🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Giáo Trình Luật Hành Chính Việt Nam Ebooks Nhóm Zalo | GIAO TRlNH LUAT HANH CHllNH VIET NAM NHA XUAT BAN CONG AN NHAN DAN 41 -2017/CXBIPH/l 04-01/CAND TRl/dNG DAI HOC LUAT HA N0I Giao trinh LUAT HANH CHINH VIET NAM (Tai ban co sua doi) NHA XUAT BAN CONG AN NHAN DAN HA N0I - 2017 Chu bien: TS. TRAN MINH HUONG TSp the tac gia P H A N C H U N G 1. TS. TRAN MINH HUONG Chuang I, IV, VIII 2. TS. NGUYEN MANH HUNG Chuang II 3. PGS.TS. NGUYEN VAN QUANG Chuang III 4. PGS.TS. BUl THI DAO Chucmg V 5. n g u y Sn p h u c t h An h Chucmg VI 6. TS. NGUYEN THI THUY Chucmg VII 7. TS. TRAN THI HIEN ChuangIX 8. TS. h o An g q u o c HONG Chuang X 9. ThS. NGUYEN TRONG BINH & PGS.TS. NGUYEN VAN QUANG g 10. ThS. HOANG VAN SAO Chuang XII A P H A N R IE N G 1. TS. NGUYEN NGOC BICH r ■ Chuang I, V 2. PGS.TS. NGUY§N VAN QUANG Chucrng II 3. NGUYEN PHIJC THANH Chuang III 4. TS. TRAN THI HIEN ChuangIV 5. TS. TRAN MINH HUONG Chuang VI, VII LCII NOI DAU "Giao trinh luat hdnh chinh Viet N am " duoc bien soan trin co so Hien phdp vd ccic van ban phdp luat hien hank quy dmli ve quail li hank chinh nha nuoc. Gido trinh nay la tong kit kinh nghiem nghien cihi va gang day mon hoc luat hdnh chinh tai TrUcmg Dai hoc Luat H i Noi tut nhieu nam nay. Luat hdnh chinh Id ngdnh ludt co he thong quy pham phuc t(p vd thudng xuyen duoc si(a doi, thay the, bo sung de dap i(ng yen cdu nliiem vu quail li hdnh clunh nha nude tren cac Ihh vi(c khac nhau cua ddi song xa hoi. Dieu do ddi lioi phai kfrong ngitng doi men vd hoan thien gido trinh. Trong viec 11ii(c hien nliiem vu kho klian nay, cliiing toi mong nhan duoc y kie'n dong gop cua ban doc gan xa. Xin tran trong gioi thieu ciing ban doc. TRUONG DAI HOC LUAT HA NOI PHAN CHUNG CHUONGI LUAT HANH CHINH VA QUAN LI NHA NUCfC I. LUAT HANH CHINH - MOT NGANH LUAT TRONG HE THONG PHAP LUAT VIET NAM 1. Luat hanh chinh - nganh luat ve quan li hanh chinh nha nude Luat hanh chinh la nganh luat didu chinh cac quan he xa hdi phat sinh trong hoat ddng quan If hanh chi'nh nha nude. Cach dinh nghia nay phu hop vdi quan niem cho rang vide ph&n bi6t cac nganh luat trudc hd't cSn can cii vao nhung quan hd xa hoi duoc phap luat dieu chinh. Hoat dong quan If hanh chmh nha nude kh6ng th£ tach rori nhung quan hS xa hdi ma no hudng tori nham 6n djnh hay thay ddi cho nSn ddi tuong di6u chinh cua luat hanh chmh khdng phai la ban than quan If hanh chmh nha nude mik la nhung quan hd xa hdi hlnh thanh trong qua trinh hoat ddng quan If hanh chmh nha nudrc. Vide phdn ldn cac quy pham phap luat hanh chmh lien quan den cac hinh thufe td chuc, dd'n hoat ddng quan If hanh chfnh nha nude khOng thay ddi mdt thuc tft' la chung bat nguon tir nhung quan hd xa hdi. Luat hanh chmh giu vai tro quan trong trong vide hoan thien hoat ddng eha'p hanh - di6u hanh cua Nha nude. Cac quy pham luat hanh ehfnh quy djnh dia vi phap li cua cac co quan hanh chinh nha nude, xac dinh nhung nguyen tac co ban cua 9 quan If hanh chfnh nha nude va cac van de khac co lien quan tdi quan If hanh chmh nha nirdc. Th6ng qua do, luat hanh chmh bao dam vide cung cd, hoan thien b6 may hanh chmh nha nude va khong ngung nang cao hieu qua cua hoat dong quan If hanh chmh nha nude. Luat hanh chmh cung quy dinh quyen va nghTa vu cua c a c chu thd’ khac cua quan If hanh chmh nha nude, nhung bien phap bao dam thuc hidn cac quydn va nghTa vu do, tao didu kien c h o cac chu the tham gia mot each tfch cuc vao hoat ddng quan If hanh chmh nha nude. Luat hanh chmh xac djnh co chd' quan If hanh chmh trong moi llnh vuc, dac biet la trong lTnh vuc kinh te. Luat hanh chmh quy djnh nhung hanh vi nao la vi pham hanh chmh, bidn phap xu If, thu tuc xCr If nhung t6 chirc va ca nhan thuc hidn vi pham hanh chmh. Tur nhung dieu da phan rich trdn day co the di den kd't luan Luat hanh chmh la nganh luat v& quan If hanh chfnh nha nude. Cung chfnh vi vay, trudc het chung ta c£n tim hid’u vd quan If va quan If nha nude. a. Qudn li Quan If la dd'i tUdng nghien ctiu cua nhidu nganh khoa ho e, trong do co ca khoa hoc tu nhidn va khoa hoc xa hdi. M6i nganh khoa hoc nghien cihi v£ quan If tir goc dd ridng cua minh va dua ra djnh nghTa ridng vd quan If. Djnh nghla chung nhat vd quin If la dinh nghTa cua didu khi£n hoc. Tlieo didu khid’n h oc thi quan If la di6u khien, chi dao mdt hd thd'ng hay mdt qua trinh, can cur vko nhung quy luat, djnh luat hay nguydn tac tuong ling d£ cho hd thd'ng hay qua trinh a'y van ddng theo y mud'n cua ngudi quan If nham dat duorc nhiing muc dich da djnh trudc. 10 Dinh nghTa trdn thi'ch hop vdi tat ca moi trudng hop tir sir van dong cua mot co the’ sdng, mot vat the co giori, mot thiet bi tir dong hoa den hoat dong cua mot to churc xa hoi, mot don vi kinh te hay co quan nha nude. Trong chuang trinh luat hanh chmh, van dd cSn nghien curu la quan U xa hoi, quan If nha nude. Cac Mac da coi “qudn li Id mot chifc nang ddc biet nay sinli tit ban chat xa hoi cua qua trinh lao dong ”.(l) Nhan manh noi dung tren, ong viet: “Tat cd moi lao dong xa hoi true tiep hay lao dong chung nao tien hdnh tren quy mo tuang ddi lan, thi it nhieu cung deu can den mot su chi dqo de dieu hod hod nhCfng hoat dong cd nhan vd thuc hien nhung chifc nang chung... Mot ngucri doc td'u vTcam tum inh dieu khien lay minh, con mot dan nhac thi can phdi co nhqc tritdng ”.(2) Luan diem tren cua Mac co the ap dung vdi moi hoat ddng chung cua con ngudi trong xa hdi. O dau co sir hop tac cua nhidu ngudi, d do cSn co quan If, bdi vi hoat dong chung cua nhidu ngudi doi hoi phai duoc lien ket lai dudi nhidu hinh thuc. Mdt trong nhung hinh thurc lidn ket quan trong la td chut. Xet ve noi dung, td chuc tut la phdi hop, lien ket hoat dong cua nhi^u ngudi de thuc hidn muc tidu da dd ra, la yeu td quye't dinh dem lai hieu qua cho quan If. Khong cd td chiic thi khdng cd quan If. Kh&ng dinh van dd nay, Lenin da viet: “Muon qudn li tot nui chi biet thuyet phuc khdng thoi thi chifn du, mo can phdi biet to chifc ve mat thitc tien nUa".{i) De didu khidn, phdi hop hoat ddng cua tap thd nhung con (1).Xem: C. M£c, Tuhan, quySn I, tap 2, Nxb. Sir that, Ha N6i, 1960, tr. 29 - 30. (2).Xem: C. Mac - Ph. Anglien loan nip, tSp 23, tr. 480. (3).Xem: V I. Lenin tuyen tap, Nxb. Tien bo, Matxccrva, tr. 473. 11 ngudi, chung ta c£n co nhung phircmg tien budc con ngudi phai hanh ddng theo nhung nguyen tic nha't dinh, phai phuc tung. nhung khudn m iu, nhung mdnh ldnh nha't dinh. Co sd cua sir phuc tung hoac li uy tin hoac la quy^n uy. Trong nhung hoan canh lich sir nha't dinh, uy tin dong vai tro la co so quan trong cua su phuc tung nhung nhin chung thi quy£n uy v5n la co sat chu y£u. Quy6n uy la su ap dat y chi cua ngudi nay dd'i vdi ngudi khac budc ngudi do phai phuc tung. Nhu vay, quy£n uy la'y phuc tung lam tidn d6. Quy6n uy la phuong ti6n rat quan trong d£ chu th£ quan If budc ddi tuong quan If phai phuc tung, la yd'u td khdng th£ thi£u cua quan If. Kh6ng c6 quySn uy thi hoat ddng quan If se khdng dat duoc hiSu qua. Quy£n uy - y chi thd'ng tri cua ngudi di£u khidn co th£ dai didn cho loi fch chung va nham phuc vu loi l'ch chung cua cdc thanh vi6n trong t6 chufc. Nguoc lai, n6 co the’ chi dai didn cho loi l'ch cua mdt nhom ngudi hoac mdt ca nhan. Trong trudng hop thur nha't, su phuc tung quy^n uy, tire la su thdng nha't y chi', duoc thuc hidn chu y6'u th6ng qua phuong phap thuyd't phuc, bang ki luat tu giac cua c&c ddi tucmg bi quan If. Trong trudng hop thu: hai, su thdng nha't y chi' v i su phuc tung duoc dam bao chu yd'u bang bao lure, cuong ch£ va theo Ldnin thi “su dieu khien cd the mang nhung hinh thCcc doc tai, nghiem khac Chu th£ cua quan If la con ngudi hay t6 chtic cua con ngudi. Nhung ca nhan hay td chtic cua con ngudi phai la nhung dai difin c6 quy£n uy, co quy£n han v i trach nhi6m li6n kd't, phdi hop nhung hoat ddng ridng le cua tCmg ca nhan hudng tdi muc tidu chung nham dat duoc kS't qua nha't dinh trong quan If. 12 Khach the cua quan If la trat tir quan If. Trat tir nay dugc quy dinh bdi nhilu loai quy pham khac nhau: Quy pham dao dure, quy pham chfnh tri, quy pham tdn giao, quy pham phap luat v.v.. Tom lai: - Quan If la su tac ddng co muc dfch cua cac chu th i quan If doi vdi cac ddi tuong quan If. - Quan If xu&'t hien 6 bat ki noi nao, luc nao nlu d noi dd va luc do cd hoat ddng chung cua con ngudi. - Muc dfch va nhidm vu cua quan If la dilu khien, chi dao hoat ddng chung cua con ngudi, phdi hop cac hoat ddng ridng le cua timg ca nhan tao thanh mdt hoat ddng chung thdng nha't cua ca tap the: va hudng hoat ddng chung dd theo nhung phuong hudng thdng nha't nham dat duoc muc tidu da dinh trudc. - Quan If duoc thuc hidn bang t6 chuc va quyln uy. Cd t6 chiic thi mdi phan dinh ro rang chue nang, nhidm vu, quyln han va mdi quan hd cua nhung ngudi tham gia hoat ddng chung. Cd quyln uy thi mdi bao dam sir phuc tung cua ca nhan dd'i vdi t6 chiic. Q uyln uy la phuong tidn quan trong dI chu thi quan If dieu khiln, chi dao cung nhu bat budc cac dd'i tuong quan If thuc hidn cac ydu c£u, mdnh ldnh cua minh. b. Quan li nha ni/ffc Khi nha nude xua't hidn thi ph£n ldn (va la phSn quan trong) c&c c6ng viftc cua xa h6i do nhh ntr6c quan If. Quan If nha nude la hoat ddng cua nha nude trdn cac llnh vuc lap phap, hanh phap va tu phap nham thuc hidn cac chuc nang ddi ndi va ddi ngoai cua nha nude. Noi cach khac, quan If nha nude la su tac ddng cua cac chu th i mang quyln luc nha nude, chu ye'u bang phap luat, tdi cic 13 doi tuong quan If nham thuc hien cac chuc nang doi ndi va doi ngoai cua nha nude. Nhir vSy, ta't ca cac co quan nha nude dlu lam chirc nang quan If nha nude. Phap luat la phirong tien chu yeu d l quan If nha nude. Bang phap luat, nha nude co th i trao quyln cho cac td chirc hoac cac ca nhan d l ho thay mat nha nude tiln hanh hoat dong quan If nha nude. Quan If nha nude trong llnh vuc hanh phap la quan If hanh chmh nha nude. Quan If hanh chfnh nha nude la mdt hinh thuc hoat dong cua Nha nude duoc thuc hidn trudc hit va chu yeu bdi cac co quan hanh chfnh nha nude, cd ndi dung la bao dam su cha'p hanh luat, phap ldnh, nghi quylt cua cac co quan quyln luc nha nude, nham t6 chirc va chi dao mdt cach true tiep va thucmg xuydn cdng cudc xay dung kinh tl, van hoa- xa hdi va hanh chmh-chi'nh tri. Noi cach khac, quan If hanh chmh nha nude la hoat ddng cha'p hanh - dilu hanh cua nha nude. Tmh chat cha'p hanh th i hidn d muc dfch cua quan If hanh chmh nha nude la dam bao thuc hidn trdn thuc t l cac van ban phdp luat cua cac co quan quyln luc nha nude. Moi hoat ddng quan If hanh chmh nha nude dlu duoc tid'n hanh trdn co so phap luat va d l thuc hien phap luat. Tfnh chat dilu hanh cua quan If hanh chfnh nha nude th i hidn d chd d l dam bao cho cac van ban phap luat cua cac ca quan quyln luc nha nude duoc thuc hidn trSn thuc tS, cac chu th i cua quan If hanh chmh nha nude phai tid'n hanh hoat ddng t6 chirc va chi dao true tilp ddi vdi cac ddi tuong quan If thudc quyln. Trong qua trinh dilu hanh, co quan hanh chmh nha nude cd quyln nhan danh nha nude ban hanh ra cac van ban phap luat 14 de dat ra cac quy pham phap luat hay cac menh lenh cu the bat budc cac doi tuong quan If co lien quan phai thuc hien. Nhu vay, cac chu the cua quan If hanh chi'nh nha nude su dung quydn luc nha nude de to chue va didu khi^n hoat dong cua cac ddi tucfng quan If, qua do thd hidn mot cach rd net mdi quan hd “quyen luc - phuc tung” giua chu the quan If va cac ddi tuong quan If. Hoat ddng didu hanh la mot noi dung co ban cua hoat ddng chap hanh quydn luc nha nude, no gan vdi hoat ddng cha'p hanh va cung vdi hoat ddng cha'p hanh tao thanh hai mat thd'ng nha't cua quan If hanh chfnh nha nude. Hoat ddng quan If hanh chfnh nha nude duoc dat dudi su g am sat cua co quan quydn luc nha nude nhung van mang tfnh chu ddng, sang tao. Tfnh chu ddng, sang tao cua hoat dong quan If hanh chfnh nha nude thd hidn rd net trong qua trinh cac chu th£ cua quan If hanh chfnh nha nude de ra chu truong, bidn pnap quan If thfch hop dd'i vdi cac dd'i tuong khac nhau, tao ddu kien cho ho lua chon cach thurc tdt nha't de hoan thanh rriidm vu trdn co so nghidn cuu, xem xet tinh hinh cu th£. Ta't ca cac co quan nha nude ddu tid'n hanh hoat ddng quan If hanh chmh nha nude nhung hoat ddng nay chu yeu do cac cor quan hanh chfnh nha nude thuc hidn. Hoat dong nay phan anh chiic nang co ban cua cac co quan hanh chfnh nha nude. Mat khac, khdng ndn tuyet ddi hoa su phan loai cac hinh thuc hoat ddng cua cac co quan nha nude va khong nen cho rang mdi loai co quan nha nude chi cd the thuc hidn mdt loai hanh vi nhat dinh, tuong ling vdi hinh thuc hoat ddng va chirc nang cor ban cua no. Trdn thuc te' mdi loai co quan nha nude, ngoai viec thuc hidn nhung hanh vi phan anh thuc chat cua chue nang co ban cua minh, con cd the thuc hidn mdt sd hanh vi 15 thudc linh vuc hoat d6ng ccr ban cua co quan khac. V i du: Cacc co quan quyln luc nha nude, cac co quan kilm sat, xet xiru thuc hidn nhung hanh vi quan If hanh chfnh nha't dinh corn