🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Hồ Chí Minh Về Đạo Đức Cách Mạng
Ebooks
Nhóm Zalo
vÒ
®¹o ®øc c¸h m¹ng
héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n
Chñ tÞch Héi ®ång:
TS. nguyÔn thÕ kû
Phã Chñ tÞch Héi ®ång:
TS. nguyÔn duy hïng
Thµnh viªn:
ts. nguyÔn tiÕn hoµng ts. nguyÔn an tiªm
ts. vò träng l©m
Tham gia tuyÓn chän
PGS, TS. Lª V¨n Yªn PGS, TS. Vò Quang Vinh TS. NguyÔn Duy Quang
Lêi Nhµ xuÊt b¶n
Chñ tÞch Hå ChÝ Minh - l·nh tô vÜ ®¹i cña nh©n d©n ViÖt Nam, lµ mét con ngêi tµi n¨ng, ®øc ®é vÑn toµn. Trong suèt cuéc ®êi ho¹t ®éng c¸ch m¹ng cña m×nh, Ngêi lu«n lu«n nªu mét tÊm g¬ng ®¹o ®øc s¸ng ngêi cña ngêi c¸ch m¹ng, hÕt lßng phÊn ®Êu, hy sinh cho d©n, cho níc; ®ång thêi, Ngêi hÕt søc quan t©m ®Õn viÖc tu dìng, rÌn luyÖn ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cho c¸n bé, ®¶ng viªn. Lµ mét nhµ m¸cxÝt s¸ng t¹o, Hå ChÝ Minh ®· sím x¸c ®Þnh ®¹o ®øc lµ mét ph¹m trï cña chÝnh trÞ, lµ nÒn t¶ng, lµ c¸i c¨n b¶n cña ngêi c¸ch m¹ng. C¸ch m¹ng lµ mét sù nghiÖp vÜ ®¹i, ngêi c¸ch m¹ng ph¶i cã c¸i c¨n b¶n lµ ®¹o ®øc th× míi hoµn thµnh ®îc sù nghiÖp Êy. Trong c¸c thêi kú cña c¸ch m¹ng níc ta, Hå ChÝ Minh ®· cã nhiÒu bµi nãi, bµi viÕt nh»m gi¸o dôc, rÌn luyÖn ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cho c¸n bé, ®¶ng viªn vµ nh©n d©n ta.
NhËn thøc râ tÇm quan träng cña ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, thùc hµnh tiÕt kiÖm, chèng tham «, l·ng phÝ, chèng bÖnh quan liªu vµ ®Ó tiÕp tôc thùc hiÖn ChØ thÞ sè 06-CT/TW, ngµy 7 th¸ng 11 n¨m 2006 cña Bé ChÝnh trÞ Trung ¬ng §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam vÒ tæ chøc Cuéc vËn ®éng
Häc tËp vµ lµm theo tÊm g¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh, thiÕt thùc kû niÖm c¸c ngµy lÔ lín trong n¨m 2010,
5
Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia t¸i b¶n lÇn thø ba cuèn s¸ch VÒ ®¹o ®øc c¸ch m¹ng.
Néi dung cuèn s¸ch gåm mét sè t¸c phÈm vµ bµi viÕt cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh:
- §êi sèng míi
- Söa ®æi lèi lµm viÖc
- CÇn kiÖm liªm chÝnh
- Thùc hµnh tiÕt kiÖm, chèng tham «, l·ng phÝ, chèng bÖnh quan liªu
- §¹o ®øc c¸ch m¹ng
- §¹o ®øc c¸ch m¹ng
- N©ng cao ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, quÐt s¹ch chñ nghÜa c¸ nh©n.
C¸c t¸c phÈm, bµi viÕt nµy ®îc tuyÓn chän tõ bé s¸ch Hå ChÝ Minh Toµn tËp do Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt xuÊt b¶n lÇn thø hai.
Xin tr©n träng giíi thiÖu cuèn s¸ch víi b¹n ®äc.
Th¸ng 3 n¨m 2011
Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia - sù thËt6
§êI SèNG MíI
ViÕt xong ngµy 20-3-1947. Ký tªn: T©n Sinh.
Uû ban Trung ¬ng vËn ®éng §êi sèng míi xuÊt b¶n, n¨m 1947.
Theo s¸ch do Uû ban Trung ¬ng vËn ®éng §êi sèng míi xuÊt b¶n.
7
8
Tùa
Trong lóc kh¸ng chiÕn cøu quèc chóng ta ph¶i ®ång thêi kiÕn quèc. Thùc hµnh ®êi sèng míi lµ mét ®iÒu cÇn kÝp cho c«ng cuéc cøu quèc vµ kiÕn quèc.
Anh T¢N SINH viÕt quyÓn “§êi sèng míi” mét c¸ch v¾n t¾t, râ rµng, thiÕt thùc, dÔ hiÓu. §ã lµ mét quyÓn s¸ch nhá, chØ râ bíc ®êng ®êi sèng míi.
T«i mong ®ång bµo ta mçi ngêi cã mét quyÓn §êi sèng míi ®Ó xem, ®Ó hiÓu, ®Ó thùc hµnh ®êi sèng míi. Nh thÕ, chóng ta nhÊt ®Þnh sÏ tiÕn bé lín.
Hå CHÝ MINH
9
I
HáI: Trong lóc nµy, ngêi th× lo ®¸nh giÆc, ngêi th× lo ph¸ ho¹i, ngêi th× lo t¶n c, toµn d©n ai còng khã nhäc vÊt v¶. Kªu gäi thùc hµnh ®êi sèng míi, ch¼ng kh«ng hîp thêi sao?
§¸P: Hîp thêi l¾m. ChÝnh trong lóc nµy cµng ph¶i thùc hµnh ®êi sèng míi lµ CÇn, KiÖm, Liªm, ChÝnh.
Qu©n ®éi ph¶i siªng tËp, siªng ®¸nh. Nh©n d©n t¨ng gia s¶n xuÊt, ph¶i siªng lµm, th× kh¸ng chiÕn ch¾c ch¾n th¾ng lîi, thÕ cho nªn ph¶i CÇn.
Binh sÜ ph¶i tiÕt kiÖm ®¹n dîc, mçi viªn ®¹n mét tªn thï. Nh©n d©n ph¶i tiÕt kiÖm vËt liÖu, míi gióp ®îc bé ®éi vµ ®ång bµo t¶n c. ThÕ cho nªn ph¶i KiÖm.
Mäi ngêi ®Òu trong s¹ch, kh«ng tham lam, kh«ng ®em cña c«ng dïng vµo viÖc t, th× mäi viÖc míi ch¹y. Cho nªn ai còng ph¶i Liªm.
Mçi ngêi quèc d©n ®Òu ph¶i v× níc quªn nhµ, h¨ng h¸i ñng hé kh¸ng chiÕn, ra søc t¨ng gia s¶n xuÊt, trõ diÖt bän b¸n níc h¹i d©n quyÕt lµm cho Tæ quèc thèng nhÊt ®éc lËp. ThÕ lµ ChÝnh. Do ®ã th× biÕt, ®êi sèng míi lóc nµy rÊt hîp thêi.
10
II
HáI: Sao gäi lµ ®êi sèng míi?
§¸P: §êi sèng míi kh«ng ph¶i c¸i g× cò còng bá hÕt, kh«ng ph¶i c¸i g× còng lµm míi. C¸i g× cò mµ xÊu, th× ph¶i bá. ThÝ dô: Ta ph¶i bá hÕt tÝnh lêi biÕng, tham lam.
C¸i g× cò mµ kh«ng xÊu, nhng phiÒn phøc th× ph¶i söa ®æi l¹i cho hîp lý. ThÝ dô: §¬m cóng, cíi hái qu¸ xa xØ, ta ph¶i gi¶m bít ®i.
C¸i g× cò mµ tèt, th× ph¶i ph¸t triÓn thªm. ThÝ dô: Ta ph¶i t¬ng th©n t¬ng ¸i, tËn trung víi níc, tËn hiÕu víi d©n h¬n khi tríc.
C¸i g× míi mµ hay, th× ta ph¶i lµm. ThÝ dô: ¡n ë cho hîp vÖ sinh, lµm viÖc cho cã ng¨n n¾p. Lµm thÕ nµo cho ®êi sèng cña d©n ta, vËt chÊt ®îc ®Çy ®ñ h¬n, tinh thÇn ®îc vui m¹nh h¬n. §ã lµ môc ®Ých ®êi sèng míi.
III
HáI: §êi sèng míi viÖc ®Çu hÕt1 lµ g×?
§¸P: BÊt kú ai, muèn sèng th× ph¶i cã bèn ®iÒu2 ¨n, mÆc, ë, ®i l¹i.
Muèn cã c¬m ¨n, ¸o mÆc, nhµ ë, ®êng ®i, th× ph¶i lµm. Tõ tríc ®Õn giê, ta vÉn cã lµm, vÉn cã ___________
1. ViÖc tríc tiªn (BT).
2. ë c¸c trang sau, t¸c gi¶ nãi n¨m ®iÒu: ¨n, mÆc, ë, ®i l¹i vµ lµm viÖc (BT).
11
c¬m, ¸o, nhµ, ®êng s¸. Nhng v× lµm cha hîp lý cho nªn sè ®«ng d©n ta ¨n ®ãi, mÆc r¸ch, nhµ cöa chËt hÑp, ®êng s¸ gËp ghÒnh.
Ngêi nghÌo khæ th× nhiÒu, ngêi no Êm th× Ýt. §êi sèng míi kh«ng ph¶i cao xa g×, còng kh«ng ph¶i khã kh¨n g×. Nã kh«ng b¶o ai ph¶i hy sinh chót g×.
Nã chØ söa ®æi nh÷ng viÖc rÊt cÇn thiÕt, rÊt phæ th«ng, trong ®êi sèng cña mäi ngêi, tøc lµ söa ®æi c¸ch ¨n, c¸ch mÆc, c¸ch ë, c¸ch ®i l¹i, c¸ch lµm viÖc.
Söa ®æi ®îc nh÷ng ®iÒu ®ã, th× mäi ngêi ®Òu ®îc hëng h¹nh phóc. Mµ ch¾c söa ®æi ®îc, v× nã kh«ng cã g× lµ gay go, khã lµm.
IV
HáI: Nh÷ng ngêi giµu, ®· s½n sung síng kh«ng cÇn lµm ®êi sèng míi. Nh÷ng ngêi nghÌo, kh«ng tiÒn, kh«ng cña, th× lµm ®êi sèng míi thÕ nµo?
§¸P: Kh«ng ph¶i nh vËy, cµng giµu cã, cµng cÇn lµm ®êi sèng míi. NÕu mét m×nh no Êm, mµ nì ®Ó ®ång bµo xung quanh ®ãi rÐt, ®Õn khi giÆc cíp lung tung, th× dï giµu còng kh«ng hëng ®îc. L¹i thÝ dô: NÕu ngêi giµu kh«ng gióp cho d©n nghÌo ¨n ë ®óng vÖ sinh, ®Õn khi cã bÖnh dÞch th× ngêi giµu còng khã sèng.
NghÌo mµ lµm ®êi sèng míi th× cã ngµy trë nªn 12
®Çy ®ñ. Tôc ng÷ nãi: “Tay siªng lµm, th× hµm cã nhai”. Siªng lµm lµ mét trong bèn ®iÒu ®êi sèng míi. V× cã lµm th× nhÊt ®Þnh cã ¨n. Tôc ng÷ l¹i nãi: “§ãi cho s¹ch, r¸ch cho th¬m”, m×nh dï nghÌo, ai cÊm m×nh ¨n ë s¹ch sÏ? S¹ch sÏ tøc lµ mét phÇn ®êi sèng míi. S¹ch sÏ th× Ýt ®au èm. Søc khoÎ th× lµm ®îc viÖc, lµm ®îc viÖc th× cã ¨n. Xem ®ã th× biÕt r»ng ai còng nªn lµm ®êi sèng míi.
V
HáI: KhÈu hiÖu ®êi sèng míi ra mét n¨m nay ®· cã kÕt qu¶ cha?
§¸P: §· cã kÕt qu¶. Trong nhiÒu lµng, c¸c cô phô l·o ®· gi¶m bít viÖc cóng tÕ; ®em tiÒn ®ã hoÆc gióp b×nh d©n häc vô, hoÆc lµm viÖc Ých chung. D©n ta ph¶i biÕt ¬n c¸c cô ®· h¨ng h¸i lµm g¬ng nh thÕ.
NhiÒu n¬i, chÞ em phô n÷ ®· söa ®æi c¸ch ¨n mÆc gän gµng, ®· biÕt chung nhau nu«i gµ, nu«i lîn. NhiÒu n¬i, thãi cê b¹c, say sa, hót x¸ch, trém c¾p gi¶m bít rÊt nhiÒu.
§ã lµ nh÷ng kÕt qu¶ ®Çu. Tuy vËy kÕt qu¶ nh thÕ cha ®ñ. Cßn thiÕu nhiÒu l¾m. Mçi ®ång bµo, bÊt kú giµ trÎ, g¸i trai, giµu nghÌo, cÇn ph¶i cè g¾ng, lµm cho ®êi sèng míi lan kh¾p c¶ níc. Lóc ®ã míi cã thÓ nãi r»ng: Chóng ta ®· thùc hµnh ®êi sèng míi.
13
VI
HáI: §êi sèng míi cã mÊy thø?
§¸P: Nãi chung, th× ®êi sèng míi cã thÓ chia lµm hai thø. Mét lµ ®êi sèng míi riªng, tõng ngêi. Hai lµ ®êi sèng míi chung, tõng nhãm ngêi, nh c¸c bé ®éi, c¸c nhµ m¸y, c¸c trêng häc, c¸c c«ng së, v.v..
Mçi ngêi, mçi ®oµn thÓ l¹i ph¶i theo c«ng viÖc, nghÒ nghiÖp cña m×nh, mµ lµm ®êi sèng míi cho hîp víi hoµn c¶nh. Nhng bÊt kú ngêi nµo, ®oµn thÓ nµo, còng kh«ng ngoµi n¨m viÖc lµ: ¨n, mÆc, ë, ®i, lµm.
ThÝ dô: Mét em nhi ®ång, khi ë nhµ th× siªng gióp ®ì cha mÑ, anh em, ¨n ë s¹ch sÏ, kh«ng gÆp ®©u n»m ®ã, kh«ng gÆp g× ¨n nÊy, kh«ng Øa bËy, ®¸i bËy.
Lóc ®Õn trêng, th× siªng häc, gi÷ kû luËt, biÕt tiÕt kiÖm giÊy bót, yªu anh em.
Lóc ra ®êng th× biÕt gióp ®ì gia ®×nh c¸c chiÕn sÜ, an ñi ®ång bµo t¶n c, biÕt gi÷ bÝ mËt, biÕt chó ý nh÷ng kÎ l¹ mÆt, ®Ò phßng ViÖt gian.
Nh÷ng viÖc ®ã kh«ng cã g× lµ khã, em bÐ nµo còng cã thÓ lµm. Mµ ®ã tøc lµ ®êi sèng míi cña c¸c em nhi ®ång.
VII
HáI: TrÎ em nh thÕ cßn ngêi lín th× sao?14
§¸P: Lóc nµy ®ang kh¸ng chiÕn, c¸i g× còng hiÕm. Kh¸ng chiÕn th¾ng lîi råi, th× ph¶i kiÕn thiÕt. Lóc kh¸ng chiÕn còng nh khi kiÕn quèc, d©n ta cÇn ph¶i tiÕt kiÖm, nh÷ng c¸i g× kh«ng cÇn thiÕt lµm th× ph¶i bít ®i, bá ®i, míi cã thÓ tù cÊp, tù tóc. ThÝ dô: §µn «ng kh«ng cã cæ cån, ca v¸t còng kh«ng h¹i g×. §µn bµ kh«ng cã son phÊn, xuyÕn vßng còng vÉn sèng ®îc. VËy th× nh÷ng thø ®ã vµ c¸c thø xa xØ kh¸c ta ph¶i bá ®i.
L¹i thÝ dô: Phô n÷ ta mÆc rÊt dµi. §i, ch¹y hoÆc lµm viÖc ®· khã, l¹i tèn nhiÒu v¶i. Hai c¸i ¸o dµi cã thÓ lµm thµnh ba c¸i ¸o v¾n. Níc ta c¶ giµ lÉn trÎ cã 10 triÖu phô n÷. TÝnh ®æ ®ång cÇn ®Õn 25 triÖu thíc v¶i may ¸o. Theo thêi gi¸, 25 triÖu thíc v¶i ®ång lÇm lóc nµy còng ®Õn 1.000 triÖu ®ång. NÕu phô n÷ ta kh«ng ham mÆc ¸o dµi nh b©y giê th× tù m×nh ®i ®øng lµm viÖc ®· tiÖn, l¹i sÎn ®îc 200 triÖu ®ång ®Ó gióp viÖc kiÕn quèc. V× vËy, phô n÷ ta bá c¸ch ¨n mÆc lît thît, tøc lµ lµm ®êi sèng míi.
ViÖc nãi trªn ch¼ng khã g×. Phô n÷ ai còng lµm ®îc. Mµ ®ã tøc lµ mét viÖc trong ®êi sèng míi cña phô n÷.
VIII
HáI: §êi sèng míi víi viÖc t¨ng gia s¶n xuÊt, quan hÖ víi nhau thÕ nµo?
§¸P: ViÖc t¨ng gia s¶n xuÊt còng nh mäi viÖc kh¸c, ®Òu rÊt quan hÖ víi ®êi sèng míi.
15
T¨ng gia s¶n xuÊt tøc lµ mét bé phËn trong ®êi sèng míi. Cã tinh thÇn ®êi sèng míi, th× t¨ng gia s¶n xuÊt míi chãng thµnh c«ng. Mµ t¨ng gia s¶n xuÊt cã thµnh c«ng, th× ®êi sèng míi dÔ thùc hiÖn.
Muèn t¨ng gia s¶n xuÊt, mäi ngêi ph¶i CÇn, ph¶i KiÖm. Kh«ng CÇn, th× phÝ thêi giê nhiÒu mµ s¶n xuÊt ®îc Ýt. Kh«ng KiÖm th× lµm ®îc bao nhiªu, dïng hÕt bÊy nhiªu, rót côc còng nh s¶n xuÊt Ýt. T¨ng gia s¶n xuÊt Ých riªng cho m×nh mµ còng Ých chung cho c¶ níc. NÕu kh«ng cã tinh thÇn Liªm vµ ChÝnh, nÕu tham lam Ých kû, th× kh«ng thÓ ph¸t ®¹t viÖc t¨ng gia s¶n xuÊt. V× vËy, t¨ng gia s¶n xuÊt vµ ®êi sèng míi ph¶i ®i ®«i víi nhau, kh«ng thÓ l×a nhau.
IX
HáI: Riªng mét ngêi mµ nãi, th× ®êi sèng míi lµ thÕ nµo?
§¸P: Do nhiÒu ngêi nhãm l¹i mµ thµnh lµng. Do nhiÒu lµng nhãm l¹i mµ thµnh níc. NÕu ngêi nµy còng xÊu, ngêi kia còng xÊu, th× thµnh lµng xÊu, níc hÌn. NÕu mçi ngêi ®Òu tèt, th× thµnh lµng tèt, níc m¹nh. Ngêi lµ gèc cña lµng níc. NÕu mäi ngêi ®Òu cè g¾ng lµm ®óng ®êi sèng míi, th× d©n téc nhÊt ®Þnh sÏ phó cêng.
