🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Giáo Trình Chiết Tự Chữ Hán Ebooks Nhóm Zalo ÐẠI ÐẠO TAM KỲ PHỔ ÐỘ TÒA THÁNH TÂY NINH CHỮ HÁN CHIẾT TỰ QUYỂN – I Biên Soạn NỮ SOẠN GIẢ NGUYÊN THỦY tài liệu sưu tầm 2014 Ebook được làm theo Ấn-Bản phổ biến trên Website của daocaodai.info. Mọi góp ý, đề nghị bổ túc, sửa đổi những sơ sót, có thể có, xin vui lòng gởi điện thư vào địa chỉ: [email protected] Thành thật tri ơn Nữ Soạn Giả NGUYÊN THỦY, Ban Phụ Trách Phổ Biến Kinh Sách Website daocaodai.info đã bỏ nhiều tâm-huyết và công sức trong việc sưu tập, biên khảo, đánh máy, in ấn hay phổ biến trên Website ngỏ hầu Giáo-Lý Đại-Đạo được phổ truyền rộng rãi, lưu lại di-sản tinh-thần vô-giá cho thế-hệ hiện tại và nhiều thế-hệ tiếp nối mai sau. California, 29/08/2014 Tầm Nguyên 2 CHỮ HÁN CHIẾT TỰ Biên Soạn NỮ SOẠN GIẢ NGUYÊN THỦY Tây-Ninh Thánh địa, mùa nở hoa Đạo pháp. Xuân Mậu-Tý (dl: 25–2–2008) 3 4 MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 11 Thử Định nghĩa Chiết tự là gì? . . . . . . . . . . . . . . 12 Chữ Nho là linh tự . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 CHƯƠNG I ĐẠI CƯƠNG VỀ NÉT BÚT � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 17 1. 6 nét cơ bản đầu tiên . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 2. Hai loại nét còn lại có nhiều biến thể khác nhau. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 3. Nét sau kết hợp bởi 2 nét đơn gấp khúc . . . . 18 4. Các nét bút kết hợp không theo chuẩn cơ bản. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 4. Thứ tự nét bút. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 ❒ 1. Trên trước, dưới sau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19 ❒ 2. Trái trước phải sau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19 ❒ 3. Ngoài trước, trong sau. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 ❒ 4. Nét đứng ở giữa viết trước nét đứng hai bên hoặc ở dưới. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 23 A- CHỮ ĐƠN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 ❒ 1–BẦN 貧 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23 ❒ 2– BĨ -THÁI là gì? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 ❒ 3– CHÁNH 正 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34 ❒ 4– CHỦ 主 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 ❒ 5– CHÚA 主 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41 5 ❒ 6– CỔ 蠱 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 ❒ 7– CUỒNG 狂 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48 ❒ 8– ĐẠO 道 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51 ❒ 9– ĐIỂU 鳥 (11 nét) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53 ❒ 10– ĐÔNG 東 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54 ❒ 11– ĐỨC 德 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57 ❒ 12– ĐIỀN 田 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59 ❒ 13– GIẢI 解 � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 64 ❒ 14– HIẾU 孝 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66 ❒ 15– HÒA 和 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69 ❒ 16– HIẾU 孝 – TÌNH 情 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72 ❒ 17– HỌC 學 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .74 ❒ 18– HOẶC 或 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75 ❒ 19– KIỀN 乾 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76 ❒ 20– KHẢO 拷 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80 ❒ 21– KHÍ 氣 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83 ❒ 22– KHỔ 苦 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85 ❒ 23– LÊ 梨 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .88 ❒ 24– MINH 明 (8 nét) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89 ❒ 25– NIỆM 念 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94 ❒ 26– NGỌC 玉 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110 ❒ 27– NGHĨA 義 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113 ❒ 28– NGỤC 獄 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114 ❒ 29– NGUƠN 元 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .116 ❒ 30– NGUƠN NGỌC 元玉 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 ❒ 31– NHẠC 樂 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 ❒ 32– NHO 儒 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 ❒ 33– NHÂN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .127 ❒ 34– NHŨ 乳 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .131 6 ❒ 35– NHỰT 日 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .132 ❒ 36– PHÁP 法 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .134 B– PHẦN TỪ NGỮ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 ❒ 1– ÂM DƯƠNG 陰陽 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .138 ❒ 2– BÁC-ÁI 博愛 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .145 ❒ 3– BÁT ÂM 八 音 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 ❒ 4– CAO-ĐÀI 高臺 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .150 ❒ 5– CÀN KHÔN 乾坤 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .153 ❒ 6– ĐẠI-ĐẠO TAM-KỲ PHỔ-ĐỘ 大 道 三 期 普 渡 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .156 ❒ 7– CẦU NGUYỆN 求願 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 ❒ 8– CỬU-TRÙNG-ĐÀI 九重臺 . . . . . . . . . . . . . .162 ❒ 9– CHUNG ĐỈNH 鍾 鼎 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 ❒ 10– ĐẠI-ĐỒNG 大同 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172 ❒ 11– ĐẠO TÂM 道 心 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .174 ❒ 12– LONG TU PHIẾN 龍鬚扇 . . . . . . . . . . . . 177 C– GIAI THOẠI VĂN CHƯƠNG . . . . . . . . 181 ❒ LỐI CHIẾT TỰ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .182 7 8 Tòa-Thánh Tây-Ninh 9 LỜI NÓI ĐẦU 10 LỜI NÓI ĐẦU ·٠•●♥ ƸӜƷ ♥●•٠· Tập “Chữ Hán Chiết tự” được hoàn thành với mục đích làm quà tặng cho những tâm hồn đang hướng về tinh thần “Nho-Tông Chuyển thế” là một nền văn-hóa chung của nhân-loại mà nhiều năm bị chìm trong quên lãng, bị che lấp dưới làn sóng Tây-phương, xem như một lớp bụi mờ. Tuy nhiên chắc chắn rằng cái nền Nho-phong còn đó, không bao giờ bị mất chỗ đứng trong tâm hồn dân tộc Việt mà Thượng-Đế đã chuẩn bị cho quốc hồn Việt Nam này từ lâu rồi với hồn thiêng sông núi còn sống mãi. Trong tập sách nhỏ này chúng tôi cố gắng hoàn tất chương-trình Nho, Y, Lý, Số là cốt tủy của Đạo Dịch. 11 LỜI NÓI ĐẦU Những Từ này trước đây được trình bày rải rác trong các sách đã ra đời như Đạo Tâm Bửu giám, Dịch lý Cao Đài, Quốc-Đạo Nam-phong, Triết-Lý Đại đồng. Giờ này chúng tôi hệ-thống-hóa thành một đề tài chuyên biệt, mục đích để giới thiệu trước những 64 Quẻ sắp ra đời để trình diện với đồng Đạo những suy-nghĩ mới, hầu mở toang cánh cửa Càn-Khôn để chúng ta cùng bước vào Toà Dịch-lý Cao Đài, cùng chiêm-ngưỡng những nét kỳ bí của Đại-Đạo. Một điều kỳ vọng ở chính Soạn-giả là làm sống dậy tinh thần văn-hóa Nho-phong bị vắng bóng đi nhiều thời gian thì ta cứ xem như một giấc ngủ dài để khi bừng tĩnh thì nó sẽ bộc khởi một cách huy-hoàng hơn và tươi sáng hơn lên. Chân thành gửi đến Quí thân hữu bốn phương. THỬ ĐỊNH NGHĨA CHIẾT TỰ LÀ GÌ? CHIẾT TỰ 折 字 E: To decompose the elements of a chinese character F: Décomposer les éléments d’un caractère chinois. (Chiết: Bẻ gãy. Tự: chữ, ý nói chữ được phân tích ra) Chiết tự là phân tách một chữ Nho ra làm nhiều thành phần nhỏ, rồi thích nghĩa toàn phần. Ðây là điểm đặc biệt của chữ Nho là một Linh tự. Chữ Nho là chữ tượng hình. Thí dụ: Giải thích chữ Ðại Ðạo 大道 bằng cách chiết tự. ■ Chữ ÐẠI 大 do chữ Nhơn 人 và chữ Nhứt 一 hiệp lại. Nhơn là người, nét trái là chơn dương, nét phải là chơn âm, hai nét tượng trưng Âm Dương hiệp nhứt thì phát khởi Càn Khôn, hóa sanh vạn vật. Nhơn là người, mà người biết tu luyện đoạt đặng cơ mầu nhiệm của Ðức Chí Tôn thì đắc nhứt. Nhơn mà đắc nhứt thì vĩnh kiếp 12 Thử Định nghĩa Chiếttự là gì trường tồn, diên niên bất hoại. Ðắc nhứt là gì? nghĩa là đặng Một, tức là đặng cái pháp độc nhứt vô nhị, cái pháp huyền vi của Tiên, Phật, khẩu truyền tâm thọ, để cổi xác phi thăng, siêu phàm nhập Thánh. Thánh nhân có câu: “Thiên đắc nhứt linh, Ðịa đắc nhứt Ninh. Nhơn đắc nhứt Thành” nghĩa là Trời đặng một ấy là linh diệu. Ðất đặng một ấy là bền vững. Người đặng một ấy là trường tồn. Chữ Đại là thế ấy. ■ Viết chữ ÐẠO 道 bắt đầu bằng 2 phết 丷 tượng trưng Âm Dương, gạch dưới một gạch 艹 là chữ Nhứt Âm Dương hiệp nhứt là cơ sanh hóa Càn Khôn Vũ-trụ. Ngay trong tâm là chữ Mục 目(5 nét). Thêm một phết nữa trên chữ mục 目 thành ra chữ Tự 自 như hào quang lóe lên từ trong mắt. Tự nghĩa là chính mình, tự tri tự giác, tự giải thoát, chớ không ai làm giùm cho mình được. Trên và dưới ráp lại thành chữ Thủ 首 (9 nét) nghĩa là đứng đầu, là trên hết, là nguồn gốc của Càn Khôn và vạn vật. Tất nhiên đây là nơi sản xuất của Bát hồn từ Cung Diêu Trì của Mẹ. Bên hông có Bộ Sước 辶(3 nét) nghĩa là chạy, tức là vận hành, vận chuyển biến hóa. Chính là con đường về, là Tam lập: lập Đức, lập công, lập ngôn. Vậy trong chữ Ðạo có hàm ý Âm Dương, động tịnh: động thì sanh hóa, tịnh thì qui hồi. Có câu: “Nhứt Âm nhứt Dương chi vị Ðạo”. Âm Dương ấy chính là Lưỡng Nghi do Thái Cực hóa thành. Khi Âm Dương hiệp nhứt tức là trở về Thái Cực vô hình vô ảnh. Nho gia nói rằng: “Vô Cực nhi Thái Cực”, nghĩa là: Vô Cực mà Thái Cực, vì Thái Cực từ trong Vô Cực mà ra. Vô Cực chính là Ðạo. Kinh Dịch cũng nói rằng: “Nhứt hạp nhứt tịch vị chi biến, vãng lai bất cùng vị chi thông” nghĩa là một đóng một mở gọi là biến, qua lại 13 LỜI NÓI ĐẦU không cùng gọi là thông. Một đóng một mở, đó là máy huyền vi, là nơi xuất sanh nhập tử của muôn loài sanh vật, ấy là Ðạo. Ðạo mầu nhiệm, sâu kín, cao siêu. Trước khi chưa có Trời Ðất thì đã có Ðạo. Ðạo là Hư Vô chi Khí. Ðạo tạo dựng Càn Khôn vũ trụ, hóa sanh vạn vật, muôn loài phải thọ bẩm Khí Hư Vô mà sanh ra. Với Đạo Cao-Đài ngày nay xác định rõ: khi hồn về đến Cung Tạo Hóa Thiên là từng trời thứ chín, tức Cung Mẹ Diêu-Trì thì được Mẹ cưng yêu, dự Hội-Bàn-Đào, uống Tiên tửu, được ăn quả Đào Tiên, nhưng nơi đây chưa phải là đất hứa, mà phải lên cao nữa với điều kiện là lập đủ công, tạo đủ đức thì mới về được với Đức Chí-Tôn là Tầng Hỗn-Nguơn-Thiên, tượng con số 12 (=9+3), 9 là tầng Tạo hóa thứ 9, 3 là tam lập. Còn ở chữ là Thủ 首 (9 nét) thêm 3 nét của bộ Sước 辶(3 nét). Bởi vì: “Thập Nhị khai Thiên là Thầy, Chúa cả Càn Khôn Thế giới, nắm trọn Thập nhị Thời Thần vào tay. Số 12 là số riêng của Thầy” Nguyên lý: SỐ 12 là số đặc-biệt tức là 9+3; 9 là cơ-quan vận chuyển, 3 là ba ngôi. Lấy ba ngôi hiệp vào cơ vận-chuyển tức là cơ qui nhứt, nắm cả các pháp trong tay, mà người nắm pháp ấy là Chủ-tể Càn-khôn vũ-trụ. Nên Thầy có nói số 12 là số riêng của Thầy là vậy. Nếu cọng lại là 1+2 = 3 tức là ba ngôi đầu tiên. Nếu tính theo hàng là 1 và 2 tức là lý Thái-cực (1) đứng trước luật âm dương (2) thì thấy rõ quyền năng Chưởng-quản trong đó. Vì thế nên Thầy nói chi chi cũng có luật-định, không một vật chi ngoài quyền sở-định của tạo-hóa hết. Nhưng luật công bình có hai phần: một Âm, một Dương biến động; dù ngay trong luật định cũng có, ở 14 Chữ Nho là linh tự đâu cũng có cái lý mâu thuẫn trong đó, hễ có mâu thuẫn tương-quan là có biến sanh. Hết vòng biến đổi mới trở về trạng-thái đầu tiên là 1, rồi từ 1 trở lại trạng-thái Hư-vô cho nên người TU đắc nhứt qui cơ là thành Đạo nghĩa là hiệp cùng lý Thái cực để trở lại trạng thái tĩnh lặng nhiệm-mầu. Trong là lý Hư-vô phát sanh một Thái cực. Thái-cực biến-hóa 3 ngôi, mỗi 3 ngôi lại biến-hóa nữa thành ra Cửu chuyển”. Như trên đã nói trọng-tâm chữ Đạo 道 làchữ Mục 目 là con mắt. Nhờ có Mắt để nhìn, mới quán thông mọi vật. Chữ Mục có 5 nét, đứng vào trung ương (mồ, Kỷ, THÔ). Do vậy mà ngày nay Đấng Thượng-Đế đến ban cho một nền Đại-Đạo dùng “Con Mắt Trời” làm biểu tượng gọi là Thiên Nhãn mới thể hiện được Tôn chỉ Đại-Đạo là “Tam Giáo Qui Nguyên Ngũ Chi Phục Nhứt”. Có như thế mới đi đến Đại-Đồng Thế giới, trấn phục Ngũ châu. Điều này chứng tỏ rằng Thầy đã có dự định trước: “Khai Đạo muôn năm trước định giờ” cho nên nay đã giáp vòng vận chuyển của vũ trụ, trong cái nghĩa “Thiên địa tuần hoàn châu nhi phục thủy – Đạo xuất ư Đông” là thế! Hơn nữa, Thầy mở Đạo trên đất nước Việt-Nam thuộc châu Á, đúng với màu vàng của Thổ, thể hiện mối đạo Trời “Thiên khai Huỳnh Đạo”. Hạnh phúc cho dân-tộc Việt Nam! Hạnh phúc cho người biết Đạo và biết đến hồn thiêng sông núi. Đó là ba điều hạnh phúc nhất mà chưa có một nước nào trên Thế giới sánh bằng. CHỮ NHO LÀ LINH TỰ Câu chuyện một thầy chiết tự xem bói cho các sĩ tử sắp ra ứng thí muốn xem kiết hung thế nào. Anh Giáp tới xem thì ông thầy chiết tự bảo: anh viết cho tôi một chữ 15 LỜI NÓI ĐẦU Nho, anh ấy liền viết ngay một chữ QUÁN 串 có nghĩa là thông suốt, thầy bảo là lần này anh sẽ có nhiều triển vọng, vì có hai chữ khẩu 口 liền nhau, tức nhiên nhờ đỗ đạt mà mọi người truyền miệng ra cho biết, hơn nữa có nét sổ giữa là thông. Giáp vui vẻ ra về giữa đường gặp Ất liền thuật lại sự tình. Ất bèn đến tìm thầy bói xin xem thử về anh, Ất cũng viết y chữ Quán ngờ đâu ông thầy bảo rằng: rất tiếc anh sẽ trượt. Ất nản lòng Thầy bói giải thích: Bởi lúc nãy là tư tưởng tự xuất ra trong lòng nên vẫn nghĩa chữ QUÁN là thông. Giờ này anh viết lên tư tưởng của người khác nên hiện lên cái Tâm không thực, thành ra là chữ HOẠN 患 Hoạn là chữ Quán có thêm bộ Tâm ở dưới.