🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Guglielmo Marconi và vô tuyến điện Ebooks Nhóm Zalo STEVE PARKER GUGLIELMO MARCONI VÀ VÔ TUYẾN ĐIỆN ADIO LAPERFECTION RAND Marconi SENSIBILITE SELECTIVITÉ MUSKALITÉ Test Những dặn angien parabon này thuộc đài và tuyến viễn vọng của bang Niu Mehico, nước Mỹ. Chúng có 27 chiếc đường kính mỗi chiếc là 25m. Chúng nhận những sông võ tuyển phát ra từ những thiện thể khổng lồ trong vũ trụ, như những quasar và pulsar nhằm phát hiện những bí mật của vũ trụ. 2 LỜI NÓI ĐẦU Hằng ngày, cách này hay cách khác, chúng ta đều lệ thuộc vào sóng điện từ. Sóng điện từ được dùng trong phát thanh truyền hình, điện thoại di động, điều khiển từ xa, liên lạc bằng vệ tinh, rada, vô tuyến hàng không và hàng hải, khí tượng, và tuyến thiên văn v.v.. Thế mà chưa đầy một trăm năm trước đây, chưa hề có một ứng dụng nói trên nào có mặt cả. Máy điện báo và điện thoại cho phép truyền đi những thông tin trên những chặng đường xa, nhưng với điều kiện máy phát và máy thu phải được nổi với nhau bằng một dãy cáp. Vào khoảng trước sau năm 1885, một nhà khoa học người Ý là Guglielmo Marconi đã bắt đầu ứng dụng sóng vô tuyến vào thông tin liên lạc. Những lần sống vô hình đã lan tỏa trong không gian. Vì máy phát và máy thu không nổi liền bằng dây cáp, nên người ta gọi đó là "vô tuyến truyền thông Vào khoảng 1920, những sóng ấy được phủ khắp toàn cầu và những trạm vô tuyến đầu tiên bắt đầu phát đi những chương trình đến đông đảo công chúng. Với Marconi, tất cả những cái đó được bắt đầu trong một căn gác xếp của ngôi nhà gia đình ông ở gần Bologne thuộc nước Ý. CHƯƠNG MỘT NHỮNG NGƯỜI MỞ ĐƯỜNG Những thành tựu của Marconi. Nếu không có những phát minh của các nhà bác học khác thì không thể có. Vào năm 1800, cũng ở Ý, Alessandro Volta (1745-1827) phát minh ra một thứ sinh ra điện: đó là pin Volta. Các nhà bác học khác như Christian Oersted (1777-1851), André Ampère (1775-1836), Michael Faraday (1791-1867) và Joseph Henry (1797-1878) đã nhanh chóng ứng dụng dòng diện này vào những thí nghiệm của riêng họ. Họ đã phát hiện ra mối quan hệ giữa điện và từ. Ví dụ: mọi biến đổi của dòng điện chạy trong một vật dẫn sẽ tạo ra một trường điện từ xung quanh vật dẫn ấy. Vả lại, một sự biến đổi về dòng như vậy lại gây cảm ứng tới một dòng khác trong một vật dẫn bên cạnh mà hai vật dẫn này, về mặt lý học, không nổi thông nhau. Những tìm tòi đầu tiên này mở đường cho sự ra đời của các động cơ, máy phát, máy biến áp, điện thoại, loa phóng thành v.v... Volta đang chứng minh sáng chế của ông cho Napoleong Volta phát hiện rằng hoạt động của một số chất hóa học trên một số hợp chất kim loại sẽ sinh ra điện. Sáng chế của Volta được biết đến dưới cái tên là Pin Valta" - đó là chiếc pin đầu tiên con người chế ra. 3 James Clerk Maxwell đưa ra giả thuyết: những kiểu bức xạ khác nhau, kể cả ánh sáng, sẽ tạo ra một hình thức của bức xạ điện tử. SÓNG VÔ HÌNH Giữa điện và từ có mối quan hệ như thế nào? Xác lập được mối quan hệ này, là nhờ nhà bác học xứ Ecot James Clerk Maxwell (1831-1879). Là một lý thuyết gia, ông đã nghiên cứu rất lâu về vấn đề này trong khi khai thác những thiết bị về toán và lý. Vào năm 1864, Maxwell đã tiên đoán rằng: một sự biến đổi dòng trong một vật dẫn sẽ phải gây ra một sự phát sóng trong không trung, giống như một hòn đá thả xuống nước tất sẽ sinh ra những vòng sóng lan tỏa ra xung quanh. Những sóng ấy vừa là từ, lại vừa là điện nên người ta gọi nó là sóng điện từ. Chúng có thể dò ra được nhờ các thiết bị điện. Maxwell còn nếu ra ý kiến rằng, những tia sáng chỉ là một dạng có thể nhìn thấy được của các sóng điện từ. Ông cũng gợi ý là: tất cả các sống diễn từ đều tự lan truyền với tốc độ của ánh sáng - điều đó sau này tỏ ra hoàn toàn chính xác. SÓNG ĐIỆN TỪ Sóng điện từ tạo thành một dạng năng lượng. Chúng tự lan truyền từ nguồn của chúng dưới dạng kết hợp giữa điện và từ. Chúng xuyên qua không trung, qua nhiều vật liệu và vượt cả khoảng cách giữa các vì sao. Chúng ta không thể nghe được chúng, cảm nhận được chủng những chúng ta có thể quan sát được một số trong chúng những tia sáng mà chúng ta nhìn thấy là một dạng của những tia điện từ. Chúng ta cũng còn cảm nhận được tác dụng của một số sóng, như dưới dạng nhiệt chẳng hạn. Sóng vô tuyến Vì sóng (Eir nhiều km đến 30cm) (30cm đến làm Đỉnh trên của sống Dinh dudi của đống Những sóng vô tuyến có thể tạo thành một dạng khác, như tia X hay những vì sống (hay sóng viba). Sóng điện từ di chuyển với tốc độ của ánh sáng (299.792 km/giây). Trong một giây, chúng có thể chu du quanh trái đất tới bay vòng rưỡi. Sóng vô tuyến được phân biệt bởi chiều dài bước sóng của chúng. Đó là khoảng cách giữa một điểm của sóng này và một điểm đồng nhất của sóng tiếp theo. Đường biểu diễn dưới đây cho ta thấy hình dáng của những sóng điện tử, với một vài bước sóng điện hình của chúng. Tin hàng ngoại. Ánh sáng Tia cực tím nhiệt M Một bước sóng Tia X (Một phần triệu milim) Tia gamma www. пи THỜI NIÊN THIẾU HẠNH PHÚC Mười năm sau những dự đoán của Maxwell, ngày 25 tháng 4 năm 1874, có một cậu bé ra đời ở Bologne nước Ý: đó là Guglielmo Marconi. Cha của Guglielmo, ông Guiseppe Marconi, là một điền chủ giàu có và làm ăn rất chín chắn trong công việc. Mẹ cậu là Anna Jameson, con của một gia đình gốc Ecốt sang sống ở Ailen. Hai người đã gặp nhau ở Bologne khi Anna là một sinh viên âm nhạc, họ cưới nhau năm 1864. Cậu bé Guglielmo có một người anh trai hơn cậu chín tuổi là Alfonso và một người anh cùng cha khác mẹ sinh ra từ cuộc hôn nhân đầu