B©y giê lÊy mét ngêi chung mµ nãi, nghÜa lµ mét ngêi quèc d©n ViÖt Nam, kh«ng kú giµu hay
16
nghÌo, giµ hay trÎ, g¸i hay trai, th× ®êi sèng míi ®¹i kh¸i gåm mÊy ®iÓm sau nµy:
VÒ tinh thÇn, mét lµ sèt s¾ng yªu Tæ quèc. ViÖc g× lîi cho níc, ph¶i ra søc lµm. ViÖc g× h¹i ®Õn níc, ph¶i hÕt søc tr¸nh.
Hai lµ s½n lßng c«ng Ých. BÊt kú viÖc to viÖc nhá, cã Ých chung th× ph¶i h¨ng h¸i lµm. ThÝ dô: ThÊy mét ngµnh gai n»m gi÷a ®êng, ta lÊy vÊt ®i, cho ngêi kh¸c khái dÉm ph¶i. ThÕ còng lµ c«ng Ých. Hy sinh tµi s¶n gióp kh¸ng chiÕn, ®ång bµo t¶n c, di c, còng lµ c«ng Ých.
Ba lµ m×nh h¬n ngêi th× chí kiªu c¨ng. Ngêi h¬n m×nh, th× chí nÞnh hãt.
ThÊy cña ngêi th× chí tham lam.
§èi cña m×nh th× chí bñn xØn.
C¸ch ¨n mÆc ph¶i s¹ch sÏ, gi¶n ®¬n, chÊt ph¸c, chí lît thît, xa xØ, loÌ loÑt.
C¸ch lµm viÖc, ph¶i siªng n¨ng, cã ng¨n n¾p, cã tinh thÇn phô tr¸ch, ®· lµm viÖc g×, th× lµm cho kú ®îc, lµm ®Õn n¬i ®Õn chèn. Chí lµm dèi.
C¸ch c xö, ®èi víi ®ång bµo th× nªn thµnh thùc, th©n ¸i, s½n lßng gióp ®ì.
BiÕt ham häc. Tríc hÕt lµ häc ch÷, häc lµm tÝnh. BiÕt ch÷, biÕt tÝnh, th× lµm viÖc g× còng dÔ dµng h¬n. Mét ngêi kh«ng biÕt ch÷, biÕt tÝnh th× nh nöa mï nöa qu¸ng. BiÕt råi, ta häc thªm.
Ngoµi ra, cßn biÕt bao nhiªu ®iÒu cÇn häc. ViÖc
17
thÕ giíi rÊt nhiÒu, häc kh«ng bao giê hÕt. Ngêi cã häc míi cã tiÕn bé. Cµng häc cµng tiÕn bé. §ã lµ ®êi sèng míi cña mét ngêi. Thö hái cã g× cao xa, khã kh¨n kh«ng? Kh«ng cã g× lµ khã. Kh«ng cÇn th«ng minh tµi trÝ, miÔn lµ m×nh muèn lµm, cã chÝ lµm th× nhÊt ®Þnh lµm ®îc. Ai còng lµm nh thÕ, th× tù nhiªn níc ViÖt Nam ta trë nªn mét níc míi, mét níc v¨n minh.
X
HáI: §êi sèng míi trong mét nhµ nªn thÕ nµo? §¸P: Mçi ngêi lµm ®óng theo ®êi sèng míi th× ®êi sèng míi trong mét nhµ còng dÔ dµng th«i. Còng nh mçi viªn ®¸ tr¬n tru v÷ng ch¾c, th× chØ cÇn mét Ýt v«i lµ ®¾p thµnh mét bøc têng tèt. VÒ tinh thÇn, th× ph¶i trªn thuËn, díi hoµ, kh«ng thiªn t, thiªn ¸i. Bá thãi mÑ chång hµnh h¹ nµng d©u, d× ghÎ ghÐt bá con chång.
VÒ vËt chÊt, tõ ¨n mÆc ®Õn viÖc lµm, ph¶i ¨n ®Òu, tiªu sßng. Cã kÕ ho¹ch, cã ng¨n n¾p. Cíi hái, giç TÕt nªn gi¶n ®¬n, tiÕt kiÖm. Trong nhµ ngoµi vên, lu«n lu«n s¹ch sÏ gän gµng. §èi víi xãm giÒng, ph¶i th©n mËt vµ s½n lßng gióp ®ì. §èi víi viÖc lµng viÖc níc, ph¶i h¨ng h¸i lµm g¬ng.
Ngêi trong nhµ ai còng biÕt ch÷.
Lu«n lu«n cè g¾ng, lµm cho nhµ m×nh thµnh mét nhµ kiÓu mÉu trong lµng.
18
§êi sèng míi trong nhµ, ®¹i kh¸i lµ nh thÕ. §ã còng kh«ng cã g× lµ khã, kh«ng cÇn tèn tiÒn, tèn c«ng. Cã chÝ lµm lµ lµm ®îc. Mµ mét nhµ nh thÕ, nhÊt ®Þnh ph¶i ph¸t ®¹t.
XI
HáI: §êi sèng míi trong mét lµng nªn thÕ nµo? §¸P: Trong mét lµng, nhµ th× cã nhµ giµu, nhµ võa, nhµ nghÌo. Ngêi th× cã ngêi tèt, ngêi võa, ngêi kÐm. Häc th× cã kÎ th«ng, kÎ võa, kÎ dèt. Hai h¹ng trªn ph¶i t×m c¸ch gióp ®ì, c¶m ho¸ h¹ng thø ba.
C«ng viÖc lµm ¨n th× cã nghÒ lµm ruéng, nghÒ thñ c«ng vµ nghÒ bu«n b¸n. Ph¶i t×m c¸ch gióp ®ì lÉn nhau. Tèt nhÊt lµ tæ chøc hîp t¸c x·, th× nghÒ nµo còng dÔ t¨ng gia s¶n xuÊt. V× nhiÒu ngêi ®«ng søc, th× tèn th× giê Ýt, mµ kÕt qu¶ nhanh h¬n, nhiÒu h¬n.
VÒ v¨n ho¸, ph¶i lµm cho c¶ lµng ®Òu biÕt ch÷, biÕt ®¹o ®øc vµ tr¸ch nhiÖm cña c«ng d©n. VÒ phong tôc, ph¶i cÊm h¼n say sa, cê b¹c, hót x¸ch, bîm b·i, trém c¾p. Ph¶i t×m c¸ch lµm cho kh«ng cã ®¸nh chöi nhau, kiÖn c¸o nhau. Lµm cho lµng m×nh thµnh mét lµng “phong thuÇn tôc mü”. VÒ vÖ sinh, ®êng s¸ ph¶i s¹ch sÏ. Ao t¾m giÆt, giÕng níc uèng ph¶i ph©n biÖt vµ s¨n sãc cÈn thËn. Nh÷ng ao hå kh«ng cÇn th× lÊp ®i, cho ®ì muçi.
19
Ph¶i cã cÇu xia chung, hoÆc cÇu xia riªng tõng nhµ. §· khái h«i thèi, ruåi nhÆng, l¹i cã ph©n tèt. Trong lóc kh¸ng chiÕn, lµng m×nh cã tiÓu ®éi du kÝch, ph¶i ra søc gióp viÖc ph¸ ho¹i ®Ó ng¨n ®Þch. Ph¶i cÈn thËn ®Ò phßng ViÖt gian, gióp ®ì bé ®éi, gióp ®ì ®ång bµo t¶n c, di c.
Ph¶i tæ chøc nh÷ng héi quÇn chóng, nh÷ng Héi Cøu quèc1, Héi Liªn hiÖp quèc d©n2. Nãi tãm l¹i, vÒ tæ chøc, vÒ s¶n xuÊt, vÒ vÖ sinh, vÒ v¨n ho¸, vÒ kh¸ng chiÕn, viÖc g× lµng m×nh còng cã thÓ lµm kiÓu mÉu cho c¸c lµng xung quanh. Muèn nh thÕ, mét c¸ch tèt nhÊt lµ tæ chøc thi ®ua. Ngêi nµy thi ®ua víi ngêi kh¸c. Nhµ nµy thi ®ua víi nhµ kh¸c. Lµng nµy thi ®ua víi lµng kh¸c. Ai h¬n th× ®îc nh©n d©n kÝnh träng vµ ChÝnh phñ khen thëng. Nh vËy, ai còng h¨ng h¸i. C¸n bé cña lµng ph¶i lµ ngêi trong s¹ch, c«ng b×nh, th¹o viÖc, cã thÓ lµm g¬ng cho d©n lµng; cã thÓ hy sinh lîi Ých riªng cho lîi Ých chung. Trong níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ, d©n cã quyÒn lùa chän nh÷ng c¸n bé nh thÕ.
___________
1. C¸c ®oµn thÓ yªu níc thµnh viªn cña MÆt trËn ViÖt Minh ®Òu lÊy tªn lµ c¸c Héi Cøu quèc thay cho c¸c Héi ph¶n ®Õ tríc ®©y (BT).
2. Thµnh lËp ngµy 29-5-1946 theo chñ tr¬ng cña §¶ng vµ s¸ng kiÕn cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. Héi nh»m thu hót nh÷ng ngêi yªu níc cßn ë ngoµi MÆt trËn ViÖt Minh (BT).
20
XII
HáI: ThÕ nµo lµ ®êi sèng míi trong mét trêng häc?
§¸P: Trong mét trêng häc, c¸c thÇy nªn thi nhau t×m c¸ch d¹y sao cho dÔ hiÓu, dÔ nhí, nhanh chãng vµ thiÕt thùc.
C¸c trß nªn ®ua nhau häc. §ång thêi, biÕt tiÕt kiÖm giÊy bót, biÕt gi÷ kû luËt.
Tõ tiÓu häc, trung häc, cho ®Õn ®¹i häc, lµ n¬i rÌn luyÖn nhi ®ång vµ thanh niªn. ãc nh÷ng ngêi tuæi trÎ trong s¹ch nh mét tÊm lôa tr¾ng. Nhuém xanh th× nã sÏ xanh. Nhuém ®á th× nã sÏ ®á. V× vËy sù häc tËp ë trong trêng cã ¶nh hëng rÊt lín cho t¬ng lai cña thanh niªn, vµ t¬ng lai cña thanh niªn tøc lµ t¬ng lai cña níc nhµ.
V× vËy, cèt nhÊt lµ ph¶i d¹y cho häc trß biÕt yªu níc, th¬ng nßi. Ph¶i d¹y cho hä cã chÝ tù lËp, tù cêng, quyÕt kh«ng chÞu thua kÐm ai, quyÕt kh«ng chÞu lµm n« lÖ.
Ph¶i dïng nh÷ng lêi lÏ gi¶n ®¬n, nh÷ng thÝ dô thiÕt thùc mµ gi¶i thÝch: D©n chñ lµ g×, tù do lµ g×, thuéc ®Þa lµ g×. V× sao ta ph¶i kh¸ng chiÕn. Hä cã thÓ lµm nh÷ng viÖc g× ®Ó gióp ®ì kh¸ng chiÕn. Nªn gi÷ bÝ mËt thÕ nµo, ®Ò phßng ViÖt gian thÕ nµo. Nªn gióp ®ång bµo t¶n c thÕ nµo. Nªn gióp b×nh d©n häc vô thÕ nµo, v.v..
Cè nhiªn, trong lóc d¹y, chí nªn lµm cho häc trß cã t tëng vÞ quèc nh bän ph¸t xÝt, vÞ quèc
21
nghÜa lµ chØ biÕt yªu träng níc m×nh mµ khinh ghÐt níc ngêi. Còng ph¶i tr¸nh c¸ch nãi vu v¬, nh cã ngêi nãi chuyÖn víi c¸c em nhi ®ång, mµ ®em “t©n d©n chñ” vµ “cùu d©n chñ” ra mµ nãi. Nãi tãm l¹i: Trong ch¬ng tr×nh häc, ph¶i träng vÒ m«n tinh thÇn vµ ®¹o ®øc. Ph¶i tÈy s¹ch ãc kiªu ng¹o, tù phô, mµ gi¸o dôc thùc d©n cßn ®Ó l¹i.
H¬n n÷a, ph¶i khuyªn häc trß tham gia viÖc t¨ng gia s¶n xuÊt. §iÒu nµy còng quan träng l¾m. Mét lµ lµm cho hä biÕt kÝnh träng sù cÇn lao. Hai lµ tËp cho hä quen khæ. Ba lµ cho hä c¸i chÝ khÝ tù thùc kû lùc (lµm lÊy mµ ¨n), kh«ng ¨n b¸m x· héi. Bèn lµ cã Ých cho søc khoÎ cña hä. §¹i kh¸i ®êi sèng míi cña mét trêng häc lµ nh thÕ.
Líp nµy nªn thi ®ua víi líp kh¸c, trêng nµy víi trêng kh¸c, lµm cho häc trß thªm h¨ng h¸i.
XIII
HáI: §êi sèng míi trong bé ®éi nªn thÕ nµo? §¸P: Bé ®éi lµ mét ®oµn thÓ tæ chøc nghiªm ngÆt ®· s½n, cµng dÔ thùc hµnh ®êi sèng míi. Mét lµ kû luËt ph¶i cùc kú nghiªm.
Hai lµ siªng tËp luyÖn.
Ba lµ lµm cho trong bé ®éi ai còng biÕt ch÷. Trong c¸c bé ®éi ta, Ýt nhÊt lµ mét phÇn nöa binh sÜ ®· biÕt ch÷. Nh÷ng ngêi chØ huy ph¶i tæ chøc cho khÐo, ngoµi nh÷ng líp häc, giao cho mçi mét ngêi biÕt ch÷ phô tr¸ch d¹y cho mét hay hai
22
ngêi cha biÕt, th× trong vµi ba th¸ng, tÊt c¶ binh sÜ ®Òu biÕt ch÷.
Bèn lµ mçi ngêi binh sÜ ph¶i biÕt chÝnh trÞ Ýt nhiÒu. Hä ®em x¬ng m¸u ra gi÷ g×n Tæ quèc, th× ch¼ng nh÷ng hä ph¶i hiÓu v× sao mµ hy sinh, hä l¹i ph¶i cã thÓ nãi cho ngêi kh¸c biÕt v× sao ph¶i yªu níc.
N¨m lµ bé ®éi còng ph¶i t¨ng gia s¶n xuÊt. Cè nhiªn nh÷ng bé ®éi ë tríc mÆt trËn, ph¶i lu«n lu«n lo viÖc ®¸nh giÆc, kh«ng cã th× giê ®©u mµ lµm viÖc kh¸c. Song nh÷ng bé ®éi ë hËu ph¬ng th× cÇn lµm, vµ quyÕt lµm ®îc. Tuú theo hoµn c¶nh mçi bé ®éi, hoÆc lµm vên, nu«i lîn, hoÆc lµm gióp d©n. Cã lóc bé ®éi chia phiªn nhau, líp ®¸nh giÆc, líp lµm ruéng lµm vên, ®Ó tù cÊp tù tóc, kh«ng phiÒn ®Õn d©n c¶ mäi viÖc.
S¸u lµ tiÕt kiÖm. TiÕt kiÖm thuèc ®¹n, b¾n cho ®óng, kh«ng b¾n phÝ ®¹n. Nhê thÕ mµ bít ®îc nguyªn liÖu, bít ®îc c«ng khã rÌn ®óc, c«ng khã vËn t¶i, ®em tµi liÖu vµ c«ng phu ®ã lµm viÖc kh¸c.
TiÕt kiÖm l¬ng thùc vµ v¶i vãc, chí nghÜ r»ng c¬m ¨n ¸o mÆc ®· cã ChÝnh phñ lo, ®· cã ®ång bµo gióp, th× ta kh«ng cÇn tiÕt kiÖm. Bé ®éi cã hµng mÊy v¹n ngêi. NÕu mçi ngêi tiÕt kiÖm mét chót, s¶n xuÊt mét chót, gãp l¹i sÏ thµnh mét sè rÊt to.
B¶y lµ vÖ sinh. Bé ®éi ®«ng ngêi ¨n chung, ë chung, nÕu cã bÖnh cµng dÔ l©y cho nhau. Cho nªn cµng ph¶i rÊt chó ý viÖc vÖ sinh.
T¸m lµ ¨n ë cho ®îc d©n tin, d©n phôc, d©n
23
yªu. Hay gióp ®ì d©n, gi÷ ®óng kû luËt th× ®îc nh thÕ.
ChÝn lµ ®¸nh ®îc nhiÒu giÆc, lÊy ®îc nhiÒu sóng.
Bé ®éi nµy thi ®ua víi bé ®éi kh¸c lµm ®êi sèng míi.
XIV
HáI: §êi sèng míi trong c¸c c«ng së nªn thÕ nµo? §¸P: Tõ Chñ tÞch ChÝnh phñ cho ®Õn ngêi ch¹y giÊy, ngêi quÐt dän trong mét c¬ quan nhá, ®Òu lµ nh÷ng ngêi ¨n l¬ng cña d©n, lµm viÖc cho d©n, ph¶i ®îc d©n tin cËy. V× vËy, nh÷ng ngêi lµm trong c¸c c«ng së cµng ph¶i lµm g¬ng ®êi sèng míi cho d©n b¾t chíc.
Nh÷ng ngêi trong c¸c c«ng së ®Òu cã nhiÒu hoÆc Ýt quyÒn hµnh. NÕu kh«ng gi÷ ®óng CÇn, KiÖm, Liªm, ChÝnh th× dÔ trë nªn hñ b¹i, biÕn thµnh s©u mät cña d©n.
1. CÇn - Lµm viÖc ph¶i ®Õn ®óng giê, chí ®Õn trÔ, vÒ sím. Lµm cho chãng, cho chu ®¸o. ViÖc ngµy nµo, nªn lµm xong ngµy Êy, chí ®Ó chê ngµy mai. Ph¶i nhí r»ng: d©n ®· lÊy tiÒn må h«i níc m¾t ®Ó tr¶ l¬ng cho ta trong nh÷ng th× giê ®ã. Ai lêi biÕng tøc lµ lõa g¹t d©n.
2. KiÖm - GiÊy bót, vËt liÖu, ®Òu tèn tiÒn cña ChÝnh phñ, tøc lµ cña d©n; ta cÇn ph¶i tiÕt kiÖm. NÕu mét miÕng giÊy nhá ®ñ viÕt, th× chí dïng mét
24
tê to. Mét c¸i phong b× cã thÓ dïng hai ba lÇn. Mçi ngµy, c«ng së c¶ níc dïng hµng mÊy v¹n tê giÊy vµ phong b×. N¬i nµo còng tiÕt kiÖm mét chót, th× trong mét n¨m ®ì ®îc hµng v¹n tÊn giÊy, tøc lµ hµng
triÖu ®ång b¹c. C¸c vËt liÖu kh¸c còng vËy. Nhê c¸c c«ng së tiÕt kiÖm, mµ lîi cho d©n rÊt nhiÒu. 3. Liªm - Nh÷ng ngêi ë c¸c c«ng së, tõ lµng cho ®Õn ChÝnh phñ trung ¬ng, ®Òu dÔ t×m dÞp ph¸t tµi, hoÆc xoay tiÒn cña ChÝnh phñ, hoÆc khoÐt ®ôc nh©n d©n. §Õn khi lé ra, bÞ ph¹t, th× mÊt hÕt c¶ danh gi¸, mµ cña phi nghÜa ®ã còng kh«ng ®îc hëng. V× vËy, nh÷ng ngêi trong c«ng së ph¶i lÊy ch÷ Liªm lµm ®Çu.
