🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Hơn Cả Tiền - Những Câu Hỏi Mà Mọi Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh Cần Trả Lời Ebooks Nhóm Zalo VỀ TÁC GIẢ Đừng tỏ ra khiêm tốn. Bạn không vĩ đại như vậy đâu. Golda Meir, Nguyên Thủ tướng Israel Mark Albion là một doanh nhân xã hội đồng thời là một tác giả. Ông đã trải qua 18 năm là sinh viên và giáo sư tại Đại học Harvard và Trường Kinh doanh Harvard và được giới thiệu trong chương trình 60 Phút ( 60 Minutes ) như là một trong những giáo sư trẻ dạy kinh doanh hàng đầu ở Mỹ. Ông đã làm việc với tư cách là thành viên ban quản trị và cố vấn cho những nhà bán lẻ lớn và những nhà khổng lồ về hàng tiêu dùng như Coca-Cola và Procter & Gamble; từng viết 3 đầu sách marketing đạt giải thưởng. Ông đã rời Harvard để phát triển một cộng đồng những thạc sĩ QTKD có tư tưởng phục vụ và đồng sáng lập Net Impact vào năm 1993. Từ đó đến nay ông đã diễn thuyết tại hơn 125 trường kinh doanh ở cả năm châu lục, vì điều đó Business Week đã gọi ông là “vị cứu tinh linh hồn các trường kinh doanh.” Năm 1996 Mark bắt đầu bản tin Making a Life, Making a Living ® , một bản tin ra hàng tháng có độ dài khoảng 5.000 từ, được các sinh viên và những nhà điều hành ở 84 nước đọc (kiểm tra thông tin này tại www.makingalife.com). Ông đã viết một quyển sách bán chạy nhất của Thời báo New York với tên này, tiếp theo là Finding Work That Matters (một bộ 3 đĩa CD) và True to Yourself: Leading a Values-Based Business , một phần trong loạt sách của Social Venture Network. Mark đã lập gia đình được 27 năm và có hai con gái, trong đó một cô là thành viên trọn đời của Net Impact. Các con gái của ông luôn nghĩ về cha mình như là một người đàn ông đã từng cưỡi ngựa băng qua Afghanistan. – LỜI NGƯỜI DỊCH – Có lẽ đã rất nhiều lần bạn tham gia vào một cuộc tranh luận kiểu như thế này: “Bạn sẽ chọn công việc nào, thú vị nhưng được trả lương thấp, hay chán ngắt nhưng được trả lương hậu hĩnh?” Những kiểu tranh luận này làm bạn tưởng rằng mình chỉ có được hai lựa chọn. Có phải những công việc giúp bạn kiếm được nhiều tiền thường là những công việc tẻ nhạt và ngược lại, những công việc thú vị lại chẳng bao giờ mang đến cho bạn một mức lương hậu hĩnh không? Nếu bạn mơ đến một lựa chọn thứ ba: một công việc thú vị và được trả lương hậu hĩnh thì hình như nó quá hoàn hảo để có thể trở thành sự thật, bạn sẽ nghĩ vậy. Vậy bạn sẽ chọn loại công việc nào? Bạn chọn tiền hay công việc? Để xem kiểu lập luận sau đây có quen thuộc không nhé: “Tôi sẽ chọn loại công việc chán ngắt nhưng được trả lương hậu hĩnh, và khi nào tích lũy được đủ tiền, tôi sẽ bỏ nó để chọn công việc thú vị.” Nghe được đấy. Nhưng vấn đề là khi nào thì bạn tích lũy đủ tiền? Tuy nhiên, tại sao bạn lại phải chọn loại công việc không mang đến cho bạn sự thỏa mãn? Tại sao bạn lại chọn tiền để so sánh với những ước mơ của mình trong sự nghiệp? Tiền có phải là thước đo thành công sự nghiệp của bạn không? Tiền có phải là thứ di sản bạn muốn để lại khi nhắm mắt xuôi tay không? Tiền có phải là thứ mang đến hạnh phúc cho bạn không? Đó là những câu hỏi mà bạn sẽ tìm thấy lời đáp trong Hơn Cả Tiền. Hơn Cả Tiền xoay quanh những câu chuyện không mới về tiền và sự nghiệp. Vẫn những câu chuyện về một công việc mà bạn yêu thích, về một mức lương mà bạn mong đợi, nhưng Hơn Cả Tiền không bắt bạn chọn một trong hai loại công việc, thú vị nhưng được trả lương thấp hay chán ngắt nhưng được trả lương hậu hĩnh – những loại công việc không mang đến cho bạn sự thỏa mãn. Hơn Cả Tiền sẽ mang đến cho bạn một lựa chọn thứ ba - một cái nhìn mới về cách lựa chọn sự nghiệp, cách lựa chọn sự nghiệp mang đến cho bạn sự thỏa mãn. Hơn hết, Hơn Cả Tiền còn chỉ cho bạn con đường để đạt được sự thỏa mãn ấy, đạt được hạnh phúc đích thực cho bản thân bạn. Hơn Cả Tiền giúp bạn tìm được hạnh phúc trên con đường sự nghiệp, một con đường mà trên đó những giá trị thành công và hạnh phúc được đo bằng những thứ Hơn Cả Tiền . Tác giả cũng tin rằng khi bạn hạnh phúc, bạn sẽ làm những điều tốt đẹp cho người khác và làm người khác hạnh phúc. Hạnh phúc sẽ làm thế giới thay đổi. Mặc dù tác giả nói rằng quyển sách này ông viết cho những người đã và đang theo học các chương trình cao học QTKD, nhưng những câu chuyện của ông lại không gói gọn trong khuôn khổ nhỏ hẹp đấy. Những câu chuyện xoay quanh trường kinh doanh, xoay quanh những người học và làm kinh doanh, nhưng lại là những câu chuyện đời mà bất cứ ai cũng có thể đọc và suy ngẫm. LỜI NÓI ĐẦU Liz Cutler Maw, Giám đốc Điều hành, Net Impact “Lạ thường.” “Sôi nổi.” “Truyền cảm.” “Tuyệt diệu.” Là sinh viên các lớp Cao học QTKD, bạn chạm trán với nhiều kiểu giáo viên. Có những giáo sư biên chế giảng bài bằng trí nhớ. Có những giảng viên thỉnh giảng mang những nghiên cứu điển hình có thật trong cuộc sống vào lớp học. Có những trợ giảng kiên nhẫn, những người một cách tượng trưng giúp bạn gặm nhấm chương trình giảng dạy nòng cốt. Và tiếp theo là Mark Albion. Mark là một kiểu giáo viên khác biệt, một người mạo hiểm thoát khỏi những khuôn khổ trường lớp để dạy những gì ông ấy yêu quý cho những người ông ấy yêu quý. Mark đam mê tìm kiếm ý nghĩa trong cuộc sống và công việc, và ông biến nó thành nhiệm vụ của cuộc đời mình để chia sẻ niềm đam mê đó với những người khác. Tại hội nghị thường niên của Net Impact, chúng ta may mắn được gặp vô số những diễn giả tuyệt vời, nhưng rất ít người có tác động đến sinh viên như Mark Albion đã làm. Những tính từ ở đầu phần này chỉ là một vài từ trong những lời ca ngợi được nghe hàng năm khi chúng tôi thăm dò ý kiến của những người tham dự về diễn giả yêu thích nhất của họ. Tên của Mark luôn luôn nằm đầu danh sách. Tại sao Mark lại là một người được yêu thích như vậy với các sinh viên cao học QTKD và những sinh viên ngành kinh doanh khác hay những chuyên gia? Tôi có vài giả thuyết của mình: Ø Mark hiện thân cho lời khuyên ông đưa ra. Trong cuốn Hơn Cả Tiền , Mark khuyên độc giả nghĩ khác đi về những khả năng nghề nghiệp. Câu chuyện cá nhân của Mark là một câu chuyện mà trong đó ông đã nghĩ khác đi, đã chọn khác đi, và đã hành động khác đi – và ông cảm thấy ấm áp với sự bình yên cá nhân khi làm như vậy. Ø Mark hiểu rằng đề tài của ông là một đề tài khó. Thật không dễ để đưa ra những lựa chọn sự nghiệp trong khi còn ở trường kinh doanh, với rất nhiều lựa chọn, nhiều nguồn lời khuyên, và những thúc ép tài chính bạn phải đối mặt. Chọn lựa công việc hay nơi thực tập thích hợp có thể dường như là quyết định quan trọng nhất trên thế giới đối với những sinh viên cao học QTKD đang căng thẳng và ngập mình trong đó. Mark biết điều này, và ông không hề xem thường sự nghiêm túc của việc lựa chọn, nhưng quan trọng hơn là giúp đỡ thính giả của ông đưa ra quyết định đúng đắn. Ø Giống như bất kỳ sinh viên giỏi nào, Mark đã làm bài tập về nhà của ông. Ông đã thu thập hàng trăm câu chuyện đời và những ví dụ về những con đường sự nghiệp, và ông đã đi toàn cầu để học và chia sẻ những kinh nghiệm này với người khác. Ø Mark là một người nồng hậu, vui vẻ, và chu đáo. Với Mark là người hướng dẫn thay vì vài loại người khác bạn có thể gặp trên hành trình QTKD của mình (bạn biết những loại tôi muốn nói), sẽ dễ dàng hơn nhiều để tin rằng mọi thứ sẽ ổn. Và Mark đã đúng – mọi thứ sẽ ổn! Đặc biệt là nếu bạn dùng Hơn Cả Tiền làm một nguồn tham khảo. Tại Net Impact, chúng tôi rất thường nghe từ những sinh viên cao học QTKD rằng họ bị giằng xé về việc làm thế nào để tạo ra sự khác biệt và khi nào cần tạo ra sự thay đổi trong sự nghiệp của họ. Đưa ra quyết định quả là việc khó khăn, và những câu trả lời phụ thuộc vào đam mê, tài năng, và những mục tiêu cuộc đời của mỗi cá nhân. Quyển sách này là cho tất cả những ai hiện nay đang cân nhắc những vấn đề này hay những ai sẽ phải đối mặt với chúng trong tương lai. Mark sẽ dẫn dắt chúng ta qua quy trình chất vấn bằng những câu hỏi đúng đắn và quy trình tìm ra con đường đúng đắn độc nhất vô nhị của ông. Có rất nhiều cuốn sách được thiết kế để giúp bạn nghĩ về sự nghiệp và những cuốn khác giúp bạn khám phá những cảm xúc về cuộc đời của mình, nhưng rất ít cuốn hòa lẫn hai chuyện này một cách thành công như Mark đã làm. Hơn Cả Tiền sẽ hỏi bạn những câu hỏi khó về việc bạn là ai, bạn muốn gì, và bạn đưa ra những quyết định như thế nào. Nếu bạn thách thức chính bản thân mình thì cuốn sách này không phải là cuốn sách dễ dàng nhất mà bạn từng đọc, nhưng nó có thể tránh cho bạn nhiều năm phiền muộn. Mark viết quyển sách của ông dựa trên bốn câu hỏi và 12 nguyên tắc sống (lifeline), kết quả của điều này là cái mà ông gọi là một “kế hoạch số phận (destiny plan)”. Ông cung cấp cho bạn những lựa chọn về việc bạn muốn đào sâu như thế nào những câu hỏi ông đưa ra và cung cấp những đề xuất để bạn làm việc với những nhóm bạn hay đồng nghiệp nhằm khám phá những ý tưởng và những hành động tiềm tàng. Ông cũng cung cấp những công cụ và những nguồn tham khảo để trang bị cho bạn trên hành trình tìm kiếm của mình. Và ông đưa ra rất nhiều câu chuyện thú vị để giữ cho bạn đầy cảm hứng và làm cho bạn cười. Cho dù bạn tò mò hay chỉ muốn thưởng thức bài viết hay của Mark hoặc bạn sẵn sàng để lên kế hoạch chi tiết cho tương lai của bạn, quyển sách của Mark sẽ đền đáp cho những nỗ lực của bạn với những ý tưởng sâu sắc và những khả năng mới. Quyển sách này là một món quà từ một người bạn tận tâm của Net Impact, và một người thầy uyên bác tận tụy dành cho các sinh viên cao học QTKD và những chuyên gia khắp thế giới. Như Mark nói, Hơn Cả Tiền “hỗ trợ bạn để bạn theo đuổi giấc mơ của mình và để bạn cống hiến.” Tôi hy vọng rằng quyển sách này dẫn dắt bạn đến chỗ không những hơn cả tiền mà là một tương lai sẽ làm bạn hài lòng hơn bất cứ điều gì bạn từng dám mơ đến. ________________________________ Liz Cutler Maw là giám đốc điều hành của Net Impact từ mùa thu năm 2004. Liz đã làm việc với mạng lưới Net Impact từ năm 1999; bà là đồng lãnh đạo của hội sinh viên Net Impact của Trường Kinh Doanh Columbia và là đồng sáng lập và lãnh đạo của Hội Chuyên Gia Vùng Vịnh (Bay Area Professionals Chapter). Kinh nghiệm chuyên môn của Liz bao gồm tư vấn chiến lược cho những tổ chức phi lợi nhuận cùng Bridgespan Group, một hãng tư vấn chiến lược phi lợi nhuận, cũng như gây quỹ và tiếp thị trực tiếp cho những tổ chức phi lợi nhuận ở thành phố New York và Washington, D.C. Bà lấy bằng cử nhân hạng ưu tại Đại học Yale và bằng cao học QTKD tại Trường Kinh Doanh Columbia. Liz cũng học một học kì tại Trường Kinh Doanh Haas của Đại học California ở Berkeley (U.C. Berkeley). LỜI TỰA Tôi không biết số phận của bạn sẽ ra sao, nhưng tôi biết một điều: chỉ những ai trong số các bạn cố tìm và tìm cho được cách phục vụ thì sẽ thật sự được hạnh phúc. Albert Schweitzer, người theo chủ nghĩa nhân đạo Lần cuối cùng bạn bị gọi là một “tên khốn ngạo mạn” và rồi từ đó dẫn đến một lời khen ngợi là khi nào? Tôi nhớ lần cuối cùng chuyện này xảy đến với tôi: ngày 16 tháng 12 năm 2002. Đúng, một ai đó thật sự đã nói thẳng vào mặt tôi như vậy – trước đám đông, không bớt một chữ. Và đúng, cô ấy đã đúng. Việc bị vạch mặt trước đám đông đã làm tôi suy nghĩ sâu sắc hơn về cuộc đời và con đường sự nghiệp của tôi so với những gì tôi đã suy nghĩ trong 51 năm đầu tiên của cuộc đời mình. Để suy ngẫm, tôi tiếp tục trở lại câu hỏi trọng tâm của quyển sách này, câu hỏi sẽ giúp bạn bắt đầu cuộc hành trình của mình từ trường kinh doanh đến số phận độc nhất vô nhị của bạn. Hơn sáu năm qua, câu hỏi này đã làm nảy sinh những câu hỏi khác, rất nhiều trong số chúng đã được những sinh viên cao học QTKD tham dự các buổi diễn thuyết của tôi đặt ra. “Nhiệm vụ” của bạn là phải chọn các câu hỏi có âm hưởng sâu đậm nhất với bạn và chú tâm vào chúng. Chúng sẽ giúp bạn nghĩ khác đi về sự nghiệp của bạn và chỗ đứng của bạn trong thế giới này. Chúng sẽ giúp bạn tìm thấy con đường phục vụ của bạn, con đường riêng của hạnh phúc và sự hoàn thiện của bạn. Nhưng trước hết, để tôi kể cho bạn nghe chuyện gì đã xảy ra vào cái ngày mùa đông lạ thường đó. Sau những điều đáng xấu hổ liên quan đến cấp công ty về những hoạt động vô đạo đức của Enron, Tyco, WorldCom, và các công ty khác, Hội Cựu Sinh Viên Trường Kinh Doanh Harvard (HBS Alumni Association) sẽ không mời một giám đốc điều hành nào khác để phát biểu vào buổi bế giảng niên khóa 2002. Thay vào đó, những cựu sinh viên đã quyết định mời ai đó “an toàn”. Họ đã chọn tôi. Tôi đã rời Harvard vào năm 1988 sau gần 20 năm là sinh viên và giáo sư ở đó. Sau đó tôi đã quay lại trường rất nhiều lần, diễn thuyết cho nhiều nhóm sinh viên khác nhau, lớn cũng như nhỏ, về một mạng lưới những thạc sĩ QTKD có tư tưởng phục vụ mà tôi đã đồng sáng lập – Net Impact, và tổ chức mẹ đẻ của nó – Social Venture Network, mạng lưới ưu việt của những doanh nhân có ý thức xã hội. Thật vui khi trở lại diễn thuyết ở chốn cũ – và cũng hơi lạ lùng một chút. Có lẽ tôi đã không hành động hay trò chuyện giống như tôi đã làm tại những trường kinh doanh khác mà tôi đã đến thăm. Bất kể nó là gì đi nữa, điều gì đó lạ thường luôn luôn xảy ra khi tôi diễn thuyết tại cơ quan đã từng là “nhà” của tôi và là nhân dạng của tôi trong nửa đầu cuộc đời trưởng thành của mình. Tôi đã diễn thuyết trong một hội trường chật cứng những thạc sĩ của Trường Kinh Doanh Harvard (HBS). Dường như mọi thứ rất tốt đẹp, tôi nghĩ. Tôi đã phân phát ấn phẩm gần đây nhất của tôi, một bộ ba đĩa CD tựa đề Finding Work That Matters (Tìm Thấy Công Việc Có Ý Nghĩa), và mời đặt câu hỏi. Nhiều bàn tay giơ lên, và tôi chọn một người gần tôi, ở hàng thứ nhất. Bàn tay, dáng người, trông quen thuộc. Tôi không chắc. Tôi sẽ sớm biết thôi. “Cám ơn thầy vì đã đến đây, Giáo sư Albion,” cô ấy bắt đầu. “Tên tôi là Sara Smith [không phải tên thật của cô ấy]. Tôi là một trong những sinh viên của thầy trong lớp Marketing năm thứ nhất vào năm 1982.” Phải, tôi đã nhớ ra cô ấy và ký ức của 20 năm trước trở về. Tôi đã cố gắng hết sức để hình dung ra Giáo sư Albion 31 tuổi. Rồi thì tiếng gọi tỉnh giấc cũng đến. “Cho phép tôi nói là mặc dù tôi nghĩ chúng tôi đã học được rất nhiều về marketing trong lớp của thầy năm đó nhưng thầy quả là một tên khốn chỉ biết chú trọng vào bản thân của mình, là kẻ ngạo mạn nhất mà tôi từng gặp trong cuộc đời mình.” Cám ơn, cô Smith, tôi đã nghĩ, vì lời tuyên bố đó với cả sự chân thành của cô và với khán giả. Ngay lập tức tôi nên có một yêu cầu để trở lại nói chuyện với những cựu sinh viên! Có thể tôi đã cho cô ấy điểm xấu? Có lẽ không phải. Nhưng may quá, còn tiếp. “Và khi thầy càng cố tạo ấn tượng như là một Ngài Biết Tất Cả thì thái độ chỉ quan tâm đến mình và sự ngạo mạn của thầy khi đó đã càng làm tôi khó chịu, hôm nay tôi thấy thầy tử tế và hòa nhã, một người đàn ông chu đáo, người có sự thông thái để chia sẻ và đã làm như vậy với một thái độ cộng tác và hấp dẫn. Hôm nay, dường như thầy có nhiều câu hỏi cũng như câu trả lời – một sự tò mò và thắc mắc về cuộc sống mà tôi thấy hoàn toàn nhanh chóng ảnh hưởng đến người khác. Và thầy cũng rất mạnh mẽ và hình như rất hạnh phúc! Tôi không biết điều gì đã xảy ra trong 20 năm qua, Giáo sư Albion, nhưng rõ ràng là thầy đã học được rất nhiều. Xin chúc mừng. Tốt cho thầy!” Trong những tuần sau đó, tôi nhận ra rằng Sara đã miêu tả ai đó mà tôi không còn biết nữa (Tôi hy vọng thế!) nhưng đó là người cô ấy đã miêu tả một cách chính xác. Trở lại những ngày còn ở Harvard, bất chấp những thành tựu của tôi, tôi cảm thấy bất an và trống trải. Tôi cần kết nối lại với con người thật của tôi, con người mà tôi muốn trở thành, và việc tôi được sinh ra trên trái đất này để làm gì. Tôi chưa đi trên con đường số phận (destiny path) của mình. Sara đã làm cho tôi nghĩ về số phận của mình: Nếu tôi chết, tôi sẽ được tưởng nhớ như thế nào? Bài điếu văn của tôi viết gì? Mọi người sẽ nhớ về tôi như là người thứ nhất hay người thứ hai mà cô ấy đã miêu tả? Sự phản ứng của tôi thật đơn giản: “Tôi ước là tôi đã nghĩ về điều này sớm hơn trong sự nghiệp của mình!” Hơn Cả Tiền đặt một câu hỏi bằng nhiều cách, sử dụng những câu hỏi và những câu chuyện để tái định hình những quyết định sự nghiệp của bạn vì mục đích thiết yếu của cuộc đời: Sự cống hiến của bạn là gì? Câu trả lời sẽ nói cho bạn biết bạn sẽ được nhớ đến như thế nào, những thế hệ tương lai sẽ nghĩ về bạn như thế nào khi họ nhìn vào gia phả của bạn, và khi bài điếu văn được đọc, liệu bạn sẽ tự hào hay không về những gì được nói tới. Bạn có thể thốt lên rằng thật là ngược đời khi ta bắt đầu con đường sự nghiệp của mình bằng cách suy ngẫm về cái chết của bản thân! Nhưng đó chính là chìa khóa để phát triển một kế hoạch số phận – chìa khóa để sống cuộc đời của bạn. Bắt đầu với câu hỏi về sự cống hiến hơn là câu hỏi thông thường “Tôi có thể kiếm sống như thế nào?” tạo ra sự khác biệt hoàn toàn về con đường bạn sẽ chọn và nơi bạn sẽ kết thúc. Nó sẽ cho bạn một nền tảng vững chắc đối với tất cả những gì theo sau đó, hoàn toàn thay đổi trọng tâm kinh doanh của bạn từ đón nhận thành cho đi . Phần thưởng của bạn là bạn sẽ đặt được bước chân đầu tiên hướng đến quản lí sự nghiệp của bạn bằng trái tim, con đường nhỏ cho những điều vĩ đại sẽ xảy đến. Để trả lời câu hỏi về sự cống hiến này, bạn sẽ cần cân nhắc xem công việc của bạn sẽ phù hợp với cuộc sống của bạn như thế nào. Hãy nhận thức rằng khi bạn chết đi, hiếm khi nào những người thân yêu sẽ nhớ về bạn vì công việc và sự nghiệp riêng của bạn nhiều bằng những gì bạn đã làm cho gia đình và đã cống hiến cho xã hội dân sự. Khi bạn đưa ra những lựa chọn về sự nghiệp, có một điều có tính quyết định đến khả năng tạo ra sự cống hiến đó của bạn mà bạn cần được báo trước là: Những gì bạn nhận thấy là những lựa chọn “an toàn nhất” lại có thể là những lựa chọn rủi ro nhất, và ngược lại. Tái