coar quan hanh chmh nha nudrc cung thuc hidn m6t s6' hanhi vi i mang tfnh chat tai phan v.v.. Chu th i cua quan If nha nude lk cac td chuc hay ca nlhan \ mang quydn luc nha nude trong qua trinh tac ddng tori nha nude co tham quydn, cac td chuc va cd nhan dugc nM nurdc trao quydn quan If hanh chfnh trong mdt s6' trudng hgp cu th£. Nhtfng chu th i k l trdn khi tham gia vko cic quan hd quan If h&nh chfnh cd quyln sir dung quyln luc nha nude d l chi dao cac dd'i tugng quan If thudc quyln nham thuc hidn nhidm vu quan If d6ng thori bao dam thuc hidn cic quyln va nghTa vu ciua cic bdn tham gia quan hd quan If hanh chfnh nha nude. Khach th i cua quan If hknh chfnh nhii nude \i trat tu quam If hanh chfnh tuc la trat tu quan If trong lTnh vuc cha'p hanh - dilu hanh. Trat tu quan If hanh chfnh do cic quy pham phap linat hanh chfnh quy dinh. 2. Doi tuomg dieu chinh cua luat hanh chinh Dd'i tugng dilu chinh cua mdt nganh luat la nhung nhdan quan hd xa h6i xac dinh, cd dac tfnh co ban gid'ng nhau v& do nhung quy pham thudc nganh luat dd dilu chinh. Dd'i tugng 16 deu chinh la tieu chuan chu yeu d l phan biet nganh luat nay vcfi nganh luat khac. Luat hanh chinh Viet Nam dieu chinh nhung quan hd xa hdi hnh thanh trong lTnh vuc quan If hanh chinh nha nude. Nhung qian he nay co thd goi la nhung quan he chap hanh - didu hanh hoac nhung quan he quan If hanh chfnh nha nudrc. Ndi dung caa nhung quan he nay the hien: - Viec thanh lap, cai tien co cat dong qudn li hdnh chinh nha nude trong mot sd' trudng hop hajp luat d l xac dinh ro co cau, thcim quyln, trach nhiem cua c a c . Vdn bdn quy pham phap luat cua Chu tich nude Chu tjch nude cd quyen ban hanh ldnh va quyd't djnh dl thuc hidn nhung nhiem vu cua Chu tjch nude do hien phap, luat nghj quyd't cua Qud'c hdi, phap ldnh, nghj quyd't cua Uy bin thudng vu Qud'c hdi quy djnh. Phan ldn cac van ban do 35 Chu tich nude ban hanh la van ban ap dung phap luat. Nhunng van ban (hoac ph£n van ban) co chira dung quy pham phap luUat hanh chfnh dugc coi la ngudn cua luat hanh chfnh. V i dilu: Quyet djnh cua Chu tich nude sd 207/QD/CTN ng&y 06/7/19994 vl churc nang, nhiem vu, quyln han, to churc cua Van phonng Chu tich nude. c. Vdn bdn quy pham phap luat cua ca quan hdnh chinnha nude - Nghi dinh cua Chmh phu: Nghi dinh cua Chinh phu duoc ban hanh dd quy dinh cac v&tin d l sau day: + Quy dinh chi tilt thi hanh luat, nghi quyd't cua Qud'c hddi, phap ldnh, nghi quyd't cua Uy ban thucmg vu Qudc hdi, ldnhh, quyd't dinh cua Chu tich nude; + Quy djnh cac bidn phap cu th i de thuc hidn chinh s£cch kinh td', xa hdi, qud'c phong, an ninh, tai chmh, tiln td, ngaan sach, thud', dan tdc, tdn giao, van hoa, giao due, y td', khoa hooc, cdng nghd, mdi trudng, dd'i ngoai, chd' dd cdng vu, can bdd, cdng churc, quyln, nghTa vu cua cdng dan va cac vah d l khadc thudc th&n quyln quan If, dilu hanh cua Chmh phu; + Quy dinh nhidm vu, quyln han, t6 chirc bd m£y cua caac bd, co quan ngang bd, co quan thudc Chfnh phu va c ic co quaan khac thudc th&n quyln cua Chfnh phu; + Quy dinh nhung va'n d l c£n thid't nhung chua du dilu kiddn xay dimg thanh luat hoac phap ldnh de dap ung ydu cau quan 1 If nha nude, quan If kinh td', quan If xa hdi. Vide ban hanh nghhi dinh nay phai dugc su d6ng y -cua Uy ban thucmg vu Qu6c hdi.i. Nhu vay, nghi dinh cua Chmh phu cd th i chia thanh haai loai. Loai thii nha't la nghi dinh quy dinh chi tid't thi hknh luaat, 36 nghj quyet cua Qudc hoi, phap lenh, nghi quyd't cua Uy ban thiorng vu Quoc h6i, lenh, quyet dinh cua Chu tjch nude; quy djnh nhiem vu, quyln han, td chiic bo may cua cac bo, co quan ngaig b6, co quan thuoc Chmh phu va cac co quan khac thu6c than quydn cua Chmh phu; cac bien phap cu thi d l thuc hien nhiim vu, quyln han cua Chmh phu. Loai thur hai la nghj djnh qu? dinh nhung va'n de he't sue can thid't nhung chua du dilu kiei xay dung thanh luat hoac phap lenh de dap urng yeu e£u quai If nha nude, quan If kinh td', quan If xa h6i. Ddi vdi loai thu hai thi viec ban hanh nhung nghj djnh nay phai dugc su d6cg y cua Uy ban thudng vu Qudc h6i. Vi du: Nghj djnh cua Chmh phu sd 15/2014/ND-CP ngay 27/J2/2014 quy djnh chi tid't mot sd dilu va bidn phap thi hanh Luit hoa giai d ca sd. - Quyd't djnh cua Thu tudng Chmh phu: Quyd't djnh cua Thu tudng Chfnh phu dugc ban hanh d l quy djnh cac va'n dd sau day: + Bidn phap lanh dao, didu hanh hoat d6ng cua Chmh phu va hd thdng hanh chmh nha nude tir trung uong dd'n ca sd; chd' d6 Ian. vide vdi cac thanh vidn Chmh phu, chu tjch uy ban nhan dan tinh, thanh phd true thu6c trung uong va cac va'n dd khac thu6c th in quydn cua Thu tudng Chfnh phu; + Bidn phap chi dao, phdi hgp hoat d6ng cua cac thanh vidn Chnh phu; kilm tra hoat d6ng cua cac b6, ca quan ngang b6, ca quan thu<)c Chfnh phu, uy ban nh&n d&n c&c cA'p trong vide thic hien chu truang, chfnh sach, phap luat cua Nha nude. Vi du: Quyd't dinh cua Thu tudng Chfnh phu sd 06/2014/QD-TTg ngay 20/01/2014 vl vide ban hanh Quy chd' phdi hop fim kidm, cuu nan trdnbiln va trong vung nude cang biln. - Thdng tu cua B6 trudng, thu trudng ca quan ngang b6 37 dirge ban hanh d l quy dinh cac van d l sau day: + Quy dinh chi tilt thi hanh luat, nghi quyet cua Quoc hdi)i, phap ldnh, nghi quyet cua Uy ban thudng vu Qud'c hdi, ldnhh, quyd't dinh cua Chu tich nude, nghi dinh cua Chinh phu, quyerd't dinh cua Thu tudng Chfnh phu; + Quy djnh ve quy trinh, quy chuan k! thuat, dinh mure kinhh te'-kl thuat cua nganh, lTnh vuc do minh phu trach; + Quy dinh bien phap d l thuc hien churc nang quan 1 If nganh, lTnh vuc do minh phu trach va nhung van d l khac ddo Chmh phu giao. Vi du: Thdng tu cua Bo trudng Bo xay dung sd' 19/2013 /n T - BXD ngay 31/10/2013 ban hanh Quy chuan kT thuat qudc gia vc/l phuong tidn quang cao ngoai trcfi. - Q uylt dinh cua uy ban nhan dan: Quyd't djnh cua uy ban nhan dan ca'p tinh dugc ban hanhh d l thuc hidn chu truong, bien phap, chmh sach trong cac linhh vuc quan If nha nude trdn dja ban tinh; quyd't djnh cua uy bann nhan dan ca'p huydn dugc ban hanh d l thuc hidn chu truongg, bidn phap trong cac lTnh vuc quan If nha nude trdn dja bann huydn; quyd't djnh cua uy ban nhan dan ca'p xa dugc bann hanh d l thuc hidn chu truong, bidn phap trong cac lTnh vircrc quan If nha nude trdn dja ban xa phu hgp vdi cac quy djnhh cua Luat t6 churc hdi ddng nhan dan va uy ban nhan dan vaa cac van ban quy pham phap luat khac cd lidn quan cua coo quan nha nude ca'p trdn. Nhung quyd't djnh, trong dd quy djnh cac bidn phap cu thld bao dam vide