🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Làng Thanh Niên Lập Nghiệp
Ebooks
Nhóm Zalo
Lµng thanh niªn lËp nghiÖp
Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n
Chñ tÞch Héi ®ång
pgs.TS. NguyÔn ThÕ kû
Phã Chñ tÞch Héi ®ång
TS. HOµNG PHONG Hµ
Thµnh viªn
TrÇn Quèc D©n
TS. NguyÔn §øC TµI
TS. NGUYÔN AN TI£M
NguyÔn Vò Thanh H¶o
ThS. Nguyễn Hằng Thanh (chñ biªn)
Lµng thanh niªn lËp nghiÖp
Nhµ xuÊt b¶n
ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt Hµ Néi - 2014
Nhµ xuÊt b¶n Thanh Niªn
Kh«ng cã viÖc g× khã ChØ sî lßng kh«ng bÒn §µo nói vµ lÊp biÓn
QuyÕt chÝ ¾t lµm nªn. Hå ChÝ Minh
Lêi nhµ xuÊt b¶n
Ngµy 26-12-2000, V¨n phßng ChÝnh phñ ®· th«ng b¸o KÕt luËn cña Thñ t−íng ChÝnh phñ t¹i buæi lµm viÖc víi Trung −¬ng §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh víi néi dung: “... §ång ý víi ®Ò nghÞ cña Trung −¬ng §oµn triÓn khai dù ¸n x©y dùng thÝ ®iÓm bèn lµng (thanh niªn lËp nghiÖp) tõ n¨m 2001 t¹i c¸c tØnh NghÖ An, Hµ TÜnh, Qu¶ng B×nh vµ Qu¶ng Nam...”. Tõ ®ã, Trung −¬ng §oµn ®· chØ ®¹o §oµn Thanh niªn c¸c tØnh vµ phèi hîp víi c¸c ban, ngµnh tõ Trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng lËp dù ¸n kh¶ thi triÓn khai x©y dùng c¸c lµng thanh niªn lËp nghiÖp. Tõ m« h×nh Tæng ®éi Thanh niªn xung phong III - x©y dùng kinh tÕ Thung Voi (NghÖ An), giê ®©y c¸c lµng thanh niªn lËp nghiÖp nh−: S«ng Ré (NghÖ An), Phóc Tr¹ch (Hµ TÜnh), An M· (Qu¶ng B×nh), Asê (Qu¶ng Nam)… ®ang thùc sù lµ ®iÓm s¸ng däc ®−êng Hå ChÝ Minh huyÒn tho¹i. Nh÷ng b·i mÝa, ®åi chÌ, nh÷ng v−ên b−ëi, v−ên cam, nh÷ng thung tiªu... ®ang v−¬n lªn xanh tèt vµ b−íc ®Çu mang l¹i thu nhËp cho c¸c hé gia ®×nh thanh niªn xung phong. Nói ®åi còng
5
®ang xanh l¹i nhê bµn tay, khèi ãc vµ nghÞ lùc phi th−êng cña c¸c ®éi viªn thanh niªn xung phong. Hä ®· trång míi, khoanh nu«i vµ b¶o vÖ ®−îc hµng ngh×n hÐcta rõng, ®Ó rõng gi÷ ®Êt, gi÷ n−íc, gi÷
mµu xanh mu«n thuë cña Tr−êng S¬n... Cuéc sèng míi ë c¸c lµng thanh niªn lËp nghiÖp däc ®−êng Hå ChÝ Minh ®· æn ®Þnh vµ tõng b−íc ®i lªn ph¸t triÓn kinh tÕ, lµm giµu cho c¸c hé gia ®×nh thanh niªn xung phong vµ gãp phÇn x©y dùng ®Êt n−íc. Vµ tõ m« h×nh c¸c lµng thanh niªn lËp nghiÖp däc ®−êng Hå ChÝ Minh, ®Õn nay đ· cã nhiÒu m« h×nh lµng thanh niªn lËp nghiÖp ë biªn giíi, ë c¸c h¶i ®¶o xa x«i. NhiÒu hé gia ®×nh thanh niªn xung phong ë c¸c lµng ®· trë thµnh nh÷ng ®iÓn h×nh lµm kinh tÕ giái, thu nhËp mçi n¨m hµng chôc triÖu ®ång. DÉu cßn nhiÒu gian khã nh−ng râ rµng ®©y ®· vµ ®ang lµ mét dù ¸n kh¶ thi, mét chñ tr−¬ng, mét h−íng ®i ®óng ®¾n. Trong thêi gian tíi, nÕu ®−îc ®Çu t− ®óng h−íng, cã c¬ chÕ qu¶n lý phï hîp, ch¾c ch¾n nh÷ng lµng thanh niªn lËp nghiÖp nµy sÏ v−¬n c¸nh tay “rång” gi÷a Tr−êng S¬n hïng vÜ... ĐÓ cæ vò cho tinh thÇn d¸m nghĩ, d¸m lµm, v−ît khã v−¬n lªn cña ®oµn viªn thanh niªn, cña thanh niªn xung phong, cæ vò cho nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®−îc vµ chia sÎ nh÷ng kinh nghiÖm cña m« h×nh lµng thanh niªn lËp nghiÖp, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt phèi hîp víi Nhµ
6
xuÊt b¶n Thanh niªn xuÊt b¶n cuèn s¸ch Lµng thanh niªn lËp nghiÖp do ThS. NguyÔn H»ng Thanh lµm chñ biªn.
MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng, song cuèn s¸ch khã tr¸nh khái nh÷ng s¬ suÊt. Chóng t«i mong nhËn ®−îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp x©y dùng cña ®éc gi¶ ®Ó hoµn chØnh, bæ sung cho nh÷ng lÇn t¸i b¶n tiÕp theo.
Xin tr©n träng giíi thiÖu cuèn s¸ch cïng b¹n ®äc.
Th¸ng 11 n¨m 2014
Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt
7
8
V¨n phßng chÝnh phñ Sè: 19/TB-VPCP
Céng hßa x· héi chñ nghÜa viÖt nam §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc
Hµ Néi, ngµy 21 th¸ng 2 n¨m 2000 Th«ng b¸o
KÕt luËn cña Thñ t−íng Phan V¨n Kh¶i t¹i buæi lµm viÖc víi Ban BÝ th− Trung −¬ng §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh
(TrÝch)
Ngµy 15-2-2000, Thñ t−íng ChÝnh phñ Phan V¨n Kh¶i ®· lµm viÖc víi Ban BÝ th− Trung −¬ng §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh. Cïng dù buæi lµm viÖc cã Bé tr−ëng Bé Lao ®éng - Th−¬ng binh vµ X· héi, Bé tr−ëng Chñ nhiÖm ñy ban D©n téc vµ MiÒn nói, ®¹i diÖn l·nh ®¹o: Bé Giao th«ng vËn t¶i, Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, Ban Tæ chøc c¸n bé ChÝnh phñ, Bé Tµi chÝnh, Bé Thñy s¶n, Bé Quèc phßng, V¨n phßng ChÝnh phñ, Ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam vµ Ban Biªn giíi ChÝnh phñ.
Sau khi nghe ®ång chÝ Vò Träng Kim - ñy viªn Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng, BÝ th− thø nhÊt Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §oµn Thanh niªn céng s¶n Hå ChÝ Minh b¸o c¸o kÕt qu¶ c¸c phong trµo thanh niªn n¨m 1999 vµ nh÷ng kiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ trong n¨m 2000 - N¨m thanh niªn ViÖt Nam; ý kiÕn ph¸t biÓu cña l·nh ®¹o c¸c
9
Bé, Ban, ngµnh liªn quan, Thñ t−íng ChÝnh phñ Phan V¨n Kh¶i ®· kÕt luËn nh− sau:
I- Trong n¨m qua, c¸c cÊp bé §oµn ®· tÝch cùc tham gia cã hiÖu qu¶ c¸c ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña Nhµ n−íc ë tõng ®Þa ph−¬ng, c¬ së. C¸c ho¹t ®éng cña §oµn h−íng m¹nh h¬n vÒ c¬ së vµ mang ý nghÜa chÝnh trÞ - x· héi râ nÐt. TÝnh t×nh nguyÖn cña ®oµn viªn thanh niªn tiÕp tôc ®−îc kh¬i dËy vµ ph¸t huy mét c¸ch m¹nh mÏ. Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng thùc tiÔn, thÕ hÖ trÎ ViÖt Nam kh«ng ngõng tr−ëng thµnh vµ ph¸t triÓn, tæ chøc §oµn ®−îc cñng cè, ®éi ngò c¸n bé §oµn ®−îc rÌn luyÖn, nhiÒu ®oµn viªn ®· ®−îc ®øng trong hµng ngò cña §¶ng.
N¨m 2000 lµ N¨m thanh niªn ViÖt Nam, do ®ã c¸c ho¹t ®éng cña thanh niªn cÇn ph¶i s«i næi, rÇm ré vµ ®¹t kÕt qu¶ cao h¬n. Thanh niªn cÇn ®i ®Çu trong lao ®éng s¸ng t¹o nh»m gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, tham gia c¸c ho¹t ®éng d¹y nghÒ vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho thanh niªn: ®Èy lïi b»ng ®−îc c¸c tÖ n¹n x· héi, ®Æc biÖt lµ tÖ n¹n ma tóy.
...
II- VÒ nh÷ng kiÕn nghÞ cô thÓ cña Trung −¬ng §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh: 1. VÒ ch−¬ng tr×nh xãa cÇu khØ ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long.
...
10
2. VÒ tham gia x©y dùng ®−êng Hå ChÝ Minh. ChÝnh phñ hoan nghªnh ®Ò xuÊt cña §oµn Thanh niªn vµ Bé Giao th«ng VËn t¶i vÒ viÖc huy ®éng vµ tæ chøc lùc l−îng thanh niªn tham gia x©y dùng tuyÕn ®−êng. §ång ý giao cho Trung −¬ng §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh ®¶m nhËn tæ chøc thi c«ng mét ®o¹n quèc lé, ®ång thêi tæ chøc phong trµo thi ®ua trªn c«ng tr×nh vµ vËn ®éng tuæi trÎ c¶ n−íc chi viÖn cho tuyÕn ®−êng. Giao Bé Giao th«ng VËn t¶i chØ ®¹o c¸c ®¬n vÞ thi c«ng phèi hîp víi Trung −¬ng §oµn vµ ñy ban nh©n d©n c¸c tØnh cã tuyÕn ®−êng ®i qua chØ ®¹o, tæ chøc vµ huy ®éng lùc l−îng Thanh niªn xung phong t×nh nguyÖn ®¶m nhËn c¸c phÇn viÖc lao ®éng thi c«ng.
Giao Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n chñ tr× phèi hîp cïng ñy ban nh©n d©n c¸c tØnh cã tuyÕn ®−êng ®i qua vµ Trung −¬ng §oµn Thanh niªn nghiªn cøu, x©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn dù ¸n trång 2 b¨ng rõng däc tuyÕn ®−êng theo dù ¸n trång míi 5 triÖu hÐcta rõng. CÇn chó ý x¸c ®Þnh tõng lo¹i rõng cô thÓ ë c¸c khu vùc kh¸c nhau ®Ó võa kÕt hîp trång, b¶o vÖ vµ kinh doanh rõng.
VÒ x©y dùng c¸c ®iÓm d©n c− míi kÕt hîp víi b¶o vÖ tuyÕn ®−êng, gi·n d©n vµ bè trÝ l¹i d©n c−, giao Bé X©y dùng chñ tr× lµm viÖc víi Bé Giao th«ng VËn t¶i, Trung −¬ng §oµn vµ ñy ban nh©n
11
d©n c¸c tØnh cã tuyÕn ®−êng ®i qua ®Ó x¸c ®Þnh cô thÓ c¸c côm d©n c−, c¸ch thøc x©y dùng, nh»m gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ miÒn T©y. ...
K/T Bé tr−ëng,
Chñ nhiÖm V¨n phßng ChÝnh phñ Phã Chñ nhiÖm
Vò §×nh ThuÇn
12
V¨n phßng chÝnh phñ Sè: 22/TB-VPCP
Céng hßa x· héi chñ nghÜa viÖt nam §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc
Hµ Néi, ngµy 7 th¸ng 2 n¨m 2002
Th«ng b¸o
KÕt luËn cña Thñ t−íng Phan V¨n Kh¶i t¹i buæi lµm viÖc víi Ban BÝ th− Trung −¬ng §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh
(TrÝch)
Ngµy 23-1-2002, Thñ t−íng Phan V¨n Kh¶i ®· lµm viÖc víi Ban BÝ th− Trung −¬ng §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh. Cïng dù buæi lµm viÖc cã l·nh ®¹o c¸c Bé Y tÕ, Tµi chÝnh, KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, Giao th«ng VËn t¶i, N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, Khoa häc - C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng, Lao ®éng - Th−¬ng binh vµ X· héi, Gi¸o dôc vµ §µo t¹o, Ban T«n gi¸o ChÝnh phñ vµ ®¹i diÖn V¨n phßng ChÝnh phñ.
Sau khi nghe ®ång chÝ Hoµng B×nh Qu©n - ñy viªn Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng, BÝ th− thø nhÊt Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §oµn b¸o c¸o mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n c«ng t¸c §oµn vµ phong trµo thanh thiÕu nhi; kÕt qu¶ §oµn tham gia ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ nh÷ng kiÕn nghÞ trong n¨m 2002; ý kiÕn ph¸t biÓu cña l·nh ®¹o c¸c bé, ngµnh, Thñ t−íng ChÝnh phñ cã ý kiÕn nh− sau:
13
I- N¨m 2001, §oµn Thanh niªn ®· cã nhiÒu cè g¾ng ...
II- VÒ nh÷ng kiÕn nghÞ cô thÓ cña Trung −¬ng §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh trong n¨m 2002:
1. VÒ tiÕp tôc thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh thanh niªn xãa cÇu khØ, x©y dùng cÇu n«ng th«n míi ë c¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Cöu Long (giai ®o¹n sau dù ¸n thÝ ®iÓm).
...
2. VÒ dù ¸n ®−êng Hå ChÝ Minh:
ChÝnh phñ ®ång ý giao cho lùc l−îng Thanh niªn xung phong tham gia x©y dùng tuyÕn ®−êng nèi tõ ®−êng Hå ChÝ Minh vÒ Nam §µn, NghÖ An, quª h−¬ng B¸c Hå; Trung −¬ng §oµn lµm viÖc cô thÓ víi Bé Giao th«ng VËn t¶i ®Ó thùc hiÖn dù ¸n. Riªng ®−êng 14C, khi x¸c ®Þnh ®−îc nguån vèn, ChÝnh phñ sÏ xem xÐt ®Ò nghÞ cña Trung −¬ng §oµn vÒ viÖc tham gia x©y dùng tuyÕn ®−êng nµy.
3. VÒ dù ¸n x©y dùng bèn lµng thanh niªn lËp nghiÖp:
ChÝnh phñ ®¸nh gi¸ cao môc ®Ých vµ nhiÖm vô cña dù ¸n. Tuy nhiªn, ®©y lµ dù ¸n thÝ ®iÓm, v× vËy, Trung −¬ng §oµn cÇn cö c¸c ®oµn viªn lµm lùc l−îng nßng cèt trong viÖc vËn ®éng, tuyªn truyÒn ®Ó ®−a ®ång bµo ®Þnh c− t¹i c¸c lµng nµy trong t−¬ng lai. Giao Trung −¬ng §oµn phèi hîp víi c¸c Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, Bé Tµi
14
chÝnh vµ c¸c c¬ quan cã liªn quan nghiªn cøu vµ x©y dùng c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t− cho c¸c lµng Thanh niªn lËp nghiÖp, khu Thanh niªn xung phong ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Õn n¨m 2010.
...
K/T Bé tr−ëng,
Chñ nhiÖm V¨n phßng ChÝnh phñ Phã Chñ nhiÖm
Vò §×nh ThuÇn
15
V¨n phßng chÝnh phñ Sè: 09/TB-VPCP
Céng hßa x· héi chñ nghÜa viÖt nam §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc
Hµ Néi, ngµy 28 th¸ng 1 n¨m 2003
Th«ng b¸o
KÕt luËn cña Thñ t−íng Phan V¨n Kh¶i t¹i buæi lµm viÖc víi Ban BÝ th− Trung −¬ng §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh
(TrÝch)
Ngµy 6-1-2003, Thñ t−íng Phan V¨n Kh¶i ®· lµm viÖc víi Ban BÝ th− Trung −¬ng §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh. Cïng dù buæi lµm viÖc cã l·nh ®¹o c¸c Bé: Giao th«ng VËn t¶i, Tµi chÝnh, Gi¸o dôc vµ §µo t¹o, Néi vô, V¨n hãa - Th«ng tin, Khoa häc vµ C«ng nghÖ, N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, Lao ®éng - Th−¬ng binh vµ X· héi, C«ng nghiÖp vµ V¨n phßng ChÝnh phñ.
