Và Nơi Đây Bình Minh Yên Tĩnh - Boris Vasiliev full prc pdf epub azw3 [Tiểu Thuyết]

"Và Nơi Đây Bình Minh Yên Tĩnh - Boris Vasiliev full prc pdf epub azw3 [Tiểu Thuyết] 🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Và Nơi Đây Bình Minh Yên Tĩnh - Boris Vasiliev full prc pdf epub azw3 [Tiểu Thuyết] Ebooks Nhóm Zalo Boris Vasiliev (1945-2013) Борис Васильев TÁC GIẢ TIỂU THUYẾT “VÀ NƠI ĐÂY BÌNH MINH YÊN TĨNH” QUA ĐỜI HÀ AN Tiểu thuyết gia của văn học Nga Xô Viết Boris Vasiliev trút hơi thở cuối cùng tại Matxcơva hôm 11/3/2013, hưởng thọ 88 tuổi. Boris Vasiliev sinh ngày 21/5/1924 ở Smolensk, Nga. Mùa hè năm 1941, ở tuổi 17, khi Đức quốc xã tấn công Liên bang Xô Viết, Vasiliev tham gia quân đӝi và đóng góp sức mình vào cuӝc Chiến tranh vệ quốc vĩ đại. Nhӳng trải nghiệm từ chiến trường sau đó trở thành chất liệu cho các tác phẩm của Vasiliev. Trong suốt sӵ nghiệp của mình, nhà văn đã xuất bản hơn 30 tiểu thuyết và truyện vừa. Các tác phẩm đều hướng tới việc kiếm tìm sӵ thật và ý nghĩa cuӝc sống. Phần lớn tiểu thuyết, truyện ngắn của ông đều đưӧc chuyển thể thành phim hoặc lên sân khấu ở Nga và nước ngoài. Tiểu thuyết ngắn “Và nơi đây bình minh yên tĩnh” (А зори здесь тихие) đưӧc xuất bản năm 1969 là mӝt trong nhӳng tác phẩm về đề tài Chiến tranh Vệ quốc nổi bật nhất thập niên 1960 và 1970 ở Nga. Tiểu thuyết đưӧc coi là cách Vasiliev chiêu hồn cho tất cả phụ nӳ Nga đã hy sinh trong Thế chiến hai. Tác phẩm chọn thời điểm năm 1941, khi viên sĩ quan Vaskov chỉ đạo mӝt tiểu đӝi toàn nӳ ở hậu phương chiến đấu bảo vệ bầu trời Karelia. Hàng ngày, họ sống với nhӳng trò đùa tinh quái của lũ con gái mười tám, đôi mươi trước viên sĩ quan trẻ - thành viên nam duy nhất trong đӝi. Các cô gái trẻ trung, hồn nhiên, giàu ước mơ và cũng nhiều khát khao hạnh phúc. Dưới cánh rừng xanh tốt, vẳng tiếng nói cười hồn nhiên, trong trẻo của nhӳng cô gái tiểu đӝi pháo cao xạ. Cuӝc sống qua đi trong bình yên, cho đến mӝt lần, tiểu đӝi đối mặt với mӝt toán lính dù của Đức quốc xã. Trước kẻ thù đưӧc trang bị vũ khí tối tân cӝng với nhӳng khắc nghiệt của cánh rừng già, nhӳng cô gái trong tiểu đӝi đã hy sinh. Họ vĩnh viễn để lại tuổi xuân trên cánh rừng, giӳa đầm lầy để hai mươi năm sau, khi Vaskov đưa người con trai nuôi trở lại thăm chiến trường xưa, mọi dấu vết của chiến tranh dường như khép lại, trước mắt anh chỉ còn thấy “nơi đây bình minh yên tĩnh”. Năm 1972, bӝ phim cùng tên đưӧc chuyển thể từ tiểu thuyết của Boris Vasiliev đã nhận đưӧc đề cӱ Oscar cho Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất. Ngoài "Và nơi đây bình minh yên tĩnh", Boris Vasiliev còn nổi tiếng với truyện vừa "Tên anh không có trong danh sách" và nhiều tác phẩm khác. Tại Việt Nam, tiểu thuyết này đưӧc Nhà xuất bản Cầu vồng in chung cùng “Tên anh không có trong danh sách” với bản dịch của Lê Đức Mẫn. MỤC LỤC CHƯƠNG 1 CHƯƠNG 2 CHƯƠNG 3 CHƯƠNG 4 CHƯƠNG 5 CHƯƠNG 6 CHƯƠNG 7 CHƯƠNG 8 CHƯƠNG 9 CHƯƠNG 10 CHƯƠNG 11 CHƯƠNG 12 CHƯƠNG 13 CHƯƠNG 14 CHƯƠNG 15 CHƯƠNG 16 CHƯƠNG 17 CHƯƠNG 18 CHƯƠNG 19 PHẦN KẾT CHƯƠNG 1 Khu trạm tránh tàu số 171 chỉ còn lại mười hai nóc nhà, mӝt kho cứu hoả và mӝt kho hàng dài lùn tịt, xây cất từ nhӳng năm đầu thế kӹ này bằng đá phiến. Trong trận ném bom gần đây cái tháp nước đã bị đổ và tàu hoả không đӛ ở đây nӳa. Bọn Đức cũng thôi oanh tạc, nhưng hằng ngày vẫn bay lưӧn trên khu trạm và ban chỉ huy cẩn thận vẫn để lại hai khẩu đӝi pháo. Tháng 5 năm 1942, ở phía tây, hai bên, cả ta lẫn địch, đều phải rúc dưới hào sâu đến hai mét và mắc kẹt trong cuӝc chiến tranh giành giật trận địa (nhӳng