🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Hỏi – Đáp Về Chính Sách Dân Số Và Xây Dựng Gia Đình Việt Nam Ebooks Nhóm Zalo hái - ®¸p vÒ chÝnh s¸ch d©n sè vμ x©y dùng gia ®×nh viÖt nam Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n Chñ tÞch Héi ®ång: TS. NguyÔn B¾c Son Phã Chñ tÞch Héi ®ång: TS. NguyÔn Duy Hïng Thμnh viªn: TS. Ng« V¨n Th¹o Ph¹m ViÕt Thùc TS. Vò Träng L©m 2 Héi Liªn hiÖp phô n÷ viÖt nam Ban chÝnh s¸ch - luËt ph¸p hái - ®¸p vÒ chÝnh s¸ch d©n sè vμ x©y dùng gia ®×nh viÖt nam Nhμ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia Hμ néi - 2010 3 Nhãm biªn so¹n: ThS. D−¬ng ThÞ Xu©n Tr−ëng ban ChÝnh s¸ch - LuËt ph¸p ThS. NguyÔn ThÞ Hång H¹nh Chuyªn viªn Ban ChÝnh s¸ch - LuËt ph¸p 4 chó dÉn cña nhμ xuÊt b¶n Thùc hiÖn §Ò ¸n trang bÞ s¸ch cho c¬ së x·, ph−êng, thÞ trÊn cña Ban Tuyªn gi¸o Trung −¬ng, nh»m cung cÊp cho b¹n ®äc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vμ cÇn thiÕt vÒ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt trong lÜnh vùc d©n sè vμ x©y dùng gia ®×nh, Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia phèi hîp cïng Héi Liªn hiÖp Phô n÷ ViÖt Nam xuÊt b¶n cuèn s¸ch Hái - §¸p vÒ ChÝnh s¸ch d©n sè vμ X©y dùng gia ®×nh ViÖt Nam. Cuèn s¸ch ®−îc tr×nh bμy d−íi d¹ng hái - ®¸p ng¾n gän vμ sóc tÝch, giíi thiÖu vμ gi¶i thÝch mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch d©n sè vμ x©y dùng gia ®×nh n−íc ta hiÖn nay, gióp b¹n ®äc dÔ dμng n¾m b¾t ®−îc tinh thÇn, yªu cÇu vμ c¸ch gi¶i quyÕt c¸c tr−êng hîp cô thÓ. PhÇn cuèi cña mçi môc trong cuèn s¸ch cã nh÷ng vÝ dô minh häa ®iÓn h×nh th−êng hay gÆp. Xin giíi thiÖu cuèn s¸ch cïng b¹n ®äc. Th¸ng 3 n¨m 2010 Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia 5 6 Môc lôc Trang Chó dÉn cña Nhμ xuÊt b¶n 5 Lêi giíi thiÖu 9 PHÇN THø NHÊT HáI - §¸P VÒ CHÝNH S¸CH D¢N Sè 11 PHÇN THø HAI HáI - §¸P VÒ X¢Y DùNG GIA §×NH VIÖT NAM 59 Môc 1. Gia ®×nh 59 Môc 2. KÕt h«n 63 Môc 3. Quan hÖ gi÷a vî vμ chång 81 Môc 4. Quan hÖ gi÷a cha mÑ vμ con 95 Môc 5. Quan hÖ gi÷a c¸c thμnh viªn trong gia ®×nh 101 Môc 6. CÊp d−ìng 102 Môc 7. Ly h«n 114 Môc 8. Nu«i con nu«i 120 Môc 9. X¸c ®Þnh cha, mÑ, con 126 Môc 10. Gi¸m hé gi÷a c¸c thμnh viªn trong gia ®×nh 130 Môc 11. B¶o vÖ, ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ em 134 7 Môc 12. Ch¨m sãc ng−êi cao tuæi trong gia ®×nh 137 Môc 13. B×nh ®¼ng giíi trong gia ®×nh 143 Môc 14. Phßng, chèng b¹o lùc gia ®×nh 147 PHô LôC 153 I. C¸c v¨n b¶n vÒ chÝnh s¸ch d©n sè 153 II. C¸c v¨n b¶n vÒ x©y dùng gia ®×nh ViÖt Nam 155 III. Mét sè chiÕn l−îc, ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia 158 8 LêI giíi thiÖu Thùc hiÖn chñ tr−¬ng cña Ban BÝ th− vÒ viÖc thÝ ®iÓm trang bÞ s¸ch cho c¬ së x·, ph−êng, thÞ trÊn nh»m cung cÊp nh÷ng cuèn s¸ch thiÕt yÕu vÒ c«ng t¸c x©y dùng §¶ng, chÝnh quyÒn, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi vμ c«ng t¸c qu¶n lý trªn ®Þa bμn cÊp x·, gãp phÇn n©ng cao kiÕn thøc, tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé, ®¶ng viªn vμ nh©n d©n ë c¬ së x·, ph−êng, thÞ trÊn, Héi Liªn hiÖp Phô n÷ ViÖt Nam biªn so¹n cuèn s¸ch Hái - §¸p vÒ ChÝnh s¸ch d©n sè vμ X©y dùng gia ®×nh ViÖt Nam víi mong muèn gãp phÇn gióp c¸n bé, ®¶ng viªn vμ nh©n d©n n¾m ®−îc c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ d©n sè, x©y dùng gia ®×nh tõ ®ã n©ng cao ý thøc chÊp hμnh ph¸p luËt nãi chung còng nh− trong lÜnh vùc d©n sè, x©y dùng gia ®×nh nãi riªng. Héi Liªn hiÖp Phô n÷ ViÖt Nam ch©n thμnh c¶m ¬n c¸c nhμ qu¶n lý, c¸c chuyªn gia, c¸n bé thuéc c¬ quan Trung −¬ng Héi Liªn hiÖp Phô n÷ ViÖt Nam, Tæng Côc D©n sè - Bé Y tÕ, Bé Lao ®éng, Th−¬ng binh vμ X· héi ®· tham gia x©y dùng ®Ó hoμn thiÖn cuèn s¸ch nμy. 9 Trong qu¸ tr×nh biªn so¹n kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, rÊt mong nhËn ®−îc ý kiÕn ®ãng gãp cña ®éc gi¶ ®Ó Ban biªn so¹n tiÕp thu vμ hoμn thiÖn cho lÇn xuÊt b¶n sau. Héi Liªn hiÖp Phô n÷ ViÖt Nam 10 PhÇn thø nhÊt HáI - §¸P VÒ CHÝNH S¸CH D¢N Sè C©u hái 1: ChÝnh s¸ch d©n sè lμ g×? Môc tiªu tæng qu¸t cña chÝnh s¸ch d©n sè? Tr¶ lêi: ChÝnh s¸ch d©n sè lμ nh÷ng chñ tr−¬ng, biÖn ph¸p, h−íng dÉn, quy ®Þnh cña §¶ng, Nhμ n−íc, c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn nh»m lμm thay ®æi xu h−íng hiÖn t¹i cña d©n sè theo môc ®Ých, môc tiªu ®Ò ra. Môc tiªu tæng qu¸t cña chÝnh s¸ch d©n sè lμ duy tr× mçi cÆp vî chång cã mét hoÆc hai con ®Ó æn ®Þnh quy m« d©n sè, b¶o ®¶m c¬ cÊu d©n sè vμ ph©n bæ d©n c− hîp lý, n©ng cao chÊt l−îng d©n sè. C©u hái 2: §èi t−îng ¸p dông cña Ph¸p lÖnh D©n sè lμ ai? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 1 Ph¸p lÖnh D©n sè th× c¸c ®èi t−îng ¸p dông cña Ph¸p lÖnh nμy bao gåm: c¬ quan nhμ n−íc, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ 11 nghiÖp, tæ chøc kinh tÕ, ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n vμ mäi c«ng d©n ViÖt Nam; tæ chøc n−íc ngoμi ho¹t ®éng trªn l·nh thæ ViÖt Nam, ng−êi n−íc ngoμi th−êng tró trªn l·nh thæ ViÖt Nam, trõ tr−êng hîp ®iÒu −íc quèc tÕ mμ Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ký kÕt hoÆc gia nhËp cã quy ®Þnh kh¸c. C©u hái 3: C¸ nh©n vμ c¸c thμnh viªn gia ®×nh cã tr¸ch nhiÖm g× trong viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh D©n sè th× c¸ nh©n, thμnh viªn gia ®×nh cã c¸c tr¸ch nhiÖm trong viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè nh− sau: - Thùc hiÖn môc tiªu chÝnh s¸ch d©n sè trªn c¬ së chuÈn mùc gia ®×nh Ýt con, no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc vμ bÒn v÷ng. - T¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì c¸ nh©n thùc hiÖn môc tiªu chÝnh s¸ch d©n sè phï hîp víi løa tuæi, t×nh tr¹ng søc khoÎ, ®iÒu kiÖn häc tËp, lao ®éng, c«ng t¸c, thu nhËp, nu«i d¹y con, phï hîp víi ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph−¬ng. - Thùc hiÖn luËt ph¸p, chÝnh s¸ch vÒ d©n sè; quy chÕ, ®iÒu lÖ hoÆc c¸c h×nh thøc kh¸c cña c¬ quan, tæ chøc; quy −íc, h−¬ng −íc cña céng ®ång. C©u hái 4: Trong lÜnh vùc d©n sè, nh÷ng hμnh vi nμo bÞ nghiªm cÊm? Hμnh vi viÕt, 12 xuÊt b¶n c¸c tμi liÖu, s¸ch, b¸o phæ biÕn vÒ ph−¬ng ph¸p t¹o giíi tÝnh thai nhi cã ph¶i lμ hμnh vi vi ph¹m quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ d©n sè kh«ng? Tr¶ lêi: Cã s¸u nhãm hμnh vi bÞ nghiªm cÊm trong lÜnh vùc d©n sè ®−îc quy ®Þnh t¹i Ph¸p lÖnh D©n sè (§iÒu 7) vμ trong NghÞ ®Þnh sè 104/2003/N§-CP ngμy 16-9-2003 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt vμ h−íng dÉn thi hμnh mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh D©n sè ®· cô thÓ hãa s¸u nhãm hμnh vi sau ®©y: - C¸c hμnh vi c¶n trë, c−ìng bøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh gåm: + §e däa, xóc ph¹m danh dù, nh©n phÈm; x©m ph¹m th©n thÓ ng−êi sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai, ng−êi sinh toμn con trai hoÆc toμn con g¸i. + Ðp buéc, ¸p ®Æt sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai, mang thai, sinh sím, sinh dμy, sinh nhiÒu con, sinh con trai, sinh con g¸i. + G©y khã kh¨n cho ng−êi tù nguyÖn sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai. - C¸c hμnh vi lùa chän giíi tÝnh thai nhi, bao gåm: + Tuyªn truyÒn, phæ biÕn ph−¬ng ph¸p t¹o giíi tÝnh thai nhi d−íi c¸c h×nh thøc: tæ chøc nãi chuyÖn, viÕt, dÞch, nh©n b¶n c¸c lo¹i s¸ch, b¸o, tμi liÖu, tranh, ¶nh, ghi h×nh, ghi ©m; tμng tr÷, l−u truyÒn tμi liÖu, ph−¬ng tiÖn vμ c¸c h×nh thøc tuyªn truyÒn, phæ biÕn kh¸c vÒ ph−¬ng ph¸p t¹o giíi tÝnh thai nhi. 13 + ChÈn ®o¸n ®Ó lùa chän giíi tÝnh thai nhi b»ng c¸c biÖn ph¸p: x¸c ®Þnh qua triÖu chøng, b¾t m¹ch; xÐt nghiÖm m¸u, gen, n−íc èi, tÕ bμo; siªu ©m,... + Lo¹i bá thai nhi v× lý do lùa chän giíi tÝnh b»ng c¸c biÖn ph¸p ph¸ thai, cung cÊp, sö dông c¸c lo¹i hãa chÊt, thuèc vμ c¸c biÖn ph¸p kh¸c. - S¶n xuÊt, kinh doanh, nhËp khÈu vμ cung cÊp mét sè ph−¬ng tiÖn tr¸nh thai, bao gåm: + Ph−¬ng tiÖn tr¸nh thai kh«ng ®óng tiªu chuÈn chÊt l−îng vμ nh·n hiÖu hμng ho¸ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hμnh. + Ph−¬ng tiÖn tr¸nh thai kÐm chÊt l−îng ®· ®−îc c¬ quan cã thÈm quyÒn kiÓm tra chÊt l−îng, kiÓm ®Þnh vμ kÕt luËn b»ng v¨n b¶n. + Ph−¬ng tiÖn tr¸nh thai qu¸ h¹n sö dông ghi trªn s¶n phÈm, bao b× s¶n phÈm hoÆc tuy ch−a qu¸ h¹n sö dông ghi trªn s¶n phÈm, bao b× s¶n phÈm, nh−ng ®· cã th«ng b¸o kh«ng ®−îc tiÕp tôc sö dông cña c¬ quan cã thÈm quyÒn. + Ph−¬ng tiÖn tr¸nh thai ch−a ®−îc c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn cho phÐp l−u hμnh ë ViÖt Nam. - Mét sè hμnh vi tuyªn truyÒn, phæ biÕn th«ng tin vÒ d©n sè, bao gåm: + Tuyªn truyÒn, phæ biÕn th«ng tin vÒ d©n sè tr¸i ®−êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng vμ ph¸p luËt cña Nhμ n−íc. + Tuyªn truyÒn, phæ biÕn th«ng tin vÒ d©n sè kh«ng chÝnh x¸c, sai lÖch, g©y ¶nh h−ëng xÊu ®Õn 14 viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c d©n sè, ®êi sèng x· héi vμ c¸c lÜnh vùc kh¸c. + Lîi dông tuyªn truyÒn, phæ biÕn th«ng tin vÒ d©n sè, søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh ®Ó ph¸t t¸n tμi liÖu, vËt phÈm hoÆc cã c¸c hμnh vi kh¸c tr¸i víi thuÇn phong, mü tôc vμ ®¹o ®øc x· héi. - Di c− vμ c− tró tr¸i ph¸p luËt; - Nh©n b¶n v« tÝnh ng−êi. C©u hái 5: Trong c«ng t¸c d©n sè, c«ng d©n cã quyÒn vμ nghÜa vô g×? Tr¶ lêi: C«ng d©n cã c¸c quyÒn sau ®©y: - §−îc cung cÊp th«ng tin vÒ d©n sè; - §−îc cung cÊp c¸c dÞch vô d©n sè cã chÊt l−îng, thuËn tiÖn, an toμn vμ ®−îc gi÷ bÝ mËt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; - Lùa chän c¸c biÖn ph¸p ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh vμ n©ng cao chÊt l−îng d©n sè; - Lùa chän n¬i c− tró phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt. C«ng d©n cã c¸c nghÜa vô sau ®©y: - Thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh; x©y dùng quy m« gia ®×nh Ýt con, no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc vμ bÒn v÷ng; - Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phï hîp ®Ó n©ng cao thÓ chÊt, trÝ tuÖ, tinh thÇn cña b¶n th©n vμ c¸c thμnh viªn trong gia ®×nh; 15 - T«n träng lîi Ých cña Nhμ n−íc, x· héi, céng ®ång trong viÖc ®iÒu chØnh quy m« d©n sè, c¬ cÊu d©n sè, ph©n bè d©n c−, n©ng cao chÊt l−îng d©n sè; - Thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh vμ c¸c quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn c«ng t¸c d©n sè. C©u hái 6: KÕ ho¹ch hãa gia ®×nh lμ g×? Cã nh÷ng biÖn ph¸p nμo ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh? Tr¶ lêi: KÕ ho¹ch hãa gia ®×nh lμ biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó ®iÒu chØnh møc sinh gãp phÇn b¶o ®¶m cuéc sèng no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc. BiÖn ph¸p thùc hiÖn kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh bao gåm: - Tuyªn truyÒn, t− vÊn, gióp ®ì, b¶o ®¶m ®Ó mçi c¸ nh©n, cÆp vî chång chñ ®éng, tù nguyÖn thùc hiÖn kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh; - Cung cÊp c¸c dÞch vô kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh b¶o ®¶m chÊt l−îng, thuËn tiÖn, an toμn vμ ®Õn tËn ng−êi d©n; - KhuyÕn khÝch lîi Ých vËt chÊt vμ tinh thÇn, thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch b¶o hiÓm ®Ó t¹o ®éng lùc thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh s©u réng trong nh©n d©n. C©u hái 7: Môc tiªu cña ch¨m sãc søc kháe sinh s¶n, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh lμ g×? BiÖn 16 ph¸p ch¨m sãc søc kháe, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh gåm nh÷ng biÖn ph¸p nμo? Tr¶ lêi: Môc tiªu cña ch¨m sãc søc kháe sinh s¶n, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh ®−îc ®Ò ra t¹i §iÒu 14, §iÒu 15 cña NghÞ ®Þnh sè 104/2003/N§-CP ngμy 16-9- 2003 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt vμ h−íng dÉn thi hμnh mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh D©n sè. Cô thÓ nh− sau: Môc tiªu cña ch¨m sãc søc kháe sinh s¶n, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh lμ: - B¶o ®¶m c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó c¸ nh©n, c¸c cÆp vî chång thùc hiÖn môc tiªu chÝnh s¸ch d©n sè; phô n÷ sinh con trong ®é tuæi tõ hai m−¬i hai tuæi ®Õn ba m−¬i l¨m tuæi; lùa chän kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c lÇn sinh tõ ba n¨m ®Õn n¨m n¨m; sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai phï hîp ®iÒu kiÖn kinh tÕ, søc khoÎ, t©m lý vμ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c cña mçi c¸ nh©n, cÆp vî chång. - N©ng cao søc khoÎ cho ng−êi d©n, ®Æc biÖt lμ ng−êi ch−a thμnh niªn, phô n÷ mang thai, phô n÷ nu«i con nhá; gi¶m tû lÖ bÖnh tËt, tö vong ®èi víi ng−êi mÑ vμ trÎ s¬ sinh; thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng, chèng vμ ®iÒu trÞ c¸c bÖnh nhiÔm khuÈn ®−êng sinh s¶n, bÖnh l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc, HIV/AIDS. C¸c biÖn ph¸p ch¨m sãc søc kháe sinh s¶n, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh bao gåm: - Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc cho mäi ng−êi d©n vÒ 17 ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, ®Æc biÖt tuyªn truyÒn, gi¸o dôc cho ng−êi ch−a thμnh niªn vÒ ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n. - Cung cÊp ®Õn tËn ng−êi d©n c¸c dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh ®a d¹ng, chÊt l−îng, thuËn tiÖn, an toμn. - KhuyÕn khÝch lîi Ých vËt chÊt vμ tinh thÇn; thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi ®Ó thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh trong nh©n d©n. - N©ng cao n¨ng lùc tæ chøc, thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh, dù ¸n, kÕ ho¹ch vÒ ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. - Ph¸t hiÖn vμ xö lý kÞp thêi c¸c hμnh vi vi ph¹m ph¸p luËt trong viÖc thùc hiÖn ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. C©u hái 8: ThÕ nμo lμ quy m« gia ®×nh Ýt con? Mçi cÆp vî chång, c¸ nh©n cã quyÒn, nghÜa vô g× trong viÖc thùc hiÖn cuéc vËn ®éng d©n sè vμ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, ch¨m sãc søc kháe sinh s¶n? Tr¶ lêi: Quy m« gia ®×nh Ýt con lμ mçi cÆp vî chång cã mét hoÆc hai con. Trong viÖc thùc hiÖn cuéc vËn ®éng d©n sè vμ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, ch¨m sãc søc kháe sinh s¶n, mçi cÆp vî chång, c¸ nh©n cã quyÒn vμ nghÜa vô sau: - QuyÕt ®Þnh thêi gian vμ kho¶ng c¸ch sinh con; 18 - Sinh mét hoÆc hai con, trõ tr−êng hîp ®Æc biÖt do ChÝnh phñ quy ®Þnh; - B¶o vÖ søc kháe, thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa bÖnh nhiÔm khuÈn ®−êng sinh s¶n, bÖnh l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc, HIV/AIDS vμ thùc hiÖn c¸c nghÜa vô kh¸c liªn quan ®Õn søc kháe sinh s¶n. C©u hái 9: §Ó n©ng cao chÊt l−îng d©n sè hiÖn nay Nhμ n−íc ta cã biÖn ph¸p g×? Tr¶ lêi: N©ng cao chÊt l−îng d©n sè lμ chÝnh s¸ch c¬ b¶n cña Nhμ n−íc trong sù nghiÖp ph¸t triÓn ®Êt n−íc. Nhμ n−íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch n©ng cao chÊt l−îng d©n sè vÒ thÓ chÊt, trÝ tuÖ vμ tinh thÇn nh»m n©ng cao chØ sè ph¸t triÓn con ng−êi cña ViÖt Nam lªn møc tiªn tiÕn cña thÕ giíi, ®¸p øng yªu cÇu c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc. §Ó n©ng cao chÊt l−îng d©n sè, Nhμ n−íc ta ®· ®−a ra c¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l−îng d©n sè ®ång thêi quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc vμ c¸ nh©n trong viÖc n©ng cao chÊt l−îng d©n sè. C¸c biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt l−îng d©n sè bao gåm: - B¶o ®¶m quyÒn c¬ b¶n cña con ng−êi; quyÒn ph¸t triÓn ®Çy ®ñ, b×nh ®¼ng vÒ thÓ chÊt, trÝ tuÖ, tinh thÇn; hç trî n©ng cao nh÷ng chØ sè c¬ b¶n vÒ chiÒu cao, c©n nÆng, søc bÒn; t¨ng tuæi thä b×nh 19 qu©n; n©ng cao tr×nh ®é häc vÊn vμ t¨ng thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi; - Tuyªn truyÒn, t− vÊn vμ gióp ®ì nh©n d©n hiÓu vμ chñ ®éng, tù nguyÖn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l−îng d©n sè; - §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh cung cÊp hμng ho¸ vμ dÞch vô c«ng céng, ®Æc biÖt vÒ gi¸o dôc, y tÕ ®Ó c¶i thiÖn chÊt l−îng sèng vμ n©ng cao chÊt l−îng d©n sè; - Thùc hiÖn chÝnh s¸ch vμ biÖn ph¸p hç trî ®èi víi vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi ®Æc biÖt khã kh¨n, vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi khã kh¨n, ng−êi nghÌo, ng−êi cã hoμn c¶nh khã kh¨n ®Ó n©ng cao chÊt l−îng d©n sè. Tr¸ch nhiÖm n©ng cao chÊt l−îng d©n sè gåm: - Nhμ n−íc khuyÕn khÝch vμ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó tæ chøc, c¸ nh©n thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l−îng d©n sè, th«ng qua c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, ®Çu t− c¬ së h¹ tÇng kü thuËt, x©y dùng hÖ thèng an sinh x· héi vμ b¶o vÖ m«i tr−êng sinh th¸i. - C¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c«ng t¸c b¶o vÖ søc khoÎ vμ rÌn luyÖn th©n thÓ, n©ng cao tr×nh ®é gi¸o dôc vμ ph¸t triÓn trÝ tuÖ, ph¸t triÓn kinh tÕ vμ n©ng cao phóc lîi x· héi, gi÷ g×n gi¸ trÞ v¨n ho¸, tinh thÇn vμ b¶o vÖ m«i tr−êng sinh th¸i. - C¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc vÒ d©n sè cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp víi c¸c c¬ quan, tæ chøc h÷u quan 20 x©y dùng vμ triÓn khai thùc hiÖn m« h×nh n©ng cao chÊt l−îng d©n sè víi ph¸t triÓn gia ®×nh bÒn v÷ng, m« h×nh t¸c ®éng n©ng cao chÊt l−îng d©n sè céng ®ång; cung cÊp th«ng tin, tuyªn truyÒn, t− vÊn vμ gióp ®ì gia ®×nh, c¸ nh©n thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l−îng d©n sè. - C¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n ®−îc cung cÊp th«ng tin, h−íng dÉn, gióp ®ì vμ tù nguyÖn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l−îng d©n sè. C©u hái 10: QuyÒn b×nh ®¼ng giíi ®−îc quy ®Þnh trong ph¸p luËt vÒ d©n sè nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: QuyÒn b×nh ®¼ng giíi trong ph¸p luËt vÒ d©n sè ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 23 NghÞ ®Þnh sè 104/2003/N§-CP ngμy 16-9-2003 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt vμ h−íng dÉn thi hμnh Ph¸p lÖnh D©n sè, cô thÓ nh− sau: - Tuyªn truyÒn vÒ b×nh ®¼ng giíi; xo¸ bá mäi h×nh thøc ph©n biÖt ®èi xö dùa trªn c¬ së giíi tÝnh; t¹o ®iÒu kiÖn cho n÷ giíi chñ ®éng thùc hiÖn ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh vμ ®−îc tiÕp cËn b×nh ®¼ng vÒ gi¸o dôc, ®μo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é mäi mÆt vμ tham gia c¸c ho¹t ®éng x· héi; nam giíi cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. - Lo¹i bá mäi sù ph©n biÖt ®èi xö víi trÎ em g¸i; b¶o vÖ quyÒn vμ lîi Ých hîp ph¸p cña trÎ em g¸i trong sinh ho¹t, kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh, häc tËp, vui ch¬i gi¶i trÝ vμ ph¸t triÓn toμn diÖn. 21 C©u hái 11: DÞch vô d©n sè lμ g×? QuyÒn cña c«ng d©n vÒ cung cÊp dÞch vô d©n sè bao gåm nh÷ng néi dung nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 13 §iÒu 3 Ph¸p lÖnh D©n sè th× dÞch vô d©n sè lμ c¸c ho¹t ®éng phôc vô c«ng t¸c d©n sè bao gåm cung cÊp th«ng tin, tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, vËn ®éng, h−íng dÉn, t− vÊn vÒ d©n sè; cung cÊp biÖn ph¸p ch¨m sãc søc kháe sinh s¶n, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, n©ng cao chÊt l−îng d©n sè vμ c¸c ho¹t ®éng kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. C«ng d©n cã quyÒn ®−îc cung cÊp c¸c dÞch vô d©n sè cã chÊt l−îng, thuËn tiÖn, an toμn vμ ®−îc gi÷ bÝ mËt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Theo ®ã c¸c dÞch vô d©n sè bao gåm: - Cung cÊp th«ng tin, sè liÖu; c¸c ph−¬ng tiÖn vμ s¶n phÈm phôc vô c«ng t¸c tuyªn truyÒn, vËn ®éng, gi¸o dôc vμ t− vÊn vÒ d©n sè. - Cung cÊp ph−¬ng tiÖn tr¸nh thai; dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh; kiÓm tra søc khoÎ tr−íc khi ®¨ng ký kÕt h«n; kiÓm tra c¸c bÖnh hoÆc c¸c vÊn ®Ò søc khoÎ cã liªn quan ®Õn yÕu tè di truyÒn gäi t¾t lμ bÖnh di truyÒn. - C¸c dÞch vô n©ng cao chÊt l−îng d©n sè. - C¸c dÞch vô d©n sè kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 22 C©u hái 12: Nhμ n−íc ta hiÖn nay cã chÝnh s¸ch g× ®Ó b¶o vÖ c¸c d©n téc thiÓu sè? Tr¶ lêi: ChÝnh s¸ch b¶o vÖ c¸c d©n téc thiÓu sè ®−îc quy ®Þnh trong Ph¸p lÖnh D©n sè (§iÒu 15) vμ trong NghÞ ®Þnh sè 104/2003/N§-CP ngμy 16-9- 2003 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt vμ h−íng dÉn thi hμnh mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh D©n sè. Theo ®ã, Nhμ n−íc cã c¸c chÝnh s¸ch nh−: - Më réng tuyªn truyÒn, gi¸o dôc vμ cung cÊp c¸c dÞch vô vÒ ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh cho mäi ng−êi d©n thuéc c¸c d©n téc thiÓu sè ë vïng s©u, vïng xa, vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi khã kh¨n vμ ®Æc biÖt khã kh¨n. - C¸c c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn −u tiªn ®Çu t− ch−¬ng tr×nh, dù ¸n, kÕ ho¹ch vÒ ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh cho ng−êi d©n thuéc c¸c d©n téc thiÓu sè ë vïng s©u, vïng xa, vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi khã kh¨n vμ ®Æc biÖt khã kh¨n. - Thùc hiÖn chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p, gióp ®ì, hç trî vÒ vËt chÊt vμ tinh thÇn trong viÖc thùc hiÖn ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, n©ng cao chÊt l−îng cuéc sèng cho ng−êi d©n thuéc c¸c d©n téc thiÓu sè ë vïng s©u, vïng xa, vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi khã kh¨n vμ ®Æc biÖt khã kh¨n. Bªn c¹nh viÖc quy ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch b¶o vÖ d©n téc thiÓu sè, Nhμ n−íc còng quy ®Þnh râ tr¸ch 23 nhiÖm cña c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n trong ph¹m vi nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh cã tr¸ch nhiÖm tuyªn truyÒn, t− vÊn, h−íng dÉn, gióp ®ì c¸c d©n téc thiÓu sè trong viÖc b¶o vÖ, ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. C©u hái 13: Ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn g× míi ®−îc lμm thñ tôc ®¨ng ký ho¹t ®éng cho c¬ së dÞch vô kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 21 NghÞ ®Þnh sè 104/2003/N§-CP ngμy 16-9-2003 cña ChÝnh phñ vÒ quy ®Þnh chi tiÕt vμ h−íng dÉn thi hμnh Ph¸p lÖnh D©n sè, ng−êi, c¬ së cung cÊp dÞch vô kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, ph¶i cã c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y th× míi ®−îc lμm thñ tôc ®¨ng ký ho¹t ®éng: - Ng−êi cung cÊp dÞch vô kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh ph¶i cã kiÕn thøc chuyªn m«n, nghiÖp vô, kü n¨ng phï hîp víi tõng biÖn ph¸p tr¸nh thai theo quy ®Þnh cña Bé Y tÕ. - C¬ së cung cÊp dÞch vô kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh ph¶i b¶o ®¶m c¸c ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt, vÖ sinh, tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n bé, trang thiÕt bÞ theo quy ®Þnh cña Bé Y tÕ. C©u hái 14: Nhμ n−íc cã nh÷ng chÝnh s¸ch g× ®Ó khuyÕn khÝch ng−êi d©n sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai? Tr¶ lêi: NghÞ quyÕt 04-NQ/HNTW x¸c ®Þnh: “KhuyÕn 24 khÝch vÒ tinh thÇn vμ thï lao vÒ vËt chÊt cho nh÷ng ng−êi vËn ®éng vμ lμm dÞch vô kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh”. ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ng−êi sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai ®−îc h−íng dÉn t¹i Th«ng t− sè 06/2009/TT-BYT ngμy 26-6-2009 cña Bé Y tÕ quy ®Þnh vÒ ®Þnh møc thiÕt yÕu vμ c¸c vËt t− tiªu hao trong c¸c dÞch vô, thñ thuËt ch¨m sãc søc kháe sinh s¶n vμ Th«ng t− liªn tÞch sè 32/2008/TTLT BTC-BYT ngμy 17-4-2008 cña Bé Tμi chÝnh, Bé Y tÕ vÒ h−íng dÉn qu¶n lý vμ sö dông kinh phÝ thùc hiÖn Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia D©n sè vμ KÕ ho¹ch hãa gia ®×nh giai ®o¹n 2006 - 2010. Cô thÓ lμ: - Ng−êi cã nhu cÇu sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai cã ®¨ng ký sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai l©m sμng ®−îc miÔn phÝ dÞch vô kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, bao gåm: + MiÔn chi phÝ mua, tiÕp nhËn, b¶o qu¶n vμ vËn chuyÓn ph−¬ng tiÖn tr¸nh thai l©m sμng. + MiÔn chi phÝ mua, tiÕp nhËn, b¶o qu¶n vμ vËn chuyÓn thuèc thiÕt yÕu vμ c¸c vËt t− tiªu hao trong c¸c thñ thuËt, phÉu thuËt kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh. + MiÔn chi phÝ kü thuËt vμ qu¶n lý (sæ kh¸ch hμng, phiÕu theo dâi, biÓu mÉu thèng kª, xμ phßng, ®iÖn, dÇu, hãa chÊt khö nhiÔm…). + MiÔn chi phÝ lμm phiÕn ®å ©m ®¹o, xÐt nghiÖm soi t−¬i (nÕu cã). 