Sau khi nghe ®ång chÝ Hoµng B×nh Qu©n - ñy viªn Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng, BÝ th− thø nhÊt Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh b¸o c¸o vµ ý kiÕn cña l·nh ®¹o c¸c Bé, Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· kÕt luËn nh− sau:
I- N¨m 2002, §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh ®· ®¹t ®−îc nhiÒu kÕt qu¶ quan träng,
16
gãp phÇn vµo thµnh tùu chung cña c¶ n−íc. C«ng t¸c x©y dùng, cñng cè tæ chøc §oµn cã nhiÒu chuyÓn biÕn, thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c phong trµo thanh niªn tham gia ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi g¾n víi c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n ë Trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng; thùc hiÖn tèt kÕt luËn cña Thñ t−íng ChÝnh phñ t¹i buæi lµm viÖc víi Trung −¬ng §oµn ngµy 23-1-2002. NhiÒu ch−¬ng tr×nh, dù ¸n do §oµn Thanh niªn phô tr¸ch (xãa cÇu khØ - x©y cÇu n«ng th«n míi ë vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long; tham gia lµm ®−êng Hå ChÝ Minh; x©y dùng lµng thanh niªn lËp nghiÖp; tæ chøc c¸c ®éi trÝ thøc trÎ, y, b¸c sÜ trÎ t×nh nguyÖn tham gia ph¸t triÓn n«ng th«n, miÒn nói; thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi víi cùu thanh niªn xung phong ®· hoµn thµnh nhiÖm vô trong kh¸ng chiÕn; “N¨m x· héi t×nh nguyÖn v× trÎ em ®Æc biÖt khã kh¨n”...) ®· ®−îc triÓn khai cã hiÖu qu¶, gãp phÇn tÝch cùc vµo nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Phong trµo Thanh niªn t×nh nguyÖn ph¸t triÓn réng r·i, më ra trang míi cho phong trµo tuæi trÎ c¶ n−íc. Th«ng qua c¸c phong trµo vµ c¸c ho¹t ®éng cña §oµn, mÆt trËn ®oµn kÕt tËp hîp thanh niªn ®−îc më réng. Sè thanh niªn ®−îc kÕt n¹p vµo §oµn, sè ®oµn viªn −u tó ®−îc kÕt n¹p vµo §¶ng t¨ng h¬n n¨m 2001.
Thay mÆt ChÝnh phñ, Thñ t−íng ChÝnh phñ biÓu d−¬ng nh÷ng thµnh tÝch cña §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh ®· ®¹t ®−îc trong
17
n¨m 2002 d−íi sù l·nh ®¹o cña Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §oµn.
B−íc sang n¨m 2003, nhiÖm vô chÝnh trÞ quan träng nhÊt cña §oµn Thanh niªn lµ t¨ng c−êng c«ng t¸c gi¸o dôc chÝnh trÞ, lý t−ëng c¸ch m¹ng, më réng mÆt trËn ®oµn kÕt, tËp hîp thanh niªn, n¾m ch¾c t×nh h×nh thanh niªn, sinh viªn; tËp trung triÓn khai thùc hiÖn th¾ng lîi NghÞ quyÕt §¹i héi §oµn toµn quèc lÇn thø VIII, tiÕp tôc vËn ®éng, tæ chøc ®oµn viªn thanh niªn tham gia cã lùa chän c¸c ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi thÝch hîp, b¶o ®¶m thiÕt thùc vµ hiÖu qu¶ cao.
II- VÒ kiÕn nghÞ cña Trung −¬ng §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh trong n¨m 2003: Song song víi nhiÖm vô chÝnh trÞ, ChÝnh phñ hoan nghªnh kiÕn nghÞ cña Trung −¬ng §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh ph¸t ®éng phong trµo §oµn Thanh niªn tham gia c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n kinh tÕ x· héi, bao gåm:
1. Dù ¸n x©y dùng tuyÕn ®−êng tõ ®−êng Hå ChÝ Minh vÒ quª B¸c Hå vµ ®−êng 14 qua c¸c tØnh T©y Nguyªn:
§Ó phï hîp víi kh¶ n¨ng thùc tÕ, ph¸t huy ®−îc hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cao vµ kÕt hîp ý nghÜa chÝnh trÞ cña phong trµo thanh niªn, ChÝnh phñ giao cho §oµn Thanh niªn ®¶m nhËn thi c«ng tuyÕn ®−êng tõ ®−êng Hå ChÝ Minh vÒ quª B¸c Hå. Trung −¬ng §oµn chØ ®¹o c¸c ®¬n vÞ thanh
18
niªn xung phong thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc cÇn thiÕt vÒ x©y dùng c¬ b¶n, triÓn khai c«ng tr×nh cã chÊt l−îng cao, ®óng tiÕn ®é.
2. Dù ¸n x©y dùng lµng thanh niªn lËp nghiÖp däc ®−êng Hå ChÝ Minh vµ lµng thanh niªn trªn biªn giíi ®Êt liÒn:
Tr−íc m¾t, Trung −¬ng §oµn tæ chøc tæng kÕt viÖc thùc hiÖn dù ¸n x©y dùng bèn lµng thanh niªn lËp nghiÖp thÝ ®iÓm trong n¨m qua ®Ó rót kinh nghiÖm cho viÖc x©y dùng c¸c lµng míi däc tuyÕn ®−êng Hå ChÝ Minh vµ ë mét sè tØnh biªn giíi. ViÖc x©y dùng c¸c lµng thanh niªn lËp nghiÖp míi ph¶i g¾n víi nhiÖm vô b¶o vÖ, duy tu, b¶o d−ìng ®−êng Hå ChÝ Minh. Bé Giao th«ng vËn t¶i chñ tr×, phèi hîp víi Trung −¬ng §oµn, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, Bé Tµi chÝnh vµ c¸c bé, ngµnh liªn quan x©y dùng ®Ò ¸n kho¸n kinh phÝ cho c¸c lµng thanh niªn ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô duy tu, b¶o d−ìng ®−êng Hå ChÝ Minh.
ViÖc x©y dùng c¸c lµng thanh niªn trªn biªn giíi ®Êt liÒn thuéc Ch−¬ng tr×nh 135 cña ChÝnh phñ. Trung −¬ng §oµn Thanh niªn phèi hîp víi c¸c bé, ngµnh cã liªn quan chØ ®¹o §oµn Thanh niªn c¸c ®Þa ph−¬ng cã kÕ ho¹ch triÓn khai cô thÓ. ...
K/T Bé tr−ëng,
Chñ nhiÖm V¨n phßng ChÝnh phñ Phã Chñ nhiÖm
Vò §×nh ThuÇn
19
20
PhÇn thø nhÊt
Nh÷ng tÊm g−¬ng trong lµng thanh niªn lËp nghiÖp
21
22
ng−êi khëi x−íng m« h×nh lµng thanh niªn lËp nghiÖp
ThS. NguyÔn H»ng Thanh
Chóng t«i ®Õn t×m «ng khi c¬n m−a rµo mïa h¹ võa t¾m géi s¹ch bong nh÷ng vßm l¸, nh÷ng hµng c©y. Kh«ng gian dÞu m¸t, trong lµnh.
¤ng ®ãn tiÕp chóng t«i th©n mËt, gÇn gòi nh− mét ng−êi cha. Tù lóc nµo, chóng t«i ®· bÞ cuèn vµo dßng håi øc ®Çy ¾p nh÷ng kû niÖm cña mét thêi binh löa vµ nh÷ng n¨m th¸ng hßa b×nh cña «ng.
Trong giÊy khai sinh, tªn «ng lµ NguyÔn H÷u Vô, sinh ngµy 1-3-1922 t¹i Qu¶ng Trung, Qu¶ng Tr¹ch, Qu¶ng B×nh. Nh−ng trong tiÒm thøc vµ trÝ nhí cña mäi ng−êi, c¸i tªn §ång SÜ Nguyªn gÇn gòi, th©n th−¬ng mµ nh− trong huyÒn tho¹i.
¤ng sinh ra vµ lín lªn trong mét gia ®×nh n«ng d©n nghÌo nh−ng l¹i chÞu ¶nh h−ëng kh¸ s©u s¾c cña Nho gi¸o. Gi÷a nh÷ng cån c¸t tr¾ng chang chang n¾ng giã cña Qu¶ng B×nh, h»ng ngµy bµ con trong lµng vÉn kh«ng hÕt ng¹c nhiªn
23
khi thÊy cËu bÐ Vô say mª mµi mùc, häc vµ viÕt ch÷ H¸n víi mét thÇy ®å. ThÇy ®å v¬i ch÷, cËu l¹i tiÕp tôc ®−îc häc ch÷ quèc ng÷ - tõ tiÓu häc ®Õn trung häc t¹i tØnh nhµ.
N¨m 1936, cËu häc trß NguyÔn H÷u Vô h¸o høc tham gia vËn ®éng phong trµo b×nh d©n vµ n¨m 1937, tham gia Héi Häc sinh, sinh viªn råi lµm BÝ th− Héi Thanh niªn cøu quèc tØnh Qu¶ng B×nh.
Trong nh÷ng th¸ng n¨m ho¹t ®éng gian khæ tõ n¨m 1939 ®Õn n¨m 1942, chµng thanh niªn NguyÔn H÷u Vô trë thµnh ®¶ng viªn §¶ng Céng s¶n vµ Phã BÝ th− Th−êng trùc Khu ñy Qu¶ng Tr¹ch.
N¨m 1943, ®Þch lïng sôc vµ ®µn ¸p g¾t gao, phong trµo c¸ch m¹ng mét sè n¬i t¹m thêi l¾ng xuèng, Xø ñy Trung Kú ®· chØ ®¹o, yªu cÇu NguyÔn H÷u Vô cïng mét sè ®ång chÝ sang Th¸i Lan häc tËp vµ ho¹t ®éng, chuÈn bÞ cho mét kÕ ho¹ch l©u dµi.
Khi NhËt ®¸nh §«ng D−¬ng, NguyÔn H÷u Vô vÒ n−íc tiÕp tôc tham gia x©y dùng, chØ ®¹o phong trµo ë Qu¶ng Tr¹ch, Qu¶ng B×nh. §ång chÝ Phã BÝ th− Th−êng trùc Khu ñy Qu¶ng Tr¹ch NguyÔn H÷u Vô lµ ng−êi trùc tiÕp chØ ®¹o x©y dùng chiÕn khu Trung ThuËn. Tõ chiÕn khu nµy, lùc l−îng vò trang Qu¶ng Tr¹ch ®−îc x©y dùng vµ tr−ëng thµnh nhanh chãng.
Th¸ng 7-1945, trong kh«ng khÝ chuÈn bÞ Tæng khëi nghÜa n¸o nøc, s«i ®éng cña c¶ n−íc, Héi nghÞ
24
thµnh lËp MÆt trËn ViÖt Minh tØnh Qu¶ng B×nh ®−îc triÖu tËp, ®ång chÝ NguyÔn H÷u Vô ®−îc bÇu lµm Chñ nhiÖm ViÖt Minh tØnh víi bÝ danh: C« T¸m.
Ngµy 15-8-1945, lùc l−îng vò trang Qu¶ng Tr¹ch tõ chiÕn khu Trung ThuËn d−íi sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña C« T¸m ®· rÇm ré kÐo vÒ trung t©m tØnh Qu¶ng B×nh nhËp vµo lùc l−îng vò trang cña tØnh ®Ó thµnh lËp ñy ban khëi nghÜa.
C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m thµnh c«ng, C« T¸m - NguyÔn H÷u Vô vÉn lµm Chñ nhiÖm ViÖt Minh tØnh Qu¶ng B×nh.
N¨m 1946, ë tuæi 24, NguyÔn H÷u Vô ®æi tªn thµnh NguyÔn V¨n §ång vµ trë thµnh §¹i biÓu Quèc héi khãa I cña n−íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa.
Kh¸ng chiÕn toµn quèc bïng næ, tõ líp chÝnh trÞ NguyÔn ¸i Quèc, «ng trë vÒ Qu¶ng B×nh, lµm BÝ th− HuyÖn ñy Qu¶ng Tr¹ch kiªm HuyÖn ®éi tr−ëng ChÝnh trÞ viªn vµ tham gia chØ huy mÆt trËn phÝa b¾c tØnh. ChiÕn khu Trung ThuËn trë thµnh n¬i c¬ quan HuyÖn ñy Qu¶ng Tr¹ch ®ãng trô së vµ chØ ®¹o kh¸ng chiÕn.
N¨m 1947, cuéc kh¸ng chiÕn ngµy cµng quyÕt liÖt, ®Ó ho¹t ®éng bÝ mËt trong vïng ®Þch hËu, tõ NguyÔn V¨n §ång, «ng chÝnh thøc ®æi tªn thµnh §ång SÜ Nguyªn. Tªn gäi gi¶n dÞ, th©n yªu Êy ®· theo «ng suèt cuéc hµnh tr×nh chèng Ph¸p, chèng Mü gian khæ mµ hµo hïng cña d©n téc cho tíi nh÷ng ngµy hßa b×nh vµ cuéc sèng h«m nay.
25
B»ng giäng trÇm buån, «ng kÓ l¹i mét kû niÖm ch¼ng mÊy vui vÎ vÒ c¸i tªn gäi §ång SÜ Nguyªn b¾t ®Çu tõ tuæi 25 cña m×nh.
Khi Êy, dï ®· lµ BÝ th− HuyÖn ñy Qu¶ng Tr¹ch kiªm HuyÖn ®éi tr−ëng nh−ng sù xèc næi, ham ®¸nh cña tuæi trÎ - c¸i tuæi 25 - ®©u ph¶i ®· hÕt. ë cöa ngâ chiÕn khu Trung ThuËn lóc ®ã cã mét lµng Thiªn Chóa gi¸o, giÆc Ph¸p ®· mua chuéc cha cè vµ cho lËp mét ®ån B¶o An ®Ó ngµy ®ªm phôc kÝch c¸n bé, ng¨n chÆn mäi ho¹t ®éng cña ta. ¤ng ®· chØ ®¹o ®−a mét ®¹i ®éi vò trang xuèng lµng, tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch cho gi¸o d©n mét c¸ch c«ng khai. Tªn sÜ quan Ph¸p ®· ra lÖnh cho qu©n trong ®ån B¶o An tÊn c«ng ®¹i ®éi vò trang cña ta, ®ông ®é ®· x¶y ra, hai bªn ®Òu cã th−¬ng vong, trong ®ã cã mét sè gi¸o d©n.
Khi ®¹i ®éi vò trang võa ®¸nh võa rót vµ trë vÒ chiÕn khu Trung ThuËn, BÝ th− HuyÖn ñy §ång SÜ Nguyªn míi thÊm thÝa c¸i sù xèc næi cña m×nh. Ngay cuèi n¨m 1947, «ng “®−îc” ®ång chÝ Hoµng Quèc ViÖt triÖu tËp ra Vinh (NghÖ An) ®Ó kiÓm ®iÓm, phª b×nh vµ nh¾c nhë: Ph¶i rót kinh nghiÖm. Sau ®ã, «ng trë vÒ Khu ñy råi ®−îc ®Ò b¹t lµm TØnh ®éi tr−ëng kiªm ChÝnh trÞ viªn, TØnh ñy viªn. Sù viÖc chØ cã thÕ, nh−ng ®· cã kh«ng Ýt lêi thªu dÖt: Nµo lµ «ng ph¶i ra Tßa ¸n binh. Nµo lµ «ng ®−îc cÊp trªn bªnh vùc, cho ®æi tªn...
Bçng «ng bËt c−êi ha h¶: “Mµ thÕ hãa ra l¹i
26
hay, c¸i tªn §ång SÜ Nguyªn cña t«i trë thµnh h− h− thùc thùc ngay tõ khi t«i quyÕt ®Þnh ®æi tªn ®Ó ho¹t ®éng bÝ mËt”.
N¨m 1949, «ng ®−îc ra ViÖt B¾c häc líp Trung Cao qu©n sù chuÈn bÞ cho Tæng ph¶n c«ng sau nµy. N¨m 1951, «ng ®−îc ®iÒu vÒ Tæng côc ChÝnh trÞ vµ trùc tiÕp tham gia chØ ®¹o c¸c chiÕn dÞch TrÇn H−ng §¹o, Hoµng Hoa Th¸m. Trong chiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ, «ng lµ ®Æc ph¸i viªn tham gia chØ huy chiÕn dÞch. Khi cê ®á sao vµng cña ta kiªu h·nh tung tay trªn nãc hÇm cña t−íng §êc¸t; «ng lµ Côc phã Côc c¸n bé tæ chøc, Tr−ëng Ban trao tr¶ tï binh.
Sau chÝn n¨m tr−êng kú kh¸ng chiÕn, Côc tr−ëng Côc §éng viªn d©n qu©n, Tæng Tham m−u phã §ång SÜ Nguyªn ®−îc sang B¾c Kinh (Trung Quèc) häc ë Häc viÖn Qu©n sù cao cÊp.
N¨m 1964 vÒ n−íc, «ng tiÕp tôc c«ng viÖc cña mét Tæng Tham m−u phã vµ ®Çu n¨m 1965, «ng trë thµnh ChÝnh ñy Qu©n khu 4 råi tiÕp sau ®ã lµ Tæng T− lÖnh chØ huy mÆt trËn Trung H¹ Lµo.
Víi vãc d¸ng cao lín vµ sù x«ng x¸o vèn cã kh«ng bao giê nÒ hµ nguy hiÓm, ë mÆt trËn Trung H¹ Lµo, «ng ®· bÞ th−¬ng råi ®−îc ®−a trë l¹i Hµ Néi ®iÒu trÞ.
VÕt th−¬ng võa lµnh, «ng l¹i n«n nãng chê lÖnh ra mÆt trËn.
N¨m 1967, «ng ®−îc ®iÒu vµo lµm T− lÖnh
27
tr−ëng §oµn 559 (sau nµy lµ Binh ®oµn Tr−êng S¬n). Víi «ng, ®ã lµ nh÷ng n¨m th¸ng kh«ng thÓ nµo quªn.
Nh÷ng ngµy ®Çu vµo §oµn 559 n¾m t×nh h×nh thùc ®Þa, «ng kh«ng khái ng¹c nhiªn khi thÊy khÈu hiÖu: “Phßng tr¸nh lµ chÝnh” ®−îc ®Æt ë nhiÒu n¬i. Råi «ng hiÓu r»ng v× ®Þch ®¸nh d÷ qu¸, c«ng binh vµ bé ®éi l¸i xe cña ta võa ph¶i söa ®−êng võa ph¶i vËn chuyÓn trong t− thÕ phßng tr¸nh, Èn nÊp mµ th−¬ng vong vÉn kh«ng tr¸nh khái, sè l−îng hµng vËn chuyÓn l¹i ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu ngµy cµng lín cña chiÕn tr−êng...
