🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Hỏi – Đáp Về Tổ Chức Và Hoạt Động Hòa Giải Ở Cơ Sở Ebooks Nhóm Zalo Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n Chñ tÞch Héi ®ång: TS. NguyÔn thÕ kû Phã Chñ tÞch Héi ®ång: TS. NguyÔn Duy Hïng Thµnh viªn: TS. NguyÔn tiÕn hoµng ts. nguyÔn an tiªm TS. Vò Träng L©m Chó dÉn cña Nhµ xuÊt b¶n §Ó ph¸t huy truyÒn thèng ®oµn kÕt, t−¬ng th©n, t−¬ng ¸i trong céng ®ång d©n c−, n©ng cao kÕt qu¶ gi¶i quyÕt nh÷ng vô viÖc vi ph¹m ph¸p luËt vµ tranh chÊp nhá trong nh©n d©n ë c¬ së, gãp phÇn phßng ngõa vµ h¹n chÕ c¸c vi ph¹m ph¸p luËt, gi÷ g×n trËt tù, an toµn x· héi, gi¶m bít c¸c vô viÖc ph¶i xö lý t¹i Toµ ¸n, ngµy 25-12- 1998, Uû ban th−êng vô Quèc héi kho¸ X ®· ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë c¬ së. Sau khi Ph¸p lÖnh ra ®êi, ChÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ®· ban hµnh c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn thi hµnh. Nh»m gióp b¹n ®äc hiÓu râ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ hoµ gi¶i ë c¬ së, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt t¸i b¶n cã söa ch÷a, bæ sung cuèn s¸ch Hái - ®¸p vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë c¬ së. Xin giíi thiÖu cuèn s¸ch víi b¹n ®äc. Th¸ng 3 n¨m 2011 Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia - sù thËt 5 6 C©u hái 1: Hßa gi¶i ë c¬ së lµ g×? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 1 Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së n¨m 1998, §iÒu 2, 3 NghÞ ®Þnh sè 160/N§-CP ngµy 18-10-1999 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë c¬ së th×: hßa gi¶i ë c¬ së lµ viÖc h−íng dÉn, gióp ®ì, thuyÕt phôc c¸c bªn tranh chÊp ®¹t ®−îc tháa thuËn, tù nguyÖn gi¶i quyÕt víi nhau nh÷ng vi ph¹m ph¸p luËt vµ tranh chÊp nhá nh»m gi÷ g×n ®oµn kÕt trong néi bé nh©n d©n, cñng cè, ph¸t huy nh÷ng t×nh c¶m vµ ®¹o lý truyÒn thèng tèt ®Ñp trong gia ®×nh vµ céng ®ång d©n c−, phßng ngõa, h¹n chÕ vi ph¹m ph¸p luËt, b¶o ®¶m trËt tù, an toµn x· héi trong céng ®ång d©n c−. Hßa gi¶i ë c¬ së ®−îc thùc hiÖn th«ng qua ho¹t ®éng cña Tæ hßa gi¶i hoÆc c¸c tæ chøc thÝch hîp kh¸c cña nh©n d©n ë th«n, xãm, b¶n, Êp, tæ d©n phè vµ c¸c côm d©n c− kh¸c (nh− hßa gi¶i trong hä téc, hßa gi¶i cña c¸c tæ chøc ®oµn thÓ x· héi…). Nh− vËy, hoµ gi¶i ë c¬ së lµ mét h×nh thøc hßa gi¶i cã sù gióp ®ì cña ng−êi trung gian ®Ó c¸c bªn ®¹t ®−îc tho¶ thuËn, chÊm døt tranh chÊp, bÊt 7 ®ång. Ng−êi trung gian ë ®©y lµ tæ viªn tæ hßa gi¶i hoÆc còng cã thÓ lµ mét c¸ nh©n cã uy tÝn, cã søc thuyÕt phôc, c¶m ho¸ c¸c bªn tranh chÊp trùc tiÕp tham gia hoµ gi¶i. C©u hái 2: Ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së cã vai trß nh− thÕ nµo trong ®êi sèng x· héi? Tr¶ lêi: Ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë c¬ së thùc sù cã vai trß quan träng trong ®êi sèng céng ®ång ë c¬ së. Trong cuéc sèng sinh ho¹t hµng ngµy, gi÷a c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh còng nh− gi÷a c¸c c¸ nh©n trong quan hÖ xãm giÒng, b¹n bÌ v.v. cã thÓ x¶y ra nh÷ng va ch¹m, xÝch mÝch, tranh chÊp nhá. Nh÷ng m©u thuÉn, tranh chÊp nµy nÕu kh«ng gi¶i quyÕt kÞp thêi th× tõ m©u thuÉn nhá sÏ thµnh m©u thuÉn lín, tõ tranh chÊp thuÇn tuý d©n sù cã thÓ trë thµnh vô ¸n h×nh sù, g©y mÊt ®oµn kÕt trong néi bé nh©n d©n, ¶nh h−ëng ®Õn trËt tù, an toµn x· héi. Hßa gi¶i ë c¬ së gióp c¸c bªn tù nguyÖn gi¶i quyÕt m©u thuÉn cã hiÖu qu¶, gãp phÇn gi÷ g×n ®oµn kÕt trong néi bé nh©n d©n, cñng cè, ph¸t huy nh÷ng t×nh c¶m vµ ®¹o lý truyÒn thèng tèt ®Ñp trong gia ®×nh vµ céng ®ång d©n c−, phßng ngõa, h¹n chÕ vi ph¹m ph¸p luËt, b¶o ®¶m trËt tù, an toµn x· héi trong céng ®ång d©n c−. Ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë c¬ së gãp phÇn tÝch cùc 8 trong viÖc h¹n chÕ ®¬n th− khiÕu n¹i, tè c¸o trµn lan, v−ît cÊp, kÐo dµi. Mçi vô viÖc x¶y ra ë c¬ së, nÕu ®−îc hoµ gi¶i, gi¶i quyÕt kÞp thêi sÏ tiÕt kiÖm ®−îc thêi gian, c«ng søc, tiÒn b¹c cña chÝnh c¸c bªn tranh chÊp, còng nh− cña c¸c c¬ quan nhµ n−íc nh− chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng, Toµ ¸n. Ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë c¬ së cã vai trß quan träng gãp phÇn phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt cho nh©n d©n. B»ng viÖc vËn dông nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó gi¶i thÝch, ph©n tÝch, thuyÕt phôc c¸c bªn tranh chÊp tù nguyÖn gi¶i quyÕt m©u thuÉn, tæ viªn Tæ hoµ gi¶i gãp phÇn n©ng cao hiÓu biÕt ph¸p luËt vµ quan träng h¬n lµ gi¸o dôc ý thøc nghiªm chØnh chÊp hµnh ph¸p luËt cho c¸c bªn. C©u hái 3: Hßa gi¶i ë c¬ së cã tõ khi nµo? Tr¶ lêi: Ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së mang ®Ëm tÝnh nh©n v¨n. Tæ hßa gi¶i lµ tæ chøc quÇn chóng cña nh©n d©n, do nh©n d©n lËp ra ë c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vi ph¹m ph¸p luËt vµ tranh chÊp nhá trong nh©n d©n. Ho¹t ®éng hßa gi¶i cã lÞch sö tån t¹i vµ ph¸t triÓn cïng víi lÞch sö x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt n−íc. Ngay tõ ngµy ®Çu thµnh lËp n−íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ, Nhµ n−íc ta ®· ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt quy ®Þnh vÒ hßa gi¶i trong néi bé nh©n d©n nh− S¾c lÖnh sè 13/SL ngµy 24-1-1946, 9 S¾c lÖnh sè 51/SL ngµy 17-4-1946, trong ®ã Ban T− ph¸p x· cã nhiÖm vô hoµ gi¶i tÊt c¶ c¸c viÖc vÒ d©n sù, th−¬ng sù vµ ph¹t vi c¶nh. Cïng víi chÕ ®Þnh hoµ gi¶i cña Ban T− ph¸p x·, cßn cã chÕ ®Þnh hoµ gi¶i cña Toµ ¸n s¬ cÊp (tr−íc n¨m 1950) vµ cña Toµ ¸n nh©n d©n huyÖn (sau n¨m 1950). §Õn n¨m 1964, theo Th«ng t− sè 02-TC ngµy 26-2-1964 cña Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao vÒ viÖc x©y dùng Tæ hßa gi¶i vµ kiÖn toµn Tæ t− ph¸p x·, khu phè, th× Tæ hßa gi¶i ®−îc thµnh lËp ë th«n, xãm hoÆc liªn xãm, kh«ng tæ chøc mét Tæ hßa gi¶i chung cho toµn x· héi, v× tæ chøc cña Tæ hßa gi¶i cÇn ®−îc gän nhÑ vµ s¸t nh©n d©n. Tæ hßa gi¶i cã tõ 3 ®Õn 7 tæ viªn. ë giai ®o¹n nµy, ho¹t ®éng hoµ gi¶i vÉn liªn tôc tån t¹i vµ ph¸t triÓn, cïng víi sù kiÖn toµn vµ ph¸t triÓn cña Toµ ¸n nh©n d©n c¸c cÊp vµ do Toµ ¸n nh©n d©n c¸c cÊp tæ chøc, h−íng dÉn vµ gióp ®ì ho¹t ®éng. ChÕ ®Þnh hoµ gi¶i ë c¬ së chÝnh thøc ®−îc HiÕn ph¸p n¨m 1992 ®−îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2001 ghi nhËn: "ë c¬ së, thµnh lËp c¸c tæ chøc thÝch hîp cña nh©n d©n ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng viÖc vi ph¹m ph¸p luËt vµ tranh chÊp nhá trong nh©n d©n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt" (§iÒu 127). HiÖn nay, hßa gi¶i ë c¬ së ®−îc tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh sè 09/1998/PL UBTVQH10 ngµy 25-12-1998 cña Uû ban th−êng vô Quèc héi vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ 10 së vµ NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP ngµy 18-10- 1999 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së (gäi t¾t lµ NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP). §©y lµ hai v¨n b¶n ph¸p luËt cã hiÖu lùc ph¸p lý cao quy ®Þnh ®Çy ®ñ vµ ®ång bé c¸c vÊn ®Ò vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së, thÓ hiÖn tÝnh kÕ thõa, tÝnh liªn tôc cña truyÒn thèng hßa gi¶i ë n−íc ta, t¹o c¬ së ph¸p lý cho viÖc tiÕp tôc cñng cè tæ chøc, x©y dùng ®éi ngò tæ viªn Tæ hßa gi¶i vµ t¨ng c−êng vai trß, tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc x· héi kh¸c, c¬ quan nhµ n−íc, ®¬n vÞ lùc l−îng vò trang vµ c«ng d©n ®èi víi c«ng t¸c hßa gi¶i ë c¬ së. §Ó triÓn khai vµ thùc hiÖn tèt Ph¸p lÖnh tæ chøc vµ ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë c¬ së vµ NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP vÒ c«ng t¸c hßa gi¶i, Bé T− ph¸p ®−îc ChÝnh phñ giao nhiÖm vô h−íng dÉn, kiÓm tra vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së. Së T− ph¸p, Phßng T− ph¸p vµ c¸n bé T− ph¸p x·, ph−êng, thÞ trÊn ®−îc giao nhiÖm vô gióp Uû ban nh©n d©n cïng cÊp tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c hßa gi¶i ë c¬ së trong ph¹m vi ®Þa ph−¬ng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Bé T− ph¸p vµ Uû ban nh©n d©n c¸c ®Þa ph−¬ng còng ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n h−íng dÉn vÒ c«ng t¸c nµy, t¹o nªn mét hÖ thèng kh¸ ®ång bé c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së. 11 C©u hái 4: Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n d©n sù, h«n nh©n - gia ®×nh, c¸c vô tranh chÊp vÒ kinh tÕ, lao ®éng v.v., Tßa ¸n nh©n d©n, Träng tµi th−¬ng m¹i hay Héi ®ång hßa gi¶i c¬ së v.v., còng tiÕn hµnh hßa gi¶i. VËy, hßa gi¶i ë c¬ së kh¸c hßa gi¶i trong tè tông cña Tßa ¸n nh©n d©n, cña Träng tµi th−¬ng m¹i vµ hßa gi¶i tranh chÊp lao ®éng nh− thÕ nµo? Tr¶ lêi: Hßa gi¶i ë c¬ së lµ viÖc h−íng dÉn, gióp ®ì, thuyÕt phôc c¸c bªn ®¹t ®−îc tho¶ thuËn, tù nguyÖn gi¶i quyÕt víi nhau nh÷ng viÖc vi ph¹m ph¸p luËt vµ tranh chÊp nhá nh»m gi÷ g×n ®oµn kÕt trong néi bé nh©n d©n, phßng ngõa, h¹n chÕ vi ph¹m ph¸p luËt, b¶o ®¶m trËt tù, an toµn x· héi trong céng ®ång d©n c−. Hßa gi¶i ë c¬ së ®−îc thùc hiÖn th«ng qua ho¹t ®éng cña Tæ hßa gi¶i hoÆc c¸c tæ chøc thÝch hîp kh¸c cña nh©n d©n ë th«n, xãm, b¶n, Êp, tæ d©n phè vµ c¸c côm d©n c− kh¸c phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi vµ phong tôc, tËp qu¸n tèt ®Ñp cña nh©n d©n. Hßa gi¶i trong tè tông cña Tßa ¸n nh©n d©n: lµ thñ tôc b¾t buéc trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt vô ¸n d©n sù, h«n nh©n - gia ®×nh. Tßa ¸n tiÕn hµnh hßa gi¶i ®Ó gióp c¸c ®−¬ng sù tháa thuËn víi nhau (trõ tr−êng hîp ph¸p luËt quy ®Þnh kh«ng ®−îc hßa gi¶i). Khi kh«ng hßa gi¶i ®−îc hoÆc hßa gi¶i kh«ng 12 thµnh Tßa ¸n míi ®−a vô ¸n ra xÐt xö. Tr−êng hîp c¸c ®−¬ng sù tháa thuËn víi nhau vÒ vÊn ®Ò ph¶i gi¶i quyÕt trong vô ¸n th× Tßa ¸n lËp biªn b¶n hßa gi¶i thµnh. NÕu trong thêi h¹n m−êi l¨m ngµy mµ c¸c ®−¬ng sù kh«ng cã sù thay ®æi ý kiÕn hoÆc ViÖn kiÓm s¸t, tæ chøc x· héi khëi kiÖn v× lîi Ých chung kh«ng ph¶n ®èi sù tháa thuËn ®ã th× Tßa ¸n ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn sù tháa thuËn cña c¸c ®−¬ng sù. QuyÕt ®Þnh nµy cã hiÖu lùc ph¸p luËt. Hßa gi¶i trong tè tông Träng tµi th−¬ng m¹i: Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt tranh chÊp t¹i träng tµi, c¸c bªn tranh chÊp cã thÓ th−¬ng l−îng, tù hßa gi¶i hoÆc ®Ò nghÞ träng tµi gióp c¸c bªn hßa gi¶i. Träng tµi còng cã thÓ chñ ®éng tù m×nh tiÕn hµnh hßa gi¶i c¸c bªn. NÕu c¸c bªn th«ng qua hßa gi¶i gi¶i quyÕt ®−îc tranh chÊp th× cã thÓ yªu cÇu träng tµi viªn x¸c nhËn sù tháa thuËn ®ã b»ng v¨n b¶n, lËp biªn b¶n hßa gi¶i thµnh vµ c«ng nhËn sù tháa thuËn cña c¸c bªn. V¨n b¶n nµy cã gi¸ trÞ nh− quyÕt ®Þnh träng tµi - cã hiÖu lùc thi hµnh, kh«ng bÞ kh¸ng c¸o. Hßa gi¶i tranh chÊp lao ®éng: Hßa gi¶i tranh chÊp lao ®éng ®−îc Héi ®ång hßa gi¶i lao ®éng ë c¬ së hoÆc Hßa gi¶i viªn lao ®éng cña C¬ quan lao ®éng quËn, huyÖn vµ t−¬ng ®−¬ng tiÕn hµnh khi cã tranh chÊp vÒ quyÒn vµ lîi Ých liªn quan ®Õn viÖc lµm, tiÒn l−¬ng, thu nhËp vµ c¸c ®iÒu kiÖn lao ®éng kh¸c, vÒ thùc hiÖn hîp ®ång lao ®éng, tháa −íc lao ®éng tËp thÓ vµ trong qu¸ tr×nh 13 häc nghÒ gi÷a ng−êi lao ®éng víi ng−êi sö dông lao ®éng. ThÈm quyÒn, tr×nh tù hßa gi¶i tranh chÊp lao ®éng ®−îc quy ®Þnh t¹i Ch−¬ng XIV cña Bé luËt lao ®éng n¨m 1994 (®−îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2002, 2006, 2007). C©u hái 5: Ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së do tæ chøc nµo thùc hiÖn? Tr¶ lêi: §iÒu 2 Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së n¨m 1998 