Kiến Thức Cơ Bản Về Phòng Cháy Và Chữa Cháy

🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Kiến Thức Cơ Bản Về Phòng Cháy Và Chữa Cháy Ebooks Nhóm Zalo kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ phßng ch¸y vµ ch÷a ch¸y Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n Chñ tÞch Héi ®ång TS. NguyÔn ThÕ Kû Phã Chñ tÞch Héi ®ång TS. NguyÔn Duy Hïng Thµnh viªn TS. NguyÔn AN TI£M TS. KHUÊT DUY KIM H¶I NGUYÔN Vò THANH H¶O 2 ThS. L¦¥NG KH¾C VäNG kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ phßng ch¸y vµ ch÷a ch¸y nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia - sù thËt nhµ xuÊt b¶n c«ng an nh©n d©n hµ néi - 2012 3 lêi nhμ xuÊt b¶n Nh÷ng n¨m qua t×nh h×nh ch¸y ë ViÖt Nam cã diÔn biÕn phøc t¹p, trong ®ã chñ yÕu x¶y ra ë khu vùc gia ®×nh, c¬ quan vμ trªn c¸c ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi. Nguyªn nh©n vô ch¸y cã rÊt nhiÒu, nh− do ng¾n m¹ch trªn hÖ thèng ®iÖn, s¬ suÊt bÊt cÈn trong sö dông löa, th¾p h−¬ng thê cóng, v.v. lμm ph¸t sinh nguån nhiÖt g©y ch¸y; sù cè kü thuËt cña thiÕt bÞ; ®èt tr¶ thï do m©u thuÉn c¸ nh©n... §Ó tæ chøc c«ng t¸c b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y, ngay tõ xa x−a «ng cha ta ®· thùc hiÖn b»ng nh÷ng biÖn ph¸p kh¸c nhau nh− ban hμnh chiÕu lÖnh vÒ c«ng t¸c b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; tæ chøc ®éi tuÇn háa binh ®inh; thμnh lËp t−¬ng tÕ cøu háa ®éi... Ngμy nay, tæ chøc c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cã LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y, hÖ thèng tiªu chuÈn, quy ph¹m quy ®Þnh. Tuy nhiªn c«ng t¸c b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y chØ ®−îc tæ chøc thùc hiÖn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ khi mçi ng−êi d©n cã hiÓu biÕt vÒ c«ng t¸c nμy. §Ó gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, tõ viÖc nghiªn cøu sù ch¸y vμ c«ng t¸c b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ 5 quèc gia - Sù thËt phèi hîp víi Nhμ xuÊt b¶n C«ng an nh©n d©n giíi thiÖu cuèn s¸ch KiÕn thøc c¬ b¶n vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y cña ThS. L−¬ng Kh¾c Väng. Néi dung cuèn s¸ch trang bÞ kiÕn thøc cho ng−êi d©n vÒ c«ng t¸c phßng ch¸y vμ c«ng t¸c ch÷a ch¸y, cøu ng−êi bÞ n¹n trong tr−êng hîp cã ch¸y x¶y ra. Hy väng cuèn s¸ch sÏ mang l¹i cho b¹n ®äc nh÷ng bμi häc kinh nghiÖm vÒ thùc hiÖn c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, th«ng qua hμnh vi xö sù nhá nhÊt trong cuéc sèng, sinh ho¹t ®Ó kh«ng x¶y ra ch¸y, næ còng nh− gi¶m thiÓu nh÷ng thiÖt h¹i do ch¸y g©y ra. RÊt mong nhËn ®−îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña b¹n ®äc ®Ó lÇn xuÊt b¶n sau cuèn s¸ch ®−îc hoμn thiÖn h¬n. Xin tr©n träng giíi thiÖu cuèn s¸ch cïng b¹n ®äc. Th¸ng 10 n¨m 2012 Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt 6 Lêi giíi thiÖu ViÖc ph¸t hiÖn ra löa lμ b−íc ngoÆt vÜ ®¹i trong lÞch sö ph¸t triÓn cña loμi ng−êi. Nh÷ng dÊu Ên tõ xa x−a ®Õn nay cho thÊy ngän löa ®· ®ång hμnh cïng cuéc sèng con ng−êi, g¾n bã mËt thiÕt víi tõng b−íc tiÕn hãa cña con ng−êi. Tuy nhiªn, bªn c¹nh t¸c dông to lín th× ngän löa còng lu«n r×nh rËp, ®e däa cuéc sèng b×nh yªn cña chóng ta vμ ®· tõng ®Ó l¹i nh÷ng hËu qu¶ hÕt søc kh«n l−êng. ë ViÖt Nam, trung b×nh mçi n¨m tai n¹n do ch¸y x¶y ra lμm chÕt vμ bÞ th−¬ng hμng tr¨m ng−êi, g©y thiÖt h¹i hμng tr¨m tû ®ång, trong ®ã cã nh÷ng vô ch¸y x¶y ra ®· thiªu rôi c¶ nhμ m¸y hay khu d©n c−... lμm cho nhiÒu ng−êi r¬i vμo c¶nh "mμn trêi, chiÕu ®Êt, mÊt ng−êi th©n". Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y t¹i c¬ së lμ biÖn ph¸p quan träng ®Ó b¶o ®¶m an toμn cho cuéc sèng cña mçi ng−êi vμ sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ®Êt n−íc tr−íc sù ®e däa ghª gím cña ngän löa. Víi cuèn KiÕn thøc c¬ b¶n vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y, ThS. L−¬ng Kh¾c Väng ®· hÖ 7 thèng hãa l−îng kiÕn thøc phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y, øng dông vμo mét sè lo¹i h×nh c¬ së th−êng gÆp trong cuéc sèng. Néi dung cuèn s¸ch trang bÞ cho ng−êi ®äc mét sè kiÕn thøc phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ b¶n vμ kü n¨ng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, cøu ng−êi bÞ n¹n trong tr−êng hîp cã ch¸y x¶y ra..., tõ ®ã gióp ng−êi ®äc rót ra cho m×nh nh÷ng bμi häc cÇn thiÕt khi thùc hiÖn c«ng t¸c phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y. Th«ng qua tõng hμnh vi xö sù cña mçi ng−êi trong cuéc sèng, sinh ho¹t ®Ó ®Ò phßng kh«ng x¶y ra ch¸y còng nh− gi¶m thiÓu nh÷ng thiÖt h¹i do ch¸y g©y ra. Hμ Néi, th¸ng 10 n¨m 2012 PGS. TS. Ng« V¨n Xiªm 8 PhÇn thø nhÊt KiÕN THøC c¬ b¶n vÒ PHßNG CH¸Y Vμ CH÷A CH¸Y 9 10 Ch−¬ng I KIÕN THøC C¬ B¶N VÒ Sù CH¸Y I. C¸c yÕu tè, ®iÒu kiÖn duy tr× sù ch¸y 1. NhËn thøc chung vÒ sù ch¸y Tõ l©u ®· cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ ch¸y vμ c¸c nhμ khoa häc ®· ®i ®Õn kÕt luËn thèng nhÊt: "Ch¸y lμ mét ph¶n øng hãa häc cã táa nhiÖt vμ ph¸t s¸ng". Nh− vËy, ch¸y x¶y ra ph¶i cã ba dÊu hiÖu ®Æc tr−ng: cã ph¶n øng hãa häc x¶y ra, cã táa nhiÖt vμ ph¸t ra ¸nh s¸ng. VÝ dô: Khi ®èt lß th× ph¶n øng x¶y ra gi÷a than (C) vμ «xy lμ ph¶n øng hãa häc, cho ra s¶n phÈm cuèi cïng lμ th¸n khÝ (CO2), nhiÖt l−îng (Q) vμ ¸nh s¸ng ngän löa. C¨n cø vμo c¸c dÊu hiÖu trªn ta cã thÓ ph©n biÖt ®−îc ch¸y víi c¸c hiÖn t−îng hãa, lý kh¸c, vÝ dô: hiÖn t−îng t«i v«i, ®ã lμ mét ph¶n øng hãa häc cã táa nhiÖt nh−ng kh«ng ph¸t s¸ng, do ®ã, hiÖn t−îng t«i v«i kh«ng ph¶i lμ ch¸y. Tr−êng hîp kh¸c, bãng ®Ìn ®iÖn khi bËt lªn th× ph¸t s¸ng vμ táa nhiÖt nh−ng còng kh«ng ®−îc coi lμ ch¸y v× thiÕu ®Æc ®iÓm ph¶n øng hãa häc. 11 Theo quy ®Þnh cña LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y, khoa häc phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y, mét sè thuËt ng÷ liªn quan ®Õn c«ng t¸c b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y ®−îc hiÓu nh− sau: - Ch¸y: Lμ tr−êng hîp x¶y ra ch¸y kh«ng kiÓm so¸t ®−îc cã thÓ g©y thiÖt h¹i vÒ ng−êi, tμi s¶n vμ ¶nh h−ëng m«i tr−êng. - Phßng ch¸y: Lμ tæng hîp c¸c biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc, kü thuËt nh»m lo¹i trõ hoÆc h¹n chÕ nguyªn nh©n, ®iÒu kiÖn g©y ch¸y, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc cøu ng−êi, cøu tμi s¶n, chèng ch¸y lan vμ dËp t¾t ®¸m ch¸y khi x¶y ra ch¸y. - Ch÷a ch¸y: Lμ tæng hîp c¸c biÖn ph¸p vÒ tæ chøc, kü thuËt vμ chiÕn thuËt ®Ó cøu ng−êi, cøu tμi s¶n, chèng ch¸y lan vμ dËp t¾t ®¸m ch¸y. - Phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y: Lμ tæng hîp c¸c biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc, chiÕn thuËt vμ kü thuËt nh»m lo¹i trõ hoÆc h¹n chÕ nguyªn nh©n, ®iÒu kiÖn g©y ch¸y; t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc chñ ®éng cøu ng−êi, cøu tμi s¶n, chèng ch¸y lan vμ ch÷a ch¸y kÞp thêi, cã hiÖu qu¶ khi ch¸y x¶y ra. - ChÊt nguy hiÓm vÒ ch¸y, næ: Lμ chÊt láng, chÊt khÝ, chÊt r¾n hoÆc hμng hãa, vËt t− dÔ x¶y ra ch¸y, næ. - C¬ së: Lμ tõ gäi chung cho nhμ m¸y, xÝ nghiÖp, kho tμng, trô së lμm viÖc, bÖnh viÖn, tr−êng häc, r¹p h¸t, kh¸ch s¹n, chî, trung t©m 12 th−¬ng m¹i, doanh tr¹i lùc l−îng vò trang vμ c¸c c«ng tr×nh kh¸c. C¬ quan, tæ chøc cã thÓ cã mét hoÆc nhiÒu c¬ së. - C¬ së cã nguy hiÓm vÒ ch¸y, næ: Lμ c¬ së trong ®ã cã mét sè l−îng nhÊt ®Þnh chÊt nguy hiÓm vÒ ch¸y, næ theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. - §¸m ch¸y: Lμ qu¸ tr×nh ch¸y n»m ngoμi sù kiÓm so¸t cña con ng−êi g©y ra thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt, tÝnh m¹ng, søc kháe con ng−êi. §¸m ch¸y t¹o ra c¸c vïng: vïng ch¸y, vïng t¸c ®éng nhiÖt vμ vïng khãi. - Vïng ch¸y: Lμ kho¶ng kh«ng gian mμ trong ®ã diÔn ra qu¸ tr×nh ch¸y. Vïng ch¸y ®−îc ®Æc tr−ng bëi c¸c th«ng sè h×nh häc vμ lý häc nh− chiÒu cao ngän löa, diÖn tÝch ch¸y, vËn tèc ch¸y vμ nhiÖt ®é cña ®¸m ch¸y. + DiÖn tÝch ch¸y lμ diÖn tÝch h×nh chiÕu b»ng cña bÒ mÆt ®¸m ch¸y. DiÖn tÝch ®¸m ch¸y lμ mét trong nh÷ng th«ng sè c¬ b¶n cña ®¸m ch¸y. §Æc biÖt quan träng lμ nã ®−îc sö dông trong viÖc x¸c ®Þnh ph−¬ng ph¸p, biÖn ph¸p ch÷a ch¸y, lùc l−îng, ph−¬ng tiÖn ch÷a ch¸y còng nh− chiÕn thuËt tæ chøc dËp t¾t ®¸m ch¸y. + Chu vi ®¸m ch¸y lμ chiÒu dμi ®−êng giíi h¹n bªn ngoμi cña ®¸m ch¸y. §¹i l−îng nμy rÊt quan träng trong viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh diÔn biÕn cña ®¸m ch¸y. 13 + MÆt löa lμ mét phÇn cña chu vi ch¸y, ë h−íng x¶y ra qu¸ tr×nh ch¸y lan. §¹i l−îng nμy cã ý nghÜa quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh h−íng tÊn c«ng chÝnh vμ tÝnh to¸n lùc l−îng ph−¬ng tiÖn ch÷a ch¸y hîp lý cho bÊt kú mét ®¸m ch¸y nμo. - Vïng nhiÖt t¸c ®éng: Lμ mét phÇn cña kho¶ng kh«ng gian tiÕp gi¸p víi vïng ch¸y mμ trong ®ã dÉn tíi sù thay ®æi vÒ tr¹ng th¸i cña vËt liÖu cÊu kiÖn x©y dùng. ë trong vïng nhiÖt t¸c ®éng x¶y ra qu¸ tr×nh nhiÖt ph©n vμ bèc h¬i, khÝ t¹o ®Çy ®ñ yÕu tè vμ ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn cña ®¸m ch¸y. ë ®¸m ch¸y, nhiÖt sinh ra kh«ng ph¶i trong toμn bé thÓ tÝch vïng ch¸y mμ sinh ra ë líp ch¸y s¸ng nhÊt n¬i x¶y ra ph¶n øng ch¸y d©y chuyÒn vμ qu¸ tr×nh sinh nhiÖt. NhiÖt l−îng sinh ra ®−îc chia ra lμm hai phÇn chÝnh: mét phÇn cung cÊp cho sù ch¸y tiÕp theo, mét phÇn truyÒn ra m«i tr−êng xung quanh. Qu¸ tr×nh truyÒn nhiÖt ë ®¸m ch¸y x¶y ra víi ba h×nh thøc: dÉn nhiÖt, ®èi l−u vμ bøc x¹. - Vïng khãi: Lμ kho¶ng kh«ng gian tiÕp gi¸p víi vïng ch¸y vμ chøa khãi víi nång ®é cao g©y nªn nguy hiÓm tíi tÝnh m¹ng, søc kháe con ng−êi, c¶n trë c¸c ho¹t ®éng ch÷a ch¸y. Giíi h¹n bªn ngoμi cña vïng khãi lμ mËt ®é khãi kh«ng qu¸ 0,0001 - 0,0006 kg/m3, tÇm nh×n xa 6 - 12m, nång ®é «xy ë ®ã kh«ng thÊp h¬n 16% víi møc ®é ®éc h¹i kh«ng nguy hiÓm ®èi víi con ng−êi. 14 Khi ch¸y sÏ sinh ra s¶n phÈm ch¸y vμ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh nhiÖt ph©n. PhÇn lín s¶n phÈm ch¸y sinh ra do nhiÖt ph©n lan vμo m«i tr−êng xung quanh t¹o thμnh khãi. Khãi lμ hçn hîp s¶n phÈm ch¸y ë d¹ng h¬i vμ c¸c h¹t nhá do c¸c chÊt sinh ra trong qu¸ tr×nh nhiÖt ph©n kÕt hîp víi kh«ng khÝ m«i tr−êng. Thμnh phÇn cña khãi phô thuéc vμo chÊt ch¸y, ®iÒu kiÖn ch¸y vμ giai ®o¹n ch¸y. Khãi cã thÓ lan truyÒn ®i rÊt xa vμ chiÕm thÓ tÝch lín. - NhiÖt ®é cña ®¸m ch¸y: Víi ®¸m ch¸y ngoμi nhμ th× nhiÖt ®é cña ®¸m ch¸y chÝnh lμ nhiÖt ®é cña ngän löa vμ cã gi¸ trÞ trong kho¶ng 1.100 - 1.350oC. §èi víi ®¸m ch¸y trong nhμ th× nhiÖt ®é cña chóng ®−îc x¸c ®Þnh b»ng nhiÖt ®é trung b×nh cña hçn hîp s¶n phÈm ch¸y vμ kh«ng khÝ trong phßng bÞ ch¸y. Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña nhiÖt ®é ®¸m ch¸y trong nhμ th−êng cao h¬n rÊt nhiÒu so víi ®¸m ch¸y ngoμi nhμ. - Thêi gian ch¸y lμ thêi gian ®−îc tÝnh tõ thêi ®iÓm xuÊt hiÖn ch¸y cho ®Õn khi nã bÞ dËp t¾t hoμn toμn, ký hiÖu lμ τ, tÝnh b»ng phót. Thêi gian ch¸y trong thùc tÕ c«ng t¸c phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y hiÖn nay, ®ang ®−îc hiÓu lμ qu·ng thêi gian tõ lóc ph¸t hiÖn ®¸m ch¸y ®Õn khi ®¸m ch¸y ®−îc dËp t¾t hoμn toμn. §iÒu ®ã cã nghÜa lμ kh«ng tÝnh thêi gian tõ khi h×nh thμnh sù ch¸y ®Õn lóc ph¸t hiÖn ra ®¸m ch¸y. 15 - VËn tèc ch¸y lan lμ tèc ®é lan truyÒn cña ngän löa trong mét ®¬n vÞ thêi gian. Th«ng sè nμy biÓu hiÖn sù lan truyÒn ngän löa trªn bÒ mÆt chÊt ch¸y, nªn ®−îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh diÖn tÝch ®¸m ch¸y, nã quyÕt ®Þnh tèc ®é ph¸t triÓn cña ®¸m ch¸y. VËn tèc ch¸y lan phô thuéc bëi d¹ng, kh¶ n¨ng bèc ch¸y vμ nhiÖt ®é ban ®Çu cña chÊt ch¸y, c−êng ®é trao ®æi khÝ vμ h−íng cña dßng ®èi l−u ë ®¸m ch¸y, kÝch th−íc vμ sù ph©n bè chÊt ch¸y trong vïng diÔn ra ph¶n øng ch¸y. - C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña ®¸m ch¸y: Sù ph¸t triÓn cña ®¸m ch¸y lμ qu¸ tr×nh g¾n liÒn víi sù t¨ng diÖn tÝch cña ®¸m ch¸y vμ sù ch¸y hoμn toμn cña chÊt ch¸y. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ®¸m ch¸y tõ khi xuÊt hiÖn ®Õn khi bÞ dËp t¾t hoμn toμn ®−îc chia lμm ba giai ®o¹n: + Giai ®o¹n ch¸y tù do: Lμ giai ®o¹n ®¸m ch¸y ph¸t triÓn tù do kh«ng bÞ yÕu tè bªn ngoμi lμm c¶n trë sù ph¸t triÓn cña nã. Giai ®o¹n nμy ®−îc tÝnh tõ khi ch¸y xuÊt hiÖn ®Õn khi con ng−êi ¸p dông biÖn ph¸p ch÷a ch¸y. Thêi gian giai ®o¹n nμy th−êng kÐo dμi tõ 20 ®Õn 30 phót. + Giai ®o¹n ch¸y côc bé: §−îc tÝnh tõ khi b¾t ®Çu ¸p dông biÖn ph¸p ch÷a ch¸y cho ®Õn khi ®¸m ch¸y bÞ khèng chÕ kh«ng ph¸t triÓn ®−îc n÷a. Thêi gian kÐo dμi giai ®o¹n nμy chñ yÕu phô thuéc vμo lùc l−îng vμ ph−¬ng tiÖn ch÷a ch¸y còng nh− c«ng t¸c chØ huy ch÷a ch¸y. 16 + Giai ®o¹n dËp t¾t ®¸m ch¸y: Giai ®o¹n nμy diÖn tÝch ch¸y bÞ thu hÑp, x¶y ra qu¸ tr×nh ch¸y hoμn toμn c¸c chÊt ch¸y cßn l¹i trong vïng ch¸y. Thêi gian kÐo dμi cña giai ®o¹n nμy phô thuéc chñ yÕu vμo lùc l−îng ph−¬ng tiÖn vμ chØ huy ch÷a ch¸y. 2. C¸c yÕu tè duy tr× sù ch¸y C¸c yÕu tè duy tr× sù ch¸y gåm: chÊt ch¸y, chÊt «xy hãa, nguån nhiÖt. - ChÊt ch¸y gåm c¸c lo¹i: ChÊt ch¸y r¾n, gåm c¸c vËt liÖu ë thÓ r¾n nh−: tre, nøa, gç, v¶i sîi, t¬ lôa, giÊy... vμ ®ã lμ nh÷ng chÊt cã ®Þnh h×nh. ChÊt ch¸y láng, gåm: x¨ng, dÇu, cån, r−îu, axªt«n... ChÊt ch¸y khÝ, gåm: mªtan, hy®r«, clo, axªtylen, «xÝt c¸cbon... - Nguån nhiÖt: Cã nhiÒu lo¹i nguån nhiÖt kh¸c nhau dÉn ®Õn mét ®¸m ch¸y: ngän löa trÇn (nguån nhiÖt trùc tiÕp) nh− ngän löa que diªm, nÕn; nguån nhiÖt h×nh thμnh do ma s¸t gi÷a c¸c vËt r¾n sinh ra; nguån nhiÖt do t¸c dông gi÷a c¸c hãa chÊt víi nhau; nguån nhiÖt h×nh thμnh do qu¸ t¶i, ng¾n m¹ch, ®iÖn trë tiÕp xóc trªn hÖ thèng ®iÖn... - ChÊt «xy hãa: Lμ nh÷ng chÊt tham gia ph¶n øng hãa häc víi chÊt ch¸y ®Ó t¹o nªn sù ch¸y. ChÊt «xy hãa trong ph¶n øng ch¸y cã thÓ lμ «xy nguyªn chÊt, «xy cña kh«ng khÝ, «xy sinh ra do 17 c¸c hîp chÊt chøa «xy bÞ ph©n hñy, hoÆc nh÷ng chÊt «xy hãa kh¸c cã kh¶ n¨ng «xy hãa chÊt ch¸y nh−: c¸c chÊt thuéc nhãm halozen, H2SO4 ®Æc... 3. C¸c ®iÒu kiÖn duy tr× sù ch¸y - §iÒu kiÖn tiÕp xóc: ChÊt ch¸y, «xy, nguån nhiÖt ph¶i ®−îc tiÕp xóc trùc tiÕp víi nhau. - C«ng suÊt nguån nhiÖt ®ñ lín: Lμ nguån nhiÖt cã gi¸ trÞ nhiÖt ®é ®ñ lín ®Ó nung nãng chÊt ch¸y hãa h¬i vμ b¾t ch¸y. - Thêi gian tiÕp xóc ®ñ lín. NÕu chÊt ch¸y, chÊt «xy hãa vμ nguån nhiÖt tiÕp xóc trong thêi gian ng¾n th× sù ch¸y kh«ng x¶y ra. VÝ dô, trong tr−êng hîp lμ quÇn ¸o, mÆc dï gi¸ trÞ nhiÖt ®é cña bμn lμ rÊt cao song sù ch¸y kh«ng x¶y ra lμ do thêi gian tiÕp xóc ng¾n. - Nång ®é hçn hîp h¬i khÝ chÊt ch¸y h×nh thμnh trong giíi h¹n b¾t ch¸y: §Ó duy tr× sù ch¸y, hμm l−îng «xy ph¶i chiÕm tõ 14% thÓ tÝch kh«ng khÝ trë lªn. NÕu hμm l−îng «xy thÊp h¬n 14% thÓ tÝch kh«ng khÝ th× trong m«i tr−êng ®ã ch¸y kh«ng x¶y ra. NhiÖt ban ®Çu cã nhiÖm vô nung nãng chÊt ch¸y ®Ó ph©n hãa thμnh h¬i khÝ vμ chÝnh h¬i khÝ nμy kÕt hîp víi «xy trong ph¶n øng «xy hãa khö vμ sù ch¸y x¶y ra. Ph¶n øng «xy hãa khö chØ x¶y ra khi nång ®é hçn hîp h¬i khÝ chÊt ch¸y n»m trong giíi h¹n nång ®é b¾t ch¸y. NhiÖt tõ ph¶n øng tiÕp tôc duy tr× sù ch¸y. 18 II. §Æc ®iÓm ®Æc tr−ng vμ nh÷ng nguy hiÓm tõ ®¸m ch¸y ®èi víi con ng−êi 1. §Æc ®iÓm ®Æc tr−ng cña ®¸m ch¸y S¶n phÈm ch¸y lμ mét tËp hîp bao gåm c¸c chÊt r¾n, láng (h¬i) vμ khÝ ®−îc h×nh thμnh trong qu¸ tr×nh ch¸y vμ ®−îc coi nh− lμ phÇn cßn l¹i cña qu¸ tr×nh ch¸y. TÊt c¶ c¸c chÊt h÷u c¬, v« c¬, bao gåm c¸c nguyªn tè hãa häc, chñ yÕu lμ c¸cbon, hy®r«, «xy, l−u huúnh, phètpho, nit¬..., chóng cã thÓ kÕt hîp víi «xy ®Ó t¹o thμnh s¶n phÈm trung gian nh− CO, CO2, H2O, SO2... NÕu chÊt ch¸y h÷u c¬ ch¸y kh«ng hoμn toμn th× sÏ xuÊt hiÖn s¶n phÈm ch¸y kh¸c nhau do ®ã sÏ cã mïi vÞ, mμu s¾c cña khãi löa... kh¸c nhau. Mét sè s¶n phÈm ch¸y ®Æc tr−ng, bao gåm: - Mïi vÞ: Mïi vÞ ®−îc h×nh thμnh do qu¸ tr×nh ch¸y kh«ng hoμn toμn cña chÊt ch¸y t¹o nªn. Nã phô thuéc vμo thμnh phÇn hçn hîp vμ b¶n chÊt hãa häc cña mçi chÊt ch¸y. Mïi vÞ ®Æc tr−ng cña mét sè chÊt ch¸y nh− sau: + Mïi ch¸y khÐt ®Æc tr−ng cho qu¸ tr×nh ch¸y cao su, chÊt sõng, chÊt dÎo, chÊt tæng hîp, sîi hãa häc... + Mïi h¾c m¹nh xuÊt hiÖn khi ch¸y phètpho hoÆc c¸c hîp chÊt cña nã. + Mïi dÊm chua cña axÝt axªtÝc khi ch¸y c¸c 19 chÊt ch¸y nh− triaxetat polyvinyl - axetat vμ axetan... + Mïi khÝ sèc khã chÞu xuÊt hiÖn khi ch¸y c¸c chÊt mμ trong s¶n phÈm ch¸y cã tån t¹i c¸c chÊt khÝ nh− SO2, SO3... + Mïi vÞ ®¾ng xuÊt hiÖn khi ch¸y benzyl xelulose. + Mïi vÞ th¬m, ngät khi ch¸y ®−êng mËt. - Khãi: + Khãi tr¾ng xuÊt hiÖn khi ch¸y c¸c chÊt cã ®é Èm nh− r¬m r¹, cá kh« Èm v× ë giai ®o¹n ban ®Çu, chÊt ch¸y ph¶i ®−îc sÊy nãng ®Ó tho¸t Èm. Khãi cã mμu tr¾ng v× mang nhiÒu h¬i n−íc, khãi xuÊt hiÖn th−êng ë d¹ng s−¬ng mï. + Khãi ®en xuÊt hiÖn khi ch¸y c¸c chÊt cã thμnh phÇn c¸cbon nh− c¸c s¶n phÈm cña dÇu má, cao su, giÊy dÇu. Trong khãi ®en xuÊt hiÖn nhiÒu h¹t muéi than ch¸y ch−a hÕt hoÆc ch¸y trong ®iÒu kiÖn thiÕu «xy. + Khãi x¸m xuÊt hiÖn khi ch¸y c¸c vËt liÖu kh« hoÆc xèp nh− tranh, tre, nøa, l¸, r¬m r¹, cá kh«, giÊy vôn... + Khãi n©u hång xuÊt hiÖn khi ch¸y c¸c chÊt cã chøa nitroxelulose. Mμu n©u hång chÝnh lμ mμu cña khÝ nit¬®i«xit ®−îc h×nh thμnh trong kh«ng khÝ khi ch¸y. + Khãi vμng xuÊt hiÖn khi ch¸y c¸c chÊt cã chøa thμnh phÇn l−u huúnh. 20 Mμu s¾c cña khãi cßn phô thuéc vμo ®iÒu kiÖn ch¸y. NÕu sù ch¸y diÔn ra trong ®iÒu kiÖn d− thõa «xy kh«ng khÝ th× Ýt hoÆc kh«ng cã khãi ®en, nh−ng khi ch¸y diÔn ra trong ®iÒu kiÖn thiÕu «xy kh«ng khÝ th× sÏ cã nhiÒu khãi ®en. - Löa: Löa sinh ra khi ch¸y c¸c chÊt bèc h¬i hoÆc c¸c chÊt ph©n ly thμnh khÝ. ¸nh löa vμ ngän löa lμ biÓu hiÖn khëi ®Çu cña mét ph¶n øng ch¸y ®· diÔn ra. Khi ph¶n øng ch¸y ®· ®−îc ph¸t triÓn lín ®Õn mét møc nμo ®ã, ng−êi ta míi cã thÓ ph¸t hiÖn thÊy ¸nh löa, khãi, mïi vÞ. TÝnh chÊt ®Æc tr−ng cña ngän löa lμ cã thÓ thay ®æi theo ®iÒu kiÖn ch¸y. Mét ngän löa ®ang ph¸t s¸ng sÏ trë thμnh kh«ng ph¸t s¸ng khi ta ®−a «xy vμo trong lßng ngän löa, khi ®ã ngän löa tõ cã muéi chuyÓn sang ch¸y s¸ng kh«ng t¹o muéi - ch¸y hoμn toμn. Mμu s¾c ngän löa quan s¸t thÊy ®−îc ë mçi chÊt ch¸y cã mét mμu s¾c ®Æc tr−ng riªng cña nã. Nh− ch¸y bét nh«m, bét magiª cho ¸nh s¸ng mμu tr¾ng; ch¸y muèi strontamaxal¸t (S2C2O4), strontrinnit¬r¸t (Sr(NO3)4) cã mμu ®á; ch¸y natri vμ muèi cña nã cã mμu vμng; ch¸y kali vμ muèi cña nã cã mμu tÝm hoÆc mμu ®á tÝm; ch¸y c¸c s¶n phÈm dÇu má cã mμu vμng sÉm; ch¸y tranh tre nøa l¸ cã mμu vμng nh¹t... 21 2. Nh÷ng nguy hiÓm tõ ®¸m ch¸y ®èi víi con ng−êi Ch¸y kh«ng chØ g©y tæn thÊt tμi s¶n, ¶nh h−ëng ®Õn m«i tr−êng mμ cßn g©y thiÖt h¹i vÒ tÝnh m¹ng vμ søc kháe cho con ng−êi. H»ng n¨m, trªn thÕ giíi, sè ng−êi bÞ chÕt vμ bÞ th−¬ng do ch¸y lªn tíi hμng chôc ngμn ng−êi. Nh÷ng nguy hiÓm tõ ®¸m ch¸y ®èi víi con ng−êi: - Khãi: HÇu hÕt n¹n nh©n bÞ chÕt trong ®¸m ch¸y lμ do khãi chø kh«ng ph¶i lμ do nhiÖt. T¸c ®éng cña khãi víi con ng−êi nguy hiÓm ë chç: + Khãi tõ ®¸m ch¸y sÏ chiÕm chç «xy trong kh«ng khÝ. MÆt kh¸c, «xy l¹i bÞ ngän löa lÊy ®i ®Ó duy tr× ph¶n øng ch¸y, nªn trong ®¸m ch¸y th−êng x¶y ra t×nh tr¹ng thiÕu «xy nhanh chãng, con ng−êi sÏ bÞ ng¹t thë, cho¸ng ngÊt vμ cã thÓ tö vong (nång ®é «xy trong kh«ng khÝ trong ®iÒu kiÖn th−êng lμ 21% trong khi ng−ìng thë cña con ng−êi lμ trªn 16%, khi xuèng d−íi 10%, con ng−êi sÏ bÞ cho¸ng ngÊt). + S¶n phÈm ch¸y, ®Æc biÖt lμ ch¸y kh«ng hoμn toμn, trong ®iÒu kiÖn thiÕu «xy (trong phßng kÝn, hÇm lß) hoÆc ch¸y nhùa tæng hîp, ®Öm mót... th−êng cã nhiÒu chÊt ®éc h¹i ®èi víi c¬ thÓ nh− CO, NO, H2S, HCN. §©y lμ c¸c chÊt cùc ®éc, ng−ìng nång ®é nguy hiÓm víi c¬ thÓ lμ rÊt thÊp: CO (0,05% thÓ tÝch kh«ng khÝ), NO (0,25%), HCN (0,02%), H2S (0,05%) trong khi nång ®é thùc tÕ 22 cña chóng trong c¸c ®¸m ch¸y th−êng cao h¬n hμng chôc thËm chÝ hμng tr¨m lÇn, ®ñ g©y chÕt ng−êi chØ trong vμi ®Õn vμi chôc phót. C¸c chÊt nμy khi vμo c¬ thÓ, th−êng t¸c ®éng cÊp, lμm tæn th−¬ng vμ g©y ng−ng trÖ ho¹t ®éng cña hÖ thÇn kinh vμ c¸c c¬ quan néi t¹ng, khiÕn con ng−êi nhanh chãng bÞ cho¸ng ngÊt, h«n mª vμ dÉn ®Õn tö vong. + Trong mét sè tr−êng hîp kh¸c, dßng khÝ vμ khãi nãng khi vμo c¬ thÓ sÏ lμm tæn th−¬ng phæi, khiÕn qu¸ tr×nh h« hÊp bÞ suy gi¶m, g©y nguy hiÓm cho con ng−êi. + Khãi dμy ®Æc trong ®¸m ch¸y khiÕn con ng−êi bÞ mÊt tÇm nh×n, mÊt ph−¬ng h−íng, kh«ng tho¸t ra ®−îc vμ cã thÓ ®i vμo vïng nguy hiÓm. - NhiÖt ®é cao: Trong ®¸m ch¸y, con ng−êi chÞu t¸c ®éng cña nhiÖt ®é cao trùc tiÕp tõ ngän löa hoÆc do bøc x¹ nhiÖt, do dßng khÝ nãng hoÆc tiÕp xóc víi vËt cã nhiÖt ®é cao. Thùc nghiÖm cho thÊy, ng−ìng nhiÖt ®é g©y nguy hiÓm cho con ng−êi lμ 70oC. Khi nhiÖt ®é cao h¬n, sÏ g©y báng cho c¬ thÓ, c¬ b¾p vμ c¸c c¬ quan sÏ bÞ mÊt n−íc, bÞ ph¸ hñy. Khi nhiÖt ®é ®¹t ®Õn 200oC trë lªn, da, thÞt sÏ bÞ thiªu ch¸y, con ng−êi sÏ nhanh chãng bÞ chÕt. Trong mét sè tr−êng hîp nhiÖt ®é cao tõ ®¸m ch¸y lμm t¨ng ¸p suÊt vμ g©y næ c¸c b×nh chøa khÝ hoÆc lμm s«i trμo chÊt láng g©y nguy hiÓm cho con ng−êi. 23 - Sù sËp ®æ cña nhμ vμ c«ng tr×nh - do mÊt kh¶ n¨ng chÞu lùc cña s¾t thÐp, bªt«ng khi chÞu t¸c ®éng cña nhiÖt ®é cao - g©y nguy hiÓm cho ng−êi ë bªn trong vμ xung quanh. - Tr−êng hîp ch¸y x¶y ra khi cã ®«ng ng−êi, sÏ g©y t©m lý ho¶ng lo¹n, chen lÊn x« ®Èy, thËm chÝ giÉm ®¹p lªn nhau g©y chÕt ng−êi. Trong nhiÒu tr−êng hîp, con ng−êi do ho¶ng lo¹n, ®· nh¶y tõ tÇng cao xuèng ®Êt ®Ó tho¸t n¹n dÉn ®Õn bÞ th−¬ng hoÆc thËm chÝ lμ chÕt. III. Mét sè nguyªn nh©n vô ch¸y 1. Ch¸y do ®èt Ch¸y do ®èt lμ hμnh vi cè ý cña con ng−êi g©y ra víi c¸c ®éng c¬ vμ môc ®Ých kh¸c nhau. - §èt víi ®éng c¬ ph¶n c¸ch m¹ng nh»m môc ®Ých ph¸ ho¹i vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ, an ninh, quèc phßng, g©y hoang mang dao ®éng trong nh©n d©n, khñng bè, chèng ph¸ viÖc thùc hiÖn ®−êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng vμ Nhμ n−íc... do bän ph¶n ®éng, bän gi¸n ®iÖp... thùc hiÖn. - §èt do vô lîi c¸ nh©n lμ hμnh vi ®èt nh»m chiÕm ®o¹t lîi Ých lín h¬n nh− trôc lîi b¶o hiÓm, t×m kiÕm sù th−¬ng h¹i cña ng−êi kh¸c... - §èt ®Ó thiªu hñy tang vËt chøng nh»m che giÊu hμnh vi ph¹m téi tr−íc ®ã ®· g©y ra, nh− tham « råi ®èt sæ s¸ch, hå s¬, chøng tõ; trém c¾p råi ®èt nhμ, ®èt kho; giÕt ng−êi råi ®èt... 24 - §èt ®Ó tr¶ thï do m©u thuÉn c¸ nh©n: thï tøc nhau trong quan hÖ gia ®×nh, b¹n bÌ, yªu ®−¬ng... thùc hiÖn hμnh vi ®èt. - §èt do bÊt m·n c¸ nh©n lμ tr−êng hîp do ch¸n ch−êng trong yªu ®−¬ng, trong c«ng viÖc, cuéc sèng... thùc hiÖn hμnh vi ®èt. - §èt do ng−êi bÞ bÖnh t©m thÇn, trÎ em thùc hiÖn. §©y lμ tr−êng hîp mμ chñ thÓ thùc hiÖn hμnh vi g©y ch¸y kh«ng ®ñ n¨ng lùc tr¸ch nhiÖm ph¸p lý. 2. Ch¸y do vi ph¹m quy ®Þnh vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y Lμ hμnh vi cè ý kh«ng thùc hiÖn, thùc hiÖn kh«ng ®Çy ®ñ, thùc hiÖn sai c¸c quy ®Þnh vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y g©y ra ch¸y, nh−ng ng−êi g©y ch¸y kh«ng mong muèn hËu qu¶ x¶y ra. §©y lμ tr−êng hîp g©y ch¸y t¹i nh÷ng n¬i cã c¸c néi quy, quy ®Þnh vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y ®−îc treo, kÎ, vÏ mμ mäi ng−êi quan s¸t nh×n thÊy ®−îc hoÆc ®· ®−îc phæ biÕn, häc tËp, song vÉn thùc hiÖn sai nh− hót thuèc l¸ n¬i cÊm löa; sö dông chÊt ch¸y, nguån nhiÖt kh«ng ®óng quy ®Þnh... 3. Ch¸y do s¬ suÊt, bÊt cÈn Lμ hμnh vi v« ý mμ g©y ra ch¸y. §ã lμ c¸c tr−êng hîp do kh«ng hiÓu biÕt vÒ tÝnh chÊt nguy 25 hiÓm ch¸y, næ cña chÊt ch¸y vμ nguån nhiÖt trong qu¸ tr×nh sö dông; do nhÇm lÉn trong thao t¸c, sö dông chÊt ch¸y, nguån nhiÖt; do tr×nh ®é thÊp, do s¬ suÊt, bÊt cÈn trong sö dông löa nhiÖt nh− th¾p h−¬ng thê cóng trong gia ®×nh... 4. Ch¸y do thiÕu tr¸ch nhiÖm Lμ hμnh vi cè ý kh«ng thùc hiÖn, thùc hiÖn kh«ng ®Çy ®ñ, thùc hiÖn sai tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong viÖc qu¶n lý chÊt ch¸y, nguån nhiÖt mμ sinh ra ch¸y, nh−ng ng−êi g©y ch¸y kh«ng mong muèn x¶y ra. Trong tr−êng hîp nμy, ng−êi g©y ch¸y cã tr¸ch nhiÖm ph¸p lý trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, sö dông chÊt ch¸y, chÊt næ, nguån nhiÖt mμ kh«ng thùc hiÖn ®óng tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y, nh− thñ kho dïng löa ®un nÊu trong kho g©y ch¸y, ng−êi b¸n x¨ng dÇu kh«ng nh¾c nhë kh¸ch hμng vμo mua x¨ng ®Ó hä hót thuèc, nghe ®iÖn tho¹i g©y ch¸y... 5. Ch¸y do sù cè kü thuËt vμ t¸c ®éng cña hiÖn t−îng thiªn nhiªn Ch¸y do sù cè kü thuËt vμ hiÖn t−îng thiªn nhiªn lμ tr−êng hîp ch¸y x¶y ra n»m ngoμi kh¶ n¨ng gi¸m s¸t, khèng chÕ vμ ng¨n chÆn cña con ng−êi còng nh− c¸c thiÕt bÞ, ph−¬ng tiÖn b¶o vÖ. 26 6. Tù ch¸y - Tù ch¸y cña s¶n phÈm n«ng nghiÖp: C¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp nh−: l¸ thuèc l¸, thuèc lμo; r¬m r¹, c¸m, cá... nÕu kh«ng ®−îc ph¬i kh« vμ b¶o qu¶n tèt th× cã kh¶ n¨ng tù tÝch nhiÖt råi dÉn ®Õn tù ch¸y. Qu¸ tr×nh tù ch¸y nμy diÔn ra trong ba giai ®o¹n: tù nãng dÇn lªn; tù nung nãng ë møc ®é cao vμ tù ch¸y thËt sù. Hai giai ®o¹n ®Çu x¶y ra lμ do c¸c qu¸ tr×nh vi sinh vËt (vi khuÈn −a Èm vμ vi khuÈn −a nhiÖt) trong ®iÒu kiÖn cã ®é Èm cao vμ nhiÖt kh«ng tho¸t ra ngoμi ®−îc. Vi khuÈn −a nhiÖt ho¹t ®éng m¹nh dÉn ®Õn tÝch tô nhiÖt ®é cã thÓ ®¹t tíi 200oC ®Õn 250oC. ë nhiÖt ®é nμy sÏ b¾t ®Çu cña giai ®o¹n thø ba lμ giai ®o¹n tù ch¸y. - Tù ch¸y cña than: Nguyªn nh©n tù ch¸y cña than (®Æc biÖt lμ than n©u vμ than bïn) lμ kh¶ n¨ng «xy hãa t−¬ng ®èi dÔ bëi n¨ng suÊt hÊp thô bÒ mÆt cña than. Tèc ®é tù ®èt nãng cña than phô thuéc chñ yÕu vμo nhiÖt ®é ban ®Çu cña than, sù cung cÊp «xy vμ møc ®é mÞn nhá cña than. Than cμng nhá th× tæng sè diÖn tÝch tiÕp xóc bÒ mÆt cña chóng víi kh«ng khÝ cμng lín. Kh¶ n¨ng «xy hãa vμ l−îng nhiÖt táa ra t¨ng theo ®é lín cña bÒ mÆt tiÕp xóc. - Tù ch¸y cña s¶n phÈm dÝnh dÇu th¶o méc: Mét sè vËt liÖu nh−: cuén giÎ, phoi bμo, mïn c−a, vá trÊu... nÕu ®−îc tÈm dÇu th¶o méc nh− dÇu 27 lanh, dÇu b«ng, dÇu ®Ëu nμnh... dÔ bÞ «xy hãa vμ táa nhiÖt, nÕu kh¶ n¨ng truyÒn nhiÖt kÐm, sÏ tÝch tô nhiÖt, lμm cho nhiÖt cña vËt mang dÇu dÇn t¨ng lªn ®Õn nhiÖt ®é tù ch¸y cña dÇu hoÆc cña vËt liÖu ®ã. - Tù ch¸y cña s¬n: Sù tù ch¸y cña s¬n, ®Æc biÖt lμ sù nguy hiÓm tù ch¸y t¨ng lªn khi pha lÉn s¬n dÇu víi s¬n nitr« v× trong s¬n dÇu cã thμnh phÇn c¸c lo¹i dÇu th¶o méc nh− dÇu «liu, dÇu lanh, dÇu th«ng... cïng víi nhùa polyeste, epoxyt vμ dielepin. - Tù ch¸y do ph¶n øng hãa häc cña c¸c hãa chÊt: + C¸c chÊt tù ch¸y khi tiÕp xóc víi kh«ng khÝ: Nhãm nμy bao gåm phètpho tr¾ng, diphosphin, sunfit s¾t vμ nh÷ng hîp chÊt c¬ kim. Sù «xy hãa diÔn ra m·nh liÖt khi t¸c dông víi «xy kh«ng khÝ. NhiÖt gi¶i phãng ra cña ph¶n øng «xy hãa nμy tù ®èt nãng chÊt ch¸y ®Õn nhiÖt ®é tù ch¸y cña nã. + C¸c chÊt tù ch¸y khi tiÕp xóc víi n−íc: Nhãm nμy cã c¸c chÊt thuéc kim lo¹i kiÒm nh− natri, kali, rubiri, chóng ph¶n øng m·nh liÖt víi n−íc vμ gi¶i phãng hy®r«, hy®r« b¾t ch¸y rÊt nhanh do nhiÖt cña ph¶n øng sinh ra vμ ch¸y víi ngän löa cã mμu rÊt ®Æc tr−ng (natri cho mμu vμng, kali cho mμu tÝm). + C¸c chÊt tù ch¸y khi chóng tiÕp xóc víi nhau: Nhãm nμy gåm c¸c chÊt «xy hãa ë ba d¹ng: r¾n, láng, khÝ nh− «xy nÐn, fluor, cloaxitnitoric, 28 kali, c¸c chÊt clorat kiÒm... Nh÷ng chÊt «xy hãa nμy phÇn nhiÒu lμ nh÷ng chÊt h÷u c¬. Khi chóng tiÕp xóc hoÆc hçn hîp víi nhau dÔ tù bèc ch¸y, vÝ nh− glycarin tiÕp xóc víi kalypermangan tinh thÓ. Nghiªn cøu vÒ tù ch¸y ph¶i ®−îc lμm râ trong tõng tr−êng hîp cô thÓ. Tù ch¸y lμ do vi ph¹m quy ®Þnh vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y nh− kh«ng thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh ®Ó x¶y ra tù ch¸y; do s¬ xuÊt bÊt cÈn nh− ®Ó lÉn hãa chÊt v× thiÕu hiÓu biÕt; do thiÕu tr¸ch nhiÖm v× kh«ng thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña m×nh... 29 Ch−¬ng II Tæ CHøC C«NG T¸C PHßNG CH¸Y Vμ CH÷A CH¸Y I. Mét sè quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y 1. Nguyªn t¾c phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y 1. Huy ®éng søc m¹nh tæng hîp cña toμn d©n tham gia ho¹t ®éng phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y. 2. Trong ho¹t ®éng phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y lÊy phßng ngõa lμ chÝnh; ph¶i tÝch cùc vμ chñ ®éng phßng ngõa, h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt c¸c vô ch¸y x¶y ra vμ thiÖt h¹i do ch¸y g©y ra. 3. Ph¶i chuÈn bÞ s½n sμng lùc l−îng, ph−¬ng tiÖn, ph−¬ng ¸n vμ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c ®Ó khi cã ch¸y x¶y ra th× ch÷a ch¸y kÞp thêi, cã hiÖu qu¶. 4. Mäi ho¹t ®éng phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y tr−íc hÕt ph¶i ®−îc thùc hiÖn vμ gi¶i quyÕt b»ng lùc l−îng vμ ph−¬ng tiÖn t¹i chç. 30 2. Tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc, c¸ nh©n ®èi víi c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ViÖc Nhμ n−íc quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm phßng ch¸y, ch÷a ch¸y nh»m gióp cho tõng c¬ quan, tæ chøc, hé gia ®×nh vμ c¸ nh©n hiÓu, qu¸n triÖt vμ tæ chøc thùc hiÖn tèt tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; thùc hiÖn tèt c¸c gi¶i ph¸p, biÖn ph¸p vμ ®iÒu kiÖn an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y t¹i n¬i lμm viÖc vμ n¬i c− tró. §ång thêi, viÖc thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm phßng ch¸y, ch÷a ch¸y còng mang l¹i quyÒn lîi thiÕt th©n ®−îc b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cho chÝnh c¬ quan, tæ chøc, hé gia ®×nh vμ cho chÝnh m×nh. Cô thÓ hãa LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y, ngμy 4-4-2003, ChÝnh phñ ®· ban hμnh NghÞ ®Þnh sè 35/2003/N§-CP quy ®Þnh chi tiÕt thi hμnh mét sè ®iÒu cña LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y, trong ®ã quy ®Þnh cô thÓ tr¸ch nhiÖm cña mçi c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n ®èi víi viÖc phßng ch¸y, ch÷a ch¸y trong ph¹m vi qu¶n lý vμ ho¹t ®éng cña m×nh; vμ ngμy 22-5-2012, Thñ t−íng ChÝnh phñ ban hμnh NghÞ ®Þnh sè 46/2012/N§-CP vÒ söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 35/2003/N§-CP vμ NghÞ ®Þnh sè 130/2006/N§-CP ngμy 8-11-2006 quy ®Þnh chÕ ®é b¶o hiÓm ch¸y, næ b¾t buéc. 3. Néi dung tr¸ch nhiÖm phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y cña tõng ®èi t−îng + Phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y lμ tr¸ch nhiÖm cña 31 mçi c¬ quan, tæ chøc, hé gia ®×nh vμ c¸ nh©n trªn l·nh thæ Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. (Kho¶n 1, §iÒu 5, LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y) + C«ng d©n tõ 18 tuæi trë lªn, ®ñ søc kháe cã tr¸ch nhiÖm tham gia vμo ®éi d©n phßng, ®éi phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y c¬ së ®−îc lËp ra ë n¬i c− tró hoÆc n¬i lμm viÖc khi cã yªu cÇu. (Kho¶n 2, §iÒu 5, LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y) + Ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc, chñ hé gia ®×nh lμ ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc ho¹t ®éng vμ th−êng xuyªn kiÓm tra phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña m×nh. (Kho¶n 3, §iÒu 5, LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y). + C¸c c¬ quan th«ng tin, tuyªn truyÒn cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc tuyªn truyÒn, phæ biÕn ph¸p luËt vμ kiÕn thøc vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y th−êng xuyªn, réng r·i tíi toμn d©n. (Kho¶n 1, §iÒu 6, LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y) + C¬ quan, tæ chøc vμ hé gia ®×nh cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, phæ biÕn ph¸p luËt vμ kiÕn thøc vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y cho mäi ng−êi trong ph¹m vi qu¶n lý cña m×nh. (Kho¶n 2, §iÒu 6, LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y) + MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam vμ c¸c tæ chøc thμnh viªn cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc vμ phèi hîp víi c¬ quan chøc n¨ng ®Ó tuyªn truyÒn, ®éng viªn mäi tÇng líp nh©n d©n thùc hiÖn vμ gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y. (§iÒu 7, LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y) 32 + Lùc l−îng C¶nh s¸t phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y cã tr¸ch nhiÖm h−íng dÉn, kiÓm tra ho¹t ®éng phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y cña c¬ quan, tæ chøc, hé gia ®×nh, c¸ nh©n vμ lμm nhiÖm vô ch÷a ch¸y. (Kho¶n 4, §iÒu 5, LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y) 4. Tr¸ch nhiÖm phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y cña ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc (§iÒu 3, NghÞ ®Þnh sè 35) Ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc trong ph¹m vi qu¶n lý vμ nhiÖm vô quyÒn h¹n cña m×nh cã tr¸ch nhiÖm: 1. Ban hμnh quy ®Þnh, néi quy vμ ®Ò ra biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y; 2. Tæ chøc thùc hiÖn quy ®Þnh, néi quy, c¸c ®iÒu kiÖn an toμn, biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y vμ yªu cÇu vÒ b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y cña ng−êi hoÆc c¬ quan cã thÈm quyÒn; 3. Tæ chøc tuyªn truyÒn, phæ biÕn ph¸p luËt, kiÕn thøc phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; huÊn luyÖn nghiÖp vô phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; x©y dùng phong trμo quÇn chóng tham gia ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; qu¶n lý vμ duy tr× ho¹t ®éng cña ®éi d©n phßng, ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së hoÆc ®éi phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y chuyªn ngμnh; 4. KiÓm tra an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; xö lý hoÆc ®Ò xuÊt xö lý c¸c hμnh vi vi ph¹m quy 33 ®Þnh, néi quy vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; tæ chøc kh¾c phôc kÞp thêi c¸c thiÕu sãt, vi ph¹m quy ®Þnh an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; 5. Trang bÞ ph−¬ng tiÖn phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y; chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn phôc vô ch÷a ch¸y; x©y dùng vμ tæ chøc thùc tËp ph−¬ng ¸n ch÷a ch¸y; tæ chøc ch÷a ch¸y vμ gi¶i quyÕt kh¾c phôc hËu qu¶ ch¸y; 6. B¶o ®¶m kinh phÝ cho ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; 7. Tæ chøc thèng kª, b¸o c¸o theo ®Þnh kú vÒ t×nh h×nh phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y; th«ng b¸o kÞp thêi cho c¬ quan C¶nh s¸t phßng ch¸y, ch÷a ch¸y nh÷ng thay ®æi lín cã liªn quan ®Õn b¶o ®¶m an toμn vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y cña c¬ quan, tæ chøc m×nh; 8. Phèi hîp víi c¸c c¬ quan, tæ chøc vμ hé gia ®×nh xung quanh trong viÖc b¶o ®¶m an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; kh«ng g©y nguy hiÓm ch¸y, næ ®èi víi c¸c c¬ quan, tæ chøc vμ hé gia ®×nh l©n cËn; 9. Tæ chøc tham gia c¸c ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y khi cã yªu cÇu cña c¬ quan cã thÈm quyÒn. 5. Tr¸ch nhiÖm phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y cña chñ hé gia ®×nh (§iÒu 4, NghÞ ®Þnh sè 35) Chñ hé gia ®×nh cã tr¸ch nhiÖm: 1. Tæ chøc thùc hiÖn quy ®Þnh, néi quy, c¸c ®iÒu kiÖn an toμn, biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p vÒ phßng 34 ch¸y, ch÷a ch¸y vμ yªu cÇu vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña ng−êi hoÆc c¬ quan cã thÈm quyÒn; 2. KiÓm tra an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, ®«n ®èc, nh¾c nhë c¸c thμnh viªn trong gia ®×nh thùc hiÖn quy ®Þnh, néi quy, c¸c ®iÒu kiÖn an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; kh¾c phôc kÞp thêi c¸c thiÕu sãt, vi ph¹m quy ®Þnh an toμn vÒ b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; 3. Mua s¾m ph−¬ng tiÖn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn phôc vô ch÷a ch¸y; ph¸t hiÖn ch¸y, b¸o ch¸y, ch÷a ch¸y vμ tham gia kh¾c phôc hËu qu¶ vô ch¸y; 4. Phèi hîp víi c¸c hé gia ®×nh, c¬ quan, tæ chøc xung quanh trong viÖc b¶o ®¶m an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; kh«ng g©y nguy hiÓm ch¸y, næ ®èi víi c¸c hé gia ®×nh vμ c¬ quan, tæ chøc l©n cËn; 5. Tham gia c¸c ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y khi cã yªu cÇu cña c¬ quan cã thÈm quyÒn. 