Khi n¾m v÷ng t×nh h×nh thùc ®Þa, «ng nung nÊu mét quyÕt t©m: “Kh«ng thÓ ®Ó nguyªn hiÖn tr¹ng nµy. Muèn vËn t¶i thµnh c«ng ph¶i tæ chøc Binh chñng hîp thµnh: Cã bé ®éi phßng kh«ng, c«ng binh, thanh niªn xung phong, bé binh, l¸i xe, th«ng tin liªn l¹c... ®ång lo¹t hîp ®ång t¸c chiÕn. Ph¶i chuÈn bÞ b»ng ®−îc lùc l−îng Êy. Ph¶i lÊy tiÕn c«ng lµm chñ ®¹o. Ph¶i ®æi khÈu hiÖu: “Phßng tr¸nh lµ chÝnh” thµnh khÈu hiÖu: “TiÕn c«ng kÕt hîp phßng tr¸nh...”.
VÞ T− lÖnh tr−ëng ®¸ng kÝnh cña §oµn 559 Êy ®· chØ ®¹o x©y dùng thµnh c«ng Binh chñng hîp thµnh suèt däc Tr−êng S¬n ®Ó h×nh thµnh nªn ®−êng Hå ChÝ Minh huyÒn tho¹i.
Nh÷ng ngµy gian khæ x©y dùng Binh chñng hîp thµnh b¾t ®Çu tõ nh÷ng kinh nghiÖm nho
28
nhá trong cuéc hµnh tr×nh chèng Ph¸p n¨m x−a. ChiÕn thuËt nghi binh ®−îc vËn dông linh ho¹t khi m¸y bay Mü th¶ xuèng Tr−êng S¬n nh÷ng “c©y thu ph¸t”, “c©y nhiÖt ®íi” ma qu¸i. Ban ®Çu ta ch−a ph¸t hiÖn ra, nhiÒu ®oµn xe chë hµng ra chiÕn tr−êng lu«n trë thµnh môc tiªu cña m¸y bay Mü quÇn ®¶o, oanh t¹c. Nh−ng ch¼ng bao l©u, nh÷ng “c©y thu ph¸t” hiÖn ®¹i cña kh«ng lùc Hoa Kú th¶ xuèng ®· bÞ qu©n ta ph¸t hiÖn. Chóng ®−îc thu gom vÒ mét ®Þa ®iÓm, lÝnh ta nghi binh cho ph¸t ra tiÕng ®éng hoÆc ®èt löa cho m¸y bay ®Þch bu ®Õn ®¸nh. Hµng ®oµn xe cña ta ung dung vµo chiÕn tr−êng trªn mét ®o¹n ®−êng an toµn kh¸c.
Mét lÇn «ng tõ Trung Quèc vÒ, ®Õn s©n bay Gia L©m thÊy m©y mï dµy ®Æc, m¸y bay kh«ng h¹ c¸nh ®−îc. Khi vµo §oµn 559, thÊy nh÷ng ngµy cã m©y mï, giã mïa ®«ng b¾c mµ xe ta vÉn ch¹y ®ªm, «ng liªn t−ëng tíi chuyÕn m¸y bay tõ Trung Quèc vÒ vµ ra lÖnh cho c¸c ®oµn xe ngôy trang cÈn thËn råi ch¹y ung dung gi÷a ban ngµy mµ vÉn an toµn. LÝnh l¸i xe kho¸i l¾m. Råi tõ kinh nghiÖm Êy, n¶y sinh ra s¸ng kiÕn lµm con ®−êng kÝn dµi tíi hµng tr¨m kil«mÐt. Con ®−êng Êy bß d−íi nh÷ng vßm c©y cæ thô, v−¬n dµi gi÷a ®¹i ngµn Tr−êng S¬n. Nh÷ng ®o¹n bÞ m¸y bay ®¸nh ph¸ ®−îc thay thÕ b»ng nh÷ng ®o¹n ®−êng vßng tr¸nh an toµn kh¸c. Hµng ®oµn xe ken
29
xanh l¸ ngôy trang bon bon ra trËn. LÝnh l¸i xe ta ung dung ngåi trong buång l¸i “Nh×n ®Êt, nh×n trêi, nh×n th¼ng” mµ tiÕn. Trªn trêi ®· cã ph¸o cao x¹ b¶o vÖ. Nh÷ng träng ®iÓm, nh÷ng ngÇm ch÷ A, ch÷ Z, nh÷ng dèc Cæng Trêi tr−íc kia lµ nh÷ng cöa tö th× nay, nhê Binh chñng hîp thµnh mµ xe ta b¨ng qua an toµn h¬n, gi¶m h¼n nh÷ng th−¬ng vong.
Qu¶ lµ nhê Binh chñng hîp thµnh, nhê con ®−êng kÝn vµ ®Æc biÖt lµ lßng qu¶ c¶m, tinh thÇn chÞu ®ùng gian khæ, quyÕt tiÕn lªn v× miÒn Nam phÝa tr−íc cña c¸c chiÕn sÜ ta mµ hµng ®oµn xe ngµy ®ªm nèi nhau ra trËn. Hµng ho¸, sóng ®¹n ®−îc vËn chuyÓn ra chiÕn tr−êng nhiÒu h¬n. ChiÕn c«ng cña qu©n vµ d©n ta ngµy cµng gißn gi· h¬n.
Víi vÞ T− lÖnh tr−ëng §oµn 559, ®o¹n ®−êng Khe G¸t - Hiªn - Th¹nh Mü trªn ®−êng Tr−êng S¬n ¾p ®Çy kû niÖm. ¤ng båi håi nhí l¹i nh÷ng n¨m th¸ng khèc liÖt Êy. §©y lµ ®o¹n ®−êng cã vÞ trÝ chiÕn l−îc quan träng, lµ huyÕt m¹ch chi viÖn cho chiÕn tr−êng Qu¶ng TrÞ, Thõa Thiªn HuÕ, Qu©n khu 5. BiÕt ®−îc tÇm quan träng Êy, ®Þch ®æ hµng s− ®oµn qu©n cïng vò khÝ tèi t©n, hiÖn ®¹i hñy diÖt con ®−êng, hßng c¾t ®øt liªn l¹c cña ta. C¸c trËn ®¸nh d÷ déi, quyÕt liÖt ®· diÔn ra ë n¬i nµy. Vµ chiÕn th¾ng ®−êng 9 - Nam Lµo cña ta lµ trËn ®¸nh quyÕt ®Þnh lµm
30
ph¸ s¶n hoµn toµn kÕ ho¹ch huû diÖt con ®−êng cña ®Þch.
Trong khãi bom, trong löa ®¹n, con ®−êng nh− mét trËn ®å b¸t qu¸i: Mét ®o¹n ®−êng bÞ ph¸ háng th× hai, ba ®o¹n ®−êng kh¸c ra ®êi, §«ng nèi T©y, däc nèi ngang. C¸c ®oµn xe cña ta vÉn ngµy ®ªm hèi h¶ nèi ®u«i nhau chi viÖn cho c¸c chiÕn tr−êng. KÎ thï ®· dïng mäi thñ ®o¹n, mäi thø vò khÝ vÉn kh«ng thÓ c¾t ®øt ®−îc con ®−êng huyÕt m¹ch huyÒn tho¹i Hå ChÝ Minh.
L¹i trë vÒ víi ®o¹n ®−êng Khe G¸t - Hiªn - Th¹nh Mü, «ng kÓ r»ng nh÷ng n¨m tõ 1969 ®Õn 1971, ®©y lµ ®o¹n ®−êng qu©n sù d· chiÕn ®· thÊm bao må h«i, x−¬ng m¸u cña bé ®éi c«ng binh, thanh niªn xung phong vµ lÝnh l¸i xe. NhÊt lµ ë dèc Cæng trêi, ë giao ®iÓm víi dßng s«ng Bung d÷ déi, ®Þch ®æ xuèng ®©y hµng s− ®oµn qu©n, giao tranh quyÕt liÖt. §o¹n ®−êng d· chiÕn vÉn cã mét søc sèng k× diÖu khiÕn kÎ thï kh«ng thÓ nµo hiÓu næi. Mµ kh«ng chØ cã vËn t¶i, c¶ m¹ng l−íi th«ng tin, ®−êng èng dÉn x¨ng dÇu cña ta cø lÆng lÏ, kiªn c−êng v−¬n dµi theo con ®−êng.
Tõ nh÷ng n¨m 1972 - 1973, ta chuÈn bÞ më chiÕn dÞch T©y Nguyªn, ®o¹n ®−êng Khe G¸t - Hiªn - Th¹nh Mü l¹i mét lÇn n÷a gãp søc phi th−êng. Víi ba s− ®oµn c«ng binh, 8.000 thanh niªn xung phong, ®o¹n ®−êng ®−îc më réng, ®Æc biÖt lµ tõ A L−íi ®Õn Kh©m §øc. TÊt c¶ ®−îc r¶i
31
cÊp phèi, n©ng thµnh ®−êng cÊp 4 miÒn nói, bá c¸c Binh tr¹m, bá c¸c cung ng¾n, vËn t¶i th¼ng ra chiÕn tr−êng. Khi qu©n ta hµnh qu©n thÇn tèc vµo ®¸nh chiÕm T©y Nguyªn, §¹i t−íng V¨n TiÕn Dòng ®· ®iÖn cho «ng: “C¶m ¬n anh! Con ®−êng thËt tuyÖt vêi. Qu©n ta ®i nh− tr¶y héi. Mäi thø ®· ®−îc vËn chuyÓn ®Çy ®ñ vµo chiÕn tr−êng...”. ¤ng ®· lÆng ng−êi v× mét niÒm vui d©ng trµo khi biÕt trªn ®o¹n ®−êng 500km nµy, tr−íc ®©y bé ®éi ta ph¶i hµnh qu©n tíi ba th¸ng th× nay chØ hÕt cã ba ngµy...
Lµ T− lÖnh tr−ëng §oµn 559 tõ n¨m 1967 ®Õn n¨m 1970, §oµn 559 ®æi tªn thµnh Binh tr¹m Tr−êng S¬n, «ng vÉn lu«n lµ linh hån, lµ con ng−êi huyÒn tho¹i suèt däc Tr−êng S¬n nh÷ng n¨m ®¸nh Mü. NhÊt lµ n¨m 1973, Binh ®oµn Tr−êng S¬n ®· ph¸t triÓn ®Õn ®Ønh cao, cã tíi 9 s− ®oµn Binh chñng hîp thµnh tËp trung gåm: 4 s− ®oµn c«ng binh; 2 s− ®oµn xe vËn t¶i (10 ngh×n xe); 1 s− ®oµn ph¸o cao x¹; 1 s− ®oµn bé binh; 1 s− ®oµn qu©n t×nh nguyÖn vµ chuyªn gia. Ngoµi ra cßn cã 21 trung ®oµn c¸c binh chñng “®éc lËp”; 1 v¹n thanh niªn xung phong vµ cã thªm 1 trung ®oµn tªn löa cña Bé Quèc phßng chi viÖn. KÎ thï ®· v« cïng khiÕp sî khi nghe nh¾c ®Õn c¸i tªn §ång SÜ Nguyªn cïng Binh chñng hîp thµnh kú l¹ cña «ng.
Trong chiÕn dÞch Hå ChÝ Minh lÞch sö, Binh ®oµn Tr−êng S¬n cïng vÞ T− lÖnh tr−ëng ®¸ng
32
kÝnh cña m×nh ®· gãp phÇn quan träng ®Ó qu©n ta thÇn tèc tiÕn c«ng vµ chiÕn th¾ng.
H«m nay, ngåi tiÕp chóng t«i trong c¨n nhµ xinh x¾n trªn ®−êng NguyÔn BØnh Khiªm (Hµ Néi), vÞ T− lÖnh tr−ëng cña Binh ®oµn Tr−êng S¬n n¨m x−a, m¸i tãc ®· b¹c tr¾ng nh−ng giäng nãi vÉn hµo s¶ng, m¹nh mÏ. ¤ng trÇm t− chiªm nghiÖm: §−êng Hå ChÝ Minh trë thµnh huyÒn tho¹i bëi nhiÒu yÕu tè. Nh−ng tr−íc hÕt lµ yÕu tè con ng−êi - nh÷ng ng−êi con bÐ nhá ra ®i tõ nh÷ng th«n xãm, lµng b¶n, ®ång b»ng, miÒn nói, miÒn biÓn, tõ n«ng th«n ®Õn thµnh thÞ... tÊt c¶ ®Òu ph¸t huy cao ®é truyÒn thèng cña quª h−¬ng, ®Êt n−íc ®Ó chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng.
§−êng Hå ChÝ Minh trë thµnh huyÒn tho¹i v× kÎ thï ®· dïng tr¨m ph−¬ng ngµn kÕ víi v« vµn vò khÝ tèi t©n hiÖn ®¹i mµ kh«ng thÓ nµo huû diÖt næi con ®−êng.
Bëi con ®−êng lµ mét c«ng tr×nh vÜ ®¹i ®−îc kÕt tinh b»ng trÝ tuÖ, tinh thÇn d©n téc, b»ng søc m¹nh tæng hîp cña Binh chñng hîp thµnh. Kh«ng chØ cã vËn t¶i mµ cã c¶ ®−êng èng dÉn x¨ng dÇu nèi ®Õn tËn Léc Ninh. Kh«ng chØ cã ®−êng bé mµ cã c¶ ®−êng s«ng. Kh«ng chØ cã ph¸o cao x¹ b¾n giÆc trêi mµ cã c¶ m¹ng l−íi th«ng tin t¶i ba kiªn c−êng bß, tr−ên trªn mÆt ®Êt. Kh«ng chØ cã nh÷ng chµng trai dòng c¶m mµ cßn cã nh÷ng c« g¸i d¸m hy sinh...
33
§−êng Hå ChÝ Minh trë thµnh huyÒn tho¹i cßn v× ®· t¹o ®−îc c¬ së vËt chÊt gãp phÇn thùc hiÖn ®−îc kÕ ho¹ch lín: ThÇn tèc gi¶i phãng miÒn Nam. §óng nh− §¹i t−íng Vâ Nguyªn Gi¸p ®· kh¼ng ®Þnh: “§−êng Hå ChÝ Minh lµ mét c«ng tr×nh vÜ ®¹i, lµ mét trong c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh gãp phÇn rót ng¾n thêi gian gi¶i phãng miÒn Nam”.
Khi Binh ®oµn Tr−êng S¬n ®· hoµn thµnh sø mÖnh lÞch sö cña m×nh trong thêi chiÕn, Trung t−íng §ång SÜ Nguyªn - con ng−êi huyÒn tho¹i cña ®−êng Hå ChÝ Minh n¨m x−a l¹i kho¸c ba l« lªn vai, «ng ®Õn nhËn lÖnh cña Tæng BÝ th− Lª DuÈn vµ Thñ t−íng Ph¹m V¨n §ång: “ChuyÓn Binh ®oµn Tr−êng S¬n sang lµm kinh tÕ”.
Sau mét n¨m lµm Thø tr−ëng Bé Quèc phßng, phô tr¸ch Tæng côc X©y dùng kinh tÕ, cuèi n¨m 1976, «ng ®−îc giao nhiÖm vô: Bé tr−ëng Bé X©y dùng. §Õn n¨m 1982, «ng l¹i nhËn träng tr¸ch míi: Phã Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr−ëng kiªm Bé tr−ëng Bé Giao th«ng vËn t¶i, ñy viªn dù khuyÕt Bé ChÝnh trÞ. N¨m 1986, «ng lµ ñy viªn Bé ChÝnh trÞ.
Tõ n¨m 1991, «ng nghØ h−u nh−ng d−êng nh− ch−a bao giê «ng ®−îc nghØ ng¬i. Khi cã dù ¸n x©y dùng ®−êng Hå ChÝ Minh thµnh quèc lé hiÖn ®¹i xuyªn B¾c - Nam, «ng trë thµnh ®Æc ph¸i viªn cña ChÝnh phñ vµ ®−îc giao träng tr¸ch chØ ®¹o x©y dùng ®−êng Hå ChÝ Minh.
34
¤ng l¹i cã dÞp ®−îc trë vÒ víi ng· ba Trao, thÞ trÊn Hiªn - t©m ®iÓm cña Bé T− lÖnh Tr−êng S¬n n¨m x−a. ¤ng l¹i cã dÞp gÆp gì, lµm viÖc víi anh chÞ em Thanh niªn xung phong ë cung ®−êng Hiªn - Th¹nh Mü. ¤ng l¹i cã dÞp ng¾m nh×n dßng s«ng Bung tung bät tr¾ng xãa phÝa xa kia - khi «ng ®ang ®øng trªn c©y cÇu hiÖn ®¹i v¾t ngang dßng s«ng hung d÷ thuë nµo.
¤ng l¹i cã dÞp soi bãng m×nh trªn dßng s«ng A V−¬ng, ng¾m nh×n g−¬ng mÆt s¹m n¾ng giã Tr−êng S¬n ®· gi¨ng m¾c bao nÕp nh¨n cïng m¸i tãc b¹c ph¬ cña m×nh mµ nghÜ vÒ nh÷ng n¨m th¸ng ®· qua: Vî con «ng ®· bao n¨m chê ®îi, bao lÇn lo l¾ng th¾t con tim. NguyÔn ThÞ Ngäc Lan - ng−êi vî trÎ trung, xinh ®Ñp cña «ng n¨m nµo, nay ®· lªn chøc bµ1. LÊy nhau tõ n¨m 1947 mµ suèt hai cuéc chiÕn, bµ vß vâ mét m×nh nu«i 6 ®øa con, råi l¹i lÆng lÏ t¸i tª chÞu ®ùng nçi ®au khi nhËn tin con trai NguyÔn TiÕn Qu©n hy sinh.
Bµ cø ©m thÇm nh− thÕ, mÊy chôc n¨m trời, cho «ng ngang däc ë chiÕn tr−êng, cho «ng tung hoµnh cïng nh÷ng ®oµn qu©n.