quy ®Þnh: Hoµ gi¶i ë c¬ së ®−îc thùc hiÖn th«ng qua ho¹t ®éng cña Tæ hoµ gi¶i hoÆc c¸c tæ chøc thÝch hîp kh¸c cña nh©n d©n ë th«n, xãm, b¶n, Êp, tæ d©n phè vµ c¸c côm d©n c− kh¸c phï hîp víi ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi vµ phong tôc, tËp qu¸n tèt ®Ñp cña nh©n d©n. - Tæ hoµ gi¶i ë c¬ së lµ tæ chøc tù qu¶n cña nh©n d©n ®−îc thµnh lËp ë th«n, xãm, b¶n, Êp, tæ d©n phè vµ c¸c côm d©n c− kh¸c nh− chî cè ®Þnh, tô ®iÓm du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ… - C¸c tæ chøc thÝch hîp kh¸c cña nh©n d©n ë th«n, xãm, b¶n, Êp, tæ d©n phè vµ c¸c côm d©n c−: lµ viÖc tæ chøc hßa gi¶i cña hä téc, cña c¸c tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi nh− MÆt trËn Tæ quèc, Thanh niªn, Phô n÷, N«ng d©n, Cùu chiÕn binh, c¸c tæ chøc x· héi, tæ chøc nghÒ nghiÖp kh¸c v.v. ®−îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng th−êng xuyªn ë c¬ së. 14 C©u hái 6: TÝnh chÊt tù qu¶n cña Tæ hßa gi¶i ®−îc thÓ hiÖn nh− thÕ nµo? Thµnh phÇn Tæ hßa gi¶i ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nµo? Tr¶ lêi: TÝnh chÊt tù qu¶n cña Tæ hßa gi¶i thÓ hiÖn ë chç c¸c tæ viªn Tæ hßa gi¶i lµ nh÷ng ng−êi ®−îc nh©n d©n bÇu vµ hä tù ®iÒu hµnh, qu¶n lý c«ng viÖc cña m×nh. Tæ hßa gi¶i cã tæ tr−ëng vµ c¸c tæ viªn. Sè l−îng tæ viªn Tæ hßa gi¶i kh«ng Ên ®Þnh cô thÓ. Tuy nhiªn, mçi Tæ hßa gi¶i ph¶i cã Ýt nhÊt 03 tæ viªn. C©u hái 7: Mét c¸n bé h−u trÝ cã nguyÖn väng ®−îc tham gia Tæ hßa gi¶i ë khu d©n c− n¬i ng−êi nµy ®ang sinh sèng. VËy, theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× tæ viªn Tæ hßa gi¶i ph¶i cã tiªu chuÈn g×? Tr¶ lêi: Tæ viªn Tæ hßa gi¶i do Uû ban MÆt trËn Tæ quèc x·, ph−êng, thÞ trÊn phèi hîp víi c¸c tæ chøc thµnh viªn cña MÆt trËn ®Ò cö hoÆc tù m×nh øng cö vµo danh s¸ch bÇu tæ viªn Tæ hoµ gi¶i ®Ó nh©n d©n bÇu vµ ®−îc Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn. Tæ viªn Tæ hßa gi¶i lµ c«ng d©n tõ 18 tuæi trë lªn, cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, nghÜa lµ cã kh¶ n¨ng b»ng chÝnh hµnh vi cña m×nh x¸c lËp, thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù vµ cã ®ñ c¸c tiªu chuÈn sau: 15 - Cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt, nghiªm chØnh chÊp hµnh chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc vµ cã uy tÝn trong nh©n d©n; - Cã kh¶ n¨ng thuyÕt phôc, vËn ®éng nh©n d©n thùc hiÖn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt; - Tù nguyÖn tham gia tæ chøc hoµ gi¶i, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, nhiÖt t×nh trong c«ng t¸c hoµ gi¶i (§iÒu 9 Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së n¨m 1998). C©u hái 8: Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× tæ viªn Tæ hßa gi¶i cã quyÒn h¹n vµ nhiÖm vô g×? Tr¶ lêi: Tæ viªn Tæ hoµ gi¶i cã c¸c quyÒn h¹n, nhiÖm vô (§iÒu 11 NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP ngµy 18-10-1999 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së): - Hoµ gi¶i c¸c vô viÖc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ph¹m vi hßa gi¶i ë c¬ së. - Th«ng qua ho¹t ®éng hoµ gi¶i, tuyªn truyÒn, vËn ®éng nh©n d©n nghiªm chØnh chÊp hµnh ph¸p luËt. - §èi víi nh÷ng tranh chÊp kh«ng thuéc ph¹m vi hoµ gi¶i cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn trËt tù, an ninh ë ®Þa ph−¬ng, th× tæ viªn Tæ hoµ gi¶i ph¶i b¸o c¸o Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn ®Ó xem xÐt vµ cã biÖn ph¸p gi¶i quyÕt. 16 C©u hái 9: Th«n A cã nhu cÇu thµnh lËp thªm Tæ hßa gi¶i míi. VËy, thñ tôc, tr×nh tù thµnh lËp Tæ hßa gi¶i míi ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nµo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× nÕu trªn ®Þa bµn x·, ph−êng, thÞ trÊn cÇn thµnh lËp Tæ hßa gi¶i míi th× tr×nh tù, thñ tôc thµnh lËp cô thÓ nh− sau: - C¸n bé T− ph¸p x·, ph−êng, thÞ trÊn phèi hîp víi c¸c tr−ëng th«n, tæ tr−ëng tæ d©n phè tËp hîp danh s¸ch c¸c Tæ hßa gi¶i cÇn ®−îc thµnh lËp míi ®Ò nghÞ Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn xem xÐt, quyÕt ®Þnh. - ë ®Þa bµn cÇn thµnh lËp Tæ hßa gi¶i míi, Uû ban MÆt trËn Tæ quèc x· phèi hîp víi c¸c tæ chøc thµnh viªn cña MÆt trËn lùa chän, giíi thiÖu ng−êi øng cö tæ viªn Tæ hßa gi¶i. - TiÕn hµnh bÇu tæ viªn, Tæ tr−ëng Tæ hßa gi¶i, Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn thµnh phÇn Tæ hßa gi¶i (theo tr×nh tù, thñ tôc ph¸p luËt quy ®Þnh). C©u hái 10: Tæ viªn, Tæ tr−ëng Tæ hßa gi¶i cã thÓ do Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x· chØ ®Þnh kh«ng? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 8 NghÞ ®Þnh sè 160/1999/ N§-CP ngµy 18-10-1999 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh 17 chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së th× tæ viªn Tæ hßa gi¶i lµ do Uû ban MÆt trËn Tæ quèc x·, ph−êng, thÞ trÊn phèi hîp víi c¸c tæ chøc thµnh viªn cña MÆt trËn lùa chän, giíi thiÖu ng−êi ®Ó nh©n d©n bÇu, kh«ng thÓ do Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x· chØ ®Þnh. Tæ tr−ëng Tæ hoµ gi¶i do c¸c tæ viªn Tæ hoµ gi¶i bÇu trong sè tæ viªn cña Tæ, kh«ng thÓ do Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x· chØ ®Þnh. C©u hái 11: ViÖc bÇu tæ viªn, Tæ tr−ëng Tæ hßa gi¶i ®−îc thùc hiÖn nh− thÕ nµo? Tr¶ lêi: ViÖc bÇu tæ viªn Tæ hoµ gi¶i ®−îc tæ chøc ë th«n, xãm, b¶n, Êp, tæ d©n phè vµ côm d©n c− n¬i Tæ hoµ gi¶i ho¹t ®éng vµ ®−îc tiÕn hµnh theo mét trong c¸c h×nh thøc sau: - Häp nh©n d©n bµn, biÓu quyÕt c«ng khai hoÆc bá phiÕu kÝn. - Häp chñ hé trong th«n, xãm, b¶n, Êp, tæ d©n phè, biÓu quyÕt c«ng khai hoÆc bá phiÕu kÝn. - Trong tr−êng hîp kh«ng tæ chøc häp ®−îc th× ph¸t phiÕu lÊy ý kiÕn cña chñ hé gia ®×nh. Yªu cÇu ®èi víi cuéc häp bÇu tæ viªn Tæ hoµ gi¶i: - Nh÷ng ng−êi tham gia häp nh©n d©n hoÆc ®¹i diÖn cho chñ hé trong cuéc häp chñ hé ph¶i lµ ng−êi tõ 18 tuæi trë lªn vµ cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù. 18 - C¸c cuéc häp nãi trªn ®−îc tiÕn hµnh khi cã Ýt nhÊt 2/3 sè ng−êi trong diÖn häp tham dù. Tr−ëng th«n, xãm, b¶n, Êp, tæ d©n phè tæ chøc vµ chñ tr× c¸c cuéc häp nh©n d©n, häp chñ hé ®Ó bÇu tæ viªn Tæ hoµ gi¶i hoÆc tæ chøc viÖc ph¸t phiÕu lÊy ý kiÕn chñ hé. C«ng nhËn tæ viªn Tæ hoµ gi¶i: Ng−êi ®−îc bÇu lµ tæ viªn Tæ hoµ gi¶i ph¶i ®−îc qu¸ nöa sè ng−êi tham gia bÇu t¸n thµnh. BÇu Tæ tr−ëng Tæ hßa gi¶i: Tæ tr−ëng Tæ hoµ gi¶i do c¸c tæ viªn Tæ hoµ gi¶i bÇu trong sè tæ viªn cña Tæ. KÕt qu¶ c¸c cuéc häp nh©n d©n, häp chñ hé, kÕt qu¶ lÊy ý kiÕn chñ hé bÇu tæ viªn Tæ hoµ gi¶i vµ viÖc bÇu Tæ tr−ëng Tæ hoµ gi¶i ph¶i ®−îc lËp thµnh biªn b¶n. C¸c biªn b¶n nµy ph¶i ®−îc göi ®Õn Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn xem xÐt ®Ó c«ng nhËn thµnh phÇn Tæ hoµ gi¶i. C©u hái 12: Tæ tr−ëng Tæ hßa gi¶i cã nhiÖm vô, quyÒn h¹n g×? Tr¶ lêi: Tæ tr−ëng Tæ hoµ gi¶i do c¸c tæ viªn Tæ hoµ gi¶i bÇu. Tæ tr−ëng Tæ hoµ gi¶i phô tr¸ch Tæ hoµ gi¶i, ®ång thêi tham gia ho¹t ®éng hoµ gi¶i víi t− c¸ch tæ viªn. Tæ tr−ëng Tæ hoµ gi¶i cã c¸c quyÒn h¹n, nhiÖm vô (§iÒu 8 Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa 19 gi¶i ë c¬ së n¨m 1998; §iÒu 10 NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP ngµy 18-10-1999 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së) : - Ph©n c«ng, ®iÒu hoµ, phèi hîp ho¹t ®éng cña tæ viªn Tæ hoµ gi¶i; - Phèi hîp víi c¸c Tæ hoµ gi¶i trong viÖc n©ng cao nghiÖp vô vµ trong ho¹t ®éng hoµ gi¶i tranh chÊp liªn quan ®Õn ®Þa bµn ho¹t ®éng cña c¸c Tæ hoµ gi¶i ®ã; - Tæ chøc c¸c cuéc häp ®Þnh kú vµ ®ét xuÊt ®Ó rót kinh nghiÖm vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i vµ ®Ò xuÊt víi Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn vÒ c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c hoµ gi¶i, cung cÊp tµi liÖu vµ c¸c th«ng tin n©ng cao nghiÖp vô hoµ gi¶i; - B¸o c¸o ®Þnh kú vµ ®ét xuÊt vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i cho Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn vµ Uû ban MÆt trËn Tæ quèc cïng cÊp; - §¹i diÖn cho Tæ hoµ gi¶i trong quan hÖ víi Tr−ëng th«n, xãm, b¶n, Êp, Tæ tr−ëng tæ d©n phè, côm d©n c− vµ víi c¸c c¬ quan nhµ n−íc, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi ë c¬ së. C©u hái 13: Tæ viªn Tæ hßa gi¶i bÞ miÔn nhiÖm trong tr−êng hîp nµo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 9 NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP ngµy 18-10-1999 cña ChÝnh phñ 20 quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së th× viÖc miÔn nhiÖm tæ viªn Tæ hoµ gi¶i ®−îc thùc hiÖn ®èi víi tæ viªn Tæ hoµ gi¶i kh«ng cßn ®ñ tiªu chuÈn hoÆc theo nguyÖn väng c¸ nh©n xin rót khái Tæ hoµ gi¶i. Nh÷ng tr−êng hîp tæ viªn Tæ hoµ gi¶i bÞ miÔn nhiÖm do kh«ng cßn ®ñ tiªu chuÈn: - Cã hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt; - Cã hµnh vi tr¸i ®¹o ®øc x· héi; - ThiÕu nhiÖt t×nh trong ho¹t ®éng hoµ gi¶i. Tæ viªn Tæ hoµ gi¶i cã thÓ ®−îc miÔn nhiÖm khi cã nguyÖn väng xin rót khái Tæ hoµ gi¶i v× lý do søc kháe hoÆc v× nh÷ng ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh kh¸c mµ kh«ng thÓ tiÕp tôc tham gia c«ng t¸c hoµ gi¶i. C©u hái 14: Thñ tôc miÔn nhiÖm tæ viªn Tæ hßa gi¶i ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nµo? Tr¶ lêi: ViÖc miÔn nhiÖm tæ viªn Tæ hoµ gi¶i ®−îc thùc hiÖn th«ng qua häp nh©n d©n, häp chñ hé trong th«n, xãm, b¶n, Êp, tæ d©n phè. Trong tr−êng hîp kh«ng tæ chøc häp ®−îc th× ph¸t phiÕu lÊy ý kiÕn cña chñ hé. Tr−ëng th«n, xãm, b¶n, Êp, tæ d©n phè tæ chøc vµ chñ tr× c¸c cuéc häp nh©n d©n, häp chñ hé vÒ viÖc miÔn nhiÖm tæ viªn Tæ hoµ gi¶i hoÆc tæ chøc viÖc ph¸t phiÕu lÊy ý kiÕn chñ hé. C¨n cø biªn b¶n c¸c cuéc häp nh©n d©n, häp 21 chñ hé hoÆc kÕt qu¶ phiÕu lÊy ý kiÕn chñ hé, Ban T− ph¸p ®Ò nghÞ b»ng v¨n b¶n ®Ó Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n cïng cÊp xem xÐt quyÕt ®Þnh viÖc miÔn nhiÖm tæ viªn Tæ hoµ gi¶i. C©u hái 15: Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× nh÷ng vô viÖc nµo ®−îc tiÕn hµnh hßa gi¶i ë c¬ së? Tr¶ lêi: Hoµ gi¶i ë c¬ së lµ viÖc h−íng dÉn, gióp ®ì, thuyÕt phôc c¸c bªn ®¹t ®−îc tho¶ thuËn, tù nguyÖn gi¶i quyÕt víi nhau nh÷ng viÖc vi ph¹m ph¸p luËt vµ tranh chÊp nhá. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 3 Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së n¨m 1998 vµ §iÒu 4 NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP ngµy 18-10-1999 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së th× hoµ gi¶i ®−îc tiÕn hµnh ®èi víi viÖc vi ph¹m ph¸p luËt vµ tranh chÊp nhá trong céng ®ång d©n c− gi÷a c¸c thµnh viªn trong mét hé gia ®×nh, c¸c hé gia ®×nh víi nhau hoÆc c¸c c¸ nh©n víi nhau bao gåm: - M©u thuÉn, xÝch mÝch gi÷a c¸c c¸ nh©n víi nhau: Trong cuéc sèng hµng ngµy, cã thÓ n¶y sinh m©u thuÉn, xÝch mÝch gi÷a c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh nh− cha mÑ vµ con c¸i, «ng bµ víi c¸c ch¸u, gi÷a anh, chÞ, em do kh¸c nhau vÒ quan 22 niÖm sèng, lèi sèng, tÝnh t×nh kh«ng hîp hoÆc m©u thuÉn, xÝch mÝch gi÷a c¸c c¸ nh©n trong quan hÖ xãm giÒng nh− sö dông lèi ®i qua nhµ, sö dông ®iÖn, n−íc sinh ho¹t, c«ng tr×nh phô, giê giÊc sinh ho¹t, g©y mÊt vÖ sinh chung v.v.. - Tranh chÊp vÒ quyÒn, lîi Ých ph¸t sinh tõ quan hÖ d©n sù nh− tranh chÊp ph¸t sinh tõ c¸c quan hÖ vÒ tµi s¶n, quan hÖ hîp ®ång d©n sù, nghÜa vô d©n sù, thõa kÕ, quyÒn sö dông ®Êt (thùc hiÖn nghÜa vô khi vay, m−în tµi s¶n, tranh chÊp ®èi víi gia sóc, gia cÇm bÞ thÊt l¹c, tranh chÊp gi÷a nh÷ng ng−êi ®−îc h−ëng thõa kÕ…). - Tranh chÊp vÒ quyÒn, lîi Ých ph¸t sinh tõ quan hÖ h«n nh©n vµ gia ®×nh nh− thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña vî, chång; quyÒn vµ nghÜa vô cña cha mÑ vµ con; nhËn nu«i con nu«i; ly h«n; yªu cÇu cÊp d−ìng. Khi hßa gi¶i nh÷ng vô viÖc nµy, tæ viªn Tæ hßa gi¶i kh«ng ®−îc xem xÐt gi¶i quyÕt nh÷ng vô viÖc mµ ph¸p luËt quy ®Þnh thuéc thÈm quyÒn cña c¬ quan nhµ n−íc nh−: chÊm døt nu«i con nu«i; nhËn cha, mÑ, con; ph©n xö viÖc ly h«n (cho ly h«n); Ðp buéc hä kh«ng ®−îc ly h«n hoÆc thùc hiÖn c¸c viÖc mµ LuËt h«n nh©n gia ®×nh n¨m 2000 cÊm. - Tranh chÊp ph¸t sinh tõ nh÷ng viÖc vi ph¹m ph¸p luËt mµ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, nh÷ng viÖc vi ph¹m ®ã ch−a ®Õn møc bÞ xö lý b»ng biÖn ph¸p h×nh sù hoÆc biÖn ph¸p hµnh chÝnh. Hoµ gi¶i viªn thùc hiÖn hoµ gi¶i nh÷ng viÖc nh− trém 23 c¾p vÆt (rau, qu¶ trong v−ên, mét sè ®å dïng sinh ho¹t cã gi¸ trÞ kh«ng lín), ®¸nh, chöi nhau g©y mÊt trËt tù c«ng céng, ®¸nh nhau g©y th−¬ng tÝch nhÑ, va quÖt xe cé g©y th−¬ng tÝch nhÑ. C©u hái 16: T (20 tuæi) lµ hµng xãm cña vî chång anh H. T sang nhµ anh H ch¬i, thÊy ch¸u M (16 tuæi) - con g¸i anh H ë nhµ mét m×nh, T ®· cã hµnh vi hiÕp d©m ch¸u M. Tæ hßa gi¶i th«n X ®· tiÕn hµnh hßa gi¶i vô viÖc trªn vµ lËp biªn b¶n hßa gi¶i thµnh víi sù tháa thuËn cô thÓ vÒ sè tiÒn mµ T ph¶i ®Òn bï cho ch¸u M vµ gia ®×nh. VËy, viÖc Tæ hßa gi¶i th«n X tiÕn hµnh hßa gi¶i vô viÖc trªn cã ®óng víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt kh«ng? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 3 Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së n¨m 1998 vµ §iÒu 4 NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP ngµy 18-10-1999 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së th× kh«ng hßa gi¶i c¸c téi ph¹m h×nh sù. Téi ph¹m lµ hµnh vi nguy hiÓm cho x· héi ®−îc quy ®Þnh trong Bé luËt h×nh sù, do ng−êi cã n¨ng lùc tr¸ch nhiÖm h×nh sù thùc hiÖn mét c¸ch cè ý hoÆc v« ý, x©m ph¹m ®éc lËp, chñ quyÒn, thèng nhÊt, toµn vÑn l·nh thæ Tæ quèc, x©m ph¹m chÕ ®é chÝnh trÞ, chÕ ®é kinh tÕ, nÒn v¨n ho¸, quèc 24 phßng, an ninh, trËt tù, an toµn x· héi, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña tæ chøc, x©m ph¹m tÝnh m¹ng, søc kháe, danh dù, nh©n phÈm, tù do, tµi s¶n, c¸c quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p kh¸c cña c«ng d©n, x©m ph¹m nh÷ng lÜnh vùc kh¸c cña trËt tù ph¸p luËt x· héi chñ nghÜa. C¸c téi ph¹m ®−îc quy ®Þnh cô thÓ trong Bé luËt h×nh sù n¨m 1999 ®−îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2009 tõ Ch−¬ng XI ®Õn Ch−¬ng XXIV (PhÇn c¸c téi ph¹m). Hµnh vi cña T lµ ph¹m téi hiÕp d©m, T ph¶i bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù vµ chÞu h×nh ph¹t theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 111 Bé luËt h×nh sù n¨m 1999 ®−îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2009. Nh− vËy, viÖc Tæ hßa gi¶i th«n X tiÕn hµnh hßa gi¶i vô viÖc trªn lµ tr¸i víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt. C©u hái 17: Cã mét sè tr−êng hîp vi ph¹m ph¸p luËt h×nh sù (nh− cè ý g©y th−¬ng tÝch hoÆc g©y tæn h¹i cho søc kháe cña ng−êi kh¸c...) nh−ng vÉn ®−îc tiÕn hµnh hßa gi¶i ë c¬ së. VËy, ph¸p luËt quy ®Þnh vÒ vÊn ®Ò nµy nh− thÕ nµo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 4 NghÞ ®Þnh sè 160/1999/ N§-CP ngµy 18-10-1999 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së th× ®èi víi c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt h×nh sù mµ ng−êi bÞ h¹i ®· kh«ng 25 yªu cÇu hoÆc rót yªu cÇu khëi tè vô ¸n h×nh sù theo quy ®Þnh cña Bé luËt tè tông h×nh sù, ViÖn kiÓm s¸t hoÆc Toµ ¸n kh«ng tiÕp tôc tiÕn hµnh viÖc tè tông vµ kh«ng bÞ c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®èi víi c¸c hµnh vi nh−: cè ý g©y th−¬ng tÝch hoÆc g©y tæn h¹i cho søc khoÎ cña ng−êi kh¸c th× cã thÓ hoµ gi¶i. C©u hái 18: Ngoµi c¸c téi ph¹m h×nh sù th× ph¸p luËt cßn quy ®Þnh tæ viªn Tæ hßa gi¶i kh«ng ®−îc tiÕn hµnh hßa gi¶i nh÷ng vô viÖc nµo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 3 Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së n¨m 1998 vµ §iÒu 4 NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP ngµy 18-10-1999 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së th× ngoµi c¸c téi ph¹m h×nh sù, c¸c vô viÖc sau ®©y kh«ng ®−îc tiÕn hµnh hßa gi¶i: a) Hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt bÞ xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh, bao gåm: Hµnh vi cè ý hoÆc v« ý vi ph¹m c¸c quy t¾c qu¶n lý nhµ n−íc mµ ch−a ®Õn møc truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù vµ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ph¶i bÞ xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh; Hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ an ninh, trËt tù, 26 an toµn x· héi nh−ng ch−a ®Õn møc truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù vµ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ph¶i bÞ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh nh−: gi¸o dôc t¹i x·, ph−êng, thÞ trÊn; ®−a vµo tr−êng gi¸o d−ìng; ®−a vµo c¬ së gi¸o dôc; ®−a vµo c¬ së ch÷a bÖnh; qu¶n chÕ hµnh chÝnh. b) C¸c vi ph¹m ph¸p luËt vµ tranh chÊp mµ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt kh«ng ®−îc hoµ gi¶i, bao gåm: - KÕt h«n tr¸i ph¸p luËt: Theo quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vµ gia ®×nh n¨m 2000, kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt lµ viÖc x¸c lËp quan hÖ vî chång cã ®¨ng ký kÕt h«n nh−ng vi ph¹m c¸c ®iÒu kiÖn kÕt h«n, cô thÓ: nam, n÷ ch−a ®ñ tuæi ®¨ng ký kÕt h«n (nam d−íi 20 tuæi, n÷ d−íi 18 tuæi); viÖc kÕt h«n do mét hoÆc c¶ hai bªn bÞ Ðp buéc, lõa dèi, c−ìng Ðp hoÆc bÞ c¶n trë; viÖc kÕt h«n thuéc mét trong nh÷ng tr−êng hîp cÊm kÕt h«n khi nam, n÷ lµ ng−êi ®ang cã vî hoÆc cã chång, ng−êi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, gi÷a nh÷ng ng−êi cã dßng m¸u trùc hÖ, cã hä trong ph¹m vi ba ®êi, gi÷a cha, mÑ nu«i víi con nu«i; gi÷a ng−êi ®· tõng lµ cha, mÑ nu«i víi con nu«i, bè chång víi con d©u, mÑ vî víi con rÓ, bè d−îng víi con riªng cña vî, mÑ kÕ víi con riªng cña chång, gi÷a nh÷ng ng−êi cïng giíi tÝnh. - C¸c vi ph¹m g©y thiÖt h¹i ®Õn tµi s¶n nhµ n−íc: ng−êi nµo cã nhiÖm vô trùc tiÕp trong c«ng t¸c qu¶n lý tµi s¶n nhµ n−íc, v× thiÕu tr¸ch nhiÖm mµ ®Ó mÊt m¸t, h− háng, l·ng phÝ g©y thiÖt h¹i 27 cho tµi s¶n cña Nhµ n−íc cã gi¸ trÞ tõ 50 triÖu ®ång ®Õn d−íi hai tr¨m triÖu ®ång th× bÞ xö lý h×nh sù theo quy ®Þnh cña Bé luËt h×nh sù n¨m 1999 ®−îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2009 (kho¶n 1 §iÒu 144 Téi thiÕu tr¸ch nhiÖm g©y thiÖt h¹i nghiªm träng ®Õn tµi s¶n cña Nhµ n−íc). - Tranh chÊp ph¸t sinh tõ giao dÞch tr¸i ph¸p luËt: Giao dÞch d©n sù tr¸i ph¸p luËt lµ giao dÞch kh«ng ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cã hiÖu lùc cña giao dÞch theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, cô thÓ: + Ng−êi tham gia giao dÞch kh«ng cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù (ng−êi ch−a thµnh niªn, ng−êi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, ng−êi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù); + Môc ®Ých vµ néi dung cña giao dÞch vi ph¹m ®iÒu cÊm cña ph¸p luËt, tr¸i ®¹o ®øc x· héi; + Ng−êi tham gia giao dÞch bÞ lõa dèi, Ðp buéc; + Kh«ng ®¶m b¶o h×nh thøc giao dÞch khi ph¸p luËt cã quy ®Þnh vÒ h×nh thøc ®èi víi lo¹i giao dÞch ®ã. - Tranh chÊp vÒ lao ®éng: tranh chÊp vÒ lao ®éng bao gåm tranh chÊp gi÷a c¸ nh©n ng−êi lao ®éng hoÆc tËp thÓ ng−êi lao ®éng víi ng−êi sö dông lao ®éng vÒ quyÒn vµ lîi Ých liªn quan ®Õn viÖc lµm, tiÒn l−¬ng, thu nhËp vµ c¸c ®iÒu kiÖn lao ®éng kh¸c, vÒ thùc hiÖn hîp ®ång lao ®éng, tho¶ −íc tËp thÓ vµ trong qu¸ tr×nh häc nghÒ. C¸c c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt tranh chÊp lao ®éng c¸ nh©n gåm: Héi ®ång hoµ 28 gi¶i lao ®éng c¬ së hoÆc Hoµ gi¶i viªn lao ®éng cña c¬ quan lao ®éng cÊp huyÖn, Toµ ¸n nh©n d©n. C¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt tranh chÊp lao ®éng tËp thÓ gåm: Héi ®ång hoµ gi¶i lao ®éng c¬ së hoÆc Hoµ gi¶i viªn lao ®éng cña c¬ quan lao ®éng cÊp huyÖn ®èi víi nh÷ng n¬i kh«ng cã Héi ®ång hoµ gi¶i lao ®éng c¬ së, Héi ®ång träng tµi lao ®éng cÊp tØnh, Toµ ¸n nh©n d©n. C©u hái 19: ViÖc hßa gi¶i ë c¬ së ph¶i ®−îc tiÕn hµnh theo c¸c nguyªn t¾c nµo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 4 Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së n¨m 1998 th× viÖc hoµ gi¶i ®−îc tiÕn hµnh theo c¸c nguyªn t¾c sau ®©y: - Phï hîp víi ®−êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc, ®¹o ®øc x· héi vµ phong tôc, tËp qu¸n tèt ®Ñp cña nh©n d©n Khi thùc hiÖn nhiÖm vô cña m×nh, tæ viªn Tæ hßa gi¶i ph¶i lu«n dùa vµo ®−êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc ®Ó hßa gi¶i tranh chÊp gi÷a c¸c bªn, kh«ng ®−îc gi¶i thÝch tuú tiÖn, theo ý chñ quan. Mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng lµm nªn thµnh c«ng cña hoµ gi¶i lµ viÖc hoµ gi¶i viªn dùa vµo c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc, c¸c phong tôc, tËp qu¸n tèt ®Ñp cña ®Þa ph−¬ng ®Ó ®éng viªn, khuyªn nhñ c¸c bªn dµn xÕp m©u thuÉn, tranh chÊp. ViÖc vËn dông c¸c c©u ca dao, 29 tôc ng÷, phong tôc, tËp qu¸n ph¶i cã sù chän läc cho phï hîp, tr¸nh c¸c gi¸o lý, hñ tôc l¹c hËu. - T«n träng sù tù nguyÖn cña c¸c bªn; kh«ng b¾t buéc, ¸p ®Æt c¸c bªn tranh chÊp ph¶i tiÕn hµnh hoµ gi¶i Hßa gi¶i viªn cã nhiÖm vô thuyÕt phôc, gióp c¸c bªn tranh chÊp tù nguyÖn gi¶i quyÕt, dµn xÕp víi nhau m©u thuÉn, ®¹t ®−îc tháa thuËn phï hîp víi ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc x· héi. V× vËy, tr−íc hÕt hßa gi¶i viªn ph¶i t«n träng sù tù nguyÖn cña c¸c bªn, t«n träng ý chÝ cña hä. Hßa gi¶i viªn chØ ®ãng vai trß trung gian h−íng dÉn, gióp ®ì, thuyÕt phôc c¸c bªn gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng con ®−êng hßa gi¶i. NÕu c¸c bªn kh«ng ®ång ý hßa gi¶i th× hßa gi¶i viªn còng kh«ng ®−îc ¸p ®Æt ý chÝ chñ quan cña m×nh, b¾t buéc c¸c bªn ph¶i tiÕn hµnh hßa gi¶i. - Kh¸ch quan, c«ng minh, cã lý, cã t×nh; gi÷ bÝ mËt th«ng tin ®êi t− cña c¸c bªn tranh chÊp; t«n träng quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi kh¸c; kh«ng x©m ph¹m lîi Ých cña Nhµ n−íc, lîi Ých c«ng céng Khi thùc hiÖn hoµ gi¶i, hoµ gi¶i viªn ph¶i b¶o ®¶m nguyªn t¾c kh¸ch quan, c«ng minh nh»m b¶o ®¶m gi¶i quyÕt tranh chÊp mét c¸ch c«ng b»ng, b×nh ®¼ng, quan t©m ®Õn lîi Ých cña c¸c bªn tranh chÊp. Lµ ng−êi trung gian, hoµ gi¶i viªn kh«ng ®−îc thiªn vÞ, kh«ng ®Þnh kiÕn hay nÓ nang bªn nµo, kh«ng “dÜ hßa vi quý” cho xong viÖc, mµ cÇn 30 l¾ng nghe c¶ ®«i bªn tranh chÊp tr×nh bµy ý kiÕn, ®Ó hä ®−îc bµy tá nguyÖn väng cña m×nh. Ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë c¬ së ®ßi hái ph¶i tu©n thñ nguyªn t¾c cã lý, cã t×nh, nghÜa lµ hoµ gi¶i ph¶i dùa trªn c¬ së ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc x· héi. Qu¸ tr×nh hßa gi¶i th−êng ®−îc tæng kÕt b»ng c«ng thøc “t×nh - lý - t×nh”. NghÜa lµ, tr−íc hÕt lµ dùa vµo t×nh c¶m ®Ó lµm dÞu m©u thuÉn, h¹n chÕ diÔn biÕn xÊu. Sau ®ã míi ph©n tÝch, lý gi¶i ®óng sai theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Vµ cuèi cïng gîi cho hai bªn lÊy t×nh c¶m, ®¹o lý mµ gi¶i quyÕt tranh chÊp víi nhau. Khi ®−îc c¸c bªn tranh chÊp tin t−ëng vµ thæ lé th«ng tin thÇm kÝn vÒ ®êi t− cña m×nh cho Hßa gi¶i viªn, th× Hoµ gi¶i viªn cÇn t«n träng vµ kh«ng ®−îc phÐp tiÕt lé nh÷ng th«ng tin nµy. Tuy nhiªn, còng cÇn ph©n biÖt gi÷a bÝ mËt th«ng tin ®êi t− c¸ nh©n vµ nh÷ng th«ng tin mµ c¸c bªn tranh chÊp che giÊu vÒ hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt cña m×nh ®Ó cã øng xö phï hîp. Trong qu¸ tr×nh hoµ gi¶i, ngoµi viÖc ®¶m b¶o lîi Ých cña c¸c bªn, Hoµ gi¶i viªn còng ph¶i tÝnh ®Õn lîi Ých cña nh÷ng ng−êi cã liªn quan, ®Æc biÖt kh«ng x©m ph¹m lîi Ých nhµ n−íc, lîi Ých c«ng céng. - KÞp thêi, chñ ®éng, kiªn tr× nh»m ng¨n chÆn vi ph¹m ph¸p luËt, h¹n chÕ nh÷ng hËu qu¶ xÊu kh¸c cã thÓ x¶y ra vµ ®¹t ®−îc kÕt qu¶ hoµ gi¶i Hßa gi¶i viªn cÇn ph¶i chñ ®éng, kÞp thêi tiÕn hµnh hßa gi¶i c¸c m©u thuÉn, tranh chÊp nhá trong céng ®ång d©n c−, kh«ng ®Ó “chuyÖn bÐ xÐ ra 31 to”, “c¸i s¶y n¶y c¸i ung”, m©u thuÉn nhá thµnh m©u thuÉn lín, tõ tranh chÊp d©n sù chuyÓn thµnh téi ph¹m h×nh sù v.v.. Kh¸c víi c¸c lo¹i h×nh hoµ gi¶i kh¸c, ph¸p luËt kh«ng quy ®Þnh thêi h¹n tiÕn hµnh viÖc hoµ gi¶i mét tranh chÊp do Tæ hoµ gi¶i thùc hiÖn. ViÖc hoµ gi¶i chØ kÕt thóc khi c¸c bªn ®· ®¹t ®−îc tho¶ thuËn vµ tù nguyÖn thùc hiÖn tho¶ thuËn ®ã. Thùc tiÔn ho¹t ®éng hoµ gi¶i cho thÊy, cã nhiÒu viÖc tranh chÊp trong céng ®ång d©n c− rÊt phøc t¹p, c¸c bªn kh«ng hîp t¸c, ®ßi hái Hoµ gi¶i viªn ph¶i kiªn tr×, dµnh thêi gian, c«ng søc t×m hiÓu kü sù viÖc, theo dâi s¸t diÔn biÕn sù viÖc ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p tiÕp cËn ®−îc víi c¸c bªn tranh chÊp, t×m ®−îc ph−¬ng thøc hoµ gi¶i phï hîp, hiÖu qu¶. C©u hái 20: A lµ tæ viªn Tæ hßa gi¶i ë mét x· miÒn nói phÝa B¾c. A ®−îc biÕt viÖc hßa gi¶i ë c¬ së ph¶i ®−îc tiÕn hµnh phï hîp víi ®−êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc, ®¹o ®øc x· héi vµ phong tôc, tËp qu¸n tèt ®Ñp cña nh©n d©n. Trong lÜnh vùc h«n nh©n vµ gia ®×nh ®ang tån t¹i mét sè phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu ë c¸c d©n téc thiÓu sè. VËy, nh÷ng phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu nµo vÒ h«n nh©n vµ gia ®×nh cña c¸c d©n téc thiÓu sè bÞ nghiªm cÊm ¸p dông hoÆc cÇn vËn ®éng xãa bá? Tr¶ lêi: Theo Danh môc phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu 32 vÒ h«n nh©n vµ gia ®×nh cña c¸c d©n téc bÞ nghiªm cÊm ¸p dông hoÆc cÇn vËn ®éng xãa bá (Ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 32/2002/N§-CP ngµy 27-3- 2002 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh viÖc ¸p dông LuËt h«n nh©n vµ gia ®×nh ®èi víi c¸c d©n téc thiÓu sè) th× c¸c phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu vÒ h«n nh©n vµ gia ®×nh cÇn vËn ®éng xãa bá bao gåm: 1. KÕt h«n tr−íc tuæi quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vµ gia ®×nh n¨m 2000 (t¶o h«n). 2. ViÖc ®¨ng ký kÕt h«n kh«ng do Uû ban nh©n d©n cÊp x· thùc hiÖn. 3. C−ìng Ðp kÕt h«n do xem "l¸ sè" vµ do mª tÝn, dÞ ®oan; c¶n trë h«n nh©n do kh¸c d©n téc vµ t«n gi¸o. 4. CÊm kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi cã hä trong ph¹m vi tõ bèn ®êi trë lªn. 5. NÕu nhµ trai kh«ng cã tiÒn c−íi vµ ®å sÝnh lÔ, th× sau khi kÕt h«n, ng−êi con rÓ buéc ph¶i ë rÓ ®Ó tr¶ c«ng cho bè, mÑ vî. 6. Quan hÖ gia ®×nh theo chÕ ®é phô hÖ hoÆc mÉu hÖ, kh«ng b¶o ®¶m quyÒn b×nh ®¼ng gi÷a vî vµ chång, gi÷a con trai vµ con g¸i. a) ChÕ ®é phô hÖ: - Khi ly h«n, nÕu do ng−êi vî yªu cÇu ly h«n, th× nhµ g¸i ph¶i tr¶ l¹i nhµ trai toµn bé ®å sÝnh lÔ vµ nh÷ng phÝ tæn kh¸c; nÕu do ng−êi chång yªu cÇu ly h«n, th× nhµ g¸i vÉn ph¶i tr¶ l¹i nhµ trai mét nöa ®å sÝnh lÔ. Sau khi ly h«n, nÕu ng−êi phô n÷ kÕt h«n víi ng−êi kh¸c th× kh«ng ®−îc h−ëng 33 vµ mang ®i bÊt cø tµi s¶n g×. Sau khi ly h«n, con ph¶i theo bè. - Khi ng−êi chång chÕt, ng−êi vî go¸ kh«ng cã quyÒn h−ëng phÇn di s¶n cña ng−êi chång qu¸ cè ®Ó l¹i. NÕu ng−êi vî go¸ t¸i h«n víi ng−êi kh¸c th× kh«ng ®−îc h−ëng vµ mang ®i bÊt cø tµi s¶n g×. - Khi ng−êi cha chÕt, chØ c¸c con trai cã quyÒn cßn c¸c con g¸i kh«ng cã quyÒn h−ëng phÇn di s¶n cña ng−êi cha qu¸ cè ®Ó l¹i. b) ChÕ ®é mÉu hÖ: - Ng−êi con bÞ b¾t buéc ph¶i mang hä cña ng−êi mÑ. - Khi ng−êi vî chÕt, ng−êi chång go¸ kh«ng cã quyÒn h−ëng phÇn di s¶n cña ng−êi vî qu¸ cè ®Ó l¹i vµ kh«ng ®−îc mang tµi s¶n riªng cña m×nh vÒ nhµ. - Khi ng−êi mÑ chÕt, chØ c¸c con g¸i cã quyÒn cßn c¸c con trai kh«ng cã quyÒn h−ëng phÇn di s¶n cña ng−êi mÑ qu¸ cè ®Ó l¹i. - Sau khi ë rÓ, ng−êi con rÓ bÞ "tõ h«n" hoÆc sau khi ¨n hái, nhËn ®å sÝnh lÔ, ng−êi con trai bÞ "tõ h«n" th× kh«ng ®−îc tr¶ l¹i. 7. Kh«ng kÕt h«n gi÷a ng−êi thuéc d©n téc nµy víi ng−êi thuéc d©n téc kh¸c vµ gi÷a nh÷ng ng−êi kh¸c t«n gi¸o. C¸c phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu, tr¸i víi quy ®Þnh cña LuËt h«n nh©n vµ gia ®×nh n¨m 2000, bÞ nghiªm cÊm ¸p dông bao gåm: 1. ChÕ hé h«n nh©n ®a thª. 34 2. KÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi cã cïng dßng m¸u vÒ trùc hÖ, gi÷a nh÷ng ng−êi cã liªn quan dßng hä trong ph¹m vi ba ®êi. 3. Tôc c−íp vî ®Ó c−ìng Ðp ng−êi phô n÷ lµm vî. 4. Th¸ch c−íi cao mang tÝnh chÊt g¶ b¸n (nh− ®ßi b¹c tr¾ng, tiÒn mÆt, cña håi m«n, tr©u, bß, chiªng chÐ v.v. ®Ó dÉn c−íi). 5. Phong tôc "nèi d©y": Khi ng−êi chång chÕt, ng−êi vî go¸ bÞ Ðp buéc kÕt h«n víi anh trai hoÆc em trai cña ng−êi chång qu¸ cè (Levirat); khi ng−êi vî chÕt, ng−êi chång go¸ bÞ Ðp buéc kÕt h«n víi chÞ g¸i hoÆc em g¸i cña vî qu¸ cè (Sororat). 6. B¾t buéc ng−êi phô n÷ gãa chång hoÆc ng−êi ®µn «ng go¸ vî, nÕu kÕt h«n víi ng−êi kh¸c, th× ph¶i tr¶ l¹i tiÒn c−íi cho nhµ chång cò hoÆc nhµ vî cò. 7. §ßi l¹i cña c¶i, ph¹t v¹ khi vî, chång ly h«n. C©u hái 21: Nhµ «ng V vµ nhµ bµ X tranh chÊp vÒ ranh giíi ®Êt gi÷a hai nhµ. Tæ hßa gi¶i cña th«n ®· tiÕn hµnh hßa gi¶i nhiÒu lÇn nh−ng kh«ng thµnh. Tæ hßa gi¶i th«n h−íng dÉn c¸c bªn tranh chÊp göi ®¬n ®Õn Uû ban nh©n d©n x· ®Ó ®−îc Uû ban nh©n d©n x· tæ chøc hßa gi¶i. VËy, viÖc Tæ hßa gi¶i h−íng dÉn nh− trªn cã ®óng kh«ng? Tr¶ lêi: Tæ hßa gi¶i h−íng dÉn c¸c bªn tranh chÊp göi 35 ®¬n ®Õn Uû ban nh©n d©n x· ®Ó Uû ban nh©n d©n x· hßa gi¶i tranh chÊp ®Êt ®ai sau khi viÖc hßa gi¶i ë c¬ së kh«ng thµnh lµ hoµn toµn phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt. §iÒu 135 LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003 ®−îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2009 quy ®Þnh: - Nhµ n−íc khuyÕn khÝch c¸c bªn tranh chÊp ®Êt ®ai tù hoµ gi¶i hoÆc gi¶i quyÕt tranh chÊp ®Êt ®ai th«ng qua hoµ gi¶i ë c¬ së. - Tranh chÊp ®Êt ®ai mµ c¸c bªn tranh chÊp kh«ng hoµ gi¶i ®−îc th× göi ®¬n ®Õn Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn n¬i cã ®Êt tranh chÊp. Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp víi MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc thµnh viªn cña MÆt trËn, c¸c tæ chøc x· héi kh¸c ®Ó hoµ gi¶i tranh chÊp ®Êt ®ai. - Thêi h¹n hoµ gi¶i lµ ba m−¬i ngµy lµm viÖc, kÓ tõ ngµy Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn nhËn ®−îc ®¬n. - KÕt qu¶ hoµ gi¶i tranh chÊp ®Êt ®ai ph¶i ®−îc lËp thµnh biªn b¶n cã ch÷ ký cña c¸c bªn tranh chÊp vµ x¸c nhËn cña Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn n¬i cã ®Êt. Tr−êng hîp kÕt qu¶ hoµ gi¶i kh¸c víi hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt th× Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn chuyÓn kÕt qu¶ hoµ gi¶i ®Õn c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn ®Ó gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh vÒ qu¶n lý ®Êt ®ai. Tranh chÊp ®Êt ®ai ®· ®−îc hoµ gi¶i t¹i Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn mµ mét bªn hoÆc c¸c bªn ®−¬ng sù kh«ng nhÊt trÝ th× ®−îc gi¶i 36 quyÕt t¹i c¸c c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn (Tßa ¸n nh©n d©n hoÆc Uû ban nh©n d©n) theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 136 LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003 ®−îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2009. Nh− vËy, viÖc hßa gi¶i tranh chÊp ®Êt ®ai t¹i Uû ban nh©n d©n cÊp x· lµ mét thñ tôc b¾t buéc trong gi¶i quyÕt tranh chÊp ®Êt ®ai, vµ Tæ hoµ gi¶i lµm nh− trªn ®· nªu lµ ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. C©u hái 22: ViÖc hßa gi¶i ë c¬ së chØ ®−îc tiÕn hµnh khi cã yªu cÇu cña mét trong c¸c bªn tranh chÊp cã ®óng kh«ng? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 10 Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së n¨m 1998 vµ §iÒu 12 NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP ngµy 18-10-1999 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së th× viÖc hoµ gi¶i do c¸c tæ viªn Tæ hoµ gi¶i tiÕn hµnh hoÆc tæ chøc tiÕn hµnh trong c¸c tr−êng hîp sau ®©y: - Tæ viªn Tæ hoµ gi¶i chñ ®éng tiÕn hµnh hoµ gi¶i hoÆc mêi ng−êi ngoµi Tæ hoµ gi¶i thùc hiÖn viÖc hoµ gi¶i theo s¸ng kiÕn cña m×nh trong tr−êng hîp trùc tiÕp chøng kiÕn hoÆc biÕt vÒ viÖc tranh chÊp; - Thùc hiÖn viÖc hoµ gi¶i theo sù ph©n c«ng cña Tæ tr−ëng Tæ hoµ gi¶i; 37 - Theo ®Ò nghÞ cña c¸c c¬ quan, tæ chøc vµ c¸ nh©n; - Theo yªu cÇu cña mét bªn hoÆc c¸c bªn tranh chÊp. Nh− vËy, Hßa gi¶i viªn kh«ng chØ thùc hiÖn hßa gi¶i vô viÖc theo yªu cÇu cña c¸c bªn tranh chÊp mµ trong tr−êng hîp hßa gi¶i viªn trùc tiÕp chøng kiÕn tranh chÊp th× cã thÓ chñ ®éng tiÕn hµnh hoµ gi¶i hoÆc mêi ng−êi ngoµi Tæ hoµ gi¶i nh−ng cã uy tÝn thùc hiÖn viÖc hoµ gi¶i theo s¸ng kiÕn cña m×nh. Ngoµi ra, Hoµ gi¶i viªn cßn thùc hiÖn viÖc hoµ gi¶i theo sù ph©n c«ng cña Tæ tr−ëng hay theo ®Ò nghÞ cña c¬ quan, tæ chøc hoÆc c¸ nh©n kh¸c. C©u hái 23: ViÖc hßa gi¶i ë c¬ së cã nhÊt thiÕt ph¶i do tæ viªn Tæ hßa gi¶i thùc hiÖn kh«ng? Tr¶ lêi: ViÖc hßa gi¶i ë c¬ së kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i do tæ viªn Tæ hßa gi¶i thùc hiÖn. Theo §iÒu 2 cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së n¨m 1998 th× hßa gi¶i ë c¬ së ®−îc thùc hiÖn th«ng qua Tæ hßa gi¶i hoÆc c¸c tæ chøc thÝch hîp kh¸c cña nh©n d©n ë th«n, xãm, b¶n, Êp, tæ d©n phè vµ c¸c côm d©n c− kh¸c. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 11 Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së n¨m 1998 vµ §iÒu 14 NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP ngµy 18-10-1999 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së th× trong tr−êng hîp cÇn thiÕt, tæ 38 viªn Tæ hßa gi¶i cã thÓ mêi ng−êi ngoµi Tæ hßa gi¶i thùc hiÖn viÖc hßa gi¶i hoÆc cïng tham gia hßa gi¶i. Ng−êi ®−îc mêi cã thÓ lµ ng−êi cã tr×nh ®é ph¸p lý, cã kiÕn thøc x· héi, cã uy tÝn ®èi víi c¸c bªn tranh chÊp. Trong tõng tr−êng hîp cô thÓ, ng−êi ®−îc mêi cã thÓ lµ ng−êi cã tiÕng nãi “träng l−îng” ®èi víi mét hoÆc c¸c bªn tranh chÊp nh− ng−êi th©n thÝch (tr−ëng hä, cha, mÑ, c«, b¸c, chó, d×…), b¹n bÌ, ng−êi hµng xãm cña mét hoÆc c¸c bªn, ng−êi cao tuæi, ng−êi biÕt râ nguyªn nh©n tranh chÊp. C©u hái 24: Tæ viªn Tæ hßa gi¶i kh«ng tiÕn hµnh viÖc hßa gi¶i trong tr−êng hîp nµo? Tr¶ lêi: Tæ viªn Tæ hoµ gi¶i kh«ng tiÕn hµnh viÖc hoµ gi¶i nÕu hä lµ ng−êi cã liªn quan ®Õn vô viÖc cÇn ®−îc hoµ gi¶i hoÆc v× nh÷ng lý do c¸ nh©n kh¸c mµ kh«ng thÓ b¶o ®¶m hoµ gi¶i ®−îc kh¸ch quan hoÆc kh«ng ®em l¹i kÕt qu¶. Trong tr−êng hîp kh«ng thÓ tiÕp tôc tiÕn hµnh hoµ gi¶i, tæ viªn Tæ hoµ gi¶i cã tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o kÞp thêi cho Tæ tr−ëng vµ bµn giao c«ng viÖc cho tæ viªn kh¸c ®−îc Tæ tr−ëng ph©n c«ng. C©u hái 25: Trong tr−êng hîp c¸c bªn tranh chÊp ë c¸c côm d©n c− cã c¸c Tæ hßa gi¶i kh¸c nhau th× viÖc hßa gi¶i do ai thùc hiÖn? Tr¶ lêi: §iÒu 12 Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa 39 gi¶i ë c¬ së n¨m 1998 vµ §iÒu 15 NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP ngµy 18-10-1999 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së quy ®Þnh: Trong tr−êng hîp c¸c bªn tranh chÊp ë c¸c côm d©n c− cã c¸c Tæ hßa gi¶i kh¸c nhau th× c¸c Tæ hoµ gi¶i ®ã phèi hîp víi nhau ®Ó thùc hiÖn viÖc hoµ gi¶i. ViÖc phèi hîp hoµ gi¶i do Tæ tr−ëng hoÆc ng−êi ®−îc Tæ tr−ëng ph©n c«ng hoµ gi¶i thùc hiÖn. C¸c tæ viªn c¸c Tæ hoµ gi¶i kh¸c nhau lµ ng−êi thùc hiÖn viÖc hoµ gi¶i cã thÓ trùc tiÕp phèi hîp víi nhau, nh−ng ph¶i b¸o c¸o ngay víi Tæ tr−ëng vÒ viÖc phèi hîp thùc hiÖn viÖc hoµ gi¶i. C©u hái 26: ViÖc hoµ gi¶i ®−îc tiÕn hµnh theo ph−¬ng thøc nµo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 13 Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së n¨m 1998 th× viÖc hoµ gi¶i ®−îc tiÕn hµnh theo ph−¬ng thøc sau ®©y: - B»ng lêi nãi; - Trong tr−êng hîp c¸c bªn cã yªu cÇu hoÆc ®−îc c¸c bªn ®ång ý, viÖc hoµ gi¶i ®−îc tæ viªn Tæ hoµ gi¶i lËp biªn b¶n; - Tuú tõng tr−êng hîp cô thÓ, tæ viªn Tæ hoµ gi¶i cã thÓ tiÕn hµnh viÖc hoµ gi¶i b»ng c¸ch gÆp gì tõng bªn hoÆc c¸c bªn; - Sau khi t×m hiÓu sù viÖc, nguyªn nh©n ph¸t 40 sinh m©u thuÉn, tham kh¶o ý kiÕn cña c¸ nh©n, c¬ quan, tæ chøc h÷u quan, l¾ng nghe ý kiÕn cña c¸c bªn, tæ viªn Tæ hoµ gi¶i ph©n tÝch, thuyÕt phôc c¸c bªn ®¹t ®−îc tho¶ thuËn phï hîp víi ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi vµ phong tôc, tËp qu¸n tèt ®Ñp cña nh©n d©n vµ tù nguyÖn thùc hiÖn tho¶ thuËn ®ã. C©u hái 27: ViÖc hßa gi¶i ë c¬ së cã b¾t buéc ph¶i lËp thµnh biªn b¶n kh«ng? Biªn b¶n hoµ gi¶i bao gåm nh÷ng néi dung g×? Tr¶ lêi: ViÖc hoµ gi¶i kh«ng b¾t buéc ph¶i lËp thµnh biªn b¶n. Trong tr−êng hîp c¸c bªn cã yªu cÇu hoÆc ®−îc c¸c bªn ®ång ý, viÖc hoµ gi¶i ®−îc tæ viªn Tæ hoµ gi¶i lËp biªn b¶n hoµ gi¶i. Tuy nhiªn, biªn b¶n hoµ gi¶i kh«ng ph¶i lµ mét chøng cø ph¸p lý, kh«ng ph¶i lµ c¬ së ph¸p lý vµ còng kh«ng lµm ph¸t sinh hËu qu¶ ph¸p lý nµo. Biªn b¶n hoµ gi¶i chØ lµ sù ghi l¹i sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn, mang ý nghÜa ®¹o lý, danh dù vµ t¹o nªn mét sù rµng buéc vÒ mÆt ®¹o lý vµ t©m lý gi÷a c¸c bªn. Tæ hoµ gi¶i cã thÓ dùa vµo biªn b¶n hoµ gi¶i thµnh ®Ó thuyÕt phôc c¸c bªn thùc hiÖn nh÷ng tho¶ thuËn ®· ghi trong biªn b¶n hoµ gi¶i. Biªn b¶n hßa gi¶i th−êng bao gåm nh÷ng néi dung chñ yÕu sau: - Thêi gian, ®Þa ®iÓm thùc hiÖn hßa gi¶i; 41 - Thµnh phÇn tham dù (c¸c bªn tranh chÊp, tæ viªn Tæ hßa gi¶i, nh÷ng ng−êi ®−îc Tæ hßa gi¶i mêi tham gia hßa gi¶i); - Tãm t¾t néi dung vô viÖc; - Qu¸ tr×nh hßa gi¶i: + ý kiÕn cña c¸c bªn tranh chÊp; + ý kiÕn ph©n tÝch, h−íng dÉn, thuyÕt phôc cña ng−êi tiÕn hµnh hßa gi¶i ®èi víi c¸c bªn tranh chÊp; - KÕt qu¶ hßa gi¶i (nÕu hßa gi¶i thµnh th× ghi râ néi dung mµ c¸c bªn tranh chÊp ®· tháa thuËn; nÕu hßa gi¶i kh«ng thµnh th× ghi râ h−íng dÉn cña ng−êi tiÕn hµnh hßa gi¶i ®èi víi c¸c bªn tranh chÊp vÒ viÖc lµm nh÷ng thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó ®Ò nghÞ c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt). Biªn b¶n hßa gi¶i ph¶i cã ch÷ ký cña ng−êi tiÕn hµnh hßa gi¶i vµ cña ®¹i diÖn c¸c bªn tranh chÊp. C©u hái 28: Thêi gian vµ ®Þa ®iÓm tiÕn hµnh hßa gi¶i ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nµo? Tr¶ lêi: §iÒu 13 cña NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP ngµy 18-10-1999 quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë c¬ së quy ®Þnh: - ViÖc hoµ gi¶i ®−îc tiÕn hµnh vµo thêi gian mµ c¸c ®−¬ng sù yªu cÇu hoÆc theo s¸ng kiÕn cña tæ viªn Tæ hoµ gi¶i. 42 ViÖc hoµ gi¶i cã thÓ ®−îc tiÕn hµnh theo s¸ng kiÕn cña tæ viªn Tæ hoµ gi¶i ngay t¹i thêi ®iÓm x¶y ra tranh chÊp, nÕu tæ viªn Tæ hoµ gi¶i lµ ng−êi chøng kiÕn vµ xÐt thÊy cÇn thiÕt ph¶i hoµ gi¶i ngay. - Tæ viªn Tæ hoµ gi¶i lùa chän ®Þa ®iÓm thuËn lîi cho viÖc hoµ gi¶i, phï hîp víi nguyÖn väng cña c¸c bªn. Tæ viªn Tæ hßa gi¶i cÇn lùa chän thêi gian thÝch hîp ®Ó c¸c bªn gÆp gì, trao ®æi ph©n tÝch vô viÖc. ViÖc hßa gi¶i cã thÓ tiÕn hµnh t¹i gia ®×nh hoÆc ®Þa ®iÓm kh¸c do c¸c bªn tranh chÊp yªu cÇu, b¶o ®¶m kh«ng khÝ th©n mËt, cëi më, kh«ng nªn h×nh thøc, phøc t¹p ho¸ trong kh©u tæ chøc thùc hiÖn. C©u hái 29: ViÖc hßa gi¶i kÕt thóc khi nµo? Trong tr−êng hîp viÖc thùc hiÖn tháa thuËn cã khã kh¨n th× tæ viªn Tæ hßa gi¶i ph¶i lµm g×? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 14 Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së n¨m 1998 vµ §iÒu 16 NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP ngµy 18-10-1999 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së th× viÖc hßa gi¶i kÕt thóc khi: - C¸c bªn ®· ®¹t ®−îc tho¶ thuËn vµ tù nguyÖn thùc hiÖn tho¶ thuËn ®ã. - C¸c bªn kh«ng thÓ ®¹t ®−îc tho¶ thuËn vµ 43 viÖc tiÕp tôc hoµ gi¶i kh«ng thÓ ®¹t kÕt qu¶, tæ viªn Tæ hoµ gi¶i h−íng dÉn cho c¸c bªn lµm thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó ®Ò nghÞ c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt. Trong tr−êng hîp viÖc thùc hiÖn tháa thuËn cã khã kh¨n, th× tæ viªn Tæ hoµ gi¶i ®éng viªn, thuyÕt phôc c¸c bªn thùc hiÖn tho¶ thuËn vµ cã thÓ ®Ò nghÞ Tr−ëng th«n, xãm, b¶n, Êp, tæ d©n phè hoÆc kiÕn nghÞ víi Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c bªn tù nguyÖn thùc hiÖn tho¶ thuËn. C©u hái 30: Trong tr−êng hîp viÖc hßa gi¶i tranh chÊp kh«ng thµnh, c¸c bªn tranh chÊp kh«ng ®¹t ®−îc tháa thuËn th× tæ viªn Tæ hßa gi¶i cã tr¸ch nhiÖm g×? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 16 NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP ngµy 18-10-1999 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së th× trong tr−êng hîp c¸c bªn kh«ng thÓ ®¹t ®−îc tháa thuËn vµ viÖc tiÕp tôc hßa gi¶i kh«ng thÓ ®¹t kÕt qu¶, th× tæ viªn Tæ hßa gi¶i h−íng dÉn cho c¸c bªn lµm thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó ®Ò nghÞ c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt. §èi víi tranh chÊp phøc t¹p, m©u thuÉn gi÷a c¸c bªn gay g¾t, cã thÓ g©y hËu qu¶ ¶nh h−ëng ®Õn an ninh, trËt tù trong ®Þa bµn d©n c−, th× tæ viªn Tæ hßa gi¶i kÞp thêi b¸o c¸o Tæ 44 tr−ëng Tæ hßa gi¶i ®Ó kiÕn nghÞ c¬ quan cã thÈm quyÒn cã biÖn ph¸p gi¶i quyÕt. C©u hái 31: Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp cã tr¸ch nhiÖm g× trong c«ng t¸c hßa gi¶i ë c¬ së? Tr¶ lêi: Theo kho¶n 2 §iÒu 6 cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë c¬ së n¨m 1998 vµ kho¶n 2 §iÒu 5 NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP ngµy 18-10- 1999 quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë c¬ së th× Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp cã tr¸ch nhiÖm: - Thùc hiÖn qu¶n lý nhµ n−íc vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i ë ®Þa ph−¬ng. - C¨n cø t×nh h×nh cô thÓ vµ kh¶ n¨ng ng©n s¸ch cña ®Þa ph−¬ng, t¹o ®iÒu kiÖn, hç trî vÒ kinh phÝ cho viÖc: kiÖn toµn tæ chøc, båi d−ìng nghiÖp vô, s¬ kÕt, tæng kÕt, thi ®ua, khen th−ëng nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë ®Þa ph−¬ng. C©u hái 32: C¬ quan T− ph¸p ®Þa ph−¬ng cã chøc n¨ng gióp Uû ban nh©n d©n cïng cÊp thùc hiÖn qu¶n lý nhµ n−íc vÒ c«ng t¸c hßa gi¶i ë c¬ së. VËy, tr¸ch nhiÖm cô thÓ cña c¬ quan T− ph¸p ®Þa ph−¬ng vÒ c«ng t¸c hßa gi¶i ë c¬ së ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nµo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 6 NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP ngµy 18-10-1999 cña ChÝnh phñ 45 quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së vµ Th«ng t− liªn tÞch sè 01/2009/TTLT-BTP-BNV ngµy 28-4- 2009 h−íng dÉn chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc cña Së T− ph¸p thuéc Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh, Phßng T− ph¸p thuéc Uû ban nh©n d©n cÊp huyÖn vµ c«ng t¸c t− ph¸p cña Uû ban nh©n d©n cÊp x· th× c¬ quan T− ph¸p, c«ng chøc T− ph¸p - Hé tÞch cÊp x· gióp Uû ban nh©n d©n cïng cÊp vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i, cô thÓ: 1. Së T− ph¸p cã tr¸ch nhiÖm: - Dù th¶o v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i tr×nh Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh ban hµnh; - Theo sù chØ ®¹o cña Bé T− ph¸p vµ Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh, h−íng dÉn, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn quy ®Þnh cña cÊp trªn vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hoµ gi¶i trong ph¹m vi ®Þa ph−¬ng; - Tæ chøc båi d−ìng vµ h−íng dÉn Phßng T− ph¸p tæ chøc båi d−ìng vÒ ®−êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc, n©ng cao nghiÖp vô hoµ gi¶i cho ng−êi lµm c«ng t¸c hoµ gi¶i; - S¬ kÕt, tæng kÕt vµ b¸o c¸o Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh vµ Bé T− ph¸p vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i cña Tæ hoµ gi¶i ë ®Þa ph−¬ng; tæ chøc thi ®ua, khen th−ëng c«ng t¸c hoµ gi¶i ë ®Þa ph−¬ng. 2. Phßng T− ph¸p cã tr¸ch nhiÖm: - Theo sù chØ ®¹o cña c¬ quan t− ph¸p cÊp trªn vµ Uû ban nh©n d©n cÊp huyÖn, h−íng dÉn c¸c Ban T− ph¸p triÓn khai thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ c«ng 46 t¸c hoµ gi¶i ë ®Þa ph−¬ng; ®Ò xuÊt víi Uû ban nh©n d©n cÊp huyÖn biÖn ph¸p kiÖn toµn tæ chøc vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë ®Þa ph−¬ng; - Tæ chøc båi d−ìng nghiÖp vô hoµ gi¶i ë ®Þa ph−¬ng theo h−íng dÉn cña c¬ quan T− ph¸p cÊp trªn; - S¬ kÕt, tæng kÕt c«ng t¸c hoµ gi¶i cña Tæ hoµ gi¶i ë ®Þa ph−¬ng vµ b¸o c¸o vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i víi Uû ban nh©n d©n cÊp huyÖn vµ c¬ quan T− ph¸p cÊp trªn; tæ chøc thi ®ua, khen th−ëng c«ng t¸c hoµ gi¶i cña Tæ hoµ gi¶i ë ®Þa ph−¬ng. 3. C«ng chøc T− ph¸p - Hé tÞch ë x·, ph−êng, thÞ trÊn cã tr¸ch nhiÖm: tham m−u gióp Uû ban nh©n d©n cÊp x·: - Tæ chøc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së; - Thùc hiÖn viÖc båi d−ìng nghiÖp vô hoµ gi¶i, cung cÊp tµi liÖu nghiÖp vô cho Tæ hoµ gi¶i ë ®Þa ph−¬ng theo sù h−íng dÉn cña c¬ quan T− ph¸p cÊp trªn; - S¬ kÕt, tæng kÕt c«ng t¸c hoµ gi¶i cña Tæ hoµ gi¶i ë ®Þa ph−¬ng, b¸o c¸o c«ng t¸c hoµ gi¶i víi Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn vµ c¬ quan T− ph¸p cÊp trªn; tæ chøc thi ®ua, khen th−ëng c«ng t¸c hoµ gi¶i ë ®Þa ph−¬ng. C©u hái 33: Uû ban MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc thµnh viªn cña MÆt trËn cã tr¸ch nhiÖm g× trong c«ng t¸c hßa gi¶i ë c¬ së? Tr¶ lêi: §iÒu 5 vµ kho¶n 2 §iÒu 7 cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë c¬ së n¨m 1998 quy ®Þnh: 47 Uû ban MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam, c¸c tæ chøc thµnh viªn cña MÆt trËn, c¸c tæ chøc x· héi kh¸c, tæ chøc kinh tÕ, c¬ quan nhµ n−íc, ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n vµ c«ng d©n cã tr¸ch nhiÖm: - Phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c c¬ quan nhµ n−íc h÷u quan, ®éng viªn nh©n d©n trong viÖc x©y dùng, cñng cè Tæ hoµ gi¶i vµ c¸c tæ chøc hoµ gi¶i kh¸c cña nh©n d©n trong céng ®ång d©n c−; - Gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë c¬ së; - Tham gia hoµ gi¶i theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Uû ban MÆt trËn Tæ quèc x·, ph−êng, thÞ trÊn phèi hîp víi c¸c tæ chøc thµnh viªn cña MÆt trËn lùa chän, giíi thiÖu ng−êi ®Ó nh©n d©n bÇu vµ Uû ban nh©n d©n cïng cÊp c«ng nhËn Tæ tr−ëng, tæ viªn Tæ hßa gi¶i. C©u hái 34: ViÖc khen th−ëng c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã thµnh tÝch xuÊt s¾c trong c«ng t¸c hßa gi¶i ë c¬ së ®−îc thùc hiÖn nh− thÕ nµo? Tr¶ lêi: Ho¹t ®éng hßa gi¶i lµ ho¹t ®éng tù nguyÖn, mang ®Ëm tÝnh nh©n v¨n s©u s¾c, nh÷ng ng−êi tham gia c«ng t¸c nµy kh«ng v× lîi Ých kinh tÕ, mµ gi¸ trÞ tinh thÇn ®èi víi hä cã ý nghÜa to lín, do ®ã viÖc khen th−ëng, khuyÕn khÝch, ®éng viªn kÞp thêi ®èi víi nh÷ng tËp thÓ, c¸ nh©n, ®Æc biÖt lµ c¸c tæ viªn Tæ hßa gi¶i cã thµnh tÝch xuÊt s¾c trong c«ng 48 