🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Kênh Hình Trong Dạy Học Lịch Sử Ở Trường THPT Tập 1 Ebooks Nhóm Zalo rìQUYEri THl COI TRONO DAY HOC LICH Sl^ Ò TRUÒNG TRUNG HOC PHO THÒNG Tapi (Lich su Viét Nam) NHA XUAT BAN DAI HOC QUOC GIÀ HA NOI Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com HÓI CIÀO DUC LICH SU (THUÓC HÒI KHOA HOC LICH SÙ VIÉT NAM) • • • • • • • " KHOA LICH .St]r TRt/ÒNCl DAI HOC SU PHAM HA NÓI NGUYÉN THI COI KENH HINH TRONO DAY HOC LICH SU' • • • Ò TRl/ÒNG TRUNG HOC PHO THÒNTAPI (LICH SU'VIETNAM) NHÀ XUAT BÀN DAI HOC QUÓC GIÀ HA NÓI - 2000 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Chili tràch nhicni xuàt bàri: Giàm dÓc: NGUYÉN VÀN TIIÒA Tdng bién tàp: NGUYÉN THIÈN GIÀP Ngùòi nhàn xét: GS. PHAN NGQC LIÉN Bién tàp va sua bài : TRUÒNG Vlì XUONG LUXJ MAI ANM Trinh bay bia: NGOC ANH KÉNH HÌN H TRON G DAY HOC LjCH SLf O TRUÒNG THPT, TAF I Ma so : 02 88.DH2000 - 313 2000 In 1000 cuón, tai Xi nghiép in Bàc Thai So xuàt bàn: 55/313/CXB So trich ngang 193 KH/XB In xong va nóp lifu chiéu Quy IV nàm 2000. Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com LÒI GIOÌ THIÈU Do dac diém cùa viéc nhan thiic lich su - khóng thè triic tiép quan sàt sU kién, nhàn vàt qua khii - nén viéc tao biéu tUdng lich sxi là mot yéu càu quan trong trong hoc tàp. Biéu tUdng lich sii là hình ành chàn thiic ve hién thiic qua khù khàch quan dtiOc phàn ành trong oc hoc sinh vói nhiing net chung nhàt, dién hinh nhàt. "NhU vày, nói dung cùa mot sxi kién lich sxi dxióc hoc sinh nhàn thiic thóng qua viéc tao nén hình ành ve qua khii, bang nhiJng hoat dóng cùa giàc quan: thi giàc tao nén nhijfng hình ành trUc quan, thinh giàc dem lai nhiJng hình ành ve qua khii thóng qua Idi giàng cùa giào vién' . Tao biéu tUdng là diéu kién de "biét" lich su trén ed sd khói phuc dung qua khii nhiJ no tón tai va là ed sd quan trong de hình thành khài nièm. Tién hành nhiJ the nidi làm cho hoc sinh "biét" de "biéu" lich sii, chii khóng .phai dùng d viéc ghi nhd nhiéu sii kién ma khóng co hình ành ve qua khii, càng khóng nhàn thiic sàu sàc de rùt bài hoc, kinh nghiém va quy luàt lich su. khóng dem nhìing kién thiic dà hoc vàn dung vào hoat dóng thiic tién. Viéc tao biéu tiidng lich su cho hoc sinh lai gap khóng l't khó khan phiic tap, do càc em khóng thè "triJc quan sinh (/) Phan Ni^oc Lièn vù Tran Vùn Tri (chii bién): Phuan\i phàp day hoc Lich SÙ. lai Inin làn ihù nhàl - co sua chi'fa vù bò sung. Nxb Giao due. Uà Nói, I99S. n S4 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com dóng" diidc sU kién dà xày ra, ma luón luòn nhin thày nhiìng gì dang xày ra trong thiic té, nén de rdi vào sai làm cua vice "hién dai hoà lich su", tiic là dem hình ành. biéu biét, suy nghì cùa ngiidi ddi nay gàn cho sii kién, nhàn vàt lich sii. Hién dai hoà lich su là mot khi'a canh cùa "xuyén tac lich su" (do nhàn thiic khóng dung ve qua khù, chù khóng phài do quan diem, làp triidng, y thiic tii tiidng). Viéc khàc phuc sai làm ve "hién dai hoà lich su" d hoc sinh dòi bòi phài cung càp tài liéu - sii kién chinh xàc, vìia siic tiép tbu, co hình ành cu thè. Co nhiéu phiidng tién, phiidng thiic tao biéu tiidng cho hoc sinh - Idi nói sinh dóng trong miéu tà, tiidng thuàt; sii (iung càc loai tài liéu thành vàn, càc loai tài liéu triic quan va boat dóng thiic tién... Trong do. dò dùng triic quan co vi tri' dàc biét quan trong dói vói viéc khói phuc. tài tao qua khii lich su. Bdi vi "dò dùng triic quan là chó diia de biéu sàu sàc bàn chat cùa sii kién lich sii. là phiidng tién ra t co biéu lUc de hinh thành càc khài nièm lich su quan trong nhàt. làm cho hoc sinh nàm vìing càc quy luàt cùa sii phàt trien xà hòì"^^\ Dò dùng triic quan trong day hoc Ijch su d triidng phó thóng co nhiéu loai. Viéc phàn loai dò dùng triic quan ve lich su chiia diidc thóng nhàt giìia càc nhà giào due lich su. Hién co nhCing càch phàn loai khàc nhau. song, ve c^i bàn, chùng ta co thè phàn chùng thanh ba nhcim lón thiidng dxi(k' su diing trong day hoc iich su d trUdng phó thóng. "Nhóm thù nhàt: Dò dung trùc quan hién rat, bao góm nhùng dì tich lich su va càch mang (...). nhiìn^' di vàt khào co va càc di vàt thuóc càc thdi dai lich su. Ih Sdd. Il 142 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com ... Nhóm thù hai: Do dùng trùc quan tao hình, bao góm càc loai phuc che, sa bàn, tranh ành lich su. ... Nhóm thù ba: Dò dùng trùc quan quy ùàc, bao góm càc loai bàn dò lich su, dò thi, sd dò, nién biéu..."^ . Trong càc loai dò dùng triic quan trén, tranh, ành lich SÙ, bàn dò, sa dò... co vai trò va y nghla quan trong tròng viéc khói phuc va biéu dùng, hiéu sàu sàc qua khù. Anh, ghi lai nhflng sii kién dang dién ra, nhàn vàt dang boat dóng. Day là mot loai tài liéu ed bàn, trung thiic, chàn xàc ve qua khù. Tranh lich su lày chù de ve mot sii kién, nhàn vàt qua khù qua càm xùc va tài nghé cùa hoa sì cùng khói phuc dUdc hình ành qua khù. Anh, tranh là tài liéu lich sii, nhiingciing thè bién quan diém, y thùc cùa ngiidi càm mày, cùa boa sì, cho nén co nbilng bue tranh, tàm ành khóng phàn ành mot càch trung thiic, dùng bàn chat cùa sii kién. Vi vày, viéc su dung tranh. ành phài thóng qua viéc liia chon mot càch kboa hoc (thàm dinb tinh dùng dàn, trình dò nghé thuàt), mang ti'nh kboa hoc (phù hdp vói trình dò va yéu càu nhàn thùc cùa hoc sinh, pbù hdp vói viéc trình bay lich su). Tranh, ành trong sàch giào khoa dà diidc liia chon, dàp ùng nhCing yéu càu ve khoa hoc va sii pham. Day là mot bó phàn quan trong trong kènh hình cùa sàch giào khoa, nò giùp cho hoc sinh "làm viéc" vói sàch giào khoa trén ed sd phàt huy tinh tich ciic, thóng minh, sàng tao chù khóng phài chi {lì sdd.lr I4< 144 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com là phàn minh boa. de càc em "giài khuày". trang bi "nbòi nhét". "chat dóng" sii kién. Ngoài tranh, ành, trong phàn kènh hình, bàn dò va eoe hai dò dùng trùc quan quy ùàc khàc (sd dò, biéu do. mo hình...) cùng co vi tri quan trong. Tuy khóng triic tièp tao bièu tiidng cu thè nhii tranh. ành, do dùng triic quan quy lióc ngoài viéc phàt huy nàng liic tii duy, sii suy nghì thóng minh. sàng tao van góp phàn vào tao biéu tiidng cho hoc sinh, nhàt là càc loai bièu tiidng dién tà mot qua trình lich su phùc tap nhu mot tran dành, mot chièn dich, mot bién tiidng xà bòi phàt trièn làu dai. trai qua nhiéu giai doan. Dàc biét bàn dò beh su giùp hoc sinh xàc dinh mot sii kién ve màt khóng gian (dia dièm) va thdi gian. Khóng xàc dinh diitk* hai yéu tó này se khón^^ hièu diidc chinh xàc sii kièn dà xày ra. Két hdp vói nhiìng kièn thùc ve dia ly. hoc sinh khóng chi biét "doc" ban dò ma con bièt su dung. Mot trong nhiing diéu càn trành trong day hoc lich su là vice "day chay", nghìa là khóng su dung mot loai dò dìing trite quan nào, triióc bét là khóng hii(Jng dàn hoc sinh làm viéc v('li bàn dò. Càc loai sd dò, nién bièu khàc. tuy trình dò, yèu càu cùa hoc sinh cùng càn diick! su dung thich hdp. Vi vày;eàn phài tini hièu phùcmg phàp su dung kènh hình trong sàch giào khoa, chù yèu d day là tranh, ành lich su, bàn dò. sd dò. bièu dò... Càc loai tài lièu trong kènh hình cùa sàch giào khoa phàn ành mot sii kièn, mot nhàn vàt. mot qua trình lich su. hoac chup lai càc hình ve trèn vàch dà, càc còng trinh kièn trùc. hoac là nhùng tranh minh hoa ve mot sii kièn. nhan vàt de hoc sinh co bièu tiidng cu thè. bay pb^ic thào bau dò. sd dò. mò hinh, Càn chù y dòn loai tranh p cho tièp tlìii kièn thùc m(ii Dièu này t ho bièn tinh buri clniim 8 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com cùa kién thùc, phàn ành qua trình lién tue, hdp quy luàt, phàt trién di lén cùa hién thiic lich su. Cùng co kién thùc dà hoc bang nhiéu càch (néu va tra Idi càu bòi, xem phim, tham quan, doc sàch, trao dói, thào luàn, ón tàp...), song viéc su dung càc loai kénh hình dem lai nhiéu biéu qua, vi nò gay hùng thù hoc tàp cho hoc sinh. phàt huy tinh tich ciic cùa hoc sinh. Dùng bàn dò, sd dò, tranh. ành de cùng co kién thùc cho hoc sinh bang càch hiióng dàn hoc sinh tiép thu, quan sàt ky bdn. phàt hién va néu lén nhùng diém mói (de de ra thàe màc, càu bòi, bay tra Idi, giài dàp vàn de co lién quan dii(Jc dàt ra), hoac qua cào loai dò dùng triic quan này, trình bay càc kièn thùc dà thu nhàn mot càch phong pbù, cu thè, sinh dóng bdn. Thù ba, sii dung tài lièu triie quan de kièm tra, dành già vièc hoc tàp cùa hoc sinh. Wìòc kièm tra, dành già là mot yéu càu khóng thè thiéu dxiikr trong hoc tàp. Song còng vièc này khóng nén tién hành mot càch nòng can, té nhat, còng thùc nhii mot so giào vién thiidng làm làu nay: bàt buòc hoc sinh ^ X nói, làp lai nhùng kièn thùc ma thày bay sàch giào khoa cung càp. Càch làm này mói chi kièm tra tri nhó cùa hoc sinh. Tri nhó càn tbiét cho càc món hoc, chù khóng phài chi riéng món Su. Kièm tra va dành già khóng thè dùng lai d viéc xem hoc sinh co hoc thuóc. nhó bay khóng. ma càn xem càc em dà nhó. biét de biéu nhii thè nào. Do dò. viéc sii dung càc loai tài liéu trong kènh hình là mot phiidng thùc tot nhàt de kièm tra dành già hoc sinh. Vi nhii, trong gid kièm tra bài ben- "Nùàc Au Lac ra dai",giào vièn khóng nèn dìing lai d vièc bàt hoc sinh ehi nói lai "Tbiie Phàn lèn ngòi làv hièu là ^^i'.^". hoàc "Ong ddi dò tu Phong Chàu ve dàu? " ma sii dung l)an dò de kièm tra hoc Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com _ X ^ ^ * sinh: "Diia vào ban dò, em hày trình bay dia thè cua vung Co Loa". hoàc "Qua sd dò em nhàn thày Co Loa co vi trì nhil thè nào dói vói dàt niióc?". hoàc "Diia vào bàn dò em hày chi nhùng con song nào chày qua vùng Co Loa? "... Tu nhùng càu bòi trèn, giào vién néu vàn de khài quàt: "Vi sao An Diidng Viidng lai chon Co Loa de dóng dò? Sii chon liia ay theo em co dùng khóng?" Thù tu, trong sii dung càc loai dò dùng triic quan, giào vièn càn chù y rèn luyèn ky nàng thùc hành cho hoc sinh. 0 day là vièc su'u tàm càc tranh, ành; xày diing càc bài trình bay (mièu tà. tiidng thuàt. giài thich) càc sii kièn lich su, trinh hày lich su theo bàn dò, tranh ành: ve bàn dò, càc loai dò dung truc quan quy ùóc khàc, phàc hoa cac tranh, ành (nèu co dirli kièn...)