tiên của bố cậu. Gugliemo 5 tuổi cùng với mẹ và người anh Alfonso. Gia đình Marconi sống rất sung túc. Ít lâu sau khi Guglielmo ra đời, bố mẹ Marconi trở về sống Phía sau là biệt thự Griffone. trong ngôi nhà của họ ở nông thôn, khu biệt thự Griffone, ở Pontecchio gần Bologne. Tại đây, họ qua mùa hè, tận hưởng phong cảnh của những khu vườn tuyệt đẹp. Trong những ngày đông giá buốt của xứ Bologne, gia đình lại chuyển về sống ở Florence hay Leghorn, nơi có khí hậu ấm áp hơn. 4 6 CÔNG TRÌNH CUA HERTZ Là nhà vật lý người Đức, Heinrich Hertz vào những năm 1880 đã phát triển những thiết bị cho phép phát và thu những sóng điện từ. Vào năm 1880. việc truyền sóng đã có thể đạt tới khoảng cách nhiều mệt. Những phương trình của Maxwell đã chứng minh rằng, các sóng điện tử có thể tạo ra bởi một dòng điện có chiều chuyển đôi rát nhanh. Đông diện mạng 220 von đối chiếu hoặc 120 100 lần/giây. Đó là dòng diên xoay chiều. Người ta nói tấn số của nó là 50 hoặc 60 herz, đơn vị đo lường lấy từ tên nhà vậy lý học người Đức. Để tạo ra những sóng vô tuyến, đồng điện phải dao động cực nhanh, phải tới hàng nghìn hay hàng triệu lần một giây. Hertz đã chế tạo ra một thiết bị dao động bằng cách dùng những bỏ bin GUGLELMO KHÔNG PHẢI LÀ ĐỨA TRẺ NGOAN Gyglielmo có các gia sư riêng, nhưng cậu rất lười học. Sau này cậu đã thủ nhận: "Khi còn bé, tôi không phải là đứa trẻ ngoan". Tuy nhiên ở cậu cũng bộc lộ hai nét tính cách mà sau này tỏ ra rất hữu ích cho cộng việc của cậu: cậu có thể tập trung cao độ để làm việc trong một thời gian dài và cậu cũng có thể thuyết phục được người khác tin vào những cái cậu làm. Ở tuổi 14, Guglielmo cắp sách đến trường và ở lớp cậu đã bị cuốn hút bởi môn hóa học, vật lý và đặc biệt là điện. GỢI Ý TỪ CÔNG TRÌNH CỦA HERTZ Vào tuổi 20, Marconi đã dành tất cả thời gian của mình cho khoa học. Bố cậu chu cấp cho cậu đầy đủ tất cả những gì cần thiết nhưng ông không hề quan tâm đến những đam mê của con trai mình. Vào năm 1894, anh em nhà Marconi đi nghỉ hè trên dãy núi Alpes thuộc Ý. Marconi đã được đọc kết quả những công trình nghiên cứu của Heinrich Hertz (1857-1894) vừa mới qua đời. Hertz không cần đến dây dẫn, đã phóng được sóng ête (điện từ) trên một khoảng cách vài mét và ông đã lại dò ra được chúng. Từ việc làm của Hertz, Marconi nảy ra một ý định. Với máy điện báo và điện thoại, người ta có thể phát đi qua dây dẫn những thông tin dưới dạng những ký hiệu điện. Vậy liệu người ta có thể phát đi những sống điển từ cũng mang những thông tin ấy dưới dạng ký hiệu được không? Thế là từ đó Marconi quyết định lao vào làm việc, tập trung vào ý tưởng "điện bảo vô tuyến" cho đến khi thành công. EDOUARD BRANLY Vào năm 1890, nhà vật lý lỗi lạc người Pháp, Edouard Branly (1844-1940) đã nghĩ ra máy "liên kết bằng mạt", cho phép người ta có thể thu được những ký hiệu vô tuyến. "Máy liên kết của Branly" là một máy dò sóng héc (điện từ) được cấu tạo bởi một ống thủy tinh trong chứa mặt kim loại và hai đầu được đóng kín bằng hai cực điện. cảm ứng sản sinh Dưới tác động của sóng, các hạt kim loại đó tập hợp lại thành mạch và trở thành vật dẫn điện. ra những dao động có tần số cao. THÍ NGHIỆM TRONG CĂN GÁC XÉP Mẹ của Marconi đã dành cho cậu hai gian phòng rộng trên gác xép của biệt thự Griffone. Marconi bắt đầu công việc của mình bằng cách thử lại rồi nâng cao những thí nghiệm của Hertz và những người mở đường khác. Cầu chế tạo những thiết bị chủ yếu cho "phòng thí nghiệm" và trong công việc, chỉ mình mẹ cậu là có thể vào được trong phòng. Mặc dù trời rét, cả gia đình vẫn sống ở biệt thự Griffone suốt mùa đông và Marconi tiếp tục những nghiên cứu của mình ở đây. Giữa một đêm của tháng 12 năm 1895, Mar- coni đánh thức mẹ dậy và dắt bà lên gác xếp. Phía cuối của gian phòng đặt một máy phát sóng vô tuyến, còn ở đầu kia, hai đầu cách nhau khoảng 9m là một máy thu mắc nổi với một cái chuông nhỏ. Khi Marconi ấn vào nút điện đặt ở máy phát, máy phát ra những sóng điện tử và lập tức ở đầu kia, máy thu nhận được chúng và tiếng chuông reo lên. Mỹ Marconi thốt lên một cách trân trọng: "Thật là tuyệt diệu", còn ông bố thì thản nhiên cho rằng còn có rất nhiều cách đơn giản hơn để làm cho cái chuông reo. Nhưng được thành công đầu tiên kích thích, Marconi đã chuyển ngay qua chặng đường tiếp theo. Trong gian gác xếp đóng kín của Marconi miệt mài làm việc nhiều giờ liền. Cha cậu nhận thấy cậu đã hoàn toàn tư tách biệt với bên ngoài. Còn me cậu thì hiểu cậu hơn, bà đã đến với con trai mình ngay cả lúc đêm khuya để khích lệ những thành công đầu tiên CỦA C. 7 8 CHƯƠNG HAI NGOÀI TRỜI Sau lần thành công đầu tiên ở căn gác xép, Marconi cần đến một khoảng không gian rộng lớn hơn. Ông bắt đầu tiến hành các thí nghiệm ở ngoài trời, giữa khu vườn của biệt thự Griffone. Bố ông vẫn không tán thành công việc của ông. Chẳng những ông ta không tin vào những lý thuyết của cậu còn trai mà ông còn lo ngại có người sẽ bị vấp ngã vì vướng phải những sợi dầy cáp giằng mắc làng nhàng ở trong vườn. Mới 22 tuổi và chỉ với sự giúp đỡ của cậu em trai và con những người thợ của bố, Marconi đã có những thành tựu bước đầu trong khoa học. Hai thành công đầu tiên của ông là làm cho máy phát có công suất mạnh hơn và máy thu nhạy hơn. Mỗi một lần cải tiến lại cho phép Marconi và nhóm của ông dò ra được những sóng vô tuyến, hay sóng héc, như người ta gọi chúng, trên một khoảng cách ngày càng lớn hơn, mới đầu còn trong khu vườn của biệt thự, sau đó là vượt ra khỏi vườn rồi xa hơn nữa. Trên máy phát có một "nút phát" và máy thu có một "con