Vµ b©y giê, «ng l¹i xóc ®éng tù hµo, l¹i trÜu nÆng mét ©u lo khi chøng kiÕn cuéc sèng vµ søc lao ®éng, s¸ng t¹o phi th−êng cña Thanh niªn
__________
1. Bµ NguyÔn ThÞ Ngäc Lan ®· mÊt ngµy 30 th¸ng 9 n¨m 2012 tøc ngµy 15 th¸ng 8 (©m lÞch) n¨m Nh©m Th×n.
35
xung phong. Hä ®Êy, c¶ mét lùc l−îng anh hïng ®· tõng kÒ vai s¸t c¸nh víi «ng trong nh÷ng n¨m th¸ng khèc liÖt cña chiÕn tranh. Giê ®©y, hä l¹i kham khæ, chÞu ®ùng khã kh¨n, thiÕu thèn, vÊt v¶ ®Ó quyÕt lµm xong ®−êng Hå ChÝ Minh hiÖn ®¹i. H«m nay, nh÷ng con ng−êi bÐ nhá, dòng c¶m, s¸ng t¹o Êy, víi nh÷ng nç lùc v−ît bËc, hä ®· vµ ®ang hoµn thµnh c«ng tr×nh vÜ ®¹i nµy víi tiÕn ®é, chÊt l−îng, an toµn, tiÕt kiÖm, thËt ®¸ng kh©m phôc. Nh−ng råi mai ®©y, khi c«ng tr×nh ®−îc x©y dùng xong hä sÏ ®i ®©u? VÒ ®©u? ChÕ ®é chÝnh s¸ch cho hä nh− thÕ nµo cho tháa ®¸ng? Chao «i! NÕu kh«ng sö dông hÕt lùc l−îng Thanh niªn xung phong nµy th× sÏ l·ng phÝ biÕt bao. Ph¶i lµm thÕ nµo ®©y?
Chóng t«i chia sÎ víi «ng nh÷ng b¨n kho¨n, tr¨n trë Êy. Vµ khi nghe «ng say s−a kÓ vÒ nh÷ng lµng thanh niªn lËp nghiÖp, vÒ nh÷ng ý t−ëng vµ ®Ò xuÊt ®Çu tiªn cña «ng víi Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ m« h×nh nµy, cËu phãng viªn trÎ ®i cïng t«i ®· reo lªn vui thÝch: “å! Hãa ra b¸c lµ ng−êi khëi x−íng m« h×nh vµ c¸i tªn: Lµng thanh niªn lËp nghiÖp?”.
Th× ra, ®· tõng chØ ®¹o x©y dùng thµnh c«ng binh chñng hîp thµnh suèt däc Tr−êng S¬n ®Ó h×nh thµnh nªn ®−êng Hå ChÝ Minh huyÒn tho¹i vµ tiÕp tôc g¾n bã m¸u thÞt víi con ®−êng, nay ®· ë ®é tuæi “x−a nay hiÕm”, nh−ng trong t©m trÝ cña
36
vÞ T− lÖnh tr−ëng Binh ®oµn Tr−êng S¬n n¨m x−a vÉn ®Çy ¾p nh÷ng ý t−ëng, nh÷ng suy t−. §iÒu ®ã gióp chóng t«i hiÓu ®−îc phÇn nµo sù huyÒn tho¹i trong con ng−êi «ng.
37
Lµng Thanh niªn lËp nghiÖp däc ®−êng Tr−êng S¬n
TuÊn thµnh
Chóng t«i ®i däc ®−êng Tr−êng S¬n - ®−êng Hå ChÝ Minh ®Õn víi lµng thanh niªn lËp nghiÖp S«ng Ré (Thanh Ch−¬ng, NghÖ An), mét trong sè bèn lµng thuéc dù ¸n x©y dùng lµng thanh niªn lËp nghiÖp däc tuyÕn ®−êng Hå ChÝ Minh do Trung −¬ng §oµn triÓn khai. Trêi ®ang n¾ng chang chang lµ thÕ bçng ®æ m−a xèi x¶ ngay khi mµn ®ªm bu«ng xuèng. §ªm tèi nh− b−ng. Anh Th¸i Hång Thanh - Tr−ëng Ban Qu¶n lý dù ¸n lµng thanh niªn lËp nghiÖp S«ng Ré gi¶i thÝch: “HiÖn míi chØ cã trô së cña Ban lµ cã ®iÖn, cßn c¸c hé d©n th× ch−a”. Kh«ng xa ngoµi kia, con ®−êng Hå ChÝ Minh ®ang ®−îc khÈn tr−¬ng hoµn tÊt nh÷ng c«ng ®o¹n cuèi cïng. Thanh b¶o: “B©y giê c¬ ng¬i cña Ban ®· kh¸ h¬n tr−íc nhiÒu ®Êy. Håi míi vµo nhµ chØ lîp tranh, nhiÒu ®ªm m−a dét c¶ vµo b¸t ch¸o ®ang ¨n”. Nh÷ng ngµy Êy nµo cã xa x«i g×, chØ c¸ch ®©y h¬n hai n¨m mét chót. Ngay
38
khi dù ¸n b¾t ®Çu triÓn khai, 4 thanh niªn xung phong ®Çu tiªn ®−îc cö ®i tiÒn tr¹m t¹i S«ng Ré. N»m trªn ®Þa bµn hai x· Thanh Thñy vµ Thanh Hµ cña huyÖn Thanh Ch−¬ng, S«ng Ré khi ®ã lµ ®iÓm nãng vÒ n¹n ph¸ rõng. Rõng kh«ng cã chñ, mçi ngµy −íc tÝnh 70 xe chë gç lËu tõ rõng ra. L©m tÆc th× s½n sµng ®èi phã víi kiÓm l©m b»ng mäi c¸ch. T×nh tr¹ng ®ã ®Æt ra mét th¸ch thøc rÊt lín bëi viÖc ®−a thanh niªn xung phong vµo S«ng Ré lµ kh«ng thÓ. Sau bèn th¸ng lµm viÖc víi l·nh ®¹o huyÖn, c¸c ph−¬ng ¸n chèng l©m tÆc ®−îc ¸p dông vµ n¹n ph¸ rõng phÇn nµo ®· gi¶m. Trªn ®µ ®ã, ngay trong năm ấy, 26 thanh niªn xung phong ®· ®−îc ®−a vµo S«ng Ré, võa x©y dùng m« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i, t¹o ho¹t ®éng §oµn, Héi, §éi, t¨ng c−êng thu hót, tËp hîp thanh niªn... võa thùc hiÖn chiÕn dÞch qu¶n lý b¶o vÖ rõng. M−a vÉn kh«ng ngõng r¬i. N−íc tõ ®åi cao ch¶y xèi x¶, kÐo theo ®Êt ®¸ r¬i Çm Çm. Trêi vÒ ®ªm se l¹nh, Th¸i Hång Thanh dÆn: “Ngµy nãng lµ thÕ nh−ng ®ªm l¹nh l¾m ®Êy”. ë ®©y thêi tiÕt vÉn vËy song, kh«ng ng¨n ®−îc ý chÝ cña nh÷ng con ng−êi ®Çy nghÞ lùc. Bïi V¨n Lu©n lµ mét trong sè nh÷ng tr−êng hîp nh− thÕ. Lu©n trÎ l¾m, míi 23 tuæi, nhµ c¸ch S«ng Ré 40 c©y sè. Lu©n lµ con thø 4 trong gia ®×nh cã 6 anh chÞ em. Häc xong phæ th«ng, cËu nép hå s¬ ®¨ng ký lªn S«ng Ré lËp nghiÖp. Hay tin, bè mÑ ch¼ng ph¶n ®èi, chØ
39
nãi ng¾n gän: “Trªn Êy vÊt v¶, chÞu ®−îc th× ®i”. Lu©n chøng minh søc trÎ cña m×nh b»ng viÖc mét m×nh biÕn 3ha ®Êt hoang thµnh ®Êt mµu mì. Giê th× Lu©n ®· lµ “«ng chñ” cña trang tr¹i chÌ réng 2ha, diÖn tÝch ®Êt cßn l¹i trång c©y ¨n qu¶. Lu©n Ýt nãi, th−êng chØ chó t©m vµo c«ng viÖc. Khi b¾t ®Çu vµo ®©y, Lu©n ®−îc Ban Qu¶n lý lµng hç trî h¬n 1 triÖu ®ång. Vay thªm 1 triÖu n÷a, ®Ó cã l−ng vèn “biÕn sái ®¸ thµnh c¬m”. H»ng ngµy, Lu©n dËy tõ 6 giê, nÊu c¬m, ¨n mét b÷a lÊy søc råi lµm quÇn quËt ®Õn tèi míi ¨n b÷a thø hai vµ còng lµ b÷a cuèi cïng trong ngµy. Buæi tr−a, cËu kh«ng ¨n, chØ nghØ Ýt phót råi l¹i lµm. Lu©n cho biÕt ®ang dµnh dôm ®Ó chuÈn bÞ x©y nhµ vµ... c−íi vî.
Gi¸m ®èc hai lµng
Rêi S«ng Ré, chóng t«i tiÕp tôc hµnh tr×nh trªn con ®−êng Hå ChÝ Minh ®Õn víi lµng thanh niªn lËp nghiÖp Phóc Tr¹ch (H−¬ng Khª, Hµ TÜnh). Ch−a hÕt bÊt ngê v× Hµ V¨n Hïng, Gi¸m ®èc Ban Qu¶n lý Dù ¸n lµng thanh niªn lËp nghiÖp Phóc Tr¹ch chØ míi 29 tuæi th× l¹i biÕt thªm anh còng ®ång thêi lµ Gi¸m ®èc cña Dù ¸n lµng thanh niªn lËp nghiÖp x©y dùng kinh tÕ T©y S¬n (H−¬ng S¬n, Hµ TÜnh). Cµng bÊt ngê vµ thó vÞ h¬n n÷a khi biÕt m« h×nh lµng T©y S¬n cña tØnh “b¾t ch−íc” theo m« h×nh lµng thanh niªn
40
lËp nghiÖp Phóc Tr¹ch do Trung −¬ng §oµn triÓn khai b−íc ®Çu ®· thµnh c«ng. Lµ Gi¸m ®èc hai lµng, h»ng tuÇn, Hïng ph¶i ch¹y nh− con thoi tõ lµng nµy sang lµng kia (c¸ch nhau 100km) ®Ó ®iÒu hµnh, ®ång thêi kh«ng quªn c« b¹n g¸i häc t¹i §¹i häc §µ N½ng. Hïng b¶o dù tÝnh c−íi nhau cuèi n¨m nay nh−ng bËn qu¸, ch−a biÕt thu xÕp thÕ nµo.
Sau hai n¨m x©y dùng, lµng thanh niªn lËp nghiÖp Phóc Tr¹ch hiÖn cã h¬n 100 hé gia ®×nh vµ dù kiÕn trong n¨m nay sÏ tuyÓn thªm 60 hé ®éi viªn míi. Hµ V¨n Hïng cho biÕt c¸c hé ®Çu tiªn lªn x©y dùng lµng hiÖn ®· æn ®Þnh nhµ cöa, ®· khai hoang xong vµ cã thu ho¹ch tõ c¸c lo¹i c©y ng¾n ngµy nh− ®Ëu, l¹c, võng... Trung b×nh mçi hé còng ®· cã tõ 1 ®Õn 3 con tr©u, bß vµ gia sóc, gia cÇm. VÒ ®Êt, mçi hé ®−îc nhËn 20-25 ha rõng vµ ®Êt rõng ®Ó trång, khoanh nu«i, b¶o vÖ theo ch−¬ng tr×nh 5 triÖu hÐcta rõng. Chµng Gi¸m ®èc hai lµng kh«ng ngÇn ng¹i chia sÎ víi chóng t«i khã kh¨n cña nh÷ng ngµy ®Çu lËp lµng thanh niªn lËp nghiÖp Phóc Tr¹ch. Khi Êy, con ®−êng Hå ChÝ Minh ch¹y qua lµng míi chØ lµ nh÷ng cét mèc son ®á. Sau nhiÒu ®ît ®−a thanh niªn lªn tham quan trë vÒ, Ban Qu¶n lý lo ngay ng¸y v× ch¼ng thÊy ai nép ®¬n ®¨ng ký. Trong thêi ®iÓm mµ sù thÊt b¹i b¾t ®Çu xuÊt hiÖn, Ban Qu¶n lý ®i “n−íc cê” cuèi cïng, chän ra 20 thanh
41
niªn quyÕt t©m nhÊt ®−a lªn thùc ®Þa. May thay, lÇn trë vÒ nµy chØ cã 2 ng−êi lïi b−íc, cßn 18 ng−êi trë thµnh c− d©n ®Çu tiªn cña lµng thanh niªn lËp nghiÖp Phóc Tr¹ch.
Kh«ng thÓ nãi hÕt vui mõng cña nh÷ng ng−êi ®i tiªn phong më ®Êt. Thêi gian ch−a h¼n dµi nh−ng viÖc hä lµm ®· t¹o c¬ héi cho nhiÒu thanh niªn cã c«ng ¨n, viÖc lµm, ®ång thêi x©y dùng thªm nhiÒu c¬ së §oµn, Héi, §éi ë vïng s©u, vïng xa. Cßn anh Phan V¨n Trung - Phã chØ huy tr−ëng lùc l−îng thanh niªn xung phong Trung −¬ng kh¼ng ®Þnh: “ë ®©u kh«ng biÕt, chø ë tÊt c¶ trôc ®−êng Tr−êng S¬n cã thanh niªn xung phong ®Õn lËp nghiÖp, rõng kh«ng mÊt ®i mµ ngµy cµng xanh thªm”. LÇn ®Õn th¨m lµng thanh niªn lËp nghiÖp Phóc Tr¹ch gÇn ®©y, nguyªn Phã Thñ t−íng Vò Khoan ®· ®¸nh gi¸ rÊt cao m« h×nh nµy, ®ång thêi l−u ý Ban Qu¶n lý dù ¸n ph¶i chó ý ®Õn viÖc cho c¸c ®éi viªn vay vèn ®Ó lµm ¨n... Khã kh¨n cßn nhiÒu nh−ng Hïng vÉn m¹nh d¹n ®Ò nghÞ Ban Qu¶n lý dù ¸n ®−êng Hå ChÝ Minh nghiªn cøu gi¶i ph¸p giao cho c¸c lµng thanh niªn lËp nghiÖp däc theo tuyÕn ®−êng viÖc duy tu, b¶o d−ìng tuyÕn ®−êng sau khi c«ng tr×nh hoµn thµnh. Riªng m×nh, Hïng cã thªm niÒm vui nho nhá khi l·nh ®¹o tØnh B«likh¨msay cña Lµo sÏ mêi anh sang trao ®æi kinh nghiÖm x©y dùng lµng thanh niªn lËp nghiÖp cho tØnh trong thêi gian s¾p tíi.
42
Ng−êi thñ lÜnh cña khu kinh tÕ thanh niªn xung phong
vïng Thung Voi
NguyÔn Th¸i anh
Nh÷ng ngµy ®Çu th¸ng T¸m hanh hao nµy, Tæng ®éi tr−ëng Tæng ®éi thanh niªn xung phong III - x©y dùng kinh tÕ NghÖ An, Lª §øc B×nh kh¸ bËn rén vµ vÊt v¶. Anh ®ang ph¶i lo tæ chøc thµnh c«ng Héi nghÞ tæng kÕt 5 n¨m thùc hiÖn dù ¸n khu kinh tÕ thanh niªn xung phong - x©y dùng kinh tÕ vïng Thung Voi - Quú Hîp - NghÖ An.
N¨m n¨m trêi vÊt v¶, ®æ bao må h«i c«ng søc ®Ó biÕn sái ®¸ thµnh g¹o c¬m; giê lµ lóc ®Ó ®¸nh gi¸ tæng kÕt l¹i nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®−îc, t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc h¹n chÕ vµ khã kh¨n cßn tån t¹i, ®Þnh ra ph−¬ng h−íng nhiÖm vô ho¹t ®éng trong thêi gian tíi.
Dï cè tá ra ®iÒm tÜnh, anh vÉn kh«ng che giÊu næi sù lo l¾ng hiÖn lªn trªn g−¬ng mÆt, tr−íc thêi gian diÔn ra héi nghÞ. ChØ khi kÕt thóc héi nghÞ, anh lªn ®ãn nhËn b»ng khen cña Trung −¬ng §oµn
43
tÆng cho Tæng ®éi vµ c¸ nh©n m×nh, t«i míi thÊy nô c−êi ngêi r¹ng trªn khu«n mÆt ng−êi Tæng ®éi tr−ëng nµy. Anh nh− võa trót ®−îc mét g¸nh nÆng.
Tõ ngµy ®¶m nhiÖm chøc Tæng ®éi tr−ëng, anh ph¶i lo toan rÊt nhiÒu. Khu kinh tÕ Thung Voi cã thÓ coi lµ khëi ®iÓm cña m« h×nh lµng Thanh niªn lËp nghiÖp x©y dùng ph¸t triÓn kinh tÕ. Nã ra ®êi, ph¸t triÓn trªn mét c¸i nÒn hoang s¬ cña cá d¹i vµ lau l¸ch. Tõng v¹t ®Êt ë ®©y ®· thÊm ®Ém bao giät må h«i ng−êi. §Ó h«m nay cã bao v−ên mÝa xanh ngót ng¸t, bao v−ên cam trÜu qu¶ ngät, bao hå lín c¸ léi tung t¨ng, bao chó tr©u, chó bß nhën nh¬ gÆm cá, nh÷ng chó h−¬u bÐo mòm chê ngµy c¾t léc... vµ cßn nhiÒu nh÷ng con, nh÷ng c©y hoa tr¸i kh¸c ®ang chê ngµy thu ho¹ch.