Ấy chứng chắc rằng chữ Nho là một linh tự, biến hóa vô cùng. 16 1. 6 nétcơ bản đầu tiên CHƯƠNG I ĐẠI CƯƠNG VỀ NÉT BÚT ·٠•●♥ ƸӜƷ ♥●•٠· Từ các chữ Hán trông rất phức tạp, nếu phân tích ra thì ta có thể thấy chúng được tạo thành từ những nét bút rất đơn giản. Có 8 nét bút cơ bản, mỗi nét bút có một tên riêng và được viết theo một qui định cho từng nét. Việc học nét bút rất quan trọng, nó giúp bạn viết chữ Hán được nhanh nhẹn, dịu dàng, linh động và có thể tìm ra số lượng nét bút để tra Từ điển chữ Hán. 1. 6 NÉT CƠ BẢN ĐẦU TIÊN [Hoành] là nét ngang (viết từ trái sang phải)như: chữ nhứt là một. Nhứt định, nhứt quyết... [Sổ] là nét đứng (viết từ trên xuống dưới) như dạng chữ thập là mười. QUÁN 串 [Phiệt] là nét phẩy (viết từ trên xuống, từ phải qua trái) như chữ Bát là tám. [Mác] là nét mác (Viết từ trên xuống, từ trái sang phải) như trong chữ nhập là vào. [Điểm hay chủ] là chấm (Viết từ trên xuống dưới, hoặc phải hoặc trái) như trong chữ Lục là sáu. [Thiểu] là nét hất (viết từ dưới-trái lên trên-phải) như trong chữ bã là nắm. 17 CHƯƠNG I ĐẠI CƯƠNG VỀ NÉT BÚT 2. HAI LOẠI NÉT CÒN LẠI CÓ NHIỀU BIẾN THỂ KHÁC NHAU. Cái thứ nhất là móc với 5 dạng như sau: [Hoành câu] là nét ngang móc, như trong chữ Tự là chữ. [Sổ câu] là nét đứng móc, như chữ Tiểu là nhỏ. [Loan câu] là nét cong với móc. Như chữ cẩu là con chó. [Bình câu] là nét mác với móc. Như trong chữ Ngã là ta hay là tôi. [Tiết câu] là nét mác với móc. Như trong chữ vong là quên. 3. NÉT SAU KẾT HỢP BỞI 2 NÉT ĐƠN GẤP KHÚC [Sổ triệp] là nét sổ đứng kết hợp nét gấp phải. Như trong chữ Y là Bác sĩ. 4. CÁC NÉT BÚT KẾT HỢP KHÔNG THEO CHUẨN CƠ BẢN. Bao gồm các dạng nét như sau: [Sổ bình] là nét đứng kết hợp với bình. Như chữ Dã là cũng, vậy. [Phiệt điểm] nét phẩy về trái kết thúc bởi chấm, như trong chữ Nữ là con gái. [Sổ triệp, Triệp câu] là nét sổ với hai lần gập nét móc. Như chữ Mã là ngựa. Nếu đem so sánh các chữ Hán với các từ trong những ngôn ngữ sử dụng alphabet thì các nét bút đại khái giống như các mẫu tự. Học tập nét bút là mấu chốt để tiến tới 18 4. Thứ tự nét bút việc nhớ mặt chữ. Một điều quan trọng nữa là chữ Hán không những cần sự chính xác mà còn cần sự hài hoà, cân đối. Bạn cần phải luyện nét bút nhiều lần (với bút lông hoặc không có thì sử dụng bút thường) để quen dần với chúng. Sự phối hợp nét bút trong một chữ Hán phải tuân theo qui luật nhất định, các bạn sẽ tìm hiểu bài tiếp theo. 4. THỨ TỰ NÉT BÚT. Thứ tự kết hợp nét bút tuân theo một vài qui luật cố định (tuy nhiên cũng có trường hợp ngoại lệ). Bạn phải học qui luật này, nó sẽ giúp ích bạn rất nhiều trong việc nhớ chữ Hán. Nó cũng có ý nghĩa quan trọng trong trường hợp bạn cần phải tìm ra nét bút đầu tiên của chữ, trường hợp này xin nói đến sau. 1. TRÊN TRƯỚC, DƯỚI SAU Chữ Tam (ba) Cách viết: Chữ Thiên (trời) Cách viết 2. TRÁI TRƯỚC PHẢI SAU Chữ môn (cửa) Cách viết (giản thể) Chữ Hóa (đổi) Cách viết: 19 CHƯƠNG I ĐẠI CƯƠNG VỀ NÉT BÚT 3. NGOÀI TRƯỚC, TRONG SAU. Nét ngang viết sau cùng (vào nhà rồi mới đóng cửa) Chữ Tứ (bốn) Cách viết: Chữ Nguyệt (trăng) Cách viết: Nhưng: Khi không có nét bao phủ ở trên đầu của chữ Hán thì nét được bao phải được viết trước: Chữ giá (đây, này) Cách viết: 4. NÉT ĐỨNG Ở GIỮA VIẾT TRƯỚC NÉT ĐỨNG HAI BÊN HOẶC Ở DƯỚI. Chữ Thủy (nước) Cách viết: Chữ sơn (núi) Cách viết Nhưng: Nếu nét đứng xuyên qua các nét khác thì nét đứng ở giữa phải được viết sau: Chữ Trung (giữa) Cách viết: Qui luật chung là: Trên trước Dưới sau, Trái trước Phải sau. Qui luật này rất dễ nhớ, nó được áp dụng ngay cả cho những người Tây học chữ Hán. Các trường hợp khác cần có các bài tập cụ thể. Ngay từ đầu bạn phải học cách viết cơ bản cho thật chính xác, nếu không sau này 20 4. Thứ tự nét bút bạn sẽ luôn mắc phải những lỗi viết chữ và rất khó sửa chữa. Tất cả các chữ Hán đều chứa thành tố gọi là “bộ thủ”. Học bộ thủ giúp các bạn có thể phân loại chữ Hán, làm cho việc nhớ mặt chữ sẽ dễ dàng hơn. Bộ thủ hiện diện trong một chữ có khi biểu hiện được ý nghĩa của toàn bộ chữ đó. Thông thường thì ý nghĩa của một chữ ít nhiều liên quan đến nghĩa của bộ thủ. Các thành phần không thuộc bộ thủ của chữ thường liên quanđến việc biểu âm, hoặc ngược lại. Theo truyền thống, Hán ngữ có 214 bộ thủ, các Từ điển hay Tự điển giản thể hiện nay sắp xếp non 200 bộ. Tuy nhiên bạn sẽ dễ dàng nhớ được những bộ thủ chính. (Tài liệu tham khảo từ mạng)… Riêng trong tập sách đầu tiên này chúng tôi chỉ trình bày cho biết qua một số Chữ Hán chiết tự mang ý nghĩa đạo pháp mà thôi. (Từ đây nghiên cứu theo vần: A, B, C) 21 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN 22 A- CHỮ ĐƠN CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN ·٠•●♥ ƸӜƷ ♥●•٠· A- CHỮ ĐƠN 1. BẦN 貧 2. BĨ–THÁI là gì? 3. CHÁNH 正 4. CHỦ 主 5. CHÚA 主 6. CỔ 蠱 7. CUỒNG 狂 8. ĐẠO 道 9. Điểu 鳥 10 .ĐÔNG 東 11. Đức 德 12. ĐIỀN 田 13. Giải 解 13. Giải 解 15. HÒA 和 16. HIẾU 孝 – TÌNH 情 17. HỌC 學 18. HOẶC 或 19. KIỀN 乾 20. KHẢO拷 21. KHÍ 氣 22. KHỔ 苦 23. LÊ 梨 24. MINH明 25. NIỆM 念 26. NGỌC玉 27. NGHĨA義 28. NGỤC 獄 29. NGUƠN 元 30. NGUƠN NGỌC 元玉 31. NHẠC 樂 32. NHO 儒 33. NHÂN人 34. NHŨ 乳 35. NHỰT 日 36. PHÁP 法 1–BẦN 貧 Thế nào là BẦN 貧 Trong chữ Bần cấu-tạo đến ba phần: trên là chữ bát 八 (bát là tám), kế đến là chữ đao 刀 (đao là dao dùng để cắt chặt ra); hai chữ này họp lại thành chữ phân 分 (phân là chia) dưới cùng là chữ bối 貝 (bối là đồng tiền) Có nghĩa rằng sở-dĩ nghèo là vì có nhiều tiền mà cứ phân phát ra cho thiên-hạ giống như ta có một cái bánh mà chia ra làm tám miếng thì tất nhiên nó sẽ nhỏ dần, do đó nghèo. Vì thế cái nghèo này là cái nghèo của những tâm hồn 23 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN lớn, đạo-đức luôn nghĩ đến kẻ khác. Người tu nên học lấy “chữ Bần” của Thượng-Đế. Có bài thơ như vầy: Tròi-trọi mình không mới thiệt BẦN. Một nhành sen trắng náu-nương chân. Ở nhà mượn đám mây xanh kịt. Đỡ gót nhờ con hạc trắng ngần. Bố-hóa người đời gây mối Đạo. Gia-ân đồ-đệ dựng nền NHÂN. Chừng nào đất dậy trời thay xác, Chư Phật, Thánh, Tiên xuống ở trần. (Đức Chí-Tôn – Thánh ngôn Hiệp-tuyển) Nhất là hai câu cuối của bài thi trên là lời tiên tri về thời cuộc một cách sâu sắc. Vận mạng của nhân loại nằm trong hai câu ấy. Nay đã đến thời-kỳ “đất dậy” rồi đó làm chấn động cả toàn cầu. Hãy trông lên coi “Trời thay xác” chưa? Nhân loại hãy chuẩn bị “thay xác” đi là vừa! Đức Hộ-Pháp nói: Hồi tưởng lại hai mươi mấy năm trước khi Đức Chí Tôn đến cùng chúng ta, cầm cây Linh bút của Ngài tạo nền Chơn giáo. Ông đến với một thân già nghèo của Ông, chính mình Ông khai rằng: Ông là một Ông già nghèo, Ổng nói «Tròi trọi mình không mới thiệt bần”. Ông đến cho ta một danh thể là lập Hội Thánh cho con cái của Ổng, nhưng Ông còn cỡi được con Bạch hạc ở trên mây trắng, còn Thánh-Thể của Ông ở ngoài mưa nắng cũng không được nữa, nó khó lắm đó vậy. Tình trạng rất khó khăn, Ổng đến với một thân nghèo để tạo dựng Thánh Thể cho con cái Ổng. Mà ôi thôi! Đám Thánh-Thể của Ổng nó cũng nghèo nữa, nhưng mà cái nghèo đó chúng ta có một 24 A- CHỮ ĐƠN năng lực cao thượng vô giá không thể tưởng tượng được. Có lẽ cả thảy đều ngó thấy buổi phôi thai, là khi Đền-Thánh mới tạo, con cái của Ngài phải chịu biết bao nhiêu khổ hạnh, ăn thì bữa đói bữa no đặng tạo dựng Đền-Thánh, đến bây giờ thành tướng làm cho Vạn quốc ngó thấy, trông vào đều khen ngợi, đó là khối muối của sắp nhỏ trở nên hình đó, do sự nhẫn-nại nhọc nhằn của sắp nhỏ mà nên đại nghiệp ngày nay đó vậy”. Thế nên, buổi này các bậc Đại-đức, chơn tu mới xưng mình là Bần-Đạo như Đức Quyền Giáo-Tông, Đức Thượng-Phẩm, nhưng thường xuyên hơn hết là Đức Hộ Pháp thuyết Đạo hay dùng từ Bần-Đạo. Cũng như Bà Nữ Đầu-Sư Hương-Hiếu hay dùng tiếng Bần Nữ vậy. 2– BĨ -THÁI LÀ GÌ? ❒ BĨ là quẻ thứ 12 trong kinh Dịch ❒ THÁI là quẻ thứ 11 trong kinh Dịch. Bĩ 否 nghĩa là bế tắc, gồm có chữ bất 不 ở trên, chữ Khẩu 口 ở dưới, là ám chỉ con người không có miệng hay nói khác đi dầu cho có miệng cũng không nói được thành lời, dẫu có nói đi nữa là phải nói theo sự đặt để của người khác.Cũng như chữ Phỉ 匪 chữ Phi 非 nghĩa là không vậy. Ở trong trời đất vẫn có đủ cả vạn-vật. Nhưng ở trong vạn-vật thì người là một giống tối linh. Vậy nên chỉ nói người, thời đại-biểu được cả vạn-vật. Người, thật ra là phối với trời đất mà làm ra Tam Tài, nên đạo người tức là đạo trời đất, mà đạo trời đất chính là ở con người hiện hữu. Đạo trời là gì? – Là Khí Dương. Đạo đất là gì? – Là Khí Âm. 25 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN Âm Dương hoà hợp nhau thì sanh thành được vạn vật, đạo người cũng nhân đó mà còn. Âm Dương cách tuyệt với nhau thời chẳng sanh thành được vật gì cả, đạo người cũng nhân đó mà mất. Đặc tính của quẻ BĨ: Càn Khôn là hai cánh cửa để đi vào Đạo Dịch. Vậy khi cha mẹ phối hợp tức là Âm Dương giao nhau thì hình thể thứ ba ra đời, là sự thành hình của người con. Đứa bé sanh thuận, nghĩa là đầu quay xuống thì thấy trước nhất là: 1 hậu môn 1 bộsinh-dục Một miệng Hai lỗ mũi Hai con mắt Hai lỗ tai Càn vì THIÊN Đọc là THIÊN ĐỊA BĨ Khôn vì ĐỊA – Ba nét liền tượng ba hào Dương gọi là quẻ Kiền☰ – Ba nét đứt tượng là ba hào Âm, gọi là quẻ Khôn☷ Một quẻ kép như trên có Kiền viThiên ở trên, Khôn vi Địa ở dưới, đọc là Thiên Địa Bĩ. Một đứa bé ra đời thì đầu quay xuống phía dưới đất, để cho Âm Dương hoà hợp (đầu là Dương, đất là Âm) tức nhiên một hài-nhi mới ra đời thân thể yếu-ớt là từ chỗ tối-tăm đi ra là thời BĨ (cần phải được nuôi dưỡng săn sóc). ❒ Thứ nhất: Đầu quay xuống như thân cây mới mọc. ❒ Giai đoạn thứ nhì: Đứa bé nằm ngang, đầu và mình ngang nhau, chống tay bò như con thú bốn chân. 26 A- CHỮ ĐƠN ❒ Giai đoạn thứ ba: Đứa bé đứng thẳng, đầu hướng lên trời, chân đặt lên đất. Đó chứng tỏ là con người đã phải theo định luật tiến-hoá của Bát-hồn. Hình dạng các khiếu trên tạo nên quẻ Thiên Địa Bĩ. Luật tiến-hoá của vũ-trụ là một vòng tròn không đầu mối, thế nên hết Thái đến Bĩ, qua Bĩ rồi lại Thái. Đó là chuyện hữu hình. Vô vi cũng vậy. Con người mới ra đời, đầu quay xuống gọi là “sanh thuận” tức là mới khởi là phải “đương đầu” với một thế giới mới, tuy mọi sự đều khó-khăn, phải phấn-đấu lắm mới được. Rồi một phen trở về cũng vậy, tức là chết. Chơn hồn cũng quay đầu về trình Mẹ ở Cung Diêu-Trì là Cung Tạo Hoá Thiên (số 9), thì cũng phải chịu thời Bĩ để thích nghi với một thế giới mới nữa. Thế nên Ông Bà ta đã rõ thông luật tiến-hoá ấy mà khi người chết đặt nằm, đầu phải quay ra ngoài là thuận lý Âm Dương của Trời đất (Trở về là thời Âm, Cung Mẹ là Dương đối với Âm) Vì chữ ngoài đây tức là Thượng là hướng