6. Tr¸ch nhiÖm phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y cña c¸ nh©n (§iÒu 5, NghÞ ®Þnh sè 35) 1. ChÊp hμnh quy ®Þnh, néi quy vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y vμ yªu cÇu vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña ng−êi hoÆc c¬ quan cã thÈm quyÒn; thùc hiÖn nhiÖm vô phßng ch¸y, ch÷a ch¸y theo chøc tr¸ch, nhiÖm vô ®−îc giao; 2. T×m hiÓu, häc tËp ph¸p luËt vμ kiÕn thøc vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm 35 cña m×nh; b¶o qu¶n, sö dông thμnh th¹o c¸c ph−¬ng tiÖn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y th«ng dông vμ c¸c ph−¬ng tiÖn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y kh¸c ®−îc trang bÞ; 3. B¶o ®¶m an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y trong qu¸ tr×nh sö dông nguån löa, nguån nhiÖt, c¸c thiÕt bÞ, dông cô sinh löa, sinh nhiÖt vμ trong b¶o qu¶n, sö dông chÊt ch¸y; kÞp thêi kh¾c phôc c¸c thiÕu sãt, vi ph¹m quy ®Þnh an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; 4. Tham gia c¸c ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ë n¬i c− tró, n¬i lμm viÖc; tham gia ®éi d©n phßng, ®éi phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y c¬ së hoÆc ®éi phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y chuyªn ngμnh theo quy ®Þnh; gãp ý, kiÕn nghÞ víi chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng n¬i c− tró, víi ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc n¬i lμm viÖc vÒ c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; 5. Ng¨n chÆn nguy c¬ trùc tiÕp ph¸t sinh ch¸y vμ nh÷ng hμnh vi vi ph¹m quy ®Þnh an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; 6. B¸o ch¸y vμ ch÷a ch¸y kÞp thêi khi ph¸t hiÖn thÊy ch¸y; chÊp hμnh nghiªm lÖnh huy ®éng tham gia ch÷a ch¸y vμ ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y kh¸c. Nh− vËy, LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y, NghÞ ®Þnh sè 35/2003/N§-CP ®· quy ®Þnh rÊt ®Çy ®ñ vμ cô thÓ tr¸ch nhiÖm phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña tÊt 36 c¶ c¸c c¬ quan, tæ chøc, hé gia ®×nh vμ c¸ nh©n. C¨n cø vμo quy ®Þnh trªn, tõng c¬ quan, tæ chøc, hé gia ®×nh vμ c¸ nh©n trong ph¹m vi qu¶n lý vμ ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña m×nh cÇn cô thÓ hãa thμnh nh÷ng nhiÖm vô trong tõng giai ®o¹n, tõng thêi gian vμ triÓn khai tæ chøc thùc hiÖn ®Çy ®ñ c«ng t¸c phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y. II. Tæ chøc c«ng t¸c phßng ch¸y 1. §¸nh gi¸ tÝnh nguy hiÓm ch¸y Khi ®øng tr−íc ®èi t−îng cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ xem chóng cã nguy hiÓm ch¸y hay kh«ng? Th«ng tin phôc vô cho viÖc ®¸nh gi¸ nguy hiÓm ch¸y, næ phô thuéc vμo: - ChÊt ch¸y: ChÊt ch¸y thuéc lo¹i nμo, dÔ ch¸y hay khã ch¸y, sè l−îng lμ bao nhiªu vμ c¸ch s¾p xÕp b¶o qu¶n chóng nh− thÕ nμo? - Sù xuÊt hiÖn cña nguån nhiÖt vμ kh¶ n¨ng tån t¹i cña chóng. Dùa vμo tr¹ng th¸i tån t¹i, trong c«ng t¸c ®¶m b¶o an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ph©n thμnh c¸c lo¹i cô thÓ: + NhiÖt n¨ng, hay cßn gäi lμ ngän löa trÇn, tån t¹i d−íi d¹ng ngän löa, vÝ dô ®Çu mÈu thuèc l¸ ®ang ch¸y, ngän löa cña bÕp ®un, cña nhang ®ang th¾p... + Quang n¨ng: Nguån nhiÖt cña ¸nh s¸ng mÆt trêi. 37 + Hãa n¨ng: Nguån nhiÖt h×nh thμnh tõ c¸c ph¶n øng hãa häc. + C¬ n¨ng: Nguån nhiÖt h×nh thμnh do ma s¸t, va ®Ëp. + Sinh n¨ng: Nguån nhiÖt h×nh thμnh do vi khuÈn −a Èm sinh nhiÖt t¹o nªn (sinh häc). §©y chÝnh lμ nguyªn nh©n lμm ph¸t sinh nguån nhiÖt g©y tù ch¸y c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp, ch¸y rõng... + §iÖn n¨ng: Dßng chuyÓn ®éng cña c¸c electron cã thÓ trë thμnh nguån nhiÖt g©y ch¸y trong tr−êng hîp qu¸ t¶i, ng¾n m¹ch, ®iÖn trë chuyÓn tiÕp. - Kh¶ n¨ng ch¸y lan: Khi quan s¸t ®èi t−îng, yªu cÇu ph¶i ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng ch¸y lan th«ng qua kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c bé phËn trong c¬ së còng nh− sù s¾p xÕp hμng hãa, d©y chuyÒn c«ng nghÖ (chÊt ch¸y) bªn trong ®èi t−îng vμ sù liÒn kÒ gi÷a c¸c ®èi t−îng víi nhau. - Kh¶ n¨ng tho¸t n¹n cho ng−êi trong ®iÒu kiÖn ch¸y: Th«ng sè nμy ®−îc ®¸nh gi¸ th«ng qua lèi vμ ®−êng tho¸t n¹n bªn trong ®èi t−îng còng nh− sè l−îng c¸n bé c«ng nh©n viªn thùc tÕ lμm viÖc trong ®ã. Cã thÓ trong ®èi t−îng cã nhiÒu lèi vμ ®−êng tho¸t n¹n kh¸c nhau song nÕu cöa tho¸t n¹n lu«n trong tr¹ng th¸i ®ãng hoÆc cã c¸c vËt c¶n trªn lèi vμ ®−êng tho¸t n¹n th× râ rμng kh¶ n¨ng tho¸t n¹n cho ng−êi trong ®iÒu kiÖn ch¸y sÏ gÆp nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh. 38 - TÝnh chÊt vμ gi¸ trÞ cña ®èi t−îng ®−îc ®¸nh gi¸: TÝnh chÊt vμ gi¸ trÞ ë ®©y ®−îc x¸c ®Þnh th«ng qua tÝnh chÝnh trÞ cña ®èi t−îng, sau ®ã lμ gi¸ trÞ vËt chÊt vμ th−¬ng hiÖu cña ®èi t−îng. NÕu ®èi t−îng lμ trô së c¬ quan §¶ng, chÝnh quyÒn th× c«ng t¸c b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cÇn thiÕt ph¶i ®−îc quan t©m, chó träng h¬n. - C¸c ph−¬ng tiÖn ch÷a ch¸y ban ®Çu ®· ®−îc trang bÞ: b×nh ch÷a ch¸y, l¨ng vßi ch÷a ch¸y, ch¨n ch÷a ch¸y... vμ t×nh tr¹ng ho¹t ®éng cña chóng. - Kh¶ n¨ng thao t¸c chiÕn thuËt ch÷a ch¸y: Tæng hîp c¸c th«ng tin kh¸c vÒ ®èi t−îng cã liªn quan ®Õn chiÕn thuËt ch÷a ch¸y nh− kh¶ n¨ng triÓn khai ®éi h×nh ch÷a ch¸y, nguån n−íc ch÷a ch¸y, c«ng t¸c ch÷a ch¸y ban ®Çu... 2. Tæ chøc ®éi phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y c¬ së a) Thμnh lËp, qu¶n lý, chØ ®¹o ®éi phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y c¬ së Theo nguyªn t¾c quy ®Þnh trong LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y th× mäi ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ph¶i ®−îc thùc hiÖn vμ gi¶i quyÕt b»ng lùc l−îng vμ ph−¬ng tiÖn t¹i chç (4 t¹i chç): lùc l−îng t¹i chç; chØ huy t¹i chç; ph−¬ng tiÖn t¹i chç; hËu cÇn t¹i chç. Phßng ch¸y, ch÷a ch¸y lμ tr¸ch nhiÖm cña mçi c¬ quan, tæ chøc, hé gia ®×nh vμ c¸ nh©n trªn l·nh thæ Céng hßa x· héi chñ nghÜa 39 ViÖt Nam. C«ng d©n tõ 18 tuæi trë lªn, ®ñ søc kháe cã tr¸ch nhiÖm tham gia vμo ®éi d©n phßng, ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së ®−îc lËp ë n¬i c− tró hoÆc n¬i lμm viÖc khi cã yªu cÇu. §Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y t¹i chç nãi chung vμ c¸c nguyªn t¾c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y nãi riªng, ®ßi hái mçi c¬ së ph¶i tæ chøc lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y t¹i chç cña m×nh, gäi lμ lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së. §éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së lμ tæ chøc gåm nh÷ng ng−êi tham gia ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y t¹i n¬i lμm viÖc. §éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së ®−îc thμnh lËp, qu¶n lý, chØ ®¹o theo quy ®Þnh sau ®©y: - §éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së ®−îc thμnh lËp t¹i c¬ së do ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc thμnh lËp, qu¶n lý vμ chØ ®¹o. Ng−êi ®øng ®Çu c¬ së cã tr¸ch nhiÖm ®Ò xuÊt thμnh lËp vμ trùc tiÕp duy tr× ho¹t ®éng cña ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së. Ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc trùc tiÕp qu¶n lý c¬ së cã tr¸ch nhiÖm ban hμnh quy chÕ ho¹t ®éng, b¶o ®¶m kinh phÝ, trang bÞ ph−¬ng tiÖn vμ b¶o ®¶m c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó duy tr× ho¹t ®éng cña ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së. - CÊp ra quyÕt ®Þnh thμnh lËp ®éi d©n phßng, ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së ph¶i th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho c¬ quan C¶nh s¸t phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®Þa ph−¬ng. 40 - C¬ quan C¶nh s¸t phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cã tr¸ch nhiÖm chØ ®¹o, kiÓm tra vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®èi víi lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së. b) NhiÖm vô, biªn chÕ, tæ chøc cña lùc l−îng phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y c¬ së - NhiÖm vô cña lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së: + §Ò xuÊt viÖc ban hμnh quy ®Þnh, néi quy an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. + Tæ chøc tuyªn truyÒn, phæ biÕn ph¸p luËt vμ kiÕn thøc phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; x©y dùng phong trμo quÇn chóng tham gia phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. + KiÓm tra, ®«n ®èc, viÖc chÊp hμnh c¸c quy ®Þnh, néi quy an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. + Tæ chøc huÊn luyÖn, båi d−ìng nghiÖp vô phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. + X©y dùng ph−¬ng ¸n, chuÈn bÞ lùc l−îng, ph−¬ng tiÖn vμ thùc hiÖn nhiÖm vô ch÷a ch¸y khi cã ch¸y x¶y ra; tham gia ch÷a ch¸y ë ®Þa ph−¬ng, c¬ së kh¸c khi cã yªu cÇu. - Tæ chøc, biªn chÕ cña ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së (môc XVI, Th«ng t− sè 04/2004/TT-BCA ngμy 31-3-2004 cña Bé C«ng an h−íng dÉn thi hμnh NghÞ ®Þnh sè 35/2003/N§-CP): + C¬ së, ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi cã d−íi 10 ng−êi th−êng xuyªn lμm viÖc th× tÊt c¶ nh÷ng ng−êi lμm viÖc t¹i c¬ së ®ã lμ thμnh viªn ®éi 41 phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së vμ do nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o c¬ së, ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi ®ã lμm ®éi tr−ëng, ®éi phã; + C¬ së, ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi cã tõ 10 ng−êi ®Õn 50 ng−êi th−êng xuyªn lμm viÖc th× biªn chÕ cña ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së tèi thiÓu lμ 10 ng−êi, trong ®ã cã 1 ®éi tr−ëng vμ c¸c ®éi phã gióp viÖc; + C¬ së, ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi cã trªn 50 ng−êi ®Õn 100 ng−êi th−êng xuyªn lμm viÖc th× biªn chÕ cña ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së tèi thiÓu lμ 15 ng−êi, trong ®ã cã 1 ®éi tr−ëng vμ c¸c ®éi phã gióp viÖc; + C¬ së, ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi cã trªn 100 ng−êi th−êng xuyªn lμm viÖc th× biªn chÕ cña ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së tèi thiÓu lμ 25 ng−êi, trong ®ã cã 1 ®éi tr−ëng vμ c¸c ®éi phã gióp viÖc; + Ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi, c¬ së cã nhiÒu ph©n x−ëng, bé phËn lμm viÖc ®éc lËp hoÆc lμm viÖc theo ca th× mçi bé phËn, ph©n x−ëng, mçi ca lμm viÖc cã 1 tæ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së; biªn chÕ cña tæ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së tèi thiÓu tõ 5 ®Õn 7 ng−êi, trong ®ã cã 1 tæ tr−ëng vμ c¸c tæ phã gióp viÖc. C¸n bé, ®éi viªn ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së lμ nh÷ng ng−êi th−êng xuyªn lμm viÖc t¹i c¬ së hoÆc trªn ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi ®ã. 42 Ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc trùc tiÕp qu¶n lý c¬ së, ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi ra quyÕt ®Þnh bæ nhiÖm ®éi tr−ëng, ®éi phã ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së, tæ tr−ëng, tæ phã tæ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së. c) HuÊn luyÖn, båi d−ìng nghiÖp vô phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y ®èi víi c¸n bé, ®éi viªn ®éi phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y c¬ së Lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së ®−îc huÊn luyÖn, båi d−ìng nghiÖp vô; chÞu sù chØ ®¹o, kiÓm tra, h−íng dÉn vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô cña c¬ quan C¶nh s¸t phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y; chÞu