Lª §øc B×nh lµ mét trong nh÷ng ng−êi ®Æt b−íc ch©n ®Çu tiªn lªn khai ph¸ vïng ®Êt hoang v¾ng nµy. Êy lµ ngµy cuèi n¨m 1997, mét nhãm ng−êi c¬m ®ïm c¬m n¾m trong ®ã cã anh, kh¨n gãi tíi vïng Thung Voi. Sau nh÷ng quan tr¾c, tÝnh to¸n kü l−ìng, hä quyÕt ®Þnh chän Thung Voi lµ n¬i ®Ó sinh c¬ lËp nghiÖp, khai khÈn ®Êt hoang. Hä ®Ó tr×nh thñ tôc lªn Trung −¬ng §oµn vµ råi ngµy 18-5-1998 víi QuyÕt ®Þnh sè 123/TW§TN, khu kinh tÕ thanh niªn xung phong Thung Voi chÝnh thøc ®−îc ra ®êi. Víi nhiÖm vô ®−îc giao lµ:
- Quy ho¹ch, x©y dùng khu kinh tÕ thanh niªn xung phong víi c¬ cÊu n«ng - l©m kÕt hîp, tõng
44
b−íc ph¸t triÓn theo h−íng s¶n xuÊt hµng hãa. X©y dùng vµ b¶o vÖ vèn rõng, ®−a ®é che phñ tõ 32 - 52% vµ sÏ cßn cao hơn nữa.
- Thu hót lao ®éng vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho thanh niªn lËp nghiÖp. X©y dùng vµ cñng cè tæ chøc §oµn ë vïng d©n c− míi, t¹o ra mét m« h×nh kinh tÕ - v¨n ho¸ x· héi ph¸t triÓn do thanh niªn qu¶n lý t¹i vïng Thung Voi - Quú Hîp thuéc vïng s©u, vïng xa. Lång ghÐp c¸c ch−¬ng tr×nh cña Nhµ n−íc gãp phÇn vµo viÖc thùc hiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi t¹i ®Þa ph−¬ng.
- Quy m« dù ¸n: Tæng diÖn tÝch ®Êt lµ 8.073 ha, trong ®ã cã 5.355 ha ®Êt rõng (4.695 ha b¶o vÖ, 660 ha khoanh nu«i); 2.718 ha ®Êt ch−a cã rõng (1.290 ha n«ng nghiÖp, 1.201 ha cã kh¶ n¨ng n«ng nghiÖp).
- Trong vïng triÓn khai dù ¸n, ë vïng ®Êt cã kh¶ n¨ng n«ng nghiÖp ch−a cã ng−êi ë, khu kinh tÕ thanh niªn xung phong cã nhiÖm vô thu hót lao ®éng, t×m vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm æn ®Þnh cho 230 hé ®éi viªn thanh niªn xung phong ®Õn lËp nghiÖp, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho 2.000 lao ®éng thêi vô.
16 ®éi viªn ®Çu tiªn mang theo lßng nhiÖt t×nh, sù h¨m hë khÝ thÕ cña tuæi trÎ phñ lªn nh÷ng b·i lau l¸ch, cá d¹i. Tõ ®ã, tõng tÊc ®Êt mµu mì ®−îc sinh thµnh. Tõ ®ã Thung Voi xanh lªn mµu xanh cña cuéc sèng. 118 hé ®éi viªn víi 213 ng−êi tÝnh tíi thêi ®iÓm hiÖn nay, Thung Voi trë nªn vui t−¬i, ®«ng ®óc. Nh÷ng nãc nhµ nhÊp
45
nh«, tõng d¶i khãi bÕp to¶ lan khi chiÒu bu«ng t¹o cho Thung Voi sù Êm cóng t×nh ng−êi. Ngµy ®Çu míi vµo, Lª §øc B×nh ®−îc giao lµm Tr−ëng phßng kÕ ho¹ch, Trî lý Tæng ®éi tr−ëng. Khi ®ã anh Phan V¨n Trung ®¶m nhiÖm chøc Tæng ®éi tr−ëng. §Ó cã ®−îc vïng thùc ®Þa Thung Voi, c¸c anh ®· ph¶i mÊt hai th¸ng trêi rßng r· kh¶o s¸t. Thung Voi theo tiÕng Th¸i gäi lµ Thung Chang thuéc x· Ch©u §×nh, Ch©u Th¸i, V¨n Lîi. D©n ë ®©y 70% lµ ®ång bµo d©n téc thiÓu sè. C¸ch huyÖn lþ 4 km l¹i bÞ ng¨n c¸ch bëi mét con s«ng, mïa m−a lò n−íc d©ng ngËp ®«i bê, qua l¹i rÊt khã kh¨n.
Lª §øc B×nh hµo høng nãi víi t«i vÒ ng−êi tiÒn nhiÖm cña m×nh: “Còng may mµ cã nh÷ng ng−êi giµu t©m huyÕt nh− anh Phan V¨n Trung, ®· ch¼ng qu¶n ngµy ®ªm, tèn bao må h«i c«ng søc, trÝ tuÖ ®Ó g©y dùng nªn khu kinh tÕ nµy tõ ngµy ®Çu trøng n−íc. C©y cÇu trµn mµ c¸c anh võa ®i qua, ®−îc x©y dùng lµ c«ng ®Çu cña anh Trung ®Êy. Anh Trung ®· chñ ®éng lµm viÖc ®Ò xuÊt kiÕn nghÞ víi BÝ th− TØnh ñy cïng l·nh ®¹o huyÖn ®Ó c©y cÇu ®−îc khëi c«ng. Ngµy khëi c«ng cÇu, d©n c¸c x· quanh vïng kÐo tíi xem rÊt ®«ng. Bµ con mõng l¾m. Cã c¶ nh÷ng cô tuæi ®· ngoµi 80 còng cè ®i b»ng ®−îc ®Ó tËn m¾t thÊy sù ®æi thay kú diÖu Êy. §· tõ l©u hä mong −íc cã cÇu ®Ó ®i l¹i ®−îc dÔ dµng trong mïa m−a lò. Nay nhê thanh niªn xung
46
phong mµ −íc m¬ ®ã trë thµnh hiÖn thùc. Anh Trung sèng ch©n t×nh vµ cëi më l¾m. Anh Êy ®−îc Ban BÝ th− ®iÒu vÒ Trung −¬ng §oµn lµ mét sù ®Æc c¸ch, bëi khi Êy ®· qu¸ quy ®Þnh vÒ tuæi, song Trung −¬ng cÇn nh÷ng ng−êi cã kinh nghiÖm thùc tiÔn ®Ó chØ ®¹o m« h×nh thanh niªn xung phong x©y dùng lµng thanh niªn lËp nghiÖp trªn ph¹m vi toµn quèc. Anh em g¾n bã vµ rÊt hiÓu nhau, khi chia tay còng kh«ng khái l−u luyÕn nh−ng ®· lµ lÖnh cña cÊp trªn th× ph¶i thi hµnh th«i. Nh÷ng g× anh Trung lµm cßn dang dë chóng t«i sÏ tiÕp tôc hoµn thµnh. T«i phôc anh Trung vÒ søc lµm viÖc quªn m×nh. Vµ t¸c phong miÖng nãi tay lµm..”. Tíi khi Tæng ®éi tr−ëng Phan V¨n Trung ®−îc ®iÒu ®éng nhËn c«ng t¸c míi, anh Lª §øc B×nh ®−îc bæ nhiÖm lµm Tæng ®éi tr−ëng (th¸ng 9-2000).
Vèn xuÊt th©n tõ d©n c¬ ®iÖn, chuyªn lµm nh÷ng c«ng viÖc vÒ x©y l¾p (häc Tr−êng c¬ ®iÖn B¾c Th¸i nay lµ §¹i häc C«ng nghiÖp Th¸i Nguyªn), kh«ng hiÓu duyªn nî thÕ nµo n¨m 1994 l¹i rÏ lèi vÒ víi thanh niªn xung phong, c«ng t¸c t¹i Thanh Ch−¬ng, NghÖ An.
Lª §øc B×nh sinh n¨m 1964 t¹i §iÖn An, §iÖn Bµn, Qu¶ng Nam. Anh lµ con ®Çu trong gia ®×nh cã 3 anh em. HiÖn hai cô th©n sinh vÉn m¹nh khoÎ vµ sinh sèng t¹i Qu¶ng Nam quª nhµ. C«ng viÖc cña Tæng ®éi bËn m¶i, anh rÊt Ýt cã thêi gian vÒ th¨m hai cô. Hai cô còng rÊt th«ng c¶m víi
47
c«ng viÖc cña anh con trai tr−ëng. NhiÒu khi nghÜ tíi nh÷ng ng−êi th©n n¬i quª nhµ anh kh«ng khái ngËm ngïi. Anh biÕt m×nh ch−a lµm ®−îc g× nhiÒu ®Ó ®Òn ®¸p ¬n sinh thµnh cña cha mÑ. Ngay c¶ c¸i tæ Êm h¹nh phóc gia ®×nh cña anh ë Vinh, mét ng−êi vî hiÒn, hai ®øa con ngoan ®· kh«ng Ýt ®ªm thiÕu h¬i Êm cña anh, vî anh, chÞ Phan ThÞ Lª nhiÒu lóc tr¸ch yªu chång: “Anh ®i chi mµ ®i miÕt, ngµy nghØ còng ch¼ng vÒ nhµ, cø nh− chång ng©u vî ng©u vËy!”. GÆp khi nh− thÕ, anh chØ c−êi trõ vµ ®éng viªn vî thay m×nh lo c«ng viÖc gia ®×nh. B©y giê ®i l¹i ®−êng s¸ cßn dÔ ®i ch¸n. V¶ l¹i, Tæng ®éi còng ®· cã «t«, ®−îc c¶i t¹o l¹i tõ mét chiÕc uo¸t. Kh«ng nh− vµi ba n¨m tr−íc, m×nh anh víi chiÕc xe m¸y cµ tµng léi suèt 130km tõ Thung Voi ra tíi Vinh, mÊt ba, bèn giê ®ång hå. L¾m h«m, mÖt b· ng−êi song v× c«ng viÖc cña Tæng ®éi khiÕn anh ch¼ng nÒ hµ.
Nh÷ng b·i lau l¸ch, b·i cá d¹i lót ®Çu ng−êi, bao kho¶ng ®Êt trèng bÞ hoang hãa xãi mßn giê ®−îc thay b»ng mµu xanh c©y tr¸i, mµu xanh cña sù sèng. Khã cã thÓ t×m thÊy dÊu tÝch cña sù hoang tµn, cña tËp tôc ®èt n−¬ng lµm rÉy do mét sè hé ®ång bµo d©n téc ®Ó l¹i, hay vÕt tÝch kh« c»n cña ®Êt ®ai do nh÷ng n¨m h¹n h¸n kÐo dµi. §Êt ®· trë nªn mµu mì v× ®−îc gi÷ ®é Èm do nh÷ng kho¶ng rõng trång míi. C©y cèi xanh tèt v× ®−îc t−íi tiªu, bëi ®· ®¾p ®−îc ®Ëp gi÷ n−íc.
48
G¾n bã víi lùc l−îng thanh niªn xung phong ngãt chôc n¨m, Lª §øc B×nh rÊt hiÓu nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña thanh niªn xung phong. §ã lµ sù xung kÝch, nhiÖt t©m, nhiÖt t×nh, kh«ng ng¹i khã ng¹i khæ. §ã cßn lµ søc trÎ, trÝ tuÖ, ®øc hy sinh, tinh thÇn cèng hiÕn... ChØ cã ®iÒu cÇn ph¶i biÕt vËn ®éng, tËp hîp, ®oµn kÕt, ph¸t huy søc m¹nh cña anh chÞ em. Tæng ®éi tr−ëng Lª §øc B×nh ®· lµm ®−îc ®iÒu ®ã ë Tæng ®éi thanh niªn xung phong III - x©y dùng kinh tÕ NghÖ An.
PhÇn lín c¸c hé thanh niªn xung phong ë khu kinh tÕ Thung Voi ®Òu lµ con em trong huyÖn Quú Hîp. Xa nhÊt lµ NguyÔn Hoµng X−¬ng, ng−êi H¶i Phßng. X−¬ng lµ bé ®éi phôc viªn, vµo Quú Hîp, NghÖ An th¨m ch¬i nhµ bµ con hä hµng, gÆp Ng©n ThÞ Hµ lµ ®éi viªn cña Tæng ®éi, X−¬ng ®em lßng yªu mÕn Hµ, vµ v× t×nh yªu, v× sù hÊp dÉn cña khu kinh tÕ Thung Voi, X−¬ng ®ång ý ë l¹i x©y dùng h¹nh phóc gia ®×nh víi Hµ, cïng nhau ph¸t triÓn kinh tÕ.
Thung Voi thùc sù ®· mang søc hót kú diÖu víi nh÷ng ng−êi trÎ tuæi. Cã nhiÒu chµng trai, c« g¸i tõ n¬i thÞ trÊn ®«ng ®óc vui nhén, vËy mµ vÉn t×nh nguyÖn xin ®−îc vµo Thung Voi lËp nghiÖp. Cuéc sèng h¹nh phóc no ®ñ ®ang mØm c−êi víi hä. Kh«ng bao xa, hä sÏ trë thµnh «ng chñ, bµ chñ cña c¸c khu kinh tÕ trang tr¹i.
49
Khu trô së cña Tæng ®éi còng kh¸ khang trang, bÒ thÕ. C¸c phßng lµm viÖc tr«ng thËt s¹ch sÏ, héi tr−êng réng vµ tho¸ng. C¸c bån hoa, nh÷ng c©y trång l−u niÖm cña l·nh ®¹o tØnh, Trung −¬ng ®−îc rµo dËu, c¾t tØa c«ng phu. §©y bÓ c¸, hßn non bé; kia chËu c¶nh, b¨ng r«n, khÈu hiÖu, s©n bãng chuyÒn... t¹o c¶nh quan cho bÇu kh«ng khÝ lµm viÖc vui t−¬i, trÎ khoÎ nh− chÝnh nh÷ng con ng−êi ®éi viªn thanh niªn xung phong.
Mét ng«i tr−êng tiÓu häc víi 8 phßng häc ®ang hoµn tÊt vµ sÏ sím ®−a vµo sö dông ngay ®Çu n¨m häc míi nµy. Con em c¸c hé ®éi viªn ë ®©y sÏ kh«ng ph¶i ®i häc xa n÷a. Bè mÑ cña c¸c em sÏ yªn t©m h¬n dµnh nhiÒu thêi gian cho s¶n xuÊt, thay v× ph¶i ®−a ®ãn con ra ngoµi thÞ trÊn c¸ch chõng 4km. Nh÷ng con ®−êng míi to réng sÏ tiÕp tôc réng më, nh÷ng ng«i nhµ míi sÏ tiÕp tôc mäc lªn ngµy cµng ®«ng ®óc h¬n. Xe m¸y, tivi cïng nhiÒu tiÖn nghi sinh ho¹t ®¾t tiÒn kh¸c cña c¸c hé råi ngµy mét nhiÒu thªm. ChÊt l−îng cuéc sèng sÏ cßn ®−îc n©ng cao h¬n n÷a. §êi sèng v¨n hãa tinh thÇn còng sÏ kh«ng ngõng c¶i thiÖn. §iÒu t«i tin t−ëng ®ã hoµn toµn cã c¬ së bëi «ng “chñ lµng” Lª §øc B×nh cïng nh÷ng ng−êi céng sù ®¾c lùc, t©m huyÕt, nhiÖt t×nh víi lµng nh− vËy th× liÖu r»ng cã trë ng¹i nµo mµ kh«ng v−ît qua, ®Ých phÊn ®Êu nµo mµ ch¼ng ®¹t ®−îc.
50
Lª §øc B×nh vÉn b¨n kho¨n r»ng, thêi gian 5 n¨m cña dù ¸n ®· kÕt thóc, tæng sè vèn ®Çu t− cho dù ¸n lµ 14 tû ®ång, míi thùc hiÖn ®−îc 8 tû ®ång, bëi vËy rất cÇn ph¶i kÐo dµi thêi gian cho dù ¸n. Anh mong muèn Trung −¬ng §oµn sÏ phª chuÈn ®Ò nghÞ cña Ban Qu¶n lý dù ¸n.
Tªn gäi c¸c ®éi s¶n xuÊt Thµnh C«ng, QuyÕt Th¾ng, 26-3 cña vïng kinh tÕ Thung Voi trë nªn kh¸ quen thuéc víi ng−êi d©n Quú Hîp, NghÖ An. Tªn gäi Êy cßn ®−îc lan réng ra c¸c vïng, lµng Thanh niªn lËp nghiÖp kh¸c ë Qu¶ng B×nh, Hµ TÜnh bëi do c¸c buæi gÆp gì trao ®æi kinh nghiÖm, giao l−u v¨n nghÖ, giao h÷u thÓ thao ®−îc tæ chøc th−êng xuyªn.
Cã biÕt bao b»ng khen, giÊy khen, cê l−u niÖm cña tØnh, cña Trung −¬ng §oµn trao cho khu kinh tÕ thanh niªn xung phong Thung Voi v× ®· ®¹t nhiÒu thµnh tÝch trªn c¸c mÆt ho¹t ®éng trong suèt 5 n¨m qua. Tin ch¾c r»ng, nh÷ng thµnh tÝch Êy sÏ cßn nèi dµi thªm m·i cïng víi sù lín m¹nh tr−ëng thµnh cña khu kinh tÕ giµu tiÒm n¨ng Thung Voi, Quú Hîp, NghÖ An.
Còng sÏ kh«ng thÓ quªn vai trß, sù ®ãng gãp cèng hiÕn cña ng−êi Tæng ®éi tr−ëng Lª §øc B×nh.