25 + MiÔn chi phÝ phô cÊp phÉu thuËt, thñ thuËt kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh. + MiÔn chi phÝ hç trî cho c¸n bé qu¶n lý vμ theo dâi ®èi víi ng−êi sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai l©m sμng trong 12 th¸ng ®Çu. + MiÔn chi phÝ thuèc thiÕt yÕu, chi phÝ kü thuËt xö lý tai biÕn (nÕu bÞ tai biÕn). §èi víi ng−êi tù nguyÖn triÖt s¶n ®−îc båi d−ìng 200.000 ®ång/ng−êi, ®−îc cÊp thÎ b¶o hiÓm ch¨m sãc søc kháe trong thêi h¹n hai n¨m vμ ®−îc miÔn chi phÝ hç trî cho c¸n bé y tÕ cÊp x· thùc hiÖn ch¨m sãc ng−êi tù nguyÖn triÖt s¶n t¹i nhμ sau phÉu thuËt. C©u hái 15: Ng−êi sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai cÇn ph¶i cã ®iÒu kiÖn g×? Tr¶ lêi: Ng−êi sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai th× ph¶i cã c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Tù nguyÖn sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai. - Cã hiÓu biÕt vμ nhËn thøc vÒ biÖn ph¸p tr¸nh thai. - Kh«ng cã chèng chØ ®Þnh vÒ y tÕ. C©u hái 16: §iÒu kiÖn sö dông bao cao su lμ nh− thÕ nμo? Nhμ n−íc cã chÝnh s¸ch g× ®Ó khuyÕn khÝch ng−êi d©n sö dông bao cao su? Tr¶ lêi: §iÒu kiÖn ®Ó nam giíi vμ phô n÷ sö dông bao cao su ®−îc ¸p dông theo quy ®Þnh chung ®èi víi 26 biÖn ph¸p tr¸nh thai. Bao cao su dïng cho tÊt c¶ c¸c tr−êng hîp muèn tr¸nh thai, tr¸nh thai hç trî sau khi th¾t èng dÉn tinh, quªn uèng thuèc tr¸nh thai, phßng HIV/AIDS vμ bÖnh liªn quan ®−êng t×nh dôc. Cã hiÓu biÕt vμ nhËn thøc vÒ bao cao su ë møc tèi thiÓu lμ c¸ch sö dông ®óng; chèng chØ ®Þnh sö dông bao cao su lμ trong tr−êng hîp dÞ øng víi bao cao su. ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch sö dông bao cao su: - Bao cao su tr¸nh thai cÊp miÔn phÝ cho ®èi t−îng cã ®¨ng ký sö dông bao cao su ®Ó tr¸nh thai, bao gåm: 100% ®èi t−îng lμ ng−êi nghÌo, ng−êi trong hé cËn nghÌo ë c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n, x· khã kh¨n, x· miÒn nói cao, h¶i ®¶o; ®èi t−îng lμ ng−êi ë c¸c x· cßn l¹i (quy ®Þnh vÒ hé nghÌo, hé cËn nghÌo vμ tû lÖ hé nghÌo cña tõng tØnh, thμnh phè theo h−íng dÉn cña Bé Lao ®éng, Th−¬ng binh vμ X· héi). - Bao cao su tiÕp thÞ x· héi: ®−îc b¸n cho 100% ®èi t−îng cã nhu cÇu sö dông ®Ó tr¸nh thai vμ c¸c nhu cÇu kh¸c th«ng qua hÖ thèng tiÕp thÞ x· héi do Tæ chøc DKT1, dù ¸n tiÕp thÞ x· héi thùc hiÖn. - Bao cao su b¸n trªn thÞ tr−êng ®−îc b¸n cho c¸c ®èi t−îng cã nhu cÇu sö dông ®Ó tr¸nh thai vμ c¸c nhu cÇu kh¸c. ____________ 1. DKT: mét tæ chøc nh©n ®¹o, phi lîi nhuËn, ho¹t ®éng trong lÜnh vùc tiÕp thÞ x· héi vμ truyÒn th«ng kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, phßng chèng l©y nhiÔm HIV/AIDS vμ søc kháe céng ®ång. 27 C©u hái 17: T«i lμ mét ng−êi d©n sèng ë vïng n«ng th«n, nhμ nghÌo, ®«ng con nªn gÆp nhiÒu khã kh¨n kinh tÕ do ®ã vî chång t«i rÊt muèn thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh b»ng biÖn ph¸p ®×nh s¶n nam. T«i muèn biÕt nÕu thùc hiÖn biÖn ph¸p nμy th× Nhμ n−íc cã chÝnh s¸ch hç trî g× kh«ng? Tr¶ lêi: ChÝnh s¸ch chÕ ®é khuyÕn khÝch ®èi víi ng−êi triÖt s¶n ®−îc quy ®Þnh cô thÓ trong mét sè v¨n b¶n h−íng dÉn, theo ®ã tinh thÇn thÓ hiÖn nh− sau: - Nhμ n−íc tiÕp tôc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch triÖt s¶n hiÖn hμnh nh− chÕ ®é båi d−ìng, b¶o hiÓm ch¨m sãc søc kháe ng−êi tù nguyÖn triÖt s¶n, hç trî viÖc tæ chøc thùc hiÖn triÖt s¶n bao gåm: + Ng©n s¸ch Nhμ n−íc chi phÝ thuèc thiÕt yÕu, vËt t− tiªu hao, chi phÝ kü thuËt vμ qu¶n lý, chi phÝ xÐt nghiÖm vμ phô cÊp phÉu thuËt thñ thuËt kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh. + Chi båi d−ìng tiÒn cho ng−êi tù nguyÖn triÖt s¶n lμ 200.000 ®ång/tr−êng hîp. + CÊp thÎ b¶o hiÓm ch¨m sãc søc kháe cho ng−êi tù nguyÖn triÖt s¶n trong thêi h¹n hai n¨m víi mÖnh gi¸ thÎ lμ 70.000 ®ång/tr−êng hîp (riªng 3 tØnh B×nh D−¬ng, Sãc Tr¨ng vμ B×nh Ph−íc thùc hiÖn cÊp thÎ b¶o hiÓm y tÕ cho ng−êi tù nguyÖn triÖt s¶n). 28 + Chi tæ chøc, vËn ®éng triÖt s¶n bao gåm c¸c kho¶n chi: chi x¨ng xe hoÆc thuª ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn ng−êi tù nguyÖn triÖt s¶n ®Õn trung t©m lμm kü thuËt triÖt s¶n hoÆc vËn chuyÓn ®éi dÞch vô kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh xuèng c¸c côm kü thuËt ®Ó triÖt s¶n vμ chi hç trî c¸n bé y tÕ cÊp x· thùc hiÖn ch¨m sãc ng−êi tù nguyÖn triÖt s¶n t¹i nhμ sau phÉu thuËt. - Tr−êng hîp ng−êi triÖt s¶n bÞ tai biÕn sau thêi gian ®−îc b¶o hiÓm th× sÏ ®−îc trî cÊp kinh phÝ xö lý tai biÕn theo tõng tr−êng hîp cô thÓ vÒ viÖn phÝ, thuèc thiÕt yÕu, chi phÝ kü thuËt, chi phÝ ®i l¹i vμ trî cÊp khã kh¨n (nÕu cã). C¨n cø c¸c chøng tõ hîp lÖ, hîp ph¸p, c¸c ®Þa ph−¬ng thanh to¸n vμ quyÕt to¸n kinh phÝ trî cÊp tai biÕn trong tæng sè nguån kinh phÝ ®· ph©n bæ vÒ c¸c ®Þa ph−¬ng. - ChÈn ®o¸n thai sím miÔn phÝ cho ng−êi tr−íc khi triÖt s¶n n÷ vμ sau khi triÖt s¶n n÷ nh−ng nghi ngê cã thai, cho vî cña ng−êi triÖt s¶n nam tr−íc khi triÖt s¶n vμ sau khi triÖt s¶n nh−ng nghi ngê cã thai. - §−îc n¹o, ph¸ thai miÔn phÝ ®èi víi ng−êi cã thai sau khi ®· triÖt s¶n, cã phiÕu thùc hiÖn kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, tù nguyÖn n¹o, ph¸ thai t¹i c¸c c¬ së dÞch vô kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh cña y tÕ Nhμ n−íc ®−îc cÊp miÔn phÝ thuèc thiÕt yÕu, chi phÝ dÞch vô thùc hiÖn kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh. 29 C©u hái 18: Ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo vÒ quyÒn thùc hiÖn n¹o, ph¸ thai cña phô n÷? Tr¶ lêi: LuËt b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n n¨m 1989 quy ®Þnh “Phô n÷ ®−îc quyÒn n¹o thai, ph¸ thai theo nguyÖn väng, ®−îc kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh phô khoa, ®−îc theo dâi søc khoÎ trong thêi kú thai nghÐn, ®−îc phôc vô y tÕ khi sinh con t¹i c¸c c¬ së y tÕ” (kho¶n 1 §iÒu 44). “Nghiªm cÊm c¸c c¬ së y tÕ vμ c¸ nh©n lμm c¸c thñ thuËt, ph¸ thai, th¸o vßng tr¸nh thai nÕu kh«ng cã giÊy phÐp do Bé Y tÕ hoÆc Së Y tÕ cÊp” (§iÒu 44). Ph−¬ng ph¸p n¹o, ph¸ thai hiÖn ®ang ®−îc sö dông lμ ph−¬ng ph¸p ngo¹i khoa (sö dông c¸c thñ thuËt qua cæ tö cung ®Ó chÊm døt thai nghÐn, bao gåm hót ch©n kh«ng; nong vμ n¹o; nong vμ g¾p) vμ ph−¬ng ph¸p ph¸ thai b»ng thuèc hay cßn gäi lμ ph−¬ng ph¸p ph¸ thai kh«ng ngo¹i khoa (sö dông thuèc ®Ó g©y sÈy thai). Ng−êi cã thai trong khi ®ang sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai l©m sμng (®Æt dông cô tö cung, triÖt s¶n, tiªm thuèc tr¸nh thai, cÊy thuèc tr¸nh thai) cã phiÕu thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh tù nguyÖn n¹o, ph¸ thai t¹i c¸c c¬ së dÞch vô kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh cña y tÕ nhμ n−íc ®−îc cÊp miÔn phÝ thuèc thiÕt yÕu, chi phÝ dÞch vô thùc hiÖn n¹o, ph¸ thai. 30 C©u hái 19: Vî chång anh TiÕn ®· cã 3 con nh−ng anh TiÕn vÉn muèn vî sinh thªm con v× ch−a cã con trai mÆc dï hiÖn nay søc khoÎ cña vî anh ®· gi¶m sót nhiÒu. Vî anh TiÕn kh«ng muèn sinh thªm con v× sî bÞ ph¹t vi ph¹m chÝnh s¸ch kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. VËy cÇn ph¶i gi¶i thÝch nh− thÕ nμo ®Ó anh TiÕn hiÓu vÒ chÝnh s¸ch cña Nhμ n−íc vÒ d©n sè? Tr¶ lêi: Tr−íc tiªn cÇn kh¼ng ®Þnh LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh n¨m 2000 quy ®Þnh vî chång cã nghÜa vô nu«i d¹y con c¸i thμnh c«ng d©n cã Ých cho x· héi; nghÜa vô kh«ng ®−îc ph©n biÖt ®èi xö gi÷a con trai vμ con g¸i (kho¶n 4 §iÒu 2 vμ kho¶n 2 §iÒu 34 LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh n¨m 2000). Ph¸p lÖnh d©n sè còng quy ®Þnh nghÜa vô cña mçi c¸ nh©n, cÆp vî chång nh− sau: + NghÜa vô thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè vμ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 3 §iÒu 2 LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh n¨m 2000 vμ quy ®Þnh t¹i ®iÓm a kho¶n 2 §iÒu 4 Ph¸p lÖnh D©n sè n¨m 2003 quy ®Þnh vÒ nghÜa vô thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh; x©y dùng quy m« gia ®×nh Ýt con, no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc vμ bÒn v÷ng. Theo h−íng dÉn t¹i §iÒu 4 NghÞ ®Þnh sè 104/2003/N§-CP ngμy 16-9-2003 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt vμ h−íng dÉn thi hμnh mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh D©n sè th× môc tiªu cña chÝnh s¸ch d©n sè cña n−íc ta nh»m æn ®Þnh quy m« d©n 31 sè, b¶o ®¶m c¬ cÊu d©n sè vμ ph©n bæ d©n c− hîp lý, n©ng cao chÊt l−îng d©n sè. Do ®ã, mçi c«ng d©n ViÖt Nam, víi tr¸ch nhiÖm vμ nghÜa vô c«ng d©n cña m×nh ph¶i tÝch cùc ®ãng gãp, tham gia vμo viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè - kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh; Kho¶n 2 §iÒu 10 Ph¸p lÖnh sè 08/2008/UBTVQH12 ngμy 27-12-2008 cña Uû ban Th−êng vô Quèc héi kho¸ XII vÒ söa ®æi §iÒu 10 cña Ph¸p lÖnh D©n sè quy ®Þnh mçi cÆp vî chång cã quyÒn quyÕt ®Þnh “sinh mét hoÆc hai con, trõ tr−êng hîp ®Æc biÖt do ChÝnh phñ quy ®Þnh”. Gia ®×nh anh TiÕn cã 3 con ®· lμ vi ph¹m chÝnh s¸ch d©n sè, do ®ã nÕu tiÕp tôc sinh con sÏ bÞ xö lý nghiªm kh¾c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. ViÖc anh TiÕn thóc Ðp vî mang thai lμ mét trong nh÷ng hμnh vi c−ìng bøc, c¶n trë viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 9 NghÞ ®Þnh sè 104/2003/N§-CP. §©y lμ hμnh vi bÞ nghiªm cÊm, do ®ã, ng−êi thùc hiÖn hμnh vi nμy sÏ bÞ ¸p dông chÕ tμi xö ph¹t theo quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh sè 114/2006/N§-CP ngμy 3-10-2006 quy ®Þnh vÒ xö ph¹t vi ph¹m hμnh chÝnh vÒ d©n sè vμ trÎ em. C©u hái 20: Ph¸p lÖnh D©n sè nghiªm cÊm c¸c hμnh vi lùa chän giíi tÝnh thai nhi d−íi mäi h×nh thøc nh»m môc ®Ých g×? Tr¶ lêi: Môc ®Ých cña viÖc cÊm lùa chän giíi tÝnh thai 32 nhi theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 7 Ph¸p lÖnh D©n sè lμ ®Ó b¶o ®¶m sù c©n b»ng giíi tÝnh gi÷a nam vμ n÷, b¶o ®¶m cho sù æn ®Þnh vμ ph¸t triÓn x· héi lμnh m¹nh. ViÖc cÊm lùa chän giíi tÝnh thai nhi d−íi mäi h×nh thøc cã ba ý nghÜa: - B¶o ®¶m sù b×nh ®¼ng gi÷a nam vμ n÷, t¹o d− luËn x· héi ñng hé vμ xãa dÇn sù ph©n biÖt gi÷a con trai vμ con g¸i trong tiÒm thøc cña nh©n d©n; - Ng¨n cÊm ngay tõ gèc rÔ cña vÊn ®Ò, tr¸nh x¶y ra c¸c tr−êng hîp th−¬ng t©m nh− ph¸ thai khi biÕt giíi tÝnh cña thai nhi kh«ng phï hîp víi nguyÖn väng hoÆc khi sinh ra con g¸i th× bá r¬i, kh«ng ch¨m sãc nu«i d−ìng; - B¶o ®¶m cho sù c©n ®èi giíi tÝnh gi÷a nam vμ n÷ theo quy luËt tù nhiªn cña sinh s¶n. C©n b»ng giíi tÝnh cã ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ tíi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng, b¶o ®¶m sù æn ®Þnh x· héi, nÕu kh«ng cã sù t¸c ®éng cña con ng−êi th× c©n b»ng giíi tÝnh lu«n ®−îc duy tr×. C©u hái 21: HiÖn nay Nhμ n−íc cã chÕ ®é g× cho lao ®éng n÷ khi thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh? Tr¶ lêi: T¹i kho¶n 1 §iÒu 117 Bé luËt Lao ®éng quy ®Þnh trong thêi gian nghØ viÖc ®Ó thùc hiÖn biÖn ph¸p kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh lao ®éng n÷ ®−îc h−ëng trî cÊp b¶o hiÓm x· héi hoÆc ®−îc ng−êi sö dông lao ®éng tr¶ mét kho¶n tiÒn b»ng møc trî cÊp b¶o hiÓm x· héi. 33 C©u hái 22: ThÕ nμo lμ sinh con theo ph−¬ng ph¸p khoa häc? §èi t−îng nμo th× ®−îc sinh con theo ph−¬ng ph¸p nμy? Tr¶ lêi: Sinh con theo ph−¬ng ph¸p khoa häc lμ viÖc sinh con ®−îc thùc hiÖn b»ng c¸c kü thuËt hç trî sinh s¶n nh− thô tinh nh©n t¹o (lμ thñ thuËt b¬m tinh trïng cña chång hoÆc cña ng−êi cho tinh trïng vμo