thÕt ®·i m×nh "khi nghe tin Hång qu©n b¾t sèng 33 v¹n qu©n HÝtle ë Xtalingr¸t n¨m 1943", t¹i nhµ tï, trong 26 tói chØ cßn vÎn vÑn mét ®ång b¹c, B¸c ®· "nhê ng­êi lÝnh g¸c mua giïm cho Ýt kÑo vµ dÇu ch¶ quÈy". Sau khi phÊn khëi h« mÊy khÈu hiÖu hoan nghªnh th¾ng lîi cña Liªn X«, B¸c "ngåi ¨n rÊt ®µng hoµng vui vÎ"... N¨m 1957, B¸c vÒ th¨m NghÖ TÜnh, khi ¨n c¬m chung víi ®ång chÝ NguyÔn SÜ QuÕ, NguyÔn ChÝ Thanh, Hoµng V¨n DiÖm, B¸c ®· ®Ó bít ra ngoµi m©m mÊy mãn ¨n, råi nãi: "¡n hÕt lÊy thªm, kh«ng ¨n hÕt ®Ó ng­êi kh¸c ¨n, ®õng ®Ó ng­êi ta ¨n thõa cña m×nh". Cã thÓ dÉn ra nhiÒu n÷a nh÷ng vÝ dô vÒ c¸ch chi tiªu, sö dông tiÒn b¹c, c¬ së vËt chÊt cña B¸c: ch¾t chiu, t»n tiÖn nh­ng vÉn réng r·i, kh«ng hoang phÝ mµ còng kh«ng keo kiÖt, "ki bo". ThÕ giíi, loµi ng­êi tù hµo vÒ B¸c. Lµ ng­êi ViÖt Nam, ®ång h­¬ng cña B¸c, chóng ta cµng tù hµo biÕt bao! C¸ch øng xö 27 cña B¸c víi tiÒn tµi, víi c¸i ¨n, c¸i mÆc, víi c¬ së vËt chÊt nãi chung ®©u cã ph¶i lµ cao qu¸ mµ chóng ta kh«ng häc tËp ®­îc, ®©u cã ph¶i lµ mét toµ th¸nh cÊm uy nghiªm mµ chóng ta kh«ng ®Æt ch©n lªn ®­îc thÒm bËc, dï lµ bËc thÒm thø nhÊt? TrÝch trong Mét sè lêi d¹y vµ mÈu chuyÖn vÒ tÊm g­¬ng ®¹o ®øc cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2007, tr. 76-78. 28 5. CHó SANG X¤NG NHµ CHO B¸C Vµo c¸c dÞp lÔ tÕt, vÉn cã mét sè anh chÞ em "¨n c¬m tËp thÓ, n»m gi­êng c¸ nh©n" ë l¹i trùc c¬ quan. Mång mét tÕt ©m lÞch (n¨m 1956), nh­êng anh em kh¸c vÒ quª, t«i ë l¹i b¶o vÖ c¬ quan. Kho¶ng 9 giê s¸ng, khi mäi ng­êi ®· rén rµng ®i chóc tÕt, th× B¸c tíi. ThÊy nhµ v¾ng lÆng, chØ cã mçi m×nh t«i ngåi ë bµn, B¸c mõng tuæi t«i mét chiÕc b¸nh ch­ng, mét gãi kÑo, chóc t«i nh©n dÞp n¨m míi, råi B¸c hái: - Mång mét tÕt chó khai bót c¸i g× ®ã? 29 - Th­a B¸c, ch¸u ®ang viÕt b¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c n¨m 1955 cña ®éi ¹. B¸c khen: - C¸c chó thËt cÇn cï, chÞu khã, quanh n¨m vÊt v¶. Nh÷ng ngµy m­a dÇm giã bÊc, B¸c ngñ trªn nhµ, cßn c¸c chó ph¶i thøc suèt ®ªm ë d­íi v­ên. TÕt cßn ph¶i lµm viÖc. B¸c nãi tiÕp: - Chó viÕt b¸o c¸o ng¾n th«i. KÕt luËn lµ: toµn ®éi hÕt lßng b¶o vÖ Trung ­¬ng §¶ng vµ ChÝnh phñ ®­îc an toµn. Kh«ng nªn nãi: b¶o vÖ Hå Chñ tÞch, v× trong Trung ­¬ng §¶ng vµ ChÝnh phñ lµ cã ®ñ mäi ng­êi råi. B¸c n¾m tay t«i: - Chó sang x«ng nhµ cho B¸c ®i. B¸c ph©n c«ng t«i röa Êm chÐn, cßn B¸c th× lau bµn ghÕ vµ c¾m hoa ®Ó ®ãn 30 c¸c ®ång chÝ trong Bé ChÝnh trÞ sang chóc tÕt. TÕt n¨m Êy, t«i l¹i lµ ng­êi vui nhÊt. TrÝch trong Mét sè lêi d¹y vµ mÈu chuyÖn vÒ tÊm g­¬ng ®¹o ®øc cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, S®d, tr. 124-125. (TrÇn C«ng TÊn kÓ, Hå Vò ghi). 31 6. B¸C Hå T¡NG GIA RAU C¶I Mïa ®«ng n¨m 1952, lóc ®ã t«i ®ang c«ng t¸c ë V¨n phßng Trung ­¬ng §¶ng. Trô së c¬ quan ®ãng t¹i ®Ìo Re (nói Rång). C¬ quan Phñ Chñ tÞch còng ë s¸t ngay c¹nh ®ã. Sau héi nghÞ chÝnh quyÒn lÇn thø 5 (th¸ng 3/1952), ChÝnh phñ ®· ph¸t ®éng phong trµo t¨ng gia, s¶n xuÊt, tiÕt kiÖm trong toµn quèc. ë Trung ­¬ng, c¬ quan nµy thi ®ua t¨ng gia víi c¬ quan kh¸c. V× hai c¬ quan gÇn nhau, t«i ®­îc c«ng ®oµn cö ra thi ®ua víi c¬ quan bªn Phñ Chñ tÞch. Bªn V¨n phßng Phñ Chñ tÞch l¹i cö B¸c lµ ®¹i diÖn c¸ nh©n thi ®ua t¨ng gia víi c¬ quan V¨n phßng Trung ­¬ng. 32 Buæi lÔ ph¸t ®éng thi ®ua diÔn ra thËt s«i næi. T«i ®ang søc trÎ nªn thay mÆt anh em ®øng lªn th¸ch thøc thi ®ua: cïng mét kho¶ng ®Êt nh­ nhau 36m2, trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, t«i xin trång rau ¨n víi s¶n l­îng cao nhÊt. B¸c còng ®øng lªn: B¸c nhËn th¸ch thøc thi ®ua t¨ng gia víi chó Th«ng, víi m¶nh ®Êt 36m2 trong mét thêi gian b»ng nhau, ®¹t s¶n l­îng rau nhiÒu h¬n chó Th«ng. Mäi ng­êi vç tay hoan h«. Mét sè ®ång chÝ x× xµo: mét cuéc thi ®ua kh«ng c©n søc. B¸c võa giµ, võa bËn nhiÒu viÖc, ®Þch sao ®­îc víi cËu Th«ng khoÎ nh­ voi, trång rau ®· quen. Cã ng­êi nªu: "gi¶i th­ëng thi ®ua lµ mét