51
Xanh l¹i nói ®åi
NguyÔn S«ng Lam
Nh÷ng c©u ®ß ®−a ®−a chóng t«i vµo miÒn T©y xø NghÖ. Trêi chang chang n¾ng. C¶ ®oµn 15 ng−êi nªm trong chiÕc xe 12 chç. Ngét ng¹t. Nãng bøc. Nh−ng tiÕng ®ß ®−a khoan nhÆt väng ra tõ chiÕc loa trong xe h×nh nh− lµm gi¶m ®i c¸i nãng miÒn T©y:
“Muèi ba n¨m muèi ®ang cßn mÆn
Gõng chÝn th¸ng gõng vÉn cßn cay
§«i ta t×nh nÆng nghÜa dµy
Xa nhau ba v¹n chÝn ngµn ngµy ná phai...”. Tõ Hµ Néi, chóng t«i hµnh tr×nh theo quèc lé 1A, ®Õn ng· ba Yªn Lý, xe rÏ ph¶i, ng−îc miÒn T©y xø NghÖ ®Ó lªn víi nói rõng, víi giã Lµo, n¾ng ch¸y. Xe chóng t«i qua NghÜa §µn, Quú Ch©u - n¬i mét thêi ng¶ nghiªng v× ®¸ ®á råi ®Õn Quú Hîp. Tõ phè huyÖn, xe rÏ vµo con ®−êng ®Êt ®á bazan bÐ tÝ tÑo, mÞt mï bôi, gËp ghÒnh æ gµ, “æ voi” ®Ó cã mÆt ë khu kinh tÕ thanh niªn xung phong vïng Thung Voi, Quú Hîp nh− ®· hÑn...
52
§Õn Thung Voi khi trêi ®· ng¶ chiÒu. Tr−íc m¾t chóng t«i lµ b¹t ngµn c©y l¸. Nh÷ng ®åi mÝa nèi tiÕp nhau bÊt tËn, nh÷ng ®åi c©y che phñ xanh m¸t, vµ c¶ nh÷ng v−ên c©y ¨n qu¶ ®Çy høa hÑn. ThÊy chóng t«i xuýt xoa tr−íc sù trï phó, anh Phan V¨n Trung - Phã ChØ huy tr−ëng lùc l−îng thanh niªn xung phong Trung −¬ng, ng−êi ®· mét thêi g¾n bã víi m¶nh ®Êt nµy, cho biÕt: “N¨m n¨m tr−íc Thung Voi cßn b¹t ngµn lau l¸ch, cá d¹i. C¶ vïng ®Êt ®ai bÞ xãi mßn, b¹c mµu. N¹n l©m tÆc khai th¸c l©m s¶n kh«ng kiÓm so¸t næi. Rõng ch¶y m¸u. §Êt tr¬ träi. ChØ cßn n¾ng vµ giã. Thung Voi trï phó ®−îc nh− b©y giê lµ nhê søc ng−êi c¶ ®Êy!”.
Tõ nh÷ng t©m sù cña anh Phan V¨n Trung, chóng t«i ®· t×m hiÓu vµ biÕt ®−îc nhiÒu ®iÒu vÒ m¶nh ®Êt nµy vµ nh÷ng con ng−êi ®· lµm xanh l¹i nói ®åi.
- Ngµy 4-12-1997 lµ mét ngµy hÕt søc ®Æc biÖt. §Êy lµ ngµy mµ anh em Tæng ®éi thanh niªn xung phong III - x©y dùng kinh tÕ bæ nh¸t cuèc ®Çu tiªn “khai thiªn lËp ®Þa” cho m¶nh ®Êt hoang ho¸ Thung Voi.
- Ngµy 18-5-1998, Ban BÝ th− Trung −¬ng §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh ra QuyÕt ®Þnh sè 123/TW§TN phª duyÖt “Dù ¸n khu kinh tÕ thanh niªn xung phong vïng Thung Voi, Quú Hîp, NghÖ An”.
53
Còng tõ ngµy ®ã, vinh dù vµ tr¸ch nhiÖm lu«n song hµnh trong c«ng viÖc cña Tæng ®éi. NhiÖm vô kh¸ nÆng nÒ: Quy ho¹ch, x©y dùng khu kinh tÕ thanh niªn xung phong víi c¬ cÊu n«ng - l©m kÕt hîp, ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ - x©y dùng vµ b¶o vÖ vèn rõng, ®−a ®é che phñ tõ 32 lªn 52% (vµo n¨m 2005); x©y dùng cñng cè tæ chøc §oµn vïng d©n c− míi, lång ghÐp c¸c ch−¬ng tr×nh kinh tÕ - x· héi cña Nhµ n−íc, gãp phÇn vµo viÖc thùc hiÖn kinh tÕ - x· héi t¹i ®Þa ph−¬ng, thu hót lao ®éng, t×m vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm æn ®Þnh l©u dµi cho 230 hé ®éi viªn thanh niªn xung phong ®Õn lËp nghiÖp; gi¶i quyÕt viÖc lµm cho 2.000 lao ®éng thêi vô...
§©y lµ mét dù ¸n cã quy m« kh¸ lín víi tæng diÖn tÝch ®Êt lµ 8.073 ha, trong ®ã cã 5.355 ha ®Êt rõng. §−îc sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña Trung −¬ng §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh, TØnh ñy, ñy ban nh©n d©n tØnh, TØnh §oµn NghÖ An, ®−îc sù hç trî tËn t×nh cña c¸c ngµnh trong tØnh, cña ñy ban nh©n d©n huyÖn Quú Hîp vµ chÝnh quyÒn, nh©n d©n ba x· Ch©u §×nh, Ch©u Th¸i, V¨n Lîi, anh em Tæng ®éi thanh niªn xung phong III - x©y dùng kinh tÕ ®· b¾t tay ngay vµo c«ng viÖc cña m×nh.
5 n¨m - qu·ng thêi gian ch−a thÓ gäi lµ dµi nh−ng còng ®ñ ®Ó ®¸nh gi¸ nh÷ng kÕt qu¶ mµ Tæng ®éi ®· ®¹t ®−îc. Víi m« h×nh ®−îc ®Þnh
54
h−íng theo ph−¬ng thøc h¹ch to¸n kinh doanh ®éc lËp, th«ng qua ®¬n vÞ s¶n xuÊt lµ hé gia ®×nh ®éi viªn, trong ®ã cã sù lång ghÐp, hç trî th«ng qua c¸c ch−¬ng tr×nh kinh tÕ - x· héi, c¸c ch−¬ng tr×nh môc tiªu cña Nhµ n−íc, Tæng ®éi ®· lµm ®−îc rÊt nhiÒu ®iÒu. T×m hiÓu thªm, chóng t«i ®−îc biÕt, c¸n bé trong Ban chØ huy lµ nh÷ng ng−êi rÊt n¨ng ®éng. C¸c anh lu«n x¸c ®Þnh, ph¶i t×m viÖc ®Ó lµm, mét ng−êi ph¶i gång m×nh ®¶m ®−¬ng nhiÒu viÖc vµ lu«n phÊn ®Êu hoµn thµnh nhiÖm vô ®−îc giao...
Ban chØ huy x¸c ®Þnh râ, quy ho¹ch ®Êt ®ai vµ quy ho¹ch hé gia ®×nh lµ hai vÊn ®Ò kh«ng thÓ t¸ch rêi. Quy ho¹ch ®Êt ®ai trong Tæng ®éi ®−îc ®Þnh h−íng theo m« h×nh trang tr¹i nhá, quü ®Êt ®−îc giao trùc tiÕp ®Õn hé gia ®×nh. Mçi hé gia ®×nh ®éi viªn ®−îc giao tõ 2-5ha, trong ®ã cã ®Êt trång mÝa, c©y ¨n qu¶, rõng. Tõng hé gia ®×nh ®éi viªn ®−îc quy ho¹ch theo ®Þnh h−íng cô thÓ tõng vïng, tõng kho¶nh bao gåm c¶ viÖc bè trÝ v−ên hé, nhµ cöa, c«ng tr×nh phô trî ®¶m b¶o tÝnh khoa häc vµ vÖ sinh m«i tr−êng...
Cã ®Êt, cã søc ng−êi lµ cã tÊt c¶. Tõ khi ®−îc giao ®Êt, cã c¬ chÕ thuËn lîi, ®−îc häc hái c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt, c¸c ®éi viªn ®· b¾t tay ngay vµo trång trät, ch¨n nu«i, x©y dùng kinh tÕ hé.
Mét ®iÒu rÊt thuËn lîi cho Tæng ®éi thanh niªn xung phong III lµ ë ®©y ®· h×nh thµnh Nhµ
55
m¸y ®−êng Phñ Quú víi quy m« kh¸ lín. C¬ héi më ra cho c¸c hé gia ®×nh trong Tæng ®éi. Vµ thÕ lµ mét vïng mÝa nguyªn liÖu b¾t ®Çu h×nh thµnh. Giê ®©y toµn Tæng ®éi ®· trång ®−îc 216ha mÝa, s½n sµng cung cÊp nguyªn liÖu cho nhµ m¸y ®−êng. Vô mÝa 2002 - 2003 toµn Tæng ®éi ®· thu ho¹ch ®−îc 12.400 tÊn, n¨ng suÊt ®¹t 63 tÊn/ha. Trong thêi gian tr−íc m¾t, mÝa lµ nguån thu nhËp chÝnh, ®Ó ®¶m b¶o ph−¬ng ch©m lÊy ng¾n nu«i dµi.
Nh×n hµng tr¨m hÐcta mÝa xanh r×, xµo x¹c trong giã vµ nh×n nh÷ng g−¬ng mÆt r¹ng ngêi h¹nh phóc cña anh chÞ em ®éi viªn thanh niªn xung phong, chóng t«i biÕt con ®−êng ®· chän cña hä lµ ®óng h−íng.
Ngoµi hµng tr¨m hÐcta mÝa, toµn Tæng ®éi cßn cã hµng chôc hÐcta c©y ¨n qu¶ vµ hoa mµu c¸c lo¹i, cã 116 con tr©u bß, h¬n 180 con lîn vµ 4.000 gia cÇm, 15,5ha ao hå phôc vô t−íi tiªu, ®iÒu hoµ vïng tiÓu khÝ hËu...
Song song víi trång c©y nguyªn liÖu, c©y l−¬ng thùc, c©y ¨n qu¶, Tæng ®éi ®· b¶o vÖ vµ khoanh nu«i ®−îc 5.355ha rõng phßng hé ®Çu nguån, trång míi 664 ha rõng b»ng c©y b¶n ®Þa. Ngoµi ra, Tæng ®éi ®· x©y dùng ®−îc 3.000m2 v−ên −¬m, n¨m 2001 −¬m ®−îc 22 v¹n c©y, n¨m 2002 lµ 20 v¹n c©y con.
Rõng Thung Voi giê ®©y ®· xanh l¹i nhê bµn
56
tay, c«ng søc cña anh chÞ em Tæng ®éi thanh niªn xung phong III. C©y kh«ng phô c«ng ng−êi, hµng tr¨m hÐcta rõng giê ®©y ®· ph¸t triÓn t−¬i tèt, Thung Voi ®· ho¸ thµnh “Thung xanh”, lµ ®iÓm tùa, lµ niÒm tin cho nói rõng Phñ Quú. C©y rõng Thung Voi cø v−¬n lªn ®ãn giã. Tõ khi anh em thanh niªn xung phong vÒ ®©y lËp nghiÖp, n¹n l©m tÆc c¬ b¶n ®· chÊm døt vµ 5 n¨m qua ®· kh«ng x¶y ra vô ch¸y rõng nµo...
Rõng xanh l¹i nhê nh÷ng m¸i ®Çu xanh vµ bµn tay khèi ãc cña hä. C¶ mét khu kinh tÕ trÎ ®· më ra, lùc l−îng lao ®éng ®Õn lËp nghiÖp t¹i ®¬n vÞ ngµy cµng nhiÒu. N¨m 2003, toµn Tæng ®éi ®· cã 118 hé gia ®×nh trÎ víi 213 lao ®éng. VÒ c¬ b¶n, cuéc sèng ®éi viªn ®−îc b¶o ®¶m víi thu nhËp b×nh qu©n 500.000 ®ång/ng−êi/th¸ng, cã 40% hé kh¸; 60% hé trung b×nh, n¨m 2002 cã hé lµm ¨n giái, thu nhËp 35 triÖu ®ång/n¨m.
DÉn chóng t«i ®i tham quan khu kinh tÕ trªn con ®−êng ®Êt ®á bazan, anh Lª Quèc Thµnh - Phã Tæng ®éi tr−ëng t©m sù: “Ngµy tr−íc, con ®−êng mµ c¸c anh ®ang ®i nµy ch−a thÓ gäi lµ ®−êng mµ chØ lµ nh÷ng lèi mßn bÐ tÝ tÑo gi÷a b¹t ngµn lau l¸ch. Nhê sù quan t©m ®Çu t− cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh tõ Trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng vµ tinh thÇn quyÕt t©m cña anh em mµ hiÖn nay chóng t«i ®· n©ng cÊp ®−îc 5km ®−êng, lµm míi 2 cÇu trµn, 9 cèng, 6,5km ®−êng néi vïng...”. Kh«ng chØ cã c«ng
57
tr×nh giao th«ng mµ c¸c c«ng tr×nh kh¸c còng ®· vµ ®ang ®−îc hoµn thiÖn phôc vô ®êi sèng ®éi viªn vµ nh©n d©n trong vïng. HiÖn nay, Tæng ®éi ®· cã 240m2 nhµ lµm viÖc, 60m2 nhµ mÉu gi¸o, 100m2
nhµ tr¹m x¸, tr−êng tiÓu häc 2 tÇng...
Trong 5 n¨m qua, khu kinh tÕ thanh niªn xung phong III Thung Voi ®· lµm ®−îc rÊt nhiÒu viÖc. HiÖu qu¶ cña m« h×nh ®· thÓ hiÖn râ trªn c¶ ba mÆt vÒ kinh tÕ, x· héi vµ m«i tr−êng. Trong c¸i n¾ng g¾t vµ kh« r¸t giã Lµo, anh chÞ em thanh niªn xung phong vÉn b¸m ®åi, b¸m rõng ®Ó lao ®éng, s¶n xuÊt vµ b¶o vÖ. L−ng ¸o ®Ém må h«i nh−ng hä r¹ng ngêi h¹nh phóc - h¹nh phóc v« bê cña nh÷ng ng−êi ®i “khai thiªn lËp ®Þa”, nh÷ng ng−êi kho¸c tÊm ¸o xanh diÖu kú cho nói rõng miÒn T©y xø NghÖ ®Ó gi÷ cho non xanh n−íc biÕc ®iÖp trïng...
GÇn ®©y, rõng ë hai huyÖn Quú Ch©u, Quú Hîp ®· xuÊt hiÖn voi rõng hiÒn lµnh ®Õn kiÕm ¨n. DÊu hiÖu nµy chøng minh r»ng rõng ë Quú Ch©u, Quú Hîp ®ang ®−îc trång vµ b¶o vÖ tèt, trong ®ã cã sù ®ãng gãp tÝch cùc cña thanh niªn xung phong.
Hoµng h«n bu«ng. KÕt thóc mét ngµy. Anh em ®éi viªn trë vÒ víi nh÷ng tæ Êm cña m×nh - nh÷ng ng«i nhµ xinh rén r· tiÕng khãc c−êi con trÎ. B¸t n−íc chÌ, cñ khoai bïi xø NghÖ lµm v¬i bít nh÷ng nhäc nh»n gian khã. Ngoµi trêi ®ªm, ®åi mÝa vÉn
58
xµo x¹c l¸, b−ëi cam vÉn bËt mÇm tÝ t¸ch vµ rõng vÉn h¸t lêi t×nh ca mu«n thuë.
T¹m biÖt Thung Voi, ra tiÔn chóng t«i, ngoµi c¸n bé Ban chØ huy, anh em ®éi viªn cßn cã c¶ l·nh ®¹o x· Ch©u §×nh. Vµ chóng t«i nhí m·i c©u nãi cña BÝ th− §¶ng ñy x· Ch©u §×nh, L−¬ng Xuyªn: “Tõ ngµy cã lµng thanh niªn lËp nghiÖp, c¶ vïng chóng t«i thay da ®æi thÞt. Nói ®åi xanh l¹i nh− x−a vµ lßng d©n nh− trÈy héi”.
59
H¹nh phóc ngät ngµo
®· kÕt tr¸i ë Thung Voi
ThS. NguyÔn H»ng THanh
“Hoang hãa, lau l¸ch vµ cá d¹i; nh÷ng lèi mßn ngo»n ngoÌo lªn n−¬ng rÉy; nh÷ng vïng ®Êt bÞ xãi mßn, b¹c mµu vµ kh« kiÖt; ¸nh ®Ìn dÇu leo lÐt khi ®ªm vÒ cïng nçi ¸m ¶nh: BiÕt ®©u ®µn voi d÷ l¹i bÊt thÇn trë vÒ... §ã lµ tÊt c¶ nh÷ng g× em cßn nhí trong nh÷ng ngµy ®Çu ®Õn víi Thung Voi”. NguyÔn V¨n L©m - b¸o c¸o ®iÓn h×nh hé m« h×nh cña Tæng ®éi Thanh niªn xung phong III - x©y dùng kinh tÕ t¹i Thung Voi, Quú Hîp, NghÖ An ®· kÓ víi t«i nh− vËy.
Lµ mét ®oµn viªn thanh niªn d©n téc, Thanh ®−îc sinh ra vµ lín lªn gi÷a vïng Ch©u Th¸i rîp bãng ®¹i ngµn - mét vïng tµi nguyªn rõng lín hµng ®Çu cña huyÖn Quú Hîp nh−ng L©m kh«ng khái xãt xa khi chøng kiÕn nguån tµi nguyªn quª m×nh ngµy cµng c¹n kiÖt. Nh÷ng n¨m th¸ng tuæi th¬ hån nhiªn theo cha mÑ ®i ®èt rÉy lµm n−¬ng víi nh÷ng tµn than bay lóc
60
chiÒu ch¹ng v¹ng ®· trë thµnh nh÷ng kû niÖm buån trong ký øc.
Sau khi tèt nghiÖp Tr−êng Trung cÊp Thñy lîi NghÖ An trë vÒ, ®ang b¨n kho¨n tr¨n trë víi nh÷ng dù ®Þnh cho t−¬ng lai, L©m cïng c¸c b¹n ®ång trang løa ®−îc xem ch−¬ng tr×nh truyÒn h×nh huyÖn Quú Hîp th«ng b¸o Tæng ®éi Thanh niªn xung phong III cÇn tuyÓn chän mét sè ®éi viªn trÎ ®Ó tham gia m« h×nh x©y dùng kinh tÕ trang tr¹i ë Thung Voi. ThÕ lµ h¸o høc rñ nhau nép hå s¬ vµ håi hép chê ®îi.