ve" (buzzer). Như vậy nhóm có thể truyền đi những thông tin được mã hóa bằng ký hiệu Moóc, nghĩa là thay chữ cái bằng các gạch ngang và dấu chấm. VƯỢT KHỎI TẦM NHÌN Cuối cùng, ngay cả Giuseppe Marconi cũng bị cuốn hút vào công việc của con trai ông. Nhóm của cậu con trai, với bộ đồ nghề gồm những cuộn bôbin, những ống thủy tinh và dây điện đã có thể phát đi những sóng vô tuyến rồi lại thu nó về bằng một máy thu đặt tít ở phía bên kia đồi, khuất hẳn khỏi tầm nhìn. Đến đầu năm 1896, máy phát và máy thu đã có thể đặt cách nhau xa tới 2km. Marconi đã hoàn thành được thiết bị đầu tiên về điện báo không dây. Ông cổ thể phát đi những bức điện bằng ký hiệu Moóc trên những khoảng cách mỗi ngày một xa. Việc tiếp tục những thì nghiệm và đưa vào sản xuất hàng loạt thiết bị đã dẫn đến những kết quả kỳ diệu đối với công nghiệp truyền thông. Khoảng cách xa dần, Marconi và các cộng sự phải dùng động tác tay để liên lạc với nhau. Trong ảnh là họ đang hỏi nhau xem đã nhận được bức điện vừa phát chưa? MỘT TRANG THIẾT BỊ TỐT HƠN Một máy phát đơn giản gồm một máy dao động điện nhanh, gắn với dòng điện có hai cực đặt sát nhau ở giữa phóng ra những tia sáng tạo sóng. Trên một cực, Marconi mắc một sai dây nối với một xylanh bằng kim loại, cực kia nối với một tấm kim loại chôn dưới đất. Tia sáng càng lớn thì sóng vô tuyến càng mạnh. Marconi còn cải tiến cả cải caherd", do nhà vật lý người Pháp Branly phát minh, làm cho nó nhạy hơn. Sóng vô tuyến kết tụ những phần tử cácbon hay những phân tử kim loại chứa trong chiếc hộp hình ống để cho dòng điện chạy qua. Marconi cũng cải tiến cả anten. Bằng cách lan toả ra xung quanh, dây an toàn truyền đi những sóng phát đi từ máy phát, và thu những sóng ấy cho máy thu. Marconi да thu nghiệm trên nhiều cự ly. nhiều vị trí đặt, nhiều kiểu cấu trúc anten và ở nhiều chiều cao khác nhau để chỉnh anten làm sao cho các sông có thể lan truyền được xa nhất. JOK TELEURAPINS TRÌNH BÀY THÍ NGHIỆM CHO BƯU ĐIỆN Năm 1896, Marconi đi Luân Đôn với mẹ. Ông tiếp tục theo đuổi những thí nghiệm của mình. Ông đã gặp William Preece là kỹ sư trưởng của Sở Bưu điện Luân Đôn và cũng là người đã rất quen biết với các công trình nghiên cứu của Marconi. Chính Preece đã đứng ra tổ chức một cuộc giới thiệu về điện báo không dây và đã thành công tốt đẹp và hứa hẹn sẽ giúp đỡ Marconi. Ông đã bố trí cho Marconi một cộng sự đắc lực: George Stephen Kemp, sau này trở thành bạn thân của Marconi và giúp ông cho đến lúc ông mất (1933). Cũng vào năm 1896, Marconi đã nhận được bằng sáng chế đầu tiên về thiết bị vô tuyến điện báo, chính thức công nhận ông là người phát bên cạnh thiết bị vô tuyến minh và không một ai được quyền sao chép chúng thử nghiệm ở Douvres Douvres nếu không được sự đồng ý của ông. (Anh) năm 1899,Ở Ý, Mar- coni ngồi giữa, một tay đặt George Stephen Kemp, công sự chính của Marconi trên đầu gối, đang trình bày cho các quan chức về sự hoạt động của máy điện bảo. Cuối những năm 1890, những buổi giới thiệu như thế này chiếm gần hết thời gian của ông. Năm 1897, Marconi trở về Ý. Ông giới thiệu công trình của mình với ngành hàng hải Ý, với nhà vua Hembert và hoàng hậu Margarita. thiên tư của một nhà kinh doanh giỏi làm ăn. Năm Marconi chứng tỏ ông đã thừa hưởng ở cha ông 1857, được sự đồng ý của Marconi, người anh em họ của ông là Henry Jameson Davis đứng ra tổ chức. "Công ty trách nhiệm hữu hạn Điện thoại Điện báo" ở Luân Đôn. Có những bàng sở hữu phát minh của Marconi trong tay, Công ty này có mục đích là phát triển, thăm dò và bản những phát minh của ông trên toàn cầu. Vì tình yêu đối với Tổ quốc, Marconi đã loại bỏ tất cả những quy định khắt khe về sử dụng quyền phát minh của ông ở Ý để phát triển rộng rãi ở Ý những thiết bị vô tuyến. Vào năm 1900, Công ty ấy trở thành "Công ty trách nhiệm hữu hạn Điện thoại Điện báo Marconi" và sau đó là GEC - Marconi ngày nay, một công ty đa quốc gia có rất nhiều quyền lợi trong hàng không vũ trụ, quốc phòng, vô tuyến, rađa và về tinh viễn thông. LUÔN TIẾN XR fffe Theme Anh chụp năm 1901, Mar- coni trước những thiết bị và tuyến của ông. Máy phát đặt ở bên trái, máy in Moóc đặt ở giữa ghi nhận những kỳ Tín hiệu gạch và chấm, do máy thu đặt ở bên phải thu được. William Preece tiến hành những thử nghiệm vô tuyến ở Douvres với mục tiêu làm cho sống điện vượt qua được biển Manche. Khi Marconi rời Ý để đến Luân Đôn, Preece tiếp tục giúp đỡ và động viên ông. Giác mở của Marconi là tăng thêm tầm xa của sóng vô tuyến. Ông tiếp tục tiến hành những thí nghiệm để cải tiến thiết bị. Nhưng công việc của ông có thể bị gián đoạn nếu như ông phải làm nghĩa vụ quân sự như bao thanh niên Ý khác. Bạn bè Marconi có nhiều người có thể lực trong đó có nhà bác học lớn, Huân tước Kelvin (1824-1907). Chính Huân tước là người luôn luôn khích lệ động viên ông trong những năm sau này. Năm 1897, Marconi được giao một công việc ở đại sứ quán Ý ở Luân Đôn, nhờ đó ông đã không phải thi hành nghĩa vụ quân sự. Tiếng là một quan chức của đại sứ quán, nhưng ông chẳng phải làm gì nhiều mà chủ yếu là ông tiếp tục công trình nghiên cứu khoa học của mình. 10 11 = 12 Marconi (bên phải) đang bản luận về thiết bị và tuyển của ông. FIF CHƯƠNG BA VƯỢT QUA BIỂN MANCHE Vào những năm 1897-1898, máy vô tuyến điện nếu đến lúc đó chưa vượt qua giai đoạn thử nghiệm để thỏa mãn trí tò mò thì từ nay, nó đã bước vào giai đoạn được ứng dụng trong thực tế. Ví dụ như: chính máy vô tuyến đã cho phép những con tàu ngoài biển có thể trao đổi thông tin cho nhau và thông tin với những trạm ở đất liền. Rất