... Vièc thiie hành này dii(k' tién hành tron^ gid tièp thu bài m(Ji. tli hoc (ì nhà, trong gid ngoai khoà, boat dònu xà bòi. nhàt là trong gid kièm tra, thi eii de dành già h()( smh. I)è dap ùng yèu càu ve nhàn thùc ly luàn, nàm vùng nói dung khoa h(K- càc loai tài lièu triie quan, phiidng phàp .su dun^' kènh hinh trong hoc tàp lich su,càn thièt phài co mot ehuyèn khao ngàn, gon. eò chat kidng - vùa nàng trình dò ve beh su va nghièp vu cho giào vièn ma lai thiét thiic, cu thè. Dà co mot so bai vièt, sàch cung càp cho giào vién va hoc sinh nhùng hièu bièt càn thièt nhù vày, song con l't va chiia day dù. e(') he thóng. (^uyèn "Kènh hình trong day h(H- lich su à IrUìmg trung hoc phó thóng", tàp I: Ljch su Vièt Nam. do PCS. TS Nguyen Thi Col chu bièn. cun^ V(Ji c;ic dóng nghièp là nhùng nhà giao (lue III lì su. dà cunii <àp cho hoc smh va j^nao vièn mot tal iicu h<)( tàp tòt de nàn^ cao chat liidnj^ bò mòn. 10 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Tuy sàch giói ban ve trình bay nói dung va phiidng phàpsu dung kénh hình trong sàch giào khoa, nhiing d mot mùcdò nhàt dinh cùng bó sung mot so loai tài liéu triic quan khóng co trong sàch giào khoa. Viéc bó sung này sé do giàovién va hoc sinh tién hành mói day dù diidc. Sàch phuc vu cho viéc day hoc beh su d càc lóp Trunghoc Cd sd va Trung hoc phó thóng, nhiing khóng sàp xép theotùng lóp ma theo càc giai doan beh su dàn toc, tu buoi dàu con ngiidi xuàt hién trén dàt niióc ta dén ngày nay. Dù chùdngtrình bò mòn Ljcb su co thay dói, nhiing nhùng dò dùng triicquan càn thiét dói vói viéc tìm hiéu càc sii kién, nhàn vàt chu yéu khóng thè thay dói. Ngoài phàn trình bay khà day dù, chinh xàc nói dung càcloai kénh hình, càc tàc già dành sii quan tàm thich dàng dói vói phùdng phàp su dung trong day hoc lich su. Day là diéu quan trong va càn thiét. Sàch sé giùp ich nhiéu cho hoc sinh,giào vién va sinh vién khoa Lich su càc triidng Cao dàng vaDai hoc Su pham. Dì nhién, sàch khóng trành kbòi nhùngthiéu sót ve nói dung khoa hoc lich su va ve phiidng phàpday hoc lich su. Sii góp y cùa ban doc sé giùp càc tàc già suachùa, nàng cao tòt bdn chat liidng sàch trong làn xuàt bànsau. Xin tran trong giói thiéu vói ban doc va chuyén Idi camdn cùa càc tàc già dén ban doc va mong nhàn diidc nhùng Idigóp y quy bau. GS.TS PHAN NGOC LIÉN CHI' TICH HÒI GI.AO Dl'C LICH SL^ (THUÓC Hpi KHOA HOC LICH SU VIÈT N.'Ul) Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com 11 Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com PHAN MO OAU Phàn này co hai vàn de rat quan trong dòi vói hoc sinh lóp 6 va dàt Cd sd dàu tién cho nhàn thùc lich su cùa hoc sinh dàu càp trung hoc ed sd. - Thè' nào là beh sxC Vi sao biè't dxióc beh su? - Càch tinh thdi gian trong beh sii. Bàt dàu tu càp Trung hoc ed sd, hoc sinh tièp nhàn nhùng kièn thùc ed bàn cùa khoa hoc beh su. vi vày càc em càn phài hièu beh su là bièn thiic khàch quan. tòn tai doc làp V(ii y miiòn. hièu bièt cùa mói ngiidi. Lich su khàch quan càn diidc nhàn thùc dùn^. vi nhùng bièu bièt qua khù rat càn cho cuòe .song hièn tai, dàt e(t sd cho vièc phàt trièn tiidng lai. 0 day, giào vièn càn phai làm cho hoc sinh phàn bièt diidc - mot càch giàn d(Jn, hdp trình dò va chinh xàc - bàn thàn hièn thùc lich su va su' nhàn thùc lich su cùa con ngùòi. Viéc phàn bu^t này khóng thiic hièn bang vièc giàng giài ve ly luàn - Phiidng phàp luàn sii hoc - khóng pbù hdp v(M trinh dò hoc sinh ma bang càch giài thich cu thè. de hièu. 0 day càn chù y hoc sinh ve vàn de lam sao nhàn thùc dxiik qua khù khóng con tòn tai va nhàn manh dèn vièc nghièn culi, tìm hièu càc bang chùn^, dàu vèt cua beh ,sù. Ciào vièn nèu lèn càc loai còng cu lao dòn^'. càc còn^ trinh kièn trùc, cac tài bèli truvèn niiènii. tai lièu thanh v;in. c;ic sinh hoat xà bòi. tàp tue. Dàv là cac l();n tal IH'U hoc sinh se tièp \iic \2 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com trong qua trình hoc beh su. 0 day. giào vién siiu tàm va gióithiéu cho hoc sinh xem bue ành "Bàc Ho doc bia à Con Som"'*-/ ^ O x X ^ de giup càc em hiéu ràng, Bàc Ho khóng chi quan tàm, coitrong \^iéc hoc beh su ma con chù trong dén càc loai tài liéuqua khù. Bài "Càch tinh nién dai trong lich su" giùp hoc sinh hiéurò vi tri cùa thdi gian va càch tinh thdi gian trong lich su.X •> X Càn hiéu ràng. khi nhàn thùc beh su, con ngiidi co y thùcrat som ve thdi gian, biét dién dat càc thdi ky dà qua, hiéntai va tiidng lai. Song càch quan niém ve thdi gian rat nòngcan, d(m giàn khi dùng càc cum tu "thud xùa", "tu làu làmrói", hoàc "mai kia"... ma khóng xàc dinh dùdc màt dinhliidng. X , V "Sa dò thòi gian" sé giùp hoc sinh co nhàn thùc dùng vethdi gian va càch tinh thdi gian. "So dò thòi gian" là mot loai sd dò triic quan quy lióc. Sddò này giùp ta hièu dùdc càch tinh nién dai trong beh su,bièt rò sii kién beh su xày ra vào thdi gian nào va hiéu dùdcmói ben he giùa thdi già., va sii kièn, hién tudng cùng nhùmói lièn he giùa càc sii kièn vói nhau. Nhìn vào sa dò, chùng ta thày rò: 1. Dùdng kè ngang (ghi chù còng nguyèn): Day là kynguyèn cùa còng beh. Tùdng truyèn. nàm Chùa Giésu ra ddilà nàm dàu tién cùa (^óng nguyèn. Dò là móc thdi gian dùdcthóng nhàt de tìi dò tinh càc nàm khàc thuóc ve trùóc haysau Còng nguyèn. Do sii thóng nhàt này nèn ngày nay khinoi nàm IO Hai Bà Tiiing khcJi nghìa thi d càc nii('U' chàu A. Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com 13 Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com chàu Àu. chàu My dèu biét rò .^li kién dò xày ra vào thdi gian nào. 2. Dùdng kè doc (co mùi tén hùóng lén trén) ghi chi so ve thdi gian (500 nàm hoàc 1.000 nàm) va nhùng nàm xày ra sii kién beh su (nhù nàm 40 khdi nghìa Hai Bà Trùng; nàm 542 khdi nghìa Ly Bi...). - Tu Còng nguyèn trò lén (theo sd dò) là nàm sau Còng nguyèn (hay con goi là Còng nguyèn, dxióc viét tàt là CN)- Vi du: Khdi nghìa Bà Triéu nàm 248. Do là nàm thù 248 còng nguyèn (248 CN). - Tu Còng nguyèn trd xuong (theo sd do) là nàm triióc Còng nguyèn. vièt tàt là tr.C^N. Vi du: Triéu Dà xàm bi(k' niicV- ta nàm 179 trùóc còng nguyèn (vièt tàt là 179 tr.('N) nghìa là sii kièn này xày ra càch ngày nay 2000+179 = 2179 nàm. Càch tinh nién dai tuy ddn giàn nhiing rat quan trong trong day va hoc beh su, nhà t là dòi vói hoc sinh dàu càp Trung hoc ed sd. Ciào vièn càn hùóng dàn hoc sinh hièu rò va bièt càch tinh thdi gian mot càch thành tbao. Khi SÙ dung de tinh nién dai, giào vièn eó thè ke trèn bang lón hoàc td giày to; giài thich va chi dàn cho hoc sinh eàeh tinh sau dò vói nhièu vi du kh.ic nhau. V^' nhù cho hoc sinh tinh nién dai: - Theo càc nhà khào co, nién dai di tich thu(y giai doan - , ^ X Phung Nguyèn (di (hi thdi Hùng Vùdng d gàn dèn Hùng, Phù Tho) càch day kboàng 3.400 nàm. Vày vào kboàng nàm nào theo còng beh"* 14 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com - TU cupe xàm liidc nude ta cùa Tàn Thuy Hoàng nàm 218 tr.CN dén khi Ngó Quyén giành dùdc dóc làp nàm 938 là bao nhiéu nàm? - Ve sd dò thdi gian va dành dàu, ghi nién dai nhùng cuóc khdi nghla Idn trong thdi Bàc thuóc ma em dà hoc d lóp Bón? TCN < > SCN > CN Chù y: - Thdi ky tr.CN, nhùng con so lón d xa chùng ta ngày nay hdn con so nhó. Vi nhù 218 tr.CN, Dò Thù xàm liidc niióc ta, càch xa ta hdn nàm 179 khi Triéu Dà dành chiem Nam Viét. Càch nhau bao nhiéu nàm? Hai sii kién càch nàm 2000 là bao nhiéu nàm? - Thdi ky SCN, nhùng con so nhó càch xa chùng ta hdn nhùng nàm mang so lón: + Nàm 40 khdi nghìa Hai Bà Trùng càch nàm 2000 là ... + Nàm 1890, nàm sinh Bàc Ho càch nàm 2000 là.... + Nàm 1975, nude Viét Nam thóng nhàt càch nàm 2000 là (Hoc sinh tinh va dién vào). Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com 15 Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Phàn thù nhàt LICH SLf VIÉT NAM Tlf THÒI NGUYÉN THÙY DÉN NÀM 1858 Phàn này chù yéu thuóc chùdng trình Lich su càc \àp Sàu, Bay va mot phàn làf) Tàm - Trung hoc co' sa, giói thiéu cho h()c sinh càc kién thùc ed bàn ve beh su dàn toc tu lue con ngùdi xuàt hièn trèn dàt nùóc ta dèn khi thùc dàn Phàp xàm \xU^c. O càc lóp Trung hcx' phó thóng (lóp 11), phàn này ehi dii(>e nhae Ini. cung eò nhùng vàn de chu yèu de tìi dò hình thành d h(K" sinh nhàn thùc sàu sàc hdn ve vàn hoà. vàn minh va truyèn thóng dàn toc. Xuàt phàt tu chùdng trình hoc cùa càc càp. chùng tòi sàp xèp phàn kènh hình chù yèu theo cbiicmg trinh Trung hoc ed sd va bò sung phàn chùdng trình Trung hoc phó thóng. Khi trình bay. chùng tòi cùng lùu y dèn yèu càu trình dò hoc sinh mòi càp. 1. THÒI DAI N(;UYLN THUY Phàn "Thòi dai nguyèn thuy", ehii(tng trinh chi giii[) cho h(K' sinh nhàn bièt ràng. dàt nùc'k' Vièt Nam la mot trong nhùng n(JÌ con ngùdi som xuàt hièn. .Khao eò hoc dà ph;it hièn iiluìn^ (làu vèt dàu tièn cuii n^Udi viion trèn dàt nucic ta. ^àn K; Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com giòng vói ngùdi vùdn Bàe Kinh. eàeh day kboàng trèn diiói 50-60 van nàm. O càc bang Thàm Khuyèn. Thàm Hai (Lang Sdn) Tham Òm (Nghé An). Hang Hùm (Yèn Bài) dà tìm thay mot so ràng ngùdi vùdn. (^ua càc giai doan phàt trièn. xà bòi nguyèn thuy d Vièt Nam dà trai qua eàe thdi ky ngùdi hièn dai (ngiidi khón ngoan) - chù nhàn eùa nèn vàn hoà Sdn Vi. eàeh day kboàng tìi 10.000 dèn 18.000 nàm. dèn eù dàn nòng nghièp sd khai - chù nhàn nèn vàn hoà Hoà Bìnb. eàeh day kboàng 9.000 dèn 10.000 nàm. tièn dèn eàe bò lac Bàc Sem - ebù nhàn dàu tièn eùa vàn hoà dà mài va góm. eàeh day kboàng 8.000 dèn 9.000 nàm. Tièp dò. eàeh dàv 1.()()() nàm. ehu nhàn cua vàn hoà sd ky dò dóng va ky thuàt luyèn kim dàu tièn cua Vièt Nam ra ddi. Dò la nèn vàn hoà Phìing Nguyèn. md dàu cho thdi dai dò dóng va eòi nguón cua vàn minh song Hong. Phàn beh su thdi dai nguyèn thuy này diiOc trình bay mot eàeh so' giàn chi de hoc sinh hièu rò con ngùdi dà ra ddi. sinh song d Vièt Nam va phàt trièn qua eàe thòi dai. 0 day. giào vièn eó thè dìmg eàe eàu ehuyèn eò tich, thàn thoai dùdc lùa chon. phàn tich de eho hoc sinh nàm eàe su kièn trong sàch giào khoa. 0 mùe dò nhàt dinh eò thè su dung hình ành. dò phuc che càc loai còng cu lao dóng de giói thièu eho eàe em. Khi day bài "Vièt Nam thdi nguyèn thuy". eó thè dùng càc tranh ành sau: 1. Anh "Nùi Do" (ndi ngùòi vùdn d nude ta sinh song). (h liìùfiìi^ llùii QiiMih (chii hicn) Jt^hai±^lhju.J2ilàji. ^^^(ycii Cdnh Mmh: Un (lO'Hi; t.nh su \ iri .\iini. /.//' / [\\htìiiin diK. Uà .\(}i. 1997. (r ^3-29 . , •! ; ^ < i - 1 7 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com I Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Nùi Do là ben nùi Ba-dan cao 15Sm d ben bd .-òng Chxì thuóc dia phàn huyèn Thieu Hoa (nav là Thièu Yèn), tinh Thanh Hoà. Ndi day dà tùng là mot trong nhùng cài nói eua ngùdi \-\ión d nùóc ta. Bue ành trong sàch giào khoa là anh chup eanh Nùi Do lày trong euòn "\'ièt Nam di tich va thàng canh" - Nxb Dà Nàng. 1991. Khi day mue "Nhùng di tich ve riguòl tòi co trèn dàt vuàc ta" d bài "Bay ngùdi nguyèn thuy". giào vièn eho hoc sinh (pian sàt bue anh này. ròi guii thièu. mò tà cu thè de eàe em hièu rò v| tri. hinh thè eùa Nùi Do. Sau dò, két hdp \ò\ nói (lunK trinh bav trong sàch giào khoa. giào vièn gicii thièu nhùng tli ("hi cx\a Nùi Do de chùng minh eho hoc sinh thày rò d() là mot trong ehièc nói dàu tièn eùa ngùdi vùdn niide ta: "Nani 19(ì(), làn dàu tièn d Vièt Nam. eàe nhà khao eò hoc dà tini ra eàe còng cu lao d()ng bang dà d day. !)(') là bang ngàn manh tuàc vò canh sàc de cat. nao. Ben canh do con co nhùng hach da - tue là nhùng h()n dà ma tìi dò ngùcà ta ghè thanh nhùng manh tù(lc - khóng e(') nhùng hinh thù nhàt dinh. Ngoài ra eó khóng it nhùng h()n dà dxióc ghè dèo qua loa. eó m(5t phàn ludi day va uòn cong de chat. Song e(') mot loai hièn vàt quy hièm là nhùng chièc ria tay. Tcii nay ngù(iiìh xiMiì hinh vO cac vnn^ cu na\ trong s-Àrh m a o kho a va r^uu lAni thri n mot >ó li an h an h kh;i(). IS Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Nhìn chung. nhùng manh txióc, hach dà. rìu dà dùdc tìm thày d Nùi Do dèu thè hién mot trình do che tàc dà d thdi ky sd ky dò dà eù. Vi vày, càc chuyén già khào eó dà xàc djnh càc còng cu này dùdc che tao càch day 30-40 van nàm. Diéu dò eho phép chùng ta kbàng dinh: Nùi Do là mot trong nhùng cài nói cùa Ngùòi - Vùom à Vièt Nam". Phùdng phàp su dung bue ành nhù vày sé giùp hoc sinh tra Idi eàu bòi: Càn eù vào dàu eó thè kbàng dinh d vùng Nùi Do xùa dà eó ngùdi - vùdn sinh song?". 