🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Kỹ Năng Lập Và Chỉ Đạo Thực Hiện Kế Hoạch Phát Triển Kinh Tế - Xã Hội Cấp Xã, Phường Thị Trấn Ebooks Nhóm Zalo Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n Chñ tÞch Héi ®ång: TS. NguyÔn thÕ kû Phã Chñ tÞch Héi ®ång: TS. NguyÔn Duy Hïng Thμnh viªn: TS. NguyÔn tiÕn hoμng ts. nguyÔn an tiªm TS. Vò Träng L©m 2 TËp thÓ t¸c gi¶ ThS. Lª V¨n Hßa Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hμnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh ThS. NguyÔn ThÞ Ph−¬ng Lan Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hμnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh TS. NguyÔn Hoμng Quy Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hμnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh ThS. Lª Toμn Th¾ng Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hμnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh 4 lêi nhμ xuÊt b¶n Trong hÖ thèng hμnh chÝnh n−íc ta, chÝnh quyÒn cÊp x· lμ cÊp c¬ së, n¬i trùc tiÕp thùc hiÖn nhiÖm vô cô thÓ qu¶n lý hμnh chÝnh nhμ n−íc trªn c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi, an ninh - quèc phßng ë c¬ së; ®¶m b¶o cho c¸c chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vμ Nhμ n−íc ®i vμo cuéc sèng; n©ng cao ®êi sèng mäi mÆt cña nh©n d©n. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng, hoμn thiÖn bé m¸y nhμ n−íc, §¶ng vμ Nhμ n−íc lu«n dμnh sù quan t©m to lín tíi chÝnh quyÒn cÊp x·. Bªn c¹nh sù hç trî tõ cÊp trªn xuèng, trong nh÷ng n¨m qua, §¶ng vμ Nhμ n−íc ta lu«n lu«n t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó cho chÝnh quyÒn cÊp x· cã ®−îc sù chñ ®éng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi t¹i ®Þa ph−¬ng. Mét trong nh÷ng néi dung ®ã lμ c¸c x· tù lËp vμ x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cho ®Þa ph−¬ng m×nh, gióp cho viÖc øng phã ®−îc víi nh÷ng thay ®æi trong t−¬ng lai, h−íng c¸c nç lùc vμo viÖc hoμn thμnh c¸c môc tiªu, tiÕt kiÖm c¸c nguån lùc, v.v.. Tuy nhiªn, hiÖn nay ë cÊp x·, ph−êng, thÞ trÊn, ®éi ngò c¸n bé míi ®ang tõng b−íc ®−îc chuÈn hãa, sè l−îng c¸n bé cã tr×nh ®é cßn rÊt Ýt, ®a phÇn c¸c c¸n bé kh«ng ®−îc ®μo t¹o c¬ b¶n. §iÒu nμy ®· ¶nh h−ëng 5 kh«ng nhá tíi viÖc lËp vμ x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi t¹i ®Þa ph−¬ng. TÝnh khoa häc vμ thùc tiÔn cña c¸c b¶n kÕ ho¹ch th−êng kh«ng cao nªn khi triÓn khai lu«n gÆp lóng tóng, khã kiÓm so¸t, khi x¶y ra hËu qu¶ kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc vai trß tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¸n bé x·, v.v.. Nh»m phôc vô yªu cÇu n©ng cao kiÕn thøc, tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé, ®¶ng viªn vμ nh©n d©n ë x·, ph−êng, thÞ trÊn; phôc vô cho c¸c nhμ nghiªn cøu, c¸c nhμ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vμ ®«ng ®¶o b¹n ®äc quan t©m tíi vÊn ®Ò trªn, Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt t¸i b¶n cuèn s¸ch Kü n¨ng lËp vμ chØ ®¹o thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cÊp x·, ph−êng, thÞ trÊn do tËp thÓ gi¶ng viªn cña Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hμnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh biªn so¹n. Cuèn s¸ch tËp trung tr×nh bμy nh÷ng néi dung c¬ b¶n nh−: c«ng t¸c lËp vμ chØ ®¹o thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, hÖ thèng c¸c chØ tiªu vμ ph−¬ng ph¸p tÝnh c¸c chØ tiªu trong c«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, hÖ thèng biÓu mÉu vμ h−íng dÉn sö dông c¸c biÓu mÉu trong c«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë cÊp x·, ph−êng, thÞ trÊn; ®ång thêi phÇn cuèi cña cuèn s¸ch cßn cã hÖ thèng c¸c c©u hái vμ ®¸p vÒ kü n¨ng lËp vμ chØ ®¹o thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë cÊp x·, ph−êng, thÞ trÊn. Xin giíi thiÖu cuèn s¸ch cïng b¹n ®äc. Th¸ng 4 n¨m 2011 Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - sù thËt 6 MôC LôC Trang PhÇn I Kü n¨ng lËp vμ chØ ®¹o thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cÊp x·, ph−êng, thÞ trÊn 9 I. Tæng quan vÒ lËp kÕ ho¹ch 9 II. Quy tr×nh, néi dung vμ ph−¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cÊp x·, ph−êng, thÞ trÊn 19 III. Tæ chøc c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cã sù tham gia cña céng ®ång 47 IV. Tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn vμ theo dâi ®¸nh gi¸ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë cÊp x· 60 PhÇn II Néi dung, ph−¬ng ph¸p tÝnh c¸c chØ tiªu kinh tÕ - x· héi cÊp x·, ph−êng, thÞ trÊn 75 I. HÖ thèng c¸c chØ tiªu kinh tÕ - x· héi c¬ b¶n 75 II. Ph−¬ng ph¸p chung khi tÝnh c¸c chØ tiªu kinh tÕ - x· héi 83 7 PhÇn III HÖ thèng biÓu mÉu phôc vô lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi hμng n¨m ë cÊp x· 88 I. C¸c biÓu mÉu thu thËp th«ng tin tõ huyÖn 89 II. C¸c biÓu mÉu thu thËp th«ng tin tõ x· 102 III. C¸c biÓu mÉu thu thËp th«ng tin tõ th«n 166 IV. C¸c biÓu mÉu tæng hîp th«ng tin 176 V. C¸c biÓu mÉu kh¸c 223 PhÇn IV Hái vμ ®¸p vÒ kü n¨ng lËp vμ chØ ®¹o thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë ®Þa ph−¬ng 250 8 PHÇN I kü n¨ng lËp vμ chØ ®¹o thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cÊp x·, ph−êng, thÞ trÊn I. TæNG QUAN VÒ LËP KÕ HO¹CH 1. §Þnh nghÜa lËp kÕ ho¹ch LËp kÕ ho¹ch lμ mét ho¹t ®éng cã ý thøc cña con ng−êi, ®−îc tiÕn hμnh tr−íc khi con ng−êi thùc hiÖn bÊt kú mét ho¹t ®éng nμo ®ã. Trong qu¶n lý tæ chøc th× lËp kÕ ho¹ch ®−îc xem lμ mét chøc n¨ng c¬ b¶n nhÊt vμ ®Çu tiªn trong tÊt c¶ c¸c chøc n¨ng qu¶n lý. LËp kÕ ho¹ch lμ mét qu¸ tr×nh cña viÖc ra quyÕt ®Þnh tr−íc khi xem ph¶i lμm c¸i g×, lμm nh− thÕ nμo, ai lμm, lμm khi nμo vμ lμm ë ®©u ®Ó ®¹t nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh. Tãm l¹i, lËp kÕ ho¹ch lμ mét qu¸ tr×nh nh»m x¸c ®Þnh môc tiªu t−¬ng lai, c¸c ph−¬ng thøc thÝch hîp ®Ó ®¹t môc tiªu ®ã. Sù cÇn thiÕt cña viÖc lËp kÕ ho¹ch: Thø nhÊt, 9 do sù kh«ng æn ®Þnh cña t−¬ng lai cho nªn viÖc lËp kÕ ho¹ch trë thμnh tÊt yÕu, t−¬ng lai cμng xa th× viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh cμng kÐm ch¾c ch¾n. Thø hai, ngay c¶ khi t−¬ng lai cã ®é ch¾c ch¾n cao th× viÖc lËp kÕ ho¹ch vÉn lμ cÇn thiÕt v× nhμ qu¶n lý cÇn ph¶i t×m c¸ch tèt nhÊt ®Ó ®¹t môc tiªu. Thø ba, nhμ qu¶n lý cÇn ph¶i ®−a ra c¸c kÕ ho¹ch ®Ó mäi bé phËn, c¸c thμnh viªn trong tæ chøc biÕt ®Ó tiÕn hμnh c«ng viÖc nh− thÕ nμo. 2. Vai trß cña lËp kÕ ho¹ch TÇm quan träng cña viÖc lËp kÕ ho¹ch ®−îc thÓ hiÖn ë vai trß cña c¸c kÕ ho¹ch víi t− c¸ch lμ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch. - C¸c kÕ ho¹ch gióp tæ chøc øng phã víi nh÷ng thay ®æi trong t−¬ng lai. Do sù kh«ng æn ®Þnh cña t−¬ng lai cho nªn viÖc lËp kÕ ho¹ch trë thμnh tÊt yÕu. Th«ng qua viÖc lËp kÕ ho¹ch mμ nhμ qu¶n lý dù ®o¸n tr−íc ®−îc nh÷ng g× sÏ diÔn ra trong t−¬ng lai, l−êng tr−íc ®−îc nh÷ng khã kh¨n, thËm chÝ gióp chóng ta tr¸nh ®−îc nh÷ng rñi ro. Tuy nhiªn còng cÇn l−u ý, kÕ ho¹ch còng chØ mang tÝnh t−¬ng ®èi. LËp kÕ ho¹ch cho kho¶ng thêi gian cμng dμi th× ®é chÝnh x¸c cμng gi¶m. - C¸c kÕ ho¹ch sÏ h−íng c¸c nç lùc vμo viÖc hoμn thμnh c¸c môc tiªu. LËp kÕ ho¹ch lμ nh»m ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu cña tæ chøc. C¸c kÕ ho¹ch sÏ thèng nhÊt ®−îc nç 10 lùc cña c¸c c¸ nh©n, bé phËn trong tæ chøc gãp phÇn vμo thùc hiÖn c¸c môc tiªu. Nhê cã c¸c kÕ ho¹ch mμ nhμ qu¶n lý cã thÓ phèi hîp c¸c ho¹t ®éng cña c¸c c¸ nh©n còng nh− c¸c bé phËn trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô chung nh»m ®¹t môc tiªu chung. - C¸c kÕ ho¹ch t¹o ra kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm c¸c nguån lùc. C¸c kÕ ho¹ch sÏ gãp phÇn vμo tèi thiÓu ho¸ chi phÝ vÒ nguån lùc v× nã chó träng vμo hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng vμ sù phï hîp. Khi lËp kÕ ho¹ch, nhμ qu¶n lý ®· x©y dùng c¸c ph−¬ng ¸n vμ lùa chän c¸c ph−¬ng ¸n tèi −u ®Ó ®¹t môc tiªu. MÆt kh¸c c¸c kÕ ho¹ch cã thÓ biÕn c¸c ho¹t ®éng kh«ng ®−îc phèi hîp thμnh nh÷ng nç lùc cã ®Þnh h−íng chung, ®¶m b¶o cho c¸c ho¹t ®éng diÔn ra ®Òu ®Æn, nhÞp nhμng, c©n ®èi; kh¾c phôc t×nh tr¹ng kh«ng ¨n khíp, chång chÐo, bÊt hîp lý g©y tèn kÐm, l·ng phÝ nguån lùc cña c¬ quan, x· héi. - C¸c kÕ ho¹ch lμ c¬ së ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng kiÓm so¸t. LËp kÕ ho¹ch chÝnh lμ viÖc x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu, c¸c kÕt qu¶ cÇn ®¹t ®−îc vμ chÝnh c¸c môc tiªu nμy l¹i lμ tiªu chuÈn ®Ó kiÓm tra, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña tõng bé phËn, tõng c¸ nh©n. Trªn c¬ së c¸c kÕ ho¹ch, nhμ qu¶n lý cã thÓ tiÕn hμnh c¸c ho¹t ®éng gi¸m s¸t, kiÓm tra, thanh tra hay thùc hiÖn chøc n¨ng kiÓm so¸t. 11 3. C¸c thμnh phÇn cña b¶n kÕ ho¹ch Qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch lμ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh c¸c thμnh phÇn chñ yÕu nh−: môc tiªu, biÖn ph¸p, nguån lùc vμ sù thùc hiÖn. - C¸c môc tiªu: x¸c ®Þnh nh÷ng kÕt qu¶ t−¬ng lai mμ nhμ qu¶n lý mong muèn (kú väng) ®¹t ®−îc. C¸c môc tiªu nμy cã thÓ ®−îc thiÕt lËp trªn c¬ së c¸c kÕt qu¶ ®· ®¹t ®−îc trong qu¸ khø, cã thÓ lμ nh÷ng mong muèn cña nhμ qu¶n lý; còng cã thÓ lμ nh÷ng søc Ðp tõ phÝa x· héi hoÆc nh÷ng biÕn ®éng cña m«i tr−êng ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi nhμ qu¶n lý. - Ph−¬ng h−íng vμ c¸c biÖn ph¸p: ph−¬ng h−íng lμ x¸c ®Þnh ®Þnh h−íng nh÷ng hμnh ®éng chñ yÕu trong t−¬ng lai. BiÖn ph¸p x¸c ®Þnh nh÷ng ho¹t ®éng cô thÓ ®−îc dù kiÕn ®Ó ®¹t nh÷ng môc tiªu ®· ®Æt ra. - Nguån lùc: bao gåm nguån lùc hiÖn cã vμ nguån lùc tiÒm n¨ng. Nguån lùc hiÖn cã lμ nh÷ng nguån lùc ®· cã s½n, chØ cÇn ®−a chóng vμo sö dông. Nguån lùc tiÒm n¨ng lμ nh÷ng nguån lùc mμ tæ chøc cã thÓ cã trong t−¬ng lai. §©y lμ lo¹i nguån lùc ch−a ch¾c ch¾n, nªn ®Ó cã nã nhμ qu¶n lý cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó huy ®éng vμ tÝnh ®Õn tÝnh kh«ng ch¾c ch¾n cña nã. Khi xem xÐt nguån lùc chóng ta cã thÓ ph©n thμnh hai lo¹i: nguån lùc vËt thÓ vμ nguån nh©n lùc. Theo c¸ch nh×n nhËn hiÖn ®¹i, th× nguån lùc bao gåm: nguån 12 lùc vËt chÊt; tμi chÝnh; nh©n lùc; nguån lùc tæ chøc; nguån lùc trÝ tuÖ; nguån lùc quan hÖ... - Sù thùc hiÖn dù kiÕn: ®ã lμ viÖc x¸c ®Þnh tr−íc sù ph©n c«ng c«ng viÖc vμ tr¸ch nhiÖm cho c¸c c¸ nh©n, bé phËn, h−íng dÉn vμ chØ ®¹o hä thùc hiÖn. Trao quyÒn vμ thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c c¸ nh©n vμ bé phËn cã liªn quan trªn c¬ së mèi quan hÖ quyÒn hμnh vμ chøc n¨ng. Bèn thμnh phÇn trªn tuy ®−îc tr×nh bμy mét c¸ch riªng rÏ nh−ng chóng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. C¸c môc tiªu ph¶i ®−îc x¸c ®Þnh phï hîp víi kh¶ n¨ng, chó ý ®Õn nh÷ng dù b¸o t−¬ng lai vμ nguån lùc cã thÓ cã. H¬n n÷a, nguån lùc cã thÓ cã l¹i chÞu ¶nh h−ëng bëi chÝnh nh÷ng biÖn ph¸p mμ nhμ qu¶n lý dù kiÕn. 4. C¸c lo¹i kÕ ho¹ch Ph−¬ng ph¸p phæ biÕn nhÊt lμ m« t¶ c¸c kÕ ho¹ch theo bÒ réng (ph¹m vi) cña chóng, theo khu«n khæ thêi gian vμ theo tÝnh cô thÓ. Tuy nhiªn, c¸c c¸ch ph©n lo¹i kÕ ho¹ch nμy kh«ng ®éc lËp víi c¸c c¸ch ph©n lo¹i kh¸c. a) Ph©n lo¹i theo ph¹m vi Theo c¸ch ph©n lo¹i nμy, kÕ ho¹ch ®−îc chia thμnh kÕ ho¹ch chiÕn l−îc vμ kÕ ho¹ch thùc thi hay kÕ ho¹ch ho¹t ®éng. C¸c kÕ ho¹ch ¸p dông cho toμn bé tæ chøc, thiÕt lËp c¸c môc tiªu toμn diÖn vμ x¸c ®Þnh vÞ trÝ t−¬ng 13 lai cña tæ chøc trong m«i tr−êng gäi lμ kÕ ho¹ch chiÕn l−îc. C¸c kÕ ho¹ch mμ ghi râ chi tiÕt vÒ c¸ch thøc ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu toμn diÖn ®−îc gäi lμ kÕ ho¹ch thùc thi. C¸c kÕ ho¹ch chiÕn l−îc vμ thùc thi kh¸c nhau ë khu«n khæ thêi gian, ph¹m vi. C¸c kÕ ho¹ch thùc thi th−êng cã thêi gian ng¾n h¬n. VÝ dô, c¸c kÕ ho¹ch ngμy, tuÇn, th¸ng, quý, n¨m hÇu hÕt lμ c¸c kÕ ho¹ch thùc thi. C¸c kÕ ho¹ch chiÕn l−îc cã thêi gian dμi, th−êng lμ 5 n¨m trë lªn. Chóng cã ph¹m vi réng h¬n vμ kh«ng ®i vμo gi¶i quyÕt nh÷ng c¸i chi tiÕt. Cuèi cïng, c¸c kÕ ho¹ch chiÕn l−îc bao gåm viÖc x©y dùng c¸c môc tiªu, trong khi ®ã c¸c kÕ ho¹ch thùc thi thõa nhËn sù tån t¹i c¸c môc tiªu vμ ®−a ra c¸c ph−¬ng ph¸p ®Ó ®¹t môc tiªu ®ã. b) Ph©n lo¹i theo thêi gian Theo thêi gian, kÕ ho¹ch ®−îc ph©n thμnh kÕ ho¹ch dμi h¹n, trung h¹n vμ ng¾n h¹n. KÕ ho¹ch ng¾n h¹n lμ kÕ ho¹ch cã thêi gian thùc hiÖn tõ 01 