định hình sự thay đổi về tình cảm và lý trí này, thuyết phục bạn làm điều đó, ủng hộ và hướng dẫn bạn hành động vì điều đó bằng cách của riêng bạn – đó là công việc của quyển sách này. Hơn Cả Tiền muốn hoàn thiện việc giáo dục của các trường kinh doanh. Trong khi một số trường đang phát triển một cách rất nhanh chóng hiện nay có những khóa học về phát triển bền vững (sustainable development), tài chính vi mô (microfinance), trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (corporate social responsibility), và doanh nghiệp xã hội (social enterprise), rất ít trường có tài liệu giúp bạn phát triển một sự nghiệp bền vững (sustainable career) . Cuốn sách được viết để trao đổi trực tiếp với bạn, cho dù bạn đang cân nhắc một trường kinh doanh nào đó, đang đăng ký vào học, đang là sinh viên, hay đã lấy bằng thạc sĩ rồi. Tôi biết. Tôi đã từng như bạn. Mark Albion Là Ai? Tôi là một “kẻ chiến thắng đầy mâu thuẫn”. Có thể bạn cũng vậy. Giống như rất nhiều người trong các bạn, tôi đã làm việc hết sức để có được sự giáo dục tốt nhất mà tôi có thể tìm thấy; và sau đó chọn công việc có mức lương cao nhất, đem lại thanh thế tốt nhất tôi có thể có được để xây dựng một nền tảng sự nghiệp mà từ đó tôi hy vọng sẽ nhảy sang công việc mà tôi thật sự yêu thích. Những gì tôi nhìn thấy là điều đó không hề đơn giản như vậy và có một cái giá phải trả để đi con đường đó. Và hầu như chắc chắn là tôi sẽ không phải trả cái giá đó, ngay cả chọn một con đường tương tự, nếu tôi đã ý thức nhiều hơn đến việc tôi là ai và tôi thật sự muốn gì. Nửa đầu cuộc đời của tôi đã ở Harvard. Tôi bắt đầu học ở Trường Harvard khi tôi 14 tuổi. Thực sự không phải như vậy, dĩ nhiên, nhưng nó lại thật trong trí óc của tôi. Tôi sẽ gặp các cô gái và nói với họ là tôi đã học ở Harvard để gây ấn tượng với họ. Tôi nghĩ họ tin tôi. Có thể là không. Có lẽ họ tin trước khi tôi 16. Tôi không biết. Tôi chỉ biết sau đó tôi không quan tâm những gì đã qua. Tôi biết rằng khi thời điểm đến, tôi sẽ đi học ở Harvard, và nó là vậy. Chưa bao giờ có một nghi ngờ nào trong trí óc tôi. Tôi cá là bạn cũng có một “Harvard” trong cuộc đời của mình. “Harvard” tượng trưng cho việc đạt được ước mơ của bạn, cho mọi người thấy bạn giỏi như thế nào, bạn có đầy đủ tài năng như thế nào, bạn đặc biệt như thế nào. Đó là sự xác nhận của xã hội rằng cuộc đời của bạn trên trái đất này có giá trị - có giá trị hơn cuộc đời của hầu hết những người khác. Tôi cần sự xác nhận đó, số phận đó. Cha mẹ tôi đã li dị trước khi tôi có thể nhớ, và tôi hiếm khi được gặp cha tôi. Có lẽ tôi đã nghĩ rằng tôi là lí do khiến họ li dị hoặc lí do khiến cha ít đến thăm tôi. Tôi không biết. Nhưng tôi biết một điều: mẹ tôi thương tôi, và nếu tôi vào được Harvard, cha tôi cũng chắc chắn sẽ thương tôi. Đó là tất cả những gì tôi thật sự muốn: được yêu thương. Và được tôn trọng, có lẽ tôi nên thêm vào. Mọi thứ khác chỉ đơn giản là bản sao của sự thật này. Có lẽ đó cũng là sự thật của bạn. Cha tôi đã học ở Harvard (ông đã được an táng vào năm 2007, đeo chiếc cà-vạt của sinh viên Harvard khóa năm 45). Vì vậy vào năm 1969, tôi có thể đi học ở trường đại học nào khác? Cha chọn chuyên ngành cho tôi (Kinh tế học) và một trong những công ty bất động sản của ông là cơ sở cho tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp đại học. Tôi cảm thấy những lựa chọn đó sẽ mang tôi lại gần cha hơn, nhưng trái tim tôi không có trong đó. Vào thời điểm tốt nghiệp, việc mua bán địa ốc bị ế ẩm, vì vậy thay vì đi học tiếp hay làm việc, tôi xách ba lô đi vòng quanh thế giới trong một năm. Đó là một lựa chọn “không được xã hội chấp nhận”, nhưng nó là kinh nghiệm quan trọng nhất cho tuổi trẻ của tôi. Tôi đã học được rằng tôi có thể tự chăm sóc mình và có rất nhiều cách để sống. Tôi đã học về lòng trắc ẩn, một điều gì đó còn thiếu trong học vấn của tôi trước đây. Tôi đã làm việc cùng những trẻ em ở những vùng nghèo khổ của Ấn Độ và Nam Thái Bình Dương. Tôi đã trang trải cho bản thân bằng cách sắp xếp một thương vụ xuất nhập khẩu cho cha. Việc làm này trả được tiền cho chuyến đi và cũng kiếm cho cha được nhiều tiền. Tuy nhiên, khi trở về nhà ở Mỹ, một lần nữa tôi đã cảm thấy sự hấp dẫn không thể cưỡng lại được của Harvard. Tôi đã đến gặp Giáo sư John Lintner, chủ nhiệm của chương trình tiến sĩ kinh doanh-kinh tế học liên kết giữa Trường Kinh Doanh Harvard và Trường Nghệ Thuật và Khoa Học Bậc Sau Đại Học (Graduate School of Arts and Sciences). Ông đã bác đơn của tôi bởi vì điểm số đại học của tôi quá thấp. Nhưng tôi đã không từ bỏ, quay lại mỗi ngày, ngồi bên ngoài văn phòng của ông, làm quen thư kí của ông. Dần dần tôi đã khiến Giáo sư Lintner cho tôi một cơ hội: học hết những khóa kinh tế học dành cho bậc sau đại học mà ông chọn trong hai học kì, ông đã nói với tôi, và nếu tôi đạt điểm A tất cả các môn, ông sẽ xem xét đơn của tôi vào năm tới. Tôi đã bắt tay vào việc học và học hành chăm chỉ hơn bao giờ hết kể từ trung học. Tôi đã ở trong thư viện sáu ngày một tuần (thậm chí tôi có một cái giường trong kho sách). Tôi có rất nhiều việc phải làm để đuổi kịp người khác. Tôi đã đuổi kịp. Mùa xuân tiếp theo đó, tôi nhận được thư chấp thuận vào chương trình tiến sĩ liên kết. Tôi vẫn còn nhớ khoảnh khắc đó cứ như là mới ngày hôm qua. Tôi đã khóc, và khóc hơi nhiều. Tôi đã chiến thắng! Còn chiến thắng điều gì thì tôi không rõ. Và sau đó tôi đã kiệt sức. Tôi nằm liệt giường ba tuần sau đó, kiệt sức và bệnh sau bảy tháng làm việc không nghỉ cùng với áp lực. Nhưng tôi đã quay trở lại Harvard lần nữa, con đường mà tôi đã muốn. Tôi đã trả giá bằng việc học hành không mệt mỏi và sức khỏe kém trong vài tuần – một cuộc mua bán cho một thứ gì đó tôi hết sức muốn và tôi đã hạnh phúc khi đạt được nó. Đó là một cuộc mua bán để làm cho tôi cảm thấy tốt và trông tốt trong mắt của những người khác. Những gì tôi cần là trở nên tốt và làm tốt. Tôi tận hưởng sáu năm làm sinh viên sau đại học, bao gồm ba năm làm người tư vấn và hướng dẫn cho sinh viên đại học ngành kinh tế học. Tôi viết một cuốn sách và thêm một vài bài báo cho tạp chí chuyên đề. Nhưng tôi đã vật lộn với những giá trị. Trong những khóa kinh tế học sau đại học của tôi, chúng tôi đã học cách làm cho các thị trường hoạt động tốt hơn, cách làm cho thế giới trở nên tốt hơn cho mọi người. Tại trường kinh doanh, chúng tôi đã học cách làm cho thị trường hoạt động có lợi cho công ty của bạn, cách làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn – cho tôi. Mục đích chung chống lại lợi ích cá nhân. Tôi đã làm gì? Tôi đã chọn không quan tâm đến trái tim mình, sự đam mê của mình đối với tính công bằng thị trường và công bằng xã hội. Khi tôi hoàn tất chương trình tiến sĩ liên kết, tôi đã không trở thành một giáo sư kinh tế học nhưng thay vào đó là một giáo sư tại trường kinh doanh – công việc này được trả tiền nhiều hơn. Tôi đã thích thú với những đồng nghiệp thú vị, những sinh viên tích cực, và những nghiên cứu dường như không có giới hạn và những cơ hội tư vấn. Tôi đã kiếm được tiền vượt xa những gì tôi mong đợi và thậm chí có được những phút huy hoàng chóng vánh. Bằng nhiều cách, tính hiếu thắng trong tôi đã yêu thích những thứ này. Nhưng sự mâu thuẫn trong tôi cũng lớn lên. Đâu rồi người đã giúp những đứa trẻ nghèo khó ở Ấn Độ năm 1973? Đâu rồi tác giả, người tư vấn, người đã muốn giúp đỡ các sinh viên tạo dựng một cuộc đời của cống hiến và hoàn thiện sau khi tốt nghiệp đại học? Tôi đã phải rời khỏi trường kinh doanh vào năm 1988 để đeo đuổi điều mà sau này tôi gọi là số phận của tôi. Tôi chưa thể nói rõ ràng số phận của mình phải là gì, nhưng tôi biết nó không phải là gì. Cái khoảnh khắc quyết định đến vào một buổi tối trên đường tôi đi đến bãi giữ xe của trường để lấy xe về nhà. Lúc đó vào khoảng 10 giờ tối khi tôi đi bộ ngang qua cửa sổ văn phòng của Giáo sư Lintner. Trong những năm học sau đại học của tôi, chúng tôi được dạy cùng nhau và đã trải qua rất nhiều tiếng đồng hồ thảo luận về tình yêu chung của chúng tôi dành cho nghiên cứu. Ông đã trở thành người người thầy dày dạn kinh nghiệm của tôi. Tôi ngước nhìn ô cửa sổ đó và nghĩ về người đàn ông chiếm cứ nó. Đây là người đàn ông tôi rất kính trọng, thậm chí yêu thương. Đây là người đàn ông đang ở đỉnh cao của sự nghiệp, một người đoạt Giải thưởng Nobel, mặc dù ông đã chết trước khi giải thưởng được trao cho những đồng nghiệp cùng nghiên cứu với ông. Đây là người đàn ông mà trong mắt tôi có tất cả những giá trị đúng đắn, người sẽ gạt bỏ việc có mặt ở Nhà Trắng nếu điều đó đồng nghĩa với việc ông phải hủy một lớp học. Tôi biết rằng nếu tôi làm tốt, một ngày nào đó tôi có thể trở thành một cư dân của văn phòng đó. Tôi đã nghĩ về “sự cống hiến” của tôi, về tấm bia mộ của tôi. Tôi đã mường tượng ngày sinh của tôi, một điểm cho ngày chết, và cái dấu gạch ngang đó ở giữa. Tôi sẽ trải qua cái dấu gạch ngang đó như thế nào? Tôi không chắc, nhưng ngay khoảnh khắc đó tôi biết rằng nó không phải là việc chiếm cứ văn phòng của ông ấy! Tôi cảm thấy rằng tôi đã sống cuộc đời mình ở một nơi không phù hợp. Tại sao? Tôi không biết chính xác. Nơi thích hợp là ở đâu? Tôi hoàn toàn không biết. Vào năm 1988, nửa sau cuộc đời của tôi bắt đầu, những năm cùng Net Impact giúp đỡ những thạc sĩ QTKD có tư tưởng phục vụ tìm ra con đường số phận của họ và trong lúc làm việc đó cũng giúp Mark Albion tìm thấy chính mình. Quãng thời gian 20 năm ấy được lưu lại trong cuốn sách này. Trong khi tôi giúp thành lập những doanh nghiệp nhỏ, có trách nhiệm xã hội, theo gương của mẹ tôi, tôi nhận ra rằng tôi vẫn còn yêu thích công việc giảng dạy và nghiên cứu; tôi chỉ cần thay đổi những đề tài! Những bài học học được từ quá trình chuyển tiếp đó là nền tảng cho Hơn Cả Tiền. Cuốn Sách: Tại Sao Tôi Viết Nó, Làm Thế Nào Bạn Có Thể Sử Dụng Nó Và Hưởng Lợi Từ Nó Tôi viết Hơn Cả Tiền vì ba lí do. Lí do thứ nhất là để kiếm tiền và để lại một di sản. Một cách trùng hợp ngẫu nhiên, cuốn sách là một ví dụ cho hai thông điệp chính yếu: tiền là một mục tiêu quan trọng, nhưng phục vụ bản thân mình và những người khác cũng quan trọng như vậy. Khi tôi kiếm được nhiều tiền, hầu như chắc chắn là tôi cũng cho đi rất nhiều. Tôi gần như bị lủng túi. Nhưng tôi đã làm những gì tôi nghĩ là đúng và rất ít hối tiếc. Sau khi hầu như cho đi quá nhiều thời gian vào ba tổ chức phi lợi nhuận mà tôi yêu quý – Net Impact, Social Venture Network, và Temple Beth David – đã đến lúc tôi lo liệu cho gia đình của tôi. Lý do thứ hai là để truyền cảm hứng cho bạn, đem lại cho bạn dũng khí để tập trung sự nghiệp của bạn vào việc phục vụ, vào việc tạo ra một thế giới tốt hơn cho tất cả mọi người. Dựa vào tất cả những cơ hội học vấn của bạn, tôi tin là mỗi người trong các bạn đều có một tờ vé số may mắn trong cuộc đời so với 6,7 tỉ con người khác trên trái đất. Tất cả các bạn sẽ kiếm được nhiều tiền. Câu hỏi là các bạn sẽ làm gì khác với tấm vé đó? Tôi muốn giúp bạn dùng tấm vé đó để phục vụ người khác và bằng cách đó phục vụ chính bản thân bạn. Lí do thứ ba là để cung cấp cho bạn một cuốn sách hướng dẫn về việc một con đường sự nghiệp khó khăn có thể là như thế nào. Sau bài diễn văn ở trường cách đây một thập kỷ, một trong những người bạn và cũng là đồng nghiệp thân nhất của tôi, Deb Imershein, đã cảnh báo: “Mark, cậu đã làm một việc tuyệt vời là làm cho tất cả các thạc sĩ QTKD hào hứng. Nhưng sau đó họ ra ngoài và bị bắn liền!” Ngày nay, những tổ chức như Net Impact có thể giúp bạn phát triển một cộng đồng hỗ trợ và tìm những công việc làm tôn vinh các giá trị của bạn. Nhưng không hề có một cuốn sách hướng dẫn cho cá nhân. Vì vậy hãy nghĩ về Hơn Cả Tiền như một tấm gương để bạn tự soi vào – để kiểm tra những đam mê, những mục tiêu, sự nghiệp, và cuộc đời của bạn. Đó là điều mà tất cả chúng ta đều cần sự giúp đỡ để thực hiện. Trọng tâm của cuốn sách, bốn câu hỏi tiêu đề của các chương và 12 nguyên tắc sống (được mô tả trong phần tiếp theo), sẽ dẫn bạn đi qua một quá trình của việc kiến tạo thứ mà tôi gọi là kế hoạch số phận , một kế hoạch giúp bạn tìm kiếm và tìm thấy “mục đích sống nội tại có thể thực hiện được” độc nhất vô nhị của bạn. Ngoài bốn câu hỏi tiêu đề của các chương còn có những bộ câu hỏi, tổng cộng là 64 câu, giúp bạn kiến tạo cái kế hoạch chắc chắn, riêng tư này: 13 câu hỏi cho mỗi chương trong tổng số bốn chương của quyển sách và bốn câu ở cuối mỗi phần Lời Tựa, Giới Thiệu, và Kết Luận. Những câu hỏi này xuất hiện ở cuối phần giới thiệu của mỗi chương và sau mỗi nguyên tắc sống. Bạn chỉ nên sử dụng những câu hỏi có thể áp dụng cho bạn. Không ai được mong chờ là sẽ sử dụng tất cả chúng. Những câu hỏi trong phần Lời Tựa yêu cầu bạn bắt đầu nghĩ về nơi bạn muốn kết thúc (ví dụ, sự cống hiến của bạn sẽ là gì?). Phần Giới Thiệu theo sau bằng việc xem xét kỹ lưỡng thời kì hiện tại và kinh nghiệm ở trường kinh doanh của bạn. Những câu trả lời của bạn cho bạn một điểm cuối và một điểm đầu để kiến tạo kế hoạch của bạn khi bạn đọc và trả lời bốn chương tiếp theo. Những câu hỏi ở cuối phần Kết Luận yêu cầu bạn với tới xa hơn nữa, cả nội tại lẫn ngoại vi, nếu bạn có thể. Bạn sẽ thấy bản mô tả số phận của tôi và điều cốt lõi trong kế hoạch của bạn, mà không hề có thời gian biểu đặc biệt và những thứ tương tự như vậy, trong Chương 1. Bạn sẽ thấy một cấu trúc có kết quả với tôi, nhưng không hề có khuôn mẫu cho một bản mô tả, nói gì đến một kế hoạch. Đó là một công việc đang tiếp diễn được xây dựng để có ích nhất đối với bạn. Mức độ chi tiết của nó tùy thuộc vào việc bạn sử dụng cuốn sách này như thế nào. Tùy thuộc vào việc bạn có bao nhiêu thời gian và những lợi ích nào bạn đang tìm kiếm, ít nhất bạn có thể sử dụng cuốn sách này theo ba cách. 1. Để tìm nguồn cảm hứng . Hãy đọc cuốn sách, ghi chú những câu hỏi và những thách thức gây ấn tượng và hấp dẫn bạn nhất. Sau đó quay trở lại những phần đó, đọc lại những câu chuyện và phần thảo luận có liên quan, và đưa ra những thay đổi mà bạn nghĩ bạn cần phải thực hiện. Thực hiện một điều trong số đó trong lần tìm việc tiếp theo của bạn. 2. Để tìm sự can đảm. Đọc lướt qua cuốn sách và sau đó cùng với một nhóm bạn bè của bạn đọc kỹ những phần hấp dẫn bạn nhất. Thảo luận những con đường và những phản ứng khác nhau của các bạn, thu thập những ý kiến về việc các bạn có thể hỗ trợ nhau như thế nào để tạo ra những thay đổi. 3. Như một sự chỉ dẫn. Sử dụng cả cuốn sách như sách bài tập. Đọc qua nó một lần, và sau đó trở lại đọc mỗi phần, viết xuống và trả lời mỗi câu hỏi bạn thấy có liên quan. Để hỗ trợ, tốt nhất là nên làm theo nhóm. Nhiệm vụ cuối cùng của bạn là một kế hoạch số phận cá nhân, bắt đầu với bước tiếp theo của bạn. Dĩ nhiên, bạn có thể đơn giản chỉ đọc cuốn sách này và xem có gì dính dáng đến mình không! Tất cả phụ thuộc vào việc bạn mong chờ gặt hái được những gì từ Hơn Cả Tiền. Lợi ích lớn nhất là tìm kiếm và tìm thấy “nơi thích hợp” của bạn. Đặc biệt hơn nữa, cuốn sách này khuyến khích bạn nghĩ một cách khác đi về những khả năng sự nghiệp. Những thạc sĩ QTKD có những cơ hội rộng mở hơn hầu hết mọi người trong việc lựa chọn sự nghiệp của họ nhưng thường cảm thấy những lựa chọn của họ bị hạn hẹp. Hơn Cả Tiền cho bạn một góc nhìn rộng mở hơn nhưng cũng cá nhân hơn về những quyết định sự nghiệp và cơ hội để khám phá những khát khao sâu thẳm nhất của bạn. Nó hỗ trợ bạn để theo đuổi những ước mơ của bạn và để cống hiến. Sớm bước chân trên con đường số phận là lợi ích thứ hai. Thông thường người ta thất bại trong việc tạo ra những thay đổi cần thiết cho đến khi nỗi đau của việc không chịu thay đổi trở nên khủng khiếp hơn nỗi sợ hãi phải thay đổi. Hơn Cả Tiền muốn giảm nỗi sợ hãi phải thay đổi của bạn và vì vậy cũng giảm đi thời gian bạn dùng để không sống cuộc đời của mình. Qua góc nhìn con đường số phận của bạn, cuốn sách này tái cấu trúc những cái được và mất, được trông đợi từ những lựa chọn sự nghiệp khác nhau mà có thể nhận biết được. Bạn cũng sẽ có nhiều thời gian hơn để xây dựng một cộng đồng để hỗ trợ bạn qua những thăng trầm của cuộc sống. Lợi ích thứ ba là để bạn cảm thấy hạnh phúc hơn và hoàn thiện hơn . Hơn Cả Tiền có thể giúp bạn mở tung sự đam mê của mình và trở nên thật với chính mình. Nếu bạn làm được, lòng trắc ẩn sẽ đến theo. Có một mối quan hệ cộng sinh giữa việc phục vụ chính bản thân bạn và việc phục vụ những người khác. Bạn có thể thậm chí là một thạc sĩ QTKD “trung kiên” nhưng vẫn hưởng lợi từ việc tìm thấy hay tạo ra công việc gần hơn với những giá trị của trái tim bạn. Và khi đó, bạn sẽ chắc chắc kết thúc bằng việc cho những người khác nhiều hơn. Hơn Cả Tiền cung cấp cho bạn sự liên tục độc nhất vô nhị từ việc tự biến thành hiện thực (Chương 1 và 2) cho đến một cuộc đời dựa trên phục vụ (chương 3 và 4). Điều đó tùy thuộc vào việc bạn muốn đi xa đến như thế nào. Làm rõ những giá trị của bạn và cố gắng tạo ra hay tìm kiếm công việc để thể hiện những giá trị đó có thể đủ cho hiện tại. Mỗi bước trong quá trình phục bản thân cũng như phục vụ người khác đều quan trọng và dành bao nhiêu thời gian cho chúng là tùy bạn. Như Thời báo New York tường thuật, mỗi sinh vật sống có khoảng một tỉ nhịp tim đập. Bạn sẽ làm gì với con số tỉ đó của bạn? Tổng Quan Cuốn Sách Hơn Cả Tiền dẫn dắt bạn qua bốn câu hỏi thiết yếu và 12 nguyên tắc sống giúp bạn kiểm tra cuộc đời mình và tìm ra con đường phục vụ và hoàn thiện của mình. Tôi không trông chờ bạn kết nối với mọi nguyên tắc sống hay câu chuyện, nhưng tôi chắc là bạn sẽ tìm thấy rất nhiều câu chuyện và những câu hỏi “có dính dáng” đến bạn được đặt trong phần viết chính của cuốn sách mà sẽ giúp bạn kiến tạo kế hoạch số phận của mình. Thiết lập nền tảng cho bốn câu hỏi, phần Giới Thiệu là một tấm gương rọi vào những kinh nghiệm ở trường kinh doanh của bạn. Rút ra từ hàng trăm câu hỏi được đặt ra trong những giờ lên lớp của tôi và hàng ngàn thư điện tử tôi đã nhận được trong hai thập kỉ qua, tôi cho bạn một thứ mà hầu như chắc chắn bạn chưa bao giờ thấy trước đây: tôi vẽ ra một bức tranh của những thách thức, những băn khoăn, những áp lực và những lựa chọn của bạn, hãy hiểu rằng không có kích cỡ nào vừa cho tất cả mọi người. Một cách lý tưởng, bức chân dung này sẽ giúp bạn suy nghĩ lại về những nhận thức của được-mất và môi trường cao học QTKD đã ảnh hưởng như thế nào đến những nhận thức đó. Xuyên suốt từ Chương 1 đến Chương 4 trình bày bốn câu hỏi tiêu đề của bốn chương và 12 nguyên tắc sống. Bốn câu hỏi là (1) “Bạn là ai?”; (2) “Bạn muốn gì?”; (3) “Bạn có thể làm gì?”; và (4) “Bạn đang đi đâu?” Quan trọng là phải đọc những chương này theo đúng thứ tự. Hầu hết các bạn bắt đầu cuộc đời của mình ở câu hỏi số 3, “Bạn có thể làm gì?” hơn là hỏi những câu hỏi có tính suy nghĩ hơn về bản thân của bạn trước – “Bạn là ai?” và “Bạn muốn gì?” Không có kiến thức đó, làm sao bạn có thể kiến tạo được một định hướng đích thực của riêng bạn cho một con đường sự nghiệp, nói gì đến một con đường số phận? Mỗi chương cung cấp ba nguyên tắc sống. Những nguyên tắc sống này được dự kiến là những chỉ dẫn cho cuộc đời của bạn và sẽ giữ cho bạn không chết đuối – không chệch ra khỏi tiến trình. Như tôi đã đề cập, hai chương đầu (sáu nguyên tắc sống đầu tiên) được tập trung theo hướng nội tại để giúp bạn học nhiều hơn về bản thân mình. Để chuyển tải sáu nguyên tắc sống đầu tiên thành một con đường số phận cũng đòi hỏi bạn phải khám phá sáu nguyên tắc sống được tập trung theo hướng ngoại vi tiếp theo. Sau đây là mỗi nguyên tắc sống với một bản mô tả: Chương 1: Bạn Là Ai? Bạn bắt đầu bằng việc mở ra những thứ bạn đam mê. 1. Đừng Cố Thật Giỏi Những Gì Bạn Không Muốn Làm. Người ta nói với bạn rằng bạn giỏi một việc gì đó khi bạn còn nhỏ, và đó là vấn đề. Những năm sau đó, bạn nhận ra rằng bạn thật sự đam mê một thứ khác. Ở trường kinh doanh, hầu như chỉ là việc giỏi marketing hay tài chính. Nhưng mỗi người trong các bạn có những tài năng đặc biệt. Hãy can đảm tìm ra chúng và hãy trở thành con người tốt nhất của bạn – thậm chí nếu nó thuộc lãnh vực marketing hay tài chính! 