đêm ẩm ướt người ta vẫn nghe tiếng pháo vang rền bên ấy); về hướng đông, bọn Đức ngày đêm ném bom kênh đào và con đường Murmanxk; về hướng bắc, hai bên vẫn chiến đấu ác liệt giành giật nhӳng tuyến đường biển; về hướng nam, thành phố Lêningrát bị bao vây đang tiếp tục chiến đấu quyết liệt. Còn ở đây đúng là mӝt nơi nghỉ mát. Vì tĩnh mịch và nhàn hạ các chiến sĩ lúc nào cũng ngật ngưӥng như đi tắm hơi, và mười hai ngôi nhà đó vẫn đủ nhӳng cô chưa chồng và góa có thể nấu rưӧu khéo tay hết chӛ chê. Suốt ba ngày qua, chiến sĩ ăn ngủ, ngắm trời đất thoải mái; đến ngày thứ tư có người ăn mừng sinh nhật và cả bầu không khí khu trạm lại ngào ngạt mùi rưӧu ngang hảo hạng. Chỉ huy trạm là chuẩn uý Phêđô Epgraphôvích Vaxkốp lúc nào cũng cau có, thỉnh thoảng lại ngồi viết báo cáo, cứ bao giờ đến cái báo cáo thứ mười thì y như rằng cấp trên lại gӱi xuống cho Vaxkốp mӝt quyết định kӹ luật và lại phải thay cho anh nӱa trung đӝi lính đã phát phì vì ăn chơi vui thú. Khoảng mӝt tuần lễ sau đó anh còn đủ sức tӵ đối phó, nhưng rồi mọi việc đâu lại vào đấy, đến nӛi cuối cùng chuẩn uý quyết định chỉ cần chép lại nhӳng báo cáo cũ, chỉ sӱa đổi lại ngày tháng và họ tên mà thôi. - Sao anh vớ vẩn như thế! – Đồng chí thiếu tá gầm lên khi phải đến tận nơi vì nhӳng cái báo cáo cuối cùng của anh – Anh chỉ viết tầm bậy! Anh là nhà văn chứ đâu phải là người chỉ huy nӳa!… - Xin đồng chí cӱ cho chúng tôi nhӳng người không uống rưӧu ấy – Vaxkốp khăng khăng nhắc lại: anh sӧ nhӳng người chỉ huy to tiếng, nhưng anh vẫn giӳ nguyên ý kiến - Nhӳng người không uống rưӧu ấy… để đӥ… Và cả cái khoản đàn bà ấy nӳa. - Thế thì cho anh nhӳng hoạn quan nhé, đưӧc không? - Tuỳ đồng chí thôi - chuẩn uý thận trọng nói. - Thôi đưӧc, đồng chí Vaxkốp ạ! - Thiếu tá bớt giận nói - Đồng chí sẽ có nhӳng người không uống rưӧu. Và về cái khoản đàn bà ấy đồng chí sẽ toại nguyện. Nhưng hãy coi chừng, nếu đồng chí không trị đưӧc họ thì… - Rõ - chuẩn uý đồng ý cứng nhắc. Thiếu tá mang đi nhӳng pháo thủ không chịu nổi cám dӛ, lúc chia tay lại hứa với Vaxkốp mӝt lần nӳa rằng sẽ cӱ đến nhӳng người hễ trông thấy váy đàn bà và rưӧu ngọt thì còn ngoành mặt đi, hơn cả chuẩn uý. Tuy nhiên, thӵc hiện lời hứa ấy không đơn giản, bởi vì ba ngày sau không thấy có ai về cả. - Nan giải đấy chứ?! - Chuẩn uý giải thích cho chị chủ nhà Maria Nikiphôrốpna – Hai tiểu đӝi - Tức là gần hai mươi con người không rưӧu chè. Cái đó thì chọn khắp mặt trận tôi cũng không dám chắc… Tuy vậy, nhӳng nghi hoặc của anh không có cơ sở, bởi vì sáng hôm sau chị chủ nhà bảo anh rằng pháo thủ đã về. Giọng chị có gì khó chịu, nhưng chuẩn uý còn ngái ngủ chưa để ý đến, anh chỉ hỏi cái điều anh sӧ: - Có ai chỉ huy họ không? - Theo tôi không có người chỉ huy. - Lạy Chúa, may quá! - Chuẩn uý là người lo nhiều đến vị trí lãnh đạo của mình – Chia quyền lãnh đạo là điều tồi tệ hơn cả. - Đừng có mừng vӝi! - Chị cười bí ẩn. - Chiến tranh xong chúng ta sẽ mừng! - Chuẩn uý Vaxkốp nói mӝt câu đầy lý trí, đӝi mũ bước ra. Nhưng anh sӳng sờ cả người: trước cӱa nhà là hai hàng con gái mắt còn mơ ngủ. Chuẩn uý lại tưởng mình mới ngủ dậy nhìn nhầm, anh chớp mắt mӝt cái, nhưng trên người họ nhӳng chiếc áo lính vẫn ngang nhiên phồng lên nhӳng chӛ mà điều lệnh quân đӝi không hề nói đến và xung quanh mũ là nhӳng món tóc đủ màu đủ kiểu thả ra. - Báo cáo đồng chí chuẩn uý, Tiểu đӝi 1 và 2 thuӝc Trung đӝi 3, Đại đӝi 5, Tiểu đoàn cao xạ “Đӝc lập” đến nhận nhiệm vụ bảo vệ mục tiêu – Cô gái có cấp bậc cao hơn nói với giọng khàn khàn – Tôi, trung đӝi phó, trung sĩ Kirianôva báo cáo hết. - Thế