n¨m trë xuèng. KÕ ho¹ch dμi h¹n lμ kÕ ho¹ch cã thêi gian thùc hiÖn tõ 5 n¨m trë lªn. Cßn kÕ ho¹ch cã thêi gian thùc hiÖn tõ trªn 1 n¨m ®Õn d−íi 5 n¨m ®−îc gäi lμ kÕ ho¹ch trung h¹n. c) Ph©n lo¹i theo tÝnh cô thÓ Theo tÝnh cô thÓ cña kÕ ho¹ch, ng−êi ta cã thÓ ph©n c¸c kÕ ho¹ch thμnh kÕ ho¹ch ®Þnh h−íng vμ kÕ ho¹ch cô thÓ. KÕ ho¹ch cô thÓ cã c¸c môc tiªu 14 x¸c ®Þnh râ rμng vμ kh«ng cÇn gi¶i thÝch thªm, kh«ng cã sù m¬ hå, kh«ng cã sù hiÓu nhÇm. VÝ dô, hμng n¨m ®μo t¹o nghÒ cho 500 ng−êi lao ®éng, th× cã thÓ thiÕt lËp c¸c thñ tôc cô thÓ, ph©n bæ ng©n s¸ch vμ kÕ ho¹ch ho¹t ®éng ®Ó ®¹t môc tiªu ®ã. Nh÷ng néi dung ®ã thÓ hiÖn c¸c kÕ ho¹ch cô thÓ. Khi kh«ng cã sù ch¾c ch¾n, sÏ ®ßi hái ng−êi thùc hiÖn ph¶i linh ho¹t ®Ó øng phã víi nh÷ng thay ®æi kh«ng l−êng tr−íc, do ®ã lo¹i kÕ ho¹ch nμy ®−îc gäi lμ kÕ ho¹ch ®Þnh h−íng. C¸c kÕ ho¹ch ®Þnh h−íng ®−a ra träng t©m nh−ng kh«ng gß bã ng−êi tæ chøc thùc hiÖn vμo nh÷ng môc tiªu cô thÓ hoÆc c¸c ®−êng lèi hμnh ®éng cô thÓ. d) Ph©n lo¹i theo ®èi t−îng Lμ c¸ch ph©n lo¹i dùa vμo vÊn ®Ò hoÆc ®èi t−îng mμ ho¹t ®éng lËp kÕ ho¹ch h−íng tíi. Theo c¸ch ph©n lo¹i nμy, trong thùc tiÔn cã c¸c lo¹i kÕ ho¹ch chñ yÕu d−íi ®©y: - KÕ ho¹ch nh©n sù: lμ kÕ ho¹ch x¸c ®Þnh nhu cÇu nh©n sù t−¬ng lai cho mét c¬ quan, tæ chøc vÒ sè l−îng, chÊt l−îng, thêi ®iÓm cung cÊp vμ x¸c ®Þnh nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu nh©n sù ®ã nh»m ®¶m b¶o cho c¬ quan, tæ chøc hoμn thμnh nh÷ng chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh. - KÕ ho¹ch tμi chÝnh (ng©n s¸ch): lμ kÕ ho¹ch x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng thu vμ nhu cÇu chi ng©n s¸ch, bao gåm tæng thu, tæng chi vμ c¸c kho¶n môc thu, 15 chi trong kú ng©n s¸ch. §ång thêi, x¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p ®Ó tËn thu vμ sö dông c¸c kho¶n chi ng©n s¸ch mét c¸ch cã hiÖu qu¶. - KÕ ho¹ch t¸c nghiÖp: lμ kÕ ho¹ch x¸c ®Þnh c¸c ho¹t ®éng cÇn ph¶i tiÕn hμnh, c¸c nguån lùc vμ lÞch tr×nh thùc hiÖn nh»m hoμn thμnh tèt mét c«ng viÖc cô thÓ. - KÕ ho¹ch dù ¸n: lμ kÕ ho¹ch ®Ó lËp vμ thùc hiÖn mét dù ¸n ph¸t triÓn, bao gåm viÖc x¸c ®Þnh c¸c c«ng viÖc vμ ho¹t ®éng cÇn ph¶i tiÕn hμnh, c¸ch thøc thùc hiÖn, qu¶n lý c«ng viÖc vμ nguån lùc cÇn thiÕt cho c¸c ho¹t ®éng ®ã nh»m hoμn thμnh môc tiªu dù ¸n. Ngoμi ra, ng−êi ta cßn chia kÕ ho¹ch thμnh kÕ ho¹ch chÝnh thøc vμ kÕ ho¹ch phi chÝnh thøc. KÕ ho¹ch chÝnh thøc lμ kÕ ho¹ch ®−îc viÕt b»ng v¨n b¶n. Cßn kÕ ho¹ch phi chÝnh thøc lμ nh÷ng kÕ ho¹ch kh«ng ®−îc viÕt ra thμnh v¨n b¶n. 5. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch - ChÊt l−îng cña dù b¸o. Do tÝnh kh«ng ch¾c ch¾n cña t−¬ng lai nªn viÖc x©y dùng c¸c dù b¸o chÝnh x¸c rÊt khã kh¨n. §Ó tr¸nh hoÆc tèi thiÓu khã kh¨n nμy, cÇn ph¶i x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch dù phßng. - YÕu tè t©m lý. Do tÝnh kh«ng ch¾c ch¾n cña t−¬ng lai nªn ®«i khi g©y ra c¶n trë lμm cho c¸c dù ¸n kh«ng hoμn thμnh theo ®óng kÕ ho¹ch. Do ®ã, ®· g©y nªn t©m lý kh«ng tin t−ëng, dao ®éng cña 16 nh©n viªn. §Ó h¹n chÕ t¸c ®éng nμy th× khi x©y dùng kÕ ho¹ch cÇn cã sù hîp t¸c cña nh÷ng ng−êi liªn quan ®Õn thùc hiÖn kÕ ho¹ch vμ khi ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch còng cÇn cã sù tham gia cña hä. - Nh÷ng thay ®æi cña m«i tr−êng chÝnh trÞ - x· héi. Mét sù thay ®æi l·nh ®¹o tæ chøc vμ m«i tr−êng cña tæ chøc cã thÓ cã h¹i hoÆc cã lîi cho tæ chøc. - Kh¶ n¨ng cã thÓ cã vÒ thêi gian. Trong nhiÒu tr−êng hîp, c¸c nhμ qu¶n lý ph¶i ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý mμ kh«ng cã sù chuÈn bÞ vÒ thêi gian v× c¸c vÊn ®Ò cña tæ chøc ph¸t sinh liªn tôc. 6. C¸c nguyªn t¾c thùc hiÖn lËp kÕ ho¹ch a) Nguyªn t¾c môc tiªu Mäi ho¹t ®éng qu¶n lý ®Òu h−íng tíi ®¹t nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh, trong ®ã ho¹t ®éng lËp kÕ ho¹ch còng vËy. Do ®ã, môc ®Ých cña mäi kÕ ho¹ch lμ ph¶i h−íng c¸c nç lùc cña c¸c c¸ nh©n, bé phËn vμo viÖc hoμn thμnh môc tiªu chung. b) Nguyªn t¾c hiÖu qu¶ C¸c nguån lùc cña tæ chøc lμ cã h¹n trong khi ®ã mong muèn cña tæ chøc lμ v« h¹n. V× vËy, mét yªu cÇu c¬ b¶n cña mäi ho¹t ®éng cña tæ chøc lμ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶, tøc lμ víi mét nguån lùc nhÊt ®Þnh ph¶i ®em l¹i kÕt qu¶ cao nhÊt hoÆc ®¹t ®−îc mét kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh nh−ng víi chi phÝ vÒ nguån lùc thÊp nhÊt. Nguyªn t¾c nμy ®ßi hái trong khi lËp vμ thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¶i ®¶m b¶o tÝnh 17 hiÖu qu¶. HiÖu qu¶ cña mét kÕ ho¹ch ®−îc ®o l−êng b»ng viÖc so s¸nh kÕt qu¶ mμ nã ®ãng gãp vμo viÖc ®¹t c¸c môc tiªu víi nh÷ng chi phÝ vμ hËu qu¶ kh¸c cÇn thiÕt ®Ó x©y dùng vμ thùc hiÖn kÕ ho¹ch. c) Nguyªn t¾c kh¸ch quan Nhμ qu¶n lý lËp kÕ ho¹ch lμ ®Ó thùc hiÖn chóng nh»m ®¹t c¸c kÕt qu¶ mong muèn, do vËy ®Ó ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi cña c¸c kÕ ho¹ch, trong khi x©y dùng kÕ ho¹ch cÇn dùa trªn nh÷ng c¨n cø khoa häc, nh÷ng yªu cÇu kh¸ch quan vμ cã tÝnh thùc tÕ, phï hîp víi ®iÒu kiÖn, tr¸nh t×nh tr¹ng chñ quan, duy ý chÝ, t¹o nªn nh÷ng kÕ ho¹ch viÓn v«ng, kh«ng t−ëng. d) Nguyªn t¾c c©n ®èi Khi x©y dùng kÕ ho¹ch cÇn ph¶i ®¶m b¶o tÝnh c©n ®èi gi÷a c¸c yÕu tè cÊu thμnh. VÝ dô: môc tiªu ph¶i phï hîp víi nguån lùc, c¸c ho¹t ®éng ph¶i ®−îc tiÕn hμnh nhÞp nhμng, ph¶i c©n ®èi gi÷a nguån lùc víi c¸c biÖn ph¸p, gi÷a c¸c ph−¬ng tiÖn víi con ng−êi... ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng d− thõa, l·ng phÝ nguån lùc. e) Nguyªn t¾c linh ho¹t C¸c kÕ ho¹ch còng chØ lμ nh÷ng dù kiÕn vÒ c¸c ho¹t ®éng trong t−¬ng lai, trong khi ®ã t−¬ng lai lu«n thay ®æi, chÝnh v× vËy, mμ b¶n th©n c¸c kÕ ho¹ch còng chØ mang tÝnh t−¬ng ®èi. Do ®ã, c¸c kÕ 18 ho¹ch ®−îc x©y dùng ph¶i ®¶m b¶o tÝnh linh ho¹t ®Ó gi¶m bít c¸c rñi ro do c¸c sù kiÖn kh«ng mong ®îi ph¸t sinh. f) Nguyªn t¾c phï hîp Trong qu¶n lý, nhμ qu¶n lý ph¶i x©y dùng nhiÒu kÕ ho¹ch kh¸c nhau. VÝ dô, theo thêi gian cã c¸c kÕ ho¹ch n¨m, kÕ ho¹ch quý, kÕ ho¹ch th¸ng... vμ nhiÒu kÕ ho¹ch vÒ c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau. V× vËy, ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng chång chÐo gi÷a c¸c kÕ ho¹ch khi thùc hiÖn, khi x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch cÇn ph¶i tÝnh to¸n sao cho chóng thÝch hîp vÒ thêi gian vμ ¨n khíp víi nhau. II. QUY TR×NH, NéI DUNG Vμ PH¦¥NG PH¸P LËP KÕ HO¹CH PH¸T TRIÓN KINH TÕ - X· HéI CÊP X·, PH¦êNG, THÞ TRÊN 1. Quy tr×nh lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cÊp x·, ph−êng, thÞ trÊn Quy tr×nh lËp mét kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cÊp x·, ph−êng, thÞ trÊn (sau ®©y gäi chung lμ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Þa ph−¬ng) ®−îc tiÕn hμnh theo nh÷ng b−íc c«ng viÖc cô thÓ vμ theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh. Quy tr×nh lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi hμng n¨m cã sù tham gia cña ng−êi d©n gåm 10 b−íc, ®−îc tiÕn hμnh tõ th¸ng 7 cho ®Õn cuèi th¸ng 12 hμng n¨m. 19 S¬ ®å m« h×nh quy tr×nh lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Þa ph−¬ng1 1. Thêi gian ghi trong s¬ ®å cã dÊu “*” cã thÓ ®−îc thay ®æi sím h¬n ë mét sè ®Þa ph−¬ng kh¸c nhau tuú thuéc vμo ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cô thÓ ë mçi ®Þa ph−¬ng. 20 B−íc 1: Uû ban nh©n d©n huyÖn ban hμnh v¨n b¶n chØ ®¹o vμ h−íng dÉn x©y dùng kÕ ho¹ch n¨m. Vμo ®Çu th¸ng 7 h»ng n¨m, ñy ban nh©n d©n huyÖn sÏ chØ ®¹o Phßng Tμi chÝnh - KÕ ho¹ch cung cÊp cho c¸c x· th«ng tin ®Þnh h−íng vÒ sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña huyÖn, kh¸i qu¸t ng©n s¸ch ®èi víi c¸c x·. §ång thêi, ñy ban nh©n d©n huyÖn còng h−íng dÉn c¸c x· lËp kÕ ho¹ch víi viÖc giao c¸c môc tiªu, chØ tiªu kinh tÕ - x· héi cho tõng x·. Sau khi nhËn con sè chØ tiªu kinh tÕ - x· héi tõ ñy ban nh©n d©n huyÖn giao, ñy ban nh©n d©n x· ban hμnh v¨n b¶n chØ ®¹o vμ h−íng dÉn c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ cña x· vμ c¸c th«n ®Ó triÓn khai c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch. §ång thêi, ñy ban nh©n d©n x· göi v¨n b¶n chØ ®¹o nμy tíi c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ ho¹t ®éng trªn ®Þa bμn x· (tr−êng häc, tr¹m y tÕ, c¸c doanh nghiÖp, hîp t¸c x·, ban qu¶n lý dù ¸n,…) ®Ó yªu cÇu nh÷ng ®¬n vÞ nμy phèi hîp cung cÊp th«ng tin trong c«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch. Trong v¨n b¶n chØ ®¹o, h−íng dÉn x©y dùng kÕ ho¹ch cÇn tËp trung vμo c¸c th«ng tin c¬ b¶n nh−: - T×nh h×nh ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ trong n¨m b¸o c¸o: nh÷ng mÆt ®· ®¹t ®−îc, nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i vμ nguyªn nh©n. - KÕ ho¹ch ho¹t ®éng trong thêi gian tíi: môc tiªu, kÕ ho¹ch ho¹t ®éng trong thêi gian tíi. C¸c néi dung trªn ®−îc tr×nh bμy theo mÉu v¨n b¶n quy ®Þnh (xem PhÇn III). C¸c cuéc häp vÒ 21 néi dung trªn ®−îc ghi biªn b¶n râ rμng vμ göi vÒ ñy ban nh©n d©n x· theo quy ®Þnh. B−íc 2: Thu thËp th«ng tin cho dù th¶o kÕ ho¹ch. §Ó ho¹t ®éng lËp kÕ ho¹ch x· cã chÊt l−îng, x· cÇn cã ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ quy ho¹ch, chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch vμ nguån lùc tμi chÝnh do Phßng Tμi chÝnh - KÕ ho¹ch huyÖn cung cÊp vμ t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi trªn ®Þa bμn vμ c¸c nguån lùc tμi chÝnh cã thÓ huy ®éng tõ x· (do x· tù tæ chøc thu thËp). - §èi víi th«ng tin tõ huyÖn, Phßng Tμi chÝnh - KÕ ho¹ch cña huyÖn sÏ lμ ®Çu mèi duy nhÊt cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó x· cã thÓ lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi hμng n¨m. §Ó lμm ®−îc ®iÒu ®ã, huyÖn cÇn cã h−íng dÉn kÕ ho¹ch tõ tØnh. Th«ng th−êng, nh÷ng th«ng tin nμy cã thÓ s½n sμng cung cÊp cho x· vμo ®Çu th¸ng 7 theo c¸c mÉu biÓu thèng nhÊt. - §èi víi x·, th«ng tin vÒ t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi vμ nhu cÇu nguån lùc tμi chÝnh còng nh− kh¶ n¨ng nguån lùc sÏ ®−îc thu thËp tõ hai nguån chÝnh: c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ cÊp x· vμ tõ c¸c th«n. C¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ cÊp x· sÏ cung cÊp cho Uû ban nh©n d©n x· vÒ: + Nh÷ng mÆt ®−îc, h¹n chÕ vμ nguyªn nh©n g©y ra h¹n chÕ trong ho¹t ®éng 6 th¸ng ®Çu n¨m vμ −íc thùc hiÖn 6 th¸ng cuèi n¨m; + C¸c nh©n tè cã ¶nh h−ëng tÝch cùc vμ tiªu cùc ®Õn ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ trong n¨m kÕ ho¹ch; 22 + Môc tiªu, gi¶i ph¸p cô thÓ cña ®¬n vÞ trong n¨m kÕ ho¹ch. Tr−ëng th«n sÏ cung cÊp cho Uû ban nh©n d©n x· c¸c th«ng tin c¬ së vÒ t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi t¹i th«n m×nh vμ nhu cÇu cña ng−êi d©n trong th«n trong kú kÕ ho¹ch. §Ó lμm ®−îc viÖc ®ã, c¸c tr−ëng th«n ph¶i tæ chøc häp d©n theo ph−¬ng ph¸p tham gia ®Ó lÊy ý kiÕn cña ng−êi d©n trong th«n, ghi l¹i thμnh biªn b¶n vμ ®iÒn biÓu mÉu göi lªn x·. Uû ban nh©n d©n x· cã thÓ chñ ®éng tiÕn hμnh tæ chøc thu thËp th«ng tin cÊp x· tr−íc khi cã th«ng tin tõ huyÖn, tøc lμ tõ ®Çu th¸ng 7. Khi ®ã, Uû ban nh©n d©n x· cã thÓ triÖu tËp tr−ëng c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ, th«n/b¶n vÒ nghe phæ biÕn c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch, giao nhiÖm vô cho c¸c bé phËn vμ c¸n bé Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· sÏ h−íng dÉn c¸c bé phËn c¸ch ®iÒn vμo mÉu biÓu th«ng tin vμ tæ chøc häp d©n. VÒ nguån lùc tμi chÝnh, c¸n bé kÕ to¸n - tμi chÝnh x· cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong viÖc cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ nguån ng©n s¸ch nhμ n−íc mμ x· ®−îc h−ëng hμng n¨m theo quy ®Þnh cña LuËt Ng©n s¸ch nhμ n−íc n¨m 2002 vμ c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn cña tØnh, huyÖn trong thêi kú æn ®Þnh ng©n s¸ch ®Ó giao cho Uû ban nh©n d©n x· ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ thu vμ chi phôc vô lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi hμng n¨m. 23 §Ó hç trî cho qu¸ tr×nh nμy, x· cÇn x©y dùng quy chÕ cung cÊp th«ng tin tõ c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ vμ c¸c th«n vμ yªu cÇu c¸c ®èi t−îng nμy nghiªm tóc thùc hiÖn. X· còng cÇn th−êng xuyªn ®«n ®èc, kiÓm tra viÖc cung cÊp th«ng tin, ®¶m b¶o c¸c th«ng tin ®−a lªn x· chÝnh x¸c, râ rμng, ®óng yªu cÇu nh− ®· h−íng dÉn. Cã nh− vËy, b¶n dù th¶o kÕ ho¹ch x· míi cã chÊt l−îng. (1). Néi dung ho¹t ®éng cô thÓ: - Uû ban nh©n d©n x· ra quyÕt ®Þnh thμnh lËp Nhãm lËp kÕ ho¹ch x·. Ho¹t ®éng nμy chØ cÇn thùc hiÖn trong n¨m ®Çu tiªn ¸p dông quy tr×nh míi. Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· sau khi thμnh lËp sÏ ®−îc duy tr× t−¬ng ®èi æn ®Þnh qua c¸c n¨m, v× c¸c thμnh viªn ®· quen víi c«ng viÖc vμ cã thÓ n©ng dÇn tr×nh ®é chuyªn m«n qua ho¹t ®éng lËp kÕ ho¹ch. ChØ trõ khi cã sù ®iÒu chuyÓn hay cã sù thay ®æi c¸n bé th× míi cÇn ra quyÕt ®Þnh míi bæ sung, thay thÕ c¸n bé trong Nhãm lËp kÕ ho¹ch x·. Uû ban nh©n d©n x· cÇn nghiªn cøu ®Ó cã chÕ ®é ®·i ngé tháa ®¸ng, khuyÕn khÝch Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· tËn t©m vμ nhiÖt t×nh víi c«ng viÖc. - Thμnh phÇn Nhãm lËp kÕ ho¹ch x·: + Tæ tr−ëng: ®¹i diÖn l·nh ®¹o Uû ban nh©n d©n x·, cã thÓ lμ Chñ tÞch hoÆc Phã Chñ tÞch phô tr¸ch kinh tÕ. + C¸n bé tæng hîp (Tæ phã): mét c¸n bé x· cã kh¶ n¨ng viÕt, tæng hîp th«ng tin tèt (−u tiªn 24 ng−êi biÕt sö dông thμnh th¹o m¸y vi tÝnh). Tèt nhÊt lμ c¸n bé v¨n phßng - thèng kª. + Thμnh viªn: tõ 3 - 4 ng−êi (tïy theo tr×nh ®é c¸n bé cña x·, trong ®ã b¾t buéc ph¶i cã c¸n bé v¨n phßng - thèng kª vμ kÕ to¸n x·). C¸c thμnh viªn kh¸c cã thÓ chän tõ c¸n bé ®Þa chÝnh, t− ph¸p, v¨n hãa - x· héi hoÆc tõ c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ cña x·. Ng−êi ®−îc chän ph¶i cã tr×nh ®é tæng hîp, so¹n th¶o v¨n b¶n vμ tæ chøc, thuyÕt tr×nh trong c¸c buæi häp. (2). Uû ban nh©n d©n x· ban hμnh quy chÕ phèi hîp, cung cÊp th«ng tin. - Ho¹t ®éng nμy nh»m ®−a dÇn viÖc cung cÊp th«ng tin vμ phèi hîp trong viÖc cung cÊp th«ng tin gi÷a c¸c bªn h÷u quan trong x· trë thμnh mét c«ng viÖc nÒn nÕp, th−êng xuyªn vμ g¾n víi tr¸ch nhiÖm cña ng−êi ®øng ®Çu c¸c bªn. - Ho¹t ®éng nμy còng ®−îc tiÕn hμnh trong n¨m ®Çu tiªn ¸p dông quy tr×nh míi. C¸c n¨m sau chØ ®iÒu chØnh, bæ sung hoÆc söa ®æi quy chÕ cho phï hîp. Cô thÓ: + Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· so¹n th¶o néi dung quy chÕ phèi hîp, cung cÊp th«ng tin. Trong ®ã quy ®Þnh râ thêi gian, quy tr×nh vμ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn h÷u quan trong viÖc cung cÊp th«ng tin cho viÖc lËp kÕ ho¹ch. Trong quy chÕ, cÇn nªu râ h×nh thøc phª b×nh, kû luËt ®èi víi c¸c bªn nÕu kh«ng thùc hiÖn nghiªm chØnh c¸c quy ®Þnh cña quy chÕ nμy. 25 + Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x· ký chÝnh thøc ban hμnh quy chÕ. (3). Uû ban nh©n d©n x· triÖu tËp cuéc häp phæ biÕn c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi hμng n¨m. - Ho¹t ®éng nμy nh»m phæ biÕn ý nghÜa vμ tÇm quan träng cña c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch x·, giao tr¸ch nhiÖm cho c¸c bªn h÷u quan trong viÖc cung cÊp th«ng tin cho Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· vμ tËp huÊn c¸ch ®iÒn mÉu biÓu cho c¸c bªn h÷u quan. - §èi t−îng ®−îc triÖu tËp bao gåm: + Tr−ëng c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ x·: c¸n bé phô tr¸ch c¸c m¶ng kinh tÕ - x· héi x·, c¸n bé th«n, MÆt trËn Tæ quèc, Héi N«ng d©n, Héi Phô n÷, §oμn Thanh niªn, Héi Cùu chiÕn binh, Tr¹m Y tÕ, Tr−êng MÇm non, Tr−êng Trung häc c¬ së, céng t¸c viªn d©n sè - kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, v.v.. §©y lμ nh÷ng ®èi t−îng sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒn th«ng tin vμo c¸c mÉu thu thËp th«ng tin cÊp x·. + §¹i diÖn c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh trªn ®Þa bμn x·: c¸c ch−¬ng tr×nh dù ¸n, c¸c hîp t¸c x·, quü tÝn dông, chi nh¸nh ng©n hμng, doanh nghiÖp t− nh©n, tæ s¶n xuÊt… §©y lμ nh÷ng ®èi t−îng sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒn th«ng tin vμo c¸c mÉu thu thËp th«ng tin cÊp x·. + Tr−ëng c¸c th«n, b¶n (®©y lμ ®èi t−îng chÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒn th«ng tin vμo c¸c mÉu thu thËp th«ng tin cÊp th«n). 26 - Néi dung cô thÓ cña cuéc häp: + Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x· nªu râ tÇm quan träng cña c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch x· vμ chÝnh thøc ban hμnh quy chÕ phèi hîp, cung cÊp th«ng tin, yªu cÇu c¸c bªn h÷u quan cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi vμ chÝnh x¸c c¸c th«ng tin theo biÓu mÉu vÒ cho c¸n bé tæng hîp (Tæ phã Nhãm lËp kÕ ho¹ch x·) xö lý. + Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· ph¸t c¸c biÓu mÉu cho c¸c ®¹i biÓu tham dù cuéc häp. + §¹i diÖn Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· h−íng dÉn c¸ch ®iÒn biÓu mÉu. (4). C¸c bªn h÷u quan tæ chøc lÊy ý kiÕn, thu thËp th«ng tin. - Ho¹t ®éng nμy nh»m ®Ó c¸c bªn h÷u quan chñ ®éng bè trÝ thêi gian lÊy ý kiÕn, thu thËp th«ng tin ®Çy ®ñ ®iÒn vμo biÓu mÉu theo yªu cÇu cña Uû ban nh©n d©n x·. §èi víi mét sè lÜnh vùc, cã thÓ ng−êi phô tr¸ch trùc tiÕp ®iÒn lμ ®ñ (nh− an ninh trËt tù, ®Þa chÝnh…), nh−ng c¸c lÜnh vùc kh¸c nªn cã sù tham kh¶o ý kiÕn cña ®èi t−îng phôc vô vμ c¸c c¸n bé, nh©n viªn d−íi quyÒn, ng−êi d©n ®Ó ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan, s¸t thùc cña th«ng tin (nh− gi¸o dôc, y tÕ, c¸c th«n b¶n…). - Th«ng tin tõ c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ, c¸c tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh trªn ®Þa bμn x· nh− c¸c tr−êng häc, tr¹m y tÕ, c¸c ®oμn thÓ, céng víi c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n, c¸c doanh nghiÖp, hîp t¸c x·, quü tÝn dông… ®−îc chia theo c¸c lÜnh vùc 27 ho¹t ®éng c¬ b¶n cña x· nh− ch¨n nu«i, trång trät, th−¬ng m¹i - dÞch vô, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ thÓ thao, an ninh quèc phßng… Môc ®Ých nh»m gióp chÝnh quyÒn x· n¾m ®−îc t×nh h×nh c¬ b¶n vÒ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ - x· héi, nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc cÇn gi¶i quyÕt vμ nguyªn nh©n cña chóng. Ngoμi ra, c¸c bªn h÷u quan còng sÏ nªu ®Þnh h−íng kÕ ho¹ch dù kiÕn cña m×nh trong n¨m kÕ ho¹ch, lμm c¬ së ®Ó x· tham kh¶o khi dù th¶o kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi x·. Th«ng tin nμy sÏ ®−îc tæng hîp theo c¸c biÓu mÉu ®· ph¸t vμ göi ®Õn Uû ban nh©n d©n x·, th«ng qua c¸n bé tæng hîp cña Nhãm lËp kÕ ho¹ch x·, theo thêi h¹n ®· quy ®Þnh ë b−íc tr−íc. - Th«ng tin tõ c¸c th«n: môc ®Ých cña luång th«ng tin nμy lμ gióp x· n¾m v÷ng thùc tr¹ng t¹i c¸c th«n, nh÷ng vÊn ®Ò næi cém cÇn gi¶i quyÕt vμ kh¶ n¨ng huy ®éng nguån lùc tõ trong d©n ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®ã. C¸c th«ng tin nμy sÏ ®−îc tæng hîp theo biÓu mÉu ®· ph¸t. Sau khi ®· hoμn thμnh 2 mÉu th«n, c¸c tr−ëng th«n sÏ chuyÓn lªn cho Uû ban nh©n d©n x·, th«ng qua c¸n bé tæng hîp cña Nhãm lËp kÕ ho¹ch x·, theo thêi h¹n ®· quy ®Þnh ë b−íc tr−íc. Ngoμi hai nguån th«ng tin trªn mμ x· cã thÓ chñ ®éng tæ chøc thu thËp, huyÖn còng cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp cho x· c¸c th«ng tin chi tiÕt vÒ dù b¸o vμ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña huyÖn, 28 c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch b¾t buéc vμ chØ tiªu ®Þnh h−íng mμ huyÖn giao cho c¸c x·, nguån lùc ng©n s¸ch vμ c¸c ch−¬ng tr×nh, ho¹t ®éng cña tØnh, huyÖn dù kiÕn sÏ triÓn khai trªn ®Þa bμn tõng x· trong n¨m kÕ ho¹ch. Môc ®Ých chÝnh cña luång th«ng tin nμy lμ gióp x· n¾m râ ®−îc ®Þnh h−íng ph¸t triÓn cña huyÖn trong n¨m kÕ ho¹ch, nh÷ng nhiÖm vô mμ huyÖn dù kiÕn giao hoÆc gîi ý cho x· vμ nh÷ng nguån lùc sÏ ®−îc triÓn khai thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng trªn ®Þa bμn x·. Nguån th«ng tin nμy sÏ ®−îc tæng hîp theo mÉu (nªu ë PhÇn III). B−íc 3: Tæng hîp, ph©n tÝch th«ng tin. §Õn trung tuÇn th¸ng 7, c¸c th«ng tin tõ huyÖn, x· vμ th«n sÏ ®−îc chuyÓn vÒ Uû ban nh©n d©n x·. X· sÏ ph©n c«ng mét c¸n bé trong Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· chÞu tr¸ch nhiÖm thu thËp c¸c biÓu mÉu ®iÒn th«ng tin tõ c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ vμ tr−ëng th«n. C¸n bé nμy sÏ cã nhiÖm vô thÈm ®Þnh chÊt l−îng th«ng tin ngay t¹i chç, nÕu b¶n nμo kh«ng ®¹t yªu cÇu th× h−íng dÉn vμ ®Ò nghÞ ng−êi ®ã vÒ lμm l¹i, sau ®ã göi l¹i cho Uû ban nh©n d©n x· chËm nhÊt sau 3 ngμy. Sau khi thu thËp ®ñ c¸c biÓu th«ng tin, Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· sÏ ph©n c«ng c¸n bé tæng hîp tõ c¸c th«ng tin ®¬n lÎ ®ã vμo biÓu tæng hîp th«ng tin lμm tμi liÖu ph¸t cho c¸c ®¹i biÓu tham dù héi nghÞ kÕ ho¹ch x·. Néi dung ho¹t ®éng cô thÓ: 29 Mét lμ, tËp hîp vμ thÈm ®Þnh c¸c mÉu th«ng tin do c¸c bªn h÷u quan cÊp x· göi vÒ Uû ban nh©n d©n x·. - C¸n bé tæng hîp cña Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· sÏ rμ so¸t l¹i néi dung c¸c mÉu ®iÒn th«ng tin do c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ, tæ chøc kinh tÕ - x· héi x· vμ c¸c tr−ëng th«n göi vÒ ®Ó ®¶m b¶o chÊt l−îng th«ng tin tr−íc khi tæng hîp lμm tμi liÖu phôc vô héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch x·. - C¸n bé tæng hîp nhËn t¹i chç c¸c mÉu ®iÒn th«ng tin do c¸c bªn göi ®Õn, kiÓm tra xem c¸c mÉu ®· kª khai ®óng néi dung ch−a, cã râ rμng, dÔ hiÓu kh«ng, cã th«ng tin nμo nªu qu¸ chung chung hoÆc thiÕu hay kh«ng (nhÊt lμ c¸c th«ng tin vÒ nhu cÇu nguån lùc cho c¸c ho¹t ®éng/gi¶i ph¸p ®Ò xuÊt). - Víi nh÷ng mÉu kª khai ch−a ®¹t yªu cÇu, c¸n bé tæng hîp cÇn h−íng dÉn l¹i t¹i chç cho ng−êi kª khai ®Ó hä bæ sung hoÆc mang vÒ lμm l¹i. Hai lμ, Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· tæng hîp th«ng tin vμo c¸c mÉu tæng hîp. - Môc ®Ých cña ho¹t ®éng nμy lμ Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· chuyÓn th«ng tin tõ c¸c biÓu mÉu ®¬n lÎ vμo mÉu tæng hîp ph©n ®Þnh s½n theo c¸c m¶ng chñ ®Ò chÝnh ®Ó tiÖn cho viÖc tham kh¶o vμ th¶o luËn t¹i Héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch x·. - Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· ph©n lo¹i th«ng tin thu thËp ®−îc thμnh c¸c nhãm chñ ®Ò chÝnh nh−: (1) ph¸t triÓn kinh tÕ vμ c¬ së h¹ tÇng; (2) gi¸o dôc, 30 y tÕ vμ v¨n hãa - x· héi; (3) c¸c chÝnh s¸ch x· héi vμ qu¶n lý chÝnh quyÒn; (4) nguån lùc tμi chÝnh. - Ph©n c«ng c¸c thμnh viªn cña Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· tæng hîp th«ng tin theo tõng m¶ng vÊn ®Ò vμo c¸c biÓu mÉu tæng hîp (nªu ë PhÇn III). C¸ch tæng hîp lμ sö dông c¸c th«ng tin do c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ vμ c¸c th«n trong x· cung cÊp ®Ó s¾p xÕp c¸c vÊn ®Ò bøc xóc theo møc ®é quan träng (vÊn ®Ò nμo ®−îc ®Ò cËp ®Õn nhiÒu lÇn ®−îc coi lμ nh÷ng vÊn ®Ò quan träng h¬n). Nguyªn t¾c lμ chØ tæng hîp vμ s¾p xÕp th«ng tin, cßn Nhãm lËp kÕ ho¹ch ch−a can thiÖp vμo viÖc chän läc xem sö dông th«ng tin nμo vμ lo¹i bá th«ng tin nμo (§iÒu nμy sÏ ®−îc thùc hiÖn sau khi tæ chøc Héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch x·). Ba lμ, chuÈn bÞ tμi liÖu cho Héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch x·. - Ho¹t ®éng nμy nh»m chuÈn bÞ chu ®¸o cho Héi nghÞ LËp kÕ ho¹ch x·, ®¶m b¶o kÕt qu¶ Héi nghÞ cung cÊp ®−îc nh÷ng th«ng tin cã gi¸ trÞ cho viÖc dù th¶o kÕ ho¹ch. - Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x· chuÈn bÞ mét bμi ph¸t biÓu ng¾n nªu râ c¸c th«ng tin kinh tÕ - x· héi do Phßng Tμi chÝnh - KÕ ho¹ch huyÖn göi xuèng, kÕ to¸n x· chuÈn bÞ phÇn tr×nh bμy vÒ t×nh h×nh tμi chÝnh ng©n s¸ch dù kiÕn (thu, chi, thiÕu hôt nguån lùc so víi nhu cÇu tμi chÝnh mμ c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ vμ c¸c th«n ®Ò xuÊt), c¸c thμnh viªn kh¸c trong Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· 31 chuÈn bÞ phÇn tr×nh bμy vÒ kÕt qu¶ tæng hîp th«ng tin theo ba m¶ng vÊn ®Ò ®· nªu trªn. - ChuÈn bÞ ch−¬ng tr×nh Héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch x· vμ giÊy mêi ®¹i biÓu. - Ph¸t tr−íc tμi liÖu dù héi nghÞ cho c¸c ®¹i biÓu. B−íc 4: Héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi hμng n¨m. Sau khi Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· ®· chuÈn bÞ ®Çy ®ñ tμi liÖu (nÕu tèt nhÊt lμ ph¸t cho c¸c ®¹i biÓu dù Héi nghÞ x· ®äc tr−íc), ñy ban nh©n d©n x· sÏ triÖu tËp héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch x· nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ c¸c bªn h÷u