con gµ trèng 2kg". Mäi ng­êi l¹i hoan h« t¸n th­ëng. MÊy ®ång chÝ ë V¨n phßng Trung ­¬ng nãi to: "nhÊt ®Þnh chuyÕn nµy chóng ta ®­îc ¨n thÞt gµ cña Phñ Chñ tÞch". B¸c nãi vui: "C¸c chó muèn ¨n gµ cña Chñ tÞch th× ph¶i tÝch 33 cùc t¨ng gia ®Ó cã nhiÒu rau xanh cung cÊp cho nhµ bÕp c¬ quan". T«i vÒ suy nghÜ: ®Ó ch¾c ¨n vµ cã n¨ng suÊt cao th× trång c¶i cñ, v× c¶i cñ ë vïng nµy cñ rÊt to, rÊt nÆng. T«i trao ®æi víi anh em c«ng ®oµn, mäi ng­êi ñng hé cho lµ s¸ng kiÕn. Sau mét tuÇn, t«i ®· lµm ®Êt vµ trång xong 36m2 c¶i cñ. Ngay s¸t m¶nh ®Êt cña t«i, B¸c vµ anh em bªn Phñ Chñ tÞch lµm rÊt kü, ®Êt nhá, mÞn vµ s¹ch cá. H¬n mét tuÇn th× B¸c gieo h¹t c¶i mµo gµ (c¶i xanh l¸ xo¨n). Anh em V¨n phßng Phñ Chñ tÞch lµm chç ®i tiÓu gÇn nhµ vµ mua mét nåi béng lín ®Ó høng n­íc tiÓu. PhÝa V¨n phßng Trung ­¬ng t«i còng huy ®éng anh em lµm nhµ tiªu ®Ó lÊy ph©n bãn. Sau mét tuÇn c¸c c©y c¶i mäc ®Òu vµ ®Ñp. B¸c lÊy n­íc tiÓu pha lo·ng t­íi. Cßn t«i lÊy ph©n b¾c t­¬i hoµ ra t­íi. Mçi lÇn t­íi c¶ c¬ quan bÞt mòi. 34 Sau mét th¸ng, hai v¹t rau tèt ngang nhau. NhiÒu ng­êi ñng hé t«i cho r»ng t«i sÏ th¾ng v× cñ c¶i lín rÊt nhanh. Mét h«m B¸c nhæ rau b¸n cho nhµ bÕp chØ ®­îc 15kg. B¸c ®Ó l¹i nh÷ng c©y to, khoÎ, mçi c©y c¸ch nhau chõng hai gang. Mét sè anh em lo l¾ng v× thÊy v­ên rau B¸c nhæ ®i x¬ x¸c mµ chØ ®­îc cã 15kg rau c¶i con. Ba buæi chiÒu liÒn, sau giê lµm viÖc B¸c ®Òu ra v­ên dïng chiÕc dÇm xíi ®Êt cho c¶i vµ t­íi n­íc gi¶i ®Òu. Sau hai th¸ng 10 ngµy th× cñ c¶i cña t«i ®· to b»ng b¾p tay vµ cã c©y ®· cã nô. T«i nhæ vµ c©n cho nhµ bÕp ®­îc 60kg. T«i vui mõng v× th¾ng lîi. Nh­ng còng lóc ®ã, c©y c¶i mµo gµ cña B¸c ®· to b»ng c¸i n¬m, cø 5 ngµy mét lÇn B¸c tØa tµu, c©n cho nhµ bÕp kho¶ng 10kg. Kú l¹ thay c¶i mµo gµ cµng tØa c©y cµng lín, tµu cµng to vµ cµng trÎ l©u. Sau 2 th¸ng r­ìi c¶i míi cã ngång. Lóc ®ã B¸c nhæ c¶ c©y 35 cho nhµ bÕp muèi d­a. B¸c cßn ®em biÕu cô giµ d©n téc gÇn ®ã h¹t gièng cña 2 c©y rÊt to. Cô giµ sung s­íng khoe víi mäi ng­êi: "Gièng rau c¶i Cô Hå tèt thËt". Më sæ nhµ bÕp ra céng - C¶i con: 15kg - Tµu c¶i canh: 14 lÇn x 10kg = 140kg - C©y c¶i lµm d­a nÐn: 20kg Céng: 175kg VËy t«i thua ®· râ rµng. C«ng ®oµn V¨n phßng Trung ­¬ng ph¶i nép con gµ trèng nu«i ®­îc cho c«ng ®oµn V¨n phßng Phñ Chñ tÞch. Nhê cã rau t¨ng gia mµ c¶ mïa ®«ng nhµ bÕp ®ñ rau nÊu, kh«ng ph¶i ra d©n mua. Buæi tæng kÕt thËt vui vÎ. T«i ®øng dËy xin nhËn thua. B¸c nãi chuyÖn víi anh em: "khi t¨ng gia, c¸c c«, c¸c chó ph¶i l­u ý bèn ®iÒu kiÖn: gièng, cÇn, ph©n, n­íc. Gièng: nªn chän lo¹i rau trång mét lÇn, ¨n nhiÒu lÇn, cñ c¶i dÔ trång, n¨ng suÊt cao, nh­ng chØ ®­îc ¨n 36 mét lÇn th× kh«ng b»ng c¶i mµo gµ, trÎ l©u, tØa ¨n ®­îc nhiÒu lÇn. CÇn: ng­êi trång rau ph¶i ch¨m chØ, chän ®óng thêi vô trång lo¹i rau cho hîp khÝ hËu, rau míi tèt. Vun xíi ph¶i ®óng c¸ch. C¶i mµo gµ khi tèt cø 10 ngµy xíi mét lÇn cho rÔ con ®øt, chóng ra nhiÒu nh¸nh rÔ h¬n vµ hót ®­îc nhiÒu ph©n bãn, muèi kho¸ng trong ®Êt. Ph©n: ph¶i chän lo¹i ph©n bãn thÝch hîp. C¶i canh rÊt hîp n­íc tiÓu pha lo·ng. Thø ph©n t­¬i chó Th«ng bãn còng tèt ®Êy nh­ng mÊt vÖ sinh l¾m. N­íc: ph¶i t­íi ®Òu vµ t­íi ®ñ ®é Èm rau míi trÎ l©u vµ xanh tèt". LÇn Êy thua B¸c, t«i hÕt chñ quan vµ rót ®­îc bµi häc míi vÒ t¨ng gia. TrÝch trong B¸c Hå - con ng­êi vµ phong c¸ch, Nxb. Lao ®éng, Hµ Néi, 1993, t.2, tr.31-34. (NguyÔn Th«ng kÓ, Hå Vò ghi). 37 7. C¢U CHUYÖN VÒ 3 CHIÕC BA L¤ Trong nh÷ng ngµy sèng ë ViÖt B¾c, mçi lÇn B¸c ®i c«ng t¸c, cã hai ®ång chÝ ®i cïng. V× sî B¸c mÖt, nªn hai ®ång chÝ ®Þnh mang hé ba l« cho B¸c, nh­ng B¸c nãi: - §i ®­êng rõng, leo nói ai mµ ch¼ng mÖt, tËp trung ®å vËt cho mét ng­êi mang ®i th× ng­êi ®ã cµng chãng mÖt. Cø ph©n ra mçi ng­êi mang mét Ýt. Khi mäi thø ®· ®­îc ph©n ra cho vµo 3 ba l« råi, B¸c cßn hái thªm: - C¸c chó ®· chia ®Òu råi chø? Hai ®ång chÝ tr¶ lêi: - Th­a B¸c, råi ¹. 38 Ba ng­êi lªn ®­êng, qua mét chÆng, mäi ng­êi dõng ch©n, B¸c ®Õn chç ®ång chÝ bªn c¹nh, x¸ch chiÕc ba l« lªn. - T¹i sao ba l« cña chó nÆng mµ B¸c l¹i nhÑ? Sau ®ã, B¸c më c¶ 3 chiÕc ba l« ra xem th× thÊy ba l« cña B¸c nhÑ nhÊt, chØ cã ch¨n, mµn. B¸c kh«ng ®ång ý vµ nãi: - ChØ cã lao ®éng thËt sù míi ®em l¹i h¹nh phóc cho con ng­êi. Hai ®ång chÝ kia l¹i ph¶i san ®Òu c¸c thø vµo 3 chiÕc ba l«. TrÝch trong B¸c Hå - con ng­êi vµ phong c¸ch, S®d, tr.38. (TrÇn ThÞ Lîi s­u tÇm). 