t¸c hßa gi¶i lµ rÊt cÇn thiÕt, gãp phÇn quan träng n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së. §iÒu 15 Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së n¨m 1998, §iÒu 17 NghÞ ®Þnh sè 160/1999/N§-CP ngµy 18-10-1999 quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së quy ®Þnh: - Tæ hßa gi¶i vµ tæ viªn cã thµnh tÝch xuÊt s¾c trong c«ng t¸c hßa gi¶i th× ®−îc khen th−ëng. §èi víi viÖc khen th−ëng ë x·, ph−êng, thÞ trÊn, c«ng chøc T− ph¸p - Hé tÞch phèi hîp víi Ban c«ng t¸c MÆt trËn lËp danh s¸ch ng−êi ®−îc khen th−ëng trªn c¬ së b×nh xÐt trong c¸c Tæ hßa gi¶i ®Ó ®Ò nghÞ Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn khen th−ëng. Phßng T− ph¸p c¸c quËn, huyÖn, thµnh phè thuéc tØnh lËp danh s¸ch ng−êi ®−îc khen th−ëng ë cÊp huyÖn tr×nh Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n cÊp huyÖn khen th−ëng. Së T− ph¸p c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung −¬ng b¸o c¸o Uû ban nh©n d©n cïng cÊp vµ tæ chøc viÖc khen th−ëng ë cÊp tØnh; b¸o c¸o Bé T− ph¸p vÒ c«ng t¸c thi ®ua, khen th−ëng ®Ó tæ chøc viÖc khen th−ëng ë cÊp Bé. - C¬ quan nhµ n−íc, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc x· héi vµ c¸ nh©n cã thµnh tÝch trong viÖc x©y dùng, cñng cè tæ chøc vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së th× ®−îc khen th−ëng. 49 C©u hái 35: Kinh phÝ cho c«ng t¸c hßa gi¶i ë c¬ së ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nµo? Tæ viªn Tæ hßa gi¶i cã ®−îc h−ëng thï lao kh«ng? Tr¶ lêi: Kinh phÝ chi cho c¸c ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë c¬ së hiÖn ®−îc quy ®Þnh t¹i Th«ng t− liªn tÞch sè 73/2010/TTLT-BTC-BTP ngµy 14-5-2010 cña Bé Tµi chÝnh vµ Bé T− ph¸p h−íng dÉn viÖc lËp, qu¶n lý, sö dông vµ quyÕt to¸n kinh phÝ b¶o ®¶m cho c«ng t¸c phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt. H»ng n¨m, vµo thêi ®iÓm lËp dù to¸n ng©n s¸ch ë ®Þa ph−¬ng, ®Ó b¶o ®¶m kinh phÝ ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së, c¸n bé T− ph¸p cÊp x· cã tr¸ch nhiÖm lËp dù to¸n kinh phÝ b¶o ®¶m cho c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së, c«ng t¸c phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt cïng víi dù to¸n chi th−êng xuyªn ®Ó tæng hîp tr×nh cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt, giao dù to¸n ng©n s¸ch hµng n¨m b¶o ®¶m cho c¸c lÜnh vùc c«ng t¸c nµy. Néi dung chi cho c«ng t¸c hßa gi¶i ë c¬ së (kho¶n 11 §iÒu 2 cña Th«ng t− liªn tÞch sè 73 nªu trªn) bao gåm: - Chi thï lao cho hoµ gi¶i viªn; - Chi s¬ kÕt, tæng kÕt c¸c ho¹t ®éng hoµ gi¶i; - Chi thi ®ua, khen th−ëng; - Chi mua tµi liÖu, v¨n phßng phÈm phôc vô cho hoµ gi¶i viªn, chi in Ên c¸c biÓu mÉu, sæ s¸ch b¸o c¸o. 50 Ngoµi ra, Th«ng t− liªn tÞch sè 73 cßn quy ®Þnh mét sè néi dung chi kh¸c liªn quan ®Õn c«ng t¸c hßa gi¶i ë c¬ së nh−: chi tæ chøc c¸c khãa ®µo t¹o, båi d−ìng, tËp huÊn n©ng cao n¨ng lùc, nghiÖp vô cho hßa gi¶i viªn; chi tæ chøc héi nghÞ hßa gi¶i viªn... ViÖc lËp dù to¸n, qu¶n lý, cÊp ph¸t, thanh to¸n vµ quyÕt to¸n kinh phÝ thùc hiÖn theo ®óng c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ tµi chÝnh hiÖn hµnh. C©u hái 36: Tr−íc khi tiÕn hµnh hßa gi¶i tranh chÊp, m©u thuÉn ë c¬ së th× tæ viªn Tæ hßa gi¶i ®−îc ph©n c«ng hßa gi¶i vô viÖc hoÆc trùc tiÕp chøng kiÕn vô viÖc x¶y ra cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc g×? Tr¶ lêi: Tr−íc khi tiÕn hµnh hßa gi¶i, tæ viªn Tæ hßa gi¶i cÇn chñ ®éng, kÞp thêi t×m hiÓu nguyªn nh©n ph¸t sinh m©u thuÉn, ®Ó t×m biÖn ph¸p kh¾c phôc, kh«ng ®Ó viÖc ®¬n gi¶n thµnh viÖc phøc t¹p. Trong tr−êng hîp cÇn thiÕt, cã thÓ héi ý trong Tæ hßa gi¶i ®Ó cïng bµn biÖn ph¸p, ph©n c«ng c¸c tæ viªn Tæ hßa gi¶i tiÕp xóc víi c¸c bªn tranh chÊp ®Ó hßa gi¶i. §èi víi nh÷ng vô viÖc m©u thuÉn gi÷a c¸c bªn gay g¾t, g©y mÊt trËt tù trÞ an, tæ viªn Tæ hßa gi¶i cÇn cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn kÞp thêi, dµn xÕp, lµm dÞu t×nh h×nh c¨ng th¼ng gi÷a c¸c bªn, kh«ng ®Ó “viÖc bÐ xÐ ra to” vµ kÐo dµi t×nh tr¹ng c·i cä qua l¹i hoÆc ®Ó bµ con chung quanh tô tËp bµn t¸n, 51 kÝch ®éng; trong tr−êng hîp m©u thuÉn cã thÓ dÉn ®Õn xung ®ét lín, th× cÇn th«ng b¸o ngay cho c¬ quan C«ng an hoÆc chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ®Ó can thiÖp kÞp thêi nh»m h¹n chÕ c¸c thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt, vÒ ng−êi cã thÓ x¶y ra. C©u hái 37: Khi tiÕn hµnh viÖc hßa gi¶i, ng−êi tiÕn hµnh hßa gi¶i cÇn cã th¸i ®é nh− thÕ nµo ®Ó cã thÓ thùc hiÖn thµnh c«ng viÖc hßa gi¶i? Tr¶ lêi: Khi gÆp gì c¸c bªn tranh chÊp, ng−êi tiÕn hµnh hßa gi¶i cÇn cã th¸i ®é nh− sau: - Quan t©m, t«n träng, kh«ng ph¸n xÐt, th¸i ®é kh¸ch quan, v« t−, kh«ng ph©n biÖt ®èi xö; - Khiªm tèn, nhiÖt t×nh trong c«ng viÖc; t¹o kh«ng khÝ ch©n thµnh, cëi më, tin cËy; - Kiªn nhÉn, chó ý l¾ng nghe c¸c bªn tr×nh bµy, khuyÕn khÝch ®−îc c¸c bªn nãi hÕt nh÷ng g× cÇn nãi ®Ó hiÓu ®−îc b¶n chÊt cña vô viÖc; quan t©m ®Õn yªu cÇu cña ®èi t−îng; - Th«ng c¶m víi ®èi t−îng (hiÓu ®−îc t©m lý, suy nghÜ vµ c¶m xóc cña ®èi t−îng). C©u hái 38: Kh¸i niÖm kü n¨ng hßa gi¶i ë c¬ së lµ g×? Cho ®Õn nay, ch−a cã tµi liÖu nµo ®−a ra kh¸i niÖm kü n¨ng hoµ gi¶i ë c¬ së. Theo “Tõ ®iÓn hµnh 52 chÝnh” do t¸c gi¶ T« Tö H¹ chñ biªn th× “kü n¨ng” ®−îc hiÓu lµ kh¶ n¨ng vËn dông nh÷ng kiÕn thøc thu nhËn ®−îc vÒ mét lÜnh vùc nµo ®ã vµo c«ng viÖc thùc tÕ. Theo t¸c gi¶ Hoa Kú lµ Ivans Banki th×: Kü n¨ng lµ kh¶ n¨ng tù cã hoÆc qua häc tËp ®−îc con ng−êi vËn dông sù hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm cña m×nh vµo nh÷ng ho¹t ®éng mang tÝnh nghÒ nghiÖp, mét c«ng viÖc cô thÓ vµ trong lÜnh vùc chuyªn m«n cña m×nh. Mét sè quan niÖm kh¸c cho r»ng “kü n¨ng” lµ tæng hîp nh÷ng thao t¸c thµnh th¹o trong thùc tiÔn ho¹t ®éng cña mçi ng−êi, ®−îc con ng−êi vËn hµnh mét c¸ch chñ ®éng trong c«ng viÖc chuyªn m«n cña m×nh. Nãi mét c¸ch kh¸i qu¸t, kü n¨ng lµ kh¶ n¨ng (n¨ng lùc) sö dông vµ vËn dông tri thøc vÒ mét lÜnh vùc nµo ®ã vµo ho¹t ®éng nghÒ nghiÖp trong cuéc sèng b»ng kinh nghiÖm thùc tiÔn th«ng qua nh÷ng thao t¸c thµnh th¹o nh− mét thãi quen nh»m ®¹t ®−îc môc tiªu ®Ò ra. §Ó cã kü n¨ng hoµ gi¶i, ng−êi thùc hiÖn hoµ gi¶i kh«ng chØ cã kiÕn thøc ph¸p luËt, cã tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô vÒ hoµ gi¶i, cã hiÓu biÕt vÒ phong tôc, tËp qu¸n tèt ®Ñp, truyÒn thèng v¨n ho¸ vµ kinh nghiÖm cuéc sèng x· héi mµ cßn ph¶i cã kh¶ n¨ng vËn dông thµnh th¹o nh÷ng kiÕn thøc, hiÓu biÕt ®ã ®Ó ph©n tÝch, gi¶i thÝch, thuyÕt phôc, c¶m ho¸ c¸c bªn gi¶i quyÕt tranh chÊp, m©u thuÉn cô thÓ phï hîp víi ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi vµ phï hîp víi tõng lo¹i ®èi t−îng. 53 Tõ nh÷ng ®iÒu ®· ph©n tÝch trªn ®©y, chóng ta cã thÓ ®−a ra kh¸i niÖm kü n¨ng hoµ gi¶i lµ kh¶ n¨ng cña Hoµ gi¶i viªn vËn dông kiÕn thøc ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi vµ kinh nghiÖm cuéc sèng ®Ó gi¶i thÝch, h−íng dÉn, thuyÕt phôc, c¶m ho¸ c¸c bªn tranh chÊp tù gi¶i quyÕt tranh chÊp, m©u thuÉn, nh»m xo¸ bá bÊt ®ång vµ ®¹t ®−îc tho¶ thuËn phï hîp víi ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc x· héi, gãp phÇn gi÷ g×n an ninh chÝnh trÞ, trËt tù, an toµn x· héi, phßng ngõa vµ h¹n chÕ nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt ë c¬ së. Theo kh¸i niÖm nµy, kü n¨ng hoµ gi¶i ®ßi hái Hoµ gi¶i viªn ph¶i cã kh¶ n¨ng vËn dông tri thøc ph¸p luËt, ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp vµ kinh nghiÖm ho¹t ®éng thùc tiÔn trong lÜnh vùc hoµ gi¶i ë c¬ së. Nh− vËy, kü n¨ng hoµ gi¶i ë c¬ së bao gåm c¸c kü n¨ng sau ®©y: - Kü n¨ng vËn dông kiÕn thøc ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi vµo ho¹t ®éng hoµ gi¶i ®èi víi vô viÖc tranh chÊp cô thÓ nh»m b¶o ®¶m hoµ gi¶i ph¶i theo ®óng nguyªn t¾c hoµ gi¶i vµ phï hîp víi ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc x· héi; - Kü n¨ng sö dông kiÕn thøc vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô hoµ gi¶i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hoµ gi¶i ®èi víi mét vô viÖc cô thÓ nh»m hoµ gi¶i theo ®óng nguyªn t¾c, tr×nh tù, thñ tôc hoµ gi¶i; - Kü n¨ng ¸p dông kinh nghiÖm cuéc sèng trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp, m©u thuÉn trong céng ®ång d©n c−: 54 + Kü n¨ng tiÕp cËn ®èi t−îng; nghe ®èi t−îng tr×nh bµy; yªu cÇu ®èi t−îng cung cÊp giÊy tê liªn quan ®Õn vô viÖc; xem xÐt, x¸c minh, thu thËp chøng cø (nÕu thÊy cÇn thiÕt) ®Ó hiÓu râ nguyªn nh©n tranh chÊp vµ b¶n chÊt vô viÖc; + Kü n¨ng tra cøu tµi liÖu ph¸p luËt, t×m gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp. - Kü n¨ng t− vÊn ph¸p luËt, gi¶i thÝch, h−íng dÉn, thuyÕt phôc, c¶m ho¸ c¸c bªn tranh chÊp tù nguyÖn gi¶i quyÕt tranh chÊp m©u thuÉn b»ng h×nh thøc hoµ gi¶i vµ ®−a ra gi¶i ph¸p, ®Þnh h−íng cho c¸c bªn gi¶i quyÕt tranh chÊp… C¸c kü n¨ng hoµ gi¶i c¬ b¶n trªn ®©y cã quan hÖ mËt thiÕt, biÖn chøng, t¸c ®éng, ¶nh h−ëng lÉn nhau vµ ®−îc sö dông trong suèt qu¸ tr×nh hoµ gi¶i mét vô viÖc cô thÓ víi mét ®èi t−îng cô thÓ. Tuú theo tõng lo¹i tranh chÊp vµ tõng lo¹i ®èi t−îng cô thÓ mµ sö dông c¸c kü n¨ng cïng mét thêi ®iÓm hoÆc sö dông kü n¨ng nµy tr−íc, kü n¨ng kia sau. Th«ng th−êng, ®Ó tiÕn hµnh hoµ gi¶i mét vô viÖc, Tæ hoµ gi¶i ph¶i lùa chän, ph©n c«ng Hoµ gi¶i viªn thùc hiÖn; Hoµ gi¶i viªn tiÕp cËn c¸c bªn tranh chÊp, lùa chän thêi gian vµ ®Þa ®iÓm tiÕp ®èi t−îng phï hîp; nghe c¸c bªn tranh chÊp tr×nh bµy, yªu cÇu ®−a ra tµi liÖu chøng minh lý lÏ cña c¸c bªn; tiÕn hµnh xem xÐt, x¸c minh vô viÖc, gÆp ng−êi chøng kiÕn hoÆc biÕt vÒ vô viÖc khi cÇn thiÕt; tra cøu tµi liÖu ph¸p luËt, tham kh¶o c¸c nhµ chuyªn m«n vµ vËn dông kiÕn thøc ph¸p luËt 55 vµ kinh nghiÖm cuéc sèng ®Ó t− vÊn, gi¶i thÝch, h−íng dÉn, thuyÕt phôc, c¶m ho¸ c¸c bªn gi¶i quyÕt tranh chÊp phï hîp víi ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc x· héi. Sau ®©y chóng ta lÇn l−ît nghiªn cøu mét sè kü n¨ng c¬ b¶n nhÊt th−êng ®−îc ¸p dông trong qu¸ tr×nh hoµ gi¶i mét vô viÖc cô thÓ ë c¬ së. C©u hái 39: Khi tiÕn hµnh hoµ gi¶i, ng−êi tiÕn hµnh hoµ gi¶i cÇn cã nh÷ng kü n¨ng g× ®Ó cã thÓ thùc hiÖn thµnh c«ng viÖc hoµ gi¶i? Khi tiÕn hµnh hoµ gi¶i, ng−êi tiÕn hµnh hoµ gi¶i cÇn ph¶i cã mét sè kü n¨ng sau: 1. Kü n¨ng gÆp gì ®èi t−îng vµ nghe ®èi t−îng tr×nh bµy; 2. Kü n¨ng yªu cÇu c¸c bªn tranh chÊp cung cÊp c¸c chøng cø, tµi liÖu liªn quan ®Õn vô viÖc hoµ gi¶i; 3. Kü n¨ng tra cøu tµi liÖu tham kh¶o liªn quan ®Õn vô viÖc hoµ gi¶i; 4. Kü n¨ng xem xÐt, x¸c minh vô viÖc cÇn hoµ gi¶i; 5. Kü n¨ng gi¶i thÝch, thuyÕt phôc, c¶m ho¸, h−íng dÉn c¸c bªn tù nguyÖn gi¶i quyÕt tranh chÊp. C¸c kü n¨ng nµy ph¶i ®−îc häc hái, rÌn luyÖn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng t¸c hoµ gi¶i, gióp cho c¸c Hoµ gi¶i viªn ®¹t hiÖu qu¶ cao trong c«ng viÖc cña m×nh. Tuy nhiªn, viÖc ¸p dông c¸c kü n¨ng nµy vµo thùc tiÔn hoµ gi¶i c¸c tranh chÊp ë c¬ së th× v« cïng sinh ®éng, phô thuéc vµo sù nh¹y bÐn, s¸ng t¹o vµ n¨ng lùc thùc hµnh cña mçi 56 Hoµ gi¶i viªn, bëi c¸c tranh chÊp rÊt phong phó, ®a d¹ng, mçi mét lo¹i tranh chÊp cã mét mµu s¾c kh¸c nhau vµ mçi lo¹i ®èi t−îng tranh chÊp cã t©m lý, tÝnh c¸ch, tr×nh ®é häc vÊn, n¨ng lùc nhËn thøc vµ xö sù kh¸c nhau. V× vËy, tuú tõng lo¹i vô viÖc tranh chÊp vµ tõng lo¹i ®èi t−îng mµ vËn dông c¸c kü n¨ng hoµ gi¶i mét c¸ch mÒm dÎo, linh ho¹t b»ng trÝ tuÖ vµ kinh nghiÖm ho¹t ®éng thùc tiÔn cña m×nh. C©u hái 40: Kü n¨ng gÆp gì ®èi t−îng vµ nghe ®èi t−îng tr×nh bµy gåm cã néi dung g×? Tr¶ lêi: Ho¹t ®éng hoµ gi¶i kh«ng chØ lµ ho¹t ®éng trÝ tuÖ, ®ßi hái