quan tham gia vμo viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trªn ®Þa bμn x· trong n¨m hiÖn hμnh, t×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i vμ ph©n tÝch nguyªn nh©n. Trªn c¬ së ®ã, c¸c ®¹i biÓu sÏ cïng th¶o luËn vÒ ph−¬ng h−íng, môc tiªu vμ c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi x· trong n¨m kÕ ho¹ch. C¸c ý kiÕn th¶o luËn ë tæ vμ th¶o luËn chung trªn héi tr−êng sÏ ®−îc ghi chÐp chi tiÕt thμnh biªn b¶n vμ ®äc th«ng qua khi kÕt thóc Héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch x·. Néi dung cô thÓ cña héi nghÞ: (1). ChuÈn bÞ cho héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch x·. - Ho¹t ®éng nμy nh»m chuÈn bÞ ®Çy ®ñ vÒ ch−¬ng tr×nh, néi dung, ®¹i biÓu ®Ó ®¶m b¶o Héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch x· thμnh c«ng. - ChuÈn bÞ vÒ thμnh phÇn tham dù: thμnh phÇn tham dù héi nghÞ bao gåm: ®¹i diÖn §¶ng ñy 32 x·, Uû ban nh©n d©n x·, ®¹i diÖn Héi ®ång nh©n d©n x·, ®¹i diÖn c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ, c¸c dù ¸n, doanh nghiÖp, hîp t¸c x·, tæ chøc tÝn dông… ho¹t ®éng trªn ®Þa bμn x· vμ c¸c tr−ëng th«n (§èi t−îng ®· ®−îc triÖu tËp ë B−íc 1). - ChuÈn bÞ vÒ néi dung: c¸c biÓu mÉu tæng hîp th«ng tin, biªn b¶n héi nghÞ, ch−¬ng tr×nh héi nghÞ, bμi ph¸t biÓu… - ChuÈn bÞ vÒ nh©n sù: + Ban tæ chøc gåm: Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x· vμ Nhãm lËp kÕ ho¹ch x·. + Th− ký: dù kiÕn tr−íc 3 th− ký th¶o luËn nhãm, lμ ng−êi ghi chÐp biªn b¶n theo 3 lÜnh vùc: ph¸t triÓn kinh tÕ vμ c¬ së h¹ tÇng, v¨n ho¸ x· héi, qu¶n lý chÝnh quyÒn vμ th− ký héi nghÞ - ng−êi ghi chÐp trong phiªn häp toμn thÓ ®Ó tæng hîp tÊt c¶ c¸c ý kiÕn trong héi nghÞ. Th− ký lμ nh÷ng ng−êi biÕt c¸ch ghi chÐp tæng hîp vÊn ®Ò vμ cã thÓ tr×nh bμy ng¾n gän néi dung ghi biªn b¶n tr−íc Héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch x·. + Ng−êi h−íng dÉn th¶o luËn: dù kiÕn tr−íc 3 thμnh viªn (tõ c¸c thμnh viªn cña Nhãm lËp kÕ ho¹ch x·), lμ ng−êi dÉn ch−¬ng tr×nh th¶o luËn vμ gîi ý vÊn ®Ò th¶o luËn cho tõng nhãm. - ChuÈn bÞ vÒ hËu cÇn: makÐt héi nghÞ, loa ®μi, n−íc uèng, 3 phßng nhá ®Ó th¶o luËn nhãm, giÊy tr¾ng, b¨ng keo, bót… (2). Tæ chøc Héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch x· theo ch−¬ng tr×nh ®· dù kiÕn. 33 B−íc 5: Dù th¶o b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi hμng n¨m. Trªn c¬ së biªn b¶n Héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch x· vμ d−íi sù chØ ®¹o cña Uû ban nh©n d©n x·, Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· sÏ dù th¶o néi dung b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi x· theo mÉu biÓu ®· thèng nhÊt. §©y lμ c«ng viÖc phøc t¹p ®ßi hái sù ®ãng gãp cña tÊt c¶ c¸c thμnh viªn trong Nhãm lËp kÕ ho¹ch x·. V× vËy, cÇn cã sù ph©n c«ng chi tiÕt nhiÖm vô cho tõng thμnh viªn, ®Æc biÖt lμ ng−êi tæng hîp cuèi cïng c¸c néi dung chi tiÕt vμo b¶n kÕ ho¹ch x·. Néi dung ho¹t ®éng cô thÓ: - Sau khi kÕt thóc Héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch x·, Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· sÏ häp l¹i, tËp hîp c¸c biªn b¶n héi nghÞ vμ ph©n c«ng viÕt c¸c phÇn trong b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi x·. C¸n bé v¨n phßng - kÕ ho¹ch, kÕ to¸n x· chÞu tr¸ch nhiÖm viÕt c¸c phÇn néi dung liªn quan ®Õn tμi chÝnh - ng©n s¸ch. Cßn c¸c thμnh viªn kh¸c chÞu tr¸ch nhiÖm viÕt c¸c néi dung cßn l¹i. - Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· lμm viÖc theo sù ph©n c«ng tõ tr−íc. - C¸n bé tæng hîp cña Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· sÏ tËp hîp c¸c phÇn néi dung ®· so¹n th¶o vμo mÉu chung cña b¶n kÕ ho¹ch. - Tr×nh b¶n dù th¶o kÕ ho¹ch ®Ó Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x· xem xÐt vμ th«ng qua. 34 B−íc 6: Tham vÊn céng ®ång vÒ b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi hμng n¨m. B¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi x· cÇn ph¶i ®−îc ®−a ra th¶o luËn c«ng khai ®Õn mäi ng−êi d©n trong x·. §iÒu nμy ®Ó kiÓm chøng tÝnh toμn diÖn, chÝnh x¸c cña c¸c nhËn ®Þnh, ph©n tÝch trong b¶n kÕ ho¹ch dù th¶o so víi quan ®iÓm, ý kiÕn cña nh©n d©n. B¶n dù th¶o kÕ ho¹ch sÏ ®−îc tæ chøc tham vÊn t¹i cμng nhiÒu th«n cμng tèt. KÕt qu¶ tham vÊn ë th«n sÏ ®−îc ghi thμnh biªn b¶n vμ göi vÒ Uû ban nh©n d©n x· ®Ó xem xÐt, c©n nh¾c. KÕt thóc b−íc nμy, Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· sÏ cã b¸o c¸o göi Uû ban nh©n d©n x· vÒ nh÷ng kh¸c biÖt gi÷a nhËn ®Þnh cña b¶n kÕ ho¹ch dù th¶o vμ ý kiÕn cña nh©n d©n, ®ång thêi bæ sung thªm nh÷ng kiÕn nghÞ cña céng ®ång mμ b¶n kÕ ho¹ch dù th¶o ch−a nªu hÕt. Néi dung ho¹t ®éng cô thÓ: (1). Lùa chän vμ chuÈn bÞ ®Þa bμn tham vÊn. - Ho¹t ®éng nμy nh»m lùa chän c¸c th«n ®Ó tham vÊn, ®¶m b¶o ®¹i diÖn tèt cho c¸c vïng ®Þa bμn cã tÝnh ®Æc thï kh¸c nhau trong x· vμ g¾n víi nh÷ng vÊn ®Ò næi cém ®· ®−îc nªu trong b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. - Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x· lùa chän th«n tham vÊn. Lý t−ëng nhÊt lμ cã thÓ tham vÊn t¹i tÊt c¶ c¸c th«n ®Ó b¶n kÕ ho¹ch x· ®−îc giíi thiÖu ®Õn tõng ng−êi d©n trong x·. Tuy nhiªn, do thêi gian x©y dùng kÕ ho¹ch x· eo hÑp, l¹i ph¶i tr¶i 35 qua nhiÒu b−íc tr−íc khi ®−a ra ®−îc b¶n dù th¶o kÕ ho¹ch nªn viÖc tham vÊn ®Õn tÊt c¶ c¸c th«n lμ khã thùc hiÖn vμ kh«ng cÇn thiÕt. V× thÕ, mçi n¨m x· cã thÓ chän mét sè th«n cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò næi cém mμ b¶n kÕ ho¹ch ®· x¸c ®Þnh ®Ó tiÕn hμnh tham vÊn. Sè th«n ®−îc tham vÊn (kho¶ng 1/3 - 1/4 tæng sè th«n cña x·) sÏ thay ®æi qua c¸c n¨m, ®¶m b¶o sau mét sè kú kÕ ho¹ch, ng−êi d©n cña c¸c th«n ®Òu lÇn l−ît ®−îc tham gia vμo ho¹t ®éng nμy. - Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x· giao nhiÖm vô cho tr−ëng c¸c th«n ®−îc lùa chän chuÈn bÞ ®Þa ®iÓm tham vÊn vμ ®èi t−îng tham vÊn (kho¶ng 30 ng−êi d©n theo c¸c nhãm ®¹i diÖn nh−: nhãm hçn hîp (gåm ng−êi giμ, trÎ, nam, n÷…); nhãm phô n÷; nhãm ng−êi nghÌo nh»m môc ®Ých thu thËp ®−îc c¸c ý kiÕn cña nhiÒu nhãm ®èi t−îng d©n c− kh¸c nhau, trong ®ã chó träng ®Õn phô n÷ vμ ng−êi nghÌo). (2). ChuÈn bÞ néi dung vμ hËu cÇn cho viÖc tham vÊn. - Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· tãm t¾t néi dung b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi dù th¶o vμo mét khung tham vÊn trªn khæ giÊy A4 (hoÆc so¹n trªn m¸y tÝnh) theo MÉu KHUNG THAM VÊN, trong ®ã chia theo ba m¶ng chñ ®Ò t−¬ng tù nh− trong Héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch x·. - ChuÈn bÞ biªn b¶n tham vÊn theo MÉu BI£N B¶N THAM VÊN, v¨n phßng phÈm (giÊy tr¾ng, bót, b¨ng keo…). 36 - Dù kiÕn cö ra 3 c¸n bé h−íng dÉn th¶o luËn trong qu¸ tr×nh tham vÊn vμ 3 th− ký tham vÊn, t−¬ng øng víi ba nhãm céng ®ång th¶o luËn t¹i mçi th«n. Tèt nhÊt lμ sö dông c¸c c¸n bé ®· h−íng dÉn th¶o luËn t¹i Héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch x· vμ th− ký cña Héi nghÞ lËp kÕ ho¹ch x·. (3). Tæ chøc tham vÊn céng ®ång. ViÖc tham vÊn céng ®ång t¹i mçi th«n cã thÓ tæ chøc trong thêi gian nöa ngμy, theo tr×nh tù sau: - Häp phiªn toμn thÓ: tæ tr−ëng tæ c¸n bé tham vÊn giíi thiÖu môc ®Ých, ý nghÜa cña viÖc tham vÊn víi ng−êi d©n, råi ph©n nhãm th¶o luËn vμ ®Þa ®iÓm th¶o luËn nhãm. - T¹i mçi nhãm th¶o luËn, ng−êi h−íng dÉn nªu chñ ®Ò cÇn th¶o luËn. NÕu cã nhiÒu chñ ®Ò cÇn th¶o luËn th× dÉn d¾t tõng chñ ®Ò mét. Trong mçi chñ ®Ò, cÇn dÉn d¾t ®Ó ng−êi d©n cho ý kiÕn c¸ nh©n vÒ: (1) c¸c vÊn ®Ò bøc xóc; (2) nguyªn nh©n; vμ (3) gi¶i ph¸p thùc hiÖn t−¬ng øng víi ba cét cña MÉu KHUNG THAM VÊN. - Ng−êi h−íng dÉn ghi l¹i ý kiÕn cña ng−êi d©n vμ d¸n lªn tê giÊy A0. Sau khi mäi ng−êi trong nhãm ®· hÕt ý kiÕn, ng−êi h−íng dÉn tãm t¾t l¹i néi dung ®Ó ng−êi d©n nhÊt trÝ. Sau ®ã, ®èi chiÕu ý kiÕn cña ng−êi d©n víi néi dung cña KHUNG THAM VÊN xem cã thèng nhÊt kh«ng, cã thÓ bæ sung ®−îc g× n÷a hay kh«ng. Trong tr−êng hîp ý kiÕn cña b¶n dù th¶o kh«ng thèng nhÊt víi ý kiÕn 37 ng−êi d©n th× cÇn th¶o luËn lμm râ nguyªn nh©n v× sao. Cã thÓ cÇn gi¶i thÝch râ h¬n cho ng−êi d©n vÒ lý do t¹i sao x· kh«ng tiÕp thu ®−îc ý kiÕn cña ng−êi d©n. KÕt qu¶ cuèi cïng sÏ ®−îc th− ký tham vÊn ghi l¹i theo MÉu BI£N B¶N THAM VÊN, ®Æc biÖt lμ nh÷ng ®iÓm ng−êi d©n ®Ò nghÞ thay ®æi hoÆc bæ sung vμo b¶n kÕ ho¹ch x·. B−íc 7: ChØnh söa b¶n kÕ ho¹ch vμ ph¶n håi víi céng ®ång. Trªn c¬ së c©n nh¾c c¸c ý kiÕn cña céng ®ång, Uû ban nh©n d©n x· sÏ quyÕt ®Þnh chØnh söa néi dung b¶n kÕ ho¹ch. Sau ®ã, b¶n kÕ ho¹ch sÏ ®−îc tr×nh Th−êng trùc Héi ®ång nh©n d©n x· cho ý kiÕn th«ng qua vμ trë thμnh b¶n kÕ ho¹ch chÝnh thøc ®Ó tr×nh lªn Uû ban nh©n d©n huyÖn. KÕt qu¶ cña viÖc tiÕp thu ý kiÕn céng ®ång sÏ ®−îc ghi l¹i thμnh v¨n b¶n theo mÉu cã s½n, trong ®ã nªu râ nh÷ng ®iÓm nμo Uû ban nh©n d©n x· tiÕp thu, ®iÓm nμo ch−a ®−a vμo b¶n kÕ ho¹ch ®−îc vμ gi¶i thÝch t¹i sao. V¨n b¶n nμy sÏ ®−îc chuyÓn xuèng th«n ®· tæ chøc tham vÊn vμ tr−ëng th«n cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o ®Õn ng−êi d©n trong buæi häp th«n gÇn nhÊt. ViÖc lμm nμy rÊt quan träng, v× nã ®¶m b¶o cho ng−êi d©n kh«ng chØ ®−îc hái ý kiÕn mét chiÒu mμ ®©y lμ sù trao ®æi hai chiÒu gi÷a chÝnh quyÒn vμ ng−êi d©n. ViÖc ph¶n håi sÏ chøng tá ®−îc sù t«n träng ý kiÕn nh©n d©n cña chÝnh quyÒn x· vμ ®¶m b¶o duy tr× 38 bÒn v÷ng sù tham gia cña céng ®ång d©n c− trong c¸c kú lËp kÕ ho¹ch sau. Néi dung ho¹t ®éng chi tiÕt: Mét lμ, chØnh söa, bæ sung b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. - L·nh ®¹o Uû ban nh©n d©n x· häp víi Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· xem xÐt néi dung c¸c biªn b¶n tham vÊn, lùa chän c¸c vÊn ®Ò sÏ tiÕp thu ®Ó ®−a vμo b¶n kÕ ho¹ch x· vμ nh÷ng vÊn ®Ò ch−a hoÆc kh«ng ®−a vμo b¶n kÕ ho¹ch. - Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· chØnh söa, bæ sung b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi x· theo nh÷ng ®iÓm tiÕp thu ®· nhÊt trÝ. Hai lμ, ph¶n håi víi ng−êi d©n vÒ møc ®é x· tiÕp thu ý kiÕn cña céng ®ång. - Ho¹t ®éng nμy nh»m gióp ng−êi d©n hiÓu râ ý kiÕn nμo cña hä ®· ®−îc tiÕp thu hoÆc ch−a ®−îc tiÕp thu vμ v× sao. Nhê ®ã, hä sÏ phÊn khëi tiÕp tôc tham gia vμo qu¸ tr×nh tham vÊn trong nh÷ng kú lËp kÕ ho¹ch c¸c n¨m sau. - Víi nh÷ng vÊn ®Ò mμ Uû ban nh©n d©n x· quyÕt ®Þnh kh«ng ®−a vμo b¶n kÕ ho¹ch x·, Nhãm lËp kÕ ho¹ch nªu râ trong MÉu PH¶N HåI vμ tr×nh bμy lý do v× sao c¸c ý kiÕn ®ã kh«ng ®−îc ®−a vμo b¶n kÕ ho¹ch. - Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x· ký vμo c¸c b¶n ph¶n håi ®ã vμ chuyÓn vÒ c¸c th«n ®· tæ chøc tham vÊn. - Tr−ëng c¸c th«n ®−îc tham vÊn, sau khi nhËn 39 ®−îc c¸c b¶n ph¶n håi tõ x·, sÏ th«ng b¸o l¹i ý kiÕn cña x· cho ng−êi d©n trong th«n t¹i buæi häp th«n gÇn nhÊt. B−íc 8: B¶o vÖ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi x· tr−íc huyÖn. B¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi hμng n¨m cña x· sau khi ®· ®−îc chØnh söa vμ hoμn thiÖn (ë B−íc 6) sÏ ®−îc b¸o c¸o víi Th−êng trùc Héi ®ång nh©n d©n x· th«ng qua tr−íc khi tr×nh Uû ban nh©n d©n huyÖn (qua Phßng Tμi chÝnh - KÕ ho¹ch huyÖn). Tuy nhiªn, b−íc nμy cÇn ®−îc xem nh− mét qu¸ tr×nh th¶o luËn s¬ bé gi÷a x· vμ huyÖn, ®Ó gióp x· hiÓu râ h¬n c¸c ý ®å ®Þnh h−íng cña huyÖn vμ huyÖn n¾m ®−îc nh÷ng bÊt hîp lý trong viÖc giao chØ tiªu cho x· ®Ó kÞp thêi chØnh söa tr−íc khi giao kÕ ho¹ch chÝnh thøc. Muèn vËy, kÌm theo b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi x·, Uû ban nh©n d©n x· sÏ göi c¸c kiÕn nghÞ cho Uû ban nh©n d©n huyÖn xem xÐt theo mét mÉu biÓu quy ®Þnh. Dùa trªn c¸c b¶n kiÕn nghÞ nμy, Uû ban nh©n d©n huyÖn (th«ng qua Phßng Tμi chÝnh - KÕ ho¹ch huyÖn) sÏ c©n nh¾c vμ mêi ®¹i diÖn Uû ban nh©n d©n x· lªn trao ®æi, thèng nhÊt tr−íc khi tiÕn hμnh c¸c b−íc tiÕp theo cña quy tr×nh lËp kÕ ho¹ch x·. CÇn l−u ý r»ng viÖc trao ®æi gi÷a huyÖn vμ x· cÇn mang tÝnh chÊt toμn diÖn, ®Ò cËp ®Õn c¶ c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vμ chØ tiªu thu - chi ng©n s¸ch. Còng nh− 40 B−íc 6, c«ng viÖc ë B−íc 8 sÏ gióp h×nh thμnh mét kªnh th«ng tin trao ®æi hai chiÒu th−êng xuyªn vμ hiÖu qu¶ gi÷a chÝnh s¸ch cÊp huyÖn vμ cÊp x·. Néi dung ho¹t ®éng cô thÓ: Thø nhÊt, th«ng qua Th−êng trùc Héi ®ång nh©n d©n x·. §Ó ®¶m b¶o tÝnh ph¸p lý cña b¶n kÕ ho¹ch x· tr−íc khi tr×nh lªn huyÖn, cÇn cã sù th«ng qua Héi ®ång nh©n d©n x·. Tuy nhiªn, v× thêi ®iÓm hoμn thμnh b¶n kÕ ho¹ch dù th¶o kh«ng trïng víi kú häp gi÷a n¨m cña Héi ®ång nh©n d©n x· nªn t¹i thêi ®iÓm nμy, b¶n kÕ ho¹ch tr×nh lªn Th−êng trùc Héi ®ång nh©n d©n x·. - Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x· tr×nh b¶n kÕ ho¹ch lªn Th−êng trùc Héi ®ång nh©n d©n x· ®Ó xem xÐt th«ng qua. Thø hai, göi b¶n kÕ ho¹ch cña x· lªn huyÖn vμ th¶o luËn kÕ ho¹ch víi huyÖn. - Ho¹t ®éng nμy ®¶m b¶o b¶n kÕ ho¹ch huyÖn ®−îc x©y dùng mét phÇn dùa trªn sù tæng hîp kÕ ho¹ch tõ cÊp x·. - Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· ®èi chiÕu, so s¸nh gi÷a c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch do x· x¸c ®Þnh víi c¸c chØ tiªu ®Þnh h−íng cña huyÖn ®Ó lμm râ nh÷ng ®iÓm ch−a ¨n khíp vμ diÔn gi¶i lý do. Sau ®ã, tæng hîp c¸c ý kiÕn vμo MÉu KIÕN NGHÞ. Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x· ký vμo mÉu nμy. - Uû ban nh©n d©n x· tr×nh b¶n kÕ ho¹ch x· lªn Uû ban nh©n d©n huyÖn, th«ng qua Phßng Tμi 41 chÝnh - KÕ ho¹ch huyÖn, theo ®óng quy tr×nh kÕ ho¹ch, kÌm theo mét c«ng v¨n theo MÉu KIÕN NGHÞ, trong ®ã nªu râ nh÷ng chØ tiªu kÕ ho¹ch nμo mμ x· ®Æt ra thÊp h¬n so víi gîi ý cña huyÖn hoÆc kh«ng ®−a vμo kÕ ho¹ch x· vμ lý do v× sao. Ngoμi ra, x· còng sÏ lμm râ nÕu huyÖn vÉn muèn x· thùc hiÖn c¸c chØ tiªu cña huyÖn th× x· cÇn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn g×, ®Æc biÖt trong ®ã lμm râ nh÷ng yªu cÇu hç trî vÒ chÝnh s¸ch, cung cÊp dÞch vô c«ng, th«ng tin, nguån lùc… tõ phÝa huyÖn. - Phßng Tμi chÝnh - KÕ ho¹ch huyÖn, thõa ñy quyÒn cña Uû ban nh©n d©n huyÖn, sÏ xem xÐt c¸c ®Ò nghÞ cña x·. NÕu Phßng Tμi chÝnh - KÕ ho¹ch thÊy viÖc x©y dùng chØ tiªu cña x· lμ hîp lý th× sÏ chÊp nhËn b¶n kÕ ho¹ch x·. NÕu cßn vÊn ®Ò ch−a thèng nhÊt, huyÖn cã thÓ mêi Uû ban nh©n d©n x· lªn lμm viÖc vμ b¶o vÖ quan ®iÓm tr−íc huyÖn. B−íc 9: Theo dâi, cËp nhËt, hoμn chØnh b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Tõ th¸ng 9 ®Õn ®Çu th¸ng 12, x· tiÕp tôc chØnh söa b¶n kÕ ho¹ch dùa trªn c¸c th«ng tin ®−îc cËp nhËt. Kho¶ng thêi gian nμy rÊt quan träng, v× dù th¶o kÕ ho¹ch ®−îc x©y dùng tõ th¸ng 7 vμ th¸ng 8 nªn nhiÒu th«ng tin ph¶i dùa trªn c¬ së −íc thùc hiÖn, nhiÒu ban, ngμnh, ®oμn thÓ hoÆc tæ chøc kinh tÕ - x· héi cña x· ch−a cã ®Þnh h−íng kÕ ho¹ch râ rμng. Do ®ã, trong qu¸ tr×nh ®iÒu hμnh, Uû ban nh©n d©n x· cÇn chØ ®¹o Nhãm lËp kÕ 42 ho¹ch x· liªn tôc cËp nhËt th«ng tin vμo b¶n kÕ ho¹ch. §Õn ®Çu th¸ng 12, Uû ban nh©n d©n x· sÏ göi c«ng v¨n ®Ò nghÞ tr−ëng c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ, tæ chøc kinh tÕ - x· héi vμ tr−ëng c¸c th«n/b¶n (®èi t−îng ®· tham gia tõ B−íc 1) bæ sung, cËp nhËt th«ng tin vμo mÉu biÓu ®· tr×nh Uû ban nh©n d©n x· th¸ng 7 vμ chuyÓn vÒ ñy ban nh©n d©n x· ®Ó cËp nhËt vμo néi dung b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Nh− vËy, ®Õn ®Çu th¸ng 12, x· ®· cã con sè t−¬ng ®èi chÝnh x¸c vÒ kh¶ n¨ng thùc hiÖn kÕ ho¹ch cña m×nh nªn nh÷ng th«ng tin nμy cÇn ®−îc cËp nhËt trong b¶n dù th¶o kÕ ho¹ch. Néi dung ho¹t ®éng cô thÓ: - Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· th−êng xuyªn theo dâi th«ng tin vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña x· vμ c¸c ho¹t ®éng diÔn ra trong 6 th¸ng cuèi n¨m ®Ó chuyÓn cho c¸n bé tæng hîp bæ sung vμo b¶n kÕ ho¹ch. - §Çu th¸ng 12, Uû ban nh©n d©n x· ra c«ng v¨n göi c¸c bªn h÷u quan (nh− ®· nªu trong B−íc 1) ®Ò nghÞ bæ sung, cËp nhËt c¸c th«ng tin ®· cung cÊp theo mÉu ®· ph¸t t¹i B−íc 1, kÌm theo mÉu biÓu mμ hä ®· kª khai lóc tr−íc. - C¸c bªn h÷u quan ®èi chiÕu néi dung ®· cung cÊp trong c¸c mÉu víi t×nh h×nh thùc tÕ cña ®¬n vÞ ®Ó cËp nhËt, bæ sung vμ göi l¹i cho c¸n bé tæng hîp cña Nhãm lËp kÕ ho¹ch x·. - Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· ®iÒu chØnh néi dung 43 b¶n kÕ ho¹ch. NÕu cã nh÷ng ®iÒu chØnh g× vÒ sè liÖu thèng kª hoÆc ng©n s¸ch, c¸n bé v¨n phßng - thèng kª vμ kÕ to¸n x· sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm bæ sung, cËp nhËt. Nöa cuèi th¸ng 12, sau khi Héi ®ång nh©n d©n huyÖn ra nghÞ quyÕt vÒ ph−¬ng h−íng, nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña huyÖn, Uû ban nh©n d©n huyÖn sÏ cô thÓ ho¸ nghÞ quyÕt vμ giao kÕ ho¹ch chÝnh thøc cho c¸c x·. Do c¸c th«ng tin lóc nμy cã thÓ cã nhiÒu kh¸c biÖt so víi b¶n dù th¶o th¸ng 7, nªn Uû ban nh©n d©n x· cÇn tiÕp tôc th¶o luËn víi c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ cña x· ®Ó bμn b¹c vμ cã nh÷ng ®iÒu chØnh cÇn thiÕt. Trªn c¬ së cuéc häp nμy, Uû ban nh©n d©n x· sÏ hoμn thiÖn b¶n kÕ ho¹ch chi tiÕt ®Ó tr×nh Héi ®ång nh©n d©n x· phª duyÖt. Cô thÓ: - Uû ban nh©n d©n x· nhËn chØ tiªu kÕ ho¹ch vμ ng©n s¸ch do Uû ban nh©n d©n huyÖn giao. - Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x· chØ ®¹o Nhãm lËp kÕ ho¹ch x· tiÕn hμnh c¸c ®iÒu chØnh cÇn thiÕt vμo b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. - Th«ng qua néi dung b¶n kÕ ho¹ch víi §¶ng ñy vμ Th−êng trùc Héi ®ång nh©n d©n x·. - Sao b¶n khung kÕ ho¹ch thμnh nhiÒu b¶n, ph¸t cho ®¹i biÓu Héi ®ång nh©n d©n x· ®äc tr−íc khi tæ chøc kú häp Héi ®ång nh©n d©n x· cuèi n¨m. - Héi ®ång nh©n d©n x· chÝnh thøc phª duyÖt 44 b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi hμng n¨m t¹i kú häp cuèi n¨m cña Héi ®ång nh©n d©n. B−íc 10: TriÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi hμng n¨m. Sau khi Héi ®ång nh©n d©n x· quyÕt ®Þnh th«ng qua, b¶n kÕ ho¹ch sÏ ®−îc c«ng khai hãa cho nh©n d©n ®−îc biÕt, ®ång thêi göi mét b¶n lªn Uû ban nh©n d©n huyÖn ®Ó b¸o c¸o. C¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ c¨n cø vμo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi x· ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch c«ng t¸c cña ®¬n vÞ, tæ chøc m×nh. KÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô ®−îc giao trong b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi x· vμ kÕ ho¹ch c«ng t¸c cña c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc sÏ lμ c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é hoμn thμnh nhiÖm vô cña c¸c bªn vμo gi÷a vμ cuèi n¨m kÕ ho¹ch. Néi dung ho¹t ®éng cô thÓ: - Phæ biÕn b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi x· ®Õn cho tÊt c¶ c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ vμ th«n b¶n, trong ®ã nªu râ nh÷ng chØ tiªu, nhiÖm vô cã liªn quan ®Õn c¸c bªn. - C¨n cø vμo b¶n kÕ ho¹ch x·, c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ, th«n/b¶n x©y dùng kÕ ho¹ch c«ng t¸c n¨m cña m×nh vμ thèng nhÊt triÓn khai thùc hiÖn. 2. Néi dung b¶n kÕ ho¹ch cÊp x· B¶n KÕ ho¹ch cÊp x· gåm cã phÇn thuyÕt minh b»ng lêi (hay cßn gäi lμ B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi n¨m hiÖn 45 hμnh vμ ph−¬ng h−íng nhiÖm vô n¨m kÕ ho¹ch), cña ñy ban nh©n d©n x· vμ phÇn hÖ thèng chØ tiªu kinh tÕ - x· héi. Nh×n chung, vÒ c¬ cÊu vμ néi dung, b¶n b¸o c¸o t×nh h×nh vμ ph−¬ng h−íng nhiÖm vô cÊp x· bao gåm hai phÇn chÝnh: t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch chñ yÕu cña n¨m hiÖn hμnh vμ ph−¬ng h−íng, nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cho n¨m sau. Néi dung b¶n kÕ ho¹ch bao gåm: - VÒ néi dung, phÇn thùc tr¹ng th−êng ®¸nh gi¸ t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi ë ®Þa ph−¬ng, gåm c¸c néi dung sau: + X¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi cña x·. + §¸nh gi¸ thùc tr¹ng ph¸t triÓn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ - x· héi cña x·. + X¸c ®Þnh c¸c mÆt m¹nh, mÆt yÕu, nh÷ng c¬ héi vμ th¸ch thøc ®èi víi sù ph¸t triÓn cña x· trong n¨m kÕ ho¹ch. + X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng vÒ nguån lùc (cÊp trªn cÊp vμ néi lùc cña x·). + X¸c ®Þnh khã kh¨n vμ lùa chän nhu cÇu cña x· vÒ tõng lÜnh vùc kinh tÕ - x· héi trong n¨m kÕ ho¹ch. + X¸c ®Þnh c¸c nhiÖm vô, gi¶i ph¸p thùc hiÖn trong n¨m kÕ ho¹ch. - VÒ h×nh thøc: theo mÉu biÓu KÕ ho¹ch quy ®Þnh. 3. Ph−¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch §Ó lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cÊp x·, 46 ñy ban nh©n d©n x· cÇn sö dông nhiÒu ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu kh¸c nhau: - Ph−¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin th«ng qua c¸c cuéc pháng vÊn c¸c c¸n bé chñ chèt: ®Þa chÝnh, thèng kª...; th«ng qua c¸c b¸o c¸o thèng kª chuyªn m«n vÒ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, lao ®éng, viÖc lμm, c¸c tæ chøc kinh tÕ, thμnh phÇn kinh tÕ ho¹t ®éng trªn ®Þa bμn; th«ng qua c¸c cuéc häp th«n,… - Ph−¬ng ph¸p tæng hîp, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc tÕ sau khi ®· thu thËp ®−îc th«ng tin tõ c¬ së. - Ph−¬ng ph¸p dù b¸o ng¾n h¹n (sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p dù ®o¸n thèng kª ng¾n h¹n) ®Ó dù b¸o mét sè chØ tiªu c¬ b¶n trong n¨m kÕ ho¹ch. III. Tæ CHøC C¤NG T¸C LËP KÕ HO¹CH PH¸T TRIÓN KINH TÕ - X· HéI Cã Sù THAM GIA CñA CéNG §åNG 1. Sù cÇn thiÕt cña viÖc lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cã sù tham gia cña céng ®ång LËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cã sù tham gia cña céng ®ång v×: - §Ó thùc hiÖn Ph¸p lÖnh sè 34/2007/PL UBTVQH11 ngμy 20-4-2007 cña Uû ban Th−êng vô Quèc héi vÒ thùc hiÖn d©n chñ ë x·, ph−êng, thÞ trÊn; gãp phÇn ph¸t huy quyÒn lμm chñ, ®éng viªn søc s¸ng t¹o, søc m¹nh vËt chÊt vμ tinh thÇn 47 to lín cña nh©n d©n trong tham gia thùc hiÖn lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trªn ®Þa bμn cÊp x·. - §Ó b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph−¬ng ®−îc x©y dùng phï hîp víi hoμn c¶nh thùc tÕ, kh¶ n¨ng cña ®Þa ph−¬ng vμ nguyÖn väng cña nh©n d©n; tr¸nh l·ng phÝ do ®Çu t− kh«ng ®óng víi nhu cÇu cña ng−êi d©n. - §Ó b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cã tÝnh cam kÕt cao h¬n v× b¶n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph−¬ng do chÝnh ng−êi d©n trùc tiÕp tham gia x©y dùng, nªn ng−êi d©n thÊy r»ng viÖc thùc hiÖn nã lμ tr¸ch nhiÖm cña m×nh vμ viÖc huy ®éng c¸c nguån lùc tõ nh©n d©n ®−îc thùc hiÖn tèt h¬n. KhuyÕn khÝch tÝnh s¸ng t¹o, tinh thÇn tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong nh©n d©n. - §Ó b¶n kÕ ho¹ch ®−îc x©y dùng s¸ng t¹o h¬n v× qu¸ tr×nh x©y dùng cã sù tham gia cña nhiÒu ng−êi, t¹o ra mét céng ®ång ®oμn kÕt, cã cïng tiÕng nãi, cã sù nhÊt trÝ cao, kh«ng khÝ lμm viÖc tËp thÓ ngμy cμng ®−îc t¨ng c−êng. 2. Kh¸i niÖm ph−¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch cã sù tham gia cña c¸c bªn liªn quan §©y lμ ph−¬ng ph¸p ®−a c¸c ®èi t−îng, c¸c bªn liªn quan trong kÕ ho¹ch tham gia vμo mét hoÆc nhiÒu c«ng ®o¹n trong c¶ qu¸ tr×nh x©y dùng, thùc hiÖn vμ gi¸m s¸t kÕ ho¹ch. 