tö cung cña ng−êi phô n÷ cã nhu cÇu sinh con ®Ó t¹o ph«i), thô tinh trong èng nghiÖm (lμ sù kÕt hîp gi÷a no·n vμ tinh trïng trong èng nghiÖm ®Ó t¹o thμnh ph«i). C¸c cÆp vî chång v« sinh (lμ cÆp vî chång sèng gÇn nhau liªn tôc, kh«ng ¸p dông biÖn ph¸p tr¸nh thai nμo mμ vÉn kh«ng cã thai sau mét n¨m), phô n÷ sèng ®éc th©n cã quyÒn sinh con b»ng kü thuËt hç trî sinh s¶n theo chØ ®Þnh cña b¸c sü chuyªn khoa. Ng−êi n−íc ngoμi ®−îc ¸p dông kü thuËt hç trî sinh s¶n nÕu ®−îc c¬ së y tÕ ViÖt Nam kh¸m vμ x¸c ®Þnh v« sinh, x¸c ®Þnh tinh trïng cña ng−êi chång, no·n cña ng−êi vî ®¶m b¶o chÊt l−îng ®Ó thô thai. Tuy nhiªn, ®èi víi ng−êi n−íc ngoμi th× kh«ng thùc hiÖn viÖc cho, nhËn no·n; cho, nhËn tinh trïng; cho, nhËn ph«i. C©u hái 23: T«i muèn biÕt ph¸p luËt hiÖn nay quy ®Þnh nh− thÕ nμo vÒ viÖc x¸c ®Þnh cha, mÑ cho con sinh ra theo ph−¬ng ph¸p khoa häc vμ quyÒn cña ®øa trÎ ®−îc sinh ra 34 theo ph−¬ng ph¸p nμy sÏ ®−îc thùc hiÖn nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i c¸c §iÒu 20, §iÒu 21 cña NghÞ ®Þnh sè 12/2003/N§-CP ngμy 12-2-2003 cña ChÝnh phñ vÒ sinh con theo ph−¬ng ph¸p khoa häc vÒ x¸c ®Þnh cha, mÑ cho con sinh ra b»ng kü thuËt hç trî sinh s¶n th× trÎ ra ®êi do thùc hiÖn kü thuËt hç trî sinh s¶n ph¶i ®−îc sinh ra tõ ng−êi mÑ trong cÆp vî chång v« sinh hoÆc ng−êi phô n÷ sèng ®éc th©n vμ khi ®ã cÆp vî chång v« sinh hoÆc ng−êi phô n÷ sèng ®éc th©n ®−îc x¸c ®Þnh lμ cha, mÑ ®èi víi trÎ sinh ra do thùc hiÖn kü thuËt hç trî sinh s¶n. Ph¸p luËt hiÖn nay kh«ng quy ®Þnh cô thÓ vÒ quyÒn cña trÎ em sinh ra do thùc hiÖn kü thuËt hç trî sinh s¶n mμ chØ quy ®Þnh h¹n chÕ mét sè quyÒn cña trÎ nμy trong mèi quan hÖ víi ng−êi cho tinh trïng, cho no·n, cho ph«i. Cô thÓ lμ con ®−îc sinh ra do thùc hiÖn kü thuËt hç trî sinh s¶n kh«ng ®−îc quyÒn yªu cÇu quyÒn thõa kÕ, quyÒn ®−îc nu«i d−ìng ®èi víi ng−êi cho tinh trïng, cho no·n, cho ph«i (§iÒu 21 NghÞ ®Þnh sè 12/2003/N§-CP ngμy 12-2-2003 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh vÒ sinh con theo ph−¬ng ph¸p khoa häc). Nh− vËy, c¸c quyÒn kh¸c cña trÎ ®−îc sinh ra do thùc hiÖn kü thuËt hç trî sinh s¶n vÉn ®−îc thùc hiÖn nh− ®èi víi quyÒn cña c¸c trÎ sinh ra kh«ng ph¶i do thùc hiÖn kü thuËt hç trî sinh s¶n. 35 C©u hái 24: Ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo vÒ ®iÒu kiÖn, thñ tôc hç trî sinh s¶n? Tr¶ lêi: NghÞ ®Þnh sè 12/2003/N§-CP ngμy 12-2-2003 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh vÒ sinh con theo ph−¬ng ph¸p khoa häc quy ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn ®èi víi ng−êi cho, ng−êi nhËn; quy ®Þnh ®èi t−îng ®−îc cho vμ nhËn; c¸c thñ tôc thùc hiÖn kü thuËt sinh s¶n, cô thÓ lμ: §èi víi ng−êi cho tinh trïng, cho no·n ph¶i b¶o ®¶m c¸c ®iÒu kiÖn “Tuæi tõ ®ñ 20 tuæi ®Õn 55 tuæi ®èi víi ng−êi cho tinh trïng; tõ ®ñ 18 tuæi ®Õn 35 tuæi ®èi víi ng−êi cho no·n” (kho¶n 1 §iÒu 7); “Cã ®ñ søc khoÎ, kh«ng m¾c c¸c bÖnh l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc, HIV/AIDS, bÖnh t©m thÇn, bÖnh truyÒn nhiÔm hay c¸c bÖnh di truyÒn kh¸c” (kho¶n 2 §iÒu 7); “Tù nguyÖn cho” (kho¶n 3 §iÒu 7); “Kh«ng t×m hiÓu vÒ tªn, tuæi, ®Þa chØ vμ h×nh ¶nh cña ng−êi nhËn” (kho¶n 4 §iÒu 7). §èi víi ng−êi nhËn tinh trïng, ng−êi nhËn no·n, ng−êi nhËn ph«i ph¶i b¶o ®¶m c¸c ®iÒu kiÖn “Tõ ®ñ 20 tuæi ®Õn 45 tuæi” (kho¶n 1 §iÒu 8); “Cã ®ñ søc kháe ®Ó thô thai, mang thai vμ sinh ®Î, kh«ng m¾c c¸c bÖnh l©y truyÒn qua ®−êng t×nh dôc, HIV/AIDS, bÖnh t©m thÇn, bÖnh truyÒn nhiÔm hay c¸c bÖnh di truyÒn kh¸c” (kho¶n 2 §iÒu 8); “Kh«ng t×m hiÓu vÒ tªn, tuæi, ®Þa chØ vμ h×nh ¶nh cña ng−êi cho” (kho¶n 3 §iÒu 8). §èi víi cho vμ nhËn tinh trïng: “Tinh trïng cña 36 ng−êi cho chØ ®−îc sö dông cho mét ng−êi. Ng−êi nhËn tinh trïng ph¶i lμ ng−êi vî trong cÆp vî chång ®ang ®iÒu trÞ v« sinh mμ nguyªn nh©n v« sinh lμ do ng−êi chång, phô n÷ sèng ®éc th©n cã nhu cÇu sinh con ®· ®−îc c¬ së y tÕ x¸c ®Þnh cã no·n b¶o ®¶m chÊt l−îng ®Ó thô thai” (kho¶n 1 §iÒu 9); §èi víi cho vμ nhËn no·n: “No·n cña ng−êi cho chØ ®−îc sö dông cho mét ng−êi. Ng−êi nhËn no·n ph¶i lμ ng−êi vî trong cÆp vî chång ®ang ®iÒu trÞ v« sinh mμ nguyªn nh©n v« sinh lμ do ng−êi vî cã nhu cÇu sinh con nh−ng kh«ng cã no·n hoÆc no·n kh«ng b¶o ®¶m chÊt l−îng ®Ó thô thai” (kho¶n 2 §iÒu 9); §èi víi cho vμ nhËn ph«i: “Ph«i cña ng−êi cho cã thÓ ®−îc sö dông cho mét ng−êi. Ng−êi nhËn ph«i ph¶i lμ ng−êi vî trong cÆp vî chång ®ang ®iÒu trÞ v« sinh mμ nguyªn nh©n v« sinh lμ do c¶ ng−êi vî vμ ng−êi chång” (kho¶n 3 §iÒu 9). Thñ tôc thùc hiÖn kü thuËt hç trî sinh s¶n. §èi víi cÆp vî chång v« sinh, phô n÷ sèng ®éc th©n ph¶i cã: “Hå s¬ ®Ò nghÞ thùc hiÖn kü thuËt hç trî sinh s¶n göi vÒ c¸c c¬ së y tÕ ®−îc c«ng nhËn thùc hiÖn c¸c kü thuËt nμy, gåm: §¬n ®Ò nghÞ ®−îc thùc hiÖn kü thuËt hç trî sinh s¶n; Hå s¬ kh¸m x¸c ®Þnh v« sinh cña cÆp vî, chång ®øng tªn trong ®¬n ®Ò nghÞ ®−îc thùc hiÖn kü thuËt hç trî sinh s¶n” (kho¶n 1 §iÒu 14). §èi víi c¬ së y tÕ: “Khi nhËn ®ñ hå s¬ theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nμy, c¬ së y tÕ ph¶i tæ chøc héi chÈn, th«ng qua Héi ®ång chuyªn m«n cña c¬ 37 së y tÕ, tr×nh Gi¸m ®èc c¬ së y tÕ hoÆc ng−êi ®−îc Gi¸m ®èc ñy quyÒn phª duyÖt viÖc chØ ®Þnh ¸p dông kü thuËt hç trî sinh s¶n. Trong tr−êng hîp kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc kü thuËt hç trî sinh s¶n th× c¬ së y tÕ ph¶i tr¶ lêi ®−¬ng sù b»ng v¨n b¶n, ®ång thêi nªu râ lý do kh«ng thùc hiÖn ®−îc” (kho¶n 2 §iÒu 14). C©u hái 25: ë ®Þa ph−¬ng t«i cã mét sè tr−êng hîp ®¶ng viªn sinh con thø ba, thËm chÝ cã ng−êi sinh con thø t−. VËy, nh÷ng tr−êng hîp nμy cã bÞ coi lμ vi ph¹m ph¸p luËt vÒ d©n sè, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh kh«ng? BiÖn ph¸p xö lý nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Kho¶n 3 §iÒu 4 Ph¸p lÖnh D©n sè quy ®Þnh nghÜa vô cña c«ng d©n trong c«ng t¸c d©n sè lμ thùc hiÖn kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, x©y dùng quy m« gia ®×nh Ýt con. §iÒu 10 Ph¸p lÖnh D©n sè quy ®Þnh vÒ quyÒn, nghÜa vô cña mçi cÆp vî chång trong viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh lμ sinh mét hoÆc hai con trõ tr−êng hîp ®Æc biÖt do ChÝnh phñ quy ®Þnh. Nh− vËy, tr−êng hîp ®¶ng viªn sinh con thø ba, thø t− mμ kh«ng thuéc tr−êng hîp ®Æc biÖt do ChÝnh phñ quy ®Þnh ®−îc x¸c ®Þnh lμ vi ph¹m ph¸p luËt vÒ d©n sè. ViÖc xö lý ®¶ng viªn cã hμnh vi vi ph¹m quy ®Þnh cña §¶ng vμ Nhμ n−íc vÒ d©n sè, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh hiÖn nay ®−îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 2, 3 38 §iÒu 7 Quy ®Þnh sè 94/Q§-TW ngμy 15-10-2007 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ xö lý kû luËt ®¶ng viªn vi ph¹m, theo ®ã ®¶ng viªn vi ph¹m c¸c quy ®Þnh cña §¶ng vμ Nhμ n−íc vÒ d©n sè, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh th× xö lý nh− sau: - Vi ph¹m mét trong c¸c tr−êng hîp sau, g©y hËu qu¶ Ýt nghiªm träng th× kû luËt b»ng h×nh thøc khiÓn tr¸ch: + C¶n trë, c−ìng bøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. + S¶n xuÊt, kinh doanh, nhËp khÈu, cung cÊp ph−¬ng tiÖn tr¸nh thai gi¶, kh«ng b¶o ®¶m tiªu chuÈn chÊt l−îng, qu¸ h¹n sö dông hoÆc ch−a ®−îc phÐp l−u hμnh vμ sö dông t¹i ViÖt Nam. - Tr−êng hîp vi ph¹m ®· bÞ xö lý kû luËt theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nμy mμ t¸i ph¹m hoÆc vi ph¹m lÇn ®Çu nh−ng g©y hËu qu¶ nghiªm träng, hoÆc vi ph¹m trong tr−êng hîp sinh con thø ba (trõ nh÷ng tr−êng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c) th× kû luËt b»ng h×nh thøc c¶nh c¸o hoÆc c¸ch chøc (nÕu cã chøc vô). - Tr−êng hîp vi ph¹m quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 vμ kho¶n 2 §iÒu nμy, g©y hËu qu¶ rÊt nghiªm träng hoÆc sinh con thø t− trë lªn th× kû luËt b»ng h×nh thøc khai trõ. C©u hái 26: ViÖc xö lý ®¶ng viªn vi ph¹m quy ®Þnh cña §¶ng vμ Nhμ n−íc vÒ chÝnh s¸ch d©n sè, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh ®−îc tÝnh tõ thêi ®iÓm nμo? ë ®Þa ph−¬ng t«i, cã 39 tr−êng hîp ®¶ng viªn sinh con thø ba tr−íc khi Ph¸p lÖnh D©n sè ®−îc ban hμnh (n¨m 2003) nh−ng còng kh«ng thÊy bÞ xö lý g× nay cã bÞ xem xÐt xö lý kû luËt kh«ng? Tr¶ lêi: Theo h−íng dÉn t¹i Quy ®Þnh sè 94/Q§-TW ngμy 15-10-2007 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ xö lý kû luËt ®¶ng viªn vi ph¹m, ®èi víi ®¶ng viªn vi ph¹m c¸c quy ®Þnh cña §¶ng vμ Nhμ n−íc vÒ d©n sè, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh th× mèc thêi gian xö lý ®¶ng viªn vi ph¹m quy ®Þnh cña §¶ng vμ Nhμ n−íc vÒ d©n sè, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau: VÒ viÖc xö lý ®¶ng viªn vi ph¹m quy ®Þnh cña §¶ng vμ Nhμ n−íc vÒ chÝnh s¸ch d©n sè, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, thèng nhÊt thùc hiÖn mèc xö lý lμ thêi ®iÓm ban hμnh NghÞ quyÕt sè 47-NQ/TW, ngμy 22-3-2005 cña Bé ChÝnh trÞ (khãa IX) vÒ tiÕp tôc ®Èy m¹nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè vμ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh. - Nh÷ng ®¶ng viªn vi ph¹m chÝnh s¸ch d©n sè vμ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh sau ngμy 22-3-2005, Bé ChÝnh trÞ ban hμnh NghÞ quyÕt sè 47-NQ/TW, th× xö lý nh− sau: + Kû luËt c¶nh c¸o ®èi víi ®¶ng viªn; c¸ch chøc ®èi víi ®¶ng viªn lμ c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý thuéc chøc danh qu¶n lý cña cÊp ñy vi ph¹m lÇn ®Çu nÕu sinh con thø ba trë lªn. + Kû luËt c¶nh c¸o ®èi víi nh÷ng ®¶ng viªn 40 hμnh nghÒ y, d−îc mμ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh lμm ¶nh h−ëng ®Õn søc kháe cña c«ng d©n. - Nh÷ng ®¶ng viªn vi ph¹m chÝnh s¸ch d©n sè vμ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh tr−íc ngμy 22-3-2005, Bé ChÝnh trÞ ban hμnh NghÞ quyÕt sè 47-NQ/TW, th× xö lý nh− sau: + Gi÷ nguyªn, kh«ng xem xÐt l¹i c¸c quyÕt ®Þnh cña cÊp ñy, tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn vÒ xö lý kû luËt ®¶ng viªn vi ph¹m chÝnh s¸ch d©n sè vμ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh. + Nh÷ng tr−êng hîp ®¶ng viªn vi ph¹m sinh con thø ba trë lªn ®· khai b¸o víi cÊp ñy qu¶n lý m×nh, nh−ng cÊp ñy kh«ng xö lý, mμ chØ phª b×nh, gi¸o dôc nh÷ng ®¶ng viªn ®ã kh«ng ®−îc t¸i ph¹m chÝnh s¸ch d©n sè vμ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, th× nay còng kh«ng ®Æt vÊn ®Ò xö lý. + Nh÷ng ®¶ng viªn vi ph¹m tr−íc ®©y nay míi ph¸t hiÖn: ®¶ng viªn vi ph¹m kh«ng b¸o c¸o, tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn ch−a xem xÐt th× tæ chøc ®¶ng cã thÈm quyÒn c¨n cø vμo Quy ®Þnh sè 94-Q§/TW, ngμy 15-10-2007 cña Bé ChÝnh trÞ ®Ó xem xÐt, xö lý b»ng h×nh thøc c¶nh c¸o ®¶ng viªn nÕu sinh con thø ba trë lªn vμ c¸ch chøc vô hiÖn t¹i ®èi víi ®¶ng viªn lμ c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý thuéc chøc danh qu¶n lý cña cÊp ñy nÕu vi ph¹m sinh con thø ba trë lªn. - Tr−êng hîp vi ph¹m quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 vμ kho¶n 2 §iÒu 7 Quy ®Þnh sè 94/2005/Q§-TW, g©y hËu qu¶ rÊt nghiªm träng hoÆc ®· sinh con thø t− 41 trë lªn th× kû luËt b»ng h×nh thøc khai trõ. - ViÖc xö lý kû luËt ®èi víi ®¶ng viªn vi ph¹m chÝnh s¸ch d©n sè vμ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh quy ®Þnh t¹i ®iÓm nμy nh− sau: + Khai trõ ®èi víi ®¶ng viªn ®· vi ph¹m sinh con thø t− trë lªn. + §¶ng viªn dù bÞ nÕu vi ph¹m viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè vμ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh th× xãa tªn trong danh s¸ch ®¶ng viªn. + §¶ng viªn vi ph¹m viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè vμ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh mμ cè t×nh che giÊu th× kû luËt khai trõ. - §¶ng viªn hμnh nghÒ y, d−îc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh mμ lμm thiÖt h¹i søc kháe, tÝnh m¹ng cña ng−êi d©n th× kû luËt khai trõ. C©u hái 27: Vî chång anh trai t«i cã hai con, kh«ng may mét ch¸u bÞ tËt nguyÒn. Anh chÞ t«i sinh thªm mét ch¸u g¸i nh−ng c¬ quan n¬i anh trai t«i lμm viÖc ®· xö lý kû luËt anh t«i v× cho r»ng viÖc sinh con thø ba nh− vËy lμ vi ph¹m chÝnh s¸ch d©n sè. T«i muèn biÕt viÖc kû luËt anh t«i nh− vËy cã ®óng kh«ng? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 2 NghÞ ®Þnh sè 20/2010/N§-CP ngμy 8-3-2010 cña ChÝnh phñ Quy ®Þnh chi tiÕt thi hμnh Ph¸p lÖnh söa ®æi §iÒu 10 cña Ph¸p lÖnh D©n sè vÒ nh÷ng tr−êng hîp kh«ng vi ph¹m quy 42 ®Þnh sinh mét hoÆc hai con th× nh÷ng tr−êng hîp sau ®©y khi sinh con thø ba còng kh«ng bÞ coi lμ vi ph¹m quy ®Þnh sinh mét hoÆc hai con: - CÆp vî chång sinh con thø ba, nÕu c¶ hai hoÆc mét trong hai ng−êi thuéc d©n téc cã sè d©n d−íi 10.000 ng−êi hoÆc thuéc d©n téc cã nguy c¬ suy gi¶m sè d©n (tû lÖ sinh nhá h¬n hoÆc b»ng tû lÖ chÕt) theo c«ng bè chÝnh thøc cña Bé KÕ ho¹ch vμ §Çu t−; - CÆp vî chång sinh lÇn thø nhÊt mμ sinh ba con trë lªn; - CÆp vî chång ®· cã mét con ®Î, sinh lÇn thø hai mμ sinh hai con trë lªn; - CÆp vî chång sinh lÇn thø ba trë lªn, nÕu t¹i thêi ®iÓm sinh chØ cã mét con ®Î cßn sèng, kÓ c¶ con ®Î ®· cho lμm con nu«i. - CÆp vî chång sinh con thø ba, nÕu ®· cã hai con ®Î nh−ng mét hoÆc hai con bÞ dÞ tËt hoÆc m¾c bÖnh hiÓm nghÌo kh«ng mang tÝnh di truyÒn, ®· ®−îc Héi ®ång Gi¸m ®Þnh y khoa cÊp tØnh hoÆc cÊp Trung −¬ng x¸c nhËn. - CÆp vî chång mμ mét hoÆc c¶ hai ng−êi ®· cã con riªng (con ®Î), chØ sinh mét con hoÆc hai con trë lªn trong cïng mét lÇn sinh (trõ tr−êng hîp t¸i h«n gi÷a hai ng−êi ®· tõng cã hai con chung trë lªn vμ hiÖn cßn ®ang sèng). - Phô n÷ ch−a kÕt h«n sinh mét hoÆc hai con trë lªn trong cïng mét lÇn sinh. Nh− vËy, mÆc dï sinh con thø ba, nh−ng theo quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh nμy th× vî chång anh trai 43 chÞ kh«ng bÞ coi lμ vi ph¹m quy ®Þnh sinh mét hoÆc hai con. ViÖc c¬ quan xö lý kû luËt anh trai chÞ lμ kh«ng ®óng ph¸p luËt, anh trai chÞ cã thÓ lμm ®¬n khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh nμy. C©u hái 28: HiÖn nay ph¸p luËt cña Nhμ n−íc ta quy ®Þnh nh− thÕ nμo vÒ quyÒn c− tró cña c«ng d©n? C«ng d©n cã nh÷ng quyÒn g× vÒ c− tró? Tr¶ lêi: C− tró lμ viÖc c«ng d©n sinh sèng t¹i mét ®Þa ®iÓm thuéc x·, ph−êng, thÞ trÊn d−íi h×nh thøc th−êng tró hoÆc t¹m tró. C«ng d©n cã quyÒn tù do c− tró theo quy ®Þnh cña LuËt nμy vμ c¸c quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt cã liªn quan. C«ng d©n cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®¨ng ký th−êng tró, t¹m tró th× cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn ®¨ng ký th−êng tró, t¹m tró. QuyÒn tù do c− tró cña c«ng d©n chØ bÞ h¹n chÕ theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn vμ theo tr×nh tù, thñ tôc do ph¸p luËt quy ®Þnh. VÒ c− tró, c«ng d©n cã c¸c quyÒn nh− sau: - Lùa chän, quyÕt ®Þnh n¬i th−êng tró, t¹m tró cña m×nh phï hîp víi quy ®Þnh cña LuËt nμy vμ c¸c quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt cã liªn quan. - §−îc cÊp, cÊp l¹i, ®æi sæ hé khÈu, sæ t¹m tró, giÊy tê kh¸c liªn quan ®Õn c− tró. - §−îc cung cÊp th«ng tin, tμi liÖu liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn quyÒn c− tró. - Yªu cÇu c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn thùc 44 hiÖn biÖn ph¸p b¶o vÖ quyÒn c− tró cña m×nh. - KhiÕu n¹i, tè c¸o, khëi kiÖn ®èi víi hμnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ c− tró theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. C©u hái 29: Trong nh÷ng tr−êng hîp nμo th× quyÒn c− tró cña c«ng d©n bÞ h¹n chÕ? Tr¶ lêi: §iÒu 10 LuËt C− tró quy ®Þnh cô thÓ nh÷ng tr−êng hîp bÞ h¹n chÕ quyÒn tù do c− tró nh− sau: - Ng−êi bÞ c¬ quan tiÕn hμnh tè tông cã thÈm quyÒn ¸p dông biÖn ph¸p cÊm ®i khái n¬i c− tró. - Ng−êi bÞ Toμ ¸n ¸p dông h×nh ph¹t cÊm c− tró; ng−êi bÞ kÕt ¸n ph¹t tï nh−ng ch−a cã quyÕt ®Þnh thi hμnh ¸n, ®−îc h−ëng ¸n treo hoÆc ®ang ®−îc ho·n, t¹m ®×nh chØ thi hμnh ¸n ph¹t tï; ng−êi ®ang bÞ qu¶n chÕ. - Ng−êi bÞ ¸p dông biÖn ph¸p ®−a vμo tr−êng gi¸o d−ìng, c¬ së ch÷a bÖnh, c¬ së gi¸o dôc nh−ng ®ang ®−îc ho·n chÊp hμnh hoÆc t¹m ®×nh chØ thi hμnh. C©u hái 30: Ph¸p luËt quy ®Þnh nh− thÕ nμo vÒ tr¸ch nhiÖm cña c«ng d©n vÒ c− tró? Tr¶ lêi: §iÒu 11 LuËt C− tró quy ®Þnh c«ng d©n cã c¸c tr¸ch nhiÖm vÒ c− tró nh− sau: - ChÊp hμnh c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ c− tró. - Cung cÊp ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c th«ng tin, tμi liÖu 45 vÒ c− tró cña m×nh cho c¬ quan, ng−êi cã thÈm quyÒn vμ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ th«ng tin, tμi liÖu ®· cung cÊp. - Nép lÖ phÝ ®¨ng ký c− tró. - XuÊt tr×nh sæ hé khÈu, sæ t¹m tró, giÊy tê kh¸c liªn quan ®Õn c− tró khi c¬ quan, ng−êi cã thÈm quyÒn yªu cÇu. - B¸o ngay víi c¬ quan ®· ®¨ng ký c− tró khi sæ hé khÈu, sæ t¹m tró, giÊy tê kh¸c liªn quan ®Õn c− tró bÞ mÊt hoÆc bÞ h− háng. C©u hái 31: N¬i c− tró lμ g×? Ph¸p luËt hiÖn nay quy ®Þnh nh− thÕ nμo vÒ n¬i c− tró cña vî chång, cña ng−êi ch−a thμnh niªn? Tr¶ lêi: LuËt C− tró quy ®Þnh vÒ n¬i c− tró cña c«ng d©n, cña vî chång, cña ng−êi ch−a thμnh niªn t¹i c¸c §iÒu 12, 13, 15 cô thÓ nh− sau: - N¬i c− tró cña c«ng d©n lμ chç ë hîp ph¸p mμ ng−êi ®ã th−êng xuyªn sinh sèng. N¬i c− tró cña c«ng d©n lμ n¬i th−êng tró hoÆc n¬i t¹m tró. Trong ®ã: + Chç ë hîp ph¸p lμ nhμ ë, ph−¬ng tiÖn hoÆc nhμ kh¸c mμ c«ng d©n sö dông ®Ó c− tró. Chç ë hîp ph¸p cã thÓ thuéc quyÒn së h÷u cña c«ng d©n hoÆc ®−îc c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cho thuª, cho m−în, cho ë nhê theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. + N¬i th−êng tró lμ n¬i c«ng d©n sinh sèng th−êng xuyªn, æn ®Þnh, kh«ng cã thêi h¹n t¹i mét 46 chç ë nhÊt ®Þnh vμ ®· ®¨ng ký th−êng tró. + N¬i t¹m tró lμ n¬i c«ng d©n sinh sèng ngoμi n¬i ®¨ng ký th−êng tró vμ ®· ®¨ng ký t¹m tró. Tr−êng hîp kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc n¬i c− tró cña c«ng d©n theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nμy th× n¬i c− tró cña c«ng d©n lμ n¬i ng−êi ®ã ®ang sinh sèng. - N¬i c− tró cña ng−êi ch−a thμnh niªn lμ n¬i c− tró cña cha, mÑ; nÕu cha, mÑ cã n¬i c− tró kh¸c nhau th× n¬i c− tró cña ng−êi ch−a thμnh niªn lμ n¬i c− tró cña cha hoÆc mÑ mμ ng−êi ch−a thμnh niªn th−êng xuyªn chung sèng. Ng−êi ch−a thμnh niªn cã thÓ cã n¬i c− tró kh¸c víi n¬i c− tró cña cha, mÑ nÕu ®−îc cha, mÑ ®ång ý hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh. - N¬i c− tró cña vî, chång lμ n¬i vî, chång th−êng xuyªn chung sèng vμ vî, chång cã thÓ cã n¬i c− tró kh¸c nhau nÕu cã tho¶ thuËn. C©u hái 32: §èi víi nh÷ng ng−êi lμm nghÒ l−u ®éng, ng−êi c«ng t¸c trong lùc l−îng vò trang th× n¬i c− tró ®−îc x¸c ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: T¹i c¸c §iÒu 16, §iÒu 17 LuËt C− tró quy ®Þnh vÒ n¬i c− tró cña c¸n bé, chiÕn sÜ Qu©n ®éi nh©n d©n vμ C«ng an nh©n d©n còng nh− cña nh÷ng ng−êi lμm nghÒ l−u ®éng nh− sau: §èi víi c¸n bé, chiÕn sÜ Qu©n ®éi nh©n d©n vμ C«ng an nh©n d©n n¬i c− tró lμ: 47 - N¬i c− tró cña ng−êi ®ang lμm nghÜa vô qu©n sù hoÆc ®ang phôc vô cã thêi h¹n trong C«ng an nh©n d©n lμ n¬i ®¬n vÞ cña ng−êi ®ã ®ãng qu©n. - N¬i c− tró cña sÜ quan, h¹ sÜ quan, qu©n nh©n chuyªn nghiÖp, c«ng chøc quèc phßng, c«ng nh©n quèc phßng; sÜ quan, h¹ sÜ quan nghiÖp vô, sÜ quan, h¹ sÜ quan chuyªn m«n kü thuËt, c«ng nh©n, viªn chøc C«ng an nh©n d©n lμ n¬i ®¬n vÞ cña ng−êi ®ã ®ãng qu©n, trõ tr−êng hîp hä cã n¬i c− tró theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 12 cña LuËt C− tró (n¬i t¹m tró hoÆc n¬i th−êng tró). §èi víi nh÷ng ng−êi lμm nghÒ l−u ®éng trªn tμu, thuyÒn, ph−¬ng tiÖn hμnh nghÒ l−u ®éng kh¸c th× n¬i c− tró lμ n¬i ®¨ng ký tμu, thuyÒn, ph−¬ng tiÖn ®ã, trõ tr−êng hîp hä cã n¬i c− tró theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 12 cña LuËt C− tró (n¬i t¹m tró hoÆc n¬i th−êng tró). C©u hái 33: §¨ng ký th−êng tró lμ g×? Tr−êng hîp muèn ®¨ng ký th−êng tró t¹i tØnh hoÆc t¹i thμnh phè trùc thuéc trung −¬ng th× ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn g×? Tr¶ lêi: §¨ng ký th−êng tró lμ viÖc c«ng d©n ®¨ng ký n¬i th−êng tró cña m×nh víi c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn vμ ®−îc c¬ quan nμy lμm thñ tôc ®¨ng ký th−êng tró, cÊp sæ hé khÈu cho hä. §èi víi viÖc ®¨ng ký th−êng tró t¹i tØnh hoÆc t¹i thμnh phè trùc thuéc trung −¬ng, LuËt C− tró quy ®Þnh ®iÒu kiÖn cho tõng tr−êng hîp t¹i c¸c 48 §iÒu 19, §iÒu 20 cô thÓ nh− sau: §Ó ®¨ng ký th−êng tró t¹i tØnh th× c«ng d©n cã chç ë hîp ph¸p ë tØnh nμo th× ®−îc ®¨ng ký th−êng tró t¹i tØnh ®ã. Tr−êng hîp chç ë hîp ph¸p do thuª, m−în, ë nhê cña c¸ nh©n th× ph¶i ®−îc ng−êi cho thuª, cho m−în, cho ë nhê ®ång ý b»ng v¨n b¶n. §Ó ®¨ng ký th−êng tró t¹i thμnh phè trùc thuéc trung −¬ng, c«ng d©n thuéc mét trong nh÷ng tr−êng hîp sau ®©y th× ®−îc ®¨ng ký th−êng tró t¹i thμnh phè trùc thuéc trung −¬ng: - Cã chç ë hîp ph¸p vμ ®· t¹m tró liªn tôc t¹i thμnh phè ®ã tõ mét n¨m trë lªn. Tr−êng hîp chç ë hîp ph¸p do thuª, m−în, ë nhê cña c¸ nh©n th× ph¶i ®−îc ng−êi cho thuª, cho m−în, cho ë nhê ®ång ý b»ng v¨n b¶n; - §−îc ng−êi cã sæ hé khÈu ®ång ý cho nhËp vμo sæ hé khÈu cña m×nh nÕu thuéc mét trong c¸c tr−êng hîp sau ®©y: + Vî vÒ ë víi chång; chång vÒ ë víi vî; con vÒ ë víi cha, mÑ; cha, mÑ vÒ ë víi con; + Ng−êi hÕt tuæi lao ®éng, nghØ h−u, nghØ mÊt søc, nghØ th«i viÖc chuyÓn vÒ ë víi anh, chÞ, em ruét; + Ng−êi tμn tËt, mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng, ng−êi bÞ bÖnh t©m thÇn hoÆc bÖnh kh¸c lμm mÊt kh¶ n¨ng nhËn thøc, kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn hμnh vi vÒ ë víi anh, chÞ, em ruét, c«, d×, chó, b¸c, cËu ruét, ng−êi gi¸m hé; + Ng−êi ch−a thμnh niªn kh«ng cßn cha, mÑ hoÆc cßn cha, mÑ nh−ng cha, mÑ kh«ng cã kh¶ 49 n¨ng nu«i d−ìng vÒ ë víi «ng, bμ néi, ngo¹i, anh, chÞ, em ruét, c«, d×, chó, b¸c, cËu ruét, ng−êi gi¸m hé; + Ng−êi thμnh niªn ®éc th©n vÒ sèng víi «ng, bμ néi, ngo¹i; - §−îc ®iÒu ®éng, tuyÓn dông ®Õn lμm viÖc t¹i c¬ quan, tæ chøc h−ëng l−¬ng tõ ng©n s¸ch nhμ n−íc hoÆc theo chÕ ®é hîp ®ång kh«ng x¸c ®Þnh thêi h¹n vμ cã chç ë hîp ph¸p. Tr−êng hîp chç ë hîp ph¸p do thuª, m−în, ë nhê cña c¸ nh©n th× ph¶i ®−îc ng−êi cho thuª, cho m−în, cho ë nhê ®ång ý b»ng v¨n b¶n; - Tr−íc ®©y ®· ®¨ng ký th−êng tró t¹i thμnh phè trùc thuéc trung −¬ng, nay trë vÒ thμnh phè ®ã sinh sèng t¹i chç ë hîp ph¸p cña m×nh. Tr−êng hîp chç ë hîp ph¸p do thuª, m−în, ë nhê cña c¸ nh©n th× ph¶i ®−îc ng−êi cho thuª, cho m−în, cho ë nhê ®ång ý b»ng v¨n b¶n. C©u hái 34: Mét ng−êi chuyÓn c«ng t¸c ®Õn ®Þa ph−¬ng kh¸c th× ph¶i lμm nh÷ng thñ tôc g× ®Ó ®¨ng ký th−êng tró? Tr¶ lêi: LuËt C− tró quy ®Þnh vÒ thñ tôc ®¨ng ký th−êng tró nh− sau: Ng−êi ®¨ng ký th−êng tró nép hå s¬ ®¨ng ký th−êng tró t¹i c¬ quan c«ng an sau ®©y: + §èi víi thμnh phè trùc thuéc trung −¬ng th× nép hå s¬ t¹i C«ng an huyÖn, quËn, thÞ x·; 50 + §èi víi tØnh th× nép hå s¬ t¹i C«ng an x·, thÞ trÊn thuéc huyÖn, C«ng an thÞ x·, thμnh phè thuéc tØnh. Hå s¬ ®¨ng ký th−êng tró bao gåm: + PhiÕu b¸o thay ®æi hé khÈu, nh©n khÈu; b¶n khai nh©n khÈu; + GiÊy chuyÓn hé khÈu theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 28 cña LuËt C− tró vÒ giÊy chuyÓn hé khÈu; + GiÊy tê vμ tμi liÖu chøng minh chç ë hîp ph¸p. §èi víi tr−êng hîp chuyÓn ®Õn thμnh phè trùc thuéc trung −¬ng ph¶i cã thªm tμi liÖu chøng minh thuéc mét trong c¸c tr−êng hîp quy ®Þnh t¹i §iÒu 20 cña LuËt C− tró vÒ ®iÒu kiÖn ®¨ng ký th−êng tró t¹i thμnh phè trùc thuéc trung −¬ng. Thêi gian gi¶i quyÕt: trong thêi h¹n m−êi l¨m ngμy, kÓ tõ ngμy nhËn ®ñ hå s¬, c¬ quan cã thÈm quyÒn ph¶i cÊp sæ hé khÈu cho ng−êi ®· nép hå s¬ ®¨ng ký th−êng tró; tr−êng hîp kh«ng cÊp ph¶i tr¶ lêi b»ng v¨n b¶n vμ nªu râ lý do. C©u hái 35: §¨ng ký t¹m tró lμ g×? Thñ tôc ®¨ng ký t¹m tró nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: §¨ng ký t¹m tró lμ viÖc c«ng d©n ®¨ng ký n¬i t¹m tró cña m×nh víi c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn vμ ®−îc c¬ quan nμy lμm thñ tôc ®¨ng ký t¹m tró, cÊp sæ t¹m tró cho hä. Thñ tôc ®¨ng ký t¹m