đấy! - Chuẩn uý nói sai hẳn phong cách điều lệnh – Không rưӧu chè là như thế đấy… Suốt ngày hôm ấy anh khua rìu ầm ĩ: làm phản cho chị em trong kho cứu hoả, vì chị em không đồng ý đến đóng quân nhờ các bà chủ nhà. Các cô thì đi khiêng các tấm gӛ và giӳ mӝt bên khi anh ra lệnh và léo nhéo luôn miệng như bầy chim ác là. Chuẩn uý đành cau có im lặng: anh muốn giӳ gìn uy tín. - Bất kỳ việc gì không có lệnh của tôi, không đưӧc tӵ tiện! – Anh tuyên bố khi mọi việc đã làm xong. - Đi hái quả rừng cũng không đưӧc à? – Cô tóc hung ngang tàng hỏi. Vaxkốp từ lâu đã lưu ý đến cô này. - Bây giờ chưa có quả gì cả! - Anh nói. - Thế đi hái lá chút chít đưӧc không? – Kirianôva thắc mắc – Chúng em mà không nấu ăn thêm thì chết. Đói lắm, đồng chí chuẩn uý ạ. Vaxkốp nghi ngờ đưa mắt nhìn nhӳng nếp áo căng thẳng của họ, nhưng cũng cho phép: - Không đưӧc đi quá bờ sông. Cây chút chít trên bãi sông nhiều lắm. Cuӝc đời êm đẹp hạnh phúc đến với khu trạm tránh tàu, nhưng chuẩn uý không thấy mình nhẹ hơn, mấy cô này ồn ào và hay sinh sӵ quá, khiến lúc nào chuẩn uý cũng cảm thấy như mình là chủ mà hoá ra khách lạ: anh sӧ nói hớ mӝt câu, sӧ làm mӝt điều vô ý. Còn cái chuyện vào nhà không gõ cӱa thì khỏi phải nói, giá anh có lúc nào quên thì mӝt tiếng rú báo đӝng đã lập tức hất anh và giá trị cũ ngay. Vaxkốp sӧ nhất là nhӳng lời bóng gió, đùa cӧt về chuyện trai gái, vì thế anh đi đâu là mặt cúi gằm xuống đất, tӵa hồ vừa đánh mất tiền lương tháng. - Đừng có buồn, anh Vaxkốp ạ! - Chị chủ nhà nói khi thấy quan hệ khó khăn giӳa anh và các chiến sĩ – Các cô ấy nói chuyện với nhau vẫn tôn anh là ông già, thế nên anh cũng đối xӱ với họ cho xứng như vậy chứ sao. Mùa xuân năm nay Vaxkốp mới tròn 32 tuổi, nên anh không muốn xem mình là mӝt ông già. Nhưng suy đi tính lại, anh đi đến kết luận rằng đó cũng là biện pháp của chị chủ để giӳ vị trí của chị: dù sao thì chị cũng đã từng đốt tan băng giá trong trái tim chuẩn uý vào mӝt đêm xuân và bây giờ tất yếu là chị phải quyết giӳ gìn trận địa đã chiếm đưӧc. Đêm đêm các cô pháo thủ vẫn nã cả tám khẩu súng vào bọn máy bay Đức đi qua, còn ban ngày thì họ giặt giũ, phơi phóng từ sáng đến chiều: xung quanh nhà kho cứu hoả lúc nào cũng thấy chăng ngang dọc đủ các thứ gì gì của họ. Cái lối trang trí như thế chuẩn uý cho là không đưӧc, anh liền thông báo ngắn gọn cho trung sĩ Kirianôva: - Bỏ ngụy trang! - Nhưng có lệnh rồi ạ. – Cô nói không cần suy nghĩ. - Lệnh nào? - Lệnh về chuyện đó ấy. Lệnh nói rằng nӳ chiến sĩ đưӧc phép phơi đồ lót khắp trận địa. Chuẩn uý im lặng: thôi thì mặc xác cái bọn con gái! Chỉ đụng đến là chúng nó cười đến Tết!. Thời tiết bây giờ ấm áp, lặng gió, nhưng muӛi nhiều đến nӛi không cầm cành lá trong tay là không dám bước đi đâu đưӧc, nhưng chỉ huy như anh mà đi đâu cũng phải đằng hắng như mӝt ông già thật, thì không thể nào chịu đưӧc. Câu chuyện bắt đầu từ mӝt ngày tháng Năm nóng bức. Anh bước ra đằng sau kho hàng và bӛng chết lặng người đi: trước mắt anh là nhӳng tấm thân trắng nõn ngồn ngӝn, đến nӛi anh nóng bừng cả hai tai lên, cả tiểu đӝi 1 dưới quyền hạ sĩ Ôxianina đang phơi nắng trên tấm vải bạt, trên người không mӝt tấc vải. Giá họ rú lên cho anh biết mà giӳ gìn lịch sӵ thì đâu đến nӛi, đằng này không thế, họ cứ rúc mũi xuống tấm bạt mà trốn khiến Vaxkốp phải giật lùi trở lại như mӝt chú nhóc trót chui vào vườn hàng xóm. Từ hôm đó, đi đâu mӝt bước anh cũng phải húng hắng ho như người lao phổi vậy. Ôxianina từ lâu anh đã nhận thấy là đặc biệt vì cô rất nghiêm. Cô không bao giờ cười đùa, thỉnh thoảng mới nhếch miệng, nhưng đôi mắt cứ nghiêm nghị. Ôxianina lạ lùng thật, vì thế Vaxkốp đành phải thận trọng dò hỏi qua chị chủ nhà dù biết rằng chị chẳng ưa gì công việc ấy cả. - Cô ấy góa chồng. - Chị Maria Nikiphôrốpna mӝt ngày sau kể lại, đôi môi hơi mím – Cô ấy bây giờ là người đàn bà hoàn toàn tӵ do, anh có thể bắt mối đưӧc đấy. Chuẩn uý nín thinh: đối với đàn bà thì không thể chứng minh đưӧc. Anh vớ cái rìu ra sân. Muốn suy nghĩ thì không gì tốt hơn là bổ củi, mà suy nghĩ thì anh có nhiều lắm, bây giờ phải sắp xếp chúng lại cho có trình tӵ. Tất nhiên, trước hết là vấn đề kӹ luật, thì cũng đưӧc đi, các chiến sĩ không uống rưӧu, không đưa đẩy với đám nӳ dân chúng, kể ra thì như vậy đấy. Nhưng trong nӝi bӝ thì lại chả có kӹ cương gì cả: “Liuđa, Vêra, Kachia đi gác! Kachia làm toán trưởng nghe chưa?” Phát lệnh mà lại như thế à? Cӱ gác là phải rất nghiêm, quân lệnh như sơn chứ. Đằng này thì cười đùa ầm ĩ. Việc này cần phải phê phán, nhưng phê phán như thế nào? Anh thӱ mӝt lần nói với Kirianôva về điều này, nhưng cô chỉ trả lời mӝt câu: - Chúng tôi đưӧc phép như thế, đồng chí chuẩn uý ạ. Cấp trên cho đấy. Đích thân tư lệnh trưởng bảo tôi mà. - Bọn họ còn cười, quӹ sứ thế đấy… - Anh đang phấn đấu à, anh Vaxkốp? Anh quay lại. Cô hàng xóm Pôlina Êgôrôva nhìn sang. Mӝt cô gái bạt mạng nhất khu: riêng tháng trước cô đã bốn lần tổ chức sinh nhật. - Đừng bận tâm quá làm gì, anh Vaxkốp. Bây giờ cả xóm chỉ còn mình anh làm giống thôi đấy. Rồi cô cười vang. Khuy cổ áo không thèm cài lại, để lӝ ra nhӳng nét tròn mẩy như nhӳng chiếc bánh mì mới ra lò. - Anh cứ đi lần lưӧt và ở mӛi nhà vài ngày cũng đủ rồi. Tuần này nhà này, tuần sau nhà khác. Chị em chúng tôi ở đây đã thoả thuận vậy mà. - Pôlina Êgôrôva, cô phải có lương tâm chứ. Cô là vӧ lính hay là loại đàn bà nào đấy? Phải biết giӳ mình cho phải, nghe chưa? - Anh Vaxkốp, chiến tranh ấy mà, nó sẽ xoá bỏ hết mọi chuyện. Lính cũng thế mà vӧ lính cũng vậy. Cái dây thòng lọng đáng sӧ chưa! Phải cắt bỏ ngay, nhưng cắt thế nào đây? Chính quyền địa phương đâu rồi? Cô này có chịu phục tùng anh đâu: anh đi bàn với ông thiếu tá quát oang oang hôm nọ. Đúng thế, nhӳng suy nghĩ của anh hầu như không có học thức. Anh cũng biết đọc, biết viết, biết làm tính trong phạm vi chương trình lớp bốn, bởi vì đúng đến năm cuối lớp bốn thì cha anh bị con gấu tát chết. Bọn mấy cô mà biết chuyện con gấu thì họ cười đau ruӝt! Thà là chết hơi đӝc trong đại chiến thế giới, chết vì mũi kiếm trong nӝi chiến, chết vì bàn tay tàn bào của cu-lắc, đằng này lại chết bất đắc kỳ tӱ - gấu tát! Nhưng bọn họ chỉ nhìn thấy con gấu ấy trong vườn bách thú thôi... Từ trong cái xó rừng u tịch ấy Vaxkốp đã lên dần đến cấp chỉ huy. Nhưng còn họ, tuy là lính trơn, nhưng lại có khoa học: nào góc ngắm đón, góc nghiêng, nào đӝ lệch. Người lớp bảy, kẻ lớp mười, nghe họ nói với nhau là đủ điều, chín lớp trừ bốn lớp còn năm lớp. Thế hoá ra là số lớp anh kém họ vẫn nhiều hơn là số lớp anh đã đi qua... Nhӳng ý nghĩ ấy toàn không vui cả, và cũng vì thế anh bổ củi với lòng căm phẫn đặc biệt. Nhưng mà lӛi tại ai? Chẳng lẽ là tại con gấu bất nhã kia ư? Lạ thật: trước đây anh cho rằng cuӝc đời anh thế là may mắn. Tất nhiên không phải mọi sӵ đều là như ý, nhưng anh không phải phàn nàn điều gì. Dù sao, với cái lớp bốn không trọn vẹn anh cũng đã qua đưӧc Trường Huấn luyện Trung đoàn và đã phục vụ ở đó mười năm trước khi lên chuẩn uý. Trên chặng đường đó anh vẫn giӳ đưӧc mình nguyên vẹn mặc dù số phận đã có lúc dồn anh đến chân tường, mà anh vẫn đứng vӳng. Vẫn đương đầu đưӧc... Trước cuӝc chiến tranh Phần Lan ít lâu anh