48 Sù tham gia cña c¸c bªn liªn quan lμ mét qu¸ tr×nh mμ th«ng qua ®ã c¸c bªn liªn quan tham gia t− vÊn ý kiÕn, th¸i ®é vμ nh÷ng mèi quan t©m cña hä vÒ mét kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nμo ®ã trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch, quy ho¹ch. §ã lμ c¬ héi ®Ó c¸c bªn liªn quan cã thÓ bμy tá ý kiÕn cña m×nh, b»ng c¸ch nμo ®ã hä cã thÓ cã ¶nh h−ëng ®Õn viÖc ra quyÕt ®Þnh. Ph−¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch cã sù tham gia cña c¸c bªn liªn quan cã thÓ ¸p dông cho viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch cÊp Trung −¬ng, ngμnh, ®Þa ph−¬ng hoÆc dù ¸n. Trªn thùc tÕ, sù tham gia cña c¸c bªn liªn quan lμ mét yªu cÇu b¾t buéc trong tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh kÕ ho¹ch ho¸, chø kh«ng chØ riªng kh©u lËp kÕ ho¹ch. §ã lμ c¸c kh©u ®¸nh gi¸, ph©n tÝch thùc tr¹ng, lËp kÕ ho¹ch, thùc hiÖn vμ gi¸m s¸t. 3. Môc ®Ých, ý nghÜa cña sù tham gia cña c¸c bªn liªn quan trong x©y dùng kÕ ho¹ch X©y dùng kÕ ho¹ch rÊt cÇn cã sù tham gia cña c¸c bªn liªn quan ®Ó ®¶m b¶o hμi hoμ gi÷a quyÒn lîi vμ nghÜa vô cña c¸c bªn trong x©y dùng kÕ ho¹ch, ®¶m b¶o kÕ ho¹ch mang tÝnh thùc tiÔn, viÖc thùc hiÖn ®¹t hiÖu qu¶, huy ®éng nguån lùc cho kÕ ho¹ch ®−îc tèi ®a. ChÝnh quyÒn c¸c cÊp ®ãng vai trß lμ ng−êi h−íng dÉn, t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c bªn liªn quan tham gia lùa chän c¸c quyÕt ®Þnh liªn quan trùc tiÕp ®Õn lîi Ých cña hä. NÕu kÕ 49 ho¹ch cã ®−îc sù tham gia ®ãng gãp ý kiÕn réng r·i cña céng ®ång th×: - §Çu t− cã hiÖu qu¶ h¬n do cã sù lùa chän môc tiªu chÝnh x¸c, ®èi t−îng ®Çu t− phï hîp víi nguyÖn väng vμ nhu cÇu c¸c bªn liªn quan hay cña ng−êi d©n vμ qua ®ã Nhμ n−íc sÏ cã ®−îc sù ñng hé cña c¸c bªn liªn quan trong ®ã ®Æc biÖt lμ cña d©n chóng; c¸c chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vμ Nhμ n−íc dÔ ®i vμo cuéc sèng vμ hîp lßng d©n. - Khi cã sù tham gia th× lîi Ých cña c¸c bªn liªn quan ®−îc tÝnh ®Õn mét c¸ch c«ng b»ng. C¸c ch−¬ng tr×nh, chÝnh s¸ch vμ c¸c dÞch vô c«ng ®Õn ®−îc trùc tiÕp nh÷ng ng−êi ®−îc h−ëng lîi, ®Æc biÖt lμ ng−êi nghÌo ®· t¹o ®μ cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt vμ t¨ng thªm thu nhËp cho ng−êi d©n. - Sù tham gia cña ng−êi d©n sÏ huy ®éng ®−îc tèi ®a nguån lùc còng nh− lùc l−îng lao ®éng t¹i chç, nh»m t¹o viÖc lμm cho d©n, ®ång thêi t¨ng thu nhËp vμ n©ng cao tr×nh ®é cho ng−êi d©n. - Khi cã sù tham gia, c¸c th«ng tin sÏ ®−îc c«ng khai gióp cho c«ng t¸c gi¸m s¸t kÕ ho¹ch ®−îc dÔ dμng, tÝnh d©n chñ vμ minh b¹ch ngμy cμng t¨ng. - TÝnh tr¸ch nhiÖm vμ nghÜa vô cña c¸c bªn liªn quan ®−îc n©ng cao khi hä tham gia vμo c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch. 4. C¸c bªn liªn quan tham gia trong qu¸ tr×nh x©y dùng kÕ ho¹ch Trong tõng kh©u cña qu¸ tr×nh x©y dùng kÕ 50 ho¹ch cã thÓ cã nh÷ng bªn liªn quan kh¸c nhau. C¬ quan lËp kÕ ho¹ch n¾m vai trß chñ thÓ trong suèt qu¸ tr×nh ®Ó ®iÒu phèi, tæng hîp nh÷ng ®ãng gãp cña c¸c bªn vμo b¶n kÕ ho¹ch. Theo kinh nghiÖm lËp kÕ ho¹ch cña c¸c n−íc vμ cña ViÖt Nam, nh÷ng bªn liªn quan sau cã thÓ tham gia theo tõng cÊp ®é vμ tiÕn ®é: a) KÕ ho¹ch cÊp Trung −¬ng - Quèc héi, ChÝnh phñ: ®−a ra ®Þnh h−íng vμ phª duyÖt kÕ ho¹ch. - Bé KÕ ho¹ch vμ §Çu t−: ®ãng vai trß chñ ®¹o trong x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. - C¸c bé, ngμnh: gãp ý vμ ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch kinh tÕ - x· héi, th−êng ®ãng vai trß chñ ®¹o trong lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña ngμnh ë cÊp Trung −¬ng. - C¸c viÖn nghiªn cøu: tham gia dù th¶o kÕ ho¹ch vμ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng. - C¸c tæ chøc chÝnh trÞ, chÝnh trÞ x· héi nghÒ nghiÖp: tham gia gãp ý. - C¸c tæ chøc quèc tÕ, nhμ tμi trî, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ: tham gia gãp ý. b) KÕ ho¹ch cÊp ®Þa ph−¬ng - Héi ®ång nh©n d©n, Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp. - Së KÕ ho¹ch vμ §Çu t−: ®ãng vai trß chñ ®¹o trong x©y dùng kÕ ho¹ch. - C¸c së, ban, ngμnh: gãp ý vμ ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch cña tØnh, thμnh phè, nh−ng l¹i ®ãng vai trß 51 chñ ®¹o trong lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña ngμnh t¹i ®Þa ph−¬ng. - C¸c c¬ quan nghiªn cøu cña ®Þa ph−¬ng: tham gia dù th¶o kÕ ho¹ch vμ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng thùc hiÖn kÕ ho¹ch t¹i ®Þa ph−¬ng. - C¸c tæ chøc chÝnh trÞ, chÝnh trÞ x· héi nghÒ nghiÖp: tham gia gãp ý. - Céng ®ång: tham gia ®¸nh gi¸, gãp ý (qua h×nh thøc tham vÊn), x©y dùng kÕ ho¹ch ch−¬ng tr×nh. Theo yªu cÇu ®æi míi trong x©y dùng kÕ ho¹ch vÒ ph−¬ng ph¸p vμ quy tr×nh, c¸c bªn liªn quan cã thÓ tham gia tÝch cùc trong qu¸ tr×nh tham vÊn kÕ ho¹ch nh»m môc ®Ých n©ng cao chÊt l−îng kÕ ho¹ch. C«ng t¸c tham vÊn cÇn ®¶m b¶o mét sè nguyªn t¾c chÝnh sau: - C¸c bªn liªn quan ®−îc th«ng b¸o sím c¸c vÊn ®Ò vμ néi dung liªn quan ®Õn hä. - C¸c bªn liªn quan ®−îc tham gia ngay tõ khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh lμm kÕ ho¹ch. Sù tham gia cña c¸c bªn liªn quan vμo qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch cμng sím th× cμng cã ®−îc sù ñng hé cao. - C¬ quan chñ tr× kÕ ho¹ch t¹o mäi c¬ héi ®Ó c¸c bªn tham gia ®ãng gãp ý kiÕn. Nh÷ng vÊn ®Ò xin ý kiÕn ®ãng gãp cña céng ®ång ph¶i lμ nh÷ng vÊn ®Ò ®−îc céng ®ång quan t©m vμ gÇn gòi víi hä. - Ho¹t ®éng tham gia/tham vÊn ph¶i minh b¹ch, râ rμng vμ cëi më. Thêi gian ph¶i ®−îc bè trÝ ®ñ cho sù tham vÊn. 52 - Sù tham vÊn/tham gia ph¶i ®−îc x©y dùng trªn c¬ së tin t−ëng, tinh thÇn x©y dùng vμ cã nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc. - Nh÷ng ý kiÕn tham gia ®ãng gãp cña c¸c bªn liªn quan, ®Æc biÖt lμ cña céng ®ång cÇn ®−îc c¸c nhμ kÕ ho¹ch sö dông vμ c¸c nhμ kÕ ho¹ch cÇn cã sù c©n nh¾c kü l−ìng trong chØnh söa b¶n kÕ ho¹ch, hoÆc gi¶i thÝch lý do v× sao kh«ng ®−a vμo ®iÒu chØnh trong b¶n kÕ ho¹ch. - ChuÈn bÞ ng©n s¸ch vμ kinh phÝ cho viÖc tæ chøc tham vÊn. 5. C¸c h×nh thøc vμ néi dung tham gia cña c¸c bªn cã liªn quan a) H×nh thøc tham gia Gi÷a c¸c ngμnh, c¸c ®Þa ph−¬ng cã thÓ cã sù lùa chän h×nh thøc tham gia kh¸c nhau tuú thuéc vμo ®Æc tÝnh cña c¸c lo¹i h×nh kÕ ho¹ch ®Ó lùa chän ph−¬ng thøc tham gia cã hiÖu qu¶ nhÊt. Sù tham gia ®−îc thÓ hiÖn b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nh−: h×nh thøc cung cÊp th«ng tin, h×nh thøc tham kh¶o ý kiÕn, tham gia v× nhiÖm vô, tham gia chñ ®éng. - Sù tham gia víi h×nh thøc cung cÊp th«ng tin: tr−ng cÇu ý d©n, th«ng tin cho céng ®ång trªn c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh− b¸o chÝ, ®μi ph¸t thanh. - Sù tham gia víi h×nh thøc tham kh¶o ý kiÕn: 53 ®©y còng lμ lo¹i h×nh tham gia cÇn thiÕt v× nÕu kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó tham kh¶o ý kiÕn cña tÊt c¶ mäi ng−êi th× chóng ta ph¶i tham kh¶o ®−îc ý kiÕn mét sè ®èi t−îng chñ yÕu trong céng ®ång nh»m ®¶m b¶o cho c¸c quyÕt ®Þnh nhËn ®−îc sù ®ång t×nh cña céng ®ång. Mét sè ph−¬ng thøc ¸p dông cho h×nh thøc nμy lμ: th¶o luËn nhãm theo chñ ®Ò, häp th«n/b¶n, nhãm t− vÊn céng ®ång, héi th¶o, pháng vÊn lÊy ý kiÕn. - Sù tham gia v× nhiÖm vô: khuyÕn khÝch m¹nh sù tham gia nμy v× nã sÏ mang l¹i n¨ng lùc cho ng−êi nghÌo, cho céng ®ång, cho chÝnh quyÒn cÊp c¬ së ®Ó b¶n th©n hä tù gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc cña m×nh. Th«ng qua c¸c buæi häp t− vÊn, c¸c buæi täa ®μm, c¸c héi th¶o… - Sù tham gia chñ ®éng: ph¶n ¸nh sù tù gi¸c cña c¸c bªn liªn quan víi tÝnh tr¸ch nhiÖm vμ trung thùc. Khi ®· nhËn thÊy c¸c Ých lîi cña viÖc tham gia th× c¸c bªn liªn quan sÏ tù nguyÖn tham gia trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch. Khi lùa chän c¸c h×nh thøc tham gia cÇn chó ý ®Õn mét sè nhãm ®èi t−îng sau ®©y ®Ó tham vÊn: phô n÷, trÎ em, ng−êi cao tuæi, ng−êi kÐm lîi thÕ, ®ång bμo d©n téc Ýt ng−êi. b) Néi dung tham gia Sù tham gia cña c¸c bªn liªn quan trong lËp kÕ ho¹ch cã nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau: 54 - Nh÷ng viÖc cÇn th«ng b¸o ®Ó c¸c bªn liªn quan vμ nh©n d©n biÕt: + KÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 5 n¨m vμ hμng n¨m cña ®Þa ph−¬ng, trong ®ã th«ng b¸o vÒ thêi gian, tiÕn tr×nh tiÕn hμnh lμm kÕ ho¹ch. + C¸c nghÞ quyÕt, chØ thÞ liªn quan ®Õn c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch. + Dù to¸n vμ quyÕt to¸n ng©n s¸ch hμng n¨m, c¸c kho¶n huy ®éng ®ãng gãp x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, c¸c c«ng tr×nh phóc lîi c«ng céng vμ kÕt qu¶ thùc hiÖn; + C¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n do Nhμ n−íc, c¸c tæ chøc vμ c¸ nh©n ®Çu t−, tμi trî. + Chñ tr−¬ng, kÕ ho¹ch vay vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña Nhμ n−íc vμ cña ®Þa ph−¬ng. * C¸ch thøc thùc hiÖn: + B»ng c¸c v¨n b¶n. + Niªm yÕt c«ng khai t¹i trô së cña c¬ quan (VÝ dô: Trô së Uû ban nh©n d©n, Héi ®ång nh©n d©n) vμ c¸c trung t©m d©n c−, v¨n ho¸. + HÖ thèng truyÒn thanh vμ c¸c tæ chøc v¨n ho¸, th«ng tin, tuyªn truyÒn c¬ së. + C¸c cuéc tiÕp xóc cö tri cña c¸c ®¹i biÓu Héi ®ång nh©n d©n. + C¸c kú häp cña Héi ®ång nh©n d©n, c¸c cuéc häp cña Uû ban MÆt trËn Tæ quèc, c¸c ®oμn thÓ, c¸c héi, c¸c cuéc häp cña céng ®ång d©n c−, t¹i cuéc häp s¬ kÕt 6 th¸ng, tæng kÕt cuèi n¨m. 55 - Nh÷ng viÖc c¸c bªn liªn quan cÇn bμn vμ gãp ý: + Dù th¶o quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, ph−¬ng ¸n chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu s¶n xuÊt vμ ph−¬ng ¸n ph¸t triÓn ngμnh, nghÒ, gi¶i quyÕt viÖc lμm cho ng−êi lao ®éng. + Dù th¶o kÕ ho¹ch triÓn khai c¸c Ch−¬ng tr×nh Quèc gia, vÝ dô nh− vÒ y tÕ, n−íc s¹ch, vÖ sinh m«i tr−êng. + Chñ tr−¬ng, ph−¬ng ¸n ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng. + Dù to¸n vμ quyÕt to¸n ng©n s¸ch. + KÕt qu¶ nghiÖm thu vμ quyÕt to¸n c«ng tr×nh do nh©n d©n ®ãng gãp, x©y dùng vμ c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n do Nhμ n−íc, c¸c tæ chøc vμ c¸c c¸ nh©n ®Çu t− tμi trî trùc tiÕp. + Thu, chi c¸c lo¹i quü vμ lÖ phÝ theo quy ®Þnh cña Nhμ n−íc, c¸c kho¶n ®ãng gãp cña nh©n d©n. * C¸ch thøc thùc hiÖn: + Tæ chøc c¸c cuéc häp ®Ó th¶o luËn vμ biÓu quyÕt c«ng khai hoÆc b»ng phiÕu ghi ý kiÕn, lËp biªn b¶n ®Ó göi lªn cÊp trªn. + Tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o ®Ó bμn b¹c vμ th¶o luËn lÊy ý kiÕn thèng nhÊt th«ng qua biÓu quyÕt hoÆc cho ®iÓm. KÕt qu¶ t¹i héi th¶o vμ qua th¨m dß ý kiÕn cña nh©n d©n ph¶i ®−îc b¸o c¸o ®Çy ®ñ, kh¸ch quan. + Ph¸t phiÕu th¨m dß ý kiÕn cho tõng c¸ nh©n cã liªn quan. 56 6. Ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n lÊy ý kiÕn tham gia trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch Cã nhiÒu ph−¬ng ph¸p cã thÓ ®−îc ¸p dông trong khi triÓn khai lÊy ý kiÕn cña c¸c thμnh viªn tham gia x©y dùng kÕ ho¹ch. Sau ®©y lμ hai ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n: a) Ph−¬ng ph¸p th¶o luËn nhãm Th¶o luËn nhãm lμ mét trong nh÷ng ph−¬ng ph¸p tham gia quan träng nhÊt nh»m huy ®éng sù tham gia cña céng ®ång, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi d©n ë c¸c tr×nh ®é kh¸c nhau ®Òu cã thÓ tham gia vμ ®−a ra c¸c ý kiÕn cña m×nh vÒ c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi ë ®Þa ph−¬ng. Ng−êi chñ tr× th¶o luËn nhãm cÇn chuÈn bÞ tr−íc c¸c néi dung th¶o luËn bao gåm tªn chñ ®Ò cÇn th¶o luËn, nªu râ yªu cÇu tham gia cña ng−êi d©n, chuÈn bÞ s½n dμn ý, néi dung chÝnh cÇn th¶o luËn vμ c¸c c©u hái h−íng dÉn cÇn thiÕt cho th¶o luËn, tãm t¾t c¸c b−íc tiÕn hμnh vμ kÕ ho¹ch thêi gian thùc hiÖn. C¸ch thøc tiÕn hμnh: + B¾t ®Çu buæi th¶o luËn, ng−êi chñ tr× cÇn chμo hái, giíi thiÖu lμm quen t¹o ra sù th©n thiÖn víi tÊt c¶ c¸c thμnh viªn trong cuéc häp. + Ng−êi chñ tr× giíi thiÖu c¸c chñ ®Ò cÇn th¶o luËn còng nh− môc tiªu cña buæi th¶o luËn. + Thèng nhÊt nguyªn t¾c th¶o luËn lμ tÊt c¶ 57 mäi ng−êi ®Òu cã quyÒn tham gia nh− nhau, kh«ng ph©n biÖt ý kiÕn nμo ®óng, ý kiÕn nμo sai. + Ng−êi h−íng dÉn lu«n h−íng mäi ng−êi trao ®æi vμo c¸c chñ ®Ò ®· ®Þnh, cè g¾ng gi÷ vai trß trung lËp, kh«ng b×nh luËn bÊt cø ý kiÕn nμo vμ cÇn khÐo lÐo ®iÒu chØnh c¸c m©u thuÉn khi thÊy ph¸t sinh, kh«ng ®Ó hiÖn t−îng mét sè ng−êi ¸p ®¶o, cßn mét sè ng−êi kh¸c l¹i kh«ng d¸m tham gia. + Chó ý l¾ng nghe vμ khÐo lÐo chuyÓn tõ chñ ®Ò nμy sang chñ ®Ò tiÕp theo ®Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých trong thêi gian ®· ®Þnh. + Cuèi buæi th¶o luËn, ng−êi chñ tr× cïng th− ký tãm t¾t tÊt c¶ c¸c ý kiÕn võa ®−îc trao ®æi vμ th«ng qua tr−íc cuéc häp. + Tr−íc khi cuéc häp kÕt thóc, ng−êi chñ tr× c¶m ¬n tÊt c¶ mäi ng−êi ®· tham dù. b) Ph−¬ng ph¸p so s¸nh cÆp ®«i - Ph−¬ng ph¸p so s¸nh cÆp ®«i cho phÐp nhanh chãng x¸c ®Þnh c¸c −u tiªn/nhu cÇu hay c¸c vÊn ®Ò chÝnh cña tõng c¸ nh©n trong céng ®ång, ®ång thêi cßn x¸c ®Þnh ®−îc c¶ c¸c tiªu chÝ ph©n lo¹i vμ do ®ã dÔ dμng h¬n khi so s¸nh c¸c møc −u tiªn cña c¸c c¸ nh©n kh¸c nhau. So s¸nh cÆp ®«i còng lμ c«ng cô tèt cho viÖc hç trî lËp kÕ ho¹ch can thiÖp vμo céng ®ång. - C¸c b−íc tiÕn hμnh: + B−íc 1: Lùa chän c¸c vÊn ®Ò cÇn so s¸nh −u tiªn vμ ghi vμo cét thø nhÊt vμ hμng thø nhÊt cña b¶ng so s¸nh cÆp ®«i (theo b¶ng mÉu phÝa d−íi). 