🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook HBR Emotional Intelligence - Trí Tuệ Xúc Cảm - Hạnh Phúc Ebooks Nhóm Zalo HẠNH PHÚC THUỘC SERIES TRÍ TUỆ XÚC CẢM CỦA HBR Cuốn sách được giới thiệu bởi KHÔNG GIAN SÁCH QUẢN TRỊ VÀ KỸ NĂNG https://www.facebook.com/groups/sachquantri/ HAPPINESS Original work copyright ©2017 Harvard Business School Publishing Corporation Published by arrangement with Harvard Business Review Press Unauthorized duplication or distribution of this work constitutes copyright infringement. HẠNH PHÚC Bản quyền tiếng Việt © Công ty Cổ phần Sách Alpha, 2021 Không phần nào trong xuất bản phẩm này được phép sao chép hay phát hành dưới bất kỳ hình thức hoặc phương tiện nào mà không có sự cho phép trước bằng văn bản của Công ty Cổ phần Sách Alpha. Góp ý về sách, liên hệ về bản thảo và bản dịch: [email protected] Liên hệ hợp tác về nội dung số: [email protected] Liên hệ hợp tác xuất bản & truyền thông trên sách: [email protected] Liên hệ dịch vụ tư vấn, đại diện & giao dịch bản quyền: [email protected] Biên mục trên xuất bản phẩm của Thư viện Quốc gia Việt Nam Hạnh phúc / Harvard Business Review ; Hoài Thương dịch. - H. : Công Thương ; Công ty Sách Alpha, 2021. - 144tr. ; 18cm Tên sách tiếng Anh: Happiness ISBN 9786043113303 1. Tâm lí học 2. Hạnh phúc 152.42 - dc23 COF0075p-CIP Harvard Business Review Press HẠNH PHÚCTHUỘC SERIES TRÍ TUỆ XÚC CẢM CỦA HBR Hoài Thương dịch Mục lục 01 Hạnh phúc không có nghĩa là thiếu đi những cảm xúc tiêu cực 7 Jennifer Moss 02 Hạnh phúc tại nơi làm việc thực sự quan trọng 21 Annie Mckee 03 Khoa học ẩn sau nụ cười 33 Một cuộc phỏng vấn với Daniel Gilbert do Gardiner Morse thực hiện 04 Sức mạnh của những “thành tựu mỗi ngày” 67 Teresa M. Amabile & Steven J. Kramer 05 Tạo dựng hiệu suất bền vững 115 Gretchen Spreitzer & Christine Porath 06 Những nghiên cứu về hạnh phúc mà chúng ta bỏ sót 147 André Spicer & Carl Cederström 07 Bất hạnh là kẽ hở của hạnh phúc 165 Alison Beard 01 Hạnh phúc không có nghĩa là thiếu đi những cảm xúc tiêu cực - Jennifer Moss Đối với nhiều người trong chúng ta, hạnh phúc thật khó nắm bắt. Giống như sương mù, bạn có thể trông thấy nó từ đằng xa, dày đặc và có hình thù rõ nét. Thế nhưng khi lại gần, những hạt sương bỗng nhiên tách rời nhau ra và vượt khỏi tầm với dù chúng vây quanh bạn. Chúng ta nói quá nhiều đến sự theo đuổi hạnh phúc, nhưng nếu bạn dừng lại và suy nghĩ về nó, theo đuổi nghĩa là chạy theo một thứ gì đó mà chẳng có gì đảm bảo rằng chúng ta sẽ bắt được nó. Cho đến tận sáu năm trước, tôi vẫn còn đang theo đuổi hạnh phúc một cách vô ích. Tôi sống cùng chồng – Jim và cậu con trai hai tuổi ở San 8 Hạnh phúc không có nghĩa là thiếu đi những cảm xúc tiêu cực Jose, California, và chuẩn bị đón đứa thứ hai chào đời. Nhìn bên ngoài, cuộc sống của chúng tôi chỉ toàn màu hồng. Thế nhưng, có vẻ tôi vẫn chưa tìm thấy niềm vui đích thực. Tôi luôn cảm thấy tội lỗi về nỗi buồn của mình. Thật đáng xấu hổ bởi đó chỉ là những vấn đề nhỏ nhặt. Sau đó, vào tháng 9 năm 2009, thế giới của tôi bị đảo lộn. Jim ốm nặng. Anh ấy bị chẩn đoán nhiễm virus cúm H1N1 và virus Tây Sông Nin, đi kèm với triệu chứng viêm đa dây thần kinh cấp tính do bị suy yếu hệ miễn dịch. Jim không bao giờ sợ chết. Nhưng tôi thì có. Khi được thông báo căn bệnh của Jim đang chuyển biến tốt và anh ấy đã qua cơn nguy kịch, chúng tôi thở phào nhẹ nhõm. Khi được biết Jim sẽ không đi được một thời gian – có thể là một năm hoặc lâu hơn, chúng tôi cảm thấy lo sợ. Chúng tôi biết rằng tiên lượng bệnh này đồng nghĩa với một 9 Hạnh phúc dấu chấm kết thúc sự nghiệp cầu thủ bóng vợt1 chuyên nghiệp của anh ấy. Chúng tôi chỉ không biết làm thế nào để chi trả viện phí, hay Jim sẽ còn lại bao nhiêu năng lượng cho việc nuôi dạy con cái. Tôi có rất ít thời gian để suy ngẫm khi chỉ còn 10 tuần nữa là đứa bé chào đời. Ngược lại, thứ duy nhất mà Jim có là thời gian. Anh ấy đã quen di chuyển với tốc độ cao, cả trên sân cỏ và trong cuộc sống nên mỗi phút trôi qua trong bệnh viện với anh ấy dài như cả tiếng đồng hồ. Dù đã rất bận rộn với các phương pháp trị liệu vật lý và nghề nghiệp, anh ấy vẫn cần sự trợ giúp về mặt tâm lý. Jim đã gửi lời nhắn đến bạn bè để giúp giới thiệu các đầu sách chữa lành về tinh thần. Jim nhận được rất nhiều gợi ý. Các cuốn sách và đoạn băng được chuyển đến giường bệnh của anh ấy với chi 1. Bóng vợt (tiếng Anh: Lacrosse) là một môn thể thao đồng đội phổ biến ở vùng Bắc Mỹ. 10 Hạnh phúc không có nghĩa là thiếu đi những cảm xúc tiêu cực chít lời ghi chú về việc chúng đã “giúp ích nhiều” như thế nào sau bất kỳ khó khăn nào mà họ đã vượt qua. Jim dành nhiều ngày đọc các cuốn sách truyền động lực từ Tony Robbins, Oprah hoặc xem các bài diễn thuyết trên Ted, chẳng hạn như Jill Bolte Taylor nói về “Cơn đau tim khai sáng tôi”, liên quan đến những ảnh hưởng của tổn thương não. Anh ấy phân tích các cuốn sách về tâm linh của Deepak Chopra và Dalai Lama. Hoặc xem qua các nghiên cứu về hạnh phúc và lòng biết ơn được viết bởi các nhà nghiên cứu như Martin Seligman, Shawn Actor, Sonja Lyubomirsky và rất nhiều người khác nữa. Có một chủ đề xuyên suốt trong các tài liệu – đó là lòng biết ơn. Nó xuất hiện trong các nghiên cứu khoa học, những câu chuyện có thật và các tác nhân thúc đẩy thành công. Jim đã hưởng ứng bằng cách bắt đầu viết một cuốn nhật ký biết ơn của chính mình. Anh ấy rất cảm kích trước những người thay khăn trải giường cho anh ấy, cảm kích 11 Hạnh phúc vì gia đình đã mang cho anh ấy những bữa tối nóng sốt. Cảm kích vì người y tá đã khích lệ anh ấy và cảm kích vì đội phục hồi chức năng đã bỏ thời gian cá nhân để quan tâm tới anh ấy nhiều hơn (họ từng nói với Jim rằng họ làm vậy bởi họ biết anh ấy trân trọng nỗ lực của họ như thế nào.) Jim đề nghị tôi tiếp cận theo cách của anh ấy, và vì rất muốn giúp anh ấy chữa lành cũng như tận mắt chứng kiến khó khăn của anh ấy, tôi đã cố gắng suy nghĩ tích cực khi bước vào thế giới của Jim trong phòng bệnh. Không phải lúc nào tôi cũng ở trong trạng thái tốt nhất. Đôi khi tôi bực bội vì không thể bật khóc được, nhưng sau một thời gian ngắn tôi nhận ra anh ấy đang tiến triển nhanh như thế nào. Mặc dù hướng đi của hai người khác nhau, chúng tôi đã cố gắng để trở nên hòa hợp. Tôi thay đổi theo quan điểm của anh ấy. Mọi thứ thật mông lung và đáng sợ, nhưng khi Jim chống nạng khỏi bệnh viện (anh ấy kiên quyết 12 Hạnh phúc không có nghĩa là thiếu đi những cảm xúc tiêu cực không chịu ngồi xe lăn) chỉ sau sáu tuần được xe cứu thương tức tốc chở đi cấp cứu, chúng tôi kết luận rằng sự hồi phục của anh ấy không chỉ đơn thuần là may mắn. Một trong những cuốn sách đầu tiên ảnh hưởng đến Jim là cuốn Flourish (tạm dịch: Phát triển) của Seligman. Là một nhà tâm lý học và cựu chủ tịch của Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ, Seligman có trách nhiệm định nghĩa từ “PERMA”, nguồn gốc của nhiều dự án nghiên cứu về tâm lý học tích cực trên khắp thế giới. Đây là từ viết tắt cho năm yếu tố thiết yếu với sự thỏa mãn lâu dài: • Cảm xúc tích cực: (Positive emotion): sự bình yên, lòng biết ơn, sự hài lòng, niềm vui, nguồn cảm hứng, niềm hy vọng, sự tò mò và tình yêu đều rơi vào hạng mục này. • Sự gắn kết (Engagement): chìm đắm trong một công việc hoặc dự án đem lại cảm giác 13 Hạnh phúc như thời gian đang “biến mất” bởi chúng ta đang gắn kết ở mức độ cao. • Các mối quan hệ (Relationships): những người có các mối quan hệ tích cực và