39 8. KH¤NG AI §¦îC VµO §¢Y S¸ng ngµy 27 th¸ng 4 n¨m 1959, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®i bá phiÕu bÇu Héi ®ång nh©n d©n cÊp huyÖn, x·... Ng­êi bá phiÕu t¹i hßm phiÕu sè 6, ®¬n vÞ 1, tiÓu khu 1, khu phè Ba §×nh, Hµ Néi, ®Æt t¹i Nhµ thuyÒn Hå T©y. Khi B¸c Hå ®Õn, trong Nhµ thuyÒn ®· cã nhiÒu cö tri ®ang bá phiÕu. Tæ bÇu cö thÊy B¸c ®Õn, ra hiÖu ®Ó ®ång bµo t¹m dõng vµ t¹o "®iÒu kiÖn" ®Ó B¸c bá phiÕu tr­íc. BiÕt ý, B¸c nãi: - Ai ®Õn tr­íc, viÕt tr­íc, B¸c ®Õn sau, B¸c chê. B¸c chê cho ®Õn hµng m×nh, míi nhËn phiÕu vµ vµo "buång" phiÕu. Nhµ b¸o Ma C­êng chît nghÜ thËt lµ "h¹nh phóc mét ®êi cña ng­êi lµm b¸o", 40 "c¬ héi ngµn n¨m cã mét" vµ véi gi¬ m¸y lªn bÊm, rÊt nhanh, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh lÊy tay che phiÕu l¹i, nãi víi Ma C­êng: - Kh«ng ai ®­îc vµo ®©y. §©y lµ phßng viÕt phiÕu kÝn cña cö tri. Ph¶i b¶o ®¶m tù do vµ bÝ mËt cho c«ng d©n. Nhµ b¸o bu«ng m¸y, nh­ng vÉn thÊy h¹nh phóc. Theo lêi kÓ cña c¸c ®ång chÝ ë gÇn B¸c, tr­íc khi ®i bÇu cö B¸c kh«ng cho ai "gîi ý" c¶, B¸c nãi: - Êy, ®õng cã "l·nh ®¹o" B¸c nhÐ. B¸c kh«ng biÕt ®¶ng ñy h­íng dÉn danh s¸ch ®Ó ai, xo¸ ai ®©u nhÐ. §­a lý lÞch cña nh÷ng ng­êi øng cö ®©y ®Ó B¸c xem. Cã chó nµo dù buæi øng cö viªn tr×nh bµy ý kiÕn víi cö tri, nãi l¹i ®Ó B¸c c©n nh¾c, B¸c tù bÇu. TrÝch trong B¸c Hå - con ng­êi vµ phong c¸ch, Nxb. Lao ®éng, Hµ Néi, 1996, t.4, tr.3-4. (NguyÔn ViÖt Hång). 41 9. B¸T CHÌ XÎ §¤I §ång chÝ liªn l¹c ®i c«ng v¨n 10 giê ®ªm míi ®Õn. B¸c gäi mang ra mét b¸t, mét th×a con. Råi B¸c ®em b¸t chÌ ®Ëu ®en, ®­êng phÌn, mµ anh em phôc vô võa mang lªn, xÎ mét nöa cho ®ång chÝ liªn l¹c. - Ch¸u ¨n ®i! ThÊy ®ång chÝ liªn l¹c ngÇn ng¹i, l¹i cã tiÕng ®»ng h¾ng bªn ngoµi, B¸c giôc: - ¡n ®i, B¸c cïng ¨n... C¸m ¬n B¸c, ®ång chÝ liªn l¹c ra vÒ. Ra khái nhµ sµn, xuèng s©n, ®ång chÝ cÊp d­ìng bÊm vµo vai anh lÝnh th«ng tin: - CËu ch¸n qu¸. C¶ ngµy B¸c cã b¸t chÌ ®Ó båi d­ìng lµm ®ªm mµ cËu l¹i ¨n mÊt mét nöa. 42 - Khæ qu¸, anh ¬i! Em cã sung s­íng g× ®©u. Th­¬ng B¸c, em võa ¨n võa rít n­íc m¾t, nh­ng kh«ng ¨n l¹i sî B¸c kh«ng vui, mµ ¨n th× biÕt c¸i ch¾c lµ c¸c anh m¾ng má råi... TrÝch trong Mét sè lêi d¹y vµ mÈu chuyÖn vÒ tÊm g­¬ng ®¹o ®øc cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, S®d, tr. 85. (Thuû Xu©n). 43 10. MéT B÷A ¡N TèI CñA B¸C Th¸ng 4 n¨m 1946, gi÷a lóc ®Êt n­íc ®ang bÒ bén c«ng viÖc, B¸c vÉn dµnh th× giê quý b¸u vÒ Ninh B×nh dµn xÕp nh÷ng vÊn ®Ò ®èi néi, ®èi ngo¹i cã lîi cho quèc gia. Vµo kho¶ng ngµy 10 ®Õn 12, B¸c ®i qua thÞ x· Ninh B×nh ®Ó xuèng Ph¸t DiÖm. Lóc ®ã t«i lµ quyÒn Chñ tÞch ñy ban hµnh chÝnh tØnh. Mét dÞp may hiÕm cã ®­îc ®ãn B¸c vÒ tØnh, nghÜ vËy, t«i mêi ®ång chÝ ñy viªn th ký kiªm Phã Chñ tÞch vµ Ch¸nh V¨n phßng ®Õn héi ý. Hai ®ång chÝ còng cïng chung mét ý nghÜ nh­ t«i. T«i ph©n c«ng ®ång chÝ Phã Chñ tÞch huy ®éng nh©n d©n ra tËp trung ®ãn B¸c, 44 ®ång chÝ Ch¸nh V¨n phßng chuÈn bÞ c¬m mêi B¸c, cßn t«i phô tr¸ch viÖc dän dÑp v¨n phßng, chuÈn bÞ chç nghØ vµ chç ngñ cho B¸c qua ®ªm. Qu¶ nh­ t«i dù ®o¸n, s¸u giê chiÒu th× xe B¸c vÒ ®Õn phÝa nam thÞ x· Ninh B×nh. Nh©n d©n ®· vÉy cê, h« khÈu hiÖu råi ïa xuèng lßng ®­êng ®ãn B¸c. B¸c ra khái xe vÉy chµo nh©n d©n. Nh©n lóc ®ã, chóng t«i mêi B¸c vµo trô së ñy ban hµnh chÝnh tØnh. Tr­íc sù nhiÖt t×nh cña nh©n d©n thÞ x·, kh«ng nì tõ chèi, B¸c ®· vµo gÆp ñy ban hµnh chÝnh tØnh Ninh B×nh. §Õn cæng c¬ quan, B¸c b¶o ®ång chÝ l¸i xe dõng l¹i råi xuèng ®i bé. Võa ®i B¸c võa hái t×nh h×nh ®êi sèng cña nh©n d©n, ®Æc biÖt ®ång bµo ë vïng c«ng gi¸o. Chóng t«i b¸o c¸o víi B¸c vÒ nh÷ng khã kh¨n trong tØnh, mét sè n¬i n«ng d©n cßn bÞ ®ãi. 45 B¸c c¨n dÆn chóng t«i ph¶i chó ý ®oµn kÕt l­¬ng gi¸o, ®éng viªn bµ con tÝch cùc t¨ng gia s¶n xuÊt ®Ó chèng ®ãi, chó ý c«ng t¸c diÖt giÆc dèt, më nhiÒu líp b×nh d©n häc vô vµo buæi tr­a, buæi tèi, vËn ®éng bµ con ®i häc. Chóng t«i mêi B¸c nghØ l¹i c¬ quan cho ®ì mÖt råi dïng b÷a tèi. Thùc ra b÷a c¬m chóng t«i chuÈn bÞ cho B¸c kh«ng cã g× ngoµi mét con gµ giß luéc, n­íc dÊm nÊu bÝ ®ao, v× lóc ®ã kinh phÝ cña ñy ban hµnh chÝnh tØnh còng hÕt søc khã kh¨n. B¸c nãi: - Hµng ngµn ®ång bµo ®ang chê B¸c ngoµi kia, B¸c kh«ng thÓ nghØ ë ®©y ®Ó ¨n c¬m ®­îc v× 9 giê tèi B¸c ®· cã viÖc ë Chñ tÞch phñ. B©y giê c¸c chó gióp B¸c: mét chó ra tËp hîp ®ång bµo vµo mét ng· t­ réng gÇn ®©y ®Ó B¸c ra nãi chuyÖn víi ®ång bµo m­¬i phót, mét chó ra cöa hµng b¸nh mua cho B¸c mét cÆp 46 b¸nh giß. Cßn c¸c chó ®i víi B¸c th× tranh thñ ¨n c¬m tr­íc. Nãi chuyÖn xong, B¸c ng­îc Hµ Néi ngay cho kÞp hÑn. Trong xe B¸c sÏ ¨n b¸nh võa ®ì tèn kÐm, võa tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian cho B¸c. Chóng t«i v©ng lêi B¸c lµm theo. Nãi chuyÖn víi ®ång bµo Ninh B×nh h«m ®ã, B¸c nhÊn m¹nh: - §ång bµo chó ý ®oµn kÕt l­¬ng gi¸o v× ©m m­u cña kÎ thï lu«n t×m c¸ch chia rÏ ®ång bµo l­¬ng gi¸o. - §ång bµo tÝch cùc t¨ng gia s¶n xuÊt chèng giÆc ®ãi, chèng giÆc dèt. - §ång bµo chuÈn bÞ tinh thÇn chÞu ®ùng gian khæ ®Ó chèng giÆc ngo¹i x©m b¶o vÖ Tæ quèc. KÕt thóc, B¸c hái: - §ång bµo cã ®ång ý thùc hiÖn ba ®iÒu t«i nªu ra kh«ng? - §ång ý! §ång ý! Hå Chñ tÞch mu«n n¨m. 47 Hµng ngµn n¾m tay g©n guèc gi¬ lªn h­ëng øng. TiÕng h« vµ tiÕng vç tay r©m ran. B¸c vÉy tay chµo ®ång bµo råi lªn xe vÒ Hµ Néi. TrÝch trong B¸c Hå - con ng­êi vµ phong c¸ch, S®d, t.1. (PhÝ V¨n B¸i kÓ, Hå Vò ghi). 48 11. THêI GIAN QUý B¸U L¾M Sinh thêi, B¸c Hå cña chóng ta yªu c¸i g× nhÊt, ghÐt c¸i g× nhÊt? KÓ còng h¬i khã tr¶ lêi cho thËt chÝnh x¸c, bëi ë ta kh«ng cã thãi quen "tù b¹ch" vµ kÝn ®¸o, ý nhÞ vèn lµ mét ®Æc ®iÓm cña lèi øng xö ph­¬ng §«ng. Tuy nhiªn, theo dâi qua t¸c phÈm, ho¹t ®éng vµ sinh ho¹t ®êi th­êng, ®iÒu ta cã thÓ thÊy râ c¸i mµ Ng­êi rÊt ghÐt lµ c¸c thãi quan liªu, tham nhòng, xa hoa, l·ng phÝ tiÒn b¹c vµ thêi gian cña nh©n d©n. ë mét møc ®é kh¸c, thÊp h¬n, víi nh÷ng ng­êi cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc vµ lµm viÖc víi B¸c Hå, ®iÒu thÊy râ nhÊt lµ B¸c rÊt khã chÞu khi thÊy c¸n bé lµm viÖc kh«ng ®óng giê. 49 N¨m 1945, më ®Çu bµi nãi chuyÖn t¹i lÔ tèt nghiÖp kho¸ V Tr­êng huÊn luyÖn c¸n bé ViÖt Nam, Ng­êi th¼ng th¾n gãp ý: "Trong giÊy mêi nãi 8 giê b¾t ®Çu, b©y giê 8 giê 10 phót råi mµ nhiÒu ng­êi ch­a ®Õn. T«i khuyªn anh em ph¶i lµm viÖc cho ®óng giê, v× thêi gian quý b¸u l¾m". Trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, mét ®ång chÝ cÊp t­íng ®Õn lµm viÖc víi B¸c sai hÑn mÊt 15 phót, tÊt nhiªn lµ cã lý do: m­a to, suèi lò, ngùa kh«ng qua ®­îc. B¸c b¶o: - Chó lµm t­íng mµ chËm ®i mÊt 15 phót th× bé ®éi cña chó sÏ hiÖp ®ång sai ®i bao nhiªu? H«m nay chó ®· chñ quan, kh«ng chuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c ph­¬ng ¸n, nªn chó ®· kh«ng giµnh ®­îc chñ ®éng. Mét lÇn kh¸c, B¸c vµ ®ång bµo ph¶i ®îi mét ®ång chÝ c¸n bé ®Õn ®Ó b¾t ®Çu cuéc häp. B¸c hái: - Chó ®Õn chËm mÊy phót? 50 - Th­a B¸c, chËm mÊt 10 phót ¹! - Chó tÝnh thÕ kh«ng ®óng, 10 phót cña chó ph¶i nh©n víi 500 ng­êi ®îi ë ®©y. B¸c quý thêi gian cña m×nh bao nhiªu th× còng quý thêi gian cña ng­êi kh¸c bÊy nhiªu, v× vËy th­êng kh«ng bao giê ®Ó bÊt cø ai ph¶i ®îi m×nh. N¨m 1953, B¸c quyÕt ®Þnh ®Õn th¨m líp chØnh huÊn cña anh chÞ em trÝ thøc, lóc ®ã ®ang b­íc vµo cuéc ®Êu tranh t t­ëng gay go. Tin vui ®Õn lµm n¸o nøc c¶ líp häc, mäi ng­êi håi hép chê ®îi. Bçng chuyÓn trêi ®ét ngét, m©y ®en ïn ïn kÐo tíi, råi mét c¬n m­a dån dËp, xèi x¶, tèi ®Êt, tèi trêi, hai ba tiÕng ®ång hå kh«ng døt. Ai còng xuýt xoa, tiÕc rÎ: m­a thÕ nµy, B¸c ®Õn sao ®­îc n÷a, trêi h¹i qu¸. Gi÷a lóc trêi ®ang trót n­íc, lßng ng­êi ®ang thÊt väng, th× tõ ngoµi hiªn líp häc cã tiÕng r× rµo, råi bËt lªn thµnh tiÕng reo ¸t c¶ tiÕng m­a ngµn, suèi lò: - B¸c ®Õn råi, anh em ¬i! B¸c ®Õn råi! 51 Trong chiÕc ¸o m­a ­ít sòng n­íc, quÇn x¾n ®Õn qu¸ ®Çu gèi, ®Çu ®éi nãn, B¸c hiÖn ra gi÷a niÒm ng¹c nhiªn, h©n hoan vµ sung s­íng cña tÊt c¶ mäi ng­êi. VÒ sau, anh em ®­îc biÕt: gi÷a lóc B¸c chuÈn bÞ ®Õn th¨m líp th× trêi ®æ m­a to. C¸c ®ång chÝ lµm viÖc bªn c¹nh B¸c ®Ò nghÞ B¸c cho b¸o ho·n ®Õn mét buæi kh¸c. Cã ®ång chÝ ®Ò nghÞ tËp trung líp häc ë mét ®Þa ®iÓm gÇn n¬i ë cña B¸c... Nh­ng B¸c kh«ng ®ång ý: "§· hÑn th× ph¶i ®Õn, ®Õn cho ®óng giê, ®îi trêi t¹nh th× biÕt ®Õn khi nµo? Thµ chØ mét m×nh B¸c vµ mét vµi chó n÷a chÞu ­ít cßn h¬n ®Ó cho c¶ líp häc ph¶i chê uæng c«ng!". Ba n¨m sau, t¹i thñ ®« Hµ Néi vµo dÞp tÕt cæ truyÒn cña d©n téc, hµng tr¨m ®¹i biÓu c¸c tÇng líp nh©n d©n thñ ®« tËp trung t¹i ñy ban Hµnh chÝnh thµnh phè ®Ó lªn chóc tÕt B¸c Hå. S¾p ®Õn giê lªn ®­êng, trêi bçng ®æ m­a nh­ trót. Gi÷a lóc mäi ng­êi cßn ®ang lóng tóng thu xÕp 52 ph­¬ng tiÖn cho ®oµn ®i ®Ó B¸c khái ph¶i chê l©u th× bçng xÞch, mét chiÕc xe ®Ëu tr­íc cöa. B¸c Hå tõ trªn xe b­íc xuèng, cÇm « ®i vµo, lÇn l­ît b¾t tay, chóc tÕt mçi ng­êi, trong nçi bÊt ngê r­ng r­ng c¶m ®éng cña c¸c ®¹i biÓu. Th× ra, thÊy trêi m­a to, th«ng c¶m víi khã kh¨n cña ban tæ chøc vµ kh«ng muèn c¸c ®¹i biÓu v× m×nh mµ vÊt v¶, B¸c chñ ®éng, tù th©n ®Õn t¹i chç chóc tÕt c¸c ®¹i biÓu tr­íc. ThËt ®óng lµ mèi h»ng t©m cña mét l·nh tô suèt ®êi quªn m×nh, chØ nghÜ ®Õn nh©n d©n, cho ®Õn tËn phót l©m chung, vÉn kh«ng quªn dÆn l¹i: "Sau khi t«i ®· qua ®êi, chí nªn tæ chøc ®iÕu phóng linh ®×nh, ®Ó khái l·ng phÝ th× giê vµ tiÒn b¹c cña nh©n d©n". TrÝch trong B¸c Hå - con ng­êi vµ phong c¸ch, S®d, t. 1. (Huy V©n kÓ, Song Thµnh ghi). 53 12. CHó CßN TRÎ, CHó VµO HÇM TRó ÈN TR¦íC §I Mét ngµy th¸ng 7 n¨m 1967 ë Hµ Néi, ®ång chÝ Mai V¨n Bé ®­îc B¸c Hå gäi ®Õn mêi c¬m tiÔn ch©n tr­íc khi ®ång chÝ lªn ®­êng ®i Pari nhËn nhiÖm vô Tæng ®¹i diÖn ChÝnh phñ ta bªn c¹nh ChÝnh phñ Ph¸p. Trong b÷a c¬m, B¸c kÓ chuyÖn vÒ khu Luýcx¨mbua, M«ngpacn¸t, n¬i B¸c cã nhiÒu kû niÖm. B¸c nãi B¸c rÊt yªu Pari, Pari ®· d¹y cho Ng­êi nhiÒu ®iÒu... Bçng tiÕng cßi b¸o ®éng ró lªn. Mét chiÕn sÜ b¶o vÖ yªu cÇu B¸c vµ c¸c ®ång chÝ kh¸c xuèng hÇm. Ýt phót sau ®· nghe tiÕng ®¹n næ. 54 - Th­a B¸c, t¸c chiÕn b¸o c¸o chóng nã ®¸nh cÇu Long Biªn. Mêi B¸c vµo hÇm tró ngay cho. B¸c quay l¹i ®ång chÝ Bé, nãi: - B¸c giµ råi, ch¼ng bom ®Õ quèc nµo nÐm ®©u. Chó cßn trÎ, chó cÇn vµo hÇm tró Èn tr­íc. Råi B¸c ®Èy ®ång chÝ Bé ®i tr­íc, sau ®ã ®Õn ®ång chÝ Ph¹m V¨n §ång, ®ång chÝ c¶nh vÖ. B¸c lµ ng­êi vµo hÇm tró Èn sau cïng. TrÝch trong B¸c Hå - con ng­êi vµ phong c¸ch, S®d, t. 1. (Thuû Tr­êng). 55 13. B¸C Cã PH¶I Lµ VUA §¢U? Cã mét sè ng­êi cã ng«i cao, chøc c¶, sèng trong sù träng väng, chiÒu chuéng cña mäi ng­êi, th­êng xuyªn ®­îc h­ëng sù ­u ®·i ®Æc biÖt, l©u dÇn còng quen ®i mµ kh«ng hÒ biÕt r»ng m×nh ®· nhiÔm ph¶i thãi ®Æc quyÒn, ®Æc lîi. Suèt ®êi t©m niÖm lµ ng­êi c«ng béc cña nh©n d©n, lo tr­íc thiªn h¹, vui sau thiªn h¹, B¸c Hå cña chóng ta lu«n lu«n hoµ m×nh vµo cuéc sèng chung cña ®ång bµo, ®ång chÝ, kh«ng nhËn bÊt cø mét sù ­u tiªn nµo ng­êi kh¸c dµnh cho m×nh. Kh¸ng chiÕn toµn quèc bïng næ, nhiÒu nh©n sÜ, trÝ thøc cao tuæi theo B¸c lªn ViÖt B¾c, ®i kh¸ng chiÕn, ®Ìo cao, suèi s©u, 56 ®­êng bïn lÇy, nhiÒu vÞ ph¶i n»m c¸ng. Anh em phôc vô lo B¸c mÖt còng ®Ò nghÞ B¸c lªn c¸ng, B¸c g¹t ®i: B¸c cßn khoÎ, cßn ®i ®­îc, c¸c chó cã nhiÖm vô ®­a B¸c ®i nh­ thÕ nµy lµ tèt råi. N¨m 1950, B¸c Hå ®i chiÕn dÞch Biªn giíi. ChuyÕn ®i dµi ngµy, gian khæ. Anh em c¶nh vÖ kiÕm ®­îc mét con ngùa, mêi B¸c lªn. B¸c c­êi: chóng ta cã 7 ng­êi, ngùa chØ cã mét con, B¸c c­ìi sao tiÖn? Anh em võa khÈn kho¶n: chóng ch¸u cßn trÎ, B¸c ®· cao tuæi, ®­êng xa, viÖc nhiÒu,... Kh«ng nì tõ chèi, B¸c tr¶ lêi: - Th«i ®­îc, c¸c chó cø mang ngùa theo ®Ó nã ®ì hé ba l«, g¹o n­íc vµ thøc ¨n. Trªn ®­êng ®i, ai mÖt th× c­ìi. B¸c mÖt, B¸c còng sÏ c­ìi. Cuèi n¨m 1961, B¸c vÒ th¨m x· VÜnh Thµnh, huyÖn Yªn Thµnh, tØnh NghÖ An, mét x· cã phong trµo trång c©y tèt. T¹i mét ngän ®åi thÊp, B¸c ®øng nãi chuyÖn 57 víi nh©n d©n trong x·. Trêi ®· gÇn tr­a, tuy ®· sang ®«ng mµ n¾ng cßn gay g¾t. Nh×n B¸c ®øng gi÷a n¾ng tr­a, ai còng b¨n kho¨n. §ång chÝ Chñ tÞch huyÖn cho t×m m­în ®­îc chiÕc «, ®Þnh gi­¬ng lªn che n¾ng cho B¸c, th× B¸c quay l¹i hái: - ThÕ chó cã ®ñ « che cho tÊt c¶ ®ång bµo kh«ng? Th«i, cÊt ®i, B¸c cã ph¶i lµ vua ®©u? Mét lÇn, trong b÷a ¨n, ®ång chÝ phôc vô dän lªn cho B¸c mét ®Üa c¸ anh vò, mét lo¹i c¸ s«ng quý hiÕm th­êng chØ cã ë khóc s«ng Hång ®o¹n B¹ch H¹c - ViÖt Tr×. Nh×n ®Üa c¸ biÕt ngay lµ cña hiÕm, B¸c khen vµ b¶o: - C¸ ngon qu¸, thÕ mµ chó T« (tøc ®ång chÝ Ph¹m V¨n §ång) l¹i ®i v¾ng. Th«i, c¸c chó ®Ó ®Õn chiÒu ®ång chÝ T« vÒ cïng th­ëng thøc. MiÕng ngon kh«ng bao giê B¸c chÞu ¨n mét m×nh. Chia sÎ ngät bïi lµ thÕ, t­ëng 58 chuyÖn còng sÏ qua ®i. Nh­ng ®Õn b÷a sau, trong m©m c¬m l¹i cã mãn c¸ h«m tr­íc. Nh×n ®Üa c¸, B¸c hiÓu ngay vµ tá ra kh«ng b»ng lßng. - B¸c cã ph¶i lµ vua ®©u mµ ph¶i cung víi tiÕn! Råi Ng­êi kiªn quyÕt b¾t mang ®i kh«ng ¨n n÷a. Nh­ B¸c ®· tõng nãi, ë ®êi ai ch¼ng thÝch ¨n ngon, mÆc ®Ñp, nh­ng nÕu miÕng ngon ®ã l¹i ®¸nh ®æi b»ng sù mÖt nhäc, phiÒn hµ cña ng­êi kh¸c th× B¸c ®©u cã chÊp nhËn. Nh÷ng anh em c«ng t¸c trong Phñ Chñ tÞch hµng ngµy vÉn th­êng ®i l¹i b»ng xe ®¹p, thØnh tho¶ng cã gÆp B¸c ®i bé. Nh×n thÊy B¸c, mäi ng­êi ®Òu xuèng d¾t xe chê B¸c ®i qua råi míi lªn xe ®i tiÕp. ThÊy vËy, B¸c th­êng kho¸t tay ra hiÖu b¶o anh em cø ®i tiÕp, kh«ng cÇn xuèng xe. Nh­ng ai cã thÓ cho phÐp m×nh ngåi trªn xe khi B¸c ®i bé. Mét lÇn, 59 B¸c gäi ®ång chÝ võa xuèng d¾t xe l¹i gÇn vµ b¶o: - C¸c chó cã c«ng viÖc cña m×nh nªn cø tiÕp tôc ®¹p xe mµ ®i. B¸c ®©u cã ph¶i lµ c¸i ®Òn cã biÓn "h¹ m·" ë tr­íc ®Ó ai ®i qua còng ph¶i xuèng xe, xuèng ngùa? L·o Tö cã nãi: "Trêi ®Êt së dÜ cã thÓ dµi vµ l©u v× kh«ng sèng cho m×nh nªn míi ®­îc tr­êng sinh. Th¸nh nh©n ®Æt th©n m×nh ë sau mµ l¹i lªn tr­íc, ®Æt th©n m×nh ë ngoµi mµ l¹i cßn". B¸c Hå sèng quªn m×nh, kh«ng nghÜ ®Õn m×nh mµ l¹i trë thµnh sèng m·i. Lêi L·o Tö thËt s©u s¾c l¾m thay! TrÝch trong B¸c Hå - con ng­êi vµ phong c¸ch, S®d, t.1. (TrÇn HiÕu). 60 14. Tõ §¤I DÐP §ÕN CHIÕC XE ¤T¤ §«i dÐp cña B¸c ''ra ®êi'' vµo n¨m 1947, ®­îc ''chÕ t¹o'' tõ mét chiÕc lèp «t« qu©n sù cña thùc d©n Ph¸p bÞ bé ®éi ta phôc kÝch t¹i ViÖt B¾c. §«i dÐp ®o c¾t kh«ng dµy l¾m, quai tr­íc to b¶n, quai sau nhá rÊt võa ch©n B¸c. Trªn ®­êng c«ng t¸c, B¸c nãi vui víi anh em c¸n bé ®i cïng: - §©y lµ ®«i hµi v¹n dÆm trong truyÖn cæ tÝch ngµy x­a... §«i hµi thÇn ®Êt, ®i ®Õn ®©u mµ ch¼ng ®­îc. Ch¼ng nh÷ng khi ''hµnh qu©n'' mµ c¶ mïa ®«ng, B¸c ®i thªm ®«i tÊt cho Êm ch©n, 61 tiÕp kh¸ch trong n­íc, kh¸ch quèc tÕ vÉn th­êng thÊy B¸c ®i ®«i dÐp Êy. GÆp suèi hoÆc trêi m­a tr¬n, bïn n­íc vµo dÐp khã ®i, B¸c tôt dÐp x¸ch tay. §i th¨m bµ con n«ng d©n, s¶i ch©n trªn c¸c c¸nh ®ång ®ang cÊy, ®ang vô gÆt, B¸c l¹i x¾n quÇn cao léi ruéng, tay x¸ch ®«i dÐp... M­êi mét n¨m råi vÉn ®«i dÐp Êy... C¸c ®ång chÝ c¶nh vÖ còng ®· ®«i ba lÇn ''xin'' B¸c ®«i dÐp nh­ng B¸c b¶o ''vÉn cßn ®i ®­îc''. ... N¨m 1960, B¸c ®Õn th¨m mét ®¬n vÞ H¶i qu©n nh©n d©n ViÖt Nam. VÉn ®«i dÐp "th©m niªn Êy". B¸c ®i th¨m n¬i ¨n, chèn ë, tr¹i ch¨n nu«i cña ®¬n vÞ. C¸n bé vµ chiÕn sÜ rång r¾n kÐo theo, ai còng muèn chen ch©n, v­ît lªn ®Ó ®­îc gÇn B¸c, B¸c vui c­êi n¾m tay chiÕn sÜ nµy, vç vai chiÕn sÜ kh¸c. Bçng B¸c ®øng l¹i: 62 - Th«i, c¸c ch¸u dÉm lµm