🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Hỏi – Đáp Pháp Luật Bảo Vệ Quyền Lợi Người Tiêu Dùng Ebooks Nhóm Zalo HỎI - ĐÁP PHÁP LUẬT BẢO VỆ QUYỀN LỢI NGƯỜI TIÊU DÙNG HéI §åNG CHØ §¹O XUÊT B¶N Chñ tÞch Héi ®ång TS. NguyÔn thÕ kû Phã Chñ tÞch Héi ®ång TS. NguyÔn Duy Hïng Thμnh viªn TS. nguyÔn tiÕn hoμng ts. nguyÔn an tiªm TS. Vò Träng L©m 2 ThS. trÇn thÞ quang hång - tr−¬ng hång quang - nguyÔn mai trang Hái - ®¸p ph¸p luËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng Nhμ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia - sù thËt Hμ néi - 2011 3 4 lêi nhμ xuÊt b¶n N¨m 1983, Liªn hîp quèc chÝnh thøc tuyªn bè lÊy ngμy 15 th¸ng 3 hμng n¨m lμ Ngμy quyÒn cña ng−êi tiªu dïng thÕ giíi vμ kªu gäi c¸c quèc gia trªn thÕ giíi cïng nhau hμnh ®éng ®Ó b¶o vÖ c¸c quyÒn c¬ b¶n cña ng−êi tiªu dïng. §iÒu nμy cho thÊy b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng lμ mèi quan t©m kh«ng chØ cña nh÷ng ng−êi d©n trong x· héi víi t− c¸ch lμ ng−êi tiªu dïng mμ cßn lμ vÊn ®Ò chung cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. B¶o vÖ ng−êi tiªu dïng ®óng møc, hiÖu qu¶ kh«ng chØ gãp phÇn quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hμng hãa mμ cßn cã ý nghÜa trong viÖc b¶o vÖ nh÷ng gi¸ trÞ x· héi quan träng lμ søc kháe, tÝnh m¹ng con ng−êi, niÒm tin ®èi víi sù b¶o vÖ tõ phÝa Nhμ n−íc vμ tõ ®ã, gãp phÇn b¶o ®¶m sù æn ®Þnh x· héi. ë ViÖt Nam, vÊn ®Ò b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng ®· trë nªn hÕt søc bøc xóc trong nhiÒu n¨m qua víi nh÷ng con sè ®¸ng b¸o ®éng vÒ t×nh tr¹ng ng−êi tiªu dïng bÞ vi ph¹m quyÒn lîi. §iÒu nμy ®ßi hái ng−êi d©n, toμn x· héi vμ ®Æc biÖt lμ Nhμ n−íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p m¹nh mÏ h¬n n÷a ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p cÇn ®−îc tiÕn hμnh lμ hoμn thiÖn c«ng cô ph¸p lý cho ho¹t ®éng b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng. 5 Víi môc tiªu thèng nhÊt hμnh lang ph¸p lý liªn quan ®Õn lÜnh vùc nμy, trong n¨m 2010, Quèc héi ®· th«ng qua LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng. §©y lμ ®¹o luËt cã nhiÒu ®iÓm tiÕn bé so víi Ph¸p lÖnh b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 1999 vμ nh»m môc ®Ých gãp phÇn thóc ®Èy tèt h¬n c«ng t¸c b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng ë ViÖt Nam. Bªn c¹nh ®ã, c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt chuyªn ngμnh vÒ b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng cña ViÖt Nam hiÖn nay còng kh¸ ®a d¹ng vμ liªn quan ®Õn nhiÒu lÜnh vùc trong ®êi sèng x· héi. §Ó gióp ®«ng ®¶o b¹n ®äc n¾m ®−îc nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña ph¸p luËt b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng, qua ®ã b¶o vÖ tèt h¬n quyÒn vμ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña ng−êi tiªu dïng, Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt ®· phèi hîp víi nhãm t¸c gi¶ c«ng t¸c t¹i ViÖn Khoa häc ph¸p lý - Bé T− ph¸p, xuÊt b¶n cuèn s¸ch: Hái - §¸p ph¸p luËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng. Cuèn s¸ch ®−îc x©y dùng gåm hai phÇn: PhÇn I: Bao gåm 80 c©u hái vμ tr¶ lêi, cung cÊp th«ng tin, gi¶i thÝch c¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn ph¸p luËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng t¹i ViÖt Nam. PhÇn II: Tμi liÖu tham kh¶o (gåm H−íng dÉn cña Liªn hîp quèc vÒ b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng vμ Danh môc mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt quan träng liªn quan ®Õn b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng t¹i ViÖt Nam). Qu¸ tr×nh biªn so¹n khã tr¸nh khái khiÕm khuyÕt, v× vËy, chóng t«i rÊt mong nhËn ®−îc sù gãp ý, phª b×nh cña b¹n ®äc. Xin tr©n träng giíi thiÖu cuèn s¸ch cïng b¹n ®äc. Th¸ng 5 n¨m 2011 Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - sù thËt 6 PhÇn I T×M HIÓU PH¸P LUËT B¶O VÖ QUYÒN LîI NG¦êI TI£U DïNG A. C¸C QUY §ÞNH C¥ B¶N VÒ B¶O VÖ QUYÒN LîI NG¦êI TI£U DïNG C©u hái 1: T¹i ViÖt Nam, kh¸i niÖm “Ng−êi tiªu dïng” ®−îc quan niÖm nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 1 Ph¸p lÖnh b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 1999 vμ kho¶n 1 §iÒu 3 cña LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 (LuËt hiÖn hμnh) th× kh¸i niÖm “Ng−êi tiªu dïng” ®−îc hiÓu lμ “ng−êi mua, sö dông hμng ho¸, dÞch vô cho môc ®Ých tiªu dïng, sinh ho¹t cña c¸ nh©n, gia ®×nh, tæ chøc”. Nh− vËy, theo quy ®Þnh nμy, ph¹m vi ng−êi tiªu dïng chØ giíi h¹n ®èi t−îng lμ c¸ nh©n, kh«ng bao gåm c¬ quan, tæ chøc. Ph¸p luËt hiÖn hμnh b¶o vÖ quyÒn lîi cho c¸c c¸ 7 nh©n, nh÷ng ng−êi tham gia vμo quan hÖ mua b¸n, sö dông hμng hãa ë kh©u cuèi cïng víi môc ®Ých tiªu dïng vμ sinh ho¹t. Ng−êi tiªu dïng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lμ ng−êi trùc tiÕp mua hμng ho¸, dÞch vô mμ cã thÓ chØ lμ ng−êi sö dông hμng ho¸, dÞch vô ®ã. C©u hái 2: Ng−êi tiªu dïng ë ViÖt Nam hiÖn nay gÆp nh÷ng bÊt lîi g× trong viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi tr−íc hμnh vi vi ph¹m cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô? Tr¶ lêi: T×nh tr¹ng vi ph¹m quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng ë ViÖt Nam ®ang trë nªn hÕt søc phæ biÕn vμ rÊt Ýt ®−îc kh«i phôc quyÒn lîi, chñ yÕu bëi nh÷ng lý do sau: Thø nhÊt, ng−êi tiªu dïng vÉn cßn thãi quen lùa chän mua hμng ho¸, dÞch vô qua th«ng tin qu¶ng c¸o, truyÒn miÖng. §©y lμ thãi quen mua hμng hãa kh¸ phæ biÕn ë ViÖt Nam hiÖn nay. B»ng h×nh thøc nμy, ng−êi tiªu dïng quyÕt ®Þnh mua hμng hãa, dÞch vô mμ kh«ng cã sù kiÓm chøng, kh«ng dùa trªn nh÷ng nguån th«ng tin ®¸ng tin cËy. Nh− vËy, nguy c¬ bÞ x©m ph¹m quyÒn lîi cña ng−êi tiªu dïng ë ViÖt Nam lμ rÊt lín. Thø hai, ng−êi tiªu dïng ch−a cã thãi quen t×m hiÓu ®Çy ®ñ th«ng tin liªn quan ®Õn hμng hãa, dÞch 8 vô, th−êng bá qua c¸c chØ sè cÇn thiÕt nh− h¹n sö dông hay c¸c chØ sè vÒ an toμn cña s¶n phÈm. Thø ba, ng−êi tiªu dïng ch−a cã thãi quen lÊy vμ l−u gi÷ b»ng chøng vÒ viÖc mua hμng hãa, dÞch vô nªn khi cã thiÖt h¹i x¶y ra th× sÏ gÆp khã kh¨n trong viÖc chøng minh m×nh ®· mua hμng hãa, dÞch vô. Thø t−, mét l−îng lín nh÷ng nhμ cung cÊp hμng hãa, dÞch vô cho ng−êi tiªu dïng lμ nh÷ng ng−êi kinh doanh nhá lÎ t¹i c¸c chî, t¹i gia ®×nh hoÆc nh÷ng ®Þa ®iÓm kinh doanh kh«ng cè ®Þnh. PhÇn lín nh÷ng ng−êi kinh doanh nμy kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó chøng minh s¶n phÈm cña m×nh lμ b¶o ®¶m chÊt l−îng, kh«ng cã kh¶ n¨ng hoÆc kh«ng muèn cung cÊp b»ng chøng giao dÞch vμ nÕu ng−êi tiªu dïng cã bÞ thiÖt h¹i do c¸c s¶n phÈm hμng hãa, dÞch vô cña hä th× còng khã cã thÓ yªu cÇu nh÷ng ng−êi nμy båi th−êng thiÖt h¹i cho m×nh. Thø n¨m, nhËn thøc chung vÒ quyÒn cña ng−êi tiªu dïng rÊt thÊp. Cho ®Õn nay, sè ng−êi n¾m râ nh÷ng quyÒn c¬ b¶n cña ng−êi tiªu dïng vμ sè ng−êi thùc sù quan t©m ®Õn nh÷ng quyÒn nμy kh«ng nhiÒu. PhÇn lín ng−êi tiªu dïng kh«ng biÕt m×nh cã nh÷ng quyÒn nμo, c¸ch thøc ®Ó b¶o vÖ khi bÞ x©m ph¹m ra sao. §iÒu nμy ®· lμm cho ng−êi tiªu dïng ë ViÖt Nam, trong nhiÒu tr−êng hîp kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tù b¶o vÖ m×nh khi bÞ x©m ph¹m. 9 Thø s¸u, ý thøc ph¶n kh¸ng cña ng−êi tiªu dïng ViÖt Nam cßn h¹n chÕ: kh«ng cã th¸i ®é tÈy chay hμng tiªu dïng khi vi ph¹m ®· bÞ ph¸t hiÖn, kh«ng quan t©m thùc hiÖn nh÷ng nghÜa vô cña ng−êi tiªu dïng nh− trong quy ®Þnh cña LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010. Thø b¶y, theo ®¸nh gi¸ chung, t©m lý cña ng−êi tiªu dïng ViÖt Nam lμ ng¹i va ch¹m, ng¹i tham gia c¸c thñ tôc hμnh chÝnh. MÆc dï thùc tr¹ng vi ph¹m x¶y ra nhiÒu nh−ng c¸c c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc Ýt nhËn ®−îc khiÕu n¹i cña ng−êi tiªu dïng vμ rÊt Ýt vô viÖc vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng ®−îc khëi kiÖn ë Tßa ¸n. C©u hái 3: HÖ thèng ph¸p luËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng cña ViÖt Nam hiÖn nay bao gåm nh÷ng bé phËn nμo? Tr¶ lêi: HÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam hiÖn hμnh ®· cã mét hμnh lang ph¸p lý t−¬ng ®èi thèng nhÊt víi môc ®Ých b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng. C¸c v¨n b¶n cã thÓ kÓ ®Õn bao gåm c¶ ®¹o luËt c¬ b¶n lμ HiÕn ph¸p n¨m 1992 (söa ®æi, bæ sung n¨m 2001), c¸c ®¹o luËt chung nh− Bé luËt d©n sù n¨m 2005, Bé luËt h×nh sù n¨m 1999 söa ®æi, bæ sung n¨m 2009, LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010; c¸c v¨n b¶n vÒ doanh nghiÖp, ®Çu t−, 10 th−¬ng m¹i, c¹nh tranh; c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ®iÒu tiÕt chuyªn ngμnh (y tÕ, d−îc phÈm, ng©n hμng, du lÞch, v.v.) vμ nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt quy ®Þnh riªng vÒ vÊn ®Ò b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng. ViÖc x¸c ®Þnh nh÷ng bé phËn cña hÖ thèng ph¸p luËt hiÖn hμnh vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng cã thÓ dùa trªn nh÷ng c¨n cø sau ®©y: 1. C¨n cø vμo ph−¬ng thøc b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng, c¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng nªu trªn cã thÓ ®−îc chia thμnh: - C¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ghi nhËn c¸c quyÒn cña ng−êi tiªu dïng (vÝ dô nh− HiÕn ph¸p, Bé luËt d©n sù, Bé luËt h×nh sù, v.v.); - C¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ®iÒu chØnh c¸c hμnh vi th−¬ng m¹i nh»m ng¨n ngõa c¸c hμnh vi x©m ph¹m lîi Ých cña ng−êi tiªu dïng, bao gåm: (i) Nhãm quy ®Þnh ng¨n ngõa c¸c hμnh vi th−¬ng m¹i kh«ng c«ng b»ng liªn quan ®Õn vÊn ®Ò s¶n xuÊt, cung øng hμng ho¸, dÞch vô vμ th«ng tin cho ng−êi tiªu dïng, b¶o ®¶m quyÒn ®−îc cung cÊp hμng ho¸, dÞch vô b¶o ®¶m tiªu chuÈn, chÊt l−îng, sè l−îng vμ víi gi¸ c¶ hîp lý còng nh− kh¶ n¨ng lùa chän cho ng−êi tiªu dïng; (ii) Nhãm c¸c quy ®Þnh ®iÒu chØnh vÒ hîp ®ång tiªu dïng nh»m b¶o vÖ quyÒn vμ kh¶ n¨ng ®μm ph¸n, tháa thuËn cña ng−êi tiªu dïng khi tham gia vμo c¸c quan hÖ hîp ®ång víi 11 ng−êi cung øng hμng ho¸, dÞch vô; (iii) Nhãm c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ tr¸ch nhiÖm s¶n phÈm, ®iÒu chØnh c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn tr¸ch nhiÖm cña ng−êi cung øng hμng ho¸, dÞch vô ®èi víi nh÷ng thiÖt h¹i g©y ra cho ng−êi tiªu dïng trong qu¸ tr×nh sö dông hμng ho¸, dÞch vô; - C¸c quy ®Þnh vÒ c¬ chÕ khiÕu n¹i, tè c¸o, khëi kiÖn, xö lý vi ph¹m vμ kh«i phôc quyÒn lîi cña ng−êi tiªu dïng trong c¸c tr−êng hîp vi ph¹m. 2. C¨n cø vμo ph¹m vi ®iÒu chØnh cña c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt, cã thÓ ph©n chia hÖ thèng c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng thμnh: - C¸c quy ®Þnh ph¸p luËt chung cã ghi nhËn vμ b¶o vÖ quyÒn cña ng−êi tiªu dïng (vÝ dô nh− HiÕn ph¸p, Bé luËt d©n sù, Bé luËt h×nh sù, v.v.); - C¸c quy ®Þnh chuyªn biÖt vÒ b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng (LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010); - C¸c quy ®Þnh vÒ kiÓm so¸t sù gia nhËp thÞ tr−êng vμ ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng trªn thÞ tr−êng cña tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, cung øng hμng ho¸, dÞch vô. C¸c quy ®Þnh nμy bao gåm c¸c quy ®Þnh chung vμ c¸c quy ®Þnh ®iÒu tiÕt chuyªn ngμnh; - C¸c quy ®Þnh vÒ c¬ chÕ khiÕu n¹i, tè c¸o, khëi kiÖn, xö lý vi ph¹m vμ kh«i phôc quyÒn lîi cña ng−êi tiªu dïng trong c¸c tr−êng hîp vi ph¹m. 12 C©u hái 4: C¸c quy ®Þnh chung cã ghi nhËn vμ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng trong c¸c v¨n b¶n hiÖn nay nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Ph¸p luËt n−íc ta ®· cã c¸c quy ®Þnh chung ghi nhËn vμ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng thÓ hiÖn qua c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt sau: 1. HiÕn ph¸p n¨m 1992 (söa ®æi, bæ sung n¨m 2001). Trong HiÕn ph¸p n¨m 1992 (söa ®æi, bæ sung n¨m 2001) ®· cã mét ®iÒu quy ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng, theo ®ã, "Mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh bÊt hîp ph¸p, mäi hμnh vi ph¸ ho¹i nÒn kinh tÕ quèc d©n, lμm thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña Nhμ n−íc, quyÒn vμ lîi Ých hîp ph¸p cña tËp thÓ vμ cña c«ng d©n ®Òu bÞ xö lý nghiªm minh theo ph¸p luËt. Nhμ n−íc cã chÝnh s¸ch b¶o hé quyÒn lîi cña ng−êi s¶n xuÊt vμ ng−êi tiªu dïng" (§iÒu 28). Quy ®Þnh nμy lμ c¬ së quan träng cho c¸c quy ®Þnh ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng kinh doanh còng nh− b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt d−íi HiÕn ph¸p. 2. Bé luËt d©n sù n¨m 2005. Trong hÖ thèng ph¸p luËt, Bé luËt d©n sù lμ ®¹o luËt chung nhÊt ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ, c¸c giao dÞch trong ®êi sèng d©n sù, trong ®ã cã mèi quan hÖ gi÷a ng−êi tiªu dïng víi ng−êi s¶n xuÊt, cung øng hμng ho¸, dÞch vô. Bé luËt d©n sù n¨m 2005 13 (tr−íc ®ã lμ Bé luËt d©n sù n¨m 1995) ®· cã nhiÒu quy ®Þnh quan träng liªn quan tíi lÜnh vùc b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng nh−: - Tr¸ch nhiÖm hîp ®ång: §iÒu 407 (hîp ®ång d©n sù theo mÉu); §iÒu 409 (gi¶i thÝch hîp ®ång); §iÒu 410 (hîp ®ång d©n sù v« hiÖu); §iÒu 430 (chÊt l−îng cña vËt mua b¸n); §iÒu 435-437 (tr¸ch nhiÖm giao vËt); §iÒu 442 (nghÜa vô cung cÊp th«ng tin vμ h−íng dÉn sö dông); §iÒu 443, 444 (nghÜa vô b¶o ®¶m quyÒn së h÷u tμi s¶n, nghÜa vô b¶o ®¶m chÊt l−îng vËt mua b¸n); §iÒu 445-448 (vÊn ®Ò b¶o hμnh). + VÒ vÊn ®Ò hîp ®ång mÉu, Bé luËt d©n sù n¨m 2005 quy ®Þnh: Trong tr−êng hîp hîp ®ång theo mÉu cã ®iÒu kho¶n kh«ng râ rμng th× bªn ®−a ra hîp ®ång theo mÉu ph¶i chÞu bÊt lîi khi gi¶i thÝch ®iÒu kho¶n ®ã; trong tr−êng hîp hîp ®ång theo mÉu cã ®iÒu kho¶n miÔn tr¸ch nhiÖm cña bªn ®−a ra hîp ®ång theo mÉu, t¨ng tr¸ch nhiÖm hoÆc lo¹i bá quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña bªn kia th× ®iÒu kho¶n nμy kh«ng cã hiÖu lùc, trõ tr−êng hîp cã tháa thuËn kh¸c (§iÒu 407). Trong tr−êng hîp bªn m¹nh thÕ ®−a vμo hîp ®ång néi dung bÊt lîi cho bªn yÕu thÕ th× khi gi¶i thÝch hîp ®ång ph¶i theo h−íng cã lîi cho bªn yÕu thÕ (§iÒu 409); + VÒ nghÜa vô cung cÊp th«ng tin vμ h−íng dÉn c¸ch sö dông: Bªn b¸n cã nghÜa vô cung cÊp cho 14 bªn mua th«ng tin cÇn thiÕt vÒ tμi s¶n mua b¸n vμ h−íng dÉn c¸ch sö dông tμi s¶n ®ã; nÕu bªn b¸n kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô nμy th× bªn mua cã quyÒn yªu cÇu bªn b¸n ph¶i thùc hiÖn; nÕu bªn b¸n vÉn kh«ng thùc hiÖn th× bªn mua cã quyÒn huû bá hîp ®ång vμ yªu cÇu båi th−êng thiÖt h¹i (§iÒu 442); + VÒ tr¸ch nhiÖm b¶o ®¶m chÊt l−îng cña vËt mua b¸n: Bªn b¸n ph¶i b¶o ®¶m gi¸ trÞ sö dông hoÆc c¸c ®Æc tÝnh cña vËt mua b¸n; nÕu sau khi mua mμ bªn mua ph¸t hiÖn khuyÕt tËt lμm mÊt gi¸ trÞ hoÆc gi¶m sót gi¸ trÞ sö dông cña vËt ®· mua th× ph¶i b¸o ngay khi ph¸t hiÖn ra khuyÕt tËt vμ cã quyÒn yªu cÇu bªn b¸n söa ch÷a, ®æi vËt cã khuyÕt tËt, gi¶m gi¸ vμ båi th−êng thiÖt h¹i, nÕu kh«ng cã tháa thuËn kh¸c. Bªn b¸n ph¶i b¶o ®¶m vËt b¸n phï hîp víi sù m« t¶ trªn bao b×, nh·n hiÖu hμng ho¸ hoÆc phï hîp víi mÉu mμ bªn mua ®· lùa chän (§iÒu 444); + VÒ tr¸ch nhiÖm b¶o hμnh: Bªn b¸n cã nghÜa vô b¶o hμnh ®èi víi vËt mua b¸n trong mét thêi h¹n, gäi lμ thêi h¹n b¶o hμnh, nÕu viÖc b¶o hμnh do c¸c bªn tháa thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh. Thêi h¹n b¶o hμnh ®−îc tÝnh kÓ tõ thêi ®iÓm bªn mua cã nghÜa vô ph¶i nhËn vËt. Trong thêi h¹n b¶o hμnh nÕu bªn mua ph¸t hiÖn ®−îc khuyÕt tËt cña vËt mua b¸n th× cã quyÒn yªu cÇu bªn b¸n söa 15 ch÷a kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn, gi¶m gi¸, ®æi vËt cã khuyÕt tËt lÊy vËt kh¸c hoÆc tr¶ l¹i vËt vμ lÊy l¹i tiÒn. Bªn b¸n ph¶i söa ch÷a vËt vμ b¶o ®¶m vËt cã ®ñ c¸c tiªu chuÈn chÊt l−îng hoÆc cã ®ñ c¸c ®Æc tÝnh ®· cam kÕt. Bªn b¸n chÞu chi phÝ vÒ söa ch÷a vμ vËn chuyÓn vËt ®Õn n¬i söa ch÷a vμ tõ n¬i söa ch÷a ®Õn n¬i c− tró hoÆc trô së cña bªn mua. Bªn mua cã quyÒn yªu cÇu bªn b¸n hoμn thμnh viÖc söa ch÷a trong thêi h¹n do c¸c bªn tháa thuËn hoÆc trong mét thêi gian hîp lý; nÕu bªn b¸n kh«ng thÓ söa ch÷a ®−îc hoÆc kh«ng thÓ hoμn thμnh viÖc söa ch÷a trong thêi h¹n ®ã th× bªn mua cã quyÒn yªu cÇu gi¶m gi¸, ®æi vËt cã khuyÕt tËt lÊy vËt kh¸c hoÆc tr¶ l¹i vËt vμ lÊy l¹i tiÒn (§iÒu 445-447). - Tr¸ch nhiÖm båi th−êng thiÖt h¹i ngoμi hîp ®ång ¸p dông cho c¸c vô viÖc ng−êi tiªu dïng bÞ thiÖt h¹i tõ qu¸ tr×nh sö dông hμng ho¸ cã thÓ ®−îc ¸p dông theo quy ®Þnh cña Bé luËt d©n sù n¨m 2005 t¹i §iÒu 604 (c¨n cø ph¸t sinh tr¸ch nhiÖm båi th−êng thiÖt h¹i), §iÒu 605 (nguyªn t¾c båi th−êng thiÖt h¹i), §iÒu 606 (thêi hiÖu khëi kiÖn) vμ §iÒu 608-612 (x¸c ®Þnh thiÖt h¹i). §iÒu 630 Bé luËt d©n sù n¨m 2005 quy ®Þnh râ vÊn ®Ò båi th−êng thiÖt h¹i do vi ph¹m quyÒn lîi cña ng−êi tiªu dïng nh− sau: “C¸ nh©n, ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c s¶n xuÊt, kinh doanh kh«ng b¶o ®¶m 16 chÊt l−îng hμng ho¸ mμ g©y thiÖt h¹i cho ng−êi tiªu dïng th× ph¶i båi th−êng”. 3. Bé luËt h×nh sù n¨m 1999 (söa ®æi, bæ sung n¨m 2009). Bé luËt h×nh sù n¨m 1999 (®−îc söa ®æi, bæ sung bëi LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña Bé luËt h×nh sù n¨m 2009) quy ®Þnh mét hÖ thèng biÖn ph¸p chÕ tμi h×nh sù (ph¹t tiÒn, ph¹t c¶i t¹o kh«ng giam gi÷, ph¹t tï, v.v.) ¸p dông cho c¸c c¸ nh©n cã hμnh vi vi ph¹m quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng, tËp trung chñ yÕu vμo mét sè téi sau: Téi s¶n xuÊt, bu«n b¸n hμng gi¶ (§iÒu 156); téi s¶n xuÊt, bu«n b¸n hμng gi¶ lμ l−¬ng thùc, thùc phÈm, thuèc ch÷a bÖnh, thuèc phßng bÖnh (§iÒu 157); téi s¶n xuÊt, bu«n b¸n hμng gi¶ lμ thøc ¨n dïng ®Ó ch¨n nu«i, ph©n bãn, thuèc thó y, thuèc b¶o vÖ thùc vËt, gièng c©y trång, vËt nu«i (§iÒu 158); téi lõa dèi kh¸ch hμng (§iÒu 162); téi lμm tem gi¶, vÐ gi¶; téi bu«n b¸n tem gi¶, vÐ gi¶ (§iÒu 164); téi qu¶ng c¸o gian dèi (§iÒu 168). C©u hái 5: LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 ®−îc th«ng qua vμo thêi ®iÓm nμo? LuËt nμy cã hiÖu lùc tõ thêi ®iÓm nμo? LuËt bao gåm nh÷ng néi dung c¬ b¶n g×? Tr¶ lêi: LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng (LuËt sè 59/2010/QH12) ®−îc Quèc héi n−íc Céng hoμ x· 17 héi chñ nghÜa ViÖt Nam kho¸ XII, kú häp thø 8 th«ng qua ngμy 17 th¸ng 11 n¨m 2010, b¾t ®Çu cã hiÖu lùc tõ ngμy 01-7-2011. LuËt nμy cã 6 ch−¬ng gåm 52 ®iÒu víi c¸c néi dung chÝnh nh− sau: 1. Nh÷ng quy ®Þnh chung; 2. Tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô ®èi víi ng−êi tiªu dïng; 3. Tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc x· héi trong viÖc tham gia b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng; 4. Gi¶i quyÕt tranh chÊp gi÷a ng−êi tiªu dïng vμ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô; 5. Tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhμ n−íc vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng; 6. §iÒu kho¶n thi hμnh. C©u hái 6: Nh÷ng ®iÓm míi cña LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 so víi Ph¸p lÖnh b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 1999? Tr¶ lêi: LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 cã kh¸ nhiÒu ®iÓm míi so víi Ph¸p lÖnh b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 1999, trong ®ã cã nh÷ng ®iÓm míi quan träng sau ®©y: Thø nhÊt, LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 ®· bæ sung mét sè vÊn ®Ò míi, bao gåm: 1. Quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ th«ng tin c¸ nh©n (§iÒu 6); 18 2. C¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng tr−íc khi giao dÞch víi tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh (Ch−¬ng II); 3. C¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng trong giao dÞch víi tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh (®Æc biÖt lμ quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn th−¬ng m¹i chung vμ hîp ®ång theo mÉu) (Ch−¬ng III); 4. Quy ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm b¶o hμnh vμ tr¸ch nhiÖm båi th−êng thiÖt h¹i do khuyÕt tËt cña hμng hãa g©y ra (Ch−¬ng IV); 5. Quy ®Þnh vÒ c¸c ph−¬ng thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp ng−êi tiªu dïng: th−¬ng l−îng, hßa gi¶i, träng tμi, gi¶i quyÕt tranh chÊp t¹i c¬ quan hμnh chÝnh, gi¶i quyÕt tranh chÊp t¹i Tßa ¸n theo thñ tôc rót gän vμ quyÒn khëi kiÖn cña Tæ chøc b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng; 6. Bæ sung quyÒn khëi kiÖn v× lîi Ých ng−êi tiªu dïng vμ quyÒn ®−îc hç trî kinh phÝ tõ ng©n s¸ch nhμ n−íc ®èi víi tæ chøc b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng; 7. Bæ sung mét sè chÕ tμi xö lý vi ph¹m hμnh chÝnh nh− ®−a vμo danh s¸ch c«ng khai c¸c doanh nghiÖp vi ph¹m quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng, buéc ®×nh chØ hoÆc t¹m ®×nh chØ ho¹t ®éng kinh doanh ngμnh nghÒ cã hμnh vi vi ph¹m ph¸p luËt. Thø hai, LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 x¸c ®Þnh râ h¬n c¸c hμnh vi bÞ cÊm ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, nhμ s¶n xuÊt kinh doanh, 19 bao gåm hμnh vi quÊy rèi, Ðp buéc, giao dÞch tr¸i víi ý muèn ng−êi tiªu dïng (§iÒu 10). C©u hái 7: LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 ®−îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng ®èi t−îng nμo? Tr¶ lêi: LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 quy ®Þnh ®èi t−îng ¸p dông t¹i §iÒu 2, theo ®ã, ®èi t−îng ¸p dông cña LuËt bao gåm: - Ng−êi tiªu dïng; - C¸c tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô; - C¸c c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n liªn quan ®Õn ho¹t ®éng b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng trªn l·nh thæ ViÖt Nam. C©u hái 8: Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô ®−îc hiÓu nh− thÕ nμo theo quy ®Þnh cña LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010? Tr¶ lêi: Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô ®−îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 3 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 lμ tæ chøc, c¸ nh©n thùc hiÖn mét, mét sè hoÆc tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh ®Çu t−, tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô hμng hãa hoÆc cung øng dÞch vô trªn thÞ tr−êng nh»m môc 20 ®Ých sinh lîi bao gåm: th−¬ng nh©n theo quy ®Þnh LuËt th−¬ng m¹i hiÖn hμnh; c¸ nh©n ho¹t ®éng th−¬ng m¹i ®éc lËp th−êng xuyªn, kh«ng ph¶i ®¨ng ký kinh doanh. Nh− vËy, tÊt c¶ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô nh»m môc ®Ých sinh lîi ®Òu thuéc ®èi t−îng ®iÒu chØnh cña LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010. C©u hái 9: Tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng cña c¸c c¸ nh©n ho¹t ®éng th−¬ng m¹i th−êng xuyªn kh«ng ®¨ng ký kinh doanh ®−îc b¶o ®¶m thùc hiÖn nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: ë ViÖt Nam, c¸c c¸ nh©n ho¹t ®éng th−¬ng m¹i th−êng xuyªn, kh«ng ®¨ng ký kinh doanh chiÕm tû lÖ t−¬ng ®èi lín trong nhãm c¸c nhμ cung cÊp hμng ho¸, dÞch vô cho ng−êi tiªu dïng. §©y lμ nh÷ng ng−êi kinh doanh cã quy m« nhá lÎ, v× vËy, viÖc b¶o ®¶m thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng cña nh÷ng ng−êi nμy cã nhiÒu khã kh¨n h¬n so víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nμy, §iÒu 7 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 quy ®Þnh: ChÝnh phñ, c¨n cø vμo quy ®Þnh cña LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng vμ quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt cã liªn quan, quy ®Þnh chi tiÕt viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng trong giao dÞch víi c¸ nh©n ho¹t ®éng th−¬ng m¹i ®éc lËp, 21 th−êng xuyªn, kh«ng ph¶i ®¨ng ký kinh doanh; ñy ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn, ban qu¶n lý chî, khu th−¬ng m¹i, c¨n cø vμo quy ®Þnh cña LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng, quy ®Þnh cña ChÝnh phñ vμ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ®Þa ph−¬ng, triÓn khai thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó b¶o ®¶m chÊt l−îng, sè l−îng, an toμn thùc phÈm cho ng−êi tiªu dïng khi mua, sö dông hμng hãa, dÞch vô cña c¸ nh©n ho¹t ®éng th−¬ng m¹i ®éc lËp, th−êng xuyªn, kh«ng ph¶i ®¨ng ký kinh doanh. C©u hái 10: HiÖn nay, nguyªn t¾c b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng ®−îc ghi nhËn nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 ®· quy ®Þnh bèn nguyªn t¾c c¬ b¶n b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng t¹i §iÒu 4, cô thÓ: 1. B¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng lμ tr¸ch nhiÖm chung cña Nhμ n−íc vμ toμn x· héi; 2. QuyÒn lîi cña ng−êi tiªu dïng ®−îc t«n träng vμ b¶o vÖ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; 3. B¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng ph¶i ®−îc thùc hiÖn kÞp thêi, c«ng b»ng, minh b¹ch, ®óng ph¸p luËt; 4. Ho¹t ®éng b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng kh«ng ®−îc x©m ph¹m ®Õn lîi Ých cña Nhμ n−íc, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô vμ tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c. 22 C©u hái 11: YÕu tè quan träng nhÊt trong c«ng t¸c b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng lμ g×? Tr¶ lêi: ViÖc ban hμnh LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 lμ mét dÊu mèc quan träng trong c«ng t¸c b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng. §Ó lμm tèt c«ng t¸c b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng th× cÇn cã sù nç lùc chung cña c¸c c¬ quan nhμ n−íc, céng ®ång doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc x· héi, c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng vμ cña chÝnh ng−êi tiªu dïng. Nãi c¸ch kh¸c, cÇn ph¸t huy søc m¹nh tæng hîp cña toμn x· héi th× viÖc thùc thi LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng míi cã hiÖu qu¶ vμ b¶o vÖ ®−îc quyÒn lîi cña ng−êi tiªu dïng còng nh− lîi Ých chung cña toμn x· héi. C©u hái 12: HiÖn nay, chÝnh s¸ch cña Nhμ n−íc vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng ®−îc x¸c ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Mét trong nh÷ng ®iÓm míi cña LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 lμ ®−a chÝnh s¸ch cña Nhμ n−íc vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng thμnh quy ®Þnh trong LuËt. §iÒu 5 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 quy ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch cña Nhμ n−íc, bao gåm: 1. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó tæ chøc, c¸ nh©n 23 chñ ®éng tham gia vμo viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng; 2. KhuyÕn khÝch tæ chøc, c¸ nh©n øng dông, ph¸t triÓn c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó s¶n xuÊt hμng hãa, cung øng dÞch vô an toμn, b¶o ®¶m chÊt l−îng; 3. TriÓn khai th−êng xuyªn, ®ång bé c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý, gi¸m s¸t viÖc tu©n thñ ph¸p luËt cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô; 4. Huy ®éng mäi nguån lùc nh»m t¨ng ®Çu t− c¬ së vËt chÊt, ph¸t triÓn nh©n lùc cho c¬ quan, tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng; th−êng xuyªn t¨ng c−êng t− vÊn, hç trî, tuyªn truyÒn, phæ biÕn, h−íng dÉn kiÕn thøc cho ng−êi tiªu dïng; 5. §Èy m¹nh héi nhËp, më réng hîp t¸c quèc tÕ, chia sÎ th«ng tin, kinh nghiÖm qu¶n lý trong viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng. C¸c chÝnh s¸ch nμy thÓ hiÖn quan ®iÓm cña Nhμ n−íc lμ t¹o ra c¬ chÕ vμ ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho c«ng t¸c b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng. C©u hái 13: Theo ph¸p luËt hiÖn hμnh th× ng−êi tiªu dïng cã tÊt c¶ bao nhiªu quyÒn? Lμ nh÷ng quyÒn nμo? Ng−êi tiªu dïng cã thÓ tù b¶o vÖ quyÒn cña m×nh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 quy ®Þnh ng−êi tiªu dïng cã tÊt c¶ 8 quyÒn, 24 ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 8. Theo ®ã, ng−êi tiªu dïng cã c¸c quyÒn sau ®©y: 1. §−îc b¶o ®¶m an toμn tÝnh m¹ng, søc kháe, tμi s¶n, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p kh¸c khi tham gia giao dÞch, sö dông hμng hãa, dÞch vô do tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô cung cÊp; 2. §−îc cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ vÒ tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô, néi dung giao dÞch hμng hãa, dÞch vô; nguån gèc, xuÊt xø hμng hãa; ®−îc cung cÊp hãa ®¬n, chøng tõ, tμi liÖu liªn quan ®Õn giao dÞch vμ th«ng tin cÇn thiÕt kh¸c vÒ hμng hãa, dÞch vô mμ ng−êi tiªu dïng ®· mua, sö dông; 3. Lùa chän hμng hãa, dÞch vô, tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô theo nhu cÇu, ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña m×nh; quyÕt ®Þnh tham gia hoÆc kh«ng tham gia giao dÞch vμ c¸c néi dung tháa thuËn khi tham gia giao dÞch víi tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô; 4. Gãp ý kiÕn víi tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô vÒ gi¸ c¶, chÊt l−îng hμng hãa, dÞch vô, phong c¸ch phôc vô, ph−¬ng thøc giao dÞch vμ néi dung kh¸c liªn quan ®Õn giao dÞch gi÷a ng−êi tiªu dïng vμ tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô; 5. Tham gia x©y dùng vμ thùc thi chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng; 25 6. Yªu cÇu båi th−êng thiÖt h¹i khi hμng hãa, dÞch vô kh«ng ®óng tiªu chuÈn, quy chuÈn kü thuËt, chÊt l−îng, sè l−îng, tÝnh n¨ng, c«ng dông, gi¸ c¶ hoÆc néi dung kh¸c mμ tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô ®· c«ng bè, niªm yÕt, qu¶ng c¸o hoÆc cam kÕt; 7. KhiÕu n¹i, tè c¸o, khëi kiÖn hoÆc ®Ò nghÞ tæ chøc x· héi khëi kiÖn ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; 8. §−îc t− vÊn, hç trî, h−íng dÉn kiÕn thøc vÒ tiªu dïng hμng hãa, dÞch vô. Quy ®Þnh nªu trªn vÒ c¬ b¶n phï hîp víi 8 quyÒn trong H−íng dÉn cña Liªn hîp quèc vÒ b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng, ®ã lμ: 1. QuyÒn ®−îc tháa m·n nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n. 2. QuyÒn ®−îc an toμn. 3. QuyÒn ®−îc th«ng tin. 4. QuyÒn ®−îc lùa chän. 5. QuyÒn ®−îc l¾ng nghe. 6. QuyÒn ®−îc båi th−êng. 7. QuyÒn ®−îc gi¸o dôc. 8. QuyÒn ®−îc sèng trong mét m«i tr−êng lμnh m¹nh vμ bÒn v÷ng. Cã thÓ thÊy, ng−êi tiªu dïng cã vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc thùc thi ph¸p luËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng. N¨m 2010, tæ chøc Quèc tÕ ng−êi tiªu dïng (CI) ®· ®−a ra chñ ®Ò hμnh ®éng 26 ®Ó b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng t¹i ViÖt Nam, ®ã lμ: “TiÒn cña chóng ta, quyÒn cña chóng ta”. Chñ ®Ò nμy cho thÊy, ng−êi tiªu dïng cÇn ph¶i nhËn thøc ®óng vai trß, vÞ trÝ cña m×nh ®Ó cã thÓ lùa chän mua, sö dông hμng hãa, dÞch vô phï hîp cho m×nh còng nh− cã thÓ tù b¶o vÖ m×nh tr−íc c¸c hμnh vi x©m ph¹m. Ng−êi tiªu dïng nªn lùa chän nh÷ng s¶n phÈm tèt, th©n thiÖn víi m«i tr−êng cña nh÷ng doanh nghiÖp cã uy tÝn, cã tr¸ch nhiÖm víi x· héi vμ céng ®ång, thùc hiÖn tèt nghÜa vô víi Nhμ n−íc, lu«n lu«n thùc hiÖn ®óng cam kÕt víi ng−êi tiªu dïng. C©u hái 14: Ng−êi tiªu dïng cã nghÜa vô g×? Nh÷ng nghÜa vô nμy cã lo¹i trõ tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô ®èi víi ng−êi tiªu dïng hay kh«ng? Tr¶ lêi: NghÜa vô cña ng−êi tiªu dïng ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 9 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010, bao gåm: 1. KiÓm tra hμng hãa tr−íc khi nhËn, lùa chän tiªu dïng hμng hãa, dÞch vô cã nguån gèc, xuÊt xø râ rμng, kh«ng lμm tæn h¹i ®Õn m«i tr−êng, tr¸i víi thuÇn phong mü tôc vμ ®¹o ®øc x· héi, kh«ng g©y nguy h¹i ®Õn tÝnh m¹ng, søc kháe cña m×nh vμ cña ng−êi kh¸c; thùc hiÖn chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ h−íng dÉn sö dông hμng hãa, dÞch vô; 27 2. Th«ng tin cho c¬ quan nhμ n−íc, tæ chøc, c¸ nh©n cã liªn quan khi ph¸t hiÖn hμng hãa, dÞch vô l−u hμnh trªn thÞ tr−êng kh«ng b¶o ®¶m an toμn, g©y thiÖt h¹i hoÆc ®e däa g©y thiÖt h¹i ®Õn tÝnh m¹ng, søc kháe, tμi s¶n cña ng−êi tiªu dïng; hμnh vi cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô x©m ph¹m ®Õn quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi tiªu dïng. Nh÷ng nghÜa vô cña ng−êi tiªu dïng ®−îc nªu trªn ®Òu nh»m môc ®Ých b¶o vÖ tÝnh m¹ng, søc kháe cña ng−êi tiªu dïng vμ toμn x· héi. Do vËy, c¸c quy ®Þnh nμy kh«ng lμm lo¹i trõ tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh dÞch vô, hμng hãa ®èi víi ng−êi tiªu dïng. C©u hái 15: LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 quy ®Þnh nh÷ng hμnh vi bÞ cÊm ®èi víi chñ thÓ nμo? Hμnh vi bÞ cÊm cô thÓ lμ g×? Tr¶ lêi: C¸c hμnh vi bÞ cÊm trong LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 ¸p dông ®èi víi ba chñ thÓ, ®ã lμ: - Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô; - Ng−êi tiªu dïng; - Tæ chøc x· héi tham gia b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng. 28 C¸c hμnh vi bÞ cÊm ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 10 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010, bao gåm: 1. Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô lõa dèi hoÆc g©y nhÇm lÉn cho ng−êi tiªu dïng th«ng qua ho¹t ®éng qu¶ng c¸o hoÆc che giÊu, cung cÊp th«ng tin kh«ng ®Çy ®ñ, sai lÖch, kh«ng chÝnh x¸c vÒ mét trong c¸c néi dung sau ®©y: a) Hμng hãa, dÞch vô mμ tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô cung cÊp; b) Uy tÝn, kh¶ n¨ng kinh doanh, kh¶ n¨ng cung cÊp hμng hãa, dÞch vô cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô; c) Néi dung, ®Æc ®iÓm giao dÞch gi÷a ng−êi tiªu dïng víi tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô. 2. Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô quÊy rèi ng−êi tiªu dïng th«ng qua tiÕp thÞ hμng hãa, dÞch vô tr¸i víi ý muèn cña ng−êi tiªu dïng tõ 02 lÇn trë lªn hoÆc cã hμnh vi kh¸c g©y c¶n trë, ¶nh h−ëng ®Õn c«ng viÖc, sinh ho¹t b×nh th−êng cña ng−êi tiªu dïng. 3. Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô Ðp buéc ng−êi tiªu dïng th«ng qua viÖc thùc hiÖn mét trong c¸c hμnh vi sau ®©y: a) Dïng vò lùc, ®e däa dïng vò lùc hoÆc c¸c biÖn ph¸p kh¸c g©y thiÖt h¹i ®Õn tÝnh m¹ng, søc 29 kháe, danh dù, uy tÝn, nh©n phÈm, tμi s¶n cña ng−êi tiªu dïng; b) Lîi dông hoμn c¶nh khã kh¨n cña ng−êi tiªu dïng hoÆc lîi dông thiªn tai, dÞch bÖnh ®Ó Ðp buéc giao dÞch. 4. Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô thùc hiÖn ho¹t ®éng xóc tiÕn th−¬ng m¹i, ®Ò nghÞ giao dÞch trùc tiÕp víi ®èi t−îng lμ ng−êi kh«ng cã n¨ng lùc hμnh vi d©n sù hoÆc ng−êi mÊt n¨ng lùc hμnh vi d©n sù. 5. Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô yªu cÇu ng−êi tiªu dïng thanh to¸n hμng hãa, dÞch vô ®· cung cÊp mμ kh«ng cã tháa thuËn tr−íc víi ng−êi tiªu dïng. 6. Ng−êi tiªu dïng, tæ chøc x· héi tham gia b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng, tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô lîi dông viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng ®Ó x©m ph¹m lîi Ých cña Nhμ n−íc, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c. 7. Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô lîi dông hoμn c¶nh khã kh¨n cña ng−êi tiªu dïng hoÆc lîi dông thiªn tai, dÞch bÖnh ®Ó cung cÊp hμng hãa, dÞch vô kh«ng b¶o ®¶m chÊt l−îng. 8. Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô kh«ng b¶o ®¶m chÊt l−îng g©y thiÖt h¹i ®Õn tÝnh m¹ng, søc kháe, tμi s¶n cña ng−êi tiªu dïng. 30 C©u hái 16: QuyÒn ®−îc b¶o ®¶m an toμn, bÝ mËt th«ng tin cña ng−êi tiªu dïng ®−îc hiÓu nh− thÕ nμo? Cã ph¶i ng−êi tiªu dïng ®−îc b¶o ®¶m an toμn, bÝ mËt th«ng tin trong mäi tr−êng hîp hay kh«ng? Tr¶ lêi: Mét trong nh÷ng ®iÓm míi quan träng cña LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 so víi Ph¸p lÖnh b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 1999 lμ ®· quy ®Þnh vÒ viÖc b¶o vÖ th«ng tin cho ng−êi tiªu dïng. Cô thÓ, kho¶n 1 §iÒu 6 LuËt nμy quy ®Þnh ng−êi tiªu dïng ®−îc b¶o ®¶m an toμn, bÝ mËt th«ng tin cña m×nh khi tham gia giao dÞch, sö dông hμng hãa, dÞch vô, trõ tr−êng hîp c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn yªu cÇu. Theo quy ®Þnh trªn, c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn ng−êi tiªu dïng ®Òu ®−îc b¶o ®¶m an toμn vμ bÝ mËt khi ng−êi tiªu dïng tham gia giao dÞch hoÆc sö dông hμng hãa, dÞch vô. §iÒu nμy cã nghÜa lμ, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cung cÊp hμng ho¸, dÞch vô kh«ng ®−îc lμm sai lÖch, tù ý chuyÓn giao th«ng tin cña ng−êi tiªu dïng hay sö dông c¸c th«ng tin cña ng−êi tiªu dïng vμo nh÷ng môc ®Ých tr¸i víi mong muèn cña ng−êi tiªu dïng, trõ khi viÖc chuyÓn giao lμ theo yªu cÇu cña c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn. Quy ®Þnh trªn còng cho thÊy quyÒn ®−îc b¶o ®¶m an toμn, bÝ mËt th«ng tin cña ng−êi tiªu 31 dïng cã thÓ bÞ h¹n chÕ trong mét tr−êng hîp duy nhÊt, ®ã lμ khi c¬ quan cã thÈm quyÒn yªu cÇu th× tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp th«ng tin cña ng−êi tiªu dïng theo yªu cÇu ®ã. C©u hái 17: Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô cã tr¸ch nhiÖm nh− thÕ nμo ®Ó b¶o ®¶m quyÒn an toμn, bÝ mËt th«ng tin cña ng−êi tiªu dïng? Tr¶ lêi: Tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô trong viÖc b¶o ®¶m quyÒn an toμn, bÝ mËt th«ng tin cña ng−êi tiªu