sù ®iÒu ®éng cña cÊp cã thÈm quyÒn tham gia ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. - C¸n bé, ®éi viªn ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së ®−îc huÊn luyÖn, båi d−ìng nghiÖp vô vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y theo c¸c néi dung sau ®©y: + KiÕn thøc ph¸p luËt, kiÕn thøc vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y phï hîp víi tõng ®èi t−îng; + Ph−¬ng ph¸p tuyªn truyÒn, x©y dùng phong trμo quÇn chóng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; + BiÖn ph¸p phßng ch¸y; + Ph−¬ng ph¸p lËp vμ thùc tËp ph−¬ng ¸n ch÷a ch¸y; biÖn ph¸p, chiÕn thuËt, kü thuËt ch÷a ch¸y; + Ph−¬ng ph¸p b¶o qu¶n, sö dông c¸c ph−¬ng tiÖn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; + Ph−¬ng ph¸p kiÓm tra an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; 43 - §èi t−îng huÊn luyÖn, båi d−ìng nghiÖp vô phßng ch¸y, ch÷a ch¸y: + Ng−êi cã chøc danh chØ huy ch÷a ch¸y quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 37 LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y; + C¸n bé, ®éi viªn ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së; + Ng−êi lμm viÖc trong m«i tr−êng cã nguy hiÓm vÒ ch¸y, næ hoÆc th−êng xuyªn tiÕp xóc víi c¸c chÊt nguy hiÓm vÒ ch¸y, næ; + Ng−êi chØ huy tμu thñy, tμu háa, tμu bay, ng−êi ®iÒu khiÓn ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi cã phô cÊp tr¸ch nhiÖm, ng−êi ®iÒu khiÓn ph−¬ng tiÖn, ng−êi lμm viÖc vμ phôc vô trªn ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi cã tõ 30 chç ngåi trë lªn vμ trªn ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi chuyªn dïng ®Ó vËn chuyÓn c¸c chÊt, hμng nguy hiÓm vÒ ch¸y, næ; + Ng−êi lμm viÖc trong c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh ph−¬ng tiÖn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; + C¸c ®èi t−îng kh¸c cã yªu cÇu ®−îc huÊn luyÖn nghiÖp vô phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. d) §iÒu ®éng lùc l−îng phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y c¬ së tham gia c¸c ho¹t ®éng phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y Lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së ®−îc huÊn luyÖn, båi d−ìng nghiÖp vô; chÞu sù chØ ®¹o, 44 kiÓm tra, h−íng dÉn vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô cña c¬ quan C¶nh s¸t phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y; chÞu sù ®iÒu ®éng cña cÊp cã thÈm quyÒn ®Ó tham gia ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. ThÈm quyÒn ®iÒu ®éng lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së tham gia c¸c ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®−îc quy ®Þnh nh− sau: - Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n c¸c cÊp, ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc ®−îc ®iÒu ®éng ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së thuéc ph¹m vi qu¶n lý cña m×nh; - Tr−ëng phßng C¶nh s¸t phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y ®−îc ®iÒu ®éng lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së trong ph¹m vi ®Þa bμn qu¶n lý cña m×nh; - Côc tr−ëng Côc C¶nh s¸t phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y ®−îc ®iÒu ®éng lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së trong ph¹m vi c¶ n−íc. §éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së ®−îc ®iÒu ®éng tham gia tuyªn truyÒn, cæ ®éng, mÝt tinh, diÔu hμnh, héi thao vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, thùc tËp ph−¬ng ¸n ch÷a ch¸y, b¶o vÖ liªn quan ®Õn ch¸y, næ; tham gia kh¾c phôc nguy c¬ ph¸t sinh ch¸y, næ; kh¾c phôc hËu qu¶ vô ch¸y vμ nh÷ng ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y kh¸c theo yªu cÇu cña ng−êi cã thÈm quyÒn. ViÖc ®iÒu ®éng lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së tham gia ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a 45 ch¸y ph¶i cã quyÕt ®Þnh b»ng v¨n b¶n; trong tr−êng hîp khÈn cÊp th× ®−îc ®iÒu ®éng b»ng lêi, nh−ng chËm nhÊt sau 3 ngμy lμm viÖc ph¶i cã quyÕt ®Þnh b»ng v¨n b¶n. Khi ®iÒu ®éng b»ng lêi, ng−êi ®iÒu ®éng ph¶i x−ng râ hä tªn, chøc vô, ®¬n vÞ c«ng t¸c, ®Þa chØ, sè ®iÖn tho¹i liªn l¹c vμ nªu râ yªu cÇu vÒ sè l−îng ng−êi, ph−¬ng tiÖn cÇn ®iÒu ®éng, thêi gian, ®Þa ®iÓm cã mÆt vμ néi dung ho¹t ®éng. QuyÕt ®Þnh ®iÒu ®éng ®−îc göi cho ®èi t−îng cã nghÜa vô chÊp hμnh vμ l−u hå s¬. Khi nhËn ®−îc quyÕt ®Þnh ®iÒu ®éng tham gia ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y th× ng−êi cã thÈm quyÒn qu¶n lý lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së ph¶i chÊp hμnh. ®) ChÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé, ®éi viªn ®éi phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y c¬ së - Lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së ®−îc h−ëng chÕ ®é, chÝnh s¸ch trong thêi gian huÊn luyÖn, båi d−ìng nghiÖp vô vμ khi trùc tiÕp tham gia ch÷a ch¸y theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ, cô thÓ: C¸n bé, ®éi viªn ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së ®−îc trang bÞ quÇn ¸o, thiÕt bÞ b¶o hé c¸ nh©n phï hîp víi tÝnh chÊt ho¹t ®éng. - C¸n bé, ®éi viªn ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së trong thêi gian tham gia huÊn luyÖn, båi d−ìng nghiÖp vô phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®−îc 46 nghØ lμm viÖc, h−ëng nguyªn l−¬ng vμ c¸c kho¶n phô cÊp kh¸c (nÕu cã) vμ mçi ngμy ®−îc h−ëng mét kho¶n tiÒn båi d−ìng b»ng mét nöa ngμy l−¬ng. - C¸n bé, ®éi viªn ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së khi trùc tiÕp tham gia ch÷a ch¸y ®−îc h−ëng chÕ ®é båi d−ìng nh− sau: + NÕu thêi gian ch÷a ch¸y d−íi 2 giê ®−îc båi d−ìng mét kho¶n tiÒn t−¬ng ®−¬ng gi¸ trÞ mét nöa ngμy l−¬ng; + NÕu thêi gian ch÷a ch¸y tõ 2 giê ®Õn d−íi 4 giê ®−îc båi d−ìng mét kho¶n tiÒn t−¬ng ®−¬ng gi¸ trÞ hai phÇn ba ngμy l−¬ng; + NÕu thêi gian ch÷a ch¸y tõ 4 giê trë lªn hoÆc ch÷a ch¸y nhiÒu ngμy th× cø 4 giê ®−îc båi d−ìng mét kho¶n tiÒn t−¬ng ®−¬ng gi¸ trÞ mét ngμy l−¬ng. - C¸n bé, ®éi viªn ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së ngμnh khi tham gia huÊn luyÖn, båi d−ìng nghiÖp vô phßng ch¸y, ch÷a ch¸y mμ bÞ tai n¹n, tæn h¹i søc kháe hoÆc bÞ chÕt th× ®−îc h−ëng chÕ ®é b¶o hiÓm x· héi. Ng−êi trùc tiÕp ch÷a ch¸y, ng−êi tham gia ch÷a ch¸y mμ bÞ hy sinh, bÞ th−¬ng, bÞ tæn h¹i søc kháe, bÞ tæn thÊt vÒ tμi s¶n th× ®−îc h−ëng chÕ ®é, chÝnh s¸ch theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 47 Kinh phÝ båi d−ìng vμ thùc hiÖn chÕ ®é b¶o hiÓm x· héi cho c¸n bé, ®éi viªn ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së do c¬ quan, tæ chøc qu¶n lý b¶o ®¶m. e) BiÓu mÉu QuyÕt ®Þnh thμnh lËp vμ danh s¸ch §éi Phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y c¬ së T£N C¥ QUAN Sè: .../Q§ - PCCC Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc Hμ Néi, ngμy ... th¸ng ... n¨m ... QUYÕT §ÞNH CñA GI¸M §èC C¤NG TY (V/v thμnh lËp ®éi phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y c¬ së) - C¨n cø LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y ®· ®−îc Quèc héi n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam khãa X, kú häp thø 9 th«ng qua ngμy 29-6-2001 vμ Chñ tÞch n−íc ký lÖnh c«ng bè sè 08/2001/L-CTN ngμy 12 th¸ng 7 n¨m 2001; - C¨n cø t×nh h×nh thùc tÕ cña c¬ së; - Theo ®Ò nghÞ cña ¤ng/Bμ - Tr−ëng phßng Hμnh chÝnh, 48 QUYÕT §ÞNH: §iÒu 1: Thμnh lËp §éi phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y c¬ së gåm... ®éi viªn (cã danh s¸ch kÌm theo). §iÒu 2: §éi phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y c¬ së cã nhiÖm vô: - §Ò xuÊt viÖc ban hμnh quy ®Þnh, néi quy an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; - Tæ chøc tuyªn truyÒn, phæ biÕn ph¸p luËt vμ kiÕn thøc phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; - X©y dùng phong trμo quÇn chóng tham gia phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; - KiÓm tra, ®«n ®èc viÖc chÊp hμnh c¸c quy ®Þnh, néi quy phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; - Tæ chøc huÊn luyÖn, båi d−ìng nghiÖp vô phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; - X©y dùng ph−¬ng ¸n, chuÈn bÞ lùc l−îng, ph−¬ng tiÖn vμ thùc hiÖn nhiÖm vô ch÷a ch¸y khi cã ch¸y x¶y ra; tham gia ch÷a ch¸y ë ®Þa ph−¬ng, c¬ së kh¸c khi cã yªu cÇu. §iÒu 3: C¸c ¤ng (Bμ) Tr−ëng phßng Hμnh chÝnh, Tr−ëng c¸c Phßng, Ban nghiÖp vô vμ c¸c ®ång chÝ cã tªn trong danh s¸ch kÌm theo chÞu tr¸ch nhiÖm thi hμnh QuyÕt ®Þnh nμy. GI¸M §èC 49 CéNG hßa X· HéI CHñ NGHÜA VIÖT NAM §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc DANH S¸CH §éI PHßNG CH¸Y vμ CH÷A CH¸Y (Ban hμnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè ... ngμy... th¸ng ... n¨m ... cña Gi¸m ®èc C«ng ty) STT Hä vμ tªn N¨m sinh VÞ trÝ c«ng t¸c Chøc danh 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 3. Tæ chøc tuyªn truyÒn phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y Mét trong sè c¸c biÖn ph¸p quan träng tæ chøc 50 c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®ã lμ tuyªn truyÒn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. §Ó n©ng cao kh¶ n¨ng tuyªn truyÒn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y (kh¶ n¨ng thuyÕt tr×nh), nh÷ng ng−êi thùc hiÖn c«ng t¸c nμy cÇn l−u ý vÒ nh÷ng t×nh huèng b−íc ngoÆt cña bμi tuyªn truyÒn. - B¾t ®Çu thuyÕt tr×nh Giíi thiÖu vÒ sù xuÊt hiÖn cña m×nh trong buæi tuyªn truyÒn. Cã nhiÒu c¸ch kh¸c nhau ®Ó thùc hiÖn viÖc giíi thiÖu sù xuÊt hiÖn cña m×nh trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô tuyªn truyÒn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. + (KÝnh) chμo quý vÞ. Xin hoan nghªnh mäi ng−êi ®· tíi ®©y buæi h«m nay. Tªn t«i lμ... ë... + (KÝnh) chμo c¸c b¹n. T«i rÊt phÊn khëi ®−îc ®Õn ®©y phôc vô c¸c b¹n. Tªn t«i lμ... ë... + (KÝnh) chμo quý bμ, quý «ng. Tªn t«i lμ... ë... + (KÝnh) chμo mäi ng−êi. Tªn t«i lμ... ë... T«i rÊt h©n h¹nh cã ®−îc c¬ héi giíi thiÖu vÒ c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña chóng t«i víi c¸c b¹n + (KÝnh) chμo c¸c b¹n. C¸m ¬n c¸c b¹n ®· tíi ®©y. Xin tù giíi thiÖu. Tªn t«i lμ... lμm viÖc ë... - C«ng bè chñ ®Ò, môc ®Ých vμ ph¸c th¶o néi dung bμi nãi Sau phÇn giíi thiÖu, ph¶i c«ng bè víi thÝnh gi¶ môc ®Ých cña bμi nãi vμ cho hä biÕt v¾n t¾t nh÷ng ®iÒu g× sÏ ®−îc tr×nh bμy ®Ó thÝnh gi¶ dÔ dμng ®Þnh h−íng ®−îc bè côc néi dung bμi tuyªn truyÒn. Còng 51 nªn x¸c ®Þnh c¶ thêi gian cÇn thiÕt cña buæi tuyªn truyÒn. Cã thÓ tiÕn hμnh theo c¸c c¸ch: + §iÒu t«i ®Þnh lμm h«m nay lμ giíi thiÖu ®Ó c¸c b¹n n¾m ®−îc t×nh h×nh ch¸y ®ang diÔn ra ë tØnh ta vμ c¸c c«ng viÖc mμ chóng ta ph¶i lμm ®Ó ng¨n chÆn n¹n ch¸y. + Môc ®Ých bμi nãi cña t«i lμ ®Ó gióp c¸c b¹n n©ng cao ®−îc ý thøc, kiÕn thøc phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. + Trong bμi nãi buæi s¸ng nay cña t«i, c¸c b¹n sÏ n¾m ®−îc nh÷ng quy ®Þnh qu¶n lý nhμ n−íc vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y vμ tr¸ch nhiÖm cña c¸c b¹n ®èi víi c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. + T«i muèn nh©n c¬ héi nμy ®Ó gi¶i thÝch víi c¸c b¹n nh÷ng thay ®æi vÒ néi dung, h×nh thøc, thÈm quyÒn lËp, phª duyÖt vμ tæ chøc thùc tËp ph−¬ng ¸n ch÷a ch¸y míi so víi ph−¬ng ¸n phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cò vμ tr×nh bμy lý do t¹i sao cã sù thay ®æi ®ã. - Nh¾c tr−íc ®Õn tμi liÖu ph¸t (nÕu cã) Tμi liÖu ph¸t sau khi nãi cã thÓ lμm cho ng−êi nghe tho¶i m¸i v× chØ cÇn nghe mμ kh«ng cÇn ph¶i ch¨m chó ghi chÐp. Nªn cho ng−êi nghe biÕt ngay tõ lóc b¾t ®Çu nãi liÖu b¹n cã thÓ ph¸t tμi liÖu cho hä hay kh«ng. + C¸c b¹n kh«ng cÇn ph¶i ghi chÐp. Cuèi buæi nãi chuyÖn, t«i sÏ ®−a c¸c b¹n toμn bé tμi liÖu cã tÊt c¶ c¸c ®iÒu quan träng. 