ý nghĩa với người khác sẽ hạnh phúc hơn. • Ý nghĩa (Meaning): ý nghĩa đến từ một mục đích lớn hơn chính bản thân chúng ta. Dù đó là mục đích vì tôn giáo hay để giúp đỡ cho nhân loại theo một cách nào đó, chúng ta đều cần tìm thấy ý nghĩa trong cuộc sống của mình. • Thành tích/Thành tựu (Accomplishment/ Achievement): để cảm nhận được một sự hài lòng đáng kể về cuộc sống, chúng ta cần nỗ lực để hoàn thiện bản thân mình. Dần dần, chúng tôi đã đưa năm nguyên lý này trở lại trong cuộc sống của chính mình. Jim đã quay lại trường Đại học Wilfrid Laurier ở Ontario 14 Hạnh phúc không có nghĩa là thiếu đi những cảm xúc tiêu cực để nghiên cứu về khoa học não bộ, và chúng tôi đã khởi nghiệp với Plascity Labs để hướng dẫn người khác những điều mà chúng tôi đã học được về hành trình theo đuổi hạnh phúc. Khi cuộc sống có nhiều sự thấu cảm, biết ơn và ý nghĩa hơn, tôi không còn cảm thấy buồn nữa. Vậy nên khi thấy phong trào tâm lý học tích cực phải đối diện với rất nhiều sự nghi ngờ, tôi đã xem đây là việc của mình. Những người chỉ trích này có vấn đề gì với lòng biết ơn và các mối quan hệ, ý nghĩa và hy vọng không vậy? Có thể một phần của vấn đề là chúng tôi đã đơn giản hóa một cách quá mức hạnh phúc trong nền văn hóa đại chúng và các phương tiện truyền thông, khiến cho người ta phủ nhận nó như là một vấn đề chưa được chứng minh. Như Vanessa Buote, một nhà nghiên cứu về tâm lý học xã hội đã viết cho tôi trong một email: 15 Hạnh phúc Một trong những hiểu lầm về hạnh phúc, đó là hạnh phúc đồng nghĩa với việc lúc nào cũng phải vui vẻ, sung sướng và mãn nguyện với gương mặt tươi cười. Không phải như vậy – hạnh phúc và sống một cuộc đời phong phú là mở lòng đón nhận những điều tốt đẹp cùng với những điều tồi tệ, và học cách nhìn nhận những điều tồi tệ theo một cách khác. Trên thực tế, trong bài báo gần đây đăng trên tạp chí Tâm lý học thực nghiệm với tên gọi “Sự đa đạng về cảm xúc và hệ sinh thái cảm xúc”, nhà nghiên cứu Quoidbach Jordi đã phát hiện ra rằng việc trải nghiệm nhiều cảm xúc – cả tiêu cực lẫn tích cực – có liên quan tới sức khỏe thể chất và tinh thần. Chúng ta không chỉ có xu hướng hiểu lầm về định nghĩa của hạnh phúc, mà còn có xu hướng theo đuổi nó một cách sai lầm. Shawn Achor, một nhà nghiên cứu và đào tạo cho doanh nghiệp, tác giả bài báo “Sự thông minh tích cực” đã nói với tôi rằng hầu hết mọi người có suy nghĩ sai lầm 16 Hạnh phúc không có nghĩa là thiếu đi những cảm xúc tiêu cực về hạnh phúc. “Hiểu lầm lớn nhất về ‘ngành công nghiệp hạnh phúc’ là hạnh phúc là một mục đích chứ không phải là một phương tiện. Chúng ta nghĩ rằng nếu đạt được những gì mình mong muốn thì sẽ hạnh phúc. Nhưng thực chất não bộ của chúng ta hoạt động theo hướng ngược lại.” Buote đồng ý rằng: “Đôi khi chúng ta có xu hướng xem ‘trạng thái hạnh phúc’ như là mục đích cuối cùng, nhưng chúng ta quên mất điều thực sự quan trọng là hành trình; tìm ra điều gì thực sự khiến chúng ta hạnh phúc và thường xuyên tham gia vào những hoạt động này giúp chúng ta có một cuộc sống viên mãn hơn.” Nói cách khác, theo đuổi hạnh phúc không làm cho chúng ta hạnh phúc. Chúng ta hạnh phúc nhất là khi không suy nghĩ về nó, khi đang tận hưởng khoảnh khắc hiện tại vì đắm chìm trong một dự án ý nghĩa, làm việc vì một mục tiêu cao cả hoặc giúp đỡ những người cần đến chúng ta. 17 Hạnh phúc Sự lạc quan lành mạnh không có nghĩa là chúng ta che giấu đi cảm xúc thật của mình. Hạnh phúc không có nghĩa là đau khổ biến mất mà chính là khả năng phục hồi từ những đau khổ đó. Và hạnh phúc không hoàn toàn giống với niềm vui hay trạng thái sung sướng ngất ngây; hạnh phúc còn chứa đựng cả sự hài lòng, khỏe mạnh và linh hoạt để trải nghiệm đầy đủ các cung bậc cảm xúc. Tại công ty của chúng tôi, một số người đã và đang đối mặt với nỗi lo lắng, phiền muộn. Một số người đã trải qua hậu chấn tâm lý. Vài người thì chứng kiến căn bệnh tinh thần trầm trọng trong gia đình mình, một số thì chưa từng. Chúng tôi có thể chia sẻ cởi mở với nhau hoặc giữ lại cho riêng mình. Một trong hai cách đều được. Chúng tôi ủng hộ việc khóc tại văn phòng nếu không thể kìm nén (cười cùng nhau và buồn cùng nhau). Một số người – có thể đang tìm kiếm một góc nhìn mới mẻ – thậm chí đã tranh luận rằng hạnh 18 Hạnh phúc không có nghĩa là thiếu đi những cảm xúc tiêu cực phúc là một thứ gây hại (hãy xem hai bài viết cuối cùng của cuốn sách này). Nhưng mục đích của việc thực hành các bài luyện tập giúp nâng cao sức khỏe tinh thần và cảm xúc không phải là để học cách nở một nụ cười gượng gạo trên gương mặt hay cầu mong các vấn đề của bạn tự động biến mất, mà là học cách để giải quyết các tác nhân gây căng thẳng với sự kiên cường thông qua tập luyện, giống như khi bạn đang luyện tập để chạy marathon. Trong suốt thời gian ở bệnh viện với Jim, tôi đã chứng kiến anh ấy thay đổi. Đầu tiên, những điều đó xảy ra một cách rất tinh tế, nhưng bỗng nhiên tôi nhận ra rằng việc thực hành lòng biết ơn và niềm hạnh phúc đi kèm đã mang Jim trở lại với tôi như một món quà. Nếu hạnh phúc là thứ độc hại thì tôi sẽ nói rằng “Hãy cứ để nó xảy ra!” JENNIFER MOSS là nhà đồng sáng lập và Giám đốc Truyền thông của Plasticity Labs. 19 02 Hạnh phúc tại nơi làm việc thực sự quan trọng - Annie Mckee Rất nhiều người tin rằng không cần cảm thấy hạnh phúc tại nơi làm việc để thành công, và bạn không cần phải yêu quý hay có chung giá trị với các cộng sự của mình. “Công việc khác với chuyện cá nhân,” họ thường có suy nghĩ như vậy. Điều đó thật ngớ ngẩn. Nghiên cứu của tôi với hàng chục công ty và hàng trăm người – bên cạnh những công trình nghiên cứu của các nhà khoa học não bộ như Richard Davidson, V.S.Ramachandran và các học giả như Shawn Achor – ngày càng chỉ ra một sự thật đơn giản: những người hạnh phúc sẽ làm việc tốt hơn. Những người tích cực gắn kết với công việc và 22 Hạnh phúc tại nơi làm việc thực sự quan trọng đồng nghiệp của mình sẽ làm việc chăm chỉ hơn – và thông minh hơn. Tuy vậy, một số lượng người đáng báo động lại không hề gắn kết. Theo một báo cáo gây quan ngại năm 2013 của Gallup, chỉ 30% lực lượng lao động Mỹ gắn kết với công việc. Điều này trùng khớp với những gì mà tôi nhìn thấy trong công trình nghiên cứu của mình. Không có nhiều người “cam kết về mặt cảm xúc và trí tuệ” với tổ chức.1 Quá nhiều người bàng quan với những điều đang diễn ra quanh mình. Họ gọi thứ Tư là “hump day”2 và làm việc một cách chểnh mảng để qua tới ngày thứ Sáu. Và cứ năm nhân viên thì có một người chủ động không gắn kết, cũng theo bản báo cáo đó của Gallup. Những người này đang làm hỏng các dự án, đâm sau lưng đồng nghiệp và nhìn chung đang hủy hoại môi trường làm việc. Báo cáo của Gallup cũng chỉ ra mức độ gắn kết của nhân viên hầu như không thay đổi qua các 23 Hạnh phúc năm bất chấp những thăng trầm của nền kinh tế. Thật đáng sợ: chúng ta không gắn kết với công việc, và điều đó đã và đang tiếp diễn trong một thời gian dài. Những người không gắn kết, không hạnh phúc không tạo ra niềm vui khi người khác làm việc cùng họ và không đóng góp nhiều giá trị. Họ gây ảnh hưởng đến tổ chức (và nền kinh tế) của chúng ta theo những cách rất tiêu cực. Thậm chí còn tệ hơn khi các nhà lãnh đạo không gắn kết bởi họ khiến cho thái độ của mình lây lan sang người khác. Cảm xúc và tư duy của họ có ảnh hưởng rất ghê gớm tới tâm trạng và hiệu quả làm việc mọi người. Sau tất cả, cảm nhận của chúng ta liên quan tới việc chúng ta suy nghĩ về điều gì và như thế