thượng, như quẻ ngoại là quẻ “Thượng” là nằm trên. Quẻ nội nằm dưới. Lại nữa qua hai quẻ THÁI, BĨ đi liền nhau mà bao quát được vô số vấn đề Đạo-lý trong vũ-trụ. Thời Bĩ này Âm-khí ở dưới chẳng chịu thượng giao với Dương, dương-khí ở trên chẳng chịu giao tiếp với âm. Âm Dương cách tuyệt nhau như thế, tất nhiên vạn vật chẳng sinh thành, còn gì là đạo làm người nữa, nên nói rằng: chẳng phải đạo làm người. Dịch nói Bĩ chi phỉ nhân. Việc trời đất lớn rộng để chỉ cái bao la, còn thân người nếu âm-khí không xung lên, dương khí không giáng xuống thành bịnh quan cách bất thông. Tâm thuật cũng vậy, nếu bên ngoài hưng phấn mà bên trong chứa nhiều 27 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN nhân dục, cũng gọi là phỉ nhân vì còn nhiều thú tính, thì sao xứng đáng vào hàng Tam Tài? Quẻ BĨ thì Kiền ☰ trên Khôn ☷ dưới, thoạt nhìn thì thấy vị trí của hai quẻ có vẻ là thuận, nhưng luận về khí-hóa thì khí Dương ở Kiền có tính bốc lên và khí Âm ở Khôn thì lắng xuống dưới, hai khí có chiều hướng khác nhau thì làm sao hòa nhau được, đã không hòa được thì vận Bĩ phải đến mà thôi. Quẻ Thiên-Địa BĨ là lúc bế tàng. Khi Đạo Bế là phần Dương cuối cùng muốn đứt, chuyển biến ra Âm. Hết thạnh đến suy, nhơn vật thay đổi: Thời Đạo Bế, người sinh ác tâm, bạo ngược, gian tham xảo trá, giao cảm ác khí nên tội-lỗi làm chìm đắm sa đoạ, nhơn vật điêu tàn. Phần Dương tiêu huỷ, phần Âm thạnh phát. Ấy là lúc Âm thạnh Dương suy. BĨ là thời kỳ Đạo bế. Đạo vận có một phần Dương, một phần Âm hiệp thành Càn Khôn Thế giái, thì Âm Dương chuyển vận tuần hoàn mà sanh sanh hoá hoá mới có đêm tối ngày sáng. Bĩ là bế tàng, là cùng tận. Bởi Quẻ Thuần Kiền ䷀ chủ cát tường là điều lành. Nhưng cái khó ở đây là quẻ Thuần Kiền đã biến thành Thiên Địa Bĩ ䷋ vì mất đi 3 hào Dương ở dưới, Âm cứ tiến dần lên (Dương biến Âm) – THỜI ĐẠO BẾ: Thánh giáo của Phật Thích Ca giáng Cơ tại Hội Phước Tự (Cần Giuộc). Ngày 05–04– Bính Dần (Samedi 5 Juin 1926) có lời rằng: “Chư sơn nghe dạy: “Vốn từ LỤC TỔ thì Phật Giáo đã bị bế lại, cho nên tu hữu công mà thành thì bất thành; Chánh Pháp bị nơi Thần Tú làm cho ra mất Chánh Giáo, lập riêng pháp luật buộc mối Ðạo Thiền. TA vì luật lịnh Thiên mạng đã ra cho nên cam để vậy, làm cho Phật Tông 28 A- CHỮ ĐƠN thất chánh có trên ba ngàn năm nay. Vì Tam Kỳ Phổ Ðộ, Thiên Ðịa hoằng khai, nơi “Tây Phương Cực Lạc” và “Ngọc Hư Cung” mật chiếu đã truyền siêu rỗi chúng sanh. Trong Phật Tông Nguyên Lý đã cho hiểu trước đến buổi hôm nay rồi; tại Tăng đồ không kiếm chơn lý mà hiểu. Lắm kẻ đã chịu khổ hạnh hành đạo... Ôi! Thương thay! Công có công, mà thưởng chưa hề có thưởng; vì vậy mà TA rất đau lòng. TA đến chẳng phải cứu một mình chư Tăng mà thôi; vì trong thế hiếm bậc Thần, Thánh, Tiên, Phật phải đọa hồng trần, TA đương lo cứu vớt. Chư Tăng, chư chúng sanh hữu căn hữu kiếp, đặng gặp kỳ Phổ Ðộ nầy là lần chót; phải rán sức tu hành, đừng mơ mộng hoài trông giả luật. Chư Sơn đắc Đạo cùng chăng là do nơi mình hành Đạo. Phép hành đạo Phật Giáo dường như ra sái hết, tương tợ như gần biến «Tả Ðạo Bàng Môn». Kỳ truyền đã thất, chư Sơn chưa hề biết cái sai ấy do tại nơi nào; cứ ôm theo luật Thần Tú, thì đương mong mỏi về Tây Phương mà cửa Tây Phương vẫn cứ bị đóng, thì cơ thành chánh quả do nơi nào mà biết chắc vậy. TA đã đến với huyền diệu nầy, thì từ đây TA cũng cho chư Tăng dùng huyền diệu nầy mà học hỏi, ngày sau đừng đổ tội rằng vì thất học mà chịu thất kỳ truyền. Chư Tăng từ đây chẳng đặng nói Phật giả vô ngôn nữa”. BĨ cực thì THÁI lai nghĩa là hết xấu thì đến Tốt. Theo lý Dịch, Đạo Khai 開 là thời THÁI, là hình ảnh hai tay đẩy hai cánh cửa (môn là cửa) 門 ra ngoài.. Lúc Đạo khai là thời của quẻ THÁI Âm khí của Khôn giáng xuống, Dương khí của Kiền thăng lên hoà hợp, ấy là lúc hanh thông, vậy phần Âm sau cùng vừa tận thì đến phần Dương phát khởi chuyển hoá. Ấy là thời-kỳ phổ khai, nhơn loại đặng từ-thiện minh chánh, 29 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN những hung ác bạo tàn đều tiều tuỵ. Lúc ấy là Dương thạnh Âm suy, nhơn vật tuần hoàn đến kỳ thoát hoá, người lo tu tâm dưỡng tánh, cọng hưởng thái-bình. Do máy Âm Dương chuyển vận đến hết phần Âm cuối cùng là Thái. Nguyên Đạo-lý trong vũ-trụ chỉ có lẽ tương-đối, mà không lẽ gì tuyệt-đối. Hễ sau lúc đã Thái ䷊ (Địa Thiên Thái) là hanh thông rồi, tất nhiên vận cùng sẽ tới vậy. Nên, sau quẻ Thái tiếp lấy quẻ Bĩ. Thái cực thì Bĩ lai, Bĩ cực Thái lai, chuyện đời đầy vơi là như thế. Về quẻ THÁI theo khí-hậu thì khí Âm và khí Dương giao nhau, dung hòa nhau được thì mới hanh THÁI. Ngay thời-điểm cực kỳ đen tối như xã hội Việt Nam lúc bấy giờ (vào khoản năm 1926): – Trong thì tâm lý nhơn sanh còn nhiều phức tạp theo đa thần giáo, tinh thần Tôn giáo chưa chuyên nhất nào là theo bóng, chàng, đồng, cốt, thầy phù, thầy pháp đủ loại, mặc dầu tín ngưỡng cao nhưng NHÂN TÂM bất nhất – Ngoài thì dân tộc chịu lệ thuộc dưới quyền thống trị của người Pháp. Dân sinh chịu đau khổ dằng dai. Đức Chí-Tôn đến, Ngài đến để xoay thành vận THÁI, tức là đem lại sự hanh-thông, sáng-sủa, huy-hoàng cho dân-tộc Việt, đồng thời để giải nguy cho nhân-loại đang lâm vào cảnh đau thương nhất, loạn-ly nhất như hiện tại đã thấy trong thời kỳ Hạ nguơn mạt pháp này: “Đức Chí-Tôn mở Đại-Đạo Tam-Kỳ Phổ Độ tức là Đạo Cao-Đài đặng mở một kỷ-nguyên mới, Qui Tam Giáo Hiệp Ngũ Chi, lập thành một nền Tôn-giáo Đại-Đồng cho hiệp với trình-độ tiến-hóa của nhơn-loại và của quả địa cầu 68 của chúng ta, dọn đường cho Đức Di-Lạc ra đời”. 30 A- CHỮ ĐƠN “Vì muốn độ 92 ức nguyên-nhân qui hồi cựu vị cho khỏi sa-đọa cõi hồng-trần. Ngày nay Đức Chí-Tôn mở Đạo không giáng trần bằng xác thân mà chỉ giáng bằng Huyền-diệu Cơ-Bút mới qui đặng cả Đại-Đồng Thế-giới”. Xếp đặt quẻ,Thánh nhân lấy theo hình ảnh con người Luận về Lý Dịch qua con người: ④ (Tài-liệu này trích trong Dịch-lý Cao-Đài I cùng Soạn-giả) Tại sao phải lấy hình ảnh của con người? – Vì tất cả con người trên thế giới này đều có những bộ-phận giống nhau về Âm Dương, nam nữ. Bộ sinh dục nam thì tượng Dương vẽ một gạch liền Nữ tượng Âm, vẽ gạch đứt Dựa theo nguyên tắc này mà Thánh nhân làm ra bộ Kinh Dịch, ký hiệu toàn bằng những vạch liền, vạch đứt thay đổi nhau mà làm nên quẻ biến đó vậy. Từ đó mới suy ra: người nào cũng có ở trên mặt và trên người cơ quan hữu hình như trên. Vì người là một sản phẩm hoàn hảo nhất của Thượng Đế. Thánh-nhân do theo đó mà làm nên nét chẵn, lẻ; Âm, Dương để diễn-tả sự chuyển biến trong vũ-trụ này. Do 31 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN vậy nét đứt biểu thị bằng hào Âm, nét liền tượng hào Dương Nét liền, nét đứt đều do từ lý tính của người. Chính do Âm Dương này đã trở thành đầu mối của Càn Khôn Vũ Trụ mà Thánh-nhân đã luận nên tất cả những sự biến thiên trong trời đất, không đâu là không có hình ảnh Âm Dương. Dù vật lý học, nguyên tử học, sinh học, triết học, lịch học và nhất là TRIẾT LÝ CAO-ĐÀI. Theo trên, với con số 7 là 7 khiếu (khiếu là lỗ) ở trên mặt, tức là 7 khiếu Dương; nhờ Dương-điển trên mặt nên tất cả con người dù xứ nóng hay xứ lạnh đều chịu được thời tiết mỗi nơi khác nhau, nếu khí Âm lên đến đầu hay mặt, là bịnh. Thế nên Pháp Chánh Truyền qui định cho phái Nữ chỉ đến phẩm Đầu Sư mà thôi. Còn hai phẩm Giáo Tông và Chưởng Pháp thì không được dự vào cũng vì lẽ ấy. Con số 7 có liên-hệ đến thất tình và thất khiếu sanh quang của con người. Do các số này đã làm nên phương trình Đạo học, đang áp-dụng trong thế giới lòai người. Xưa Phật chỉ độ phần Dương mà thôi, tức là độ hồn mà không độ xác, độ tử không độ sanh, độ Nam mà không độ Nữ, nên Phật-giáo chỉ làm tuần thất (nghĩa là 7x7=49 ngày). Ngày nay, chính Đức Chí-Tôn mở Đại-Đạo, là cơ tận-độ chúng-sanh, tức là thực hiện cả con số 9 (hình ảnh của toàn Cửu khiếu =7 khiếu dương + 2 khiếu âm) tức nhiên Kỳ Ba này độ cả hồn lẫn xác, độ tử và độ sanh, độ Nam và Nữ, độ toàn cả nhân-loại trên Càn khôn Thế giới và vật loại; không phân biệt giống dân nào; vì tất cả đều là con của Thượng-Đế. Đạo Cao Đài làm tuần Cửu (9x9=81) 32 A- CHỮ ĐƠN Điều này ứng với Sám Trạng Trình, rằng: “Cửu Cửu Càn Khôn dĩ định, “Thanh Minh thời tiết hoa tàn”. Bởi thế nên đúng thời này Thầy lập Cửu-Trùng-Đài là con đường vào Cửu-Trùng-Thiên, từng bước lên nấc thang tiến-hóa qua Cửu-Phẩm Thần-Tiên để đến nơi tuyệt phẩm là Niết Bàn, theo như Phật giáo quan-niệm đó. Chỉ có con người mới được hình ảnh của quẻ THÁI mà thôi, tức nhiên đứng thẳng, đầu đội trời chân đạp đất. Đặc tính quẻ THÁI ䷊: Trong khi đó Khôn ☷ (6 vạch đứt) là Âm ở trên, quẻ KIỀN ☰ dương ở dưới, chỉ một sự bao dung, như tình cha mẹ thương con. Quẻ Kiền ☰ (3 nét liền) cọng chung là 9 nét. Người Á Đông nói Kiền là Cha, Khôn là Mẹ. Khi trời đất giao nhau, Âm Dương hoà hiệp thì muôn vật sinh trưởng cho nên mới nói THÁI: «Âm Dương hoà hiệp, thiên địa tương giao vị chi THÁI.” THÁI còn có nghĩa nhỏ đi lớn lại, Âm đi Dương 33 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN lại. Thế của khí Âm Dương trời đất giao nhau mà muôn vật hanh thông, trên dưới giao nhau mà chí khí giống in nhau. Trong Dương mà ngoài Âm, trong mạnh mà ngoài thuận. Đạo quân tử ngày một tăng trưởng, đạo tiểu nhân ngày một tiêu mòn. Soán viết: Thái, tiểu vãng đại lai cát hanh, tắc thị thiên Địa giao nhi vạn vật thông dã. Nội Dương ngoại Âm, nội kiện ngoại thuận. Quân tử đạo trưởng, tiểu nhân đạo tiêu. Vậy thì trời đất giao nhau, Âm Dương hoà hợp là quẻ THÁI. Muôn vật tươi tốt. Đấng nhân quân phải làm thế nào giữ được mức quân bình: không thái quá mà cũng không bất cập, cốt thực hành, vun bồi, sửa sang giúp đỡ cho nên việc của Trời đất và phù trợ cho dân sanh. Hãy xem giữa trời đất và con người có những điểm tương đồng, tức nhiên “Trời đất in ta một chữ đồng”. đúng như câu của các Triết gia Đông Tây đều nhìn nhận: Con người là một Tiểu Vũ trụ “Nhân thân tiểu vũ trụ”. “Con người đứng phẩm tối linh, “Nửa người nửa Phật nơi mình anh nhi”. Trời đất, vạn vật đều có đầy đủ trong con người của chúng ta. Sự tương ứng giữa hình tượng và các số của Đại Vũ trụ (Macrocosme) tức là trời đất với Tiểu Vũ trụ (Microcosme) tức là con người. 3– CHÁNH 正 Chánh 正 nghĩa là ngay thẳng, không thiên lệch. Điều này Đức Chí-Tôn đã dạy rằng “Bất thiên tả, bất thiên hữu, bất bạo động”. Phân tích chữ chánh 正 thấy 34 A- CHỮ ĐƠN có hai chữ Thượng 上 và Hạ 下 hiệp lại, tức là người có tâm chánh thì không xu nịnh người trên, không hiếp đáp người dưới mà đời cho rằng “Thượng đội Hạ đạp”. Trong vấn đề tu-hành dù ở phương diện nào điều cần-yếu là phải giữ cái tâm cho chánh đáng “Vì tâm trung chánh đáng thì là làm cốt cho Tiên Thánh, còn tâm chí vạy tà là chỗ của tà-quái xung nhập”. Lời Bà Lâm Hương-Thanh nói rằng: “Sự tu-hành chẳng phải dâng hoa đảnh lễ, khỏ mõ rung chuông là đủ; mà cũng không phải niệm đọc kinh, ăn chay ăn lạt là rồi. Bởi đó là cái SỰ chớ chưa phải cái LÝ, cái ngọn chớ chưa phải cái gốc; cái lý với cái gốc vốn ở trong TÂM người. “Giữ tòa lương-tâm cho thanh tịnh, chánh đáng, rồi sai khiến ra tứ chi, thân thể, dò theo đạo luật mà làm. Sự tu không phải nội trong lúc tới chùa hay là đương lúc cúng kiến ăn chay. Phải cẩn-thận dầu trong khi ngày thường, ăn ở đối-đãi với nhau trong cuộc đời cũng phải cho nhớ rằng: thiện nam tín nữ, thì mình phải liệu làm sao, giữ làm sao cho lời ăn tiếng nói, cử chỉ hành-vi cho khỏi phải phụ một phần trách nhiệm, chớ nếu như đã thọ lãnh tiếng“nhập môn cầu Đạo” mà còn tranh cạnh chuyện thị-phi ác cảm bên trường đời, lửa tam bành nổi dậy rần rần, ma lục tặc hoành-hành thất sá. “Kinh cũng đọc, kệ cũng đọc, mà lời phàm tiếng tục cũng không chừa. “Tiên cũng cầu, Phật cũng cầu mà tánh quỉ nết yêu cũng không bỏ. “Ngoài so-se đeo mảnh gương Thiên-nhãn, lần chuỗi 35 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN hột bồ-đề mà trong lòng thì mối nghiệt dây oan vấn vương nơi trái tim lá phổi. “Vậy thì sự tu-hành chính là một cuộc cầu danh giả dối, biết mấy đời cho thoát đặng cảnh