58 + B−íc 2: LÊy tõng cÆp vÊn ®Ò ®Ó so s¸nh víi nhau. VÊn ®Ò nμo ®−îc −u tiªn h¬n th× ghi vμo « t−¬ng øng (xem b¶ng mÉu phÝa d−íi). + B−íc 3: §Õm sè lÇn xuÊt hiÖn cña c¸c vÊn ®Ò trªn b¶ng, xÕp h¹ng thø tù −u tiªn theo tÇn xuÊt xuÊt hiÖn. NÕu vÊn ®Ò nμo cã tÇn xuÊt xuÊt hiÖn nhiÒu hay nãi c¸ch kh¸c lμ cã sè ®iÓm cao nhÊt th× ®−îc xÕp h¹ng −u tiªn cao nhÊt vμ ng−îc l¹i vÊn ®Ò nμo cã sè ®iÓm thÊp nhÊt th× ®−îc xÕp h¹ng −u tiªn ë møc thÊp nhÊt. B¶ng so s¸nh ®«i XÕp h¹ng −u tiªn V¨n V¨n ho¸ thÊp §Êt xÊu V¨n Søc khoÎ kÐm Søc ThiÕu vèn ThiÕu n−íc t−íi §iÓm ThiÕu vèn V¨n ho¸ ho¸ thÊp §Êt xÊu ho¸ thÊp khoÎ kÐm Søc khoÎ kÐm thÊp 2 III ThiÕu vèn §Êt xÊu1 IV Søc khoÎ kÐm ThiÕu ThiÕu vèn Søc khoÎ kÐm 3 II vèn ThiÕu vèn4 I ThiÕu n−íc t−íi 0 V 59 IV. Tæ CHøC TRIÓN KHAI THùC HIÖN Vμ THEO DâI §¸NH GI¸ KÕ HO¹CH PH¸T TRIÓN KINH TÕ - X· HéI ë CÊP X· 1. VÞ trÝ, vai trß cña c«ng t¸c tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn vμ theo dâi ®¸nh gi¸ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cÊp x· a) VÞ trÝ - Sau khi kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña x· ®−îc x©y dùng vμ ®−îc sù phª duyÖt cña ñy ban nh©n d©n vμ Héi ®ång nh©n d©n cïng cÊp vμ ñy ban nh©n d©n cÊp huyÖn, b−íc tiÕp theo lμ tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn vμ theo dâi ®¸nh gi¸. + VÒ mÆt chu tr×nh, c«ng t¸c tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn vμ theo dâi ®¸nh gi¸ ®−îc tiÕn hμnh ngay sau kh©u lËp kÕ ho¹ch. + VÒ mÆt ph¸p lý, nã ®ßi hái sù phª duyÖt cña c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh (Héi ®ång nh©n d©n vμ ñy ban nh©n d©n c¸c cÊp). - Trong c«ng t¸c tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi nh»m ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu ®Ò ra, Chñ tÞch x· ®ãng vai trß chØ ®¹o vμ ®iÒu hμnh ®¶m b¶o c«ng t¸c nμy diÔn ra hiÖu qu¶ thÓ hiÖn trªn mét sè mÆt sau: + §Ó viÖc tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn ®−îc tiÕn hμnh mét c¸ch hiÖu qu¶ vμ ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu ®Ò ra, c«ng t¸c theo dâi ®¸nh gi¸ ph¶i ®−îc tiÕn hμnh song song, lång ghÐp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®· ®−îc lËp. Nh− vËy ng−êi thùc 60 hiÖn kÕ ho¹ch míi cã thÓ ph¸t hiÖn ®−îc nh÷ng bÊt hîp lý trong kÕ ho¹ch còng nh− trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®Ó cã thÓ cã nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu chØnh vμ thay ®æi kÞp thêi. + Theo Ph¸p lÖnh sè 34/2007/PL-UBTVQH11 ngμy 20-4-2007 cña ñy ban Th−êng vô Quèc héi vÒ thùc hiÖn d©n chñ ë x·, ph−êng, thÞ trÊn; ë cÊp x· nh©n d©n ®−îc quyÒn tham gia gi¸m s¸t, kiÓm tra kÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c nghÞ quyÕt, quyÕt ®Þnh vμ chØ thÞ cña Héi ®ång nh©n d©n, ñy ban nh©n d©n x·. Nh− vËy, c¶ vÒ mÆt ph¸p lý vμ quy tr×nh, cÇn ph¶i cã sù tham gia cña ng−êi d©n trong suèt qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch, tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn vμ theo dâi ®¸nh gi¸. + Chñ tÞch x· cÇn ra nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ ph©n c«ng vμ ph©n nhiÖm cho c¸c c¸ nh©n, tæ chøc trong qu¸ tr×nh tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn vμ theo dâi ®¸nh gi¸ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña x·. Néi dung cô thÓ: Thø nhÊt, rμ so¸t l¹i ®èi t−îng hoÆc nhãm ®èi t−îng ®−îc h−ëng lîi tõ c¸c ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi (®· ®−îc ®−a ra trong kÕ ho¹ch). Trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh quyÒn lîi vμ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn trong viÖc thùc hiÖn. Thø hai, cÇn ph©n ®Þnh r¹ch rßi vÒ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¸ nh©n, tæ chøc tham gia trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch còng nh− theo dâi ®¸nh gi¸. Nãi c¸ch kh¸c, cã sù ph©n c«ng, ph©n nhiÖm râ rμng, hîp lý. 61 Thø ba, kh«ng ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng chång chÐo vÒ c«ng viÖc vμ tr¸ch nhiÖm. Thø t−, kh«ng ®Ó ng−êi thùc hiÖn kÕ ho¹ch vμ ng−êi theo dâi, gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ lμ mét ng−êi hoÆc cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau (tr¸nh t×nh tr¹ng “võa ®¸ bãng võa thæi cßi”). Nh− vËy, khi tiÕn hμnh tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña x· còng nh− theo dâi, kiÓm tra vμ ®¸nh gi¸, Chñ tÞch x· cÇn chó träng vμo nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ nªu trªn, tøc lμ tr¶ lêi ®−îc c¸c c©u hái: * Ai lμm? (Ng−êi ®−îc h−ëng lîi (nh©n d©n); ñy ban nh©n d©n x· (c¸c phßng, ban liªn quan); c¸c tæ chøc kinh tÕ - x· héi trªn ®Þa bμn; c¸ nh©n (Chñ tÞch x·/Phã chñ tÞch x· phô tr¸ch vÒ kinh tÕ ...)) vμ lμm g×? (thùc hiÖn, kiÓm tra, gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸). * Ai chÞu tr¸ch nhiÖm? (Ng−êi ®−îc h−ëng lîi (nh©n d©n); ñy ban nh©n d©n x· (c¸c phßng, ban liªn quan); c¸c tæ chøc kinh tÕ - x· héi trªn ®Þa bμn; c¸ nh©n (Chñ tÞch x·/Phã chñ tÞch x· phô tr¸ch vÒ kinh tÕ...)). * Lμm khi nμo? Liªn quan tíi thêi gian, tiÕn ®é cña kÕ ho¹ch. b) Vai trß cña c«ng t¸c tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch T¹i sao cÇn chó träng c«ng t¸c tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña x·? 62 - C«ng t¸c tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn lμ b−íc tiÕp theo cña kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña x·. §©y lμ c«ng ®o¹n tÊt yÕu nh»m ®−a kÕ ho¹ch ®· ®−îc x©y dùng vμ phª duyÖt vμo thùc tÕ, h−íng tíi nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh. - §ång thêi qua c«ng t¸c nμy chóng ta cã thÓ ®−a ra nh÷ng kiÓm chøng vÒ tÝnh kh¶ thi vμ thùc tiÔn cña kÕ ho¹ch. - Tuú thuéc vμo tÝnh chÊt (kÕ ho¹ch tæng thÓ hay chi tiÕt, cã sù tham gia cña céng ®ång hay kh«ng) vμ lo¹i h×nh kÕ ho¹ch (ng¾n h¹n, trung h¹n hay dμi h¹n) ®ßi hái ph−¬ng thøc tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn kh¸c nhau. - Thμnh c«ng hay thÊt b¹i cña mét kÕ ho¹ch phô thuéc rÊt nhiÒu vμo c«ng t¸c tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn. T¸c ®éng cña c«ng t¸c tæ chøc triÓn khai, thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña x·: - C«ng t¸c tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña x· nÕu ®−îc thùc hiÖn kh«ng tèt cã thÓ dÉn ®Õn nhiÒu khÝa c¹nh tiªu cùc. Cô thÓ: + Kh¶ n¨ng kh«ng ®¹t ®−îc môc tiªu ®Ò ra hoÆc môc tiªu ®Ò ra bÞ bãp mÐo. + VÊn ®Ò chi phÝ lîi Ých: chi phÝ ph¸t sinh sÏ bãp mÐo tÝnh hiÖu qu¶; l·ng phÝ nguån lùc cho nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ trong bèi c¶nh nguån lùc h¹n chÕ, do ®ã n¶y sinh t×nh tr¹ng chi 63 phÝ c¬ héi t¨ng lªn do bá lì nh÷ng ch−¬ng tr×nh vμ kÕ ho¹ch kh¸c. + Nh÷ng t¸c ®éng mang tÝnh dμi h¹n hoÆc v« h×nh. - C«ng t¸c tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch chØ ®−îc coi lμ tèt khi nã ®¶m b¶o ®−îc nh÷ng t¸c ®éng cuèi cïng tíi thùc tiÔn lμ tÝch cùc (cã thÓ xem xÐt khÝa c¹nh nμy mét c¸ch ®éc lËp víi kÕ ho¹ch). - Tuú thuéc vμo tÝnh chÊt vμ lo¹i h×nh kÕ ho¹ch th× t¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®ã tíi thùc tiÔn ®−îc nh×n nhËn d−íi nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau. c) Vai trß cña c«ng t¸c theo dâi, ®¸nh gi¸ - Theo dâi, kiÓm tra vμ ®¸nh gi¸ lμ c«ng t¸c kh«ng thÓ thiÕu ®−îc vμ lμ kh©u rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh ho¹t ®éng ph¸t triÓn kinh tÕ cña Chñ tÞch x·. + Theo dâi cho phÐp chóng ta biÕt ®−îc t×nh h×nh thùc tÕ ®ang x¶y ra trong qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch. Th«ng qua theo dâi, kiÓm tra, chóng ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc nguyªn nh©n vμ hËu qu¶ cña nh÷ng c«ng viÖc ®ang ®−îc tiÕn hμnh trªn c¬ së ®ã cã thÓ ®−a ra ®−îc nh÷ng gi¶i ph¸p phï hîp. + §¸nh gi¸ lμ kh©u hoμn thiÖn qu¸ tr×nh theo dâi vμ kiÓm tra, qua ®ã tr¶ lêi nh÷ng c©u hái ®−îc ®Æt ra trong vμ sau qu¸ tr×nh theo dâi. Bªn c¹nh ®ã, ®¸nh gi¸ cßn dùa vμo kÕ ho¹ch nh− mét khung 64 tham chiÕu ®Ó viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch theo ®óng ®Þnh h−íng. - Theo dâi, kiÓm tra vμ ®¸nh gi¸ cho phÐp viÖc triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®¸p øng ®−îc yªu cÇu vÒ tÝnh linh ho¹t cña c«ng t¸c nμy. + §Ó ®¶m b¶o tÝnh linh ho¹t cña c«ng t¸c triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch còng nh− sù liªn kÕt cña c¸c ho¹t ®éng nμy ®ßi hái c«ng t¸c theo dâi, kiÓm tra vμ ®¸nh gi¸ ph¶i ®−îc thùc hiÖn mét c¸ch song song, lång ghÐp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. + Qu¸ tr×nh theo dâi cÇn ®−îc tiÕn hμnh trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, sau mçi giai ®o¹n nhÊt ®Þnh cña qu¸ tr×nh (chi phèi bëi môc tiªu tæng thÓ vμ môc tiªu côc bé ®Ò ra) sÏ cã sù ®¸nh gi¸ cÇn thiÕt ®Ó kh«ng chØ rμ so¸t l¹i hÖ thèng c¸c môc tiªu vμ viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch mμ cßn rót kinh nghiÖm, ®iÒu chØnh vμ bæ sung nÕu cÇn thiÕt cho c¸c giai ®o¹n tiÕp theo. + Tuú theo quy m« vμ møc ®é cña kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña x·, qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®−îc chia ra nhiÒu b−íc, nhiÒu c«ng ®o¹n kh¸c nhau ®ßi hái ph¶i cã sù ®¸nh gi¸ riªng cho mçi giai ®o¹n. 2. Tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cÊp x· a) Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n - TriÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh 65 tÕ - x· héi cña x· cÇn tiÕn hμnh b»ng nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c nhau, thùc hiÖn mét c¸ch ®ång bé. §iÒu nμy ®ßi hái: + KÕ ho¹ch ph¶i thùc sù chi tiÕt vμ cô thÓ; + §¸nh gi¸, l−êng tr−íc ®−îc nh÷ng khã kh¨n vμ thuËn lîi trong viÖc tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch; + Cã sù tham gia cña céng ®ång/ng−êi h−ëng lîi; + TÝnh kh¶ thi: cã thÓ thùc hiÖn ®−îc trong khu«n khæ nguån lùc cña ®Þa ph−¬ng (nguån lùc vÒ tμi chÝnh, con ng−êi); + TÝnh ®ång bé: thÓ hiÖn ë sù phèi kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c bªn tham gia, c¸c ho¹t ®éng mang tÝnh ®Þnh h−íng theo kÕ ho¹ch cô thÓ vμ ®−îc gi¸m s¸t chÆt chÏ, vai trß vμ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn tham gia ®−îc ph©n ®Þnh r¹ch rßi. - VÒ c¬ b¶n, c¸c ho¹t ®éng chñ yÕu trong c«ng t¸c tæ chøc triÓn khai: + Cô thÓ ho¸ kÕ ho¹ch hμnh ®éng; + C«ng khai minh b¹ch; + T− vÊn, hç trî vμ ®μo t¹o; + Phèi kÕt hîp. b) Cô thÓ ho¸ kÕ ho¹ch hμnh ®éng - X©y dùng kÕ ho¹ch hμnh ®éng cô thÓ cho tõng ®¬n vÞ thêi gian (th¸ng, quý, n¨m) dùa trªn kÕ ho¹ch tæng thÓ ®· ®−îc x©y dùng vμ phª duyÖt. - KÕ ho¹ch hμnh ®éng cô thÓ nãi trªn ph¶i ®−îc minh ho¹ b»ng c¸c môc tiªu cô thÓ cÇn ®¹t ®−îc 66 vμ ®−îc l−îng ho¸ b»ng c¸c chØ tiªu. Møc ®é l−îng ho¸ c¸c môc tiªu ®Ò ra thÓ hiÖn tÝnh cô thÓ vμ chi tiÕt cña kÕ ho¹ch hμnh ®éng cô thÓ. - C«ng t¸c nμy tr¶ lêi nh÷ng c©u hái: + Giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch (th¸ng/quý/n¨m) sÏ lμm nh÷ng c«ng viÖc g×? + Ai sÏ tham gia vμ vai trß, tr¸ch nhiÖm cña tõng ng−êi/nhãm? + CÇn nh÷ng nguån lùc g× ®Ó thùc hiÖn (tμi chÝnh, nh©n lùc, chÝnh s¸ch...)? + Thêi gian thùc hiÖn cô thÓ tõng c«ng viÖc? + C¸c tiªu chÝ ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é hoμn thμnh kÕ ho¹ch? c) C«ng khai minh b¹ch - C«ng khai kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña x· cho toμn d©n: + Th«ng qua c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. + Th«ng qua c¸c ®¹i biÓu cña Héi ®ång nh©n d©n. + Th«ng qua c¸c tæ chøc ®oμn thÓ quÇn chóng. + Th«ng qua c¸c héi nghÞ toμn d©n hoÆc häp xãm. - Tæ chøc tuyªn truyÒn, vËn ®éng, h−íng dÉn, hç trî nh©n d©n trong x· thùc hiÖn theo ®Þnh h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi theo kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra. - ViÖc c«ng khai minh b¹ch cÇn ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu sau: + Th«ng tin: nh©n d©n trong x· (®Þa ph−¬ng) biÕt ®−îc kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña x·. 