🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Giải Pháp Cho Các Tình Huống Quản Lý Hành Chính Cấp Cơ Sở Ebooks Nhóm Zalo GI¶I ph¸p cho c¸c t×nh huèng qu¶n lý hµnh chÝnh cÊp c¬ së Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n Chñ tÞch Héi ®ång pgs.TS. NguyÔn ThÕ kû Phã Chñ tÞch Héi ®ång TS. HOµNG PHONG Hµ Thµnh viªn trÇn quèc d©n TS. NguyÔn §øC TµI TS. NGUYÔN AN TI£M NguyÔn Vò Thanh H¶o HäC VIÖN HµNH CHÝNH QUèC GIA VIÖN NGHIªN CøU KHOA HäC HÀNH CHÝNH gi¶i ph¸p cho c¸c t×nh huèng qu¶n lý hµnh chÝnh cÊp c¬ së Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia - sù thËt Hµ néi - 2014 biªn so¹n: - Hoµng VÜnh Giang - Hoµng ThÞ Tó Oanh - NguyÔn Trang Thu Lêi nhµ xuÊt b¶n Sau m−êi n¨m thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh, mµ träng t©m lµ c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh (2001 - 2010), ViÖt Nam ®· ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng ghi nhËn: c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ®−îc ®¬n gi¶n hãa, ®Æc biÖt, c¬ chÕ mét cöa trong xö lý c¸c vÊn ®Ò hµnh chÝnh ®· nhËn ®−îc sù ñng hé cña toµn x· héi, tr×nh ®é c¸n bé c«ng chøc trong hÖ thèng hµnh chÝnh ®−îc n©ng lªn râ rÖt... Song, bªn c¹nh ®ã hÖ thèng hµnh chÝnh n−íc ta còng vÉn tån t¹i nhiÒu h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc. §Ó cã ®−îc mét nÒn hµnh chÝnh thùc sù d©n chñ, trong s¹ch, v÷ng m¹nh, chuyªn nghiÖp, hiÖn ®¹i, cÇn cã sù tham gia cña c¶ hÖ thèng chÝnh trÞ tõ cÊp Trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng, tõ c¸n bé ®Õn ng−êi d©n. Víi môc ®Ých gióp ng−êi d©n hiÓu râ vµ n¾m ®−îc c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt trong lÜnh vùc hé tÞch - t− ph¸p vµ tr×nh tù thñ tôc hµnh chÝnh, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt xuÊt b¶n cuèn s¸ch Gi¶i ph¸p cho c¸c t×nh huèng qu¶n lý hµnh chÝnh cÊp c¬ së do nhãm c¸n bé c«ng t¸c t¹i ViÖn Nghiªn cøu khoa häc hµnh chÝnh thuéc Häc viÖn Hµnh chÝnh quèc gia biªn so¹n. 5 C¸c t¸c gi¶ dùa trªn nh÷ng t×nh huèng thùc tÕ gÇn gòi víi ng−êi d©n ®Ó ph©n tÝch, lµm râ nh÷ng ®óng - sai trong viÖc qu¶n lý vµ tiÕn hµnh c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ë cÊp c¬ së. Th«ng qua ®ã, ng−êi d©n sÏ n¾m ®−îc nh÷ng kiÕn thøc ph¸p luËt c¬ b¶n vÒ nh÷ng vÊn ®Ò vèn thiÕt th©n víi m×nh, nh−: khai sinh, thõa kÕ, ®¨ng ký kÕt h«n, quyÒn sö dông ®Êt,... MÆt kh¸c, cuèn s¸ch còng gãp phÇn h−íng dÉn c¸c c¸n bé hµnh chÝnh cÊp c¬ së trong viÖc xö lý nh÷ng vÊn ®Ò hµnh chÝnh cô thÓ. Víi c¸ch tr×nh bµy râ rµng, m¹ch l¹c, sù ph©n tÝch khoa häc c¨n cø trªn nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt ë tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh, cã sù so s¸nh víi v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn hµnh, cuèn s¸ch thùc sù lµ tµi liÖu cÇn thiÕt cho ng−êi d©n vµ c¸n bé hµnh chÝnh cÊp c¬ së x·, ph−êng, thÞ trÊn muèn t×m hiÓu vÒ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt thuéc lÜnh vùc hµnh chÝnh. MÆc dï c¸c t¸c gi¶ ®· cã nhiÒu cè g¾ng, nh−ng cuèn s¸ch kh«ng tr¸nh khái cßn nh÷ng h¹n chÕ, thiÕu sãt. Chóng t«i mong nhËn ®−îc sù gãp ý cña b¹n ®äc ®Ó lÇn xuÊt b¶n sau cuèn s¸ch ®−îc hoµn thiÖn h¬n. Xin giíi thiÖu cuèn s¸ch víi b¹n ®äc. Th¸ng 11 n¨m 2014 Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - sù thËt6 NHËN NG¦êI §· KHUÊT Lµ CHA M« t¶ t×nh huèng ChÞ NguyÔn ThÞ Quyªn cã hoµn c¶nh Ðo le. Vµo n¨m 1975, mÑ chÞ ®ang mang thai chÞ víi ng−êi b¹n trai lµ «ng Lª B¸ Thä ®−îc h¬n mét th¸ng th× hai ng−êi ph¸t sinh m©u thuÉn vµ chia tay. Kho¶ng 2 th¸ng sau, mÑ chÞ lÊy chång, sau ®ã sinh ra chÞ. Do kh«ng biÕt, nªn gia ®×nh ®· khai sinh cho chÞ Quyªn lµ con ruét. Khi chÞ Quyªn 20 tuæi míi ®−îc mÑ cho biÕt sù thËt. Tuy nhiªn, bµ mÑ vÉn kh«ng cho chÞ nhËn «ng Lª B¸ Thä lµ cha. V× thÕ mµ chÞ Quyªn, mÆc dï trong lßng rÊt muèn nhËn «ng Thä lµ cha ®Î, nh−ng kh«ng d¸m lµm g× ngoµi viÖc th−êng giÊu mÑ tíi th¨m nom, ch¨m sãc «ng Thä. Hä hµng cña «ng Thä (trong ®ã cã em g¸i ruét duy nhÊt cßn l¹i cña «ng Thä) còng nh×n nhËn chÞ Quyªn lµ con ®Î cña «ng Thä. §Çu n¨m 2005, sau khi mÑ mÊt, chÞ Quyªn dù ®Þnh lµm thñ tôc nhËn cha ®Î cña m×nh, nh−ng v× nhiÒu lý do kh¸ch quan mµ ®iÒu nµy ch−a thùc hiÖn ®−îc. Cuèi n¨m 2005, «ng Thä qua ®êi. ChÞ Quyªn 7 còng cã tªn trong danh s¸ch nh÷ng ng−êi ®−îc chia tµi s¶n do «ng Thä ®Ó l¹i. Tuy nhiªn, anh Lª V¨n SÜ, ch¸u gäi «ng Thä lµ b¸c ruét, kh¨ng kh¨ng ph¶n ®èi, v× cho r»ng chÞ NguyÔn ThÞ Quyªn kh«ng ph¶i lµ con ®Î cña «ng Thä. Th¸ng 5-2006, chÞ Quyªn ®· göi ®¬n ®Õn ñy ban nh©n d©n x· M, thÞ x· B ®Ó ®Ò nghÞ lÊy l¹i c«ng b»ng cho m×nh. ñy ban nh©n d©n x· M ®· ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn chÞ Quyªn lµ con ®Î cña «ng Thä. Cuèi n¨m 2006, anh SÜ ®· khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh nµy lªn ñy ban nh©n d©n thÞ x· B. ñy ban nh©n d©n thÞ x· B ®· ra quyÕt ®Þnh hñy quyÕt ®Þnh c«ng nhËn chÞ Quyªn lµ con ®Î cña «ng Thä cña ñy ban nh©n d©n x· M víi lý do: ChÞ Quyªn ch−a ®ñ ®iÒu kiÖn ®¨ng ký viÖc nhËn cha - con (do cã tranh chÊp); kh«ng cã giÊy tê, ®å vËt vµ c¸c chøng cø kh¸c lµm c¬ së chøng minh quan hÖ cha - con. ChÞ Quyªn göi ®¬n ®Õn Tßa ¸n nh©n d©n thÞ x· B, ®Ò nghÞ hñy quyÕt ®Þnh cña ñy ban nh©n d©n thÞ x· B. Cuèi n¨m 2007, trong phiªn xö s¬ thÈm, Tßa ¸n nh©n d©n thÞ x· B ®· ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn chÞ Q lµ con ®Î cña «ng Thä. VÊn ®Ò ®Æt ra 1. ñy ban nh©n d©n x· M ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn chÞ Quyªn lµ con ®Î cña «ng Thä lµ ®óng hay sai? C¨n cø ph¸p luËt ë ®©u? 8 2. Anh Lª V¨n SÜ cã quyÒn khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh cña ñy ban nh©n d©n x· M lªn ñy ban nh©n d©n thÞ x· B kh«ng? 3. Lý do mµ ñy ban nh©n d©n thÞ x· B ®−a ra ®Ó ra quyÕt ®Þnh hñy quyÕt ®Þnh c«ng nhËn chÞ Quyªn lµ con ®Î cña «ng Thä cña ñy ban nh©n d©n x· M cã hîp lý hay kh«ng? Gîi ý xö lý vÊn ®Ò 1. VÒ quyÕt ®Þnh cña ñy ban nh©n d©n x· M, cÇn t×m hiÓu NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ngµy 27-12-2005 cña ChÝnh phñ vÒ ®¨ng ký vµ qu¶n lý hé tÞch (gäi t¾t lµ NghÞ ®Þnh sè 158). HiÖn nay, NghÞ ®Þnh sè 06/2012/N§-CP ngµy 2-2-2012 ra ®êi ®· söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña c¸c nghÞ ®Þnh vÒ hé tÞch, h«n nh©n, gia ®×nh vµ chøng thùc (tøc lµ cã söa ®æi mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 158; gäi t¾t lµ NghÞ ®Þnh sè 06). Tuy nhiªn, theo t×nh huèng ®Æt ra, th× c¸c sù viÖc cÇn gi¶i quyÕt x¶y ra tõ n¨m 2006-2007. V× vËy, chóng ta chØ vËn dông nh÷ng quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh sè 158. Kho¶n 2, §iÒu 32, NghÞ ®Þnh sè 158 quy ®Þnh râ vÒ ®iÒu kiÖn ®¨ng ký viÖc nhËn cha, mÑ, con nh− sau: Ng−êi ®· thµnh niªn hoÆc ng−êi gi¸m hé cña ng−êi con ch−a thµnh niªn hoÆc ®· thµnh niªn nh−ng mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù còng ®−îc lµm thñ tôc nhËn cha, mÑ theo quy ®Þnh t¹i môc nµy, trong tr−êng hîp cha, mÑ 9 ®· chÕt; nÕu viÖc nhËn cha, mÑ lµ tù nguyÖn vµ kh«ng cã tranh chÊp1. C¨n cø vµo quy ®Þnh trªn, th× chÞ Quyªn cã quyÒn nhËn «ng Thä lµ cha cña m×nh víi ®iÒu kiÖn lµ kh«ng cã tranh chÊp. C©u hái ®Æt ra lµ: ViÖc anh SÜ khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh c«ng nhËn chÞ Quyªn lµ con ®Î cña «ng Thä cña ñy ban nh©n d©n x· M cã ®−îc gäi lµ tranh chÊp hay kh«ng? §Ó gi¶i ®¸p vÊn ®Ò nµy, tr−íc hÕt ph¶i xem xÐt quyÒn khiÕu n¹i cña anh SÜ - nh− c©u hái 2 ®Æt ra. 2. Anh Lª V¨n SÜ kh«ng cã quyÒn khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh cña ñy ban nh©n d©n x· M lªn ñy ban nh©n d©n thÞ x· B v× nh÷ng c¨n cø sau ®©y: Theo quy ®Þnh cña LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o ®· ®−îc Quèc héi khãa X th«ng qua ngµy 2-12-1998, ®−îc söa ®æi, bæ sung vµo ngµy 15-6-2004 vµ ngµy 29-11-2005 th×: "KhiÕu n¹i" lµ viÖc c«ng d©n, c¬ quan, tæ chøc hoÆc c¸n bé, c«ng chøc theo thñ tôc do LuËt nµy quy ®Þnh ®Ò nghÞ c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cã thÈm quyÒn xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, ________ 1. Kho¶n 2, §iÒu 32, NghÞ ®Þnh sè 06 cã söa ®æi, bæ sung so víi kho¶n 2, §iÒu 32, NghÞ ®Þnh sè 158 nh− sau: “2. Ng−êi con ®· thµnh niªn hoÆc ng−êi gi¸m hé cña ng−êi con ch−a thµnh niªn hoÆc ®· thµnh niªn nh−ng mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù còng ®−îc lµm thñ tôc nhËn cha, mÑ theo quy ®Þnh t¹i môc nµy, trong tr−êng hîp cha, mÑ ®· chÕt; nÕu viÖc nhËn cha, mÑ lµ tù nguyÖn vµ kh«ng cã tranh chÊp gi÷a nh÷ng ng−êi cã quyÒn vµ lîi Ých liªn quan ®Õn viÖc nhËn cha, mÑ (Chóng t«i nhÊn m¹nh - BT)”. 10 hµnh vi hµnh chÝnh hoÆc quyÕt ®Þnh kû luËt c¸n bé, c«ng chøc khi cã c¨n cø cho r»ng quyÕt ®Þnh hoÆc hµnh vi ®ã lµ tr¸i ph¸p luËt, x©m ph¹m quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh. Nh− vËy cã nghÜa lµ anh SÜ chØ cã quyÒn khiÕu n¹i ®èi víi quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh cña ñy ban nh©n d©n x· M khi quyÕt ®Þnh nµy x©m ph¹m ®Õn quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña anh ta. C¨n cø vµo sù viÖc mµ t×nh huèng ®Æt ra, th× anh SÜ kh«ng cã quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p g× trong viÖc chia tµi s¶n thõa kÕ cña «ng Thä. Bëi v×, víi t− c¸ch lµ ch¸u ruét th×, theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, anh SÜ kh«ng thuéc diÖn hay hµng thõa kÕ nµo c¶. MÑ cña anh ta míi lµ ng−êi trong diÖn thõa kÕ tµi s¶n do «ng Thä ®Ó l¹i. V× vËy, anh SÜ kh«ng cã t− c¸ch khiÕu n¹i. Tøc lµ anh ta kh«ng cã quyÒn khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh cña ñy ban nh©n d©n x· M lªn ñy ban nh©n d©n thÞ x· B. HiÖn nay, LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o viÖn dÉn ë trªn ®· hÕt hiÖu lùc, thay vµo ®ã lµ LuËt khiÕu n¹i vµ LuËt tè c¸o ®−îc ban hµnh n¨m 2011, cã hiÖu lùc tõ ngµy 1-7-2012. Tuy nhiªn, trong tr−êng hîp nµy, chóng ta vÉn ¸p dông LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o cò ®Ó phï hîp víi thêi ®iÓm x¶y ra t×nh huèng. Nh− vËy, khi anh SÜ kh«ng cã t− c¸ch ®Ó khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh cña ñy ban nh©n d©n x· M th× vô viÖc nµy kh«ng ®−îc coi lµ mét d¹ng tranh chÊp. Khi ®· kh«ng cã tranh chÊp th× ñy ban nh©n d©n x· M cã quyÒn ra quyÕt ®Þnh c«ng 11 nhËn chÞ Quyªn lµ con ®Î cña «ng Thä nh− quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 3. ViÖc ñy ban nh©n d©n thÞ x· B ®· ra quyÕt ®Þnh hñy quyÕt ®Þnh c«ng nhËn chÞ Quyªn lµ con ®Î cña «ng Thä cña ñy ban nh©n d©n x· M víi lý do: ChÞ Quyªn ch−a ®ñ ®iÒu kiÖn ®¨ng ký viÖc nhËn cha - con (do cã tranh chÊp); kh«ng cã giÊy tê, ®å vËt vµ c¸c chøng cø kh¸c lµm c¬ së chøng minh quan hÖ cha con, cã hîp lý kh«ng? Cã thÓ kh¼ng ®Þnh quyÕt ®Þnh nµy cña ñy ban nh©n d©n thÞ x· B lµ kh«ng hîp lý. Nh− trªn ph©n tÝch, quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh cña ñy ban nh©n d©n x· M lµ hîp ph¸p theo quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh sè 158. V× vËy, ñy ban nh©n d©n thÞ x· B kh«ng cã lý do g× ®Ó hñy quyÕt ®Þnh c«ng nhËn chÞ Quyªn lµ con ®Î cña «ng Thä cña ñy ban nh©n d©n x· M. Trong tr−êng hîp nµy, nÕu lµm ®óng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× ñy ban nh©n d©n thÞ x· B ph¶i b¸c ®¬n khiÕu n¹i cña ng−êi ch¸u gäi «ng Thä lµ b¸c ruét lµ anh SÜ, v× anh nµy kh«ng ®ñ t− c¸ch lµ ng−êi ®−îc quyÒn khiÕu n¹i. 12 qu¶n lý LáNG LÎO, NG¦êI CHÕT CòNG BÞ Xö PH¹T M« t¶ t×nh huèng ¤ng NguyÔn Phó cã m¶nh ®Êt do «ng t¹o lËp vµ sö dông tõ thêi chèng Ph¸p. DiÖn tÝch m¶nh ®Êt lµ 1.585 m2,thuéc thöa 1527, tê b¶n ®å sè 9 x· A, huyÖn B. Tr−íc n¨m 1975, «ng Phó cho em ruét lµ bµ NguyÔn ThÞ V©n canh t¸c trªn diÖn tÝch nµy (cã giÊy tê tÆng cho). Khi qua ®êi, bµ V©n cã ®Ó l¹i di chóc (hîp ph¸p) cho con trai bµ lµ «ng Sang tiÕp tôc canh t¸c. §Õn n¨m 1982, «ng Sang mÊt vµ cã viÕt di chóc (hîp ph¸p) ®Ó l¹i diÖn tÝch ®Êt ®ã cho con trai lµ «ng B×nh sö dông. Tõ ®ã, «ng B×nh tiÕp tôc canh t¸c. Nh−ng v× gia ®×nh thiÕu nh©n lùc, nªn n¨m 1985, «ng B×nh cho gia ®×nh «ng TrÇn V¨n Dòng