nào. Nói cách khác, suy nghĩ ảnh hưởng tới cảm xúc, và cảm xúc ảnh hưởng tới suy nghĩ.3 Đã đến lúc đập tan quan niệm sai lầm rằng cảm xúc tại nơi làm việc không quan trọng. Khoa 24 Hạnh phúc tại nơi làm việc thực sự quan trọng học đang đứng về phía chúng ta: tồn tại các liên kết thần kinh giữa cảm xúc, suy nghĩ và hành động.4 Việc chúng ta không kiểm soát được những cảm xúc tiêu cực cũng giống như bị miếng vải che mắt. Chủ yếu chúng ta chỉ tập trung – đôi khi là chỉ tập trung duy nhất – vào nguồn gốc của nỗi đau. Chúng ta cũng không xử lý thông tin, tư duy một cách sáng tạo hay ra các quyết định tốt. Sự bực bội, tức giận hay căng thẳng khiến cho tư duy và sự gắn kết,5 một phần quan trọng trong con người chúng ta bị vô hiệu hóa. Sự thiếu gắn kết là một phản ứng tự nhiên thuộc về thần kinh và tâm lý trước các cảm xúc tiêu cực phổ biến. Nhưng chúng ta không chỉ cần để ý các cảm xúc tiêu cực. Những cảm xúc tích cực mạnh mẽ cũng có tác động tương tự.6 Một số nghiên cứu chỉ ra rằng hạnh phúc quá mức có thể khiến bạn kém sáng tạo và có nguy cơ gây ra những hành động rủi ro hơn (hãy nghĩ về việc chúng ta hành động ngốc 25 Hạnh phúc nghếch thế nào khi yêu). Về khía cạnh công việc: tôi từng gặp nhiều nhóm người quá khích ở các hội nghị bán hàng và buổi sinh hoạt của công ty. Rất ít sự đổi mới hay học hỏi ra đời từ những buổi tụ họp này. Chỉ cần cho vào đó một ít rượu, bạn sẽ có ngay vô số vấn đề. Nếu đồng ý với nhau rằng các trạng thái cảm xúc ở nơi làm việc là quan trọng, chúng ta có thể làm gì để gia tăng sự gắn kết và cải thiện hiệu suất làm việc? Trong mấy năm qua, tôi và nhóm của mình tại Học viện Lãnh đạo Teleos đã nghiên cứu hàng chục tổ chức và phỏng vấn hàng nghìn người. Những kết luận đầu tiên về mối liên kết đầy mê hoặc giữa cảm xúc và sự gắn kết của con người thật lý thú. Có những điểm tương đồng rõ ràng giữa những gì mà họ nói là họ muốn và cần, bất kể họ đến từ nơi nào, làm việc cho ai và trong lĩnh vực nào. Chúng ta thường giả định rằng có những sự khác biệt to 26 Hạnh phúc tại nơi làm việc thực sự quan trọng lớn giữa các ngành nghề trên toàn thế giới, nhưng nghiên cứu đã thách thức giả định đó. Để trở nên hạnh phúc và gắn kết một cách trọn vẹn, ai cũng cần ba điều: 1. Một tầm nhìn có ý nghĩa về tương lai. Khi những người tham gia kể với nhóm nghiên cứu của chúng tôi về những điều đang phát huy tác dụng và những điều vô ích trong tổ chức của họ, những điều giúp ích hay cản trở nhiều nhất, họ nói về tầm nhìn. Họ muốn có khả năng biết trước tương lai để xem mình sẽ phù hợp như thế nào trong viễn cảnh tương lai ấy. Và, từ công trình nghiên cứu với chuyên gia Richard Boyatzis về sự thay đổi có chủ tâm, chúng tôi biết rằng mọi người học hỏi và thay đổi khi họ có tầm nhìn cá nhân gắn liền với tầm nhìn của tổ chức.7 Thật đáng buồn là có quá nhiều nhà lãnh đạo không vẽ ra 27 Hạnh phúc được một tầm nhìn hấp dẫn về tương lai, không cố gắng kết nối nó với tầm nhìn cá nhân của nhân viên và không truyền thông hiệu quả. Kết quả là, họ đã đánh mất đội ngũ của mình. 2. Cảm giác có mục đích. Mọi người thường cảm thấy công việc của họ là đáng kể và đóng góp của họ góp phần gặt hái được một điều gì đó thực sự quan trọng. Trừ những người ở cấp quản lý cao nhất, giá trị cổ đông không phải là một mục đích có ý nghĩa khiến cho họ thích thú và gắn kết. Họ muốn biết rằng họ và tổ chức của họ đang làm một điều gì đó lớn lao cho người khác. 3. Các mối quan hệ tuyệt vời. Chúng ta biết rằng nhân viên đến là vì tổ chức, và ra đi chỉ vì một người sếp.8 Mối quan hệ bất hòa với sếp là một nỗi đau. Tương tự như mối quan hệ tồi tệ với đồng nghiệp. Những nhà 28 Hạnh phúc tại nơi làm việc thực sự quan trọng lãnh đạo, quản lý và nhân viên đều nói với chúng tôi rằng các mối quan hệ gần gũi, tin tưởng và hỗ trợ lẫn nhau cực kỳ quan trọng đối với trạng thái tâm lý và sự sẵn sàng của họ trong việc giúp đỡ đội nhóm. Tóm lại, khoa học não bộ và nghiên cứu về tổ chức trên thực tế đang vạch trần những ngộ nhận sai lầm lâu đời và khẳng định: cảm xúc ở nơi làm việc vô cùng quan trọng. Hạnh phúc quan trọng. Để gắn kết một cách tuyệt đối, mọi người cần có tầm nhìn, ý nghĩa, mục đích và các mối quan hệ cộng hưởng. Chúng ta có trách nhiệm tìm ra các cách để thể hiện giá trị của mình tại nơi làm việc và xây dựng các mối quan hệ tuyệt vời. Trách nhiệm của các nhà lãnh đạo là tạo ra một môi trường nơi nhân viên có thể phát triển. Rất đơn giản và thực tế: Nếu bạn muốn có một đội ngũ gắn kết, hãy chú ý tới cách mà bạn tạo ra một tầm nhìn, kết nối công việc của mọi người với mục đích lớn hơn của công ty và 29 Hạnh phúc tưởng thưởng cho những cá nhân đồng thuận với các cá nhân khác. ANNIE MCKEE là nghiên cứu sinh tại Đại học Pennsylvania, Giám đốc Chương trình Tiến sĩ dành cho CEO và là nhà sáng lập Học viện Lãnh đạo Teleos. Bà là đồng tác giả với Daniel Goleman và Richard Boyatzis trong cuốn sách Primal Leadership (tạm dịch: Lãnh đạo căn bản), Resonant Leadership (tạm dịch: Lãnh đạo cộng hưởng) và Becoming a resonant leader (tạm dịch: Trở thành một nhà lãnh đạo cộng hưởng). Những ý tưởng trong bài viết này được mở rộng trong cuốn sách mới nhất của McKee mang tên How to be happy at work (tạm dịch: Làm thế nào để hạnh phúc ở nơi làm việc), do Harvard Business Review xuất bản. Chú thích 1. 1. “Đo lường mức độ gắn kết của nhân viên: một nghiên cứu ngành công nghiệp sản xuất xe ô tô của Ấn Độ.” A. K. Goel, tạp chí Quốc tế về văn hóa và quản trị kinh doanh của Ấn Độ, số 1, năm 2013, trang 5-21. 2. 2. Ngày giữa tuần, giống như cái bướu (hump) nhô lên giữa lưng con lạc đà. 3. 3. J. Lite, “MIND review: cuộc sống cảm xúc của bộ não”, tạp chí Scienticamerican, ngày 1 tháng 7, 2012, http://www. 30 Hạnh phúc tại nơi làm việc thực sự quan trọng scienticamerican.com/article/mind-reviews-the-emotional life-of/. 4. 4. D. Goleman, Destructive Emotions: A Scientific Dialogue with the Dalai Lama (tạm dịch: Các cảm xúc gây hủy hoại: một đoạn đối thoại khoa học với Dalai Lama), New York: Bantam, 2004. 5. 5. D. Goleman, Primal Leadership, With a New Preface by the Authors: Unleashing the Power of Emotional Intelligence (tạm dịch: Lãnh đạo theo kiểu nguyên thủy: Giải phóng sức mạnh của trí tuệ cảm xúc), Boston: Harvard Business Review Press, 2013. 6. 6. J. Gruber, “Four ways happiness can hurt you”. Greater Good, ngày 3 tháng 5, 2012, http://greatergood.bekeley.edu/article/ item/four_ways_happiness_can_hurt_you. 7. 7. R. E. Boyatzis và C. Soler, “Vision, leadership and emotional intelligence transforming family business”, tạp chí Journal of Family Business Management số 2, số 1 (2012), số 1 (2012), trang 23–30; và A. McKee và các cộng sự, “Becoming Resonant Leader Relationships Effectiveness”, Boston: Harvard Business Review Press, 2008. http://www.amazon.com/Becoming-Resonant Leader-Relationships-Effectiveness/dp/1422117340. 8. 