lấy mӝt cô hӝ lý bệnh viện dã chiến. Mӝt cô gái thật sôi đӝng: lúc nào cô ấy cũng có thể hát múa và uống rưӧu đưӧc. Rồi cô cũng cho anh mӝt đứa con trai, đặt tên là Igo, Igo Phêđôtôvích Vaxkốp. Cuӝc chiến tranh Phần Lan bùng nổ. Vaxkốp ra mặt trận, lúc về có hai huy chương, và lần đầu tiên anh bị choáng váng: trong lúc anh còng lưng trên tuyết trắng, thì vӧ anh đã quấn quít với mӝt chàng bác sĩ thú y ở Trung đoàn và đã vӛ cánh bay về phương nam rồi. Vaxkốp lập tức li dị, anh nhờ Toà án đòi đưӧc đứa con đem gӱi về quê cho mẹ. Mӝt năm sau thằng bé qua đời. Từ đó Vaxkốp chỉ mỉm cười cả thảy có ba lần: mӝt lần với vị tướng trao Huân chương cho anh, mӝt lần với ông bác sĩ phẫu thuật gắp cho anh mảnh đạn nơi vai và mӝt lần với chị chủ nhà Maria vì tài đoán trúng tâm lý của chị. Chính vì mảnh đạn ấy mà anh có địa vị chỉ huy ở đây hôm nay. Trong kho còn chút ít tài sản, tuy không cắt đặt lính canh nhưng đã sinh ra cái chức chỉ huy, người ta giao cho anh quản lý luôn kho. Ba ngày mӝt lần anh đi vòng quanh mục tiêu kiểm tra các ổ khoá, tӵ mình ghi sổ theo dõi, và bao giờ cũng chỉ mӝt câu: “Đã kiểm tra. Không có suy chuyển”. Tất nhiên, dưới có ghi ngày giờ. Chuẩn uý Vaxkốp đã làm việc yên ổn. Yên ổn hầu như đưӧc đến ngày hôm nay. Còn bây giờ… Chuẩn uý thở dài. CHƯƠNG 2 Trong tất cả các sӵ kiện xảy ra trước chiến tranh Rita Mustakôva nhớ nhất buổi dạ hӝi học sinh tiếp đoàn Anh hùng Công an Biên phòng. Mặc dù hôm ấy không có Karaxupa, còn con chó cũng hoàn toàn không phải có tên Indux, Rita nhớ buổi dạ tiệc hôm đó tӵa hồ như nó vừa mới kết thúc và chàng trung uý e thẹn Ôxianin vẫn còn đang bước bên cô trên nhӳng vỉa hè lát gӛ rӝn bước chân người trong thị trấn biến giới bé nhỏ. Trung uý lúc đó chẳng là mӝt nhân vật gì cả, anh chỉ là mӝt thành viên ngẫu nhiên trong đoàn và là người hết sức e thẹn. Rita cũng không phải là người bạo dạn: cô ngồi trong phòng, không ra đón tiếp, không tham gia văn nghệ và chỉ mong đӝn thổ qua mấy tầng gác xuống cái nhà hầm đầy chuӝt bọ, còn hơn là phải tӵ mình bắt chuyện với bất kỳ chàng khách nào dưới ba mươi tuổi. Ngẫu nhiên cô ngồi cạnh trung uý Ôxianin, hai người không dám đӝng đậy, mắt nhìn thẳng phía trước. Sau đó bọn học sinh tổ chức trò chơi, và hai người lại đứng bên nhau. Rồi lại đến mӝt cuӝc vui chung khác: họ nhảy với nhau mӝt điệu van. Rồi hai người đứng bên cӱa sổ. Rồi... Phải, rồi anh tiễn cô về nhà. Rita tӵ nhiên nghĩ ra mӝt mưu mẹo quái ác: cô dẫn anh đi con đường xa nhất. Anh vẫn im lặng và chỉ hút thuốc, mӛi lần hút lại bẽn lẽn xin cô cho phép. Vì tính bẽn lẽn ấy mà trái tim Rita đập rӝn ràng. Lúc từ biệt thậm chí họ còn chưa nắm tay nhau, chỉ gật đầu thế thôi. Trung uý về đồn biên phòng và thứ Bảy nào cũng viết cho cô mӝt lá thư ngắn. Chủ nhật nào cô cũng viết trả lời mӝt lá thư dài. Mối tình thư kéo dài cho đến mùa hạ: tháng Sáu anh về ba ngày báo tin biên giới không yên, anh không đưӧc nghỉ dài hơn, vì thế họ cần đi đăng ký sớm. Rita không lấy gì làm ngạc nhiên, nhưng vào phòng đăng ký kết hôn nhӳng nhân viên quan liêu không chấp nhận cô vì còn năm tháng rưӥi nӳa cô mới tròn mười tám tuổi. Họ phải tìm đến Tư lệnh thành phố, rồi về chӛ bố mẹ cô. Cuối cùng họ cũng đạt đưӧc nguyện vọng. Rita là cô gái đầu tiên của lớp lấy chồng. Không phải cô lấy người thường mà lấy sĩ quan Hồng quân, lại là sĩ quan Biên phòng nӳa. Có lẽ trên đời không cô gái nào đưӧc hạnh phúc hơn thế. Lên đồn biên phòng cô đưӧc bầu ngay vào Ban chấp hành Phụ nӳ và đưӧc tham gia tất cả các nhóm hoạt đӝng. Cô học băng bó, bắn súng, cưӥi ngӵa, ném lӵu đạn, phòng tránh hơi ngạt. Mӝt năm sau cô sinh con – (chú bé Anbert ). Mӝt năm sau nӳa chiến tranh nổ ra. Rồi đến ngày đầu tiên cô đứng giӳa mӝt số người ít ỏi không hề sӧ hãi, hoang mang. Bao giờ cô cũng là người bình tĩnh, suy lý, và cô bình tĩnh cũng dễ hiểu thôi: hồi tháng Năm cô đã gӱi con về cho bố mẹ, vì thế cô yên tâm nhận nhiệm vụ cứu con cái của người khác. Đồn Biên phòng đӳng vӳng đưӧc 17 ngày. Suốt ngày đêm Rita nghe thấy tiếng súng xa. Như thế nghĩa là đồn vẫn sống, và cùng sống với nó là niềm tin của cô. Cô tin rằng chồng cô vẫn còn, rằng các chiến sĩ sẽ đứng vӳng đến ngày Hồng quân tới nơi để phối hӧp cùng nhau trả đòn quân địch. Ở đồn người ta vẫn thường hát: “Đêm xuống, bóng tối trùm biên giới, tuy thế không ai qua được. Chúng ta không cho kẻ thù thò mõm vào mảnh vườn Xô-viết chúng ta… ”. Nhưng ngày tháng cứ qua mà viện binh không có. Đến ngày thứ 17 súng đồn im bặt. Cấp trên định đưa Rita về hậu cứ, nhưng cô xin đưӧc chiến đấu. Người ta xua cô đi, cưӥng bức lên toa xe lӱa, nhưng người vӧ quả cảm của thưӧng uý đồn phó Ôxianin mӝt ngày sau đã có mặt ở Ban chỉ huy khu bố phòng. Cuối cùng cô đưӧc làm hӝ lý, nӱa năm sau cô đưӧc về học Trường bắn súng cao xạ Trung đoàn. Thưӧng uý Ôxianin hy sinh vào ngày thứ hai của cuӝc chiến tranh trong mӝt cuӝc phản công ban sáng. Mãi sang tháng Bảy Rita mới biết tin đó, qua người trung sĩ sống sót về đưӧc khi đồn thất thủ. Ban lãnh đạo đánh giá cao cô vӧ góa thôi cười của anh hùng biên giới: cô đưӧc nêu tên trong các tờ lệnh, đưӧc nêu gương trước mặt mọi người, và vì thế cô đưӧc chiếu cố nguyện vọng là sau khi học xong sẽ đưӧc cӱ về khu biên giới, nơi có đồn cũ và là nơi chồng cô ngã xuống trong mӝt trận đọ lê quyết liệt. Trận địa hồi ấy có phải lùi lại chút ít. Quân ta chốt ở mấy cái hồ có rừng cây che đӥ, nằm sâu trong địa thế rӝng và kín đáo giӳa đồn cũ với cái thị trấn nơi hồi nào trung uý Ôxianin làm quen với cô nӳ sinh ở lớp chín “B”… Bây giờ Rita đã đưӧc toại nguyện: điều ước muốn đã thành hiện thӵc. Đến cái chết của chồng cô cũng đã lắng sâu vào tận đáy lòng: cô có công việc, có trách nhiệm và có nhӳng mục tiêu hoàn toàn cụ thể để trút lòng căm thù vào đó. Cô đã học căm thù mӝt cách thầm lặng, nghiệt ngã, và mặc dù bây giờ khẩu đӝi của cô chưa bắn đưӧc chiếc máy bay nào của địch, nhưng cô cũng đã bắn cháy của chúng mӝt chiếc khinh khí cầu. Nó bùng lӱa lên, co dúm lại, thằng giặc lái nhảy ra và rơi xuống như mӝt tảng đá. - Bắn đi! Ri ta! Bắn đi! - Chị em pháo thủ kêu lên. Nhưng Rita chờ đӧi, ống ngắm vẫn bám sát cái điểm rớt xuống. Đến sát đất, thằng Đức bật dù, miệng cầu nguyện ông thần Đức của nó phù hӝ, thì cô nhẹ nhàng nổ súng. Bốn nòng súng nhả mӝt loạt đạn băm nát cái thân hình màu đen của nó. Chị em reo ầm lên, ôm lấy cô mà hôn, còn cô thì mỉm mӝt nụ cười khắc khổ. Suốt đêm ấy người cô nóng ran. Kirianôva cho cô uống trà, an ủi: - Rita à, rồi cảm giác ấy sẽ qua đi thôi. Khi mình giết thằng giặc đầu tiên, mình tưởng như mình chết luôn. Suốt mӝt tháng cứ nhắm mắt là thấy cái xác thằng quӹ ấy ám ảnh... Kirianôva là mӝt cô gái từng trải chiến đấu: trong chiến tranh Phần Lan cô đã đem túi cứu thương bò hàng cây số hoả tuyến và đưӧc tặng thưởng Huân chương. Rita kính trọng cô vì phẩm cách đó, nhưng không gần gũi thân thiết với cô cho lắm. Tuy nhiên, Rita cũng là người có lối sống biệt lập: đơn vị toàn nhӳng cô gái Đoàn viên thanh niên. Không phải như thế là họ trẻ trung hơn, mà nói thӵc ra là họ còn non nớt hơn. Họ chưa biết đến tình yêu, tình mẹ con, chưa nếm mùi khổ đau, vui sướng, họ toàn nói chuyện về các