2. Càc hình ve còn g cu dò dà Day là 3 loai còng cu dò dà tièu bièu dùdc tìm thày d Nùi Do (Thanh Hoà) nàm 1960. thu(3e sd ky dò dà eù eàeh day 30-10 van nàm. Dò là nhùng còng cu lao dòng bang dà dàu tièn rat tbó sd eùa ngùdi nguyèn thuy ó Viét Nam. Nhùng còng cu này hièn dang dùdc trùng bay tai Vién Bao tàng Lich su Vièt Nam. Sau khi giói thiéu nhùng còng cu bang dà cùa ngùdi nguyèn thuy Vièt Nam d Nùi Do (mue 2. bài 3). giào vién su dung nhùng hình này de minh boa trùc tièp eho hoc sinh. Khi su dung. giào vièn càn mièu tà va phàn tich eho càc em thày rò hình dàng. tàc dung cùa tùng loai còng cu. Cu thè là: HTinh "Manh tuàc": Manh tiióc là nhùng bòn dà do ngùdi nguyèn thuy ghè ra de làm còng cu. Càc manh tùóe này tìm thày rat nhiéu (chiem 9r)"o bièn vàt) d Nùi Do. Dàv là loai còng cu lao dòng chù yèu eùa ngùdi nguvèn thuy. Dàc dièm eùa loai còng cu này Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com 19 Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com là tbó. (làv. khóng co hmh dang nhàt dinh. eo kieb ihùeie tìi 6 dèn llem. Tàc dung eua nò thudng dung de eàt. nao... Hmh '( òng cu chat fhò .. Khi càm liu ta\. ngudi ta dung long bàn tav nàm eàn dò{\ ngon ta\ cài t\ \c\\ mot màt dcw, con 1 ng(')n kia nàm chat m.ìt dò\ clièn. So V(ji cac còng cu trèn. riu tay dà dxióc ghè dr-d nhn'u làn. co dòc càm nèn eò hinh thùc hoàn chinh hdn. Sau khi mièu tà va phàn tich tìing loai còng cu. giào vièn eó thè nèu mot vài càu hoi de hoc sinh nèu lèn nhùng nhàn xèt eùa minh: "Km co nhàn xèt gì ve trình dò che tao còng cu lao dóng cua ngiidi nguvèn thu\ \'ièt XanC ". "Wii nhùng loai còng cu dò. no dà d^-m lai nàng suàt lao dóng va cu(')c song eua ngiiin nguyèn thu\ nhu thè nao"'". Cuòi cung, giào 2t) Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com vièn ehót lai: "Do con ngùdi lue bay gid con dang tuoi àu thd. vùa tboàt thai tu loài vùdn. bàn tay chùa thè khèo lèo nhù bàn tay ngùdi bay gid, bó oc va su suy nghì cùng chùa phàt trièn nèn vi«^e che tao eàe còng cu lao dóng con bèt sue thó sd. ddn giàn. bièu hièn m(3t trình dò thàp kèm. Do dò nàng suàt lao dòng khóng cao. ddi song hoang dà. bàp bènh dèn bang trÌQU nàm". (Nèu eò dièu kièn. giào vién hùóng dàn hoc sinh dùa theo hình ve trong sàch giào khoa de phàe thào nhùng nt't ed ban ve eàe loai còng cu trèn). 3. Hình "('uóc song cùa bay ngùòi nguyèn thuy" Bue tranh này dà mièu tà m()t eàeh eu thè va sinh dóng euóe song eùa bay ngùdi nguyèn thuy. Khai thàe va su dung tòt bue tranh này sé cung eàiì cho hoc sinh nhùng hièu bièt tùdng dói day dù ve cuòc song eua ngùdi tòi eó d nùóc ta. khi day mue "Ddi song eua bay ngùdi nguyèn thuy". Trùóe khi mièu ta ehi tièt. giào vièn yèu càu hoc sinh quan sàt bue tranh de mò ta ve euóe song eua ngùdi nguyèn thuy ma eàe em nhàn thày Sau nhùng phùt khdi d(3ng. (quan sàt. suy nghì). hoc sinh làn lùdt nèu y kièn eùa minh ve cuòc song eùa con ngùdi tói eó. Tièp do giào vièn mièu tà. phàn tich nhù sau: Tìi khi thoàt khòi thè giói dòng vàt. ngùdi tòi eó song thành tùng bay. Bay ngùdi nguyèn thuy thuòng trù trong eàe hang dóng boàe dùói mài leu don gian eh(^ bang da thù. là càv. Bue tranh ma eàe em dang quan sat ehinh là bue tranh mièu tà eu("H' song eua ngudi nguvcn thuy song trong hang dóng. Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com 21 Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Càc em hà> nhin vào han g cua ngùdi nguyèn thuy . + Ò góe ben tra i (phia trèn): Mot ngùdi dà n òng. minh tra n vói man h khó che thà n ban g là cày hoàc da thù,dan g càm eành eà\ nhóm lùa de nàu boàe nù(ing ehm thù(" àn. Ngon lùa dang nhe n lèn b(Ve khoi tao nèn mòi th ù an h sang. eó sue nòng ky dièu dói vói ho. Làn dà u tièn con ngùdi dà bièt cach dùng lùa. lày lùa vò giù lùa eho kbòi tàt. Co lùa ho khóng phai "àn tùdi. nu(Vt .«^óng" eàe vàt eó sa n trong thièn nhièn. ma dxióc dem nàu hoàc nùóng ehin de àn. Lùa con de siidi àm Khói va àn h sàng eùa lùa con e() tàe dun g duòi thù dù. bao ve noi () (aia ho. Do la mot phat minh \ón ma nh(i dò con ngUMi co thè sU dung m(")t thù nàn g lùdng qua n trong bàc nh;d de cai thièn can ban cuòc song eua minh. (Ciao vièn e() thè dung lai de nèu eàu boi "Cac em eo bièt t;ic dun g eua lùa dói V('J| con ngùdi ra sao'.'") -•- (1 phia dù(Ji: Mot ngùdi phu nù dan g tr;ii mot tàm da thu. Co thè tàm da thu nà \ dxióc eàt thàn h quàn . ào che thà n hoàc de la ni chàn dàp. -•• (liùa tranh : Mot ngù(Ji di san vói ve màt bà n boan dang vàc ve mot con s(jn dit(Jng: tav trai càm lao IIKÌC - th ù vù khi tbó s(J co càn dal. + (\iòi tran h la canh mot cu già dan g che tà c còng cu bang xUdng. mièng hmh nh ù dan g trao dói gì (co) th è là kinh nghièm làm eòng cu) vói em \)v ngói xem ben eanh . -t- (ì(')c ben phài (cuòi tranh): Can h hai ngù((i phu nii dang ngòi khàu da thù de lani (pian ào che thà n Co dc<> tran g sue bang dà hoàc bang vo so. vo ben (Hoc <\nh \ da ÌÌL'IÌC vìia theo dòi hòc tranh). )') Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Két thùc, giào vién eó thè néu khài quàt: "Co thè nói, toàn bó bue tranh dà cho chùng ta mot biéu tùdng khà sinh dóng ve cupe song cùa bay ngùdi nguyèn thuy. Nhùng net nói bàt là gì? (dùng lai cho hoc sinh suy nghì). Dà là mot cuóc song tàp thè vài nhùng vàt chat thàp kem, day khó khan. Ho luón phài dùdng dàu vói thù dù, vói sii khàc nghièt cùa thdi tièt. vói nhùng nói vàt va de tìm càc nguón thùc àn... Tuy vày. ho cùng dà biét che tao còng cu lao dòng. dàc bièt là bièt dùng lùa. giù lùa va tao ra lùa. Dièu dò dà dành dàu mot biió<' tièn quan trong, giùp con ngùdi thoàt kbòi loài dòng vàt va tìing bùóe tièn lèn". (Nhàn manh cho h(je sinh thày rò con ngùdi dà lao dóng gian khó de phàt trièn). 4. Hình "Canh san mot con loYi rung" Sau khi miéu tà cuóc song eùa bay ngùdi nguyèn thuy qua bue tranh, giào vièn eho hoc sinh quan sàt tièp cành san mot con Ign rùng. Vièc su dung bue tranh này khóng chi giùp hoc sinh hièu rò CIK^C song eua ngùdi nguyèn thuy. chù yèu song bang bài liidm va san bàt, ma con hièu dùdc ràng muòn san bàt dùdc thù lón, ngiidi nguyèn thuy phai bièt tó ebùc pbòi hdp vói nhau [hóp tàc trong lao dóng). De giùp hoc sinh quan sàt tòt va rùt ra dxióc nhùng nhàn xèt dùng dàn. giào vièn eó thè nèu mot vài càu bòi: "Nhìn vào bue tranh, em thày nhùng ngùòi nguyèn thuy dà phói hgp vói nhau nhù thè nào de bàt con lem rùng?". "Vù khi chù yèu dùng de bàt hit rùng là gì?". "Ho dòn con lon vào mot chò nhu thè nàof". "Tai sao lai bàt dùac con Ioli to làn nhù va\ . Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com 23 Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Tu nhùng càu boi gdi m«i nhu vàv. hoc smh sé tu hièu rò nói dung bue tranh, song ebiia thàt day du. (ìiào vièn e() thè mièli ta khài quàt lai nhu sau: "Xhin vào bue tranh. ehùng ta thày mot so dóng nguoi nguvèn thii\. minh tran, quàn khó bang vo cày ha\' da thu. dang barn hd dòn mot con Idn rùng vào nu")! chó lày le)i r(">i dìing xièn dai d;ìm boàe vàe nhùng t;ìng da lón nèm ehèt eon thù. Con vàt to \ón. hung dù dà phai khuàt phxic ivxióc sue manh tàp thè cxv.x con ngiicà. (^ua dàv chiing ta thà\ rò i-àng. eon ngùdi nguvèn thuy khóng nhùng bièt phàn (Muig nhau. phòi hd|i chat ebè vói uh.wi nià con khòn ngoan bièt di")n thii dù vào nhùng chó hhiii \t u de bàt Chinh nhùng dièu nàv dà t;H) cho ho sue m;mh de ,Nong va \on t.ìi (pia bang chue van nam. .".((^ua dn giao due V (huc l.ip tilt' tnuiL; lao d(")ng). Hai 1 hi hn 1(1 ì)(> Idc ni;i/\cn fhi/\ su' di/ng hinìì "Bu niàl ngi/ài rè trén càch hang Dòng Sài" (Hoà Binh) l)à\ 1,1 mot hinh khài cn. the hièn mot con tini va 3 mat ngiKii tr('n vach da ó hang Hong Xói thiKx- hiivi'n Lac Thuv. tinh Hoa Binh • mot bièu hièn smh dóng ve nghè thuàt va tin nguòng so khai eua ngifdi tinh khòn. HU(ing dàn hoc smh quan sat kv hmh nav. giao vièn dàn dàt eàe cm nàm eàe v ed ban. bdi vi. tuv n(>t ve d(in gian nhUng nò chùa dUng nhièu V nghìa va nhicu net triu tùdng. Ciào vièn mi('u ta kè't hdp v(ii phàn tich de hoc sinh hièu sàu sàc nói dung hinh ve nhù sau: "Hmh ba màt ngUdi dxi^U' khàc d eùa hang Dòng Xòi (Hoà Hmh), cach màt dàt tu l.òni d('n l.Tóni. vUa tam kh,i( hoa cua ntn lìLiuoi Nhin vào limh \è . ( hunii \ ,\ tli.i\ h ii iii;ii njim 2 1 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com • > thàng . mot màt nhìn nghièng. Màt d giùa \ón b<)n eà. day là mà t ngùdi duy nhà t eó khàc long mày. Dièu dàe biét chù y là trèn 3 màt ngùdi dèu eó khàe hinh chù \ . Xem qua. ai cùng thà y dxióc day là thè bièn cua cài sìing. Hình ve tuy ddn sci, giàn di nhùng nhièu ve sinh dòng. thù vi. Dò là nghè thuà t so khai eùa ngùdi nguyèn thuy ó Vic^'t Xam. Màt khàc, binh ngùdi eó sìing là mot binh tùdng khóng dùng hièn thùc, ehùng cùng giòng nhù nhùng hinh mia ngùdi. nùa thii khàc, n(') con mang tinh chat tón giao. tin ngùdng. Tón giào ó day là thd vàt tó (Tò-tem-giào). T(")n già(j nà\' l'a dói trong xà bòi Thi iòc. (Ciào vièn giài thich d(Ux giàn ve th(j vàt tó). Vièc tb() vàt tó thè hièn long tm cua con ngùdi th(ti eò ve nguón g(")e thi t(')c eua minh là mot dóng vàt. thùc vàt ha\' vàt vò tii nao day. Cac tbi t()c thù()ng là\ tèn vàt tó de dàt lèn eho tbi t()c minh nhu "Tbi t(")c Huou", "Tbi t(*)e (iàu", "Thi toc Tràu" v.v... Ngà\ na\, ehùng ta eon thà\' dàu vèt tàn dù này ó nhùng (.piN dmb "càm ky" cua m(')t so dàn toc mièn nùi niific ta. Chàng ban () ngùdi MiKJng (Hoa Binh), mot so ho Bach va ho (^uàeb kièng àn thit tràu tràng, m()t so ho khà e khóng àn tbit khi. Xgùdi Tày khóng àn thit tràu, thit eh() v.v... Tue thd tràu eon eo d mot so vùng dóng bào dàn toc Tà>- Xgu>èn. Trèn mei tàng. ngùdi ta thit(ing khàe hình dàu tràu... Xhù vày. nhùng hình khàe trèn vàeh dà d hang Dòng Nói tuy d(in gian nhùng eho phèp ta suy doàn ràng nhùn g eù dàn nguyèn thu\ d day eò tin ngudng thd vàt tó. \'àt {ò eua ho là m()t loai d(")ng vàt àn co. co ihè là hudu ba\- tràu vi trèn màt ngiidi co sìing. Sau khi mièli ta. phàn tich xong. giào vièn nèu càu h()i: Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Z. Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com "Em co thè hièu thèm dugc nhùng gì quo hình trèn?" Dùa vào vièc giói thièu va phà n tich eùa giào vièn nh ù tren . hoc sinh tr a Idi. Cxnn cùng. giào vièn ehót lai: "Co th è noi, hinh khàe ba màt ngùòi trèn vach hang Dòng Nói là mot trong nhùn g loai nghè thuà t nguyèn thu y d Vièt Xam. (^l a hinh khàe. ehùng ta con bièt thèm ve mot loai tòn giao va tm ngudng thdi ky thi iìw va b() lac nguyè n thu v ". (Mot vai ho(^ sinh "khóo tay" co th e pha c hoa hdc tran h trcn). II TUOI i)i;\(; siu)c \ \ iwì' \\Jòr \)AV TIKN CUA DAN TOC VIKT NAM () hai '('ni ììL^i/nn (/('in tn( " (U(i plìàìì "(^//<*) kv hicu uhi tìón han (lo ((tuini^ hicn iiuù. c<ìr con s(*)im l(in v.v...), rión^ ca(* di chi diiiir kv hicu hàn^ nhùn g <")ng sao co nhiòu tua lìho. Sau khi hoc sinh nani diiiU- cÀr k\ hiòu tr^Mì han do. giào vicn ncu c;ui hoc 'Whìn ino han (h), (('u vni thà\ nhùn^ dì chi thunc tììo'i ddi d(')n^ thau dù dm th('i\ o nhun^ d()u" I/ÌIH'X nìicn mio (ini dui nUóì^^' Cau hoi na\' doi hoi ho( ^inh nhan h , , • - , , - 0 trung du va vùng cao chàu thó song Hong co di ehi Phùng Nguyèn. - 0 lùu vùe song Ma va vùng ven bièn Thanh Hoà co di ehi Con Chàn Tièn va Hoa Lóe. - 0 lùu vùe song Dòng Xai eó di ehi Ben Dò. Trong eàe di ehi này, di ehi Phùng Xguyèn là tièu bièu. Nò nàm d dia phàn huyèn Làm Thao. tinh Phù Tho, nói tièng là mot khu eù trù r(3ng ( lOOO-òOOOm"). nàm giùa mièn tiung du, eó vùng ru()ng trùng róng lón. Ben eanh dò là hàng ehue khu eù trù khàe nàm rai ràc d ven song Hong va tàp trung bdn d ngà ba Hae (hdp lùu eua hai eon song Dà va song Hong). Chinh n(ii day là dia bàn góe, què hùdng eua eàe vua Hùng. Tu dia bàn này. eù dàn thdi Hùng Vùdng dà lan xuòng dóng bang va toa ra khàp eàe vùng khàe thuòc Bàe Bò. Bàc 'frung Bò va dàn t(ii Xam B(3. (^ua khai ciiiàt. ngùdi ta thày trong eàe di ehi rat nhièu còng cu va dò trang sue bang da mài nhàn, dep. dat dèn trinh Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com 27 Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com do kv thuà t tmlì \a o (nu . CU(H\ dao. ludi hai. mùi khoan . vòng tay. khuvèn tai. hat ebuòi...); nhùn g dò gòni eo hoa vàn rat dvp (noi. bmh . vo, bat. dia ..); xiidng thu va ea dun g eu danh ea... Song dica quan trong nhàt là nguòi ta dà tini thay nhùng ci/c dòng thou (dòng • thièc). \i dòng. dui dòng. dà\ (long. . chùn g to kv thuà t luyèn kim dà ra ddi d thdi kv này. gnp phà n làm thav dòi sue san xuàt va gàv ra nhùn g bièn dòi m;mh me trong xà bòi". Khi kitMii tra . giao vièn e(ì th è de ngbj hoc sinh ve b;ìn dò va ghi nhùn g di chi cua th(n d;ii do dong. boàe trèn ban dò "càm". hu tlìàc màc cua hoc sinh: "Tai sao Bhiiììg Xgu\c n la di chi o giai doan dàu cua thdi dai dong tha u ma lai t<")n tal nhùn g di vàt bang da va dò góm"'". giao vièn co the giai thieh ràng: "S() dì nhu \à \ la Ixii vi su phat tiièn cua ca( th(ii d;ii la nhùni; l)U' na\" cùng jìhài khàm phuc. Co thè nói nhùng di vàt d Phùng Xguyèn rat phong phù. da dang. nò tièu bièu eho mot thdi ky qua dò tu thdi dai dò dà mói chuyén sang thdi dai vàn hoà dò dóng d Viét Xam. (Hùóng dàn hoc sinh nhàn xèt va so sành còng cu lao dóng va sinh boat hai thdi ky dà va dàu dóng; dùa vào sàch giào khoa. tài lièu. ve nhùng net ed bàn). Bài "Nhùng bièn dòi trong san xuàt". eó thè su dung càc hình ve trong sàch giào khoa hay do giào vièn sùu tàm: - Hình "Lùòi lièm dòng" Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com 29 Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com - Kinh "IAKII càu dòng" - H^inh 'Lùòi cày dòng" Day là nhùng eòng cu san xuàt thuòe bau ky thdi dai dòng thau (vào khoàng eiuVi thièn nién ky thù bai, dàu thièn nièn kv thù nhàt trù(iie eòng nguyèn, tue eàeh day khoàng 3.000 nàm). Càc eòng cu lao dòng bang dòng thau này dxióc tìm thàv ó khu di ehi (ìò Mun (Làm Tbao. Phù Tho). ehièiii mot ty le khà lón (trèn òO^o trong tòng so eòng eu va vù khi dao dxióc). Xó dà thav th è dàn eàe eòng cu bang dà. Nhin chung. nhùng còng cu bang dòng thau thdi ky này thudng khóng ti'ang tri hoa vàn. Khi dav mue "Xhùng hièn dòi trong san xuòit nòng nghièp". giào vièn su dung nhùng hinh này de gi(ii thièu eho hoc sinh ihà\ rò còng cu lao d()ng chù vóli d thdi ky này va so V(h thdi ky irUtk thi day la mot su tièn bò VIKU bàe trong vièc cài tit'-n còng cu (Xhùng nc\ tièu bièu nào thè hièn sit tièn bò do") Sau khi gi('ti thièu kh;ii qii.it ve su la d(li eùa e;ie eòng eu san xuàt mcii (do nghè lu\en kim la ddi va phàt trièn), giào vièn vèu càu hoc sinh quan sàt eàe hinh trèn va nèu lèn nhùng nhàn X('t eùa minh. Tièji dò, giào vièn làn lùdt mièu tà tùng loai còng cu de khàe sàu hinh anh eho hc)e sinh. Cu thè: Hmh "Lùòi liém dòng" cho thày ludi bèni hình cong. iiKHig va sàc. d giùa co dù(mg gàn ehay .song song v(ii dùdng cong eùa song ludi. Chuòi lièm eó hong tra eàn hinh ehóp cut va c() lo de l)U()e day deo vao ngùdi. Loai eòng cu dùng de thu hoach hoa màu (eàt lùa. ngó. khoai, rau... ) cua ngU(n xùa. Hmh "Lùòi càu dòng" tuv co kich thUcic to nhó khàc :U Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com nhau nhùng ehùng dèu chung mot kièu dàng: ludi dùdc uon cong, dàu ludi eàu dùdc mài nhon, sàc, eó nganh de móc mói. dàu kia dàng thàng, eó gd boàe lo de buóe day vao càn de càu cà. Su xuàt hién eùa ludi càu dóng dà phàn ành nghé san bàt cà eó su tién bó. Hình "LU&i cày dóng" eó hình dàng con bùóm. eó gd to d song giùa, hai cành ben eó gd nhó de tao ra su ehàe chàn. ben vùng eua ludi cày. Mùi cày nhon, hinh tam giàc, dàu trén cùa ludi cày eó lo de tra vào thàn cày. Khi cày eó thè dùng sue kèo eùa tràu, bò boàe eùa eon ngùdi. Co thè nói, vièc ra ddi eua ludi cày dòng dà tao ra mot SÙ bièn dòi to lón trong san xuàt nòng nghièp. Xhd btdi cày ma nàng suàt cày tròng ngày càng tàng lèn, dièn ti'eh d\^óc mò róng. góp phàn nàng cao ddi song nhàn dàn. Hình "Cuóc sàt" thè hièn day cùng là m(*)t còng cu lao d()ng chù yèu trong nòng nghièp. nò dùdc xuàt hièn d thdi ky sau dò (dàu thdi dai dò sàt d Vièt Xam). Loai euóe này dxióc phàt hièn ó (lò Chièu (Làm Thao - Phù Tho). Nhìn vào hình này hoc sinh thày. màt euóe bè r(3ng sang hai ben nhù hình quat. ludi euóe eó dàng cong, móng eanh, dàu cuóc eó 2 tru eó rành ó 3 canh (hình vuòng góe) de tra vào eàn euóe. Day là mot loai còng cu mói, khoè, ehàe. dùdc làm bang sàt dàu tièn d Vièt Nam. dùng de khai phà dàt dai. cho nàng suàt lao d(3ng cao hdn. Kèt thùc. giào vién eó thè eho hoc sinh so sành nhùng dièm tién bó cua eòng cu bang sàt so vdi còng cu bang dà va bang dòng de hoc sinh thày rò su phàt trièn ngàv càng rò rèt trong che tàe eòng cii lao dòng. Qua dò eàe em thàv su Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com phat tnè n còng cu lao dòng dà dàn dèn nhùn g bièn dói trong san xuàt nòng nghièp. (iiao vièn eon co thè su dung thèm mot so hmh vi^ ve cac loai cong cu lao dong va smh boat eua con ngudi thdi ky này. nhu nhùn g hmh "Mùi tèn dong". "Muòi dóng". "Tròng dòng". "Thap dòng"... Dav la nhùn g hièn vàt thuoe vàn hoa Dòng Sdn. nàm 'i giai doan sd kv //)Ò7 (/(// dò .^àt o \'ièt Nam. (\ào khoàng thien nièn kv thu I nud e Còng nguyèn). Xhùn g san phà ni tieu bièu nav thè hien tnn h dò va ky thuà t due dòng 0 nufic ta tru(H' khi co ngh»"' luyèn sàt. Xhùng hièn vàt nàv hièn nM\- dang diidc luu giù va trung ba\ tal \ len l>a(> tang Licb .-u \'ièt .Xam. Khi da\ ve Xhùng hicn dm hong san xuàt thu còng. Tròng (long Dniìi: Suìì" uiao \ie n >u dung va khai thiic nhùn g hmh tren de iniiìh hoa va ph.in ticb cho hoc smh th;i\- l'ò sd phàt tne n ( uà ni:he luxen kiin (due (hnig). Sau khi tnn h ba\ sii phat tiièn cua mot ,^ò ngiiè thu còng. nhu che ta( da. nnhr goni, nghè IÌKK'. nghè di't. giao vieii tap inm e lam ii'u bai su ph.it irn'ii cua nghè diic dòng. Xghè diic dòng dà du< ra nliieu loai còng cu khac nhau. \'e còng cu san xuàt cn cà\. cuòc. ihuòng. nu . dao: ve vù khi nói bàt la mùi tén dóng Ciào vièn cho hiK- sinh quan sai nhùng mùi lèn dòng trong hmh ve (hav ành chup) va mièu ta nhù sau: "Xhm vào dà \ ehùng ta thà \ mùi tèn dòng co nhièu loai. eò loai hinh vn. hinh lao, co loai 3 eành co ehuói dai... Dièu nà\ chUn^ te kv thuà t due dòng rat da dan g ve màu ma. chung loai \ à phong phii ve so ld(Jng Dòng dà dxi(U- dìing mot cach ph<> bien liong vièc che tao vù khi de chonu (pian thu 32 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Khi dóng dùdc phàt hién ngày càng nhiéu thi ngùdi ta dà dùng dòng de due nhièu dò dùng khàc. Chàng han nhù hình "muói dóng". Muòi dóng là mot trong so hdn 100 hién vàt tuy tàng tìm thay d ngói mó co Vièt Khé. Day là mot dò vàt dùng trong bua àn cùa già dinh. Hình dàng cùa nò thàt dóc dào: miéng loe va thon dàn ve duói. eó mot lò hình vuòng d gàn miéng. Càn muòi cong va dùdc trang tri' rat càu ky. Dàu càn co hình xoàn oc. gàn vói dàu eàn là hình ngùdi ngói dang say sua thòi khèn. Trèn thàn muói va eàn muói eó bó cuc hoa vàn. hình tùdng bài hoà V('M dàng hình cua hién vàt. Dièu dò thè hièn rò nghè thuàt due dòng thdi Dóng Sdn dà phàt trién tói mùe tinh vi. phàn ành euóe song tinh thàn rat phong phù eùa ngùdi Vièt eò lue bay gid. Ve hmh "Tròng dóng" va "Hoa vàn trong dóng'\ giào vièn eàn nghièn cùu ky de su dung trong gid hoc. I Tròng dòng là hièn vàt tièu biéu eho tài nàng va ky thuàt dx\c dòng eua tó tièn ta. d\i(X' eoi là biéu tùdng eua nén vàn minh buoi dàu dùng nxióc ma eàe nhà su hoc goi là "Vàn minh song Hong". Tròng dòng eó nhièu loai. song tièu bièu nhàt. dep nhàt là tròng dóng Ngpc Lù. Sau khi yèu eàu hoc sinh quan sàt ành "tròng dòng" trong sàch giào khoa hay do giào vièn sùu tàm. eàn di vào mièu tà ty mi toàn bó. rói tièn hành dàm thoai vói càc em. "Dàv là ehièe tròng dòng Ngoe Lù uìm thày d Binh Lue. Ha Xam). hièn dang dù()e triing bay tai Vièn Bao tàng Lich 3 KH .3.3 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com SÙ \'iet .Xam. TnVng cao 0,(ì3m. dUdng kinh màt tiòng là 0,M»m Tha n tròng chia làm 3 phàn : Tang tròng phình róng. trèn tang tròng khàc nhùn g mùi ihuvè n cong. tian g tri hinh dàu ( him. trèn thuyèn eò nhùn g ngùdi dòi mù long ehim eàm cung. tèn. giào. màe dùn g trèn chòi ean h nhu dan g d tu thè eh lèn dàu. Phàn giùa thàng dùng. hình tra tròn. f*hàn dùòi lò chàn tròng choài ra theo hinh non cut. Tròng co \ quai, ehia lam 2 eàp ó 2 phia. Màt tròng hình tròn dxiik tran g tri' bang nhièu hip hoa vàn Xgoài (àing là hình nhùn g con ( him mo dai. duòi dai. chàn duòi ra phia sau, eanh xoe róng. vuf»n minh nói duòi nha u ba\' ve phia tiiKte. Xen k«'' la tung (on chim dUng. minh tron. duòi ngàn. mo ngàn. L(ip hoa van tièp theo la lung càp hiiou. nai rùng, sun g uòn cong dai, di theni: tha ve phia trUfic \'ong tiong (àmg la canh nhùng ngU<(i hna tiaim than h cium, càm giào dang di nhip nhang ha\ d.iiii: niua. tièp theo la ngUtn eàm cha \ già gao, ngù( xong mu( 2 ( uà bai 9 (Xba nU(ik \'àn Lang cùa 3(> Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com eàe Vua Hùng). giào vièn dành it phùt eho hoc sinh quan sàt bue ành de thày rò hình ành eua Lang. dóng thdi gdi lèn su tùdng nhó trong long càc em dòi vói eòng dn dùng nùóc^ cua eàe Vua Hùng. Sau khi hoc sinh dà quan sàt. giào vièn miéu tà cu thè va chi tièt nhù sau: "Day là Làng tùdng nièm Vua Hùng. Làng nàm trèn nùi Nghìa Lình. giùa dàt Phong Chàu (nay thuóc xà Hy Cùdng. huyèn Làm Thao, tinh Phù Tho). N(à day là mièn dàt tó cùa nhàn dàn Viét Nam. Làng dùdc xày dùng vào dàu thè ky XX (tùdng trùng eho mò Tó). Kièn trùc eua Làng giàn di. dòn sd, hình thù giòng mot ngói mò xày Th(H) truyèn thuvèt dia phùdng tbi nxò thùc eùa Vua Hùng tàng (ì làng Khang Pliiie (gàn nùi) nay là xà Cao Thàng (Phung Xguyèn). Chò Làng hièn nay. khi xùa chi là mot cài bè dà. trèn de bàt hif(mg. phia trùóe dùng 2 tàng "da thè". Tue truvèn do Tbue Phàn dxióc \'ua Hùng nhùdng ngói, eàm kieb dùng lèn. thè sé ddi ddi eùng tè Vua Hùng. Hàng nàm. bòi dèn Hùng md vào ngày 10-3 àm beh de tùdng nh(i dèn eàe Vua Hìing dà e() eòng dùng nùóc. (/ bài "Niàrc Au IAIC ra din", giao vièn su dung ban dò "Co Loa va dóng bang song Hong thè ky HI tr.CN". nhàm giói thièu eho hoc sinh thày rò vi tri' dia ly eùa (^ó Loa (kinh dò eua nùóc Au Lac ddi An Dùdng Vù(mg) nàm trèn dia bàn eùa dòng bang song Hong vói nhùng ùu thè bèt sue thuàn Idi ve giao thóng va kinh tè. Tru()e klìi >u dung. giào vièn càn trinh bà\ cho hoc sinh 37 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com hièu rò vi sao lai eó trun g tàm Co Loa nàv. Co \hc noi ngan gon nhu sau: "Sau khi dàn h thàn g quà n xàm lùde Tàn , Tbu e Phà n dà eùng nhà n dàn .Au \'ièt va Lac Vièt làp nèn nù(ie .\x\ Lac. Tièp do. òng xùng vù(mg lày hièu là ;\n Dùdng \'ùdn g va quyèt dmb ddi dò lù Phong Chà u (Phu Tho) xuòng Co Loa (mièn dàt cao cùa chàu thó song Hong, thucV Dòng .\nh . ngoai than h Ha .X()i) Tal dà \ òng (ho xàv dun g mot toà thàn h Idn. Do là than h Co Loa • trun g tàm cua nxióc .\u L.ic. ddi An I)ù(mg \'ù(Jng." Deli dàv. giào vièn vìia chi vao ban dò (dà phong to treo lèn tdong). vita gi(ii thieii va mò ta cu thè nhu sau: "Xhm tren ban do. chung ta th;i>. Co l/)a nàm ó vìmg dòng bang (kv hieii bang ch;im den nho). giap trung du IIÌIKM- lUu \'xic .