dïng ®−îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 6 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 nh− sau: - Th«ng b¸o râ rμng, c«ng khai tr−íc khi thùc hiÖn víi ng−êi tiªu dïng vÒ môc ®Ých ho¹t ®éng thu thËp, sö dông th«ng tin cña ng−êi tiªu dïng; - Sö dông th«ng tin phï hîp víi môc ®Ých ®· th«ng b¸o víi ng−êi tiªu dïng vμ ph¶i ®−îc ng−êi tiªu dïng ®ång ý; - B¶o ®¶m an toμn, chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ khi thu thËp, sö dông, chuyÓn giao th«ng tin cña ng−êi tiªu dïng; - Tù m×nh hoÆc cã biÖn ph¸p ®Ó ng−êi tiªu dïng cËp nhËt, ®iÒu chØnh th«ng tin khi ph¸t hiÖn thÊy th«ng tin ®ã kh«ng chÝnh x¸c; 32 - ChØ ®−îc chuyÓn giao th«ng tin cña ng−êi tiªu dïng cho bªn thø ba khi cã sù ®ång ý cña ng−êi tiªu dïng, trõ tr−êng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c. C©u hái 18: Nguyªn t¾c chung cña viÖc xö lý c¸c vi ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng ®−îc x¸c ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Nguyªn t¾c xö lý c¸c vi ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng ®−îc LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 quy ®Þnh t¹i §iÒu 11, theo ®ã: 1. C¸ nh©n vi ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng th× tïy theo tÝnh chÊt, møc ®é vi ph¹m mμ bÞ xö ph¹t vi ph¹m hμnh chÝnh hoÆc bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù, nÕu g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi th−êng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 2. Tæ chøc vi ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng th× tïy theo tÝnh chÊt, møc ®é vi ph¹m mμ bÞ xö ph¹t vi ph¹m hμnh chÝnh, nÕu g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi th−êng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 3. C¸ nh©n lîi dông chøc vô, quyÒn h¹n vi ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng th× tïy theo tÝnh chÊt, møc ®é vi ph¹m mμ bÞ xö lý kû luËt hoÆc bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù, nÕu g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi th−êng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 33 Riªng ®èi víi h×nh thøc xö ph¹t vi ph¹m hμnh chÝnh, kho¶n 4 §iÒu 11 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 giao cho ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt viÖc xö ph¹t vi ph¹m hμnh chÝnh trong b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng. Quy ®Þnh chi tiÕt cña ChÝnh phñ (d−íi h×nh thøc NghÞ ®Þnh) sÏ lμ c¨n cø ph¸p lý ®Ó thùc hiÖn xö ph¹t vi ph¹m hμnh chÝnh ®èi víi hμnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng. C©u hái 19: Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp th«ng tin cho ng−êi tiªu dïng nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Tr¸ch nhiÖm cung cÊp th«ng tin cho ng−êi tiªu dïng cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 12 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 nh− sau: - Ghi nh·n hμng hãa theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; - Niªm yÕt c«ng khai gi¸ hμng hãa, dÞch vô t¹i ®Þa ®iÓm kinh doanh, v¨n phßng dÞch vô; - C¶nh b¸o kh¶ n¨ng hμng hãa, dÞch vô cã ¶nh h−ëng xÊu ®Õn søc kháe, tÝnh m¹ng, tμi s¶n cña ng−êi tiªu dïng vμ c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa; - Cung cÊp th«ng tin vÒ kh¶ n¨ng cung øng linh kiÖn, phô kiÖn thay thÕ cña hμng hãa; - Cung cÊp h−íng dÉn sö dông; ®iÒu kiÖn, thêi h¹n, ®Þa ®iÓm, thñ tôc b¶o hμnh trong tr−êng hîp hμng hãa, dÞch vô cã b¶o hμnh; 34 - Th«ng b¸o chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ cho ng−êi tiªu dïng vÒ hîp ®ång theo mÉu, ®iÒu kiÖn giao dÞch chung tr−íc khi giao dÞch. C©u hái 20: Ai ®−îc coi lμ bªn thø ba cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp th«ng tin cho ng−êi tiªu dïng? Tr¸ch nhiÖm cung cÊp th«ng tin cña bªn thø ba ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Bªn thø ba cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp th«ng tin cho ng−êi tiªu dïng chÝnh lμ nh÷ng ®¬n vÞ truyÒn th«ng, qu¶ng c¸o hoÆc c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c ®−îc tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh uû quyÒn cung cÊp th«ng tin vÒ hμng hãa, dÞch vô cña c¸ nh©n, tæ chøc kinh doanh. Tr¸ch nhiÖm cung cÊp th«ng tin cña bªn thø ba ®−îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 13 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010: - B¶o ®¶m cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ vÒ hμng hãa, dÞch vô ®−îc cung cÊp; - Yªu cÇu tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô cung cÊp chøng cø chøng minh tÝnh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ cña th«ng tin vÒ hμng hãa, dÞch vô; - ChÞu tr¸ch nhiÖm liªn ®íi vÒ viÖc cung cÊp th«ng tin kh«ng chÝnh x¸c hoÆc kh«ng ®Çy ®ñ, trõ tr−êng hîp chøng minh ®· thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ cña th«ng tin vÒ hμng hãa, dÞch vô; 35 - Tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ b¸o chÝ, ph¸p luËt vÒ qu¶ng c¸o. C©u hái 21: V¨n b¶n cã ph¶i lμ h×nh thøc duy nhÊt khi giao kÕt hîp ®ång víi ng−êi tiªu dïng hay kh«ng? Khi giao kÕt hîp ®ång víi ng−êi tiªu dïng, tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh ph¶i thùc hiÖn nh÷ng yªu cÇu g×? Tr¶ lêi: Kho¶n 1 §iÒu 14 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 quy ®Þnh h×nh thøc hîp ®ång giao kÕt víi ng−êi tiªu dïng ®−îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ d©n sù. C¨n cø vμo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 401 cña Bé luËt d©n sù n¨m 2005 th× hîp ®ång d©n sù cã thÓ ®−îc giao kÕt b»ng lêi nãi, b»ng v¨n b¶n hoÆc b»ng hμnh vi cô thÓ, khi ph¸p luËt kh«ng quy ®Þnh lo¹i hîp ®ång ®ã ph¶i ®−îc giao kÕt b»ng mét h×nh thøc nhÊt ®Þnh. Nh− vËy, v¨n b¶n kh«ng ph¶i lμ h×nh thøc giao kÕt hîp ®ång duy nhÊt víi ng−êi tiªu dïng v× ngoμi v¨n b¶n cã thÓ giao kÕt hîp ®ång víi ng−êi tiªu dïng b»ng lêi nãi hoÆc b»ng c¸c hμnh vi cô thÓ. T¹i kho¶n 2 vμ 3 §iÒu 14 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 ®· quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh khi giao kÕt hîp ®ång víi ng−êi tiªu dïng, ®ã lμ: - Sö dông ng«n ng÷ râ rμng, dÔ hiÓu khi giao kÕt hîp ®ång b»ng v¨n b¶n víi ng−êi tiªu dïng. Ng«n 36 ng÷ sö dông lμ tiÕng ViÖt, trõ tr−êng hîp c¸c bªn cã tháa thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c. - T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng−êi tiªu dïng xem xÐt toμn bé hîp ®ång tr−íc khi giao kÕt trong tr−êng hîp giao kÕt hîp ®ång b»ng ph−¬ng tiÖn ®iÖn tö. C©u hái 22: ViÖc gi¶i thÝch hîp ®ång giao kÕt víi ng−êi tiªu dïng ®−îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c nμo? Tr¶ lêi: ViÖc gi¶i thÝch hîp ®ång giao kÕt víi ng−êi tiªu dïng tr−íc hÕt ph¶i ®−îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c chung cña ph¸p luËt d©n sù, ®ã lμ tu©n theo ý chÝ chung cña c¸c bªn giao dÞch hîp ®ång. Tuy nhiªn, trong tr−êng hîp c¸c bªn cã c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ néi dung hîp ®ång th× theo §iÒu 15 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010, viÖc gi¶i thÝch hîp ®ång giao kÕt víi ng−êi tiªu dïng sÏ ®−îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c cã lîi cho ng−êi tiªu dïng. C©u hái 23: ThÕ nμo lμ ®iÒu kiÖn giao dÞch chung? §iÒu kiÖn giao dÞch chung kh¸c víi hîp ®ång giao kÕt víi ng−êi tiªu dïng nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo kho¶n 6 §iÒu 3 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010, ®iÒu kiÖn giao dÞch chung ®−îc hiÓu lμ nh÷ng quy ®Þnh, quy t¾c b¸n hμng, cung øng dÞch vô do tæ chøc, c¸ nh©n kinh 37 doanh hμng hãa, dÞch vô c«ng bè vμ ¸p dông ®èi víi ng−êi tiªu dïng. Nh− vËy, ®iÒu kiÖn giao dÞch chung do tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh ®¬n ph−¬ng ®Æt ra ®Ó ¸p dông ®èi víi ng−êi tiªu dïng khi tiÕn hμnh giao dÞch víi hä. ViÖc ng−êi tiªu dïng ®ång ý giao dÞch víi tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô ®ång nghÜa víi viÖc hä sÏ ph¶i tu©n thñ c¸c ®iÒu kiÖn giao dÞch chung. Kh¸c víi ®iÒu kiÖn giao dÞch chung, trong hîp ®ång giao kÕt víi ng−êi tiªu dïng, ng−êi tiªu dïng cã ®iÒu kiÖn ®Ó bμy tá quan ®iÓm cña m×nh lμ ®ång ý hoÆc kh«ng ®ång ý víi néi dung cña hîp ®ång. Trong tr−êng hîp ®ång ý, sù ®ång ý cña ng−êi tiªu dïng cã thÓ ®−îc thÓ hiÖn b»ng viÖc ký vμo hîp ®ång hoÆc b»ng lêi nãi, hoÆc b»ng c¸c h×nh thøc chÊp thuËn kh¸c tr−íc khi tiÕn hμnh giao dÞch. C©u hái 24: Khi ng−êi tiªu dïng ®· ®ång ý giao kÕt hîp ®ång víi tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô hoÆc ®ång ý víi ®iÒu kiÖn giao dÞch chung th× cã b¾t buéc ph¶i chÊp nhËn tÊt c¶ c¸c ®iÒu kho¶n trong ®ã kh«ng? Ng−êi tiªu dïng cã thÓ lμm g× khi thÊy trong hîp ®ång hoÆc ®iÒu kiÖn giao dÞch chung cã nh÷ng ®iÒu kho¶n kh«ng b×nh ®¼ng vμ g©y thiÖt h¹i cho m×nh? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 16 LuËt b¶o vÖ 38 quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010, ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång giao kÕt víi ng−êi tiªu dïng, ®iÒu kiÖn giao dÞch chung kh«ng cã hiÖu lùc trong c¸c tr−êng hîp sau ®©y: a) Lo¹i trõ tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô ®èi víi ng−êi tiªu dïng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; b) H¹n chÕ, lo¹i trõ quyÒn khiÕu n¹i, khëi kiÖn cña ng−êi tiªu dïng; c) Cho phÐp tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô ®¬n ph−¬ng thay ®æi ®iÒu kiÖn cña hîp ®ång ®· tháa thuËn tr−íc víi ng−êi tiªu dïng hoÆc quy t¾c, quy ®Þnh b¸n hμng, cung øng dÞch vô ¸p dông ®èi víi ng−êi tiªu dïng khi mua, sö dông hμng hãa, dÞch vô kh«ng ®−îc thÓ hiÖn cô thÓ trong hîp ®ång; d) Cho phÐp tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô ®¬n ph−¬ng x¸c ®Þnh ng−êi tiªu dïng kh«ng thùc hiÖn mét hoÆc mét sè nghÜa vô; ®) Cho phÐp tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô quy ®Þnh hoÆc thay ®æi gi¸ t¹i thêi ®iÓm giao hμng hãa, cung øng dÞch vô; e) Cho phÐp tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô gi¶i thÝch hîp ®ång trong tr−êng hîp ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång ®−îc hiÓu kh¸c nhau; g) Lo¹i trõ tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô trong tr−êng hîp tæ 39 chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô b¸n hμng hãa, cung øng dÞch vô th«ng qua bªn thø ba; h) B¾t buéc ng−êi tiªu dïng ph¶i tu©n thñ c¸c nghÜa vô ngay c¶ khi tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô kh«ng hoμn thμnh nghÜa vô cña m×nh; i) Cho phÐp tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô chuyÓn giao quyÒn, nghÜa vô cho bªn thø ba mμ kh«ng ®−îc ng−êi tiªu dïng ®ång ý. Nh− vËy, ngay c¶ khi ng−êi tiªu dïng ®· ®ång ý giao kÕt hîp ®ång víi tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô hoÆc ®ång ý víi c¸c ®iÒu kiÖn giao dÞch chung th× ng−êi tiªu dïng còng kh«ng b¾t buéc ph¶i chÊp nhËn tÊt c¶ c¸c ®iÒu kho¶n trong ®ã, cô thÓ lμ, ng−êi tiªu dïng cã quyÒn kh«ng chÊp nhËn nh÷ng ®iÒu kho¶n cã néi dung thuéc vμo mét trong c¸c tr−êng hîp nªu trªn ®©y. Trong tr−êng hîp ng−êi tiªu dïng nhËn thÊy c¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång hoÆc ®iÒu kiÖn giao dÞch chung kh«ng b×nh ®¼ng hoÆc g©y bÊt lîi cho m×nh vμ thuéc vμo mét trong c¸c tr−êng hîp ®· nªu ë trªn (kho¶n 1 §iÒu 16 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010), ng−êi tiªu dïng cã thÓ kh«ng thùc hiÖn vμ yªu cÇu tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô kh«ng thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n nμy. Trong tr−êng hîp kh«ng cã sù ®ång thuËn gi÷a c¸c bªn th× cã thÓ khëi kiÖn vô ¸n d©n sù t¹i Tßa ¸n. 40 C©u hái 25: Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô cã tr¸ch nhiÖm g× khi ¸p dông ®iÒu kiÖn giao dÞch chung ®Ó cung cÊp hμng hãa, dÞch vô cho ng−êi tiªu dïng? Tr¶ lêi: §Ó b¶o ®¶m ng−êi tiªu dïng n¾m ®−îc c¸c ®iÒu kiÖn giao dÞch chung khi tiÕn hμnh giao dÞch víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô, kho¶n 1 §iÒu 18 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 quy ®Þnh tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô sö dông ®iÒu kiÖn giao dÞch chung cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o c«ng khai ®iÒu kiÖn giao dÞch chung tr−íc khi giao dÞch víi ng−êi tiªu dïng. C©u hái 26: ThÕ nμo lμ hîp ®ång theo mÉu? Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô cã tr¸ch nhiÖm g× khi ¸p dông hîp ®ång theo mÉu ®Ó giao kÕt víi ng−êi tiªu dïng? Tr¶ lêi: Theo kho¶n 5 §iÒu 3 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010, hîp ®ång theo mÉu lμ hîp ®ång do tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô so¹n th¶o ®Ó giao dÞch víi ng−êi tiªu dïng. Nh− vËy, khi giao kÕt víi tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh sö dông c¸c hîp ®ång theo mÉu, ng−êi tiªu dïng chØ cã thÓ ®ång ý giao kÕt hîp ®ång víi néi dung so¹n s½n hoÆc kh«ng giao kÕt, kh«ng cã 41 ®iÒu kiÖn ®Ó ®μm ph¸n, söa ®æi hay bæ sung c¸c quy ®Þnh cña hîp ®ång. §iÒu 17 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô khi ¸p dông hîp ®ång theo mÉu ®Ó giao kÕt víi ng−êi tiªu dïng nh− sau: - Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô ph¶i dμnh thêi gian hîp lý ®Ó ng−êi tiªu dïng nghiªn cøu hîp ®ång. - Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô ph¶i l−u gi÷ hîp ®ång theo mÉu ®· giao kÕt cho ®Õn khi hîp ®ång hÕt hiÖu lùc. Tr−êng hîp hîp ®ång do ng−êi tiªu dïng gi÷ bÞ mÊt hoÆc h− háng th× tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô cã tr¸ch nhiÖm cÊp cho ng−êi tiªu dïng b¶n sao hîp ®ång. C©u hái 27: Nhμ n−íc quy ®Þnh biÖn ph¸p kiÓm so¸t nh− thÕ nμo ®Ó tr¸nh viÖc c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh ¸p dông hîp ®ång theo mÉu, ®iÒu kiÖn giao dÞch chung g©y bÊt lîi cho ng−êi tiªu dïng? Tr¶ lêi: BiÖn ph¸p kiÓm so¸t hîp ®ång theo mÉu, ®iÒu kiÖn giao dÞch chung ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 19 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010, theo ®ã: 42 1. Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô thuéc Danh môc hμng hãa, dÞch vô thiÕt yÕu do Thñ t−íng ChÝnh phñ ban hμnh ph¶i ®¨ng ký hîp ®ång theo mÉu, ®iÒu kiÖn giao dÞch chung víi c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc cã thÈm quyÒn vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng. 2. C¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc cã thÈm quyÒn vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng tù m×nh hoÆc theo ®Ò nghÞ cña ng−êi tiªu dïng, yªu cÇu tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô hñy bá hoÆc söa ®æi hîp ®ång theo mÉu, ®iÒu kiÖn giao dÞch chung trong tr−êng hîp ph¸t hiÖn hîp ®ång theo mÉu, ®iÒu kiÖn giao dÞch chung vi ph¹m quyÒn lîi cña ng−êi tiªu dïng. C©u hái 28: Ai cã thÈm quyÒn yªu cÇu tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng ho¸, dÞch vô hñy bá hoÆc söa ®æi hîp ®ång theo mÉu, ®iÒu kiÖn giao dÞch chung khi hîp ®ång theo mÉu, ®iÒu kiÖn giao dÞch chung vi ph¹m quyÒn lîi cña ng−êi tiªu dïng? Tr¶ lêi: Theo kho¶n 2 §iÒu 19 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 th× c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc cã thÈm quyÒn vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng tù m×nh hoÆc theo ®Ò nghÞ cña ng−êi tiªu dïng, yªu cÇu tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng ho¸, dÞch vô hñy bá hoÆc söa ®æi hîp ®ång theo mÉu, ®iÒu kiÖn giao dÞch chung trong tr−êng 43 hîp ph¸t hiÖn hîp ®ång theo mÉu, ®iÒu kiÖn giao dÞch chung vi ph¹m quyÒn lîi cña ng−êi tiªu dïng. Nh− vËy, viÖc ®Ò xuÊt yªu cÇu hñy bá, söa ®æi hîp ®ång theo mÉu, ®iÒu kiÖn giao dÞch chung trong tr−êng hîp nμy kh«ng chØ xuÊt ph¸t tõ c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc cã thÈm quyÒn mμ cßn cã thÓ tõ ®Ò nghÞ cña ng−êi tiªu dïng. C©u hái 29: Tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô trong viÖc cung cÊp b»ng chøng giao dÞch ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó ng−êi tiªu dïng cã thÓ b¶o vÖ ®−îc quyÒn lîi cña m×nh lμ cã ®−îc b»ng chøng chøng minh hä ®· giao dÞch víi tæ chøc, c¸ nh©n cung cÊp hμng hãa, dÞch vô. §Ó b¶o ®¶m ng−êi tiªu dïng cã ®−îc b»ng chøng giao dÞch, §iÒu 20 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 quy ®Þnh nh− sau: - Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng ho¸, dÞch vô cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp cho ng−êi tiªu dïng hãa ®¬n hoÆc chøng tõ, tμi liÖu liªn quan ®Õn giao dÞch theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hoÆc theo yªu cÇu cña ng−êi tiªu dïng. - Tr−êng hîp giao dÞch b»ng ph−¬ng tiÖn ®iÖn tö th× tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô cã tr¸ch nhiÖm t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi tiªu 44 dïng truy nhËp, t¶i, l−u gi÷ vμ in hãa ®¬n, chøng tõ, tμi liÖu liªn quan ®Õn giao dÞch. C©u hái 30: Cã ph¶i tr¸ch nhiÖm b¶o hμnh hμng hãa, linh kiÖn, phô kiÖn chØ ®−îc tiÕn hμnh nÕu tr−íc ®ã c¸c bªn ®· cã tháa thuËn hay kh«ng? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 21 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 th× hμng ho¸, linh kiÖn, phô kiÖn cã thÓ ®−îc b¶o hμnh theo tháa thuËn cña c¸c bªn hoÆc b¾t buéc b¶o hμnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Nh− vËy, tr¸ch nhiÖm b¶o hμnh hμng hãa, linh kiÖn, phô kiÖn cã thÓ ®−îc ph¸t sinh trong hai tr−êng hîp: Tr−êng hîp thø nhÊt: tr−íc ®ã, c¸c bªn ®· cã tháa thuËn vÒ viÖc b¶o hμnh; Tr−êng hîp thø hai: ph¸p luËt quy ®Þnh b¾t buéc ph¶i b¶o hμnh. Trong tr−êng hîp nμy, tr¸ch nhiÖm b¶o hμnh sÏ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, kh«ng cÇn ph¶i cã sù tháa thuËn tr−íc ®ã. C©u hái 31: Tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh trong viÖc b¶o hμnh hμng ho¸, linh kiÖn, phô kiÖn ®−îc quy ®Þnh cô thÓ nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: C¨n cø vμo §iÒu 21 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010, tr−êng hîp hμng ho¸, linh 45 kiÖn, phô kiÖn ®−îc b¶o hμnh, tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng ho¸ cã tr¸ch nhiÖm: 1. Thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô b¶o hμnh hμng hãa, linh kiÖn, phô kiÖn do m×nh cung cÊp; 2. Cung cÊp cho ng−êi tiªu dïng giÊy tiÕp nhËn b¶o hμnh, trong ®ã ghi râ thêi gian thùc hiÖn b¶o hμnh. Thêi gian thùc hiÖn b¶o hμnh kh«ng tÝnh vμo thêi h¹n b¶o hμnh hμng hãa, linh kiÖn, phô kiÖn. Tr−êng hîp tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng ho¸ thay thÕ linh kiÖn, phô kiÖn hoÆc ®æi hμng hãa míi th× thêi h¹n b¶o hμnh linh kiÖn, phô kiÖn hoÆc hμng hãa ®ã ®−îc tÝnh tõ thêi ®iÓm thay thÕ linh kiÖn, phô kiÖn hoÆc ®æi hμng hãa míi; 3. Cung cÊp cho ng−êi tiªu dïng hμng hãa, linh kiÖn, phô kiÖn t−¬ng tù ®Ó sö dông t¹m thêi hoÆc cã h×nh thøc gi¶i quyÕt kh¸c ®−îc ng−êi tiªu dïng chÊp nhËn trong thêi gian thùc hiÖn b¶o hμnh; 4. §æi hμng hãa, linh kiÖn, phô kiÖn míi t−¬ng tù hoÆc thu håi hμng hãa, linh kiÖn, phô kiÖn vμ tr¶ l¹i tiÒn cho ng−êi tiªu dïng trong tr−êng hîp hÕt thêi gian thùc hiÖn b¶o hμnh mμ kh«ng söa ch÷a ®−îc hoÆc kh«ng kh¾c phôc ®−îc lçi; 5. §æi hμng hãa, linh kiÖn, phô kiÖn míi t−¬ng tù hoÆc thu håi hμng hãa vμ tr¶ l¹i tiÒn cho ng−êi tiªu dïng trong tr−êng hîp ®· thùc hiÖn b¶o hμnh hμng hãa, linh kiÖn, phô kiÖn tõ ba lÇn trë lªn trong thêi h¹n b¶o hμnh mμ vÉn kh«ng kh¾c phôc ®−îc lçi; 46 6. ChÞu chi phÝ söa ch÷a, vËn chuyÓn hμng hãa, linh kiÖn, phô kiÖn ®Õn n¬i b¶o hμnh vμ tõ n¬i b¶o hμnh ®Õn n¬i c− tró cña ng−êi tiªu dïng; 7. ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc b¶o hμnh hμng hãa, linh kiÖn, phô kiÖn cho ng−êi tiªu dïng c¶ trong tr−êng hîp ñy quyÒn cho tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c thùc hiÖn viÖc b¶o hμnh. C©u hái 32: ThÕ nμo lμ hμng hãa cã khuyÕt tËt? Tr¶ lêi: Theo kho¶n 3 §iÒu 3 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 th× hμng hãa cã khuyÕt tËt ®−îc hiÓu lμ nh÷ng hμng hãa kh«ng b¶o ®¶m an toμn cho ng−êi tiªu dïng, cã kh¶ n¨ng g©y thiÖt h¹i cho tÝnh m¹ng, søc khoÎ, tμi s¶n cña ng−êi tiªu dïng, kÓ c¶ tr−êng hîp hμng hãa ®ã ®−îc s¶n xuÊt theo ®óng tiªu chuÈn hoÆc quy chuÈn kü thuËt hiÖn hμnh nh−ng ch−a ph¸t hiÖn ®−îc khuyÕt tËt t¹i thêi ®iÓm hμng ho¸ ®−îc cung cÊp cho ng−êi tiªu dïng, bao gåm: a) Hμng hãa s¶n xuÊt hμng lo¹t cã khuyÕt tËt ph¸t sinh tõ thiÕt kÕ kü thuËt (khuyÕt tËt vÒ thiÕt kÕ); b) Hμng hãa ®¬n lÎ cã khuyÕt tËt ph¸t sinh tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn, vËn chuyÓn, l−u gi÷ (khuyÕt tËt do qu¸ tr×nh s¶n xuÊt); c) Hμng hãa tiÒm Èn nguy c¬ g©y mÊt an toμn trong qu¸ tr×nh sö dông nh−ng kh«ng cã h−íng 47 dÉn, c¶nh b¸o ®Çy ®ñ cho ng−êi tiªu dïng (khuyÕt tËt vÒ c¶nh b¸o). Nh− vËy, ph¸p luËt ViÖt Nam ®· quy ®Þnh ba nhãm hμng hãa khuyÕt tËt kh«ng ®¶m b¶o an toμn, cã kh¶ n¨ng g©y h¹i cho ng−êi tiªu dïng t−¬ng tù nh− ph¸p luËt cña c¸c quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi. C©u hái 33: Hμng hãa khi bÞ ph¸t hiÖn cã khuyÕt tËt cã bÞ thu håi kh«ng? Ai cã tr¸ch nhiÖm thu håi? ViÖc thu håi ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 22 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 th× khi ph¸t hiÖn hμng hãa cã khuyÕt tËt th× sè hμng hãa nμy sÏ bÞ thu håi. Tr¸ch nhiÖm thu håi thuéc vÒ tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, nhËp khÈu hμng ho¸. Cô thÓ viÖc thu håi ®−îc LuËt quy ®Þnh nh− sau: - KÞp thêi tiÕn hμnh mäi biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó ngõng viÖc cung cÊp hμng hãa cã khuyÕt tËt trªn thÞ tr−êng; - Th«ng b¸o c«ng khai vÒ hμng hãa cã khuyÕt tËt vμ viÖc thu håi hμng hãa ®ã Ýt nhÊt 05 sè liªn tiÕp trªn b¸o ngμy hoÆc 05 ngμy liªn tiÕp trªn ®μi ph¸t thanh, truyÒn h×nh t¹i ®Þa ph−¬ng mμ hμng ho¸ ®ã ®−îc l−u th«ng víi c¸c néi dung sau ®©y: + M« t¶ hμng hãa ph¶i thu håi; + Lý do thu håi hμng hãa vμ c¶nh b¸o nguy c¬ thiÖt h¹i do khuyÕt tËt cña hμng hãa g©y ra; 48 + Thêi gian, ®Þa ®iÓm, ph−¬ng thøc thu håi hμng hãa; + Thêi gian, ph−¬ng thøc kh¾c phôc khuyÕt tËt cña hμng hãa; + C¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng trong qu¸ tr×nh thu håi hμng hãa; - Thùc hiÖn viÖc thu håi hμng hãa cã khuyÕt tËt ®óng néi dung ®· th«ng b¸o c«ng khai vμ chÞu c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thu håi; - B¸o c¸o kÕt qu¶ cho c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng cÊp tØnh n¬i thùc hiÖn thu håi hμng hãa cã khuyÕt tËt sau khi hoμn thμnh viÖc thu håi; tr−êng hîp viÖc thu håi hμng hãa cã khuyÕt tËt ®−îc tiÕn hμnh trªn ®Þa bμn tõ hai tØnh trë lªn th× b¸o c¸o kÕt qu¶ cho c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng ë Trung −¬ng. C©u hái 34: Khi hμng hãa cã khuyÕt tËt g©y thiÖt h¹i cho ng−êi tiªu dïng th× ai sÏ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm båi th−êng thiÖt h¹i ®ã? Tr¶ lêi: Khi hμng hãa cã khuyÕt tËt g©y thiÖt h¹i ®Õn tÝnh m¹ng, søc kháe, tμi s¶n cña ng−êi tiªu dïng th× tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa cã tr¸ch nhiÖm båi th−êng thiÖt h¹i (§iÒu 23 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010). Tæ chøc, c¸ 49 nh©n kinh doanh hμng ho¸ ë ®©y bao gåm c¸c ®èi t−îng sau ®©y: - Tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt hμng hãa; - Tæ chøc, c¸ nh©n nhËp khÈu hμng hãa; - Tæ chøc, c¸ nh©n g¾n tªn th−¬ng m¹i lªn hμng hãa hoÆc sö dông nh·n hiÖu, chØ dÉn th−¬ng m¹i cho phÐp nhËn biÕt ®ã lμ tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, nhËp khÈu hμng hãa; - Tæ chøc, c¸ nh©n trùc tiÕp cung cÊp hμng hãa cã khuyÕt tËt cho ng−êi tiªu dïng trong tr−êng hîp kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc tæ chøc, c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm båi th−êng thiÖt h¹i ®· nªu ë trªn. ViÖc båi th−êng thiÖt h¹i ®−îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ d©n sù. §iÒu 605 Bé luËt d©n sù n¨m 2005 quy ®Þnh nguyªn t¾c båi th−êng thiÖt h¹i nh− sau: thiÖt h¹i ph¶i ®−îc båi th−êng toμn bé vμ kÞp thêi. C¸c bªn cã thÓ tháa thuËn vÒ møc båi th−êng, h×nh thøc båi th−êng b»ng tiÒn, b»ng hiÖn vËt hoÆc thùc hiÖn mét c«ng viÖc, ph−¬ng thøc båi th−êng mét lÇn hoÆc nhiÒu lÇn, trõ tr−êng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c; ng−êi g©y thiÖt h¹i cã thÓ ®−îc gi¶m møc båi th−êng, nÕu do lçi v« ý mμ g©y thiÖt h¹i qu¸ lín so víi kh¶ n¨ng kinh tÕ tr−íc m¾t vμ l©u dμi cña m×nh; khi møc båi th−êng kh«ng cßn phï hîp víi thùc tÕ th× ng−êi bÞ thiÖt h¹i hoÆc ng−êi g©y thiÖt h¹i cã quyÒn yªu cÇu Tßa ¸n hoÆc c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn kh¸c thay ®æi møc båi th−êng. 50 C¸c quy ®Þnh kh¸c ®−îc quy ®Þnh cô thÓ t¹i c¸c ®iÒu luËt kh¸c trong Bé luËt d©n sù n¨m 2005. Bªn c¹nh ®ã, theo §iÒu 24 