canh t¸c trªn diÖn tÝch ®Êt ®ã (hai bªn chØ tháa thuËn b»ng miÖng). Tõ n¨m 1993, gia ®×nh «ng Dòng ®Òu ®Æn nép thuÕ ®Êt h»ng n¨m. Sau ®ã, vµo ngµy 15-7-2000, «ng Dòng ®· lµm ®¬n xin ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. Ngµy 17-10- 2000, ñy ban nh©n d©n huyÖn B ®· cÊp giÊy chøng 13 nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho gia ®×nh «ng Dòng theo QuyÕt ®Þnh sè 2853 ngµy 17-10-2000. Th¸ng 11-2000, «ng B×nh khiÕu n¹i ®ßi l¹i diÖn tÝch ®Êt trªn vµ ñy ban nh©n d©n huyÖn B ra QuyÕt ®Þnh sè 249 ngµy 23-1-2003 thu håi giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cña «ng Dòng ®Ó tr¶ l¹i cho «ng B×nh. Sau ®ã, «ng Dòng viÕt ®¬n khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh trªn vµ ñy ban nh©n d©n huyÖn B b¸c ®¬n khiÕu n¹i b»ng QuyÕt ®Þnh sè 1805 ngµy 16-6-2003. Ngµy 11-8-2003, «ng Dòng chÕt. Vî «ng Dòng lµ bµ NguyÔn ThÞ Lan cã khai tö cho chång t¹i ñy ban nh©n d©n x· A. GÇn hai n¨m sau ngµy «ng Dòng mÊt, gia ®×nh «ng nhËn ®−îc QuyÕt ®Þnh sè 274 ngµy 25-7-2005 cña ñy ban nh©n d©n huyÖn B xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh ®èi víi «ng Dòng trong lÜnh vùc ®Êt ®ai. VÊn ®Ò ®Æt ra 1. ñy ban nh©n d©n huyÖn B cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho gia ®×nh «ng Dòng cã ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt kh«ng? 2. ViÖc ñy ban nh©n d©n huyÖn B thu håi l¹i giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cña «ng Dòng vµ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho «ng B×nh cã vi ph¹m ph¸p luËt kh«ng? 3. Tr¸ch nhiÖm trong viÖc ra quyÕt ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh cña ñy ban nh©n d©n huyÖn B ®èi víi «ng Dòng vµ tr¸ch nhiÖm cña ñy ban nh©n d©n x· A khi quyÕt ®Þnh Êy ®Õn tay gia ®×nh 14 «ng Dòng khi «ng ®· mÊt gÇn hai n¨m so víi thêi ®iÓm ban hµnh quyÕt ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh cña ñy ban nh©n d©n huyÖn B lµ thÕ nµo? Gîi ý xö lý vÊn ®Ò 1. ViÖc ñy ban nh©n d©n huyÖn B cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho gia ®×nh «ng Dòng lµ kh«ng ®óng víi c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai: Thø nhÊt, quyÒn sö dông diÖn tÝch ®Êt canh t¸c ®ã lµ thuéc vÒ «ng B×nh, v× xÐt vÒ nguån gèc, th× nã lµ cña bµ néi «ng B×nh (bµ V©n) ®−îc anh trai («ng Phó) tÆng cho (cã giÊy tê hîp ph¸p) vµ di chóc hîp ph¸p l¹i cho bè «ng («ng Sang), råi l¹i ®Õn l−ît bè «ng di chóc hîp ph¸p l¹i cho «ng. C¸c giÊy tê tÆng cho quyÒn sö dông ®Êt, di chóc ®Ó l¹i quyÒn sö dông ®Êt ®Òu hoµn toµn hîp ph¸p, nªn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt d©n sù, th× ®−¬ng nhiªn quyÒn sö dông diÖn tÝch ®Êt 1.585 m2 thuéc vÒ «ng B×nh. Thø hai, viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cña ñy ban nh©n d©n huyÖn B cho «ng Dòng ®−îc thùc hiÖn vµo n¨m 2000 nªn khi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, chóng ta ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña LuËt ®Êt ®ai do Quèc héi ban hµnh ngµy 14-7-1993; LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Êt ®ai cã hiÖu lùc ngµy 1-1-1999 vµ c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt kh¸c h−íng dÉn vÒ LuËt ®Êt ®ai t¹i thêi ®iÓm nµy, mµ kh«ng ¸p dông LuËt ®Êt ®ai ngµy 26-11-2003 còng nh− c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c h−íng dÉn LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003. 15 C¨n cø vµo §iÒu 3 cña NghÞ ®Þnh sè 04/2000/N§-CP ngµy 11-2-2000 cña ChÝnh phñ h−íng dÉn thi hµnh LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Êt ®ai vµ NghÞ ®Þnh sè 17/1999/N§-CP ngµy 29- 3-1999 cña ChÝnh phñ vÒ thñ tôc chuyÓn ®æi, chuyÓn nh−îng, cho thuª, cho thuª l¹i, thõa kÕ quyÒn sö dông ®Êt vµ thÕ chÊp, gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt, chóng ta thÊy, «ng Dòng kh«ng cã mét trong sè c¸c giÊy tê quy ®Þnh t¹i ®iÒu nµy. MÆt kh¸c, khi «ng B×nh cho «ng Dòng canh t¸c trªn diÖn tÝch ®Êt cña m×nh kh«ng cã giÊy tê viÕt tay mµ chØ lµ tháa thuËn b»ng miÖng. V× vËy, «ng Dòng kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó lµm thñ tôc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. MÆc dï hiÖn nay, hai nghÞ ®Þnh nµy kh«ng cßn hiÖu lùc, thay thÕ nã lµ LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003 hiÖn hµnh (vµ c¶ Dù th¶o LuËt ®Êt ®ai míi ®ang lÊy ý kiÕn nh©n d©n) th× «ng Dòng còng kh«ng thuéc diÖn ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. MÆc dï hiÖn nay, hai nghÞ ®Þnh nµy kh«ng cßn hiÖu lùc, thay thÕ nã lµ LuËt ®Êt ®ai ®−îc ban hµnh ngµy 29-11-2013, cã hiÖu lùc thi hµnh kÓ tõ ngµy 1-7-2014 th× «ng Dòng còng kh«ng thuéc diÖn ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. Thø ba, theo ®óng quy ®Þnh, khi «ng Dòng nép hå s¬ xin cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông thöa ®Êt mµ «ng ®ang canh t¸c do «ng B×nh cho (qua tháa thuËn b»ng miÖng) th× ñy ban nh©n d©n x· A - lµ c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm - ph¶i trùc 16 tiÕp thÈm tra, x¸c minh nguån gèc cña m¶nh ®Êt ®ã, ®ång thêi ph¶i xem xÐt m¶nh ®Êt ®ã cã tranh chÊp hay kh«ng. ë ®©y, cã lÏ ñy ban nh©n d©n x· ®· kh«ng xuèng thùc ®Þa ®Ó thÈm tra mµ chØ viÖn dÉn kho¶n 2, §iÒu 3 cña NghÞ ®Þnh sè 04/2000/N§-CP ngµy 11-2-2000 cña ChÝnh phñ h−íng dÉn thi hµnh LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Êt ®ai, trong ®ã quy ®Þnh r»ng: NÕu tæ chøc, hé gia ®×nh, c¸ nh©n ®ang sö dông ®Êt mµ kh«ng cã c¸c giÊy tê nªu t¹i kho¶n 1 (c¸c giÊy tê nµy ®−îc nªu t¹i §iÒu 3 cña NghÞ ®Þnh sè 17 ®· nªu trªn lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt) vµ ®−îc ñy ban nh©n d©n cÊp x· x¸c nhËn lµ ®Êt ®ã kh«ng cã tranh chÊp th× ®−îc xem xÐt ®Ó cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. Nh− vËy, ñy ban nh©n d©n x· A ®· kh«ng lµm ®óng tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong viÖc thÈm tra, x¸c minh hå s¬ tr−íc khi tr×nh lªn ñy ban nh©n d©n huyÖn B cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho «ng Dòng. V× vËy, ñy ban nh©n d©n huyÖn B ®· cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho «ng Dòng trong khi «ng kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. 2. ViÖc ñy ban nh©n d©n huyÖn B thu håi l¹i giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cña «ng Dòng vµ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho «ng B×nh lµ hoµn toµn ®óng víi c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 17 Thø nhÊt, nh− trªn ®· ph©n tÝch, th× «ng Dòng kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, nh−ng trªn thùc tÕ ®· ®−îc ñy ban nh©n d©n huyÖn B cÊp. V× vËy, sau khi cã ®¬n khiÕu n¹i cña «ng B×nh vµ cïng víi qu¸ tr×nh x¸c minh thùc tÕ mét c¸ch chÝnh x¸c th× cã thÓ thÊy viÖc ñy ban nh©n d©n huyÖn B ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 249 ngµy 23-1-2003 thu håi giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cña «ng Dòng lµ ®óng. Thø hai, mÆc dï vÒ mÆt nguån gèc, thöa ®Êt ®ã nguyªn gèc kh«ng ph¶i lµ cña «ng B×nh, nh−ng qu¸ tr×nh tÆng cho vµ c¸c lÇn thõa kÕ theo di chóc (hîp ph¸p) th× quyÒn sö dông thöa ®Êt ®ã hoµn toµn thuéc vÒ «ng B×nh. §ång thêi, khi «ng B×nh cho «ng Dòng canh t¸c trªn ®ã chØ cã tháa thuËn miÖng, do vËy kh«ng cã c¬ së ®Ó nãi r»ng m¶nh ®Êt ®ã thuéc vÒ «ng Dòng. C¨n cø vµo §iÒu 3, NghÞ ®Þnh sè 17 (®· dÉn), mét trong c¸c giÊy tê cÇn thiÕt ®Ó ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt lµ: giÊy tê vÒ thõa kÕ nhµ ®Êt; tÆng, cho nhµ ®Êt ®−îc ñy ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn x¸c nhËn vµ ®Êt ®ã kh«ng cã tranh chÊp. Víi c¸c sù kiÖn vµ t×nh huèng ®· nªu ë trªn, «ng B×nh lµ ng−êi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. V× vËy, viÖc ñy ban nh©n d©n huyÖn B cÊp chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho «ng B×nh lµ phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 18 3. VÒ quyÕt ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh cña ñy ban nh©n d©n huyÖn B ®èi víi «ng Dòng, cã thÓ nãi r»ng ñy ban nh©n d©n huyÖn B kh«ng cã ®ñ c¬ së ph¸p lý ®Ó xö ph¹t, v× nh÷ng c¨n cø sau ®©y: Thø nhÊt, trong sè 13 hµnh vi ®−îc coi lµ vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc ®Êt ®ai ®−îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 1, §iÒu 3, NghÞ ®Þnh sè 182/2004/N§-CP ngµy 29-10-2004 cña ChÝnh phñ vÒ xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc ®Êt ®ai, th× «ng Dòng kh«ng thùc hiÖn hµnh vi nµo. Tuy «ng Dòng ®· kh«ng khai b¸o trung thùc nguån gèc cña thöa ®Êt, nh−ng hµnh vi nµy kh«ng thuéc hµnh vi ®−îc quy ®Þnh trong ph¸p luËt vÒ vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc ®Êt ®ai nªn kh«ng cã c¬ së ®Ó ban hµnh quyÕt ®Þnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh ®èi víi «ng. V× vËy, ñy ban nh©n d©n huyÖn B kh«ng cã ®ñ c¬ së ph¸p lý ®Ó ban hµnh quyÕt ®Þnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh ®èi víi «ng Dòng. ë ®©y, viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt khi «ng Dòng kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®−îc cÊp lµ do lçi cña ñy ban nh©n d©n x· A trong qu¸ tr×nh thÈm tra, x¸c minh vÒ thöa ®Êt vµ lµ tr¸ch nhiÖm cña ñy ban nh©n d©n huyÖn B trong khi cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. Thø hai, ngay c¶ khi «ng Dòng cã vi ph¹m, th× thêi hiÖu ®Ó xö ph¹t còng kh«ng cßn. Theo §iÒu 10, Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh ®−îc Uû ban th−êng vô Quèc héi th«ng qua ngµy 2-7-2002 vµ §iÒu 5, NghÞ ®Þnh sè 182 (®· nªu trªn) th× thêi 19 hiÖu xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc ®Êt ®ai lµ hai n¨m kÓ tõ ngµy vi ph¹m hµnh chÝnh ®−îc thùc hiÖn. Trong khi ®ã, nÕu cø cho lµ thêi ®iÓm «ng Dòng cã hµnh vi vi ph¹m lµ n¨m 2000 (ngµy 15-7-2000, «ng Dòng lµm ®¬n xin cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, ngµy 17-10-2000, «ng ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt), th× ®Õn ngµy 25-7-2005 khi mµ ñy ban nh©n d©n huyÖn B ban hµnh quyÕt ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh th× thêi hiÖu xö lý ®· hÕt. Do vËy, theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1, §iÒu 10 cña Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh n¨m 2002 vµ kho¶n 3, §iÒu 5, NghÞ ®Þnh sè 182 th× ñy ban nh©n d©n huyÖn B (nÕu ®óng thÈm quyÒn cña m×nh) còng chØ ®−îc ¸p dông biÖn ph¸p kh¾c phôc hËu qu¶ mµ kh«ng ®−îc xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh ®èi víi «ng Dòng, nh− quy ®Þnh t¹i §iÒu 12 cña Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh vµ §iÒu 6 NghÞ ®Þnh sè 182. Thø ba, ngµy 11-8-2003, «ng Dòng mÊt vµ vî «ng ®· khai tö t¹i ñy ban nh©n d©n x· A. Ph¸p luËt quy ®Þnh r»ng chØ truy cøu tr¸ch nhiÖm ®èi víi nh÷ng ng−êi cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù (n¨ng lùc d©n sù cña mét ng−êi cã tõ khi ng−êi ®ã sinh ra vµ chÊm døt khi ng−êi ®ã chÕt theo nh− quy ®Þnh t¹i kho¶n 3, §iÒu 16, Bé luËt d©n sù n¨m 1995). Nh− vËy, kh«ng thÓ truy cøu tr¸ch nhiÖm víi «ng Dòng khi «ng ®· chÕt. ñy ban nh©n d©n huyÖn B kh«ng biÕt «ng Dòng ®· chÕt, vµ lçi 20 thuéc vÒ ñy ban nh©n d©n x· A khi ®· tèng ®¹t quyÕt ®Þnh ®ã ®Õn gia ®×nh «ng Dòng. VËy tr¸ch nhiÖm cña ñy ban nh©n d©n x· A lµ nh− thÕ nµo trong viÖc tèng ®¹t quyÕt ®Þnh nµy? Khi «ng Dòng mÊt, vî «ng ®· ®Õn ñy ban nh©n d©n x· A khai tö cho chång m×nh, nªn ñy ban nh©n d©n x· A ph¶i biÕt vµ cã nghÜa vô ph¶i biÕt ®iÒu ®ã. Khi ñy ban nh©n d©n huyÖn B tèng ®¹t quyÕt ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh ®èi víi «ng Dòng, th× ñy ban nh©n d©n x· A ph¶i t− vÊn cho ñy ban nh©n d©n huyÖn B vÒ viÖc «ng Dòng ®· chÕt c¸ch ®ã hai n¨m ®Ó huyÖn thu håi quyÕt ®Þnh xö ph¹t ®· ban hµnh. Tuy nhiªn, thùc tÕ lµ quyÕt ®Þnh xö ph¹t ®ã vÉn ®Õn tay gia ®×nh «ng Dòng. Qua ®©y, chóng ta cã thÓ thÊy ®−îc sù thê ¬ vµ t¾c tr¸ch cña ñy ban nh©n d©n x· A trong vÊn ®Ò qu¶n lý hé tÞch cña c«ng d©n. 21 CHA MÑ NU¤I Cã THÓ §æI THµNH CHA MÑ RUéT kh«ng? M« t¶ t×nh huèng Vî chång anh §Æng Hßa vµ chÞ Lª Hµ Th¶o sinh sèng trªn ®Þa bµn ph−êng