tró ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 30 LuËt C− tró nh− sau: - Ng−êi ®ang sinh sèng, lμm viÖc, lao ®éng, häc 51 tËp t¹i mét ®Þa ®iÓm thuéc x·, ph−êng, thÞ trÊn nh−ng kh«ng thuéc tr−êng hîp ®−îc ®¨ng ký th−êng tró t¹i ®Þa ph−¬ng ®ã th× trong thêi h¹n ba m−¬i ngμy, kÓ tõ ngμy ®Õn ph¶i ®¨ng ký t¹m tró t¹i C«ng an x·, ph−êng, thÞ trÊn. - Ng−êi ®Õn ®¨ng ký t¹m tró ph¶i xuÊt tr×nh giÊy chøng minh nh©n d©n hoÆc giÊy tê cã x¸c nhËn cña C«ng an x·, ph−êng, thÞ trÊn n¬i ng−êi ®ã ®· ®¨ng ký th−êng tró; giÊy tê chøng minh quyÒn së h÷u hoÆc sö dông nhμ ë ®ã; nép phiÕu b¸o thay ®æi hé khÈu, nh©n khÈu, b¶n khai nh©n khÈu; tr−êng hîp chç ë hîp ph¸p lμ nhμ do thuª, m−în hoÆc ë nhê cña c¸ nh©n th× ph¶i ®−îc ng−êi cho thuª, cho m−în, cho ë nhê ®ång ý b»ng v¨n b¶n. - Tr−ëng C«ng an x·, ph−êng, thÞ trÊn trong thêi h¹n ba ngμy lμm viÖc, kÓ tõ ngμy nhËn ®ñ giÊy tê quy ®Þnh ph¶i cÊp sæ t¹m tró theo mÉu quy ®Þnh cña Bé C«ng an. Sæ t¹m tró ®−îc cÊp cho hé gia ®×nh hoÆc c¸ nh©n ®· ®¨ng ký t¹m tró, cã gi¸ trÞ x¸c ®Þnh n¬i t¹m tró cña c«ng d©n vμ kh«ng x¸c ®Þnh thêi h¹n. ViÖc ®iÒu chØnh thay ®æi vÒ sæ t¹m tró ®−îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 29 cña LuËt C− tró vÒ ®iÒu chØnh nh÷ng thay ®æi trong sæ hé khÈu. Sæ t¹m tró bÞ h− háng th× ®−îc ®æi, bÞ mÊt th× ®−îc cÊp l¹i. Tr−êng hîp ®Õn t¹m tró t¹i x·, ph−êng, thÞ trÊn kh¸c th× ph¶i ®¨ng ký l¹i. - Tr−êng hîp ng−êi ®· ®¨ng ký t¹m tró nh−ng kh«ng sinh sèng, lμm viÖc, lao ®éng, häc tËp tõ 52 s¸u th¸ng trë lªn t¹i ®Þa ph−¬ng ®· ®¨ng ký t¹m tró th× c¬ quan ®· cÊp sæ t¹m tró ph¶i xo¸ tªn ng−êi ®ã trong sæ ®¨ng ký t¹m tró. C©u hái 36: LuËt C− tró ®−îc ¸p dông cho nh÷ng ®èi t−îng nμo? Ng−êi n−íc ngoμi c− tró ë ViÖt Nam cã ph¶i thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña LuËt C− tró kh«ng? Tr¶ lêi: LuËt C− tró quy ®Þnh ®èi t−îng ¸p dông lμ c¬ quan, tæ chøc, hé gia ®×nh, c«ng d©n ViÖt Nam, ng−êi ViÖt Nam ®Þnh c− ë n−íc ngoμi vÉn cßn quèc tÞch ViÖt Nam trë vÒ ViÖt Nam sinh sèng. Theo quy ®Þnh cña LuËt Quèc tÞch th× ng−êi n−íc ngoμi c− tró ë ViÖt Nam lμ c«ng d©n n−íc ngoμi vμ ng−êi kh«ng quèc tÞch th−êng tró hoÆc t¹m tró ë ViÖt Nam do ®ã hä kh«ng thuéc ®èi t−îng ¸p dông cña LuËt C− tró. C©u hái 37: ChÝnh s¸ch di d©n thùc hiÖn quy ho¹ch, bè trÝ d©n c− giai ®o¹n 2003 - 2010 ¸p dông víi ®èi t−îng nμo? Tr¶ lêi: C¨n cø quy ®Þnh cña Thñ t−íng ChÝnh phñ t¹i kho¶n 2 §iÒu 1 QuyÕt ®Þnh sè 190/2003/Q§-TTg ngμy 16-9-2003 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ chÝnh s¸ch di d©n thùc hiÖn quy ho¹ch, bè trÝ d©n c− giai ®o¹n 2003 - 2010 th× c¸c ®èi t−îng ph¶i thùc hiÖn chÝnh s¸ch di d©n thùc hiÖn quy ho¹ch, bè trÝ d©n c− bao gåm c¸c ®èi t−îng sau: 53 - Hé ph¶i di d©n v× ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vμ ®êi sèng qu¸ khã kh¨n, bao gåm: hé du canh du c−; hé mÊt ®Êt ë, ®Êt s¶n xuÊt do thiªn tai; hé sèng ë n¬i ®Æc biÖt khã kh¨n thiÕu ®Êt s¶n xuÊt, thiÕu n−íc sinh ho¹t; hé di d©n ®Õn khu kinh tÕ - quèc phßng vμ hé d©n cÇn ph¶i ®−a ra khái c¸c khu rõng ®Æc dông. - Hé di d©n ®Õn c¸c x· biªn giíi, h¶i ®¶o. - C¸n bé, chiÕn sÜ thuéc lùc l−îng vò trang, thanh niªn xung phong, trÝ thøc trÎ ®ang lμm nhiÖm vô ë c¸c vïng dù ¸n di d©n, cã nhu cÇu ®−a gia ®×nh (bè, mÑ, vî hoÆc chång, con) ®Õn ®Þnh c− l©u dμi hoÆc lËp gia ®×nh míi vμ tù nguyÖn ®Þnh c− l©u dμi t¹i vïng dù ¸n. - Hé tù nguyÖn di d©n ®Õn c¸c vïng kinh tÕ míi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp, nu«i trång thuû s¶n, lμm muèi vμ ph¸t triÓn ngμnh nghÒ kh¸c. - Hé di d©n tù do ®ang ë trong c¸c khu rõng tù nhiªn, rõng ®Æc dông, rõng phßng hé cÇn ph¶i chuyÓn ra khái c¸c khu rõng ®ã. C©u hái 38: Nhμ n−íc cã chÝnh s¸ch g× hç trî c¸c hé di d©n? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 2 QuyÕt ®Þnh sè 190/2003/Q§-TTg ngμy 16-9-2003 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ chÝnh s¸ch di d©n thùc hiÖn quy ho¹ch, bè trÝ d©n c− th× Nhμ n−íc cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî nh− sau: 54 - Hç trî ®Êt ë vμ ®Êt s¶n xuÊt: Ban qu¶n lý dù ¸n tæ chøc khai hoang hoÆc giao cho hé tù khai hoang ®Ó bè trÝ ®Êt ë, ®Êt s¶n xuÊt cho hé di d©n t¹i n¬i ®Þnh c− míi. Uû ban nh©n d©n tØnh, thμnh phè trùc thuéc trung −¬ng quy ®Þnh cô thÓ vÒ møc diÖn tÝch ®Êt bè trÝ cho c¸c hé. ViÖc giao ®Êt, cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho hé thùc hiÖn theo quy ®Þnh hiÖn hμnh. - Chi phÝ di chuyÓn ng−êi, hμnh lý, thuèc phßng bÖnh, ¨n uèng trªn ®−êng di chuyÓn tÝnh theo cù ly di chuyÓn. - Hç trî lμm míi hoÆc chuyÓn nhμ tõ n¬i ë cò ®Õn n¬i ®Þnh c− míi. - CÊp tiÒn mua l−¬ng thùc trong thêi gian 12 th¸ng ®Çu tÝnh tõ khi ®Õn vïng dù ¸n. - X©y dùng giÕng n−íc hoÆc èng dÉn n−íc, bÓ chøa n−íc. - Hç trî mua s¾m c«ng cô s¶n xuÊt, gièng c©y l−¬ng thùc, ph©n bãn cho vô ®Çu; tËp huÊn vÒ khuyÕn n«ng, khuyÕn l©m, khuyÕn ng− vμ khuyÕn c«ng. Ngoμi néi dung hç trî nªu trªn, hé di d©n khi ®Õn n¬i ®Þnh c− míi ®−îc h−ëng c¸c quyÒn lîi kh¸c nh− ng−êi d©n t¹i chç. C©u hái 39: Hé di d©n ®−îc Nhμ n−íc hç trî g×? Møc hç trî nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Møc hç trî ®−îc x¸c ®Þnh theo tõng ®èi t−îng di d©n, cô thÓ nh− sau: 55 §èi víi c¸c hé thuéc ®èi t−îng theo quy ®Þnh t¹i ®iÓm a, b, c kho¶n 2 §iÒu 1 QuyÕt ®Þnh sè 190/2003/Q§-TTg ngμy 16-9-2003 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ th× ®−îc hç trî c¸c kho¶n sau: - Hç trî khai hoang x©y dùng ®ång ruéng hoÆc n−¬ng cè ®Þnh: tõ 2 triÖu ®ång/ha ®Õn 5 triÖu ®ång/ha. - Hé di d©n ®Õn x· biªn giíi: 15 triÖu ®ång/hé. - Hé di d©n ra h¶i ®¶o: tõ 50 triÖu ®ång/hé ®Õn 100 triÖu ®ång/hé. - Hé di d©n do ®iÒu kiÖn sèng vμ s¶n xuÊt qu¸ khã kh¨n ®Õn c¸c dù ¸n trong tØnh vμ ngoμi tØnh: tõ 2 triÖu ®ång/hé ®Õn 8 triÖu ®ång/hé. Ngoμi møc hç trî nªu trªn, hé di d©n ®Õn vïng tròng thuéc c¸c tØnh vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long ®−îc hç trî thªm 700.000®/hé ®Ó mua 01 chiÕc xuång lμm ph−¬ng tiÖn ®i l¹i; hé di d©n tõ vïng ®ång b»ng, trung du, miÒn nói lªn vïng cao ®−îc hç trî thªm tiÒn di chuyÓn 500.000®/hé (tªn x·, huyÖn thuéc vïng cao theo quy ®Þnh cña Uû ban D©n téc). §èi víi hé thuéc ®èi t−îng tù nguyÖn di d©n ®Õn c¸c vïng kinh tÕ míi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp, nu«i trång thuû s¶n, lμm muèi vμ ph¸t triÓn ngμnh nghÒ kh¸c: - Ph¶i tù lo chi phÝ di chuyÓn, lμm nhμ ë, ®Çu t− cho s¶n xuÊt vμ ®êi sèng. - VÒ ®Êt ë, ®Êt s¶n xuÊt: nÕu lμ hé thuéc diÖn nghÌo th× ®−îc Ban qu¶n lý dù ¸n khai hoang hoÆc giao cho hé tù khai hoang ®Ó bè trÝ ®Êt ë, ®Êt 56 s¶n xuÊt vμ ®−îc cÊp cã thÈm quyÒn giao ®Êt kh«ng thu tiÒn sö dông ®Êt. C¸c hé kh¸c ®−îc Ban Qu¶n lý dù ¸n khai hoang bè trÝ ®Êt ë, ®Êt s¶n xuÊt vμ ®−îc cÊp cã thÈm quyÒn giao ®Êt cã thu tiÒn sö dông ®Êt hoÆc thuª ®Êt theo quy ®Þnh hiÖn hμnh. Møc diÖn tÝch ®Êt ®Ó bè trÝ cho c¸c hé do Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n quy ®Þnh. §èi víi c¸c hé di d©n do ®ang ë trong c¸c khu rõng tù nhiªn, rõng ®Æc dông, rõng phßng hé cÇn ph¶i chuyÓn ra khái c¸c khu rõng: - NÕu hé tù nguyÖn chÊp hμnh theo bè trÝ cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp ë ®Þa ph−¬ng n¬i ®Õn th× ®−îc xem xÐt giao ®Êt ë, ®Êt s¶n xuÊt theo møc vμ ®iÒu kiÖn giao ®Êt do Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n tØnh quy ®Þnh. -Tr−êng hîp lμ hé d©n téc thiÓu sè, ®êi sèng qu¸ khã kh¨n th× ®−îc xem xÐt hç trî thªm kinh phÝ ®Ó di chuyÓn, mua l−¬ng thùc trong thêi gian ®Çu, mua gièng c©y l−¬ng thùc, ph©n bãn vμ gi¶i quyÕt n−íc sinh ho¹t. Møc hç trî cô thÓ do Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n tØnh quy ®Þnh nh−ng kh«ng qu¸ 3 triÖu ®ång/hé; ®−îc xem xÐt hç trî lμm nhμ ë ¸p dông theo quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh sè 155/2002/Q§-TTg ngμy 12-11-2002 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ chÝnh s¸ch cho c¸c hé ®ång bμo d©n téc thiÓu sè t¹i chç vμ hé d©n téc thuéc diÖn chÝnh s¸ch ë c¸c tØnh vïng T©y Nguyªn mua tr¶ chËm nhμ ë. §èi víi hé kh«ng chÊp hμnh ®Þnh c− theo bè trÝ cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp ë ®Þa ph−¬ng th× Uû ban 57 nh©n d©n tØnh n¬i cã d©n ®Õn tiÕn hμnh c−ìng chÕ ra khái c¸c khu rõng tù nhiªn, rõng ®Æc dông, rõng phßng hé vμ th«ng b¸o cho chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng n¬i cã d©n ®i tù bè trÝ kinh phÝ, tæ chøc ®ãn hä trë l¹i n¬i ë cò (n¬i cã ®¨ng ký hé khÈu th−êng tró) vμ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi d©n sím æn ®Þnh l¹i ®êi sèng vμ s¶n xuÊt. C©u hái 40: Tr¸ch nhiÖm cña c¸c hé d©n khi di d©n? Tr¶ lêi: Hé di d©n cã tr¸ch nhiÖm sau: - ChÊp hμnh nghiªm chØnh chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhμ n−íc vμ nh÷ng quy ®Þnh cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng n¬i ®i vμ n¬i ®Õn. - Thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh vÒ di d©n, chÕ ®é ®¨ng ký hé tÞch, hé khÈu t¹i n¬i ®Þnh c− míi; sö dông ®Êt ®ai vμ c¸c tμi nguyªn theo ®óng ph¸p luËt; ®oμn kÕt, t«n träng c¸c phong tôc, tËp qu¸n vμ tÝn ng−ìng cña céng ®ång c¸c d©n téc t¹i n¬i ®Þnh c− míi. - Sö dông kinh phÝ hç trî cña nhμ n−íc ®óng quy ®Þnh vμ cã hiÖu qu¶. 58 PhÇn thø hai HáI - §¸P VÒ X¢Y DùNG GIA §×NH VIÖT NAM Môc 1 GIA §×NH C©u hái 41: Gia ®×nh lμ g×? Tr¶ lêi: Theo LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh n¨m 2000 th× gia ®×nh ®−îc hiÓu lμ tËp hîp nh÷ng ng−êi g¾n bã víi nhau do h«n nh©n, quan hÖ huyÕt thèng hoÆc do quan hÖ nu«i d−ìng, lμm ph¸t sinh c¸c nghÜa vô vμ quyÒn gi÷a hä víi nhau theo quy ®Þnh cña LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh. Trong tõ ®iÓn TiÕng ViÖt, gia ®×nh ®−îc hiÓu lμ tËp hîp nh÷ng ng−êi cïng sèng chung thμnh mét ®¬n vÞ nhá nhÊt trong x· héi g¾n bã víi nhau b»ng quan hÖ h«n nh©n vμ dßng m¸u, th−êng gåm cã vî chång, cha mÑ vμ con c¸i. HiÖn nay ë ViÖt Nam ®ang tån t¹i hai kiÓu gia ®×nh phæ biÕn, ®ã lμ gia ®×nh h¹t nh©n (cã hai thÕ 59 hÖ lμ bè mÑ vμ con cïng chung sèng), gia ®×nh më réng (cã tõ ba thÕ hÖ trë lªn gåm bè mÑ, con, «ng bμ... cïng chung sèng). Ngoμi hai kiÓu gia ®×nh nμy th× do thùc tÕ ®iÒu kiÖn sinh sèng kh¸c nhau mμ hiÖn nay cßn cã gia ®×nh thiÕu v¾ng vî hoÆc chång, gia ®×nh ®¬n th©n (chØ cã mÑ hoÆc bè vμ con), gia ®×nh ®éc th©n (chØ cã mét ng−êi). C©u hái 42: Gia ®×nh cã c¸c chøc n¨ng g×? Tr¶ lêi: Gia ®×nh cã bèn chøc n¨ng c¬ b¶n nh− sau: - Chøc n¨ng duy tr× vμ ph¸t triÓn nßi gièng thÓ hiÖn ë viÖc sinh con, nu«i d−ìng con cã thÓ chÊt tèt ®Ó duy tr× vμ ph¸t triÓn nßi gièng nh»m ®¸p øng yªu cÇu t¸i s¶n xuÊt d©n sè cña x· héi, tháa m·n nhu cÇu lμm cha mÑ, t¹o ra niÒm vui vμ h¹nh phóc cho mçi gia ®×nh. - Chøc n¨ng kinh tÕ thÓ hiÖn ë hai ph−¬ng diÖn s¶n xuÊt vμ tiªu dïng nh»m ®¶m b¶o c¸c nhu cÇu thiÕt yÕu cña c¸c thμnh viªn vμ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña x· héi. - Chøc n¨ng gi¸o dôc thÓ hiÖn ë viÖc gi¸o dôc vμ h×nh thμnh nh©n c¸ch cña con ng−êi, ®Æc biÖt lμ ®èi víi trÎ em trong gia ®×nh. §©y lμ chøc n¨ng v« cïng quan träng cña gia ®×nh. - Chøc n¨ng tháa m·n nhu cÇu t©m lý, t×nh c¶m cña c¸c thμnh viªn trong mèi quan hÖ gia ®×nh. Chøc n¨ng nμy cã vÞ trÝ rÊt quan träng trong viÖc cñng cè tÝnh bÒn v÷ng cña gia ®×nh. 60 C©u hái 43: HiÓu thÕ nμo lμ x©y dùng gia ®×nh no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc? Tr¶ lêi: X©y dùng gia ®×nh ViÖt Nam no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc lμ mét môc tiªu ®−îc ®Ò ra t¹i §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø IX cña §¶ng. Trong ®ã c¸c tiªu chÝ ®−îc hiÓu nh− sau: Gia ®×nh “no Êm” ®−îc thÓ hiÖn ë chç c¸c thμnh viªn gia ®×nh ®ñ ¨n, ®¶m b¶o dinh d−ìng hîp lý; ®ñ mÆc, phï hîp víi ®iÒu kiÖn sinh ho¹t vμ lμm viÖc; cã nhμ ë æn ®Þnh, v÷ng ch¾c; cã c¸c tiÖn nghi, ®iÒu kiÖn thiÕt yÕu phôc vô sinh ho¹t gia ®×nh. Gia ®×nh “b×nh ®¼ng” lμ trong ®ã mäi thμnh viªn gia ®×nh cã kh¶ n¨ng vμ tïy theo kh¶ n¨ng cïng chia sÎ, bμn b¹c quyÕt ®Þnh vμ tham gia vμo