2. Hãy Lắng Nghe Những Tiếng Thì Thầm. Tác động của trưởng thành và tiếng nói của gia đình, những người bạn, bè bạn cùng trang lứa, và xã hội đã lấn áp những bản năng trẻ thơ của bạn. Ở trường kinh doanh, những bản tin ở hành lang và những màn hình ti vi kỹ thuật số bảo bạn tiếng nói đó nên như thế nào. Đừng quên những bản năng của bạn, được thể hiện trong tiếng nói nội tại duy nhất của bạn. Bạn cần chú ý và phát triển tiếng nói ấy cho thế giới bên ngoài. 3. Mở Rộng Tầm Nhìn Cuộc Sống Của Bạn . Bạn được sinh ra trong một tầm nhìn đối với thế giới: tầm nhìn của bạn. Ở trường kinh doanh, bạn học vài trường hợp điển hình khác nhau nhưng học một cách để tiếp cận chúng. Điều quan trọng là gặp gỡ và học từ mọi loại người với những góc nhìn khác nhau về cuộc đời để giúp bạn hoàn thiện những gì bạn tin tưởng và cách mà bạn muốn ảnh hưởng đến thế giới. Chương 2: Bạn Muốn Gì? Bạn cần biết điều gì là quan trọng với bạn và những ưu tiên của bạn là gì để có thể bắt đầu đi trên bất cứ con đường nào. Bạn sẽ có một dụng cụ gồm bốn phần để đo điều bạn muốn. 4. Biết Cách Đo Lường Sự Thành Công. Chỉ bạn mới có thể xác định được điều gì tạo thành sự thành công của cá nhân bạn. Nó có thể có nhiều chiều hướng và thay đổi theo thời gian. Ở trường kinh doanh, việc đo lường sự thành công thường được thừa nhận. Điều đó phụ thuộc vào việc bạn tiên phong tìm kiếm định nghĩa của riêng bạn và sử dụng nó như Ngôi Sao Bắc Cực của bạn. 5. Tiền Không Nói, Nó Thề. Tôi giả định rằng một trong những mục tiêu của bạn là kiếm được nhiều tiền. Nguyên tắc sống này dùng để nhấn mạnh lại rằng tiền quan trọng như thế nào đối với hầu hết mọi người. Bạn kiếm được nó như thế nào, bạn làm gì với nó, và bao nhiêu là “đủ” với bạn là những bài kiểm tra tính cách của bạn. Ở trường kinh doanh, tính ưu việt của chúng được thừa nhận. Biết được thái độ trung thực của bạn đối với tiền có tính quyết định đối với những cơ hội sự nghiệp tương lai và hạnh phúc cá nhân. 6. Đừng Quý Trọng Những Thứ Rác Rưởi Và Coi Như Rác Những Điều Đáng Quý Trọng. Với tư cách những người có thành công lớn, những thạc sĩ QTKD rất dễ đi lạc. Ở trường kinh doanh, tập hợp những giá trị thường được thừa nhận sẵn này ẩn hiện sau mỗi cuộc đàm thoại. Hãy chắc rằng bạn có thể giữ những ưu tiên của bạn một cách nhất quán khi áp lực của thế giới kinh doanh xung đột với những giá trị của bạn. Chương 3: Bạn Có Thể Làm Gì? Cuốn sách này mang một giọng điệu cảnh báo để chắc rằng bạn tìm được một vị trí đúng đắn để mang những giá trị của bạn vào công việc – ngay hôm nay. 7. Biến Những Nguyên Tắc Của Bạn Thành Giá Trị . Bây giờ khi bạn đã hiểu được bạn là ai và bạn muốn gì, đã đến lúc để ứng dụng sự đam mê và những giá trị của bạn vào công việc. Ở trường kinh doanh, những khóa học tự chọn hay những hoạt động ngoại khóa có thể chuẩn bị cho bạn. Nhưng trong công việc, việc tạo ra giá trị thì ít dính dáng đến các kĩ năng mà thiên về ý muốn đấu tranh của bạn cho những gì bạn tin tưởng. Bạn sẽ đi qua một quy trình bốn bước để tạo dựng giá trị. 8. Giữ Cho Việc Ra Đi Của Bạn Ít Tốn Kém . Nguyên tắc sống này là trọng tâm của việc tái định hình những nhận thức của bạn về rủi ro. Ở trường kinh doanh, bạn thảo luận vấn đề rủi ro kinh tế (economic risk) và có thể là vấn đề rủi ro “thành tích” (performance risk). Nhưng chính loại rủi ro thứ ba, rủi ro tâm lý xã hội (psychosocial risk), mới có thể thống trị cuộc đời bạn và cũng cần được quản lý. 9. Đừng Sống với Một Kế Hoạch Cuộc Đời Bị Trì Hoãn . Khi cân nhắc những thay đổi sự nghiệp, luôn luôn có những lý do để trì hoãn. Nhưng sau khi thay đổi, hầu hết những thạc sĩ QTKD ước sao họ đã làm việc này sớm hơn. Ở trường kinh doanh, trọng tâm được đặt vào công việc đầu tiên, ngay sau khi bạn ra trường, trong một loạt những lĩnh vực trả lương cao được tuyển chọn. Những thạc sĩ QTKD ngày nay đang khảo sát những con đường khác. Hãy chắc rằng bạn không quên những gì bạn đã học trong sáu nguyên tắc sống đầu tiên và trì hoãn quá lâu. Chương 4: Bạn Đang Đi Đâu? Khi thay đổi từ việc tiếp cận sự nghiệp của bạn như là một công việc đến coi nó như một thiên hướng, một ơn kêu gọi, bạn đã tập trung vào những khía cạnh phục vụ của kế hoạch số phận của bạn và tinh luyện nó. 10. Đừng Nhìn Vào Đám Đông Mà Hãy Nhìn Vào Cá Thể . Khi tạo dựng kế hoạch số phận của bạn, rất dễ nghĩ về “sự cống hiến” hay “ảnh hưởng” như là những đòi hỏi về kích cỡ và tỷ lệ. Điều đó có thể làm nản chí. Ở trường kinh doanh, bạn bị hút vào quy luật của tăng trưởng vì hiệu quả. Nhưng sẽ dễ hơn và thường có hiệu quả hơn khi bắt đầu bằng một việc nhỏ và thậm chí cứ giữ nguyên như vậy. Kích cỡ và tỷ lệ không quan trọng bằng mục đích. 11. Bao Quanh Bạn Bằng Một Cộng Đồng Yêu Thương. Những thạc sĩ QTKD hài lòng nhất với công việc thường nói rằng đó là vì những mối quan hệ của họ với các đồng nghiệp và các khách hàng. Ở trường kinh doanh, bạn chủ yếu luyện tập tư duy phân tích, chứ không phải xây dựng mối quan hệ. Đừng đánh giá thấp tầm quan trọng của một cộng đồng đầy tôn trọng và tình bằng hữu đối với sự thành công và hoàn thiện của cá nhân. 12. Hãy Trồng Những Cây Mà Bạn Sẽ Không Bao Giờ Được Ngồi Dưới Bóng Râm Của Nó. Một phần then chốt của bất cứ kế hoạch số phận nào là có một mục tiêu cuối cùng không thể với tới được. Đối lập với những gì trường kinh doanh dạy về những mục tiêu có thể đạt được, những mục tiêu không thể với tới được tăng thêm ý nghĩa cho cuộc sống của bạn và năng lượng cho công việc của bạn khi chúng nối kết bạn với một điều gì đó to lớn hơn bản thân bạn. Chương kết luận nhấn mạnh lần nữa tính trung tâm của sự phục vụ đối với quá trình tạo dựng một cuộc đời có ý nghĩa hơn cả tiền. Nó tóm tắt những tranh luận chủ yếu bằng một câu chuyện về đạo đức phục vụ của một người đàn ông tôi gặp cách đây nhiều năm ở Goa, Ấn Độ. Tiếp theo là một chương tham khảo. Nó bao gồm một bài diễn thuyết sẽ khiến bạn suy nghĩ sâu sắc hơn về cuộc đời của bạn và vai trò của đồng tiền. Tôi hy vọng rằng sau khi bạn đọc xong quyển sách này, bạn sẽ làm một số công việc ghi chép hàng ngày để giúp bạn quan tâm hơn đến việc bạn là ai và bạn muốn gì. Khi bạn lớn lên, những định nghĩa này cũng sẽ tiến triển. Việc ghi chép hàng ngày cho phép bạn thỉnh thoảng ngừng kết nối với thế giới điện tử bên ngoài và kết nối với thế giới nội tại của bạn. Còn cách nào khác để bạn tìm thấy công việc yêu thích và vì công việc đó mọi người sẽ yêu quý và nhớ bạn? Đã đến lúc phải bắt đầu bằng cách xem xét kĩ hơn bản thân bạn và môi trường của trường kinh doanh. Những Câu Hỏi Cho Kế Hoạch Số Phận Ø Bạn nhìn thấy gì khi bạn nhìn vào một tấm gương? Bạn sẽ miêu tả bản thân mình như thế nào? Ø Bạn thích được tưởng nhớ như thế nào sau khi bạn mất đi? Bạn thích bài điếu văn dành cho bạn thế nào? Ø Trong quãng đời của bạn, sự cống hiến của bạn là gì? Ø “Sự cống hiến” hay “sự phục vụ” có ý nghĩa gì với bạn? Khái niệm này có vai trò gì đối với bạn trong việc sở hữu một “cuộc đời có ý nghĩa”? GIỚI THIỆU: CÁI BẪY CỦA CAO HỌC QTKD Đôi khi phải trả giá quá nhiều cho đồng tiền. Ralph Waldo Emerson, nhà thơ Những thạc sĩ QTKD là những người tập trung, quyết tâm, thận trọng, mà đặc trưng là sẽ chọn một trong hai con đường sự nghiệp. Con đường đầu tiên, thông thường hơn, là con đường tôi đã chọn. Tôi gọi nó là con đường của kẻ chiến thắng đầy mâu thuẫn (conflicted achiever) , được diễn đạt như sau: “Bây giờ tôi sẽ kiếm một ít tiền, trả hết nợ nần, để dành chút đỉnh, và sau đó… ai biết được? Nhưng trường kinh doanh sẽ cho tôi những kỹ năng và sự chỉ dẫn đặc biệt mà tôi cần để thay đổi sự nghiệp, thăng tiến, và kiếm nhiều tiền hơn, sau đó tôi sẽ làm những gì tôi đam mê và cống hiến cho xã hội.” Con đường khác là con đường của người nỗ lực với niềm đam mê (passionate striver) : “Tôi muốn làm một điều gì đó có ý nghĩa ngay bây giờ. Tôi đã biết loại công việc mà tôi cảm thấy thỏa mãn. Trường kinh doanh sẽ cho tôi những kỹ năng mà tôi cần để tôi làm việc hiệu quả hơn và một mạng lưới để cậy nhờ suốt hành trình, để tôi có thể thăng tiến nhanh hơn trong sự nghiệp của tôi.” Cả hai con đường đều tốt miễn là bạn không bị mắc kẹt trong công việc không phù hợp hoặc nhìn thấy lòng đam mê của bạn bị nhạt nhòa và tàn phai đi. Sự thật là hầu hết những thạc sĩ QTKD đều chọn những công việc trong lĩnh vực tư vấn quản lý hay ngân hàng đầu tư. Rốt cuộc, đó là những gì trường kinh doanh làm được tốt nhất: đào tạo sinh viên trở thành những nhà phân tích tài chính hoặc thị trường. Chẳng có gì sai với điều đó cả. Nhưng nhớ rằng rất ít người trong số các bạn đã lớn lên với ước mơ bán thêm một kế hoạch kinh doanh khác hay thực hiện thêm một thương vụ kinh doanh khác. Sự thử thách là sử dụng công việc đó như thế nào để giúp bạn tìm kiếm và tìm thấy sự cống hiến độc nhất vô nhị của bạn – việc này có thể rất thuận lợi trong lĩnh vực tư vấn hay ngân hàng. Những nghề nghiệp đó cũng phát triển dần cùng với những thích thú trong tâm trí, mang đến cho các thạc sĩ QTKD công việc trong những bộ phận phi lợi nhuận của hầu hết những hãng tư vấn đáng kính, trong khi những người khác làm việc trong những bộ phận tài chính vi mô dành cho “tầng lớp nghèo nhất” (bottom of the pyramid) ở những ngân hàng đầu tư hàng đầu. Những thạc sĩ QTKD muốn cống hiến qua công việc của họ, cho dù đó là ở nơi làm việc, trên thương trường, hay trong cộng đồng. Điều này không đúng vào thời của tôi, nhưng ngày nay nó đúng với một bộ phận rộng lớn. Bạn khác đi, và thế giới bạn đang sống cũng khác đi. Ngay cả ngôi trường đáng kính của tôi, Trường Kinh Doanh Harvard ù lì, đã thay đổi sứ mạng của nó trong thế kỷ 21 thành “giáo dục những nhà lãnh đạo sẽ làm thay đổi thế giới.” Những gì tôi đã thấy ở trường kinh doanh là, như tôi thích nói, “Bạn có tôn giáo. Bạn chỉ không biết làm thế nào để đến nhà thờ.” Bất chấp bạn chọn con đường nào trong hai con đường sự nghiệp ban đầu – hay là sự kết hợp nào đó của cả hai – công việc của cuốn sách này là giúp bạn đến được nơi mà bạn được trân trọng và có thể cống hiến cho những người khác, điều đó đáng giá hơn cả tiền. Trong tinh thần đó, luận điểm trung tâm của cuốn sách là nếu bạn đặt sự cống hiến – điều cốt yếu đối với một cuộc sống có ý nghĩa – vào một vị trí cân bằng với đồng tiền, điều bạn xem là những lựa chọn sự nghiệp an toàn nhất thật ra có thể là những lựa chọn rủi ro nhất, và ngược lại . Đó là, nếu bạn đánh giá rủi ro bằng mục tiêu sự nghiệp của một cuộc sống có ý nghĩa (bao gồm cả việc kiếm tiền), bạn sẽ có những lựa chọn khác nhau hay ít nhất ý thức hơn về những thỏa hiệp giữa được-mất của những lựa chọn và chọn một công việc mà nhiều khả năng nằm trên con đường số phận của bạn. Cho dù lúc ban đầu bạn nỗ lực vì tiền hay vì ý nghĩa, mỗi con đường có những tính chất tiêu cực ngoại tại của nó. Tuy nhiên, bạn thường nhận thấy những tính chất bên ngoài đó khi chọn được công việc hài lòng hơn, nhưng lại bỏ qua khi bạn chọn người chủ cho bạn thấy đồng tiền. Đó là cái bẫy của cao học QTKD: đánh giá không đúng tỷ lệ được mất trong những lựa chọn sự nghiệp của bạn bằng cách không đưa vào tất cả những yếu tố bên ngoài. Cái bẫy này xuất hiện khi bạn đo lường sự thành công bằng tiền hơn là tính đến khát khao được cống hiến như là một phần của một cuộc sống có ý nghĩa . Với một cuộc sống có ý nghĩa làm mục tiêu của bạn thay vì tiền, những định nghĩa của bạn về an toàn và rủi ro sẽ thay đổi: bây giờ bạn nhận thấy rằng một lựa chọn công việc “an toàn” là một lựa chọn mà bạn tin là ở trên con đường số phận của bạn, và một lựa chọn “rủi ro” là một lựa chọn không ở trên đó. Để giải thích, tôi muốn chia sẻ một truyện ngụ ngôn có âm hưởng với những thạc sĩ QTKD hơn bất kì câu chuyện nào khác tôi biết. Tôi tin nó sẽ làm bạn xem xét lại những gì tạo thành một cuộc đời thành công. Cuộc Sống Tốt Đẹp: Một Truyện Ngụ Ngôn Góc nhìn sự nghiệp của môi trường cao học QTKD có thể được diễn đạt hay nhất trong một truyện ngụ ngôn mà bạn sẽ không tìm thấy ở trường kinh doanh. Câu chuyện này đã nhận được nhiều phản hồi nhất từ những thạc sĩ QTKD trong suốt những năm viết lách của tôi. Tôi xuất bản nó lần đầu tiên cách đây hơn một thập kỉ sau một tuần an dưỡng trên một hòn đảo chỉ có 70 người. Tôi đã dành trọn những ngày đó để lặn với một chuyên gia lặn địa phương tên là Ollie Bean và tưởng tượng mọi chuyện sẽ như thế nào nếu ông ấy tình cờ gặp cậu sinh viên Trường Kinh Doanh Harvard trong tôi. Mục đích của tôi là để chỉ ra rằng làm thế nào mà học vấn cao của bạn và những giá trị và những mong đợi thường đi chung với nó có thể dẫn dắt bạn đi chệch khỏi một con đường cuộc đời đầy niềm vui, đầy thỏa mãn, và có đóng góp. Với chút ít chỉnh sửa,[1]đây là câu chuyện “Cuộc Sống Tốt Đẹp”: Một doanh nhân người Mỹ đang ở cầu tàu của một ngôi làng nhỏ vùng duyên hải Mexico khi một chiếc thuyền nhỏ với một ngư phủ đơn độc cập bến. Trên tàu có vài con cá ngừ vây vàng lớn. Ông khen ngợi ngư phủ về số cá và hỏi mất bao lâu thì bắt được chúng. “Chỉ một lát thôi,” ngư phủ trả lời. Doanh nhân sau đó hỏi tại sao ông ấy không ở lại lâu hơn và bắt nhiều cá hơn. Ngư phủ nói là ông đã bắt đủ số cá để trang trải cho những nhu cầu của gia đình ông. Doanh nhân hỏi: “Ông làm gì với thời gian còn lại?” Ngư phủ nói: “Tôi ngủ dậy trễ, câu cá một chút, chơi với mấy đứa con của tôi, ngủ trưa với vợ của tôi, Maria, và sau đó dạy mấy đứa nhỏ câu cá trước khi tôi tản bộ vào trong làng mỗi tối, nơi tôi nhấm nháp vài ngụm rượu và chơi ghi-ta với bạn bè. Tôi có một cuộc sống đầy đủ và bận rộn.” Doanh nhân cười nhạo ngư phủ. “Tôi là một Thạc sĩ QTKD và có thể giúp ông. Ông nên dành nhiều thời gian hơn để câu cá và với tiền thu được từ bán cá mua một chiếc thuyền lớn hơn. Với tiền thu được từ chiếc thuyền lớn hơn đó ông có thể mua vài chiếc thuyền. Cuối cùng ông sẽ có cả một đội tàu đánh cá. Thay vì bán cá ông bắt được cho thương lái ông sẽ bán chúng trực tiếp cho nhà máy chế biến. Cuối cùng ông có thể mở nhà máy đồ hộp của riêng ông. Ông sẽ kiểm soát sản phẩm, chế biến, và phân phối.” “Và sau đó tôi sẽ làm gì?” ngư phủ ngạc nhiên. “Dĩ nhiên sau đó ông sẽ rời làng chài duyên hải nhỏ bé này và chuyển đến thành phố Mexico, sau đó hầu như chắc chắn là Los Angeles, và cuối cùng định vị tại thành phố New York, nơi ông sẽ điều hành tổ chức kinh doanh đang phát triển của ông.” Ngư phủ hỏi: “Tất cả những việc này mất bao lâu?” “Mười đến mười lăm năm,” thạc sĩ QTKD trả lời. “Nhưng sau đó thì sao, thưa cậu?” Thạc sĩ QTKD cười, nói rằng phần quan trọng nhất là: “Khi thời điểm đến, ông sẽ thông báo tiến hành IPO và bán cổ phần công ty của ông ra công chúng. Ông sẽ trở nên rất giàu có, kiếm được hàng triệu đô la.” “Hàng triệu? Sau đó thì sao?” Doanh nhân có bằng thạc sĩ QTKD kết luận: “Sau đó ông sẽ nghỉ hưu. Chuyển tới một làng chài nhỏ ven biển nơi ông sẽ ngủ dậy trễ, câu cá một chút, chơi với mấy đứa nhỏ của ông, ngủ trưa với vợ của ông, và sau đó dạy đám nhỏ câu cá trước khi ông tản bộ vào trong làng mỗi tối, nơi ông nhấm nháp rượu và chơi ghi-ta với bạn bè của ông.” Một truyện ngụ ngôn đơn giản nhưng đáng để đọc đi đọc lại, “Cuộc Sống Tốt Đẹp” nói về những giá trị thường được chấp nhận khi mà thế giới vật chất và cộng sự của nó “sự tham lam” kéo bạn ra khỏi bản thân bạn, được phóng đại trong hầu hết bối cảnh các trường kinh doanh. Môi Trường Trường Kinh Doanh Của Bạn Những trường kinh doanh có một văn hóa là thu hẹp những lựa chọn trong tầm tay của bạn và có thể thường hướng hành vi của bạn theo hướng giống như một doanh nhân, ít nhất trong giai đoạn khởi nghiệp của bạn, bằng những giá trị được tán thành. Những giá trị đó là gì?