A, thÞ x· G. Anh chÞ lÊy nhau ®· h¬n chôc n¨m mµ vÉn ch−a sinh ®−îc con. §Çu n¨m 2010, trong mét lÇn vÒ x· Q, quª chÞ Th¶o, anh chÞ quen víi chÞ H»ng, mét ng−êi cïng x·, ®ang mét m×nh nu«i con g¸i 2 tuæi lµ bÐ Nga. ChÞ H»ng sinh bÐ Nga t¹i x· Q khi tuæi cßn rÊt trÎ, kh«ng ai biÕt cha cña bÐ lµ ai. ChÞ H»ng kh«ng cã c«ng viÖc æn ®Þnh mµ chØ ch¹y chî "b÷a ®ùc b÷a c¸i", nªn kinh tÕ bÊp bªnh, kh«ng cã ®iÒu kiÖn nu«i nÊng, ch¨m sãc bÐ Nga cho chu toµn. C¶m th«ng víi hoµn c¶nh cña chÞ H»ng, th−¬ng bÐ Nga, vµ còng mong muèn cã ®−îc niÒm h¹nh phóc lµm cha mÑ, anh Hßa, chÞ Th¶o xin bÐ Nga lµm con nu«i. §Ò nghÞ cña anh chÞ ®−îc chÞ H»ng chÊp thuËn. Hai bªn cïng nhau ra ñy ban nh©n d©n ph−êng A, thÞ x· G - n¬i anh Hßa, chÞ Th¶o c− tró ®Ó lµm c¸c thñ tôc cÇn thiÕt. Sau khi ®iÒu tra x¸c minh vµ lÊy ý kiÕn cña nh÷ng ng−êi 22 liªn quan ®Õn viÖc nhËn con nu«i cña anh Hßa, chÞ Th¶o, ñy ban nh©n d©n ph−êng A cÊp quyÕt ®Þnh c«ng nhËn viÖc nhËn con nu«i cho anh chÞ. §−îc sù ®ång ý cña mÑ ®Î bÐ Nga lµ chÞ H»ng, anh chÞ Hßa - Th¶o ®−a bÐ Nga vÒ nhµ ch¨m sãc, cuèi tuÇn th× l¹i ®−a bÐ vÒ quª ch¬i víi mÑ ®Î, hoÆc cã khi anh chÞ mêi chÞ H»ng lªn ch¬i víi bÐ Nga vµ vî chång m×nh. T×nh c¶m yªu th−¬ng cña anh chÞ Hßa - Th¶o ®èi víi bÐ Nga ngµy mét s©u s¾c. Sù quan t©m, ch¨m sãc cña anh chÞ dµnh cho bÐ lµm cho chÞ H»ng vµ hµng xãm l¸ng giÒng ®Òu c¶m ®éng. BÐ Nga ë víi anh chÞ nhiÒu h¬n. §−îc dµnh cho sù ch¨m sãc tËn t×nh, bÐ ®· hÕt èm ®au, hay ¨n chãng lín, vµ còng rÊt quÊn quýt bè mÑ nu«i. Qua mét thêi gian, anh Hßa, chÞ Th¶o bµy tá víi chÞ H»ng mét mong muèn tha thiÕt cña m×nh lµ ®−îc ®æi tõ bè mÑ nu«i thµnh bè mÑ ruét cña bÐ Nga, còng lµ ®Ó tiÖn h¬n cho viÖc nu«i d−ìng vµ ch¨m sãc bÐ Nga sau nµy. C©n nh¾c mäi lÏ thiÖt h¬n, chÞ H»ng còng ®ång ý. Th¸ng 6- 2011, hai bªn mét lÇn n÷a tháa thuËn mäi nhÏ råi l¹i cïng nhau tíi ñy ban nh©n d©n ph−êng A - n¬i ®· cÊp quyÕt ®Þnh c«ng nhËn viÖc nhËn con nu«i tr−íc ®©y - ®Ó xin lµm thñ tôc. Tuy nhiªn, ñy ban nh©n d©n ph−êng A ®· tõ chèi gi¶i quyÕt, nãi r»ng hä kh«ng cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt vô viÖc nµy. ñy ban nh©n d©n ph−êng A t− vÊn cho ba ng−êi vÒ ñy ban nh©n d©n x· Q lµ n¬i cÊp giÊy khai sinh cho bÐ Nga ®Ó thùc hiÖn thñ tôc. 23 §−îc t− vÊn nh− vËy, ba ng−êi vÒ x· Q, tíi ñy ban nh©n d©n x· tr×nh bµy sù viÖc vµ ®Ò nghÞ ñy ban nh©n d©n x· gi¶i quyÕt. Tuy nhiªn, t¹i ®©y, nguyÖn väng cña hä còng kh«ng ®−îc ñy ban nh©n d©n x· Q gi¶i quyÕt. Lý do mµ ñy ban nh©n d©n x· Q ®−a ra lµ bÐ Nga cßn qu¸ bÐ kh«ng thÓ ®−a ra ý kiÕn cña b¶n th©n vÒ viÖc nµy, l¹i lµ con ngoµi gi¸ thó, nªn kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc. ChÞ H»ng nghe vËy th× tñi th©n, nghÜ th−¬ng con m×nh bÞ mang tiÕng con ngoµi gi¸ thó, nay muèn ®æi phËn cho con mµ kh«ng ®−îc. C¶ ba ng−êi cïng tha thiÕt tr×nh bµy, nãi r»ng hä, víi t− c¸ch nh÷ng ng−êi lµm cha lµm mÑ, ®· hoµn toµn tháa thuËn víi nhau vµ s½n sµng cam kÕt tr−íc ñy ban nh©n d©n x· vÒ tháa thuËn cña m×nh. ñy ban nh©n d©n x· Q vÉn kiªn quyÕt kh«ng thô lý vô viÖc. Vî chång anh Hßa, chÞ Th¶o cïng chÞ H»ng ®µnh ph¶i ra vÒ. VÊn ®Ò ®Æt ra 1. ViÖc ñy ban nh©n d©n ph−êng A tõ chèi gi¶i quyÕt víi lý do kh«ng cã thÈm quyÒn vµ t− vÊn cho anh Hßa, chÞ Th¶o vµ chÞ H»ng vÒ x· Q lµ ®óng hay sai? 2. ViÖc ñy ban nh©n d©n x· Q tõ chèi gi¶i quyÕt víi lý do bÐ Nga cßn bÐ vµ con ngoµi gi¸ thó lµ ®óng hay sai? 3. Ngoµi nh÷ng vÊn ®Ò trªn, cßn ®iÒu g× cÇn l−u ý trong t×nh huèng nµy? 24 Gîi ý xö lý vÊn ®Ò §æi tõ cha mÑ nu«i thµnh cha mÑ ®Î lµ thay ®æi vÒ phÇn khai vÒ cha mÑ trong giÊy khai sinh vµ trong sæ ®¨ng ký khai sinh cña ng−êi con nu«i. Muèn gi¶i quyÕt viÖc nµy vµ còng ®Ó tr¶ lêi nh÷ng c©u hái mµ t×nh huèng ®Æt ra, cÇn ph¶i t×m hiÓu LuËt nu«i con nu«i vµ NghÞ ®Þnh sè 19/2011/N§-CP ngµy 21-3-2011 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh mét sè ®iÒu cña luËt nµy. C¨n cø vµo nh÷ng quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh sè 19, cã thÓ kÕt luËn nh− sau: 1. ñy ban nh©n d©n ph−êng A ®· lµm ®óng quy ®Þnh ph¸p luËt khi kh«ng tiÕp nhËn thô lý vô viÖc mµ chØ t− vÊn cho ®èi t−îng vÒ x· Q lµ n¬i bÐ Nga ®−îc sinh ra vµ ®−îc ®¨ng ký khai sinh. ñy ban nh©n d©n ph−êng A cã thÈm quyÒn cÊp quyÕt ®Þnh c«ng nhËn viÖc nu«i con nu«i nh− quy ®Þnh t¹i kho¶n 1, §iÒu 2, NghÞ ®Þnh sè 19. Tr−êng hîp cã sù tháa thuËn gi÷a ng−êi nhËn con nu«i víi cha mÑ ®Î hoÆc ng−êi gi¸m hé cña trÎ em ®−îc nhËn lµm con nu«i th× ñy ban nh©n d©n cÊp x· th−êng tró cña ng−êi nhËn con nu«i thùc hiÖn c«ng nhËn ®¨ng ký viÖc nu«i con nu«i. Tuy nhiªn, hä kh«ng cã thÈm quyÒn thùc hiÖn viÖc thay ®æi nh÷ng g× ghi trªn giÊy khai sinh cña ng−êi ®−îc nhËn lµm con nu«i. ñy ban nh©n d©n x· Q - c¬ quan cÊp giÊy khai sinh cho bÐ Nga - míi lµ c¬ quan cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt vô viÖc nµy theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 10, NghÞ ®Þnh sè 19. §iÒu 10 quy ®Þnh 25 r»ng nÕu cã sù tháa thuËn gi÷a cha mÑ ®Î vµ cha mÑ nu«i vµ sù ®ång ý cña ng−êi con nu«i tõ 9 tuæi trë lªn vÒ thay ®æi phÇn khai vÒ cha mÑ trong giÊy khai sinh vµ trong sæ ®¨ng ký khai sinh cña ng−êi con nu«i, th× ñy ban nh©n d©n cÊp x· n¬i ®· ®¨ng ký khai sinh cho ng−êi con nu«i sÏ lµm ®¨ng ký khai sinh l¹i cho ng−êi con nu«i vµ thu håi l¹i giÊy khai sinh cò. T¹i cét ghi chó cña sæ ®¨ng ký khai sinh vÉn ph¶i ghi râ lµ cha mÑ nu«i. 2. ViÖc ñy ban nh©n d©n x· Q tõ chèi gi¶i quyÕt lµ cã c¨n cø ph¸p luËt v× ®· tu©n theo quy ®Þnh cña §iÒu 10, NghÞ ®Þnh sè 19 vÒ vÊn ®Ò tuæi cña bÐ Nga. Tuy nhiªn, gi¶i thÝch cña ñy ban nh©n d©n x· vÒ vÊn ®Ò bÐ Nga lµ con ngoµi gi¸ thó lµ ch−a hoµn toµn kÝn kÏ. Ph¸p luËt kh«ng quy ®Þnh r»ng con ngoµi gi¸ thó th× kh«ng ®−îc xin chuyÓn ®æi cha mÑ nu«i thµnh cha mÑ ruét mµ chØ quy ®Þnh r»ng cÇn cã sù tháa thuËn ®ång ý cña c¶ cha mÑ nu«i vµ cha mÑ ruét vÒ vÊn ®Ò nµy. VËy, cã thÓ hiÓu r»ng nÕu lµ con ngoµi gi¸ thó, nh−ng trong phÇn khai vÒ cha mÑ trong giÊy khai sinh vÉn cã tªn ng−êi cha ruét vµ ng−êi nµy còng ®ång ý vÒ viÖc thay ®æi, th× vÉn ®ñ mét ®iÒu kiÖn cho viÖc thay ®æi. Trong tr−êng hîp nµy, giÊy khai sinh cña bÐ Nga ®Ó trèng phÇn tªn cha th× do ph¸p luËt ch−a cã quy ®Þnh vÒ viÖc nµy nªn ñy ban nh©n d©n x· còng ch−a cã c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt. Nh− vËy, cã thÓ kÕt luËn r»ng, tr−êng hîp vî chång anh Hßa, chÞ Th¶o vµ chÞ H»ng së dÜ kh«ng ®−îc gi¶i quyÕt lµ v× 26 thiÕu sù ®ång ý cña ng−êi cha ruét bÐ Nga chø kh«ng ph¶i v× bÐ lµ con ngoµi gi¸ thó. §©y míi chÝnh lµ lý do chÝnh ®¸ng cña viÖc tõ chèi. 3. Mét ®iÒu cÇn l−u ý r»ng c¸ch gi¶i thÝch ch−a kÝn kÏ nµy cña ñy ban nh©n d©n x· Q ®· trë thµnh c¸ch nãi thiÕu tÕ nhÞ, lµm ch¹m ®Õn nçi lßng cña chÞ H»ng - mét bµ mÑ ®¬n th©n vÊt v¶ nu«i con. §©y lµ ®iÒu mµ ñy ban nh©n d©n x· Q ph¶i rót kinh nghiÖm võa vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô, võa vÒ giao tiÕp øng xö víi ng−êi d©n. 27 GIÊY KHAI SINH HAI MÆT Vµ TH¸I §é CñA ¤NG C¤NG CHøC PH¦êNG M« t¶ t×nh huèng ChÞ Mai Lan, sinh n¨m 1972, sèng t¹i ph−êng P, quËn A, thµnh phè Hµ Néi. Do cÇn lµm hå s¬ xin viÖc, chÞ ®Õn ñy ban nh©n d©n ph−êng P ®Ó xin c«ng chøng mét sè giÊy tê c¸ nh©n, trong ®ã cã giÊy khai sinh. GiÊy khai sinh cña chÞ lµ b¶n gèc. Ch÷ ghi trªn c¸c môc cÇn khai ë mÆt tr−íc tê khai râ rµng, kh«ng bÞ tÈy xãa, kh«ng bÞ thªm bít; mÆt sau giÊy cã ghi c¬ quan cÊp lµ ñy ban nh©n d©n x· LT, huyÖn Y, tØnh Hµ S¬n B×nh (cò). T¹i ñy ban nh©n d©n ph−êng P, c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch ph−êng lµ «ng Lª H÷u, sau khi xem xÐt c¸c giÊy tê cña chÞ Lan, ®· cho chÞ biÕt c¸c giÊy tê cña chÞ nãi chung lµ æn, nh−ng riªng giÊy khai sinh cña chÞ th× cã vÊn ®Ò. ChÞ Lan ng¹c nhiªn hái vÊn ®Ò g×, th× «ng H÷u chØ vµo giÊy khai sinh cña chÞ vµ nãi r»ng giÊy khai sinh cña chÞ kh«ng hîp lÖ, nªn «ng cã quyÒn tõ chèi. ChÞ Lan hái tiÕp th× ®−îc gi¶i thÝch r»ng giÊy khai sinh cña chÞ kh«ng ®−îc n¬i cÊp ký vµ 28 ®ãng dÊu ë mÆt tr−íc cã phÇn khai, mµ l¹i ký ®ãng dÊu ë mÆt sau. ¤ng nhÊn m¹nh lÇn n÷a r»ng nh− vËy lµ kh«ng hîp lÖ. ChÞ Lan bÌn tr×nh bµy nguån c¬n. Theo chÞ, ®ã ®óng lµ giÊy khai sinh gèc cña chÞ. Tr−íc ®©y c¬ quan nhµ n−íc cÊp thÕ nµo th× chÞ tr×nh nh− vËy, ch−a tõng cã söa ch÷a g×. ChÞ cho r»ng cã thÓ ®ã lµ do thêi tr−íc, c¸ch ®©y còng gÇn 40 n¨m, mÉu khai sinh kh¸c víi mÉu l−u hµnh phæ biÕn b©y giê. Nghe vËy nh−ng «ng Lª H÷u vÉn nhÊt mùc nãi r»ng khai mét ®»ng ký mét nÎo th× kh«ng thÓ c«ng chøng ®−îc. ¤ng cßn tá th¸i ®é bùc béi v× cho r»ng chÞ Lan ®· kh«ng hiÓu quy ®Þnh cña Nhµ n−íc mµ cßn “l¾m chuyÖn”. ¤ng b¶o chÞ ®Ó l¹i c¸c giÊy tê kh¸c cßn giÊy khai sinh th× mang vÒ. Tr−íc t×nh h×nh ®ã, chÞ Lan vÉn kiªn tr× thuyÕt phôc. ChÞ tr×nh bµy r»ng tõ tr−íc tíi giê chÞ ®· dïng giÊy khai sinh ®ã lµm c¨n cø xin ®i häc, lµm chøng minh th−, ®¨ng ký hé khÈu, mµ ®Òu kh«ng hÒ cã vÊn ®Ò g× c¶. ChÞ còng cho biÕt ®· tõng sao chøng thùc ë mét sè n¬i kh¸c mÊy lÇn. Tíi lóc ®ã th× d−êng nh− «ng H÷u ®· hÕt kiªn nhÉn. ¤ng tá ra rÊt khã chÞu, dïng lêi lÏ g¾t gáng ®Ó th¸ch ®è chÞ Lan r»ng nÕu chÞ mµ xin ®−îc chøng thùc ë bÊt cø x· ph−êng nµo trªn c¶ n−íc th× «ng sÏ “cø gäi lµ lµm con chÞ”. ChÞ Lan tuy Êm øc nh−ng vÉn cè g¾ng nãi lý víi «ng thªm mét lÇn n÷a. ChÞ th¾c m¾c r»ng ph¶i ch¨ng theo ý «ng th× giÊy khai sinh hai mÆt lµ kh«ng hîp ph¸p vµ ch÷ ký 29 cïng con dÊu cña c¬ quan cÊp giÊy cho chÞ còng kh«ng hîp ph¸p. ¤ng H÷u næi ®ãa lªn ®uæi chÞ Lan ra ngoµi víi lý do r»ng ®· kh«ng hiÓu quy ®Þnh mµ cßn c·i x»ng lµm mÊt thêi gian cña c¸n bé nhµ n−íc, trong khi «ng cßn nhiÒu viÖc ph¶i gi¶i quyÕt. VËy lµ nãi t×nh kh«ng ®−îc, nãi lý kh«ng xong víi «ng c¸n bé, chÞ Lan ®µnh ph¶i ra vÒ nh−ng trong lßng v« cïng bøc xóc. Sau ®ã, chÞ Lan mang giÊy tê cña m×nh tíi ñy ban nh©n d©n ph−êng M liÒn kÒ ph−êng P, th× l¹i ®−îc chøng thùc ngay, kh«ng gÆp ph¶i bÊt cø vÊn ®Ò g×. VÊn ®Ò ®Æt ra 1. Cïng mét tê giÊy khai sinh, c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch ph−êng P vµ ph−êng M l¹i cã c¸ch gi¶i quyÕt ®èi lËp nhau: mét bªn nhÊt quyÕt tõ chèi, mét bªn vui vÎ tiÕp nhËn. VËy bªn nµo ®óng, bªn nµo sai? C¨n cø cña viÖc gi¶i quyÕt sù viÖc lµ ë ®©u? 2. Ngoµi gi¶i quyÕt sù viÖc chøng thùc, cßn vÊn ®Ò g× ph¶i l−u ý vÒ kü n¨ng tiÕp d©n cña c¸n bé, c«ng chøc ph−êng? Gîi ý xö lý vÊn ®Ò 1. Muèn tr¶ lêi vÊn ®Ò thø nhÊt, cÇn t×m hiÓu quy ®Þnh cña Nhµ n−íc vÒ chøng thùc, cô thÓ lµ NghÞ ®Þnh sè 79/2007/N§-CP ngµy 18-5-2007 vÒ cÊp b¶n sao tõ sæ gèc, chøng thùc b¶n sao tõ b¶n chÝnh, chøng thùc ch÷ ký (gäi t¾t lµ NghÞ ®Þnh sè 30 79). HiÖn nay, ®· cã hai nghÞ ®Þnh söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña nghÞ ®Þnh nµy. §ã lµ: NghÞ ®Þnh sè 04/2012/N§-CP ngµy 20-1-2012 söa ®æi, bæ sung §iÒu 5 cña NghÞ ®Þnh sè 79; NghÞ ®Þnh sè 06/2012/N§-CP ngµy 2-2-2012 söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña c¸c nghÞ ®Þnh vÒ hé tÞch, h«n nh©n, gia ®×nh vµ chøng thùc. Theo NghÞ ®Þnh sè 79, viÖc chøng thùc b¶n sao tõ b¶n chÝnh c¸c giÊy tê, v¨n b¶n b»ng tiÕng ViÖt (bao gåm giÊy khai sinh) thuéc tr¸ch nhiÖm cña ñy ban nh©n d©n cÊp x·. §iÒu 16 cña nghÞ ®Þnh nµy quy ®Þnh cô thÓ nh÷ng tr−êng hîp kh«ng ®−îc chøng thùc b¶n sao tõ b¶n chÝnh, gåm: 1. B¶n chÝnh ®−îc cÊp sai thÈm quyÒn hoÆc gi¶ m¹o; 2. B¶n chÝnh ®· bÞ tÈy xo¸, söa ch÷a, thªm, bít hoÆc ®· bÞ h− háng, cò n¸t kh«ng thÓ x¸c ®Þnh râ néi dung; 3. B¶n chÝnh kh«ng ®−îc phÐp phæ biÕn trªn c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; 4. §¬n, th− vµ c¸c giÊy tê do c¸ nh©n tù lËp kh«ng cã chøng nhËn, chøng thùc hoÆc x¸c nhËn cña c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn; 5. C¸c giÊy tê, v¨n b¶n kh¸c mµ ph¸p luËt quy ®Þnh kh«ng ®−îc sao. §èi chiÕu víi nh÷ng quy ®Þnh trªn, giÊy khai sinh cña chÞ Lan kh«ng thuéc vµo nh÷ng tr−êng 31 hîp bÞ tõ chèi chøng thùc. Nh− vËy, lý do tõ chèi cÊp b¶n sao tõ giÊy khai sinh b¶n gèc mµ «ng H÷u, c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch ph−êng P ®−a ra lµ kh«ng phï hîp víi ph¸p luËt hiÖn hµnh vÒ chøng thùc. ViÖc tõ chèi, do ®ã, lµ kh«ng cã c¨n cø ph¸p lý. ViÖc ñy ban nh©n d©n ph−êng M nhËn chøng thùc giÊy khai sinh cña chÞ Lan lµ hoµn toµn phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt. VÒ phÇn chÞ Lan, víi t− c¸ch lµ ng−êi yªu cÇu chøng thùc vµ bÞ tõ chèi mµ lý do tõ chèi, theo chÞ, lµ kh«ng thuyÕt phôc, th× chÞ cã quyÒn khiÕu n¹i nh− kho¶n 2, §iÒu 11, NghÞ ®Þnh sè 79 quy ®Þnh: Trong tr−êng hîp bÞ tõ chèi chøng thùc, ng−êi yªu cÇu chøng thùc cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan cã thÈm quyÒn chøng thùc gi¶i thÝch râ lý do, nÕu kh«ng ®ång ý víi lý do ®ã th× cã quyÒn khiÕu n¹i theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. VÒ phÇn c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch, gi¶ sö kh«ng ch¾c ch¾n vÒ tÝnh hîp ph¸p cña tê giÊy khai sinh th× ph¶i yªu cÇu c¸ nh©n hoÆc tæ chøc yªu cÇu chøng thùc cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc x¸c minh tÝnh hîp ph¸p cña giÊy tê, nh− ®· quy ®Þnh t¹i kho¶n 3, §iÒu 12, NghÞ ®Þnh sè 79. 