8. “How managers trump companies”, tạp chí Gallup Business, ngày 12 tháng 8, 1999, http://businessjournal.gallup.com/ content/523/how-managers-trump-companies.aspx. 31 03 Khoa học ẩn sau nụ cười - Một cuộc phỏng vấn với Daniel Gilbert DO Gardiner Morse THỰC HIỆN Daniel Gilbert, Giáo sư ngành tâm lý học nổi tiếng tại Đại học Harvard với cuốn sách best-seller năm 2006 mang tên Stumbling on happiness (tạm dịch: Tình cờ gặp hạnh phúc). Bên cạnh nhiều nội dung thú vị khác, cuốn sách còn chỉ ra các sai lầm mang tính hệ thống mà chúng ta mắc phải trong việc tưởng tượng rằng chúng ta sẽ hạnh phúc (hay khổ sở) thế nào. Trong bài phỏng vấn này, cùng với Gardiner Morse từ HBR, Gilbert sẽ khảo sát lĩnh vực nghiên cứu về hạnh phúc và khám phá ra các giới hạn của nó. 34 Khoa học ẩn sau nụ cười HBR: Nghiên cứu về hạnh phúc đã trở thành một chủ đề nóng trong 20 năm vừa qua. Tại sao? Gilbert: Gần đây chúng ta mới nhận ra rằng chúng ta có thể kết hợp một trong những câu hỏi lâu đời nhất – “Bản chất hạnh phúc của con người là gì?” với phương pháp mới nhất để tìm ra câu trả lời: Khoa học. Chỉ mới vài thập kỷ trước, hạnh phúc là vấn đề chủ yếu nằm trong tay của các nhà triết học và thi sĩ. Giới tâm lý học vẫn luôn quan tâm tới cảm xúc, nhưng nghiên cứu về cảm xúc chỉ bùng nổ trong hai thập kỷ trở lại đây, và một trong những cảm xúc mà các nhà tâm lý học nghiên cứu chuyên sâu nhất chính là hạnh phúc. Gần đây, các nhà kinh tế học và khoa học về não bộ đã tham gia vào. Những lĩnh vực này có tính đặc thù riêng nhưng đều có những mối quan tâm chung: các nhà tâm lý học muốn 35 Hạnh phúc hiểu con người cảm nhận như thế nào, những nhà kinh tế học muốn biết con người đánh giá cao điều gì, và các nhà khoa học não bộ thì muốn biết bộ não của con người phản ứng thế nào với sự tưởng thưởng. Việc ba lĩnh vực tách biệt có cùng hứng thú về một chủ đề đã đặt vấn đề đó lên bản đồ khoa học. Các nghiên cứu về hạnh phúc được xuất bản trên tạp chí Science, nhiều nhà nghiên cứu về hạnh phúc đoạt giải Nobel, và các chính phủ trên toàn thế giới đang gấp rút để tìm ra cách đo lường và gia tăng hạnh phúc cho công dân của họ. Làm thế nào để có thể đo lường một thứ mang tính chủ quan như hạnh phúc? Đo lường các trải nghiệm chủ quan dễ dàng hơn bạn nghĩ rất nhiều. Đó là những gì mà bác sĩ nhãn khoa làm khi đo kính cho bạn. Cô ấy đặt một thấu kính lên mắt bạn và yêu cầu bạn 36 Khoa học ẩn sau nụ cười kể lại trải nghiệm của mình, sau đó cô ấy lại thay một thấu kính khác, rồi một thấu kính khác nữa. Cô ấy sử dụng các báo cáo của bạn như một dạng số liệu, gửi số liệu đi để phân tích khoa học, rồi thiết kế một thấu kính có thể mang lại cho bạn tầm nhìn tốt nhất – tất cả đều dựa trên báo cáo của bạn về trải nghiệm chủ quan của mình. Báo cáo theo thời gian thực là một sự ước lượng rất tốt về trải nghiệm của mọi người, và nó cho phép chúng ta nhìn thế giới qua cặp mắt của họ. Có thể ngày hôm qua hay ngày mai họ không có khả năng diễn tả cho chúng ta rằng họ hạnh phúc như thế nào, nhưng họ có thể nói cho chúng ta biết hiện tại họ đang cảm thấy ra sao nếu chúng ta đặt câu hỏi. “Bạn khỏe không?” có thể là câu hỏi được sử dụng nhiều nhất mà không làm cho ai bị bối rối. 37 Hạnh phúc Có nhiều cách để đo lường hạnh phúc. Chúng ta có thể hỏi mọi người “Bây giờ bạn đang hạnh phúc như thế nào?” và để họ đánh giá dựa trên một thang điểm. Chúng ta có thể sử dụng phương pháp chụp cộng hưởng từ để đo lưu lượng máu não, hoặc điện cơ đồ để đo lường hoạt động của các “cơ nụ cười” trên gương mặt. Nhưng trong hầu hết trường hợp, các phương pháp này phải được liên kết với nhau rất chặt chẽ, và chỉ khi là chính phủ liên bang, bạn mới có thể chọn các phương pháp phức tạp, tốn kém thay vì các phương pháp đơn giản và rẻ tiền hơn. Nhưng không phải bản thân thang điểm cũng mang tính chủ quan hay sao? Điểm 5 của anh có thể là điểm 6 của tôi. Giả sử một hiệu thuốc bán một lô nhiệt kế rẻ tiền, chưa được hiệu chuẩn chính xác. Những 38 Khoa học ẩn sau nụ cười người có nhiệt độ bình thường có thể nhận kết quả khác với 98.6 °F (~37°C), và hai người có cùng nhiệt độ có thể nhận kết quả khác nhau. Sự sai lệch này khiến người ta tìm kiếm những liệu pháp mà họ không cần tới hoặc bỏ lỡ liệu pháp mà họ thực sự cần. Vì thế, nhiệt kế bị lỗi đôi khi là một vấn đề, nhưng không phải lúc nào cũng vậy. Chẳng hạn, tôi đưa 100 người tới phòng thí nghiệm của mình, để họ tiếp xúc với vi-rút cúm và sau đó dùng những nhiệt kế bị lỗi này để đo thân nhiệt một tuần sau đó, nhiệt độ trung bình của những người đã tiếp xúc với vi-rút gần như chắc chắn sẽ cao hơn nhiệt độ trung bình của những người khác. Một số nhiệt kế sẽ cho kết quả thấp hơn, một số khác cho kết quả cao hơn so với thực tế, nhưng miễn là số lượng người được đo thân nhiệt đủ lớn, những sai sót sẽ tự mất đi. Thậm chí với các thiết bị được hiệu chỉnh 39 Hạnh phúc kém, chúng ta vẫn có thể so sánh giữa các nhóm lớn. Một thang điểm đánh giá cũng giống như một chiếc nhiệt kế bị lỗi. Sự sai sót khiến nó không phù hợp cho một số phép đo (chẳng hạn như việc chỉ ra chính xác John đang hạnh phúc như thế nào lúc 10 giờ 42 phút ngày 3 tháng 7 năm 2010), nhưng nó hoàn toàn thích hợp cho hầu hết các phép đo lường mà các nhà khoa học tâm lý tiến hành. Tất cả những nhà nghiên cứu về hạnh phúc này đã khám phá ra điều gì? Phần lớn các nghiên cứu khẳng định những điều mà chúng tôi đã luôn hoài nghi. Ví dụ, nhìn chung những người đang có tình yêu đẹp hạnh phúc hơn những người không may mắn trong tình yêu. Người khỏe mạnh hạnh phúc 40 Khoa học ẩn sau nụ cười hơn người ốm yếu. Người đi nhà thờ hạnh phúc hơn người không đi. Người giàu hạnh phúc hơn người nghèo, v.v.. Tuy nhiên, vẫn có một vài bất ngờ. Chẳng hạn, trong khi những điều này khiến cho người ta hạnh phúc hơn, thật đáng kinh ngạc bởi tất cả chúng đều không thực sự quan trọng. Đúng vậy, một ngôi nhà mới hay một người bạn đời mới sẽ khiến bạn hạnh phúc hơn, nhưng sẽ không nhiều và không lâu dài. Hóa ra người ta không giỏi dự đoán điều gì sẽ khiến cho họ hạnh phúc và niềm hạnh phúc đó sẽ kéo dài trong bao lâu. Họ kỳ vọng các biến cố tích cực sẽ khiến họ hạnh phúc hơn và những biến cố tiêu cực sẽ khiến họ ít đau buồn hơn. Trong các nghiên cứu thực địa và tại phòng thí nghiệm, chúng tôi phát hiện ra rằng việc chiến thắng hay thất bại ở một cuộc bầu cử, có được hay đánh mất người yêu, 41 Hạnh phúc được đề bạt hay không được đề bạt, vượt qua hay thất bại trước một kỳ thi đều ít ảnh hưởng đến hạnh phúc hơn so với suy nghĩ của mọi người. Một nghiên cứu gần đây cho thấy rất ít trải nghiệm ảnh hưởng đến chúng ta quá ba tháng. Khi những điều tốt đẹp xảy đến, chúng ta ăn mừng trong chốc lát rồi lại tiếp tục với cuộc sống. Khi những thứ tồi tệ xảy ra, chúng ta khóc lóc và rên rỉ một thời gian ngắn rồi sau đó vực bản thân mình dậy và bước tiếp. Tại sao các biến cố lại có ảnh hưởng thoáng qua như vậy tới hạnh phúc? Một lý do là vì người ta thường giỏi tạo ra hạnh phúc cho mình – tìm kiếm những điều tươi sáng và tích cực. Kết quả là, cuối cùng họ lại hạnh phúc hơn kỳ vọng sau bất kỳ một nỗi đau hay thảm kịch nào. Hãy cầm một tờ báo 42 Khoa học ẩn sau nụ cười bất kỳ lên, bạn sẽ tìm thấy rất nhiều ví dụ. Bạn còn nhớ Jim Wright, người từng phải từ chức chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ trong hổ thẹn vì một thương vụ xuất bản mờ ám? Vài năm trước, ông nói với tờ New York Times rằng mình “khá hơn rất nhiều về mặt sức khỏe, tài chính, cảm xúc và tinh thần xét theo mọi phương diện”. Rồi Moreese Bickham, người đã dành 37 năm ở trại cải huấn Bang Louisiana; sau khi được thả ra cũng nói rằng: “Tôi không hối tiếc dù chỉ một phút. Đó là một trải nghiệm đầy vinh quang.” Những người đàn ông này có vẻ như đang sống những ngày tháng tốt đẹp nhất ở thế giới của họ. Tương tự như vậy, Pete Best, tay trống đầu tiên của The Beatles, đã bị thay thế bởi Ringo Starr vào năm 1962, ngay trước khi The Beatles nổi danh. Ông trở thành một tay trống độc lập sau đó. Pete