Th¸ng 1-1998, NguyÔn V¨n L©m chÝnh thøc trë thµnh ®éi viªn Tæng ®éi thanh niªn xung phong III - X©y dùng kinh tÕ Thung Voi. L−u luyÕn t¹m biÖt gia ®×nh, hä hµng, L©m cïng chóng b¹n ®Õn Thung Voi. L¹i nghe c¸c giµ lµng kÓ nh÷ng n¨m 1994, 1996 vÉn cßn nh÷ng tèp voi c¸i vÒ Thung Voi t×m b¹n ®· ®iªn cuång quÇn n¸t c¶ mét vïng, L©m cµng thªm tß mß. ThÕ råi Thung Voi hiÖn ra tr−íc m¾t L©m cïng sù thÊt väng. Chao ¬i! Thung Voi ®©y −? Bèn bÒ lµ lau l¸ch cá d¹i, phÝa xa kia lµ rõng giµ khoang khuÕch, loang læ nh÷ng vÖt ch¸y, nh÷ng v¹t n−¬ng c»n cçi. Vµ ®Êt - nh÷ng tr¶ng ®Êt bÞ xãi mßn lë lãi, kh« kiÖt v× b¹c mµu vµ kh¸t n−íc. Trô l¹i Thung Voi nh÷ng th¸ng ®Çu, cµng thÊm nçi gian khæ v× thiÕu n−íc trÇm träng. C¸c ®éi viªn thanh niªn xung phong ph¶i ®i xa hµng 3 - 4 km
61
®Ó lÊy n−íc sinh ho¹t vµ lu«n ph¶i tiÕt kiÖm n−íc dïng. Nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 1998 nµy, Thung Voi bÞ kh« h¹n tíi 7 th¸ng liÒn. Kh«ng cã m−a, n−íc cµng c¹n kiÖt. Nh÷ng c©y trång nh− ®−îc t−íi b»ng må h«i...
“ThÕ mµ b©y giê, chÞ nh×n xem, c¶ mét vïng xanh m¸t m¾t cña mÝa, cña cam vµ nh·n cïng v¶i”. ¸nh m¾t L©m r¹ng ngêi niÒm vui. T«i µo tíi rÆng nh·n, n©ng nh÷ng chïm qu¶ trÜu nÆng trªn tay vµ hiÓu r»ng nh÷ng tr¸i ngät nµy ®−îc kÕt tõ muèi mÆn må h«i.
N¨m ®Çu tiªn khi tíi Thung Voi, sau s¸u th¸ng häc tËp vµ rÌn luyÖn t¹i trung t©m Tæng ®éi, L©m ®· ®¹t danh hiÖu §éi viªn xuÊt s¾c vµ ®ñ ®iÒu kiÖn ra v−ên hé. L©m ®−îc Tæng ®éi chia cho 1ha ®Êt trång rõng vµ 2ha ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. C©y trång chÝnh ®−îc Tæng ®éi ®Þnh h−íng lµ mÝa, sau ®ã lµ cam, nh·n, v¶i vµ kÕt hîp ch¨n nu«i gia sóc ®Ó t¨ng nguån ph©n bãn.
Hai n¨m ®Çu, ®−îc sù gióp ®ì cña Tæng ®éi, L©m ®· dùng ®−îc nhµ ë vµ mét m×nh mét niªu, sím tèi cÇn mÉn vì hoang, trång trät.
NhiÒu ®ªm chong ®Ìn ngåi nghe giã hó ngoµi rõng hoang, thÊy c« ®¬n vµ nhí nhµ da diÕt. Nh−ng råi nh÷ng ho¹t ®éng v¨n nghÖ thÓ thao cña Tæng ®éi ®· cuèn hót L©m vµ c¸c b¹n. C¶nh buån ch¸n, c« ®¬n ph¶i nh−êng chç cho nh÷ng ®ªm liªn hoan v¨n nghÖ s«i næi. Cã ®ªm tr¨ng
62
s¸ng, c¶ Tæng ®éi chØ cã mét b×nh r−îu cÇn nho nhá còng ®ñ lµm chÊt xóc t¸c cho c¶ mét ®ªm h¸t móa t−ng bõng. Råi chÊt men say cña t×nh yªu ®· g¾n kÕt NguyÔn V¨n L©m víi c« g¸i Th¸i dÞu dµng Vi ThÞ Hång. Hång còng lµ ®éi viªn cña Tæng ®éi vµ cßn lµ c« gi¸o mÇm non. §Õn h«m nay, líp mÉu gi¸o cña Hång ®· cã tíi 40 ch¸u, trong ®ã cã cËu con trai c−ng míi h¬n hai tuæi cña L©m - Hång. H¹nh phóc ngät ngµo ®· kÕt tr¸i ë Thung Voi.
Sau hai n¨m mét m×nh lµm chµng R«binx¬n vì hoang trång c©y vµ míi cã ba n¨m h¹nh phóc bªn ng−êi vî trÎ cïng ®øa con yªu, ®Õn nay hé gia ®×nh L©m - Hång ®· cã 1,5ha mÝa h»ng n¨m cho n¨ng suÊt 85 tÊn/ha vµ 200 gèc nh·n, v¶i, cam ®· trÜu qu¶ ngät. Hai ao th¶ c¸ víi diÖn tÝch 1.500m2, ngoµi phôc vô thøc ¨n t−¬i ngon cho gia ®×nh h»ng ngµy, mçi n¨m cßn cho thu ho¹ch h¬n 300 kg c¸. HiÖn t¹i gia ®×nh L©m - Hång cßn cã 2 con tr©u, 1 xe bß kÐo ®Ó võa phôc vô søc kÐo, võa sö dông ph©n bãn cho c©y trång. Cßn 1ha rõng keo, l¸t ®· ®−îc trång vµ ®ang chuyÓn sang giai ®o¹n b¶o vÖ. Cã cña ¨n cña ®Ó, hai vî chång trÎ ®· ®ãn mÑ giµ tõ quª lªn ®Ó phông d−ìng vµ hä ®· s¾m ®−îc tivi, xe m¸y, qu¹t ®iÖn, s¾m lu«n c¶ g¹ch chuÈn bÞ x©y nhµ vµ mét m¸y nghiÒn thøc ¨n gia sóc phôc vô cho ch¨n nu«i cña anh chÞ em trong Tæng ®éi vµ bµ con trong vïng. Tæng thu
63
nhËp (®· trõ mäi chi phÝ cho s¶n xuÊt) cña hé gia ®×nh trÎ nµy trong nh÷ng n¨m đầu ®· ®ạt tíi 25 - 30 triÖu ®ång/n¨m. §ã lµ ch−a kÓ tíi thu nhËp tõ ng«, ®Ëu, l¹c vµ lîn, gµ phôc vô cho cuéc sèng gia ®×nh h»ng ngµy.
Víi ph−¬ng ch©m lÊy ng¾n nu«i dµi, chó träng ®Çu t− th©m canh t¨ng n¨ng suÊt, chó träng hÖ thèng hå ®Ëp nhá chñ ®éng t−íi tiªu, ®iÒu hßa khÝ hËu, ®ång thêi huy ®éng c¶ nguån vèn hç trî cña Nhµ n−íc vµ néi lùc cña tõng hé ®éi viªn... chØ trong 5 n¨m, Tæng ®éi thanh niªn xung phong III - X©y dùng kinh tÕ Thung Voi, Quú Hîp, NghÖ An, ®· tõng b−íc v−ît khã v−¬n lªn vµ tù kh¼ng ®Þnh m×nh.
C¶ vïng Thung Voi hoang hãa x−a kia nay ®· thay da ®æi thÞt víi ngót ngµn mµu xanh cña mÝa, cam, nh·n, v¶i. Tõng ®µn tr©u, bß bÐo trßn nhën nh¬ gÆm cá. Con ®−êng mßn x−a kia chØ cßn trong ký øc. Xe «t« cña chóng t«i bon bon trªn con ®−êng míi më thªnh thang ®Õn tõng hé gia ®×nh. Nhµ trÎ, nhµ mÉu gi¸o bi b« tiÕng trÎ nhá. Tr¹m y tÕ víi bèn y sÜ ®−îc thµnh lËp lµm yªn lßng c¸c ®éi viªn. Héi tr−êng réng thªnh thang nh− mét nhµ v¨n ho¸ lu«n rén r· tiÕng ®µn ca. §iÖn bõng lªn th¾p s¸ng c¶ vïng Thung Voi ®ang trï phó, giµu ®Ñp lªn tõng ngµy.
Khi bÞn rÞn chia tay chóng t«i, ®«i vî chång trÎ L©m - Hång vÉn kh«ng quªn nh¾n nhñ: “Chóng
64
em c¶m ¬n §¶ng, c¶m ¬n Nhµ n−íc l¾m. C¶m ¬n c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¶m ¬n Ban Thanh niªn xung phong Trung −¬ng vµ Ban ChØ huy Tæng ®éi thanh niªn xung phong III ®· quan t©m ch¨m lo cho chóng em cã cuéc sèng æn ®Þnh vµ ®−îc lµm giµu chÝnh ®¸ng trªn m¶nh ®Êt quª h−¬ng. C¸c anh c¸c chÞ vÒ Thñ ®«, nh−ng nhí trë l¹i Thung Voi ®Êy nhД.
65
Mang mµu xanh
gieo n¬i biÓn n¾ng
§µo b×nh minh
Xe chóng t«i bon bon trªn con ®−êng xuyªn B¾c - Nam. Con ®−êng tr¶i ra ngót ng¸t tr−íc m¾t nh− mét d¶i lôa. 11 giê, xe qua ng· ba Yªn Lý, ®· ®Õn ®Þa phËn cña xø NghÖ anh hïng. Vµ t«i ®· thÊy ngay c¸i ®Æc tr−ng cña m¶nh ®Êt miÒn Trung nµy, ®iÒu mµ t«i ®· ®−îc nghe nãi nhiÒu nh−ng ®©y míi lµ lÇn ®Çu ®−îc tËn h−ëng. N¾ng vµ giã. N¾ng nh− chan löa xuèng mÆt ®−êng vµ d−êng nh− muèn thiªu trôi tÊt c¶ - M¸y ®iÒu hoµ trong xe ch¹y ro ro nh−ng t«i cã c¶m gi¸c hÇm hËp nh− mét lß löa - Vµ giã. Nh÷ng c¬n giã Lµo rµn r¹t t¸p vµo mÆt.
Tõ ®−êng 1 vµo thÞ trÊn Quú Hîp, ®i 4km theo con ®−êng ®Êt ®á bazan, chóng t«i vµo víi Tæng ®éi thanh niªn xung phong III - X©y dùng kinh tÕ Thung Voi - Quú Hîp - NghÖ An. C¸i ®Çu tiªn hiÖn lªn tr−íc m¾t chóng t«i lµ mét mµu xanh ngót ng¸t cña mÝa, chÌ, nh·n, v¶i... Gi÷a c¸i n¾ng
66
rõng rùc cña buæi chiÒu th¸ng 8, c¸i m¶ng mµu xanh Êy hiÖn ra dÞu dµng ®Õn l¹ lïng. Nh−ng nÕu t×m hiÓu thªm vÒ m¶nh ®Êt nµy, ®−îc nãi chuyÖn víi anh Lª §øc B×nh - Tæng ®éi tr−ëng Tæng ®éi thanh niªn xung phong III - X©y dùng kinh tÕ NghÖ An vµ ®Æc biÖt nãi víi anh em ®éi viªn, b¹n sÏ hiÓu mµu xanh b¹t ngµn n¬i ®©y kh«ng ph¶i dÔ dµng mµ cã ®−îc. Mµu xanh Êy ®−îc lµm tõ må h«i vµ n−íc m¾t cña biÕt bao chµng trai, c« g¸i trÎ ®· s½n sµng tõ bá cuéc sèng b×nh yªn n¬i quª h−¬ng ®Ó ®Õn ®©y víi nói rõng, sái ®¸ vµ thó d÷.
§−îc biÕt chóng t«i muèn viÕt vÒ mét vµi g−¬ng mÆt tiªu biÓu cã c«ng x©y dùng lªn nh÷ng “c«ng tr×nh” trªn m¶nh ®Êt nµy, anh Lª §øc B×nh ®· chØ cho t«i con ®−êng vµo nhµ vî chång chµng thanh niªn trÎ Lª V¨n Th¾ng vµ Lª ThÞ Toan - mét trong sè nh÷ng ng−êi ®Çu tiªn lªn víi Thung Voi.
Theo con ®−êng nhá Èn gi÷a nh÷ng rÆng mÝa ®· s¾p ®Õn ngµy thu ho¹ch, chóng t«i ®Õn tr−íc mét ng«i nhµ nhá hai gian lîp ngãi, khung gç, t−êng lµm b»ng cãt Ðp. Ra ®ãn chóng t«i lµ chµng trai cßn kh¸ trÎ nh−ng khu«n mÆt ®· r¸m n¾ng giã miÒn Trung. Anh chØ tay vÒ phÝa c« g¸i trÎ ®ang lói hói chuÈn bÞ cho b÷a c¬m chiÒu, giäng hå hëi: “Vî em ®ã!”, råi ®on ®¶ mêi chóng t«i vµo nhµ. B»ng mét giäng trÇm ®ôc, anh kh«ng ngÇn
67
ng¹i kÓ víi chóng t«i nh÷ng ngµy ®Çu tiªn ®Õn vïng ®Êt míi. Ngµy Êy, c¸ch ®©y ®· 5 n¨m, c¶ vïng Thung Voi - Quú Hîp nµy chØ lµ b¹t ngµn lau l¸ch vµ sái ®¸, hoang vu vµ kh« c»n, ®Õn mét con ®−êng cho ra ®−êng còng kh«ng cã næi nãi g× ®Õn giÕng n−íc vµ c¸c c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu kh¸c. RÎo ®Êt miÒn T©y NghÖ An quanh n¨m ph¬i m×nh chèng chäi víi thêi tiÕt kh¾c nghiÖt miÒn Trung. “T−ëng nh− mäi thø kh«ng thÓ nµo tån t¹i ®−îc huèng g× h×nh dung cã mét ngµy nh− h«m nay” - anh nãi nhá.
C¶ anh Th¾ng vµ chÞ Toan ®Òu sinh ra vµ lín lªn ë thÞ trÊn Quú Hîp. Hä c−íi nhau khi c¶ hai ng−êi ®· t×m ®−îc cho m×nh mét viÖc lµm vµ cã thu nhËp t−¬ng ®èi æn ®Þnh: Anh l¸i xe t¶i, chÞ b¸n hµng. Cuéc sèng cña hä t−ëng råi sÏ b×nh lÆng tr«i ®i nh− thÕ. Nh−ng Ýt ai biÕt ®−îc r»ng trong chµng trai trÎ Êy lu«n lu«n tr¨n trë c©u hái “T¹i sao m×nh søc trÎ nh− vËy l¹i kh«ng cã c¬ héi ph¸t huy? T¹i sao ph¶i ®i l¸i xe thuª? T¹i sao kh«ng cã m¶nh ®Êt cho m×nh lµm chñ?”. Gi÷a lóc Êy, ChÝnh phñ huy ®éng lùc l−îng trÎ t×nh nguyÖn lªn x©y dùng vïng Thung Voi - Quú Hîp. Nh− b¾t ®−îc vµng, anh bµn víi vî, hai vî chång hå hëi nép ®¬n. Kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã nh÷ng lóc b¨n kho¨n, kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã nh÷ng lêi ng¨n c¶n, nh−ng cuèi cïng hai con ng−êi trÎ tuæi Êy ®· kiªn quyÕt “bá phè vµo lµng”. Th¸ng 7 n¨m 1998, anh
68
chÞ Th¾ng - Toan cïng víi 39 ®éi viªn trÎ kh¸c lªn víi Thung Voi. N¨m Êy, anh 27 tuæi, chÞ b−íc vµo tuæi 25. Vèn liÕng cña hä ch¼ng cã g× ngoµi hai bµn tay, søc trÎ vµ mét ý chÝ lµm giµu. Anh nãi víi t«i, nh÷ng ngµy ®Çu Êy, tµi s¶n quý nhÊt cña hä lµ 3ha ®Êt vµ 5 triÖu ®ång do Nhµ n−íc cho vay. ChÞ vî c−êi, nãi xen vµo - giäng NghÖ An n»ng nÆng, rÝu rÝt nh− chim:
- Anh chÞ ná cã h×nh dung ®−îc khã kh¨n ®Õn thÕ m«.
T«i kh«ng ®−îc tËn m¾t chøng kiÕn nh÷ng ngµy th¸ng anh chÞ ®em søc trÎ cña m×nh ®¸nh vËt víi rõng, nh−ng qua lêi kÓ cña mäi ng−êi, t«i phÇn nµo h×nh dung ra nh÷ng vÊt v¶ cña hä.