4. ChÝnh - M×nh lµ ngêi lµm viÖc c«ng, ph¶i cã c«ng t©m, c«ng ®øc. Chí ®em cña c«ng dïng vµo viÖc t. Chí ®em ngêi t lµm viÖc c«ng. ViÖc g× còng ph¶i c«ng b×nh, chÝnh trùc, kh«ng nªn v× t ©n, t huÖ, hoÆc t thï, t o¸n. M×nh cã quyÒn dïng ngêi th× ph¶i dïng nh÷ng ngêi cã tµi n¨ng, lµm ®îc viÖc. Chí v× bµ con bÇu b¹n, mµ kÐo vµo chøc nä chøc kia. Chí v× sî mÊt ®Þa vÞ mµ d×m nh÷ng kÎ cã tµi n¨ng h¬n m×nh. Ph¶i trung thµnh víi ChÝnh phñ, víi ®ång bµo. Chí lªn mÆt lµm quan c¸ch mÖnh.
XV
HáI: Trong mét xëng m¸y cã thÓ lµm ®êi sèng míi kh«ng?
25
§¸P: Cã l¾m chø! Trong mét xëng m¸y, mét bªn lµ chñ, mét bªn lµ thî. Tõ tríc ®Õn nay, chñ bao giê còng muèn lêi nhiÒu, mµ tr¶ c«ng Ýt. Thî th× muèn lµm viÖc Ýt mµ ®îc tiÒn c«ng nhiÒu. V× thÕ sinh xÝch mÝch, kh«ng lîi cho c¶ hai bªn.
NÕu lµm theo ®êi sèng míi th× lîi cho c¶ chñ lÉn thî.
Chñ ph¶i hiÓu r»ng: nÕu c«ng nh©n ®ñ ¨n, ®ñ mÆc, th× hä míi ®ñ søc; ®ñ søc th× lµm ®îc viÖc. Mét con ngùa ¨n no míi ch¹y nhanh. Mét c¸i m¸y ®ñ dÇu mì míi quay ®Òu. Ngêi ta còng thÕ.
NÕu c«ng nh©n biÕt r»ng: hä ch¼ng nh÷ng lµm lîi cho chñ, mµ hä còng cã mét phÇn lîi, th× hä sÏ h¨ng h¸i lµm.
V× vËy, chñ muèn ®îc viÖc, th× ®èi víi l¬ng bæng, nhµ ë, vÖ sinh vµ c¸ch ®èi ®·i c«ng nh©n, cÇn ph¶i réng r·i tö tÕ.
L¹i nªn cã nh÷ng líp häc cho thî, vµ con thî. Thî häc cho tinh x¶o h¬n. Con thî häc sÏ dÔ thÕ cho nh÷ng ngêi thî giµ vÒ hu.
Nªn më hîp t¸c x· cho c«ng nh©n mua c¸c thø cÇn dïng ®îc rÎ h¬n. PhÝ tæn lµm nh÷ng viÖc ®ã, kh«ng mÊt m¸t ®i ®©u. Thî vui vÎ lµm viÖc th× chñ sÏ lîi gÊp 5 gÊp 10 sè phÝ tæn ®ã.
Mét khi chñ ®· c xö nh thÕ, th× thî ph¶i cè g¾ng lµm. Lµm nhanh h¬n, khÐo h¬n. TiÕt kiÖm th× giê, tiÕt kiÖm vËt liÖu. V× lîi cho chñ tøc lµ lîi cho m×nh mét phÇn.
Chñ vµ thî hîp t¸c chÆt chÏ, th× hai bªn ®Òu cã 26
lîi. V× hîp t¸c chÆt chÏ, míi thùc hiÖn ®îc t¨ng gia s¶n xuÊt vµ t¨ng gia s¶n xuÊt cµng cã kÕt qu¶ th× chñ vµ thî cµng ®îc lîi.
Chñ vµ thî ®Òu ph¶i nhí r»ng: t¨ng gia s¶n xuÊt ch¼ng nh÷ng lîi riªng cho chñ vµ thî, mµ cßn lîi chung cho nÒn kinh tÕ cña Tæ quèc, lîi chung cho toµn thÓ ®ång bµo. Bëi vËy, c¸c nhµ m¸y cÇn ph¶i lµm theo ®êi sèng míi.
XVI
HáI: Thùc hµnh ®êi sèng míi dÔ hay lµ khã? §¸P: Nãi dÔ th× dÔ. Nãi khã th× khã. Tôc ng÷ cã c©u: “ViÖc ®êi kh«ng g× khã, chØ sî chÝ kh«ng bÒn”. DÔ lµ v×:
a) Ngêi ta ai còng muèn sung síng m¹nh khoÎ, ai còng muèn nhµ cöa s¹ch sÏ, con c¸i tèt t¬i. Môc ®Ých ®êi sèng míi lµ lµm cho mäi ngêi tho¶ lßng mong muèn ®ã. Cho nªn ai còng t¸n thµnh ®êi sèng míi, kh«ng ai ph¶n ®èi.
b) §êi sèng míi lîi nhiÒu chø kh«ng h¹i. Lîi cho toµn thÓ, mµ kh«ng h¹i ®Õn c¸ nh©n. Kh«ng cã g× cao xa khã kh¨n, lµm th× thÊy kÕt qu¶ ngay tríc m¾t.
c) Kh«ng tèn c«ng, tèn cña còng lµm ®îc. Nh÷ng viÖc ®êi sèng míi to t¸t, nh ®µo kªnh, ®¾p ®êng, tuy cã tèn c«ng, tèn cña mét lÇn, nhng vÒ sau sÏ cã lîi gÊp 100 gÊp 1000 c«ng cña m×nh bá ra khi lµm.
27
V× vËy cã quyÕt t©m th× ®êi sèng míi rÊt dÔ lµm. KHã lµ v×:
a) ViÖc dÔ mÊy nhng kh«ng quyÕt chÝ bÒn gan th× còng kh«ng bao giê lµm ®îc. Mét hßn nói, ta cè xuyªn m·i, l©u ngµy xuyªn còng th«ng. Mét c¸i cµnh c©y kh«, ta kh«ng chÞu khã bÎ, th× kh«ng bao giê bÎ g·y.
b) Thãi quen rÊt khã ®æi. C¸i tèt mµ l¹, ngêi ta cã thÓ cho lµ xÊu. C¸i xÊu mµ quen ngêi ta cho lµ thêng. Mét vµi thÝ dô:
Chång ®¸nh chöi vî, cha mÑ ®¸nh chöi con, lµ ®iÒu rÊt d· man. Nhng v× ta quen thÊy, nªn ta cho lµ viÖc thêng.
§µn bµ ®Ó tãc dµi, thêng cã chÊy, d¬ bÈn. NÕu cã sèt ®Þnh kú th× l¹i dÔ l©y, dÔ chÕt. C¸i h¹i ®ã ai còng biÕt. NÕu hít tãc ng¾n th× s¹ch sÏ gän gµng. Kh«ng sî dÞch sèt. Lîi vµ h¹i rÊt râ rµng. Nhng v× thãi quen, ®µn bµ Ýt ngêi muèn hít tãc.
c) Ta cã tÝnh gÆp sao hay vËy. Thµ chÞu kh¸t chø kh«ng muèn ®µo giÕng. Nãi tãm l¹i lµ tÝnh lêi. V¶ l¹i, bÊt kú viÖc g×, bíc ®Çu còng khã. ViÖc ®êi sèng míi còng vËy.
XVII
HáI: ThÕ th× nªn lµm thÕ nµo?
§¸P: Tríc hÕt, ph¶i tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch vµ lµm g¬ng.
28
Ph¶i chÞu khã nãi râ cho mäi ngêi hiÓu ®êi sèng míi cã Ých thÕ nµo, c¸ch thi hµnh ®êi sèng míi thÕ nµo. Nãi mét lÇn hä cha hiÓu th× nãi nhiÒu lÇn.
Nãi ®i, nãi l¹i, bao giê ngêi ta hiÓu, ngêi ta lµm míi th«i.
Nãi th× ph¶i nãi mét c¸ch gi¶n ®¬n, thiÕt thùc víi hoµn c¶nh mçi ngêi; nãi sao cho ngêi ta nghe råi lµm ®îc ngay. ViÖc dÔ, viÖc nhá lµm ®îc råi, sÏ nãi ®Õn viÖc to, viÖc khã.
Cã ngêi tuyªn truyÒn ®êi sèng míi mµ ®em nµo “kh¸ch quan, chñ quan”, nµo “tÝch cùc, tiªu cùc”, nµo “khoa häc ho¸” vµ g× g× ho¸. Nghe th× hay thËt, nhng ch¼ng mÊy ngêi hiÓu lµ nãi c¸i g×. Mµ ngêi nµo hiÓu th× cã c¶m tëng r»ng ®êi sèng míi lµ mét ®iÒu cao xa, oanh liÖt, khã lµm.
Tèt nhÊt lµ miÖng nãi, tay lµm, lµm g¬ng cho ngêi kh¸c b¾t chíc. Mét c¸i thÝ dô:
MÊy tr¨m n¨m tríc, vµi ngêi Hµ Lan lÊy gièng khoai bªn Tµu vÒ, khuyªn ®ång bµo hä trång. Ban ®Çu ch¼ng nh÷ng kh«ng ai chÞu trång, mµ còng kh«ng ai d¸m ¨n. MÊy ngêi ®ã tù trång lÊy khoai, råi nÊu lªn ¨n víi nhau. Ngêi xung quanh thÊy vËy, míi b¾t chíc trång. Ch¼ng mÊy l©u kh¾p c¶ níc Hµ Lan ai còng trång khoai.
Ph©n ho¸ häc lµ mét thø ph©n rÊt tèt. Nhng lóc ®Çu còng kh«ng ai chÞu dïng. Sau cã vµi ngêi dïng, trång c©y lªn rÊt tèt. Lóc bÊy giê thÊy kÕt qu¶, ai còng ®ua nhau dïng.
29
§êi sèng míi còng cÇn cã nh÷ng ngêi lµm g¬ng, nh÷ng nhµ lµm g¬ng, nh÷ng lµng lµm g¬ng. Khi tr«ng thÊy hiÖu qu¶ tèt t¬i, th× ch¾c nh÷ng n¬i kh¸c sÏ h¨ng h¸i lµm theo. NÕu miÖng th× tuyªn truyÒn b¶o ngêi ta siªng lµm, mµ tù m×nh th× ¨n tra, ngñ trÔ; b¶o ngêi ta tiÕt kiÖm, mµ tù m×nh th× xa xØ, lung tung, th× tuyªn truyÒn mét tr¨m n¨m còng v« Ých.
XVIII
HáI: Cã nªn b¾t buéc ngêi ta lµm ®êi sèng míi kh«ng?
§¸P: Lóc sè ®«ng quèc d©n cha hiÓu, cha lµm ®êi sèng míi, th× tuyÖt ®èi kh«ng nªn b¾t buéc. ThÝ dô: NÕu t«i kh«ng muèn ¨n thÞt, kh«ng ai cã quyÒn Ðp t«i ph¶i ¨n.
§Õn khi ®¹i ®a sè ®ång bµo ®· theo ®êi sèng míi, chØ cßn sè rÊt Ýt kh«ng theo, khuyªn m·i còng kh«ng ®îc, lóc ®ã cã thÓ dïng c¸ch cìng bøc, b¾t hä ph¶i theo. ThÝ dô: trong lµng nhiÒu ao, nhiÒu muçi, thêng cã ®au èm. Ngêi lµng biÕt vËy, ai còng b»ng lßng lÊp ao cña m×nh. ChØ mét hai ngêi kh«ng chÞu theo, ®Ó ngêi lµng vÉn v× muçi mµ ®au èm liªn miªn. V× vÖ sinh chung lµng cã quyÒn buéc mét hai ngêi kia ph¶i lÊp ao.
S½n ®©y xin nh¾c l¹i vµi ba viÖc sai lÇm cña nh÷ng ngêi tuyªn truyÒn ®êi sèng míi, v× h¨ng qu¸ mµ lµm háng viÖc.
30
Mét lµng nä, c¸c chÞ em phô n÷ hít tãc ng¾n, mÆc ¸o côt. Tèt l¾m. Nhng c¸c chÞ em l¹i muèn Ðp c¶ c¸c bµ cô giµ còng lµm nh m×nh. Rót côc, c¸c bµ cô ph¶n ®èi kÞch liÖt, vµ phong trµo phô n÷ hít tãc vµ ¸o côt còng thÊt b¹i.
MÊy anh em thanh niªn tuyªn truyÒn gi¶m bít giç TÕt. Nhng ®Õn khi ra chî, gÆp ai mua ®å m· th× giùt lÊy ®èt hÕt. Nh thÕ lµ ngèc. Kh«ng biÕt r»ng tuyªn truyÒn th× ph¶i dÇn dÇn nãi cho ngêi ta hiÓu, ®Ó ngêi ta vui lßng lµm, chø kh«ng cã quyÒn Ðp ngêi ta. Kh«ng biÕt r»ng ®¬m cóng lµ mét phong tôc ®· l©u ®êi, kh«ng ph¶i mét ngµy mét b÷a mµ bá ®îc. Kh«ng biÕt r»ng ngêi ta ®· mÊt tiÒn mua, m×nh giùt ®èt ®i, th× ai còng tøc giËn.
Cã n¬i t×m mäi c¸ch ®Ó khuyªn d©n häc quèc ng÷. Tèt l¾m. Nhng v× h¨ng qu¸, ph¹t tiÒn hoÆc ®em mùc vÏ miÖng nh÷ng ngêi qua ®êng kh«ng biÕt ch÷. Nh thÕ lµ “tÕu”. Lµm nh vËy, chØ ®îc ngêi ta o¸n ghÐt, chø kh«ng Ých g×.
Tuyªn truyÒn ®êi sèng míi còng nh tuyªn truyÒn viÖc kh¸c, ph¶i h¨ng h¸i, bÒn gan, chÞu khã, ®ång thêi ph¶i cÈn thËn, kh«n khÐo, mÒm máng.
XIX
HáI: §êi sèng míi cã thÓ thùc hµnh kh¾p níc kh«ng?
§¸P: RÊt cã thÓ thùc hµnh kh¾p níc. Trong 80 n¨m sèng díi chÕ ®é thùc d©n Ph¸p, trong 5 n¨m
31
sèng díi chÕ ®é ph¸txÝt Ph¸p vµ NhËt, d©n ta bÞ bãc lét ®Ì nÐn, ch¼ng nh÷ng d©n cïng, tµi tËn, ®êi sèng tiªu ®iÒu, mµ c¶ tinh thÇn t©m lý còng bÞ ¸p chÕ. Tuy vËy, d©n ta cßn ®ñ chÝ khÝ quËt cêng, næi lªn chèng NhËt, chèng Ph¸p, tranh l¹i quyÒn ®éc lËp, tù do. Nay d©n ta ®em tinh thÇn vµ lùc lîng ®ã mµ kh¸ng chiÕn vµ kiÕn quèc, mµ lµm ®êi sèng míi, th× nhÊt ®Þnh thµnh c«ng.
V¶ l¹i, níc ta ngêi kh¸ ®«ng, ®Êt kh¸ réng; ruéng kh¸ tèt, cña kh¸ nhiÒu. §ång bµo ta l¹i cã tÝnh chÞu khæ, chÞu khã, biÕt viÖc ph¶i th× vui lßng theo. ThÕ lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó lµm ®êi sèng míi ®· ®ñ råi. Còng nh g¹o, níc, cñi ®Òu s½n sµng, chØ cÇn nhen löa th× cã c¬m ¨n.
Nªu cao vµ thùc hµnh CÇn, KiÖm, Liªm, ChÝnh tøc lµ nhen löa cho ®êi sèng míi.
Chóng ta thùc hµnh ®êi sèng míi trong ba n¨m th× vÒ viÖc ¨n, mÆc, ë, ®i l¹i, chóng ta quyÕt cã thÓ tù cÊp, tù tóc. §em tiÒn cña chóng ta tiÕt kiÖm, tÝch tr÷ ®îc, mµ mua m¸y mãc to t¸t, ®Ó söa ®æi thªm nghÒ lµm ruéng vµ më mang c«ng nghÖ, th× trong 5, 7 n¨m, ®êi sèng toµn thÓ ®ång bµo ta cã thÓ phong lu, dåi dµo.
ChÝnh phñ ®Ò xíng ®êi sèng míi, ra søc chØ b¶o khuyÕn khÝch gióp ®ì cho d©n lµm, nhµ nµo, lµng nµo, vïng nµo lµm ®îc tèt h¬n hÕt, sÏ ®îc khen thëng.
C¸c c¬ quan, c¸c bé ®éi, c¸c ®oµn thÓ ph¶i h¨ng h¸i thi ®ua nhau mµ lµm.
32
C¸c c¸n bé tõ lµng ®Õn tØnh vµ kú ph¶i h¨ng h¸i tuyªn truyÒn cæ ®éng vµ ®Þnh kÕ ho¹ch cho thÝch hîp víi ®Þa ph¬ng m×nh. NhÊt lµ ph¶i cè g¾ng lµm kiÓu mÉu. Chóng ta ®ång t©m mµ lµm, quyÕt t©m mµ lµm th× ®êi sèng míi nhÊt ®Þnh thùc hiÖn ®îc. Mong toµn thÓ ®ång bµo g¾ng søc theo ®êi sèng míi, x©y dùng mét níc ViÖt Nam míi phó cêng.
Ngµy 20 th¸ng 3 n¨m 1947
33
34
SöA §æI LèI LµM VIÖC
ViÕt xong th¸ng 10-1947. Ký tªn: X.Y.Z.
Nxb. Sù thËt xuÊt b¶n lÇn ®Çu tiªn n¨m 1948, xuÊt b¶n lÇn thø 7, n¨m 1959.
Theo s¸ch xuÊt b¶n lÇn thø 7, n¨m 1959.
35
36
I
PH£ B×NH Vµ SöA CH÷A
1. C¸n bé vµ ®¶ng viªn ta, v× bËn viÖc hµnh chÝnh hoÆc qu©n sù, mµ xao nh·ng viÖc häc tËp. §ã lµ mét khuyÕt ®iÓm rÊt to. Kh¸c nµo ngêi thÇy thuèc chØ ®i ch÷a ngêi kh¸c, mµ bÖnh nÆng trong m×nh th× quªn ch÷a.
Tõ nay, chóng ta cÇn ph¶i thiÕt thùc häc tËp, söa ch÷a c¸c khuyÕt ®iÓm. V× cã tÈy s¹ch khuyÕt ®iÓm, c«ng viÖc míi cã thÓ tiÕn bé.
2. Trong bøc th tríc, Hå Chñ tÞch ®· v¹ch râ khuyÕt ®iÓm cña chóng ta. Nh÷ng c¸n bé vµ ®¶ng viªn c¸c n¬i, hoÆc chØ nghiªn cøu qua loa, hoÆc nhËn thÊy khuyÕt ®iÓm råi nhng kh«ng cè g¾ng söa ch÷a.