khổ sông mê. “Ôi! Ăn chay một tháng có mấy ngày, còn bao nhiêu thì hại vật sát sanh không chừng đỗi, kinh sám-hối đọc sơ qua chút ít, còn bao nhiêu thì vọng ngôn ác ngữ cả luôn năm, vậy rồi lâm vô vòng ác-đạo trầm luân lại thán oán rằng: Tôi có niệm kệ, ăn chay, sao không thấy Phật rước Tiên đưa, Thánh Thần hỉ xả?” Thi văn dạy Đạo: Lẽ Chánh tự nhiên có lẽ Tà, Chánh Tà hai lẽ đoán sao ra? Sao ra Tiên Phật người trần tục. Trần tục muốn thành phải đến TA. 4– CHỦ 主 TRÊN THIÊN BÀN có dạng CHỮ CHỦ 主 Tất cả các yếu-lý để làm một con người toàn thiện là phải đủ 4 đức: Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí (tượng chữ vương 王 4 nét). Có thể gồm thâu vào một mối ở người tu theo Đạo Cao-Đài ngày nay là đoạt đức làm Vương, làm Chủ. Phật Thích-Ca cũng nói: Thắng một vạn quân không bằng tự thắng lấy mình là vậy. Thắng lấy mình là làm chủ mình trước tiên. Dầu một bậc vua quan công hầu khanh tể đi nữa mà không thắng lấy mình được thì mọi việc sẽ hư hỏng về sau, mất lương tâm mà thôi. Lịch-sử nhân-loại đã cho ta thấy điều ấy. 36 A- CHỮ ĐƠN Phân tích chữ Chủ 主 sẽ thấy trước tiên là ba vạch liền ☰ ấy tượng Tam tài, mà chính con người có dự phần trong ấy: trên Trời, dưới Đất, giữa là Người. Phải là người có đạo đức mới không thẹn với trời cao đất dày chứ! Ba vạch này còn là quẻ CÀN (Càn vi Thiên) đó vậy. Thêm một nét sổ thẳng qua thành ra chữ Vương 王 (vương là vua) mà chính Đại-Đạo ngày nay Chí-Tôn đã đến ban cho một nền Vương Đạo. Đặt một nét chủ lên trên thành ra chữ CHỦ là vậy. Thế nên ngày nay Đức Chí-Tôn đến mở Đạo Ngài cho Thờ trên Thiên bàn hình chữ CHỦ 主. Tức nhiên điều cần yếu nhứt là mình phải tự làm chủ lấy mình. Đây cũng là câu quyết định: “Ngũ nguyện Thánh Thất an-ninh” vậy. Dù ở một con người có Tôn-giáo hay một người ngoại Đạo mà có đủ Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí thì cũng là một mẫu người đáng kính, đáng nễ phục. “Thế nên Triết-lý của nền Tôn-giáo Cao-Đài mục đích là làm cho cả nhân-loại đến học đức làm Chúa, làm chủ toàn cả gia-đình: ③ Được làm Chủ của một tiểu gia-đình, tức là một 37 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN Tông-tộc, là một vị Hiền tại thế rồi. ③ Được làm Chủ một trung gia-đình là quốc gia, là một vị Thánh-nhơn. ③ Được làm Chủ một số quốc-gia hiệp lại như Hiệp Chủng-quốc tại Mỹ-châu như Washington, Lafayette chẳng hạn là một vị Tiên. ③ Được làm Chủ tới đại-gia-đình tức nhiên làm chủ cả toàn tâm-lý thiên-hạ, một nền Tôn-giáo, là một vị Phật. Thể-pháp của Đạo Cao-Đài có khuôn-khổ tập cho nhơn loại đi đến mục-đích trong luật-pháp của một nền Chánh giáo”. Trên Thiên bàn thờ Chí-Tôn hình chữ CHỦ 主 tức là gồm 12 món cúng phẩm, đặt thành 3 hàng ngang tạo thành hình quẻCàn ☰ Càn vi thiên (Càn là trời) tức là chỉ ngôi Thượng Đế Thái-cực Thánh-Hoàng vi chủ. Đức Chí-Tôn đến dạy cho nhân loại thờ Ngài dưới hình thức chữ CHỦ là chỉ rõ cho thấy rằng: “Thầy là CHÚA cả Càn khôn thế giái, tức là Chúa tể sự vô vi, nghĩa là chủ quyền của Đạo, mà hễ chủ quyền của Đạo ngự nơi nào thì là Đạo ở nơi ấy” (PCT). Vậy thì lý do gì nay thượng lên, mai đem xuống như một món hàng. Nhiều người rất tôn trọng Hộ-Pháp, nên chỉ thờ riêng Đức Hộ-Pháp mà thôi. Vậy những người thờ Thánh Tượng Ngũ Chi, biểu tượng ngôi Thượng Đế vi chủ, rồi không còn kính nễ Đức Hộ-Pháp hay sao? Và Đạo lịnh nào cho phép dời Thiên Nhãn Thầy xuống? Có phải vô tình ta đã thất lỗi với Thầy Trời sao? Cũng là đại tội với Đức Hộ-Pháp hay sao? 38 A- CHỮ ĐƠN Hiện nay trên Thiên bàn đã sửa sai Pháp: Ngày nay cũng đặt 12 món cúng phẩm ấy nhưng sửa lại để bông và trái xuống cấp dưới (hoặc cấp 2 hay cấp 3) nghĩa là làm mất đi một nét ngang, bấy giờ còn lại là hình chữ THỔ 土 (thổ là đất) thì trở thành quẻ Khôn ☷ Khôn vi địa (địa là đất) là thời âm. Âm thạnh tất Dương suy. Đạo bị bế là vậy. Bởi hằng ngày Ta chỉ lạy vào chữ “Thổ” mà thôi. Nhìn lên Thiên bàn, một lỗi-lầm như trên ta thấy ra rất nhỏ, hầu như không một ai chú-ý, nhưng chiều sâu rộng thật tai hại vô cùng, Đạo bị thất pháp là do đó. Người tu không thành cũng do đó. Người bảo thủ Chơn-truyền cũng phải biết phân biệt bấy nhiêu đó mà tìm tòi nơi Chánh giáo. Đâu là đúng? Đâu là sai? Tự mình điều chỉnh! Thất pháp như thế nào? Điều này Thầy có nói với Đức Hộ-Pháp khi Ngài giao quyền cho Hộ-Pháp xuống thế mở Đạo. Nhắc lại lời Đức Hộ-Pháp rằng: “Bần-Đạo vâng lịnh Đức Chí Tôn xuống thế mở Đạo, 39 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN thì Đức Chí-Tôn mới hỏi rằng: – Con phục lịnh xuống thế mở Đạo, con mở Bí-pháp trước hay là mở Thể-pháp trước? Bần-Đạo trả lời: – Xin mở Bí-pháp trước. Chí-Tôn nói: – Nếu con mở Bí-pháp trước thì phải khổ đa! Đang lúc đời cạnh-tranh tàn bạo, nếu mở Bí pháp trước, cả sự bí-mật huyền-vi của Đạo, Đời thấy rõ xúm nhau tranh giành phá hoại thì mối Đạo phải ra thế nào? Vì thế nên mở Thể-pháp trước, dầu cho đời quá dữ có tranh-giành phá hoại cơ thể hữu-vi hữu-hủy đi nữa thì cũng vô hại, xin miễn mặt Bí pháp còn là Đạo còn. – Bí-pháp là Hiệp-Thiên-Đài giữ. – Thể-pháp là Cửu-Trùng-Đài mở-mang bành trướng”. Vậy có hại cho nền chơn giáo của Chí-Tôn không? – Nếu nói hại thì quả thật là một điều tai hại ghê gớm, nhưng muốn không hại thì cả nhơn sanh thông hiểu đạo lý, dầu sửa đến đâu mà nhơn sanh đã thấu hiểu rồi thì không còn lầm lạc được.“Tu hữu công mà thành thì không thành” ấy là lời Thầy đã từng nhắc nhở! Tất nhiên, ngày nay Đức Chí-Tôn đã đến, ban lại CHỦ QUYỀN cho dân tộc Việt-Nam, vì qua bao thời gian nhiều thế hệ cha ông chúng ta đã bị mất chủ quyền, chịu nạn lệ nô, để bây giờ con cháu của các Ngài phải biết đến chữ CHỦ với tầm mức quan trọng của nó: ❒ Thứ nhứt là biết có Trời đang làm CHỦ, đang chế 40 A- CHỮ ĐƠN ngự toàn cả tâm linh của nhân loại với mục đích đưa nhân loại đến Đại-Đồng. Ấy là chữ CHỦ về Đạo-pháp đó. ❒ Thứ hai là đất nước Việt-Nam có hình chữ CHỦ, tức nhiên là một quốc gia thiên định, là một Thái cực đồ. ❒ Thứ ba là đất nước Việt-Nam này phải chính do Việt Nam làm Chủ trong sứ mạng thể Thiên hành hoá, không bị một quyền vật dục nào làm cho hư hoại. ❒ Thứ Tư phải chính mình làm chủ lấy mình: đây là một yếu-tố quyết định và quan trong nhất. Giả sử con dân Việt-Nam cứ mê theo chủ nghĩa ngoại lai bán rẻ lương tâm, bán rẻ cả hồn thiêng dân tộc, thì dầu Chí-Tôn có ban cho đất nước đầy mỏ vàng cũng sẽ làm mồi cho kẻ tham quyền trục lợi mà thôi. Tạo ra nhiều tham nhũng vụ tất lợi lộc mà bỏ ngân hàng riêng, bán rẻ sự hy sinh xương máu của bao đời cha ông mà thôi. Hồn thiêng sông núi ơi! Việt Nam ơi! Việt nam ơi! 5– CHÚA 主 Âm tuy khác nhưng nghĩa vẫn một. Gồm bộ Chủ丶 và chữ Vương 王 Ngày xưa vị Chúa xem như người đứng đầu một nước lớn gọi là Đế 帝 thống lãnh các Vương hầu. Cũng như Ngôi Trời là Cha, mà Chúa là Con một của Trời. Đọc Chúa là danh của ĐẤNG Chúa Cứu thế đã một lần đến với nhân loại, Ngài đã thọ khổ để chuộc tội cho loài người. Trên hai ngàn năm đã vắng mặt Người: Trong “ĐỆ NHỊ HOÀ-ƯỚC đã ký-kết với Đức Chí Tôn bị nhân-loại bội-ước nữa, vì bội-ước mà bảo sao nhân- 41 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN loại không bị tội-tình mắc-mỏ cho được”. Lời Đức Chúa Jésus Christ trong Thánh KANT: “Je reviens en ce monde avec un Nouveau Jérusalem” (Tôi trở lại thế-gian này với một TÒA THÁNH MỚI”. Hôm nay Ngài đã trở lại với Toà-Thánh Cao-Đài rồi đó: “Nhị kiếp Tây Âu cầm máy tạo, “Hữu duyên Đông Á nắm Thiên Thơ” Thánh ngôn đã ghi rõ một đàn cơ do người Pháp hầu đàn. Đức Chí-Tôn giáng dạy: “Các con có biết chăng hiện nay vì thế gian rất hung bạo nên thời kỳ tận diệt đã hầu kề. Nhân loại tàn sát lẫn nhau, bởi không biết dùng khoa học vào việc phải, nên nó mới biến thành chia rẻ và chiến tranh. Thánh Đạo của Chúa Cứu Thế (vì sự hiểu lầm) làm tăng gia dục vọng của kẻ mạnh đối người yếu và giúp giáo cho bọn trên hiếp người dưới. Phải có một giáo lý mới mẻ đủ khả năng kềm chế nhân loại trong sự thương xót chúng sanh. Chỉ có xứ Việt-Nam còn duy trì được sự tôn sùng Tổ phụ theo tục lệ cổ truyền, mặc dù xứ ấy chỉ biết chịu ở dưới quyền lệ thuộc từ ngày được tạo lập đến giờ. Ý Thầy muốn nó được giữ nguyên như vậy mãi” (TNI/131). Bởi: Ngày nay Người đã trở lại trong nguơn hội này để hoàn thành chương trình “Qui Nguyên Tam Giáo Phục Nhứt Ngũ Chi”, dưới danh hiệu: “Tam-Thiên Thế giới HỘ-PHÁP GIÁNG LÂM” 6– CỔ 蠱 Trong Dịch-lý: quẻ Sơn Phong Cổ là quẻ thứ 18 trong Thượng Kinh Quẻ CỔ họp bởi Cấn ☶ là núi ở trên; Tốn 42 A- CHỮ ĐƠN ☴ là gió ở dưới; núi là sơn, gió là phong, gồm lại đọc tên là Sơn-Phong Cổ ䷑ Chữ Cổ 蠱 trong Tự-điển nghĩa là một giống trùng 虫 ở trong bụng làm cho người ta bị trướng, gọi là bệnh cổ trướng. Trong sách thuốc có nói: Phong, Lao, Cổ, Lại tứ chứng nan-y (bệnh ung nhọt, ho lao, cổ-trướng, cùi lở-lói là bốn chứng bệnh rất khó chữa). – Cổ 蠱 cũng là một vật độc làm hại người, ai ăn phải thì sinh ra ngây-dại, mê- man. – Cổ 蠱 theo chiết-tự có ba chữ trùng 虫 ở trên chữ mãnh 皿, mãnh là cái chậu; ba chữ trùng là có nhiều sâu bọ trong chậu, có nghĩa là tan rã ghê-tởm, hỗn-độn lúc nhúc như dòi vậy. – Cổ có nghĩa là tan-hỏng vì làm việc; lúc-nhúc trong chậu là công việc của sâu-bọ, mà trừ bỏ nó đi lại là một việc khác, tức đã hoại loạn đến mà lo sửa sang, đã sửa sang tất nhiên có công việc, nên nói tắt rằng: “Cổ giả sự dã” (cổ là công việc). Khi vật bỏ lâu ngày chẳng dùng thời sâu mọt sinh ra gọi bằng trùng cổ; người say đắm tửu sắc mà tật bệnh sinh ra gọi bằng bệnh Cổ. Thiên hạ trị an lâu ngày mà tệ hại sinh, gọi bằng cổ hoại. Trai gái say đắm tình dục mà bị mê hoặc, thảy đều là tượng Cổ loạn, thời không thể ngồi yên, tất có việc nên đặt tên quẻ bằng Cổ. A- Quẻ CỔ tượng cho thời “Án nạn pháp” Trong cửa Đạo Cao-Đài, người đứng ra lãnh đạo tinh thần buổi này chính là công của Đức Hộ-Pháp Phạm Công Tắc. Ngài là Giáo Chủ về hữu hình. Phần vô hình thì chính Đấng Chí-Tôn Ngọc Hoàng Thượng Đế là Giáo chủ. 43 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN NHỮNG HIỆN TRẠNG CỦA NĂM THÂN Đầu xuân năm Nhâm-Thân (1932) sắp Đại Lễ Đức Chí Tôn ngày 9 tháng Giêng, nên vào buổi chiều tối ngày mùng 8 mới đốt bên trong lòng Quả Càn Khôn một ngọn đèn manchon cho có ánh sáng. Do hai vị chăm sóc là Hồ Văn Lầu và Nguyễn Văn Biện. Lối 9 giờ đèn phựt dầu phát cháy Quả Càn Khôn. Nhờ ông Văn-Thắng-Trà (sau nầy là Lễ sanh Phái Thượng) dập tắt được ngọn lửa. Quả Càn Khôn bị cháy chỉ còn 1/3 phía Thiên Nhãn thôi. Đến sáng ra thì Anh Cả Đức Quyền-Giáo-Tông mới qua hỏi Đức Hộ Pháp: – Quả Càn Khôn bị cháy Hộ Pháp nghĩ sao? Đức Hộ Pháp nói: – Quả Càn Khôn bị cháy mà Thiên Nhãn còn, tức là Đạo còn, nhưng đời phải tận. Sau vụ cháy Quả Càn Khôn rồi thì Đức Chí Tôn có giáng cơ cho một bài thơ như sau: THI Chẳng phải Tây Ninh chịu nạn nghèo, Cuộc đời luân chuyển thế cheo leo. Trời còn đất lỡ tang thương biến, Ruộng rẫy phố phường lộ mốc meo. Sắc tướng âm thinh tua giảm bớt, Mở đường công quả chúng làm theo. Văn chương đâu rõ thông cùng lý, Tận thế hưng vong đã thấy vèo. B- Nền Đạo bắt đầu gặp cơ khảo đảo: Trong cửa Đạo hiện thời lớp thì chia phe phân phái, 44 A- CHỮ ĐƠN còn lại thì bị cường quyền thực dân đàn áp bắt Đức Hộ Pháp vào năm Tân-Tỵ đày qua Madagascar cùng với một số Chức sắc cao cấp nữa. Qua năm Giáp-Thân (1944) người Pháp tính đàn áp Cao Đài, có lịnh bắt Chức sắc và Chức việc, nên quý vị đó được tin trốn xuống Sài-Gòn hợp tác với Nhựt mới lập ra hãng tàu Nitinan vừa làm mướn vừa tập luyện cho đoàn Nội Ứng Nghĩa Binh thuần thục. Nhờ Nhựt làm hậu-thuẫn cho số Nghĩa-binh cầm tầm vông, đầu đội calô Thần Đạo nhảy vô thành bắt quân Pháp, đó là cuộc đảo chánh Pháp 24 tháng giêng Ất-Dậu (1945). Do cuộc đảo chánh nên Thực-dân Pháp trả tự do cho Đức Hộ-Pháp từ Madagascar trở về cố quốc. Đức Ngài xuống chiếc tàu Indépendance về đến Vũng-Tàu là 12 ngày đêm, về đến quê hương vào ngày 27–07–Bính Tuất (1946) bởi tàu lớn nên đậu ngoài khơi nhờ ca-nô ra rước Đức Ngài vào bờ rồi về Sài-Gòn nghỉ ở nhà ông Hợi hết cả tuần mới về Tòa