tôt quai dÐp cña B¸c råi... Nghe B¸c nãi, c¶ ®¸m dõng l¹i cói xuèng yªn lÆng nh×n ®«i dÐp råi l¹i ån µo lªn: - Th­a B¸c, ch¸u, ®Ó ch¸u söa... - Th­a B¸c, ch¸u, ch¸u cã "rót dÐp" ®©y... Nhao nh¸c, Çm Ü nh­ thÕ, nh­ng ®ång chÝ c¶nh vÖ chØ ®øng c­êi v× biÕt ®«i dÐp cña B¸c ®· ph¶i ®ãng ®inh råi; cã "rót" còng v« Ých... B¸c c­êi nãi: - Còng ph¶i ®Ó B¸c ®Õn chç gèc c©y kia, cã chç dùa mµ ®øng ®· chø! §i ®Õn bªn gèc c©y, mét tay vÞn vµo c©y, mét ch©n co lªn th¸o dÐp ra, B¸c b¶o: - §©y! Ch¸u nµo giái th× ch÷a hé dÐp cho B¸c... Mét anh nhanh tay giµnh lÊy chiÕc dÐp, gi¬ lªn nh­ng ngí ra, lóng tóng. Anh bªn c¹nh liÕc thÊy, "v­ît v©y" ch¹y biÕn... 63 B¸c ph¶i giôc: - ¥ k×a, ng¾m m·i thÕ, nhanh lªn cho B¸c cßn ®i chø. Anh chiÕn sÜ, lóc n·y ch¹y ®i ®· trë l¹i víi chiÕc bóa con, mÊy c¸i ®inh: - T«i, ®Ó t«i söa dÐp... Mäi ng­êi d·n ra. Phót chèc, chiÕc dÐp ®· ®­îc ch÷a xong. Nh÷ng chiÕn sÜ kh«ng ®­îc may m¾n ch÷a dÐp phµn nµn: - T¹i dÐp cña B¸c cò qu¸, th­a B¸c, B¸c thay dÐp ®i ¹... B¸c nh×n c¸c chiÕn sÜ nãi: - C¸c ch¸u nãi ®óng... nh­ng chØ cã ®óng mét phÇn... §«i dÐp cña B¸c cò nh­ng nã chØ míi tôt quai. Ch¸u ®· ch÷a l¹i ch¾c ch¾n cho B¸c thÕ nµy th× cßn ''thä'' l¾m! Mua ®«i dÐp kh¸c ch¼ng ®¸ng lµ bao, nh­ng khi ch­a cÇn thiÕt còng ch­a nªn... Ta ph¶i tiÕt kiÖm v× ®Êt n­íc ta cßn nghÌo... 64 §«i dÐp c¸ nh©n ®· vËy, cßn «t« cña B¸c còng thÕ! ChiÕc xe "P«bª®a" s¶n xuÊt t¹i Liªn X« B¸c vÉn ®i, ®· cò, V¨n phßng xin ''®æi'' xe kh¸c, ''®êi míi'' h¬n, tèt h¬n, nh­ng B¸c kh«ng chÞu: - Xe cña B¸c háng råi µ? Anh em th­a r»ng ch­a háng, nh­ng muèn thay xe ®Ó B¸c ®i nhanh h¬n, ªm h¬n. B¸c nãi: - Ai thÝch nhanh, thÝch ªm th× ®æi... H«m sau ®Õn giê ®i lµm, kh«ng biÕt lµ xe háng thËt hay thÕ nµo mµ khi B¸c ®øng ®îi bªn xe råi song xe cø ''×'' ra. B¸c c­êi b¶o ®ång chÝ l¸i xe: - M¸y mãc cã trôc trÆc, chó cø b×nh tÜnh söa. Söa xong B¸c ch¸u ta ®i còng kÞp... Vµi phót sau, xe næ m¸y. 65 B¸c l¹i c­êi nãi víi ®ång chÝ l¸i xe, c¶nh vÖ: - ThÕ lµ xe vÉn cßn tèt! TrÝch trong B¸c Hå víi chiÕn sÜ, Nxb. Qu©n ®éi nh©n d©n, Hµ Néi, 1994. (Phan V¨n Xoµn - Côc C¶nh vÖ kÓ, Minh Anh ghi). 66 15. B÷A C¥M KH¸NG CHIÕN Kho¶ng gi÷a n¨m 1952, §oµn ®¹i biÓu qu©n ®éi gåm 20 ng­êi tiªu biÓu cña c¸c ®¬n vÞ chñ lùc, bé ®éi ®Þa ph­¬ng vµ d©n qu©n du kÝch trong c¶ n­íc ®Õn Tuyªn Quang dù "§¹i héi liªn hoan anh hïng chiÕn sÜ thi ®ua c«ng n«ng binh toµn quèc". Tr­íc khi vµo §¹i héi, B¸c mêi c¬m mäi ng­êi. Cô Hoµng Hanh, ThiÕu t­íng TrÇn §¹i NghÜa, anh Ng« Gia Kh¶m, chÞ NguyÔn ThÞ Chiªn vµ mét em thiÕu nhi ®­îc B¸c gäi ngåi cïng m©m víi B¸c. Trªn chiÕc bµn b»ng tre nøa s¹ch sÏ, thøc ¨n ®­îc bµy lªn, cã thÞt gµ, c¸ r¸n, d­a chua, rau vµ c¶ mét b¸t d­a nÊu 67 dÊm c¸. B¸c nãi: "§©y lµ b÷a c¬m kh¸ng chiÕn ®Ó chóc mõng c¸c chiÕn sÜ thi ®ua ®· lËp nhiÒu thµnh tÝch trong s¶n xuÊt vµ chiÕn ®Êu. Trung ­¬ng §¶ng vµ ChÝnh phñ kh«ng cã g× nhiÒu, chØ toµn nh÷ng thø do anh em trong c¬ quan vµ B¸c trång trät, ch¨n nu«i thu h¸i ®­îc, mêi cô, c¸c c« c¸c chó ¨n. §· ¨n lµ ¨n thËt no, ¨n no ®Ó ®ñ søc tham gia héi nghÞ, nghe hiÓu hÕt mäi ®iÒu vÒ nãi l¹i víi nh©n d©n. Nµo, xin mêi!" Råi B¸c cÇm ®òa g¾p thøc ¨n vµo b¸t cho tõng ng­êi. Cã ®ång chÝ nãi: "Chao «i! B¸c thÕt chóng ch¸u nhiÒu mãn qu¸". B¸c quay sang vui vÎ nãi: "TÊt c¶ ®©y ®Òu lµ kÕt qu¶ t¨ng gia s¶n xuÊt cña tËp thÓ c¬ quan: gµ vµ c¸ lµ B¸c tù nu«i. Rau th× c¸c c« c¸c chó xem k×a - B¸c chØ tay ra kho¶ng ®Êt phÝa sau héi tr­êng. Gi÷a t¸n c©y cao, cã mét kho¶ng n¾ng réng, nh×n râ c¸c luèng rau xanh vµ giµn bÇu t­¬i 68 tèt. B¸c tiÕp: Rau th¬m, hµnh tái còng kh«ng ph¶i mua. H«m nay ch­a giÕt lîn, ®Ó Héi nghÞ thµnh c«ng, råi sÏ khao chung mét b÷a". Mäi ng­êi m¶i nghe B¸c nãi, kh«ng ai g¾p thøc ¨n. B¸c l¹i vån v· giôc: "Nµo tÊt c¶ ¨n ®i, ¨n xong ta sÏ nãi chuyÖn víi nhau". Cã B¸c cïng ¨n, mäi ng­êi ¨n rÊt ngon lµnh, vui vÎ. Trong b÷a ¨n, nh×n anh Ng« Gia Kh¶m cã th­¬ng tËt ë tay, cÇm th×a xóc ¨n thËt vÊt v¶, B¸c r¬m rím n­íc m¾t vµ cø g¾p cho anh ®Òu. ThÊy chÞ Chiªn thÝch ¨n c¸, B¸c hái: - Quª ch¸u cã nu«i c¸ kh«ng ? - Th­a B¸c, kh«ng nu«i ¹. Khi muèn ¨n th× x¸ch giá ra ®ång, hoÆc ®¸nh b¾t ë ao, hå, s«ng. - ë ®©y, B¸c vµ anh em trong c¬ quan chØ ng¨n l¹i mét qu·ng suèi, vËy mµ c¸ to thÕ ®Êy. 69 B¸c vui vÎ hái chuyÖn mäi ng­êi. B÷a ¨n h«m Êy thËt ngon miÖng, tho¶i m¸i vµ th©n thiÕt. TrÝch trong B¸c Hå víi chiÕn sÜ, S®d. (Trung Kiªn). 