thi hanh cac van ban quy pham phap luat cuaa cac co quan nha nude ca'p trdn va nghj quyd't cua hdi ddngg nhan dan cung ca'p; quy djnh v l t6 churc va hoat ddng cua cacc co quan, don vj true thudc va cac bidn phap v l quan If nhaa 38 nude trong pham vi dia phuong dirge coi la nguon cua luat hanh chmh. Vi du: Quyet dinh cua Uy ban nhan dan tinh Ca Mau sd 18/2013/QD-UBND ngay 18/11/2013 ban hanh quy dinh v i phan cap quan If t6 chirc bo may, cong chirc thudc tham quy£n quan If cua Uy ban nhan dan tinh Ca Mau. - Chi thi cua uy ban nhan dan: Chi thi cua uy ban nhan dan ca'p tinh va cap huyen dugc ban hanh de quy dinh cac bien phap chi dao, phoi hgp hoat dong, dfn doc va kidm tra hoat dong cua cac co quan, don vi true thudc va cua hdi d6ng nhan dan, uy ban nhan dan cap dudi trong viec thuc hien van ban cua co quan nha nude ca'p trdn, cua hdi d6ng nhan dan cung cap va quyet dinh cua minh. Chi th. cua uy ban nhan dan ca'p xa dugc ban hanh di quy dinh cac bi^n phap de’ chi dao, kidm tra hoat ddng cua cac co quan, td chirc, ca nhan thudc pham vi quan If trong viec thuc hien van ban ciia ca quan nha nude ca'p tren, cua hdi ddng nhan dan cung ca'p va quyet dinh cua minh. Ne'u trong chi thi co chufa dung quy pham phap luat hanh chmh thi dugc coi la nguon cua luat hanh chmh. V i du: Chi thi cua Uy ban nhan dan Thanh phd Hd Chi M nh sd 17/2008/CT-UBND ngay 08/9/2008 ve quan If nha nude vi vat lieu xay dung trdn dia ban Thanh phd Hd Chi Minh. d. Van bdn quy pham phap luat cua Toa an nhan dan td'i cao vd Vien kiem sat nhan dan tdi cao - Nghi quyet cua Hdi d6ng tham phan Toa an nhan dan td'i cao: Nghj quyet cua Hdi ddng tham phan Toa an nhan dan td'i cao dugc ban hanh dd hudng dSn cac toa an ap dung thdng nha't phap luat. 39 Nhung nghj quyd't co chura dung quy pham phap luat hanhh chfnh dugc coi la ngudn cua luat hanh chfnh. Vi du: Nghi quyd't cua Hdi d6ng th^m phan Toa an nhann dan td'i cao s6' 02/2011/NQ-HDTP ngay 29/7/2011 hudng dSnn thi hanh mdt sd' didu cua Luat td' tung hanh chfnh. - Thdng tu cua Chanh an Toa an nhan dan td'i cao, V idm truong Vidn kidm sat nhan dan td'i cao: Thdng tu cua Chanh an Toa an nhan dan td'i cao dugc ban hanh dd thuc hidn vide quan If cic toa an nhan dan dia phuong va toa an quan su vd t6 chuc; quy dinh nhung va'n dd khac thudc th&n quydn cua Chanh an Toa an nhan dan td'i cao.Thdng tu cua Vidn truong Vidn kidm sat nhan dan td'i cao dugc ban hanh dd quy dinh cac bidn phap bao dam vide thuc hidn nhidm v u quydn han cua Vidn kidm sat nhan dan dia phuong, Vidn kidm sat quan su; quy dinh nhung va'n dd kh£c thudc thim quydn cua Vidn trucmg Vidn kidm sat nhan dan td'i cao. V i du: Thdng tu cua Chanh an Toa an nhan dan td'i cao sd' 03/2009/TT-TANDTC ngay 05/3/2009 hudng din vide gidi thidu b&u va dd nghi midn nhidm, bai nhidm hdi thim toa an nhan dan huydn, quan noi khdng t6 chiic hdi ddng nhan dan. e. Vdn bdn quy pham phap luat cua TSng kiem toan nha micfc Tdng kidm toan nha nude ban hanh van ban quy pham phap luat dudri hinh thirc quyd't dinh. Quyd't dinh cua Ta an nhan dan tdi cao). Tuy cac van ban neu tren co pham vi dieu chinh khac nhau song dd bao dam tfnh thdng nha't cua cac quy pham phap luat do mdt co quan ban hanh va dap urng cac yeu cdu cua nguydn tac tap trung dan chu, ngudi durng ddu cac cor quan neu tren phai bao dam su phu hop vd noi dung va muc dich cua cac quy pham phap luat hanh chfnh do minh ban hanh vdri cac quy pham phap luat do tap thd co quan dd ban hanh. (li.Xem: Khoan 2 Di6u 165 Luat ban hanh van ban quy pham phap luat nam 2015. 55 - Bao dam tfnh thdng nha't, phu hop giua cac quy pham i phap luat hanh chmh do cac chu thd co tham quydn ngang ca'p,>, cung dia vi phap If ban hanh. Thuc tidn quan If hanh chfnh nha nude ddi hdi Nha nudcc phai bao dam tfnh thdng nha't, phu hop giua cac quy pham phapo luat hanh chfnh do cac chu thd cd tham quydn ngang ca'p, cungg dia vi phap If ban hanh. Cu thd la: + Cac chu thd cd th&n quydn ban hanh quy pham phap luatt hanh chfnh cd trach nhiem kidm tra va bao dam tfnh thdng* nha't, phu hop giua cac quy pham phap luat hanh chfnh hieni hanh do minh ban hanh. Dd bao dam trach nhiem nay, khoan 44 Dieu 163 Luat ban hanh van ban quy pham phap luat nam 20155 quy dinh mdt trong nhung noi dung giam sat van ban quy/ pham phap luat la: “Su thong nhat giua vdn bdn quy pham i phap luat hien hanh vdi vdn bdn quy pham phap luat mdi dugc: ban hanli cua cung mdt ca quan + Cac chu thd cd th&n quydn ban hanh quy pham phap luatt hanh chfnh cd trach nhidm ton trong tham quyen ban hanhi phap luat cua cac chu thd khac ngang ca'p, cung dia vi phap Iff vdi minh. VI du: Bd trudng “khdng ban lianh vdn bdn trai vdii quy dinh cua cdc bd trudng khac”\w + Cac chu thd cd th£m quyen ban hanh quy pham phap luat t hanh chfnh ngang ca'p, cung dia vj phap If cd trach nhiem chu i ddng ban bac, phdi hop trong cSng tac ban hanh phap luat, phatt hi§n va xir If cac van ban quy pham phap luat sai trai. - Cac quy pham phap luat hanh chfnh phai duoc ban hanh theo) dung thu tuc va dudi hinh thurc nha't dinh do phap luat quy dinh.. (l).Xem: Khoan 1 Di6u 25 Nghi dinh cua Chfnh phu s6 36/2012/ND-CP ng&y/ 18/4/2012 quy dinh chirc nang, nhifim vu, quydn han v& ca c£u t6 chirc cua b6, coj quan ngang bd (da duoc sira d6i, b6 sung theo Nghi dinh cua Chfnh phu s6S 48/2013/ND-CP ng&y 14/5/2013). Viec tuan thu nguyen tac nay co y nghla quan trong trong viec bao dam sir the hien y chf nha nude mot cach nha't quan, day du va chat che trong cong tac ban hanh quy pham phap luat hanh chfnh. Ngoai nhung dac diem neu tren, vide tim hidu vd n6i dung cua quy pham phap luat hanh chfnh la can thiet dd xay dung, nhan biet va thuc hien quy pham phap luat hanh chfnh. Noi dung co ban cua cac quy pham phap luat hanh chfnh ia: - Xac dinh tham quydn quan If hanh chfnh nha nude. - Quy dinh cac quydn va nghla vu phap If hanh chfnh cua ddi tugng quan If hanh chfnh nha nude. - Quy dinh co ca'u td chuc, mdi quan he cong tac cua cac ca quan, to chirc, ca nhan trong qua trinh quan If hanh chfnh nha nude. - Quy dinh thu tuc hanh chfnh. - Quy dinh vi pham hanh chfnh. - Quy dinh cac bien phap khen thudng va cudng che hanh chfnh. Tir cac nSi dung neu tren co thd nhan tha'y, quy pham phap luat hanh chfnh la phuong tidn chu yeu va ia co sd cua quan If hanh chfnh nha nude. Th6ng qua viec ban hanh cac quy pham phap luat hanh chfnh, Nha nude khong chi tac ddng dd'n y thurc cua ddi tugng quan If nham dat dugc nhung xir sir c&n thiet ma con quy dinh pham vi th£m