nhiều những cuộc thử nghiệm đã được tiến hành quanh các bờ biển nước Anh. Và một trạm vô tuyến đã được xây dựng ở Alum Bay, trên đảo Wight, với một cột tín hiệu cao 37m. NHỮNG THÔNG TIN ĐẦU TIÊN BẰNG VÔ TUYẾN Vào năm 1898, Công ty Marconi đặt một hệ thống vô tuyến trên bờ biển phía Bắc Ailen. Nó được ghép vào ngọn hải đăng của Rathlin Island; hệ thống thứ hai được dựng lên ở Bal lycastle. Từ đó những tàu biển đi lại ngoài khơi đã có thể nhận được những thông tin từ đất liền. Năm 1897, một cột tín hiệu vô tuyến không là đã được dựng lên ở Madeira House. Bournemouth. Nó đã phát đi những tin hiệu cho Alumi Bay trên đảo Wight Từ phòng vô tuyến trên một con tàu biển, Marconi gửi đi những tin tức về một cuộc đua thuyền. Vào tháng 7 năm 1898, từ Tin nhanh Dublin (Dublin Express) của Island là tờ báo đầu tiên nhận được tin tức bằng radio. Trong một cuộc đua thuyền buồm ở biển Island, Marconi đích thân đứng ra đưa tin phóng sự. Ông theo đoàn đua trên một tàu kéo và điện báo những tin tức của cuộc đua cho một trạm thu đặt ở Kingstown, rồi từ đó các thông tin được chuyển tiếp đến Dublin bằng điện thoại. Mar- coni tuyển bố: "Trước kia chỉ có các nhà khoa học quan tâm đến điện báo không dây. Còn nay, ngay cả những người dân thường trên đường phố cũng tự hỏi: liệu có thể sử dụng nó để phục vụ cho họ không?". MR LỰC ĐẾN Công việc vẫn được tiếp tục trên đảo Wight. Cột tín hiệu cao ngất nghêu vẫn là một điều bí hiểm đối với dân ở đảo. Những người được vào trong nhà để phục vụ cho cuộc thử nghiệm đều kinh ngạc khi nhìn thấy những tia sáng dài lóe lên trong bóng tối. Còn ở bên ngoài, ai cũng nhìn thấy những chiếc diều kéo theo dây rợ bay tít lên cao. Bảo hàng ngày thì nói về nó nhữ một thứ "mà lực đen". Rất ít người, kể cả những nhà khoa học, hiểu được thực chất của những sóng vô tuyến. Trái lại với nhiều đồng nghiệp, Marconi hiểu rằng sống vô tuyến ít chịu ảnh hưởng bởi máy gió, sương mù và đêm tối. NHỮNG BÍ MẬT CỦA SỰ PHỐI HỢP Một máy thu trong khi dò một dải sóng rằng đã trộn lẫn chứng. Marconi đã tìm cách điều chỉnh cho ăn khớp máy phát và máy thu trên một số tần số. Tần số bằng héc là số sóng trong một giây như sở đã chỉ ra. Khi tần số tăng thì bước sóng giảm. Những tín hiệu và tuyển nằm trong dải từ 30.000 học đến 300.000 megahéc (mégahéc, viết tắt là MHZ = một triệu héc) Marconi khớp chính xác những mạch điện của máy phát và máy thu trên mặt dải bằng hẹp của tần số, bằng cách như vậy đã loại trừ được hiện tượng giao thoa giữa các sông thu được và cải tiến chất lượng của việc thu Marconi đã giúp cho các nhà quân sự giữ được bí mật thông tin và tuyến bằng cách giúp họ làm việc trên một tần số mặt. Ngày nay chúng ta điều chỉnh máy thu vô tuyến và vô tuyến truyền hình trên nhiều trạm hay nhiều kênh để những buổi phát ta nhận được không bị nhiều. 13 Thái tử xứ Liên thích du hành bằng tàu thuyền và sau phát minh của Mar- con. Ông đã thúc đẩy ngành hàng hải trang bị những thiết bị vô tuyến. Năm 1899, tàu hải dǎng East Goodwin dä tham gia một trong những cuộc cứu tàu đắm đầu tiên bằng vô tuyến. HOÀNG HẬU VICTORIA VÀ THÁI TỬ XỨ LÊN Vào năm 1898, trong khi nữ hoàng Victoria ở Os- borne House, trên đảo Wight thì thái tử xứ Uên (sau này là vua Edouard VII) do bị đau đầu gối nên ở lại trên du thuyền mang tên Osborne. Để tiện liên lạc giữa hai nơi, Marconi được mời đến đặt một trạm vô tuyến trên du thuyền và ở Osborne House. Marconi đã tranh thủ dịp này để tiến hành những thí nghiệm trên những khoảng cách xa hơn, khi chiếc du thuyền đi dạo quanh đảo dễ thái tử chứng kiến cuộc đua thuyền. Trong 16 ngày, nữ hoàng và hoàng tử đã trao đổi với nhau một cách dễ dàng khoảng 150 bức điện bằng vô tuyến. Tờ báo nổi tiếng, tờ Thời báo (The Times), đã đăng một vài bức điện ấy. Mar coni rất tự hào được hoàng hậu Victoria với đến yết kiến và hoàng hậu đã chúc ông sớm có thêm nhiều thành tích mới. Còn thái tử thì rất quan tâm đến kỹ thuật vô tuyến và nhận thấy rằng "những sóng điện xuyên qua không trung" sẽ có một tương lai rộng lớn, và được sự thúc đẩy của thái tử, các chiến thuyền của Hoàng gia đã được trang bị kịp thời những thiết bị vô tuyến. Ngày 3 tháng 3 năm 1899, một con tàu chạy bằng hơi nước bị mắc cạn trong vùng phụ cận hiểm hóc của Goodwin Sands, gần Douvres. Tàu hải đăng đánh điện về đất liền. Lập tức những tàu cứu họ được điều đến ứng cứu. Tất cả thủy thủ đoàn và chuyển hàng trị giá trên 50.000 bảng Anh đã được cứu thoát. Vô tuyến quả là đã đem lại lợi ích cho cuộc sống: nó đã cứu thoát được nhiều sinh mạng và Marconi vô cùng vui sướng vì điều ấy. VÔ TUYẾN VƯỢT QUA BIỂN MANCHE Sự quan tâm của nữ hoàng và những bài viết trên các báo càng làm cho Marconi và công trình vô tuyến điện báo của ông trở nên nổi tiếng hơn. Uy tín của ông lại càng tăng khi ông thực hiện thành công việc liên lạc qua biển Manche. Vào một ngày tháng 3 năm 1899, từ một trạm đặt ở Wimereux, gần Boulogne của Pháp, bức điện đầu tiền bằng vô tuyến đã được phát đi, vượt qua biển Manche để tới nước Anh. Tại một trạm đặt tại South Foreland, gần cảng Douvres của nước Anh, cách nơi phát 51 km, người ta đã nhận được bức điện! Cuộc thử nghiệm thành công đã gây ấn tượng mạnh mẽ đối với chính phủ và các quan chức Pháp và Pháp đã quyết định tức khắc phải trang bị vô tuyến cho quân đội của mình. Marconi lại chuẩn bị cho những giai đoạn tiếp theo, ông muốn sao cho những sóng vô tuyến có thể vượt quà một không gian rộng lớn hơn: Đại Tây Dương. SỰ IM LẶNG LẠ KỲ Sau khi đã phát hiện được sóng vô tuyến qua biển Manche, Marconi ở lại Wimereau