§ã lµ v× nghiªn cøu mét c¸ch kh«ng thiÕt thùc, kh«ng cã tæ chøc.
Tõ nay, chóng ta ph¶i lµm nh sau nµy: A- Tæ CHøC: Mçi c¬ quan, bé ®éi, ®oµn thÓ ph¶i tæ chøc mét uû ban häc tËp, do c¸n bé cao cÊp l·nh ®¹o, do c¸c cÊp cö ®¹i biÓu tham gia. Sè uû viªn nhiÒu hay Ýt, tuú hoµn c¶nh mµ ®Þnh. Uû ban nµy ®Þnh ra kÕ ho¹ch; nghiªn cøu, th¶o luËn, kiÓm tra vµ thùc hµnh.
37
B- THêI GIAN HäC TËP: tõ 2 ®Õn 3 th¸ng. Mçi n¬i tuú hoµn c¶nh mµ ®Þnh ngµy giê. Dï sao, ph¶i cã ngµy giê nhÊt ®Þnh.
C- TµI LIÖU HäC TËP: Th Hå Chñ tÞch vµ nh÷ng tµi liÖu Trung ¬ng sÏ göi thªm. D- C¸CH THøC HäC TËP:
1. Nghiªn cøu - Mçi ngêi ph¶i ®äc kü cµng c¸c tµi liÖu, råi tù kiÓm ®iÓm vµ kiÓm ®iÓm ®ång chÝ m×nh, cã khuyÕt ®iÓm g× vµ u ®iÓm g×.
2. Th¶o luËn - Khai héi th¶o luËn vµ phª b×nh. Trong lóc th¶o luËn, mäi ngêi ®îc hoµn toµn tù do ph¸t biÓu ý kiÕn, dï ®óng hoÆc kh«ng ®óng còng vËy. Song kh«ng ®îc nãi gµn, nãi vßng quanh. Nh÷ng kÕt luËn trong cuéc th¶o luËn ph¶i cã cÊp trªn duyÖt y míi lµ chÝnh thøc.
§- C¸CH PH£ B×NH: Môc ®Ých phª b×nh cèt ®Ó gióp nhau söa ch÷a, gióp nhau tiÕn bé. Cèt ®Ó söa ®æi c¸ch lµm viÖc cho tèt h¬n, ®óng h¬n. Cèt ®oµn kÕt vµ thèng nhÊt néi bé.
V× vËy, phª b×nh m×nh còng nh phª b×nh ngêi ph¶i r¸o riÕt, triÖt ®Ó, thËt thµ, kh«ng nÓ nang, kh«ng thªm bít. Ph¶i v¹ch râ c¶ u ®iÓm vµ khuyÕt ®iÓm. §ång thêi, chí dïng nh÷ng lêi mØa mai, chua cay, ®©m thäc. Phª b×nh viÖc lµm, chø kh«ng ph¶i phª b×nh ngêi.
Nh÷ng ngêi bÞ phª b×nh th× ph¶i vui lßng nhËn xÐt ®Ó söa ®æi, kh«ng nªn v× bÞ phª b×nh mµ n¶n chÝ, hoÆc o¸n ghÐt.
E- KIÓM TRA: Uû ban häc tËp ph¶i cã mét 38
ban kiÓm tra ®Ó xem xÐt viÖc häc tËp vµ sù tiÕn bé cña mäi ngêi, gióp ®ì ngêi tiÕn bé Ýt, khen ngîi ngêi tiÕn bé nhiÒu.
G- B¸O C¸O: Mçi th¸ng ph¶i b¸o c¸o vÒ Trung ¬ng mét lÇn.
H- THùC HµNH: Ngêi cã u ®iÓm th× ph¶i cè g¾ng thªm, vµ ngêi kh¸c ph¶i cè g¾ng b¾t chíc. Mäi ngêi ph¶i tÝch cùc söa ch÷a khuyÕt ®iÓm cña m×nh vµ gióp anh em söa ch÷a khuyÕt ®iÓm cña hä. Mäi ngêi ph¶i nhí r»ng: céng nhiÒu khuyÕt ®iÓm nhá thµnh mét khuyÕt ®iÓm to, sÏ rÊt cã h¹i. Céng nhiÒu u ®iÓm nhá thµnh mét u ®iÓm lín, rÊt lîi cho §¶ng vµ c«ng cuéc kh¸ng chiÕn.
PH¶I SöA §æI LèI LµM VIÖC CñA §¶NG
§¶ng ta hy sinh tranh ®Êu, ®oµn kÕt, l·nh ®¹o nh©n d©n, tranh l¹i thèng nhÊt vµ ®éc lËp. C«ng viÖc ®· cã kÕt qu¶ vÎ vang.
Nhng, nÕu mçi c¸n bé, mçi ®¶ng viªn lµm viÖc ®óng h¬n, khÐo h¬n, th× thµnh tÝch cña §¶ng cßn to t¸t h¬n n÷a.
C¸n bé vµ ®¶ng viªn lµm viÖc kh«ng ®óng, kh«ng khÐo, th× cßn nhiÒu khuyÕt ®iÓm. KhuyÕt ®iÓm nhiÒu th× thµnh tÝch Ýt. KhuyÕt ®iÓm Ýt th× thµnh tÝch nhiÒu.
§ã lµ lÏ tÊt nhiªn.
V× vËy, ngay tõ b©y giê, c¸c c¬ quan, c¸c c¸n bé, c¸c ®¶ng viªn, mçi ngêi mçi ngµy ph¶i thiÕt
39
thùc tù kiÓm ®iÓm vµ kiÓm ®iÓm ®ång chÝ m×nh. HÔ thÊy khuyÕt ®iÓm ph¶i kiªn quyÕt tù söa ch÷a, vµ gióp ®ång chÝ m×nh söa ch÷a. Ph¶i nh thÕ, §¶ng míi chãng ph¸t triÓn, c«ng viÖc míi chãng thµnh c«ng.
NÕu kh«ng kiªn quyÕt söa ch÷a khuyÕt ®iÓm cña ta, th× còng nh giÊu giÕm tËt bÖnh trong m×nh, kh«ng d¸m uèng thuèc, ®Ó bÖnh ngµy cµng nÆng thªm, nguy ®Õn tÝnh mÖnh.
KhuyÕt ®iÓm cã nhiÒu thø. Chóng ta cã thÓ chia tÊt c¶ c¸c khuyÕt ®iÓm vµo ba h¹ng: - KhuyÕt ®iÓm vÒ t tëng, tøc lµ bÖnh chñ quan. - KhuyÕt ®iÓm vÒ sù quan hÖ trong §¶ng víi ngoµi §¶ng, tøc lµ bÖnh hÑp hßi.
- KhuyÕt ®iÓm vÒ c¸ch nãi vµ c¸ch viÕt, tøc lµ ba hoa.
§ã lµ ba chøng bÖnh rÊt nguy hiÓm. NÕu kh«ng ch÷a ngay, ®Ó nã l©y ra, th× cã h¹i v« cïng. A- BÖNH CHñ QUAN
Mçi chøng bÖnh sinh ra do nhiÒu nguyªn nh©n. Nhng kÕt qu¶ nã ®Òu lµm cho ngêi ta èm yÕu. Nguyªn nh©n cña bÖnh chñ quan lµ: KÐm lý luËn, hoÆc khinh lý luËn, hoÆc lý luËn su«ng.
Tríc hÕt, ta ph¶i hiÓu lý luËn lµ g×?
Lý luËn lµ ®em thùc tÕ trong lÞch sö, trong kinh nghiÖm, trong c¸c cuéc tranh ®Êu, xem xÐt, so s¸nh thËt kü lìng râ rµng, lµm thµnh kÕt luËn. Råi l¹i ®em nã chøng minh víi thùc tÕ. §ã lµ lý luËn ch©n chÝnh.
40
Lý luËn nh c¸i kim chØ nam, nã chØ ph¬ng híng cho chóng ta trong c«ng viÖc thùc tÕ. Kh«ng cã lý luËn th× lóng tóng nh nh¾m m¾t mµ ®i.
HiÖn nay, phong trµo c¸ch m¹ng rÊt cao. Nhng thö hái c¸n bé vµ ®¶ng viªn ta ®· mÊy ngêi biÕt râ lý luËn vµ biÕt ¸p dông vµo chÝnh trÞ, qu©n sù, kinh tÕ, vµ v¨n ho¸? §· mÊy ngêi hiÓu “biÖn chøng” lµ c¸i g×?
V× kÐm lý luËn, cho nªn gÆp mäi viÖc kh«ng biÕt xem xÐt cho râ, c©n nh¾c cho ®óng, xö trÝ cho khÐo. Kh«ng biÕt nhËn râ ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh kh¸ch quan, ý m×nh nghÜ thÕ nµo lµm thÕ Êy. KÕt qu¶ thêng thÊt b¹i.
§ã lµ chøng kÐm lý luËn trong bÖnh chñ quan. Cã nh÷ng c¸n bé, nh÷ng ®¶ng viªn cò, lµm ®îc viÖc, cã kinh nghiÖm. Cè nhiªn, nh÷ng anh em ®ã rÊt quý b¸u cho §¶ng. Nhng hä l¹i m¾c ph¶i c¸i bÖnh khinh lý luËn. Hä quªn r»ng: nÕu hä ®· cã kinh nghiÖm mµ l¹i biÕt thªm lý luËn th× c«ng viÖc tèt h¬n nhiÒu. Hä quªn r»ng: kinh nghiÖm cña hä tuy tèt, nhng còng ch¼ng qua lµ tõng bé phËn mµ th«i, chØ thiªn vÒ mét mÆt mµ th«i.
Cã kinh nghiÖm mµ kh«ng cã lý luËn, còng nh mét m¾t s¸ng, mét m¾t mê.
Nh÷ng anh em ®ã, cÇn ph¶i nghiªn cøu thªm lý luËn, míi thµnh ngêi c¸n bé hoµn toµn. Cã nh÷ng ngêi xem ®îc s¸ch, xem nhiÒu s¸ch. Siªng xem s¸ch vµ xem nhiÒu s¸ch lµ mét
41
viÖc ®¸ng quý. Nhng thÕ kh«ng ph¶i ®· lµ biÕt lý luËn.
Lý luËn cèt ®Ó ¸p dông vµo c«ng viÖc thùc tÕ. Lý luËn mµ kh«ng ¸p dông vµo thùc tÕ lµ lý luËn su«ng. Dï xem ®îc hµng ngµn hµng v¹n quyÓn lý luËn, nÕu kh«ng biÕt ®em ra thùc hµnh, th× kh¸c nµo mét c¸i hßm ®ùng s¸ch.
Xem nhiÒu s¸ch ®Ó mµ loÌ, ®Ó lµm ra ta ®©y, thÕ kh«ng ph¶i lµ biÕt lý luËn.
Nh÷ng anh em ®ã cÇn ph¶i ra søc thùc hµnh míi thµnh ngêi biÕt lý luËn.
Nãi tãm l¹i, mçi c¸n bé, mçi ®¶ng viªn ph¶i häc lý luËn, ph¶i ®em lý luËn ¸p dông vµo c«ng viÖc thùc tÕ. Ph¶i ch÷a c¸i bÖnh kÐm lý luËn, khinh lý luËn vµ lý luËn su«ng.
§©y ph¶i nãi râ vÊn ®Ò trÝ thøc.
Nh÷ng ngêi trÝ thøc tham gia c¸ch m¹ng, tham gia kh¸ng chiÕn rÊt quý b¸u cho §¶ng. Kh«ng cã nh÷ng ngêi ®ã th× c«ng viÖc c¸ch m¹ng khã kh¨n thªm nhiÒu.
Nhng cã ®«i ngêi trÝ thøc v× thÕ mµ kiªu ng¹o, lªn mÆt. Chøng kiªu ng¹o lªn mÆt rÊt cã h¹i cho hä. Nã ng¨n trë hä tiÕn bé.
TrÝ thøc lµ g×?
TrÝ thøc lµ hiÓu biÕt. Trong thÕ giíi chØ cã hai thø hiÓu biÕt: mét lµ hiÓu biÕt sù tranh ®Êu sinh s¶n. Khoa häc tù nhiªn do ®ã mµ ra. Hai lµ hiÓu biÕt tranh ®Êu d©n téc vµ tranh ®Êu x· héi. Khoa häc x· héi do ®ã mµ ra. Ngoµi hai c¸i ®ã, kh«ng cã trÝ thøc nµo kh¸c.
42
Mét ngêi häc xong ®¹i häc, cã thÓ gäi lµ cã trÝ thøc. Song y kh«ng biÕt cµy ruéng, kh«ng biÕt lµm c«ng, kh«ng biÕt ®¸nh giÆc, kh«ng biÕt lµm nhiÒu viÖc kh¸c. Nãi tãm l¹i: c«ng viÖc thùc tÕ, y kh«ng biÕt g× c¶. ThÕ lµ y chØ cã trÝ thøc mét nöa. TrÝ thøc cña y lµ trÝ thøc häc s¸ch, cha ph¶i trÝ thøc hoµn toµn. Y muèn thµnh mét ngêi trÝ thøc hoµn toµn, th× ph¶i ®em c¸i trÝ thøc ®ã ¸p dông vµo thùc tÕ.
V× vËy, nh÷ng ngêi trÝ thøc ®ã cÇn ph¶i biÕt râ c¸i khuyÕt ®iÓm cña m×nh. Ph¶i khiªm tèn. Chí kiªu ng¹o. Ph¶i ra søc lµm c¸c viÖc thùc tÕ.
Lý luËn ph¶i ®em ra thùc hµnh. Thùc hµnh ph¶i nh»m theo lý luËn.
Lý luËn còng nh c¸i tªn (hoÆc viªn ®¹n). Thùc hµnh còng nh c¸i ®Ých ®Ó b¾n. Cã tªn mµ kh«ng b¾n, hoÆc b¾n lung tung, còng nh kh«ng cã tªn.
Lý luËn cèt ®Ó ¸p dông vµo thùc tÕ. ChØ häc thuéc lßng, ®Ó ®em loÌ thiªn h¹ th× lý luËn Êy còng v« Ých.
V× vËy, chóng ta ph¶i g¾ng häc, ®ång thêi häc th× ph¶i hµnh.
B- BÖNH HÑP Hßi
BÖnh nµy rÊt nguy hiÓm, mµ nhiÒu c¸n bé vµ ®¶ng viªn cßn m¾c ph¶i.
Trong, th× bÖnh nµy ng¨n trë §¶ng thèng nhÊt vµ ®oµn kÕt.
Ngoµi, th× nã ph¸ ho¹i sù ®oµn kÕt toµn d©n.
43
NhiÒu thø bÖnh, nh chñ nghÜa ®Þa ph¬ng, chñ nghÜa b¶n vÞ, chñ nghÜa c¸ nh©n, khuynh híng tham danh väng, tham ®Þa vÞ, d×m ngêi giái, bÖnh hñ ho¸, v.v., ®Òu do bÖnh hÑp hßi mµ ra!
Cã nh÷ng c¸n bé chØ thÊy lîi Ých bé phËn cña m×nh, kh«ng thÊy lîi Ých cña toµn thÓ, muèn ®em lîi Ých cña toµn thÓ phôc tïng lîi Ých cña bé phËn m×nh. Hä quªn h¼n c¸i chÕ ®é d©n chñ tËp trung. Hä quªn r»ng thiÓu sè ph¶i phôc tïng ®a sè, h¹ cÊp ph¶i phôc tïng thîng cÊp, bé phËn ph¶i phôc tïng toµn thÓ.
Chóng ta ph¶i kiªn quyÕt ch÷a ngay bÖnh Êy, mçi mét ®¶ng viªn, mçi mét bé phËn, mçi mét lêi nãi, viÖc lµm, tuyÖt ®èi ph¶i nh»m vµo lîi Ých cña toµn cuéc, lîi Ých cña toµn §¶ng.
V× ham danh väng vµ ®Þa vÞ, cho nªn khi phô tr¸ch mét bé phËn nµo, th× l«i ngêi nµy, kÐo ngêi kh¸c, a ai th× kÐo vµo, kh«ng a th× t×m c¸ch tÈy ra. ThÕ lµ chØ biÕt cã m×nh, chØ biÕt cã bé phËn m×nh mµ quªn c¶ §¶ng. §ã lµ mét thø bÖnh hÑp hßi, tr¸i h¼n víi nguyªn t¾c tËp trung vµ thèng nhÊt cña §¶ng.
Còng v× bÖnh hÑp hßi ®ã mµ c¸n bé cÊp trªn ph¸i ®Õn vµ c¸n bé ®Þa ph¬ng kh«ng ®oµn kÕt chÆt chÏ.
Ph¶i biÕt r»ng: chØ cã hai h¹ng c¸n bé ®ã ®oµn kÕt chÆt chÏ vµ chØ cã c¸n bé ®Þa ph¬ng ngµy cµng thªm nhiÒu, th× nÒn t¶ng cña §¶ng míi ph¸t triÓn vµ v÷ng vµng. C¸n bé ph¸i ®Õn, tr×nh ®é
44
thêng cao h¬n, kinh nghiÖm nhiÒu h¬n. Nhng c¸n bé ®Þa ph¬ng l¹i biÕt râ nh©n d©n, quen thuéc c«ng viÖc h¬n. Hai h¹ng c¸n bé ph¶i gióp ®ì nhau, båi ®¾p nhau, th× c«ng viÖc míi ch¹y.
V× bÖnh hÑp hßi mµ c¸n bé ph¸i ®Õn thêng kiªu ng¹o, khinh rÎ c¸n bé ®Þa ph¬ng, cho hä lµ dèt kÐm. Thµnh thö kh«ng th©n mËt hîp t¸c.
Tõ nay, hÔ cã viÖc l«i th«i nh thÕ n÷a, th× c¸n bé ph¸i ®Õn ph¶i chÞu lçi nÆng h¬n, nhÊt lµ nh÷ng c¸n bé l·nh ®¹o.
Hai h¹ng c¸n bé ph¶i kÕt thµnh mét khèi, kh«ng ph©n biÖt, kh«ng kÌn cùa. Ph¶i cïng nhau ch÷a cho tiÖt c¸i näc bÖnh hÑp hßi.
C¸n bé qu©n sù víi c¸n bé ®Þa ph¬ng còng vËy, ph¶i ®oµn kÕt nhÊt trÝ, gióp ®ì lÉn nhau. C¸n bé qu©n sù trong mét ®Þa ph¬ng thêng gi÷ ®Þa vÞ l·nh ®¹o vµ cã quyÒn lùc trong tay. V× vËy, nÕu tõ nay cßn cã sù kh«ng hoµ thuËn gi÷a hai bªn, th× c¸n bé qu©n sù ph¶i chÞu lçi lín h¬n. Bé ®éi nµy víi bé ®éi kh¸c, ®Þa ph¬ng nµy víi ®Þa ph¬ng kh¸c, c¬ quan nµy víi c¬ quan kh¸c, ®Òu ph¶i ph¶n ®èi bÖnh Ých kû, bÖnh ®Þa ph¬ng. ThÝ dô: kh«ng muèn cÊp trªn ®iÒu ®éng c¸n bé, hoÆc khi ®iÒu ®éng th× chØ ®ïn nh÷ng c¸n bé kÐm ra. Cã vËt liÖu g× dï m×nh cã thõa, hoÆc kh«ng cÇn ®Õn, còng thu giÊu ®i, kh«ng cho cÊp trªn biÕt, kh«ng muèn chia sÎ cho n¬i kh¸c.