quydn, cach thurc quan If cua cac chu thd quan If hanh chfnh nha nude va quy dinh cac trat tir quan If hanh chfnh nha nude. Nhu vay, m6t mat cac chu thd quan If hanh chfnh nha nude ban hanh cac quy pham phap luat hanh chfnh va sir dung cac quy pham nay vdi tu cach-la1 phuong tien chu yeu dd tien hanh quan If; mat khac, cac quy pham phap luat hanh chfnh cung la co sd va ia nhung rang bu6c phap 57 If ddi vdi chinh chu the quan If hanh chfnh nha nude. Khi tieni hanh cac hoat dong quan If hanh chfnh nha nude, chu the quam If phai tuyet ddi tu&n thu cac quy dinh cua phap luat hanh chfnhi vd pham vi tham quyen va each thurc quan If. 2. Phan loai cac quy pham phap luat hanh chinh Do tfnh chat da dang va phurc tap cua cac quy pham phap) luat hanh chfnh nen viec phan loai cac quy pham nay cd y/ nghla quan trong ve If luan va thuc tidn xay dung cung nhur thuc hien phap luat trong quan If hanh chfnh nha nude. V iec; phan loai cac quy pham nay cd the dugc thuc hien theo cac: tieu chf co ban sau: - Can cur vao chu the’ ban hanh, cac quy pham phap luatt hanh chfnh cd the dugc phan loai thanh cac nhom sau day: + Quy pham phap luat hanh chfnh do cac co quan quydn luc nha nude ban hanh. + Quy pham phap luat hanh chfnh do Chu tich nude ban hanh. + Quy pham phap luat hanh chfnh do co quan hanh chfnh i nha nude hoac ngudi cd tham quydn trong co quan hanh chfnh nha nude ban hanh. + Quy pham phap luat hanh chfnh do Toa an nhan dan tdi cao, Vien kidm sat nhan dan tdi cao ban hanh. - Can cur vao cach thurc ban hanh, cac quy pham phap luat hanh chfnh cd thd dugc phan loai thanh cac nhom sau day: + Quy pham phap luat hanh chfnh do mot co quan hay ngudi cd th£m quydn doc lap ban hanh. + Quy pham phap luat hanh chfnh lien tich. - Can cur vao mdi quan he dugc didu chinh, cac quy pham phap luat hanh chfnh cd thd dugc phan loai thanh cac nhom sau day: 58 + Quy pham noi dung la loai quy pham duoc han hanh de qiy dinh noi dung quyen va nghla vu cua cac ben tham gia qian he quan If hanh chmh nha nude. Cac quy pham nay dugc bm hanh chu yeu de quy dinh vd dia vi phap If hanh chfnh cua cic chu the tham gia quan he quan If hanh chmh nha nude. Vi dr. Quy dinh ve tham quyen xir If vi pham hanh chmh cua chu tich uy ban nhan dan cac ca'p hay quy dinh ve nghla vu quan sir cia cong dan v.v.. + Quy pham thu luc la loai quy pham dugc ban hanh de quy djnh nhung thu tuc can thiet ma cac ben tham gia quan he quan If hanh chfnh nha nude phai tuan theo khi thuc hien quydn va njhla vu cua minh do cac quy phiim phap luat noi dung quy djnh. Vi du: Cac quy pham quy dinh ve thu tuc xir phat vi pham haih chfnh, thu tuc giai quyet khid'u nai hanh chfnh, v.v.. Cac quy pham noi dung phai dugc thuc hien theo nhung thu liu nha't dinh do quy pham thu tuc quy djnh. Do do, neu cd quy pham noi dung nhung khong cd quy pham thu tuc tuong ling hty quy pham thu tuc tuong ling khong phu hgp vdi muc dfch cia quy pham noi dung thi se lam mat hoac giam sut hieu qua di;u chinh cua phap luat hanh chfnh noi chung va cua cac quy pham noi dung ndi rieng. - Can cir vao hieu luc phap If ve thdi gian, cac quy pham phap luit hanh chfnh cd the’ dugc phan loai thanh cac nhom sau day: + Quy pham ap dung lau dai ia loaj quy pham ma trong van ban ban hanh chiing khong ghi thdi han ap dung. VI du: Cic quy pham phap luat hanh chfnh trong Hien phap nam 2C13 hay trong Luat thanh tra nam 2010 v.v.. Cac quy pham nay chi hd't hieu luc khi bj bai bd, thay thd'. Cac quy pham nay co sd lugng rat ldn va cd y nghla quan trong trong viec dieu chinh lau dai va dn djnh cac quan he xa h6i phat sinh trong 59 qua trinh quan If hanh chmh nha nude. + Quy pham ap dung co thdi han la loai quy pham dugc barn hanh dd dieu chinh cac quan hd quan If hanh chinh nha nudcc chi phat sinh trong nhung tinh hudng dac bidt hay chi ton tai trongg khoang thdi gian nha't dinh. Khi tinh hudng dd khong con ha>y hd't thdi han dd thi quy pham he't hidu luc (v: du: Cac quy pharm phap luat hanh chfnh trong Quyd't dinh sd 37/2013/Q D -TT^ ngay 26/6/2013 cua Thu tudng Chfnh phu ve viec dieu chinth quy hoach mang ludi cac trudng dai hoc, cao dang giai doam 2006 - 2020). + Quy pham tam thdi la loai quy pham dugc ban hanh d£d didu chinh m6t sd loai quan he quan If hanh chfnh nha nudcc trdn mot pham vi, trong khoang thdi gian nha't djnh lam co scd tdng ket dd ban hanh chfnh thurc neu phu hgp. Theo quy dinh tai khoan 3 Didu 19 Luat ban hanh van bam quy pham phap luat nam 2015, Chinh phu ban hdnh nghi dinlh de quy dinh van de can thiet thudc tham quyen cua Qudc hdi I, Uy ban thudng vu Qudc hoi nhung chua du dieu kien xay dungg thanh luat hoac phap lenh de dap ting yeu cau qudn li nhca nude, qudn li kinh te, qudn li xa hdi. Trudc khi ban hdnh nghii dinh nay phdi dugc su ddng y cua Uy ban thudng vu Quoc hdii. Nhu vay, nghi dinh ndu trdn la van ban cd noi dung chtia dungg cac quy pham ap dung tam thdi. - Can c6 vao hidu luc phap If ve khOng gian, cac qu>pham phap luat hanh chfnh cd thd dugc phan loai thanh cacc nhom sau day: + Quy pham cd hidu luc phap If trdn pham vi ca nude. Cacc quy pham nay do cac co quan nha nude hoac ngudi cd th^rm quydn trong co quan nha nude d trung uong ban hanh. + Quy pham cd hidu luc phap If trdn pham vi tCmg diaa 60 phuong nha't dinh. C&c quy pham nay chu yeu do cac co quan nha nude d dia phuong ban hanh dd dap ting nhu cau dieu chinh cac quan he quan If hanh chfnh nha nude phu hop vdi dac thu cua dja phuong minh. Ngoai ra, cac co quan nha nude hoac ngudi co th'y chf chii quan cua cac chu the thuc hien phap luat va viec khong sir dung quy pham phap luat hanh chfnh khOng phai ia hanh vii trai phap luat. Nguoc lai, viec tuan thu quy pham phap luatt hanh chfnh ia ydu cdu phap If khach quan ddi vdi chu the’ thucc hien phap luat va viec khong tuan thu quy pham phap luat hanhi chfnh dugc xac dinh la hanh vi trai phap luat. - Cha'p hanh quy pham phap luat hanh chfnh la mot hinh thircc 62 thuc hien phap luat. trong do cac co quan. to churc, ca nhan thuc hien nhung hanh vi ma phap luat hanh chfnh doi hoi ho phai thuc hien. V i du\ Thuc hien nghla vu quan su; thuc hien nghTa vu dang kf tam tru, tam vang theo quy dinh cua phap luat, v.v.. Cha'p hanh quy pham phap luat hanh chmh va tuan thu quy pham phap luat hanh chmh co nhidu diem tuong dong vd chu thd va muc dfch thuc hien phap luat. Tuy nhien, diem khac biet can ban giua hai hinh thurc nay la viec cha'p hanh quy pham phap luat hanh chmh ia thuc hien nhung hanh vi nha't dinh (xu sir tich cuc) con tuan