một thời gian. Cùng với các cộng tác viên, ông nghiên cứu cải tiến các thiết bị điện, sửa sang lại máy móc và chuẩn bị cho nhiệm vụ mới khác. Nhiều người có tiếng tăm đến thăm ông. Một trong số họ là tưởng baden - Pow- ell (1857-1941), người sáng lập ra tổ chức hướng đạo. Marconi rất tự hào được giới thiệu với ông ta những thiết bị vô tuyến của mình. Một buổi tối, vào khoảng 22 giờ, ông gửi một bức điện bằng Moóc sang Anh. Không thấy trả lời. Ông lại gửi tiếp. Vẫn hoàn toàn im ắng. Cùng với Baden - Powell, ông kiểm tra lại máy móc nhất là những chỗ mắc nối, kể cả ở ngoài nhà bất chấp lúc ấy trời đang nổi giông bão. Marconi đã bối rối và bắt đầu có sự nghi ngờ về công việc của mình. Ông có nhầm không? Đột nhiên, máy thu và thiết bị Moóc hoạt động trở lại. Đó là bức điền trả lời từ Anh gửi về: "Sẽ quay trở về sau khi ăn tối...". NỐI LIỀN CÁC XỨ SỞ Một cuộc liên lạc bằng vô tuyến đã được thực hiện qua biển Manche vào năm 1899. Anten ở cả hai dài thu và phát đều phải dựng cao bên bờ biển để có thể nhận được sống vô tuyến trên một cự ly xa như thế. ĐÀI THU Ở ANH In the oth (South Foreland) Khoảng cách gi hai dai là 51 km. Đài phát ở Winne (Pháp) 14 EAST COODWIN 15 16 Rừng cột anten của trạm và tuyến ở Paldhu, Cor- nouailles (Anh). Để phát được những tín hiệu sóng dài, nó đòi hỏi phải có công suất mạnh. 4 CHƯƠNG BỐN VƯỢT QUA ĐẠI TÂY DƯƠNG Vào năm 1899, Marconi và nhóm của ông đã cải tiến những thiết bị vô tuyến thêm một bước. Chưa đầy 25 tuổi nhưng tiếng tăm của nhà phát minh đã lan rất xa. Song công việc của Marconi thường hay bị gián đoạn vì người ta luôn mời ông giới thiệu công trình của mình ở các nước như Úc, Bradin, Trung Quốc... Năm 1900, Marconi nhận được bằng sáng chế cho những máy phát và máy thu có gắn thêm một hệ thống điều chỉnh mới và chỉ có một anten có khả năng phát và thu trên nhiều tần số khác nhau. Đó là văn bằng số 7777 sau này đã trở thành đối tượng của nhiều vụ tranh chấp. Marconi luôn nghĩ phải làm cho sóng vô tuyến vượt được Đại Tây Dương. Vào tháng 7 năm 1900, ông đi thăm miền cực Tây của nước Anh và chọn Poldhu, một địa điểm thuộc Cornouailles để xảy dựng một trạm vô tuyến có công suất mạnh. Trạm vô tuyến đó được thử nghiệm vào đầu năm 1901 và phát đi những thông tin đi xa trên 300 km. Một ở trạm thu được xây dựng ở Saint Johns thuộc vùng Đất Mới, một đảo lớn ở phía Đông Canada, ở bên kia đại dương cách trạm phát hơn 2700 km. Mar- coni và nhóm của ông đặt thiết bị trên một quả đồi gần đó (đặt trên đồi là Signal Hill) và họ đã sử dụng những chiếc diều và những quả bóng để giữ cho những sợi dây treo trên không lơ lửng theo gió. "S" KÝ HIỆU BÁO THÀNH CÔNG (*) Ngày trọng đại đã đến: Ngày 12 tháng 12 năm 1901. Qua cấp điện báo ngầm dưới biển, Marconi điện sang Anh yêu cầu căn cứ Poldhu phát tin vào khoảng 12 giờ đến 15 giờ địa phương. Khoảng 12 giờ 30, Marconi nghe thấy ba tiếng "tíc... tíc..." yếu ớt trong máy điện thoại mắc với máy thu. Những tiếng tíc tíc ấy lặp đi lặp lại. Đó chính là chữ "S" trong ký hiệu Moóc. Chữ S ấy đã được lựa chọn vì nó rất ngắn và dễ nhận biết. Kemp cũng nghe thấy những tín hiệu này từ Anh đến. Thế là vô tuyến đã tạo nên một cái cầu trên Đại Tây Dương. Tin đó thật bất ngờ và làm mọi người kinh ngạc. Ngay cả nhà phát minh lớn như Thomas Edison (1847-1931), người vừa là bạn vừa là người ngưỡng mộ Marconi đã phải hỏi lại Marconi rằng: "Có thể ông đã thu phải những tín hiệu nhiễu chăng?". Còn nhiều người khác thì tin rằng: đường cong của trái đất sẽ làm cho sự lan truyền của các sóng trên những khoảng cách xa như vậy chắc chắn không thể thực hiện được. Trạm "Signal Hill được đặt ở cạnh các lán trại quân sự cũ - Trang sổ tay của Marconi ghi giờ phút những tín hiệu thu được trong ngày thứ năm 12 tháng 12 năm 1901 đáng ghi năm dy. 285 Bure 2.0 toter 28801 A Am 79 28745 292 OK 1X CC 291 290 VG 298 Fat 1.37 2.89.0K GD 8.04. Toof Bộ phòng điện kép của Marconi MẠNH HƠN NỮA Marconi và nhóm của ông hiểu rằng muốn làm cho thông tin và tuyến vượt Đại Tây Dương còn phải giải quyết nhiều vấn đề về khoa học sẽ nảy sinh. Họ phải tạo ra được những tia sáng mạnh có bước sóng dài 5 cm. Giáo SU Ambrose Fleming, một đồng nghiệp của Marconi, nghĩ ra cần phải có một biến áp kép để làm cho điện áp mạnh lên rất nhiều trước khi phát vào anten. (*) S là chữ đầu của Success trong tiếng Anh, và Succes trong tiếng Pháp, cả hai từ này đều có nghĩa là Thành công. 17 Các kỹ sư vô tuyến tìm cách thả một chiếc diều lớn Signal Hill Saint Johs. Cánh diều kéo theo hàng chục mét dây điện. Marconi ở Đất Mới trong mùa đông 1201 - 1902 TRẬN CHIẾN VỀ BẰNG SÁNG CHẾ Rất đột ngột, Công ty điện báo Anh - Mỹ đe dọa sẽ đưa Marconi ra tòa. Vì họ cho rằng chỉ minh họ là có quyền về điện báo - cả hữu tuyến và vô tuyến - ở vùng Đất Mới. Khi ấy đang thuộc quyền cai quản của Anh. Marconi bèn di chuyển trạm Glace Bay ở Tân Écốt sang Canada và ở đó ông tiếp tục những thử nghiệm xuyên Đại Tây Dương. Thế là bắt đầu một vụ kiện tụng kéo dài và tốn kém. Các công ty khác thì ghen tức với những thành công của Marconi, nhưng họ chẳng làm gì được ngoài việc cấp lại thiết bị của ông khi được ông cho phép và đương nhiên là phải trả ông một khoản tiền theo định kỳ. LÀM CHO VÔ TUYẾN VẬN HÀNH TỐT Vào năm 1902, để vơi bớt nỗi đau vì cái chết của người cha, Marconi đã vùi đầu vào những tìm tôi phát minh. Lúc này ở trạm vô tuyến Glace Bay, những tín hiệu nhận được từ Cornouailles bị yếu dần và không ổn định. Marconi hiểu rằng, chứng nào ông chữa cải tiến được máy thu thì những người sử dụng