52 + C¸c b¹n kh«ng nªn mÊt c«ng ghi l¹i nh÷ng g× trªn ph−¬ng tiÖn nh×n. Sau buæi nãi nμy, t«i sÏ ®−a mäi b¶n sao cho c¸c b¹n. - §i vμo néi dung chÝnh + Chóng ta h·y b¾t ®Çu tõ lÞch sö phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña thÕ giíi vμ ViÖt Nam. + Ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ë n−íc ta b¾t ®Çu tõ thêi kú ®æi míi ®Õn nay. + Tr−íc hÕt t«i xin ®iÓm qua t×nh h×nh phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ë n−íc ta trong n¨m ngo¸i (hoÆc 6 th¸ng ®Çu n¨m; trong n¨m nay). + Giê chóng ta ®i vμo néi dung chñ yÕu cña ngμy h«m nay. Thø nhÊt... - KhÝch ®éng ng−êi nghe + §−a ra c¸c c©u hái kÝch thÝch: Gi¶ sö trong phßng lμm viÖc cña b¹n bçng nhiªn bïng ch¸y d÷ déi, b¹n sÏ xö lý thÕ nμo, h« ho¸n cho mäi ng−êi biÕt vμ cøu ch÷a...; ThÊy mét ng−êi ®ang lμm ®éng t¸c ch©m thuèc l¸ t¹i n¬i cÊm hót thuèc, b¹n sÏ hμnh ®éng thÕ nμo, can ng¨n ng−êi ®ã kh«ng hót thuèc hay bá qua v× kh«ng ph¶i phËn sù...; B¹n lμ ng−êi ®Çu tiªn ph¸t hiÖn ra nhμ hμng xãm cña b¹n (®i v¾ng) ®ang bèc ch¸y, b¹n sÏ lμm g×, tù m×nh tiÕn hμnh cøu ch÷a hay gäi ®iÖn cho lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, hay bá mÆc v× sù ghen tøc tõ tr−íc...; Trong khi ®ang ®un nÊu, bÕp gas cña nhμ b¹n bïng ch¸y d÷ déi, b¹n hμnh ®éng thÕ nμo ®©y, t×m mäi c¸ch dËp t¾t nh− dïng n−íc 53 h¾t vμo, dïng ch¨n trïm lªn hay hÊt tung tÊt c¶ ra khái phßng bÕp. + Gîi ý t−ëng cho ng−êi nghe: T«i tin ch¾c lμ tÊt c¶ nhÊt trÝ víi t«i r»ng chóng ta ph¶i cã nh÷ng nç lùc to lín h¬n ®Ó n©ng cao kÕt qu¶ ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ë c¸c khu d©n c− (trong c¸c doanh nghiÖp dÖt - may; s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, lÜnh vùc dÇu khÝ,...)...; C¸c b¹n ai còng biÕt vÒ LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y hiÖn nay ®ang ®−îc triÓn khai thùc hiÖn...; Mét sè ng−êi trong c¸c b¹n cã thÓ ®· qua kinh nghiÖm b¶n th©n trong ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, t−¬ng tù nh− vËy...; T«i hy väng c¸c b¹n sÏ hiÓu ra r»ng nh÷ng thay ®æi vÒ ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt nguy hiÓm ch¸y, næ ¶nh h−ëng ®Õn ho¹t ®éng cña c¬ së, nÕu chóng ta muèn hoμn thμnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt ph¶i... - ChuyÓn qua chñ ®Ò kh¸c + ThÕ lμ chóng ta ®· xem xÐt c¸c vÊn ®Ò vÒ t×nh h×nh ch¸y vμ giê ®©y chóng ta h·y chuyÓn sang chñ ®Ò vÒ sù nguy hiÓm ch¸y næ... + Chóng ta ®· xem xÐt tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña c¬ së, chóng ta h·y chuyÓn sang ph©n tÝch nh÷ng thuËn lîi vμ khã kh¨n cña tõng ho¹t ®éng... + §Õn ®©y chóng ta b−íc sang ®iÓm tiÕp theo, ®ã lμ vÊn ®Ò lμm thÕ nμo ®Ó tæ chøc ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y tèt h¬n... 54 + Giê chóng ta chuyÓn sang vÊn ®Ò tæ chøc lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y t¹i chç. Nh− c¸c b¹n ®Òu biÕt, ho¹t ®éng cña lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y t¹i chç lμ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn kÕt qu¶... + Nh− vËy, t«i ®o¸n ch¾c c¸c b¹n nhÊt trÝ r»ng ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña c¬ së võa lμ tr¸ch nhiÖm võa lμ quyÒn lîi cña mçi ng−êi... - Nh¾c ®Õn c¸c phÇn kh¸c cña bμi nãi ®· hoÆc sÏ ®Ò cËp + T«i muèn trë l¹i mét ®iÓm mμ t«i ®· nªu ra tr−íc ®©y, ®ã lμ tr¸ch nhiÖm phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña ng−êi ®øng ®Çu ®¬n vÞ trong ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña c¬ së... + Nh− t«i ®· nãi võa n·y, nguyªn t¾c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®−îc nªu trong LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y lμ x¸c ®Þnh vai trß quyÕt ®Þnh cña c¸c ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y t¹i chç... + Nh− t«i ®· nãi võa n·y, t¨ng c−êng tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, nh¾c nhë mäi ng−êi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y lμ −u tiªn hμng ®Çu cña chóng ta trong ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y... + KÕt qu¶ s¶n xuÊt cña chóng ta g¾n liÒn víi an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. T«i sÏ quay l¹i vÊn ®Ò nμy trong chèc l¸t sau... + Chóng ta h·y ®iÓm l¹i vÊn ®Ò nμy... 55 - Nãi vÒ c¸c ph−¬ng ¸n chän lùa + Theo t«i, cã hai ph−¬ng ¸n phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cã thÓ chän lùa kh¶ dÜ cho c¬ së chóng ta. Mét lμ tæ chøc cho toμn thÓ c¸n bé, c«ng nh©n tham gia ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y vμ lÊy ®éi phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së lμm nßng cèt. Ph−¬ng ¸n thø hai lμ thμnh lËp lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y chuyªn tr¸ch... + Cßn cã nh÷ng ph−¬ng ¸n phßng ch¸y, ch÷a ch¸y nμo cho c¬ së ta lùa chän kh«ng? §ã lμ chóng ta cã thÓ l¾p ®Æt hÖ thèng ch÷a ch¸y tù ®éng cho tÊt c¶ c¸c nhμ x−ëng s¶n xuÊt. HoÆc chóng ta cã thÓ ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm ch¸y, næ víi c¬ quan b¶o hiÓm, hoÆc ký hîp ®ång b¶o vÖ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y víi c¬ quan thùc hiÖn dÞch vô nμy... - Nh÷ng thuËn lîi vμ khã kh¨n + T«i ®· ph¸c ra mét sè ph−¬ng ¸n ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña c¬ së. Giê ®©y cÇn xem xÐt nh÷ng thuËn lîi, −u viÖt cña tõng ph−¬ng ¸n ®ã ra sao? T«i ng¶ vÒ ph−¬ng ¸n thø nhÊt, bëi v× chi phÝ Ýt nhÊt mμ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng l¹i cao nhÊt... + Lîi Ých cña viÖc ph¸t huy søc m¹nh cña quÇn chóng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y t¹i chç cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thùc hiÖn v× lùc l−îng t¹i chç, ph−¬ng tiÖn t¹i chç, chØ huy t¹i chç vμ hËu cÇn t¹i chç sÏ ng¨n chÆn kh«ng cho ch¸y x¶y ra vμ ch÷a ch¸y kÞp thêi cã hiÖu qu¶... Nh−îc ®iÓm lμ ý thøc, 56 tr¸ch nhiÖm phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña quÇn chóng cßn h¹n chÕ, tinh thÇn c¶nh gi¸c vÒ ch¸y cßn thÊp... - NhÊn m¹nh nh÷ng ®iÒu quan träng + Thμnh c«ng cña c¸c ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y lμ cùc kú quan träng cho kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ty... + Sù tham gia tÝch cùc cña quÇn chóng vμo ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y trong thêi gian qua lμ ®iÒu rÊt cã ý nghÜa... + Vai trß cña ®ång chÝ Gi¸m ®èc lμ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn c¸c ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña c«ng ty... + Do vËy, t«i nghÜ lμ sÏ lμ h¹n chÕ nÕu thiÕu sù tham gia tÝch cùc cña c¸n bé c«ng nh©n viªn vμ thiÕu vai trß tæ chøc chØ ®¹o cña ®ång chÝ Gi¸m ®èc trong c¸c ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y... + ViÖc kh«ng vÖ sinh c«ng nghiÖp, kh«ng cã hÖ thèng th«ng giã, ®Ó h×nh thμnh m«i tr−êng nguy hiÓm ch¸y næ trong ph©n x−ëng lμ hoμn toμn kh«ng thÓ chÊp nhËn ®−îc ®èi víi chóng ta... - Sö dông c¸c ph−¬ng tiÖn nh×n + §Ò nghÞ mäi ng−êi nh×n vμo biÓu ®å nμy ®Ó thÊy ®−îc møc t¨ng tr−ëng kinh tÕ víi sù t¨ng vÒ sè vô ch¸y vμ thiÖt h¹i do ch¸y g©y ra trong 5 n¨m qua, GDP t¨ng 1% th× thiÖt h¹i do ch¸y g©y ra t¨ng 2,7%... 57 + Quan s¸t ®å thÞ nμy, c¸c b¹n sÏ h×nh dung ®−îc møc ®é thiÖt h¹i do ch¸y g©y ra n¨m sau ®Òu cao h¬n n¨m tr−íc... + C¸c sè liÖu trong b¶ng nμy cho ta thÊy sè vô ch¸y t¨ng theo sù gia t¨ng vÒ d©n sè ë n−íc ta trong 10 n¨m qua, d©n sè cø t¨ng 1% th× sè vô ch¸y t¨ng 3%... + Qua biÓu ®å "chiÕc b¸nh trßn" nμy, cã thÓ thÊy sè vô ch¸y do ®iÖn g©y ra chiÕm tíi 1/3 trªn tæng sè vô ch¸y x¶y ra hμng n¨m... + H·y nh×n qua biÓu ®å ch¸y c¸c hé d©n c− trong 5 n¨m qua chóng ta thÊy sù gia t¨ng víi tèc ®é nh− thÕ nμo... + Chóng ta h·y ®Ó ý nghiªm tóc ®Õn nh÷ng con sè nμy... - §−a ra nh÷ng khuyÕn nghÞ + KhuyÕn nghÞ cña t«i ë ®©y lμ c¸c b¹n ph¶i thμnh lËp lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, ®Ó lμm nßng cèt cho c¸c ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña c¬ së... + T«i m¹nh d¹n khuyÕn nghÞ c¸c b¹n nªn thay ®æi c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®Ó kh«ng t¹o ra m«i tr−êng nguy hiÓm ch¸y, næ... + Qua xem xÐt tÊt c¶ mäi ph−¬ng ¸n vμ c©n nh¾c nh÷ng mÆt thuËn vμ nghÞch cña mçi ph−¬ng ¸n, t«i khuyÕn nghÞ chóng ta nªn thμnh lËp lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y chuyªn tr¸ch... 58 - Tãm t¾t vμ kÕt thóc Tãm t¾t l¹i: Tãm t¾t nh÷ng ®iÓm chÝnh trong bμi nãi: + Ch¸y x¶y ra cã ¶nh h−ëng nghiªm träng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt; + ViÖc phßng ch¸y, ch÷a ch¸y lμ tr¸ch nhiÖm cña ng−êi ®øng ®Çu ®¬n vÞ vμ mçi c¸ nh©n; + Phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ph¶i b»ng lùc l−îng, ph−¬ng tiÖn t¹i chç; + Trong c¸c c¬ së ph¶i tæ chøc c¸c ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; + Ph¶i thμnh lËp lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y t¹i chç... KÕt thóc bμi nãi: + T«i muèn kÕt thóc bμi nãi b»ng c¸ch nh¾c l¹i ®«i ®iÒu ®· nªu lªn lóc më ®Çu... + Th−a quý vÞ, bμi tuyªn truyÒn cña t«i ®Õn ®©y lμ kÕt thóc. T«i hy väng quý vÞ nhËn ®−îc ®iÒu g× ®ã bæ Ých. Xin ch©n thμnh c¶m ¬n sù chó ý. + C¶m ¬n mäi ng−êi v× ®· l¾ng nghe. T«i hy väng c¸c b¹n nhÊt trÝ r»ng yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y lμ sù tæ chøc vμ ho¹t ®éng cña c¸c b¹n t¹i c¬ së. Xin liªn hÖ víi t«i nÕu c¸c b¹n thÊy cÇn cã th«ng tin nμo thªm. - Xö lý c¸c c©u hái cña ng−êi nghe Mêi mäi ng−êi ®−a ra c©u hái: + Xin c¶m ¬n c¸c b¹n v× ®· chó ý l¾ng nghe. 59 Giê ®©y, nÕu cã nh÷ng ai ®−a ra c©u hái, t«i sÏ vui lßng tr¶ lêi... + Ch©n thμnh c¶m t¹ mäi ng−êi ®· quan t©m tíi nh÷ng ®iÒu t«i tr×nh bμy. NÕu c¸c b¹n muèn hái g× thªm, t«i xin phÐp gi¶i ®¸p... Cã thÓ b¹n ch−a n¾m râ c©u hái. §Ó viÖc tr¶ lêi ®¹t hiÖu qu¶ cao, b¹n ph¶i lμm râ c©u hái tr−íc khi tr¶ lêi: + Xin lçi, b¹n cã thÓ nh¾c l¹i c©u hái ®−îc kh«ng? + RÊt tiÕc t«i nghe ch−a râ. B¹n cã thÓ vui lßng ph¸t biÓu cô thÓ h¬n kh«ng? + NÕu t«i hiÓu ®óng c©u hái cña b¹n, ph¶i ch¨ng b¹n muèn t«i gi¶i thÝch c¸c nguyªn nh©n g©y ch¸y næ khi sö dông bÕp gas? + Khi b¹n nãi sù nguy hiÓm ch¸y nhμ cao tÇng, cã ph¶i b¹n muèn chØ ra ch¸y nhμ cao tÇng nãi chung hay gãi gän ch¸y c¸c chung c− cao tÇng? - Tæng kÕt + Cßn cã c©u hái nμo n÷a kh«ng? Kh«ng −? VËy, mét lÇn n÷a, xin c¶m ¬n c¸c b¹n ®· chó ý l¾ng nghe, vμ c¸c b¹n nhí lÊy mét b¶n tμi liÖu ph¸t tr−íc khi ra vÒ. + NÕu kh«ng cßn ai hái g× n÷a, xin c¶m ¬n c¸c b¹n v× sù quan t©m. Hy väng sÏ ®−îc gÆp l¹i c¸c b¹n. + Nh− vËy, tÊt c¶ viÖc cßn l¹i ®èi víi t«i lμ c¶m ¬n c¸c b¹n mét lÇn n÷a vμ chóc c¸c b¹n lu«n an toμn trong cuéc sèng! 60 4. Tæ chøc kiÓm tra phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y a) NhËn thøc chung c«ng t¸c kiÓm tra phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y §Ó chñ ®éng phßng ngõa ch¸y, næ vμ chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cho viÖc ch÷a ch¸y, cøu ng−êi, tho¸t n¹n vμ chèng ch¸y lan, c«ng t¸c kiÓm tra an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®ãng vai trß hÕt søc quan träng. §iÒu ®Çu tiªn trong ch−¬ng "Phßng ch¸y" cña LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y x¸c ®Þnh biÖn ph¸p c¬ b¶n trong phßng ch¸y nªu râ: "Th−êng xuyªn, ®Þnh kú kiÓm tra ph¸t hiÖn c¸c s¬ hë, thiÕu sãt vÒ phßng ch¸y vμ cã biÖn ph¸p kh¾c phôc kÞp thêi" (Kho¶n 2, §iÒu 14). Nh− vËy, LuËt phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y x¸c ®Þnh c«ng t¸c kiÓm tra phßng ch¸y, ch÷a ch¸y lμ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p c¬ b¶n, kh«ng thÓ thiÕu trong viÖc phßng ngõa ch¸y, næ. Th«ng qua c«ng t¸c kiÓm tra an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®Ó: - §¸nh gi¸ ý thøc, tr¸ch nhiÖm qu¸n triÖt vμ tæ chøc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña c¬ quan, tæ chøc, hé gia ®×nh vμ c¸ nh©n. - N¾m ch¾c thùc tr¹ng c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña tõng c¬ quan, tæ chøc, c¬ së, hé gia ®×nh ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc nh÷ng vi ph¹m quy ®Þnh vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, ng¨n chÆn nguy c¬ ph¸t sinh ch¸y, næ vμ chuÈn bÞ mäi ®iÒu 61 kiÖn cho viÖc ch÷a ch¸y, cøu ng−êi, cøu tμi s¶n vμ chèng ch¸y lan khi x¶y ra ch¸y. - Ph¸t hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò míi n¶y sinh trong ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®Ó nghiªn cøu, bæ sung, hoμn thiÖn c¸c biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, hoμn thiÖn hμnh lang ph¸p lý cho c«ng t¸c nμy. - KÞp thêi ph¸t hiÖn, biÓu d−¬ng, khen th−ëng nh÷ng tËp thÓ, c¸ nh©n lμm tèt c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; kiªn quyÕt xö lý nh÷ng hμnh vi bõa Èu, tiªu cùc trong c«ng t¸c nμy. b) ChÕ ®é kiÓm tra phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y - KiÓm tra phßng ch¸y, ch÷a ch¸y theo ®Þnh kú: + ViÖc kiÓm tra ®−îc tiÕn hμnh theo lÞch tr×nh ®· ®−îc thèng nhÊt. + §Þnh kú kiÓm tra phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®èi víi c¬ së tïy thuéc vμo tÝnh chÊt nguy hiÓm ch¸y, næ cña c¬ së ®ã hoÆc tr¸ch nhiÖm cña tõng c¬ quan chøc n¨ng. Ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp huyÖn trë lªn cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc kiÓm tra an toμn ®Þnh kú hμng th¸ng, hoÆc 6 th¸ng ®èi víi c¸c c¬ së trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña m×nh. - KiÓm tra phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®ét xuÊt: + Vμo nh÷ng thêi ®iÓm cã nguy c¬ ch¸y, næ cao vμ cã yªu cÇu ph¶i tËp trung t¨ng c−êng c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, cã 62 thÓ tæ chøc kiÓm tra ®ét xuÊt viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. + ViÖc kiÓm tra ®ét xuÊt cã thÓ ®−îc tiÕn hμnh t¹i mét c¬ së, mét khu d©n c− hoÆc mét bé phËn, mét khu vùc cña c¬ së, khu d©n c− ®ã. Néi dung kiÓm tra cã thÓ toμn diÖn vÒ c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y hoÆc mét sè néi dung cÇn thiÕt. - KiÓm tra phßng ch¸y, ch÷a ch¸y th−êng xuyªn: + §Ó b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, t¹i c¸c c¬ së, khu d©n c− cã nhiÒu nguy hiÓm ch¸y, næ, viÖc tù kiÓm tra phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ph¶i ®−îc tiÕn hμnh hμng ngμy, thËm chÝ nhiÒu lÇn trong ngμy. + Ng−êi ®øng ®Çu c¬ së, tr−ëng th«n, Êp, b¶n, tæ tr−ëng d©n phè, lùc l−îng d©n phßng vμ lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së ph¶i th−êng xuyªn kiÓm tra phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®Ó ph¸t hiÖn vμ kh¾c phôc ngay nh÷ng vi ph¹m quy ®Þnh an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, ng¨n chÆn kÞp thêi nguy c¬ ph¸t sinh ch¸y, næ. c) Ph−¬ng ph¸p kiÓm tra phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y - KiÓm tra toμn diÖn: + Tæ chøc kiÓm tra c¸c néi dung cña c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y t¹i mét c¬ së hoÆc khu d©n c− cã nguy hiÓm vÒ ch¸y, næ. + ViÖc kiÓm tra toμn diÖn vÒ phßng ch¸y, ch÷a 63 ch¸y th−êng ®−îc thùc hiÖn theo lÞch kiÓm tra ®Þnh kú. - KiÓm tra träng ®iÓm: Chän nh÷ng ®iÓm bøc xóc nhÊt vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y trong mét c¬ së, mét khu d©n c− ®Ó kiÓm tra, yªu cÇu kh¾c phôc ngay nh÷ng vi ph¹m quy ®Þnh phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. - KiÓm tra theo chuyªn ®Ò: KiÓm tra s©u vμo nh÷ng lÜnh vùc cã nguy hiÓm ch¸y, næ nh− phßng ch¸y, ch÷a ch¸y khu d©n c−, chî, trung t©m th−¬ng m¹i, kiÓm tra phßng ch¸y, ch÷a ch¸y x¨ng dÇu, ®iÖn,... ®Ó cã gi¶i ph¸p tæng thÓ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®èi víi tõng lÜnh vùc. d) Tr¸ch nhiÖm kiÓm tra phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y * Ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp huyÖn trë lªn cã tr¸ch nhiÖm: - Tæ chøc kiÓm tra vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y theo chÕ ®é kiÓm tra ®Þnh kú theo ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch vμ kiÓm tra ®ét xuÊt theo yªu cÇu ®¶m b¶o vÒ an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. - Tæ chøc kiÓm tra vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña m×nh, cô thÓ lμ: + §èi víi ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc thùc hiÖn viÖc kiÓm tra vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®èi víi c¸c c¬ quan, tæ chøc cÊp d−íi vμ c¬ së thuéc ph¹m vi tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña m×nh. 64 + §èi víi Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp huyÖn trë lªn thùc hiÖn viÖc kiÓm tra vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®èi víi ñy ban nh©n d©n cÊp d−íi, c¸c c¬ quan, tæ chøc, c¬ së thuéc ph¹m vi tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña m×nh. * Ng−êi ®øng ®Çu c¬ së, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp x·, chñ ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi, chñ hé gia ®×nh cã tr¸ch nhiÖm: - Tæ chøc kiÓm tra vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y theo chÕ ®é kiÓm tra th−êng xuyªn, kiÓm tra ®Þnh kú theo ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch vμ kiÓm tra ®ét xuÊt theo yªu cÇu ®¶m b¶o vÒ an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. - Thùc hiÖn viÖc kiÓm tra an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña m×nh, cô thÓ: + Ng−êi ®øng ®Çu c¬ së tæ chøc viÖc kiÓm tra an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®èi víi c¬ së do m×nh qu¶n lý. + Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp x· tæ chøc viÖc kiÓm tra an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y l·nh ®¹o c¸c ban, ngμnh, tr−ëng th«n, Êp, b¶n, tæ tr−ëng d©n phè trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña m×nh. + Chñ ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi tæ chøc viÖc kiÓm tra an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®èi víi ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi do m×nh qu¶n lý. 65 + Chñ rõng tæ chøc kiÓm tra an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®èi víi khu rõng ®−îc giao qu¶n lý. + Chñ hé gia ®×nh tæ chøc kiÓm tra an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®èi víi n¬i ë cña gia ®×nh m×nh. * Lùc l−îng d©n phßng vμ lùc l−îng phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y c¬ së cã tr¸ch nhiÖm: - KiÓm tra, ®«n ®èc viÖc chÊp hμnh c¸c quy ®Þnh, néi quy an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. - Lùc l−îng d©n phßng vμ lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së thùc hiÖn chÕ ®é kiÓm tra th−êng xuyªn hμng ngμy, hμng tuÇn; kiÓm tra ®Þnh kú theo kÕ ho¹ch vμ kiÓm tra ®ét xuÊt khi cã yªu cÇu t¨ng c−êng b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. - Lùc l−îng d©n phßng tiÕn hμnh kiÓm tra an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y trong ph¹m vi c¬ së, ®Þa bμn ho¹t ®éng cña ®éi. ®) Néi dung kiÓm tra phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y * KiÓm tra viÖc thùc hiÖn ®iÒu kiÖn an toμn vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y ®èi víi c¬ së - Cã quy ®Þnh, néi quy, biÓn cÊm, biÓn b¸o, s¬ ®å hoÆc biÓn chØ dÉn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, tho¸t n¹n phï hîp víi ®Æc ®iÓm vμ tÝnh chÊt ho¹t ®éng cña c¬ së; 66 - Cã quy ®Þnh ph©n c«ng chøc tr¸ch, nhiÖm vô c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y trong c¬ së vμ tæ chøc thùc hiÖn; - Cã v¨n b¶n ®· thÈm duyÖt vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®èi víi c«ng tr×nh thuéc diÖn ph¶i thiÕt kÕ vμ thÈm duyÖt thiÕt kÕ vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; - HÖ thèng ®iÖn, thiÕt bÞ sö dông ®iÖn, hÖ thèng chèng sÐt, n¬i sö dông löa, ph¸t sinh nhiÖt ph¶i b¶o ®¶m an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; - Cã quy tr×nh kü thuËt an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô; - Cã lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y c¬ së ®−îc tæ chøc huÊn luyÖn nghiÖp vô phßng ch¸y, ch÷a ch¸y vμ tæ chøc th−êng trùc s½n sμng ch÷a ch¸y ®¸p øng yªu cÇu ch÷a ch¸y t¹i chç; cã ph−¬ng ¸n ch÷a ch¸y, tho¸t n¹n vμ ®−îc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt; - Cã hÖ thèng b¸o ch¸y, ch÷a ch¸y, ng¨n ch¸y, ph−¬ng tiÖn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y kh¸c, ph−¬ng tiÖn cøu ng−êi phï hîp víi tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña c¬ së, b¶o ®¶m vÒ sè l−îng, chÊt l−îng vμ ho¹t ®éng theo quy ®Þnh cña Bé C«ng an vμ c¸c tiªu chuÈn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; cã hÖ thèng giao th«ng, cÊp n−íc, th«ng tin liªn l¹c phôc vô ch÷a ch¸y t¹i c¬ së theo quy ®Þnh; - Cã hå s¬ qu¶n lý, theo dâi ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y theo quy ®Þnh. 67 * KiÓm tra viÖc thùc hiÖn ®iÒu kiÖn an toμn vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y ®èi víi khu d©n c− - Cã quy ®Þnh, néi quy vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, vÒ sö dông ®iÖn, sö dông löa vμ c¸c chÊt dÔ ch¸y, næ; cã biÓn cÊm, biÓn b¸o, s¬ ®å hoÆc biÓn chØ dÉn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, tho¸t n¹n phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña khu d©n c−; - Cã thiÕt kÕ vμ ph¶i ®−îc thÈm duyÖt vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ®èi víi khu d©n c− x©y dùng míi; - HÖ thèng ®iÖn ph¶i b¶o ®¶m tiªu chuÈn an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; - Cã ph−¬ng tiÖn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y b¶o ®¶m sè l−îng vμ chÊt l−îng theo quy ®Þnh cña Bé C«ng an vμ c¸c tiªu chuÈn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; cã gi¶i ph¸p chèng ch¸y lan; cã hÖ thèng giao th«ng, nguån n−íc phôc vô ch÷a ch¸y theo quy ®Þnh; cã ph−¬ng ¸n ch÷a ch¸y, tho¸t n¹n vμ ®−îc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt; - Cã lùc l−îng d©n phßng ®−îc huÊn luyÖn nghiÖp vô phßng ch¸y, ch÷a ch¸y vμ tæ chøc th−êng trùc s½n sμng ch÷a ch¸y ®¸p øng yªu cÇu ch÷a ch¸y t¹i chç; - Cã hå s¬ qu¶n lý, theo dâi ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y theo quy ®Þnh cña Bé C«ng an. * KiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c ®iÒu kiÖn an toμn vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y ®èi víi ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi - Cã quy ®Þnh, néi quy, biÓn cÊm, biÓn b¸o, s¬ 68 ®å hoÆc biÓn chØ dÉn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, tho¸t n¹n phï hîp víi ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt ho¹t ®éng cña ph−¬ng tiÖn; - Quy tr×nh vËn hμnh ph−¬ng tiÖn, hÖ thèng ®iÖn, hÖ thèng nhiªn liÖu, viÖc bè trÝ, s¾p xÕp ng−êi, vËt t−, hμng hãa trªn ph−¬ng tiÖn ph¶i b¶o ®¶m an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; - Ng−êi ®iÒu khiÓn ph−¬ng tiÖn, ng−êi lμm viÖc hoÆc phôc vô trªn ph−¬ng tiÖn ph¶i cã chøng nhËn cña c¬ quan C¶nh s¸t phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y ®· qua huÊn luyÖn nghiÖp vô phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; - Cã ph−¬ng tiÖn ch÷a ch¸y phï hîp víi yªu cÇu tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña ph−¬ng tiÖn, b¶o ®¶m vÒ sè l−îng, chÊt l−îng vμ ho¹t ®éng theo quy ®Þnh cña Bé C«ng an vμ c¸c tiªu chuÈn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. * KiÓm tra viÖc thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y cña ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc cÊp d−íi - ViÖc ban hμnh quy ®Þnh, néi quy vμ ®Ò ra biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; - ViÖc tæ chøc thùc hiÖn quy ®Þnh, néi quy, c¸c ®iÒu kiÖn an toμn, biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y vμ yªu cÇu vÒ b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña ng−êi hoÆc c¬ quan cã thÈm quyÒn; - ViÖc tæ chøc tuyªn truyÒn, phæ biÕn ph¸p luËt, kiÕn thøc phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; huÊn 69 luyÖn nghiÖp vô phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; x©y