c¸c c«ng viÖc; ®Òu cã c¬ héi nh− nhau ®Ó h−ëng c¸c quyÒn lîi trong häc tËp, nghØ ng¬i, ch¨m sãc søc kháe, h−ëng thô v¨n hãa, tham gia c¸c c«ng t¸c x· héi vμ sinh ho¹t céng ®ång. Trong gia ®×nh c¸c thμnh viªn quan t©m ®Õn nhau, kh«ng ph©n biÖt con trai, con g¸i vμ kh«ng cã hμnh vi b¹o lùc gia ®×nh. Gia ®×nh “tiÕn bé” lμ gia ®×nh thùc hiÖn tèt b×nh ®¼ng gia ®×nh, thμnh viªn trong gia ®×nh cã lèi sèng lμnh m¹nh, v¨n minh, t«n träng vμ gi÷ g×n phong tôc tËp qu¸n tèt ®Ñp cña v¨n hãa gia ®×nh ViÖt Nam; cã ý thøc rÌn luyÖn n©ng cao søc kháe; gia ®×nh kh«ng cã thμnh viªn tham gia tÖ n¹n x· héi, kh«ng mª tÝn dÞ ®oan, kh«ng vi ph¹m 61 ph¸p luËt. Thμnh viªn gia ®×nh tÝch cùc häc tËp, biÕt ¸p dông khoa häc kü thuËt vμ c«ng nghÖ vμo s¶n xuÊt; thùc hiÖn kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, vÖ sinh an toμn thùc phÈm; thùc hiÖn tèt ph¸p luËt, quy −íc cña céng ®ång. Gia ®×nh “h¹nh phóc” lμ gia ®×nh ®¹t ®−îc c¸c tiªu chÝ no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé; c¸c thμnh viªn trong gia ®×nh lu«n c¶m thÊy hμi lßng, to¹i nguyÖn víi tæ Êm cña m×nh. C©u hái 44: Nhμ n−íc ta cã nh÷ng chÝnh s¸ch vμ biÖn ph¸p nμo ®Ó x©y dùng gia ®×nh no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc vμ bÒn v÷ng? Tr¶ lêi: §Ó x©y dùng gia ®×nh no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc vμ bÒn v÷ng Nhμ n−íc cã c¸c chÝnh s¸ch vμ biÖn ph¸p quy ®Þnh cô thÓ trong Ph¸p lÖnh D©n sè n¨m 2003 (§iÒu 24) bao gåm: - Nhμ n−íc cã chÝnh s¸ch vμ biÖn ph¸p nh»m lo¹i trõ mäi h×nh thøc ph©n biÖt giíi, ph©n biÖt ®èi xö gi÷a con trai vμ con g¸i, b¶o ®¶m phô n÷ vμ nam giíi cã quyÒn lîi, nghÜa vô nh− nhau trong viÖc x©y dùng gia ®×nh no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc vμ bÒn v÷ng. - Nhμ n−íc cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch duy tr× gia ®×nh nhiÒu thÕ hÖ; më réng c¸c dÞch vô x· héi phï hîp víi c¸c h×nh th¸i gia ®×nh, b¶o ®¶m cho mäi thμnh viªn trong gia ®×nh ®−îc h−ëng c¸c quyÒn lîi vμ thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c nghÜa vô. - C¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm 62 tuyªn truyÒn, t− vÊn, gióp ®ì gia ®×nh n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn vμ x©y dùng cuéc sèng no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc vμ bÒn v÷ng. - C¸c thμnh viªn trong gia ®×nh cã tr¸ch nhiÖm hç trî nhau trong viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ch¨m sãc søc khoÎ, søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vμ tinh thÇn cho tõng thμnh viªn. Môc 2 KÕT H¤N C©u hái 45: KÕt h«n lμ g×? LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh quy ®Þnh nh− thÕ nμo vÒ ®iÒu kiÖn kÕt h«n? Tr¶ lêi: KÕt h«n lμ viÖc nam vμ n÷ x¸c lËp quan hÖ vî chång theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®iÒu kiÖn kÕt h«n vμ ®¨ng ký kÕt h«n. Nam n÷ kÕt h«n víi nhau ph¶i tu©n theo c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y: - Nam tõ hai m−¬i tuæi trë lªn, n÷ tõ m−êi t¸m tuæi trë lªn; - ViÖc kÕt h«n do nam vμ n÷ tù nguyÖn quyÕt ®Þnh, kh«ng bªn nμo ®−îc Ðp buéc, lõa dèi bªn nμo; kh«ng ai ®−îc c−ìng Ðp hoÆc ng¨n c¶n. - ViÖc kÕt h«n kh«ng thuéc mét trong c¸c tr−êng hîp cÊm kÕt h«n quy ®Þnh t¹i §iÒu 10 63 cña LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh bao gåm c¸c tr−êng hîp: + Ng−êi ®ang cã vî hoÆc cã chång; + Ng−êi mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù; + Gi÷a nh÷ng ng−êi cïng dßng m¸u vÒ trùc hÖ; gi÷a nh÷ng ng−êi cã hä trong ph¹m vi ba ®êi; + Gi÷a cha, mÑ nu«i víi con nu«i; gi÷a ng−êi ®· tõng lμ cha, mÑ nu«i víi con nu«i, bè chång víi con d©u, mÑ vî víi con rÓ, bè d−îng víi con riªng cña vî, mÑ kÕ víi con riªng cña chång; + Gi÷a nh÷ng ng−êi cïng giíi tÝnh. C©u hái 46: ThÕ nμo lμ ng−êi cã cïng dßng m¸u vÒ trùc hÖ? ThÕ nμo lμ ng−êi cã hä trong ph¹m vi ba ®êi? Tr¶ lêi: Nh÷ng ng−êi cïng dßng m¸u vÒ trùc hÖ lμ gi÷a nh÷ng ng−êi cã quan hÖ cha, mÑ ®èi víi con; «ng, bμ ®èi víi ch¸u néi vμ ch¸u ngo¹i. Nh÷ng ng−êi cã hä trong ph¹m vi ba ®êi lμ nh÷ng ng−êi cïng mét gèc sinh ra: cha mÑ lμ ®êi thø nhÊt; anh chÞ em cïng cha mÑ, cïng cha kh¸c mÑ, cïng mÑ kh¸c cha lμ ®êi thø hai; anh chÞ em con chó con b¸c, con c« con cËu, con d× lμ ®êi thø ba. C©u hái 47: Tr−êng hîp nμo ®−îc coi lμ kh«ng tù nguyÖn kÕt h«n? Tr¶ lêi: Khi nam, n÷ kÕt h«n bÞ coi lμ kh«ng tù nguyÖn khi: - Mét bªn bÞ Ðp buéc (vÝ dô: bÞ ®e do¹ dïng vò 64 lùc hoÆc uy hiÕp tinh thÇn hoÆc dïng vËt chÊt...) nªn buéc bªn bÞ Ðp ph¶i ®ång ý kÕt h«n. - Mét bªn lõa dèi (vÝ dô lõa dèi lμ nÕu kÕt h«n sÏ xin viÖc lμm phï hîp hoÆc nÕu kÕt h«n sÏ b¶o l·nh ra n−íc ngoμi; kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh lý nh−ng cè t×nh giÊu, biÕt m×nh bÞ nhiÔm HIV nh−ng cè t×nh giÊu...) nªn bªn bÞ lõa dèi ®· ®ång ý kÕt h«n. - Mét bªn hoÆc c¶ hai bªn nam vμ n÷ bÞ ng−êi kh¸c c−ìng Ðp (bè mÑ cña ng−êi n÷ do nî cña ng−êi nam mét kho¶n tiÒn nªn c−ìng Ðp ng−êi n÷ ph¶i kÕt h«n víi ng−êi nam ®Ó trõ nî hoÆc do bè mÑ cña c¶ hai bªn cã høa hÑn víi nhau nªn c−ìng Ðp kÕt h«n tr¸i víi nguyÖn väng cña hä). C©u hái 48: Nh− thÕ nμo ®−îc coi lμ ng−êi ®ang cã vî hoÆc cã chång? Tr¶ lêi: C¨n cø vμo quy ®Þnh t¹i ®iÓm c1 kho¶n 1 h−íng dÉn vÒ ®iÒu kiÖn kÕt h«n cña NghÞ quyÕt sè 02/2000/NQ-H§TP ngμy 23-12-2000 cña Héi ®ång ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao vÒ h−íng dÉn ¸p dông mét sè quy ®Þnh cña LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh n¨m 2000 th× viÖc x¸c ®Þnh ng−êi ®ang cã vî hoÆc cã chång ®−îc hiÓu nh− sau: Tõ tr−íc ngμy 1-1-2003 trë vÒ tr−íc th× ng−êi ®ang cã vî hoÆc cã chång lμ ng−êi mμ: - Ng−êi ®· kÕt h«n víi ng−êi kh¸c theo ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh nh−ng ch−a ly h«n. 65 - Ng−êi chung sèng víi ng−êi kh¸c nh− vî chång tõ tr−íc ngμy 3-1-1987 vμ ®ang chung sèng víi nhau nh− vî chång mμ kh«ng ®¨ng ký kÕt h«n. - Ng−êi chung sèng víi ng−êi kh¸c nh− vî chång tõ ngμy 3-1-1987 ®Õn tr−íc ngμy 1-1-2001 vμ ®ang chung sèng víi nhau nh− vî chång mμ cã ®ñ ®iÒu kiÖn kÕt h«n nh−ng kh«ng ®¨ng ký kÕt h«n. - Tõ ngμy 1-1-2003 vÒ sau th× ng−êi ®ang cã vî hoÆc cã chång ®−îc hiÓu lμ ng−êi ®· ®¨ng ký kÕt h«n víi ng−êi kh¸c theo ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vμ quan hÖ h«n nh©n ®ã ch−a chÊm døt (quan hÖ h«n nh©n chÊm døt khi mét ng−êi chÕt hoÆc hai ng−êi ly h«n). C©u hái 49: Anh D−¬ng võa trßn 19 tuæi 10 ngμy, hiÖn ®ang ë nhμ lμm ruéng. MÑ anh D−¬ng ®ang èm nÆng nªn muèn Ðp anh D−¬ng ph¶i kÕt h«n víi con g¸i ng−êi b¹n cïng xãm ®Ó mÑ anh D−¬ng yªn t©m. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× anh D−¬ng ®· ®ñ tuæi kÕt h«n ch−a? Tr¶ lêi: VÒ tuæi kÕt h«n cña nam, n÷ th× LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh quy ®Þnh nh− sau: “Nam tõ hai m−¬i tuæi trë lªn, n÷ tõ m−êi t¸m tuæi trë lªn”; §iÒu 3 NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP ngμy 3-10-2001 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hμnh LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh quy ®Þnh: Nam ®ang ë tuæi hai m−¬i, n÷ ®ang ë tuæi m−êi t¸m th× ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ tuæi kÕt h«n theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 66 §iÒu 9 cña LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh. Nh− vËy, theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× anh D−¬ng ®· ®ñ tuæi kÕt h«n v× ®· trßn 19 tuæi vμ ®ang ë tuæi 20. LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh còng quy ®Þnh viÖc kÕt h«n do nam vμ n÷ tù nguyÖn quyÕt ®Þnh, kh«ng bªn nμo ®−îc Ðp buéc, lõa dèi bªn nμo; kh«ng ai ®−îc c−ìng Ðp vμ c¶n trë, do ®ã viÖc bè mÑ anh D−¬ng Ðp ph¶i kÕt h«n víi con g¸i ng−êi b¹n ë cïng xãm lμ vi ph¹m ph¸p luËt vÒ ®iÒu kiÖn kÕt h«n. Anh D−¬ng nªn gi¶i thÝch cho bè mÑ hiÓu vμ thuyÕt phôc bè mÑ kh«ng nªn Ðp buéc con c¸i kÕt h«n tr¸i nguyÖn väng cña con, vμ nh− vËy kh«ng ®¶m b¶o h¹nh phóc cña con vμ cña con g¸i ng−êi b¹n cïng xãm. C©u hái 50: Trong Chi ®oμn Thanh niªn cña xãm t«i cã tr−êng hîp hai ®oμn viªn yªu nhau ®· l©u nay muèn tæ chøc ®¸m c−íi nh−ng gia ®×nh hai bªn kh«ng ®ång ý víi lý do cô ngo¹i cña b¹n nam vμ cô néi cña b¹n g¸i lμ hai chÞ em ruét. Theo quy ®Þnh cña LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh th× c¸ch tÝnh ®êi ®−îc x¸c ®Þnh nh− thÕ nμo? Hai b¹n ®oμn viªn cña chi ®oμn t«i cã ®−îc phÐp kÕt h«n víi nhau kh«ng? Tr¶ lêi: LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh quy ®Þnh vÒ mét trong nh÷ng tr−êng hîp cÊm kÕt h«n lμ gi÷a nh÷ng ng−êi cã hä trong ph¹m vi ba ®êi, cÊm kÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi cïng dßng m¸u vÒ trùc hÖ. 67 Nh÷ng ng−êi cã hä trong ph¹m vi ba ®êi lμ gi÷a nh÷ng ng−êi cïng mét gèc sinh ra theo c¸ch tÝnh cha mÑ lμ ®êi thø nhÊt, anh chÞ em cïng cha mÑ, cïng cha kh¸c mÑ, cïng mÑ kh¸c cha lμ ®êi thø hai; anh chÞ em con chó, con b¸c, con c«, con cËu, con d× lμ ®êi thø ba. Theo c¸ch x¸c ®Þnh nμy th× hai ®oμn viªn thanh niªn cña xãm b¹n cã quan hÖ hä lμ n¨m ®êi, nªn c¨n cø vμo quy ®Þnh trªn th× tr−êng hîp hai b¹n ®oμn viªn nãi trªn hoμn toμn cã thÓ kÕt h«n ®−îc víi nhau mμ kh«ng bÞ vi ph¹m quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ kÕt h«n. C©u hái 51: Nh− thÕ nμo lμ tr−êng hîp nam n÷ chung sèng víi nhau nh− vî chång? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i ®iÓm d kho¶n 2 Th«ng t− liªn tÞch sè 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP ngμy 3-1-2001 cña Toμ ¸n nh©n d©n tèi cao, ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao, Bé T− ph¸p h−íng dÉn thi hμnh NghÞ quyÕt sè 35/2000/QH10 ngμy 9-6-2000 cña Quèc héi vÒ viÖc thi hμnh LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh th× ®−îc coi nam vμ n÷ chung sèng víi nhau nh− vî chång, nÕu hä cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó kÕt h«n theo quy ®Þnh cña LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh n¨m 2000 vμ thuéc mét trong c¸c tr−êng hîp sau ®©y: - Cã tæ chøc lÔ c−íi khi vÒ chung sèng víi nhau; - ViÖc hä vÒ chung sèng víi nhau ®−îc gia ®×nh (mét bªn hoÆc c¶ hai bªn) chÊp nhËn; 68 - ViÖc hä vÒ chung sèng víi nhau ®−îc ng−êi kh¸c hay tæ chøc chøng kiÕn; - Hä thùc sù cã chung sèng víi nhau, ch¨m sãc, gióp ®ì nhau, cïng nhau x©y dùng gia ®×nh. Thêi ®iÓm nam vμ n÷ b¾t ®Çu chung sèng víi nhau nh− vî chång lμ ngμy hä tæ chøc lÔ c−íi hoÆc ngμy hä vÒ chung sèng víi nhau ®−îc gia ®×nh (mét hoÆc c¶ hai bªn) chÊp nhËn hoÆc ngμy hä vÒ chung sèng víi nhau ®−îc ng−êi kh¸c hay tæ chøc chøng kiÕn hoÆc ngμy hä thùc sù b¾t ®Çu chung sèng víi nhau, ch¨m sãc, gióp ®ì nhau, cïng nhau x©y dùng gia ®×nh. C©u hái 52: Tr−êng hîp ng−êi ®¨ng ký kÕt h«n kh«ng xuÊt tr×nh ®−îc giÊy khai sinh do hä bÞ mÊt hoÆc h− háng th× cÇn ph¶i lμm nh− thÕ nμo ®Ó cã thÓ ®¨ng ký kÕt h«n? ViÖc ®¨ng ký kÕt h«n sÏ do c¬ quan nμo thùc hiÖn? Tr¶ lêi: XuÊt tr×nh giÊy khai sinh cña mçi bªn nam, n÷ khi ®¨ng ký kÕt h«n lμ rÊt cÇn thiÕt v× nã chøng minh c¸c yÕu tè thuéc vÒ nh©n th©n cña mçi ng−êi vÒ hä, tªn, tuæi cña ng−êi ®¨ng ký kÕt h«n. Trong tr−êng hîp viÖc kÕt h«n ®−îc tiÕn hμnh t¹i Uû ban nh©n d©n cÊp x· n¬i ®· ®¨ng ký khai sinh cho ng−êi nam hoÆc ng−êi n÷ mμ nay v× lý do nμo ®ã hä kh«ng xuÊt tr×nh ®−îc giÊy khai sinh cña m×nh th× Uû ban nh©n d©n cã thÓ kiÓm tra sæ ®¨ng ký khai sinh ®−îc l−u gi÷ t¹i Uû ban nh©n d©n mμ 69 kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i b¾t buéc ng−êi ®ã xuÊt tr×nh giÊy khai sinh. Tr−êng hîp c¶ b¶n chÝnh GiÊy khai sinh vμ sæ gèc ®¨ng ký khai sinh l−u t¹i Uû ban nh©n d©n ®Òu bÞ mÊt hoÆc h− háng ®Õn møc kh«ng thÓ sö dông ®−îc th× ng−êi muèn ®¨ng ký kÕt h«n ®Ò nghÞ Uû ban nh©n d©n h−íng dÉn ®Ó xin cÊp l¹i GiÊy khai sinh theo thñ tôc ®¨ng ký l¹i viÖc khai sinh. Tr−êng hîp ng−êi lμm thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n ch−a ®¨ng ký khai sinh th× ph¶i ®Ò nghÞ Uû ban nh©n d©n h−íng dÉn lμm thñ tôc ®¨ng ký khai sinh qu¸ h¹n. ThÈm quyÒn ®¨ng ký kÕt