BÖnh ®Þa ph¬ng ®ã, ph¶i tÈy cho s¹ch. L¹i cßn vÊn ®Ò c¸n bé cò vµ c¸n bé míi.
45
§¶ng cµng ph¸t triÓn th× cÇn ®Õn c¸n bé míi cµng nhiÒu.
V¶ ch¨ng, sè c¸n bé cò cã Ýt, kh«ng ®ñ cho §¶ng dïng. §ång thêi, theo luËt tù nhiªn, giµ th× ph¶i yÕu, yÕu th× ph¶i chÕt. NÕu kh«ng cã c¸n bé míi thÕ vµo, th× ai g¸nh v¸c c«ng viÖc cña §¶ng.
V× vËy, c¸n bé cò ph¶i hoan nghªnh, d¹y b¶o, d×u d¾t, yªu mÕn c¸n bé míi. Cè nhiªn c¸n bé míi, v× c«ng t¸c cha l©u, kinh nghiÖm cßn Ýt, cã nhiÒu khuyÕt ®iÓm. Nhng hä l¹i cã nh÷ng u ®iÓm h¬n c¸n bé cò: hä nhanh nhÑn h¬n, thêng giµu s¸ng kiÕn h¬n.
V× vËy, hai bªn ph¶i t«n träng nhau, gióp ®ì nhau, häc lÉn nhau, ®oµn kÕt chÆt chÏ víi nhau. C¸n bé cò thêng gi÷ ®Þa vÞ l·nh ®¹o. V× vËy, nÕu tõ nay, quan hÖ gi÷a hai h¹ng c¸n bé Êy kh«ng æn tho¶, th× c¸n bé cò ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm nhiÒu h¬n. Nh thÕ míi ch÷a khái bÖnh hÑp hßi.
Tõ tríc ®Õn nay, v× bÖnh hÑp hßi mµ cã nh÷ng sù lñng cñng gi÷a bé phËn vµ toµn cuéc, ®¶ng viªn víi §¶ng, c¸n bé ®Þa ph¬ng vµ c¸n bé ph¸i ®Õn, c¸n bé qu©n sù vµ c¸n bé “mÆt trËn”, c¸n bé míi vµ c¸n bé cò, c¬ quan nµy vµ c¬ quan kh¸c, bé ®éi nµy vµ bé ®éi kh¸c, ®Þa ph¬ng nµy vµ ®Þa ph¬ng kh¸c.
VËy tõ nay, chóng ta ph¶i tÈy cho s¹ch c¸i bÖnh nguy hiÓm ®ã, khiÕn cho §¶ng hoµn toµn nhÊt trÝ, hoµn toµn ®oµn kÕt.
46
BÖnh hÑp hßi ®èi ngo¹i.
Cã nhiÒu ®ång chÝ cã bÖnh tù t«n, tù ®¹i, khinh rÎ ngêi ta, kh«ng muèn biÕt, muèn häc nh÷ng u ®iÓm cña ngêi kh¸c. BiÕt ®îc vµi c©u lý luËn ®· cho m×nh lµ giái, kh«ng xem ai ra g×, tëng m×nh lµ h¬n hÕt. §ã lµ bÖnh hÑp hßi h¹ng nÆng.
Hä quªn r»ng: chØ ®oµn kÕt trong §¶ng, c¸ch m¹ng còng kh«ng thµnh c«ng ®îc, cßn ph¶i ®oµn kÕt nh©n d©n c¶ níc. Hä quªn r»ng: so víi sè nh©n d©n th× sè ®¶ng viªn chØ lµ tèi thiÓu, hµng tr¨m ngêi d©n míi cã mét ngêi ®¶ng viªn. NÕu kh«ng cã nh©n d©n gióp søc, th× §¶ng kh«ng lµm ®îc viÖc g× hÕt.
V× vËy ta cÇn ph¶i hîp t¸c víi nh÷ng ngêi ngoµi §¶ng. Ta kh«ng ®îc khinh rÎ hä, chª bai hä. Ta ph¶i liªn l¹c mËt thiÕt víi d©n chóng. Kh«ng ®îc rêi xa d©n chóng. Rêi xa d©n chóng lµ c« ®éc. C« ®éc th× nhÊt ®Þnh thÊt b¹i.
Còng v× bÖnh hÑp hßi mµ kh«ng biÕt dïng nh©n tµi, viÖc g× còng «m lÊy hÕt. ¤m lÊy hÕt th× cè nhiªn lµm kh«ng næi.
Còng v× bÖnh hÑp hßi mµ kh«ng biÕt c¸ch xö trÝ kh«n khÐo víi c¸c h¹ng ®ång bµo (nh t«n gi¸o, quèc d©n thiÓu sè, anh em trÝ thøc, c¸c quan l¹i cò, v.v.).
Tõ nay, mçi c¸n bé, mçi ®¶ng viªn, ph¶i kiªn quyÕt ch÷a c¸i bÖnh hÑp hßi ®ã ®Ó thùc hµnh chÝnh s¸ch ®¹i ®oµn kÕt. ChÝnh s¸ch thµnh c«ng th× kh¸ng chiÕn míi dÔ th¾ng lîi.
47
BÖnh chñ quan, bÖnh Ých kû, bÖnh hÑp hßi, v.v., mçi chøng bÖnh lµ mét kÎ ®Þch. Mçi kÎ ®Þch bªn trong lµ mét b¹n ®ång minh cña kÎ ®Þch bªn ngoµi. §Þch bªn ngoµi kh«ng ®¸ng sî. §Þch bªn trong ®¸ng sî h¬n, v× nã ph¸ ho¹i tõ trong ph¸ ra. V× vËy, ta ph¶i ra søc ®Ò phßng nh÷ng kÎ ®Þch ®ã, ph¶i ch÷a hÕt nh÷ng chøng bÖnh ®ã.
GÆp mçi vÊn ®Ò, ta ph¶i ®Æt c©u hái:
V× sao cã vÊn ®Ò nµy?
Xö trÝ nh thÕ nµy, kÕt qu¶ sÏ ra sao?
Ph¶i suy tÝnh kü lìng. Chí hÊp tÊp, chí lµm bõa, chí lµm liÒu. Chí gÆp sao lµm vËy. §Ó ch÷a khái nh÷ng bÖnh kia, ta ph¶i tù phª b×nh r¸o riÕt, vµ ph¶i lÊy lßng th©n ¸i, lÊy lßng thµnh thËt, mµ r¸o riÕt phª b×nh ®ång chÝ m×nh. Hai viÖc ®ã ph¶i ®i ®«i víi nhau.
Trong lóc phª b×nh, khuyÕt ®iÓm ph¶i v¹ch ra râ rµng, mµ u ®iÓm còng ph¶i nh¾c ®Õn. Mét mÆt lµ ®Ó söa ch÷a cho nhau. Mét mÆt lµ ®Ó khuyÕn khÝch nhau, b¾t chíc nhau.
Mçi c¸n bé, mçi ®¶ng viªn, mçi ngµy ph¶i tù kiÓm ®iÓm, tù phª b×nh, tù söa ch÷a nh mçi ngµy ph¶i röa mÆt. §îc nh thÕ th× trong §¶ng sÏ kh«ng cã bÖnh mµ §¶ng sÏ m¹nh khoÎ v« cïng.
48
II
MÊY §IÒU KINH NGHIÖM
1. Cã c¸n bé tèt, viÖc g× còng xong
Mu«n viÖc thµnh c«ng hoÆc thÊt b¹i, ®Òu do c¸n bé tèt hoÆc kÐm. §ã lµ mét ch©n lý nhÊt ®Þnh. Sau ®©y lµ nh÷ng kinh nghiÖm râ rµng:
ChÝnh phñ muèn gióp ®ång bµo lµng X. ë thîng du më mang v¨n ho¸, ®· lËp ra trêng vµ ph¸i gi¸o viªn ®Õn mÊy lÇn, nhng kh«ng ai ®Õn häc. C¸c gi¸o viªn ®Òu l¾c ®Çu trë vÒ.
§ång chÝ A ë VÖ quèc qu©n, ®¸nh giÆc bÞ th¬ng, gÉy tay, kh«ng cÇm sóng ®îc n÷a, xin ®i lµm gi¸o viªn.
§îc ph¸i ®Õn lµng X, A liÒn ®i th¨m c¸c nhµ, nãi chuyÖn víi c¸c bËc cha mÑ vµ trÎ em. KÕt qu¶ nh÷ng cuéc nãi chuyÖn ®ã lµ: v× nhµ nghÌo, thiÕu ngêi, trÎ em ph¶i ë nhµ gióp viÖc kh«ng ®i häc ®îc.
A liÒn t×m c¸ch gi¶i quyÕt: võa häc võa lµm. Khuyªn c¸c trÎ em häp thµnh tiÓu tæ, nh tæ ch¨n tr©u, tæ c¾t cá, tæ ®an nãn, v.v.. C¸c trÎ em võa lµm võa häc. Nhê c¸ch hîp t¸c, lµm l¹i ®îc nhiÒu h¬n lµm riªng ë nhµ. §ång bµo trong lµng thÊy vËy, ch¼ng nh÷ng cho c¸c con ®· lín ®i häc, mµ
49
göi c¶ con cßn bÐ cho thÇy, “häc ®îc ch÷ nµo hay ch÷ Êy”. Råi ngêi lín thÊy vui còng ®i häc. Nhµ trêng dét, ®ång chÝ A tù m×nh lîp l¹i. §ång bµo thÊy vËy, kÐo nhau ®Õn gióp. §èi víi c¸c em lµm biÕng hoÆc nghÞch ngîm, A kh«ng ®¸nh ph¹t, chØ dïng c¸ch khuyªn dç, vµ bµy cho c¸c em kh¸c phª b×nh. Thµnh thö dÇn dÇn em nµo còng trë nªn ngoan ngo·n.
Khi d©n lµng cã viÖc g×, A còng ra tay gióp. Khi cã ai c·i cä nhau, th× A lÊy t c¸ch thÇy häc trong lµng ®Õn dµn xÕp.
Thµnh thö d©n lµng, nhÊt lµ nh÷ng cha mÑ häc trß, ai còng kÝnh träng vµ yªu mÕn ®ång chÝ A. Nh÷ng nhµ gÇn lµng thÊy vËy, còng göi con ®Õn häc.
§ång chÝ A chØ cã b»ng tiÓu häc mµ ®· lµm ®îc c«ng viÖc nh÷ng «ng gi¸o kh¸c kh«ng lµm næi. Trong c¸c ngµnh ho¹t ®éng cña chóng ta, nµo chÝnh trÞ, kinh tÕ, nµo qu©n sù, v¨n ho¸, ch¾c kh«ng thiÕu nh÷ng ngêi cã n¨ng lùc, cã s¸ng kiÕn nh A. Nhng v× c¸ch l·nh ®¹o cña ta cßn kÐm, thãi quan liªu cßn nång cho nªn cã nh÷ng ngêi nh thÕ còng bÞ d×m xuèng, kh«ng ®îc cÊt nh¾c. Muèn tr¸nh khái sù hao phÝ nh©n tµi, chóng ta cÇn ph¶i söa ch÷a c¸ch l·nh ®¹o. ThÝ dô: b¾t buéc c¸n bé trong mçi ngµnh ph¶i thiÕt thùc b¸o c¸o vµ cÊt nh¾c nh©n tµi.
2. ChÝnh s¸ch th× ®óng, c¸ch lµm th× sai Chóng ta thêng kªu gäi lµm lµng kiÓu mÉu,
50
tr¹i kiÓu mÉu, bé ®éi kiÓu mÉu, nhµ m¸y kiÓu mÉu, v.v., khÈu hiÖu ®ã rÊt ®óng. Nhng ®Õn nay, hoÆc cha lµm ®îc, hoÆc lµm ®îc nöa chõng råi l¹i nguéi. V× lÏ g×?
V× chóng ta quªn mét lÏ rÊt gi¶n ®¬n dÔ hiÓu: tøc lµ v« luËn viÖc g×, ®Òu do ngêi lµm ra, vµ tõ nhá ®Õn to, tõ gÇn ®Õn xa, ®Òu thÕ c¶.
Muèn lËp lµng kiÓu mÉu, ®éi kiÓu mÉu, v.v., th× tríc ph¶i ®µo t¹o ra nh÷ng ngêi kiÓu mÉu, ®Ó lµm c¸n bé cho lµng ®ã, ®éi ®ã. Lµm ®îc mét lµng, mét ®éi råi lÊy ®ã lµm kiÓu mÉu, ®Ó khuyÕn khÝch vµ cæ ®éng n¬i kh¸c.
Tõ tríc ®Õn nay, chóng ta lµm tr¸i ngîc l¹i. Chóng ta nghÜ ra mét lµng, mét ®éi kiÓu mÉu trong t tëng, mµ kh«ng b¾t ®Çu tõ mét lµng, mét ®éi s½n cã, cho nªn kÕ ho¹ch kh«ng ¨n khíp víi nh÷ng hoµn c¶nh thiÕt thùc (kh¸ch quan).
§ã còng lµ v× bÖnh chñ quan cña chóng ta. Cho nªn khÈu hiÖu tuy ®óng, nhng thùc hµnh kh«ng cã kÕt qu¶ mü m·n.
Mét lÏ n÷a, còng v× c¸ch l·nh ®¹o vµ c¸ch lµm kh«ng ®óng. Khi chóng ta muèn lËp mét lµng hoÆc mét ®éi kiÓu mÉu, chóng ta ®em c¸n bé ngoµi ®Õn, ®Ó xung phong, mµ kh«ng ®µo t¹o c¸n bé ngay ë ®ã. Khi c¸n bé xung phong ph¶i ®iÒu ®éng ®i n¬i kh¸c, th× lµng kia hoÆc ®éi kia l¹i xÕp. Nh
c¸i bong bãng, thæi h¬i vµo, th× phïng lªn, h¬i ra hÕt, th× xÑp xuèng.
V¶ l¹i, chóng ta tham lam lµm nhiÒu trong
51
mét lóc. ThÝ dô: muèn lËp mét tØnh kiÓu mÉu th× thêng hay dµn lùc lîng ra lµm c¶ tØnh, kh«ng biÕt ®Þnh cho mçi huyÖn chän mét tæng lµm kiÓu mÉu, mçi tæng chän mét lµng lµm kiÓu mÉu. Thµnh thö, “¨n nhiÒu, nuèt kh«ng xuèng”. Chóng ta kh«ng biÕt tËp trung lùc lîng, lµm xong mét n¬i, lÊy ®ñ kinh nghiÖm, råi lµm n¬i kh¸c.
V× vËy, tõ nay bÊt kú viÖc g×, chóng ta ph¶i b¾t ®Çu tõ gèc, dÇn dÇn ®Õn ngän, tõ Ýt ®Õn nhiÒu, tõ hÑp ®Õn réng, chí nªn tham mau, tham nhiÒu trong mét lóc.
3. Kh«ng biÕt nghiªn cøu kinh nghiÖm ®Õn gèc
Trong c¸c cuéc vËn ®éng, nh t¨ng gia s¶n xuÊt, b×nh d©n häc vô, mïa ®«ng binh sÜ, v.v., chóng ta ®· ®îc nhiÒu thµnh tÝch rÊt kh¸. Nhng chóng ta kh«ng biÕt nghiªn cøu ®Õn n¬i ®Õn chèn, v× sao mµ cã thµnh tÝch kh¸? N¬i nµo thµnh tÝch tèt nhÊt? Ai lµ nh÷ng ngêi lµm ®îc thµnh tÝch ®ã? v.v., ®Ó mµ häc kinh nghiÖm, ®Ó mµ ®Æt ra khu«n phÐp cho c«ng viÖc kh¸c. Thµnh thö nh÷ng c¸i tèt, c¸i hay ®Òu kh«ng ph¸t triÓn ®îc. Vµ c«ng viÖc xong råi lµ th«i, c¸n bé kh«ng häc ®îc kinh nghiÖm g×, mµ còng kh«ng tiÕn bé ®îc mÊy.
§ång thêi, chóng ta kh«ng ra søc nghiªn cøu nh÷ng sù khã kh¨n, nh÷ng chç sai lÇm, ®Ó gi¶i quyÕt vµ söa ch÷a cho kÞp thêi.
ThÝ dô: nhiÒu c¸n bé lo lµm c«ng viÖc cña 52
§¶ng, nªn ph¶i xao nh·ng c«ng viÖc gia ®×nh cña hä, thµnh thö cha mÑ vî con hä kh«ng vui lßng, mµ còng ¶nh hëng ®Õn quÇn chóng. (Tuy cã ®«i n¬i cã s¸ng kiÕn, ®Ò xíng khÈu hiÖu: “c¸ch m¹ng ho¸ gia ®×nh”, “c¶ nhµ tham gia c«ng viÖc kh¸ng chiÕn”, v.v.. Song toµn bé vÊn ®Ò vÉn cha gi¶i quyÕt). VÊn ®Ò nµy kh«ng gi¶i quyÕt mét c¸ch hîp lý, rÊt cã ¶nh hëng xÊu cho sù tiÕn tíi cña c¸n bé. Dïng c¸n bé kh«ng ®óng tµi n¨ng cña hä, còng lµ mét cí thÊt b¹i. ThÝ dô: ngêi viÕt giái nhng nãi kÐm l¹i dïng vµo nh÷ng viÖc cÇn ph¶i nãi. Ngêi nãi khÐo nhng viÕt xoµng l¹i dïng vµo c«ng viÖc viÕt l¸ch. Thµnh thö hai ngêi ®Òu kh«ng cã thµnh tÝch.
Tõ nay, c«ng viÖc g× bÊt kú thµnh c«ng hoÆc thÊt b¹i, chóng ta cÇn ph¶i nghiªn cøu ®Õn céi rÔ, ph©n t¸ch thËt râ rµng råi kÕt luËn. KÕt luËn ®ã sÏ lµ c¸i th×a kho¸ ph¸t triÓn c«ng viÖc vµ ®Ó gióp cho c¸n bé tiÕn tíi. Cã nh thÕ th× ngêi míi cã tµi, tµi míi cã dông.
4. Ph¶i n©ng cao s¸ng kiÕn vµ lßng h¨ng h¸i
Chóng ta thêng nªu vÊn ®Ò ®ã. Nhng ®Õn nay, c¸n bé vµ ®¶ng viªn vÉn Ýt s¸ng kiÕn, Ýt h¨ng h¸i. §ã lµ v× lÏ g×?
V× nhiÒu lÏ. Mµ tríc hÕt lµ v×: C¸ch l·nh ®¹o cña ta kh«ng ®îc d©n chñ, c¸ch c«ng t¸c cña ta kh«ng ®îc tÝch cùc.
NÕu ai nãi chóng ta kh«ng d©n chñ, th× chóng
53
ta khã chÞu. Nhng nÕu chóng ta tù xÐt cho kü, th× thËt cã nh thÕ.
§èi víi c¬ quan l·nh ®¹o, ®èi víi nh÷ng ngêi l·nh ®¹o, c¸c ®¶ng viªn vµ c¸c c¸n bé dï cã ý kiÕn còng kh«ng d¸m nãi, dï muèn phª b×nh còng sî, kh«ng d¸m phª b×nh.
Thµnh thö cÊp trªn víi cÊp díi c¸ch biÖt nhau. QuÇn chóng víi §¶ng rêi xa nhau. Trªn th× tëng c¸i g× còng tèt ®Ñp. Díi th× cã g× kh«ng d¸m nãi ra.