dùng phong trμo quÇn chóng tham gia ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; qu¶n lý vμ duy tr× ho¹t ®éng cña ®éi d©n phßng, ®éi phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y c¬ së hoÆc ®éi phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y chuyªn ngμnh; - ViÖc kiÓm tra an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; xö lý hoÆc ®Ò xuÊt xö lý c¸c hμnh vi vi ph¹m quy ®Þnh, néi quy vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; tæ chøc kh¾c phôc kÞp thêi c¸c thiÕu sãt, vi ph¹m quy ®Þnh an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; - ViÖc trang bÞ ph−¬ng tiÖn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn phôc vô ch÷a ch¸y; x©y dùng vμ tæ chøc thùc tËp ph−¬ng ¸n ch÷a ch¸y; tæ chøc ch÷a ch¸y vμ gi¶i quyÕt kh¾c phôc hËu qu¶ ch¸y; - ViÖc b¶o ®¶m kinh phÝ cho ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; - ViÖc tæ chøc thèng kª, b¸o c¸o theo ®Þnh kú vÒ t×nh h×nh phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; th«ng b¸o kÞp thêi cho c¬ quan C¶nh s¸t phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y nh÷ng thay ®æi lín cã liªn quan ®Õn b¶o ®¶m an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña c¬ quan, tæ chøc m×nh; - ViÖc phèi hîp víi c¸c c¬ quan, tæ chøc vμ hé gia ®×nh xung quanh trong viÖc b¶o ®¶m an toμn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; kh«ng g©y nguy hiÓm ch¸y, næ ®èi víi c¸c c¬ quan, tæ chøc vμ hé gia ®×nh l©n cËn; 70 - ViÖc tæ chøc tham gia c¸c ho¹t ®éng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y khi cã yªu cÇu cña c¬ quan cã thÈm quyÒn. * KiÓm tra viÖc chÊp hμnh c¸c tiªu chuÈn vμ quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y; c¸c yªu cÇu vÒ phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y cña ng−êi hoÆc c¬ quan cã thÈm quyÒn - C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; - C¸c tiªu chuÈn, quy chuÈn vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cã liªn quan ®Õn viÖc b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña c¬ quan, tæ chøc, c¬ së, khu d©n c−. - C¸c kiÕn nghÞ cña c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y vμ c¬ quan chñ qu¶n vÒ c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y... e) Quy tr×nh kiÓm tra an toμn phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y * C¸c b−íc chuÈn bÞ cho viÖc kiÓm tra thùc tÕ - Nghiªn cøu hå s¬ theo dâi c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña c¬ së, khu d©n c−: + C¸c quyÕt ®Þnh, kÕ ho¹ch vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; + Sæ theo dâi c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña c¬ së, khu d©n c−; + C¸c biªn b¶n kiÓm tra an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y gÇn ®©y nhÊt; 71 + Hå s¬ vÒ tæ chøc, kÕ ho¹ch c«ng t¸c cña lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y t¹i chç; + Hå s¬ trang bÞ ph−¬ng tiÖn, dông cô ch÷a ch¸y t¹i chç; + C¸c kÕ ho¹ch c«ng t¸c cña lùc l−îng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y t¹i chç; + Ph−¬ng ¸n ch÷a ch¸y, cøu hé. - ChuÈn bÞ c¸c tμi liÖu, v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. - Th«ng b¸o vμ thèng nhÊt víi ®¬n vÞ, c¬ së ®−îc kiÓm tra vÒ thêi gian, néi dung, c¸ch thøc kiÓm tra. * C¸c b−íc tiÕn hμnh kiÓm tra B−íc 1: Nghe l·nh ®¹o c¬ së, khu d©n c− b¸o c¸o vÒ t×nh h×nh c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y t¹i c¬ së; B−íc 2: TiÕn hμnh kiÓm tra thùc tÕ; B−íc 3: ChÊt vÊn trùc tiÕp ng−êi qu¶n lý lao ®éng, ng−êi lao ®éng vÒ mét sè kiÕn thøc vÒ phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; B−íc 4: B¸o ®éng thùc tËp ph−¬ng ¸n ch÷a ch¸y, cøu hé ®· ®−îc duyÖt (nÕu cã ®iÒu kiÖn); B−íc 5: LËp biªn b¶n hoÆc c¸c h×nh thøc kh¸c ghi nhËn kÕt qu¶ kiÓm tra chñ yÕu vÒ c¸c vÊn ®Ò: ThiÕu sãt, vi ph¹m quy ®Þnh an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc, h×nh thøc xö lý vi ph¹m; B−íc 6: TËp hîp t×nh h×nh, b¸o c¸o cÊp cã thÈm quyÒn ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt. 72 5. X©y dùng néi quy phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y t¹i c¸c c¬ së T¹i c¸c c¬ quan ®¬n vÞ, trong nhμ riªng hay trªn c¸c ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi, ë vÞ trÝ nμo còng cã nguy hiÓm ch¸y x¶y ra. §Ó gi¶m thiÓu thiÖt h¹i do ch¸y cÇn ph¶i x©y dùng bé néi quy phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ë c¸c vÞ trÝ nμy b¶o ®¶m phßng ngõa n¹n ch¸y bëi ®èi víi ng−êi d©n, néi quy lμ "v¨n b¶n d−íi luËt" cô thÓ nhÊt, ng¾n gän nhÊt, dÔ hiÓu nhÊt vμ cã t¸c ®éng trùc tiÕp nhÊt. V× vËy, néi quy rÊt dÔ ®−îc tiÕp thu, ®−îc tæ chøc thùc hiÖn ngay vμ còng ®−îc "gi¸m s¸t viÖc thùc thi chÆt chÏ, dÔ dμng nhÊt". Cã ®−îc lîi thÕ nh− vËy bëi néi quy cã thÓ quy ®Þnh nhiÒu chÕ tμi ®éc ®¸o dμnh cho ng−êi vi ph¹m (bÞ tËp thÓ nh¾c nhë phª b×nh, ph¹t tiÒn sung quü...) vμ trong ®ã c¸c quy ph¹m quy ®Þnh rÊt cô thÓ, râ rμng. TÝnh ®éc ®¸o nμy cña c¸c chÕ tμi nμy kh«ng ®−îc luËt thμnh v¨n ghi nhËn, do vËy, néi quy l¹i cã thªm t¸c dông bæ sung chç trèng cho luËt viÕt (c¶ vÒ ®èi t−îng ®iÒu chØnh vμ chÕ tμi). ChÝnh v× c¸c chøc n¨ng nªu trªn mμ néi quy trë thμnh cÇu nèi gi÷a nãi vμ lμm: nãi - néi quy - thùc hiÖn. Do ®ã, cã thÓ xem néi quy lμ c«ng cô ®o l−êng ý thøc thùc thi chÝnh s¸ch, ph¸p luËt hay mét cuéc vËn ®éng tÝch cùc tõ phÝa chÝnh quyÒn. Tuy nhiªn, thùc tÕ c«ng t¸c b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y ë c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ cßn 73 cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh trong viÖc x©y dùng néi quy phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. T¹i c¸c c¬ quan nμy kh«ng tù x©y dùng bé néi quy phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cho c¸c bé phËn nguy hiÓm ch¸y næ trong c¬ quan, mμ hÇu hÕt c¸c ®¬n vÞ ®Òu sö dông néi quy nÒn ®á ch÷ vμng, ®−îc treo ë nhiÒu vÞ trÝ kh¸c nhau kh«ng phï hîp víi c«ng t¸c b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. §Æc biÖt, nhiÒu c¬ së hoμn toμn kh«ng niªm yÕt néi quy phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cho dï c¬ quan ®· ho¹t ®éng vμi chôc n¨m vμ c«ng viÖc cã tÝnh nguy hiÓm ch¸y cao. Mét sè c¬ quan cã néi quy nh−ng néi quy ®−îc x©y dùng hoÆc ®−îc trang bÞ kh«ng cËp nhËt nªn kh«ng cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ nh÷ng hμnh vi míi, mang tÝnh thêi sù, thËm chÝ cã néi quy kh«ng phï hîp víi c«ng t¸c phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i kh«ng cã néi quy phßng ch¸y, ch÷a ch¸y lμ c¸n bé, c«ng nh©n viªn hay ng−êi d©n kh«ng chÊp hμnh, kh«ng h−ëng øng, hay viÖc x©y dùng néi quy kh«ng cÇn tæ chøc thùc hiÖn mμ chØ cã ®Ó ®èi phã. CÇn l−u ý néi quy lμ c«ng cô ®¸nh gi¸ hoμn chØnh nhÊt bëi nã g¾n kÕt víi thùc tiÔn ho¹t ®éng cña mçi c¸ nh©n víi c¬ së. Kh«ng cã néi quy trong mét c¬ quan lμ thiÕu c«ng cô quan träng ®Ó c¸c thμnh viªn trong tËp thÓ gi¸m s¸t lÉn nhau nh»m thùc thi quyÕt liÖt mét chñ tr−¬ng nμo ®ã. Kh«ng cã néi quy hoÆc néi quy 74 kh«ng phï hîp víi tõng thêi ®iÓm lμ mét b»ng chøng cña sù thê ¬ víi nh÷ng chñ tr−¬ng cÊp b¸ch. Néi quy vμ néi dung cña nã lμ mét tiªu chÝ quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh v¨n minh ë n¬i lμm viÖc cã tæ chøc. Trong c«ng t¸c b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, nã ®o l−êng ý thøc chÊp hμnh ph¸p luËt hoÆc h−ëng øng cuéc vËn ®éng thùc hiÖn c«ng t¸c b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y. Do ®ã, trong tr¸ch nhiÖm cña m×nh, C¶nh s¸t phßng ch¸y vμ ch÷a ch¸y cÇn phèi hîp víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng vμ c¬ së kh¶o s¸t thùc tÕ ®Ó ®¸nh gi¸ cô thÓ viÖc x©y dùng néi quy, x¸c ®Þnh râ ®©y lμ yªu cÇu b¾t buéc vμ lμ tiªu chÝ ®¸nh gi¸ c«ng t¸c tæ chøc b¶o ®¶m an toμn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y cña c¬ së. §Ó néi quy phßng ch¸y, ch÷a ch¸y thùc sù dÔ tæ chøc thùc hiÖn, cÇn b¶o ®¶m mét sè yªu cÇu sau ®©y: - VÒ h×nh thøc: Néi quy ph¶i ®−îc cÊp cã thÈm quyÒn ban hμnh trªn c¬ së c¸c c¨n cø ph¸p lý, cã ký, ®ãng dÊu x¸c nhËn, ®óng vÒ quy ph¹m ban hμnh v¨n b¶n. Néi quy kh«ng nªn qu¸ 10 ®iÒu, mçi ®iÒu kh«ng nªn qu¸ 15 ch÷. - VÒ néi dung: Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ vÒ tÝnh nguy hiÓm ch¸y ®Ó ®Ò ra c¸c yªu cÇu cho phï hîp víi thùc tÕ. - VÒ yªu cÇu: C¸c yªu cÇu thùc hiÖn vμ tæ chøc thùc hiÖn ph¶i n»m trong thùc tÕ kh¶ n¨ng tæ chøc thùc hiÖn. 75 III. Tæ chøc c«ng t¸c ch÷a ch¸y 1. Ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n lμm ngõng sù ch¸y a) Ph−¬ng ph¸p lμm l¹nh Ph−¬ng ph¸p nμy ®−îc thùc hiÖn nh»m lμm gi¶m nhiÖt ®é cña vïng ch¸y hoÆc chÊt ch¸y xuèng d−íi nhiÖt ®é ch¸y lμm cho ®¸m ch¸y t¾t dÇn. §Ó ch÷a ch¸y b»ng ph−¬ng ph¸p lμm l¹nh, cÇn lμm cho vËn tèc truyÒn nhiÖt tõ vïng ch¸y vμo m«i tr−êng xung quanh nã lín h¬n møc ®é hÊp thô nhiÖt cña b¶n th©n chÊt ch¸y. Tèc ®é lμm l¹nh vïng ch¸y phô thuéc bëi bÒ mÆt tiÕp xóc cña chÊt ch¸y víi c¸c chÊt dïng ®Ó ch÷a ch¸y, hiÖu sè nhiÖt ®é gi÷a chÊt ch¸y vμ chÊt ch÷a ch¸y, hÖ sè hÊp thô nhiÖt cña chÊt ch÷a ch¸y. Thùc tÕ cho thÊy, n−íc cã nhiÖt dung riªng lín, cã hÖ sè tiÕp xóc bÒ mÆt lín cã t¸c dông lμm l¹nh tèt nhÊt. V× vËy, n−íc cã thÓ sö dông lμm chÊt dïng ®Ó ch÷a ch¸y cña nhiÒu lo¹i chÊt ch¸y kh¸c nhau. §Ó dËp t¾t c¸c ®¸m ch¸y b»ng ph−¬ng ph¸p lμm l¹nh cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p sau: - Lμm l¹nh b»ng tia n−íc ®Æc. - Lμm l¹nh b»ng n−íc phun m−a. - Lμm l¹nh b»ng phun khÝ tr¬ ®−îc hãa láng ë nhiÖt ®é thÊp. 76 b) Ph−¬ng ph¸p lμm gi¶m nång ®é c¸c chÊt tham gia ph¶n øng ch¸y Ph−¬ng ph¸p nμy nh»m lμm gi¶m kh¶ n¨ng tham gia cña c¸c chÊt ch¸y víi chÊt «xy hãa t¹o ra nång ®é hçn hîp nguy hiÓm ch¸y, næ n»m ë d−íi giíi h¹n nguy hiÓm ch¸y. Ph−¬ng ph¸p nμy cã hiÖu qu¶ cao ®Ó dËp t¾t c¸c ®¸m ch¸y trong c¸c phßng cã thÓ tÝch kh«ng lín hoÆc Ýt cöa. Ph−¬ng ph¸p ch÷a ch¸y nμy ®−îc ¸p dông t−¬ng ®èi réng r·i, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c ®èi t−îng cã gi¸ trÞ lín. Trong c¸c chÊt dïng ®Ó lμm lo·ng nång ®é chÊt ch¸y cã: CO2; N2; Ar2 khãi; s¶n phÈm næ cña vËt liÖu næ; h¬i n−íc... §Ó dËp t¾t ch¸y b»ng ph−¬ng ph¸p nμy cÇn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p sau: - Lμm gi¶m nång ®é b»ng n−íc phun d−íi d¹ng s−¬ng mï. - Lμm gi¶m nång ®é b»ng hçn hîp h¬i n−íc víi khÝ th¶i tõ ®éng c¬ ®èt trong. - Lμm gi¶m nång ®é chÊt ch¸y b»ng n−íc. - Lμm gi¶m nång ®é b»ng khÝ tr¬ hoÆc h¬i n−íc. c) Ph−¬ng ph¸p c¸ch ly Ph−¬ng ph¸p nμy nh»m kh«ng cho h¬i, khÝ chÊt ch¸y hçn hîp ®−îc víi «xy kh«ng khÝ hoÆc kh«ng cho hçn hîp nguy hiÓm ch¸y, næ kÕt hîp víi nguån nhiÖt, b»ng c¸ch ®ãng tÊt c¶ c¸c cöa, lç th«ng h¬i cña phßng bÞ ch¸y, kh«ng ®Ó cho s¶n phÈm ch¸y truyÒn ra bªn ngoμi vμ kh«ng cho 77 kh«ng khÝ trμn vμo vïng ch¸y. NÕu lμm ®−îc nh− vËy th× ch¸y sÏ tù t¾t hoÆc kh«ng x¶y ra. Ph−¬ng ph¸p nμy ®−îc thùc hiÖn b»ng c¸c biÖn ph¸p sau: - C¸ch ly b»ng líp bät hãa häc trªn bÒ mÆt chÊt láng ch¸y. - C¸ch ly b»ng líp s¶n phÈm næ cña vËt liÖu næ. - C¸ch ly b»ng viÖc t¹o kho¶ng c¸ch gi÷a chÊt ch¸y vμ nguån nhiÖt. - C¸ch ly b»ng líp bét ch÷a ch¸y. - C¸ch ly b»ng c¸c bé phËn ng¨n ch¸y. d) Ph−¬ng ph¸p øc chÕ hãa häc B¶n chÊt dËp t¾t ®¸m ch¸y b»ng ph−¬ng ph¸p øc chÕ hãa häc lμ phun c¸c chÊt ch÷a ch¸y vμo vïng ph¶n øng ch¸y, c¸c chÊt ch÷a ch¸y nμy cã t¸c dông lμm gi¸n ®o¹n ph¶n øng ch¸y d©y chuyÒn lμm cho qu¸ tr×nh ch¸y t¾t dÇn. Ph−¬ng ph¸p nμy ®−îc thùc hiÖn b»ng c¸c biÖn ph¸p sau: - øc chÕ c¸c ph¶n øng ch¸y b»ng c¸c lo¹i bét ch÷a ch¸y. - øc chÕ c¸c ph¶n øng ch¸y b»ng c¸c hîp chÊt cña c¸cbua halozen. Trong 4 ph−¬ng ph¸p trªn th× ph−¬ng ph¸p lμm l¹nh, lμm gi¶m nång ®é c¸c chÊt tham gia ph¶n øng ch¸y vμ c¸ch ly lμ ph−¬ng ph¸p cã t¸c dông vÒ mÆt lý häc, cßn ph−¬ng ph¸p øc chÕ hãa häc cã t¸c dông vÒ mÆt hãa häc. Trong thùc tÕ ch÷a ch¸y th−êng sö dông tæng hîp c¸c ph−¬ng 78