Thánh. Đức Ngài nhìn lại cảnh vật khác xưa, vừa lo chấn chỉnh mối chơn truyền vừa lo phục lại chủ quyền cho Đạo, tức là lập thành Hội Thánh để thay hình thể Đức Chí Tôn và chuẩn bị mở Đại-hội Nhơn Sanh năm Bính-Tuất. Ngài còn lo tu bổ Đền thờ Đức Chí-Tôn và tạo ngôi Điện thờ Đức Phật-Mẫu cùng các dinh thự với ba Cung ba Động vừa xong đâu đó được an bày. Nào ngờ cơ khảo Đạo lại đến với Đức Ngài nữa. Nhưng Đức Ngài đã biết trước tất cả và sẵn sàng chờ đợi, cũng như chờ đợi sự đi đày ở lần trước vậy. Trước đó, Đức Hộ Pháp đã chuẩn bị cho cuộc lễ Hội-Yến Diêu-Trì-Cung vào ngày 15 tháng 08–Ất Mùi thật chu đáo. Buổi tối ngày 45 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN 16 tại sân Đại-Đồng-Xã có tổ chức Văn-Minh-Điện để các bậc Chức sắc cho thay đố, nhưng sự thực Đức Ngài chỉ mượn 4 câu ca dao để làm câu thay, ngụ ý muốn nhắn nhủ những lời tâm huyết nhất cho các Môn-đệ của Đức Chí Tôn biết thời buổi nguy vong sắp đến mà không thể tỏ thật bằng lời, nên mượn thay đố rằng: Câu 1: “Ví dầu cầu ván đóng đinh, “Cầu tre lắt lẻo gập-ghình khó đi” (xuất nhứt vật) Đáp: “cái thang” Câu 2: “Bậu nghe ai dỗ ai dành, “Chanh chua Bậu chuộng, cam sành Bậu chê”. (xuất nhứt vật) Đáp: “Cái trách” Câu 3: “Một mai thiếp có xa chàng, “Đôi bông thiếp trả đôi vàng thiếp xin” (Xuất nhứt vật) Đáp: “Cái ly” Câu 4: “Tưởng rằng nghĩa mặn tình nồng, “Nào hay tay ẵm tay bồng vai mang”. (Xuất nhứt vật) Đáp: “Cái khai”. Không một ai đáp trúng lời thay đố trên cả! Những lời than trách trên đây đều là hình ảnh của người Nữ phái đó là thời Âm, khi Âm thịnh tất Dương suy. Với cuộc thi đố này ngụ ý 4 chữ “Than Trách Ly Khai”. Đó là một chơn ngôn ẩn ý của Đức Ngài nói lên 46 A- CHỮ ĐƠN cho nhân-sanh biết cái dã-tâm của Ngô Triều với ý đồ Công-giáo-hóa Cao Đài, dù trước đó đã có nhiều thủ đoạn. Ba hôm sau có cuộc thanh trừng vào ngày 20–08–Ất Mùi do Quân đội Cao-Đài đứng lên kéo về bao vây Hộ Pháp Đường và làm khó dễ Đức Hộ-Pháp. Chính cái ngày 20–08 này được xem là “Ngày Đạo hận” để mở ra một thời Án nạn pháp mà người phải đứng ra gánh nạn cho nhơn sanh chính là Đức Ngài đã dâng sớ:. Trích đoạn Sớ chung niên năm Ất Mùi Về cuộc thanh trừng “… Năm Ất Mùi là năm Đạo trải qua nhiều trạng thái vui buồn lẫn lộn, lắm cảnh hiệp tan pha màu, khiến cho Hội Thánh phải lắm công nhọc trí xoay trở thuận chiều, hầu trấn an toàn thể con cái Đức Chí-Tôn. Bước qua tháng tám Lễ Hội Yến Diêu Trì vừa yên, cách ba ngày sau nhằm ngày 20 tháng 8 năm Ất Mùi (Dl 05–10–1955) cuộc nội biến xảy ra do Trung Tướng Nguyễn Thành Phương chủ động vào Hộ-pháp-Đường là nhược điểm. Cuộc khảo đảo nhằm ngay Đệ Tử, nhưng dầu phải, dầu quấy, dầu nên, dầu hư, Đệ Tử cam hứng chịu cuộc bạo hành của Phương… làm sôi nổi cả dân cư trong vùng Thánh Địa, luôn cả các nước ngoài…” Chính cái thời kỳ mà Tôn giáo phải chịu một cái nạn ghê gớm nên gọi đó là thời Pháp nạn. Có phải chỉ riêng Tôn giáo Cao Đài mới chịu một cái ách nạn đó hay không? – Thưa rằng không! Từ xưa đến giờ không một Tôn giáo nào tranh khỏi: Chúa chịu đóng đinh trên cây Thánh giá. Bọn người manh tâm giết Chúa không ai khác hơn là người của Chúa. Một Juda bán Chúa vì ham ba chục 47 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN nguơn bạc. Còn Tướng Nguyễn Thành Phương đây cũng vì ham ba chục triệu bạc ở cái thời điểm năm 1955 của nhóm gia đình trị Diệm–Nhu, mà còn thêm hứa hẹn một mớ chức quyền bổng lộc nữa. Đức Hộ Pháp cho đây là hành động của một con người “bội sư phản Đạo” thì chắc rằng không còn một từ nào khác để dùng cho con người này nữa. Sau ngày Đức Hộ-Pháp Triều thiên, Ngài giáng Cơ bảo sửa “ngày Đạo hận” ra ngày “Giỗ chung” 7– CUỒNG 狂 Chữ Cuồng nghĩa là điên. Theo phép Lục thư chánh tả thì chữ này gồm có bộ khuyển (犭) viết đủ nét 犬 là con chó và chữ Vương 王là vua. Ý nói dẹp bỏ loài khuyển cho hết rồi (chỉ loài gian nịnh mà thời nào cũng có) thì mới xuất hiện một vì vua anh minh, chánh đại, để cho nước trị, nhà an, đem lại hạnh phúc thanh bình cho dân chúng. Đây là duyên cớ một bài thơ “Vịnh người cuồng” của nhà chí sĩ Trần Cao Vân. Sau cuộc khởi nghĩa Võ-Trứ tại Bình Định vừa chấm dứt, thì tại huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên lại xảy ra vụ truyền bá Trung Thiên đạo, viên Tri-huyện Đồng Xuân ra lịnh bắt giam cụ Trần Cao Vân và gán cho cụ là một cuồng sĩ. Nhân đó Cụ liền cảm tác bài thơ này: Vì ai nên chịu tiếng là Cuồng? Nhân nghĩa rồi ra bỏ mất luôn. Vì LỖ ở TRẦN cam nhẻ dột, (1) Ngang trời dọc đất thảy luồng tuông, Phép Tiên Tổ mẫu khôn thu ngục, 48 A- CHỮ ĐƠN Bùa Thánh Tề Thiên cũng dẹp tuồng, Trừ hết khuyển rồi Vương rõ mặt (2) Đủ xiêm, áo mão ấy nên khôn. Câu thơ số 3 nói LỖ là tên nước Lỗ vào thời nhà Châu bên Tàu ngày xưa, đó là quê hương của Đức Khổng Tử, còn TRẦN là một nước thời Châu mạt. Đức Khổng Tử có đến nước Trần truyền Đạo, không được vua nước này tin dùng, lại nhân nạn đói và loạn lạc hoành hành, Đức Khổng Tử và cả môn đệ đều chịu khốn khổ. Nay hoàn cảnh cụ Trần Cao Vân trái ngang như vầy nghĩa là cụ cũng muốn đem đạo lý để chấn chỉnh nhân tâm, nhưng vì người ta không tin Đạo, nên cụ phải cam chịu sự mỉa mai, khinh rẻ, chẳng khác người điên không biết hổ thẹn. Sau khi Cụ Trần Cao Vân được thả về từ nhà lao Côn Lôn, tháng Giêng (1914). Tiếp đó Cụ Thái Phiên giới thiệu Cụ Trần gặp Vua Duy-Tân. Vua mời Cụ Trần Cao Vân làm Quốc Sư, Cụ nhận lời. Sau cuộc khởi nghĩa chống Pháp của Vua Duy-Tân bị thất bại, chính phủ bảo hộ và triều đình Huế ghép tội cho Cụ “giả danh bạo nghịch” rồi đem xử chém tại cửa An-Hòa (phía Tây thành phố Huế) cùng một lần với Cụ Thái Phiên, Tôn Thất Đề vào ngày 16–04–1916. Trước khi chuẩn bị đưa ra Hội đồng quyết án, Cụ Trần Cao-Vân tìm cách gởi thơ riêng đến các vị Đại thần Nam triều bằng mấy lời tâm huyết: “Trung là ai, Nghĩa là ai, đai cân võng lọng là ai? Thà để cô thân tử biệt; “Trời còn đó, Đất còn đó, xã tắc sơn hà còn đó, mong 49 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN cho Thánh Thượng sanh toàn”. Nghe tin Cụ Trần Cao Vân mất, Cụ Phan Bội Châu ngậm ngùi thương tiếc, bèn viếng Cụ hai câu đối: – Suối vàng thêm một ma chí sĩ, xã hội mất một vị Đạo sư, liếc mắt xem Âu hải phòng trào thương đoàn hậu tiến, – Cựu học cũng một nhà danh gia, tân học cũng một tay cự phách, co tay kể hiện thời nhân vật được mấy Tiên sanh. Được tin Cụ Trần Cao Vân đã mất, các nhà chí sĩ cách mạng cứu quốc đang bị giam ở ngục Côn-Lôn vô cùng xúc động, tán dương Cụ Trần qua bốn câu thơ: Hy tiên Văn hậu thử chân thuyên, Biệt tự trung gian tạo nhất thiên, Học thuyết năng tương tiên huyết nhiễm, Nam phương Tân dịch tích vô truyền. Cụ Huỳnh Thúc Kháng dịch ra quốc âm, đăng trong “Thi Tù tùng thoại”: Văn sau Hy trước vốn Kinh này, Riêng giữa Trung Thiên dựng một tay. Học thuyết đem bầu tâm huyết nhuộm, Trời Nam, Dịch mới tiếc không thầy. Sau khi cụ Trần Cao Vân và Cụ Thái Phiên đã chết vì chánh sách bạo tàn của thực dân Pháp thì những tài liệu về Trung Thiên Dịch – Trung Thiên Đạo đều bị lục soát và thủ tiêu. Kết luận: Cụ Trần Cao-Vân, nhà chí sĩ cách mạng cũng vừa là nhà thơ nổi tiếng lúc bấy giờ. Ông đã làm tròn nghĩa vụ của người trai nước Việt, đã nêu cao tinh thần trách nhiệm tranh đấu không ngừng. Từ năm 20 tuổi 50 A- CHỮ ĐƠN từ biệt gia hương. Hai mươi bảy tuổi (27) đặt chân trên trường tranh đấu. Ba mươi ba (33) tuổi vào ngục Phú-Yên. Ba mươi lăm (35) tuổi vào ngục Bình-Định và Quảng Nam. Bốn mươi ba (43) tuổi vào ngục Côn-Lôn. Đến năm mươi mốt (51) tuổi – năm Bính Thìn – ngày 16 tháng tư, cái ngày kết liễu đời anh hùng tại làng An Hòa, (cách kinh đô Huế một vài cây số) nhà chí sĩ Trần Cao-Vân và cùng ba đồng chí: Thái Phiên, Tôn Thất Đề, Nguyễn Quang Siêu, lên đoạn đầu đài để đền nợ non sông. 8– ĐẠO 道 Chữ Đạo 道 bắt đầu chấm hai chấm là Âm Dương nhị khí, kế dưới một nét ngang tức là Âm Dương hiệp nhứt, nên chi một sanh hai, hai sanh ba, ba sanh vạn vật; rồi vạn-vật cũng quay về hiệp một. Kế dưới chữ tự 自 (6 nét) nghĩa là tự nhiên mà có. Nên chi Đạo dạy phải tự lập, tức là lo tu-hành để đạt được huyền-bí đạo-mầu thì trí lự mới phát minh. Chữ tự 自 là tự tri, tự giác chớ chẳng ai làm cho người khác giác ngộ giùm hay minh-huệ giùm. Trên dưới ráp lại thành chữ thủ 首 (9 nét). Chữ thủ nghĩa là ban sơ, lúc ban đầu, khởi thuỷ, là đầu mối của càn khôn vũ-trụ. Kế là bộ Sước 辶(3 nét) nghĩa là chạy, nên kêu là “pháp luân thường chuyển”. Họp chung lại thành chữ ĐẠO 道 Chữ ĐẠO 道 Thánh-nhân đã đặt một cái luân-lý trong đó tự lâu rồi; hai nét Âm Dương hiển-hiện trên đầu đó, hình ảnh của cha mẹ ta đó, có hợp nhất được thì mới sanh ra một chủng-tử đầu tiên là con mắt, tức là chữ Mục 目 mục là con mắt, là trung tâm của chữ Đạo. Con mắt để thâu thập tất cả tinh-hoa, đó là công ơn trước hết 51 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN là của cha mẹ sản sanh ra ta. Cha mẹ cũng phải chịu ơn của hai Đấng trên cao kia nữa, đó là Âm Dương trời đất, ngày nay Đạo Cao-Đài xác nhận là Đức Chí-Tôn và Đức Phật Mẫu. Đức Thượng-Đế là một khối Đại linh quang, là ánh sáng bao la, biểu tượg bằng “Con Mắt Trời” thế nên Đạo Cao Đài thờ “Thánh tượng Thiên Nhãn” là vậy. Hai Đền thờ của các Ngài còn đó! Niềm tự tin này không bao giờ lầm, nghĩa là ánh sáng đã lóe lên từ mắt trở thành chữ Tự 自 (tự là chính mình), từ đây con người tự giác, tự tu, tự trau-giồi cho kiếp sanh trên con đường tiến hóa. Nhưng nẻo đến đã có lối thông thì đường về cũng chính mình sáng-suốt, cho nên khi ráp cả hai phần trên dưới lại thành ra chữ Thủ 首 (thủ là đầu). Cái đầu này đưa ta đến và nó cũng hướng dẫn cho ta về, chúng ta xuống bằng cái đầu cho rằng thuận, thì khi về cái đầu cũng phải quay ra ngoài để triều kiến Đức Mẹ Diêu-Trì nơi cung Tạo-Hóa Thiên ở từng trời thứ chín, thì cái đầu này biểu tượng chữ thủ 首 (9nét) nó mới hợp lẽ. Nếu quay vào hóa ra đi nghịch làm sao đoạt Đạo? Than ôi! Đức-tin nơi ta đó, ngày nay Chí-Tôn tạo Đạo ra để cho nhân-loại thờ nhân-loại. Đạo Cao-Đài thờ con Mắt là thờ thiên-lương của mình đó vậy, cho nên con đường tu giục-giã ta phải hoàn thành Tam lập, tức nhiên lập đức, lập công, lập ngôn nghĩa là chữ thủ 首 thêm một nét sước 辶 (biểu-tượng bằng bộ sước có 3 nét) thành ra chữ ĐẠO 道 (chữ Đạo có 12 nét do 9+3, tức là con số của Thầy) Đây là tầng trời cao nhất, có về đến đây được thì mới nhập vào cõi Thiêng-liêng Hằng sống và hòa nhập được với càn khôn vũ-trụ, tức là về được cùng Thầy. 52 A- CHỮ ĐƠN Sự tu thân cần phải có ĐẠO, tin-tưởng nơi Đạo. Bởi “Đạo là cơ bí-mật làm cho kẻ phàm có thể đoạt đặng phẩm-vị Thần, Thánh, Tiên, Phật”. Thầy làm chủ chữ Đạo là Cha của sự sống: Thầy dạy rõ về quyền-uy tối thượng ấy (TNII. 62): “Các con. Thầy đã nói với các con rằng: Khi chưa có chi trong Càn khôn Thế-giới thì Khí Hư vô sanh ra có một Thầy và ngôi của Thầy là Thái cực. Thầy phân Thái cực ra Lưỡng nghi, Lưỡng-nghi phân ra Tứ tượng, Tứ tượng biến Bát-quái, Bát-quái biến hóa vô cùng mới lập ra Càn-khôn thế-giái. Thầy lại phân tánh Thầy mà sanh ra vạn vật là: Vật-chất, Thảo-mộc, Côn trùng, Thú-cầm, gọi là chúng sanh. Các con đủ hiểu rằng: Chi chi hữu sanh cũng do bởi Chơn Linh Thầy mà ra. Hễ có sống ắt có Thầy. Thầy là Cha của sự sống. Vì vậy mà lòng háo sanh của Thầy không cùng tận. Cái sống của cả chúng sanh Thầy phân phát khắp Càn khôn Thế-giới, chẳng khác nào như một nhành hoa trong cội, nó phải đủ ngày giờ Thầy nhứt định mới trổ bông và sanh trái đặng trồng nữa, biến hóa ra thêm. Nếu như ai bẻ hoa ấy nửa chừng thì là sát một kiếp sanh không cho biến hóa. Mỗi mạng sống đều hữu căn hữu kiếp, dầu Nguyên-sanh hay Hóa-sanh cũng vậy, đến thế nầy lâu mau đều định trước. Nếu ai giết mạng sống, đều chịu quả báo không sai, biết đâu là cái kiếp sanh ấy chẳng phải là Tiên, Phật bị đọa luân hồi mà ra đến đỗi ấy. Cái mạng sống là Thầy, mà giết Thầy thì không phải dễ. Các con gắng dạy nhơn sanh điều ấy”. 