^òng Hong, trèn ho bac .song Hoang. Co Loa khi do m.uig tèn la Ch.i t'hu Dat Co lyoa cao r;io. (juang dàng. dàn eli d(")ng due. Dong .^nng Hoang (V(')n la m()l nhanh ( ii.i song Hong) uòn liidn bao (piaiih pilla nam ( "o Loa r(')i thóng sang .s(")iìg Càu. Xga\ nav song Hoang chi con la m(>t dojin song da bi boi làp va du()c cai tao than h mot kènh thii\ nòng. Song xùa kia song Hoang la mot con song l((n noi ben s(')ng Hong V(ii .song Càu. 1 u Cu Loa. theo .song Hoàng co thè ngù(Jc lèn s(")ng Hong, rói theo song Hong, song Da song Lò di lèn tàn mièn nùi rung |)hia Bàc va Tày Bà( Theo .song Hong, song Dà\ c(') thè xuòi xuónL: vuiig dòng bang va ra bién Tìi Co Loa. theo >òng Hoang CÙIÌL: IO the ra song ('àu. (ju;i s(')ng Thunnu, scuig Lu( X.iin It-ii luii luii u Dnni; P»;ic h.i\ I be n M'ÌHU Lu e Dà u .;,s Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com xuòng song Tbài Binh. song Kinh Thày toà róng khàp vùng dòng bang ven bién. O vào mot vi tri nhù vày, (vùa nàm d càc dàu mói giao thóng dùdng thuy, vùa nàm d giùa vùng dóng bang dòng dàn. dàt dai màu md. kinh té phàt dat) Co Loa thùc su trd thành trung tàm ve moi màt cùa dàt nùóc." . Két thùc, giào vièn co thè néu càu bòi "Quan sàt bàn dò va suy nghì xem Co lx)a eó ùu thè nhù thè nào so vói Phong Chàu'.^". Hoc sinh trao dòi. thào luàn rùt ra nhàn xèt cùa minh. U bài "Su phàt trièn cùa nùàc Au Lac", giào vièn su dung hình ve hay ành "Mùi tén dòng Co Loa". Bue ành chup nhùng mùi tén dóng trong .so hàng van mùi tèn dxióc phàt hièn vào thàng 7-1959 trèn nèn eù thành Co Loa. Dò là nhùng mùi tèn dùdc làm bang dóng thau, eò kièu dàng dóc dào. hièn nay dang dùdc lùu giù va trùng bay tai Bào tàng Lich su Viét Nam. Khi trình bay ve nhùng tièn bó trong san suàt thù eòng nghièp. giào vièn sii dung bue ành này de nói ve su phàt trièn eùa ngành luyèn kim. Trùóe khi mó tà n^òX càch cu thè nhùng mùi tèn dòng, giào vièn eò thè trình bay thèm eho hoc sinh hièu rò ràng: "Sau khi nùóc Au Lac ra ddi va thành Co Loa dxióc xày dùng. An Dùdng Vitdng dà eùng eàe tùóng lình ma tièu bièu là titóng Cao Lò ,chù trong xà\' dùng mot dòi quàn lón hàng van ngùdi. trang hi eàe vù khi bang dóng de chièn dàu ehóng giàc ngoai xàm. Trong so eàe thù vù khi' dò eó mot thù vù khi bèt sue Idi hai dò là "Nò Lièn Chàu" va mùi tèn dòng, gàn ben v(Ji truyèn thuyèt thàn Kim Quy (Rùa vàiig) làng An l)u(jng \'u()iig mong rùa de làm là> nò". Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com 39 Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Dèn day. giào vièn eho h(:>e sinh quan sàt nhùng mùi tèn dong trong ành, roi nèu eàu boi: "Km eo nhàn X(»t gì ve kich thU(ie. kièu dàng, càch che tao mùi tèn dòng nay".'" Sau mot vài phùt quan .sàt. hoc sinh phat bièu nhàn xc^t. giào vièn ehót lai va mò tà khài quàt: "Xhin vào day. ehùng ta thày nhùng mùi tèn dòng Co Loa eó kièu dàng rat dòi' dào. Phàn lón eàe mùi tèn dai tu (^ dèn llem. eó 2 hay 3 nganh nhon sàc nhù hình mùi khé. lai eó ehuòi de eàm vào thàn tèn bang tre. Trong .so tèn dòng d Co Loa. eó nhùng ehièe ó dàu mùi co lò thung Nb)t so nhà nghièn cùu eho ràng eó le là dò buòc kèm mói lùa làm thành thù "tèn lùa". "ho;ì tièn"... C() thè noi. nhùng mùi tèn dóng này dà gcip phàn dành duòi (pian xàm lù()c Trièii Da. giù gin kinh dò eùa nùóc Au Lac thua do." An DUdng Vùdng khóng chi lo bào ve dàt nùcìe ma con quan tam dèn phat tnè n kinh tè. qua hmh "Lùòi cày dòng Co Loa". hoc sinh sé thà\' rò dièu nàv. Ciing V(ii vièe tini ra nhùng mùi tèn dòng. vào nàm 19()5 tai khu (Il ehi Co Loa (Dòng Anh - Ha X()i). eàe nhà khào eò ho<- con phat hièn dxióc nhùng ludi cày dóng. Day là mot trong nhùng eòng cu san suàt nòng nghièp d ni(('Je ta th(h .An Dùdng \'ùdng. Ludi cày dòng dxiik^ goi vói nhièu tèn khàe nhau: Ludi cày hinh trai tini, hinh bau due. hình là tràu.. fide ành chup trong sàch giào khoa là ludi cày hinh trai tini Khi gidi thièu mot so eòng eu san suàt nòng nghièp th(li .'\u L;ic. giao vièn sU dung hinh nav dò minh boa Càn mièu la di' h'x smh lhà\ lò Lu(")i ca\ nà> hmh (lai imi, d^w kho;ing P) Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com 21.8em. róng 18.9cm, nàng l.lkg. Ludi cày e() hong de tra can bang gò hoàc bang tre. Ludi cày Co Loa khóng ehi dùng de cày dàt ma con eó thè su dung nhù ludi euóe boàe xèng. Su eó màt eùa nhùng ludi cày dòng là mot su tièn bó hin trong ky thuà t san suàt nòng nghièp, g()p phàn dùa nàng suàt nòng nghièp tàng lèn. Ve tó chùc là doi song .xà h()i thòi Au Lac, giào vièn su dung hình: "Bó mdy Nhà nù&c Au Lac". tnn h bay tùdng dói rò ràng. de hièu ve tó chùc, co càu ho mày nhà niùyc Au Lac thdi An Dudng Vùdng. Khi su dung sd dò này kèt hó\) \'ó\ nói dung bài hoc trong sàch giào khoa. guio vièn eàn ph(')ng to treo lèn bang, vèu eàu hc)e sinh (pian sàt va theo dói phàn bài giàng nhù sau: "Day là s(i dò bò mày Xhà niKJc Au Lac. Quan sat trèn sd dò, ta thày rò b(*) mà\ dò góm 3 càp: Xù('Je - Bò - Còng xà. + Dùng dàu nhà nu(ie Au Lac la \'ua. \'ua co quvèn tòi cao ve moi màt, là ehu eua toàn Ix) ruóng dàt. ehi hu\ (pian d(")i va eó quyèn sàp xèp eàe quan lai cai tri ó cac Bò va eàe Còng xà. + Ben dù('li nhà nùc'k- eo eàe Bò. Dùng dàu cai quan eàe B() là nhùng Lac tiidng. Tàt ea càc Bò là nhùng dcjii vi trùe thuòe nhà nùèie do vua dùng dàu. -•- Dùói Bò là eàe Còng xà. Còng xà do eàe Bò ehinh ehi huy. Dò là nhùng ddn vi xà bòi chiù su kièm soàt eua eàe Bó va phuc tùng tuyèt dòi qu\è n ehi huy tói cao eua Xba nùc'k* (eùa \'iia). Dèn day. giao \ièn at thè nèu càu boi de hoc sinh nhàn Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com 11 Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com xet. riit ra kèt luàn: 'Lni co suy nghì gì tè tò chiù ho max nhd nude Au Lac''". Hoc smh tra \ÓÌ, giao vieii kliai quat lai va kèt luàn: "(^uo so dò trèn. (hung to thày ràng. bò moy .\ho nùóc Al Ldc (u\ (òn doli gian nhung cach tò chùc dà khd (hot che. Su phà n ci p nhu trèn dà ph.m an h nhun g mòi (juan he tì'onp \ à hòi Au I.;u' va dia vi \ à hói (aia (^i(* taii^ If'ip. LMai (^àp tì'oììi: \ à \\ò\ \';ÌV C[\C n\ò\ (juan lir ti'on^ \ à bòi Au La(^ nhu th»^ \y.\o, chuiìu ta tini hn*ai tiòp sd dò 2 (liinh >^o do "Càc quan he trong xà hai Au Lgc" gi(c V(ii cac than h sitai còng xà. So V(ii xà bòi \'àn L.IIIL:. cac ih;nih ph.ìn \ a hoi gi(")ng nha u iiliung ve ipian he ((> nhung net kh.K nhau Do la su ph;in biet io net h(m giùa ngUoi theiiL' I n \;i ngU(ii bi thong tri. giùa ngUià giàii va ngù("ham, di b'nh. lao dielì \,i lì in lì.i <|u\' l<')( Pvò raiig. d»' la (pini ho bài bmh dwMi \ .\ \i \;Ì \ (hi . ( h.in iiliumi màu ihu.in t!iùa v.u giai càp 11' Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com phài này sinh. D(') là mot quy luàt tàt yèu eùa lich su va là dièu khóng thè trành khói doi vói xà hc^i eó giai càp dòi kbàng. • O bài "Su phàt trièn cùa nùàc Au Lac"^ giào vién lùu y hoc sinh ve thành Co Loa. mc^t eòng trinh kièn trùc eó co già tri. Càn khai thàe hinh ve "Cdt ngang mot doan ti/òng thành Co Loa". Dùa vào binh ve này, giào vièn mò tà eàu trùc cùa tùdng thành. khi trinh bay "Còng cuóc xày dùng thanh Co Loa" theo nhù sàch giào khoa. Ciào vièn e ho hoc sinh quan sàt hinh ve rói mièu ta ehi tièt nhù sau: "ThcH) kèt qua nghièn cùu eua eàe nhà khào c-ó thi thành Co Loa eó de) cao trung binh òm. màt trèn thành lóng tìt 6 dèn \'Znx. chàn thanh r(*)ng dèn 20 boàe '^Om. Phia ngoài thàn h dàp thàng dùng. phia trong dàp dóc thoai thoài. Ditdi chàn thanh dùdc kc' dà vùng ehàe, nhàt la doan ven song va ven dàm. l);i kè là loai dà tàng khóng eò san o dia phùdng ma phai ehuyèn tìi mièn nùi dèn. Thàn thành duck- dàp dàt. ci nhùng dò cao khàe nhau ngùdi ta rài góm vdi eàe lóp day. mong khàc nhau. Ky thuàt lai góm này dxióc ap dung d khàp ea 3 vòng thành. Thành phàn chu yèu eua góm la ngòi ban. ngòi òng, dàu ngói va dinh ngói. .. VicH- kè dà ó chàn thàn h va rài góm ó thàn thành là nhàm ehóng sut lo va xói mòn. Xhd nhùng sàng tao ve ky thuà t dò ma thành Co Loa dà xàv dùng thàn h còng giùa mot dia hinh gàn song nùcie va dàm lày". (VicV mièu ta theo hinh ve giùp (ho hoc smh nhàn thùc sue lao d()ng. su sang tao (ua nhan dan de xà\ dung thanh lì Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Co l>oa). De eho nhàn thùe dUck^ hivan ehinh ve khu Co Ivoa. giào vièn hUdng dàn hoc sinh tini bièu thèm "So"c/o hhu di chi Co Loa". Khu di chi (^ó Loa thu(j)c Dòng Anh, Ha X()i, là chòn kinh dò eùa nù(ie .Au Lae thdi An Dùdng \'ùdng. Trùóe khi su dung sd dò này, giào vièn yéu eàu eàe em nàm vùng mot so ky hièu trèn sd dò (xem d phàn chii thieh ngav diiói sd dò). \\ da\ \'^\ mot s(j dò kha phu(^ tap non giau vien can phòng to troo lón hanii do ho(^ sinh tion quan sat và sriao vièn dò ph;'in tich DUa vào sa(h tjiao khoa và c\\v tài liòu. kót hdp vc'li su dun^ >(^ d('). j^iao virn lan hiot iuii"*u ta. |)h;uì tudi nhu sau; "Nhm trèn •so dò. cluing ta thàv rò thanh Co Loa dxióc xa\ giùa mot vung dal g.iii .^ong nUcic và dàm là\. co xciiu hing. (U dòn luu tru liu dòi Thanh góm ba vi)ng kbc'p kin Nhàn daii dia phùdng (pien gol ba vong thành do (theo thù lu tu troiui ra ngoai) la thdnh Nói, thonh Trung và thanh Sgodi. ^ Thdnh Sòl co hmh chù nhàt. ehu vi Hì.")()m. cao so vói màt dàt hièn nay khoàng òm. Màt thành róng (vl2m, chàn róng 2()-;U)m. Thành .\'oi chi e() mot eùa thành. mó róng ve phia \am . tròng thàng vào Ngu trièu di quy. tùctng truyèn là n(n thièt trièu eua vua Tbue ngày xùa. Trèn thàn h N()i. ò \ gcx- thanh và rai ràc trèn 1 màt thành co 18 u dàt dxióc dàp cao h(o. - Nha lUKk- \;iiii \'ièt n un d phia Bàc dxi(k' hinh thanh H Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com tu 3 quàn: Nam Hai. (^ué Làm và Tùdng. Ndi day vón là dàt dai cùa ngùdi Viét phùdng Nam. Ngùdi làp ra nùóc Nam Vièt là Triéu Dà. vón ngùdi Hàn. què d huyèn Chàn Dinh, tình Ha Bàe (Trung Quòe). Nàm 206 tr.CN. nhàn lue nhà Tàn suy yèu, Triéu Dà tàp hdp lue lùcJng chiém eù dàt ó 3 quàn phia Nam. xùng là Nam Vic^t Vù Vùdng, dóng dò ó Phièn Ngung. làp ra nùcie Nam Vièt - mot nhà nùóc eùa ngùdi Hàn. Nhà nùc'k' này giù mòi quan he giao lùu vói Vàn Dièn, Vàn Nam, F^a Tbue...: phi'a dùói thóng ra bièn và giao lùu vói eàe nùc'k- Nam Hai; phia Bàc qua càc kènh Hung An thóng vói lùu vùe Trù(ùig (iiang. Phièn Ngung ((^uang Chàu) là mc)t thudng càng giàu eó, giù vai tre") quan trong bàe nhàt eua eà mièn Dòng Nam Trung (^ucie. V^'ii nhùng dièu kièn thuàn Idi dò, Trièu Dà dà xà\' dùng Nam Vièt thành mot nùóc manh d phia Nam de eàt eù và hành trùóng ra xung quanh. Mot trong nhùng hiKJng hành trùóng eùa nhà Trièu là dàt nxióc eua Tbue Phàn An l)it(Jng Vùdng". Dèn day, giào vièn trinh bay theo nhù sàeh giào khoa ve eòng euóe ehóng quàn .xàm lùOc Trièu Dà eùa quàn dàn Àu Lac,rói kèt luàn: Y dò và hành dòng xàm lùde eùa Trièu Dà bi chàn dùng bòi lue lùdng quòe phòng hùng eùdng eùa Àu Lae lue dò. Song Triéu Dà khóng cani tàm chàp nhàn su thàt bai và vi thè eàu ehuyèn tinh su bi thàm My Chàu - Trcmg Thùy dà dién ra vói kc'^t cuc là ed dò .An Dùdng Vùdng hi dàm chini dùói bièn sàu và dal nu(ic ta bi idi vào thàm boa hdn 1000 nàm 47 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Bàe thucx^ (tu nàm 179 trC N den the ky X)". à hip 11 Trung hoc phó thóng, theo chùdng trinh hièn hành. trong bài "Nen vàn minh Vàn Lang - Au Lac eua ngùdi Vièt Co", hoc sinh dùck- hc)e lai và nàng cao phàn kièn thùe dà