mét qu¸ tr×nh lao ®éng trÝ ãc ®Ó vËn dông ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc x· héi vµo tõng vô viÖc cô thÓ mµ cßn ph¶i sö dông nh÷ng kinh nghiÖm thùc tiÔn gi¶i quyÕt tranh chÊp. Do ®ã, khi tiÕn hµnh hoµ gi¶i, Hoµ gi¶i viªn cÇn thiÕt ph¶i thùc hiÖn mét sè kü n¨ng sau ®©y: 1. Kü n¨ng giao tiÕp: Giao tiÕp lµ qu¸ tr×nh bµy tá ý ®Þnh, c¶m xóc, trao ®æi th«ng tin víi ng−êi kh¸c. Giao tiÕp cã thÓ b»ng lêi nãi hoÆc b»ng cö chØ, hµnh vi (kh«ng lêi). §Ó thùc hiÖn hoµ gi¶i, Hoµ gi¶i viªn ph¶i trùc tiÕp ®Õn gÆp tõng bªn hoÆc c¸c bªn tranh chÊp ®Ó nghe hä tr×nh bµy vÒ néi dung vô viÖc, nh÷ng vÊn ®Ò v−íng m¾c vµ yªu cÇu hoµ gi¶i. Trong giai ®o¹n 57 nµy, Hoµ gi¶i viªn ph¶i kÕt hîp c¸c kü n¨ng: TiÕp ®èi t−îng, nghe ®èi t−îng tr×nh bµy, ®Æt c©u hái ®Ó lµm râ c¸c t×nh tiÕt cña vô viÖc, t¹o c¬ héi cho c¸c bªn ngåi l¹i víi nhau cïng bµn b¹c gi¶i quyÕt tranh chÊp… Giao tiÕp cã c¸c chøc n¨ng sau ®©y: - Trß chuyÖn ®Ó n¾m b¾t th«ng tin; - Cung cÊp cho ®èi t−îng nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c ®Ó xãa bá nh÷ng quan ®iÓm lÖch l¹c, thay ®æi niÒm tin kh«ng ®óng ®¾n; - Hç trî chia sÎ vÒ mÆt t©m lý, c¶m th«ng víi ®èi t−îng; - Gióp ®èi t−îng x¸c ®Þnh, lùa chän ®−a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh cô thÓ, c¸ch gi¶i quyÕt phï hîp; - Trang bÞ cho ®èi t−îng kiÕn thøc, c¸ch øng xö, suy nghÜ phï hîp. Khi tiÕp ®èi t−îng, Hoµ gi¶i viªn ph¶i chó ý tá th¸i ®é nh− sau: - Quan t©m vµ s½n lßng gióp ®ì ng−êi kh¸c; - T«n träng ®èi t−îng, kh«ng ph¸n xÐt hä (ng¾t lêi, kh«ng l¾ng nghe, t− thÕ kªnh kiÖu, nãi n¨ng thiÕu lÔ ®é...); - NhiÖt t×nh trong c«ng viÖc vµ ch©n thµnh, cëi më ®Ó t¹o sù tin cËy; - ChÊp nhËn ®èi t−îng (dï hä ¨n mÆc, nãi n¨ng thÕ nµo còng kh«ng nªn ph©n biÖt, ®èi xö v.v.); - Quan t©m ®Õn yªu cÇu cña ®èi t−îng; - Th«ng c¶m víi ®èi t−îng (hiÓu ®−îc t©m lý, suy nghÜ vµ c¶m xóc cña ®èi t−îng). 58 Khi gÆp gì, giao tiÕp víi ®èi t−îng, Hoµ gi¶i viªn cè g¾ng t×m hiÓu vÒ t©m lý cña tõng lo¹i ®èi t−îng, c¸c mèi quan hÖ x· héi cña ®èi t−îng ®Ó cã th¸i ®é øng xö, giao tiÕp phï hîp. Khi tiÕp xóc víi bÊt cø lo¹i ®èi t−îng nµo, ng−êi t− vÊn ®Òu ph¶i khiªm tèn, thÓ hiÖn th¸i ®é ®óng mùc, t«n träng ®èi t−îng vµ t¹o kh«ng khÝ ®èi tho¹i tù do, cëi më gi÷a c¸c bªn tranh chÊp ®Ó x©y dùng niÒm tin vµ hiÓu biÕt lÉn nhau gi÷a c¸c bªn tranh chÊp. §èi víi nh÷ng ®èi t−îng lµ ng−êi d©n téc thiÓu sè kh«ng nãi ®−îc hoÆc kh«ng th¹o tiÕng phæ th«ng, nÕu Hoµ gi¶i viªn kh«ng biÕt tiÕng d©n téc th× ph¶i mêi ng−êi cã uy tÝn biÕt tiÕng d©n téc nh− giµ lµng, tr−ëng b¶n cïng tham gia ®Ó cã thÓ hiÓu ®−îc nh÷ng ®iÒu ®èi t−îng tr×nh bµy vµ yªu cÇu cña hä. 2. Kü n¨ng nghe ®èi t−îng tr×nh bµy BÊt luËn vô viÖc tranh chÊp vÒ vÊn ®Ò g×, ®Ó thu nhËn ®−îc nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c, trung thùc vÒ vô viÖc (v−íng m¾c ph¸p luËt) cña c¸c bªn tranh chÊp, Hoµ gi¶i viªn ph¶i chó ý l¾ng nghe tõng bªn hoÆc c¶ hai bªn tr×nh bµy ®Ó hiÓu râ vÒ néi dung vµ b¶n chÊt vô viÖc. Trong qu¸ tr×nh ®èi t−îng tr×nh bµy, Hoµ gi¶i viªn cÇn chó ý l¾ng nghe vµ ghi chÐp ®Çy ®ñ nh÷ng néi dung chÝnh, ý chÝnh, trªn c¬ së ®ã cã thÓ ®Æt nh÷ng c©u hái yªu cÇu ®èi t−îng lµm râ thªm c¸c t×nh tiÕt cña vô viÖc. 59 Khi nghe c¸c bªn tranh chÊp tr×nh bµy, hoµ gi¶i viªn cÇn chó ý mét sè kü n¨ng sau ®©y: - Dïng cö chØ, ®iÖu bé, ng«n ng÷ (tiÕp ®ãn ®èi t−îng chu ®¸o, th¨m hái søc khoÎ ®èi t−îng vµ gia ®×nh, m¾t nh×n th¼ng vµo ®èi t−îng khi ®èi t−îng ®ang tr×nh bµy v.v.) thÓ hiÖn sù chó ý l¾ng nghe ®èi t−îng nãi; - T¹o c¬ héi, ®iÒu kiÖn, m«i tr−êng ®èi tho¹i cëi më, tho¶i m¸i ®Ó c¸c bªn tranh chÊp diÔn ®¹t hÕt suy nghÜ, c¶m xóc vµ hµnh vi cña hä. §õng ph¶n øng tr−íc nh÷ng lêi tøc giËn cña c¸c bªn. Ph¶i biÕt tù kiÒm chÕ, yªn lÆng l¾ng nghe, ®Ó cho hä trót hÕt nh÷ng lêi bùc béi. Ph−¬ng ph¸p chuÈn mùc ®Ó l¾ng nghe cã hiÖu qu¶ lµ tËp trung chó ý vµo nh÷ng ®iÒu c¸c bªn ®ang nãi, gîi ý hä nãi râ rµng, chÝnh x¸c nh÷ng ý nghÜ cña hä, diÔn ®¹t l¹i ®óng nh÷ng sù kiÖn ®· x¶y ra vµ yªu cÇu nh¾c l¹i nh÷ng ®iÓm g× cßn mËp mê, ch−a râ; - Kiªn tr× nghe hÕt nh÷ng g× ®èi t−îng nãi, kh«ng nªn c¾t ngang lêi c¸c bªn khi hä ®ang tr×nh bµy hoÆc hái l¹i ngay trong khi hä ®ang tr×nh bµy vÒ vô viÖc lµm c¾t ®øt dßng suy nghÜ cña hä. NghÖ thuËt tèt nhÊt lµ biÕt l¾ng nghe ®Ó hiÓu, ®õng ph¶n øng l¹i ®èi t−îng vµ cÇn khuyÕn khÝch hä nãi ®Õn khi kh«ng cßn g× ®Ó nãi. B»ng ph−¬ng ph¸p ®ã, chóng ta khuyÕn khÝch ®−îc c¸c bªn nãi hÕt nh÷ng g× cÇn nãi vµ chóng ta sÏ hiÓu ®−îc b¶n chÊt cña vô viÖc; 60 - Dïng lêi nãi hoÆc th¸i ®é, hµnh vi, cö chØ ®Ó kiÓm tra, kh¼ng ®Þnh l¹i nh÷ng th«ng tin vÒ suy nghÜ, c¶m xóc, hµnh vi cña ®èi t−îng mµ m×nh tiÕp nhËn ®−îc. Hoµ gi¶i viªn cÇn thÓ hiÖn sao cho c¸c bªn tin r»ng, m×nh ®· n¾m ®−îc ®óng quan ®iÓm vµ b¶n chÊt vô viÖc th× c¸c bªn míi dÔ tiÕp thu nh÷ng lêi t− vÊn vµ chÊp nhËn ph−¬ng ¸n, gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp mµ hoµ gi¶i viªn ®−a ra; - Tãm l−îc c¸c néi dung mang tÝnh b¶n chÊt cña vô viÖc vµ nguyªn nh©n ph¸t sinh tranh chÊp mét c¸ch chÝnh x¸c, kh¼ng ®Þnh l¹i víi c¸c bªn tranh chÊp ®Ó thèng nhÊt quan ®iÓm vµ c¸ch gi¶i quyÕt vô viÖc. Th«ng th−êng, lÇn ®Çu tiªn tiÕp xóc víi mét tranh chÊp cã tÝnh chÊt phøc t¹p, Hoµ gi¶i viªn ch−a thÓ n¾m b¾t mét c¸ch ch¾c ch¾n b¶n chÊt cña sù viÖc vµ nguyªn nh©n lµm ph¸t sinh tranh chÊp. Trong khi ®ã, c¸c bªn tranh chÊp th−êng cã t©m lý lµ ng−êi nghe còng ®· n¾m ®−îc néi dung vô viÖc nh− chÝnh b¶n th©n m×nh, nªn ®èi t−îng th−êng tr×nh bµy theo ý chñ quan vµ cã thÓ bá qua nhiÒu chi tiÕt mµ hä cho lµ kh«ng cÇn thiÕt hoÆc nh÷ng b»ng chøng kh«ng cã lîi cho hä. V× vËy, Hoµ gi¶i viªn cÇn nghiªn cøu ®Æt ra nh÷ng c©u hái ®¬n gi¶n ®Ó lµm râ nh÷ng t×nh tiÕt cã liªn quan ®Õn b¶n chÊt cña vô viÖc vµ gîi ý ®Ó ®èi t−îng tr×nh bµy ®óng b¶n chÊt vô viÖc, l−u ý ®èi t−îng tr×nh bµy vÊn ®Ò mét c¸ch v« t−, kh¸ch 61 quan, kh«ng thiªn vÞ, chñ quan. Hoµ gi¶i viªn còng l−u ý ®èi t−îng r»ng chØ cã thÓ ®−a ra mét gi¶i ph¸p chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ vµ ®óng ph¸p luËt nÕu nh− ®èi t−îng tr×nh bµy vÊn ®Ò mét c¸ch trung thùc vµ kh¸ch quan. Ng−îc l¹i, gi¶i ph¸p mµ Hoµ gi¶i viªn ®−a ra cã thÓ kh«ng chÝnh x¸c nÕu ®èi t−îng tr×nh bµy thiªn vÞ, kh«ng trung thùc. Trong qu¸ tr×nh nghe c¸c bªn tr×nh bµy, Hoµ gi¶i viªn cÇn tr¸nh c¸c hµnh vi sau ®©y: - Nghe vµ ph¸n xÐt: ChØ trÝch, ®Æt ra nh÷ng gi¶ ®Þnh, chØnh lý, lªn líp vÒ mÆt ®¹o lý, chÊt vÊn, tranh luËn víi ®èi t−îng trong khi hä ®ang tr×nh bµy v.v.; - Kh«ng nªn cã ®iÖu bé, cö chØ (nh− l¾c ®Çu, cau cã mÆt mµy, nheo m¾t...), lêi nãi tá th¸i ®é phñ ®Þnh hay khã chÞu khi ®èi t−îng tr×nh bµy dµi dßng, kh«ng logic, khã hiÓu hoÆc ®Æt ra nhiÒu c©u hái kh«ng cã liªn quan ®Õn vô viÖc v.v.; - Kh«ng nªn buån bùc hay c¸u giËn khi c¸c bªn cã cö chØ hoÆc lêi nãi lµm m×nh kh«ng hµi lßng bëi ®ã lµ nh÷ng bøc xóc cña hä. NhiÒu ng−êi cho r»ng, bÊt kú ai cã tai mµ kh«ng bÞ ®iÕc th× ®Òu cã thÓ nghe ®−îc nh÷ng g× ng−êi kh¸c nãi, nh−ng l¾ng nghe ®Ó hiÓu biÕt vÒ b¶n chÊt cña mét hiÖn t−îng, sù vËt th× kh«ng ®¬n gi¶n, bëi kh«ng chØ nghe b»ng tai mµ ph¶i nghe b»ng tÊt c¶ c¸c gi¸c quan cña con ng−êi ®óng nh− nhµ triÕt häc Trung Quèc thêi cæ Trang Tö ®· 62 tõng nãi: ViÖc nghe b»ng tai lµ mét chuyÖn, viÖc nghe hiÓu lµ mét chuyÖn kh¸c. Nh−ng viÖc l¾ng nghe kh«ng chØ giíi h¹n cña c¬ quan thÝnh gi¸c (tai) hay bé ãc, v× nã ®ßi hái sù tham gia cña tÊt c¶ c¸c gi¸c quan vµ khi c¸c gi¸c quan b¾t ®Çu tham gia th× tÊt c¶ sÏ ®−îc l¾ng nghe. Cã mét ®iÒu mµ cã thÓ tr−íc ®©y b¹n ch−a hiÓu râ, ®ã lµ ch−a bao giê b¹n thùc sù l¾ng nghe. C©u hái 41: Kü n¨ng yªu cÇu c¸c bªn tranh chÊp cung cÊp c¸c chøng cø, tµi liÖu liªn quan ®Õn vô viÖc trong ho¹t ®éng hoµ gi¶i cã nh÷ng yªu cÇu g×? Tr¶ lêi: §Ó ®−a ra lêi khuyªn (t− vÊn) chÝnh x¸c, ®óng ph¸p luËt, c¶m hãa, thuyÕt phôc ®−îc ®èi t−îng th× Hoµ gi¶i viªn ph¶i ®Ò nghÞ ®èi t−îng cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c tµi liÖu (nÕu cã) ph¶n ¸nh néi dung vµ diÔn biÕn cña vô viÖc tranh chÊp. Trong thùc tiÔn, Hoµ gi¶i viªn khã cã thÓ ®−a ra nh÷ng lêi khuyªn (t− vÊn) chÝnh x¸c nÕu chØ nghe ®èi t−îng tr×nh bµy. §èi víi nh÷ng tranh chÊp ®¬n gi¶n, râ rµng, sau khi nghe c¸c bªn tr×nh bµy, Hoµ gi¶i viªn cã thÓ ph©n tÝch, gi¶i thÝch, h−íng dÉn ®−îc ngay cho ®èi t−îng, song ®èi víi nh÷ng vô viÖc phøc t¹p, ®· diÔn ra trong mét thêi gian dµi, vô viÖc ®· ®−îc mét sè c¬ quan, tæ chøc 63 hoÆc c¸ nh©n can thiÖp hoÆc gióp ®ì gi¶i quyÕt, nh−ng c¸c bªn tranh chÊp vÉn kh«ng hµi lßng vµ tiÕp tôc tranh chÊp th× ph¶i yªu cÇu c¸c bªn cung cÊp c¸c chøng cø vµ tµi liÖu cã liªn quan (nÕu cã) liªn quan ®Õn néi dung vµ diÔn biÕn vô viÖc (th«ng th−êng ng−êi t− vÊn chØ nhËn b¶n sao chôp c¸c giÊy tê, tµi liÖu ®ã sau khi ®· ®èi chiÕu víi b¶n chÝnh). Trong tr−êng hîp cÇn thiÕt, Hoµ gi¶i viªn ph¶i tù m×nh t×m hiÓu, thu thËp chøng cø, gÆp gì c¸c c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n ®· tõng tham gia gióp ®ì gi¶i quyÕt, gÆp ng−êi chøng kiÕn nghe hä tr×nh bµy vÒ diÔn biÕn vµ néi dung vô viÖc mµ hä biÕt ®−îc. ChØ cã nh− vËy, Hoµ gi¶i viªn míi cã thÓ hiÓu biÕt ®−îc b¶n chÊt vô viÖc, nguyªn nh©n dÉn ®Õn tranh chÊp, tõ ®ã ®−a ra lêi t− vÊn chÝnh x¸c, ®óng ph¸p luËt, c¶m hãa, thuyÕt phôc ®−îc c¸c bªn tranh chÊp tù nguyÖn gi¶i quyÕt bÊt ®ång. Trong phÇn lín c¸c vô viÖc tranh chÊp th−êng cã c¸c tµi liÖu, v¨n b¶n, th− tõ giao dÞch, v.v., liªn quan ®Õn vô viÖc. Nh÷ng giÊy tê, tµi liÖu nµy lµ nh÷ng chøng cø ph¸p lý thÓ hiÖn néi dung, b¶n chÊt cña vô viÖc hoÆc ph¶n ¸nh diÔn biÕn vµ qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt tranh chÊp. Trong thùc tiÔn, cã nh÷ng vô viÖc ®èi t−îng chØ tr×nh bµy mét c¸ch chung chung, ch−a muèn cung cÊp cho Hoµ gi¶i viªn nh÷ng v¨n b¶n, chøng cø mµ hä cho r»ng kh«ng cã lîi cho m×nh. Hoµ gi¶i viªn cÇn thuyÕt 64 phôc ®Ó hä cung cÊp ®Çy ®ñ. NÕu c¸c bªn tranh chÊp kh«ng cung cÊp nh÷ng tµi liÖu nµy th× viÖc hoµ gi¶i khã cã thÓ chÝnh x¸c vµ ®óng ph¸p luËt. Sau khi ®èi t−îng ®· cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c v¨n b¶n, tµi liÖu cã liªn quan, Hoµ gi¶i viªn cÇn dµnh thêi gian ®Ó ®äc, nghiªn cøu c¸c giÊy tê, tµi liÖu ®ã, trong khi ®äc cã thÓ ®ång thêi h×nh thµnh lu«n gi¶i ph¸p trªn c¬ së s¾p xÕp c¸c tµi liÖu theo tÇm quan träng cña vÊn ®Ò ®−a ra. Cã nh÷ng tµi liÖu hoµ gi¶i viªn kh«ng hiÓu, kh«ng ®äc ®−îc hoÆc nghi ngê vÒ tÝnh ch©n thùc cña nã th× cÇn hái l¹i ®èi t−îng ®Ó kh¼ng ®Þnh ngay. Tr−êng hîp sau khi nghe ®èi t−îng tr×nh bµy vµ nghiªn cøu c¸c tµi liÖu do ®èi t−îng cung cÊp thÊy ch−a thÓ ®−a ra lêi khuyªn ngay ®−îc mµ ph¶i cã thêi gian nghiªn cøu th× hÑn t− vÊn cho ®èi t−îng vµo mét ngµy kh¸c. Trong mäi tr−êng hîp, khi ch−a thùc sù tin t−ëng vÒ gi¶i ph¸p mµ m×nh sÏ ®−a ra cho ®èi t−îng th× Hoµ gi¶i viªn kh«ng nªn véi vµng ®−a ra gi¶i ph¸p ®ã. C©u hái 42: Kü n¨ng tra cøu tµi liÖu tham kh¶o trong c«ng t¸c hoµ gi¶i cã nh÷ng néi dung g×? Tr¶ lêi: Trong qu¸ tr×nh hoµ gi¶i, mét ho¹t ®éng hÕt søc quan träng vµ mang tÝnh quyÕt ®Þnh cña Hoµ gi¶i viªn lµ t− vÊn ph¸p luËt (gi¶i ®¸p ph¸p luËt, cung 65 cÊp th«ng tin ph¸p luËt vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn tranh chÊp, ®−a ra nh÷ng lêi khuyªn vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ph¸p luËt, h−íng dÉn c¸c bªn xö sù phï hîp víi ph¸p luËt v.v.) ®Ó c¸c bªn tranh chÊp n©ng cao ý thøc ph¸p luËt, hiÓu râ quyÒn vµ nghÜa vô cña m×nh, trªn c¬ së ®ã tù nguyÖn gi¶i quyÕt tranh chÊp phï hîp víi ph¸p luËt. §Ó ®−a ra lêi t− vÊn ph¸p luËt chÝnh