2. Ngoµi viÖc gi¶i quyÕt t×nh huèng nªu trªn, cßn mét vÊn ®Ò cÇn l−u ý lµ th¸i ®é vµ c¸ch thøc giao tiÕp cña «ng Lª H÷u víi chÞ Lan. ¤ng ®· kh«ng gi¶i thÝch râ rµng, l¹i dïng lêi lÏ h¸ch dÞch, thËm chÝ mang tÝnh “th¸ch ®è” ®èi víi c«ng d©n ®Õn lµm viÖc. Nh− vËy lµ ®· ®i ng−îc l¹i víi 32 nh÷ng nguyªn t¾c v¨n hãa giao tiÕp ®−îc quy ®Þnh trong §iÒu 17, LuËt c¸n bé, c«ng chøc ban hµnh ngµy 13-11-2008, cã hiÖu lùc ngµy 1-1-2010: 1) C¸n bé, c«ng chøc ph¶i gÇn gòi víi nh©n d©n; cã t¸c phong, th¸i ®é lÞch sù, nghiªm tóc, khiªm tèn; ng«n ng÷ giao tiÕp ph¶i chuÈn mùc, râ rµng, m¹ch l¹c; 2) C¸n bé, c«ng chøc kh«ng ®−îc h¸ch dÞch, cöa quyÒn, g©y khã kh¨n, phiÒn hµ cho nh©n d©n khi thi hµnh c«ng vô. Tãm l¹i, trong t×nh huèng trªn, c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch ®· thÓ hiÖn sù non yÕu vÒ nghiÖp vô chuyªn m«n lÉn c¸ch øng xö n¬i c«ng së. Cßn vÒ phÝa ng−êi d©n, mét kinh nghiÖm rót ra lµ tr−íc khi ®Õn lµm viÖc víi c¬ quan c«ng quyÒn còng cÇn t×m hiÓu nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt liªn quan ®Õn vÊn ®Ò cña m×nh ®Ó cã c¨n cø ph¸p lý ®ßi hái c¬ quan nhµ n−íc thùc hiÖn nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm mµ Nhµ n−íc ®· ®Æt ra víi hä, tr¸nh viÖc bÞ nhòng nhiÔu, g©y phiÒn hµ, khã dÔ chØ v× m×nh kh«ng hiÓu biÕt ph¸p luËt. 33 X· NµO LµM KHã DÔ CHO D¢N? M« t¶ t×nh huèng ChÞ Nga vèn ng−êi x· L, huyÖn L, tØnh §ång Th¸p. ChÞ cã ng−êi b¹n trai lµ anh ViÖt, ng−êi x· M, huyÖn T, tØnh Sãc Tr¨ng. Hai ng−êi ®· bµn tÝnh chuyÖn tr¨m n¨m. Cuèi th¸ng 8-2010, chÞ Nga xin ®−îc viÖc lµm ë huyÖn T, tØnh Sãc Tr¨ng. §Ó chuÈn bÞ cho viÖc lËp gia ®×nh víi anh ViÖt, chÞ ®· chuyÓn hé khÈu th−êng tró vÒ x· M, huyÖn T, tØnh Sãc Tr¨ng. Cuèi th¸ng 10-2010, hai anh chÞ tíi ñy ban nh©n d©n x· M xin x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n lµ ch−a hÒ kÕt h«n víi ai ®Ó lµm thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n. ñy ban nh©n d©n x· x¸c nhËn ngay tr−êng hîp cña anh ViÖt rÊt dÔ dµng, v× anh vèn sinh ra vµ lín lªn ë x· nªn t×nh tr¹ng hé tÞch cña anh, x· n¾m rÊt râ. Tuy nhiªn, chÞ Nga l¹i gÆp r¾c rèi. ñy ban nh©n d©n x· M tõ chèi x¸c nhËn cho chÞ. Lý do mµ ñy ban nh©n d©n ®−a ra lµ chÞ míi chuyÓn hé khÈu vÒ ®Þa ph−¬ng ch−a l©u (kho¶ng h¬n 1 th¸ng), nªn ñy ban nh©n d©n x· kh«ng cã c¬ së xem xÐt. 34 Khi chÞ Nga hái ph¶i lµm thÕ nµo, c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch x· M lµ «ng Tr−¬ng §øc t− vÊn cho chÞ quay vÒ n¬i chÞ ®¨ng ký hé khÈu th−êng tró tr−íc ®©y lµ x· L, huyÖn L, tØnh §ång Th¸p xin x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n cña chÞ trong thêi gian chÞ th−êng tró ë ®ã, hoµn tÊt råi th× x· M míi cã c¨n cø ®Ó cÊp giÊy x¸c nhËn cho chÞ. §−îc t− vÊn nh− vËy, chÞ Nga vÒ x· L xin giÊy x¸c nhËn. Nghe chÞ ®Ò ®¹t nguyÖn väng, bµ Ba, c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch x· L l¾c ®Çu. Bµ gi¶i thÝch cho chÞ r»ng, chÞ ®· chuyÓn hé khÈu th−êng tró tíi x· M th× chØ cã ñy ban nh©n d©n x· M míi cã thÈm quyÒn x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n cho chÞ. VÒ qu¸ tr×nh sinh sèng ë n¬i kh¸c trong qu¸ khø, chÞ kh«ng cÇn ph¶i lo l¾ng. ChÞ chØ cÇn lµm giÊy cam ®oan t×nh tr¹ng h«n nh©n cña m×nh tr−íc ®©y, lµ sÏ ®−îc gi¶i quyÕt. §−îc gi¶i thÝch t−êng tËn, chÞ Nga yªn t©m quay vÒ x· M. Ngµy h«m sau, chÞ l¹i tíi ñy ban nh©n d©n x· M, mang theo giÊy cam ®oan vÒ t×nh tr¹ng h«n nh©n cña m×nh tr−íc khi chuyÓn hé khÈu vÒ x· M, hy väng mäi viÖc sÏ ®−îc gi¶i quyÕt. ThÕ nh−ng mét lÇn n÷a chÞ l¹i bÞ tõ chèi. ¤ng §øc kiªn quyÕt b¶o l−u ý kiÕn cña m×nh, nhÊn m¹nh r»ng chØ khi nµo cã x¸c nhËn cña ®Þa ph−¬ng cò (lµ x· L), th× x· M míi cã thÓ x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n cña chÞ; cßn b¶n cam ®oan cña chÞ kh«ng thÓ coi lµ c¨n cø ®−îc v× chØ lµ cam ®oan cña c¸ nh©n, kh«ng cã c¬ quan nµo x¸c nhËn. ChÞ Nga tr×nh bµy l¹i ý kiÕn t− vÊn cña bµ Ba, 35 song kh«ng thÓ lµm «ng §øc thay ®æi quan ®iÓm. ¤ng nãi h«n nh©n lµ viÖc c¶ ®êi ng−êi, còng lµ viÖc ph¸p luËt, s¬ sÓnh mét chót sau nµy lì cã chuyÖn g× l¹i kªu tr¸ch nhiÖm do x· th× kh«ng ®−îc, nªn ph¶i hÕt søc cÈn träng. Kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c, chÞ Nga l¹i ph¶i vÒ x· L. VÒ ®Õn x· L, chÞ Nga ®Õn ñy ban nh©n d©n x· tr×nh bµy vÊn ®Ò. Nghe chÞ nãi, bµ Ba vµ c¸n bé ñy ban nh©n d©n x· rÊt lÊy lµm ¸i ng¹i, th−¬ng chÞ lÆn léi mÊy lÇn l¹i còng kh«ng muèn v× viÖc nµy mµ ¶nh h−ëng tíi kÕ ho¹ch ®¸m c−íi cña chÞ, nªn cuèi cïng hä quyÕt ®Þnh x¸c nhËn cho chÞ Nga. ViÖc nh− vËy coi nh− lµ xong, nh−ng trong lßng chÞ Nga kh«ng hÕt b¨n kho¨n: vËy rèt cuéc, ñy ban nh©n d©n x· M vµ ñy ban nh©n d©n x· L, bªn nµo ®óng, bªn nµo g©y khã dÔ? VÊn ®Ò ®Æt ra 1. ViÖc ñy ban nh©n d©n x· M tõ chèi x¸c nhËn cho chÞ Nga lµ ®óng hay sai? 2. C¸ch t− vÊn cña «ng §øc vµ cña bµ Ba, c¸ch nµo ®óng? T¹i sao? 3. C¸ch gi¶i quyÕt cña ñy ban nh©n d©n x· L hîp lý, hîp t×nh ®Õn ®©u? Gîi ý xö lý vÊn ®Ò §©y lµ vÊn ®Ò n¶y sinh khi ng−êi d©n c− tró ë nhiÒu n¬i kh¸c nhau muèn x¸c nhËn t×nh tr¹ng hé tÞch. Muèn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, cÇn t×m hiÓu nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®· ®−îc nªu 36 trong Th«ng t− sè 01/2008/TT-BTP ngµy 2-6- 2008 cña Bé T− ph¸p h−íng dÉn thùc hiÖn mét sè quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh sè 158/N§-CP ngµy 27-12- 2005 cña ChÝnh phñ vÒ ®¨ng ký vµ qu¶n lý hé tÞch (gäi t¾t lµ Th«ng t− sè 01). HiÖn nay, NghÞ ®Þnh sè 06/2012/N§-CP ngµy 2-2-2012 (gäi t¾t lµ NghÞ ®Þnh sè 06) ®· söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña c¸c nghÞ ®Þnh vÒ hé tÞch, h«n nh©n, gia ®×nh vµ chøng thùc (tøc lµ cã söa ®æi mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 158). Tuy nhiªn, Th«ng t− sè 01 trªn th× ch−a thay ®æi, nªn vÉn ¸p dông th«ng t− nµy. §iÓm d, kho¶n 2, Môc II, Th«ng t− sè 01 quy ®Þnh: Tr−êng hîp mét ng−êi c− tró t¹i x·, ph−êng, thÞ trÊn nµy nh−ng ®¨ng ký kÕt h«n t¹i x·, ph−êng, thÞ trÊn kh¸c th× ph¶i cã x¸c nhËn cña ñy ban nh©n d©n cÊp x· n¬i c− tró vÒ t×nh tr¹ng h«n nh©n cña ng−êi ®ã. §èi víi nh÷ng ng−êi ®· qua nhiÒu n¬i c− tró kh¸c nhau (kÓ c¶ thêi gian c− tró ë n−íc ngoµi mµ ñy ban nh©n d©n cÊp x· n¬i x¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n kh«ng râ vÒ t×nh tr¹ng h«n nh©n cña hä ë nh÷ng n¬i ®ã, th× yªu cÇu ®−¬ng sù viÕt b¶n cam ®oan vÒ t×nh tr¹ng h«n nh©n cña m×nh trong thêi gian tr−íc khi vÒ c− tró t¹i ®Þa ph−¬ng vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc cam ®oan. §èi chiÕu víi nh÷ng quy ®Þnh trªn, cã thÓ kÕt luËn: 1. ViÖc ñy ban nh©n d©n x· M tõ chèi x¸c nhËn cho chÞ Nga lµ kh«ng cã c¨n cø ph¸p lý. ñy ban nh©n d©n x· ®· kh«ng lµm trßn tr¸ch nhiÖm thuéc thÈm quyÒn cña m×nh, g©y khã kh¨n, phiÒn hµ cho 37 ng−êi d©n. Nh− vËy lµ tr¸i víi quy ®Þnh t¹i §iÒu 3, NghÞ ®Þnh sè 158/N§-CP ngµy 27-12-2005 vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña c¬ quan ®¨ng ký hé tÞch: C¬ quan ®¨ng ký hé tÞch cã tr¸ch nhiÖm t¹o ®iÒu kiÖn thuËn tiÖn ®Ó mäi c¸ nh©n thùc hiÖn quyÒn vµ nghÜa vô ®¨ng ký hé tÞch. NghÞ ®Þnh sè 06 cã söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 158, nh−ng kh«ng thay ®æi ®iÒu nµy nªn chóng ta vÉn viÖn dÉn NghÞ ®Þnh sè 158. 2. Víi t− c¸ch lµ c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch, «ng §øc ®· t− vÊn sai cho chÞ Nga. §iÒu nµy cho thÊy «ng kh«ng n¾m ®−îc ®Çy ®ñ quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ vÊn ®Ò chuyªn m«n. Cßn sù t− vÊn cña bµ Ba cho tr−êng hîp cña chÞ lµ ®óng, v× dùa trªn quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Tuy nhiªn, gi¸ nh− bµ Ba, ngoµi viÖc gi¶i thÝch, l¹i t×m gióp chÞ Nga v¨n b¶n ph¸p luËt (cô thÓ lµ Th«ng t− sè 01/2008/TT BTP) ®Ó chÞ cã trong tay c¨n cø yªu cÇu x· M x¸c nhËn, th× ®· gióp chÞ tr¸nh ®−îc rÊt nhiÒu phiÒn hµ sau ®ã, vµ kh«ng mÊt thêi gian, c«ng søc ®i l¹i, kh«ng nh÷ng thÕ, cßn gi¶i ®¸p lu«n ®−îc b¨n kho¨n cña chÞ r»ng bªn nµo ®óng, bªn nµo sai, ®ång thêi cßn cã t¸c dông gi¸n tiÕp gióp cho c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch x· M bæ sung kiÕn thøc cßn khuyÕt, tr¸nh ®−îc nh÷ng sai lÇm t−¬ng tù vÒ sau. 3. ViÖc xö lý t×nh huèng cña ñy ban nh©n d©n x· L ®èi víi tr−êng hîp cña chÞ Nga xÐt vÒ t×nh mµ nãi, th× cã thÓ hiÓu ®−îc. Song xÐt vÒ lý, th× x¸c nhËn cña hä còng kh«ng ph¶i lµ c¨n cø luËt ®Þnh ®Ó ñy ban 38 nh©n d©n x· M tiÕn hµnh x¸c nhËn cho chÞ Nga. 39 GIÊY KHAI SINH CHO BÐ Hµ M« t¶ t×nh huèng ChÞ Thanh cã ®Þa chØ th−êng tró t¹i Êp 1, x· H, thuéc mét huyÖn ngo¹i thµnh Thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ sèng cïng gia ®×nh t¹i ®ã. Th¸ng 2-2010, chÞ sinh con g¸i ®Çu lßng lµ bÐ Hµ, t¹i bÖnh viÖn Hïng V−¬ng, quËn 5, Thµnh phè Hå ChÝ Minh. Ngay sau khi sinh con, do gia ®×nh cã viÖc gÊp nªn chÞ Thanh vµ bÐ Hµ cïng gia ®×nh vÒ TiÒn Giang lµ quª ngo¹i ë mét thêi gian. V× véi v· nªn chÞ kh«ng ®Õn ®−îc c¬ quan chÝnh quyÒn n¬i th−êng tró cña m×nh lµ x· H ®Ó lµm giÊy khai sinh cho bÐ Hµ. M·i ®Õn ®Çu n¨m 2011, chÞ Thanh míi ®Õn trô së ñy ban nh©n d©n x· H ®Ó ®¨ng ký khai sinh cho bÐ. Nh−ng hå s¬ ®¨ng ký khai sinh cña chÞ l¹i cã vÊn ®Ò vÒ phÇn giÊy chøng sinh (do BÖnh viÖn Hïng V−¬ng cÊp) v× chÞ ®· lµm háng. §ã lµ trªn giÊy chøng sinh nµy, phÇn n¨m sinh cña bÐ Hµ bÞ nhoÌ mê, nªn chÞ ®· t« l¹i c¸c con sè cho râ h¬n. C¸n bé t− ph¸p - hé tÞch x· cho lµ giÊy chøng sinh bÞ tÈy xãa nªn kh«ng chÊp nhËn. ChÞ Thanh ph¶i tíi BÖnh viÖn Hïng V−¬ng xin giÊy 40 x¸c nhËn viÖc chÞ ®· sinh bÐ Hµ t¹i bÖnh viÖn nµy. Tuy nhiªn, x· còng kh«ng chÊp nhËn giÊy x¸c nhËn nµy mµ vÉn yªu cÇu chÞ ph¶i xin l¹i giÊy chøng sinh kh¸c. ViÖc nµy th× chÞ Thanh kh«ng lµm ®−îc v× quy ®Þnh cña bÖnh viÖn lµ chØ cÊp giÊy chøng sinh mét lÇn. ChÞ ®Õn gÆp bµ L· Kim B×nh, Phã Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x·, ®Ó tr×nh bµy. Bµ B×nh ®−a ra h−íng gi¶i quyÕt nh− sau: NÕu kh«ng thÓ nép giÊy chøng sinh kh¸c th× chÞ Thanh cÇn nhê hai ng−êi hµng xãm lµm chøng lµ chÞ ®· sinh bÐ Hµ. Khi ®ã, x· sÏ cÊp giÊy khai sinh cho bÐ víi n¬i sinh lµ n¬i chÞ th−êng tró, tøc lµ Êp 1, x· H chø kh«ng ph¶i lµ BÖnh viÖn Hïng V−¬ng. MÆc dï nghe th× cã vÎ nh− ®· cã lèi ra ®Ó bÐ Hµ cã ®−îc giÊy khai sinh, nh−ng chÞ Thanh vÉn b¨n kho¨n: Con m×nh râ rµng sinh ra ë BÖnh viÖn Hïng V−¬ng, kh«ng lý nµo giê l¹i ghi lµ sinh ra ë x· H. Lµm thÕ võa kh«ng ®óng sù thËt võa kh«ng ph¶i víi con trÎ, mµ h¬n n÷a l¹i khiÕn cho hai ng−êi hµng xãm ph¶i lµm chøng sai. NghÜ vËy, chÞ kh«ng nhÊt trÝ víi gi¶i ph¸p mµ bµ B×nh ®−a ra. Nh−ng chÞ còng kh«ng biÕt lµm thÕ nµo h¬n. ThÕ lµ viÖc khai sinh cho bÐ Hµ vÉn “treo l¬ löng”. BÐ ®· gÇn ®Çy n¨m mµ vÉn ch−a ®−îc khai sinh. VÊn ®Ò ®Æt ra 1. C¸ch xö lý cña c¸n bé ñy ban nh©n d©n x· H: ViÖc c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch yªu cÇu chÞ Thanh ph¶i xin giÊy chøng sinh kh¸c cã hîp lý kh«ng? 41 Gi¶i ph¸p cña bµ B×nh, Phã Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· H, cã ®óng ph¸p luËt hay kh«ng? 2. ViÖc ®¨ng ký khai sinh cho bÐ Hµ: Lµm thÕ nµo ®Ó khai sinh cho bÐ Hµ võa hîp lý, võa hîp t×nh? Gîi ý xö lý vÊn ®Ò 1. §Ó gi¶i ®¸p vÊn ®Ò thø nhÊt, cÇn t×m hiÓu quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ngµy 27-12-2005 cña ChÝnh phñ vÒ ®¨ng ký vµ qu¶n lý hé tÞch. HiÖn nay, NghÞ ®Þnh sè 06/2012/N§-CP ngµy 2-2-2012 ®· söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña c¸c nghÞ ®Þnh vÒ hé tÞch, h«n nh©n, gia ®×nh vµ chøng thùc (tøc lµ cã söa ®æi mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 158). T¹i kho¶n 1, §iÒu 15 cña NghÞ ®Þnh söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 158 quy ®Þnh r»ng: v¨n b¶n x¸c nhËn cña ng−êi lµm chøng cã thÓ ®−îc sö dông thay cho giÊy chøng sinh do c¬ së y tÕ cÊp trong tr−êng hîp trÎ em ®−îc sinh ra ngoµi c¬ së y tÕ. Cßn nÕu ng−êi mÑ thùc sù sinh con t¹i c¬ së y tÕ th× kh«ng ph¶i lµm x¸c nhËn cña ng−êi lµm chøng vµ ®øa trÎ cÇn ®−îc cÊp giÊy khai sinh víi phÇn n¬i sinh lµ ë c¬ së y tÕ ®ã. Theo h−íng dÉn cña Phßng Hé tÞch - Quèc tÞch thuéc Së T− ph¸p, Thµnh phè Hå ChÝ Minh, trong tr−êng hîp kh«ng cã giÊy chøng sinh do bÞ háng, bÞ mÊt th× cã thÓ xin giÊy x¸c nhËn cña bÖnh viÖn n¬i ch¸u bÐ ®−îc sinh ra. GiÊy x¸c nhËn cña bÖnh viÖn 42 hoµn toµn cã thÓ sö dông lµm c¨n cø ®Ó ñy ban nh©n d©n x· cÊp giÊy khai sinh cho ch¸u bÐ. Nh− vËy, viÖc c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch x· yªu cÇu chÞ Thanh ph¶i xin giÊy chøng sinh kh¸c lµ kh«ng ®óng víi quy ®Þnh ph¸p luËt. C¸ch xö lý cña bµ B×nh còng kh«ng ®óng quy ®Þnh. 2. VÒ c©u hái lµm thÕ nµo ®Ó bÐ Hµ ®−îc khai sinh theo ®óng quy ®Þnh ph¸p luËt th× kh«ng ph¶i lµ viÖc qu¸ khã. ChÞ Thanh ®· cã giÊy x¸c nhËn sinh con t¹i BÖnh viÖn Hïng V−¬ng do chÝnh bÖnh viÖn cÊp. §©y lµ c¨n cø ®Ó ñy ban nh©n d©n x· lµm thñ tôc khai sinh cho con g¸i chÞ nh− quy ®Þnh ph¸p luËt (kho¶n 1, §iÒu 15 cña NghÞ ®Þnh söa ®æi, bæ sung NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP). Tuy nhiªn, riªng tr−êng hîp cña chÞ Thanh, do ®· vÒ TiÒn Giang t¹m tró mét thêi gian, nªn khi ®¨ng ký lµm khai sinh cho bÐ Hµ ë n¬i th−êng tró lµ x· H, chÞ cÇn ph¶i nép thªm mét giÊy cam ®oan vÒ viÖc ch−a tõng lµm thñ tôc khai sinh cho bÐ ë TiÒn Giang, n¬i chÞ t¹m tró. ChØ cã nh− vËy míi ®¶m b¶o ®óng nguyªn t¾c ®¨ng ký hé tÞch nh− ®· quy ®Þnh t¹i §iÒu 4, NghÞ ®Þnh sè 158 lµ: “Mçi mét sù kiÖn hé tÞch chØ ®−îc ®¨ng ký t¹i mét n¬i theo ®óng thÈm quyÒn quy ®Þnh”. Cuèi cïng, cÇn l−u ý lµ, chÞ Thanh ®· qu¸ chËm trÔ trong viÖc lµm khai sinh cho con. Theo quy ®Þnh 43 cña NghÞ ®Þnh sè 158, viÖc khai sinh cho trÎ ph¶i ®−îc thùc hiÖn trong vßng 60 ngµy kÓ tõ ngµy sinh. Sù chËm trÔ cña chÞ võa lµ vi ph¹m quy ®Þnh ph¸p luËt, võa g©y ra nhiÒu thiÖt thßi cho chÝnh con g¸i cña m×nh. 44 §· HÕT THêI HIÖU Xö PH¹T VI PH¹M HµNH CHÝNH M« t¶ t×nh huèng Anh NguyÔn V¨n QuyÕt ng−êi x· M, huyÖn B, tØnh Lai Ch©u, sinh n¨m 1986 vµ chÞ NguyÔn ThÞ Vy ng−êi ë x· A, huyÖn C, tØnh §iÖn Biªn, sinh n¨m 1988, kÕt h«n ngµy 15-10-2005. Sau khi kÕt h«n, hai vî chång sinh sèng ë §iÖn Biªn, nh−ng hé khÈu cña anh QuyÕt vÉn ®Ó cïng gia ®×nh ë x· M, huyÖn B, tØnh Lai Ch©u, mµ ch−a nhËp vÒ n¬i hai vî chång c− tró ë §iÖn Biªn. Khi s¾p sinh con, chÞ Vy vÒ nhµ bè mÑ ®Î anh QuyÕt ë x· M, huyÖn B, tØnh Lai Ch©u ®Ó gia ®×nh cã ®iÒu kiÖn ch¨m sãc khi sinh në. Ngµy 20-12-2006, khi chÞ Vy ®· sinh con, anh QuyÕt ®Õn ñy ban nh©n d©n x· M, n¬i bè mÑ ®Î anh cã hé khÈu th−êng tró vµ anh QuyÕt vÉn cßn hé khÈu th−êng tró ®Ó xin ®¨ng ký khai sinh cho con. Do lµ ng−êi nhµ cña c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch cña x·, nªn mÑ anh QuyÕt xin ®¨ng ký khai sinh cho ch¸u cña m×nh ngay t¹i x·. Sù viÖc nµy sau ®ã ®· ®−îc «ng Hoµng Doanh, Chñ tÞch 45 ñy ban nh©n d©n x· biÕt. ¤ng Doanh kh«ng ®ång ý víi viÖc lµm cña c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch. C¸n bé t− ph¸p - hé tÞch gi¶i thÝch lµ ®· vËn dông ®¨ng ký khai sinh cho ch¸u bÐ theo diÖn “®¨ng ký khai sinh t¹i n¬i sinh” hoÆc theo “n¬i c− tró cña ng−êi cha”. C¸ch lý gi¶i nµy cña c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch kh«ng ®−îc «ng Doanh chÊp nhËn. Sau ®ã hai ngµy, «ng Doanh mêi anh QuyÕt vµ mÑ anh lªn trô së ñy ban nh©n d©n x· lµm viÖc, th× ®−îc biÕt anh QuyÕt vµ chÞ Vy kÕt h«n khi ch−a ®ñ tuæi vµ lóc kÕt h«n hä còng kh«ng ®Õn ñy ban nh©n d©n x· ®¨ng ký mµ chØ cã hai gia ®×nh ®øng ra tæ chøc h«n lÔ. ¤ng Doanh liÒn lËp biªn b¶n vÒ hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ h«n nh©n gia ®×nh cña mÑ anh QuyÕt vµ ph¹t bµ 500.000 ®ång. Sù viÖc nµy diÔn ra vµo ngµy 25-12-2006. §ång thêi «ng Doanh ®· chØ ®¹o c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch cña x· hñy viÖc ®¨ng ký khai sinh cho ch¸u bÐ v× cho r»ng bè mÑ ch¸u ch−a ®¨ng ký kÕt h«n. VÊn ®Ò ®Æt ra 1. ViÖc c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch x· M thùc hiÖn ®¨ng ký khai sinh cho ch¸u bÐ vµ gi¶i thÝch víi Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· lµ vËn dông ®¨ng ký khai sinh theo diÖn “®¨ng ký khai sinh t¹i n¬i sinh” hoÆc theo “n¬i c− tró cña ng−êi cha” cã ®óng víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt kh«ng? 2. Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· M lËp biªn b¶n xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh vµ ph¹t mÑ anh QuyÕt 46 500.000 ®ång cã ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ cã ®óng thÈm quyÒn xö ph¹t kh«ng? 3. ViÖc Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· chØ ®¹o c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch cña x· hñy viÖc ®¨ng ký khai sinh cho ch¸u bÐ v× cho r»ng bè mÑ ch¸u ch−a ®¨ng ký kÕt h«n cã lµ ®óng kh«ng? ñy ban nh©n d©n x· cÇn ph¶i lµm g× ®Ó ch¸u bÐ ®−îc ®¨ng ký khai sinh ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt? Gîi ý xö lý vÊn ®Ò 1. ViÖc c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch x· M thùc hiÖn ®¨ng ký khai sinh cho ch¸u bÐ vµ gi¶i thÝch víi Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· lµ vËn dông ®¨ng ký khai sinh theo diÖn “®¨ng ký khai sinh t¹i n¬i sinh” hoÆc theo “n¬i c− tró cña ng−êi cha” lµ kh«ng ®óng víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®¨ng ký vµ qu¶n lý hé tÞch. §iÒu 13 cña NghÞ ®Þnh sè 158/CP N§ ngµy 27-12-2005 vÒ ®¨ng ký vµ qu¶n lý hé tÞch (cã hiÖu lùc tõ ngµy 1-4-2006) cã quy ®Þnh vÒ thÈm quyÒn ®¨ng ký khai sinh nh− sau: ñy ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn, n¬i c− tró cña ng−êi mÑ thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký khai sinh cho trÎ em; nÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc n¬i c− tró cña ng−êi mÑ, th× ñy ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn n¬i c− tró cña ng−êi cha thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký khai sinh (®¨ng ký khai sinh theo diÖn t¹i n¬i c− tró cña ng−êi cha). Tr−êng hîp kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc n¬i c− tró cña ng−êi mÑ vµ ng−êi cha th× ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i trÎ em ®ang sinh sèng trªn thùc tÕ thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký khai sinh (®¨ng ký khai sinh 47 theo diÖn t¹i n¬i sinh). §èi chiÕu víi t×nh huèng ®Æt ra, ta thÊy r»ng chÞ Vy - mÑ cña ch¸u bÐ - lµ ng−êi ë x· A, huyÖn C, tØnh §iÖn Biªn, vËy n¬i c− tró cña chÞ lµ x¸c ®Þnh râ rµng. Do ®ã, kh«ng thÓ vËn dông “®¨ng ký khai sinh t¹i n¬i sinh” hoÆc theo “n¬i c− tró cña ng−êi cha” nh− c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch x· gi¶i thÝch, mµ ph¶i ®¨ng ký khai sinh cho ch¸u bÐ t¹i ñy ban nh©n d©n x· A, huyÖn C, tØnh §iÖn Biªn. HiÖn nay, NghÞ ®Þnh sè 06/2012/N§-CP ngµy 2-2-2012 ®· söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña c¸c nghÞ ®Þnh vÒ hé tÞch, h«n nh©n, gia ®×nh vµ chøng thùc (tøc lµ cã söa ®æi mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 158). Tuy nhiªn, t×nh huèng x¶y ra lµ vµo n¨m 2006 nªn vÉn viÖn dÉn NghÞ ®Þnh sè 158. MÆt kh¸c, NghÞ ®Þnh sè 06 còng kh«ng söa ®æi, bæ sung §iÒu 13 cña NghÞ ®Þnh sè 158 võa viÖn dÉn ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn. 2. ViÖc «ng Doanh, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· M lËp biªn b¶n xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh vµ ph¹t mÑ chång chÞ Vy 500.000 ®ång, cÇn ph¶i ®−îc nh×n nhËn ë c¶ hai khÝa c¹nh lµ thêi hiÖu xö ph¹t, thÈm quyÒn vµ møc ph¹t. Thø nhÊt, vÒ thêi hiÖu xö ph¹t, t×nh huèng ®Æt ra lµ anh QuyÕt sinh n¨m 1986 vµ chÞ Vy sinh n¨m 1988, kÕt h«n vµo ngµy 15-10-2005, tøc lµ t¹i thêi ®iÓm kÕt h«n anh QuyÕt 19 tuæi, chÞ Vy 17 tuæi, lµ ch−a ®ñ tuæi kÕt h«n theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 9 cña LuËt h«n nh©n vµ gia ®×nh quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn kÕt h«n. LuËt quy ®Þnh nam tõ 20 tuæi trë lªn, n÷ tõ 18 tuæi trë lªn míi ®ñ tuæi kÕt h«n. ViÖc gia ®×nh 48 hai anh chÞ tæ chøc kÕt h«n cho hai ng−êi lµ vi ph¹m ph¸p luËt vÒ h«n nh©n gia ®×nh. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 6 (hµnh vi t¶o h«n, tæ chøc t¶o h«n) cña NghÞ ®Þnh sè 87/2001/N§-CP ngµy 21-11-2001 vÒ xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc h«n nh©n - gia ®×nh, th× gia ®×nh anh QuyÕt ®· tæ chøc viÖc kÕt h«n cho ng−êi ch−a ®Õn tuæi kÕt h«n nªn sÏ bÞ ph¹t c¶nh c¸o hoÆc ph¹t tiÒn tõ 50.000 ®ång ®Õn 200.000 ®ång. Tuy nhiªn, theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 3 cña nghÞ ®Þnh nµy th× thêi hiÖu xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc h«n nh©n vµ gia ®×nh lµ mét n¨m kÓ tõ ngµy hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh ®−îc thùc hiÖn. Trong khi ®ã, viÖc tæ chøc kÕt h«n cho anh QuyÕt, chÞ Vy ®· diÔn ra ngµy 15-10-2005. Nh− vËy, ®Õn ngµy mµ «ng Doanh, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· M lËp biªn b¶n xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh (ngµy 25-12-2006) ®èi víi hµnh vi tæ chøc t¶o h«n ®· qu¸ thêi hiÖu xö ph¹t. V× vËy, «ng Doanh kh«ng ®−îc phÐp lËp biªn b¶n xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh vÒ hµnh vi tæ chøc t¶o h«n ®èi víi mÑ chång chÞ Vy n÷a. Thø hai, vÒ møc ph¹t. Nh− trªn ®· ph©n tÝch, do hµnh vi tæ chøc t¶o h«n cña gia ®×nh mÑ chång chÞ Vy kh«ng cßn thêi hiÖu ®Ó xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh n÷a, nªn «ng Doanh kh«ng ®−îc lËp biªn b¶n xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh ®èi víi hä, ®ång nghÜa víi viÖc kh«ng ®−îc ph¹t hä sè tiÒn 500.000 ®ång. H¬n n÷a, viÖc Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· thùc hiÖn viÖc ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh 500.000 ®ång ®èi víi hµnh vi tæ chøc t¶o h«n 49 lµ v−ît qu¸ khung xö ph¹t vµ thÈm quyÒn ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh. Bëi v×, theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 6, NghÞ ®Þnh sè 87/2001/N§-CP (®· dÉn ë trªn) th× hµnh vi tæ chøc t¶o h«n chØ bÞ ph¹t c¶nh c¸o hoÆc ph¹t tiÒn tõ 50.000 ®ång ®Õn 200.000 ®ång. Còng t¹i nghÞ ®Þnh nµy, §iÒu 17 vÒ thÈm quyÒn xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh cña Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n c¸c cÊp quy ®Þnh: Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn cã quyÒn ph¹t c¶nh c¸o; ph¹t tiÒn ®Õn 200.000 ®ång hoÆc tÞch thu tang vËt, ph−¬ng tiÖn vi ph¹m hµnh chÝnh cã gi¸ trÞ ®Õn 500.000 ®ång. V× vËy, viÖc «ng Doanh ph¹t mÑ chång chÞ Vy 500.000 ®ång lµ v−ît qu¸ thÈm quyÒn ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh. 3. ViÖc Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· ®· chØ ®¹o c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch hñy ®¨ng ký khai sinh cho ch¸u bÐ v× cho r»ng bè mÑ ch¸u ch−a ®¨ng ký kÕt h«n ®−îc xem xÐt nh− sau: Nh− ®· tr×nh bµy ë trªn, ch¸u bÐ ph¶i ®−îc ®¨ng ký khai sinh t¹i ñy ban nh©n d©n x· n¬i chÞ Vy c− tró lµ x· A, huyÖn C, tØnh §iÖn Biªn. Do vËy, viÖc Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· (ë tØnh Lai Ch©u) ®· chØ ®¹o c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch hñy viÖc ®¨ng ký khai sinh cho ch¸u bÐ t¹i x· lµ ®óng quy ®Þnh. Tuy