hoc d lóp 6 Trung hoc ed sd. Vi vày, giào vièn su dung mci)t so tranh, anh vùa de òn lai kièn thùe. vùa mang tinh chat nàng cao theo nguvèn tàe thùe hièn chùdng trinh xày dùng "theo dùcJng thàng". Dò là hinh "Rìu dòng, dao dòn^' trong sàeh giào khoa. Dàv là ành chup cac hièn vàt dò dóng thau thdi Hùng \'U(mg. dù(k" trùng bay tal Vièn Bao tàng Lich su Vièt Nam: cai thù nhàt va thù ba la dao dòng. cài thù hai và thù tu là nu (long Cac còng ( u nav dxi(k- due bang dóng thau (dòng dò làn thièc 1,1111 cho còng ( u co dò (a'tng) Dòng dxi(k' nung dei và dò vao cac khuon co hai hip tao bmh san Ben trong hai Icip khuoii dèu c"o boa vàn ha\ chò lòi lòm lam cho riu vii dao eo nhièu tàc dung. Dao c(') ludi nham nhd. và eci song thàng tìf trèn xu(")ng. tièn chiua ciao thudng co lò de buc")e day cho khoi rdi khi di rùng hoàc c-ci lò róng de tra eàn làm lao. Kiu hinh ehièe bài eò mùi cong. ludi sàc. c-àn riu eó gct, trèn eó nhièu hoa vàn. Dao. riu dùck' su dung làm eòng cu lao dc*)ng ehinh trong dào bòi eu, gieo hat. Dòng thcà ehùng dùck- dùng de di san thu hoàc ec) khi dung lam vù khi ehóng lai dòi phùdng dèn tranh dàt eua bc) lae. Chinh su gò ghè. lói lòm trèn ciao, riu. sé gay thudng tich cho dòi phùctng manh Dàe bièt nèu litòi dao dUck" tàm thuc)c dó<' thi khi dàm vao. thuòe d(x' sé giù lai trong ce) thè. gà\ tu vong cao Su ra ddi cùa càc eòng cu lao dòng bang dc')ng thau nàv 18 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com dà dành dàu mòi bùcjc phàt trièn quan trong ve tàng nàng suàt lao dòng. Su dung còng cu lao dóng bang dóng thau làm cho nàng suàt lao dòng cao hcm nhièu so vói su dung còng cu bang dà; cùa cài làm ra khóng nhùng dù àn ma con dù thùa . Tu dò xuàt hièn ngùdi chiém cùa dù thùa làm cùa riéng; xà bòi phàn hoà thành ke giàu, ngùdi nghèo. Nhùng ngùdi eó dia vi cao trong ho iòc chiém hùu nhièu eùa cài muòn bào ve tài san, dia vi eua minh dà xày dung nèn nhà nùóc. Nhù vày SÙ ra ddi eua eàe còng cu lao dóng bang kim loai dóng thau dà c-ò y nghìa to \ón ve màt s.in suàt và xà hòì: phàt trièn san suàt - cùa thìta - che dò tu hùu - nhà nitck-. Hinh ành nhùng eòng eu trèn là nhùng anh ehup eàe hièn vàt beh su, do khao c-ó hoc dà khai quàt diick-. Vi vày, ehùng là nhùng tài lièu g(")c, eò già tri beh su. khoa hoc nhàt dinh. giùp hoc sinh thay dudc "màu sàc ( ua thcà dai"; song lai nhùng c"am giac dac bièt eua ngay xu.i xa xòi; dành già dùdc sàu sàc hcm cac di vàt beh su. Loai tu lièu nà\ phaii ành chàn thiie qua khù. tao dièu kièn cho tu duy khoa hc)e eùa ' hc)e sinh i)hàt tnè n và eci tàe d(")ng manh idi tu' titdng, tinh cani eua hoc sinh. Song eàe kènh hinh tai lièu trùe quan này khóng phài là toàn bó qua khù. ma chi là nhùng "dàu vèt", nhùng mành eua qua khù. eho nèn dòi boi hoc sinh phai phàt hu\" tri tùdng tùdng tài tao, tu duy beh su dùói su hùdng dàn eua thày de kbòi phuc lai qua khù. Phiidng phàp su dung tranh ành loai này thudng la mièu ta, phàn tieh khài quàt kèt hdp vcii dàm thoai. De giùp hoc sinh hièu rò nói dung ed ban ma bue tranh thè hièn. giào vièn eo thè so sa uh \c)i cac- eòng eu bang dà. Tal ben IrUe (pian nà\ dudc su dung khi trinh bay ve 4 KM 19 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com "(^la tnn h hinh than h non van minh \a n Lang - .Au Lae eua ngUoi \'ièt eò". TrU(ie bèt. giao vièn de nghi h(.)c sinh (pian sàt tùn g bue tran h de tini ra nhùn g nc^t kha c nha u ve hinh dàng ben ngoài. tic'^p dò giào vièn mièu t.ì. phà n lich riu dong và dao dòng, kèt hd|i V(Ji gdi md vàn de: - "Tac dung*ve mat san suàt cui\ cAc còn\i cu bani: dòng thau so v(Ji (H)ng cu bang da'.'". - "VuV chuypn tìi cong cu lao dong ban g dà sani: cong cu bìo dóng bang dóng tha u co \ nghì a nhu the nào'.'". Khai th.ic và su dun g tot \n\c tran h so co t;ic (hmg rat loiì i\n\ V(ii hoc siiìh. giiip (*ac (MÌÌ hicu ràng. su ì^a dòi caia càc cnim cu 1;«() dòng bang dnng tha u (!à dàn h dàu su' ticn ho cnnu cu san suàt (aia ììguiM \'ict co. Chiiìh su chu\c n bicn ti( cònu cu baiìu d;i sang dn d(")iu: (tua d^Mì naììu suàt lao dàng c:\(). cua thua ra doi \ a uiai C:"Ì|). nha nuiic taiiìu hinh thàn h Sii xuàt hicn (M*)ll^ cu hu> d«>ng bang d(")ng tha u la IÌÌOI t»nn^ ba ci^ s(< dUa don su' hinh thàn h ncn vAn minh Win Lang • Au L;ic khi nha nU( d()nL' trnni^ su phat tricn xà hòi \-\ cn (hai dò (iiiim d;ìn d(")i V(M lao dòn^ ,^;iim tao (aia d i a (')ng, tu dn cn y ihiic IÌÌH* tà p tòt. Dòng th()i tu VHM (|u;in s;it hiòn vàt li(*h si(. nani: lUc t ri gi;ic. t i((t <ò tal hcu ina hoc >inh da biof o Muonu Tiiint! hoc V* Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com ccj sd. giào vièn trinh bay và phàn tieh mot vài net ed ban: "Tròng dóng Ngcje Lù cao 0.6.3m, dùdng ki'nh màt tròng là 0,8()m. (3iùa màt tròng eó ngói sao 14 cành eó tua dai tùdng trùn g eho màt trdi, chùng to ngùdi Vièt Co dà bièt ehu y dèn thièn nhièn trong tròng trcjt. Chung quanh eó 12 vành trang tri khàe nhau. Hinh eon ehim Lae thè hién eho nèn nòng ngbi()p lùa nùc'Je vi chini này thùcmg song ó eàe vùng lùa nùóc. Flinb khàe dc)ng vàt nhù hùdu. nai... thè hièn mói trùóng thièn nhièn phong phù. Hinh ngùcà hoà trang long chini thè hièn xióc mong dxióc bay bòng, boa nhàp vào thièn nhièn. Canh hai ngucii dang già gao, gòni mcit nam m()t nù, thè hièn vai tro cua ngitdi phu nù dà dùck- kbàng dinh trong lao dc*)ng. Hinh ngitiii danh tròng thè hièn phong tue dành tròng ti'ong ngày hc)i bè. Trèn tang tròng co khàc nhùng mùi thuyèn cong thè hièn ngùdi Vièt (\") dà dcing diide thuyèn. Trèn thuyèn eò nhùng ngù(n ngiKM la nhùng con cliim. Cium dau trèn nha ben c;inh nguoi. h»ng ( him rlu..( tran g tri trèn cài chav ndi tnv càm cua con ngu'd. Toan ho canh ngU(h. chini, thu nhon nhip ày vàv quan h mat ircn o chinh giùa mat tròng V(ii 1 1 lia Ircii bièu ho.i vàn hinh lan g cua. hinh tron va hinh chù "S"". San khi micu ta khai quat ci\ phà n tich nh u lr• ! Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com - "Km co nhàn xèt gì ve ky thuà t due dóng eùa ngudi Vièt Sii dung ành tròng dòng nhii vay sé giùp hoc sinh khóng ehi hiéu cwòc song vàn hoà, tinh thàn cùa ngùdi Vièt Co ma con hièu trinh dò ky thuàt, nghè thuà t due dóng và ddi song vàt ehàt cua ngùdi Vièt Co thóng qua eàe hoa vàn trèn tròng dóng. Dò là cuc)c song eùa eù dàn nòng nghièp tròng lùa nùóc eó truyèn thóng sinh boat giàn di, thi'eh ùng và hoà nhàp vói thièn nhièn, chiù dùng gian khó. Vièc che tao ra tròng dóng khóng ehi thè hièn tài nàng sàng tao eua ngùdi Vièt Co. ma con dành dàu mc)t bùcie tièn trong beh su phàt trièn eùa xà hc)i. Tu nhùng hièu bièt dei làm này sinh trong trai tini hoc sinh SÙ khàm phuc-, tu hào ve tài tri eua tò tièn va y thùe tràeh nhièm giù gin nhùng di san ma cba òng ta de lai. Chinh vièe quan sàt, phàn tieh tini ra eàe hoa vàn trèn tròng dóng dà làm eho khà nàng tri giae và eàe thao tàe tu duy eua eàe em hinh thàn h và phàt trièn. Ve thùe hành. giào vièn dàt nhièu eàu boi nho eho hc)e sinh tra Idi de hièu rò hdn hièn vàt. nhù "ta hinh eàe con ehim trèn màt tròng dòng". hoàe ve hinh dàng tròng dóng, vièt eàe bài phàn tieh ve tròng dòng. Sci kèt eàe phàn "Thò'i dai nguyè n thuy" và "Thòi dai dun g nu'ó'c". De khàe sàu kièn thùe dà hc3e, giào vièn su dung càc loai bang hinh dùdc trình bay trong sàeh giào khoa. Bang hình là mot trong nhùng phùdng tién day hoc hién da\ dxióc su dung khà phó bièn trong eàe nhà trùóng ó nhùng nùcie tièn tièn. ("| nxióc ta. trong nhùng dièu kièn. phùdng tién kv thuà t con eci h;in. cac tac già sac4i giào khoa dà "cai bièn" Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com 53 Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com vièe su dung bang hmh thanh eae bang ghi th()i gian nhu trong sàeh giao khoa. Su dung bang nàv de cung co, nàm vùng nhùng kicm thùc beh su ma hoc smh dà hoc Sau hai phàn thòi dai nguxèn thuy và fhdi dot iiung ninfe, chung ta su dung bang hinh thè nao trong gid òn tàp.' Vào dàu gid bcìc, giào vièn cho hoc sinh quan sai hai bang ghi thdi gian và nèu eàu boi: "Hày .xem hy hình ve ve bang ghi fhin ginn và giài thich: a. Càch ghi th(ii gian trèn bang so l và so 2'.' b. Nhùng hinh ve trèn bang so 1 và so 2 IKU lèn (bèli gi" e Nhùng ^u ki("'n gi dà \;\\- ra vào nhùng nàm ghi trèn )ang so 2 San nhùng phiii kh(ii dòng ((pian s;Ìt và sii\- nghì). gi.io vièn làn IIKU gKd ihieu va ph;in tich tùng bang m(")t. 1. "liàng hình ghi thòi gian tu eàeh day 1 van nani dèn 2000 nàm tr.CN" - Tren bang co nhung moc guii ihi»;u th()i dìvnx ve cac vàn de beh ^ù càch ngà\ na\ khoàng 1 van nàm. - () giùa càc doan hàng co eàe hinh ve minh boa nói dung kièn thuc a^ ban cua tìing thcà ky beh sU. - l'hàn dù('n dxi'k- chù thich bang chù. Nói (lung cua bang phan ành lò nhùng vàn de sau: - Cach nga\ nay 1 van nàm, con ngUdi ngu\en thu\ tren dàt nd(ic la dà bièt tròng t lot va chàn niiòi. - Dèn nàm thu ti,•)()<) ir.C.N. ngùcn \'ièt co da .--u dung. che tac eae cong cu (lo da va dà phàt tnè n san ^uàt nòn^ òl Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com nghièp. Cu thè là bièt tròng lùa nùck- tu rat som. - Trong khoàng 4000-3000 nàm tr.C^N, nghe luy(?n kim dà ra ddi. Nhùng san phàm dàu tièn là nhùng ludi cày hình bùóm, nhùng rìu dóng... Nhd nhùng eòng cu lao dcDUg nidi bang dòng, tó tièn ta dà tùng bùóe khai phà dàt dai, phat trièn nghè tròng lùa, làm thay dói ca bó màt tu nhièn eua dàt nùcte ta thdi bay gid. - Tu 3000-2000 nàm tr.C^N. do dong thau phàt trien. ky thuàt due dòng ngày càng tinh xào. Nhùng hièn vàt tièu bièu eho tài nàng và ky thuàt tuyèt vói eua nghè due dòng thdi ky này là eàe mùi tèn. ngon lao và dàe bièt là tròng dòng. (nèu eò thcti gian. giào vièn gdi hoc sinh nbàc lai kièn thùe dà hoc). 2. "Bang hmh ghi thòi gian càc su kièn dén nàm I CN" Tritcie khi giói thièu nhùng nc^i dung hinh ve và eàe su kièn xày ra vào càc* nàm ghi trèn bang, giào vièn eàn giài thieh elio hoc sinh 2 doan bang hinh ràng eùa ó 2 dàu. Hai doan này muòn thè hièn ràng. vùdt qua eàc^ khoàng thdi gian dai khóng eci nhùng vàn de ed ban eàn tiinh bay trong bang. - So vói eàeh ghi thdi gian d bang nèu trèn, eàeh ghi thdi gian ó bang này co su thay dói. Nèu ci bang 1 ghi nièn dai thdi gian ó |>hia trèn thi trong bang này lai ghi phia dùói. con phùi trèn gin eàe móe su kièn xày ra. Nhìn i do càc hình rè trong bcìng, chùng la thày rò: a. Nàm 1000 tr.CN. dà xuàt hièn nghè tròng lùa nucie d lUKic la . Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com ) 0 Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com b. Dòn thè kv \' trCN . dò dòng phàt tnè n Hièn vàt tièu bièu eho thdi ky này là tròng dcuig Dòng ScMi. Tròng dòng Dòng Sdn khóng ehi là dmb cao eua su phat tnè n nghè luyèn kim (due dóng) ma con là mc")t bièu hièn smh boat vàn hoà cua dàn toc Vièt dà phàt tnè n eao. e. Tu thè ky \' dèn thè ky II tr CN, dò dòng vàn ehièm ùu thè Ben eanh dò. dò sàt dà xuàt hièn. Hièn vàt tini thàv e hinh là hàng van mùi tèn dong dUck- phàt hièn d khu di ehi Co Loa (Dòng Anh - Ha Nc*)i) ci. Trong the" ky I tr C N (100 dem CK). do sàt xuat hièn ngay cang nhièu. Hièn vàt tini thày mang tinh ehàt tièu bièu la ludi cu(")( sài (Xem lai phàn hùeing dàn hinh Hi). /'/;/(/ Ircn dai Ixìng ghi càc nièn ddi gàn lièn idi càc s// hièn li< h su ticu htru dà hoc cd càn ghi nho Cu thè là: - Nam 179 tr.CN. Trièu Da xàm lU(k' .Au Lae. An Dudn^ Vudng màt canh giac. thièu phong hi nèn da that bai. Nùoe .