[2] Vào những năm 1970, những trường kinh doanh ưu tú được tổ chức xoay quanh mục tiêu tạo ra những tổng giám đốc. Giám đốc điều hành giống như người khai sáng doanh nghiệp vẫn còn được ưa thích, mặc dù nó trở nên nhạt nhòa vào những năm 1980 với sự nổi lên của chủ nghĩa tư bản đầu tư (investor capitalism) và làn sóng tiếp quản của nó. Trước năm 1980, những chuyên gia kinh doanh viết rằng những nước giống như Nhật Bản đang tạo ra những nhà quản lý tốt hơn. Những nhà quản lý Mỹ cần học cách làm thế nào để quản lý một mục tiêu hiệu quả hơn: tối đa hóa giá trị doanh nghiệp. Địa vị đứng đầu của cổ đông (shareholder primacy) trở thành câu thần chú mới. Thời báo New York chỉ ra rằng mô hình mới của doanh nghiệp “tốt đẹp… tránh sự trung thành đối với công nhân, sản phẩm, cấu trúc doanh nghiệp, doanh nghiệp, nhà máy, cộng đồng, thậm chí cả quốc gia.” Cơn lũ mới của những người tiếp quản doanh nghiệp ngụ ý rằng chỉ có “tối đa hóa giá cổ phiếu mới được phép coi là quan trọng.” Châm ngôn này sẽ thống trị văn hóa của hầu hết các trường kinh doanh. Những tranh luận này làm cho những động cơ của các nhà quản lý ngang hàng với những động cơ của các cổ đông. Thị trường quyền lựa chọn cổ phiếu cấp cho giám đốc điều hành (executive option market) phát đạt, một trong những phát triển tai hại nhất trong lịch sử chủ nghĩa tư bản. Điều này làm tăng sự ám ảnh đối với lợi nhuận ngắn hạn bất chấp tổn thất dài hạn. Đặc tính tương tự sẽ thống trị văn hóa những trường kinh doanh Cả thời đại có thể được tóm tắt bằng một lời bình luận trên truyền hình vào đầu những năm 1990 bởi một giám đốc điều hành của một công ty bảo hiểm lớn, người đã từ chức ngay sau cuộc phỏng vấn. Ông đã đồng ý đến để thảo luận về những chương trình của công ty trợ giúp nhân viên mới cải tiến, dành cho những công nhân có mức lương tối thiểu. Nhưng người phỏng vấn lại tập trung vào những kết quả theo quý vừa mới được công bố, ở điểm chỉ thiếu một xu dưới mức mong đợi. Lời bình của vị giám đốc điều hành: “Bây giờ thì tôi đã hiểu rồi. Nếu bạn muốn làm một điều gì đó để phục vụ những lợi ích của xã hội, môi trường, cộng đồng, hay người nghèo, và điều đó lấy của các cổ công của bạn một xu, thì điều đó là vô đạo đức.” Vào tháng 10 năm 1993, Net Impact (cho đến năm 1999 vẫn được biết đến với tên Students for Responsible Business) được tạo ra để xây dựng một cộng đồng những thạc sĩ QTKD tin rằng trách nhiệm của một công ty không chỉ là đối với những cổ đông nhưng với tất cả những người có liên quan. Giám đốc điều hành Daniel O’Connor đã diễn đạt tốt nhất triết lý kinh doanh của Net Impact trong một bài phát biểu tại Đại học Michigan vào năm 1999. Daniel giải thích rằng mục đích của kinh doanh là tạo ra giá trị cho xã hội của nó. Thông qua mạng lưới những nhà lãnh đạo kinh doanh đang nổi lên, được thúc đẩy hành động bằng sứ mệnh, được hợp lại bởi một lời cam kết chung là sử dụng sức mạnh sự nghiệp của họ, Net Impact sẽ tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người. Vào những năm 1990, phần lớn những trường kinh doanh coi Net Impact như một nhóm “linh tinh” chủ yếu bao gồm “những tên ôm gốc cây” (tree-huggers) và “những nhà cải cách hăng hái” (do-gooders) tự do. Nhưng khi thế kỉ 21 bắt đầu hé rạng, nền kinh tế toàn cầu mới đã biến đổi những thông số lợi ích-phí tổn trong kinh doanh thông qua tình hình thực tế của thị trường bao gồm thay đổi khí hậu, giá dầu, và nhu cầu đối với tài năng trẻ - những người thường có những mối quan tâm về môi trường và xã hội. Net Impact bắt đầu phát triển nhanh chóng thành một mạng lưới cho những nhà lãnh đạo kinh doanh tiên tiến đang nổi lên. Khi tôi viết quyển sách này, Net Impact có hơn 190 chi hội thuộc tổ chức chuyên nghiệp và trường kinh doanh và đang phát triển nhanh chóng trên toàn thế giới, với văn phòng đầu tiên ở Châu Âu và những chi hội đầu tiên ở Châu Á, Châu Phi, và Mỹ La Tinh. Ở rất nhiều trường kinh doanh, Net Impact là nhóm sinh viên lớn nhất. Net Impact và những chi hội địa phương của nó cũng đã có công làm thay đổi chương trình học của các trường kinh doanh khi làm bùng phát sự tích cực chưa từng thấy tại hội nghị thường niên có tới 2.000 người tham dự. Thập kỉ này đã chứng kiến sự phát triển của chương trình xếp hạng trường mang tên Beyond Grey Pinstripes của viện Aspen. Chương trình xếp hạng hai năm một lần dựa trên việc các trường kinh doanh kết hợp sự quản lý môi trường và quản lý xã hội tốt như thế nào vào trong chương trình giảng dạy và nghiên cứu của họ. Sinh viên đang đòi hỏi rằng chương trình giảng dạy phải phản ánh sát những giá trị của họ, và các trường kinh doanh đang điều chỉnh những thay đổi đó. Những khóa học kinh doanh xanh (green business courses) có ở hầu như hai phần ba các trường kinh doanh theo khảo sát năm 2007, nhiều gấp đôi so với năm 2001. Mặc dù vậy, các trường đã thực sự thay đổi bản thân được bao nhiêu? Các trường đã mở ra các viện, một số là liên kết với các khoa khác của trường đại học, và rất nhiều trường giảng dạy những khóa học tự chọn về kinh doanh bền vững, tài chính vi mô, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Nhưng vẫn còn những giáo sư thỉnh giảng hoặc đang tập sự để vào biên chế trong những lĩnh vực này cho thấy những giá trị đạt được từ những khóa học vẫn không phải là trọng tâm của hầu hết các trường kinh doanh. Những trường kinh doanh vẫn bị việc xếp hạng và gây quỹ chi phối (việc gây quỹ sẽ thuận lợi hơn nếu có thứ hạng cao hơn). Việc xếp hạng được quyết định một phần bởi mức lương khởi điểm của những sinh viên tốt nghiệp, chứ không phải là việc họ có thích công việc của mình hay không hoặc họ có thể chứng tỏ những giá trị của mình trong công việc hay không. Những người tốt nghiệp cao học QTKD có thể kiếm được những công việc có mức lương khởi điểm cao nhất ở đâu? Đã thấy những lựa chọn của bạn bị thu hẹp rồi chứ? Nhìn chung, điểm mấu chốt vẫn y như vậy. Như được tường thuật trong bài “Một Nền Công Nghiệp Tăng Trưởng” (A Growth Industry) trong số báo ra ngày 14/04/2008 của tờ Newsweek , các trường kinh doanh đang chấp nhận triết lý “tạo ra mảng xanh bằng cách trở nên xanh” (make a bunch of green by going green); thật vậy, tiêu đề phụ của bài báo nói rõ: “những trường kinh doanh đang dạy các doanh nghiệp làm thế nào để thuyết phục người giàu giúp bảo vệ môi trường.” Việc quan tâm đến “ba vấn đề về trách nhiệm doanh nghiệp” (TBL – Triple Bottom Line) có thể được điều chỉnh miễn là điểm mấu chốt về tài chính được thỏa mãn. Giống như Wal-Mart và Toyota, hai công ty đã đầu tư vào việc “làm xanh” công ty của họ, trách nhiệm đối với môi trường là kết quả tính toán của những phương thức đổi mới để tiết kiệm và kiếm tiền của doanh nghiệp . Một sinh viên của một trường được xếp hạng hàng đầu theo bảng xếp hạng của Viện Aspen, Đại học Stanford, chứng minh điều này hay nhất. Một anh chàng 29 tuổi với nền tảng giáo dục về khoa học đã bỏ ra hai năm để học kinh doanh bền vững vì môi trường. Có phải anh ta đang làm việc này vì những giá trị của anh ta? “Câu trả lời trung thực nhất là không. Trở nên bền vững rất có ý nghĩa trong công việc” Anh ta hy vọng sẽ làm việc tại một quỹ cổ phần tư nhân (private-equity fund) sau khi tốt nghiệp. Việc thay đổi chương trình giảng dạy có dẫn đến việc thay đổi văn hóa hay không vẫn còn được theo dõi. Những trường kinh doanh phản ánh sự quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp xung quanh, đặc biệt là những cựu sinh viên. Khi những cơ hội kinh doanh xanh trong công nghệ sạch phát triển, những chương trình giảng dạy trong những lĩnh vực này cũng phát triển. Hiện nay có một số trường mới như Trường Quản Lý Presidio (Presidio School of Management) và Viện Sau Đại học Bainbridge (Bainbridge Graduate Institute), nơi mà những thực hành kinh doanh bền vững không còn là sự tính toán mà là sự cam kết đối với công bằng xã hội và trách nhiệm đối với môi trường cũng nhiều như những kết quả tài chính. Tóm lại, trường kinh doanh vẫn còn tập trung vào sự phát triển tài chính của bạn chứ không phải sự phát triển cá nhân. Tôi tin là những gì tốt nhất bạn có được từ trường kinh doanh chỉ là sự giúp đỡ ngoài rìa để hiểu được những giá trị của bạn và những gì là quan trọng đối với bạn trong sự nghiệp của mình. Nếu bạn không biết chính xác điều bạn muốn có từ trường kinh doanh, vậy thì chương trình giảng dạy và văn hóa của trường kinh doanh sẽ giúp bạn rất ít trong việc làm rõ mục đích của bạn, thức tỉnh đam mê của bạn, và nhận ra tiềm năng của bạn. Hãy nhìn vào những áp lực và những thách thức mà một thạc sĩ QTKD tiêu biểu đối mặt. Một Tấm Gương Về Sự Quyết Định Của Thạc sĩ QTKD Với áp lực của những cuộc phỏng vấn tuyển dụng khởi động vào đầu tháng 9 (vào thời của tôi, không ai được phép phỏng vấn trước tháng 3), yếu tố quyết định mang tính điều khiển đối với hầu hết sinh viên vẫn là tiền. Bạn phải bớt đi thời gian dành cho công việc và trả học phí; vì vậy bạn mong đợi một sự đền đáp tốt đẹp, một sự đền đáp đáng giá cho khoản đầu tư. Rất nhiều thứ đã thay đổi trong suốt 35 năm tôi làm việc với những sinh viên cao học QTKD, nhưng những quyết định sự nghiệp đã không thay đổi là mấy. Tổng hợp những gì các bạn đã nói với tôi trong năm năm rồi, qua những cuộc trò chuyện và bằng thư điện tử, những quyết định của các bạn cơ bản bị tác động bởi sáu nhân tố: Ø Những thạc sĩ QTKD thường không xem trọng những giá trị của riêng họ trong danh sách những động cơ khi đưa ra một quyết định về sự nghiệp. Ø Những thạc sĩ QTKD thường không được khuyến khích tham khảo một ý kiến cá nhân để định hướng những mục tiêu của họ khi đưa ra những quyết định về sự nghiệp. Ø Những thạc sĩ QTKD bị áp lực phải kiếm được nhiều tiền như bạn bè cùng trang lứa khi họ bước vào thế giới công việc sau khi tốt nghiệp. Ø Những thạc sĩ QTKD được mong chờ đo lường sự thành công bằng tiền và sự công nhận của công chúng hơn là bằng sự thỏa mãn của cá nhân. Ø Những thạc sĩ QTKD không ưa sự rủi ro, vì vậy họ thường chọn đưa ra những quyết định sự nghiệp mà họ được mong đợi là sẽ đưa ra, hơn là những quyết định mà trái tim họ mong muốn. Ø Những thạc sĩ QTKD sợ rằng một công việc thỏa mãn những khát khao của trái tim sẽ không giúp họ kiếm đủ tiền để sống. Bạn có thể không nhìn thấy bản thân mình trong bản mô tả người thạc sĩ QTKD “tiêu biểu” này. Tốt cho bạn! Nhưng hầu hết những trường kinh doanh củng cố kiểu mẫu này. Để giữ mình không giống như kiểu mẫu, bạn cần phải rõ ràng về những câu trả lời của bạn đối với những câu hỏi trong bốn chương và bám chặt vào chúng. Những câu hỏi và những nguyên tắc sống có thể giúp xác nhận một lần nữa những mục tiêu sự nghiệp và những khát vọng đang trong vòng suy nghĩ và đang tồn tại trong bạn, và biến chúng thành một kế hoạch hành động cho tương lai - kế hoạch số phận cá nhân của bạn. Hãy để tôi minh họa sáu nhân tố này thành ba cặp với những ví dụ để giúp đào sâu sự hiểu biết của bạn về việc làm thế nào loại quyết định này có thể hạn chế những lựa chọn của bạn và kéo bạn ra khỏi con đường số phận của mình. Ø Những thạc sĩ QTKD thường không xem trọng những giá trị của riêng họ trong danh sách những động cơ khi đưa ra một quyết định về sự nghiệp và thường không được khuyến khích tham khảo một ý kiến cá nhân để định hướng những mục tiêu của họ khi đưa ra những quyết định về sự nghiệp. Những người tốt nghiệp chương trình cao học QTKD thường nói với tôi rằng một trong những yếu tố quyết định quan trọng nhất về hạnh phúc và sự thành công của họ là có một quyết định đúng đắn về nơi họ muốn sống và sau đó là tìm kiếm những khả năng công việc. Tuy nhiên, việc tìm được một nơi ưng ý để sống và làm việc thì thường không được xem là ưu tiên trong môi trường của trường kinh doanh. Những nhà tuyển dụng thấy là hầu hết những người có bằng cao học QTKD đều đầu quân cho cộng đồng kinh doanh của nước Mỹ, làm việc cho đến khi nào họ còn có thể chịu đựng được, và sau đó cố tìm kiếm “điều giản dị”. Điều giản dị? Tại sao không bắt đầu từ đó? Tại sao không giữ lấy cuộc sống tốt đẹp, giống như ngư ông người Mexico? Tại sao không tập trung để có được một cuộc đời mà bạn được làm việc và sống ở nơi mà bạn thuộc về, bạn được làm công việc có ý nghĩa với những người bạn quan tâm đến? Thay vì vậy, nhiều người có bằng cao học QTKD có thể được tiền định để bị điều khiển bởi “Nguyên tắc Paul.” Tương tự như Nguyên tắc Peter (“Bạn được thăng tiến cho đến khi bạn đạt tới một công việc mà bạn không đủ khả năng”), Nguyên tắc Paul phát biểu rằng: “Bạn được thăng tiến cho đến khi công việc của bạn không còn vui thú nữa.” Hãy thoải mái thay thế sự nghiệp hay cuộc sống bằng công việc. Và bạn có thể thay thế chuyển chỗ (về mặt địa lý) bằng được thăng tiến . Bản thân tôi hiểu biết sâu sắc những nhà tuyển dụng. Chỉ sau học kì đầu tiên giảng dạy ở Trường Kinh Doanh Harvard, tôi biết mình đã ở sai chỗ. Tôi đã không ở trên con đường của tôi và cảm thấy rằng tôi phải để lại những giá trị của mình ở nhà. (Tôi mất thêm sáu năm nữa để rời bỏ.) Tôi sững sờ. Rốt cuộc, tôi từng mơ đến một công việc như thế này. Thu nhập của tôi tăng vọt lên sáu con số; thời gian của tôi là của riêng tôi; tôi không có sếp trực tiếp và được vây quanh bởi những đồng nghiệp và những sinh viên tài giỏi và siêng năng. Cái tên Harvard mở mọi cánh cửa có thể tưởng tượng được, và những giảng viên kỳ cựu không thể đối xử với tôi tốt hơn được nữa. Tôi thấy thật khó khăn phải ra khỏi giường mỗi ngày và đi đến trường, nhưng tôi đã kiên trì. Tôi thấy có điều gì đó không ổn đang xảy ra với tôi. Và những kết quả thì rõ ràng. Việc giảng dạy của tôi tốt nhất chỉ vào loại trung bình, và nghiên cứu của tôi thì loạng choạng, mặc dầu tôi đã nhận được nhiều sự tín nhiệm hơn tôi đáng được. Tôi sung sướng với “vỏ bọc” của một giáo sư Trường Kinh Doanh Harvard, “giấy thông hành” của thời điểm đó. Tôi được đãi ngộ mọi sự thuận lợi có thể. Nhưng chẳng ích lợi gì cả. Tôi cần sự cho phép để tái định hình suy nghĩ của tôi về điều gì là quan trọng trong cuộc sống và làm thế nào để đo sự thành công. Tôi cần phải dùng sự định hướng của cá nhân. Thay vì vậy, tôi đã chọn cái mà tôi cho là con đường an toàn nhất, con đường với tiền bạc và địa vị cao sang, và rồi tôi gần như đánh mất mình trên con đường ấy. Trở thành giáo sư của trường Harvard là một công việc tốt đẹp đã cho tôi một sự nghiệp tốt đẹp. Nhưng đó không phải là con đường đúng đắn dành cho tôi . Cuối cùng tôi đã được hỗ trợ bởi những sinh viên kinh doanh tôi đã gặp qua Net Impact để nghĩ lại về sự nghiệp của tôi và vai trò của kinh doanh. Ø Những thạc sĩ QTKD bị áp lực phải kiếm được nhiều tiền như bạn bè cùng trang lứa khi họ bước vào thế giới công việc sau khi tốt nghiệp; và được mong chờ đo lường sự thành công bằng tiền và sự công nhận của công chúng hơn là bằng sự thỏa mãn của cá nhân. Hầu hết các bạn sẽ cảm thấy cái áp lực phải đạt được một mức độ “thành công” nhất định nào đó từ bạn bè cùng trang lứa, bao gồm một mức lương cao nhưng không nhất thiết là niềm hạnh phúc và sự thỏa mãn. Và thế giới kinh doanh ủng hộ nó. Ví dụ, trong quá trình tìm kiếm việc làm, Maureen Gilbert, một thạc sĩ QTKD của INSEAD[3], 26 tuổi, đã viết cho tôi về “cái giá tâm hồn” của công việc có lợi về mặt tài chính mà bạn không thực sự thích: Ø Càng mang công việc của bạn đến gần với tâm hồn của bạn nhiều bao nhiêu, càng thấy đồng lương ít có ý nghĩa với bạn. Nói chuyện với bất cứ ai mà không hạnh phúc với công việc của họ hay thầm ước mơ được làm một công việc khác, mười lần thì hết chín, tiền sẽ là lý do tại sao họ không bỏ được. Vì vậy, cái giá tâm hồn của bạn là bao nhiêu? Bạn cần được trả bao nhiêu để làm một công việc bạn thật sự không yêu thích? [cô ấy viết nghiêng]. Có lẽ bạn nghĩ rằng khi không có một “cái lưới an toàn”, bạn sẽ không làm điều đó. Có lẽ bạn cảm thấy chưa đúng lúc. Luôn luôn dễ chịu hơn khi đi trên lộ trình “an toàn”. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu bạn không bao giờ theo lộ trình khác đó? Bạn biết rằng cuộc đời còn có nhiều thứ hơn là việc kiếm và xài tiền. Nhưng vì những thứ thực tế hàng ngày, bạn có thể quên chúng đi một cách quá dễ dàng, đặc biệt là trong trường kinh doanh. Kết quả là bạn làm cho trường học của bạn (và có thể là cha mẹ) hạnh phúc bằng cách bán tâm hồn bạn cho người trả giá cao nhất. Tuy nhiên, có một cái giá được trả; cái giá có lẽ không được nhận thấy lúc đầu, sẽ được trả trong những năm sau đó. Khi năm tháng chồng chất, cái giá của tâm hồn cũng vậy. Tại sao lại bán tâm hồn của bạn quá dễ dàng, quá rẻ, cho người trả giá cao nhất khi bạn không am hiểu về giá cả? Ø Những thạc sĩ QTKD không ưa sự rủi ro, vì vậy họ thường chọn đưa ra những quyết định sự nghiệp mà họ được mong đợi là sẽ đưa ra, hơn là những quyết định mà trái tim họ mong muốn. Những thạc sĩ QTKD sợ rằng một công việc thỏa mãn những khát khao của trái tim sẽ không giúp họ kiếm đủ tiền để sống. Khi tôi rời khỏi Harvard để giúp đỡ những thạc sĩ QTKD tìm ra con đường phục vụ của họ, tôi đã lo lắng về việc thu nhập của mình sẽ bị giảm. Tôi đã sống tương đối đầy đủ trong nhiều năm, nhưng một vài năm gần đây, công việc miễn phí của tôi đã làm tôi bị thâm thủng ngân quỹ hơi nhiều. Khi tôi đang diễn thuyết cho những sinh viên cao học QTKD ở bang Portland vào năm 2006, tôi nghe được một câu hỏi mà vẫn còn làm tôi vương vấn. Nó là sự đáp trả cho một lời phát biểu của một sinh viên về nhu cầu kiếm tiền trước và sau đó mới là đi tìm sự thỏa mãn – nếu không vì lý do nào khác hơn là để trả tiền vay đóng học phí. Công việc mà cậu tâm đắc nhất rõ ràng sẽ phải bị hy sinh. Một sinh viên khác trả lời bằng cách hỏi cậu sinh viên kia và thính giả: “Bạn còn cách cái cống rãnh bao xa?” Hãy nghĩ về điều đó. Bạn có rất nhiều cách để vượt qua: bạn bè và gia đình – những người sẽ giúp đỡ bạn, và công việc mà bạn có thể làm nếu cần thiết. Bạn cần phải loại bỏ cái cớ đã không chọn con đường ít người đi – con đường của bạn, con đường mà chỉ được tạo ra để thích hợp với một người tại một thời điểm. Những Lựa Chọn An Toàn Nhất Của Bạn Có Thể Là Những Lựa Chọn Rủi Ro Nhất Tôi xin nhắc lại định nghĩa về những lựa chọn sự nghiệp an toàn và rủi ro : Một lựa chọn công việc “ an toàn ” là một lựa chọn mà bạn tin là ở trên con đường số phận của bạn. Một lựa chọn “ rủi ro ” là một lựa chọn không có trên con đường đó. Tôi không biết liệu lựa chọn “an toàn” của bạn sẽ là một công việc lương cao, thanh thế cao, là khởi đầu một doanh nghiệp, hay là việc phân phối những dịch vụ cứu trợ ở Darfur. Tôi biết rằng những gì bạn cần làm để được ở trên con đường của bạn sẽ làm thay đổi hành trình cuộc đời của bạn. Và tôi biết rằng bất kể là điều gì, nó sẽ có ý nghĩa với bạn và có ích cho những người khác. Tiền có quan trọng không? Dĩ nhiên là có, cân bằng với sự cống hiến cho người khác. Những lựa chọn “rủi ro nhất” là gì? Là những lựa chọn không cho phép bạn trở thành con người mà bạn muốn, không cho phép bạn sống cuộc đời trọn vẹn. Những kết quả khảo sát trên nhóm đại diện chứng thực rằng nỗi sợ lớn nhất của con người không phải là cái chết (đứng vị trí thứ 3) hay cũng không phải là việc nói chuyện trước đám đông (vị trí thứ 2) mà là “thất bại trong việc sống một cuộc đời có ý nghĩa”. Đó là nỗi sợ hãi lớn nhất của chúng ta, sự rủi ro lớn nhất của chúng ta. Và nó bắt đầu tất cả bằng việc không sống cuộc đời của bạn . Tôi sợ không được sống cuộc đời của tôi. Tôi sợ nhìn vào trong gương và không thích điều tôi nhìn thấy. Tôi sợ không có được những hối tiếc đúng đắn. Tôi sợ không được là con người tuyệt nhất, sợ chết đi với khúc nhạc vẫn còn ở trong lòng của tôi. Bất cứ khi nào tôi chất vấn mình: “Nếu tôi làm điều này, điều tồi tệ nhất có thể xảy ra là gì?”, thì có lẽ điều tệ nhất là việc không sống cuộc đời của mình một cách nhiệt tình. Tôi nhận thấy rằng trong môi trường của trường kinh doanh, không hề có định nghĩa tiêu chuẩn nào về an toàn và rủi ro. Tôi nhận thấy rằng bạn được cung cấp một phạm vi nhỏ hẹp những lựa chọn sự nghiệp để chọn lựa, trừ phi bạn muốn tìm kiếm bên ngoài những cơ hội tuyển dụng truyền thống. Và tôi nhận thấy được thách thức của việc phải cố sức chống đối rủi ro. Nhất là khi việc này được thực hiện với tất cả áp lực và mong đợi về những gì bạn sẽ làm khi có cơ hội tuyệt vời của một người có bằng cao học QTKD. Bạn cũng rất giỏi trong việc tạo ra áp lực cho bản thân mình. Tôi đã lo lắng về việc tôi sẽ thể hiện sự kính trọng như thế nào đối với tất cả những hy sinh mà cha mẹ tôi đã trải qua để tôi được đến trường. Nhưng là một bậc cha mẹ, bây giờ tôi nhận ra rằng lúc đầu tôi có thể không hiểu con cái của mình, nhưng những gì tôi muốn nhất cho chúng là chúng được hạnh phúc và đóng góp cho xã hội. Tôi cũng muốn chúng tái định hình những lời nhận định chúng sẽ nghe, những lời nói có thể kéo chúng ra khỏi con đường số phận của chúng. Bốn chương tiếp theo sẽ giúp bạn tái định hình và tái định nghĩa khái niệm của bạn về sự thỏa thuận giữa được-mất theo cách phù hợp với bạn. Đó là một cách bạn luôn luôn biết nhưng lại quên mất. Một lúc nào đó, bạn sẽ thấy rằng những hậu quả rủi ro nhất cho cái đầu thường là điều ít rủi ro nhất cho trái tim. Những gì dường như là sự lựa chọn an toàn nhất trong môi trường hiện nay của bạn có thể cản trở sự hạnh phúc và sự thỏa mãn trong tương lai. Hay ít nhất, kìm hãm bạn một chút. Một con số thống kê khiến tôi sững sờ nghĩ lại về sự nghiệp của mình, tôi đã dùng thời gian như thế nào, và tôi đã sống hay đã không sống với những giá trị của mình như thế nào. Tôi được biết cách đây vài năm rằng đất nước Tanzania, với dân số 25 triệu người, có mức tổng sản phẩm quốc nội (GDP) năm đó ít hơn những gì một ngân hàng đầu tư nổi tiếng kiếm được và chia cho 161 thành viên của nó. Bây giờ, đừng ào tới ngân hàng đầu tư đó vì một công việc ngay lúc này! Đó không phải là điều tôi muốn nói. Điều tôi muốn nói là: có phải những gì không phải sự thật hôm nay sẽ không là sự thật ngày mai? Tôi biết rằng trong khoảng thời gian mà bạn bỏ ra để đọc đoạn văn trước (20 giây), một trăm đứa trẻ chết vì đói. Tôi biết rằng hơn bốn tỉ người không có đủ thức ăn. Tôi không để những sự thật này làm tê liệt tôi, cũng như tôi không bỏ đi để sống như Mẹ Teresa. Nhưng tôi biết rằng những sự thật đó khiến tôi suy nghĩ sâu sắc hơn về những gì tôi có thể làm để tạo ra sự khác biệt thông qua lực lượng mạnh nhất trên hành tinh (không, nó không phải là lãi kép): kinh doanh. Cách đây một thập kỉ, trước mặt 400 cựu sinh viên của Đại học Michigan, tôi được yêu cầu miêu tả thế nào là một doanh nghiệp tốt. Yêu cầu bất ngờ và có rất ít thời gian để suy nghĩ. Thông thường, câu trả lời của tôi sẽ đại loại là phục vụ cho tất cả những người có liên quan. Thay vì vậy, những gì phát ra từ tôi là như thế này: “Một doanh nghiệp tốt nâng cao tinh thần con người và giúp giảm bớt sự nghèo đói và khổ đau trên hành tinh”. Sau khi tôi nói điều này, cả phòng lặng ngắt đến mức bạn có thể nghe thấy tiếng một cái kim rơi! Tôi đã nghe thấy những lời lầm bầm như: “Chúng ta đang ở Trường Thần học hay Trường Kinh Doanh?” Tuy nhiên, 90 phút tiếp theo, tất cả những câu hỏi đều mang một âm điệu khác. Tối hôm ấy, chúng tôi đã nhìn vào thế giới kinh doanh và sự nghiệp của chúng tôi từ góc độ định nghĩa của tôi. Từ đó tôi đã dùng lời diễn đạt trên như là Ngôi Sao Bắc Đẩu của riêng mình. Bạn sẽ tìm thấy ngôi sao của bạn bằng cách nghiền ngẫm Chương 1 và 2 và sau đó áp dụng những gì bạn đã học vào Chương 3 và 4. Những Câu Hỏi Cho Kế Hoạch Số Phận Ø Con đường sự nghiệp nào giống nhiều hơn với ý nghĩ của bạn: (1) kiếm tiền trước và sau đó tập trung nhiều hơn vào những gì bạn đam mê, hay (2) tập trung vào những gì bạn đam mê ngay lập tức? Những cái được và mất của mỗi con đường là gì? Ø Bạn thấy như thế nào là một lựa chọn công việc “an toàn” và một lựa chọn công việc “rủi ro”? Tại sao? Ø Bạn đang hay đã mong đợi gì từ trường kinh doanh? Những kinh nghiệm từ trường học có đáp ứng những mong đợi của bạn? Ø Mục đích của kinh doanh là gì? [1] Vì tôi đã thấy truyện ngụ ngôn này dưới rất nhiều dạng, những độc giả đọc bản tin điện tử hàng tháng của tôi đã hướng sự chú ý của tôi về việc này, như vậy rõ ràng là những người khác đã viết những câu chuyện tương tự. Phiên bản đầu tiên nhất mà tôi tìm thấy là “Anekdote von der Senkung der Arbeitsmoral” (“Anecdote to Reduce the Work Ethic” – Giai Thoại Về Suy Giảm Đạo Đức Công Việc), được viết vào năm 1963 bởi Heinrich Bưll (người Đức, đoạt giải thưởng Nobel), gần như giống hệt nhau nhưng được sử dụng khác nhau. Một chuyện kể tương tự hình như cũng xuất hiện trong một câu chuyện của Phật giáo và trong truyện dân gian Nga. [2]Ba đoạn văn tiếp theo được dựa trên tác phẩm của Rakhesh Khurana, (Từ Những Mục Tiêu Cao Cả Đến Những Bàn Tay Được Thuê Mướn: Sự Chuyển Đổi Xã Hội Của Trường Kinh Doanh Mỹ Và Lời Hứa Không Hoàn Hảo Của Giáo Dục Quản Lý) (Princeton, N.J.: Princeton University Press, 2007). [3]INSEAD (Institut Européen d’Administration des Affaires): Trường QTKD INSEAD. (ND) CHƯƠNG 1: BẠN LÀ AI? Nếu những gì chúng ta làm khác với những gì chúng ta tin thì sẽ không có hạnh phúc thật sự. Giáo Chủ Thứ Chín của Giáo Hội Mormon Một ngày vào năm 1943, một thanh niên 19 tuổi đến từ Dorchester, Massachusetts đã trở thành một phi công lái máy bay có radar tín hiệu thấp trong Sư đoàn 8 của Không lực Hoa Kỳ. Và đó là ngày cậu sẽ thi hành nhiệm vụ đầu tiên – bay trên nước Đức. Ngày ấy, cậu thanh niên này đã phải thực hiện một quyết định sẽ đưa tuổi thơ của cậu lùi xa mãi: đeo hay không đeo Ngôi Sao David[1]của người Do Thái khi thi hành nhiệm vụ. Cậu biết cái giá cậu sẽ phải trả nếu như máy bay của cậu bị bắn rơi. Cậu biết cơ hội sống sót của mình sẽ vụt mất nếu cậu bị bắt với Ngôi Sao đó. Và rồi cậu đã quyết định đeo Ngôi Sao. Khi đã quyết định có nghĩa là cậu đã gia nhập vào hàng ngũ những người đến từ mọi quốc gia, tôn giáo, chủng tộc, và tín ngưỡng mà trong suốt tiến trình lịch sử của nhân loại đã chọn việc giữ vững niềm tin và giáo hội của họ mặc cho sự bức hại, sự tra tấn, và ngay cả cái chết. Cũng như nhân vật huyền thoại người Scotland, William Wallace với danh tiếng Trái Tim Dũng Cảm , đã cổ vũ những người theo ông rằng: “Những kẻ hèn nhát chết nhiều lần; những người dũng cảm chỉ chết một lần.” Bằng cách tỏ mình trước công chúng, cha tôi đã nói với toàn thế giới và chính bản thân rằng ông là ai, ông muốn là ai, và ông tin vào điều gì. Bằng hành động đó, ông đã nghiệm ra những khái niệm trừu tượng của giá trị, lương tâm, và trách nhiệm cá nhân và biến chúng thành thật, tạo ra một di sản sống cho gia đình tương lai của ông. Tôi thường nghĩ về sự thử thách của cha tôi. Tôi hỏi: “Ngôi Sao David của mình là gì? Những giá trị nào định hướng những quyết định của mình? Mình thiết tha với những gì, cho dù phải trả giá như thế nào?” Cha tôi không phải là một người cuồng tín hay thậm chí cũng không phải là một người Do Thái ngoan đạo. Ông đã quyết định đeo Ngôi Sao David chỉ bởi vì đó là cách ông làm cho thế giới của ông và sự tồn tại của ông trên thế giới này có ý nghĩa. Mặc dù khi ấy ông đã không hề nhận thức về nó nhưng bằng nhiều cách, hành động phi thường đó đã định hình cuộc đời ông mãi mãi. Nó đã giúp ông tìm được con người thật của ông. Đó cũng là món quà lớn nhất ông đã mang về khi trở lại cuộc sống thường dân của mình. Thành quả được đánh dấu bằng 35 nhiệm vụ thành công đã cho ông sự tự tin để phát triển một sự nghiệp rực rỡ sau chiến tranh. Ông đã tìm thấy chính mình và định hướng nội tại qua lòng trung thành của ông với Ngôi Sao đó. Đôi khi tôi thấy ghen tị với cơ hội mà cha mình đã có để ông có thể khám phá ra được ông là ai và ông sống vì lẽ gì. Trong khi mạng sống của ông bị đe dọa, chiến tranh đã buộc ông phải đào sâu tận đáy tâm hồn mình và gạn lọc những cảm xúc mạnh mẽ trong ông khi nhận mình là người Do Thái, cũng như nghị lực thầm kín để chiến thắng, bất kể những trắc trở. Rất ít người trong các bạn sẽ được trải nghiệm một tình huống gây nhiều cảm xúc sâu sắc đến như vậy. Nhưng để nhận thức được khả năng của mình bằng cách hoàn thành số phận của mình, các bạn cũng cần tìm kiếm bên trong con người mình để đánh thức những gì đã làm cho các bạn sống, bằng tất cả những đam mê và quên đi sự sợ hãi. Chương này sẽ hướng dẫn các bạn bước đầu tiên trong việc tạo ra kế hoạch số phận của mình: ba nguyên tắc sống sẽ mở cửa trái tim bạn và thâm tâm bạn. Bằng cách thấu hiểu hết 12 nguyên tắc sống và suy ngẫm những câu hỏi hầu hết có liên quan tới bạn được đặt ra, bạn sẽ ghi ra được những thông tin căn bản để lập kế hoạch số phận của bạn. Hãy nghĩ về nó như một kế hoạch chiến lược đích thực của riêng bạn. Tôi nghĩ sẽ rất hữu ích nếu bạn nhìn qua bản mô tả ngắn gọn kế hoạch số phận của tôi như là một gợi ý để bạn phát triển kế hoạch của riêng mình. Cái kế hoạch được coi như Ngôi Sao Bắc Đẩu của tôi [xem bảng dưới đây] không có thời gian biểu cũng như những chi tiết quá rõ ràng cụ thể. Như bạn thấy, một kế hoạch số phận không phải là một bản sơ yếu lý lịch, cũng không phải là một bản mô tả công việc. Nó là một bản tóm tắt những hy vọng và những ước mơ của bạn và bạn sẽ đóng góp như thế nào để làm thế giới này tốt hơn. Giống như từ phục vụ, nó không nói nhiều về hành động cụ thể mà là về một thái độ, sự ý thức của việc bạn muốn ảnh hưởng đến mọi người và hành tinh này, tất cả những sinh vật sống như thế nào. Nó không chỉ là một cánh cửa mở đến tương lai mà còn là một tấm gương để bạn soi mình vào ngay hôm nay. Vì vậy, việc lập ra một kế hoạch số phận đòi hỏi bạn phải suy ngẫm tất cả các câu hỏi làm tiêu đề của bốn chương sách cũng như 64 câu hỏi khác về “kế hoạch số phận” trong quyển sách này. Hãy chọn những câu hỏi mà bạn cho là hữu ích nhất trong việc giúp bạn tái định hình sự đánh giá về những cái được và mất khi lựa chọn những công việc khác nhau. Chương 1 và 2, qua sáu nguyên tắc sống, sẽ đưa ra một tấm gương để giúp bạn hiểu rõ mình hơn. Trong bản miêu tả của mình, các câu trả lời của tôi được ghi lại trong những dòng “như thế nào” và “những giá trị”. Sự thể hiện đầy đủ tiềm năng của mình, học cách phục vụ chính mình, là một bước tiến lớn cho hầu hết các bạn, một thứ mà trường học không dạy các bạn. Chương 3 và 4 cung cấp chỉ dẫn cho bước tiếp theo: mang những ước mơ và khát vọng của bạn vào trong cuộc đời bạn (những câu trả lời “mục tiêu” và “tại sao” đối với những thách thức trong chương này và chương tiếp theo). Những chương sách này sẽ không bảo bạn làm gì hay chọn công việc nào. Chúng chỉ mang tính cảnh báo mà thôi. Mục đích của những chương này không phải để tạo thành đường đi cho bạn mà là trao cho bạn cơ hội tuyệt vời nhất để tìm ra đường đi cho chính mình, trung thành với nó, và trở lại cùng nó nhanh nhất khi bạn lạc hướng. Ngày nay, sự nghiệp và số phận của bạn là ở trong tay bạn. Số phận của bạn là điều bạn đạt được. Với sự dẫn dắt của đam mê và những giá trị, thành quả lớn nhất bạn đạt được không chỉ đơn thuần phụ thuộc vào khả năng của bạn mà hơn hết là kết quả của những gì bạn đã lựa chọn – sự lựa chọn “những việc làm bé nhỏ với một tình yêu vĩ đại,” như lời nói của Mẹ Teresa. Mục tiêu: Giúp những thạc sĩ QTKD tìm thấy đường hướng phục vụ Để nhân đạo hóa cách chúng ta kinh doanh trong thế giới này và để chắc rằng không có thạc sĩ QTKD nào phải từ bỏ việc xây dựng cuộc sống để kiếm sống Như thế nào: Qua những công việc tôi yêu thích, bao gồm viết sách báo, diễn thuyết, và tư vấn Những giá trị: Sự chính trực tuyệt đối và tự do cá nhân Những Bước Đầu Tiên: Giải Thoát Sự Dũng Cảm Để Là Chính Bạn Trong quá trình tìm kiếm sự nghiệp của bạn, cách bạn bắt đầu sẽ ảnh hưởng đến nơi bạn sẽ kết thúc. Thực hiện những điều chỉnh nhỏ thì dễ dàng hơn nhiều so với tái định hướng toàn bộ con đường của bạn (mặc dù điều này có thể thực hiện được). Nền tảng và điểm khởi đầu của bạn được dựa trên việc khám phá ra bạn là ai và bạn cần gì – giá trị của bạn và những nguyên tắc đến từ trong sâu thẳm. Bạn cần phải chiến đấu để được xác định bằng những gì bạn làm; đầu tiên và trước nhất là khám phá ra bạn là ai, bạn đại diện cho cái gì, và bạn tin vào điều gì. Nếu không thì bạn có nguy cơ bị mắc kẹt trong một sự nghiệp mà bạn không bao giờ thật sự muốn. Sự chỉ dẫn của bạn là sự đam mê của bạn. Đó là điều làm cho bạn đặc biệt. Tôi ngạc nhiên bởi bao nhiêu thạc sĩ QTKD viết thư cho tôi rằng họ chẳng có gì đặc biệt hết. Theo Leviticus đoạn 19 câu 2, Chúa nói: “Hãy nên thánh, vì Ta, Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi, vốn là thánh.”. Đối với tôi, nói rằng chúng ta là “thánh” là một cách nói khác đi rằng mỗi chúng ta là một cá thể đặc biệt với một mục đích đặc biệt và rằng chúng ta đạt đến mục đích đó qua học tập, lời cầu nguyện, và những hành động của lòng trìu mến. Cho dù bạn có là một người đọc Kinh Thánh hay không, đó vẫn là một cách mạnh mẽ để bắt đầu suy nghĩ về sự nghiệp của bạn! Sự đam mê của bạn sẽ cho phép bạn đắm chìm vào một điều gì đó lớn hơn bản thân bạn, bởi vì chính sự đam mê đó – ý chí của bạn chứ không phải những kỹ năng – sẽ xác định đặc điểm của bạn và làm cho bạn trở nên tuyệt vời. Đó là cách bạn tìm thấy chính mình: bằng cách đắm chìm vào một điều gì đó mà bạn cảm thấy có tầm quan trọng vượt ra ngoài bản thân bạn. Nó có thể là việc tiếp cận một thách thức xã hội, xây dựng một công ty, hoặc cộng tác với những đồng nghiệp để hoàn thành công việc đúng hạn. Và khi bạn có thể đáp ứng một nhu cầu kinh doanh và một nhu cầu xã hội, đặc biệt nếu nó là của cá nhân , cảm giác thật vô giá. Để làm ví dụ, đừng nhìn vào ai khác hơn doanh nhân xã hội Joe Sibilia. Joe sở hữu một chuỗi những công ty có tên là Gasoline Alley tại một vùng phức tạp, đồng thời là quê nhà của giới công nhân của ông, Springfield, Massachusetts. Những tòa nhà và đồ nội thất được cấu tạo từ những vật liệu bỏ đi và những sản phẩm tái sử dụng; 375 bộ (feet)[2] của sân trước và nhiều mẫu đất phía sau được hồi phục bằng phương pháp hữu cơ. Những tù nhân và những người từng nghiện hút, những con người “bị xã hội ruồng bỏ”, đầy khắp các công ty. Joe đang làm gì? “Bạn hỏi tôi sứ mệnh của công việc kinh doanh của tôi là gì? Đó là mang giá trị đến cho những gì bị ruồng bỏ”. Khi được liên kết với sự đam mê, lòng trắc ẩn của bạn sẽ xuất hiện. Sự cống hiến của Joe dành cho những người “bị ruồng bỏ”, cho một vùng đất mà ông ấy có thể rời bỏ cách đây hàng thập kỉ khi ông bắt đầu thành công về mặt tài chính, là chuyện cá nhân. Nó đến từ quá khứ của ông ấy. “Khi tôi được sinh ra, cha mẹ tôi chia tay, cha chuyển đi, và không lâu sau đó mẹ cũng ra đi. Anh trai tôi lớn hơn tôi mười tuổi, và anh ấy cũng bỏ đi. Một người cô đã đến ở cùng với tôi. Nơi nương tựa thật sự của tôi là “những gã ở Góc phố””. Góc phố là nơi Joe tụ tập, cậu đã lớn lên ở Springfield với sự túng thiếu nhưng với những ước mơ lớn. Những bạn bè của cậu cũng trải qua một cuộc sống nhiều khó khăn. Hôm nay rất nhiều người trong số họ làm việc cho Joe tại Gasoline Alley, tìm thấy cuộc đời và mục đích mới. Joe sở hữu hơn 20 công ty; bạn cũng sẽ có rất nhiều thay đổi trong công việc của mình. Nhưng trong khi hình thức của những gì bạn làm có thể thay đổi, cái cốt lõi của con người bạn, thường được phát triển trong những năm đầu của tuổi vị thành niên, không đổi. Nó được thử thách và lớn lên. Tìm ra được bạn là ai và bạn thuộc về nơi nào thường là một quá trình của việc tìm ra nơi bạn phù hợp bằng cách tìm ra nơi không phù hợp. Cố gắng để phù hợp và thất bại, đó là một công việc đơn độc. Nhưng đó là những gì bạn phải