70 16. QUYÒN LAO §éNG CñA B¸C ... ë khu an toµn, trong thêi kú kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, mÆc dÇu xa ®Þch, nh­ng mçi lÇn chuyÓn ®Þa ®iÓm, ngoµi viÖc lµm l¸n tr¹i, B¸c ch¸u cßn ph¶i ®µo hÇm, hè. B¸c th­êng gióp ®ì c¸c chiÕn sÜ b¶o vÖ vÏ mÉu hÇm, c¸ch cÇm xÎng, ph¸ ®Êt ®¸, nÖn "choßng"... Ngay trong mçi nhµ, mçi l¸n B¸c ®Òu cho ®µo c«ng sù ®Ò phßng m¸y bay tËp kÝch bÊt ngê, c©y rõng ®æ xuèng. Cø mçi ngµy B¸c ®µo mét Ýt, sau giê lµm viÖc vµi ba buæi lµ xong. 71 Ai muèn ®Õn gióp, B¸c ng¨n l¹i, kh«ng ®ång ý vµ nãi: - §©y lµ quyÒn lao ®éng cña B¸c. TrÝch trong B¸c Hå víi chiÕn sÜ, Nxb. Qu©n ®éi nh©n d©n, Hµ Néi, 1998, t.3. (Hång D­¬ng). 72 17. AI ¡N TH× NG¦êI ÊY TR¶ TIÒN N¨m 1954, hoµ b×nh lËp l¹i trªn nöa n­íc. §ång bµo c¸c ®Þa ph­¬ng cã s¶n vËt g× quý ®Òu göi mét Ýt lªn biÕu B¸c ®Ó giíi thiÖu thµnh tÝch t¨ng gia víi Ng­êi. Trong mét b÷a c¬m, B¸c thÊy cã mãn cµ NghÖ, qu¶ nhá, cïi dßn, ng©m m¾m. B÷a Êy B¸c ¨n rÊt ngon. H«m sau l¹i cã mãn cµ quª h­¬ng. B¸c ¨n hÕt vµi ba qu¶. ThÊy thÕ ®ång chÝ anh nu«i l¹i dän cµ. B¸c hái: - Cµ muèi mua hay ai cho thÕ? - Th­a B¸c, ®ång bµo NghÖ An ®­a ra tÆng B¸c. 73 - Cã nhiÒu kh«ng? - D¹, mét «t« ¹. B¸c chËm r·i nãi: - ThÕ nµy nhÐ. Cµ NghÖ ¨n rÊt ngon. B¸c ¨n mÊy b÷a liÒn lµ ®ñ råi. B©y giê ai muèn ¨n n÷a th× tr¶ tiÒn cho ®ång bµo NghÖ An. ... TrÝch trong B¸c Hå víi chiÕn sÜ, S®d, t.3. (BÝch H¹nh). 74 18. QU¶ T¸O B¸C Hå CHO EM BÐ Th¸ng 4 n¨m 1946, víi danh nghÜa lµ Chñ tÞch n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ, B¸c Hå sang Ph¸p ®Ó ®µm ph¸n víi ChÝnh phñ Ph¸p vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn vËn mÖnh cña ®Êt n­íc. ¤ng §èc lý thµnh phè Pari më tiÖc long träng thÕt ®·i B¸c Hå. Tr­íc khi ra vÒ, Ng­êi chän lÊy mét qu¶ t¸o ®Ñp trªn bµn, bá vµo tói. Mäi ng­êi, kÓ c¶ «ng §èc lý ®Òu kinh ng¹c chó ý tíi viÖc Êy, ng¹c nhiªn vµ kh«ng giÊu ®­îc sù tß mß. Khi B¸c Hå b­íc ra khái phßng, rÊt ®«ng bµ con ViÖt kiÒu vµ c¶ ng­êi Ph¸p n÷a ®ang ®øng ®ãn B¸c. B¸c chµo mäi ng­êi. Khi B¸c 75 tr«ng thÊy mét bµ mÑ bÕ mét ch¸u nhá cè l¸ch ®¸m ®«ng l¹i gÇn, B¸c liÒn gi¬ tay bÕ ch¸u bÐ vµ ®­a cho ch¸u bÐ qu¶ t¸o. Cö chØ cña B¸c Hå ®· lµm nh÷ng ng­êi cã mÆt ë ®ã tõ chç tß mß ng¹c nhiªn ®Õn chç vui mõng vµ c¶m phôc vÒ tÊm lßng yªu trÎ cña B¸c. TrÝch trong B¸c Hå víi thiÕu nhi vµ phô n÷, Nxb. Héi Nhµ v¨n, Hµ Néi, 2002, tr.103. 76 19. MõNG CHO C¸C CH¸U, B¸C CµNG TH¦¥NG NHí MÑ Mét lÇn trªn ®­êng ®i th¨m hîp t¸c x· trång c©y giái ë huyÖn Qu¶ng Oai (Hµ T©y)1, B¸c Hå ®· nh¾c ®Õn mÑ B¸c. H«m Êy khi xe «t« ®Õn Qu¶ng Oai, mét ®oµn c¸c em bÐ g¸i cæ quµng kh¨n ®á, em mÆc ¸o hoa xen em mÆc ¸o tr¾ng, tay c¾p s¸ch võa ë trong tr­êng ra, lÝu rÝu nh­ chim sæ lång. Nh×n thÊy c¸c ch¸u vui, B¸c Hå còng vui theo. Ng­êi nãi víi chó Vò Kú vµ c¸c chó ngåi cïng xe: - Nµy! c¸c chó thÊy kh«ng, c¸c ch¸u ®­îc _________ 1. Nay thuéc huyÖn Ba V×, Hµ Néi - BT. 77 ¨n mÆc ®Ñp, ®­îc ®i häc, ch¸u nµo còng vui vÎ phÊn khëi, B¸c mõng cho c¸c ch¸u. Råi giäng B¸c bçng trÇm h¼n xuèng. - Lóc nµy B¸c rÊt nhí mÑ cña B¸c. MÑ B¸c rÊt th«ng minh, l¹i lµ con g¸i «ng ®å nho. ThÕ mµ mÑ B¸c l¹i kh«ng ®­îc ®Õn líp, ®Õn tr­êng ®©u c¸c chó ¹. Còng nh phô n÷ ngµy x­a, tõ nhá mÑ B¸c ®· ph¶i lo viÖc nhµ. Mäi ng­êi cïng ®i kh«ng nÐn næi c¶m xóc tr­íc t×nh c¶m cña B¸c ®èi víi mÑ B¸c lµ cô Hoµng ThÞ Loan. TrÝch trong B¸c Hå víi thiÕu nhi vµ phô n÷, S®d, tr.104. (Vò Kú). 78