chỉ thích dùng cấp điện báo ngầm dưới biển mà thôi. Marconi bắt tay vào công việc và động viên các đồng nghiệp của mình. Họ cải tiến lại các hệ thống thiết bị. Đầu năm 1903, việc truyền tin giữa Glace Bay và Poldhu đã có thể tiến hành tốt. Trong những bức điện đầu tiên của những thiết bị cải tiến này, Marconi đã bày tỏ lòng biết ơn của mình đến vua Anh Edonard VII và vua Y Victor Enmanuel III. Là người rất lịch sử và khôn khéo, Marconi luôn biết đặt mình dưới sự bảo trợ của các bậc vua chúa! VÔ TUYẾN VÒNG QUANH TRÁI ĐẤT Một số nhà khoa học không tin Marconi có thể chuyển những tín hiệu vô tuyển vượt Đại Tây Dương. Vì sóng vô tuyến dễ chuyển theo đường thẳng như ánh sáng, do đó chúng sẽ bị chặn lại bởi đường cong của Trái Đất và sẽ mất đi trong không trung. Nhưng thực tế thì những tín hiệu hoàn toàn có thể vượt được Đại Tây Dương nhờ vào một tầng khí quyển trên cao, tầng này phản xạ những sóng vô tuyến như một tấm gương Đó là tầng diện ly trong đó vật chất tồn tại dưới dạng i on nhiều hơn là dưới dạng nguyên tử. Tăng điện ly phản xạ những sóng vô tuyển, khi chúng lan truyền quanh bề mặt uốn cong của quả dat. Tầng diện lỵ nằm giữa độ cao 60 đến 600 kilômét. Về đêm, tầng điện ly vận động nới rộng tầm phản xạ làm cho sóng lan truyền được xa hơn, như nhận xét của Marconi Những tín hiệu vượt qua Đại Tây Dương bởi những phản xạ tiếp nơi giữa tăng diện ly và Trái Đất nó chạy theo một đường dịch các CUỘC GẶP GỠ CỦA NHỮNG NGƯỜI KHỔNG LỒ Song phim sử ** Tu thu Tăng điện bị phản tuyển, khi chung bn truyền quanh Dai phat ca qua đối Năm 1903, những mạng lưới vô tuyến đã được đặt ở châu Âu, giữa Đan Mạch và Aixơlen, và ở Nga. Các kế hoạch để nối Úc với Tân Tây Lan cũng như một số nước khác trên thế giới cũng được đưa ra nghiên cứu. Tuy nhiên, những nghi ngờ và công kích đối với phát minh của Marconi vẫn nảy sinh. Cuộc chiến về bản quyền vẫn tiếp diễn. Marconi tiếp tục các tìm tòi nghiên cứu và trả lời những kẻ chống đổi mình bằng cách không ngừng cải tiến và nâng cao hiệu quả của những phát minh. Trong một lần đi Mỹ, Marconi đã đến thăm Thomas Edison, người phát minh ra đèn điện và mạng lưới cung cấp điện v.v... Hai người tỏ ra rất mến mộ, tôn trọng nhau và họ đã cũng bàn luận trong nhiều giờ liễn. Edison khẳng định rằng, người ta sẽ khó mà thấy hết được tầm cỡ những công trình của Mar- coni. Edison Thomas (1847-1931) khám phục những thành tựu của Mar coni. 19 TIẾNG NGƯỜI NÓI TRÊN SÓNG ĐIỆN Năm 1906. ứng dụng kỹ thuật AM (điều biên), lần đầu tiên nhà vật lý người Mỹ Reginald Fes- senden (1866 - 1932) đã truyền đi qua vô tuyến tiếng nói của ông cùng với nhạc của Haendel đến các tàu đang xuôi ngược trên Đại Tây Dương. Đó là một tiến bộ lớn bởi trước đó vô tuyến mới chỉ chuyển được những thông tin điện báo bằng kỳ hiệu Mods nghĩa là bằng các gạch và dấu chấm. Marconi SENSIBILITÉ. ELECTIVITE MUSICALIN CHƯƠNG NĂM VÒNG QUANH THẾ GIỚI Đặt được một mạng lưới các trạm vô tuyến trên toàn cầu là tham vọng cuối cùng của Marconi. Vào năm 1908, công ty ở Anh của ông bắt đầu trao đổi những thông tin công cộng giữa các nước Anh, Canada và Mỹ. Những trạm vô tuyến được đặt ở Úc, rồi năm sau ở Ấn Độ. Máy móc thiết bị trở nên nhiều lần mạnh hơn, nhạy hơn, vận hành tốt hơn và lại rẻ hơn. Kỹ thuật vô tuyến nhờ phát minh ra đòn ba cực của Lee de Forest (1873 1961) lại có bước tiến lớn. Bởi đèn này có thể giúp yếu mà máy nhận được. Cho đến lúc bấy giờ, dòng điện duy nhất có được là dòng điện được sinh ra trong anten bởi các sóng vô tuyến. Nó rất yếu và chỉ đủ để chạy một máy nghe. Nay với đèn ba cực, những tín hiệu ấy được khuếch đại và có thể chạy những loa phóng thành mạnh. khuếch đại được những tín his 01 đèn này có thể Năm 1909, Marconi được vinh dự nhận giải Noben về vật lý, cùng với Karl Ferdinand Braun (1850-1918), về sự đóng góp to lớn của ông về điện báo không dậy. Chợt lúc ấy vụ kiện xung quanh bằng sáng chế số 7777 cũng bước sang một giai đoạn mới. Lần đầu tiên, để làm chứng, người ta đưa máy vô tuyến ra hoạt động trong phòng xử án. Mar- coni đã thắng kiện và chứng minh bang thực tế rằng ông đích thực là "cha đẻ của vô tuyến điện". THÀNH CÔNG VÀ TRI TIẾNG Năm 1912, Công ty Marconi được mở ở Luân Đôn. Lúc này có những quy tắc mới quy định những tàu lớn phải được trang bị vô tuyến thường xuyên đạt dưới sự kiểm soát. Marconi trong một vụ tai nạn xe hơi ở Ý tháng 9 đã bị mất một mắt. Năm sau là một vụ tai tiếng của Công ty Marconi. Người ta khẳng định Marconi đã ngầm ký kết với chính phủ Anh một thoả thuận về việc xây dựng những hệ thống trạm vô tuyến và điều đó đã khiến dư luận là 6, phản đối. Năm 1914, hệ thống Marconi - Bellini - Tosi nhằm tìm kiếm tàu bè mắc nạn trong sương mù được đưa vào sử dụng. Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ và ở Anh, vô tuyến chỉ được phép sử dụng khi có giấy phép của chính quyền. Marconi đã trở về Ý và đóng một vai trò tích cực trong việc phụ trách điện báo không dây trong quân đội. Năm 1918, chiến tranh kết thúc, Marconi bắt đầu tiến hành các thử nghiệm về việc truyền tiếng nói con người qua vô tuyến. Một kênh liên lạc vớ tuyến được thiết lập giữa Anh và Úc. Thế là cuối cùng vô tuyến đã bao quanh thế giới. Tàu Titanic bị đảm VÔ TUYẾN TRONG ĐỜI SỐNG HÀNG NGÀY Đầu những năm 1900, vô tuyến giữ một vai trò rất lớn trong việc truyền tin tức. Như : Năm 1910, tin vua Edouard VII mất được thông báo bằng và tuyến. Cùng năm đó, bảo sĩ Crippen đã bị bắt giữ trên tàu Montrose trong khi chạy trốn khỏi Canada. Crippen định trốn khỏi châu Mỹ sau khi giết chết vợ mình. Đây là vụ việc hình sự đầu tiên mà vô tuyến tham gia giải quyết. Năm 1912, con tàu khổng lồ Titanic, được mệnh danh là không thể chim" đã và phải một núi bằng trôi trong chuyến đi đầu tiên. Tàu đã bị chim làm 1500 người thiệt mạng. Còn 700 người khác nhà có võ tuyến phát đi tín hiệu cấp cứu, đã được cứu sống. Le Petit Journal 20 Marconi không ngừng thử nghiệm những ý tưởng mới. Trong ảnh, ông đang thử nghiệm một trạm lưu động ở Milan, Ý, năm 1906. 