h«n do Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn n¬i c− tró cña mét trong hai bªn kÕt h«n lμ c¬ quan ®¨ng ký kÕt h«n. C¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao, c¬ quan l·nh sù ViÖt Nam ë n−íc ngoμi lμ c¬ quan ®¨ng ký kÕt h«n gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam víi nhau ë n−íc ngoμi. C©u hái 53: Hai ng−êi ®ñ ®iÒu kiÖn ®¨ng ký kÕt h«n víi nhau, hä tæ chøc ®¸m c−íi c«ng khai t¹i gia ®×nh cã ®«ng ®ñ hä hμng, gia ®×nh vμ b¹n bÌ ®Õn dù trong ®ã cã c¶ mét sè c¸n bé Uû ban nh©n d©n, c¸n bé t− ph¸p x·, tuy nhiªn hai ng−êi ch−a ®¨ng ký kÕt h«n t¹i Uû ban nh©n d©n x·. VËy hai ng−êi nμy cã ®−îc ph¸p luËt c«ng nhËn lμ vî chång kh«ng? Tr¶ lêi: LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh quy ®Þnh viÖc kÕt 70 h«n ph¶i ®−îc ®¨ng ký vμ do c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn (Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn n¬i c− tró cña mét trong hai bªn kÕt h«n lμ c¬ quan ®¨ng ký kÕt h«n; c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao, c¬ quan l·nh sù ViÖt Nam ë n−íc ngoμi lμ c¬ quan ®¨ng ký kÕt h«n gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam víi nhau ë n−íc ngoμi) thùc hiÖn theo nghi thøc quy ®Þnh. Mäi nghi thøc kÕt h«n kh«ng theo quy ®Þnh ®Òu kh«ng cã gi¸ trÞ ph¸p lý (Khi tæ chøc ®¨ng ký kÕt h«n ph¶i cã mÆt hai bªn nam, n÷ kÕt h«n. §¹i diÖn c¬ quan ®¨ng ký kÕt h«n yªu cÇu hai bªn cho biÕt ý muèn tù nguyÖn kÕt h«n, nÕu hai bªn ®ång ý kÕt h«n th× ®¹i diÖn c¬ quan ®¨ng ký kÕt h«n trao GiÊy chøng nhËn kÕt h«n cho hai bªn). Vî chång ®· ly h«n muèn kÕt h«n l¹i víi nhau còng ph¶i ®¨ng ký kÕt h«n. Nam, n÷ kh«ng ®¨ng ký kÕt h«n mμ chung sèng víi nhau nh− vî chång th× kh«ng ®−îc ph¸p luËt c«ng nhËn lμ vî chång. Tõ quy ®Þnh trªn cña ph¸p luËt th× mÆc dï hai ng−êi ®· tæ chøc ®¸m c−íi nh−ng kh«ng ®¨ng ký kÕt h«n th× còng kh«ng ®−îc ph¸p luËt c«ng nhËn cho dï trong ®¸m c−íi cã sù tham dù chøng kiÕn cña mét sè c¸n bé cña Uû ban nh©n d©n x·, t− ph¸p x·. Ng−îc l¹i, nÕu hai ng−êi ®· ®¨ng ký kÕt h«n t¹i Uû ban nh©n d©n x· th× cho dï kh«ng tæ chøc ®¸m c−íi th× vÉn ®−îc ph¸p luËt c«ng nhËn lμ vî chång. 71 C©u hái 54: B vμ C ®· nép hå s¬ ®¨ng ký kÕt h«n t¹i Uû ban nh©n d©n nh−ng ñy ban ch−a tæ chøc lÔ ®¨ng ký kÕt h«n (ch−a cÊp giÊy chøng nhËn kÕt h«n) th× gi÷a B vμ C ph¸t sinh m©u thuÉn do bÊt ®ång trong viÖc tæ chøc ®¸m c−íi. NhËn thÊy C lμ ng−êi gia tr−ëng, lu«n ¸p ®Æt ý kiÕn nªn B muèn hñy viÖc ®¨ng ký kÕt h«n víi C nh−ng kh«ng biÕt cã ®−îc kh«ng vμ thñ tôc ph¶i nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Trong thêi h¹n Uû ban nh©n d©n ®ang xem xÐt viÖc xin ®¨ng ký kÕt h«n mμ mét trong hai bªn hoÆc c¶ hai bªn nam n÷ kh«ng muèn ®¨ng ký kÕt h«n n÷a th× cã quyÒn xin rót l¹i hå s¬ ®¨ng ký kÕt h«n. Trong tr−êng hîp nμy Uû ban nh©n d©n sÏ tr¶ l¹i hå s¬ coi nh− viÖc xin ®¨ng ký kÕt h«n ®· bÞ hñy bá. Tr−êng hîp hai bªn nam n÷ kh«ng ai xin rót l¹i hå s¬ nh−ng trong thêi h¹n 7 ngμy kÓ tõ ngμy nhËn ®−îc th«ng b¸o cña Uû ban nh©n d©n vÒ ngμy ®¨ng ký kÕt h«n mμ c¶ hai bªn nam n÷ kh«ng ®Õn ®¨ng ký kÕt h«n còng kh«ng cã ®¬n ®Ò nghÞ lui thêi h¹n ®¨ng ký kÕt h«n víi lý do chÝnh ®¸ng th× Uû ban nh©n d©n sÏ hñy viÖc xin ®¨ng ký kÕt h«n vμ th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho hai bªn nam n÷ biÕt. C©u hái 55: Anh B×nh lμ bé ®éi biªn phßng, ®ãng qu©n ë vïng s©u, vïng xa. Trong thêi gian c«ng t¸c ë ®©y anh yªu vμ dù ®Þnh c−íi vî lμ ng−êi d©n téc thiÓu sè. Anh B×nh muèn 72 biÕt ph¸p luËt hiÖn nay cã quy ®Þnh g× vÒ kÕt h«n, ®¨ng ký kÕt h«n cña ®ång bμo d©n téc thiÓu sè? Tr¶ lêi: §Ó t¨ng c−êng qu¶n lý nhμ n−íc trong lÜnh vùc h«n nh©n vμ gia ®×nh, b¶o ®¶m quyÒn vμ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n, khuyÕn khÝch ph¸t huy c¸c phong tôc, tËp qu¸n tèt ®Ñp vμ tiÕn tíi xo¸ bá c¸c phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh cña c¸c d©n téc thiÓu sè, ChÝnh phñ ®· ban hμnh NghÞ ®Þnh sè 32/2002/N§-CP ngμy 27-3-2002 quy ®Þnh viÖc ¸p dông LuËt H«n nh©n vμ Gia ®×nh ®èi víi c¸c d©n téc thiÓu sè, theo ®ã t¹i c¸c §iÒu 4, kho¶n 1 §iÒu 5, kho¶n 1 §iÒu 6 cña NghÞ ®Þnh nμy, viÖc kÕt h«n ®èi víi c¸c d©n téc thiÓu sè sèng ë vïng s©u, vïng xa ®−îc thùc hiÖn nh− sau: - VÒ tuæi kÕt h«n: nam tõ hai m−¬i tuæi trë lªn, n÷ tõ m−êi t¸m tuæi trë lªn míi ®−îc kÕt h«n ®Ó b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn gièng nßi, b¶o ®¶m cho c¸c bªn nam, n÷ cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ søc khoÎ vμ kh¶ n¨ng ch¨m lo cuéc sèng gia ®×nh. - ViÖc kÕt h«n do nam vμ n÷ tù nguyÖn quyÕt ®Þnh; kh«ng ph©n biÖt d©n téc, t«n gi¸o, tÝn ng−ìng; kh«ng bªn nμo ®−îc Ðp buéc, lõa dèi bªn nμo. - Ng−êi phô n÷ go¸ chång, ng−êi ®μn «ng go¸ vî cã quyÒn kÕt h«n víi ng−êi kh¸c vμ kh«ng ph¶i tr¶ l¹i tiÒn c−íi cho nhμ chång hoÆc nhμ vî cò. Khi kÕt h«n víi ng−êi kh¸c, quyÒn lîi vÒ con c¸i vμ tμi s¶n cña ng−êi ®ã ®−îc ph¸p luËt b¶o vÖ. 73 - ViÖc ®¨ng ký kÕt h«n: Uû ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i c− tró cña mét trong hai bªn kÕt h«n, thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký kÕt h«n. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c bªn kÕt h«n, viÖc ®¨ng ký kÕt h«n cho ng−êi d©n ®−îc thùc hiÖn t¹i trô së Uû ban nh©n d©n cÊp x· hoÆc t¹i tæ d©n phè, th«n, b¶n, phum, sãc, n¬i c− tró cña mét trong hai bªn kÕt h«n. Khi ®¨ng ký kÕt h«n, c¸c bªn nam, n÷ cÇn lμm Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n vμ xuÊt tr×nh GiÊy chøng minh nh©n d©n hoÆc giÊy tê hîp lÖ thay thÕ. Sau khi nhËn Tê khai ®¨ng ký kÕt h«n, Uû ban nh©n d©n cÊp x· kiÓm tra, nÕu c¸c bªn ®· cã ®ñ ®iÒu kiÖn kÕt h«n theo quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh nμy, th× thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký kÕt h«n. Sau khi hai bªn nam, n÷ ký tªn vμo GiÊy chøng nhËn kÕt h«n vμ Sæ ®¨ng ký kÕt h«n, Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n cÊp x· ký GiÊy chøng nhËn kÕt h«n. B¶n chÝnh GiÊy chøng nhËn kÕt h«n ®−îc trao cho vî, chång t¹i trô së Uû ban nh©n d©n cÊp x· hoÆc t¹i n¬i c− tró. ViÖc ®¨ng ký kÕt h«n cho ng−êi d©n thuéc c¸c d©n téc ë vïng s©u, vïng xa ®−îc miÔn lÖ phÝ. C©u hái 56: Nam, n÷ kh«ng ®−îc ph¸p luËt c«ng nhËn lμ vî chång th× sÏ cã hËu qu¶ g×? Tr¶ lêi: NÕu nam, n÷ kh«ng ®−îc ph¸p luËt c«ng nhËn lμ vî chång th× sÏ cã rÊt nhiÒu ®iÒu bÊt lîi cho b¶n th©n hä vμ con c¸i cña hä. Nh÷ng bÊt lîi ®ã cã thÓ lμ: 74 - Kh«ng ®−îc ph¸p luËt b¶o vÖ nh− nh÷ng ng−êi ®−îc ph¸p luËt c«ng nhËn lμ vî chång (vÝ dô khi hai ng−êi ®ang sèng víi nhau, nÕu mét trong hai ng−êi cã quan hÖ nh− vî chång víi ng−êi thø ba th× hä kh«ng cã c¨n cø nμo ®Ó yªu cÇu ph¸p luËt b¶o vÖ v× hä kh«ng ph¶i lμ vî hoÆc lμ chång cña nhau). - V× kh«ng ®¨ng ký kÕt h«n nªn nÕu mét trong hai ng−êi nép tê khai ®¨ng ký kÕt h«n víi mét nam giíi hoÆc mét phô n÷ kh¸c th× ng−êi kia kh«ng thÓ ph¶n ®èi hoÆc yªu cÇu ph¸p luËt b¶o vÖ. - V× kh«ng ®¨ng ký kÕt h«n nªn kh«ng ®−îc ph¸p luËt c«ng nhËn lμ vî chång vμ v× thÕ hai bªn kh«ng cã quyÒn ®èi víi tμi s¶n chung; khi mét ng−êi b¸n tμi s¶n mμ ng−êi kia kh«ng ®ång ý th× còng kh«ng thÓ tho¶ thuËn g× ®−îc víi nhau. - V× kh«ng ®¨ng ký kÕt h«n nªn kh«ng ®−îc ph¸p luËt c«ng nhËn lμ vî chång, do ®ã còng kh«ng cã quyÒn thõa kÕ tμi s¶n cña nhau kÓ c¶ trong tr−êng hîp ®−îc ng−êi kia ®Ó l¹i di chóc cho h−ëng thõa kÕ tμi s¶n. §Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña b¶n th©n vμ c¸c con, tÊt c¶ nh÷ng ng−êi muèn x©y dùng gia ®×nh ®Òu ph¶i ®¨ng ký kÕt h«n. C©u hái 57: Nh÷ng tr−êng hîp nμo lμ kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt? Tr¶ lêi: KÕt h«n tr¸i ph¸p luËt lμ viÖc x¸c lËp quan hÖ 75 vî chång cã ®¨ng ký kÕt h«n nh−ng vi ph¹m ®iÒu kiÖn kÕt h«n do ph¸p luËt quy ®Þnh. Cô thÓ lμ: - Ch−a ®ñ tuæi kÕt h«n (nam tõ hai m−¬i tuæi trë lªn, n÷ tõ m−êi t¸m tuæi trë lªn). - Mét trong hai bªn nam hoÆc n÷ hoÆc c¶ hai bªn nam n÷ kh«ng tù nguyÖn kÕt h«n (bÞ Ðp buéc, lõa dèi, c−ìng Ðp...). - Khi kÕt h«n, mét trong hai bªn hoÆc c¶ hai bªn lμ ng−êi ®ang cã vî hoÆc cã chång. - Mét trong hai bªn hoÆc c¶ hai bªn lμ ng−êi mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù. - KÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi cïng dßng m¸u vÒ trùc hÖ; gi÷a nh÷ng ng−êi cã hä trong ph¹m vi ba ®êi. - Cha hoÆc mÑ nu«i kÕt h«n víi con nu«i. - KÕt h«n gi÷a ng−êi ®· tõng lμ cha, mÑ nu«i víi con nu«i, bè chång víi con d©u, mÑ vî víi con rÓ, bè d−îng víi con riªng cña vî, mÑ kÕ víi con riªng cña chång. - KÕt h«n gi÷a nh÷ng ng−êi cïng giíi tÝnh. C©u hái 58: ViÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt sÏ bÞ xö lý nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: ViÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt cã thÓ sÏ bÞ xö lý b»ng biÖn ph¸p d©n sù, hμnh chÝnh, h×nh sù. VÒ d©n sù: tßa ¸n nh©n d©n sÏ hñy h«n nh©n tr¸i ph¸p luËt, do ®ã tr−íc ph¸p luËt hai bªn kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt kh«ng ®−îc c«ng nhËn lμ vî, chång. Hai bªn ph¶i chÊm døt quan hÖ nh− vî 76 chång vμ quyÒn lîi cña con ®−îc gi¶i quyÕt nh− tr−êng hîp cha mÑ ly h«n. Tμi s¶n ®−îc gi¶i quyÕt theo nguyªn t¾c tμi s¶n riªng cña ai th× vÉn thuéc së h÷u cña ng−êi ®ã; tμi s¶n chung ®−îc chia theo tháa thuËn cña c¸c bªn; nÕu kh«ng tháa thuËn ®−îc th× yªu cÇu Tßa ¸n gi¶i quyÕt trong ®ã cã tÝnh ®Õn c«ng søc cña mçi bªn; −u tiªn b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña phô n÷ vμ con. VÒ hμnh chÝnh: bªn c¹nh viÖc Tßa ¸n hñy viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt, nÕu viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt mμ t¶o h«n, tæ chøc t¶o h«n, c−ìng Ðp kÕt h«n hoÆc c¶n trë h«n nh©n tù nguyÖn, tiÕn bé; vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ cÊm kÕt h«n, vi ph¹m chÕ ®é h«n nh©n mét vî mét chång th× cßn bÞ Uû ban nh©n d©n x· ph¹t c¶nh c¸o hoÆc ph¹t tiÒn. VÒ h×nh sù: viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt cßn cã thÓ bÞ tßa ¸n xö lý h×nh sù theo c¸c téi ®−îc quy ®Þnh trong Bé luËt H×nh sù. C©u hái 59: Ai cã quyÒn yªu cÇu Toμ ¸n huû viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× nh÷ng ng−êi sau ®©y cã quyÒn yªu cÇu hñy viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt: - Tr−êng hîp viÖc kÕt h«n lμ do bÞ lõa dèi, c−ìng Ðp th× bªn bÞ lõa dèi, bÞ c−ìng Ðp cã quyÒn tù m×nh yªu cÇu Tßa ¸n hoÆc ®Ò nghÞ ViÖn kiÓm s¸t yªu cÇu Tßa ¸n hñy viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt. - Tr−êng hîp kÕt h«n mμ ch−a ®ñ tuæi kÕt h«n 77 hoÆc lμ ng−êi ®ang cã vî hoÆc cã chång th× ViÖn kiÓm s¸t theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ tè tông d©n sù cã quyÒn yªu cÇu Tßa ¸n hñy viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt. - Tr−êng hîp viÖc kÕt h«n mμ mét bªn hoÆc c¶ hai bªn ch−a ®ñ tuæi kÕt h«n hoÆc kÕt h«n trong tr−êng hîp cÊm kÕt h«n th× nh÷ng ng−êi nh− vî, chång, cha, mÑ, con cña c¸c bªn kÕt h«n, ñy ban b¶o vÖ vμ ch¨m sãc trÎ em hoÆc Héi Liªn hiÖp Phô n÷ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ tè tông d©n sù cã quyÒn tù m×nh yªu cÇu Tßa ¸n hoÆc ®Ò nghÞ ViÖn kiÓm s¸t yªu cÇu Tßa ¸n hñy viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt. Ngoμi ra c¸c c¸ nh©n, c¬ quan, tæ chøc kh¸c còng cã quyÒn ®Ò nghÞ ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n xem xÐt, yªu cÇu Tßa ¸n huû viÖc kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt. C©u hái 60: N¨m 2001, anh Ngäc vμ chÞ Xu©n kÕt h«n vμ ®· ®¨ng ký kÕt h«n t¹i Uû ban nh©n d©n x· NK n¬i anh Ngäc c− tró. N¨m 2008, gia ®×nh anh Ngäc chuyÓn nhμ vÒ x· AT. Trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®å ®¹c lμm thÊt l¹c mÊt giÊy ®¨ng ký kÕt h«n cña hai vî chång. Nay chÞ Xu©n sinh con vμ muèn xin cÊp l¹i giÊy chøng nhËn kÕt h«n ®Ó lμm thñ tôc khai sinh cho con. VËy, anh Ngäc vμ chÞ Xu©n ph¶i ®¨ng ký kÕt h«n l¹i ë ®©u vμ thñ tôc thùc hiÖn nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hμnh, viÖc 78