9– ĐIỂU 鳥 (11 NÉT) “Trải bao thỏ lặn ác tà”. Ngôn Đường-Thi có câu: “Nhạ phi Đông hải chí Tây sơn nhứt nhựt trường” nghĩa là 53 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN Con chim ác bay về biển Đông tới núi Tây thì giáp một ngày. Mượn điển văn ấy mà chỉ một ngày: Mặt trời sớm mai mọc tại hướng Đông, chiều lặn về hướng Tây. Khuất bóng ác tức khuất bóng mặt Trời thì qua một ngày. “Vừng ô” Không có điển văn. Tuy nhiên Thi văn có câu “Ô thước qui sơn” tức 1à quạ bay về núi. Đã biết rằng hễ chiều thì biết bao nhiêu loài chim bay về núi, song lấy tích quạ mà chỉ rằng chiều tối thì phải hơn, vì quạ thì “Đen lông đen cánh bộ giò cũng đen”. Chữ Hán thì chỉ các loài chim đều gọi là Điểu 鳥 (bộ điểu – 11 nét). Chim quạ cũng là loài Điểu, nhưng chỉ có con mắt có màu trắng, dễ nhận ra ban ngày, còn khi chiều xuống, đêm tối dần nên hình dáng cùng màu lông của Quạ lẫn trong màn đêm, còn lại màu đen tuyền mà thôi. Thánh nhân viết chữ Ô 烏(10 nét). Còn chữ điểu có một gạch ở trên tượng cho con mắt nên thành 11 nét vậy. 10– ĐÔNG 東 Theo nguyên-lý của trời đất thì Đạo luôn luôn phát khởi từ phương Đông. Phân tích Chữ Đông 東có hai phần: chữ nhựt 日 ở giữa, bộ mộc 木 xuyên qua chữ nhựt, có nghĩa là mặt trời khi vừa nhô lên khỏi ngọn cây là đã thấy rõ rồi. Chứng tỏ rằng mặt trời luôn mọc ở phương Đông. Mặt trời là Đạo, tức nhiên mặt trời đem lại sự sống cho muôn loài vạn vật cũng như Đạo vậy. “Từ cổ chí kim, tạo thiên lập địa, Đạo đều phát khởi từ phương Đông, là các nước ở miền Á Đông (Asie) như các nền chơn-giáo trước kia: Nho 儒, Đạo 道, Thích 釋 cũng 54 A- CHỮ ĐƠN đều phát khởi nơi miền Á-đông rồi lần lần truyền bá qua phương Tây như: – Đạo Phật thì khai tại Thiên-trước là Đức Nhiên Đăng Cổ-Phật và Đức Thích-ca Mâu-Ni khai Phật-giáo. – Đại-Đạo là Đạo Tiên thì Lão-Tử khai tại Trung Hoa. – Sau nữa Khổng-Tử khai Đạo Thánh cũng tại Trung hoa là ở miền Á-Đông. – Sau lần lần Đạo trải khắp qua hướng Tây, nên Đức Chúa Jésus truyền Đạo Thánh tại hướng Tây. Kế đó Đạo mới roi truyền ra khắp Năm Châu. Câu Kinh: “Ánh Thái-dương giọi trước phương Đông”. Ánh Thái-dương là Đạo đó vậy. Nay đã đến Hạ nguơn mạt kiếp, cuối cùng nên Đức Chí-Tôn mới chuyển Đạo nơi vùng Á-Đông, đấy là nơi nguồn Đạo phát ra, lại khai nơi Nam-kỳ (một trong ba kỳ của cõi Á-đông). Vì cõi Đông dương đây cũng về miền Đông của Á-châu nên ngày nay phải khởi khai nơi hướng Đông trước rồi mới truyền lần ra hướng Tây. Như Đức Chúa Jésus khai Đạo bên Âu châu, thì cũng khởi khai nơi miền Đông của Âu châu, rồi mới loan truyền khắp cả Âu-châu, ấy là luật tự-nhiên từ cổ chí kim, hễ Đạo phát khai thì cứ bắt đầu từ phương Đông truyền ra. Ngày nay là giáp một vòng nên khởi lại điểm ban đầu gọi là “Thiên địa tuần-hoàn châu nhi phục thủy” do đó nền Đại-Đạo phải khai tại Á-Đông này, nên Thầy mới mở Đạo nơi Đông dương là cực Đông của Á-châu mà lại khai nơi xứ Nam-kỳ là xứ thuộc-địa, dân-tộc yếu hèn, kém cỏi, ấy là do nơi Thiên-cơ tiền định cả muôn năm, lại là thưởng cái lòng tín-ngưỡng của người Nam từ thử. Tuy khai Đạo tại nước Nam mà cũng khởi từ Đông, 55 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN do cái lý từ Bàn-cổ sơ khai: “Thiên khai ư Tý, Địa tịch ư Sửu, nhơn sanh ư Dần” 天開於子地藉於丑人生於 寅. Do vậy mà Đạo khởi khai tại Tây-Ninh lần lần truyền ra Gia định, Biên-Hòa, Thủ-Dầu-một, Chợ-lớn là mấy hạt ở hướng Đông. Qua năm thứ nhì, thứ ba Đạo mới truyền ra mấy hạt hướng Tây”. Do câu “Đạo xuất ư Đông” cũng nói lên ý-nghĩa ấy. “Cái nguyên-lý ấy có từ thuở chưa có Càn Khôn Vũ Trụ. Đạo-giáo có dạy: Hai lằn nguơn-khí đụng lại nổ ra khối lửa, khối lửa ấy là ngôi Thái cực, chủ ngôi Thái-cực là Đức Chí-Tôn. Khi trời sét nổ ta nghe gì? An-Nam mình kêu là “Ùm”. Vì cớ phép Phật sửa lại là “Úm” (úm ma ni bát ri hồng). Câu ấy đọc có nghĩa là nắm cả quyền-năng Vũ-trụ quản suất trong tay. Tiếng nổ ta nghe nó ra sao? Khi nổ rồi còn nghe tiếng bay xa, nguyên-căn của tiếng nổ là tiếng trống, còn giọng ngân là tiếng chuông. Ấy vậy, nguyên-căn của Đạo-giáo do bên Á-Đông này có tiếng trống phát khởi trước, nên chùa thường sử dụng độc nhất tiếng trống; tiếng ngân ấy là sự ảnh-hưởng đạo-giáo, mới xuất hiện qua Âu-châu đều là ảnh-hưởng từ Phật-giáo, mà Phật-giáo xuất hiện nơi Á-đông. Vì vậy mà Đạo nơi phương Tây chỉ có tiếng chuông, còn các nền Tôn-giáo phụ thuộc đều không đúng theo nguyên tắc căn bản. Do nguyên-lý “Đạo xuất ư Đông. Đế xuất hồ Chấn mà ngày nay Đạo Cao-Đài qui nguyên hiệp nhứt nên có đủ trống và chuông, ấy là thuần túy tinh-thần Á Đông để phát-huy đến cả Đại Đồng thế giới vậy”. Lại nữa hướng Toà-Thánh quay theo chiều Đông Tây, 56 A- CHỮ ĐƠN mà tạo nên một Bát-Quái Cao-Đài mầu-nhiệm. 11– ĐỨC 德 Nói rằng “Thiên địa hợp kỳ đức” 天 地 合 其 德 tức nhiên Trời đất hợp nhau bởi Đức. Xưa các bậc lão thành thường có câu ghi nhận cho dễ nhớ cách viết chữ Đức, là: Con chim nó đậu nhánh mè. Thập trên tứ dưới nhứt đè chữ tâm Đức là gì? Phân tích sẽ thấy: Chữ Đức 德 có hai phần: bên trái là bộ sách彳là bước chân trái, là khởi đầu, có ba nét thể hiện lý Tam tài ở trong mỗi con người Đạo. Bên phải thì từ trên xuống là chữ thập 十 chữ tứ 四 chữ nhứt 一 chữ tâm 心 tức nhiên là nói về con người đứng trong trời đất: Trên là mười phương trời, giữa là Người đứng đầu trong bốn hàng phẩm của chúng sanh là vật-chất, thảo-mộc, thú cầm mới đến Người. Chữ Nhứt là duy tâm, duy nhứt, đứng đầu trong vạn loại. Tóm lại người được cao trọng như vậy duy có chữ Tâm mà thôi. Cộng các nét của chữ Đức 德 có tất cả là 15 nét là đã thể hiện một Bát-quái Đồ Thiên của Đạo Cao-Đài ngày nay đó vậy. (Xem thêm Dịch-lý Cao-Đài cùng Soạn-giả). Là bậc cha mẹ lo làm việc phải chính là trữ Đức cho con. Thi văn dạy Đạo: Trữ Đức còn hơn muốn trữ vàng, Giàu sang chẳng chuộc gánh giang-san Thế đời càng dữ càng kiên Đức Võ-lực hùng-oai cũng chẳng màng. 57 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN “Hiển-nhiên trước mắt mà chúng ta nếu khiếm công phu lo Đạo, một ngày kia về Ngọc-Hư-cung chúng ta có chối tội được chăng? Mà dầu có chối đi nữa cũng không biết vì lẽ gì mà chối, rất khiếm tài đức. “ĐỨC là chìa khóa mở đại nghịêp thiêng-liêng, hữu hình hay vô-vi cũng vậy. Lấy Đức làm nền tảng THƯƠNG YÊU. Cái kho Thương-yêu có tài đức mới mong-mỏi đặng. Kho vô tận ấy hiển-nhiên trước mặt, thì kẻ nào đi trái con đường ấy chẳng hề lập nghiệp cho vững được. Chí-Tôn nhủ rằng: “Các con muốn đọat cái đại nghiệp thiêng-liêng của các con duy tu lập Đức”. Yêu ái Đức thân sinh, hai tiếng đó hầu qui tụ cả đại nghiệp của mình, từ thuở, bao lần triết-lý các tôn-giáo đều dạy TU và ĐỨC thì ngôi-vị đã sẵn, không hề kẻ làm tội ác kia tranh giành đặng. Ấy đó, Bần-Đạo xin nhắn-nhủ tòan Đạo trụ cả khối tinh-thần cứ mài-miệt Đức-tin cho vững, thỏang có thất-bại Bần-Đạo lãnh cả tội-tình cho. “Tin thì nghiệm xem ra thế nào, tin quả-quyết như Bần-Đạo đã tin, chúng ta đồng tiến nữa, bao nhiêu năng lực cá nhân góp tăng trăm ngàn nhiệt độ tổng số lại thì không có lực-lượng nào ngăn cản được. “CHÍ-TÔN hứa với chúng ta đủ điều, thì không hề thất hứa bao giờ, duy tại chúng ta còn khiếm Đức-tin nên sự đọat thành hy-vọng của chúng ta còn chậm trễ đến ngày nay, mau hay chậm cũng tại chúng ta: muốn tin hay không tin mà thôi. Vậy Bần-Đạo xin khuyên tòan Đạo cố gắng trụ Đức-tin thêm nữa. Cần phải TU LẬP ĐỨC làm căn-bản, thì ắt hẳn đọat nguyện hiển-nhiên. Cái sự nghiệp của Trời và Người muốn làm chủ nó mà hưởng, thì chỉ có TU và 58 A- CHỮ ĐƠN LẬP ĐỨC” ④ (ĐHP 14–7–Đinh-Hợi 1947) Nếu Đạo 道(12nét) là thể hiện quyền-uy tối thượng của Đức Chí-Tôn, tàng ẩn bên trong người không ai thấy được, đó là Dương. Còn Đức 德 (15 nét) là cơ hiển lộ ra ngoài, như đức hy-sinh, đức khiêm nhượng… đó là quyền hành của Đức Phật-Mẫu là cơ Âm. Nên thường hai chữ Đạo-Đức đi liền nhau và có dấu nối (Trait d’union). Chính cái dấu nối này là chỗ Hoà của Âm Dương. Văn hoá của Việt-Nam có những nét độc đáo đó mà hình như thế hệ sau này đã lãng quên đi cho rằng không thiết thực. Từ chỗ tế vi đó mà quên đi cũng làm cho nhân tính bị biến thái đi. Thi văn dạy Đạo: ĐỨC cao thì mới đáng nên người, ĐỨC thắng tài kia đặng mấy mươi Có ĐỨC có tài giềng Đạo trọng, Không tài không ĐỨC hoá không thời. 12– ĐIỀN 田 Chữ ĐIỀN 田 (5 nét) là ruộng, do vậy Chữ Điền nằm ở chính giữa của Bát-Quái Đồ Thiên (cũng có ở trong Bát-Quái Hậu thiên nữa) nó đứng vào Ngũ hành. * Lý Đạo về chữ Điền: Dầu nơi Hiệp-Thiên-Đài hay trong Cửu-Trùng Đài: lòng người tu cũng phải giữ được “Tâm điền”. Hãy nghe Bà Thanh-Tâm Tài-Nữ luận về chữ “Tâm điền” trong Thánh-ngôn, ngày 23–4–1928: “Ðạo mở rộng, giống Ðạo gieo đã trót hai Thu, mà người thiệt vì Ðạo chẳng có bao nhiêu, thế nên hồi chưa mở rộng nền Ðạo, Ðức Phật Thích-Ca dòm vào thế cuộc 59 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN mà than rằng: “Lộ vô nhơn hành, điền vô nhơn canh, “Ðạo vô nhơn thức, ta hồ tận chúng-sanh!” 路 無 人 行 田 無 人 耕 道 無 人 識 些 乎 盡 眾 生 Ba anh có hiểu chăng? Sao gọi lộ vô nhơn hành, anh M... N...? – Ðường có người đi nhiều, mà không ai là người phải, đường đi dập-dìu thiên-hạ, mà toàn là ma hồn quỉ xác, tâm giả-dối, hạnh hung-bạo, mật chứa đầy tà khí, thế nào gọi là người? Còn điền vô nhơn canh là sao? – Ruộng đây, là tỷ với tâm, tâm không ai giồi trau. Ðạo nơi tâm, thì tâm ví như điền, có điền mà chẳng có cày-bừa, đặng đem hột lúa gieo vào cho đặng trổ bông đơm hột, thì ruộng tất phải bỏ hoang; bỏ hoang thì sâu bọ rắn-rít xen vào ẩn trú; người mà có tâm như vậy ra thế nào? Ruộng sẵn, giống sẵn, cày-bừa sẵn, duy có ra công làm cho đất phì nhiêu, đặng cho buổi gặt hưởng nhờ mà không chịu làm, thế thì phải diệt tận Chơn-linh” * Phân tích chữ Điền: Khi bàn Lý Dịch thì phải bàn cho đến đích vì Dịch 易 là biến. Điền 田 do hai quẻ Kiền Khôn mà ra: Quẻ Kiền☰ có ba nét Dương có thể đặt đứng, đó là chỉ không gian Ⅲ và quẻ Khôn có ba nét Âm ☷ đặt nằm, chỉ thời gian. Hai quẻ Càn-Khôn phối hợp lại thành chữ Điền 田. Chữ Điền này chính là tâm của Bát Quái Đồ Thiên hay Bát Quái Cao-Đài của nền Chánh giáo, là chỉ 60 A- CHỮ ĐƠN sự biến hoá của muôn loài vạn-vật, nên chi bậc đại nhân, quân tử phải đạt cho được đức tánh cao thượng hay nói khác đi là người đạo-đức phải có được cái tâm điền ấy. Xem lại trong “Dịch Lý Cao Đài” của cùng Soạn giả sẽ thấy hai quẻ Càn ☰ Khôn ☷ là chủ của Bát-Quái. Chữ Điền nếu phân tích ra sẽ thấy: – Có 4 chữ nhựt 日 nằm ngang dọc (nhựt nhựt tung hoành nhựt). Tức nhiên nhìn qua các chiều, thảy đều có hình chữ nhựt. Ý muốn bảo rằng: Phải ngày mới, mỗi ngày mỗi mới, ngày ngày mới.” Nhựt tân, nhựt nhựt tân, hựu nhựt tân” 日新日日新 又日新 – Có 4 chữ Sơn 山 xoay quanh (Sơn sơn điên-đảo sơn). Cũng như chữ nhựt, chữ Sơn xoay quanh tạo nên chữ Điền. – Có 2 chữ vương 王 đặt xuôi ngược (lưỡng vương tranh nhứt quốc) Hai vua mà tranh một nước. – Có 4 chữ khẩu 口 họp lại chính giữa (tứ khẩu tại trung gian). Ghi thành thi cho dễ nhớ: Nhựt nhựt tung hoành nhựt Sơn sơn điên-đảo sơn Lưỡng vương tranh nhứt quốc Tứ khẩu tại trung-gian. Trong sám Trạng-Trình có câu: “Phá điền Thiên-tử giáng trần” hoặc “Phá điền Thiên-tử xuất, Bất chiến tự nhiên thành”. * Đặc-biệt nhất là hai chữ Vương王nằm theo chiều xuôi ngược trong một cái khung đó là hình ảnh “hai vua mà tranh một nước”. Trong con người có hai vua ấy tức nhiên một vua tinh-thần và một vua vật-chất đang tranh 61 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN đấu nhau để giành quyền thắng lợi. Vậy thử hỏi nếu vua tinh-thần thắng tức là ta đang hướng về con đường đạo đức, thì người phải năng trau-giồi cho đến độ tận thiện tận mỹ, hòng giục tấn trên con đường Thiêng liêng hằng sống mà trở về với Đại-ngã tức là về với Đức Chí-Tôn Ngọc Hoàng Thượng-Đế. Thế nên người TU là tự mình tập làm chủ lấy mình, nghĩa là đặt vị-trí chữ Vương cho đúng chỗ. Bởi trong chữ Vương 王 có tàng ẩn chữ ngọc 玉 nếu một cái chấm của nét chủ 丶ấy xuất ra ngoài thì thành chữ chúa 主nhập vào trong thành ra chữ Vương. Có câu: “Ngọc tàng nhứt điểm, xuất vi chúa nhập vi vương” 玉 藏 一 點 出 為 主 入 為 王 Tại sao người phải tu đạt cho được cái “tâm Điền” ấy? – Đó là lý cớ vì sao phải