67 + H−ëng øng: nh©n d©n trong x· ®ång t×nh víi chñ tr−¬ng cña x· vμ s½n sμng h−ëng øng, nãi c¸ch kh¸c, nh©n d©n nhËn thøc ®−îc (biÕt ®−îc) lîi Ých cña kÕ ho¹ch. + Tham gia: ®©y lμ cÊp ®é th«ng tin cao nhÊt, víi ho¹t ®éng c«ng khai minh b¹ch vÒ th«ng tin cña m×nh, ñy ban nh©n d©n x· kh«ng chØ phæ biÕn ®Ó nh©n d©n hiÓu vμ nhËn thøc mμ cßn l«i kÐo sù h−ëng øng vμ tham gia cña nh©n d©n trong viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch. d) T− vÊn, hç trî vμ ®μo t¹o Ngoμi viÖc cô thÓ ho¸ kÕ ho¹ch hμnh ®éng ®i kÌm víi c¸c ho¹t ®éng c«ng khai ho¸ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi nãi trªn, tuú tõng kÕ ho¹ch ñy ban nh©n d©n x· cÇn tæ chøc mét sè ho¹t ®éng t− vÊn, hç trî, ®Æc biÖt lμ ®μo t¹o. Cô thÓ: - Tæ chøc c¸c líp d¹y nghÒ. - Tæ chøc c¸c líp phæ biÕn vμ ¸p dông khoa häc - c«ng nghÖ míi. - Tæ chøc c¸c líp häc khuyÕn n«ng, khuyÕn l©m, khuyÕn ng−, nu«i trång thuû, h¶i s¶n... - Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng t− vÊn ph¸p lý. - VËn ®éng gi¸o dôc nh©n d©n. - T− vÊn, hç trî nh©n d©n vÒ c¸c yÕu tè trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: ®Çu vμo, c«ng nghÖ, ®Çu ra. - X©y dùng hoÆc phæ biÕn nh÷ng m« h×nh kiÓu mÉu. Trong c¸c ho¹t ®éng t− vÊn, hç trî, ®μo t¹o cÇn chó ý tíi tÝnh hiÖu qu¶ vμ thùc tÕ, tr¸nh t×nh tr¹ng 68 ®−a ra c¸c ch−¬ng tr×nh ®¹i trμ vμ h×nh thøc. C¸c yªu cÇu ®−a ra cÇn: c«ng khai, d©n chñ; chÝnh x¸c; ®óng quy ®Þnh; néi dung phï hîp. e) Phèi hîp vμ kÕt hîp - X¸c ®Þnh c¸c phßng, ban, tæ chøc vμ c¸ nh©n cã liªn quan. - §¸nh gi¸ c¸c mèi quan hÖ cã thÓ tranh thñ sù hç trî tõ c¸c ban, ngμnh, ®oμn thÓ cÊp trªn. - X¸c ®Þnh møc ®é tham gia hoÆc cã thÓ tham gia cña c¸c ®¬n vÞ vμ c¸ nh©n. - X¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm, vai trß cña c¸c ®¬n vÞ vμ c¸ nh©n tham gia vμo viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña x·. - X©y dùng ch−¬ng tr×nh hμnh ®éng cô thÓ vÒ ho¹t ®éng phèi kÕt hîp: ph©n c«ng, ph©n nhiÖm râ rμng, quy tr×nh vμ thñ tôc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng ®ßi hái sù phèi hîp, kÕt hîp gi÷a c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n kh¸c nhau. - Tæ chøc häp phæ biÕn vμ ph©n c«ng c«ng viÖc cho c¸c bªn liªn quan. - C«ng t¸c phèi hîp vμ kÕt hîp ®−îc coi lμ tèt nÕu nh−: + X¸c ®Þnh ®−îc ngay tõ ®Çu nh÷ng ho¹t ®éng nμo cã thÓ tù thùc hiÖn ®−îc vμ nh÷ng ho¹t ®éng nμo ®ßi hái sù hç trî, phèi hîp gi¶i quyÕt tõ bªn ngoμi. + Tranh thñ ®−îc sù hç trî vμ h−ëng øng cña c¸c ®¬n vÞ vμ c¸ nh©n nh− lμ mét nguån lùc cho ph¸t triÓn. 69 + Kh«ng cã sù chång chÐo trong ho¹t ®éng cña c¸c bªn tham gia. + Quy tr×nh, thñ tôc phèi hîp râ rμng, c«ng khai, dÔ hiÓu, dÔ lμm. f) C¸c c«ng t¸c kh¸c Trong viÖc tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch cßn cã mét sè t¸c nghiÖp qu¶n lý cã thÓ sö dông nh− nh÷ng c«ng cô hç trî, bæ sung ®Ó cã thÓ n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ thùc hiÖn kÕ ho¹ch: - X©y dùng quy −íc, cam kÕt chung cña céng ®ång trong viÖc triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn. - C«ng t¸c thèng kª. - L−u tr÷ hå s¬, giÊy tê. 3. Theo dâi, gi¸m s¸t - Theo dâi lμ viÖc th−êng xuyªn kiÓm tra, ®«n ®èc c¸c ho¹t ®éng vμ kÕt qu¶ cña kÕ ho¹ch, lÊy kÕ ho¹ch ban ®Çu lμm c¬ së tham chiÕu. Qu¸ tr×nh theo dâi bao gåm c¶ viÖc ghi chÐp vμ b¸o c¸o nh÷ng viÖc ®· lμm ®−îc vμ nh÷ng khã kh¨n gÆp ph¶i. - Th«ng qua qu¸ tr×nh theo dâi chóng ta sÏ biÕt ®−îc: + C¸i g×? Trªn c¬ së kÕ ho¹ch cô thÓ vμ kÕ ho¹ch tæng thÓ ®· lμm ®−îc viÖc g×? + Ai? Ai tham gia lμm, møc ®é tham gia ®Õn ®©u? + Khi nμo vμ ë ®©u? ViÖc thùc hiÖn ®−îc tiÕn hμnh cô thÓ ë ®©u vμ vμo thêi gian cô thÓ nμo? 70 + KÕt qu¶? Møc ®é hoμn thμnh c«ng viÖc nh− thÕ nμo, kÕt qu¶ ®¹t ®−îc thùc tÕ ra sao? + Khã kh¨n? Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n cô thÓ g× kh«ng? + Gi¶i ph¸p? Víi nh÷ng khã kh¨n n¶y sinh ®· cã hoÆc dù ®Þnh ¸p dông c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt nμo? - ViÖc tr¶ lêi c¸c c©u hái c¬ b¶n trªn cho phÐp chóng ta ph©n tÝch s©u h¬n vμ tr¶ lêi nh÷ng c©u hái lín h¬n, mang tÝnh ®Þnh h−íng h¬n: + §· x¶y ra viÖc g×? + Cã ®óng nh− kÕ ho¹ch ®Ò ra kh«ng? + T¹i sao l¹i x¶y ra nh− vËy? + Cã thÓ th¸o gì ®−îc kh«ng vμ nÕu cã th× th¸o gì nh− thÕ nμo? - Nh÷ng th«ng tin thu thËp ®−îc nãi trªn sÏ gióp chóng ta ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®−îc hiÖu qu¶ thùc tÕ cña c¶ kÕ ho¹ch ®−îc lËp vμ viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®ã trªn nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau: + TiÕn ®é thùc hiÖn cã ®¹t ®−îc c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch ®Ò ra kh«ng (kÕ ho¹ch cô thÓ). Trªn c¬ së ®ã ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p t¸c ®éng tÝch cùc cã tÝnh ®Þnh h−íng ®Ó hoμn thμnh khèi l−îng c«ng viÖc ®Ò ra. + Nh÷ng sai sãt, lÖch l¹c n¶y sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ó tõ ®ã cã sù ®iÒu chØnh kÞp thêi. - Trong qu¸ tr×nh theo dâi, gi¸m s¸t vμ kiÓm tra tiÕn tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®Ó cã ®−îc nh÷ng th«ng tin nãi trªn cã thÓ sö dông nhiÒu c«ng cô kh¸c nhau: 71 + HÖ thèng b¶ng biÓu: * B¶ng kÕ ho¹ch hμnh ®éng cô thÓ ®Ó ®èi chiÕu. * B¶ng theo dâi t×nh h×nh thùc tÕ (cïng mÉu víi b¶ng kÕ ho¹ch ®Ó thuËn tiÖn trong viÖc ®èi chiÕu). + ChÕ ®é b¸o c¸o: thùc hiÖn theo chÕ ®é b¸o c¸o nμo? B¸o c¸o miÖng hay b¸o c¸o b»ng v¨n b¶n. B¸o c¸o b»ng v¨n b¶n ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn theo nh÷ng mÉu biÓu thèng nhÊt nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc qu¶n lý vμ theo dâi. Mét b¸o c¸o th«ng th−êng ®ßi hái ph¶i cã ®Çy ®ñ nh÷ng yÕu tè nh−: * Thêi gian: hμng tuÇn, hμng th¸ng hay hμng quý. * Néi dung b¸o c¸o: trong b¸o c¸o cÇn cã nh÷ng néi dung g×? nh÷ng néi dung nμo lμ b¾t buéc ph¶i cã vμ nh÷ng néi dung nμo kh«ng b¾t buéc ph¶i cã (mμ do t×nh h×nh thùc tÕ ph¸t sinh). * Ng−êi lËp b¸o c¸o: ai chÞu tr¸ch nhiÖm lËp b¸o c¸o, cã cÇn ng−êi gi¸m s¸t vμ kiÓm tra néi dung tr−íc khi nép b¸o c¸o kh«ng? + KiÓm tra: cã nhiÒu h×nh thøc kiÓm tra kh¸c nhau. Cô thÓ: * KiÓm tra ®Þnh kú; * KiÓm tra ®ét xuÊt; * KiÓm tra tõ d−íi lªn; * KiÓm tra tõ trªn xuèng; * KiÓm tra chÐo. + C¸c ph−¬ng ph¸p thèng kª: tuú theo quy m« vμ tÝnh chÊt cña c¸c ho¹t ®éng ®ßi hái c¸c ph−¬ng ph¸p thèng kª tõ phøc t¹p ®Õn ®¬n gi¶n. 72 4. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ vμ bμi häc kinh nghiÖm - §¸nh gi¸ lμ so s¸nh nh÷ng kÕt qu¶ c«ng viÖc ®· ®¹t ®−îc víi nh÷ng môc tiªu ®· ®Ò ra trong kÕ ho¹ch c¶ vÒ khèi l−îng c«ng viÖc vμ chÊt l−îng c«ng viÖc. - Nh÷ng néi dung cÇn ®¸nh gi¸: + ChÊt l−îng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cã phï hîp víi yªu cÇu kh«ng. + ChÊt l−îng thùc hiÖn kÕ ho¹ch trong viÖc h−íng tíi c¸c môc tiªu ®Ò ra. + Nguån lùc cho ph¸t triÓn, kh¶ n¨ng khai th¸c vμ chÊt l−îng khai th¸c c¸c nguån lùc. + Nguyªn nh©n c¶n trë hay sai sãt. + Bμi häc kinh nghiÖm, gi¶i ph¸p. - §Ó h−íng néi dung ®¸nh gi¸ vμo c¸c môc tiªu nªu trªn cÇn thu thËp nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n sau: + Nh÷ng c«ng viÖc ®· thùc hiÖn trong thêi gian qua (kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh theo dâi). + KÕt qu¶ cña nh÷ng c«ng viÖc ®ã nh− thÕ nμo? * Cã tèt kh«ng? V× sao? * Cã ®−îc nh− mong ®îi kh«ng? V× sao? + SÏ lμm g× trong thêi gian tíi? - Th«ng qua ®¸nh gi¸ chóng ta cã thÓ: + X¸c ®Þnh ®−îc tÝnh hiÖu qu¶ cña kÕ ho¹ch ®· x©y dùng. + §iÒu chØnh c¸c môc tiªu ch−a hîp lý trong kÕ ho¹ch ban ®Çu. + Hç trî cho qu¸ tr×nh kiÓm tra, gi¸m s¸t. 73 - C«ng t¸c ®¸nh gi¸ cã thÓ tiÕn hμnh theo tõng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh cña viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch vμ cã thÓ d−íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, nhiÒu ph¹m vi kh¸c nhau. C«ng t¸c ®¸nh gi¸ triÓn khai trªn diÖn réng thÓ hiÖn d−íi hai h×nh thøc phæ biÕn lμ häp s¬ kÕt vμ häp tæng kÕt: + Tæ chøc häp s¬ kÕt rót kinh nghiÖm vμ th¶o luËn ph−¬ng thøc ®iÒu chØnh. + Tæ chøc häp tæng kÕt: ®−îc tæ chøc vμo giai ®o¹n cuèi cïng cña tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi x·, chØ ra c¸c thμnh tùu ®· ®¹t ®−îc còng nh− c¸c mÆt cßn tån t¹i, h¹n chÕ trong kÕ ho¹ch, tõ ®ã cho phÐp rót ra c¸c bμi häc kinh nghiÖm trong viÖc lËp kÕ ho¹ch vμ tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn trong c¸c n¨m tiÕp theo. 74 PHÇN II NéI DUNG, PH¦¥NG PH¸P TÝNH C¸C CHØ TI£U KINH TÕ - X· HéI CÊP X·, PH¦êNG, THÞ TRÊN I. HÖ THèNG C¸C CHØ TI£U KINH TÕ - X· HéI C¥ B¶N 1. Nhãm c¸c chØ tiªu kinh tÕ §Ó ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph−¬ng, khi ®¸nh gi¸ còng nh− khi x©y dùng kÕ ho¹ch cÇn tÝnh to¸n mét sè chØ tiªu c¬ b¶n sau: - ChØ tiªu nhãm ngμnh n«ng - l©m - ng− nghiÖp: + S¶n l−îng ngμnh n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng− nghiÖp: s¶n l−îng lóa, ng«, khoai s¾n, ®Ëu t−¬ng, l¹c,...; sè l−îng gia sóc, gia cÇm,...; diÖn tÝch trång rõng míi, rõng khoanh nu«i, rõng b¶o vÖ, s¶n l−îng l©m s¶n khai th¸c; s¶n l−îng thuû s¶n khai th¸c... + Gi¸ trÞ s¶n l−îng cña c¸c ngμnh n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng− nghiÖp. + C¬ cÊu tû träng c¸c ngμnh trång trät, ch¨n nu«i,... trong ngμnh n«ng nghiÖp; c¬ cÊu diÖn tÝch 75 rõng tõng lo¹i trong ngμnh l©m nghiÖp... + Tèc ®é t¨ng tr−ëng cña c¸c ngμnh (tÝnh theo chØ tiªu gi¸ trÞ s¶n l−îng). + Sè l−îng chñng lo¹i c¸c lo¹i vËt nu«i, c©y trång cña ®Þa ph−¬ng; sè l−îng chñng lo¹i thuû h¶i s¶n; chñng lo¹i c©y trång rõng... - ChØ tiªu nhãm ngμnh c«ng nghiÖp vμ tiÓu thñ c«ng nghiÖp: + S¶n l−îng, c¬ cÊu c¸c mÆt hμng tiÓu thñ c«ng nghiÖp t¹i ®Þa ph−¬ng. + Gi¸ trÞ s¶n l−îng ngμnh c«ng nghiÖp vμ tiÓu thñ c«ng nghiÖp cña ®Þa ph−¬ng. + C¬ cÊu, tû träng c¸c ngμnh thuéc nhãm ngμnh c«ng nghiÖp vμ tiÓu thñ c«ng nghiÖp t¹i ®Þa ph−¬ng. + S¶n l−îng, c¬ cÊu c¸c mÆt hμng tiÓu thñ c«ng nghiÖp t¹i ®Þa ph−¬ng... + Tèc ®é t¨ng tr−ëng cña c¸c ngμnh, lÜnh vùc... thuéc nhãm ngμnh tiÓu thñ c«ng nghiÖp t¹i ®Þa ph−¬ng. - ChØ tiªu nhãm ngμnh th−¬ng m¹i, dÞch vô: + Gi¸ trÞ s¶n l−îng cña c¸c ngμnh th−¬ng m¹i, dÞch vô t¹i ®Þa ph−¬ng: dÞch vô vËn t¶i, dÞch vô du lÞch, dÞch vô hμng ho¸,... + S¶n l−îng vμ c¬ cÊu cña c¸c ngμnh dÞch vô t¹i ®Þa ph−¬ng. + Tèc ®é t¨ng tr−ëng cña ngμnh th−¬ng m¹i, dÞch vô. C¸c chØ tiªu gi¸ trÞ s¶n l−îng, s¶n l−îng cña c¸c 76 ngμnh kinh tÕ, c¸c lÜnh vùc ®−îc lμm c¨n cø tÝnh cho c¸c chØ tiªu kh¸c nh− s¶n l−îng l−¬ng thùc tÝnh theo ®Çu ng−êi, n¨ng suÊt lóa, n¨ng suÊt mét sè lo¹i c©y trång kh¸c,... 2. Nhãm c¸c chØ tiªu vÒ d©n sè vμ nguån lao ®éng C¸c chØ tiªu c¬ b¶n th−êng ®−îc sö dông lμ: - Quy m« d©n sè (hay sè l−îng d©n) cña ®Þa ph−¬ng, sè hé ë tõng th«n, sè hé trong toμn x·. - Sè trÎ em sinh trong n¨m, sè ng−êi chÕt trong n¨m, sè ng−êi chuyÓn ®i, chuyÓn ®Õn trong n¨m. - C¬ cÊu d©n sè chia theo giíi tÝnh, ®é tuæi, d©n téc, t«n gi¸o,... - Sè l−îng vμ c¬ cÊu nguån lao ®éng chia theo giíi tÝnh, ®é tuæi, tr×nh ®é häc vÊn, chia theo lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ,... - Sè l−îng ng−êi ch−a cã c«ng ¨n viÖc lμm, sè l−îng ng−êi cã viÖc lμm, sè l−îng ng−êi kh«ng cã viÖc lμm th−êng xuyªn, sè l−îng lao ®éng tham gia c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ t¹i ®Þa ph−¬ng,... - Møc sèng, thu nhËp cña d©n c− ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ... 3. Nhãm c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh ®iÒu kiÖn tù nhiªn a) C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh t×nh h×nh sö dông ®Êt: diÖn tÝch, lo¹i ®Êt, c¬ cÊu c¸c lo¹i ®Êt 77 - §Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: lμ lo¹i ®Êt sö dông vμo môc ®Ých s¶n xuÊt, nghiªn cøu, thÝ nghiÖm vÒ n«ng nghiÖp. Bao gåm: + §Êt trång c©y hμng n¨m: lμ ®Êt chuyªn trång c¸c lo¹i c©y cã thêi gian sinh tr−ëng tõ khi gieo trång tíi khi thu ho¹ch kh«ng qu¸ 1 n¨m, kÓ c¶ ®Êt sö dông theo chÕ ®é canh t¸c kh«ng th−êng xuyªn, ®Êt cá tù nhiªn cã c¶i t¹o sö dông vμo môc ®Ých ch¨n nu«i. Bao gåm: ®Êt trång lóa, ®Êt cá dïng vμo ch¨n nu«i, ®Êt trång c©y hμng n¨m kh¸c. + §Êt trång c©y l©u n¨m: lμ ®Êt trång c¸c lo¹i c©y cã thêi gian sinh tr−ëng trªn 1 n¨m tõ khi gieo trång tíi khi thu ho¹ch, kÓ c¶ c©y cã thêi gian sinh tr−ëng nh− c©y hμng n¨m nh−ng cho thu ho¹ch trong nhiÒu n¨m (nh− thanh long, chuèi, døa, nho,...). Bao gåm: ®Êt trång c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m (nh− chÌ, cμ phª, cao su, hå tiªu, ®iÒu, ca cao, dõa,...); ®Êt trång c©y ¨n qu¶ l©u n¨m; ®Êt trång c©y l©u n¨m kh¸c. + §Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã c«ng tr×nh thuû lîi phôc vô: lμ ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã c¸c c«ng tr×nh thuû lîi lín, nhá (tr¹m b¬m ®iÖn, tr¹m b¬m dÇu, cïng hÖ thèng kªnh m−¬ng,…) phôc vô cho viÖc t−íi hoÆc tiªu n−íc chñ ®éng (kh«ng bao gåm diÖn tÝch ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh«ng cã c«ng tr×nh thñy lîi, viÖc t−íi tiªu kh«ng chñ ®éng, mμ viÖc t−íi, tiªu phô thuéc vμo n−íc trêi). - §Êt l©m nghiÖp: lμ ®Êt ®ang cã rõng tù nhiªn hoÆc ®ang cã rõng trång ®¹t tiªu chuÈn rõng, ®Êt 78