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 th× tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng ho¸ cã thÓ ®−îc miÔn tr¸ch nhiÖm båi th−êng thiÖt h¹i khi chøng minh ®−îc khuyÕt tËt cña hμng ho¸ kh«ng thÓ ph¸t hiÖn ®−îc víi tr×nh ®é khoa häc, kü thuËt t¹i thêi ®iÓm tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng ho¸ cung cÊp cho ng−êi tiªu dïng. VÊn ®Ò nμy ®−îc hiÓu lμ: khuyÕt tËt cña hμng hãa ®−îc ph¸t hiÖn sau khi tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa ®· cung cÊp cho ng−êi tiªu dïng khi mμ tr×nh ®é khoa häc - kü thuËt t¹i thêi ®iÓm ph¸t hiÖn ®· ph¸t triÓn, tiÕn bé h¬n so víi thêi ®iÓm cung cÊp hμng hãa cho ng−êi tiªu dïng. Nh− vËy, viÖc tr×nh ®é khoa häc - kü thuËt t¹i thêi ®iÓm s¶n xuÊt ch−a cho phÐp ph¸t hiÖn ra khuyÕt tËt ®−îc coi lμ nguyªn nh©n kh¸ch quan vμ tæ chøc, c¸ nh©n cung cÊp hμng hãa ®−îc miÔn tr¸ch nhiÖm båi th−êng cho ng−êi tiªu dïng trong tr−êng hîp nμy. C©u hái 35: Ai vμ trong tr−êng hîp nμo ®−îc yªu cÇu c¬ quan nhμ n−íc b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng? Tr¶ lêi: VÊn ®Ò nμy ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 25 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 nh− sau: 51 - Tr−êng hîp ph¸t hiÖn hμnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña Nhμ n−íc, lîi Ých cña nhiÒu ng−êi tiªu dïng, lîi Ých c«ng céng th× ng−êi tiªu dïng, tæ chøc x· héi cã quyÒn yªu cÇu trùc tiÕp hoÆc b»ng v¨n b¶n ®Õn c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng cÊp huyÖn n¬i thùc hiÖn giao dÞch gi¶i quyÕt. - Ng−êi tiªu dïng, tæ chøc x· héi cã nghÜa vô cung cÊp th«ng tin, b»ng chøng cã liªn quan ®Õn hμnh vi vi ph¹m cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng ho¸, dÞch vô. C©u hái 36: ViÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: VÊn ®Ò gi¶i quyÕt yªu cÇu b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 26 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 nh− sau: - Khi nhËn ®−îc yªu cÇu cña ng−êi tiªu dïng, c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng cÊp huyÖn cã tr¸ch nhiÖm yªu cÇu c¸c bªn gi¶i tr×nh, cung cÊp th«ng tin, b»ng chøng hoÆc tù m×nh x¸c minh, thu thËp th«ng tin, b»ng chøng ®Ó xö lý theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 52 - C¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng cÊp huyÖn cã tr¸ch nhiÖm tr¶ lêi b»ng v¨n b¶n viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng; tr−êng hîp x¸c ®Þnh tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô vi ph¹m quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng, v¨n b¶n tr¶ lêi ph¶i cã c¸c néi dung sau ®©y: + Néi dung vi ph¹m; + BiÖn ph¸p kh¾c phôc hËu qu¶; + Thêi h¹n thùc hiÖn biÖn ph¸p kh¾c phôc hËu qu¶; + BiÖn ph¸p xö lý vi ph¹m hμnh chÝnh, nÕu cã. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc hËu qu¶ ®−îc nªu ë trªn bao gåm: + Buéc tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô thu håi, tiªu hñy hμng hãa hoÆc ngõng cung cÊp hμng hãa, dÞch vô; + §×nh chØ hoÆc t¹m ®×nh chØ ho¹t ®éng kinh doanh cña tæ chøc, c¸ nh©n vi ph¹m; + Buéc tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô lo¹i bá ®iÒu kho¶n vi ph¹m quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng ra khái hîp ®ång theo mÉu, ®iÒu kiÖn giao dÞch chung. - Ngoμi c¸c biÖn ph¸p ®−îc nªu ë trªn, tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô t¸i ph¹m cßn bÞ ®−a vμo Danh s¸ch tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô vi ph¹m quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng. 53 C©u hái 37: C¸c tæ chøc x· héi tham gia b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng b»ng nh÷ng ho¹t ®éng nμo? Tr¶ lêi: Néi dung tham gia c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng cña c¸c tæ chøc x· héi ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 28 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 nh− sau: - H−íng dÉn, gióp ®ì, t− vÊn ng−êi tiªu dïng khi cã yªu cÇu; - §¹i diÖn ng−êi tiªu dïng khëi kiÖn hoÆc tù m×nh khëi kiÖn v× lîi Ých c«ng céng; - Cung cÊp cho c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng th«ng tin vÒ hμnh vi vi ph¹m ph¸p luËt cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng ho¸, dÞch vô; - §éc lËp kh¶o s¸t, thö nghiÖm; c«ng bè kÕt qu¶ kh¶o s¸t, thö nghiÖm chÊt l−îng hμng hãa, dÞch vô do m×nh thùc hiÖn; th«ng tin, c¶nh b¸o cho ng−êi tiªu dïng vÒ hμng hãa, dÞch vô vμ chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc ph¸p luËt vÒ viÖc th«ng tin, c¶nh b¸o cña m×nh; kiÕn nghÞ c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn xö lý vi ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng; - Tham gia x©y dùng ph¸p luËt, chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch, ph−¬ng h−íng, kÕ ho¹ch vμ biÖn ph¸p vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng; 54 - Thùc hiÖn nhiÖm vô ®−îc c¬ quan nhμ n−íc giao (theo tõng tr−êng hîp cô thÓ); - Tham gia tuyªn truyÒn, phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt vμ kiÕn thøc tiªu dïng. C©u hái 38: Khi nμo tæ chøc x· héi tham gia b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng ®−îc Nhμ n−íc hç trî kinh phÝ? Tr¶ lêi: Theo kho¶n 1 §iÒu 29 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 th× tæ chøc x· héi tham gia b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng ®−îc Nhμ n−íc hç trî kinh phÝ vμ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt khi tæ chøc x· héi ®ã thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô do c¬ quan nhμ n−íc giao. B. B¶O VÖ QUYÒN LîI NG¦êI TI£U DïNG TRONG MéT Sè LÜNH VùC Cô THÓ C©u hái 39: B¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng trong lÜnh vùc liªn quan ®Õn vÊn ®Ò gi¸ hiÖn nay ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo Ph¸p lÖnh vÒ gi¸ n¨m 2002, Nhμ n−íc qu¶n lý gi¸ theo nguyªn t¾c t«n träng quyÒn tù ®Þnh gi¸ vμ c¹nh tranh vÒ gi¸ cña tæ chøc, c¸ nh©n 55 s¶n xuÊt, kinh doanh theo ®óng ph¸p luËt vμ Nhμ n−íc sö dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó b×nh æn gi¸, b¶o vÖ quyÒn vμ lîi Ých hîp ph¸p cña tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh, cña ng−êi tiªu dïng vμ lîi Ých cña Nhμ n−íc (§iÒu 2). Trong ph¹m vi qu¶n lý nhμ n−íc vÒ gi¸, Nhμ n−íc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p cÇn thiÕt t¸c ®éng vμo quan hÖ cung cÇu ®Ó b×nh æn gi¸ thÞ tr−êng ®èi víi nh÷ng hμng ho¸, dÞch vô quan träng, thiÕt yÕu, kiÓm so¸t l¹m ph¸t, æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi, b¶o vÖ quyÒn vμ lîi Ých hîp ph¸p cña tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh, cña ng−êi tiªu dïng vμ lîi Ých cña Nhμ n−íc, gãp phÇn khuyÕn khÝch ®Çu t−, ph¸t triÓn (§iÒu 5). C¸c biÖn ph¸p b×nh æn gi¸ ®−îc ¸p dông cã thÓ lμ: ®iÒu chØnh cung cÇu hμng ho¸ s¶n xuÊt trong n−íc vμ hμng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu; hμng ho¸ gi÷a c¸c vïng, c¸c ®Þa ph−¬ng trong n−íc; mua vμo hoÆc b¸n ra hμng ho¸ dù tr÷; kiÓm so¸t hμng ho¸ tån kho; quy ®Þnh gi¸ tèi ®a, gi¸ tèi thiÓu, khung gi¸; kiÓm so¸t c¸c yÕu tè h×nh thμnh gi¸; trî gi¸ n«ng s¶n khi gi¸ thÞ tr−êng xuèng qu¸ thÊp g©y thiÖt h¹i cho ng−êi s¶n xuÊt; trî gi¸ hμng ho¸, dÞch vô quan träng, thiÕt yÕu kh¸c (§iÒu 6). §èi víi ®Êt ®ai, mÆt n−íc, tμi nguyªn quan träng; tμi s¶n cña Nhμ n−íc ®−îc b¸n, cho thuª; hμng ho¸, dÞch vô ®éc quyÒn; hμng ho¸, dÞch 56 vô quan träng ®èi víi quèc kÕ d©n sinh: Nhμ n−íc thùc hiÖn ®Þnh gi¸ th«ng qua viÖc quy ®Þnh møc gi¸ cô thÓ; møc gi¸ chuÈn; khung gi¸ hoÆc gi¸ giíi h¹n tèi ®a, tèi thiÓu (§iÒu 7). Ngoμi ra, Ph¸p lÖnh vÒ gi¸ n¨m 2002 còng quy ®Þnh vÒ viÖc chèng b¸n ph¸ gi¸, viÖc ®iÒu tra, xö lý ®èi víi c¸c hμnh vi b¸n ph¸ gi¸, tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh trong niªm yÕt gi¸ râ rμng, kh«ng g©y nhÇm lÉn (§iÒu 29). T¹i §iÒu 28 Ph¸p lÖnh nªu trªn còng quy ®Þnh c¸c hμnh vi bÞ cÊm liªn quan ®Õn viÖc x¸c ®Þnh gi¸, cô thÓ nh− sau: c¸c tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh kh«ng ®−îc cÊu kÕt víi tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh kh¸c ®Ó liªn kÕt ®éc quyÒn vÒ gi¸, g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých hîp ph¸p cña tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh kh¸c, cña ng−êi tiªu dïng vμ lîi Ých cña Nhμ n−íc; b¸n ph¸ gi¸ hμng ho¸, dÞch vô; bÞa ®Æt, loan tin kh«ng cã c¨n cø vÒ viÖc t¨ng gi¸ hoÆc h¹ gi¸ g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých hîp ph¸p cña tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh kh¸c, cña ng−êi tiªu dïng vμ lîi Ých cña Nhμ n−íc; ®Þnh gi¸ sai ®Ó lõa dèi ng−êi tiªu dïng hoÆc tæ chøc, c¸ nh©n hîp t¸c s¶n xuÊt, kinh doanh víi m×nh; t¨ng hoÆc gi¶m gi¸ gi¶ t¹o b»ng c¸ch thay ®æi sè l−îng, chÊt l−îng, ®Þa ®iÓm giao nhËn hμng ho¸, dÞch vô; lîi dông thiªn tai, ®Þch häa vμ diÔn biÕn bÊt th−êng kh¸c ®Ó ®Çu c¬ t¨ng gi¸, Ðp gi¸. 57 C©u hái 40: B¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng trong lÜnh vùc qu¶ng c¸o hiÖn nay ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng cña ph¸p luËt qu¶ng c¸o lμ b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng víi t− c¸ch lμ ®èi t−îng trùc tiÕp cña ho¹t ®éng qu¶ng c¸o. ë khÝa c¹nh b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng, ph¸p luËt vÒ qu¶ng c¸o ®Æt ra hai vÊn ®Ò c¬ b¶n lμ: b¶o ®¶m th«ng tin qu¶ng c¸o vÒ hμng ho¸, dÞch vô ph¶i trung thùc; vμ ng¨n ngõa nh÷ng hμnh vi nãi xÊu, h¹ thÊp uy tÝn cña ®èi thñ c¹nh tranh. Theo quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh qu¶ng c¸o n¨m 2001 (Ph¸p lÖnh sè 39/2001/UBTVQH10) th×: - §iÒu 5 cña Ph¸p lÖnh qu¶ng c¸o quy ®Þnh mét trong nh÷ng hμnh vi bÞ cÊm trong ho¹t ®éng qu¶ng c¸o lμ “qu¶ng c¸o gian dèi” (kho¶n 4) vμ “qu¶ng c¸o s¶n phÈm, hμng ho¸ ch−a ®−îc phÐp l−u th«ng, dÞch vô ch−a ®−îc phÐp thùc hiÖn t¹i thêi ®iÓm qu¶ng c¸o” (kho¶n 7) vμ “qu¶ng c¸o hμng ho¸, dÞch vô mμ ph¸p luËt cÊm kinh doanh hoÆc cÊm qu¶ng c¸o” (kho¶n 8). - VÒ néi dung qu¶ng c¸o, kho¶n 2 §iÒu 6 Ph¸p lÖnh qu¶ng c¸o quy ®Þnh: “Th«ng tin qu¶ng c¸o vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, hμng ho¸, dÞch vô ph¶i b¶o ®¶m trung thùc, chÝnh x¸c, râ rμng, kh«ng g©y thiÖt h¹i cho ng−êi s¶n xuÊt, kinh doanh vμ ng−êi tiªu dïng”. 58 - VÒ h×nh thøc qu¶ng c¸o, mét trong nh÷ng yªu cÇu quan träng lμ ph¶i “râ rμng, dÔ hiÓu” vμ “h×nh thøc qu¶ng c¸o ph¶i cã dÊu hiÖu ph©n biÖt nh÷ng th«ng tin qu¶ng c¸o víi nh÷ng th«ng tin kh«ng ph¶i lμ qu¶ng c¸o ®Ó kh«ng g©y nhÇm lÉn cho ng−êi s¶n xuÊt, kinh doanh vμ ng−êi tiªu dïng” (kho¶n 2 vμ 3 §iÒu 7). Ngoμi ra, ®Ó tr¸nh l¹m dông qu¶ng c¸o nh»m th«ng tin ®Õn ng−êi tiªu dïng nh÷ng hμnh ho¸, dÞch vô kh«ng ®ñ chÊt l−îng, tiªu chuÈn vμ b¶o ®¶m thùc thi c¸c quy ®Þnh vÒ chÊt l−îng trong ho¹t ®éng kinh doanh hμng ho¸, dÞch vô, ®iÓm a kho¶n 1 §iÒu 15 Ph¸p lÖnh qu¶ng c¸o còng quy ®Þnh mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó qu¶ng c¸o ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh hμng ho¸, dÞch vô lμ: “Qu¶ng c¸o hμng ho¸ thuéc danh môc ph¶i kiÓm tra vÒ chÊt l−îng hoÆc thuéc danh môc ph¶i cã chøng nhËn chÊt l−îng ph¶i cã giÊy chøng nhËn cña c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc vÒ chÊt l−îng hμng ho¸; tr−êng hîp tù c«ng bè tiªu chuÈn chÊt l−îng hμng ho¸ th× ph¶i cã v¨n b¶n tù c«ng bè; tr−êng hîp hμng ho¸ lμ ®èi t−îng së h÷u trÝ tuÖ th× ph¶i cã giÊy chøng nhËn quyÒn së h÷u trÝ tuÖ”. C©u hái 41: B¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng trong lÜnh vùc tiªu chuÈn, quy chuÈn kü thuËt ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Víi ý nghÜa quan träng cña tiªu chuÈn vμ quy 59 chuÈn kü thuËt trong viÖc ®¶m b¶o chÊt l−îng hμng hãa, ngμy 29 th¸ng 6 n¨m 2006, Quèc héi ®· th«ng qua LuËt tiªu chuÈn vμ quy chuÈn kü thuËt. Theo LuËt tiªu chuÈn vμ quy chuÈn kü thuËt n¨m 2006, tiªu chuÈn do mét tæ chøc c«ng bè d−íi d¹ng v¨n b¶n ®Ó tù nguyÖn ¸p dông, cßn quy chuÈn kü thuËt do c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn ban hμnh d−íi d¹ng v¨n b¶n ®Ó b¾t buéc ¸p dông. LuËt tiªu chuÈn vμ quy chuÈn kü thuËt n¨m 2006 quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh, theo ®ã, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n nμy cã tr¸ch nhiÖm: c«ng bè tiªu chuÈn ¸p dông cho s¶n phÈm, hμng ho¸, dÞch vô, qu¸ tr×nh, m«i tr−êng; c«ng bè s¶n phÈm, hμng ho¸, dÞch vô, qu¸ tr×nh, m«i tr−êng phï hîp víi