tu-hành. Tu-hành chính là phương-pháp sửa đổi tâm-tánh để mình làm CHỦ được chính mình; khi đã tự mình làm chủ được mình rồi thì 62 A- CHỮ ĐƠN cũng làm chủ được vũ-trụ. Do vậy mà Đức Hộ-Pháp khi nhận trách nhiệm tức là Đức Thượng-Đế đã giao cho sứ mệnh mở Đạo Trời, mà mối Đạo này có “Bí-quyết đắc Đạo” là Thờ chữ CHỦ. Lại nữa Ngài là một vị Giáo Chủ hữu hình, tức là thay mặt Chí-Tôn và Phật Mẫu mà lo cơ Chuyển Thế và Cứu Thế trong buổi Đại-Đạo này. Trên là Bát-Quái Đồ Thiên hay còn gọi là Bát-Quái Cao-Đài. Hình vuông trong Bát-quái giới hạn bởi các Cung: Càn, Khôn, Tốn, Cấn chia làm 4 ô vuông. Trên góc cạnh của mỗi đường thẳng đi qua có biểu tượng một con số Bát-quái. Tương ứng với mỗi Cung là: 1 Khảm, 2 Khôn, 3 Chấn, 4 Tốn, 5 trung ương, 6 Càn, 7 Đoài, 8 Cấn, 9 Ly. Các con số này họp thành một con số rất đặc biệt gọi là Ma-phương-số Ghi nhớ các con số trong “Chữ Điền” của Bát-Quái bằng bài thơ sau đây: Tứ hải Tam sơn hội Bát Tiên. Cửu Long Ngũ hổ Nhứt đoàn viên. Nhị tướng Thất trì phò lục quốc Đây là chữ Điền trong Bát Quái Đồ Thiên chứa đựng cả một triết thuyết cao siêu của Đại-Đạo mà Giáo lý Cao-Đài các Đấng Thiêng Liêng đã phô diễn dưới nhiều hình thức, mục đích là mở cái tâm con người đến chỗ tận thiện, tận mỹ, toàn năng, toàn tri là vậy. 63 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN 13– GIẢI 解 Trong 64 Quẻ kép thì Quẻ Giải ䷧ đứng vào số 40. Đọc là quẻ Lôi Thuỷ Giải. Khảm ☵ hạ là nội Khảm, Chấn ☳ thượng là ngoại Chấn. Chấn là Lôi, Khảm là Thuỷ, nên tên quẻ đặt là Lôi Thuỷ Giải. Ý sắp đặt thứ tự quẻ: Sau quẻ Kiển tiếp lấy quẻ Giải là nghĩa làm sao? – Qua rồi là thời Kiển. Kiển nghĩa là nạn, là khó, các vật không thể khó khăn đến cùng, cho nên tiếp đến quẻ Giải. Giải có nghĩa là hoãn vậy. Giải hoãn dã 解 緩 也 Giải là chậm, vì trên có Chấn ☳ dưới có Khảm ☵ tức là trong nguy hiểm mà ngoài động, cho nên phải huy động để giải lần lần từ trong ra ngoài mới được hanh thông. Phân tích chữ Giải 解 thấy có 3 phần: bên trái là chữ Giác 角 là cái sừng. Bên phải là chữ đao 刀 ở trên, là con dao, chữ ngưu 牛 dưới (ngưu là trâu). Tức nhiên muốn giải quyết cái sừng ra khỏi đầu con trâu thì phải dùng con dao mà mổ lấy ra. Trong cách mổ như vậy gọi là giải-phẫu. Cách phẫu thuật phải cẩn thận, kỹ lưỡng, không vội-vã, không hấp tấp thì sẽ thành công. Theo lý mà nói: Sấm động bên ngoài, hãm hiểm bên trong, có nghĩa là động ở ngoài sự hiểm, tức là đã thoát được hiểm nguy vậy, nên mới đặt tên cho quẻ là Lôi Thủy Giải. Theo tượng quẻ mà nói: Chấn trên tượng là sấm, là động. Khảm dưới có nghĩa là hãm, là hiểm nguy. Chấn vi lôi, Khảm vi thuỷ là hiện tượng có sấm chớp mưa rào để làm tan đi: Giải sự nóng bức của những ngày vào Hạ, 64 A- CHỮ ĐƠN nên đặt tên quẻ là Lôi Thuỷ Giải. Giải còn có nghĩa là làm cho tan đi vậy, như giải tán, giải ách, giải bệnh, giải thoát… Từ đó suy ra thì cách giải quyết nào cũng phải đủ ba yếu tố: Thiên thời, Địa lợi, Nhân hoà là vậy Thiên-địa giải nhi lôi vũ tác: Thời Giải rất lớn lao, ví như trời đất. Giải của Trời đất là mưa sấm đến. Chữ thiên địa ở đây là chỉ về khí âm dương. Khí âm dương còn u-uất, thì vạn-vật khó phát sinh. Khí âm dương gặp nhau là cơ hội giải tán cái nỗi u-uất đó. Lôi 雷 là sấm thuộc bộ Vũ雨 là mưa và dưới là chữ Điền 田 (ruộng). Tức nhiên khi có hiện tượng mưa thì sấm vang rền, mưa trút nước xuống tưới lên ruộng đồng. Sấm và mưa cùng trong một lúc bùng loé ra, mưa sấm đã đồng thời tác dụng mà lúc bấy giờ cây cỏ cho đến trăm thứ hoa quả, thảy đều nứt mầm, phát triển. Xem thế thì: ❒ Sấm sét là khởi điểm của sự việc. ❒ Mưa gió là sự kiện, là điều tất yếu. ❒ Kết quả là GIẢI cái nóng bức trong lòng vũ trụ, là làm cho người và vạn vật được thoải mái. Vậy: Mưa là giải quyết sự ngột ngạt của cái nóng bức như thiêu như đốt trên mặt đất. Nhưng ngoài ra mưa để làm gì? Có ích lợi gì? – Nhờ mưa mà vạn vật được đâm chồi, nẩy lộc. nước mưa thấm vào lòng đất tạo thành dòng nước ngầm như để dự trữ dài lâu. Rồi sau đó dưới sức nóng mặt trời, nước mưa còn bốc hơi thành mây bảng lảng bay khắp cùng Vũ trụ để dự trù cho những cơn mưa sắp tới. 65 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN Lý tính về mây mưa, tiền nhân có nói: “Âm-tính là ngưng tụ, Dương-tính là phát tán. Khi âm tụ thì Dương ắt phải tán, nhờ có cái thế quân bình mới thành. Khi Dương tán thì làm lụy đến Âm, hai khí giữ chặc nhau thành mưa rơi xuống. Khí Âm làm cho khí dương đắc chí, bấy giờ Dương-khí sẽ bay bổng lên thành mây. Thế cho nên nói rằng mây ban bố rộng ra từ Thái hư, đó là âm khí bị gió đuổi, thu liễm, tụ lại tức là chưa tán vậy. Phàm khi Âm-khí ngưng tụ, dương-khí bị bao vây ở giữa không ra được, do đó phấn khích mà nổ ra thành sấm sét (gọi là lôi đình). Khi Âm-khí ngưng tụ, Dương-khí ở ngoài không vào được cho nên sẽ quay quanh Âm-khí không ngừng thành ra gió. Khi Âm-khí hòa mà tán, thì sẽ thành sương tuyết, mưa móc. Khi Âm Dương bất hòa mà tán thì sẽ thành khí độc tràn lan. Âm khí thường mà tán ra chậm sẽ giao hợp với Dương khí và mưa gió sẽ điều hòa, nóng lạnh được chính”. 14– HIẾU 孝 HIẾU 孝 họp bởitrên là Thổ 土nghĩa là đất, thuộc cung Khôn ☷ tức nhiên chỉ sự bao dung, đầm ấm của tình mẹ lo cho con. Dưới là chữ Tử 子là con trẻ, tức nhiên phận làm con phải nghĩ đến công dưỡng dục cù lao, bú mớm nâng niu của Mẹ mà người con hiếu phải lo báo đáp. Chín chữ Cù lao là gì? (Cù: siêng năng, nhọc nhằn; Lao: khó, mỏi). Ý nói cha mẹ suốt đời đã chịu thương chịu khó để nuôi dưỡng chăm-chút con cái từ khi còn là trứng nước đến khi con khôn lớn trưởng thành, nhưng chưa phải như vậy là đủ, mà “Con một lớn mẹ thêm một khổ” cho nên thời gian lo-lắng cho con cái hầu như vô cùng tận và điểm sau cuối là cho con đến khi cha mẹ nhắm 66 A- CHỮ ĐƠN mắt lìa đời, cho nên tiền nhân dùng câu “chín chữ cù lao” để nói lên cái tình cao khiết ấy. Đạo Nho nói “Cửu tự cù lao” đều cùng một nghĩa, tức nhiên cha mẹ đã dày công lo-lắng cho con cái qua chín nỗi nhọc nhằn: 1. Sinh: Mang nặng đẻ đau, chín tháng cưu mang. 2. Cúc: Nâng đỡ, nuôi nấng, ba năm bú mớm. Nói chung là “Thập ngoạt hoài thai, tam niên nhũ bộ” 3. Phủ: Vuốt ve, có nghĩa bằng tất cả thâm tình trìu mến, chứ không nuôi như nuôi con vật, gia súc gia cầm. 4. Xúc: Cho bú có nghĩa là nuôi con bằng cả tâm huyết, chuyền cả sự sống của mình cho con. 5. Trưởng: Nuôi con nhìn từng ngày, từng giờ, không một phút giây nào xa rời con trong tâm tưởng và chuẩn bị một nôi tình thương đầy hạnh phúc. 6. Dục: Dạy-dỗ, tất nhiên nuôi con bằng cả trái tim yêu ái còn phải dạy-dỗ cho nên người, những mong “Con hơn cha là nhà có phúc”. 7. Cố: Trông nom, dầu con có lớn đến tuổi nào, trong tâm tưởng lúc nào mẹ cũng nghĩ đến từng bước con đi. 8. Phục: Săn sóc dạy bảo. Khi con đã nên bề gia thất cha mẹ vẫn không rời trách nhiệm nhắc nhở đạo đức: “Làm trai cho đáng nên trai. Xuống Đông Đông tĩnh lên Đoài Đoài yên” Với con gái thì Bà Đoàn nhắc rằng: Dụng văn hoá trau-tria Nữ-phách, Lấy Kinh-luân thúc thách quần hồng Gươm thư giúp sức gươm hùng, 67 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN Điểm tô nghiệp cả con Rồng cháu Tiên. ④ (Nữ Trung tùng phận – Câu 1– 4) 9. Phúc: Bảo-vệ. Lòng cha mẹ luôn luôn nghĩ đến con lúc nghèo giàu, sang hèn, vinh nhục, lúc nào cũng phải là một cố vấn cho con và sẵn sàng giúp đỡ an ủi. Trong Kinh Thi có câu: “Ai ai phụ mẫu, sinh ngã cù lao” Kim-Vân-Kiều cũng có câu: “Duyên hội ngộ đức cù-lao, “Bên tình bên hiếu bên nào nặng hơn?” Luận Đạo: Tại sao chỉ nói đến chín chữ cù lao mà không nói đến một số khác? Nhắc lại nguyên lý: Số 9 là cơ huyền-diệu nhiệm mầu. Huyền-diệu hơn hết là số đó. Nó là cơ chuyển biến đến mực độ tận thiện tận mỹ, toàn năng, toàn tri. Nó là 1 + 8 tức là cơ vận-hành trong trạng-thái tĩnh được lý Thái-cực thúc đẩy thêm cho nên năng-tri sáng suốt. Nó cũng là 3+6. 3 và 6 là hai lý nhiệm-mầu và đều ở trong trạng-thái động. Nó cũng có nghĩa là 3x3 hay 3 bình-phương là cấp bực tam ngôi biến-hóa, vận-hành suốt thông trời đất. Đến số 9 là đến chỗ tột cùng vận-động để hiệp về cơ qui nhứt. Phép toán học thử đến 9 rồi trở về 0 là vậy. Cùng cực cái động tức trở về trạng-thái tịnh nguyên-thủy. 68 A- CHỮ ĐƠN Tại sao có Hiếu? Bởi các chơn hồn sáng suốt cao siêu đã có sẵn hai điều Hiếu: ❒ Hiếu với Ðấng Tạo-đoan của Chơn-linh. ❒ Hiếu với Ðấng Tạo-đoan của Chơn-thần. Bởi có Hiếu trước với hai Ðấng ấy, biết trọng hai quyền năng Tạo-hóa Chơn linh và Chơn-thần thì tự nhiên phải biết nhìn Ðấng Tạo-hóa hình hài của mình đồng thể chớ. Tâm hiếu tự nhiên mà xuất hiện vì nó có sẵn, mà hễ có sẵn tâm hiếu tức nhiên phải là Chơn-linh cao trọng thấu đáo được nguyên do đâu mình đến và là con của ai? Ðã hiểu rằng mình có hiếu với Ðấng tạo sanh Chơn linh và Chơn thần như thế nào rồi, thì đến Hiếu với Ðấng tạo sanh hình hài đã sẵn có rồi vậy. Nên, hiếu không thể dạy được: hoặc có hiếu, hoặc không có hiếu mà thôi. 15– HÒA 和 Chữ Hòa 和 là thuận-thảo gồm có hai phần: – Bên trái của chữ, có chữ Hoà 禾 là cây lúa (lúa là nguồn sống để nuôi sống thể hài, là vật-chất; tức nhiên người cũng như vật “phải uống ăn nuôi sống thây phàm” – Bên phải là chữ khẩu 口 là cái miệng (miệng để ăn uống, đồng thời cũng là cơ-quan phát ra tư-tưởng, lời nói, là tượng-trưng tinh-thần. Miệng là cơ-quan để lập ngôn đó vậy). Bài Diễn-văn của Đức Hộ-Pháp có giải rõ: “Phép của Trời có một, là thương khắp cả chúng sanh, nên định cho phẩm-vị hữu-hình và thiêng-liêng có một, nghĩa là phải tương đắc cùng nhau, đặng định quyết phép 69 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN công-bình lành thăng, dữ đọa. “Máy tạo bởi Chữ HÒA mà có, thì thế-giới Càn khôn cũng phải HÒA mới toàn-hảo, nhơn-loại cũng phải HÒA mới trường tồn, chẳng khác nào như xác thịt phải HÒA THUẬN cùng linh-hồn mới mong đoạt Đạo. “Lấy lớn mà định nhỏ, xem nhỏ mà tìm lớn, thi hài này nhờ HÒA-KHÍ mà thành hình, thì linh-hồn cũng phải tùng theo phép âm dương HÒA-HIỆP mới qui hồi cựu bổn; linh-hồn bởi chữ HÒA-KHÍ mới có đến, thì tức nhiên phải nương theo HÒA-KHÍ mới có về. “Tuy pháp bửu của các Tôn-giáo đã đoạt đặng vẫn nhiều, chớ cơ mầu-nhiệm chỉ có CHỮ HÒA là đủ: “Thân thể cho mạnh-mẽ tinh-vi, đừng để sa-đà vào lục-dục thì là thuận cùng trí-lự khôn-ngoan. “Khí-lực cho cường-thạnh thanh-bai, đừng để đến đỗi mê-muội bởi thất tình, thì trí-lự khôn-ngoan thuận theo linh-tâm mà nẩy-nở. “Linh-tâm phải định-tĩnh từ-hòa, đừng để đến đỗi mờ-ám bởi tội-tình, thì thuận với lòng Trời, hiển-linh tại thế đặng đoạt phép huyền-vi: ❒ Thân là TINH ❒ Lực là KHÍ ❒ Trí là THẦN “Nói rõ ra thì TINH là thân thể; KHÍ là điển lực, nghĩa là trí-lự; THẦN là linh hồn; ba cái BÁU của mình ngày nào tương-đắc, nghĩa là HÒA-HIỆP cùng nhau, thì người mới mong đắc Đạo. Cơ Đạo của Chí-Tôn đến lập buổi hạ nguơn Tam Kỳ 70 A- CHỮ ĐƠN Phổ-độ này duy lấy một CHỮ HÒA làm tôn-chỉ. “Có HÒA mới có HIỆP, có HIỆP mới có THƯƠNG, mà sự THƯƠNG-YÊU là chìa khóa mở cửa Tam thập lục thiên, Cực-lạc thế-giới và Bạch-Ngọc-Kinh y như lời Chí-Tôn đã dạy, chỉ nghĩa là phải Từ-bi Bác-ái mới đắc Đạo vô-vi, phải HÒA-HIỆP mới có CƠ QUI NHỨT. “Chí-Tôn đã định khai Đạo đặng thị chứng cho các Tôn-giáo biết nhìn nhau trong đường hành thiện, trừ tuyệt hại tranh đấu thù hiềm, làm cho thế-giới đặng HÒA-BÌNH thoát cơ tự diệt. “Thể Đạo của Chí-Tôn cũng phải nương theo CHỮ HÒA mới toan thành lập, Chí-Tôn định thành Hội-Thánh, đặng thay thế hình ảnh của Người, thì cũng tùng theo phép tạo-hóa cá-nhân mà gây nên ảnh tượng: ❒ Cửu-Trùng-Đài là thi hài ấy là TINH ❒ Hiệp-Thiên-Đài là Chơn-thần ấy là KHÍ ❒ Bát-Quái-Đài là Linh-hồn ấy là THẦN “Nếu cả BA mà không tương-hiệp, thì khó mong thành Đạo cho đặng. “Nếu có một quyền hành nào tại thế này mà làm cho thân thể Chí-Tôn phải chia phui manh-mún, thì là Đạo Ta là giả Đạo, tất nó phải bị tiêu-diệt trong một lúc ngắn ngủi chi đây. “Còn như quả là Chí-Tôn vì thương-yêu con cái của Người, chính mình đến lập Đạo đặng giải thoát cho chúng sanh, thì những mưu chước của tà-quyền ngăn cản bước Đạo