Võa ch©n −ít, ch©n r¸o ®Æt ch©n ®Õn vïng ®Êt míi, hä ®· ph¶i ®èi ®Çu ngay víi mét thö th¸ch cña trêi: 7 th¸ng liÒn kh« h¹n. Ngµy qua ngµy, c¸i n¾ng ®æ xuèng, tÊt c¶ nh− s¾t l¹i. Rõng nói ®· hoang vu, cµng thªm hoang vu. Nh−ng d−íi c¸i n¾ng r¸t báng Êy, Th¾ng vµ Toan còng nh− biÕt bao chµng trai c« g¸i kh¸c vÉn ngµy ngµy nai l−ng ph¸t lau, vì ®Êt. Cuèi cïng, «ng trêi ph¶i thua ý chÝ cña con ng−êi. MÊy th¸ng sau, nh÷ng mÇm c©y ®Çu tiªn ®· ®−îc −¬m trªn m¶nh ®Êt kh« c»n, nµo mÝa, nµo nh·n, v¶i, cam... BiÕt ®−îc chñ tr−¬ng sÏ thµnh lËp Nhµ m¸y ®−êng Phñ Quú vµo n¨m 1999, Th¾ng bµn víi vî dµnh ra phÇn lín diÖn tÝch ®Êt ®Ó trång mÝa. Bªn c¹nh nh÷ng c©y
69
dµi ngµy cã tÝnh chiÕn l−îc, vî chång Th¾ng trång xen nh÷ng gièng ng¾n ngµy cho thu ho¹ch ngay nh»m phôc vô cuéc sèng tr−íc m¾t nh−: ®Ëu, l¹c, ng«, khoai... MÆc cho c¸i n¾ng nhøc nhèi cña miÒn Trung, mÆc cho nh÷ng c¬n giã Lµo Êm øc, nh÷ng mÇm c©y cø thÕ v−¬n lªn, cø thÕ xanh tèt bëi nã ®· ®−îc t−íi m¸t b»ng biÕt bao må h«i, c«ng søc cña con ng−êi. ThÊy trong tay vÉn cßn vèn, hä xoay sang ch¨n nu«i. Th¾ng kÓ, cã ®Õn hµng th¸ng trêi, hai vî chång dËy tõ lóc trêi cßn tê mê s¸ng, ¨n véi b¸t c¬m råi ®i ®µo ao th¶ c¸. Tr−a ch¼ng kÞp vÒ nhµ, lµm lu«n cho ®Õn lóc trêi nhËp nho¹ng tèi míi vÒ næi löa nÊu c¬m. Bµn tay cña Th¾ng, cña Toan ®· chai s¹n l¹i v× cÇm cuèc, cÇm xÎng. Mét th¸ng trêi rßng r· nh− thÕ, cïng víi sù gióp ®ì cña gia ®×nh hai bªn, cuèi cïng hä ®· cã thªm 2.000m2 ao th¶ c¸. Lµm viÖc th× vÊt v¶ nh− vËy mµ cuéc sèng sinh ho¹t còng cùc khæ v« cïng. ChÞ Toan ®· cho t«i xem vÕt chai sÇn trªn bê vai cña chÞ. §ã lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng ngµy o»n l−ng kÝn n−íc t−íi c©y, råi n−íc ¨n, con ®−êng dµi tíi 3 - 4km. Muèn ®i chî ph¶i ra tËn ngoµi thÞ trÊn. Nh−ng tÊt c¶ nh÷ng khã kh¨n hä ®· v−ît qua b»ng søc trÎ vµ ý chÝ cña m×nh. ChØ mét n¨m sau, m¶nh ®Êt kh« c»n t−ëng nh− chØ cã sái ®¸ Êy ®· cho thu ho¹ch. CÇm nh÷ng ®ång tiÒn ®Çu tiªn trªn tay, ®«i vî chång trÎ nh×n nhau mµ r¬i n−íc m¾t. Hä khãc v× sung s−íng, v× nh×n thÊy må h«i
70
c«ng søc cña m×nh kÕt tr¸i, ®¬m hoa. Cuéc sèng dÇn dÇn ®i vµo æn ®Þnh. Nh÷ng b÷a ¨n ®· ngon h¬n, nh÷ng giÊc ngñ ®· s©u h¬n. Kh«ng cßn n÷a nh÷ng ®ªm hai vî chång tr»n träc nghÜ vÒ t−¬ng lai. Sau ba n¨m, hä tr¶ hÕt mãn nî ban ®Çu, anh m¹nh d¹n vay tiÕp 3 triÖu ®ång ®Ó ®Çu t− vµo ch¨n nu«i. Råi hå hëi, Th¾ng dÉn chóng t«i ®i tham quan “thµnh tùu” cña anh chÞ trong 5 n¨m võa qua. Bao kÝn bèn xung quanh nhµ lµ 2ha mÝa ®· s¾p ®Õn kú thu ho¹ch, xa h¬n n÷a, 1ha rõng c©y ¨n qu¶ gÇn ®ñ lo¹i nh·n, xoµi, v¶i... “Cßn phÝa xa kia lµ 2.000m2 ao c¸, chóng t«i tËn dông diÖn tÝch mÆt n−íc th¶ 10 con vÞt ®Ó lÊy trøng phôc vô cuéc sèng” - anh khoe víi chóng t«i. Råi anh ®−a chóng t«i ra phÝa sau nhµ, ë ®ã cã giÕng n−íc kh¬i trong v¾t; cã mét d·y chuång tr¹i víi gÇn 100 con gµ vµ mét chó h−¬u ®· cho thu ho¹ch. Chóng t«i - nh÷ng con ng−êi sinh ra ë vïng ®ång b»ng vèn chØ quen víi s¸ch vë kh«ng khái ng¹c nhiªn tr−íc thµnh qu¶ lao ®éng cña anh chÞ. §Õn lóc nµy ®©y t«i míi thËt sù thÊy thÊm thÝa c©u th¬ cña nhµ th¬ Hoµng Trung Th«ng: “Cã søc ng−êi sái ®¸ còng thµnh c¬m”.
Trë vµo nhµ, anh chØ tay lªn hai chiÕc giÊy khen treo trªn t−êng, giäng kh«ng giÊu ®−îc niÒm tù hµo:
- §©y míi thùc lµ tµi s¶n lín nhÊt cña vî chång t«i!
71
§ã lµ hai chiÕc giÊy khen häc sinh xuÊt s¾c vµ häc sinh tiªn tiÕn cña hai ®øa con anh chÞ ®ang häc ngoµi thÞ trÊn.
Lóc nµy chÞ Toan míi lªn tiÕng:
- N¨m häc tíi nµy, khi kh¸nh thµnh tr−êng cÊp I, chóng t«i sÏ ®ãn c¸c ch¸u vµo häc ®Ó gÇn bè mÑ...
§êi sèng cña anh chÞ giê ®· kh¸ æn ®Þnh víi møc thu nhËp 15 - 17 triÖu ®ång/n¨m. Trong nhµ ®· s¾m ®−îc nh÷ng vËt dông thiÕt yÕu nh− xe m¸y, tivi...
§ång hå ®· ®iÓm 6 giê, chia tay chóng t«i, anh Th¾ng nh×n hai bµn tay m×nh råi nãi:
- B¶n th©n t«i còng ná cã ngê søc m×nh l¹i lµm ®−îc nhiÒu nh− røa. Nh−ng chóng t«i ch−a b»ng lßng m«. Vµi n¨m n÷a trë l¹i, anh chÞ sÏ thÊy m¶nh ®Êt ni cßn trï phó h¬n nhiÒu.
Vµ t«i tin ®iÒu anh nãi, anh chÞ sÏ lµm ®−îc nhiÒu h¬n n÷a cho m×nh, cho ®êi v× anh chÞ cã bµn tay, khèi ãc vµ bÇu nhiÖt huyÕt hõng hùc trong huyÕt qu¶n.
72
LËp nghiÖp
tõ hai bµn tay tr¾ng
NguyÔn S«ng Lam
N¨m n¨m tr−íc, NguyÔn Träng An lªn Quú Hîp víi hai bµn tay tr¾ng. Tr−íc m¾t anh ngæn ngang ®åi hoang, nói träc, ngæn ngang nçi lo. Lµm thÕ nµo ®Ó nu«i vî, nu«i con vµ ph¸t triÓn kinh tÕ lµ c©u hái lín lóc anh ®Æt ch©n lªn m¶nh ®Êt Thung Voi - Quú Hîp. §ªm ®ªm nói ®åi hoang v¾ng, s−¬ng mï qu¸nh ®Æc kh«ng gian. TÊt c¶ ®iÒu kiÖn vµ khung c¶nh Êy nÕu ai kh«ng ®ñ b¶n lÜnh th× kh«ng thÓ tån t¹i... Sau 5 n¨m, giê ®©y mäi chuyÖn ®· kh¸c. Tr−íc m¾t chóng t«i lµ khu v−ên ®åi xanh tèt víi b¹t ngµn mÝa, c©y ¨n qu¶, ®Ëu l¹c.. cña vî chång NguyÔn Träng An trong khu kinh tÕ thanh niªn xung phong Thung Voi...
Hµnh tr×nh lµm kinh tÕ trang tr¹i cña NguyÔn Träng An còng l¾m gian tru©n. Rêi qu©n ngò, tõ NghÜa §µn, anh ®· lªn vïng nói Quú Ch©u ®Ó lµm kinh tÕ trang tr¹i, nh÷ng ý t−ëng cña anh ®· kh«ng thµnh. Tay tr¾ng, kh«ng vèn, kh«ng tr×nh
73
®é kü thuËt, søc ng−êi cã h¹n vËy lµ thÊt b¹i. §ang ch¸n n¶n th× cuèi n¨m 1997 anh nghe ®−îc th«ng b¸o tuyÓn ®éi viªn tham gia Tæng ®éi thanh niªn xung phong II - X©y dùng kinh tÕ t¹i Thung Voi, Quú Hîp. Qua t×m hiÓu, NguyÔn Träng An ®−îc biÕt ®©y lµ dù ¸n nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ cho c¸c hé gia ®×nh trÎ theo h×nh thøc thanh niªn xung phong x©y dùng kinh tÕ. Nh− chÕt ®uèi ví ®−îc cäc, anh ®· lµm ®¬n xin gia nhËp Tæng ®éi. Th¸ng 1-1998, NguyÔn Träng An ®−îc gäi gia nhËp Tæng ®éi thanh niªn xung phong II nay lµ Tæng ®éi thanh niªn xung phong III - X©y dùng kinh tÕ NghÖ An.
Vµo Tæng ®éi, mét lÇn n÷a NguyÔn Träng An l¹i b¾t ®Çu sù nghiÖp cña m×nh b»ng hai bµn tay tr¾ng, nh−ng cã mét ®iÒu kh¸c biÖt ®ã lµ, anh ®· n¾m b¾t ®−îc néi dung, môc ®Ých cña dù ¸n, h¬n thÕ ®−îc häc tËp vÒ khoa häc kü thuËt, ph−¬ng ph¸p x©y dùng kinh tÕ n«ng l©m kÕt hîp. Sau s¸u th¸ng häc tËp vµ rÌn luyÖn t¹i trung t©m Tæng ®éi, anh ®· ®¹t thµnh tÝch ®éi viªn xuÊt s¾c, ®ñ ®iÒu kiÖn ra nhËn v−ên hé. Anh ®−îc Tæng ®éi giao 3ha ®Êt víi 2ha s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ 1ha rõng...
Thêi gian ®Çu qu¶ lµ gian nan. Hai vî chång trÎ vµ hai ®øa con th¬ d¹i ph¶i gång m×nh lªn ®Ó tån t¹i vµ tõng b−íc chinh phôc ®åi hoang. Víi nh÷ng ®iÒu ®· ®−îc häc, céng víi sù quan t©m,
74
t¹o ®iÒu kiÖn cho vay vèn cña Tæng ®éi, hé gia ®×nh anh ®· mua ®−îc tr©u bß ®Ó cµy kÐo, mua c©y, con gièng ®Ó trång trät vµ ch¨n nu«i.
§Êt kh«ng phô c«ng ng−êi. §Êt l¹ hãa thµnh quen. Giê ®©y sau 5 n¨m l¨n lén víi biÕt bao giät må h«i thÊm ®Êt, NguyÔn Träng An ®· lµ «ng chñ cña 1ha rõng, 1,5ha mÝa víi n¨ng suÊt 85 tÊn/ha, 150 gèc nh·n, v¶i, mét hÖ thèng chuång tr¹i ch¨n nu«i tr©u, bß, lîn, thá, gµ... N¨m 2002, gia ®×nh anh ®¹t møc thu nhËp 40 triÖu ®ång. §êi sèng gia ®×nh ®· ®−îc ®¶m b¶o, anh ®· s¾m ®−îc nh÷ng vËt dông cÇn thiÕt cho cuéc sèng nh− xe m¸y, tivi... Vô thu ho¹ch n¨m 2002 lµ vô thu ho¹ch cã thÓ nãi lµ rÊt th¾ng lîi cña gia ®×nh anh. Sè tiÒn l·i thu ®−îc ngoµi viÖc s¾m söa vËt dông phôc vô nhu cÇu cuéc sèng, vî chång anh ®· ®Çu t− t¸i s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ ®· mua thªm mét con bß gièng lai sind trÞ gi¸ gÇn chôc triÖu ®ång.
Ngoµi nh÷ng kÕt qu¶ b−íc ®Çu vÒ x©y dùng kinh tÕ trang tr¹i, NguyÔn Träng An cßn lµ ®éi viªn ®i ®Çu trong c¸c c«ng viÖc, c¸c phong trµo cña Tæng ®éi. Anh lu«n lu«n x¸c ®Þnh, ngoµi viÖc lµm kinh tÕ giái th× ng−êi ®éi viªn thanh niªn xung phong cÇn ph¶i tu d−ìng, rÌn luyÖn vÒ nhiÒu mÆt. ý thøc ®−îc ®iÒu ®ã mµ anh lu«n phÊn ®Êu trªn nhiÒu mÆt vµ mét ®iÒu vinh dù nhÊt ®· ®Õn víi anh ®ã lµ ®−îc kÕt n¹p vµo §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ngay trªn quª h−¬ng míi. B©y giê
75
th× ngoµi viÖc lao ®éng s¶n xuÊt, NguyÔn Träng An cßn ph¶i g¸nh v¸c träng tr¸ch §éi tr−ëng ®éi s¶n xuÊt ë Tæng ®éi thanh niªn xung phong III - X©y dùng kinh tÕ.
Trong ng«i nhµ nhá xinh x¾n cña m×nh, NguyÔn Träng An t©m sù: N¨m n¨m qua, mÆc dï cßn rÊt gian nan, vÊt v¶ nh−ng anh em ®éi viªn chóng t«i ®· lµm ®−îc nhiÒu ®iÒu. Cã ®−îc nh− h«m nay còng lµ nhê sù quan t©m cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh tõ Trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng vµ tÊt nhiªn chóng t«i ®· nç lùc hÕt m×nh, b¾t ®Êt ph¶i nu«i m×nh...
Giê ®©y th× gia ®×nh NguyÔn Träng An ®· æn ®Þnh vÒ cuéc sèng vµ ®· b¾t ®Çu ph¸t triÓn kinh tÕ, t−¬ng lai gÇn anh sÏ lµ mét «ng chñ gi÷a b¹t ngµn ®åi nói - anh tin vµ chóng t«i tin nh− vËy. C¨n nhµ nhá cña vî chång anh ®Çy ¾p tiÕng c−êi. Hai ch¸u nhá ®ang göi ¨n häc ë quª néi NghÜa §µn råi ®©y sÏ vÒ ë víi bè mÑ khi tr−êng tiÓu häc hai tÇng cña Tæng ®éi x©y xong.
Lóc chia tay, chÞ Vâ ThÞ Oanh vî NguyÔn Träng An nãi víi chóng t«i: “Vî chång em vµ anh em Tæng ®éi cßn vÊt v¶ l¾m nh−ng råi tÊt c¶ sÏ tèt ®Ñp h¬n bëi chóng em tin con ®−êng ®· chän lµ ®óng ®¾n. Cã ®Êt, cã c«ng ¨n viÖc lµm, cã sù quan t©m, ®Çu t−... ch¶ lÏ l¹i kh«ng lµm ®−îc. Chóng em sÏ ph¸t huy tèi ®a tinh thÇn nghÞ lùc vµ sù s¸ng t¹o, dòng c¶m vèn cã cña thanh niªn xung
76
phong...” Nh×n vî chång anh bªn nhau gi÷a mµu xanh cña c©y l¸, gi÷a b¸t ng¸t nói rõng, gi÷a thµnh qu¶ lao ®éng hä ®¹t ®−îc, chóng t«i cÇu chóc cho hä m·i m·i h¹nh phóc. Anh chÞ tiÔn chóng t«i vÒ trªn con ®−êng ®Êt ®á. Trêi chang chang n¾ng. Giã Lµo kh« r¸t mÆt ng−êi. Nh÷ng ®åi keo, l¸t reo vui, xµo x¹c l¸...
77
§iÒu kú diÖu ë Thung Voi
Hång Toan
Khi con ng−êi vµ v¹n vËt cña vïng ®Êt Ch©u Th¸i, Ch©u §×nh, V¨n Lîi ®ang trong hoang hãa vµ lau l¸ch cá d¹i, ng−êi d©n n¬i ®©y gÇn nh− ®· an phËn víi nh÷ng lèi mßn ®Ó lªn rÉy, vµo n−¬ng, nh÷ng vïng ®Êt ®ai xãi mßn, b¹c mµu, kh« kiÖt; th× rõng Thung Voi bçng chuyÓn ®éng, nh÷ng lèi mßn ®−îc më thµnh con lé lín - ®ã lµ nh÷ng ngµy cuèi ®«ng n¨m 1997, khi Tæng ®éi Thanh niªn xung phong III - X©y dùng kinh tÕ chÝnh thøc ®Æt ch©n lªn vïng Thung Voi (Quú Hîp) víi 16 c¸n bé, ®éi viªn thanh niªn xung phong.
Ngay sau nh¸t cuèc ®Çu tiªn bæ xuèng vïng ®Êt míi, c¸c b¹n trÎ thanh niªn xung phong ®· ph¶i ®−¬ng ®Çu víi c¸i n¾ng h¹n gay g¾t rßng r· trong 7 th¸ng trêi. Lµm c¸ch nµo ®Ó trô v÷ng ®−îc trªn vïng ®Êt Thung Voi? VÊn ®Ò ®Æt ra ®Çu tiªn ph¶i lµ nguån n−íc, ®−êng giao th«ng vµ mét quy ho¹ch tæng thÓ vÒ ®Êt ®ai. Søc trÎ, lßng nhiÖt huyÕt, trÝ tuÖ vµ tinh thÇn quyÕt t©m cña nh÷ng
78