x¸c, viÖc tra cøu tµi liÖu ph¸p luËt trong qu¸ tr×nh hoµ gi¶i lµ ®iÒu kiÖn b¾t buéc bëi v×: Thø nhÊt, ®Ó kh¼ng ®Þnh víi c¸c bªn tranh chÊp r»ng Hoµ gi¶i viªn ®ang thùc hiÖn hoµ gi¶i theo ph¸p luËt, trªn c¬ së ph¸p luËt chø kh«ng ph¶i theo c¶m tÝnh chñ quan, duy ý chÝ cña m×nh; thø hai, viÖc tra cøu tµi liÖu ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn vô viÖc hoµ gi¶i sÏ gióp Hoµ gi¶i viªn kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c nh÷ng t− duy vµ kh¼ng ®Þnh chÝnh thøc nh÷ng lêi t− vÊn cña m×nh lµ ®óng ph¸p luËt v× trong thùc tiÔn, kh«ng ph¶i bao giê Hoµ gi¶i viªn còng cã thÓ nhí chÝnh x¸c tÊt c¶ c¸c quy ®Þnh thuéc c¸c lÜnh vùc ph¸p luËt kh¸c nhau. NÕu thÊy cÇn thiÕt hoÆc c¸c bªn yªu cÇu th× Hoµ gi¶i viªn cã thÓ cung cÊp cho c¸c bªn b¶n sao v¨n b¶n, tµi liÖu ®ã cïng víi lêi t− vÊn mµ m×nh ®−a ra. Trong tr−êng hîp kh«ng t×m thÊy v¨n b¶n cÇn t×m hoÆc nghi ngê vÒ hiÖu lùc cña v¨n b¶n ®ã (vÝ dô, v¨n b¶n ®· bÞ huû bá vµ cã mét v¨n b¶n míi thay thÕ), th× Hoµ gi¶i viªn cã thÓ ch−a 66 ®−a ra lêi khuyªn ngay mµ hÑn ®èi t−îng vµo mét dÞp kh¸c ®Ó kh¼ng ®Þnh l¹i tÝnh hîp ph¸p cña v¨n b¶n ph¸p luËt cÇn ¸p dông. Tr−êng hîp vô viÖc hoµ gi¶i cã liªn quan ®Õn lÜnh vùc ph¸p luËt mµ Hoµ gi¶i viªn ch−a hiÓu s©u th× nªn gÆp c¸c nhµ chuyªn m«n hay ®ång nghiÖp kh¸c am hiÓu s©u vÒ lÜnh vùc ph¸p luËt ®ã ®Ó tham kh¶o ý kiÕn tr−íc khi ®−a ra lêi t− vÊn, tr¸nh t×nh tr¹ng mÆc dï Hoµ gi¶i viªn ch−a n¾m v÷ng ph¸p luËt nh−ng vÉn thùc hiÖn t− vÊn, ®−a ra nh÷ng gi¶i ph¸p dÉn ®Õn viÖc hoµ gi¶i kh«ng chÝnh x¸c, kh«ng ®óng ph¸p luËt, tr¸i víi nguyªn t¾c hoµ gi¶i, g©y hËu qu¶ cho c¸c bªn tranh chÊp. C©u hái 43: Kü n¨ng xem xÐt, x¸c minh vô viÖc cÇn hoµ gi¶i ®ßi hái nh÷ng yªu cÇu nµo? Tr¶ lêi: Xem xÐt, x¸c minh vô viÖc chØ ¸p dông ®èi víi nh÷ng vô viÖc phøc t¹p, liªn quan ®Õn nhiÒu lÜnh vùc ph¸p luËt hoÆc ®· ®−îc nhiÒu c¬ quan, tæ chøc c¸ nh©n gióp ®ì gi¶i quyÕt mµ c¸c bªn vÉn kh«ng tho¶ thuËn ®−îc víi nhau trong c¸ch gi¶i quyÕt tranh chÊp hoÆc sau khi ®· nghe c¶ hai bªn tr×nh bµy, xem xÐt c¸c giÊy tê, tµi liÖu c¸c bªn cung cÊp (hoÆc c¸c bªn ch−a cung cÊp ®ñ c¸c giÊy tê, tµi liÖu cã liªn quan ®Õn vô viÖc), Hoµ gi¶i viªn thÊy ch−a ®ñ c¬ së ®Ó t− vÊn, ®−a ra nh÷ng gi¶i ph¸p, 67 cÇn ph¶i tiÕn hµnh xem xÐt, x¸c minh, thu thËp tµi liÖu, chøng cø, gÆp gì, tiÕp xóc víi c¸c c¬ quan, tæ chøc vµ nh÷ng ng−êi cã liªn quan ®Ó t×m hiÓu râ b¶n chÊt vô viÖc, tr¸nh véi vµng ®−a ra nh÷ng kÕt luËn phiÕn diÖn, chñ quan. Qu¸ tr×nh xem xÐt, x¸c minh vô viÖc ®ßi hái Hoµ gi¶i viªn ph¶i thùc sù kh¸ch quan, v« t−, nhÊt lµ khi tiÕp xóc víi nh÷ng ng−êi cã lîi Ých liªn quan trong vô viÖc tranh chÊp hoÆc th©n quen víi mét bªn tranh chÊp. Th«ng th−êng, nh÷ng ng−êi cã lîi Ých liªn quan ®Õn vô viÖc hoÆc th©n quen lu«n b¶o vÖ nh÷ng viÖc cña bªn cã liªn quan ®· lµm nªn chØ ®−a ra nh÷ng th«ng tin cã lîi cho bªn tranh chÊp mµ hä cã liªn quan. V× vËy, Hoµ gi¶i viªn cÇn khÐo lÐo ®Ò nghÞ nh÷ng ng−êi cã liªn quan cung cÊp nh÷ng th«ng tin, tµi liÖu chÝnh x¸c, trung thùc. ViÖc xem xÐt, x¸c minh nªn lËp thµnh biªn b¶n ®Ó lµm c¨n cø gi¶i thÝch, thuyÕt phôc c¸c bªn tù nguyÖn hoµ gi¶i. C©u hái 44: Kü n¨ng gi¶i thÝch, thuyÕt phôc, c¶m ho¸, h−íng dÉn c¸c bªn tù nguyÖn gi¶i quyÕt tranh chÊp ®ßi hái yªu cÇu g× trong ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë c¬ së? Tr¶ lêi: Gi¶i thÝch, thuyÕt phôc, c¶m ho¸ ®−îc c¸c bªn tù nguyÖn tho¶ thuËn, gi¶i quyÕt tranh chÊp lµ nghÖ thuËt hoµ gi¶i, ®ßi hái Hoµ gi¶i viªn kh«ng chØ cã 68 kiÕn thøc ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn lÜnh vùc tranh chÊp, giái vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô hoµ gi¶i, cã uy tÝn, phÈm chÊt ®¹o ®øc, cã c¸i t©m vµ kinh nghiÖm cuéc sèng mµ cßn cã kh¶ n¨ng vËn dông ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc x· héi ®Ó gi¶i thÝch, thuyÕt phôc vµ c¶m ho¸ c¸c bªn ®i ®Õn tho¶ thuËn gi¶i quyÕt tranh chÊp. Gi¶i thÝch, thuyÕt phôc, c¶m ho¸ vµ h−íng dÉn c¸c bªn tù nguyÖn gi¶i quyÕt tranh chÊp ®−îc Hoµ gi¶i viªn thùc hiÖn trong suèt qu¸ tr×nh hoµ gi¶i, tõ lÇn gÆp gì ®Çu tiªn víi tõng ®èi t−îng hoÆc gÆp gì c¶ hai bªn, Hoµ gi¶i viªn ®· ph¶i ®−a ra lêi gi¶i ®¸p, lêi khuyªn, gi¶i ph¸p, ph−¬ng ¸n, v.v., ®Ó th¸o gì nh÷ng v−íng m¾c cña c¸c bªn; x¸c ®Þnh râ quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn khi tham gia vµo c¸c quan hÖ x· héi cã liªn quan ®Õn vô viÖc tranh chÊp, hµnh vi nµo c¸c bªn ®−îc lµm vµ nh÷ng hµnh vi nµo ph¸p luËt ng¨n cÊm; ph©n tÝch nh÷ng hµnh vi nµo phï hîp víi ph¸p luËt, víi ®¹o ®øc x· héi vµ hµnh vi nµo tr¸i ph¸p luËt, tr¸i víi ®¹o ®øc x· héi, nªu râ hËu qu¶ ph¸p lý mµ c¸c bªn ph¶i g¸nh chÞu nÕu tiÕp tôc tranh chÊp vµ ®−a ra ®Þnh h−íng gi¶i quyÕt tranh chÊp ®Ó c¸c bªn tù lùa chän vµ quyÕt ®Þnh. Mét ®iÒu quan träng lµ trong qu¸ tr×nh hßa gi¶i, Hßa gi¶i viªn cÇn ph¶i lu«n kÕt hîp c¶ t×nh vµ c¶ lý ®Ó ph©n tÝch, gi¶i thÝch, thuyÕt phôc c¸c bªn tranh chÊp hßa gi¶i víi nhau. Khi thuyÕt phôc c¸c bªn tranh chÊp ®¹t ®−îc tháa thuËn, Hßa gi¶i viªn cÇn l−u ý mét sè ®iÓm sau: 69 - Tá ra th«ng c¶m vµ t«n träng ®èi t−îng: Khi ph©n tÝch, gi¶i thÝch cho c¸c bªn biÕt hµnh vi cña hä lµ ®óng hay sai, Hßa gi¶i viªn cÇn ph¶i x©y dùng kh«ng khÝ gÇn gòi vµ tin t−ëng, c¶m th«ng vµ t«n träng ®èi t−îng, lu«n cã th¸i ®é ©n cÇn, chia sÎ, nhiÖt t×nh, cÇn ph¶i lµm cho kh«ng khÝ nãi chuyÖn ®−îc vui vÎ, chan hßa. Nh− vËy, ®èi t−îng sÏ l¾ng nghe ý kiÕn thuyÕt phôc cña Hßa gi¶i viªn. Khi thuyÕt phôc ®èi t−îng mµ nãi ®−îc nh÷ng suy nghÜ, tr¨n trë cña hä, dÔ ®¹t ®−îc kÕt qu¶ mong muèn. Muèn thÕ mäi lý lÏ, thuyÕt phôc cña Hßa gi¶i viªn ph¶i xuÊt ph¸t tõ lËp tr−êng cña c¸c bªn tranh chÊp mµ suy nghÜ vµ ®Æt vÊn ®Ò, ®−a ra gi¶i ph¸p tèi −u cho c¸c bªn tranh chÊp, hîp t×nh, hîp lý. NÕu khi thuyÕt phôc, Hßa gi¶i viªn kh«ng biÕt t«n träng ®èi t−îng, ra vÎ ta ®©y h¬n ng−êi, th× ch¾c ch¾n cuéc hßa gi¶i sÏ kh«ng thµnh c«ng. - Kh¬i gîi cho c¸c bªn tranh chÊp nh÷ng t×nh c¶m tèt ®Ñp vèn cã gi÷a hä (t×nh c¶m gia ®×nh, t×nh c¶m hµng xãm, t×nh c¶m b¹n bÌ…) ®Ó hä dÔ th«ng c¶m cho nhau. - §−a ra nh÷ng chøng cø, vÝ dô cô thÓ: §iÒu thuyÕt phôc ®èi t−îng tèt nhÊt lµ Hßa gi¶i viªn cÇn ®−a ra ®−îc nh÷ng vÝ dô, nh÷ng chøng cø minh häa cô thÓ cho ph©n tÝch, lËp luËn cña m×nh. - CÇn ph¶i kiªn tr× thuyÕt phôc, kh«ng nªn n«n nãng: Hßa gi¶i viªn cÇn ph¶i suy nghÜ chÝn 70 ch¾n, ®¾n ®o c©u nãi, nãi c¸i g× tr−íc, c¸i g× sau, ®iÒu g× kh«ng nªn nãi. Ngoµi ra, cÇn ph¶i b×nh tÜnh, kiªn tr× gi¶i quyÕt tõng b−íc, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng ng−êi cã th¸i ®é ngoan cè. VÒ thùc chÊt, ®Þnh h−íng cho c¸c bªn lµ viÖc h−íng dÉn c¸ch øng xö (nªn lµm g× vµ kh«ng nªn lµm g×) cho c¸c bªn ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp tèt nhÊt. ViÖc ®−a ra gi¶i ph¸p mang tÝnh ®Þnh h−íng sÏ t¹o c¬ héi cho c¸c bªn lùa chän ph−¬ng thøc b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh mét c¸ch tèt nhÊt. Sau khi Hoµ gi¶i viªn ®· ®−a ra ®Þnh h−íng gi¶i quyÕt tranh chÊp, c¸c bªn sÏ biÕt hä cÇn ph¶i lµm g× tiÕp sau. Môc tiªu ®Æt ra ®èi víi kü n¨ng hoµ gi¶i lµ nh÷ng lêi khuyªn, thuyÕt phôc vµ h−íng dÉn cña Hoµ gi¶i viªn ph¶i ®−îc c¸c bªn chÊp nhËn, ®ång thuËn nghe theo vµ lµm theo b»ng viÖc c¸c bªn tù ®Þnh ®o¹t gi¶i quyÕt døt ®iÓm tranh chÊp, lùa chän c¸ch xö sù phï hîp víi ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc x· héi, tr¸nh ®−îc nh÷ng hËu qu¶ ph¸p lý bÊt lîi, b¶o vÖ ®−îc quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c bªn mét c¸ch tèt nhÊt. C©u hái 45: Khi tiÕn hµnh hoµ gi¶i, nh÷ng hµnh vi nµo ng−êi tiÕn hµnh hoµ gi¶i kh«ng ®−îc thùc hiÖn? Khi tiÕn hµnh hßa gi¶i, Hßa gi¶i viªn cÇn l−u ý kh«ng ®−îc thùc hiÖn mét sè hµnh vi sau ®©y: 71 - Hßa gi¶i kh«ng phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc x· héi; - Xói giôc ®−¬ng sù khiÕu n¹i, tè c¸o kh«ng cã c¨n cø; - ViÖc hßa gi¶i x©m ph¹m ®Õn quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi thø ba; - Lîi dông danh nghÜa hßa gi¶i viªn ®Ó trôc lîi, thùc hiÖn hµnh vi tr¸i ph¸p luËt, tr¸i ®¹o ®øc x· héi. 72 PHô LôC I. CA DAO, TôC NG÷ §¦îC VËN DôNG TRONG HßA GI¶I ë C¥ Së 1. Quan hÖ h«n nh©n, gia ®×nh - Hai tay b−ng ®äi chÌ tµu, Võa ®«i th× lÊy, ham giµu lµm chi - Ðp dÇu Ðp mì Ai nì Ðp duyªn - Tay n©ng chÐn muèi ®Üa gõng, Gõng cay, muèi mÆn, xin ®õng quªn nhau - Cña chång, c«ng vî - §¹o vî, nghÜa chång - Trong Êm, ngoµi ªm - Chång nh− ®ã, vî nh− hom - ThuËn vî, thuËn chång, T¸t bÓ §«ng còng c¹n - Chång em ¸o r¸ch em th−¬ng Chång ng−êi ¸o gÊm, x«ng h−¬ng mÆc ng−êi - R©u t«m nÊu víi ruét bÇu Chång chan vî hóp, gËt ®Çu khen ngon 73 - §èn c©y ai nì ®øt chåi, §¹o chång nghÜa vî, giËn råi l¹i th−¬ng - Th−¬ng nhau bÊt luËn giµu nghÌo Dï cho lªn ¶i xuèng ®Ìo còng cam - Chång giËn th× vî bít lêi C¬m s«i nhá löa ch¼ng ®êi nµo khª - Con d¹i, c¸i mang - Cha sinh kh«ng tµy mÑ d−ìng - C¸ chuèi ®¾m ®uèi vÒ con - Con h¬n cha, nhµ cã phóc - Con cã mÑ nh− m¨ng Êp bÑ - TrÎ cËy cha, giµ cËy con - Con h− t¹i mÑ, ch¸u h− t¹i bµ - Con ch¼ng chª mÑ khã, chã kh«ng chª chñ nghÌo - MÑ d¹y th× con khÐo, bè d¹y th× con kh«n - C¸ ch¼ng ¨n muèi c¸ −¬n Con c−ìng cha mÑ tr¨m ®−êng con h− - Cã cha cã mÑ th× h¬n, Kh«ng cha kh«ng mÑ nh− ®ên kh«ng d©y - Tu ®©u cho b»ng tu nhµ, Thê cha kÝnh mÑ, Êy lµ ch©n tu - Uèn c©y tõ thña cßn non, D¹y con tõ thña con cßn ng©y th¬ - G¸i mµ chi, trai mµ chi Sinh ra cã nghÜa, cã ngh× th× h¬n - C«ng cha nh− nói Th¸i S¬n NghÜa mÑ nh− n−íc trong nguån ch¶y ra. 74 Mét lßng thê mÑ kÝnh cha, Cho trßn ch÷ hiÕu míi lµ ®¹o con - ChÞ ng· em n©ng - Kh«n ngoan ®èi ®¸p ng−êi ngoµi, Gµ cïng mét mÑ chí hoµi ®¸ nhau - Mét con ngùa ®au, c¶ tµu bá cá - Em thuËn, anh hßa lµ nhµ cã phóc - C¾t d©y bÇu d©y bÝ, Ch¼ng ai c¾t d©y chÞ d©y em - D©u d©u rÓ rÓ, còng kÓ lµ con - D©u hiÒn h¬n con g¸i, rÓ hiÒn h¬n con trai - SÈy cha cßn chó, sÈy mÑ bó d× - Bµ con v× tæ v× tiªn, Kh«ng ph¶i v× tiÒn v× g¹o 2. Quan hÖ xãm giÒng, x· héi - B¸n anh em xa, mua l¸ng giÒng gÇn - Hµng xãm l¸ng giÒng, T¾t löa, tèi ®Ìn cã nhau - NhiÔu ®iÒu phñ lÊy gi¸ g−¬ng, Ng−êi trong mét n−íc ph¶i th−¬ng nhau cïng - KÝnh trªn, nh−êng d−íi - KÝnh l·o, ®¾c thä - Mét ®iÒu nhÞn, chÝn ®iÒu lµnh - Mét c©y lµm ch¼ng nªn non, Ba c©y chôm l¹i nªn hßn nói cao 75 - ¡n qu¶ nhí kÎ trång c©y - ¡n c©y nµo, rµo c©y Êy - Lêi nãi ch¼ng mÊt tiÒn mua, Lùa lêi mµ nãi cho võa lßng nhau - Nãi lêi ph¶i gi÷ lÊy lêi §õng nh− con b−ím ®Ëu råi l¹i bay 76 Môc lôc Trang Chó dÉn cña Nhµ xuÊt b¶n 5 C©u hái 1: Hßa gi¶i ë c¬ së lµ g×? 7 C©u hái 2: Ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së cã vai trß nh− thÕ nµo trong ®êi sèng x· héi? 8 C©u hái 3: Hßa gi¶i ë c¬ së cã tõ khi nµo? 9 C©u hái 4: Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n d©n sù, h«n nh©n - gia ®×nh, c¸c vô tranh chÊp vÒ kinh tÕ, lao ®éng v.v., Tßa ¸n nh©n d©n, Träng tµi th−¬ng m¹i hay Héi ®ång hßa gi¶i c¬ së v.v., còng tiÕn hµnh hßa gi¶i. VËy, hßa gi¶i ë c¬ së kh¸c hßa gi¶i trong tè tông cña Tßa ¸n nh©n d©n, cña Träng tµi th−¬ng m¹i vµ hßa gi¶i tranh chÊp lao ®éng nh− thÕ nµo? 12 C©u hái 5: Ho¹t ®éng hßa gi¶i ë c¬ së do tæ chøc nµo thùc hiÖn? 14 C©u hái 6: TÝnh chÊt tù qu¶n cña Tæ hßa gi¶i ®−îc thÓ hiÖn nh− thÕ nµo? Thµnh phÇn Tæ hßa gi¶i ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nµo? 15 C©u hái 7: Mét c¸n bé h−u trÝ cã nguyÖn väng ®−îc tham gia Tæ hßa gi¶i ë khu d©n c− n¬i ng−êi nµy ®ang sinh sèng. VËy, theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× tæ viªn Tæ hßa gi¶i ph¶i cã tiªu chuÈn g×? 15 86