Hä kh«ng nãi, kh«ng ph¶i v× hä kh«ng cã ý kiÕn, nhng v× hä nghÜ nãi ra cÊp trªn còng kh«ng nghe, kh«ng xÐt, cã khi l¹i bÞ “trï” lµ kh¸c.
Hä kh«ng d¸m nãi ra th× hä cø ®Ó trong lßng, råi sinh ra uÊt øc, ch¸n n¶n. Råi sinh ra thãi “kh«ng nãi tríc mÆt, chØ nãi sau lng”, “trong §¶ng im tiÕng, ngoµi §¶ng nhiÒu måm”, sinh ra thãi “thËm thµ thËm thôt” vµ nh÷ng thãi xÊu kh¸c.
Kinh nghiÖm lµ: c¬ quan nµo mµ trong lóc khai héi, cÊp trªn ®Ó cho mäi ngêi cã g× nãi hÕt, c¸i ®óng th× nghe, c¸i kh«ng ®óng th× gi¶i thÝch, söa ch÷a, ë nh÷ng c¬ quan ®ã mäi ngêi ®Òu ho¹t b¸t mµ bÖnh “th× thÇm th× thµo” còng hÕt.
Mét ngêi mµ trong ãc ®· cã uÊt øc, bÊt m·n, th× lêi hay lÏ ph¶i khã lät vµo bé ãc ®ã. §Ó cho hä th¸o c¸i uÊt øc, bÊt m·n ®ã ra, th× lêi hay lÏ ph¶i dÔ lät vµo ãc hä. §ã lµ mét lÏ rÊt gi¶n ®¬n. CÊp trªn còng nªn thØnh tho¶ng trng cÇu ý kiÕn phª b×nh cña cÊp díi. Cã nh thÕ th× còng kh¸c nµo nh
54
mét ngêi cã vÕt nhä trªn mÆt, ®îc ngêi ta ®em g¬ng cho soi, m×nh tù thÊy vÕt nhä. Lóc ®ã kh«ng cÇn ai khuyªn b¶o, còng tù véi vµng ®i röa mÆt.
Ta ph¶i biÕt c¸ch phª b×nh s¸ng suèt, kh«n khÐo, nh chiÕu tÊm g¬ng cho mäi ngêi soi thÊu nh÷ng khuyÕt ®iÓm cña m×nh, ®Ó tù m×nh söa ch÷a.
D©n chñ, s¸ng kiÕn, h¨ng h¸i, ba ®iÒu ®ã rÊt quan hÖ víi nhau. Cã d©n chñ míi lµm cho c¸n bé vµ quÇn chóng ®Ò ra s¸ng kiÕn. Nh÷ng s¸ng kiÕn ®ã ®îc khen ngîi, th× nh÷ng ngêi ®ã cµng thªm h¨ng h¸i, vµ ngêi kh¸c còng häc theo. Vµ trong khi t¨ng thªm s¸ng kiÕn vµ h¨ng h¸i lµm viÖc, th× nh÷ng khuyÕt ®iÓm lÆt vÆt, còng tù söa ch÷a ®îc nhiÒu.
Mét vÊn ®Ò n÷a: chóng ta thêng nãi ®Õn hai ch÷ s¸ng kiÕn mét c¸ch mªnh m«ng, kh«ng thiÕt thùc. Nh lµ ph¶i cã tµi giái ®Æc biÖt míi cã s¸ng kiÕn. NÕu ta thö hái: s¸ng kiÕn lµ g×? th× ch¾c nhiÒu ngêi tr¶ lêi kh«ng xu«i. Nh thÕ mµ mong c¸n bé vµ ®¶ng viªn cã s¸ng kiÕn th× sao mµ cã ®îc!
Chóng ta ph¶i nhËn râ: bÊt kú viÖc to viÖc nhá, hÔ thªm ®iÒu lîi, trõ ®iÒu h¹i cho quÇn chóng, gióp quÇn chóng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò khã kh¨n, t¨ng kÕt qu¶ cña viÖc lµm, t¨ng søc s¶n xuÊt cña x· héi, ®¸nh ®æ søc ¸p bøc cña qu©n thï, ®ã ®Òu lµ s¸ng kiÕn.
C¸ch d¹y häc cña ®ång chÝ A nãi trªn còng lµ s¸ng kiÕn.
S¸ng kiÕn kh«ng ph¶i c¸i g× kú l¹. Nã chØ lµ kÕt qu¶ cña sù nghiªn cøu, suy nghÜ trong nh÷ng
55
hoµn c¶nh, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn rÊt tÇm thêng, rÊt phæ th«ng, rÊt thiÕt thùc.
BÊt kú ai, nÕu cã quyÕt t©m lµm Ých lîi cho quÇn chóng, l¹i chÞu häc, chÞu hái quÇn chóng, ãc chÞu khã nghÜ, tay chÞu khã lµm, th× nhÊt ®Þnh cã s¸ng kiÕn, nhÊt ®Þnh lµm ®îc nh÷ng viÖc cã Ých cho loµi ngêi.
Chóng ta cÇn ph¶i n©ng cao më réng d©n chñ ra, khuyªn g¾ng c¸n bé vµ ®¶ng viªn, bµy cho hä suy nghÜ, bµy cho hä häc hái quÇn chóng, cæ ®éng hä t×m tßi, ®Ò nghÞ, lµm nh÷ng viÖc Ých lîi cho quÇn chóng. Khi hä ®· cã Ýt nhiÒu s¸ng kiÕn, th× gióp ®ì cho hä ph¸t triÓn, khen ngîi cho hä thªm h¨ng h¸i. Nh thÕ, th× nh÷ng tÝnh lêi, tÝnh “gÆp ch¨ng hay chí” ngµy cµng bít, mµ s¸ng kiÕn vµ tÝnh h¨ng h¸i ngµy cµng nhiÒu thªm.
5. V× ai mµ lµm? §èi ai phô tr¸ch?
NÕu chóng ta hái c¸n bé: “ViÖc ®ã, lµm cho ai? §èi víi ai phô tr¸ch?”, ch¾c sè ®«ng c¸n bé sÏ tr¶ lêi: “Lµm cho ChÝnh phñ hoÆc §¶ng, phô tr¸ch tríc cÊp trªn”.
C©u tr¶ lêi ®ã chØ ®óng mét nöa. NÕu chóng ta l¹i hái: “ChÝnh phñ vµ §¶ng v× ai mµ lµm viÖc ®ã? Vµ phô tr¸ch víi ai?” th× e nhiÒu c¸n bé kh«ng tr¶ lêi ®îc.
ChÝnh phñ vµ §¶ng chØ mu gi¶i phãng cho nh©n d©n, v× thÕ, bÊt kú viÖc g× còng v× lîi Ých cña nh©n d©n mµ lµm vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc nh©n d©n.
56
§ã lµ mét lÏ rÊt gi¶n ®¬n, râ rµng. Nhng nhiÒu c¸n bé cha hiÓu, cho nªn trong lóc lµm viÖc, thêng sai lÇm; ®Õn nçi chia c¸n bé ChÝnh phñ vµ §¶ng ra lµm mét phÝa, quÇn chóng ra mét phÝa.
ChÝnh phñ vµ §¶ng ch¼ng nh÷ng lµm nh÷ng viÖc trùc tiÕp lîi cho d©n, mµ còng cã khi lµm nh÷ng viÖc míi xem qua nh lµ h¹i ®Õn d©n. ThÝ dô: quyªn tiÒn, thu thuÕ, c«ng t¸c ph¸ ho¹i, v.v..
V× c¸n bé vµ ®¶ng viªn kh«ng hiÓu râ hai lÏ: v× ai mµ lµm, ®èi ai phô tr¸ch, khi gÆp mçi c«ng viÖc kh«ng biÕt t×m ®ñ c¸ch gi¶i thÝch cho d©n hiÓu. Cho nªn nh÷ng viÖc trùc tiÕp lîi cho d©n, nh ®¾p ®ª, hé ®ª, t¨ng gia s¶n xuÊt, b×nh d©n häc vô, v.v., c¸n bé chØ lµm theo c¸ch h¹ lÖnh, c¸ch cìng bøc. KÕt qu¶ d©n kh«ng hiÓu, d©n o¸n. Th× cã g× l¹ ®©u? Mét thÝ dô rÊt tÇm thêng, dÔ hiÓu: b¸nh ngät lµ mét thø ngon lµnh, nhng ®em b¸nh ngät b¾t ngêi ta ¨n, nhÐt vµo miÖng ngêi ta, th× ai còng ch¸n!
Chóng ta ph¶i ghi t¹c vµo ®Çu c¸i ch©n lý nµy: d©n rÊt tèt. Lóc hä ®· hiÓu th× viÖc g× khã kh¨n mÊy hä còng lµm ®îc, hy sinh mÊy hä còng kh«ng sî. Nhng tríc hÕt cÇn ph¶i chÞu khã t×m ®ñ c¸ch gi¶i thÝch cho hä hiÓu r»ng: nh÷ng viÖc ®ã lµ v× Ých lîi cña hä mµ ph¶i lµm.
Cã khi v× c¸n bé kh«ng hiÓu lÏ ®ã, v× muèn lµm cho ®îc viÖc, råi dïng c¸ch h¹ mÖnh lÖnh, c¸ch ¸p bøc, ph¹m vµo thãi quan liªu, qu©n phiÖt, ®Õn nçi ChÝnh phñ hoÆc §¶ng ph¶i trõng ph¹t.
57
§èi víi nh÷ng bän vu v¬, ®Çu c¬, th× ph¹t rÊt ®¸ng. Nhng víi nh÷ng c¸n bé trung thµnh mµ bÞ ph¹t, th× ChÝnh phñ vµ §¶ng còng khæ t©m, mµ ngêi bÞ ph¹t còng khæ t©m!
Ch¼ng nh÷ng lóc thi hµnh c¸c mÖnh lÖnh, c¸n bé ta cã c¸i th¸i ®é xa quÇn chóng nh thÕ, mµ ®èi víi c¸ch lµm viÖc, c¸ch tæ chøc, còng cã th¸i ®é sai lÇm ®ã.
Bao nhiªu c¸ch tæ chøc vµ c¸ch lµm viÖc, ®Òu v× lîi Ých cña quÇn chóng, v× cÇn cho quÇn chóng. V× vËy, c¸ch tæ chøc vµ c¸ch lµm viÖc nµo kh«ng hîp víi quÇn chóng th× ta ph¶i cã gan ®Ò nghÞ lªn cÊp trªn ®Ó bá ®i hoÆc söa l¹i. C¸ch nµo hîp víi quÇn chóng, quÇn chóng cÇn, th× dï cha cã s½n, ta ph¶i ®Ò nghÞ lªn cÊp trªn mµ ®Æt ra. NÕu cÇn lµm th× cø ®Æt ra, råi b¸o c¸o sau, miÔn lµ ®îc viÖc.
§»ng nµy c¸n bé ta chØ biÕt kh kh gi÷ nÕp cò. C¸i kh«ng hîp còng kh«ng d¸m söa bá, c¸i cÇn thiÕt còng kh«ng d¸m ®Æt míi.
§ã lµ v× thãi kh«ng phô tr¸ch “qu¸ h÷u”, gÆp sao hay vËy.
Song l¹i cã th¸i ®é xa quÇn chóng, thãi kh«ng phô tr¸ch “qu¸ t¶” lµ kh«ng suy nghÜ chÝn ch¾n, so s¸nh kü cµng, h«m nay ®Æt ra c¸i nµy, h«m sau söa l¹i c¸i kh¸c, lµm cho quÇn chóng hoang mang. Nh tØnh nä, b¾t ®Çu kh¸ng chiÕn, th× bá hÕt ViÖt Minh c¸c huyÖn, c¸c x·. ThËt lµ mét hµnh ®éng khê d¹i.
58
6. S¸t quÇn chóng, hîp quÇn chóng
C¸n bé ta cã hai chøng bÖnh n÷a lµ:
a) BÖnh khai héi.
Khai héi kh«ng cã kÕ ho¹ch, kh«ng s¾p söa kü lìng, kh«ng thiÕt thùc. Khai héi l©u, khai héi nhiÒu qu¸.
C¸n bé khu vÒ tØnh, c¸n bé tØnh vÒ huyÖn, c¸n bé huyÖn vÒ lµng, th× khÖnh kh¹ng nh “«ng quan”. Lóc khai héi th× tr¨m ngµn lÇn nh mét: “T×nh h×nh thÕ giíi, t×nh h×nh §«ng D¬ng, th¶o luËn, phª b×nh, gi¶i t¸n”.
“¤ng c¸n” lµm cho mét “tua” hai, ba giê ®ång hå. Nãi g× ®©u ®©u. Cßn c«ng viÖc thiÕt thùc trong khu, trong tØnh, trong huyÖn, trong x· ®ã, th× kh«ng ®éng ®Õn. Lóc “«ng c¸n” nãi, ngêi ng¸p, kÎ ngñ gôc, mäi ngêi mong «ng th«i ®i, ®Ó vÒ nhµ cho mau. Cã ai hiÓu g× ®©u mµ th¶o luËn!
V× vËy, mµ quÇn chóng sî khai héi. Mçi lÇn hä ®i khai héi, ch¼ng kh¸c g× “®i phu”. §ã còng v× bÖnh xa quÇn chóng, bÖnh h×nh thøc, khai héi lÊy lÖ, khai héi ®Ó mµ khai héi, chí nµo ph¶i v× lîi Ých cña quÇn chóng mµ khai héi!
VÒ viÖc ®Æt khÈu hiÖu, ®Æt ch¬ng tr×nh lµm viÖc, ch¬ng tr×nh tranh ®Êu, tuyªn truyÒn, lµm b¸o têng, viÕt b¸o, còng nh thÕ. Kh«ng chÞu khã hái quÇn chóng cÇn c¸i g×, muèn nghe muèn biÕt c¸i g×, ham chuéng c¸i g×. ChØ mÊy c¸n bé ®ãng cöa l¹i mµ lµm, ngåi ú trong phßng giÊy mµ viÕt, cø tëng nh÷ng c¸i m×nh lµm lµ ®óng, m×nh viÕt
59
lµ hay. Nµo cã biÕt, c¸ch lµm chñ quan ®ã, kÕt qu¶ lµ “®em r©u «ng nä, ch¾p c»m bµ kia”, kh«ng ¨n thua, kh«ng thÊm thÝa, kh«ng Ých lîi g× c¶.
Mét viÖc n÷a cÇn nh¾c ®Õn lµ c¸c ban huÊn luyÖn. HuÊn luyÖn lµ mét viÖc rÊt cÇn. Tôc ng÷ cã c©u: “Kh«ng thÇy ®è mµy lµm nªn”, vµ c©u: “Häc ¨n, häc nãi, häc gãi, häc më”.
Nh÷ng viÖc rÊt dÔ dµng cßn ph¶i häc. Huèng chi c«ng viÖc c¸ch m¹ng, c«ng viÖc kh¸ng chiÕn, kh«ng cã huÊn luyÖn, th× lµm sao xu«i? Song nh÷ng tµi liÖu huÊn luyÖn ph¶i nh»m vµo sù cÇn dïng, cÇn thiÕt cña quÇn chóng. Ph¶i hái: ngêi ®Õn chÞu huÊn luyÖn råi, cã ¸p dông ®îc ngay kh«ng? Cã thùc hµnh ®îc ngay kh«ng?
NÕu kh«ng thiÕt thùc nh thÕ, th× huÊn luyÖn mÊy n¨m còng v« Ých.
TiÕc thay, nhiÒu c¸n bé huÊn luyÖn cña ta cha hiÓu c¸i lÏ gi¶n ®¬n ®ã. V× vËy mµ cã c¸n bé ®em “kinh tÕ häc” huÊn luyÖn cho chÞ em phô n÷ th«n quª ë thîng du!
Nãi tãm l¹i, c¸ch lµm viÖc, c¸ch tæ chøc, nãi chuyÖn, tuyªn truyÒn, khÈu hiÖu, viÕt b¸o, v.v. cña chóng ta, ®Òu ph¶i lÊy c©u nµy lµm khu«n phÐp:
“Tõ trong quÇn chóng ra. VÒ s©u trong quÇn chóng”.
BÊt cø viÖc to viÖc nhá, chóng ta ph¶i xÐt râ vµ lµm cho hîp tr×nh ®é v¨n ho¸, thãi quen sinh ho¹t, tr×nh ®é gi¸c ngé, kinh nghiÖm tranh ®Êu, lßng ham, ý muèn, t×nh h×nh thiÕt thùc cña quÇn
60
chóng. Do ®ã mµ ®Þnh c¸ch lµm viÖc, c¸ch tæ chøc. Cã nh thÕ, míi cã thÓ kÐo ®îc quÇn chóng. NÕu kh«ng vËy, nÕu cø lµm theo ý muèn, theo t tëng, theo chñ quan cña m×nh, råi ®em cét vµo cho quÇn chóng, th× kh¸c nµo “khoÐt ch©n cho võa giÇy”. Ch©n lµ quÇn chóng. GiÇy lµ c¸ch tæ chøc vµ lµm viÖc cña ta. Ai còng ®ãng giÇy theo ch©n. Kh«ng ai ®ãng ch©n theo giÇy.
b) BÖnh nÓ nang.
V× hä hµng quen biÕt, bÇu b¹n, th©n thÝch, anh em, cho nªn lóc hä cã sai lÇm còng cø nÓ nang kh«ng thiÕt thùc phª b×nh, thiÕt thùc söa ®æi, sî mÊt lßng.
61
III
T¦ C¸CH Vµ §¹O §øC C¸CH M¹NG
A- T¦ C¸CH CñA §¶NG CH¢N CHÝNH C¸CH M¹NG
1. §¶ng kh«ng ph¶i lµ mét tæ chøc ®Ó lµm quan ph¸t tµi. Nã ph¶i lµm trßn nhiÖm vô gi¶i phãng d©n téc, lµm cho Tæ quèc giµu m¹nh, ®ång bµo sung síng.
2. C¸n bé cña §¶ng ph¶i hiÓu biÕt lý luËn c¸ch m¹ng, vµ lý luËn cïng thùc hµnh ph¶i lu«n lu«n ®i ®«i víi nhau.
3. Khi ®Æt ra khÈu hiÖu vµ chØ thÞ, lu«n lu«n ph¶i dùa vµo ®iÒu kiÖn thiÕt thùc vµ kinh nghiÖm c¸ch m¹ng ë c¸c níc, ë trong níc vµ ë ®Þa ph¬ng.
4. Ph¶i lu«n lu«n do n¬i quÇn chóng mµ kiÓm so¸t nh÷ng khÈu hiÖu vµ chØ thÞ ®ã cã ®óng hay kh«ng.
5. Ph¶i lu«n lu«n xem xÐt l¹i tÊt c¶ c«ng t¸c cña §¶ng. Mäi c«ng t¸c cña §¶ng lu«n lu«n ph¶i ®øng vÒ phÝa quÇn chóng. Ph¶i ®em tinh thÇn yªu níc vµ cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh mµ d¹y b¶o c¸n bé, ®¶ng viªn vµ nh©n d©n.