thu quy pham phap luat hanh chfnh ia kiem che khong thuc hien nhurng hanh vi nha't dinh. - Ap dung quy pham phap luat hanh chfnh la m6t hinh thurc thuc hien phap luat, trong do cac co quan, td churc, ca nhan co tham quydn can cur vao quy pham phap luat hanh chfnh hien hanh dd giai quyet cac cong viec cu thd phat sinh trong qua trinh quan If hanh chfnh nha nude. Khi ap dung quy pham phap luat hanh chfnh, cac chu thd quan If hanh chfnh nha nude don phuong ban hanh cac quydt dinh hanh chfnh hay thuc hien cac hanh vi hanh chfnh dd td churc viec thuc hien phap luat mot cach true tiep ddi vdi cac ddi tuong quan If thuoc quydn. Do dd, ap dung quy pham phap luat hanh chfnh la sir kien phap If true tiep lam phat sinh, thay ddi hay cha'm dut mot sd quan he phap luat cu thd. Viec ap dung quy pham phap luat hanh chfnh phai dap ling nhirng yeu cSu phap If nha't dinh bao dam hieu luc quan If cua Nha nude va cac quydn, loi fch hop phap cua cac co quan, td chuc, ca nhan. Nhung ySu cdu dd la: + Ap dung quy pham phap luat hanh chfnh phai dung vdi noi dung, muc dfch cua quy pham phap luat dugc ap dung. + Ap dung quy pham phap luat hanh chfnh phai dugc thuc 63 hien bdi cac chu thd co thdm quydn. Tuy thuoc vao quy dinh cu thd cua phap luat, theo yeu c£u cua viec phan cap trong quan If hanh chfnh nha nude, mdi chu thd quan If hanh chfnh nha nude chi cd th£m quydn ap dung m6t sd quy pham phap luat hanh chfnh, trong nhung trudng hop cu thd va ddi vdi nhffng ddi tuong nha't dinh. V i du: Chanh thanh tra b6 cd th£m quydn ap dung cac quy pham phap luat hanh chfnh dd ra quye't dinh xCr phat vi pham hanh chfnh(1) nhung bd trudng lai khdng cd th£m quydn nay. + Ap dung quy pham phap luat hanh chfnh phai dugc thuc hidn theo dung thu tuc do phap luat quy dinh. Cac c6ng viec cu thd can phai ap dung quy pham phap luat hanh chfnh ddu phai dugc thuc hien theo thu tuc hanh chfnh. Tuy timg loai viec ma viec ap dung cac quy pham phap luat hanh chfnh se dugc thuc hien theo nhfing thu tuc hanh chfnh khac nhau, nhu: thu tuc xu phat vi pham hanh chfnh; thu tuc dang kf kdt h6n; thu tuc giai quye't khie'u nai, td cao; v.v.. + Ap dung quy pham phap luat hanh chfnh phai dugc thuc hien trong thdi han, thdi hieu do phap luat quy dinh. Do cac cdng viec cu thd can phai ap dung quy pham phap luat hanh chfnh cd sd' lugng ldn, phat sinh thucfng xuyen d nhirng pham vi va quy md khac nhau nen phap luat c£n phai quy dinh cu thd vd thdi hieu, thdi han giai quye't cac cdng viec dd dd bao dam cac didu kien can thid't cho cdng tac ap dung phap luat (nhu thu thap thong tin, bd tri nhan su giai quydt, v.v.) va bao dam kip thdi lgi fch cua Nha nude, quydn va lgi fch hgp phap cua cac co quan, td chufc, ca nhan lien quan. + Ke't qua ap dung quy pham phap luat hanh chfnh phai dugc thdng bao c6ng khai, chfnh thirc cho cac ddi tugng cd lidn (l).Xem : Khoan 4 Didu 46 Luat xu If vi pham hanh chmh nam 2012. 64 qjan va phai dircrc the hien bang van ban (trir trucmg hgp phap hat quy dinh khac). Ket qua cua viec ap dung quy pham phap luat hanh chfnh kiong chi anh hudng den lgi l'ch cua Nha nude, quyen va lgi uh hgp phap cua cac co quan, td chirc, ca nhan lien quan, ma o n co gia tri lam can cur phap If can thiet cho viec thuc hien quy piam phap luat hanh chinh trong cac trucmg hgp khac. Vi vay, kit qua ap dung quy pham phap luat hanh chfnh phai dugc tlong bao cong khai, chmh thirc cho cac ddi tugng co lien quan. Trong sd cac hinh thurc thd hien ket qua cua vide ap dung qiy pham phap luat hanh chfnh thi van ban la hinh thurc thd hen phd bien nha't. Vi van ban la hinh thurc chtia dung thong til mot cach chinh xac, day du, dd luu tru va co thd six dung lai drgc. Tuy nhien, trong m6t sd trucmg hgp cu thd hinh thurc van bin to ra khong thich hgp khi ap dung quy pham phap luat hanh cli'nh. Vi du: Khi can buoc chain dirt ngay hanh vi didu khidn piuong tien giao thong chay qua tdc do phap luat cho phep. + Quyet dinh ap dung quy pham phap luat hanh chmh phai drgc cac ddi tugng co lien quan t6n trong va dugc bao dam thrc hidn trdn thuc td'. Tuy thuOc vao tirng trucmg hgp ma cac qiyd't dinh ap dung quy pham phap luat hanh chfnh phai dugc cic ddi tugng cd lidn quan tdn trong, cha'p hanh hay c£n dugc Nia nudrc bao dam thuc hidn. Vi du: Nd'u ca nhan vi pham hanh ch'nh bi phat tidn da tir nguydn nOp phat theo quy dinh cua plap luat thi Nha nude chi co trach nhidm thu va sir dung kloan tidn phat do theo dung quy dinh cua phap luat ma khong plai td churc cudng chd' ndp phat. Viec phan bidt cac hinh thurc thuc hidn quy pham phap luat haih chfnh neu trdn chi cd tmh tuong ddi. Mdi hinh thurc cd nhirng dac thu va vai tro nha't dinh trong quan If hanh chinh nha 65 nude song chung ddu co moi quan he qua lai mat thiet. Quan he giua ap dung quy pham phap luat hanh chfnh va cac hinh thirc khac cua viec thuc hien quy pham phap luat hanh chfnh dupe the hien qua m6t sd khfa canh chu ydu sau: + Trong nhidu trucmg hop, vide su dung, tuan thu hay cha'p hanh quy pham phap luat hanh chfnh la tidn dd hoac la can cu: cho vi6c ap dung quy pham phap luat hanh chfnh. Vi du: Vigc cong dan khieu nai dung vdi cac quy dinh cua phap luat ve dieu kifin, thu tuc khidu nai; thdm quydn tidp nhan, giai quydt khidu nai la tidn dd phap If can thidt dd ngucri co thdm quydn ra quyet dinh giai quydt khidu nai do. + Trong phan 1dm cac trucmg hop khdng tuan thu hay khong cha'p hanh dung quy pham phap luat hanh chfnh se dan den vide ap dung quy pham phap luat hanh chfnh. Vi du: Qua thdi han cha'p hanh quydt dinh xu phat vi pham hanh chfnh ma ca nhan, td chirc bi xu phat vi pham hanh chfnh khOng tu nguyen cha'p hanh quyet dinh xu phat thi bi cudng chd thi hanh.(1) + Vide ap dung quy pham phap luat hanh chfnh ddu la co sd cho viec su dung, tuan thu hay cha'p hanh cac quy pham phap luat hanh chfnh cua cac co quan, td chifc, ca nhan cd lien quan. Vi du: "Gia trung mua tai san do ngudi co tai san trung mua va ngudi cd tham quyen quyet dinh trung mua tai san thoa thuan theo nguyen tac quy dinh tai diem a khoan I Dieu nay vd dugc ghi vao quye't dinh trung mua tai san. Trudng hgp khdng thoa thuan dugc thi ngudi cd tham quyen quyit dinh trung mua tdi san quye't dinh gia trung mua tai san; neu ngudi cd tai san trung mua khdng ddng y vdi gia nay thi vdn phdi chap hanh nhung cd quyen khieu nai. ”(2) (1).Xem: Khoan 1 Didu 86 Luat xu ti vi pham hanh chinh nam 2012. (2).Xem: Khoan 2 Didu 18 Luat trung mua, trung dung tai san nam 2008. 