\u La( 1)1 nhap vao Nhà nxióc Nam \'ièt cua Trieii Dà. - Nàm n i tr(\N, Nha Han len thav nhà Tan ó Tniii^ (^loc va thon iinh du(k' Nam \'ièt cua Trieii Da. .\u Lac là ta\ nhà Tiièu \a\ lot vào la\ nhà Hàn. - Nàm 10 (sau còng nguvèn). Hai Ba Trùng phàt co IKM day kh(ng chi nham gi(ii thièu dia bàn boat dòn^ cua ( uo( kh((i nglììa Ibii Ba TrUng ma con dung de trinh hav cu<"»( khang chien (hong (pian xàm IU(k' H;in cùa nhà n clan ta do Hai H I Trun g lành d;io Do d(') chùn g ta co thè .sU cliing ban dò de dav ca cu(')c khdi nghìa Hai P>a Trdng . Sau khi tiinlì hay nguvèn nha n (sàu xa va trùc ti('>p) clan den caiòc khói nghìa. giào vièn sU dun g ban dò và làn lùdt gicii thièu (li.'n hièn su kien chu vt'ai. (^la do lam noi bàt tinh nhan .lan và viT^c lan róng trong ca nù(ie cua cii(»c khcfi nghìa. "\(ii i|u\.'i tallì dèn no nu<)c. l la thu nha . mua xuà n nàm IO HMI Ha Trun g phat co nói (là\ khoi nghìa trèn dàt \]r • ) Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Linh. Me Linh xùa thuóc Vình Phùc. Dei là vùng dàt eó vi tri thuà n Idi, nàm giùa hai kinh dò dàu tièn eùa nùcie ta Phong Chàu (Phù Thcj) và Cci Loa (Ha Nói). - Sau khi làm chù dùdc Me Linh, nghìa quàn do Hai Bà trùc- tièp ehi huy tièn xuòng dành ehièm Co Loa. - Tiép dò, quàn thuy, quàn bei vùdt f^òng Hoàng, song Duòng dành ehièm Lux Làu (Lùng Khé - Thuàn Thành - Bàe Ninh) là tru so ehinh eùa bon dò he). - Nhàn dàn khàp ncti. kè trucie ngùcà sau. nò nùc mot lc)ng di theo Hai Bà. Bon quan quàn do he) hi dòn s('>t dành. khóng dàm ehóng ed, dà ho bèt vù khi. caia cài lo chav thojit thàn. Tò Dinh vùt ea àn tin, c-àt tc')e. cao ràu. màc già thùcmg dàn làn vào dàm loan cpiàn tròn ve Trung (^iióe. - Chi trong vòng khóng dàv mot thàng. nghìa quàn dà giài pbcing dùck' ()Ò huyèn thanh. thu phuc du()c toàn bc) eàe thành trì hi quàn dò hc) ehièm dòng. Nèn dòc làp dàn iòc dxióc phuc bòi. Trung Trae dxióc su\ tòn làm vua (goi là Trùng \'ùc)ng), dòng dò d Me Linh. Càc Lac tùdng lai giùp Trùng Vùdng cai quàn dàt nùcie. \'ùa lèn ngói. Trung X'itdng dà ra lènh xà thuè (2 nàm lièn) eho nhàn dàn, giao nhùng ebùc vu quan trc)ng eho eàe tù(ing lình |dui nù eci eòng trong exiòc khdi nghìa. xoà bò eàe luàt le ha khàe... Cuc^c khói nghìa Hai Bà Trùng thàng Idi làm chàn dcing eà eòi Nam. Dei là mot trang su chòi loi eùa dàn toc Vièt Nam d dàu Còng ngu\èn" . Cùng trèn ban dò này. khi day ve "Khàng chièn ehóng (fuàn xàm luO'c Hon" ( 12-13). giào vièn mièu tà và tùeJiig thuà t nhu sau: Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com 59 Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com "Màe dù quà n do ho Hàn dà bi dan h duòi. semg mUu dò th<')n tinh eua nhà Hà n vàn chù a hi dà p tàt. - Thàn g \ nàm 12. vua Hà n sai tùcing Ma \'ièn dùa 2 van quà n tinh nhu è và 2000 xe thuyè n eàe loai eùng nhièu phu chièn sang xàm lùde nùóc ta. - Dù(3e tm eàp bào. Hai Bà Trun g eùn g eàe tùóng lình keu quàn tii Me Linlì qua Co Loa, don Làiìii Bac (Uà Bi\c) don dan h dich. - Xhióu tra n dàn h àc hot dà dicn ra tròn vùn g Làn^ Hac. C^uan ta chuMi dau vài dùn ^ cani, nhun g khóng ehóng nói (|uàn Ma \'iòn Nhàn thày chua thó dàn h thàng , Tìiing X'u'dng (juv<'*t (iinh hi! ijuan vr Cam \\\\n (ch;in niii Ha \'i. SiJn Tàv). M.j \it' n thuc (juàn duoi thtM) (^uàiì ta ra sue c<\n dicli. giù lunu \(»rn lani;. tìfng tac dàt Sau mot nani cani cu. (juiin ta \eu [hr, tan \ò . UMI l>a da h\ .-^inh an h dùn g tìón (iàt Cam Kht (1 nhp'u nc". et thuc..giao vièn co thè nèu mot vài eàu hcii de hoc sinh thao luàn: "(^ud cu(')c hhdng chièn chòng quàn xàm liio'c Hàn. em co nhàn xel gì rè tinh thàn chirn dàu cua quàn và dàn UC". hoàc: "Tmh thàn chièn dàu ngoan ei/(nig, dùng cani cua quàn dòn .Xu Ldc dà the hièn nhu thè nao trong cuèu khoi nghìd lidi Hd Trung'". S>'\.\ con thfJi gian. gi;io \if n su dung hòc an h "Dèn tho r.( I Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Hai Bà Trùng" dò giói thièu cho hc>e sinh, nhàm giào due long kinh yéu, tu hào dói vói còng dn eua Hai Bà. ma Ho Chi Minh dà ghi lai trong quyèn "Lich su nùóc ta": "Nùóc Tàu cày thè dóng ngùdi. Kéo quàn àp bue giòng nói Vièt Nam. Quàn Tàu nhièu kè tham lam, Quàn ta bà de chiù làm tói ngùdi. Hai Bà Trùng c(') dai tài, Phàt ed kheii nghìa gièt ngùcà tà gian. Ra tay khói phuc giang san, Tièng thdni dai tae dà vàng nùóie ta" Bue anh chup dén thó' Hai Bà Trùng ci xà Lóe Phùc (xà Hóit Mòn eù), huyèn Phùc Thcj, tinh Ha Tày. Dèn nàm eàeh Ha Ne)i ehùng*."')7km và eàeh thi xà Sdn Tà\' ITkm. Theo eàe sàeh su chèp và nhàn dan kè lai thi dèn dùdc xày dùng ven bò song Hàt Ciang - nó\ khi xua Hai Bà tu vàn (nàm \\\). Tu khi xày dùng dèn nay dèn dà trai qua nhieii làn trung tu. Dèn dudc xày hai lóp. Dèn trong và dèn ngoai sàt nhau, jìhi'a trùcie là Tam quan. Trong Dèn eò hai hoanh phi de: Lae Hìmg ehinh thóng và Hùdng thành dich Ho. hai ben dèu là hai tao mac, trong dùng bia dà ghi nièn hièu trùng tu và nhùng ngùdi cung tièn ruci)ng dàt. Trùóe dèn eò bón con sàu dà và hai cài be.^ (tùdng truyèn hai bè này là chó khi xùa Hai l>a Hong hai eà>- muòm làm bùcing dèn. Sau Hai Bà ehèt di. iì\ Ili' (.'hi Miiìlì l\n'in /.//'. hip .-^ \ihi! Ihin LUÌ IIÌU IÌ.II. \\Ii ClQiì. ll\ . Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com nhàn dàn mdi xàv hai bè gach bao bu ' eao dèn dàu ngiiciù. Ben ngoài (àv (xVi um tùm. dùng trèn de khóng trcmg thày dèn. Hang nàm. eù dcMi ngày t^/2 (àm beh), nhà n dàn dia phuong lai tò chùe \c hò\ de tùdng nhd eòng cin vi dai (aia hai vi ini anh hìmg dàn tcV... Ciào vièn co thè su dung bue an h dèn thd Hai Bà san khi dav xong bai 1(> "Trung X'iónig vò cu(n' hhdng chièn chòng qudn xd/n luoc Hdn". \'ièe su dun g bue an h này khong chi khàc sau thèm hinh anh v;i long tòn kinh dòi V(ii Hai \M\ Trung ma con ump hoc smh thuc bien duoc m<">t phà n hai tàp: "llà \ ,^uu t.ip ti anh anh \ a chuycn k<"' ve Hai Ba Trung v;i kh<n' (hiim, \i\\\n vión mirai ta toàn ho dòn Hai Ha Sau do co ihf' hiM hoc Miih: "[\io cn su\ imhì 141 vó vióc làp di-w tho H;H \\,\ I ÌUML: O llat Mon (IMÌIK^ Tho - Ha Tav) va i \e\\ suv nghì cua mmh dói \'oi c(')im (Mi to |(jn cua I l;ii \V\ 2. I^ài 1 il sa u Tiun g \'uon g dò n truO c Ly Na m I)ó () dàv. m;io vión su dun<^^ cac loai truV (juan dò tnn h hav vó su ilìav d(")i ti-oiìLi \ a hói \'iót Nam; cune dàu tìan h uianli dne lap. IMiin lon tal licu co tronfi sàch ^lao khoa. Hmlì '\So dò phan hoa xà hpi'' Nói duuii s(< dò phan anh nhùnti Inón chuvòn (aia \ à hói nUcic ta trr)nL' c:\e thó kv I - \'l. Su phan ho;t xà hói thó hiòn kha rò net (aia cac tàn^' lò)p nh.in dan. Su duna. sO dn na \ k*''t hdp V('(i \ iòc tiin h ha\ ki*Mì thu( troim s;'ich ^lao khoM so kliàc si\\\ du((c ììhùnu' kiòìì Ce* Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com thùe ed bàn che hoc sinh. Khi SÙ dung, giào vièn chuàn bi san sd dò treo lèn bang, de hc)C sinh ca Idp cùng quan sàt, hoàc eò thè dùa vàd sd dò rói giàng dèn dàu. ve lèn bang dèn dò. (jriào vièn giài thi'ch và phàn tieh cu thè nhù sau: - Khung ben trai eùa sd dò gidi thiéu eàe tàng Idp vón eò trong xà bòi. Dà là quy toc, nòng dàn eòng xà và nò ty. Nhin vào sd dò, chùng ta thày rò: nòng dàn eòng xà là lue lùdng dóng dào nhàt trong xà he)i. epiy toc ehièm tv le khóng nhièu nhùng e-c) dja vi eao nhàt va thàp nhàt là nò ty. - Khung thù 2: Vhàn ành sit phàn hoà eùa tàng Idp nòng dàn còng xà. Su phàn boa này bièu hièn è) chó: mot so it nòng dàn eàe làng xà lam àn khà già. giàu lèn, eùng VCJÌÌ tàng Idp quy te")e trd thành nhùng hào trùeìng ngu'èà \'ièt (ò nho thù 'ò. phia trèn. ben phài); eòn phàn le'm vi tó thuè nàng. vi thièn tai màt niìia boàe bi tùde doat ruóng dal... nèn dà rcii vào eành nd nàn. tùng thièu và tre) thành nòng clan le thuòe. nòng nò. nò tv (khung nho o ben phai. phia dùòi). - Dòng thdi. nhùng quan lai Hàn cai tr; cj nu'c'H^ ta lue dò. eò mot so ehièm doat ru(;)ng dàt eùa nhàn dàn. xày dung dinh thù, eùcip hòc eua cài. trd thành tàng Idp dia ebù Hàn (ò nho ben eanh hào trùdng \'ièt). Nhu" vày, qua sd dò. chùng ta thày rò xà bòi nude ta eò su phàn boa rò rèt giùa giai càp thóng tri vói dàn hi tri,giùa ngùdi giàu vói kè nghèo. Dièu này dàn tdi nhùng màu thuàn xà bòi và tàt yèu làm nà\' sinh euc^e dàu tranh de giài quyèt eae màu thuàn ày. Hinh "Binh goni" (Bàc Ninh) va "Tuong Dòng" (Lach Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com 6;^ Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Trùóng - Thanh Hoà) Day la nhùn g hièn vàt tini thà y trong eàe ngói mò gach eó thuòe th è kv I-Vl Dò là nhùn g ngói mei eùa bon qua n lai dja ehu Hàn hoàc la mò eua quv tcV ngùcH \'ièt hi "Hàn hcìa". Cae hièn vàt nàv dang diide trun g bay tjii Bao tàn g Lieh su \'ièt Xam. Hinh 'M^ và M trong sàeh giào khoa là an h ehu p hai hièn vàt nhàm minh hoa eho hoc smh thà y nèn nghè thuà t eua nu(ie ta thòi àv tuv ehm anh hiidng eua ngh è thuà t Trung (^U('>c \ a .\n \)ò. song no vàn bao luu du'dc vón nghè thuà t eò tru\<"'n tìi thòi dai Dòng S(i mò eó ó Bàe N'mh. |);i\ l;i mot \a t dung (pim thuoc han g ngà \ (u a ngU("-u sjiao luu. anh huonu c;ii dep cua nghè thuat r. 1 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com chàu A- - Sau khi miéu tà, phàn ti'ch xong, giào vién co thè néu càu bòi (trong sàch giào khoa) de hoc sinh cùng thào luàn: "Nhàn dàn ta dà tiép thu vàn hoà, nghé thuàt cùa nùàc ngoài nhù thè nào? Diéu dà cà tàc dung ^ì?".Hoc sinh phàt biéu, giào vién ehót lai: "Trén cd sd mot nén vàn hoà bàn dia ma cót lòi là y thùc dóc làp, tu chù, nhàn dàn ta dà biét chon Ipc cài hay, cài dep cùa nghé thuat nude ngoài de làm phong phù thém, phat trién hdn nùa nén nghé thuàt eó truyèn cua nude nhà. Bòi vày, dù cho càc triéu dai phong kién phùdng Bàc co muè)n thù tièu nèn vàn hoà, nghè thuàt eó truyèn cùa dàn toc thi nén vàn hoà dò vàn giù dùdc vi tri' chù thè và co tàc dung Viét hoà nhùng yèu tó nghè thuàt ngoai nhàp". Diéu này giào due hoc sinh y thùe gin giù và phàt trièn di san vàn hoà dàn toc, tièp thu eò chon loe tinh hoa vàn hoà nude ngoài. Trinh bay ve "Vùofig quòe Chàm Pa" và euóe dàu tranh ehóng Hàn, giành dcV làp eùa nhàn dàn, ehùng ta su dung bàn dò **Chàu Giao và Chàm Pa giùa thè ky /V" dà ve trong sàch giào khoa. Càn khai thàe nói dung cùa bàn dò de trình bay càc su kièn eò lièn quan. Trùc3e bèt là su ra ddi eùa vùdng quòe (^hàm Pa "Vào khoàng nàm 192-193, d phia Nam quàn Nhàt Nam (thue?)c Chàu (liao) dà ra ddi mot nhà nùck" nidi, dò là (^hàm Pa. Nhà nude Chàm Pa ra dòi là do ngùdi (^hàm song trèn dàt Tùdng Làm (thucx: quàn J\'hàt Nam) eàm thù àeh àp bue-, dò he) eùa nhà Hàn, dà vùn^ lèn 5 KH 65 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com dàu tranh. thành làp qucie già deV làp". Nhù vày. qua bàn dò, giào vièn giùp hoc sinh xàc dinh vi tri dia ly eùa nhà nude Chàm Pa d thè ky IV. Tièp dò. giào vièn gioì thièu sàu hdn ve Vi tri dia ly. pham vi lành thó eùa nhà nude Cham Pa: "Nhin vào bàn dò, ehùng ta thày. iiiteie (^hàm Pa lue hày gid tbue^c phàn dàt mièn Nam Trung Bó eùa nùcV ta hièn nay. Phia bàe giàp Hoành Sdn (Ha Tình ngày nay); phia nam giàp Binh Thuàn; phia tày giàp Phù Nani ((^àmpuebia); phia dòng giàp bièn Dòng. Sau ngàv thành làp, (^bàmPa khóng ngìtng Ic'ln manh. Vua ('h;imPa chia nude ra thành nhièu khu \'xie due th(H)eàe (bii dong bang liep. dat kinh dò d Tra Kièu (C^uang Nam - Da Nàng, nàm 1999, Tra Kièu - Mv S(m dxióc UNKSC'O eòng nhàn la di san van hoa thè gi(ii). Nhan dàn ChàmPa khcM) ta\. càn cìi. dà xày dùng dU(J( nhièu thành (pi.icb, dèn th;ip và eae- tu((ng d()c dao mang phong cac-h kièn trùc nhe nbàng. (Iu\('n dang va trang nha. nói tièng nhàt là càc thàp Cham (co thè gi(ii thièu hoc smh xeun hay ve nha tini xem e-àe th.ip Chàm). Trong qua trinh phàt trièn. do eci lue lùdng quàn su kha manh, eàe vua ChàmPa nhièu làn tàn eòng dành ph;i e-àe nùeic lang gièng và eùng thuòng hi nùcie ngoài tàn eòng tàn phà"... Viéc gidi thièu nhù vày giùp hoc sinh khóng nhùng xàe dinh dùck- vi tri, pham vi lành tbó eùa nùek- ChàmPa thdi ày ma eòn co nhùng hièu bièt ve cuc>e .seVng lao dòng. xày dùng và beh su cùa nhàn dàn ChàmPa. Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Anh "Làng Bà Triéu" (Hàu Lóe - Thath Hoà) cùng là mot loai tal liéu trùe quan eàn dùdc su dung khi day ve cuòc dau tranh giành dòc làp eùa nhàn dàn ta thdi Bàc thuóc. Bue ành chup Làng Bà Triéu trèn ngon nùi Tùng (Hàu Lóe - Thanh Hoà). Bue ành khóng phài là hình minh boa cho nói dung cd bàn cùa bài nhùng eó tàc dung giào due tu tùdng, tình eàm rat Idn. Bòi vày, sau khi day xong ''Cuóc khài nghìa Bà Trièu", giào vièn eho hoc sinh xem ành và gidi thiéu me5t vài net ve f.àng Bà Trièu de khdi day trong long hoc sinh nhùng tình eàm yèu mèn, bièt dn dói vói ngùdi nù anh hùng dàn toc. Ciào vièn eò thè gidi thièu nhit sau: "Sau khi Bà Trièu hy sinh, de ghi dàu ndi Bà dà ngà xuòng và de tò long tón kinh, bièt dn dòi vói ngùdi nù anh hùng eò còng vói dàn, veti nude, nhàn dàn eàe dòi sau dà xày làng, dùng thàp trèn dinh nùi Tùng (thuòe dia phàn thòn Phù Dièn, Hàu Lòc, Thanh Hoà). Tuy ddn sd, giàn di nhùng tón nghièm, thè hién phàn nào khi' phàeh hièn ngang eùa vi tùdng dà hy sinh eho nén tu chù eùa dàt nude. - Dói dién vdi làng và thàp trèn nùi Tùng (eàeh khoàng Ikm) là ndi dùng dèn Bà Trièu (trèn nùi Gai). - Dùòi chàn nùi Tùng (ndi diing làng và thàp) là con dùdng quóe lò lA chay qua. Nèu ehùng ta di qua ndi này sé nhìn thày rò làng và thàp vàn dùng tón nghièm trèn nùi Tùng eùng vdi nàm thàng thòi gif^n...". Cuòi eùng, giào vièn doc mcpt so eàu thd, nói ve Bà Triéu: "Tùng Sdn (nùi Tùng) nàng quyén mày trói, Dàu chàn Bà Trièu rang ngdi su xanh". (Thd ea dàn gian) Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com 67 Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Hoàc "Tinh Thanh Hoà eò mot bà, Tèn là Trièu Au tuoi vùa dói mudi. Tal nàng dùng càm hdn ngùdi. Khdi binh cùu nude muòn ddi lùu phùdng. Phu nù ta chàng tàm thudng. Dành Dòng, dep Bàe làm gùdng de ddi. Kè gàn sau tram nàm gidi, Ta khóng doàn kcH hi ngùòi tinh thòn". (Tue thòn tinh, d;inh eh lem). () bai "Khòi nghìd Ly Hi . mare Van Xuàn (Ò^2(W2)", giào vièn .^u (lung bdn dà "Khoi nghìa Ly BC\ Tu nàm òOò, Au Lac lai rdi vào àeh dò bc^ eùa nhà Lùdng DUcii ach thóng tri cùa nha Lit( lùde. cu()c kbcii nghìa toan clan do Ly Bi lành dao dà nò ra. Chùa dà\- '.\ thàng. vcii khi thè tàn còng và nói day khàp ndi. nhàn dàn ta dà cpièt sach bc' lù dò he) nhà LùcJng. Trong 2 nàm tièp sau (5 12, ò\\\), nghìa quàn lai dành tan nhùng eueV phan eòng eùa quàn Lùdng. - Sau nhùng thàng Idi dò, vói long mong mucVn xày dùng mot nhà nude dcDc làp, làu dai, mùa xuàn nàm 544, Ly Bi tuyèn bó dùng nùcie. dàt quòe hièu là Van Xuàn. Ong lèn ngói Hoàng de, tu xùng là Nam De\ Le thành làp nùe'le nàm ày dxióc tó ehùe trang nghièm la thudng. Dèn day, giào vièn mó ta nc5i dung bue tranh và dùa vào tu lièu beh sU de tùdng thuàt lai buoi le thành làp nUe'k- Van Xuàn; - "Xhin vao bue tranh. chung ta thày buoi le thành làp 70 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com nude Van Xuàn dùdc tò chùe trén mot mó dàt cao d kinh dò (Ha Nói). Trén mó dàt cao này dat bàn thd trdi dàt, xung quanh co nhùng là ed ngù sàc và nhùng dai phùdn dù màu tung bay trùcie giò xuàn. Chinh giùa là chièc dinh dóng Idn, khói tram bóc lén nghi ngùt. Hùdng thdm ngào ngat càng làm tàng thém niém hàn hoan cùa moi ngùdi dàn Viét. 0 phia dùòi và tu dàng xa, nhàn dàn dèu eò thè nhìn thày ban thd. - Ly Nam De uy nghi trong chiede hoàng bào. Ong dùng trùde bàn thd, trinh trong doc: "Hòm nay ngày móng mcpt thàng Giéng nàm (iiàp Tv, nhàn tièt Xuàn, con chàu nude Vièt kinh dàng trdi dàt de hiéu nùóc Nam; Van Xuàn tu day, tèn nude muòn dòi". - Tièng tròng khoan thai, àm vang tùng bòi. Vùa dùt tièng tròng, lào tùdng Pham Tu (ngùdi dùng phia sau, ben phài Ly Nam De) dùng trùde toàn quàn gicpng vang lén sang sàng; "Nhd ngày làp nude, quàn tùdng xin thè, bào tón xà tàc muòn ddi soi chung". Quàn linh dóng thanh; "Xin thè". Ly Nam De bude xuòng, di ve phia dàn ehùng. Moi ngùdi eùng ho: "van tue, van tue". Nhà vua xùc dóng quay lai nói vói Pham Tu và Tinh Thièu (ngùdi dùng sau nhà vua, ben canh Pham'Tu); "Hày co xày dai Van Xuàn , dùng chùa Khai Quòe de dàn nhd (h f)ài Van Xiuin: M(}l CI'ÌHÌ^ trình xày dun^ de ghi nhà mot su kién lich .su quan trong (2) Khai Qu(H Ma nuóc. dung niùn : Chùa Khci Qiu'x na\ là chùa Tran Quoc ò ben Ilo la\ (Ila Non Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com 71 Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com ngày làp nude. Day eùng là y Trdi dò!" Thè là làn dàu tién, sau 500 nàm dàu tran h lièn tue. mot quòe già V^ièt Nam dòc làp, tu chù lai ra ddi. Su eù goi day là nhà Tièn Ly". Sau khi trình bay nhùng thàn g Idi eua cuòi' khdi nghla Ly Bi, giào vièn su dung bue tranh này kèt hdp mièu tà và tùdng thuà t de giùp hoc sinh hình dung dùcie buoi le thành làp nùcie Van Xuàn. Trùcie khi mièu tà và tùdng thuà t mot eàeh ehi tièt, giào vièn eò thè dàt eàu boi de hùdng hoc sinh vào bue tranh. tini y tra Idi; "Buoi le thành làp nxiék' Van Xuàn (nàm 544) dà dùde mò phòng tùdng trùng qua bue tranh, giùp e-hùng ta hinh dung khóng khi buoi le nhù thè nào'.*". Tièp de), giào vièn gdi y: Dia diem dièn ra buoi le d dàu? (^uang canh buoi le nhù thè nào.' Khóng khi buoi le ra sao'.' Nhùng ngUdi dùng trèn bè eao là ai'.' C;ie-h trang phuc eùa ho'' Và nhùng ngUeti d phia dùòi...'.' Sau khi hoc- sinh suy nghì. giào vièn tièn hành mièu tà, tùdng thuà t sao eho sinh dòng. bàp dàn de dùng lai mc)t e;ieh eò hmh ành ve buoi le này. C'ò thè dàn doan thd sau dò minh boa thèm bài giàng: "Anh hùng thay òng Ly Bòn, Tài kièm vàn vò, sue hdn muòn ngùdi. Dành Tàu duói sach ra ngoài, Làp nèn trièu Ly sàu mudi nàm lièn"^'^ Khi giàng ve "Cueàc khàng chièn chòng quàn Lùdng xàm lùde", giào vièn eùng su dung bàn dò Khdi nghìa Ly Ui de ' / ' // " ( hi Minh loan tà/ì. lap 2. Sdd. Ir 222 TI Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com trình bay. Trùóc khi di vào nói dung cu thè, giào vién chi cho hoc sinh mcjt so vi tri eó lién quan dèn bài hoc nhù: Thành Tó Lich (Ha Nói), thành Già Ninh (Viét Tri), Dien Triét (Vình Phùc), Khuàt Lào*^ (Tam Nòng - Phù The?), Da Trach (Hùng Yèn), sau dò dùa vào sàch giào khoa giào vièn làn lùdt trình bay dién bién cupe khàng chièn trèn bàn dò. Bài tap: - Ve lai bàn dò theo sàeh giào khoa. - Dièn vào bàn dò "càm" càc dia danh trong bài. - Trình bay su kièn dang hoc theo bàn dò, tranh. 4 3. Cac bài "Dàt n\iàc ta trong cà c the ky VII-IX" dùdc trình bay kèt hdp veli su dung eàe dò dùng trùe quan sau day: - Bàn dò 'Wi/ot ta thòi thuóc Di/òng" Nàm 618, nùcjc ta lai rdi vào àeh dò ho eùa nhà Dùòng. De cùng eó nèn thóng tri bà khàe trèn dàt nùcie ta. nhà Dùdng dà ehia ubò eàe khu vùe bành chinh thành càc chàu, quàn, huyèn. Dùòi huyèn là eàe hùdng và xà. Dóng thdi ehùng làp ra An Nam dò bò phù (ed quan cai tri bang bao lue cùa nhà Dùdng). V^ày là, mot làn nùa bàn dò hành ehinh cùa nude ta lai co SÙ thay dói. Khi giàng day, giào vièn yèu càu hoc sinh quan sàt bàn dò, sau dò kèt hdp vói nói dung bài vièt trong sàch giào khoa, giào vièn trình bay: "Nhìn vào ban dò, ehùng ta thày, dàt nude ta thdi ky này khóng eòn eàe quàn Ciao Chi, Ci'/u Chàn, Nhàt Nam nhù càc thè ky trùcie* ma b| ehia nho thành 12 chàu vói nhùng tèn goi meii (gi;io vièn làn ludi ehi trèn ban dò); Lue Chàu. Phong Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com 73 Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com Chàxì. Crvao Chàu. Trùdng (Tiàu. Ai (Tiàu. Dieui Chàu. Hoan Chàu. Phue Lex- Chàu. Anh (^hàu, Làm (^hàu. Dùdi eàe chàu co 59 huyèn. và dùòi mcM huyèn là eàe hùdng và xà. Dùng dau mcìi chàu là mot vièn thù su. mòi huyèn là mc^t vièn huyèn lènh. O mien nùi. nhà Dùdng làp ra eàe "chàu ki mi" . eho eàe tu trùdng dia phùdng cai quan. Toàn bò 12 chàu ày dàt dùcii su cai quàn eùa mot Phù è An Xam do bó phu"). Tru sd eùa phu dàt ó TcVng Binh (khu vue Ha Nói) Chinh quyèn dò ho tàng eùòng xày dùng thành luy ò cac tru sd chàu. huyèn de tu ve; làp dòn binh d khàp ndi de kip th(. giao vièn tùdng thuà t lai (ben bièn cho hoc sinh khi day bài này. Trucie khi su dung, giào vièn cho hoc sinh (pian sàt ban dò, xàc dinh mot .so dia dw-m (pian trong va nam vùng c-ac- kv hièu ghi trèn bàn dò (mùi tèn tr;mg là dUdng tièn (pian (ù a ta. mùi tèn den là dùcmg tièn cpian cùa cbcb v v...). Ciào vièn mièli tà mot càch (U thè , chi tièt vi tri dia ly, càch bò tri mai phuc caia Ngò (^uyèn trèn song I^icli Dàng: "Song Bach Dàng con co tèn nòm là song Kìtng vi hai bd song, nhàt la phia ta ngan. toan la rìtng ràm. Ha blu song thàp. dò d()e khóng cao. non ;\iili hùdng caia thuy trièu lèn, xiicVng chènh nhau dèn 3m. Kbi trièu lèn, long song reuig mènh móng den hang nghin mc't, sàu hdn chue- mc't. Bie'ù rò cpiàn dich .sé keo vao nù(ie ta theo dù(nig song Bach Dàng, Ngò C^uyèn sai quan chat hàng ngan ( àv gò dai. deo nhon dau và b|t sàt, dcMii dcing xuòng long song Bach Dàn g d nhùn g ndi biemi yèu gàn cua bièn. Lue nù(ie trièu lèn, bài eoe ehim trong me)t vùng nùòe mènh móng. Pina trèn bài eoe ngàm. .\gò (^uyèn con IxV tri mot lue ludng thuv. bò àn nàp hai ben ho song. Nhièu thuvè n dùcv 7S Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com Download Ebook Tai: https://downloadsachmienphi.com dàu kin trong càc bui lau sày. Hàng ngàn quàn bó, cung no san sàng, ngày dém mai phuc ben càc vàch nùi. Ngó Quyén dich thàn càm quàn ra tran". Ve dién bién cùa tran dành, giào vién vùa chi trén bàn dò, vùa gidi thiéu nhù sau: "Vào mot ngày mùa rét giùa mùa dóng nàm 938, Lùu Hoàng Thao càm dàu thuy quàn Nam Hàn tièn vào eùa song Bach Dàng, dành ehièm nude ta. Ddi eho lue nude thuy trièu lén ngap hét tran dia bài eoe, Ngó Quyèn cho mot so thuyèn nho ra vinh Ha Long dành nhù quàn Nam Hàn vào cùa Bach Dàng. Quàn ta vò rùt chay, Hoàng Thao bàm bd thùe quàn duói theo, vùdt qua tran dia e oc ngàm eùa ta. Ngó Quyèn ehi huy quàn ta càm eù vói giàc. Khi nùe'le trièu bàt dàu rùt, Ngò Quyèn nidi ra lènh phàn kieb. Nhùng mùi tèn tu vàch dà vun vùt lao tdi nhù mùa, hàng tram thuyèn bàt ngò xuàt hièn. Linh Hoàng Thao hoàng hot, quay dàu thào ehay. Ra dèn gàn cùa song, dùng lue nùòe trièu rùt manh. Bài eoe ngàm nhó lén. Quàn ta dòn sue tàn eòng. Quàn tu phia thudng lùu dành xuòng, quàn mai phue tu hai ben bò dành tat ngang. Dói hinh thuyèn dich rói loan. xó vào nhau. va phài c^pe nhon bi thùng vd, dàm rat nhièu. Thuyèn dich khóng sao thoàt ra bién dùdc. Quàn dich bò eà ehèo lai, nhày xuòng song, phàn hi gièt, phàn ehèt duói, thièt hai dèn qua nùa. Hoàng Thao cùng bò mang ndi day. Vua Nam Hàn dang dièu quàn tièp vién, nghe tin con hi gièt, hot hoàng rung rdi, vói rùt quàn ve nude". Sau khi tùòng thuàt xong dièn bién, giào vièn eò the néu mot vài eàu bòi: "Km eò nhàn xèt gì ve tài thao lùc;1e, y chi quyèt ehièn, quyèt thàng eùa Ngó Quyèn?", "Chièn thàng 79 Tron Bo SGK: https://bookgiaokhoa.com