chàng trung uý, về nhӳng nụ hôn, còn Rita nghe nhӳng chuyện đó thì thấy nặng nề, khó chịu. - Ngủ đi! – Cô nói cӝc lốc, khi lại phải nghe nhӳng điều họ thú nhận với nhau như vậy – Tôi còn nghe thấy nhӳng chuyện vớ vẩn ấy thì cứ mà đứng gác tê chân. - Nói làm gì, Rita! – Kirianôva uể oải trách - Kệ chứ, chuyện chúng nó ấy mà. - Yêu thì chúng nó cứ yêu, tôi không nói làm gì. Đằng này thì, xó nào chúng nó cũng hôn với hít, tôi không thể nào hiểu đưӧc. - Cô cứ làm gương xem nào! - Kirianôva cười mỉm. Rita im bặt. Thậm chí cô cũng không hình dung làm sao chuyện đó có thể xảy ra đưӧc: đối với cô đàn ông không còn tồn tại nӳa. Chỉ có mӝt người là đàn ông thôi - người đó đã đưa cả đồn biên phòng vào cuӝc đọ lê trong buổi bình minh thứ hai của cuӝc chiến. Cô siết chặt dây lưng mà sống, siết đến nấc cuối cùng rồi. Trước tháng Năm họ lập chiến công: hai lần chọi nhau với bọn máy bay “metxe”. Máy bay Đức từ phía mặt trời hiện ra, bổ nhào xuống khẩu đӝi pháo, trút lӱa dày đặc. Chúng giết mӝt cô tiếp đạn của ta, mӝt cô gái to béo, mũi gãy, dáng người cục mịch, lúc nào cũng lặng lẽ nhai mӝt cái gì đó trong miệng, chúng còn làm thương nhẹ 2 người nӳa. Đi đưa cô gái hy sinh còn có chính uӹ đơn vị, còn các cô gái thì khóc rống lên. CHƯƠNG 3 Họ bắn súng tiễn đưa trên mӝ, sau đó chính uӹ gọi riêng Rita mà bảo: Phải bổ xung thêm người cho đơn vị, Rita im lặng. - Tập thể của cô mạnh đấy, cô Rita ạ. Các cô cũng biết rằng, phụ nӳ ngoài mặt trận là mӝt đối tưӧng như người ta nói, rất đáng chú ý. Cũng có nhӳng trường hӧp các cô không chịu đӵng đưӧc. Rita vẫn im lặng. Chính uӹ giậm dịch đôi chân, lấy thuốc ra hút rồi trầm giọng nói: - Có mӝt đồng chí trong ban Tham mưu có gia đình rồi, nhưng cũng có, nói thể nào nhỉ, mӝt cô bạn gái. Mӝt đồng chí ở Hӝi đồng quân sӵ biết chuyện đã sӱa cho đồng chí đại tá ấy mӝt trận và ra lệnh cho tôi phải giải quyết cái cô bạn ấy. Phải đưa vào mӝt tập thể tốt. - Xin cứ đưa về đây! – Rita nói. Sáng hôm sau cô đã đưӧc nhìn thấy và ngây ra mà ngắm: cô gái dong dỏng cao, tóc hung, da trắng bóc. Đôi mắt thì như trẻ thơ: xanh xanh, tròn như hai cái đĩa con. - Chiến sĩ Epghênina Kômenkôva xin nhận nhiệm vụ... Hôm đó là ngày tắm giặt, lúc đến lưӧt họ, các cô gái trong phòng thay quần áo ngắm nhìn cô bạn mới, như nhìn báu vật: - Epghênina, cậu là mӝt nàng tiên cá đấy! - Epghênina, da cậu như pha lê ấy! - Epghênina, cậu đứng làm mẫu tưӧng đưӧc đấy! - Epghenina, cậu cần gì phải mặc áo nịt nӳa! - Ôi, Epghênina, phải đưa cậu vào bảo tàng thôi! Cậu phải nằm trong hòm nhung lắp kính cho mọi người ngắm! - Tӝi nghiệp! – Kirianôva thở dài - người thế kia mà phải đóng khung quân phục – thà chết còn hơn. - Đẹp quá – Rita thận trọng bổ xung - người đẹp mấy ai hạnh phúc. - Cô tӵ nói mình đấy à? – Kirianôva mỉm cười Rita lại im: cô không thể kết bạn đưӧc với Kirianôva. Không thể nào đưӧc. Nhưng với Epghênina thì lại đưӧc. Tình bạn tӵ nó đến, không cần chuẩn bị, không phải thăm dò: cứ tӵ nhiên là Rita kể hết cuӝc đời cho Epghênina nghe. Phần thì muốn chọc tức Epghênina, phần thì muốn nêu gương và kể công. Còn Epghênina, đáp lại, cô chẳng thèm tỏ ra thương hại và thông cảm. Cô chỉ nói cӝc lốc: - Thế nghĩa là cậu cũng đã có món nӧ riêng rồi đấy. Cái giọng của cô khiến cho Rita, dù đã biết rất rõ về đại tá đi nӳa, cũng phải cất tiếng hỏi: - Thế cậu cũng có chứ? - Mình chỉ có mӝt thân mӝt mình mà thôi. Mẹ mình, em gái mình và em trai mình đã ngã xuống vì súng máy rồi. - Chúng càn quét à? - Xӱ tӱ đấy. Chúng bắt hết các gia đình của nhӳng người chỉ huy rồi quạt súng máy. Còn mình thì đưӧc