6. Mçi c«ng viÖc cña §¶ng ph¶i gi÷ nguyªn t¾c 62
vµ ph¶i liªn hîp chÆt chÏ víi d©n chóng. NÕu kh«ng vËy, th× ch¼ng nh÷ng kh«ng l·nh ®¹o ®îc d©n chóng mµ còng kh«ng häc ®îc d©n chóng.
Ch¼ng nh÷ng kh«ng n©ng cao ®îc d©n chóng, mµ còng kh«ng biÕt ý kiÕn cña d©n chóng. 7. Mçi c«ng viÖc cña §¶ng ph¶i gi÷ v÷ng tÝnh c¸ch m¹ng cña nã, l¹i ph¶i khÐo dïng nh÷ng c¸ch thøc thi hµnh cho ho¹t b¸t.
NÕu kh«ng vËy th× kh«ng biÕt n¾m v÷ng c¸c c¸ch thøc tranh ®Êu vµ c¸c c¸ch thøc tæ chøc, kh«ng biÕt liªn hîp lîi Ých ngµy thêng vµ lîi Ých l©u dµi cña d©n chóng.
8. §¶ng kh«ng che giÊu nh÷ng khuyÕt ®iÓm cña m×nh, kh«ng sî phª b×nh. §¶ng ph¶i nhËn khuyÕt ®iÓm cña m×nh mµ tù söa ch÷a, ®Ó tiÕn bé, vµ ®Ó d¹y b¶o c¸n bé vµ ®¶ng viªn.
9. §¶ng ph¶i chän lùa nh÷ng ngêi rÊt trung thµnh vµ rÊt h¨ng h¸i, ®oµn kÕt hä thµnh nhãm trung kiªn l·nh ®¹o.
10. §¶ng ph¶i lu«n lu«n tÈy bá nh÷ng phÇn tö hñ ho¸ ra ngoµi.
11. §¶ng ph¶i gi÷ kû luËt rÊt nghiªm tõ trªn xuèng díi.
Kû luËt nµy lµ t tëng ph¶i nhÊt trÝ, hµnh ®éng ph¶i nhÊt trÝ.
Kû luËt nµy lµ do lßng tù gi¸c cña ®¶ng viªn vÒ nhiÖm vô cña hä ®èi víi §¶ng.
12. §¶ng ph¶i lu«n lu«n xÐt l¹i nh÷ng nghÞ quyÕt vµ nh÷ng chØ thÞ cña m×nh ®· thi hµnh thÕ
63
nµo. NÕu kh«ng vËy th× nh÷ng nghÞ quyÕt vµ chØ thÞ ®ã sÏ ho¸ ra lêi nãi su«ng mµ cßn h¹i ®Õn lßng tin cËy cña nh©n d©n ®èi víi §¶ng.
Muèn cho §¶ng ®îc v÷ng bÒn
Mêi hai ®iÒu ®ã chí quªn ®iÒu nµo.
B- PHËN Sù CñA §¶NG VI£N Vµ C¸N Bé
1. Träng lîi Ých cña §¶ng h¬n hÕt
Ngoµi lîi Ých cña d©n téc, cña Tæ quèc, th× §¶ng kh«ng cã lîi Ých g× kh¸c. Cho nªn §¶ng ph¶i ra søc tæ chøc nh©n d©n, l·nh ®¹o nh©n d©n ®Ó gi¶i phãng nh©n d©n vµ ®Ó n©ng cao sinh ho¹t, v¨n ho¸, chÝnh trÞ cña nh©n d©n. V× toµn d©n ®îc gi¶i phãng, tøc lµ §¶ng ®îc gi¶i phãng.
V× vËy, mçi ngêi trong §¶ng ph¶i hiÓu r»ng: lîi Ých cña c¸ nh©n nhÊt ®Þnh ph¶i phôc tïng lîi Ých cña §¶ng. Lîi Ých cña mçi bé phËn nhÊt ®Þnh ph¶i phôc tïng lîi Ých cña toµn thÓ. Lîi Ých t¹m thêi nhÊt ®Þnh ph¶i phôc tïng lîi Ých l©u dµi.
NghÜa lµ ph¶i ®Æt lîi Ých cña §¶ng lªn trªn hÕt, lªn tríc hÕt. V× lîi Ých cña §¶ng tøc lµ lîi Ých cña d©n téc, cña Tæ quèc.
V« luËn lóc nµo, v« luËn viÖc g×, ®¶ng viªn vµ c¸n bé ph¶i ®Æt lîi Ých cña §¶ng ra tríc, lîi Ých cña c¸ nh©n l¹i sau. §ã lµ nguyªn t¾c cao nhÊt cña §¶ng. §ã lµ “tÝnh §¶ng”.
NÕu gÆp khi lîi Ých chung cña §¶ng m©u thuÉn víi lîi Ých riªng cña c¸ nh©n, th× ph¶i kiªn
64
quyÕt hy sinh lîi Ých cña c¸ nh©n cho lîi Ých cña §¶ng. Khi cÇn ®Õn tÝnh mÖnh cña m×nh còng ph¶i vui lßng hy sinh cho §¶ng.
Mçi ®¶ng viªn, mçi c¸n bé ph¶i hiÓu râ, ph¶i thùc hµnh nh thÕ. V× hiÓu râ vµ thùc hµnh nh thÕ, cho nªn trong §¶ng ta ®· cã nh÷ng liÖt sÜ oanh liÖt hy sinh cho §¶ng, cho d©n téc, cho Tæ quèc, mµ tiÕng th¬m ®Ó mu«n ®êi. C¸c liÖt sÜ ®ã ®· nªu g¬ng anh dòng cho tÊt c¶ ®¶ng viªn vµ c¸n bé ta b¾t chíc.
NhiÒu khi lîi Ých cña c¸ nh©n hîp víi lîi Ých cña §¶ng. ThÝ dô ®¶ng viªn vµ c¸n bé cÈn thËn gi÷ g×n søc khoÎ cña m×nh ®Ó lµm viÖc. Ham häc tËp ®Ó n©ng cao tr×nh ®é cña m×nh. Lµm ®óng cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh ®Ó cho d©n tin, d©n phôc, d©n yªu. Nh÷ng lîi Ých c¸ nh©n ®ã rÊt chÝnh ®¸ng. §¶ng mong cho ®¶ng viªn vµ c¸n bé nh thÕ.
Song ngoµi ra, nh ham muèn ®Þa vÞ, t×m c¸ch ph¸t tµi, ra mÆt anh hïng, tù cao tù ®¹i, v.v.. §ã ®Òu lµ tr¸i víi lîi Ých cña §¶ng.
2. §¹o ®øc c¸ch m¹ng
Ngêi ®¶ng viªn, ngêi c¸n bé tèt muèn trë nªn ngêi c¸ch m¹ng ch©n chÝnh, kh«ng cã g× lµ khã c¶. §iÒu ®ã hoµn toµn do lßng m×nh mµ ra. Lßng m×nh chØ biÕt v× §¶ng, v× Tæ quèc, v× ®ång bµo th× m×nh sÏ tiÕn ®Õn chç chÝ c«ng v« t. M×nh ®· chÝ c«ng v« t th× khuyÕt ®iÓm sÏ cµng ngµy cµng Ýt, mµ nh÷ng tÝnh tèt nh sau, ngµy cµng thªm.
65
Nãi tãm t¾t, tÝnh tèt Êy gåm cã n¨m ®iÒu: nh©n, nghÜa, trÝ, dòng, liªm.
a) NH¢N lµ thËt thµ th¬ng yªu, hÕt lßng gióp ®ì ®ång chÝ vµ ®ång bµo. V× thÕ mµ kiªn quyÕt chèng l¹i nh÷ng ngêi, nh÷ng viÖc cã h¹i ®Õn §¶ng, ®Õn nh©n d©n. V× thÕ mµ s½n lßng chÞu cùc khæ tríc mäi ngêi, hëng h¹nh phóc sau thiªn h¹. V× thÕ mµ kh«ng ham giµu sang, kh«ng e cùc khæ, kh«ng sî oai quyÒn.
Nh÷ng ngêi ®· kh«ng ham, kh«ng e, kh«ng sî g× th× viÖc g× lµ viÖc ph¶i hä ®Òu lµm ®îc. b) NGHÜA lµ ngay th¼ng, kh«ng cã t t©m, kh«ng lµm viÖc bËy, kh«ng cã viÖc g× ph¶i giÊu §¶ng. Ngoµi lîi Ých cña §¶ng, kh«ng cã lîi Ých riªng ph¶i lo toan. Lóc §¶ng giao cho viÖc, th× bÊt kú to nhá, ®Òu ra søc lµm cÈn thËn. ThÊy viÖc ph¶i th× lµm, thÊy viÖc ph¶i th× nãi. Kh«ng sî ngêi ta phª b×nh m×nh, mµ phª b×nh ngêi kh¸c còng lu«n lu«n ®óng ®¾n.
c) TRÝ v× kh«ng cã viÖc t tói nã lµm mï qu¸ng, cho nªn ®Çu ãc trong s¹ch, s¸ng suèt. DÔ hiÓu lý luËn. DÔ t×m ph¬ng híng. BiÕt xem ngêi. BiÕt xÐt viÖc. V× vËy, mµ biÕt lµm viÖc cã lîi, tr¸nh viÖc cã h¹i cho §¶ng, biÕt v× §¶ng mµ cÊt nh¾c ngêi tèt, ®Ò phßng ngêi gian.
d) DòNG lµ dòng c¶m, gan gãc, gÆp viÖc ph¶i cã gan lµm. ThÊy khuyÕt ®iÓm cã gan söa ch÷a. Cùc khæ khã kh¨n, cã gan chÞu ®ùng. Cã gan chèng l¹i nh÷ng sù vinh hoa, phó quý, kh«ng
66
chÝnh ®¸ng. NÕu cÇn, th× cã gan hy sinh c¶ tÝnh mÖnh cho §¶ng, cho Tæ quèc, kh«ng bao giê rôt rÌ, nhót nh¸t.
®) LI£M lµ kh«ng tham ®Þa vÞ. Kh«ng tham tiÒn tµi. Kh«ng tham sung síng. Kh«ng ham ngêi t©ng bèc m×nh. V× vËy mµ quang minh chÝnh ®¹i, kh«ng bao giê hñ ho¸.
ChØ cã mét thø ham lµ ham häc, ham lµm, ham tiÕn bé.
§ã lµ ®¹o ®øc c¸ch m¹ng. §¹o ®øc ®ã kh«ng ph¶i lµ ®¹o ®øc thñ cùu. Nã lµ ®¹o ®øc míi, ®¹o ®øc vÜ ®¹i, nã kh«ng ph¶i v× danh väng cña c¸ nh©n, mµ v× lîi Ých chung cña §¶ng, cña d©n téc, cña loµi ngêi.
Còng nh s«ng th× cã nguån míi cã níc, kh«ng cã nguån th× s«ng c¹n. C©y ph¶i cã gèc, kh«ng cã gèc th× c©y hÐo. Ngêi c¸ch m¹ng ph¶i cã ®¹o ®øc, kh«ng cã ®¹o ®øc th× dï tµi giái mÊy còng kh«ng l·nh ®¹o ®îc nh©n d©n. V× muèn gi¶i phãng cho d©n téc, gi¶i phãng cho loµi ngêi lµ mét c«ng viÖc to t¸t, mµ tù m×nh kh«ng cã ®¹o ®øc, kh«ng cã c¨n b¶n, tù m×nh ®· hñ ho¸, xÊu xa th× cßn lµm næi viÖc g×?
3. Ph¶i gi÷ kû luËt
Lîi Ých cña d©n téc, gåm cã lîi Ých cña §¶ng. Lîi Ých cña §¶ng, gåm cã lîi Ých cña ®¶ng viªn. V× vËy, sù ph¸t triÓn vµ thµnh c«ng cña §¶ng, mét mÆt tøc lµ thµnh c«ng cña d©n téc, mét mÆt tøc lµ
67
thµnh c«ng cña ®¶ng viªn. V× vËy, chØ cã khi §¶ng thµnh c«ng vµ th¾ng lîi, th× ®¶ng viªn míi cã thÓ thµnh c«ng vµ th¾ng lîi. ChÝnh v× vËy mµ ®¶ng viªn cÇn ph¶i hy sinh lîi Ých cña m×nh cho lîi Ých chung cña §¶ng.
Kh«ng ai b¾t buéc ai vµo §¶ng lµm chiÕn sÜ xung phong. §ã lµ do sù “tù gi¸c”, lßng h¨ng h¸i cña mçi ngêi mµ t×nh nguyÖn lµm ®¶ng viªn, lµm chiÕn sÜ xung phong. §· vËy, th× mçi ngêi ®¶ng viªn ph¶i cè g¾ng cho xøng ®¸ng lµ mét ngêi trong nh÷ng ngêi ®¹i biÓu cña d©n téc.
NhÊt lµ nh÷ng ngêi c¸n bé vµ l·nh tô, cµng ph¶i lµm cho xøng ®¸ng lßng tin cËy cña §¶ng, cña d©n téc. Cµng ph¶i lµm g¬ng cho tÊt c¶ ®¶ng viªn, tÊt c¶ quÇn chóng noi theo.
Còng v× lîi Ých cña d©n téc, mµ §¶ng cÇn ph¶i khuyÕn khÝch vµ khen thëng nh÷ng u ®iÓm vµ tµi n¨ng cña ®¶ng viªn. CÇn ph¶i gióp cho hä häc hµnh, gióp cho hä lµm viÖc vµ tuú theo hoµn c¶nh mµ gióp hä vÒ mÆt sinh ho¹t, trong lóc èm ®au. KhiÕn cho hä ham lµm viÖc, vui lµm viÖc. Nãi tãm l¹i: mçi c¸n bé, mçi ®¶ng viªn ph¶i hoµn toµn phôc tïng lîi Ých cña §¶ng. Kh«ng nªn cã môc ®Ých c¸ nh©n. Kh«ng nªn v× c¸ nh©n mµ yªu cÇu §¶ng c¸i nµy c¸i kh¸c, hoÆc tr¸ch mãc §¶ng kh«ng gióp ®ì m×nh, kh«ng khen thëng m×nh.
§ång thêi, bÊt kú ë hoµn c¶nh nµo, ®¶ng viªn vµ c¸n bé cÇn ph¶i lu«n lu«n ra søc phÊn ®Êu, ra søc lµm viÖc, cè g¾ng häc tËp ®Ó n©ng cao tr×nh ®é
68
v¨n ho¸, trÝ thøc vµ chÝnh trÞ cña m×nh. Lu«n lu«n gi÷ g×n kû luËt. Lu«n lu«n xøng ®¸ng mét ngêi c¸n bé, mét ngêi ®¶ng viªn.
4. §èi víi c¸c h¹ng ®¶ng viªn
§¶ng ta lµ mét ®¶ng c¸ch m¹ng, mét ®¶ng v× d©n, v× níc. Song §¶ng cã rÊt ®«ng ®¶ng viªn. PhÇn ®«ng cè nhiªn ®· hiÓu biÕt v× d©n, v× níc mµ vµo §¶ng. Nhng còng cã phÇn v× lÏ kh¸c mµ theo vµo §¶ng. ThÝ dô: cã ngêi tëng vµo §¶ng th× dÔ t×m c«ng ¨n viÖc lµm. Cã ngêi vµo §¶ng mong lµm chøc nµy, tíc nä. Cã ngêi v× anh em b¹n h÷u kÐo vµo, v.v.. Nh÷ng ngêi nµy kh«ng biÕt r»ng: c¸ch m¹ng lµ mét sù nghiÖp gian nan cùc khæ, ph¶i cã lßng kiªn quyÕt, cã chÝ hy sinh.
V× vËy khi gÆp sù khã kh¨n, hä kh«ng khái dao ®éng, hoang mang.
Dï sao, hä tin §¶ng ta, hä kÝnh träng §¶ng ta, hä t×m vµo §¶ng ta, ®ã còng lµ mét ®iÒu tèt. Trõ nh÷ng bän vµo §¶ng ®Ó mong ph¸ ho¹i, cßn nh÷ng h¹ng kia chóng ta ®Òu hoan nghªnh. Mét khi hä ®· theo §¶ng th× §¶ng ph¶i c¶m ho¸ hä, d¹y dç hä, n©ng cao sù hiÓu biÕt vµ lßng phô tr¸ch cña hä lªn dÇn dÇn. Trong sù huÊn luyÖn vµ tranh ®Êu l©u dµi, hä rÊt cã thÓ thµnh nh÷ng ngêi chiÕn sÜ kh¸.
§èi víi nh÷ng ngêi kh«ng chÞu næi khã nhäc, kh«ng chÞu næi kû luËt nghiªm kh¾c mµ xin ra khái §¶ng, th× §¶ng vÉn b»ng lßng ®Ó hä ra. §¶ng chØ yªu cÇu mét ®iÒu lµ: hä thÒ kh«ng lé bÝ mËt
69
cña §¶ng, kh«ng ph¶n §¶ng, kh«ng ph¸ ho¹i §¶ng. Nh thÕ th× §¶ng vÉn gi÷ c¶m t×nh th©n thiÖn víi hä.
§¶ng viªn vµ c¸n bé còng lµ ngêi. Ai còng cã tÝnh tèt vµ tÝnh xÊu. Song ®· hiÓu biÕt, ®· t×nh nguyÖn vµo mét §¶ng v× d©n, v× níc, ®· lµ mét ngêi c¸ch m¹ng th× ph¶i cè g¾ng ph¸t triÓn nh÷ng tÝnh tèt vµ söa bá nh÷ng tÝnh xÊu. V× tÝnh xÊu cña mét ngêi thêng chØ cã h¹i cho ngêi ®ã; cßn tÝnh xÊu cña mét ®¶ng viªn, mét c¸n bé, sÏ cã h¹i ®Õn §¶ng, cã h¹i ®Õn nh©n d©n.
5. Nh÷ng khuyÕt ®iÓm sai lÇm
Trong §¶ng ta cßn cã nh÷ng ngêi cha häc ®îc, cha lµm ®îc bèn ch÷ “chÝ c«ng v« t”, cho nªn m¾c ph¶i chøng chñ nghÜa c¸ nh©n.
Chñ nghÜa c¸ nh©n lµ nh mét thø vi trïng rÊt ®éc, do nã mµ sinh ra c¸c thø bÖnh rÊt nguy hiÓm, thÝ dô nh÷ng bÖnh sau ®©y:
a) BÖnh tham lam - Nh÷ng ngêi m¾c ph¶i bÖnh nµy th× ®Æt lîi Ých cña m×nh lªn trªn lîi Ých cña §¶ng, cña d©n téc, do ®ã mµ chØ “tù t tù lîi”. Dïng cña c«ng lµm viÖc t. Dùa vµo thÕ lùc cña §¶ng ®Ó theo ®uæi môc ®Ých riªng cña m×nh.
Sinh ho¹t xa hoa, tiªu xµi bõa b·i. TiÒn b¹c ®ã ë ®©u ra? Kh«ng xoay cña §¶ng th× xoay cña ®ång bµo. ThËm chÝ lµm chî ®en bu«n lËu. Kh«ng sî mÊt thanh danh cña §¶ng, kh«ng sî mÊt danh gi¸ cña m×nh.