21 Du thuyền Elettra của Marconi. dài 72 mét và trọng tải 700 tấn. Trong nhiều năm, đó là ngôi nhà lưu động của ông với đầy đủ các thứ : phỏng thi nghiệm, văn phòng và trạm vô tuyến. Tại đây (ảnh phải), ông đã tiến hành rát nhiều thi nghiệm. vợ Marconi chồng đang nghỉ ngơi trên boong tàu Elettra. Tại đây, Mar- coni được yên tĩnh để làm việc, không sợ bị quấy rầy không đúng lúc. Bà mẹ của Marconi mất năm 1920. Bà là người luôn ủng hộ và cổ vũ con trai nên Marconi vô cùng đau đớn khi bà qua đời. Marconi giữ lại ngôi nhà của ông ở Ý. Năm 1919, ông mua chiếc du thuyền Elettra và biến nó thành phòng thí nghiệm lưu động. Các vị vua chúa, các nguyên thủ quốc gia, các chính khách lớn và các nhà khoa học nổi tiếng đều đã đến thăm ông trên con tàu dó. Năm 1926, Marconi trở lại Bologne trong tư thế của người chiến thắng để kỷ niệm 30 năm ngày ông nhận bằng sáng chế đầu tiên. Công chúng hẳn hoàn chào đón ông, còn các khách sạn thì làm món "mì ống theo kiểu Marconi" và món "bánh - vô tuyến" để phục vụ khách. BIO Hơn tất cả mọi thứ, vô tuyến là niềm say mê của ông. Ngay từ năm 1924, ông đã nghiên cứu và làm việc về những chùm sóng để phát được những sóng ngắn đi theo một hướng chứ không để chúng đi theo nhiều hướng. Như vậy tín hiệu sẽ mạnh hơn với ít giao thoa. Năm 1928, ông nghiên cứu những máy phát định hướng trực tiếp để có thể điều khiển những chùm sóng đi tất cả các hướng. TỘT ĐỈNH VINH QUANG Vinh dự nối tiếp vinh dự đến với Marconi để tỏ lòng kính trọng và biết ơn những công lao của ông : nào tước vị hầu tước nước Ý được quyền cha truyền con nối, nào huân chương Chữ Thập Lớn Dòng Pie XI do Giáo hoàng ban tặng mà Marconi. vốn là một tín đồ ngoan đạo, đã rất xúc động khi nhận vinh dự này. Năm 1930, vợ chồng Marconi sinh được một bé gái, có Elettra. Gia đình ông đã đi khắp thế giới trên con tàu cũng mang tên ấy. Từ trước đến giờ. Marconi luôn khoẻ mạnh nhưng từ những năm 30, ở ông đã xuất hiện những triệu chứng của bệnh tim và nó đã nhiều lần gây cho ông những cơn đau nặng. Song ông không vì thế mà ngừng công việc ông chỉ thôi đi du ngoạn ra khỏi nước Ý, trừ khi ông đi bằng du thuyền riêng. Guglielmo Marconi mất ở Rôma ngày 20 tháng 7 năm 1937 do một cơn đau tim nặng. Trong sự kính trọng đầy xúc động, tất cả các dầm vô tuyến trên thế giới đều ngừng hoạt động trong hai phút để tưởng niệm ông trong lúc cử hành tang lễ. AM VÀ FM Lời nói và nhạc là những sóng âm thanh có thể biến đổi. Để đưa chúng vào vỏ tuyến, những sóng này phải điều biển một tín hiệu điện, tín hiệu này sẽ tải thông tin (tức lời nói hay tiếng nhạc) đó đi AM : ĐIỀU BIÊN BIÊN ĐỘ AM : Với sự điều biến biến độ (gọi tắt là điều biên) như Fes- senden đã sử dụng, những sóng vô tuyến sẽ thay đổi biên độ tuỳ thuộc theo những tin hiệu âm thanh. Người tạ luôn sử dụng sự điều biên với những biên độ nhỏ, biên độ lớn và sông ngắn. 222 CON NGƯỜI MARCONI Marconi cưới Beatrice O' Brien vào năm 1905. Họ sinh được ba người con nhưng sau đó đã ly dị nhau vào năm 1924. Năm 1927, Marconi cưới nữ bá tước Mariana Cristina Bezzi Scala. Cặp vợ chồng mới thoả thuận sẽ sống trên du thuyền và dành một ngôi nhà ở nông thôn gần Rôma để dự phòng. Marconi ưa thích thể thao, đồng thời cũng là một con người làm ăn giỏi giang. Trong công việc, ông quan tâm đến cả những chi tiết nhỏ nhất. Ông có tính hài hước và được bạn bè coi là một "người bạn dễ mến". Ông luôn nhớ mình là một công dân Ý trong khi vẫn yêu mến nước Anh và luôn về thăm ngôi nhà mẹ ông ở Ailen. Người ta thường hỏi Marconi: “ông đã bao giờ nhận được tín hiệu của Sao Hỏa chưa?” “Ông trả lời: "Tôi thực sự đã quá bận với những công việc ở trên Trái Đất này rồi". ĐIỀU FM: BIẾN TẦN SỐ. FM: Từ 1925 Edurin Armstrong (1890 1954) đã nghĩ tới một thiết bị cho phép làm thay đổi tần số của những sóng vô tuyến theo nhịp đô của những thông tin. Đó là điều bién tan só hay FM (goi tắt là điều lần), có cái lợi là khử được phần chủ yếu của nhiều. 23 Vô tuyến truyền hình đã bắt đầu tràn ngập các gia đình vào những năm 1950. Một máy thu VITH tuy có những điểm khác với radio nhưng chung quy nó vẫn sử dụng sóng vô tuyến. Mỗi một phát minh đều phản ánh công nghệ của thời đại ấy. Những máy thu thanh xách tay đầu tiên được coi như những phát minh thần diệu. Nhờ những bằng bán dẫn và những mạch diện cấy trên xilixiam, một máy thu thành ngày này có thể đặt trong làng bản tay. 24 CHƯƠNG SÁU SAU MARCONI Từ đó về sau, tác động của vô tuyến trở nên hết sức rộng lớn và bao trùm khắp toàn cầu : thông tin dân sự, thông tin quân sự, những buổi phát thanh với những thông tin đa dạng, thông tin viễn thông v.v... Những buổi phát sóng thường xuyên bắt đầu có vào khoảng đầu những năm 1920. Thời kỳ từ 1925 đến 1950 có thể gọi là "thời hoàng kim của vô tuyến". Lấp đầy ắp các sóng là các chương trình phong phú nhất. Vào những năm 1930, vô tuyến đã được sử dụng phổ biến ở các sở cảnh sát, trong quân đội cũng như trong hàng không thương mại. TỪ ÂM THANH ĐẾN HÌNH ẢNH Vào những năm 1950 - 1960, truyền hình bắt đầu tiếp bước cho vô tuyến bằng cách sử dụng cái mà người ta vẫn gọi