quy chuÈn kü thuËt t−¬ng øng; b¶o ®¶m s¶n phÈm, hμng ho¸, dÞch vô, qu¸ tr×nh, m«i tr−êng phï hîp víi quy chuÈn kü thuËt, tiªu chuÈn ®· c«ng bè. Nh»m triÓn khai LuËt tiªu chuÈn vμ quy chuÈn kü thuËt n¨m 2006, NghÞ ®Þnh sè 175/2007/N§-CP ®· cã nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ h−íng dÉn LuËt. Theo NghÞ ®Þnh nμy th× ba ®èi t−îng ®Çu tiªn cña ho¹t ®éng trong lÜnh vùc tiªu chuÈn vμ quy chuÈn kü thuËt gåm cã: “(1) S¶n phÈm, hμng ho¸ ®−îc s¶n xuÊt ®Ó sö dông trong n−íc; s¶n phÈm, hμng ho¸ xuÊt khÈu; s¶n phÈm, hμng ho¸ nhËp khÈu; (2) DÞch vô liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng sau: 60 th−¬ng m¹i; b−u chÝnh, viÔn th«ng; c«ng nghÖ th«ng tin; x©y dùng; gi¸o dôc, ®μo t¹o; lao ®éng, d¹y nghÒ; tμi chÝnh; ng©n hμng; y tÕ; du lÞch; v¨n ho¸, gi¶i trÝ; thÓ dôc, thÓ thao; giao th«ng, vËn t¶i; khoa häc, c«ng nghÖ; tiªu chuÈn, ®o l−êng, chÊt l−îng; an ninh, an toμn; n«ng nghiÖp vμ ph¸t triÓn n«ng th«n; thuû s¶n; tμi nguyªn vμ m«i tr−êng; c¸c dÞch vô kh¸c ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cÇn ®−îc x©y dùng vμ ¸p dông tiªu chuÈn, quy chuÈn kü thuËt; (3) Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, khai th¸c, chÕ biÕn, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn, sö dông, vËn hμnh, b¶o hμnh, b¶o tr×, t¸i chÕ, tiªu huû, qu¶n lý chÊt l−îng s¶n phÈm, hμng ho¸ vμ c¸c qu¸ tr×nh kh¸c trong ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi cÇn ®−îc x©y dùng vμ ¸p dông tiªu chuÈn, quy chuÈn kü thuËt...” (§iÒu 2 NghÞ ®Þnh). C¨n cø vμo c¸c ®èi t−îng nμy th× cã thÓ thÊy mét trong nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n cña ho¹t ®éng trong lÜnh vùc tiªu chuÈn vμ quy chuÈn kü thuËt chÝnh lμ b¶o ®¶m cho c¸c hμng ho¸, dÞch vô ®−îc cung cÊp tíi ng−êi tiªu dïng tu©n thñ nh÷ng yªu cÇu nhÊt ®Þnh, tõ ®ã b¶o ®¶m quyÒn lîi cho ng−êi tiªu dïng. Víi hÖ thèng c¸c tiªu chuÈn, quy chuÈn kü thuËt vμ c¬ chÕ ®¸nh gi¸, c«ng nhËn, c«ng bè sù phï hîp víi tiªu chuÈn, quy chuÈn kü thuËt, ng−êi tiªu dïng cã thÓ nhËn biÕt ®−îc chÊt l−îng cña s¶n phÈm, hμng ho¸, dÞch vô mμ hä sö dông, c¸c c¬ së s¶n xuÊt, cung øng 61 hμng ho¸ vμ dÞch vô cho ng−êi tiªu dïng sÏ chÞu sù rμng buéc bëi c¸c yªu cÇu b¶o ®¶m chÊt l−îng dÞch vô, hμng ho¸ mμ m×nh cung øng. C©u hái 42: B¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng trong lÜnh vùc chÊt l−îng s¶n phÈm, hμng hãa hiÖn nay ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: LuËt chÊt l−îng s¶n phÈm, hμng ho¸ n¨m 2007 ®· quy ®Þnh quyÒn vμ nghÜa vô cña tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh s¶n phÈm, hμng ho¸ vμ tæ chøc, c¸ nh©n cã ho¹t ®éng liªn quan ®Õn chÊt l−îng s¶n phÈm, hμng ho¸. VÝ dô, theo quy ®Þnh t¹i c¸c ®iÒu 10, 12, 14 vμ 16 cña LuËt nμy, ng−êi s¶n xuÊt cã nghÜa vô: tu©n thñ c¸c ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m chÊt l−îng ®èi víi s¶n phÈm tr−íc khi ®−a ra thÞ tr−êng vμ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chÊt l−îng s¶n phÈm do m×nh s¶n xuÊt; thÓ hiÖn c¸c th«ng tin vÒ chÊt l−îng trªn nh·n hμng hãa, bao b×, trong tμi liÖu kÌm theo hμng hãa theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ nh·n hμng hãa; th«ng tin trung thùc vÒ chÊt l−îng s¶n phÈm, hμng ho¸; c¶nh b¸o vÒ kh¶ n¨ng g©y mÊt an toμn cña s¶n phÈm vμ c¸ch phßng ngõa cho ng−êi b¸n hμng vμ ng−êi tiªu dïng; th«ng b¸o yªu cÇu vÒ vËn chuyÓn, l−u gi÷, b¶o qu¶n, sö dông s¶n phÈm, hμng hãa; cung cÊp th«ng tin vÒ viÖc b¶o 62 hμnh vμ thùc hiÖn viÖc b¶o hμnh s¶n phÈm, hμng hãa cho ng−êi mua, ng−êi tiªu dïng; söa ch÷a, hoμn l¹i hoÆc ®æi hμng míi, nhËn l¹i hμng cã khuyÕt tËt bÞ ng−êi b¸n hμng, ng−êi tiªu dïng tr¶ l¹i; kÞp thêi ngõng s¶n xuÊt, th«ng b¸o cho c¸c bªn liªn quan vμ cã biÖn ph¸p kh¾c phôc hËu qu¶ khi ph¸t hiÖn s¶n phÈm, hμng hãa g©y mÊt an toμn hoÆc s¶n phÈm, hμng ho¸ kh«ng phï hîp víi tiªu chuÈn c«ng bè ¸p dông, quy chuÈn kü thuËt t−¬ng øng; thu håi, xö lý s¶n phÈm, hμng hãa kh«ng b¶o ®¶m chÊt l−îng, v.v.. Còng theo quy ®Þnh cña §iÒu 17 LuËt chÊt l−îng s¶n phÈm, hμng hãa n¨m 2007, ng−êi tiªu dïng cã quyÒn: ®−îc cung cÊp th«ng tin trung thùc vÒ møc ®é an toμn, chÊt l−îng, h−íng dÉn vËn chuyÓn, l−u gi÷, b¶o qu¶n, sö dông s¶n phÈm, hμng ho¸; ®−îc cung cÊp th«ng tin vÒ viÖc b¶o hμnh hμng hãa, kh¶ n¨ng g©y mÊt an toμn cña hμng ho¸ vμ c¸ch phßng ngõa khi nhËn ®−îc th«ng tin c¶nh b¸o tõ ng−êi s¶n xuÊt, ng−êi nhËp khÈu; yªu cÇu ng−êi b¸n hμng söa ch÷a, hoμn l¹i tiÒn hoÆc ®æi hμng míi, nhËn l¹i hμng cã khuyÕt tËt; ®−îc båi th−êng thiÖt h¹i theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; yªu cÇu tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh hμng hãa thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng; 63 yªu cÇu tæ chøc b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng trî gióp b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cña m×nh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng. C©u hái 43: HiÖn nay, viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng trong lÜnh vùc an toμn thùc phÈm ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo quy ®Þnh cña LuËt an toμn thùc phÈm n¨m 2010 (LuËt sè 55/2010/QH12 ngμy 17-6- 2010) th× s¶n xuÊt, kinh doanh thùc phÈm lμ kinh doanh cã ®iÒu kiÖn. Tæ chøc, hé gia ®×nh, c¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh thùc phÈm ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ an toμn thùc phÈm do m×nh s¶n xuÊt, kinh doanh (kho¶n 2 §iÒu 3). Ch¼ng h¹n, theo kho¶n 2 §iÒu 8 cña LuËt nμy th× tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh thùc phÈm cã c¸c nghÜa vô: tu©n thñ c¸c ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m an toμn ®èi víi thùc phÈm trong qu¸ tr×nh kinh doanh vμ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ an toμn thùc phÈm do m×nh kinh doanh; kiÓm tra nguån gèc, xuÊt xø thùc phÈm, nh·n thùc phÈm vμ c¸c tμi liÖu liªn quan ®Õn an toμn thùc phÈm; l−u gi÷ hå s¬ vÒ thùc phÈm; thùc hiÖn quy ®Þnh vÒ truy xuÊt nguån gèc thùc phÈm kh«ng b¶o ®¶m an toμn theo quy ®Þnh; th«ng tin trung thùc vÒ an toμn thùc phÈm; th«ng b¸o cho ng−êi tiªu 64 dïng ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m an toμn khi vËn chuyÓn, l−u gi÷, b¶o qu¶n vμ sö dông thùc phÈm; kÞp thêi cung cÊp th«ng tin vÒ nguy c¬ g©y mÊt an toμn cña thùc phÈm vμ c¸ch phßng ngõa cho ng−êi tiªu dïng khi nhËn ®−îc th«ng tin c¶nh b¸o cña tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, nhËp khÈu; kÞp thêi ngõng kinh doanh, th«ng tin cho tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, nhËp khÈu vμ ng−êi tiªu dïng khi ph¸t hiÖn thùc phÈm kh«ng b¶o ®¶m an toμn; b¸o c¸o ngay víi c¬ quan cã thÈm quyÒn vμ kh¾c phôc ngay hËu qu¶ khi ph¸t hiÖn ngé ®éc thùc phÈm hoÆc bÖnh truyÒn qua thùc phÈm do m×nh kinh doanh g©y ra; hîp t¸c víi tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, nhËp khÈu, c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn trong viÖc ®iÒu tra ngé ®éc thùc phÈm ®Ó kh¾c phôc hËu qu¶, thu håi hoÆc xö lý thùc phÈm kh«ng b¶o ®¶m an toμn; båi th−êng thiÖt h¹i theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt khi thùc phÈm mÊt an toμn do m×nh kinh doanh g©y ra. C©u hái 44: C¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng trong lÜnh vùc d−îc, y tÕ ®−îc thÓ hiÖn nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: D−îc vμ y tÕ lμ nh÷ng lÜnh vùc cã tÝnh ®Æc thï chuyªn m«n cao vμ trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn søc kháe con ng−êi. Do vËy, c¸c quy ®Þnh vÒ y tÕ, 65 d−îc phÈm tËp trung b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng−êi tiªu dïng b»ng c¸c ®iÒu kiÖn nghiªm ngÆt mμ ng−êi hμnh nghÒ vμ c¸c c¬ së hμnh nghÒ ph¶i tu©n thñ khi cung cÊp d−îc phÈm, dÞch vô y tÕ cho bÖnh nh©n vμ c¸c yªu cÇu ®Æc thï trong viÖc cung cÊp th«ng tin cho ng−êi tiªu dïng. §èi víi lÜnh vùc y tÕ, theo quy ®Þnh cña LuËt kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh n¨m 2009 tõ §iÒu 7 ®Õn §iÒu 13 th× trong viÖc kh¸m vμ ch÷a bÖnh, mäi ng−êi khi èm ®au, bÖnh tËt, bÞ tai n¹n ®−îc kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh t¹i c¸c c¬ së kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh ë n¬i c− tró, lao ®éng, häc tËp; bÖnh nh©n cã quyÒn ®−îc kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh cã chÊt l−îng phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ; cã quyÒn ®−îc t«n träng bÝ mËt riªng t−; quyÒn ®−îc t«n träng danh dù, b¶o vÖ søc kháe trong kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh; quyÒn ®−îc lùa chän trong kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh; quyÒn ®−îc cung cÊp th«ng tin vÒ hå s¬ bÖnh ¸n vμ chi phÝ kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh; quyÒn ®−îc tõ chèi ch÷a bÖnh vμ ra khái c¬ së kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh. Còng theo LuËt kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh n¨m 2009, thÇy thuèc ph¶i b¶o ®¶m nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh míi ®−îc hμnh nghÒ, cã nghÜa vô kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh, kª ®¬n vμ h−íng dÉn c¸ch phßng bÖnh, tù ch÷a bÖnh cho ng−êi bÖnh; ph¶i gi÷ bÝ mËt vÒ nh÷ng ®iÒu cã liªn quan ®Õn bÖnh tËt hoÆc ®êi t− mμ m×nh ®−îc biÕt vÒ ng−êi bÖnh; 66 nghiªm cÊm hμnh vi v« tr¸ch nhiÖm trong cÊp cøu, kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh lμm tæn h¹i ®Õn søc khoÎ, tÝnh m¹ng, danh dù, nh©n phÈm cña ng−êi bÖnh (c¸c ®iÒu 35, 37). Trong lÜnh vùc d−îc, theo LuËt d−îc n¨m 2005, Nhμ n−íc cã chÝnh s¸ch qu¶n lý vÒ gi¸ thuèc theo nguyªn t¾c c¸c c¬ së s¶n xuÊt, xuÊt khÈu, nhËp khÈu, bu«n b¸n thuèc tù ®Þnh gi¸, c¹nh tranh vÒ gi¸ vμ chÞu tr¸ch nhiÖm theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; sö dông c¸c biÖn ph¸p b×nh æn gi¸ thuèc trªn thÞ tr−êng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu phôc vô c«ng t¸c ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n. C©u hái 45: VÊn ®Ò b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng trong lÜnh vùc “sö dông ®iÖn n¨ng” ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Liªn quan ®Õn quyÒn cña ng−êi tiªu dïng trong qu¸ tr×nh sö dông ®iÖn, LuËt ®iÖn lùc n¨m 2004 quy ®Þnh: bªn b¸n ®iÖn thu thõa tiÒn ®iÖn ph¶i hoμn tr¶ cho bªn mua ®iÖn, kÓ c¶ tiÒn l·i cña kho¶n tiÒn thu thõa, l·i suÊt cña sè tiÒn chËm tr¶ hoÆc thu thõa do c¸c bªn tháa thuËn trong hîp ®ång nh−ng kh«ng v−ît qu¸ møc l·i suÊt cho vay cao nhÊt cña ng©n hμng mμ bªn b¸n ®iÖn cã tμi kho¶n ghi trong hîp ®ång t¹i thêi ®iÓm thanh to¸n. Bªn mua ®iÖn cã quyÒn yªu cÇu 67 bªn b¸n ®iÖn xem xÐt l¹i sè tiÒn ®iÖn ph¶i thanh to¸n. Khi nhËn ®−îc yªu cÇu cña bªn mua ®iÖn, bªn b¸n ®iÖn cã tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt trong thêi h¹n m−êi l¨m ngμy. Tr−êng hîp kh«ng ®ång ý víi c¸ch gi¶i quyÕt cña bªn b¸n ®iÖn, bªn mua ®iÖn cã thÓ ®Ò nghÞ c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn tæ chøc viÖc hoμ gi¶i. Trong tr−êng hîp kh«ng ®Ò nghÞ hoμ gi¶i hoÆc hoμ gi¶i kh«ng thμnh, bªn mua ®iÖn cã quyÒn khëi kiÖn t¹i Toμ ¸n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ tè tông d©n sù. Trong thêi gian chê gi¶i quyÕt, bªn mua ®iÖn vÉn ph¶i thanh to¸n tiÒn ®iÖn vμ bªn b¸n ®iÖn kh«ng ®−îc ngõng cÊp ®iÖn (§iÒu 23). VÒ chÊt l−îng ®iÖn n¨ng, LuËt ®iÖn lùc n¨m 2004 còng quy ®Þnh: §¬n vÞ ph¸t ®iÖn, truyÒn t¶i ®iÖn, ph©n phèi ®iÖn ph¶i b¶o ®¶m ®iÖn ¸p, tÇn sè dßng ®iÖn phï hîp víi Tiªu chuÈn ViÖt Nam, c«ng suÊt, ®iÖn n¨ng vμ thêi gian cung cÊp ®iÖn theo hîp ®ång. Tr−êng hîp kh«ng b¶o ®¶m tiªu chuÈn ®iÖn ¸p, tÇn sè dßng ®iÖn, c«ng suÊt, ®iÖn n¨ng vμ thêi gian cung cÊp ®iÖn theo hîp ®ång ®· ký mμ g©y thiÖt h¹i cho bªn mua ®iÖn th× bªn b¸n ®iÖn ph¶i båi th−êng cho bªn mua ®iÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt (§iÒu 26). Tr−êng hîp ngõng hoÆc gi¶m møc cung cÊp ®iÖn kh«ng khÈn cÊp, trõ tr−êng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 6 §iÒu 23 LuËt ®iÖn lùc n¨m 2004, bªn b¸n ®iÖn ph¶i th«ng b¸o cho bªn mua 68 ®iÖn biÕt tr−íc thêi ®iÓm ngõng hoÆc gi¶m møc cung cÊp ®iÖn Ýt nhÊt n¨m ngμy b»ng c¸ch th«ng b¸o trong ba ngμy liªn tiÕp trªn ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng hoÆc c¸c h×nh thøc th«ng tin kh¸c... Tr−êng hîp ®¬n vÞ ®iÖn lùc ngõng hoÆc gi¶m møc cung cÊp ®iÖn tr¸i víi c¸c quy ®Þnh vÒ ngõng, gi¶m møc cung cÊp ®iÖn th× bÞ xö ph¹t theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ xö lý vi ph¹m hμnh chÝnh; nÕu g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi th−êng cho bªn mua ®iÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt (§iÒu 27). C©u hái 46: VÊn ®Ò b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng trong lÜnh vùc du lÞch hiÖn nay ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: §Ó b¶o vÖ kh¸ch du lÞch víi t− c¸ch lμ nh÷ng ng−êi tiªu dïng trong lÜnh vùc du lÞch, LuËt du lÞch n¨m 2005 ®Æt ra c¸c quy ®Þnh nghiªm cÊm hμnh vi “ph©n biÖt ®èi xö víi kh¸ch du lÞch, thu lîi bÊt chÝnh tõ kh¸ch du lÞch; tranh giμnh kh¸ch, nμi Ðp kh¸ch mua hμng hãa, dÞch vô” (§iÒu 12, kho¶n 4, 5). LuËt du lÞch n¨m 2005 còng quy ®Þnh kh¸ch du lÞch cã quyÒn lùa chän h×nh thøc du lÞch, ch−¬ng tr×nh du lÞch, dÞch vô du lÞch; quyÒn ®−îc yªu cÇu cung cÊp th«ng tin vÒ ch−¬ng tr×nh du lÞch, dÞch vô du lÞch; ®−îc yªu cÇu tæ chøc, c¸ nh©n 69 kinh doanh du lÞch thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m an toμn tÝnh m¹ng, søc khoÎ, tμi s¶n khi sö dông dÞch vô du lÞch; ®−îc cøu trî, cøu n¹n trong tr−êng hîp khÈn cÊp; ®−îc båi th−êng thiÖt h¹i do lçi cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh du lÞch g©y ra (§iÒu 35). LuËt du lÞch n¨m 2005 còng dμnh riªng mét ®iÒu (§iÒu 37) quy ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm b¶o ®¶m an toμn cho kh¸ch du lÞch, theo ®ã, c¬ quan nhμ n−íc trong ph¹m vi nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh cã tr¸ch nhiÖm ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó phßng ngõa rñi ro, b¶o ®¶m an toμn tÝnh m¹ng, søc khoÎ, tμi s¶n cña kh¸ch du lÞch vμ ng¨n chÆn nh÷ng hμnh vi nh»m thu lîi bÊt chÝnh tõ kh¸ch du lÞch; trong tr−êng hîp khÈn cÊp, c¬ quan nhμ n−íc cã thÈm quyÒn kÞp thêi cã biÖn ph¸p cøu hé, cøu n¹n cÇn thiÕt ®Ó h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt thiÖt h¹i ®èi víi kh¸ch du lÞch; khu du lÞch, ®iÓm du lÞch, ®« thÞ du lÞch cã c¸c biÖn ph¸p phßng tr¸nh rñi ro vμ tæ chøc bé phËn b¶o vÖ, cøu hé, cøu n¹n, cÊp cøu cho kh¸ch du lÞch; tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh du lÞch cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o kÞp thêi cho kh¸ch du lÞch vÒ tr−êng hîp khÈn cÊp, dÞch bÖnh vμ c¸c nguy c¬ cã thÓ g©y nguy hiÓm cho kh¸ch du lÞch; ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt vμ phèi hîp víi c¸c c¬ quan cã liªn quan trong viÖc cøu hé, cøu n¹n, cÊp cøu cho kh¸ch du lÞch. 70 C. GI¶I QUYÕT TRANH CHÊP GI÷A NG¦êI TI£U DïNG Vμ Tæ CHøC, C¸ NH¢N KINH DOANH HμNG HãA, DÞCH Vô C©u hái 47: ViÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp gi÷a ng−êi tiªu dïng vμ tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng ho¸, dÞch vô ®−îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c ph−¬ng thøc nμo? Tr¶ lêi: Theo kho¶n 1 §iÒu 30 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 th× tranh chÊp ph¸t sinh gi÷a ng−êi tiªu dïng vμ tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng ho¸, dÞch vô cã thÓ ®−îc gi¶i quyÕt th«ng qua c¸c ph−¬ng thøc sau: - Th−¬ng l−îng; - Hßa gi¶i; - Träng tμi; - Tßa ¸n. ViÖc sö dông ph−¬ng thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp nμo trong sè c¸c ph−¬ng thøc trªn sÏ do quyÕt ®Þnh cña ng−êi tiªu dïng vμ tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô. Riªng ®èi víi ph−¬ng thøc th−¬ng l−îng vμ hßa gi¶i th× viÖc lùa chän sÏ bÞ h¹n chÕ trong mét sè tr−êng hîp. Cô thÓ lμ kho¶n 2 §iÒu 30 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 quy ®Þnh kh«ng ®−îc th−¬ng l−îng, hoμ gi¶i trong tr−êng hîp tranh 71 chÊp g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña Nhμ n−íc, lîi Ých cña nhiÒu ng−êi tiªu dïng, lîi Ých c«ng céng. Trong nh÷ng tr−êng hîp nμy, tranh chÊp ph¶i ®−îc ®−a ra gi¶i quyÕt th«ng qua ph−¬ng thøc Träng tμi hoÆc Tßa ¸n. C©u hái 48: ThÕ nμo lμ th−¬ng l−îng? Ph−¬ng thøc th−¬ng l−îng ®−îc ¸p dông nh− thÕ nμo khi quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi tiªu dïng bÞ vi ph¹m? Tr¶ lêi: Th−¬ng l−îng lμ h×nh thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ®ã, c¸c bªn tù bμn b¹c ®Ó thèng nhÊt c¸ch thøc lo¹i trõ tranh chÊp mμ kh«ng cÇn tíi sù t¸c ®éng hay gióp ®ì cña ng−êi thø ba. Ph−¬ng ¸n gi¶i quyÕt mμ c¸c bªn ®¹t ®−îc qua th−¬ng l−îng ®−îc c¸c bªn thùc hiÖn trªn tinh thÇn tù nguyÖn. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 31 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 th× ng−êi tiªu dïng cã quyÒn göi yªu cÇu ®Õn tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng ho¸, dÞch vô ®Ó th−¬ng l−îng khi cho r»ng quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh bÞ x©m ph¹m. Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô cã tr¸ch nhiÖm tiÕp nhËn, tiÕn hμnh th−¬ng l−îng víi ng−êi tiªu dïng trong thêi h¹n kh«ng qu¸ 07 ngμy lμm viÖc, kÓ tõ ngμy nhËn ®−îc yªu cÇu. 72 C©u hái 49: KÕt qu¶ th−¬ng l−îng trong gi¶i quyÕt tranh chÊp liªn quan ®Õn ng−êi tiªu dïng cã ph¶i ®−îc lËp thμnh v¨n b¶n hay kh«ng? Tr¶ lêi: KÕt qu¶ th−¬ng l−îng thμnh cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô víi ng−êi tiªu dïng ®−îc lËp thμnh v¨n b¶n, trõ tr−êng hîp c¸c bªn cã tháa thuËn kh¸c (§iÒu 32 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010). Nh− vËy, kÕt qu¶ cña th−¬ng l−îng kh«ng chØ ®−îc lËp thμnh v¨n b¶n mμ cßn cã thÓ ®−îc thÓ hiÖn b»ng c¸c h×nh thøc kh¸c theo sù tháa thuËn cña c¸c bªn tham gia th−¬ng l−îng. C©u hái 50: ThÕ nμo lμ hßa gi¶i theo quy ®Þnh cña LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010? Tr¶ lêi: Theo kho¶n 7 §iÒu 3 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 th× hßa gi¶i lμ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp gi÷a ng−êi tiªu dïng vμ tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô th«ng qua bªn thø ba. Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng ho¸, dÞch vô vμ ng−êi tiªu dïng cã quyÒn tháa thuËn lùa chän bªn thø ba lμ c¸ nh©n hoÆc tæ chøc 73 hßa gi¶i ®Ó thùc hiÖn viÖc hßa gi¶i (§iÒu 33 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010). Nh− vËy, kh¸c víi th−¬ng l−îng lμ ph−¬ng thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp mμ c¸c bªn tù tiÕn hμnh, ph−¬ng thøc hßa gi¶i cã sù tham gia cña bªn thø ba vμ th−êng lμ bªn cã vai trß chÝnh trong viÖc gióp c¸c bªn th¸o gì nh÷ng khóc m¾c vμ t×m ra ph−¬ng ¸n gi¶i quyÕt tranh chÊp. C©u hái 51: Hßa gi¶i trong tranh chÊp liªn quan ®Õn quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng ®−îc thùc hiÖn theo nh÷ng nguyªn t¾c nμo? Tr¶ lêi: Hßa gi¶i lμ ph−¬ng thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp cã sù tham gia cña bªn thø ba vμ do c¸c bªn tù lùa chän. V× vËy, ®Ó b¶o ®¶m lîi Ých cña c¸c bªn, tr¸nh sù thiªn vÞ hoÆc l¹m dông, §iÒu 34 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 quy ®Þnh c¸c nguyªn t¾c mμ viÖc hßa gi¶i ph¶i tu©n thñ, ®ã lμ: - B¶o ®¶m kh¸ch quan, trung thùc, thiÖn chÝ, kh«ng ®−îc Ðp buéc, lõa dèi. - Tæ chøc, c¸ nh©n tiÕn hμnh hßa gi¶i, c¸c bªn tham gia hßa gi¶i ph¶i b¶o ®¶m bÝ mËt th«ng tin liªn quan ®Õn viÖc hoμ gi¶i, trõ tr−êng hîp c¸c bªn cã tháa thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c. 74 C©u hái 52: Cã ph¶i tæ chøc, c¸ nh©n nμo còng cã quyÒn thμnh lËp tæ chøc hßa gi¶i hay kh«ng? Tr¶ lêi: Theo §iÒu 35 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010 th× chØ nh÷ng tæ chøc, c¸ nh©n cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh míi ®−îc thμnh lËp tæ chøc hßa gi¶i ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp gi÷a ng−êi tiªu dïng vμ tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng ho¸, dÞch vô. C¸c ®iÒu kiÖn thμnh lËp tæ chøc hßa gi¶i ®−îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. C©u hái 53: Biªn b¶n hßa gi¶i tranh chÊp liªn quan ®Õn quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng bao gåm nh÷ng néi dung nμo? Tr¶ lêi: ViÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp liªn quan ®Õn quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng b»ng ph−¬ng thøc hßa gi¶i ph¶i ®−îc lËp thμnh biªn b¶n hßa gi¶i. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 36 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010, biªn b¶n hßa gi¶i ph¶i cã nh÷ng néi dung chÝnh nh− sau: - Tæ chøc, c¸ nh©n tiÕn hμnh hßa gi¶i; - C¸c bªn tham gia hßa gi¶i; - Néi dung hoμ gi¶i; - Thêi gian, ®Þa ®iÓm tiÕn hμnh hßa gi¶i; - ý kiÕn cña c¸c bªn tham gia hßa gi¶i; - KÕt qu¶ hßa gi¶i; 75 - Thêi h¹n thùc hiÖn kÕt qu¶ hßa gi¶i thμnh. Bªn c¹nh ®ã, biªn b¶n hßa gi¶i ph¶i cã ch÷ ký cña c¸c bªn tham gia hßa gi¶i vμ ch÷ ký x¸c nhËn cña tæ chøc, c¸ nh©n tiÕn hμnh hoμ gi¶i. C©u hái 54: NÕu mét bªn kh«ng tù nguyÖn thùc hiÖn kÕt qu¶ hßa gi¶i thμnh trong gi¶i quyÕt tranh chÊp liªn quan ®Õn quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng th× bªn cßn l¹i cã quyÒn g×? Tr¶ lêi: C¸c bªn cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn kÕt qu¶ hßa gi¶i thμnh trong thêi h¹n ®· tháa thuËn trong biªn b¶n hßa gi¶i. NÕu nh− mét bªn kh«ng tù nguyÖn thùc hiÖn th× bªn kia cã quyÒn khëi kiÖn ra Toμ ¸n ®Ó yªu cÇu gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt (§iÒu 37 LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng n¨m 2010). C©u hái 55: ViÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng ph−¬ng thøc träng tμi ®−îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh nμo? Khi nμo tranh chÊp gi÷a ng−êi tiªu dïng vμ tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô ®−îc gi¶i quyÕt b»ng ph−¬ng thøc träng tμi? Tr¶ lêi: Tranh chÊp gi÷a tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô víi ng−êi tiªu dïng lμ tranh 76 chÊp ph¸t sinh tõ ho¹t ®éng th−¬ng m¹i (mua, b¸n s¶n phÈm) vμ cã mét bªn cã ho¹t ®éng th−¬ng m¹i (tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh). V× vËy, nÕu tranh chÊp gi÷a ng−êi tiªu dïng vμ tæ chøc, c¸ nh©n ®−îc gi¶i quyÕt theo ph−¬ng thøc träng tμi th× sÏ ¸p dông theo c¸c quy ®Þnh cña LuËt träng tμi th−¬ng m¹i n¨m 2010 (®−îc Quèc héi n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam th«ng qua ngμy 17-6-2010, cã hiÖu lùc tõ ngμy 01-01-2011). §ång thêi, viÖc sö dông ph−¬ng thøc träng tμi ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp víi ng−êi tiªu dïng cßn ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña LuËt b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng. Tranh chÊp gi÷a tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hμng hãa, dÞch vô víi ng−êi tiªu dïng ®−îc gi¶i quyÕt b»ng ph−¬ng thøc träng tμi khi gi÷a c¸c bªn cã tháa thuËn träng tμi. C©u hái 56: Tháa thuËn träng tμi lμ g×? §iÒu kiÖn gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng Träng tμi? HiÖu lùc cña ®iÒu kho¶n träng tμi trong gi¶i quyÕt tranh chÊp liªn quan ®Õn quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng ®−îc quy ®Þnh nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Theo LuËt träng tμi th−¬ng m¹i n¨m 2010, tháa thuËn träng tμi ®−îc hiÓu lμ tháa thuËn gi÷a c¸c bªn vÒ viÖc gi¶i quyÕt b»ng Träng tμi ®èi víi tranh 77 chÊp cã thÓ ph¸t sinh hoÆc ®· ph¸t sinh (kho¶n 2 §iÒu 3 LuËt träng tμi th−¬ng m¹i n¨m 2010). Tháa thuËn träng tμi ph¶i ®−îc x¸c lËp d−íi d¹ng v¨n b¶n. C¸c h×nh thøc tháa thuËn sau ®©y còng ®−îc coi lμ x¸c lËp d−íi d¹ng v¨n b¶n (kho¶n 2 §iÒu 16 LuËt träng tμi th−¬ng m¹i n¨m 2010): - Tháa thuËn ®−îc x¸c lËp qua trao ®æi gi÷a c¸c bªn b»ng telegram, fax, telex, th− ®iÖn tö vμ c¸c h×nh thøc kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; - Tháa thuËn ®−îc x¸c lËp th«ng qua trao ®æi th«ng tin b»ng v¨n b¶n gi÷a c¸c bªn; - Tháa thuËn ®−îc luËt s−, c«ng chøng viªn hoÆc tæ chøc cã thÈm quyÒn ghi chÐp l¹i b»ng v¨n b¶n theo yªu cÇu cña c¸c bªn; - Trong giao dÞch c¸c bªn cã dÉn chiÕu ®Õn mét v¨n b¶n cã thÓ hiÖn tháa thuËn träng tμi nh− hîp ®ång, chøng tõ, ®iÒu lÖ c«ng ty vμ nh÷ng tμi liÖu t−¬ng tù kh¸c; - Qua trao ®æi vÒ ®¬n kiÖn vμ b¶n tù b¶o vÖ mμ trong ®ã thÓ hiÖn sù tån t¹i cña tháa thuËn do mét bªn ®−a ra vμ bªn kia kh«ng phñ nhËn. VÒ ®iÒu kiÖn gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng Träng tμi, §iÒu 5 LuËt träng tμi th−¬ng m¹i n¨m 2010 quy ®Þnh nh− sau: - Tranh chÊp ®−îc gi¶i quyÕt b»ng Träng tμi nÕu c¸c bªn cã tháa thuËn träng tμi. Tháa thuËn träng tμi cã thÓ ®−îc lËp tr−íc hoÆc sau khi x¶y ra tranh chÊp. 78