làm. Nó thường bắt đầu khi bạn là một đứa trẻ, vào khoảng 9 đến 12 tuổi. Bạn Đã Muốn Làm Gì Trước Khi Thế Giới “Nên” Làm Với Bạn? Đây là một cách khác để yêu cầu tự bạn cố gắng nhớ những bản năng và những khát vọng tuổi thơ của bạn trước khi quá trình trưởng thành giành quyền kiểm soát. Bạn có thể xem lại “vở kịch” quầy nước chanh ở đoạn sau, nhưng bằng nhiều cách, bạn đang trải nghiệm một phiên bản kiếm tiền của một đứa trẻ. Đối với tôi, chính ấn tượng của đứa con gái nhỏ của tôi về việc tôi là ai, được những bản năng của nó làm rõ hơn việc tôi thích thú cái gì, đã kéo tôi trở lại đúng hướng lúc tôi đã vào giữa tuổi 40. Khi con gái của tôi, Nicolette (Nikki), được 5 tuổi (bây giờ nó 17), nó vẽ một bức tranh của một người mà nó nghĩ là ba của nó và những gì ông ấy thích làm – hai ý tưởng gắn bó chặt chẽ như là một đối với nó. Bức vẽ của nó, cùng với sự miêu tả của nó về tôi xuất hiện trong trang kế. Nó đã đúng. Khoảng đầu năm đó, tôi lên gác mái của tôi và tìm thấy “cái hộp trên tầng áp mái” như thành ngữ thường gọi, cái hộp đựng những ký ức đã bị chôn vùi, giữ kín, và kìm nén cách đây rất lâu. Trong chiếc hộp là những câu chuyện ngắn tôi đã hoàn toàn quên lãng! Lúc đó tôi nhớ lại thứ đã đóng vai trò “quầy nước chanh” của tôi. Khi tám tuổi, tôi đã viết những câu chuyện này, đánh máy, và sao lại bằng máy ronéo ở văn phòng của cha tôi. Sau đó tôi bán chúng đến từng nhà: 3 xu cho một câu chuyện một trang, 5 xu cho một một câu chuyện hai trang. Những câu chuyện có những cái tựa như là “Tôi Nổi Điên”, “Tôi Là Yêu Ma Hung Hăng”, và “Thứ Sáu Ngày 13”. “Ba của tôi có một cái đầu to và một cái miệng to, với một thân hình nhỏ lùn và mập. [ Cũng được – nó đã vẽ tôi có nhiều tóc! ] Đây là ba bên cạnh máy vi tính của ba. Những gì ba thích làm là đánh máy. Ba thích đánh máy.” (Bạn còn muốn gì? Tôi chỉ là một đứa nhóc và rõ ràng không phải là Hemingway.) Như bạn có thể mong đợi, không ai trong khu phố làm tôi buồn. Và nó dĩ nhiên ăn đứt vụ giao báo. Nhưng tôi đã nhận được thông điệp gì ở nhà? “Con không thể là một nhà văn. Nhà văn không kiếm được nhiều tiền.” Vì vậy, ước mơ được cất vào trong chiếc hộp. Năm kế tiếp, tôi làm một công việc tư vấn: Tôi sẽ khuyên bạn bè của tôi về việc làm thế nào để hòa thuận với anh chị em của họ. (Dĩ nhiên, bản thân tôi lúc đó không có anh chị em.) Tôi tính phí 5 xu cho dịch vụ đó. Giống như Lucy trong cột tranh vui Những Hạt Đậu Phộng , tôi đã thành công với công việc kinh doanh quầy tư vấn nhỏ của tôi. Và thông điệp nào tôi nhận được lần này? “Thật tuyệt, Mark. Con muốn trở thành một chuyên gia về tâm thần học!” Khi tôi giải thích rằng tôi không hề có ý định trở thành một bác sĩ, thế đấy, những ý nghĩ của cha mẹ tôi là… vớ vẩn? Sau đó tôi theo câu “Tôi muốn là” với những từ mà có thể giết chết bất cứ bậc cha mẹ nào: “người làm công tác xã hội”. Làm thợ điêu khắc chắc là tốt hơn – ít nhất ông bà bô phải nhìn thấy thứ gì đó hữu hình! Hôm nay, tôi đang sống những giấc mơ tuổi thơ của tôi. Tôi viết và tư vấn. Tôi nghĩ bạn không bao giờ thực sự rời xa tuổi thơ; đúng hơn là bạn mang một chút tuổi thơ theo bạn. Đối với tôi, phải mất một bức vẽ của cô con gái và 40 năm để trở lại đó! Muốn thực hiện nó sớm hơn? Hãy lắng nghe con cái và bạn bè của bạn. Hãy nghĩ lại. Bạn đã muốn làm gì những ngày còn nhỏ? Điều gì làm cho bạn sung sướng, làm cho bạn nhảy khỏi giường vào buổi sáng, thích thú trước một ngày mới? Nó là cuộc hành trình phức tạp, kì lạ của trái tim, nơi sự rủi ro duy nhất là không thật lòng với chính mình. Đó là một sự mạo hiểm được vượt qua bằng cách đi theo ba nguyên tắc sống đầu tiên. Những Câu Hỏi Cho Kế Hoạch Số Phận Ø Bạn đam mê những gì? Ø Miêu tả một ngày hoàn hảo của bạn. Sự miêu tả của bạn nói với bạn điều gì? Ø Bạn yêu thích làm gì khi bạn vào khoảng 11 hay 12 tuổi? Ø Bạn có làm những thứ không giống với những gì bạn tin không? Nếu có, chúng là gì, và tại sao bạn lại làm những điều đó? – NGUYÊN TẮC SỐNG 1 – Đừng Cố Thật Giỏi Những Gì Bạn Không Muốn Làm Tôi là một người hâm mộ của diễn viên hài Drew Carey. Khi ai đó phàn nàn về công việc, ông ấy liền nói như sau: “Ồ, bạn ghét công việc của mình. Tại sao bạn không nói như vậy? Có một nhóm ủng hộ cho việc đó. Nhóm đó được gọi là “Mọi người”, và họ gặp nhau ở quán bar”. Khôi hài, nhưng thật buồn là đúng, ngay cả trong số những thạc sĩ QTKD có học vấn cao – thật ngạc nhiên trước một cộng đồng với những vé xổ số may mắn. Bạn có những lựa chọn nhưng cũng có vô số những áp lực; bạn sợ bị trở thành kẻ ngoài cuộc – nhân dạng cần thiết để theo đuổi con đường của riêng bạn. Bạn quên rằng mỗi người có một câu chuyện độc nhất vô nhị để sống, một câu chuyện mà bạn cần nhận biết và biến thành hiện thực. Bạn quên rằng công việc có thể cho bạn niềm vui . Thật dễ dàng sa vào một sự nghiệp hợp với những kĩ năng của bạn nhưng không hợp với những khát khao sâu thẳm của bạn. Lúc đầu, có thể khó khăn hơn khi không làm những gì mà bạn thật sự giỏi và thay vào đó làm những gì bạn thật sự yêu thích. Và bạn thích cái gì? Đôi khi bạn không chắc; những lúc khác nó đòi hỏi bạn phải cân bằng một loạt những giá trị cốt lõi bao gồm công việc, sự cống hiến cho xã hội, gia đình, và cuộc sống cá nhân (xem Nguyên Tắc Sống 6 trong Chương 2). Khi bạn giỏi một thứ gì đó bạn không muốn làm, bạn cảm thấy cứ như là bạn đang chết dần chết mòn mỗi ngày – như là tâm hồn của bạn đang bị hút ra khỏi bạn. Còn tệ hơn nữa, phải mất thời gian để nhận ra chuyện gì đang xảy ra. Có lẽ bạn không thích thú với công việc của bạn nhiều như bạn đã từng, hay bạn không làm việc có hiệu quả như bạn biết bạn có thể. Có lẽ những đêm Chủ nhật là một sự khổ sở, nó khiến bạn thức dậy với một cơn đau thắt trong bụng vào sáng thứ Hai. Có lẽ bạn đang tự nhủ: “Làm thế nào mà mình lại ở đây?” Đó là lý do vì sao tôi đồng ý với George Burns quá cố: Tôi thà là một kẻ thất bại vì những gì tôi yêu thích hơn là một người thành công với những thứ tôi ghét. Tôi gọi “Đừng Giỏi…” là nguyên tắc sống “gật gù” của tôi. Khi tôi sử dụng câu này trong một bài diễn văn, tôi có thể nhìn thấy những cái đầu của thính giả gật gù công nhận. Tất cả chúng ta đều ở đó. Tôi đã học chuyên ngành Tiếng Hy Lạp ở Đại học và sau đó đã muốn học cao học ngành tâm lý học. Nhưng tôi giỏi toán và kinh tế học, vì vậy đó là nơi tôi đã đến. Tôi đã mất 30 năm để trở lại với Tiếng Hy Lạp (nhóm nghiên cứu Kinh Thánh) và tâm lý học (công việc của tôi với những thạc sĩ QTKD). Tôi có rất nhiều thư từ những thạc sĩ QTKD nói về những công việc họ chán ghét nhưng “không thể bỏ” hoặc “không biết cách rời bỏ”. Đây là một ví dụ: “Từ lúc 15 tuổi tôi đã muốn là một giáo viên và một huấn luyện viên. Thay vì vậy, sau khi lấy bằng cao học QTKD tôi đã săn đuổi những chiếc cùm vàng (golden handcuffs)[3]với vị trí một nhà tư vấn quản lý, mang những giấc mơ IPO với một công ty Internet, và sau đó là điều hành một quỹ đầu tư phòng vệ (hedge fund). Tôi luôn luôn hứa rằng tôi sẽ không “bán hết” giống như rất nhiều bạn bè của tôi, những người làm luật sư hay là nhân viên ngân hàng đầu tư. Khi tôi ngồi đây nhìn vào 5 màn hình máy tính 80 giờ một tuần, tôi tự hỏi mình đang xây dựng cái gì?” Nguyên tắc sống đầu tiên này yêu cầu bạn bắt đầu kế hoạch số phận của bạn, cân nhắc sự cống hiến của bạn sẽ là gì và bài điếu văn của bạn sẽ nói gì, bằng cách làm rõ những gì bạn không muốn làm và người bạn không muốn trở thành. Thay vào đó bắt đầu bằng cách hỏi bản thân bạn: “Những người hùng của tôi là ai, và tại sao tôi ngưỡng mộ họ?” Những câu trả lời của bạn sẽ cho phép bạn hình dung tương lai của chính bạn để bạn có thể tìm ra con đường quay lại với những gì bạn cần làm hôm nay – và có thể đang không thực hiện. Những người hùng của tôi đã xây dựng một nền tảng vững mạnh và sau đó sử dụng đồng tiền và địa vị của họ để có một ảnh hưởng tích cực đến cộng đồng của họ và đến thế giới. Họ là Muhammad Ali, Arthur Ashe, Shirley Temple Black, Robert Redford, and Oprah Winfrey. (Tôi cũng ngưỡng mộ mẹ của tôi và cách bà điều hành công việc kinh doanh của mình trong 40 năm, cũng như một số thạc sĩ QTKD Net Impact, những người đã cho tôi thấy đi thấy lại điều gì là có thể.) Mỗi người trong số năm người này sẽ được ghi nhớ như là những vận động viên hay những hoạt náo viên, những người đã cho đi rất nhiều năng lượng cuộc sống của họ để phục vụ người khác. Khi họ lìa đời, Redford có thể sẽ được nhớ tới nhiều hơn vì Liên hoan phim Sundance, và Oprah vì công việc của cô ở Châu Phi như là những “sự nghiệp” của họ. Tôi đã khảo sát vài ngàn thạc sĩ QTKD tại những buổi diễn thuyết của tôi. Những câu trả lời về “người hùng” thông thường bao gồm cha mẹ và giáo viên, cùng với Mẹ Teresa, Tiến sĩ Martin Luther King Jr., Bill Gates, những nhà lãnh đạo quốc gia mà đã có những cống hiến đáng kể đến hòa bình thế giới. Vì vậy hãy hỏi chính bản thân bạn, “Nếu đây là người tôi ngưỡng mộ, tôi có ở trên con đường thể hiện sự kính trọng đối với những gì mà anh ấy hay cô ấy đại diện? Nếu không, tôi phải thực hiện những thay đổi gì?” Tất cả đều quay trở lại với việc nhận biết bạn là ai và những giá trị của bạn là gì. Nếu bạn không rõ trong việc xác định bản thân, những người khác sẽ làm điều đó thay bạn. Hơn nữa, bạn có thể trở thành một sinh vật giống như lớp vỏ bọc của bạn. Bạn đi từ việc được xác định bởi cha mẹ đến việc chịu sự ảnh hưởng của bạn bè đồng trang lứa, nơi bạn làm việc, và văn hóa của nó. Bạn trở thành con người của công việc đó. Bạn có thể bị ảnh hưởng hơn nữa bởi những đồng nghiệp kì cựu có thiện chí và đánh mất bản thân mình nếu bạn không cẩn trọng. Tôi hầu như đã như vậy. Tôi còn trẻ khi tôi trở thành giáo sư dạy Marketing ở Trường Kinh Doanh Harvard. Tôi cũng được nói là tôi trông trẻ trung, điều mà chỉ làm cho mọi chuyện trở nên tồi tệ. Sự thách thức nằm ở chỗ những sinh viên cao học QTKD của chúng tôi được biết đến vì tính hiếu chiến của họ. Họ thử các giáo sư và chỉ tôn trọng những người sừng sỏ. Cứ thử có bất cứ kẽ hở nào trong cái áo giáp xem, và “88 cô cậu sinh viên đó sẽ xơi cậu cho bữa trưa, Mark ạ.” Không có gì tệ hơn việc mất kiểm soát lớp học của bạn. Điều phải thực hiện trong cả một học kì dài. Tôi lắng nghe tất cả những lời khuyên của những giáo sư kì cựu của tôi. “Bắt họ gọi cậu là “Giáo sư Albion”, “Đừng kết bạn với sinh viên,” “Nếu cậu mắc lỗi trong lớp, đừng thừa nhận chúng,” và đại loại như vậy. Thậm chí tôi đi theo cả những phương pháp giảng dạy của họ, cất phong cách và những ý tưởng của riêng tôi vào trong một chiếc hộp. Rốt cuộc, tôi đã biết điều gì? Tôi biết một thứ rõ hơn cả những giáo sư kì cựu uyên bác và quan tâm đến tôi biết: Mark Albion. Nhưng tôi đã không về phe mình hay nói bằng tiếng nói riêng của mình. Thay vì được gọi là “Mark,” điều mà tôi thích hơn nhiều, thay vì chơi bóng bầu dục, kiểu giải trí cho dân không chuyên, với những sinh viên của tôi (rất nhiều người trong số họ bằng tuổi tôi hay lớn hơn), và thay vì thừa nhận những lỗi sai về tính toán trong lớp, tôi đã không làm, tôi đã không làm, tôi đã không làm. Khi tôi giảng bài hay đặt những câu hỏi, nó cứ như là tôi đang làm theo kịch bản của một ai khác. Tôi đã không chọn những gì tôi cảm thấy hữu ích từ những núi lời khuyên và sau đó thực hành cách tôi muốn dạy. Cái cách mà tôi muốn. Trong một thời gian, tôi rất giỏi với việc là một ai đó khác. Nhưng nó là một thảm họa. Tôi là một thảm họa. Và tôi cũng thật khốn khổ. Điều tối thiểu tôi đã có thể làm là thất bại một cách vinh quang! Điều tôi đã mạo hiểm không chỉ là điều tôi đang làm mà là con người tôi đang trở thành. Tôi muốn là một người thành công, cảm thấy sự thành công, nhưng làm sao bạn có thể khi không có niềm vui? Những gì tôi cần làm là tìm thấy tiếng nói riêng của tôi - bước thứ hai của một kế hoạch số phận. Những Câu Hỏi Cho Kế Hoạch Số Phận Ø Ai là những người hùng của bạn? Tại sao? Ø Có phải bạn không thích những gì bạn làm? Nếu không thích, tại sao bạn làm? Ø Ngoài gia đình của bạn, điều gì bạn làm mang đến cho bạn niềm vui? – NGUYÊN TẮC SỐNG 2 – Hãy Lắng Nghe Những Tiếng Thì Thầm Trong Kinh Thánh Do Thái nó được gọi là kol katan của bạn, tiếng thì thầm bên trong bạn, khó nghe thấy nhưng cần được tìm thấy và sử dụng nếu bạn đang chuẩn bị để hoàn thiện tiềm năng của mình. Tiếng nói ấy sẽ kết nối bạn với những khát khao sâu thẳm và với thiên hướng (vocation) của bạn (từ chữ La tinh vocare, có nghĩa là “gọi”) – ơn kêu gọi của bạn. Tiếng nói ấy sẽ giúp bạn chạm đến thế giới và phục vụ những người khác bằng cách đến gần điều sâu thẳm nhất bên trong bạn. Tiếng nói ấy là tính chất đích thực của bạn . Hơn Cả Tiền đến từ tiếng thì thầm của tôi. Cần có thời gian, sự kiên nhẫn, và sự dũng cảm để lắng nghe và hồi âm tiếng thì thầm đó. Đối với tôi, mãi tới hai năm cuối ở Harvard tôi mới bắt đầu nghe thấy tiếng nói đó và sử dụng nó. Trong lớp học, Mark 35 tuổi chơi cái đàn xếp thuở nhỏ của cậu (Tôi có những bức ảnh để chứng minh!). Tôi phạm những lỗi tính toán và cười nhạo chính mình. Tôi nói về những vấn đề cá nhân và mang nền tảng học vấn của tôi, chính tôi, vào việc thảo luận. Thật là vui, và lần đầu tiên, tôi được trải nghiệm một lớp học của con người, không phải chỉ có sinh viên. Điều gì đã giúp tôi làm được việc đó? Một phần là vì nỗi đau của tôi khi không được là chính mình đã ngày càng lớn hơn nỗi sợ hãi của việc trở nên khác đi so với những gì tôi được bảo là tôi nên trở thành. Nhưng những gì thật sự đã xảy ra là tôi đã hứa với tôi và vợ tôi vào năm 1986, khi mẹ tôi được chẩn đoán ung thư giai đoạn bốn, rằng sau khi bà bình phục, tôi sẽ chuyển sang một công việc khác. Tôi không còn lo lắng về việc làm vui lòng những người khác và được thăng tiến. Khi tôi mang tất cả con người tôi đến với công việc, tôi cảm thấy “tự do” và thăng hoa. Thật khó để cảm thấy tự tin vào những khả năng và trực giác của bạn mà không bắt chước người khác. Tiếng gọi của văn hóa có sức mạnh ghê gớm. Những lời đánh giá đó (VOJs – voices of judgment, như chúng được gọi) có thể làm cho việc tìm thấy tiếng nói của bạn khó khăn, để được là bạn và không phải họ . Nếu bạn bị lôi kéo để minh chứng sự đáng giá của bạn với những người khác, bạn đã đặt cuộc đời của bạn vào tay của VOJs. Đôi khi, bạn cảm thấy như một kẻ lừa đảo – một chú nhóc con mang trên người bộ quần áo của một cậu bé to con – với một công việc vượt quá những khả năng của bạn. Bạn cảm thấy ai đó sẽ phát hiện ra và kêu bạn lại để giao việc. Thay vì thoải mái và là chính bạn, bạn lao vào rắc rối với việc cố gắng để làm những thứ không thích hợp với con người của bạn. Tìm thấy và đeo bám lấy tiếng thì thầm của bạn giúp bạn thiết lập những giá trị của mình và tập trung vào những gì bạn thật sự muốn cho đi và những gì bạn thật sự muốn loại ra khỏi cuộc đời. Nó khó đến mức nào? Hãy nghĩ về lời tiết lộ đến giật mình của Thượng Nghị Sĩ Hillary Clinton sau chiến thắng đầy ngạc nhiên của bà ở cuộc bầu chọn ứng cử viên tổng thống ở New Hampshire vào tháng Giêng năm 2008. Sau một tuần chiến dịch đầy xúc cảm bất thường, tưởng như bà đã bị loại khỏi cuộc đua. Bà bắt đầu bài diễn văn chiến thắng của mình bằng câu “Tôi lắng nghe các bạn và trong quá trình đó đã tìm thấy tiếng nói của riêng tôi”. Bạn có giữ liên lạc với tiếng thì thầm của bạn không? Làm cách nào bạn biết? Có một cách là nhìn vào ngôn ngữ cơ thể của bạn khi bạn trả lời những câu hỏi về công việc của mình trong những tình huống xã hội. Ví dụ, tôi đã ở New York vào năm 2000 với nhà tư vấn lãnh đạo Mike Barr và nói chuyện về việc cho ra mắt một chương trình đào tạo thực hành mới. Nó sẽ là một vụ kiếm tiền lớn cho cả hai chúng tôi. Mike có bốn đứa con chuẩn bị vào đại học trong vài năm tới, vì vậy tôi chắc là anh ấy cũng thích thú về chuyện này. Câu trả lời của Mike: “Anh hoàn thành chuyện này một cách tuyệt vời, như một thạc sĩ QTKD thực thụ”. Sau đó anh ấy hỏi tôi chuyện viết lách của tôi thế nào rồi. Như lời anh ấy nói với tôi 15 phút sau đó, tôi gần như “nổ tung” (từ của anh ấy) trong chỗ ngồi của mình, tay khua loạn xạ khi tôi nói, sự nhiệt tình toát ra trong mỗi từ. Anh ấy hầu như không thể xen vào một chữ. Anh ấy chỉ mỉm cười. Khi tôi kết thúc, tôi biết tôi đã bỏ quên điều gì. Ngôn ngữ cơ thể của tôi đã làm tôi để ý đến tiếng thì thầm của mình. Khi bạn liên lạc với tiếng thì thầm của bạn, bạn sẽ bừng tỉnh – bạn là chính con người mình, một cách đích thực. Vậy bạn làm cách nào để liên lạc với tiếng thì thầm của mình và mang nó vào trong cuộc đời? Chỉ cần trả lời câu hỏi “Tôi cảm thấy là chính mình khi nào?” Những thời khắc đó là những cánh cửa sổ mở vào thế giới nội tại của bạn. Tôi phải mất mười năm sau khi chơi đàn xếp trong lớp để có bài diễn thuyết đầu tiên bằng tiếng nói của chính mình. Như bạn có thể thấy từ cuộc nói chuyện vào năm 2000 của tôi với Mike, rất dễ bị trượt ngược lại những thói quen cũ khi không có lời khuyên thân tình. Khi bạn đọc qua những tình huống xoay quanh bài diễn văn của tôi, hãy nghĩ xem những yếu tố nào trong câu chuyện của tôi có thể giúp bạn nghe thấy tiếng nói nội tại của bạn. Qua những sự kiện tình cờ, tôi đã có cơ hội để đọc một bài diễn văn chính thức trước Liên Hợp Quốc (LHQ) và những đại biểu của tổ chức này vào ngày 5 tháng 6 năm 1996. Tôi đã làm một cuộc khảo sát về thái độ và giá trị của các thạc sĩ QTKD để giúp vận động cho Net Impact. Để các sinh viên cao học QTKD chịu điền vào một bản thăm dò trực tuyến dài 35 phút, tôi đã hứa rằng nếu 1.000 sinh viên điền vào bản thăm dò, tôi sẽ chuyển kết quả đến LHQ. Tôi không hề biết làm thế nào để có được một bài diễn văn tại LHQ, nhưng chiến dịch “Hãy Để Tiếng Nói Của Bạn Được Nghe Thấy” (Let Your Voice Be Heard) dành cho các thạc sĩ QTKD đã nhận được 2.300 phiếu thăm dò hoàn chỉnh. Thật may mắn, thông qua Social Venture Network (SVN) Châu Âu, một