đã nói gì về việc bỏ lỡ cơ hội thuộc về ban nhạc nổi tiếng nhất 43 Hạnh phúc thế kỷ XX? “Tôi hạnh phúc hơn nhiều so với thời ở The Beatles.” Một trong những phát hiện đáng tin cậy nhất của các nghiên cứu về hạnh phúc là chúng ta không cần phải chạy tới bác sĩ trị liệu mỗi khi nảy sinh một vấn đề nhỏ nhặt. Chúng ta có khả năng đặc biệt để khiến mọi thứ trở nên tốt đẹp nhất có thể. Hầu hết mọi người đều bền bỉ hơn những gì họ nhận thấy. Chẳng phải họ đang đánh lừa bản thân sao? Chẳng phải hạnh phúc thật sẽ tốt hơn hạnh phúc nhân tạo? Hãy cẩn thận với các thuật ngữ. Nylon là thật; chỉ là nó không tự nhiên mà thôi. Hạnh phúc tự tạo hoàn toàn có thật; chỉ là do chúng ta tự tạo ra mà thôi. Hạnh phúc tự tạo là những gì mà chúng ta tạo ra khi không đạt được thứ mình muốn, hạnh phúc tự nhiên là những gì 44 Khoa học ẩn sau nụ cười mà chúng ta cảm nhận được khi có được thứ mình muốn. Chúng có nguồn gốc khác nhau, nhưng chưa chắc đã mang lại cảm giác khác nhau. Không có cái nào tốt hơn rõ rệt so với cái còn lại cả. Tất nhiên, hầu hết mọi người không nhìn nhận theo cách đó. Họ cho rằng hạnh phúc nhân tạo không “tốt” bằng hạnh phúc tự nhiên, rằng người đó chỉ đang tự huyễn hoặc bản thân mà không thực sự hạnh phúc. Tôi không đủ bằng chứng để chứng minh điều này. Nếu bỗng dưng bị mù hoặc đánh mất cả gia tài, bạn sẽ nhìn ra một cuộc sống hoàn toàn mới khi suy xét những biến cố này từ góc nhìn khác. Và bạn sẽ thấy cuộc sống mới có rất nhiều điều tốt đẹp. Trên thực tế, bạn chắc chắn sẽ tìm thấy một vài thứ thậm chí còn tốt đẹp hơn cả trước đây. Bạn không tự huyễn hoặc; bạn không bị ảo giác. Bạn đang khám 45 Hạnh phúc phá ra những thứ bản thân chưa hề (không hề) biết cho tới khi bạn ở trong cuộc sống mới mẻ ấy. Bạn đang tìm kiếm những điều làm cho cuộc sống của mình tốt đẹp hơn, và bạn đã tìm thấy chúng, và chúng đang giúp bạn cảm thấy hạnh phúc. Điều khiến cho tôi cảm thấy kinh ngạc nhất với cương vị một nhà khoa học đó là hầu hết chúng ta đều không nhận ra mình giỏi như thế nào trong việc tìm kiếm những thứ này. Bạn sẽ không bao giờ nói rằng: “Ồ, tất nhiên, nếu tôi mất hết tiền bạc hoặc bị vợ bỏ, tôi sẽ tìm cách để được hạnh phúc như bây giờ.” Chúng ta sẽ không bao giờ dám thừa nhận, nhưng đó là sự thật. 46 Khoa học ẩn sau nụ cười Hạnh phúc có phải luôn là một thứ đáng khao khát không? Hãy nhìn vào những thiên tài sáng tạo khốn khổ như Beethoven, Van Gogh, Hemingway. Không phải một sự bất hạnh nhất định sẽ tạo ra thành quả tốt sao? Vô nghĩa! Ai cũng nghĩ ra được một ví dụ trong lịch sử về một người nào đó vừa khổ sở vừa có khả năng sáng tạo, nhưng điều đó không có nghĩa là sự khốn khổ thúc đẩy tính sáng tạo. Chắc chắn có những người hút đến hai bao thuốc lá một ngày vẫn sống đến 90 tuổi, nhưng không có nghĩa thuốc lá tốt cho sức khỏe của chúng ta. Sự khác biệt giữa việc sử dụng một giai thoại và khoa học để chứng minh một luận điểm là trong khoa học, bạn không thể chọn ra câu chuyện phù hợp nhất với mình được. Bạn sẽ phải nghiên cứu tất cả các câu chuyện, hoặc ít nhất là một số lượng 47 Hạnh phúc hợp lý trong số đó và xem xét liệu có nhiều “người sáng tạo đau khổ” hơn “người sáng tạo hạnh phúc” hay không? Có nhiều “người không sáng tạo đau khổ” hơn “người không sáng tạo hạnh phúc” hay không? Nếu sự đau khổ thúc đẩy sự sáng tạo, bạn sẽ nhìn thấy nhiều người sáng tạo giữa những người khổ nạn hơn là giữa những người vui vẻ. Và bạn sẽ không thấy điều đó. Chung quy lại, người hạnh phúc sáng tạo hơn và năng suất hơn. Đã có ai lấy sự khổ sở của mình làm nguồn của sự sáng tạo hay chưa? Tất nhiên là có rồi. Nhưng đó là ngoại lệ, không phải là quy tắc. Có nhà quản lý nói rằng những người toại nguyện trong cuộc sống không phải là những nhân viên năng suất nhất, vì thế ông ấy muốn khiến cho họ cảm thấy thiếu thoải mái, thậm chí lo lắng về công việc của họ. 48 Khoa học ẩn sau nụ cười Những nhà quản lý thu thập số liệu thay vì dựa vào trực giác sẽ không nói như vậy. Tôi không biết tới các số liệu chỉ ra rằng những nhân viên lo lắng, sợ hãi thì sáng tạo và năng suất hơn. Hãy nhớ rằng, sự mãn nguyện không có nghĩa là ngồi một chỗ và nhìn chằm chằm vào bức tường. Người ta chỉ làm điều này khi họ buồn chán, và ai cũng ghét sự buồn chán. Chúng ta biết rằng con người hạnh phúc nhất khi họ được thách thức đúng cách – khi họ đang cố gắng đạt được những mục tiêu khó khăn nhưng không ngoài tầm với. Thách thức và đe dọa là khác nhau. Người ta thường tỏa sáng khi bị thách thức và tàn lụi khi bị đe dọa. Chắc chắn là bạn có thể đạt được kết quả khi bị đe dọa, ví dụ như sếp nói rằng: “Nếu không nộp lại cho tôi cái này trước thứ Sáu, anh sẽ bị sa thải”, và khả năng bạn sẽ phải làm theo như vậy. Nhưng rất có thể sau đó bạn sẽ tìm cách 49 Hạnh phúc để phá hoại ngầm, không trung thành với tổ chức và sẽ không sẽ bao giờ làm những công việc ngoài trách nhiệm. Sẽ tốt hơn nếu người quản lý nói với nhân viên của mình rằng: “Tôi không nghĩ là phần lớn mọi người sẽ làm xong cái này trước thứ Sáu. Nhưng tôi có niềm tin rằng anh có thể làm được. Và điều này vô cùng quan trọng với cả nhóm.” Các nhà tâm lý học đã nghiên cứu về sự tưởng thưởng và hình phạt trong một thập kỷ, và kết luận của họ rất rõ ràng: sự tưởng thưởng mang lại hiệu quả tốt hơn hẳn. 50 Khoa học ẩn sau nụ cười Vậy thách thức làm cho người ta hạnh phúc. Chúng ta có cần phải biết thêm điều gì nữa về nguồn gốc của hạnh phúc không? Nếu phải tóm tắt tất cả các nghiên cứu khoa học về căn nguyên của hạnh phúc trong một từ, từ đó sẽ là “thuộc tính xã hội”. Chúng ta là sinh vật có thuộc tính xã hội nhất trên trái đất. Thậm chí loài kiến cũng không sánh nổi với chúng ta. Nếu tôi muốn dự đoán sự hạnh phúc của bạn và chỉ được biết một điều duy nhất về bạn, tôi sẽ không muốn biết về giới tính, tôn giáo, sức khỏe hay thu nhập của bạn. Tôi chỉ muốn biết về mạng lưới xã hội của bạn – về bạn bè, gia đình của bạn và sự gắn kết của bạn với họ mạnh mẽ như thế nào. 51 Hạnh phúc Ngoài việc có mạng lưới quan hệ phong phú, điều gì khiến chúng ta hạnh phúc mỗi ngày? Nhà tâm lý học Ed Diener có một phát hiện mà tôi thực sự tâm đắc. Về cơ bản, anh ấy chỉ ra rằng tần suất các trải nghiệm tích cực là một công cụ để dự đoán về hạnh phúc của con người tốt hơn so với cường độ của những trải nghiệm đó. Khi suy nghĩ về những điều khiến bản thân cảm thấy hạnh phúc, chúng ta có xu hướng suy nghĩ về các sự kiện đầy mãnh liệt và sôi nổi – chẳng hạn như hẹn hò cùng một ngôi sao điện ảnh, thắng giải Pulitzer, mua một du thuyền... Nhưng Diener và đồng nghiệp của anh ấy đã chỉ ra rằng, trải nghiệm của bạn tốt như thế nào không quan trọng bằng số lượng trải nghiệm tốt đẹp mà bạn có. Một ai đó có 10 điều tương đối tốt xảy đến hằng ngày có khả năng sẽ hạnh phúc hơn ai 52 Khoa học ẩn sau nụ cười đó có chỉ có một điều thực sự kỳ diệu xảy ra. Vì thế hãy mang một đôi giày thoải mái, tặng vợ mình một nụ hôn nồng nhiệt hoặc lén ăn một miếng khoai tây chiên. Nghe có vẻ như những điều nhỏ nhặt. Đúng thế, nhưng những điều nhỏ nhặt này rất quan trọng. Tôi nghĩ rằng điều này sẽ giúp giải thích vì sao thật khó để chúng ta có thể dự đoán những trạng thái dễ gây xúc động cho bản thân. Chúng ta tưởng tượng rằng một hai điều lớn lao có thể đem lại ảnh hưởng sâu sắc, nhưng có vẻ như hạnh phúc là hàng trăm điều nhỏ bé gộp lại. Những người cố gắng giảm cân muốn có một viên thuốc thần kỳ có thể đem đến kết quả ngay tức khắc. Không thể tìm thấy thứ đó. Chúng ta biết chính xác cách để giảm cân: ăn ít hơn và tập thể dục nhiều hơn. Không cần ăn quá ít hay tập thể dục quá nhiều nhưng phải thực hiện một cách nhất 53 Hạnh phúc quán. Qua thời gian, hiệu quả sẽ trở nên rõ rệt. Hạnh phúc cũng giống như vậy. Chúng ta có thể gia tăng hạnh phúc của mình bằng những thứ rất rõ ràng, nhỏ bé và chỉ tốn một chút thời gian, nhưng bạn phải làm đều đặn mỗi ngày và chờ đợi kết quả. Chúng ta có thể làm những điều nhỏ bé nào để gia tăng hạnh phúc của mình? Những điều đó sẽ không đáng ngạc nhiên bằng kết quả của việc “ăn ít đi và tập thể dục nhiều hơn”. Chủ yếu chúng ta phải cam kết với những hành động đơn giản – thiền, tập thể dục, ngủ đủ giấc – và thực hành lòng vị tha. Một trong những điều đơn giản nhất mà bạn có thể làm là giúp đỡ người khác. Hãy làm tình nguyện ở một mái ấm tình thương. Có thể bạn sẽ không giúp được những người vô gia cư nhưng chắc chắn bạn sẽ giúp được mình. Và 54 Khoa học ẩn sau nụ cười hãy nuôi dưỡng các mối quan hệ xã hội của bạn. Hai lần một tuần, hãy viết ra những điều khiến bạn biết ơn và nói cho ai đó biết lý do. Tôi biết điều này nghe có vẻ giống với những bài giảng luân lý từ bà của bạn. Bà của bạn chắc chắn là người khôn ngoan. Bí mật của hạnh phúc giống như bí mật của việc giảm cân: Nó không phải là một bí mật! Nếu không có bí mật nào, còn điều gì để chúng ta nghiên cứu nữa đây? Không thiếu các câu hỏi. Trong hàng thập kỷ, các nhà tâm lý và kinh tế học đã đặt ra câu hỏi: “Ai là người hạnh phúc? Người giàu? Người nghèo? Người trẻ? Người già?” Điều tốt nhất chúng ta có thể làm là chia người tham dự ra thành các nhóm khác nhau, khảo sát họ 1-2 lần, đồng thời cố gắng xác định nếu trung 55 Hạnh phúc bình người trong một nhóm hạnh phúc hơn so với người trong các nhóm khác. Các công cụ khác mà chúng ta đã sử dụng không chính xác cho lắm, nhưng ngày nay người ta đang mang theo những chiếc máy tính thu nhỏ trong túi quần – và điều này cho phép chúng ta thu thập dữ liệu theo thời gian thực rất nhanh chóng. Trước đây điều này là bất khả thi. Một trong các cộng sự của tôi, Matt Killingsworth, vừa xây dựng nên một ứng dụng để thống kê các mẫu trải nghiệm có tên Track Your Happiness (Dõi theo hạnh phúc). Anh ấy theo dõi hơn 15.000 người bằng Iphone, hỏi họ vài lần một ngày về các hoạt động và trạng thái cảm xúc. Họ đang ở nhà hay ở trên xe buýt? Đang xem tivi hay đang cầu nguyện? Họ đang cảm thấy như thế nào? Với công nghệ này, Matt đang bắt đầu trả lời một câu hỏi tốt hơn so với câu hỏi mà chúng ta vẫn đang hỏi 56 Khoa học ẩn sau nụ cười trong hàng thập kỷ qua. Thay vì hỏi ai đang hạnh phúc, anh ấy có thể hỏi khi nào họ hạnh phúc. Anh ấy không có câu trả lời bằng cách hỏi “Bạn hạnh phúc khi nào?” – bởi vì thành thật mà nói, chẳng ai biết điều này. Anh ấy có câu trả lời bằng cách theo dõi mọi người qua nhiều ngày, nhiều tháng và đo lường những gì họ đang làm cũng như họ hạnh phúc như thế nào khi thực hiện các công việc đó. Tôi nghĩ rằng công nghệ này sẽ cách mạng hóa cách chúng ta hiểu biết về cảm xúc hằng ngày và sức khỏe con người. (Xem bảng “Tương lai của nghiên cứu về hạnh phúc”). Những giới hạn mới của các nghiên cứu về hạnh phúc là gì? Cần làm rõ hơn về những gì mà chúng ta đang đo lường. Nhiều nhà khoa học nói rằng 57 Hạnh phúc họ đang nghiên cứu về hạnh phúc, nhưng khi nhìn vào những thứ họ đang đo lường, bạn sẽ thấy thực ra họ đang nghiên cứu về sự trầm cảm hoặc bằng lòng về cuộc sống. Tất nhiên những điều này liên quan tới hạnh phúc, nhưng chúng không giống với hạnh phúc. Nghiên cứu chỉ ra rằng những người có con thường không hạnh phúc bằng những người không có con nếu xét trên các khoảnh khắc. Nhưng những người có con có thể cảm thấy mãn nguyện theo một cách mà những người không có con không cảm nhận được. Không đúng nếu nói rằng người có con hạnh phúc hơn hay người không có con hạnh phúc hơn; mỗi nhóm đều hạnh phúc hơn và ít hạnh phúc hơn theo các cách nào đó. Chúng ta cần dừng việc vẽ ra bức chân dung hạnh phúc của mình theo cách như vậy. 58 Khoa học ẩn sau nụ cười Cuối cùng, toàn bộ nghiên cứu này có khiến chúng ta hạnh phúc hơn không? Chúng ta đang trong quá trình học hỏi và sẽ tiếp tục học hỏi cách làm thế nào để tối đa hóa hạnh phúc của mình. Vì vậy, câu trả lời là có. Không thể phủ nhận nghiên cứu này đã giúp ích và sẽ tiếp tục giúp gia tăng hạnh phúc của chúng ta. Nhưng câu hỏi lớn vẫn còn bỏ ngỏ: Chúng ta nên mong muốn kiểu hạnh phúc như thế nào? Chẳng hạn, chúng ta có nên mong muốn trung bình cộng hay tổng các khoảnh khắc của chúng ta hạnh phúc nhất có thể? Hai thứ này hoàn toàn khác nhau. Chúng ta có muốn sống mà không phải đau đớn và buồn khổ, hay những trải nghiệm này có chứa đựng giá trị? Khoa học sẽ sớm nói cho chúng ta biết làm thế nào để sống cuộc đời mình mong muốn, nhưng sẽ không bao giờ cho biết 59 Hạnh phúc chúng ta nên mong muốn một cuộc đời như thế nào. Đó là quyết định của chúng ta. TƯƠNG LAI CỦA NGHIÊN CỨU VỀ HẠNH PHÚC Matthew Killingsworth Bạn sẽ nghĩ rằng thật dễ dàng để tìm ra điều gì khiến chúng ta hạnh phúc. Tuy nhiên cho đến gần đây, các nhà nghiên cứu chủ yếu vẫn dựa vào báo cáo của mọi người về trạng thái cảm xúc trung bình trong các khoảng thời gian dài và dựa trên các công cụ dự đoán hạnh phúc có thể dễ dàng điều tra được, chẳng hạn như các biến số về nhân khẩu học. Kết quả là chúng ta biết trung bình những người đã kết hôn hoặc giàu có hạnh phúc hơn những người chưa kết hôn hoặc không khá giả bằng. Nhưng việc giàu có hay kết hôn có gì mà lại khiến con người hạnh phúc? Tập trung vào các trạng thái cảm xúc trung bình cũng làm cho sự hạnh phúc ít dao động trong ngắn hạn và do đó làm suy giảm khả năng chúng ta hiểu được nguyên nhân của những thay đổi bất thường này. Chẳng hạn, những khoảnh khắc vụn vặt trong ngày của một người sẽ ảnh hưởng tới hạnh phúc của người đó như thế nào? 60 Khoa học ẩn sau nụ cười Giờ đây chúng ta có thể bắt đầu trả lời những câu hỏi này nhờ điện thoại thông minh. Tôi đã tuyển hơn 15.000 người tại 83 quốc gia để báo cáo về tình trạng cảm xúc theo thời gian thực, sử dụng các thiết bị mà họ mang theo mỗi ngày để phục vụ cho dự án “Dõi theo hạnh phúc”. Tôi đã tạo ra một ứng dụng trên web để đặt câu hỏi cho người dùng vào những khoảng thời gian ngẫu nhiên, hỏi họ về tâm trạng (người dùng kéo một nút dọc theo thang điểm dao động từ “rất tệ” cho đến “rất tốt”), họ đang làm gì (họ có thể chọn từ 22 lựa chọn, bao gồm đi lại giữa nhà và công ty, làm việc, tập thể dục và ăn uống), và các yếu tố như mức năng suất, đặc điểm của môi trường sống, thời lượng và chất lượng của giấc ngủ cũng như sự tương tác xã hội. Kể từ năm 2009, chúng tôi đã thu thập hơn nửa triệu điểm dữ liệu – khiến cho nghiên cứu này trở thành nghiên cứu quy mô rộng đầu tiên của tôi về hạnh phúc trong cuộc sống hằng ngày. Một phát hiện quan trọng là đầu óc con người suy nghĩ lan man gần như trong một nửa thời gian, và có vẻ điều này khiến cho họ bị xuống tinh thần. Suy nghĩ lan man về những chủ đề không mấy dễ chịu hay thậm chí những vấn đề trung lập sẽ đi kèm với việc hạnh phúc bị suy giảm rõ rệt; suy nghĩ lan man về những chủ đề tích cực không có tác động gì. Thời lượng mà chúng ta dành để suy nghĩ lan man thay đổi mạnh tùy vào hoạt động, chiếm từ 60% thời gian trong khi chúng ta đang 61 Hạnh phúc di chuyển trên đường đi làm cho tới 30% khi đang nói chuyện với ai đó hoặc chơi trò chơi hay 10% trong khi đang quan hệ tình dục. Nhưng dù người ta đang làm gì, họ cũng sẽ ít hạnh phúc hơn khi họ đang lang thang trong suy nghĩ so với khi đầu óc tập trung. Tất cả những điều này nói lên rằng để tối ưu hóa sức khỏe cảm xúc, chúng ta nên để ý tâm trí của mình đang suy nghĩ về điều gì, giống như chúng ta để ý cơ thể của mình đang làm gì vậy. Tuy nhiên, hầu hết chúng ta đều không lên kế hoạch cho việc hôm nay mình sẽ suy nghĩ về điều gì. Khi bạn thức dậy vào sáng thứ Bảy và tự hỏi: “Hôm nay mình sẽ làm gì đây?” Câu trả lời thường liên quan tới việc bạn sẽ đưa cơ thể mình đi đâu – tới bãi biển, tới buổi tập luyện bóng đá của các con, đi chạy… Bạn cũng nên hỏi: “Ngày hôm nay, tôi sẽ làm gì với tâm trí của mình?” Một chuỗi các nghiên cứu liên quan đến mối quan hệ giữa việc lang thang trong tâm trí và năng suất. Nhiều nhà quản lý, đặc biệt là những người có nhân viên phải làm các công việc sáng tạo có thể cảm nhận được mộng tưởng hão huyền ở một mức độ nhất định là điều tốt, giúp chúng ta thư giãn tinh thần và có thể khiến mọi người ngẫm nghĩ về các vấn đề liên quan. Không may, cho đến nay các dữ liệu chỉ ra rằng, ngoài việc làm suy giảm hạnh phúc, suy nghĩ lan man trong công việc còn làm giảm năng suất. Và tâm trí của nhân 62 Khoa học ẩn sau nụ cười viên thường bị lan man nhiều hơn hình dung của các quản lý – khoảng 50% của một ngày làm việc – và gần như luôn xoay quanh các mối bận tâm cá nhân. Các nhà quản lý có thể muốn tìm cách để giúp các nhân viên duy trì sự tập trung vì lợi ích của họ và công ty. Các số liệu cũng đang bắt đầu vẽ ra một bức tranh về sự biến thiên của hạnh phúc trong một cá nhân và giữa các cá nhân với nhau. Kết luận đáng kinh ngạc nhất ở đây là hạnh phúc khác biệt theo từng khoảnh khắc hơn là khác nhau giữa người này với người kia. Điều này cho thấy không phải là các điều kiện ổn định của cuộc sống, chẳng hạn như nơi chúng ta ở hay tình trạng hôn nhân là những nhân tố hàng đầu thúc đẩy hạnh phúc; những thứ nhỏ nhặt hằng ngày có thể đóng vai trò quan trọng nhất. Các số liệu cũng chỉ ra rằng, hạnh phúc trong công việc có thể phụ thuộc vào các trải nghiệm theo từng khoảnh khắc – các tương tác theo thói quen với đồng nghiệp, những dự án mà chúng ta tham gia, sự đóng góp hằng ngày của chúng ta – hơn là phụ thuộc vào các điều kiện ổn định vốn được cho là có khả năng gia tăng hạnh phúc, chẳng hạn như lương cao hay một chức danh sáng giá. Một ưu tiên của nghiên cứu hiện tại và tương lai mà tôi đặt ra là triển khai công nghệ theo dõi này tại nơi làm việc, và tôi hy vọng rằng cuối cùng nó sẽ hé lộ điều gì thực sự làm cho nhân viên hạnh phúc. 63 Hạnh phúc Một tâm trí tập trung là một tâm trí hạnh phúc Những người tham gia được hỏi về tâm trạng và việc suy nghĩ lan man trong 22 hoạt động. Các chấm tròn biểu thị cho hoạt động và suy nghĩ của họ. Trung bình, các chấm tròn càng dịch sang phía bên phải thì người đó càng hạnh phúc. Chấm tròn càng to thì họ càng thường xuyên tham gia vào hoạt động hay suy nghĩ đó. 64 Khoa học ẩn sau nụ cười Nghi ngơi, ngủ Làm việc Sử dụng máy tính ở nhà Trưng diện và chăm sóc bản thân Khác Xem tivi Thư giãn Mua sắm, làm việc vặt Cầu nguyện, thờ phụng, thiền Đi làm, du lịch Nghe tin tức radio Làm việc nhà Đọc sách Chăm sóc con cái Chuẩn bị đồ ăn ĂnNghe nhạc Đi bộ, dạo bộ Chơi Nói chuyện Tập thể dục Làm tình Suy nghĩ lan man về những điều không dễ chịu Suy nghĩ lan man về những điều trung hòa Suy nghĩ lan man về những điều dễ chịu Không suy nghĩ lan man Thang hạnh phúc thấp trung bình cao Matthew Killingsworth là Tiến sĩ tâm lý học tại Đại học Harvard. Ông là nhà sáng lập website www. trackyourhappiness.com 65 . 04 Sức mạnh của những “thành tựu mỗi ngày” _Teresa M. Amabile & Steven J. Kramer Cách tốt nhất để thúc đẩy sự sáng tạo trong một tổ chức là gì? Đầu mối quan trọng thường ẩn trong câu chuyện của các nhà sáng lập nổi tiếng thế giới. Hóa ra, công việc của các nhà khoa học, nhà tiếp thị, lập trình viên và những công việc thầm lặng khác đòi hỏi sự năng động sáng tạo mỗi ngày lại có nhiều điểm chung với các nhà sáng tạo tiếng tăm lừng lẫy. Các sự kiện thổi bùng nhiệt huyết, tiếp thêm động lực và kích hoạt nhận thức của họ về cơ bản là giống nhau. The Double Helix (tạm dịch: Cấu trúc xoắn kép), cuốn hồi ký năm 1968 của James Watson viết về quá trình khám phá ra cấu trúc của ADN, đã mô 68 Sức mạnh của những “thành tựu mỗi ngày” tả trạng thái thăng-giáng của cảm xúc mà ông và Francis Crick đã trải qua trong mỗi bước tiến và thất bại của nghiên cứu sau này giúp họ giành giải Nobel. Sau nỗ lực đầu tiên đầy phấn khích trong việc xây dựng mô hình DNA, Watson và Crick nhận thấy một số sai sót nghiêm trọng. Theo Watson: “Những giây phút đầu tiên cùng các mô hình... không mấy lạc quan.” Song tối hôm đó, “sự xuất hiện của một hình khối đã khiến chúng tôi lấy lại tinh thần.” Nhưng khi đem bước “đột phá” này chia sẻ cùng đồng nghiệp, họ nhận ra rằng mô hình không hoạt động. Tiếp nối sau đó là chuỗi ngày của sự nghi ngờ và sụt giảm động lực. Khi bộ đôi cuối cùng đã có bước đột phá thành công, và các đồng nghiệp không tìm thấy bất cứ sai sót nào, Watson viết: “Tinh thần của tôi cải thiện nhanh chóng, và tôi đoán chắc rằng bây giờ mình đã có câu trả lời cho những bí ẩn này.” Sự thành công đã thúc đẩy Watson và Crick một cách mạnh mẽ, hai nhà khoa 69 Hạnh phúc học kiên trì bám trụ trong phòng thí nghiệm và cố gắng để hoàn thành công việc. Cuốn hồi ký cho thấy sự tiến bộ hoặc thụt lùi của Watson và Crick đã quyết định phản ứng của họ. Trong nghiên cứu gần đây về công việc sáng tạo trong doanh nghiệp, chúng tôi tình cờ gặp một hiện tượng tương tự. Thông qua việc phân tích đầy đủ bản nhật ký lưu trữ của các lao động tri thức, chúng tôi phát hiện nguyên tắc của sự tiến bộ: trong tất cả các yếu tố có thể làm tăng cảm xúc, động lực và nhận thức, quan trọng nhất là bước tiến bộ trong một công việc có ý nghĩa. Và khi con người thường xuyên trải nghiệm cảm giác của sự tiến bộ, họ càng có khả năng sáng tạo hiệu quả trong thời gian dài. Cho dù họ đang cố gắng để giải quyết một bí ẩn khoa học lớn, hay đơn giản là tạo ra một sản phẩm chất lượng cao, sự tiến bộ hằng ngày (thậm chí chỉ là một thắng lợi nhỏ) có thể tạo nên sự khác biệt trong cách họ cảm nhận và làm việc. 70 Sức mạnh của những “thành tựu mỗi ngày” Sức mạnh của sự tiến bộ là một phần thiết yếu của bản chất con người, nhưng chỉ một vài nhà quản lý hiểu hoặc biết cách dùng sự tiến bộ để làm đòn bẩy cho động lực. Trên thực tế, động lực làm việc đã trở thành một chủ đề gây tranh cãi trong thời gian dài. Trong một cuộc khảo sát về chìa khóa giúp tạo động lực cho nhân viên, chúng tôi phát hiện ra rằng một số nhà quản lý đã xếp “sự ghi nhận vì thành tích tốt” là điều quan trọng nhất, trong khi những người khác lại đánh giá cao những động lực hữu hình. Một số người tập trung vào giá trị của sự trợ giúp giữa các cá nhân, trong khi những người khác nghĩ rằng các mục tiêu rõ ràng là câu trả lời đúng đắn. Điều thú vị ở đây là rất ít nhà quản lý coi sự tiến bộ như yếu tố quan trọng hàng đầu. Nếu bạn là một nhà quản lý, các nguyên tắc tiến bộ sẽ giúp bạn thấy được rõ ràng mình nên tập trung nỗ lực vào đâu. Nó khiến bạn nhận ra rằng bản thân gây ảnh hưởng đến tinh thần, động lực và 71 Hạnh phúc thành quả sáng tạo của nhân viên nhiều hơn những gì bạn nghĩ. Nhận thức rõ những yếu tố đóng vai trò xúc tác và nuôi dưỡng sự tiến bộ cùng các yếu tố có tác dụng ngược chính