66 II. QUAN HE PHAP LUAT HANH CHINH 1. Khai niem quan he phap luat hanh chinh Trong khoa hoc phap If, quan he phap luat hanh chfnh ducfc xac dinh la mot dang cu thd cua quan he phap luat, la ket qua tac dong cua quy pham phap luat hanh chfnh theo phuong phap menh lenh - don phuong tdi cac quan he quan If hanh chfnh nha nude. Ngoai nhung dac diem chung nhu cac quan he phap luat khac, cac quan hg phap luat hanh chfnh co nhirng dac didm rieng biet sau day: - Quan he phap luat hanh chfnh co thd phat sinh theo yeu cau hop phap cua chu thd quan If hay ddi tugng quan If hanh chfnh nha nude. Sd dl cac quan he phap luat hanh chfnh cd dac didm nay la vi viSc dieu chinh phap If ddi vdi cac quan hg quan If hanh chfnh nha nude khdng chi nham muc dfch bao dam lgi fch cua Nha nude ma con anh hudng tdi quydn lai nhidu mat cua cac co quan, td chirc, ca nhan trong xa hoi. Th + Quan he thu tuc la loai quan he phap luat hanh chfnh hinh thanh trong qua trinh cac chu thd thuc hidn cac thu tuc phap If (l).Xem: Khoan 2 Dieu 20 Luat thanh tra nam 2010. 72 can thiet giup cho viec thirc hien cac quyen va nghTa vu cua ho trong cac quan he noi dung dupe nhanh chong va dung dan. Cac quan he nay do quy pham thu tuc dieu chinh. Vi du: Quan he giua Thu tudng Chfnh phu vdi bo trucmg, thu trucmg ca quan ngang bo phat sinh khi bp trucfng, thu trucmg ca quan ngang bo “kien nghi vdi Thu tudng dinh chi viec thi hdnh nghi quyet cua hoi dong nhan dan cap tinh trai vdi Hien phap, luat va vdn bdn cua co quan nha nude cap tren ve nganh, ITnh vuc chiu trach nhiem quan U".w - Can cir vao lTnh vuc phat sinh quan he, cac quan he phap luat hanh chfnh co thd dupe phan loai thanh cac nhom quan he phap luat hanh chfnh vd quan If kinh td, van hoa, an ninh, chfnh tri, trat tir, an toan xa hoi, v.v.; vd xu If vi pham phap luat, thanh tra, kidm tra, giai quydt khidu nai, giai quydt td cao; v.v. 3. Chu the, khach the cua quan he phap luat hanh chinh a. Chu the cua quan he phap luat hanh chinh Chu thd cua quan he phap luat hanh chfnh la cac co quan, td churc, ca nhan cd nang lire chu thd tham gia vao quan he phap luat hanh chfnh, mang quydn va nghla vu ddi vdi nhau theo quy dinh cua phap luat hanh chfnh. Nhu vay, didu kien dd cac co quan, td chirc, ca nhan trd thanh chu thd cua quan he phap luat hanh chfnh la cac co quan, td chirc, ca nhan dd phai cd nang lire chu thd phu hop vdi quan he phap luat hanh chfnh ma ho tham gia. Xet vd mat thuat ngCr, nang luc chu thd la kha nang phap If cua co quan, td chirc hoac ca nhan tham gia vao quan he phap luat hanh chfnh vdi tu cach la chu thd cua quan he dd. Tuy thuoc vao tu cach cua cac co quan, td churc va ca nhan ma nang (l).Xem : Khoan 2 Di6u 36 Luat t6 chtic Chmh phu nam 2015. 73 lire chu thd cua ho co nhirng didm khac nhau ve noi dung, thcri didm phat sinh va cac yeu to chi phdi. Nhin chung, nang lire chu the cua cac co quan, td chirc, ca nhan duoc xem xet d nhirng khia canh chu yeu sau: - Nang luc chu thd cua co quan nha nude phat sinh khi co quan dd dugc thanh lap va cham dut khi co quan dd bi giai thd. Nang lire nay dugc phap luat hanh chinh quy dinh phu hgp vdi chirc nang, nhiem vu, quyen han cua co quan dd trong quan li hanh chinh nha nude. Vi du: Do cd th£m quydn xir phat vi pham hanh chinh, n6n cac co quan thanh tra chuyen nganh mdi cd kha nang tham gia vao quan he phap luat hanh chinh vd xir phat vi pham hanh chinh ddi vdi cac td chirc, ca nhan vi pham hanh chinh; mat khac, vi Thanh tra Chinh phu la co quan ciia Chinh phu, chiu trach nhiem trudc Chinh phu thuc hien quan li nha nude vd cdng tac thanh tra(1) nen Thanh tra Chinh phu cd kha nang tham gia vao quan he phap luat hanh chinh vdi Chinh phu trong viec soan thao cac van ban quy pham phap luat cua Chinh phu vd cdng tac thanh tra khi dugc Thu tudng Chinh phu phan cdng chu tri soan thao cac van ban dd. - Nang luc chu thd cua can bd, cdng chirc phat sinh khi ca nhan dugc Nha nude giao dam nhiem mdt cdng vu, chirc vu nha't dinh trong bd may nha nude va chain dirt khi khdng con dam nhiem cdng vu, chirc vu dd. Nang luc nay dugc phap luat hanh chinh quy dinh phu hgp vdi nang lire chu thd ciia co quan va vi tri cdng tac cua can bd, cdng chirc dd. V i du: Uy ban nhan dan la co quan hanh chinh nha nude cd th£m quydn chung nen cd th£m quydn xir phat cac vi pham hanh chinh phat sinh tr6n cac llnh vuc cua quan li hanh chinh nha nude d dia phuong. Tuy nhien, khdng phai la bat ki ai trong uy ban (l).Xem: Khoan 1 Di6u 14 Luat thanh tra nam 2010. 74 nhan dan deu co kha nang tham gia vao quan he phap luat hanh chinh vdri tu cach la chu thd xu phat vi pham hanh chmh. Kha nang nay dugc phap luat quy dinh chi thuoc vd chu tich hoac pho chu tich dugc chu tich uy ban nhan dan giao quydn.(1) - Nang luc chu thd cua td churc xa hdi, don vi kinh td, don vi vu trang, don vi su nghiep,... (goi chung la td chirc) phat sinh khi to chirc do dugc thanh lap va cha'm durt khi td churc do bi giai thd. Do khong co churc nang quan If nha nude ndn cac td churc neu tren thucmg tham gia vao cac quan he phap luat hanh chfnh vdi tu cach la chu thd thucmg. Ca biet trong mot sd trudmg hgp, khi dugc Nha nude trao quydn quan If hanh chfnh nha nude ddi vdi mot sd cong vific cu thd, cac td churc nay cd thd tham gia vao quan he phap luat hanh chfnh vdi tu cach la chu thd dac biet. - Nang lire chu thd cua ca nhan dugc bidu hien trong tdng the nang lire phap luat hanh chfnh va nang luc hanh vi hanh chfnh. Khac vdi co quan nha nude, td churc va can bd, cOng churc, nang luc chu thd cua ca nhan dugc xem xet cu thd tren hai phuong dien: Nang luc phap luat hanh chfnh va nang luc hanh vi hanh chfnh. Sd dl cd didm khac biet nay la khi xem xet nang luc chu thd cua co quan nha nude, td chuc va can bd, cdng churc chung ta khong can xem xet tdi phuong dien kha nang thuc td cua cac co quan, td churc va can bd, cdng chlic dd niia (vi kha nang nay da dugc Nha nude thura nhan khi bau cu, phe chu&i, bd nhiem. tuydn dung can bO. cdng churc hoac khi thanh Iftp co quan, td churc dd). Mat khac, viec tham gia vao quan he phap luat hanh chfnh cua cac ca nhan khdng chi phu thudc vao quy dinh cua phap luat hanh chfnh ma con phu thudc nhidu vao kha nang thuc td cua mdi ca nhan. (l).X em : Khoan 1 Di6u 54 Luat xir If vi pham hinh chinh nam 2012. 