đồng nghiệp người Ý đã sắp xếp để tôi được tham dự hai phiên họp tại hội nghị chính thức của LHQ ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Một phiên là một buổi hội thảo và phiên kia là một bài diễn văn trước những nhà lãnh đạo doanh nghiệp. Tôi đã chuyển kết quả đến 300 lãnh đạo doanh nghiệp và chuẩn bị về nhà sau một ngày thư giãn với những người bạn SVN. Những diễn văn chính thức được đọc trước các đại biểu sẽ bắt đầu hai ngày sau đó. Một nhà giáo dục hàng đầu Hoa Kỳ sẽ đọc một bài diễn văn về vai trò của giáo dục trong việc tạo ra những nhà lãnh đạo doanh nghiệp toàn cầu trẻ, có trách nhiệm xã hội. Không may, em trai của bà bị giết tại quê nhà ở Mỹ, và bà đã phải vội vã về nhà. Một người thay thế được yêu cầu, một nhà giáo dục. Mặc dù tôi do dự nhưng bạn bè của tôi giải thích rằng đây là một chuyện mà tôi phải làm. Tôi dùng hai ngày kế tiếp luyện tập một bài diễn văn 12 phút mà tôi được giao đọc đúng nguyên văn trước những đại biểu và khách. Nó cũng được phát cho những người thông dịch của LHQ. Về mặt kỹ thuật đó là một bài diễn văn tuyệt vời, nhưng nó không có trái tim, không có linh hồn. Làm sao tôi có thể đọc một bài diễn văn khô khốc, không gây chút cảm xúc như vậy về việc giáo dục thế hệ tiếp theo giúp đỡ những người vô gia cư và những người cần sự giúp đỡ trên thế giới? Trước phiên họp, tôi đã tự hứa với mình hai điều: rằng tôi sẽ không hồi hộp để tôi có thể thưởng thức được phiên họp dài 2 tiếng rưỡi (5 bài diễn văn 12 phút và thời gian thảo luận) và rằng tôi sẽ đọc bài diễn văn từ trái tim của tôi. Tôi là diễn giả thứ ba. Khi diễn giả thứ hai gần kết thúc, tôi có thể thấy các đại biểu đang ngủ gật. Nghe một bài diễn văn được đọc từng từ một thì chẳng thú vị tí nào. Khoảng 5 phút trước lượt của tôi, tôi đã quyết định không sử dụng bài diễn văn đã được chuẩn bị và chỉ nói điều từ trái tim của tôi, không cần giấy ghi chú. (Chuyện này hơi khó khăn cho những người phiên dịch, nhưng họ bắt nhịp rất nhanh.) Đầy ngạc nhiên, tôi đã có được một bài diễn văn của đời mình. Tôi đã nói về những bài học của lòng trắc ẩn từ các cô con gái của tôi và tầm quan trọng của công việc phục vụ trong việc phát triển những nhà lãnh đạo trẻ có trách nhiệm. Tôi thảo luận trọng tâm của những kết quả khảo sát và tầm quan trọng của một sự nghiệp mà chú trọng đến những thay đổi xã hội. Khi tôi trình bày bài diễn văn, tôi cảm thấy như được tắm trong ánh sáng của sự bình yên và nguồn an ủi. Không chút lo âu. Bình yên. Bất kể tôi đã nói điều gì, mặc dù tôi biết nó không hoàn hảo, nhưng tôi biết nó là từ trái tim mình. Nó ẩn chứa những năng lực. Đó là chính tôi. Và những đại biểu có thể thấy được điều đó. Khi tôi kết thúc, tôi cảm thấy cứ như là một gánh nặng kinh khủng vừa được nhấc khỏi đôi vai của mình. Lần này, tôi đã không cần bất kì một lời ca tụng nào, mặc dù ngày hôm sau tôi gặp một người trong số thính giả, người mà những lời khen ngợi của bà vẫn có ý nghĩa to lớn với tôi. Tôi đã không bao giờ gặp được bà ấy nếu tôi không lắng nghe và nói bằng tiếng nói của mình. “Tiếng thì thầm” này trông như thế nào? Mẹ Teresa diễn đạt tiếng thì thầm của bà trong những lời kêu gọi bà trao cho mọi người. Nó như sau: Trái ngọt của IM LẶNG là Cầu Nguyện Trái ngọt của CẦU NGUYỆN là Đức Tin Trái ngọt của ĐỨC TIN là Yêu Thương Trái ngọt của YÊU THƯƠNG là Phụng Sự Trái ngọt của PHỤNG SỰ là Bình Yên Làm thế nào để miêu tả hay hơn điều cốt lõi của Mẹ Teresa? Tiếng thì thầm đó cho phép bạn khép lại sự ngăn cách giữa thần thánh và con người, giữa học thuyết và hành động. Bạn rút ra được điều gì từ câu chuyện của tôi? Khi tôi nhìn lại, tôi nhận ra rằng bằng cách theo đuổi tình yêu thương – lòng đam mê của tôi dành cho Net Impact – và phục vụ những người cùng mục đích, những người mà những mối quan tâm của họ là mối quan tâm của tôi (SVN), nếu tôi hít một hơi thật sâu và tin tưởng vào những người quan tâm đến tôi, họ sẽ giúp tôi đào sâu hơn và trở nên trung thực với tiếng thì thầm đó. Điều đó có nghĩa là dám chấp nhận những rủi ro (cuộc hành trình có rất nhiều rắc rối) và đôi khi phải gạt bỏ sự kiểm soát. Nó đòi hỏi bạn không được nghĩ quá nhiều. Lắng nghe tiếng nói nội tại của bạn đòi hỏi bạn phải thoát khỏi chính bạn và lưu ý những gì đang xảy ra quanh bạn. Hiếm khi những kinh nghiệm cuộc sống này đến từ “ngay phía trước”. Thông thường, chúng xảy ra khi bạn ít mong chờ nhất, khi bạn đang làm những chuyện bạn không thường làm. Có lẽ đó là khi bạn đang thực hiện một việc giúp đỡ đặc biệt hay đang tham gia một nhiệm vụ riêng biệt lần đầu tiên. Chúng đến “từ vô định”. Nhưng vô định là một nơi nào đó khi bạn mở rộng tầm nhìn của mình. Những Câu Hỏi Cho Kế Hoạch Số Phận Ø Khi nào bạn cảm thấy là chính mình? Ø Ai là VOJs của bạn? Họ đã nói gì, và làm cách nào bạn đối phó với những điều đó? Ø Nếu bạn có một cái thẻ ghi những lời kêu gọi, giống như của Mẹ Teresa, thẻ của bạn sẽ nói gì? – NGUYÊN TẮC SỐNG 3 – Mở Rộng Tầm Nhìn Cuộc Sống Của Bạn Nhà tư vấn quản lý Peter Patch đã mô tả cho lớp cao học QTKD của tôi những gì anh ấy đã học ở trường kinh doanh. Peter, một thạc sĩ QTKD Standford, đã nói rằng mặc dù về cơ bản, trường kinh doanh là nơi giáo dục bạn làm thế nào phát triển cách riêng của mình trong việc đưa ra những quyết định, nhưng bất cứ khi nào cần quyết định, anh lại gọi một tá những bạn bè thông minh nhất của mình đến và thu thập sự hiểu biết họ, để đảm bảo là anh đã không bỏ sót một điều gì. “Cái nhìn toàn cảnh đáng giá 100 điểm IQ,” anh tóm lại. Hai thập kỉ sau, vào ngày 11/09/2006, tôi có mặt ở gần tâm điểm của vụ khủng bố. Sau bài diễn thuyết của tôi trước những thành viên ban quản trị các tổ chức phi lợi nhuận, tôi đã được hỏi phẩm chất nào là quan trọng nhất đối với những nhà lãnh đạo trẻ. Tôi đã trả lời rằng đó là tính nhạy cảm đa văn hóa (multicultural sensitivity) . Một người lãnh đạo được nhận biết không phải chỉ bằng ý thức nội tại của họ về sự tồn tại mà còn bởi những mối quan hệ của họ với những người khác. Hơn bao giờ hết, những mối quan hệ này là với những người từ những nền văn hóa và những kiểu sống khác. Hiểu được họ và cách làm việc với họ là điều quan trọng để trở thành một nhà lãnh đạo thành công trong thế kỉ 21. Hai khía cạnh mở rộng tầm nhìn của bạn – góc nhìn toàn cảnh và sự hiểu biết – hình thành nên cái mà tôi gọi là nguyên tắc sống “du lịch thế giới và trò chuyện với những người bà” của tôi. Nguyên tắc sống này đòi hỏi bạn mở rộng và đào sâu sự hiểu biết của bạn về việc bạn là ai qua một loạt những mối quan hệ để bạn không mạo hiểm trong việc giới hạn tiềm lực của mình. Có nhiều góc nhìn khác nhau về cách sống là bài học quan trọng nhất tôi đã học được từ chuyến du lịch ba lô vòng quanh thế giới của mình. Với nỗ lực để trở thành “tôi”, không chỉ có một cách tôi đã học được ở vùng BosWash[4]về những sự nghiệp với thành tựu và cống hiến. Có rất nhiều cách khác để trở thành một con người thành công. Tôi đã du lịch bằng xe buýt và xe lửa hạng ba và thậm chí đi nhờ, tất cả những dịp này cho phép tôi gặp những người mà thông thường tôi sẽ không bao giờ được gặp. Và dĩ nhiên, tôi đã dành thời gian với những người bà, những con người giữ gìn những nền văn hóa. Nhiều năm sau, tôi nhận ra kinh nghiệm đó đã đào sâu kiến thức của tôi về bản thân mình như thế nào, theo một cách mà trường học hay công việc không bao giờ có thể làm được. Tại nhà hàng sự nghiệp dành cho thạc sĩ QTKD, bạn được phục vụ một danh sách hạn hẹp những bữa ăn đại diện cho thực đơn của cuộc đời. Cái gì được coi là thành công hay không được coi là thành công đã được làm rõ. Bất cứ thứ gì không có trong thực đơn được xem là rủi ro cao. Nhưng tôi tin rằng mặc dù vài lựa chọn đó có thể giúp bạn bắt đầu con đường để trở thành con người bạn mong muốn, sẽ có rất nhiều lựa chọn khác có thể phù hợp hơn nhiều đối với một số người trong các bạn. Không khám phá những lựa chọn khác đó, có nghĩa là bạn đang mang một rủi ro lớn hơn: bắt đầu con đường của bạn với một nền tảng không vững chãi. Ví dụ, trong một số nền văn hóa, bạn là ai được hiểu qua lăng kính chúng ta là ai. Ở Nam Phi, cách ngôn của người Châu Phi “Tôi là thế vì chúng ta là thế” dẫn dắt con người. Nếu bạn muốn biết một người, bạn phải biết cả cộng đồng, vì chính cộng đồng tạo con người chúng ta. Vì vậy nếu bạn muốn gặp gỡ một ai đó theo đúng cách, bạn nên học biết về cộng đồng đã nuôi lớn con người đó. Nếu bạn muốn thăm viếng ai, Nelson Mandela chẳng hạn, tốt nhất là đọc về Transkei, vùng đất ông được sinh ra, và Qunu, ngôi làng nơi ông được nuôi dạy. Đó là nghịch lý của cá tính, không chỉ ở Nam Phi mà tới một mức độ nào đó, ở khắp nơi. Chúng ta là ai phụ thuộc rất nhiều vào mối tương quan với người khác, với một loạt những giá trị và mong đợi mà chúng ta gọi là “văn hóa”. Như triết gia xã hội Charles Handy đã nói: “Cá tính có tính xã hội một cách thiết thực… Chúng ta tìm thấy chính mình qua những gì chúng ta làm và qua một cuộc chiến đấu lâu dài của việc sống với và sống vì những người khác.” Một tầm nhìn hạn hẹp của điều định nghĩa nên con người bạn – những nhãn mác của quá khứ: “Tôi là con trai của ông này bà kia,” “Tôi đến từ một nơi gọi là…,” “Tôi là một ________ tại IBM” – không hề chứa đựng sự rộng lớn của cuộc đời bạn hoặc những khả năng và tiềm năng của bạn. Nó có thể cản trở bạn kết nối với mục đích cao hơn của mình. Cái bẫy này thì hoàn toàn thông thường. Tôi không bao giờ quên lời bình luận ớn lạnh từ một sinh viên năm cuối đại học đang nộp đơn vào trường kinh doanh: “Tiến sĩ Albion, em đã chơi bóng đá cả đời. Bây giờ mùa giải đã kết thúc, và em sẽ không chơi trong giải nhà nghề,” cô ấy lắp bắp khi mắt đẫm lệ. “Em không biết em là ai.” Người theo đạo Sufi nói: “Sự khôn ngoan nói với tôi rằng tôi chẳng là gì cả; tình yêu nói với tôi rằng tôi là tất cả. Giữa hai điều ấy, cuộc đời tôi trôi đi.” Những trường kinh doanh cung cấp cho bạn một nền văn hóa, một cách nhìn nhận bạn là ai và làm thế nào để trở thành một người thành công. Công việc của bạn là tìm kiếm bên ngoài bốn bức tường đó và bên trong trái tim của chính bạn. Hãy tự hỏi mình: “Tôi sẽ định nghĩa bản thân mình một cách rộng nhất có thể như thế nào?” Suy nghĩ rộng ra! Hiện tại bạn có ba nguyên tắc sống để dẫn dắt bạn và chẳng có gì để mất. Nếu bạn cần giúp đỡ, nghĩ lại tất cả các cách bạn có thể đã định nghĩa “tôi là ai” vào những lứa tuổi khác nhau. Sau đó biên soạn tất cả những định nghĩa đó và xem bạn có gì. Trong chương tiếp theo, chúng ta sẽ hoàn tất bài kiểm tra bản thân của bạn bằng cách xác định rõ ràng những mục tiêu và những ưu tiên của kế hoạch số phận của bạn. Những Câu Hỏi Cho Kế Hoạch Số Phận Ø Khi mọi người hỏi bạn là ai, bạn sẽ nói gì? Xem xét những câu trả lời khác nhau phụ thuộc vào hoàn cảnh và người đang đặt câu hỏi. Ø Hãy nghĩ về việc bạn là ai như được định nghĩa bởi bốn người khác nhau trong cuộc đời của bạn. Những định nghĩa đó có điểm gì chung không? Ø Khi không có công việc hiện tại hay gia đình của bạn, bạn là ai? Hãy nghĩ một cách rộng nhất có thể về định nghĩa của bạn. [1] Ngôi sao sáu cánh, ngôi sao biểu tượng của người Do Thái (ND). [2]. 1 bộ = 30,48 cm (ND) [3]Chỉ một hệ thống những ưu đãi thuộc về tài chính dùng để giữ chân nhân viên tại các công ty. (ND) [4]Boston – Washington: Vùng đô thị thuộc Đông Bắc Hoa Kỳ, kéo dài từ Boston tới Washington, D.C. (ND) CHƯƠNG 2: BẠN MUỐN GÌ? Thành công là có những gì bạn muốn. Hạnh phúc là muốn những gì bạn có. Warren Buffett, nhà đầu tư nổi tiếng Giống như ngư ông người Mexico trong phần Giới thiệu, bạn có biết cuộc sống tốt đẹp nào là cho bạn? Bạn có biết điều bạn muốn, và điều bạn muốn có phải là điều bạn thật sự muốn? Việc suy nghĩ ra được điều gì là quan trọng với bạn có thể rất khó thực hiện – trừ phi bạn là một người như Rick Stewart. Rick Stewart đã đồng sáng lập Frontier Herbs (ngày nay được biết đến như là Frontier Natural Products) vào năm 1976 để đáp ứng một số nhu cầu cơ bản: ông muốn một số sản phẩm tốt hơn cho sức khỏe và hy vọng kiếm được 5.000 đô la để có thể đi du lịch ba lô vòng quanh thế giới. Ông đã kiếm được khoản tiền đó, đã đi du lịch và mãi đến năm 1999 mới trở lại công ty. Ngay cả khi công ty phát triển tốt đẹp vượt xa những gì ông ấy từng tưởng tượng, Rick vẫn rất rõ về điều ông ấy mong muốn từ Frontier. Ông đã “chẳng hề ấn tượng” bởi sự có mặt của công ty trong danh sách Inc. 500[1]và cả với giải thưởng Hiệp Hội Doanh Nghiệp Nhỏ Quốc Gia (National Small Business Association) nhưng hãnh diện bởi ba năm công ty có mặt trên danh sách “100 Công Ty Tốt Nhất Với Những Bà Mẹ Đi Làm” của tạp Working Mother . Những tham vọng cá nhân của Rick là gì? “Mảnh vườn được trồng theo phương pháp hữu cơ sau nhà được cắt cỏ trước khi trời lại mưa, thích nhất là được một trong bốn đứa con tuổi thiếu niên của tôi làm.” Triết lý sống của Rick về những mong muốn và những nhu cầu đưa ra một phương trình đơn giản để giúp bạn bắt đầu trên con đường đi đến sự thỏa mãn: cuộc đời là về việc chữ H của bạn lớn hơn chữ W của bạn. Nếu bạn muốn hạnh phúc, những gì bạn có (H – have) nên nhiều hơn những gì bạn muốn (W – want). Vì vậy bạn có hai lựa chọn: bạn có thể làm việc để có một chữ H lớn, hay bạn có thể sống để có một chữ W nhỏ. Điều đã diễn ra với Rick là có một chữ W nhỏ. Chữ H của bạn có to lớn hơn chữ W của bạn không? Ẩn dưới câu hỏi này là ba điều đáng để suy nghĩ, mỗi điều được diễn đạt trong ba nguyên tắc sống tiếp theo. Đầu tiên, bạn cần phải rõ ràng về những mong muốn của mình để bạn biết thành công sẽ trông như thế nào với bạn. Thứ hai, vai trò của đồng tiền trong cuộc sống của bạn quá thiết yếu đến nỗi nó nên được xem xét một cách riêng biệt. Nó thường là con voi ở trong phòng mà không ai đề cập đến. Cuối cùng, những ưu tiên thì hay thay đổi, vì vậy rất quan trọng để lưu ý đến việc những ưu tiên của bạn là gì và trân trọng chúng trong những việc bạn làm. Những thạc sĩ QTKD thường có một chữ “W” to tướng. Đó là một phần từ kinh nghiệm ở trường kinh doanh. Trường kinh doanh là Trung tâm Thành công. Hằng hà sa số những CEO diễn thuyết trong những lớp học của bạn và những thính phòng về việc họ thành công như thế nào. Những bức tường trong ngôi trường của bạn chứa đầy những thông tin điện tử về thế giới thương mại, ai đang mua cái gì hàng triệu đô la và ai vừa mới cổ phần hóa và kiếm cả đống tiền. Ngày nay, những bức tường của bạn cũng phản ánh thành công trong lĩnh vực xã hội, giống như Wendy Kopp và Teach for America[2]. Nhưng thông điệp “thành công” vẫn còn rõ ràng. Một khi bạn tốt nghiệp, bạn bắt đầu nhìn thấy những cái tên của những bạn bè chung lớp trước đây trên Nhật báo Wall Street, Thời báo New York, và những tạp chí kinh doanh, thành công này nối tiếp thành công khác. Những giá trị mặc nhiên gia cố kinh nghiệm học đường của bạn. Tại những buổi họp mặt lần thứ 5 hay thứ 10, bạn sẽ nhìn thấy những điệu bộ gia cố thêm câu chuyện thành công. Biết rõ bạn thật sự muốn gì quả là gian nan, đặc biệt đối với những thạc sĩ QTKD quyền cao chức trọng. Quan trọng là vẫn còn nối kết với con người của bạn và những nhu cầu nội tại của bạn, những thứ có thể đã bị nhấn chìm bởi sự ồn ào của trường kinh doanh. Một Danh Sách “Tôi Muốn” Từ Thời Tuổi Trẻ Như tôi đã nói, những gì chúng ta thật sự muốn là được yêu thương và tôn trọng, là có được tình thân và sự ngưỡng mộ. Chúng ta cũng muốn một chút vui vẻ và phiêu lưu khi tất cả chúng ta mơ tưởng đến những mục đích cao quý. Để bắt đầu, hãy hỏi chính bạn: “Tôi đã nghĩ về những gì trong lúc tôi mơ mộng?” Những khoảnh khắc mơ mộng đưa bạn trở về với những câu hỏi trong Chương 1, giúp bạn liên lạc với những khát vọng tuổi thơ của bạn. Tôi muốn chia sẻ với bạn một danh sách “Tôi muốn” qua con mắt của một cô bé 17 tuổi, người vẫn còn liên lạc với đứa trẻ nội tại của cô. Đó là một danh sách khác thường, cũng như con người cô ấy. Tôi tin là bạn cũng có một danh sách như danh sách của cô ấy, bên trong bạn. Danh sách của cô có thể giúp bạn tìm thấy danh sách của mình. Trên danh sách này, hãy ghi chú làm thế nào cô ấy khám phá được những gì cô thật sự muốn. Tên của cô là Michela Harriman, một người bạn thân của con gái lớn của tôi, Amanda. Michela yêu thích làm phim, chơi tennis, và cười. Cô bé đã sống hết mình. Cô bé viết bài luận 500 từ dưới đây để dự tuyển vào đại học. Cô bé đã hoàn thành bản nháp đầu tiên vào Chủ Nhật, ngày 14/8/2005, và sau đó rời khỏi nhà cha mẹ của cô, lái xe đi gặp một người bạn. Đó là lần cuối cùng mọi người nhìn thấy cô ấy. Michela đã chết trong một tai nạn xe hơi. Bài luận của Michela Một ngày nào đó tôi đoán tôi sẽ trở thành một nhà làm phim. Không phải loại người có một cái đuôi tóc cột chặt dưới gáy với một cái mũ bê rê trên đầu và một dây xâu chuỗi để đeo kiếng ở quanh cổ, ngồi đó và làm cho cả ngày căng thẳng với cái kịch bản trong tay. Tôi muốn là một tác giả, ngao du đến vùng Tanzania ở Đông Phi, sống trong một ngôi làng vài tháng trời và tạo ra một bộ phim về cuộc sống ở đó để cả thế giới có thể thoáng thấy nơi tiềm ẩn này. Tôi muốn là nhà làm phim biết lắng nghe nỗi đau thương của những phụ nữ Afghan, những người tự hỏi tại sao không bao giờ có ai hỏi họ là họ muốn gì. Tôi muốn nghe những câu chuyện bi thảm và đẹp đẽ và nói cho toàn thế giới biết chúng ta đang làm đúng điều gì và những gì cần phải thay đổi. Tôi muốn làm những bộ phim có tác động đến con người – làm họ khóc hay cười hay rùng mình. Một ngày nào đó, mặc dù vậy, tôi chỉ muốn cuộn mình trong chăn với một tô bắp rang và xem bộ phim mới nhất của Angelina Jolie. Một ngày nào đó tôi muốn trở thành Tổng Biên Tập của một tạp chí thời trang. Kiểu người sống trong một căn nhà ở tầng trên cùng những tòa nhà cao tầng, ở tầng thứ 12 ở Manhattan nhưng chỉ dùng nó làm nơi chứa đồ, để giữ những món quà của tôi từ Oscar de la Renta, Zac Posen, và Narcisco Rodriguez. Kiểu người sống bằng cà phê và Power Bars trong suốt cơn lốc xoáy của những chương trình biểu diễn thời trang, những bữa tiệc, và những bản thiết kế. Hoặc có thể là một ai đó ngồi dưới một vòm cổng phủ đầy những cây cỏ đẹp lạ kì, chan hòa ánh nắng, nghe nhạc New Age và cùng mấy đứa nhóc bôi bẩn mình khi vẽ bằng những ngón tay. Tôi muốn trải giấy xuống sàn nhà và rải đồ nghề trên những trang giấy, đặt những màu xanh dương, màu đỏ và màu vàng cùng nhau, nhưng không phải trước khi đã lên kế hoạch kỹ càng, theo kiểu mà mỗi mảng màu nên được sắp đặt với kích cỡ và hình dạng và màu sắc của nó nên như thế nào; hệt như là tôi đang vẽ tranh bằng những ngón tay với những đứa con của tôi, trong khi chúng cũng đang cố làm những điều tương tự. Tôi muốn để những trang giấy kể những câu chuyện về những người phụ nữ mạnh mẽ và những vẻ đẹp tao nhã. Tôi muốn con người nhìn vào những gì tôi tạo ra và bị tác động bởi chúng trong một giờ, một tuần, hay mãi mãi. Hầu hết mỗi ngày tôi đều muốn trở thành một ca sĩ nhạc pop, đi duỗi thẳng tóc, và tìm một chú chó hợp với sự chăm sóc của tôi. Nhưng sau đó tôi nhớ ra là tôi không biết khiêu vũ. Và lúc ấy tôi lại muốn trở thành nhà làm phim, bởi vì bằng kiểu đạo diễn của riêng mình, tôi có thể trở thành một biên tập viên thời trang hay một cô gái rock “n” roll, hay bất cứ thứ gì khác tôi mong ước trở thành. Và trong những cuốn phim của riêng mình tôi có thể rời bỏ thế giới này trong giây lát nếu nó trở nên quá ồn ào hay đông đúc hay đáng sợ. Tôi có thể yêu khi tôi cô đơn hay được yêu khi tôi bị quên lãng. Tôi có thể nói chuyện với người tôi nhớ nhung hay thay đổi một phần của quá khứ mà tôi hối tiếc. Tôi nghĩ có lẽ tự do là điều tôi muốn hơn tất cả những thứ khác. Và tôi nghĩ rằng làm phim và sự tưởng tượng đi cùng nó là một nơi tốt đẹp để bắt đầu. Danh sách của Michela có âm hưởng với tôi vì tôi cũng vậy, đánh giá cao sự tự do. Khi tôi nhìn lại con đường của tôi, rõ ràng có thể cho rằng tự do là điều “Tôi muốn” quan trọng nhất trên danh sách của tôi. Nhưng trước khi tôi đọc danh sách của cô bé, tôi có lẽ đã thờ ơ với tầm quan trọng của nó. Đo Lường Cuộc Sống Tốt Đẹp Khi tôi hỏi những thạc sĩ QTKD, trước sau như một tôi đều nghe thấy rằng điều đầu tiên trên danh sách của bạn – và thông điệp chính trên điếu văn trong tương lai của bạn (bạn hy vọng) – là bạn muốn được nghĩ đến như một người tốt và có một cuộc sống tốt đẹp. Tôi không thể định nghĩa chữ “tốt” cho bạn. Những gì tôi có thể làm là chia sẻ với bạn bốn chuẩn đó tôi đã sử sụng với các thạc sĩ QTKD để kiến tạo nên một mô hình đơn giản được dùng như là một bản kiểm kê cá nhân về sự tốt đẹp của bạn và cuộc sống tốt đẹp. Bốn chuẩn đó là sự phục vụ đối với cộng đồng, với đồng đô la, với gia đình, và với tâm hồn hay bản thân – hay như cách tôi gọi chúng: Mẹ Teresa (sự phục sự đối với cộng đồng) Donald Trump (sự phục vụ đối với đồng đô la) Martha Stewart (sự phục vụ đối với gia đình)[3] Deepak Chopra (sự phục vụ đối với tâm hồn hay bản thân) Mô hình hoạt động trên một hệ thống tính điểm, từ mức thấp là 0 đến mức cao là 10 với mỗi chuẩn đo. Tự tính điểm của bạn, tổng cộng những con số, và bạn sẽ có sự đánh giá cá nhân của mình. Thậm chí thú vị hơn là mỗi chuẩn đo và tổng số điểm khác nhau như thế nào qua thời gian. Vào năm 2007, tôi tự cho điểm mình là 10, 0, 3, và 4, tổng cộng là 17. Những gì tôi cần phải làm tương đối rõ ràng. Đến nay là năm 2008, tôi cho tôi số điểm là 6, 4, 5, và 8, tổng cộng là 23. Bạn có thể thấy những điều chỉnh của tôi, mặc dù ngân hàng đã giúp tôi có được thông điệp trước khi tôi dùng những chuẩn đo! Đó cũng là một trò vui trong bữa tiệc và thật tốt nếu cùng làm với cộng sự của bạn. Thảo luận những điểm số này với các sinh viên, chúng tôi đã đánh giá những tổng số như sau: Dưới 10:Bạn còn đang thở không? 11-20: Bạn cần làm một số công việc. 21-30: Không tệ, nhưng bạn sẽ không lên được chương trình của Oprah.[4] 31-35: Bạn có đang thật lòng với chính mình? 36-40: Bạn được lên chương trình của Oprah rồi. Tiếp tục chuyển qua chương trình Dr. Phil![5] Những thạc sĩ QTKD vẫn có thể đùa vui, ngay cả khi chuyên gia quản lý lừng danh Tom Peters đã tuyên bố rằng có một tấm biển tại cổng vào Trường Kinh Doanh Harvard ghi rằng: “Không được phép cười.” Tôi nghĩ ông ấy ghen tị đó thôi. Đùa vui là một phần quan trọng của sự thành công. Ba nguyên tắc sống tiếp theo sẽ giúp bạn đào sâu sự hiểu biết của mình về việc làm thế nào đùa vui và những khía cạnh khác của cuộc sống – những thước đo của điều gì là quan trọng với bạn mà bạn cần làm rõ trong kế hoạch số phận của mình. Những Câu Hỏi Cho Kế Hoạch Số Phận Ø Chữ H của bạn có lớn hơn chữ W của bạn không? Giải thích cách bạn đo mỗi chữ. Ø Bạn đã nghĩ về điều gì trong những lúc bạn mơ mộng? Ø Bạn định nghĩa như thế nào là một người “tốt”? “Cuộc sống tốt đẹp” nghĩa là gì đối với bạn? Ø Điểm số “cuộc sống tốt đẹp” của bạn nói với bạn điều gì? – NGUYÊN TẮC SỐNG 4 – Biết Cách Đo Lường Sự Thành Công Cha tôi đã tin rằng thành công của một người được đo lường bằng việc người ấy kiếm được bao nhiêu tiền. Mẹ tôi xuất thân từ một gia đình giàu có và tập trung vào địa vị trong những năm đầu của đời bà. Dường như là tất cả anh chị em họ của chúng tôi và bạn bè của mẹ là những ông “to” bà “lớn” hay những người bề thế khác – những bác sĩ, những luật sư, những giám đốc điều hành, và những người tương tự như thế. Dĩ nhiên tôi đã không rớt xa khỏi phả hệ. Thật ra, cách đây một vài năm ở một trận bóng chày của đội Red Sox, sau khi tôi kể xong một câu chuyện trong đó tôi đã thuật lại ít nhất năm người nổi tiếng tôi đã gặp, mẹ bình luận: “Mark, nếu con quá thích thú với việc kết giao với những kiểu người này thì có lẽ con nên tự mình cố gắng trở thành một người như vậy.” Ở tuổi 50, tôi vẫn đang học từ mẹ. Cuộc đời là một giáo viên khác. Tôi luôn luôn mơ ước có một cuốn sách xuất hiện trên danh sách những cuốn sách bán chạy nhất của Thời báo New York. Khi tôi thấy mình đã làm được, tôi rất hứng thú. Nhưng tôi đã thật sự cảm thấy thành công khi nào, tôi đã cảm thấy mình đang sống một cuộc sống tốt đẹp khi nào? Đó là một buổi tối mùa hè trước khi quyển sách được xuất bản, lúc tôi nhìn vào bản thảo đã hoàn tất lần đầu tiên như là một bản hoàn chỉnh. Tôi đã quyết định đọc một vài phút và xem nó như thế nào. Hai tiếng sau, tôi vẫn đang đọc. Mắt tôi ướt lệ. Tôi đã rất tự hào. Bất kể ai nghĩ gì, tôi đã làm những gì tốt nhất mình có thể. Tôi đã nối kết với công việc này, được sinh ra từ nơi nào đó sâu thẳm bên trong tôi. Tôi đã hứa rằng cho dù cuốn sách bán được một bản hay một triệu bản, tôi cũng sẽ hài lòng. Tôi có thể kiểm soát tác phẩm của tôi nhưng không thể kiểm soát doanh số của nó. Qua tháng năm, đôi khi tôi đã quên lời hứa này. Hôm nay, tôi mới nhận ra rằng quan trọng của việc không để mất sự thật đó. Sự thành công nằm trong công việc. Niềm vui nằm trong việc “đã viết”, trong việc biết rằng bạn là “một tác giả”. Kinh nghiệm đó đã giúp tôi bắt đầu tìm kiếm ở những nơi khác, những nơi nội tại, những nơi mà ở đó tôi cảm thấy thật sự hài lòng về công việc của tôi, bất kể ý kiến của những người khác. Viết lách đã dẫn đến rất nhiều sự hiểu biết sâu sắc trong mối quan hệ của tôi với sự thành công. Một tối chủ nhật sau khi tôi hoàn tất việc xem lại những bản in của quyển sách năm 2006 của tôi, chúng tôi đã có một bữa cơm gia đình – một trải nghiệm hiếm hoi nhưng quý giá. Đôi khi tôi cảm thấy không được đánh giá đúng mức. Tôi lấy bữa ăn tối nay như là một cơ hội để bày tỏ những cảm giác của tôi. Nói cụ thể, tôi đã bắt đầu than vãn về sự thật là dường như không ai đọc những bài báo và những cuốn sách của tôi, “những thứ đã nuôi sống gia đình này”. Tôi muốn ý kiến phản hồi, tôi đã nói, nhưng điều tôi thật sự muốn là một vài cái vỗ nhẹ vào lưng. Không giống như cha của nó, cô con gái lúc ấy được 18 tuổi của tôi, Amanda, một cách trực giác hiểu tất cả chuyện này. Sau khi những lời càu nhàu của tôi chạm tới cực điểm của mọi người, nó đáp lại: “Ba, ba nên biết rằng thậm chí nếu ba đoạt được giải Nobel vì những cuốn sách của ba thì con cũng sẽ không yêu ba nhiều hơn con đã yêu rồi.” Amanda biết điều tôi cần phải nghe. Có gì khác để nói? Tất cả chúng ta đều muốn cảm thấy rằng cuộc đời của chúng ta có ý nghĩa, rằng chúng ta đã tạo ra sự khác biệt trong thế giới của chúng ta. Thế giới đó bắt đầu với gia đình và bạn bè của chúng ta. Nó bắt đầu với việc làm được một cái gì đó có ảnh hưởng một cách tích cực đến họ và cuộc sống của họ. Sự thành công mang tính cá nhân. Sự thành công mang tính đa chiều. Khi tôi được hỏi tôi đo lường sự thành công như thế nào, tôi nhớ về những năm tháng tìm kiếm để nhìn thấy nó một cách tổng thể. Tôi nhớ về những từ của Michela. Đối với tôi, sự thành công là làm những gì tôi tin rằng tôi được sinh ra để làm. Đó chính là cảm giác ở trên con đường số phận của bạn, có một thiên hướng, một ơn kêu gọi, chứ không phải chỉ một sự nghiệp. Trong cuộc sống hàng ngày, sự thành công có nghĩa là tôi chọn tạo dựng một cuộc đời cho phép tôi sống những giá trị của tôi hàng ngày. Trong một vài ngày nào đó, tôi dành tâm trí nhiều hơn cho con cái, vợ, cha mẹ, hay anh chị em của tôi. Những ngày khác tôi có sự tự do để giúp đỡ tại thánh thất của tôi, hay dùng cả ngày lặng yên viết sách. Trong thế giới của tôi, tôi có một ông chủ, một quan tòa mà trong họ niềm tin của tôi trú ngụ. (Dĩ nhiên, tôi cũng có vợ gần 30 năm và hai cô con gái tuổi vị thành niên.) Đối với hầu hết các bạn, sự phục vụ sẽ là một phần lớn trong sự thành công và niềm hạnh phúc tột đỉnh của bạn. Những nhà nghiên cứu tâm lý học tích cực như Giáo sư Todd Kashdan thuộc Trường Đại Học George Mason phân biệt rõ hơn nữa giữa “cảm thấy tốt” – điều tạo ra một ham muốn ngày càng tăng đối với niềm vui (các giảng viên gọi nó là “vòng xoay của chủ nghĩa hưởng lạc” (hedonic treadmill)), và “làm tốt” – điều mà kết quả nghiên cứu cho thấy dẫn đến hạnh phúc lâu dài. Khi những nhà tâm lý học so sánh sự khác biệt của những kết quả nghiên cứu mà trong đó những sinh viên làm điều mang đến cho họ niềm vui và sau đó thực hiện một hành động tốt đẹp không vì bản thân, kết quả cho thấy hành động sau có một tác động sâu sắc đến sự hạnh phúc, “làm tốt thì tốt cho bạn.” Như vậy bạn sẽ đo lường sự thành công như thế nào? Thước đo của bạn là gì, chuẩn đo mà bạn sẽ sử dụng trong kế hoạch số phận của mình để biết liệu bạn có đang đúng đường không hay đã lạc mất? Những rủi ro đối với các thạc sĩ QTKD là góc nhìn của các bạn có thể bị bóp méo bởi cá tính của trường kinh doanh của bạn và việc được định hướng đối với thành tích có thể dẫn đến sự bồn chồn. Bạn thấy khó khăn để thưởng thức “sự thành công”, khó khăn để trở nên, như Warren Buffet đã nói, bằng lòng . Tôi sẽ kết luận nguyên tắc sống này bằng việc chia sẻ một tấm gương với bạn, nó tạo điều kiện thuận lợi cho việc tự kiểm tra. Đó là một cách nhìn về sự đo lường thành công từ những kinh nghiệm của một thạc sĩ QTKD Net Impact Châu Âu. Cô ấy ở Costa Rica và đã gặp một người đàn ông 24 tuổi tên là Danly, người đang làm việc cho một công ty tàu bè địa phương. Họ đang nói chuyện về môi trường, về Columbus, và về triết lý thông thường thì Danly nói: “Trước khi tôi ngưng hút thuốc, nếu có một cuộc sống thứ hai, tôi muốn trở lại như là một người không hút thuốc. Bây giờ tôi đã bỏ thuốc, tôi chỉ muốn là tôi.” Anh đã nói rằng anh có gia đình và những người bạn tốt, một công việc anh yêu thích, và một cuộc sống cộng đồng phong phú. Làm việc như là một hướng dẫn viên trên tàu và có rất ít học vấn phổ thông nhưng Danly là “một trong những người biết suy nghĩ, có kiến thức và quyến rũ mà tôi đã từng gặp,” cô nhận xét. Hầu hết mỗi ngày, anh ấy chỉ kiếm được khoảng 60 đô la, nhưng anh vẫn có thể đi du lịch thế giới với công việc của anh, gặp gỡ những người thú vị, và học những ngôn ngữ và phong tục khác nhau. Anh ấy có thể muốn gì hơn nữa? Nhưng chính lời tuyên bố của anh ấy về việc muốn trở lại một cuộc đời thứ hai để là chính anh ấy thì thật sự gây sốc đối với thạc sĩ QTKD này. Cô ấy tự hỏi mình: “Bao nhiêu thạc sĩ QTKD hạnh phúc với bản thân họ và với cuộc đời của họ?” Câu trả lời của cô ấy là: “Tôi nghĩ rất ít. Điều đó khiến tôi buồn sâu sắc. Nếu tôi không thể trả lời câu hỏi với “tôi”, vậy thì tôi đang làm sai điều gì? Bạn sẽ trả lời nó như thế nào?” Nếu có một cái bẫy của cao học QTKD, đây là nguồn gốc của nó: đo lường sự thành công . Những thước đo nào có ý nghĩa gì đó với bạn? Và trong số những điều quan trọng nhất, tiền sẽ đóng vai trò gì trong những thước đo đó? Những Câu Hỏi Cho Kế Hoạch Số Phận Ø Bạn đo lường thành công như thế nào tính theo ngày và năm? Ø Cha mẹ của bạn đang hay đã đo lường thành công như thế nào? Những đo lường của họ và của trường kinh doanh và những bạn bè cùng trang lứa ảnh hưởng như thế nào đến khái niệm của bạn về “thành công”? Ø Bạn sẽ thay đổi gì về bản thân mình nếu bạn có thể? Tại sao? – NGUYÊN TẮC SỐNG 5 – Tiền Không Nói, Nó Thề[6] Nhà truyền giáo Billy Graham một lần đã nói: “Nếu một người có thái độ thẳng thắn với đồng tiền, nó sẽ giúp anh ấy thẳng thắn với hầu như mọi lãnh vực khác trong cuộc đời.” Tôi luôn luôn nhớ đến, với một chút cười thầm, câu chuyện sau đây khi tôi ngẫm nghĩ về câu nói của Đức cha Graham. Một chủ ngân hàng thành công có bằng cao học QTKD đậu chiếc Jaguar mới của ông trước văn phòng, chuẩn bị để khoe nó với những đồng nghiệp. Khi ông xuống xe, một chiếc xe tải đi tới sát đến nỗi không thắng kịp và hầu như xé nát cánh cửa phía tài xế của chiếc Jag. Người đàn ông ngay lập tức vồ lấy chiếc di động của mình và gọi 911[7] . Trong chốc lát, một người cảnh sát ông biết xuất hiện. Trước khi người cảnh sát kịp hỏi, thạc sĩ QTKD bắt đầu gào lên một cách cuồng loạn. Con Jag của ông, cái xe mà ông vừa mới tậu hôm trước, hoàn toàn bị phá hỏng. Sau khi ông ấy bình tĩnh lại, người cảnh sát lắc đầu đầy khinh miệt và hoài nghi. “Tôi không thể tin được làm sao các anh, những thạc sĩ QTKD lại quá chú trọng đến vật chất như vậy,” anh ta nói. “Anh quá tập trung vào những tài sản của mình đến nỗi anh không còn chú ý đến bất cứ thứ gì khác.” “Làm sao anh có thể nói một điều như vậy?” Thạc sĩ QTKD hỏi. Người cảnh sát trả lời: “Anh không biết là cánh tay trái của anh đã bị đứt mất từ cùi chỏ xuống hả? Chắc hẳn nó bị xé nát khi chiếc xe tải tông anh.” “Chúa ơi!” Thạc sĩ QTKD thét lên. “Chiếc Rolex của tôi ở đâu?” Hài hước, phải. Lộ liễu, có lẽ. Nó giống như tất cả những chuyện đùa của các luật sư, nhưng nó cũng vẫn là nhận thức thông thường của những thạc sĩ QTKD, mặc dầu bạn và tôi biết rằng đó không phải là một sự miêu tả chính xác nhiều thạc sĩ QTKD ngày nay. Tôi muốn lặp lại rằng triết lý của tôi là “Tiền và …”. Tiền có thể rất tốt. Tất cả là về cách bạn kiếm nó và bạn làm gì với nó. Tôi yêu thích cách diễn đạt tiền giống như phân bón. Nếu bạn chất đống nó, nó bốc mùi; nhưng nếu bạn rải nó xung quanh, nó có thể làm được rất nhiều việc tốt. Rốt cuộc, nếu tiền không giúp bạn tìm thấy ý nghĩa, nó tốt vì cái gì? Sự thách thức của đồng tiền xâm nhập vào mọi phần của cuộc sống và ảnh hưởng đến sự tìm kiếm ý nghĩa tinh thần của bạn. (Một bài diễn văn mạnh mẽ về sự thách thức của đồng tiền xuất hiện trong phần Nguồn tham khảo (theo sau phần Kết luận của quyển sách này. Nó được thảo luận chi tiết hơn trong Chương 4)). Đó là một yếu tố then chốt trong kế hoạch số phận của bạn, mặc dù thường bị cô lập với một vai trò kém quan trọng hơn vai trò nó thực sự chiếm giữ trong cuộc đời của bạn. Tiền và ý nghĩa, làm thế nào bạn có thể đạt được cả hai? Bạn biết rằng tiền không thể mua ý nghĩa, nhưng tiền cũng không bắt buộc phải thay đổi những giá trị của bạn. Nó có thể cho bạn sự tự do để thể hiện những giá trị của bạn và cũng làm tăng sự thỏa mãn cá nhân. Ví dụ, khi Robert Fulghum kiếm hàng triệu đô la từ cuốn All I Really Need to Know I Learned in Kindergarten (Tất Cả Những Gì Thật Sự Cần Phải Biết Thì Tôi Đã Học Ở Nhà Trẻ) , ông đã kiếm được một vài khoản lợi tức hàng năm nhỏ, nhưng trước hết, tiền cho phép ông đào sâu những mối quan hệ của ông với tất cả những tổ chức phi lợi nhuận mà ông đã và đang cống hiến thời gian của mình cho chúng. Giờ đây ông cũng có thể cống hiến tiền bạc cho chúng. Giá trị thực sự của đồng tiền không phải ở trong sự sở hữu nó nhưng trong cách dùng nó. Tiền và hạnh phúc? Những nghiên cứu trong năm 2006 từ Harvard và Princeton chỉ ra rằng “sự khác biệt giữa kiếm 5.000 đô la và 50.000 đô la một năm thì rất ghê gớm, nhưng sự khác biệt giữa kiếm được 100.000 đô la và 100 triệu đô la thì không đáng kể, hầu như không tồn tại”. Tuy nhiên, bạn vẫn cần vừa đủ để trang trải cho những nhu cầu cơ bản của mình. Báo cáo năm 2006 của Trung tâm Nghiên cứu Pew nói rằng 49% những người được hỏi có thu nhập của gia đình hơn 100.000 đô la nói rằng họ hạnh phúc, trong khi chỉ có 24% với thu nhập của gia đình dưới 30.000 đô la cảm thấy như vậy. Tất cả chúng ta cần tiền. Cách duy nhất để không nghĩ về nó là có “đủ”. Vậy bao nhiêu tiền là “đủ”? Một cuộc sống tốt đẹp cần bao nhiêu, Ngài Trump? Hơn tám năm qua, tôi đã hỏi khoảng 6.500 sinh viên cao học QTKD rằng họ cảm thấy cần kiếm bao nhiêu sau khi tốt nghiệp, hoặc như là một người độc thân, hoặc như là một người có gia đình, để được xem là sống tươm tất. Sử dụng những chỉ số giá cả sinh hoạt, phạm vi thông thường cho số lượng hàng năm, để cảm thấy “hạnh phúc về cơ bản”, là 25.000 đô la cho đến 450.000 đô la. Tuy nhiên, câu trả lời trung bình rơi vào 6 con số; còn 25.000 đô la coi như không tính. Bất kể con số của bạn là gì, câu hỏi là: “Nó sẽ ảnh hưởng như thế nào đến những lựa chọn của bạn?” Con số càng cao, càng ít cơ hội cho bạn đặt chân lên con đường số phận của mình.