là chìa khóa để quản lý một cách hiệu quả nhân viên và công việc của họ. Trong bài viết này, chúng tôi chia sẻ những gì bản thân đã học được về sức mạnh của sự tiến bộ và làm thế nào để các nhà quản lý có thể tận dụng nó. Chúng tôi giải thích cách làm thế nào việc tập trung vào sự tiến bộ có thể biến thành hành động quản lý cụ thể và cung cấp một danh sách để giúp biến các hành vi này thành thói quen. Nhưng để làm rõ tại sao những hành động này lại có ảnh hưởng, đầu tiên chúng tôi sẽ mô tả nghiên cứu của mình và những gì mà các nhân viên tiết lộ trong nhật lý công việc. 72 Sức mạnh của những “thành tựu mỗi ngày” MỘT ĐIỀU BẤT NGỜ ĐỐI VỚI CÁC NHÀ QUẢN LÝ Frederick Herzberg từng đăng một bài viết trên tạp chí HBR năm 1968 có tên One More Time: How Do You Mo tivate Employees? (tạm dịch: Một lần nữa: Làm thế nào để thúc đẩy nhân viên?) với thông điệp tương tự phát hiện của chúng tôi: mọi người cảm thấy hài lòng nhất với công việc của mình (và do đó trở nên có động lực nhất) khi công việc cho họ cơ hội để trải nghiệm thành quả. Nghiên cứu thông qua nhật ký hàng nghìn ngày lao động của nhân viên mà chúng tôi mô tả trong bài viết này đã chỉ ra cơ chế cơ bản của thành quả: tạo ra sự tiến bộ phù hợp và có ý nghĩa. Nhưng các nhà quản lý dường như không để tâm đến bài học của Herzberg. Để đánh giá nhận thức hiện đại về tầm quan trọng của sự tiến bộ trong công việc hằng ngày, gần đây, chúng tôi tiến hành một cuộc điều tra đối với 669 nhà quản lý các cấp của hàng chục công ty trên khắp thế giới. Chúng tôi hỏi về các công cụ quản lý có thể ảnh hưởng đến động lực và cảm xúc của nhân viên. Những người tham gia khảo sát xếp hạng năm công cụ theo thứ tự quan trọng bao gồm: ủng hộ sự tiến bộ trong công việc, ghi nhận thành tựu, thúc đẩy động lực, hỗ trợ mối quan hệ giữa các cá nhân, và những mục tiêu rõ ràng. Gần 95% nhà quản lý được khảo sát sẽ ngạc nhiên khi biết rằng ủng hộ sự tiến bộ là cách chủ yếu để nâng cao động lực, bởi họ đã không xếp yếu tố này lên số một. Chỉ có 35 người xếp hạng tiến bộ như là yếu tố 73 Hạnh phúc tạo động lực hàng đầu, còn lại phần lớn đưa nó xuống vị trí ít quan trọng nhất hoặc cùng lắm là xếp thứ ba. Theo họ, “ghi nhận thành tựu” (bất kể tập thể hay cá nhân) là yếu tố quan trọng nhất trong việc thúc đẩy người lao động và khiến họ hạnh phúc. Trong nghiên cứu của chúng tôi, sự công nhận cũng là yếu tố thúc đẩy cảm xúc trong công việc, nhưng nó không nổi bật như sự tiến bộ. Bên cạnh đó, nếu không có các thành tựu trong công việc, sự công nhận sẽ ít xảy ra. Cảm xúc và hiệu suất trong công việc Trong gần 15 năm qua, chúng tôi đã nghiên cứu các trải nghiệm tâm lý học và hoạt động của những người làm các công việc phức tạp trong tổ chức. Không mất nhiều thời gian để chúng tôi nhận ra rằng yếu tố trọng tâm thúc đẩy hiệu suất sáng tạo chính là chất lượng của cảm xúc trong công việc, bao gồm sự kết hợp của cảm xúc, động lực và nhận thức diễn ra trong một ngày làm việc. Người lao động cảm thấy vui vẻ như thế nào; lợi ích căn bản 74 Sức mạnh của những “thành tựu mỗi ngày” trong công việc thúc đẩy họ ra sao; cách họ suy nghĩ tích cực về tổ chức, về đội ngũ quản lý, về nhóm của họ, về công việc và về bản thân. Tất cả các yếu tố kết hợp lại giúp họ nâng cao hoặc hạ thấp thành tích của mình. Để hiểu được động lực bên trong một cách tốt hơn, chúng tôi đề nghị các thành viên của nhóm dự án trả lời cuộc điều tra bằng e-mail vào thời điểm cuối mỗi ngày trong suốt quá trình của dự án (trung bình kéo dài khoảng hơn bốn tháng). Ví dụ như các dự án về phát minh tiện ích nhà bếp, quản lý dòng sản phẩm của các công cụ dọn dẹp, và giải quyết các vấn đề công nghệ thông tin phức tạp cho một khách sạn, đều yêu cầu sự sáng tạo. Khảo sát hằng ngày hỏi về cảm xúc, tâm trạng, mức độ động lực và nhận thức về môi trường làm việc ngày hôm đó của người tham gia, cũng như công việc họ đã làm và những sự kiện nổi bật trong tâm trí của họ. 75 Hạnh phúc 26 nhóm dự án từ bảy công ty tham gia, bao gồm 238 cá nhân, giúp tạo ra gần 12.000 bản nhật ký. Đương nhiên, mỗi cá nhân tham gia nghiên cứu có các trải nghiệm lúc vui lúc buồn. Mục tiêu của chúng tôi là khám phá các trạng thái của cảm xúc trong công việc và sự kiện nào trong ngày có tương quan với mức độ cao nhất của sản phẩm sáng tạo. Ngoài việc bác bỏ giả thuyết phổ biến cho rằng áp lực cao và nỗi sợ hãi thúc đẩy thành quả, chúng tôi thấy rằng, ít nhất là trong các lĩnh vực lao động tri thức, con người trở nên sáng tạo và làm việc năng suất hơn khi có cảm xúc tích cực, khi họ thấy hạnh phúc, có động lực trong công việc và được ghi nhận tích cực từ các đồng nghiệp và tổ chức. Hơn thế nữa, ở trạng thái tích cực, con người cũng dễ dàng gắn kết với công việc và có mối quan hệ thân thiện với đồng nghiệp xung quanh. Cảm xúc trong công việc, như chúng ta đã thấy, có thể trồi sụt tùy ngày, đôi lúc với biên độ vô cùng 76 Sức mạnh của những “thành tựu mỗi ngày” mạnh mẽ, kéo theo sự thay đổi về hiệu suất. Cảm xúc trong công việc của một người trong một ngày nhất định có thể tiếp thêm năng lượng cho hoạt động của ngày hôm ấy hoặc ảnh hưởng đến hiệu suất của ngày hôm sau. Khi hiệu ứng cảm xúc trong công việc trở nên rõ ràng, câu hỏi của chúng tôi là: liệu hành vi quản trị tạo ra động lực và bằng cách nào? Những sự kiện nào có thể gợi lên những cảm xúc, động lực và nhận thức tích cực hoặc tiêu cực? Câu trả lời đã được thể hiện trong kết quả nghiên cứu. Có những yếu tố có thể dự đoán được làm gia tăng hoặc xoa dịu cảm xúc trong công việc, và mặc dù có sự khác biệt giữa các cá nhân, chúng có sự tương đồng ở hầu hết mọi người. 77 Hạnh phúc Sức mạnh của tiến bộ Việc theo đuổi vấn đề cảm xúc trong công việc đưa chúng tôi đến với nguyên tắc tiến bộ. Khi so sánh ngày làm việc tốt nhất và tồi tệ nhất của các cá nhân trong nghiên cứu (dựa trên tâm trạng tổng thể, cảm xúc cụ thể và mức độ động lực), chúng tôi thấy rằng các sự kiện tạo nên một “ngày làm việc tốt nhất” là bất cứ sự tiến bộ nào trong công việc của cá nhân hoặc nhóm. Và sự thụt lùi trong quy trình sẽ tạo nên “ngày làm việc tồi tệ nhất”. Ví dụ, hãy cùng xem xét sự tiến bộ trong công việc liên quan thế nào đến một khía cạnh của cảm xúc trong công việc: tâm trạng. Sự tiến bộ hiện diện trong 76% số ngày làm việc tốt nhất của một nhân viên. (Xem biểu đồ “Điều gì xảy ra vào những ngày đẹp tốt đẹp và những ngày tồi tệ?”) Hai yếu tố khác của cảm xúc trong công việc cũng xảy ra thường xuyên vào những ngày tốt nhất: 78 Sức mạnh của những “thành tựu mỗi ngày” chất xúc tác – những hoạt động hỗ trợ trực tiếp cho công việc, trong đó có sự giúp đỡ từ một người hay một nhóm, và chất nuôi dưỡng – các sự kiện thể hiện sự tôn trọng và những lời động viên. Mỗi yếu tố đều có mặt đối lập: chất ức chế – hành động không hỗ trợ hoặc chủ động cản trở công việc, và chất hủy diệt – các sự kiện đóng vai trò ngăn cản hoặc phá hoại. Trong khi chất xúc tác và chất ức chế tác động trực tiếp tới dự án thì chất nuôi dưỡng và chất hủy diệt tác động trực tiếp tới các cá nhân. Giống như sự thụt lùi, chất ức chế và chất hủy diệt hiếm khi tạo ra cảm xúc tích cực đối với công việc. Các sự kiện trong những ngày tâm trạng tồi tệ nhất gần như là hình ảnh đối nghịch của những ngày tâm trạng tốt nhất. Ở đây, thất bại chiếm ưu thế, xảy ra với tỷ lệ 67% trong những ngày này; và sự tiến bộ chỉ chiếm khoảng 25%. Các chất ức chế và hủy diệt góp phần vào những ngày làm việc có 79