75 Nang lire phap luat hanh chmh cua ca nhan la kha nang cua ca nhan dupe hudng cac quyen va phai thirc hien cac nghTa vu phap li hanh chinh nha't dinh do Nha nude quy dinh. Nang lire phap luat hanh chinh ciia ca nhan la thudc tinh phap li hanh chinh phan anh dia vi phap li hanh chinh cua cac ca nhan. Do nang luc phap luat hanh chinh ciia ca nhan hoan toan tuy thudc vao nhung quy dinh cu thd cua phap luat nen nang luc nay se thay ddi khi phap luat thay ddi va co thd bi Nha nude han che trong mot so trucmg hop. V7 du, ngucri pham tdi cd thd bi toa an ap dung hinh phat bd sung: ca'm dam nhiem chirc vu, ca'm hanh nghe hoac lam cdng viec nha't dinh.(1) Nang luc hanh vi hanh chinh cua ca nhan la kha nang cua ca nhan dupe Nha nude thira nhan ma vdi kha nang dd ho cd thd tu minh thuc hien cac quydn va nghTa vu phap li hanh chinh ddng thdi phai ganh chiu nhung hau qua phap li nha't dinh do nhung hanh vi cua minh mang lai. Tuy thuoc vao tinh chat, ndi dung cua timg loai quan he phap luat hanh chinh cu thd ma Nha nude ddi hoi ca nhan phai dap ling nhung didu kien nha't dinh vd dd tudi, tinh trang sire khoe, trinh do dao tao, kha nang tai chinh v.v. khi tham gia vao quan he dd. Viec quy dinh cac didu kien tren la can thiet dd bao dam hieu luc cua quan li hanh chinh nha nude va dd cao trach nhiem cua cac ca nhan trong quan he phap luat hanh chinh. Tuy thuoc vao tinh chat va ndi dung cua cac loai quan he phap luat hanh chfnh cu thd ma phap luat cd thd quy dinh do tudi tdi thidu hay td'i da dd xac dinh nang luc hanh vi hanh chinh ciia ca nhan. Vi du: Ca nhan phai tCr du 14 tudi trd ldn mdi cd thd bi xir phat vi pham hanh chinh; cdng dan tir du 12 (l).Xem: Difim a khoan 2 Di<5u 28 B6 luat hinh sir nam 1999 (sira d6i, be sung nam 2009). 76 tudi den dudi 18 tuoi mdi co thd bi ap dung bien phap dua vao trudng giao dudng.n) Ngoai do tuoi, tinh trang stfc khoe la didu kidn pho bien de xac dinh nang lire hanh vi hanh chfnh cua ca nhan theo nguyen tac: Ngudi mac benh tam than hoac mac cac benh khac lam mat kha nang nhan thuc hoac kha nang dieu khidn hanh vi cua minh thl khong co nang luc hanh vi hanh chfnh ddi vdi moi loai quan he phap luat hanh chi'nh. Trinh do dao tao, kha nang tai chfnh cung ia didu kien xac djnh nang luc hanh vi hanh chfnh cua ca nhan ddi vdi mot sd loai quan he phap luat hanh chfnh nha't dinh. Vi du: Cdng dan Viet Nam phai cd trinh do cu nhan luat trd len mdi cd kha nang duoc b6 nhiem lam tham phan;(2) ca nhan phai cd vdn phap dinh khdng dupe tha'p hem 20 ti ddng thi mdi dupe thanh lap doanh nghiep kinh doanh bat ddng san.(3) Nhu vay, doi vdi ca nhan thi thdi didm phat sinh nang lire phap luat hanh chfnh va nang luc hanh vi hanh chfnh khdng giong nhau. Mat khac, nang luc hanh vi hanh chfnh cua ca nhan khdng chi phu thudc vao kha nang thuc td cua ca nhan, ma nhidu khi con phu thuoc vao cach thirc Nha nude thira nhan kha nang thuc td dd. Nha nude cd thd mac nhidn thura nhan nang luc hanh vi hanh chfnh cua ca nhan khi ho cd du nhung didu kien nha't dinh hoac thdng qua nhung hanh vi phap If cu thd dd thira nhan nang luc dd. Vi du: “Ngucri du 18 tuoi trd len dugc lai xe mo to hai bdnh, xe mo to ba banh co dung tich xi lanh tU 50 cm3 trd len vd cdc loai xe co ket cau tuffng tu; xe 6 to tdi, may keo co trong tdi dudi 3.500 kg; xe 6 to chd ngudi (1).Xem: Die’m a khoan 1 Di6u 5 v& DiSu 92 Luat xir If vi pham hanh chinh nam 2012. (2).Xem: Khoan 1 va khoan 2 Di6u 67 Luat t6 chirc t6a in nhan dan nam 2014. (3).Xem: Khoan 1 Dieu 10 Luat kinh doanh ba't dOng san nam 2014. 77 den 9 chS ngoi”.0) Tuy nhien, nang luc hanh vi hanh chinh cua cac ca nhan nay trong viec didu khidn cac loai xe neu tren khong mac nhien phat sinh khi ho du 18 tudi ma nang luc nay chi duoc Nha nude thCra nhan khi ho dupe co quan nha nude co thdm quydn ca'p gia'y phep lai xe phu hop vdi cac loai xe do. b. Khach the cua quan he phap luat hanh chinh Trong quan If hanh chfnh nha nude, cac lpi fch true tiep thuc ddy co quan, td chuc, ca nhan tham gia vao quan he phap luat hanh chfnh rat da dang. Chung co thd la lpi fch cua Nha nude hay quydn lpi chfnh dang cua cac ca nhan, td churc. Tuy nhien, cac lpi fch do chi dupe bao dam ndu chung phu hop vdi cac trat tu quan If hanh chfnh nha nude. Phap luat hanh chfnh xac lap va bao ve cac trat tu quan If hanh chfnh nha nude tren cac llnh vuc khac nhau cua ddi song xa hdi phu hop vdi didu kien phat tridn kinh td-xa hdi va dinh hudng quan If hanh chfnh nha nude trong timg giai doan phat tridn cua da't nude tren co sd bao dam hai hoa lpi fch cua Nha nude, quydn lpi chfnh dang cua cac ca nhan, td churc. Tir nhttng nhan dinh tren cd thd tha'y cho du nhung lpi fch true tidp thuc d£y cac chu thd tham gia vao quan he phap luat hanh chfnh cd da dang den dau thi khach thd chung cua cac quan he phap luat hanh chfnh van la cac trat tu quan If hanh chfnh nha nude. Tuy thuoc vao timg llnh vuc phat sinh, cac quan he phap luat hanh chfnh se cd nhung khach thd ia trat tu quan If hanh chfnh nha nude tuong ung vdi llnh vuc dd. Vi du\ Cac quan he phap luat hanh chfnh vd giai quydt khieu nai, td cao ddu cd chung khach thd la trat tu quan If hanh chfnh nha nude vd giai quydt khidu nai, td' cao. ( l).Xem: Diem b khoan 1 Dieu 60 Luat giao thdng dircmg bd n3m 2008. 78 4. Co so lam phat sinh, thay doi, cham dirt quan he phap luat hanh chinh Co sd lam phat sinh, thay doi, hoac chain dirt quan he phap luSt hanh chinh la: Quy pham phap luat, su kien phap li va nang luc chu the cua co quan, td chirc, ca nhan lien quan. Trong do, quy pham phap luat hanh chinh, nang lire chu thd cua co quan, td chuc, ca nhan lien quan ia dieu kien chung cho viec phat sinh, thay ddi hoac chain dut cac quan he phap luat hanh chinh. Sir kien phap li hanh chinh la nhung su kien thuc te ma viec xua't hien, thay ddi hay cha'm dirt chung dupe phap luat hanh chinh gan vdi viec lam phat sinh, thay ddi hoac lam cha'm dirt cac quan he phap luat hanh chinh. Cung nhu cac sir kidn phap li khac, su kien phap li hanh chinh chu yeu dupe phan loai thanh: + Sir bien la nhung su kien xay ra theo quy luat khach quan khong chiu sir chi phdi cua con ngudi ma vide xua't hien, thay ddi hay cha'm dut chung dupe phap luat hanh chinh gan vdi viec lam phat sinh, thay ddi hoac lam cham dut cac quan hd phap luat hanh chinh. Vi du: Su kien thidn tai, dich bdnh, sir cd kl thuat v.v.. + Hanh vi la su kidn phap li chiu sir chi phoi bdi y chi cua con ngudi, ma vide thuc hien hay khdng thuc hidn chung dupe phap luat hanh chinh gan vdi vide lam phat sinh, thay ddi hoac lam cha'm dirt cac quan hd phap luat hanh chinh. Vi du: Hanh vi khid'u nai doi vdi quydt dinh hanh chinh, hanh vi hanh chfnh la su kien phap li hanh chinh lam phat sinh quan hd phap luat hanh chinh giua ngudi cd th