của Thầy khó mong nghịch mạng với Chí-Tôn, ắt là không mong bền vững” (PCT/ 67) 71 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN Lời Thầy vẫn luôn thân thiết rằng: “Thầy vui muốn cho các con thuận-hòa cùng nhau hoài, ấy là lễ hiến cho Thầy rất nên trân-trọng. Phải chung lo cho danh Đạo Thầy. Đạo Thầy tức là các con, các con tức là Thầy, phải làm cho nhau đặng thế lực, đừng ganh-gỗ nghe! Các con giữ phận làm tùy ý Thầy muốn, ngày kia sẽ rõ thấu ý muốn của Thầy” 16– HIẾU 孝 – TÌNH 情 Làm một kiếp con người trong cuộc thế này có hai món nợ vừa khó đền trả cho đồng cân, mà cũng vừa mâu thuẫn nhau, rất khó liệu cho vẹn toàn. – Một là giữ câu hiếu thảo với cha mẹ. – Hai là trọn nghĩa vợ tình chồng TÌNH 情 là một sự cảm mến thân thiết nhau. Nếu kể sự dài và lâu phải nói đến tình cảm vợ chồng. Chữ này họp bởi bộTâm忄là tấm lòng với chữ Tinh 青 là cái tinh tuý, tốt lành. Hai món nợ này khó đi đôi cho đặng. Là một vấn đề khó giải quyết xưa nay. Hãy nghe: “Thất-Nương Diêu-Trì-Cung là vì HIẾU khi hay cha mẹ mắc tội nơi Phong-đô, liền bỏ Cung Diêu-Trì xuống đó để độ rỗi nên bị Thiên-đình bắt tội. Đã hai kiếp sanh khổ vì Tình, vì Hiếu, sau khi Thất-Nương được đặc ân của Ngọc-Hư-Cung xá tội liền tình-nguyện đến Âm quang để độ rỗi các Chơn-linh thất thệ đặng trả nghĩa cho Thầy. Trước khi đi làm nhiệm vụ, trong một kỳ đàn, Thất Nương Diêu trì-Cung có đến từ-giã và để lời than với Đức Hộ-Pháp và gặp-gỡ một vài Chức-Sắc Hiệp-Thiên-Đài. Bài thi ấy như vầy: 72 A- CHỮ ĐƠN Hai kiếp đeo đai mối nợ tình, Cái thân vì khổ bận cho thân. Niềm duyên đổ ngọc lan phòng nguyệt. Nỗi Hiếu rơi châu tưới mộ phần. Giữ Đạo mong chờ ngồi độc tịch. Bán mình quyết cứu độ song thân, Nước non càng ngắm càng thêm chạnh. Chạnh thảm khi mang mảnh xác trần Ngài Cao-Đức-Trọng khi tả lại cuộc đời của Đấng Nữ-Tiên có nói rằng: “Bần Tăng tả cảnh khổ trên đây để các bạn nhập tâm ghi nhớ. Thất-Nương là vị Phật thứ bảy trong hàng Cửu vị Nữ-Phật còn tránh không khỏi khổ. Đó là bài học của tâm-hồn trí não. Nếu tránh được khổ thì trên con đường lập công chúng ta rất may duyên sẽ gặp đặng Đức Chí-Tôn, mà Người trông ngóng hằng ngày. Cái hạnh-phúc nơi cõi tạm này không chi bền-bĩ, thấy đó liền mất đó. Cái kiếp sanh của con người trong ba vạn sáu ngàn ngày nghĩa là một trăm năm, ngày giờ này thử xem ai sống được tới chừng đó. Trong thời-kỳ lọan-lạc này, năm tuổi cũng một kiếp, mấy mươi tuổi cũng một kiếp. Ba vạn sáu ngàn ngày đã mất giá-trị rất nhiều mà con đường thắng khổ lại vẫn không bờ bến. Nay được may duyên núp dưới bóng Từ-bi, chúng ta hãy tìm hạnh-phúc thật, là cái hạnh-phúc về mặt thiêng liêng, muốn đặng vậy cả Chức-sắc Thiên-phong mỗi người tùy theo phẩm-vị mình phải lo cho tròn bổn phận khi lìa khỏi xác, mới mong qua khỏi Thất thập nhị địa và Tam thiên thế giới. Chúng ta nên lấy đó làm quí trọng và nên 73 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN nhìn hạnh-phúc cõi trần toàn là hạnh phúc giả. Ai đã đau khổ tâm hồn? Ai đã chua cay tình thế? Ai đã từng đổ giọt lệ đặng tự an-ủi lấy cõi lòng tan-nát đều dư hiểu lời của Bần-Tăng nói, nên Bát-Nương có nói: “Muốn tìm hạnh-phúc thật phải lướt khỏi khổ, tìm đến Chí-Tôn mới mong trọn vẹn” 17– HỌC 學 Phân tích chữ HỌC 學 thấy có hai phần: phần trên là hình ảnh người Thầy hai tay cầm roi đứng dưới mái nhà đang dạy trẻ, phía dưới là chữ tử 子 Điều này chứng tỏ sự giáo huấn ngày xưa rất nghiêm khắc. Nay nói về việc học Đạo: Đức Phật Quan-Thế-Âm Bồ-Tát giáng dạy rằng: “Thiếp xin hỏi Chư Hiền-hữu: – Các bậc Tu-hành muốn đặng thành Đạo phải làm thế nào? Bạch: – Trước phải lo trau-giồi đức tánh và biết sửa mình. Đầu tiên muốn sửa mình thì phải học hỏi, phải không? Học hỏi đặng dụng vào đâu? Cho mình hiểu Đạo trước rồi dìu-dắt chúng-sanh sau; thì ắt phải kiên chí, nhẫn-nhịn mới mong đoạt kiến thức; có kiến-thức thì mới bác-lãm, mới có tư-tưởng cao sâu; hễ có tư-tưởng cao sâu mới mong đặng văn-chương quán thế. Hễ có văn-chương quán thế mới mong cảm hóa lòng người đặng, phải không? – Phải! – Thì phải lo lập nền móng trước chớ sao! Phải có trí- 74 A- CHỮ ĐƠN thức tài-tình mới mong đoạt Đạo. Phải tài tình mới đủ lực-lượng diệt vô minh. Trong Đạo Thầy ngày nay, Thầy đã chọn những kẻ ấy để dìu-dắt chúng sanh qua khỏi mê tân, đáo bĩ-ngạn. – Thiếp hỏi những kẻ ấy là ai há? – Chính là Chư Hiền-hữu đó. Vì các cớ nên Thiếp mới đến ngày hôm nay mừng cho chư Hiền-hữu đó, nên có mấy lời thức tỉnh. Xin Chư Hiền-hữu miễn chấp nghe!” ④ (Ngày 8–6–Giáp-Tuất 1934) Bà Đoàn có dạy cho mỗi người một phương thức học rồi: Học cho thấu máy linh cơ Tạo, Học cho toàn trí xảo văn minh, Đem tài hay nhập nước mình, Làm cho dân hưởng Thái bình giàu sang. 18– HOẶC 或 Chữ này có hai phần: chữ hoặc 或 là thay đổi. Nếu ghép chữ hoặc này với bộ vi 囗 thành ra chữ Quốc 國 có nghĩa là đất nước này thay đổi thể chế luôn. Còn nếu đất nước có vua thật sự thì bên trong bộ vi có chữ vương. Hào Tứ của Quẻ Càn cói câu “Hoặc dược tại uyên” 或 躍 在 淵 tức nhiên có thể nhảy trong vực. Dược là nhảy, nhưng ở thế của Cửu Tứ Quẻ Kiền là thời kỳ tiến lên được, nhưng không nên vội tiến mà phải đợi đúng lúc, đúng thời tiến sẽ có lợi hơn. Hào này đã rời khỏi hạ quái rồi, mà lên gần đến Cửu 75 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN Ngũ tức là gần ngôi Vua, dù thế nào cũng tiến mà thôi. Tóm lại người trí làm việc gì cũng biết tuỳ thời. Chữ Biết rất cần trong Đạo-học Nếu thêm bộ tâm vào phía dưới thành ra chữ “Hoặc 惑 là một nghi-từ có nghĩa là nghi ngờ. Thánh ngôn dạy về “BIẾT” như vầy để khỏi nghi hoặc nữa: phải Biết cho đến nơi đến chốn mới gọi là Biết: “Cơ lập Đạo là nhiệm-mầu vô giá: Biết Đạo, Biết ta, Biết người, Biết thế, Biết thời, Biết vinh hư, Biết tồn vong ưu liệt rồi mới có Biết hổ mặt thẹn lòng, Biết sự thế là trò chơi, Biết tuồng đời là bể khổ, Biết thân nô lệ dẫn kiếp sống thừa, Biếtnhục vinh mà day trở trên con đường tấn thoái. Có đâu đường đời còn giành xé, hại lẫn nhau, mong chi đặng tầm Tiên noi Phật.” (TN II/ 68) Có cả thảy 12 chữ Biết. Biết cho thấu lý là gần Phật, gần Trời đó vậy! 19– KIỀN 乾 QUẺ KIỀN SỐ 1 TƯỢNG NGÔI CHÍ-TÔN: 1–Ý-nghĩa: Quẻ Bát thuần Kiền còn gọi Bát Thuần Càn. Trước khi nói đến quẻ Bát-thuần, xin định nghĩa và phân-tích chữ KIỀN. Kiền là kiện, tức là tráng kiện, mạnh mẽ, tính của Dương, là ngôi Chí-Tôn. Chiết-tự chữ Kiền 乾 thấy có hai phần: phần bên trái có hai chữ thập (thập là mười) chữ thập十 ở trên tượng trưng “thập phương chư Phật” chữ thập dưới là “Thập điện 76 A- CHỮ ĐƠN Diêm cung” giữa là chữ nhựt 日 (nhựt là Mặt Trời. Người đứng đầu là Anh Cả nhơn sanh là Thượng Trung-Nhựt) chỉ không gian Vũ trụ mà vạn-loại đang sống. Phần bên phải là chữ KHÍ 气 (khí là sự sống, viết đủ nét là氣 cũng gọi là khí sanh-quang. Nguồn sống của Trời đất.) Như vậy Kiền có nghĩa là Trời, tức nhiên gồm các cõi vô hình cũng như hữu hình, nơi nào có khí sanh-quang của Thượng-Đế tức là có sự sống, mà sự sống tức là Đạo. Nơi nào khiếm ánh linh quang của Thượng-đế ắt phải chịu u-ám, tối tăm, gọi là cõi Phong-Đô, Địa ngục. Xưa Vua Phục-Hi là một nhà thông-minh huệ trí, ngẩng lên thì ngắm Thiên-văn, cúi xuống thì xét lý Âm Dương, chẵn lẻ, vì cớ đó mới vạch thành nét: Một nét liền tượng Dương một nét đứt tượng Âm (Đây cũng là do theo lý tính của người mà phân biệt Âm Dương, Nam Nữ). Chỉ một Âm, một Dương làm đầu mối cho muôn ngàn sự vật trong cõi đời này. Cả thế-giới hữu hình lẫn vô hình, chính hai ngôi này làm khởi thuỷ, như cha và mẹ trong gia-đình; vạn-vật là đực cái, trống mái. Người dân-tộc Campuchia hay Chàm họ cũng biết đến hai ngôi này, họ cũng lấy vật Tổ để thờ gọi là Cái “Linga” tức là hình ảnh “chày đặt lên cối” cũng là hình ảnh Âm Dương, nhưng suy-nghĩ của họ còn nằm trong thời ấu-trĩ, tức là còn bán khai, chưa tiến-hoá. Dịch-học gọi là Lưỡng-nghi (Lưỡng nghi tức là hai ngôi Âm Dương), cũng gọi là Kiền Khôn. Hai ngôi tác-dụng lên nhau thì có biến-hoá. Sự biến hoá ấy giống như một tế-bào cứ tăng gấp đôi lên: một sinh hai, hai sinh bốn, bốn sinh tám. Khoa-học gọi là theo luật 77 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN song tiến-số. Dịch-học gọi là Lưỡng-nghi sinh Tứ tượng, Tứ tượng biến Bát Quái; Bát-Quái biến hoá vô cùng mới thành ra Kiền-Khôn thế giái. 2–Thành lập nên quẻ Kiền ☰ Biến-hoá lần này là qua hai giai-đoạn: thêm âm, thêm dương lên ngôi Dương thành ra hai nét dương ⚌ gọi là Thái-Dương số 1, lấy Dương làm gốc, cho một âm đặt lên dương nữa sẽ có dạng là ⚍ gọi Thiếu-âm số 2. Bấy giờ đến ngôi Âm biến-hoá cũng như trên, lấy âm làm gốc, thêm dương lên sẽ có một dương một âm ⚎ gọi là Thiếu-Dương số 3, tiếp-tục thêm âm sẽ có hai âm ⚏ gọi là Thái Âm số 4. Lưỡng-nghi sanh Tứ-tượng là lần biến-hoá ở giai đoạn này, tức nhiên hai nghi sinh được 4 tượng là Thái dương số 1, Thiếu-âm số 2, Thiếu dương số 3, Thái-âm số 4. Gọi là tượng, tức là tượng hình, mỗi tượng chỉ có hai vạch thôi. Vạn-vật biến-hoá không ngừng, thế nên Tứ tượng cũng biến-hoá theo qui-tắc như trên. Tức nhiên lần này Tứ tượng biến Bát-Quái, gốc Tứ-tượng vẫn đặt ở dưới, Ví như: Thái-dương qua hai lần thêm dương, thêm âm lên trên thành ra lần đầu có 3 nét dương tạo thành quẻ KIỀN☰ Kiền vi Thiên (Kiền là trời) là quẻ số 1. Lần sau thêm lên nét âm thành quẻ ĐOÀI ☱ tức là có một Âm trên hai Dương. Đoài vi Trạch số 2. Trạch là hồ, đầm, ao… Thiếu-Âm cũng qua hai lần thêm dương, thêm âm thành ra quẻ LY ☲ Số 3, Ly vi hoả (ly là lửa), tiếp theo là quẻ Chấn vi Lôi số 4, CHẤN ☳ là sấm. 78 A- CHỮ ĐƠN Thiếu-Dương cũng qua hai lần biến sẽ có quẻ số 5 là TỐN ☴ Tốn vi phong (Tốn là gió). Quẻ số 6 là Khảm vi thuỷ, KHẢM ☵ (Thuỷ là nước). Thái-Âm qua hai lần biến-hoá như trên, sẽ cho ra hai quẻ là CẤN ☶ số 7 và KHÔN ☷ số 8 Bát-quái đã thành hình, theo thứ-tự là: Kiền 1, Đoài 2, Ly 3, Chấn 4, Tốn 5, Khảm 6, Cấn 7, Khôn 8. 3– Bát thuần 八 純 là gì? Bát là tám, thuần là tinh ròng, là không có pha trộn. Bát thuần ở đây là chỉ tám quẻ ròng một thứ kết hợp với nhau. Trong giai-đoạn này là chỉ bàn qua các quẻ kép mà thôi, tức nhiên do hai quẻ đơn cùng tên đặt chồng lên nhau. Như: Kiền đặt lên kiền thành ra Thuần-Kiền ䷀ Tương tự là Thuần-Đoài ䷹ Thuần-Ly ䷝ Thuần Chấn ䷲ Thuần-Tốn ䷸ Thuần-Khảm ䷜ Thuần-Cấn ䷳ Thuần-Khôn ䷀ Như vậy chỉ có 8 quẻ được gọi là Thuần nên chính nó có đủ đức tính của quẻ mà nó mang tên và danh gọi không đổi. Ngoài ra đối với các quẻ khác là sự hợp quẻ, cho nên tên gọi của nó là do nghĩa của hai quẻ kia mà thành. Thí-dụ: Kiền vi Thiên đặt lên Đoài vi Trạch sẽ có một tên mới là Thiên Trạch Lý ䷉ 4– Nhận xét: Trong 8 quẻ đơn thì chỉ có Kiền là đứng đầu hết là số 1. Gọi là Kiền tam thiên tức nhiên là quẻ Kiền vi thiên, có 3 nét liền. Nếu là quẻ kép thì nhân lên 8 lần thành ra 64 quẻ 79 CHƯƠNG II CHIẾT TỰ CHỮ HÁN (8 x 8) Bát-thuần Kiền vẫn đứng đầu là số 1. Tính chất con số 1: Số 1 là số đầu tiên sau số 0, tức là cái nguồn sanh hoạt trước nhất để biến vi hữu tướng. Số 1 chỉ về Thái-cực tức Dương, có tính cách chuyên nhất và cầm quyền vi chủ, chỉ cơ động, thái quá. Do lý Thái-cực sanh ra nên nó nhiệm-mầu hiện biến. Nó thuộc về ngôi Phật, chủ quyền cai trị và giáo-hoá vạn-linh. Số 1 thuộc bản thể Hư-linh sản xuất nên có quyền thống trị Càn-khôn. Quyền vi chủ có 1 mới hoàn-toàn. Số 1 tượng ngôi Đức Chí-Tôn Ngọc-Hoàng Thượng Đế Giáo-Chủ nền Đại-Đạo về phần vô-vi. 20– KHẢO拷 Khảo 考 có nghĩa là thí nghiệm. Nhưng nếu có thêm bộ thủ扌là cái tay nữa tác động vào là đánh tra, làm cho đau đớn, khổ sở. Là một sự thử thách lớn với người tu thường gọi là khảo thí, như câu: Khảo thí lọc lừa tường hắc bạch, Chung tâm hiệp sức thoát cơn nguy. ④ (Đức Nguyệt Tâm Chơn nhơn) Sự khảo Đạo拷 道 đó được Thất-Nương Diêu Trì Cung giải-thích khi được cầu hỏi; Bà nói: “Em tỏ sơ mỗi khi trong mình mấy anh có điều chi khác hoặc đau lạ kỳ hơn kẻ khác, xin mấy anh không nên phiền muộn, ấy là các Đấng chuyển đấy đa! “Sửa tâm luyện tánh, tắm sạch phách hồn cho tinh chuyên, trong mấy điều sửa đó, phải chịu hành xác chút 80