nhiªn, lý do mµ Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· ®−a ra lµ bè mÑ ch¸u bÐ ch−a ®¨ng ký kÕt h«n lµ lý do kh«ng chÝnh x¸c. Bëi v×, vÒ mÆt thñ tôc ®¨ng ký khai sinh (quy ®Þnh t¹i kho¶n 1, §iÒu 15, NghÞ ®Þnh sè 158/N§-CP cã hiÖu lùc tõ ngµy 1-4-2006 vÒ ®¨ng ký vµ qu¶n lý hé tÞch), th×: Ng−êi ®i ®¨ng 50 ký khai sinh ph¶i nép giÊy chøng sinh (theo mÉu quy ®Þnh) vµ xuÊt tr×nh giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kÕt h«n cña cha, mÑ trÎ em (nÕu cha, mÑ trÎ em cã ®¨ng ký kÕt h«n). Theo quy ®Þnh nµy, nÕu cha mÑ trÎ em kh«ng cã ®¨ng ký kÕt h«n th× ®−îc xem nh− lµ ®¨ng ký khai sinh cho con ngoµi gi¸ thó (quy ®Þnh t¹i kho¶n 3, §iÒu 15, NghÞ ®Þnh sè 158 ®· nªu trªn). V× vËy, nÕu chÞ Vy lµ ng−êi ë tØnh Lai Ch©u th× ñy ban nh©n d©n x· vÉn ph¶i ®¨ng ký khai sinh cho con cña chÞ chø kh«ng ®−îc lµm nh− Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· mµ t×nh huèng ®· nªu. Nh− trªn ®· nªu, hiÖn nay, NghÞ ®Þnh sè 06 ®· söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 158, trong ®ã cã söa ®æi, bæ sung kho¶n 1, §iÒu 15 võa viÖn dÉn1. ________ 1. Kho¶n 1, §iÒu 15, NghÞ ®Þnh sè 158: “1. Ng−êi ®i ®¨ng ký khai sinh ph¶i nép giÊy chøng sinh (theo mÉu quy ®Þnh) vµ xuÊt tr×nh giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kÕt h«n cña cha, mÑ trÎ em (nÕu cha, mÑ trÎ em cã ®¨ng ký kÕt h«n)”. - Kho¶n 1, §iÒu 15, NghÞ ®Þnh sè 06: “1. Ng−êi ®i ®¨ng ký khai sinh ph¶i nép tê khai, giÊy chøng sinh (theo mÉu quy ®Þnh) vµ xuÊt tr×nh giÊy chøng nhËn kÕt h«n cña cha, mÑ trÎ em (nÕu cha, mÑ cña trÎ em cã ®¨ng ký kÕt h«n). GiÊy chøng sinh do c¬ së y tÕ, n¬i trÎ em sinh ra cÊp; nÕu trÎ em sinh ra ngoµi c¬ së y tÕ, th× giÊy chøng sinh ®−îc thay b»ng v¨n b¶n x¸c nhËn cña ng−êi lµm chøng. Trong tr−êng hîp kh«ng cã ng−êi lµm chøng, th× ng−êi ®i khai sinh ph¶i lµm giÊy cam ®oan vÒ viÖc sinh lµ cã thùc. Trong tr−êng hîp c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch biÕt râ vÒ quan hÖ h«n nh©n cña cha mÑ trÎ em, th× kh«ng b¾t buéc ph¶i xuÊt tr×nh giÊy chøng nhËn kÕt h«n”. 51 Trong thùc tÕ, nÕu gÆp tr−êng hîp nµy, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· hoÆc c¸n bé t− ph¸p - hé tÞch x· ph¶i h−íng dÉn cho mÑ anh QuyÕt (bµ néi ch¸u bÐ) thùc hiÖn c¸c viÖc sau: Thø nhÊt, vµo thêi ®iÓm th¸ng 12-2006, khi anh QuyÕt ®ñ 20 tuæi vµ chÞ Vy ®ñ 18 tuæi, tøc lµ ®· ®ñ tuæi kÕt h«n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, ph¶i ®Õn ñy ban nh©n d©n x· lµm thñ tôc ®¨ng ký kÕt h«n t¹i x· ®Ó lÊy c¬ së ®¨ng ký khai sinh cho ch¸u bÐ ®−îc thuËn lîi. Thø hai, vÒ ®¨ng ký khai sinh cho ch¸u bÐ t¹i ñy ban nh©n d©n x· A, huyÖn C, tØnh §iÖn Biªn lµ n¬i mÑ ch¸u bÐ c− tró míi ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 52 LµM KHAI SINH CHO CON NGOµI GI¸ THó M« t¶ t×nh huèng ¤ng TrÇn V¨n Phó quª ë x· S, huyÖn N, tØnh Qu¶ng B×nh ®· cã vî vµ hai con. N¨m 2004, «ng Phó cã quan hÖ víi chÞ Lý ThÞ Hoa quª ë x· V, huyÖn K, tØnh Thõa Thiªn HuÕ. ChÞ Hoa ®· cã chång vµ ch−a ly h«n. Khi sù viÖc bÞ mäi ng−êi ph¸t hiÖn th× «ng Phó vµ chÞ Hoa ®· bá vµo Thµnh phè Hå ChÝ Minh sinh sèng. Hä sinh ®−îc mét bÐ trai, ®Æt tªn lµ B¶o vµo n¨m 2005, nh−ng v× quan hÖ tr¸i ph¸p luËt nªn «ng Phó vµ chÞ Hoa kh«ng lµm giÊy khai sinh cho con. Khi ch¸u B¶o ®Õn tuæi ®i häc mÉu gi¸o, nhµ tr−êng yªu cÇu bè mÑ ch¸u nép giÊy khai sinh cho con míi lµm thñ tôc, th× kh«ng cã. Ch¸u chØ cã giÊy chøng sinh cña bÖnh viÖn Hïng V−¬ng (Thµnh phè Hå ChÝ Minh) cÊp, trong ®ã cã ghi ng−êi mÑ quª ë tØnh Thõa Thiªn HuÕ. ¤ng Phó ®· vÒ ñy ban nh©n d©n x· S, huyÖn N, tØnh Qu¶ng B×nh, n¬i «ng cã hé khÈu th−êng tró ®Ó lµm giÊy khai sinh cho con, nh−ng ñy ban nh©n d©n x· S ®· tõ chèi v× lý do «ng Phó 53 kh«ng xuÊt tr×nh ®−îc giÊy chøng sinh cña ch¸u B¶o. ¤ng Phó l¹i t×m vÒ ñy ban nh©n d©n x· V, huyÖn K, tØnh Thõa Thiªn HuÕ lµ n¬i mÑ ch¸u bÐ cã hé khÈu th−êng tró ®Ó ®¨ng ký khai sinh cho con. T¹i ®©y th× «ng ®· xuÊt tr×nh giÊy chøng sinh cña ch¸u bÐ. Tuy nhiªn, l¹i mét lÇn n÷a «ng Phó bÞ tõ chèi, v× ñy ban nh©n d©n x· V yªu cÇu «ng xuÊt tr×nh giÊy ®¨ng ký kÕt h«n gi÷a «ng vµ chÞ Hoa - lµ thø mµ «ng kh«ng cã v× sù thËt th× quan hÖ cña «ng vµ chÞ Hoa lµ tr¸i ph¸p luËt. ¤ng Phó còng ®· tr×nh bµy viÖc nµy víi ñy ban nh©n d©n x· V. Ngay sau ®ã, vµo ngµy 20-9-2009, ñy ban nh©n d©n x· V ®· lËp biªn b¶n vµ xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh 500.000 ®ång trong lÜnh vùc h«n nh©n - gia ®×nh ®èi víi «ng Phó. VÊn ®Ò ®Æt ra 1. ñy ban nh©n d©n x· S ®· tõ chèi viÖc ®¨ng ký khai sinh cho ch¸u B¶o víi lý do «ng Phó kh«ng xuÊt tr×nh ®−îc giÊy chøng sinh cña ch¸u bÐ lµ ®óng hay sai? 2. X· V tõ chèi ®¨ng ký khai sinh cho ch¸u B¶o v× lý do «ng Phó kh«ng cã giÊy ®¨ng ký kÕt h«n víi chÞ Hoa cã ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt kh«ng? 3. ñy ban nh©n d©n x· V lËp biªn b¶n vµ xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh 500.000 ®ång trong lÜnh vùc h«n nh©n - gia ®×nh ®èi víi «ng Phó cã ®óng quy ®Þnh kh«ng? 54 Gîi ý xö lý vÊn ®Ò 1. ViÖc ñy ban nh©n d©n x· S tõ chèi viÖc ®¨ng ký khai sinh cho ch¸u bÐ con cña «ng Phó vµ chÞ Hoa víi lý do «ng Phó kh«ng xuÊt tr×nh ®−îc giÊy chøng sinh cña ch¸u bÐ lµ ®óng víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Theo §iÒu 13, NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP vÒ ®¨ng ký vµ qu¶n lý hé tÞch cña ChÝnh phñ ban hµnh ngµy 27-12-2005 quy ®Þnh vÒ thÈm quyÒn ®¨ng ký khai sinh, th× ñy ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn n¬i c− tró cña ng−êi mÑ thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký khai sinh cho trÎ em; nÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc n¬i c− tró cña ng−êi mÑ, th× ñy ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn n¬i c− tró cña ng−êi cha thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký khai sinh. Trong tr−êng hîp nµy, v× «ng Phó kh«ng cã giÊy ®¨ng ký kÕt h«n víi chÞ Hoa nªn ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò tÕ nhÞ nµy cã thÓ coi nh− tr−êng hîp “kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc n¬i c− tró cña ng−êi mÑ” vµ sÏ ®¨ng ký khai sinh theo n¬i c− tró cña ng−êi cha («ng Phó). Tuy nhiªn, Theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1, §iÒu 15, NghÞ ®Þnh sè 158, th×: Ng−êi ®i ®¨ng ký khai sinh ph¶i nép giÊy chøng sinh (theo mÉu quy ®Þnh) vµ xuÊt tr×nh giÊy chøng nhËn kÕt h«n cña cha, mÑ trÎ em (nÕu cha, mÑ cña trÎ em cã ®¨ng ký kÕt h«n). Theo t×nh huèng ®Æt ra, «ng Phó kh«ng thÓ xuÊt tr×nh giÊy chøng sinh. Bëi lÏ, thùc tÕ th× cã giÊy chøng sinh nh−ng l¹i ghi ng−êi mÑ quª ë tØnh Thõa Thiªn HuÕ. Nªn, nÕu «ng Phó 55 xuÊt tr×nh giÊy chøng sinh nµy sÏ ®−îc ñy ban nh©n d©n x· S h−íng dÉn vÒ n¬i ng−êi mÑ ch¸u bÐ cã hé khÈu th−êng tró ®Ó ®¨ng ký khai sinh cho con. HiÖn nay, NghÞ ®Þnh sè 06/2012/N§-CP ngµy 2-2-2012 ®· söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña c¸c nghÞ ®Þnh vÒ hé tÞch, h«n nh©n, gia ®×nh vµ chøng thùc (tøc lµ cã söa ®æi mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 158, trong ®ã cã kho¶n 1, §iÒu 15). Tuy nhiªn, t×nh huèng x¶y ra lµ vµo n¨m 2009, nªn vÉn viÖn dÉn NghÞ ®Þnh sè 158. 2. ñy ban nh©n d©n x· V tõ chèi ®¨ng ký khai sinh cho ch¸u B¶o v× lý do «ng Phó kh«ng cã giÊy ®¨ng ký kÕt h«n víi chÞ Hoa lµ sai quy ®Þnh. Bëi v×, §iÒu 15, NghÞ ®Þnh sè 158 quy ®Þnh, ng−êi ®i ®¨ng ký khai sinh ph¶i nép giÊy chøng sinh (theo mÉu quy ®Þnh) vµ chØ ph¶i xuÊt tr×nh giÊy chøng nhËn kÕt h«n cña cha, mÑ trÎ em nÕu cha, mÑ trÎ em cã ®¨ng ký kÕt h«n. Trong tr−êng hîp nµy, «ng Phó vµ chÞ Hoa lµ cha mÑ cña trÎ em cÇn khai sinh nh−ng kh«ng cã ®¨ng ký kÕt h«n th× kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i tr×nh giÊy ®¨ng ký kÕt h«n cho ñy ban nh©n d©n x· V. Tuy nhiªn, «ng Phó ph¶i xuÊt tr×nh chøng minh th− cña m×nh cho ñy ban nh©n d©n x· V. 3. VÒ viÖc ñy ban nh©n d©n x· V ®· lËp biªn b¶n vµ xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh 500.000 ®ång trong lÜnh vùc h«n nh©n - gia ®×nh ®èi víi «ng Phó th× cÇn xem xÐt c¶ vÒ thêi hiÖu vµ ®èi t−îng ph¹t. Cô thÓ nh− sau: 56 Thø nhÊt, «ng Phó vµ chÞ Hoa ®· cã quan hÖ tr¸i ph¸p luËt v× c¶ hai ®· sèng víi nhau nh− vî chång vµ ®· cã con víi nhau trong khi c¶ hai ng−êi ®Òu cã gia ®×nh vµ ch−a ly h«n. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 8 cña NghÞ ®Þnh sè 87/2001/N§-CP ngµy 21-11-2001 vÒ xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc h«n nh©n - gia ®×nh th× «ng Phó vµ chÞ Hoa lµ nh÷ng ng−êi ®ang cã vî, cã chång (ch−a ly h«n) nh−ng l¹i chung sèng víi nhau nh− vî chång nªn hä ®· vi ph¹m chÕ ®é h«n nh©n mét vî, mét chång, v× thÕ, sÏ bÞ ph¹t tiÒn tõ 100.000 ®ång ®Õn 500.000 ®ång. Tuy nhiªn, theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 3 cña nghÞ ®Þnh nµy th× thêi hiÖu xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc h«n nh©n vµ gia ®×nh lµ mét n¨m kÓ tõ ngµy vi ph¹m hµnh chÝnh ®−îc thùc hiÖn. Trong khi ®ã, viÖc hä chung sèng nh− vî chång x¶y ra vµo n¨m 2004. Nh− vËy lµ ®Õn n¨m 2009, khi ñy ban nh©n d©n x· V lËp biªn b¶n vµ xö ph¹t «ng Phó th× ®· qu¸ thêi hiÖu xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh. V× vËy, ñy ban nh©n d©n x· V kh«ng ®−îc lËp biªn b¶n xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh ®èi víi «ng Phó n÷a. Thø hai, «ng Phó kh«ng ph¶i lµ ng−êi cã ®¨ng ký th−êng tró hay cã hé khÈu t¹i ñy ban nh©n d©n x· V mµ chÞ H míi lµ ng−êi cã hé khÈu ë x· nµy, nªn ñy ban nh©n d©n x· V chØ cã quyÒn xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh ®èi víi chÞ H, kh«ng cã quyÒn ph¹t «ng Phó. 57 Nh− vËy, viÖc ñy ban nh©n d©n x· V ®· lËp biªn b¶n vµ xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh 500.000 ®ång trong lÜnh vùc h«n nh©n - gia ®×nh ®èi víi «ng Phó võa sai vÒ ®èi t−îng, võa qu¸ thêi hiÖu xö ph¹t, do vËy, lµ kh«ng ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 58 §æI Hä CHO CON M« t¶ t×nh huèng ChÞ Kim cã hé khÈu ë ph−êng T - mét quËn néi thµnh cña thµnh phè N. ChÞ hiÖn ®ang sèng cïng con trai 12 tuæi lµ ch¸u Linh, con cña chÞ víi ng−êi chång mµ chÞ ®· ly h«n tõ l©u lµ anh B¸ch. Hai mÑ con sèng khã kh¨n, nh−ng anh B¸ch kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô cÊp d−ìng cho con nh− quyÕt ®Þnh cña tßa khi gi¶i quyÕt ly h«n. GÇn ®©y, chÞ Kim gÆp ®−îc mét ng−êi ®µn «ng tèt bông th−¬ng chÞ vµ ch¸u Linh. Hai ng−êi quyÕt ®Þnh kÕt h«n. ChÞ Kim ®−a con vÒ sèng t¹i nhµ chång ë ph−êng S vµ chuyÓn hé khÈu vÒ ®©y. Trong hoµn c¶nh sèng míi, chÞ Kim muèn ®æi hä cho con trai tõ hä ng−êi chång tr−íc thµnh hä cña m×nh vµ ch¸u Linh còng kh«ng ph¶n ®èi. ChÞ tíi ñy ban nh©n d©n ph−êng S tr×nh bµy vµ xin lµm thñ tôc ®æi hä cho ch¸u Linh th× bÞ tõ chèi. Lý do mµ ñy ban nh©n d©n ph−êng S ®−a ra lµ hä kh«ng cã thÈm quyÒn thô lý vô viÖc nµy, mµ thÈm quyÒn thùc hiÖn viÖc nµy thuéc vÒ ph−êng T lµ n¬i chÞ ®¨ng ký khai sinh cho ch¸u Linh. ChÞ Kim trë vÒ ph−êng T tr×nh bµy 59 sù viÖc, nh−ng còng kh«ng ®−îc ñy ban nh©n d©n ph−êng T gi¶i quyÕt ngay. Hä yªu cÇu chÞ ph¶i tr×nh ®−îc v¨n b¶n thÓ hiÖn sù ®ång ý cña ng−êi chång cò cña chÞ cho phÐp con trai ®æi tõ hä cha sang hä mÑ, th× míi gi¶i quyÕt. ChÞ Kim t×m gÆp ng−êi chång cò lµ anh B¸ch vµ thuyÕt phôc ®−îc anh B¸ch ®ång ý. ChÞ quay l¹i ñy ban nh©n d©n ph−êng T víi v¨n b¶n cã ch÷ ký x¸c nhËn sù ®ång ý cña ng−êi chång cò. C¸n bé t− ph¸p - hé tÞch ñy ban nh©n d©n ph−êng T ®· lµm thñ tôc thay ®æi, c¶i chÝnh hé tÞch cho con trai chÞ. Tõ ®ã, ch¸u Linh ®−îc chuyÓn sang hä mÑ. VÊn ®Ò ®Æt ra 1. Cha mÑ cã quyÒn thay ®æi hä cho con c¸i hay kh«ng? 2. ViÖc ñy ban nh©n d©n ph−êng S tõ chèi thô lý vô viÖc cã ®óng hay kh«ng? 3. C¸ch xö lý vô viÖc nµy cña ñy ban nh©n d©n ph−êng T ®óng, sai tíi ®©u? Gîi ý xö lý vÊn ®Ò §Ó gi¶i quyÕt t×nh huèng nµy, cÇn t×m hiÓu ph¸p luËt vÒ h«n nh©n - gia ®×nh vµ d©n sù cña n−íc ta, cô thÓ lµ Bé luËt d©n sù, LuËt h«n nh©n vµ gia ®×nh, NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ngµy 27-12- 2005 cña ChÝnh phñ vÒ ®¨ng ký vµ qu¶n lý hé tÞch. HiÖn nay, NghÞ ®Þnh sè 06/2012/N§-CP ngµy 2-2- 2012 ®· söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña c¸c nghÞ 60 ®Þnh vÒ hé tÞch, h«n nh©n, gia ®×nh vµ chøng thùc (tøc lµ cã söa ®æi mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 158). Tuy nhiªn, ®iÒu kho¶n nµo thay ®æi th× sÏ ®−îc ®Ò cËp trong khi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ®iÒu kho¶n nµo kh«ng thay ®æi th× vÉn viÖn dÉn NghÞ ®Þnh sè 158. 1. VÒ quyÒn thay ®æi hä tªn. §©y lµ mét quyÒn mµ c«ng d©n ®−îc h−ëng. §iÒu 27, Bé luËt d©n sù n¨m 2005 cã nªu c¸c tr−êng hîp mµ c«ng d©n cã quyÒn thay ®æi hä, tªn, trong ®ã ®iÓm d quy ®Þnh vÒ tr−êng hîp thay ®æi hä cho con tõ hä cña cha sang hä cña mÑ hoÆc ng−îc l¹i. Nh− vËy, theo luËt th× chÞ Kim cã quyÒn ®Ò nghÞ c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn lµm viÖc nµy. Ch¸u Linh ®óng lµ con chung cña anh B¸ch vµ chÞ Kim v× ®−îc chÞ hoµi thai vµ sinh ra trong thêi kú h«n nh©n cña hai ng−êi, ®óng nh− quy ®Þnh ë §iÒu 63, LuËt h«n nh©n vµ gia ®×nh. KÕt hîp hai c¨n cø nµy l¹i, cã thÓ kh¼ng ®Þnh chÞ Kim hoµn toµn cã thÓ yªu cÇu c¬ quan chøc n¨ng ®æi cho con trai chÞ tõ hä cña chång cò sang hä cña chÞ. 2. VÒ thÈm quyÒn gi¶i quyÕt vô viÖc. ñy ban nh©n d©n ph−êng S ®· hoµn toµn lµm ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt khi tõ chèi thô lý vô viÖc nµy. Hä còng ®óng khi t− vÊn cho chÞ Kim quay l¹i ñy ban nh©n d©n ph−êng T lµ n¬i chÞ tr−íc ®©y ®¨ng ký hé khÈu vµ còng lµ n¬i chÞ lµm khai sinh cho con trai. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 37, NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP, th× ñy ban nh©n d©n cÊp x·, n¬i 61 ®· ®¨ng ký khai sinh tr−íc ®©y, chÝnh lµ c¬ quan cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt viÖc thay ®æi, c¶i chÝnh hé tÞch cho ng−êi d−íi 14 tuæi vµ bæ sung hé tÞch cho mäi tr−êng hîp, kh«ng ph©n biÖt ®é tuæi. NghÞ ®Þnh sè 06 söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 158 còng kh«ng thay ®æi néi dung nµy. 3. §èi víi ñy ban nh©n d©n ph−êng T, mÆc dï ®óng lµ c¬ quan cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt, song c¸ch gi¶i quyÕt cña hä cã ®iÓm ®óng, nh−ng vÉn cã ®iÓm cßn s¬ suÊt. Hä ®óng khi yªu cÇu chÞ Kim ph¶i cã sù ®ång ý b»ng v¨n b¶n cña chång cò ®èi víi viÖc ®æi hä cho ch¸u Linh lµ con chung cña hai ng−êi. NghÞ ®Þnh sè 158 ®· quy ®Þnh râ yªu cÇu nµy lµ b¾t buéc. ñy ban nh©n d©n ph−êng T chØ thô lý vô viÖc khi chÞ Kim ®· hoµn tÊt yªu cÇu nµy lµ rÊt ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Tuy nhiªn, ®iÓm s¬ suÊt mµ ñy ban nh©n d©n ph−êng T m¾c ph¶i chÝnh lµ tuæi cña ch¸u Linh. Theo t×nh huèng th× ch¸u Linh ®· 12 tuæi. YÕu tè nµy ®Æt ra yªu cÇu ®èi víi c¬ quan thô lý vô viÖc lµ ph¶i lµm râ xem ch¸u cã ®ång ý víi sù thay ®æi nµy hay kh«ng. Kho¶n 2, §iÒu 27, Bé luËt d©n sù nªu râ r»ng viÖc thay ®æi hä, tªn cña mét ng−êi ph¶i cã sù ®ång ý cña chÝnh ng−êi Êy nÕu ng−êi Êy ®· ®ñ 9 tuæi trë lªn. ë ®©y, ñy ban nh©n d©n ph−êng T ®· thùc hiÖn viÖc thay ®æi hä tªn mµ ch−a hái ý kiÕn ch¸u Linh lµ ch−a ®óng víi quy ®Þnh cña luËt ph¸p. 62 “TRUY NHËN” CHA SAU 20 N¡M M« t¶ t×nh huèng Gi÷a n¨m 1987, bµ NguyÔn ThÞ Ngäc mang thai chÞ Vui ®−îc h¬n 7 th¸ng th× ly h«n víi chång. Hai th¸ng sau, chÞ Vui ®−îc sinh ra vµ ®¨ng ký khai sinh t¹i ñy ban nh©n d©n ph−êng U, quËn T, thµnh phè H. Trong giÊy khai sinh bá trèng phÇn th«ng tin vÒ ng−êi cha. Vµo n¨m 1991, cha chÞ Vui mÊt, nh−ng mÑ chÞ kh«ng hay biÕt. §Õn n¨m 2007, mÑ chÞ Vui cã viÖc ph¶i ®Õn ñy ban nh©n d©n ph−êng U, t×nh cê ®−îc biÕt cha cña chÞ Vui ®· chÕt vµ ®Ó l¹i c¨n nhµ nh−ng kh«ng cã ng−êi thõa kÕ. MÑ chÞ Vui ®o¸n r»ng cã lÏ ñy ban nh©n d©n ph−êng U kh«ng biÕt chÞ Vui lµ con cña ng−êi cha ®· chÕt ®ã. Bµ ®· lµm thñ tôc xin nhËn cha cho con. Ngµy 12-11-2007, ñy ban nh©n d©n ph−êng U ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn cha cho chÞ Vui. Sau khi biÕt ®−îc tin nµy, hai ng−êi em cña cha chÞ Vui ®· khëi kiÖn ra Tßa ¸n 63 nh©n d©n quËn T ®Ò nghÞ hñy quyÕt ®Þnh c«ng nhËn nµy cña ñy ban nh©n d©n ph−êng U. Sau h¬n mét th¸ng, Toµ ¸n nh©n d©n quËn T ®· xÐt xö vµ cho r»ng: ñy ban nh©n d©n ph−êng U ®· ra quyÕt ®Þnh ch−a ®óng ph¸p luËt, cÇn ph¶i hñy ®Ó gi¶i quyÕt l¹i. Theo tßa, vµo thêi ®iÓm mÑ chÞ Vui lµm thñ tôc xin nhËn cha cho con, ñy ban nh©n d©n ph−êng U biÕt râ ng−êi cha nµy ®· chÕt nh−ng kh«ng ®iÒu tra, x¸c minh lµm râ quan hÖ huyÕt thèng gi÷a hai ng−êi. ñy ban nh©n d©n ph−êng U còng ch−a mêi c¸c anh chÞ em ruét cña ng−êi cha ®Õn hái ý kiÕn ®Ó x¸c ®Þnh thÈm quyÒn gi¶i quyÕt thuéc tßa hay ñy ban nh©n d©n ph−êng U. Ph−êng chØ c¨n cø vµo cam kÕt cña hai ng−êi lµm chøng mµ ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn cha - con lµ ch−a ®óng. VÊn ®Ò ®Æt ra 1. ñy ban nh©n d©n ph−êng U ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn cha cho chÞ Vui cã ®óng ph¸p luËt kh«ng? 2. Tßa ¸n nh©n d©n quËn T cho r»ng ñy ban nh©n d©n ph−êng U ®· ra quyÕt ®Þnh ch−a ®óng ph¸p luËt lµ ®óng hay sai? Gîi ý xö lý vÊn ®Ò 1. ñy ban nh©n d©n ph−êng U ®· ra quyÕt ®Þnh 64 c«ng nhËn cha cho chÞ Vui lµ hoµn toµn ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Bëi v×: Thø nhÊt, xÐt vÒ mÆt ph¸p lý, theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2, §iÒu 21, NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP ngµy 3-10-2001 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt h«n nh©n vµ gia ®×nh, th×: “Con sinh ra trong vßng 300 ngµy, kÓ tõ ngµy ng−êi chång chÕt hoÆc kÓ tõ ngµy b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n xö cho vî chång ly h«n cã hiÖu lùc ph¸p luËt, th× ®−îc x¸c ®Þnh lµ con chung cña hai ng−êi”. Víi quy ®Þnh nµy, chÞ Vui chÝnh lµ con chung cña bµ Ngäc vµ cha chÞ. V× thÕ, ®−¬ng nhiªn chÞ Vui cã quyÒn nhËn cha cña m×nh mÆc dï ng−êi cha ®· mÊt. Thø hai, xÐt vÒ ®iÒu kiÖn ph¸p lý ®Ó nhËn mét ng−êi lµ cha, mÑ th× kho¶n 2, §iÒu 32, NghÞ ®Þnh sè 158/2005/N§-CP ngµy 27-12-2005 cña ChÝnh phñ vÒ ®¨ng ký vµ qu¶n lý hé tÞch quy ®Þnh nh− sau: Ng−êi ®· thµnh niªn hoÆc ng−êi gi¸m hé cña ng−êi con ch−a thµnh niªn hoÆc ®· thµnh niªn nh−ng mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù còng ®−îc lµm thñ tôc nhËn cha, mÑ theo quy ®Þnh t¹i môc nµy, trong tr−êng hîp cha, mÑ ®· chÕt; nÕu viÖc nhËn cha, mÑ lµ tù nguyÖn vµ kh«ng cã tranh chÊp. HiÖn nay, NghÞ ®Þnh sè 06/2012/N§-CP ngµy 2-2-2012 ®· söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña c¸c nghÞ ®Þnh vÒ hé tÞch, h«n nh©n, gia ®×nh vµ chøng thùc (tøc lµ cã söa ®æi 65 mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 158)1. Tuy nhiªn, t×nh huèng x¶y ra vµo n¨m 2007 nªn vÉn viÖn dÉn NghÞ ®Þnh sè 158. §èi chiÕu víi c¸c quy ®Þnh trªn, ñy ban nh©n d©n ph−êng U hoµn toµn cã quyÒn ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn cha cho chÞ Vui. 2. Tßa ¸n nh©n d©n quËn T cho r»ng: ñy ban nh©n d©n ph−êng U ®· ra quyÕt ®Þnh ch−a ®óng ph¸p luËt lµ ch−a tháa ®¸ng, v×: Thø nhÊt, Tßa ¸n nh©n d©n quËn T nªu lý do ®Ó cho r»ng ñy ban nh©n d©n ph−êng U ®· ra quyÕt ®Þnh ch−a ®óng ph¸p luËt v×: vµo thêi ®iÓm mÑ chÞ Vui lµm thñ tôc xin nhËn cha cho con, ñy ban nh©n d©n ph−êng U biÕt râ ng−êi cha nµy chÕt nh−ng kh«ng ®iÒu tra, x¸c minh lµm râ quan hÖ huyÕt thèng gi÷a hai ng−êi. Tuy nhiªn, theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, viÖc ®iÒu tra, x¸c minh lµm râ quan hÖ huyÕt thèng gi÷a hai ng−êi lµ kh«ng b¾t buéc vµ kh«ng cÇn thiÕt. Bëi lÏ, nh− ®· ________ 1. Kho¶n 2, §iÒu 32, NghÞ ®Þnh sè 06 söa ®æi, bæ sung so víi kho¶n 2, §iÒu 32, NghÞ ®Þnh sè 158 nh− sau: “2. Ng−êi con ®· thµnh niªn hoÆc ng−êi gi¸m hé cña ng−êi con ch−a thµnh niªn hoÆc ®· thµnh niªn nh−ng mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù còng ®−îc lµm thñ tôc nhËn cha, mÑ theo quy ®Þnh t¹i môc nµy, trong tr−êng hîp cha, mÑ ®· chÕt; nÕu viÖc nhËn cha, mÑ lµ tù nguyÖn vµ kh«ng cã tranh chÊp gi÷a nh÷ng ng−êi cã quyÒn vµ lîi Ých liªn quan ®Õn viÖc nhËn cha, mÑ (chóng t«i nhÊn m¹nh - BT.)”. 66 tr×nh bµy ë trªn: Con sinh ra trong vßng 300 ngµy, kÓ tõ ngµy ng−êi chång chÕt hoÆc kÓ tõ ngµy b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n xö cho vî chång ly h«n cã hiÖu lùc ph¸p luËt, th× ®−îc x¸c ®Þnh lµ con chung cña hai ng−êi. ChÞ Vui sinh ra sau khi b¶n ¸n ly h«n cã hiÖu lùc h¬n hai th¸ng. Do vËy, ñy ban nh©n d©n ph−êng U kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ®iÒu tra, x¸c minh lµm râ quan hÖ huyÕt thèng gi÷a hai cha con hä. Thø hai, theo quy ®Þnh cña LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o ®· ®−îc Quèc héi khãa X th«ng qua ngµy 2-12-1998 vµ ®−îc söa ®æi, bæ sung vµo ngµy 15-6-2004, ngµy 29-11-2005, th×: Ng−êi khiÕu n¹i ph¶i lµ ng−êi cã quyÒn lîi liªn quan trùc tiÕp ®Õn quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh. QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh bÞ khiÕu n¹i nÕu kh«ng liªn quan trùc tiÕp ®Õn quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p trùc tiÕp cña ng−êi khiÕu n¹i, tßa sÏ kh«ng thô lý. Trong tr−êng hîp nµy, ng−êi cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn quyÕt ®Þnh c«ng nhËn cha cho con lµ ng−êi cha, ng−êi mÑ vµ chÞ Vui; c¸c anh chÞ em ruét cña ng−êi cha kh«ng ph¶i lµ ng−êi trùc tiÕp liªn quan. V× vËy, ñy ban nh©n d©n ph−êng U kh«ng ph¶i mêi c¸c anh chÞ em ruét cña ng−êi cha ®Õn ®Ó hái ý kiÕn. HiÖn nay, LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o viÖn dÉn ë trªn ®· hÕt hiÖu lùc, thay vµo ®ã lµ LuËt khiÕu n¹i vµ LuËt tè c¸o ®−îc ban hµnh n¨m 2011, cã hiÖu lùc tõ ngµy 1-7-2012. Tuy nhiªn, t×nh huèng trªn x¶y ra vµo n¨m 2007 nªn vÉn viÖn 67 dÉn LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o cò. MÆt kh¸c, néi dung ®· nªu trªn cña luËt míi còng kh«ng cã thay ®æi so víi luËt cò. Tßa ¸n nh©n d©n quËn T cho r»ng, ñy ban nh©n d©n ph−êng U ®· ra quyÕt ®Þnh ch−a ®óng ph¸p luËt víi hai lý do ®· gi¶i thÝch ë trªn lµ hoµn toµn kh«ng cã c¨n cø. Trong tr−êng hîp nµy, nÕu ®óng, Tßa ¸n nh©n d©n quËn T cÇn ph¶i tõ chèi thô lý vô ¸n. 68 ñY BAN NH¢N D¢N CÊP X· Cã §¦îC QUYÒN CHøNG THùC? M« t¶ t×nh huèng 150 m2 ®Êtthuéc thöa ®Êt sè 314, x· P, huyÖn B, thµnh phè M thuéc khu ®« thÞ nam thµnh phè, do C«ng ty cæ phÇn §Çu t− x©y dùng C lµm chñ ®Çu t−. N¨m 2007, C«ng ty cæ phÇn §Çu t− x©y dùng C ®· lËp hîp ®ång chuyÓn nh−îng phÇn ®Êt trªn cho chÞ Th¶o. Hîp ®ång ®−îc ñy ban nh©n d©n x· P chøng thùc vµo ngµy 5-6-2007. Mét th¸ng sau ®ã, chÞ Th¶o ®−îc ñy ban nh©n d©n huyÖn B cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. TiÕp ®ã, chÞ Th¶o chuyÓn nh−îng toµn bé diÖn tÝch ®Êt nµy cho vî chång chÞ Hång. Hîp ®ång chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông ®Êt nµy ®−îc ñy ban nh©n d©n x· P chøng thùc vµo ngµy 20-8-2007. Theo x¸c nhËn cña Chi côc ThuÕ huyÖn B, chÞ Th¶o (bªn chuyÓn nh−îng) ®· nép xong thuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt; vî chång chÞ Hång (bªn ®−îc chuyÓn nh−îng) ®· nép xong lÖ phÝ tr−íc b¹. GiÊy x¸c nhËn nµy cã gi¸ trÞ ®Ó c¬ quan chøc n¨ng quyÕt ®Þnh viÖc sang tªn ®Êt tõ bªn chuyÓn nh−îng sang bªn ®−îc 69 chuyÓn nh−îng. ThÕ nh−ng ®Õn hÑn nhËn hå s¬, vî chång chÞ Hång l¹i ®−îc c¬ quan cã thÈm quyÒn tr¶ lêi lµ ph¶i chê. Qua nhiÒu lÇn tíi hái, chÞ Hång ®−îc biÕt hå s¬ cña m×nh kh«ng ®−îc chøng thùc ®óng quy ®Þnh. LÏ ra, hîp ®ång chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông ®Êt gi÷a C«ng ty cæ phÇn §Çu t− x©y dùng C víi chÞ Th¶o ph¶i ®−îc Phßng c«ng chøng chøng nhËn chø kh«ng ph¶i lµ ñy ban nh©n d©n x· P. VÊn ®Ò ®Æt ra 1. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, ñy ban nh©n d©n x· P cã quyÒn chøng thùc hîp ®ång chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông ®Êt gi÷a C«ng ty cæ phÇn §Çu t− x©y dùng C víi chÞ Th¶o kh«ng? 2. ñy ban nh©n d©n thµnh phè M vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng ph¶i gi¶i quyÕt thÕ nµo cho tháa ®¸ng? Gîi ý xö lý vÊn ®Ò 1. ViÖc chøng thùc cña ñy ban nh©n d©n x· P ®èi víi hîp ®ång chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông ®Êt gi÷a C«ng ty cæ phÇn §Çu t− x©y dùng C víi chÞ Th¶o hoµn toµn kh«ng tr¸i quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Bëi lÏ, ®iÓm c, kho¶n 1, §iÒu 119, NghÞ ®Þnh sè 181/2004/N§-CP ngµy 29-10-2004 cña ChÝnh phñ h−íng dÉn thi hµnh LuËt ®Êt ®ai (gäi t¾t lµ NghÞ ®Þnh sè 181; ®· ®−îc söa ®æi, bæ sung bëi NghÞ ®Þnh sè 17/2006/N§-CP ngµy 27-1-2006 cña ChÝnh phñ) quy ®Þnh: §èi víi nh÷ng hîp ®ång chuyÓn nh−îng 70 quyÒn sö dông ®Êt gi÷a tæ chøc víi c¸ nh©n, c¸c bªn cã quyÒn lùa chän hoÆc ®Õn phßng c«ng chøng ®Ó chøng nhËn hoÆc ®Õn ñy ban nh©n d©n cÊp x· (n¬i cã ®Êt) ®Ó chøng thùc. Theo quy ®Þnh nµy th× c¸c chñ thÓ chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông ®Êt cã quyÒn lùa chän Phßng c«ng chøng hoÆc ñy ban nh©n d©n cÊp x· - n¬i cã ®Êt ®Ó chøng thùc. Tuy nhiªn, ®Õn ngµy 13-6-2006, Bé T− ph¸p vµ Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng ®· ban hµnh Th«ng t− liªn tÞch sè 04 h−íng dÉn thÈm quyÒn c«ng chøng, chøng thùc c¸c giao dÞch ®Êt ®ai (gäi t¾t lµ Th«ng t− sè 04), th× mäi viÖc ®· cã sù thay ®æi. Cô thÓ lµ: NÕu bªn cã bÊt ®éng s¶n lµ tæ chøc trong n−íc th× hîp ®ång ph¶i ®−îc c«ng chøng t¹i Phßng c«ng chøng, kh«ng ®−îc ®Õn ñy ban nh©n d©n cÊp x·. MÆc dï th«ng t− nµy râ rµng vµ dÔ ¸p dông nh−ng cã quy ®Þnh kh¸c víi NghÞ ®Þnh sè 181. V× vËy mµ c¬ quan cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh viÖc sang tªn ®Êt tõ bªn chuyÓn nh−îng sang bªn ®−îc chuyÓn nh−îng nh− t×nh huèng ®Æt ra ®· kh«ng biÕt gi¶i quyÕt thÕ nµo v× lÏ, hä vÉn th−êng ¸p dông Th«ng t− sè 04 cho tiÖn. Vµ cuèi cïng hä ®· ®i ®Õn kÕt luËn: hå s¬ cña chÞ Hång lµ ®−îc chøng thùc kh«ng ®óng quy ®Þnh. C¨n cø vµo §iÒu 2, LuËt ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ngµy 12-11-1996, ®· ®−îc söa ®æi, bæ sung vµo ngµy 16-12-2002 quy ®Þnh: V¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt do c¬ quan nhµ n−íc cÊp d−íi ban hµnh ph¶i phï hîp víi v¨n b¶n quy 71 ph¹m ph¸p luËt cña c¬ quan nhµ n−íc cÊp trªn. Vµ §iÒu 80 cña luËt nµy quy ®Þnh: V¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c nhau vÒ cïng mét vÊn ®Ò th× ¸p dông v¨n b¶n cã hiÖu lùc ph¸p lý cao h¬n. Nh− vËy, NghÞ ®Þnh sè 181 do ChÝnh phñ ban hµnh cã hiÖu lùc ph¸p lý cao h¬n Th«ng t− liªn tÞch sè 04 do Bé T− ph¸p phèi hîp víi Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng ban hµnh. Nªn, trong tr−êng hîp nµy, c¸c c¬ quan chøc n¨ng ph¶i ¸p dông NghÞ ®Þnh sè 181 chø kh«ng ph¶i ¸p dông Th«ng t− sè 04. Do ®ã, viÖc ñy ban nh©n d©n x· P chøng thùc hîp ®ång chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông ®Êt gi÷a C«ng ty cæ phÇn §Çu t− vµ x©y dùng C víi chÞ Th¶o lµ kh«ng tr¸i quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Ngµy 3-6-2008, Quèc héi ®· ban hµnh LuËt ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, cã hiÖu lùc tõ ngµy 1-1-2009, thay thÕ toµn bé LuËt ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ®· kÓ trªn. Nh−ng v× t×nh huèng x¶y ra vµo n¨m 2007 nªn vÉn ¸p dông luËt cò nh− ®· gi¶i quyÕt. MÆt kh¸c, néi dung ®iÒu luËt ®· viÖn dÉn ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn cña luËt míi kh«ng thay ®æi so víi luËt cò. 2. Nh− trªn ®· ph©n tÝch, ñy ban nh©n d©n x· P chøng thùc hîp ®ång chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông ®Êt gi÷a C«ng ty cæ phÇn §Çu t− x©y dùng C víi chÞ Th¶o lµ hîp ph¸p, v× vËy, chÞ Hång (lµ ng−êi ®−îc chuyÓn nh−îng lÇn hai) ph¶i ®−îc lµm thñ tôc sang tªn quyÒn sö dông ®Êt. 72 Tuy nhiªn, trong thùc tÕ, khi mµ viÖc ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ë n−íc ta cßn nhiÒu chång chÐo, m©u thuÉn th× c¸c cÊp chÝnh quyÒn trung gian (trong tr−êng hîp nµy lµ ñy ban nh©n d©n thµnh phè M) nªn cã h−íng dÉn cô thÓ h¬n ®Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña ng−êi sö dông ®Êt - chÞ Hång. Cô thÓ lµ, ®èi víi tr−êng hîp cña chÞ Hång, viÖc chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông ®Êt ®· x¶y ra råi th× nªn c«ng nhËn nã lµ hîp ph¸p ®Ó thùc hiÖn thñ tôc sang tªn quyÒn sö dông ®Êt cho chÞ Hång. Cßn ®èi víi nh÷ng tr−êng hîp t−¬ng tù nh− thÕ nh−ng ch−a x¶y ra th× cÇn ph¶i cã h−íng dÉn cô thÓ (cã thÓ më mét líp tËp huÊn) ®èi víi c¸c c¬ quan, c¸n bé cã thÈm quyÒn thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã ®Ó hä ¸p dông mét c¸ch ®óng ®¾n ngay tõ ®Çu. MÆt kh¸c, vÒ mÆt vÜ m«, c¸c c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn cÇn tiÕn hµnh mét cuéc rµ so¸t c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cã néi dung m©u thuÉn nhau ®Ó tiÕn hµnh chØnh söa nh÷ng bÊt cËp ®ã. 73 Xö PH¹T THEO H×NH THøC §¥N GI¶N M« t¶ t×nh huèng KÓ tõ khi viÖc ®éi mò b¶o hiÓm trë thµnh b¾t buéc ®èi víi ng−êi ngåi trªn m« t«, xe m¸y, phÇn lín nh÷ng ng−êi tham gia giao th«ng ®Òu chÊp hµnh nghiªm chØnh. Tuy nhiªn còng cã nhiÒu ng−êi ch−a ý thøc ®−îc ®iÒu ®ã nªn ®· kh«ng tu©n thñ theo quy ®Þnh cña LuËt giao th«ng ®−êng bé. ¤ng TrÇn H÷u Hïng lµ mét tr−êng hîp nh− vËy. Ngµy 5-12-2008, do kh«ng ®éi mò b¶o hiÓm nªn khi ®iÒu khiÓn xe m¸y tham gia giao th«ng trªn ®o¹n ®−êng buéc ph¶i ®éi mò b¶o hiÓm thuéc ®Þa phËn x· X, «ng TrÇn H÷u Hïng ®· bÞ Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· X ph¹t 50.000 ®ång mµ kh«ng lËp biªn b¶n vi ph¹m hµnh chÝnh. ¤ng TrÇn H÷u Hïng nhÊt ®Þnh kh«ng chÞu nép tiÒn ph¹t v× cho r»ng khi xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh th× ph¶i lËp biªn b¶n míi ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· X ®· gi¶i thÝch v× ®©y lµ tr−êng hîp xö ph¹t theo thñ tôc ®¬n gi¶n nªn kh«ng cÇn ph¶i lËp biªn b¶n. Kh«ng nhÊt trÝ víi lêi gi¶i thÝch trªn, «ng TrÇn H÷u Hïng mét mùc kh«ng chÞu nép tiÒn ph¹t vµ 74 ®· viÕt ®¬n khiÕu n¹i lªn Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n huyÖn K. Khi nhËn ®−îc ®¬n khiÕu n¹i, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n huyÖn K cho r»ng, Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· X kh«ng cã thÈm quyÒn xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh ®èi víi ng−êi ®ang ®iÒu khiÓn m« t«, xe m¸y mµ kh«ng ®éi mò b¶o hiÓm; thÈm quyÒn nµy chØ thuéc vÒ c¶nh s¸t giao th«ng ®−êng bé mµ th«i. VÊn ®Ò ®Æt ra 1. Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· X ®· xö ph¹t vÒ hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh cña «ng TrÇn H÷u Hïng khi ®i trªn m« t«, xe m¸y trªn ®Þa bµn x· X mµ kh«ng ®éi mò b¶o hiÓm 50.000 ®ång cã ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt kh«ng? 2. ViÖc gi¶i thÝch cña Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· X ®èi víi «ng Hïng: “®©y lµ tr−êng hîp xö ph¹t theo thñ tôc ®¬n gi¶n nªn kh«ng cÇn ph¶i lËp biªn b¶n” lµ ®óng hay sai? Gîi ý xö lý vÊn ®Ò 1. C¨n cø vµo NghÞ ®Þnh sè 146/2007/N§-CP ngµy 14-9-2007 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc giao th«ng ®−êng bé (gäi t¾t lµ NghÞ ®Þnh sè 146), t¹i §iÒu 42 quy ®Þnh vÒ thÈm quyÒn xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc giao th«ng ®−êng bé th×: Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n c¸c cÊp, tr−ëng c«ng an c¸c cÊp cã thÈm quyÒn xö ph¹t ®èi víi c¸c 75 hµnh vi vi ph¹m quy ®Þnh cña nghÞ ®Þnh nµy trong ph¹m vi qu¶n lý cña ®Þa ph−¬ng m×nh. MÆt kh¸c, còng theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 43, NghÞ ®Þnh sè 146 th× Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp x· cã quyÒn: Ph¹t c¶nh c¸o; ph¹t tiÒn ®Õn 500.000 ®ång; tÞch thu tang vËt, ph−¬ng tiÖn ®−îc sö dông ®Ó vi ph¹m hµnh chÝnh cã gi¸ trÞ ®Õn 500.000 ®ång; buéc kh«i phôc l¹i t×nh tr¹ng ban ®Çu ®· bÞ thay ®æi do vi ph¹m hµnh chÝnh g©y ra. HiÖn nay, NghÞ ®Þnh sè 34/2010/N§-CP ®−îc ChÝnh phñ ban hµnh vµo ngµy 20-5-2010 (gäi t¾t lµ NghÞ ®Þnh sè 34) ®· thay thÕ NghÞ ®Þnh sè 1461 vµ ngµy 16-5-2011, NghÞ ®Þnh sè 33/2011/N§-CP cña ChÝnh phñ ban hµnh ®· söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 34. Tuy nhiªn, t×nh huèng x¶y ra vµo n¨m 2008 nªn khi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, chóng ta ph¶i viÖn dÉn NghÞ ®Þnh sè 146 nh− ®· nªu. ________ 1. Néi dung t¹i §iÒu 43, NghÞ ®Þnh sè 146 ®· ®−îc thay ®æi b»ng §iÒu 48, NghÞ ®Þnh sè 34 (®· ®−îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2011) nh− sau: “1. Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n cÊp x· cã quyÒn: a) Ph¹t c¶nh c¸o; b) Ph¹t tiÒn ®Õn 2.000.000 ®ång; c) TÞch thu tang vËt, ph−¬ng tiÖn ®−îc sö dông ®Ó vi ph¹m hµnh chÝnh cã gi¸ trÞ ®Õn 2.000.000 ®ång; d) Buéc kh«i phôc l¹i t×nh tr¹ng ban ®Çu ®· bÞ thay ®æi, buéc thùc hiÖn biÖn ph¸p kh¾c phôc t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr−êng do vi ph¹m hµnh chÝnh g©y ra”. 76 §èi chiÕu víi c¸c quy ®Þnh trªn th× viÖc Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· X ®· ph¹t «ng TrÇn H÷u Hïng víi hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh kh«ng ®éi mò b¶o hiÓm 50.000 ®ång lµ hoµn toµn ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 2. HiÖn nay Quèc héi ®· th«ng qua LuËt xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh ngµy 20-6-2012, cã hiÖu lùc kÓ tõ ngµy 1-7-2013 (gäi t¾t lµ LuËt xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh n¨m 2012). Tuy nhiªn, nh− trªn ®· tr×nh bµy, v× t×nh huèng diÔn ra vµo n¨m 2008 nªn vÉn ph¶i sö dông §iÒu 54, Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh ngµy 2-7-2002, ®−îc söa ®æi, bæ sung vµo ngµy 2-4-2008 (gäi t¾t lµ Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh n¨m 2002): Thñ tôc ®¬n gi¶n ®−îc ¸p dông trong tr−êng hîp xö ph¹t c¶nh c¸o hoÆc ph¹t tiÒn tõ 5.000 ®ång ®Õn 100.000 ®ång vµ ng−êi cã thÈm quyÒn xö ph¹t ra quyÕt ®Þnh xö ph¹t t¹i chç. Trong quyÕt ®Þnh xö ph¹t ph¶i ghi râ ngµy, th¸ng, n¨m ra quyÕt ®Þnh; hä tªn, ®Þa chØ cña ng−êi vi ph¹m hoÆc tªn, ®Þa chØ cña tæ chøc vi ph¹m; hµnh vi vi ph¹m; ®Þa ®iÓm x¶y ra vi ph¹m; hä tªn, chøc vô cña ng−êi ra quyÕt ®Þnh; ®iÒu, kho¶n cña v¨n b¶n ph¸p luËt ®−îc ¸p dông. QuyÕt ®Þnh nµy ph¶i ®−îc giao cho c¸ nh©n, tæ chøc bÞ xö ph¹t mét b¶n. Trong tr−êng hîp ph¹t tiÒn th× trong quyÕt ®Þnh ph¶i ghi râ møc tiÒn ph¹t; c¸ nh©n, tæ chøc vi ph¹m cã thÓ nép tiÒn ph¹t t¹i chç cho ng−êi cã 77 thÈm quyÒn xö ph¹t; trong tr−êng hîp nép tiÒn ph¹t t¹i chç th× ®−îc nhËn biªn lai thu tiÒn ph¹t1. Trong t×nh huèng nªu trªn, «ng TrÇn H÷u Hïng ®· cã hµnh vi kh«ng ®éi mò b¶o hiÓm khi ®iÒu khiÓn xe m¸y tham gia giao th«ng trªn ®o¹n ®−êng b¾t buéc ph¶i ®éi mò b¶o hiÓm thuéc ®Þa bµn x· X, nªn møc ph¹t tiÒn cña Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· X ®èi víi «ng TrÇn H÷u Hïng 50.000 ®ång chÝnh lµ ________ 1. Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh n¨m 2002 gäi h×nh thøc xö ph¹t kh«ng cÇn lËp biªn b¶n lµ “thñ tôc ®¬n gi¶n”, cßn LuËt xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh n¨m 2012 gäi ®óng nh− néi hµm cña nã lµ: “Xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh kh«ng lËp biªn b¶n”; ®ång thêi, møc xö ph¹t còng cã sù thay ®æi, cô thÓ nh− sau: §iÒu 56, LuËt xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh n¨m 2012 - xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh kh«ng lËp biªn b¶n: “1. Xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh kh«ng lËp biªn b¶n ®−îc ¸p dông trong tr−êng hîp xö ph¹t c¶nh c¸o hoÆc ph¹t tiÒn ®Õn 250.000 ®ång ®èi víi c¸ nh©n, 500.000 ®ång ®èi víi tæ chøc vµ ng−êi cã thÈm quyÒn xö ph¹t ph¶i ra quyÕt ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh t¹i chç. Tr−êng hîp vi ph¹m hµnh chÝnh ®−îc ph¸t hiÖn nhê sö dông ph−¬ng tiÖn, thiÕt bÞ kü thuËt, nghiÖp vô th× ph¶i lËp biªn b¶n. 2. QuyÕt ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh t¹i chç ph¶i ghi râ ngµy, th¸ng, n¨m ra quyÕt ®Þnh; hä, tªn, ®Þa chØ cña c¸ nh©n vi ph¹m hoÆc tªn, ®Þa chØ cña tæ chøc vi ph¹m; hµnh vi vi ph¹m; ®Þa ®iÓm x¶y ra vi ph¹m; chøng cø vµ t×nh tiÕt liªn quan ®Õn viÖc gi¶i quyÕt vi ph¹m; hä, tªn, chøc vô cña ng−êi ra quyÕt ®Þnh xö ph¹t; ®iÒu, kho¶n cña v¨n b¶n ph¸p luËt ®−îc ¸p dông. Tr−êng hîp ph¹t tiÒn th× trong quyÕt ®Þnh ph¶i ghi râ møc tiÒn ph¹t”. 78