70
b) BÖnh lêi biÕng - Tù cho m×nh lµ c¸i g× còng giái, viÖc g× còng biÕt. Lµm biÕng häc hái, lµm biÕng suy nghÜ. ViÖc dÔ th× tranh lÊy cho m×nh. ViÖc khã th× ®ïn cho ngêi kh¸c. GÆp viÖc nguy hiÓm th× t×m c¸ch ®Ó trèn tr¸nh.
c) BÖnh kiªu ng¹o - Tù cao, tù ®¹i, ham ®Þa vÞ, hay lªn mÆt. ¦a ngêi ta t©ng bèc m×nh, khen ngîi m×nh. ¦a sai khiÕn ngêi kh¸c. HÔ lµm ®îc viÖc g× h¬i thµnh c«ng th× khoe khoang vªnh v¸o, cho ai
còng kh«ng b»ng m×nh. Kh«ng thÌm häc hái quÇn chóng, kh«ng muèn cho ngêi ta phª b×nh. ViÖc g× còng muèn lµm thÇy ngêi kh¸c.
d) BÖnh hiÕu danh - Tù cho m×nh lµ anh hïng, lµ vÜ ®¹i. Cã khi v× c¸i tham väng ®ã mµ viÖc kh«ng ®¸ng lµm còng lµm. §Õn khi bÞ c«ng kÝch, bÞ phª b×nh th× tinh thÇn lung lay. Nh÷ng ngêi ®ã chØ biÕt lªn mµ kh«ng biÕt xuèng. ChØ chÞu ®îc síng mµ kh«ng chÞu ®îc khæ. ChØ ham lµm chñ tÞch nµy, uû viªn nä, chí kh«ng ham c«ng t¸c thiÕt thùc.
®) ThiÕu kû luËt - §· m¾c bÖnh c¸ nh©n th× t tëng vµ hµnh ®éng còng ®Æt c¸ nh©n lªn trªn. V× thÕ mµ viÖc g× còng kh«ng lÊy §¶ng lµm nÒn t¶ng. M×nh muèn thÕ nµo th× lµm thÕ Êy. Quªn c¶ kû luËt cña §¶ng. Phª b×nh th× cèt c«ng kÝch nh÷ng ®ång chÝ m×nh kh«ng a. CÊt nh¾c th× cèt lµm ¬n víi nh÷ng ngêi m×nh quen thuéc.
e) ãc hÑp hßi - ë trong §¶ng th× kh«ng biÕt cÊt nh¾c nh÷ng ngêi tèt, sî ngêi ta h¬n m×nh. ë
71
ngoµi §¶ng th× khinh ngêi, cho ai còng kh«ng c¸ch m¹ng, kh«ng kh«n khÐo b»ng m×nh. V× thÕ mµ kh«ng biÕt liªn l¹c hîp t¸c víi nh÷ng ngêi cã ®¹o ®øc tµi n¨ng ë ngoµi §¶ng. V× thÕ mµ ngêi ta uÊt øc vµ m×nh thµnh ra c« ®éc.
g) ãc ®Þa ph¬ng - BÖnh nµy tuy kh«ng xÊu b»ng c¸c bÖnh kia nhng kÕt qu¶ còng rÊt tai h¹i. MiÔn lµ c¬ quan m×nh, bé phËn m×nh, ®Þa ph¬ng m×nh ®îc viÖc. Cßn c¸c c¬ quan, bé phËn, ®Þa ph¬ng kh¸c ra sao còng mÆc kÖ. §ã lµ v× cËn thÞ, kh«ng xem xÐt toµn thÓ. Kh«ng hiÓu r»ng lîi Ých nhá ph¶i phôc tïng Ých lîi to, Ých lîi bé phËn ph¶i phôc tïng Ých lîi toµn thÓ.
h) ãc l·nh tô - §¸nh ®îc vµi trËn, hoÆc lµm ®îc vµi viÖc g× ë ®Þa ph¬ng ®· cho m×nh lµ tµi giái l¾m råi, anh hïng l¾m råi, ®¸ng lµm l·nh tô råi.
Nµo cã biÕt so víi c«ng cuéc gi¶i phãng c¶ d©n téc th× nh÷ng thµnh c«ng ®ã chØ lµ mét chót cán con, ®· thÊm vµo ®©u! Mµ so víi nh÷ng sù nghiÖp to t¸t trong thÕ giíi, cµng kh«ng thÊm vµo ®©u.
Cè nhiªn, §¶ng ta mong cho cã nhiÒu anh hïng, nhiÒu l·nh tô, ®îc d©n tin, d©n phôc, d©n yªu. Nh÷ng anh hïng vµ l·nh tô nh thÕ lµ cña quý cña §¶ng, cña d©n téc. Song, nh÷ng anh hïng vµ l·nh tô nh thÕ ®Òu do tranh ®Êu vµ kinh nghiÖm rÌn luyÖn ra, ®Òu do d©n chóng vµ ®¶ng viªn tin cËy mµ cö ra, chø kh«ng ph¶i tù m×nh muèn lµm l·nh tô, lµm anh hïng mµ ®îc.
Tõ xa ®Õn nay, quÇn chóng kh«ng bao giê tin 72
cËy vµ yªu mÕn nh÷ng kÎ tù cao, tù ®¹i, nh÷ng kÎ cã ãc l·nh tô, tù xng ta ®©y lµ anh hïng, l·nh tô. §em so víi c«ng viÖc cña c¶ loµi ngêi trong thÕ giíi, th× nh÷ng ngêi ®¹i anh hïng xa nay còng ch¼ng qua lµm trßn mét bé phËn mµ th«i. Mçi ngêi chóng ta cè lµm ®Çy ®ñ nh÷ng c«ng viÖc §¶ng giao phã cho, thÕ lµ ta lµm trßn nhiÖm vô, vµ lßng tù hµo ®ã gióp cho ta tiÕn bé m·i.
6. Nh÷ng bÖnh kh¸c
a) BÖnh “h÷u danh, v« thùc” - Lµm viÖc kh«ng thiÕt thùc, kh«ng tù chç gèc, chç chÝnh, kh«ng tõ díi lµm lªn. Lµm cho cã chuyÖn, lµm lÊy råi. Lµm ®îc Ýt suýt ra nhiÒu, ®Ó lµm mét b¶n b¸o c¸o cho oai, nhng xÐt kü l¹i th× rçng tuÕch.
ThÝ dô viÖc tæ chøc - Trong b¸o c¸o th× lµng nµo, huyÖn nµo, tØnh nµo còng cã. H¹ng ngêi nµo còng cã. Cã hµng v¹n hµng øc ngêi. Nhng khi so¹n l¹i cÆn kÏ, hái l¹i râ rµng, nh÷ng n¬i ®ã cã bao nhiªu ngêi, nh÷ng tæ chøc ®ã ®· lµm viÖc g×, c¸n bé ®· ®Õn ®ã mÊy lÇn, ®· lµm g× cho nh÷ng tæ chøc ®ã, th× cha cã g× thiÕt thùc hÕt.
ThÕ lµ kh«ng lµm trßn nhiÖm vô cña m×nh. ThÕ lµ dèi tr¸ víi §¶ng, cã téi víi §¶ng. Lµm viÖc kh«ng thiÕt thùc, b¸o c¸o kh«ng thËt thµ, còng lµ mét bÖnh rÊt nguy hiÓm.
b) KÐo bÌ kÐo c¸nh l¹i lµ mét bÖnh rÊt nguy hiÓm n÷a.
Tõ bÌ ph¸i mµ ®i ®Õn chia rÏ. Ai hîp víi m×nh
73
th× dï ngêi xÊu còng cho lµ tèt, viÖc dë còng cho lµ hay, råi che ®Ëy cho nhau, ñng hé lÉn nhau. Ai kh«ng hîp víi m×nh th× ngêi tèt còng cho lµ xÊu, viÖc hay còng cho lµ dë, råi t×m c¸ch dÌm pha, nãi xÊu, t×m c¸ch d×m ngêi ®ã xuèng.
BÖnh nµy rÊt tai h¹i cho §¶ng. Nã lµm h¹i ®Õn sù thèng nhÊt. Nã lµm §¶ng bít mÊt nh©n tµi vµ kh«ng thùc hµnh ®îc ®Çy ®ñ chÝnh s¸ch cña m×nh. Nã lµm mÊt sù th©n ¸i, ®oµn kÕt gi÷a ®ång chÝ. Nã g©y ra nh÷ng mèi nghi ngê.
c) BÖnh cËn thÞ - Kh«ng tr«ng xa thÊy réng. Nh÷ng vÊn ®Ò to t¸t th× kh«ng nghÜ ®Õn mµ chØ ch¨m chó nh÷ng viÖc tØ mØ. ThÝ dô: viÖc t¨ng gia s¶n xuÊt, viÖc tiÕp tÕ bé ®éi th× kh«ng lo ®Õn, mµ chØ lo thÕ nµo ®Ó lîi dông c¬m ch¸y vµ níc g¹o trong c¸c bé ®éi.
Nh÷ng ngêi nh vËy, chØ tr«ng thÊy sù lîi h¹i nhá nhen mµ kh«ng thÊy sù lîi h¹i to lín. d) BÖnh “c¸ nh©n”:
1. ViÖc g× kh«ng phª b×nh tríc mÆt ®Ó nãi sau lng. Khi khai héi th× kh«ng nãi, lóc khai héi råi míi nãi. Kh«ng bao giê ®Ò nghÞ g× víi §¶ng. Kh«ng theo nguyªn t¾c sinh ho¹t cña §¶ng. Muèn sao lµm vËy.
2. Muèn lµm xong viÖc, ai cã u ®iÓm còng kh«ng chÞu häc theo, ai cã khuyÕt ®iÓm còng kh«ng d¸m phª b×nh.
3. Kh«ng phôc tïng mÖnh lÖnh, kh«ng tu©n theo kû luËt. Cø lµm theo ý m×nh.
74
4. Khi phª b×nh ai, kh«ng ph¶i v× §¶ng, kh«ng ph¶i v× tiÕn bé, kh«ng ph¶i v× c«ng viÖc, mµ chØ c«ng kÝch c¸ nh©n, c·i bíng, tr¶ thï, tiÓu khÝ.
5. Nghe nh÷ng lêi b×nh luËn kh«ng ®óng, còng lµm thinh, kh«ng biÖn b¸c. ThËm chÝ nghe nh÷ng lêi ph¶n c¸ch m¹ng còng kh«ng b¸o c¸o cho cÊp trªn biÕt. Ai nãi sao, ai lµm g× còng mÆc kÖ.
6. GÆp d©n chóng th× kh«ng ®iÒu tra, kh«ng hái han, kh«ng tuyªn truyÒn, kh«ng gi¶i thÝch. Xem nh d©n chóng kh«ng cã quan hÖ g× víi m×nh.
7. ThÊy nh÷ng viÖc cã h¹i ®Õn d©n chóng còng mÆc kÖ, kh«ng khuyªn r¨n, kh«ng ng¨n c¶n, kh«ng gi¶i thÝch.
8. Lµm viÖc kh«ng cã kÕ ho¹ch, gÆp sao lµm vËy, lµm lÊy lÖ, lµm kh«ng cã ng¨n n¾p, lµm kh«ng ®Õn n¬i ®Õn chèn.
9. Tù cho m×nh lµ “c¸ch m¹ng giµ”, “c¸ch m¹ng cò”; viÖc to lµm kh«ng næi, viÖc nhá kh«ng chÞu lµm. Lµm viÖc th× lê mê, häc hµnh th× biÕng nh¸c.
10. BiÕt m×nh cã khuyÕt ®iÓm, nhng kh«ng chÞu cè g¾ng söa ®æi.
Nh÷ng tËt bÖnh ®ã khiÕn cho §¶ng xÖch xo¹c, ý kiÕn lung tung, kû luËt láng lÎo, c«ng viÖc bª trÔ. ChÝnh s¸ch kh«ng thi hµnh ®îc triÖt ®Ó, §¶ng xa rêi d©n chóng.
M¾c ph¶i bÖnh ®ã th× dÔ ®i ®Õn chç ®Ó lîi Ých c¸ nh©n lªn trªn, ®Ó lîi Ých §¶ng vµ d©n téc xuèng díi.
Mét ngêi c¸ch m¹ng bao giê còng ph¶i trung
75
thµnh, h¨ng h¸i, xem lîi Ých cña §¶ng vµ d©n téc quý h¬n tÝnh mÖnh cña m×nh. Bao giê còng quang minh chÝnh trùc, ham c¸ch sinh ho¹t tËp thÓ, lu«n lu«n s¨n sãc d©n chóng, gi÷ g×n kû luËt, kiªn quyÕt chèng l¹i “bÖnh c¸ nh©n”.
®) BÖnh lêi biÕng - Khi tiÕp ®îc mÖnh lÖnh hoÆc nghÞ quyÕt, kh«ng chÞu nghiªn cøu râ rµng. Kh«ng lËp tøc ®a ngay mÖnh lÖnh vµ nghÞ quyÕt ®ã cho cÊp díi, cho ®¶ng viªn, cho binh sÜ. Cø xÕp l¹i ®ã.
Khi thi hµnh, kÒnh kÒnh cµng cµng, kh«ng ho¹t b¸t nhanh chãng.
HoÆc thi hµnh mét c¸ch miÔn cìng, kh«ng sèt s¾ng, kh«ng ®Õn n¬i ®Õn chèn.
KÕt qu¶ nhá lµ: nghÞ quyÕt ®Çy tói ¸o, th«ng c¸o ®Çy tói quÇn.
KÕt qu¶ nÆng lµ: ph¸ ho¹i tæ chøc cña §¶ng, gi¶m bít kû luËt cña §¶ng, bá mÊt thêi c¬ tèt, lóc nªn lµm th× kh«ng lµm, khi lµm th× trÔ råi.
§ã lµ v× tÝnh lêi biÕng, chËm ch¹p. V× kh«ng hiÓu r»ng: §¶ng còng nh th©n thÓ mét con ngêi. MÖnh lÖnh vµ nghÞ quyÕt còng nh m¹ch m¸u. M¹ch m¸u ch¹y ®Òu kh¾p th©n thÓ th× ngêi m¹nh khoÎ. M¹ch m¸u dõng l¹i ®©u, kh«ng ch¹y th× chç ®ã sÏ tª liÖt, sinh bÖnh. MÖnh lÖnh vµ nghÞ quyÕt ®i mau, ®i suèt tõ trªn ®Õn díi, c«ng t¸c mau chãng, viÖc g× còng xong xu«i. Nã ngõng l¹i cÊp nµo, tõ cÊp ®ã trë xuèng lµ tª liÖt, kh«ng biÕt ®êng nµo mµ c«ng t¸c.
76
C¸ch ch÷a:
- C¸c c¬ quan chØ ®¹o ph¶i cã c¸ch l·nh ®¹o cho ®óng. Mçi viÖc g× ®Òu ph¶i chØ b¶o c¸ch lµm. - CÊp trªn ph¶i hiÓu râ t×nh h×nh cÊp díi vµ t×nh h×nh quÇn chóng, ®Ó chØ ®¹o cho ®óng. - Khi nghÞ quyÕt viÖc g×, ph¶i cÈn thËn, râ rµng. Khi ®· nghÞ quyÕt th× ph¶i kiªn quyÕt thi hµnh. Mçi nghÞ quyÕt ph¶i mau chãng truyÒn ®Õn c¸c cÊp díi, ®Õn ®¶ng viªn, ®Õn d©n chóng. C¸ch tiÖn nhÊt lµ khai héi víi c¸c ®¶ng viªn, khai héi víi d©n chóng (hoÆc binh sÜ), ph¸i ngêi ®Õn b¸o c¸o, gi¶i thÝch.
- C¸c cÊp díi, ®¶ng viªn vµ d©n chóng (hoÆc binh sÜ) ph¶i th¶o luËn nh÷ng mÖnh lÖnh vµ nghÞ quyÕt ®ã cho râ rµng, hiÓu thÊu ý nghÜa cña nã vµ ®Þnh c¸ch thi hµnh cho ®óng.
- CÊp díi cÇn ph¶i b¸o c¸o. CÊp trªn cÇn ph¶i kiÓm so¸t.
e) BÖnh tÞ n¹nh - C¸i g× còng muèn “b×nh ®¼ng”. ThÝ dô: CÊp trªn v× c«ng viÖc ph¶i cìi ngùa, ®i xe. CÊp díi còng muèn cìi ngùa, ®i xe. Ngêi phô tr¸ch nhiÒu viÖc, cÇn cã nhµ réng. Ngêi kh«ng phô tr¸ch nhiÒu viÖc, còng ®ßi nhµ réng. Phô cÊp cho th¬ng binh còng muèn nhÊt luËt, kh«ng kÓ th¬ng nÆng hay nhÑ.
Lµm viÖc g×, th× muèn giµ, trÎ, m¹nh, yÕu ®Òu lµm b»ng nhau.
Cã viÖc, mét ngêi lµm còng ®îc, nhng còng chê cã ®ñ mäi ngêi míi chÞu lµm.
77
BÖnh nµy sinh ra v× hiÓu lÇm hai ch÷ b×nh ®¼ng. Kh«ng hiÓu r»ng: ngêi khoÎ g¸nh nÆng, ngêi yÕu g¸nh nhÑ. Ngêi lµm viÖc nÆng ph¶i ¨n nhiÒu, ngêi lµm viÖc dÔ th× ¨n Ýt. ThÕ lµ b×nh ®¼ng.
C¸ch ch÷a - Gi¶i thÝch cho hä hiÓu: ®ång cam céng khæ lµ mét ®iÒu rÊt hay, rÊt tèt. NhÊt lµ trong lóc c¸i g× còng cßn tóng thiÕu, vµ mçi ®¶ng viªn, mçi c¸n bé cÇn ph¶i lµm kiÓu mÉu trong sù cÇn lao, tiÕt kiÖm. Nhng còng ph¶i tuú theo hoµn c¶nh. C¸i g× th¸i qu¸ còng kh«ng tèt. B×nh ®¼ng th¸i qu¸ còng kh«ng tèt. ThÝ dô: nÕu mét chiÕn sÜ bÞ th¬ng ®îc ®i xe, ¨n ngon, c¸c chiÕn sÜ kh¸c ®Òu ®ßi ®i xe, ®ßi ¨n ngon. HoÆc v× b×nh ®¼ng mµ b¾t buéc mét trÎ em còng ¨n nhiÒu, còng g¸nh nÆng, nh mét ngêi lín. NÕu nh thÕ lµ b×nh ®¼ng, th× b×nh ®¼ng ®ã rÊt v« lý, rÊt xÊu, chóng ta ph¶i kiªn quyÕt chèng l¹i thø b×nh ®¼ng ®ã.
Sî mÊt oai tÝn vµ thÓ diÖn m×nh, kh«ng d¸m tù phª b×nh.
L¹i nãi: NÕu phª b×nh khuyÕt ®iÓm cña m×nh, cña ®ång chÝ m×nh, cña §¶ng vµ ChÝnh phñ, th× ®Þch sÏ lîi dông mµ c«ng kÝch ta.
Nãi vËy lµ lÇm to. KhuyÕt ®iÓm còng nh chøng bÖnh. Phª b×nh còng nh uèng thuèc. Sî phª b×nh, còng nh cã bÖnh mµ giÊu bÖnh. Kh«ng d¸m uèng thuèc. §Ó ®Õn nçi bÖnh ngµy cµng nÆng, kh«ng chÕt “còng la lÕt qu¶ da”.
Nãi vÒ tõng ngêi, nÓ nang kh«ng phª b×nh, ®Ó cho ®ång chÝ m×nh cø sa vµo lÇm lçi, ®Õn nçi
78