là sóng vô tuyến. Trả lời một cuộc phỏng vấn năm 1931 về truyền hình, Marconi đã nói : "Vâng... nhưng tôi không tin rằng truyền hình sẽ tìm ra được những ứng dụng rộng rãi như vô tuyển của chúng ta ngày nay... Song có thể đến một ngày nào đó, chúng ta có khả năng ở xa mà vẫn có thể trông thấy nhau để bbocăn cãi, hệt như chúng ta đang bàn cãi lúc này. Có thể đến một ngày nào đó chúng ta lại sẽ bàn cãi về vấn đề này như chính chúng ta đang làm bảy giờ". Truyền hình là một bộ phận của cuộc sống chúng ta mặc dù cách nhìn hai chiều như của Marconi còn xa mới trở nên phổ biến. Theo dõi bằng Rada trong một trạm kiểm soát đường bay Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 - 1945) đã chứng kiến sự ra đời của nhiều sự phát triển của vô tuyến diện và rada (Radar là viết tắt của Radio Detection and Ranging có nghĩa là dò tìm và do xa bằng vô tuyến). Rada là những sóng vô tuyến được hội tụ lại và khi chạm mục tiêu thì giống như tiếng vang dội trở lại, nó sẽ phản xạ lại và được thu bởi một máy thu rất nhạy. Nhờ những tín hiệu trên màn huỳnh quang của sóng vô tuyến, người ta có thể nhận ra được máy bay, tàu chiến v.v... và cũng chính vì thế mà rada đã trở thành một công cụ quan trọng của quân đội, hàng không và hàng hải. Ngày nay, sóng vô tuyến có ở khắp nơi : và tuyến truyền hình, máy tăng âm chất lượng cao, máy thu thanh, máy thủ thành đặt trên xe, máy bộ đàm, thiết bị trinh sát, điều khiển từ xa, thiết bị mô phỏng bằng vô tuyến điện, mở cửa tự động... Nhờ lao động sáng tạo tài tình của Marconi và những học trò của ông, chúng ta đã bước vào kỷ nguyễn của thông tin vô tuyến điện. ALEXANDRE POPOV Rất nhiều nhà khoa học và bác học đã đóng góp vào lịch sử vô tuyến điện. Nhưng ai là người khám phá ra trước thì điều này đã gây ra khá nhiều các cuộc tranh cãi. Sau Hertz và trước Marconi, Alexandre Popov (1859 - 1906) nhà vật lý người Nga đã tiến hành một cuộc liên lạc bằng vô tuyến trước Hiệp hội các nhà hóa học Nga. Bức điện phát đi chỉ đơn giản có hai chữ "Heinrich Hertz" bằng ký hiệu Moóc. Ở Nga, chính Popov chứ không phải Marconi là người được coi là "cha đẻ của vô tuyến". VI SÓNG (HAY VIEA) Đó là những sóng điển từ giống như sóng vô tuyến nhưng có bước sóng rất ngắn, khoảng từ 30 xăngtimét dén 1 milimét. Marconi đã tiên đoán rằng các dải sóng chưa được thăm do ấy có thể sẽ được dùng trong thông tin ở cự ly ngắn và hiện thời thật khó, có thể tiên đoán hết những ứng dụng của nó. Hiện nay, những vi sông mới chỉ đặc biệt được sử dụng trong rađa. Chúng chuyển tải những chương trình truyền hình ; máy phát và máy thu thì đặt cách nhau, xa nhất không quá 50 kilômét. Chùm sóng của chúng nói mặt đất với những vệ tinh thông tin. Mar- coni chắc chắn sẽ rất kinh ngạc khi thấy chúng đã được sử dụng để làm tan giá hay làm chín thức ăn trong các lò vi sóng! 25 5 Thế giới cùng thời với Marconi 1850-1875 1876-1900 Khoa học 1859 Gaston Planté chế ra 1879 Pasteur khám Thám hiểm ắc quy điện 1861 Đường dây điện bảo 1897 đầu tiên nổi Nữu Ước Voi San Phranxitco 1874 Marconi ra dol phá ra nguyên lý của tiêm chủng Alecxandre Popov thực hiện một cuộc liên lạc VTD o cu ly 5km. 1898 Pierre và Marle Curic khám phá ra phóng xạ 1859 Ferdinand de Lesseps khỏi công đào kênh|1892 Suyê; công trình này kéo dài 10 năm 1865 Jules Verne viết Từ Trái Đất đèn Mặt Trăng 1875 thà thảm hiém Livingstone mat 1901-1925 1901 Giải thưởng Noben về 1928 vật lý đầu tiên được 1926-1950 Ứng dụng vô tuyến vào hệ thống cọc tiêu ở hàng không và hàng hál. James Chadwick trao cho Willelm Roentgen vì khám phá ra tia X. 1905 Allbert Einstein dua ra những cơ sở về thuyết 1937 1940 tương đối. 1932 Bardren, Erallain và 1909 Giải Noben về vật lý khám phá ra ngtron Marconi qua đời Shockley phát minh ra bóng bán dẫn. được trao cho Marconi và Karl Braun. 1891 Pierre Savorgnande Brazza toi Congo. Bắt đầu xây dựng đường sát xuyên Xiberi 1908 Thuyền trưởng 1926 Nam cực Byrd bay trên Bắc cực, cùng Amundsen lúc Vol 1863 Chế độ nô lệ bị bãi bỏ 1877 trong cuộc Nội chiến ở My. Chính trị 1870 chiến tranh Pháp CUC. Charcot thám hiếm 1909 Robert Peary tới Bắc 1947 Paul - Emile Victor thám hiểm Groenland 1909 Phát hiện mộ của Toutan Khamon Louxor. 1914 Khỏi đầu Chiến tranh 1929 Đại khủng hoảng tài Cuộc nổi dậy của Satsuma ở Nhật kết thúc thời đại và truyền thống Samurai (Võ sĩ đạo). thế giới I chính ở Phố Uôn. Đức. Pháp mất Alsace - 1961. 1882 Luật về miễn phi phi Lon giáo học đường và giáo dục bắt buộc ở cấp tiểu học Pháp. Bắt đầu vụ Dreyfus 1817 Giải thưởng Noben về 1939 Hòa bình cho Hội chữ thập đỏ thế giới Bắt đầu chiến tranh the gidi II 1945 1918 Chiến tranh thế giới I kết thúc Chiến tranh thế giới II kết thúc Lorraine. 1871 Roma trở thành thủ đô của nước Ý thống nhất. 1894 1858 Jacques - Văn học - Nghệ thuật 1962 Victor Hugo viết Thùng người khốn khổ 1872 Claude Monet về bức “Ấn tượng mặt trời 1897 mọc, sau này là nguồn gốc của chủ nghĩa An tượng Anh em Lumière trình chiếu cuốn phim đầu tiên ở Paris Edmond Rostand viết vo "Cyrano de Bergerac" Offenbach 1875 viết vở nhạc kịch *Orphec ở địa ngục” 1877 Bizet soan "Carmen" Vở nhạc kịch đầu tiên “Hồ thiên nga” của Tchaikovski. Vo 1913 Cuốn phim ngắn đầu 1928 Ravel sáng tác bản tiên cua Charlie Chaplin Boléro 1928 1895 1925 Franz Kafka viết “Vụ kien" Cuộc triển lãm tranh đầu tiên của Salvador Dall. 1936 Buổi phát truyền hình đầu tiên trước công chúng ở Anh. Scanned & Edited by Tien Phat DA Free for Web: 70-100 dpi x XOrigin scan: 200 - 300 dpi Burn to CD-DVD Please mail to invinhloca yahoo.com.vn