mӝt bà người Extôni giấu vào mӝt ngôi nhà trước bãi bắn nên nhìn thấy tất cả. Đúng là tất cả! Em gái mình ngã xuống cuối cùng, chúng lại còn bồi thêm... - Epghênina, cậu nghe này, thế còn đại tá? – Rita thầm hỏi – Epghênina, làm sao cậu lại có thể... - Có thể đấy! – Epghenina lắc mạnh mái tóc hung như thách thức - Cậu định giáo dục mình từ bây giờ hay là để bao giờ báo yên đã! Số phận Epghênina đã làm cho Rita không còn là ngoại lệ nӳa, và thật kỳ lạ! – Trái tim cô đã có phần chai lạnh trước đau khổ, cô đã bắt đầu mềm lòng hơn trước. Thậm chí cô còn cười đùa, thỉnh thoảng lại còn ca hát với các cô gái, nhưng cô chỉ đúng là cô khi ngồi mӝt mình với Epghênina mà thôi. Kômenkôva tóc hung, bất chấp mọi chuyện bi thảm, vẫn là cô gái lắm bạn nhất và nghịch ngӧm nhất. Có khi, để làm vui lòng cả đơn vị, cô đã trêu mӝt chàng trung uý đến nӛi chàng ấy phải ngây ngẩn ra, có lúc giӳa giờ giải lao, trong tiếng hát làm nhịp của bạn, cô đã nhảy mӝt điệu Digan như gió lốc; có lúc đӝt nhiên cô ngồi kể lại cả mӝt cuốn tiểu thuyết - cứ là phải ngây người ra mà nghe. - Epghênina, cậu phải lên sân khấu mới đúng! – Kirianôva và thở dài - Người thế này mà uổng phí. Thế là nӛi cô đơn bấy lâu Rita gắng công giӳ gìn đã hết: Epghênina đã lay đổ tất cả. Cả tiểu đӝi chỉ có mӝt người kém hấp dẫn, đó là Galia Chetvêrtak. Cô ấy gầy gò, mũi nhọn, hai bím tóc nhỏ dài, thẳng tắp và có bӝ ngӵc phẳng như của nam giới. Ở buồng tắm Epghênina kỳ cọ cho cô, tết tóc cho cô, mặc áo cho cô, khiến Galia trông rӵc rӥ hẳn lên. Đôi mắt cô bӛng trở nên long lanh, nụ cười hiện ra trên môi và đôi bầu ngӵc non như hai cây nấm hằn trên ngӵc áo. Từ đấy Galia không rời Epghênina nӱa bước và nhóm bạn này có ba người: Rita, Epghênina và Galia. Cái tin đơn vị bị chuyển từ hoả tuyến về giӳ mục tiêu khu trạm khiến chị em chống lại quyết liệt. Chỉ có Rita là im lặng: cô chạy lên ban Tham mưu xem bản đồ rồi nói: - Các đồng chí cӱ tiểu đӝi tôi đi cũng đưӧc. Chị em lấy làm ngạc nhiên. Epghênina cӵ lại kịch liệt, nhưng đến sáng hôm sau cô bӛng đổi ý và bắt đầu tuyên truyền rằng phải bảo vệ khu trạm ấy. Vì sao như thế và để làm gì thì chẳng ai hiểu cả, tuy nhiên mọi người vẫn im lặng: người ta tin Epghênina và như thế nghĩa là việc ấy nên làm. Mọi chuyện bàn lập tức lắng đi và bắt đầu chuẩn bị lên đường. Lúc mọi người vừa đặt chân đến trạm thì Rita, Epghênina và Galia bắt đầu uống chè suông, không có đường. Đưӧc ba đêm, đến đêm thứ tư Rita biến mất. Cô trườn ra khỏi kho cứu hoả và, như mӝt cái bóng, cô vưӧt qua khu ga còn đang chìm trong giấc ngủ rồi tan biến vào trong rừng cây trăn lúc ấy còn đẫm sương lạnh. Theo con đường heo hút, cô tìm ra đến đường cái và vẫy đưӧc mӝt chiếc xe tải vừa mới trông thấy: - Còn đi xa hả, người đẹp? – Ông chuẩn uý rậm râu hỏi – Ban đêm các xe tải vẫn thường về tuyến sau chở quân nhu và áp tải xe thường là nhӳng người xa lạ với quân ngũ và điều lệnh. - Đến thành phố các anh cho xuống, đưӧc không? Từ trong thùng xe hai cánh tay vươn ra. Không chờ lệnh, Rita trèo lên bánh xe và nháy mắt cô đã lên đưӧc. Người ta vứt cho cô mӝt tấm bạt để nằm và mӝt áo bông để đắp: - Ngủ đi, cô em, đӝ mӝt tiếng thì dậy... Sáng hôm sau cô đã có mặt ở đơn vị. - Liđa, Raia - đi làm nhiệm vụ? Không ai biết, trừ Kirianôva, vì có người báo cho cô. Nhưng cô không nói gì mà chỉ cười thầm: - Lại kiếm đưӧc mӝt chàng nào rồi, giỏi thật. Thôi, may ra nó vui lên thì tốt... Cả với Vaxkốp cô cũng không nói câu gì. Hơn nӳa, trong số con gái chẳng ai sӧ Vaxkốp, Rita lại càng không sӧ. Thì đấy, anh ta cứ lang thang khắp trạm như mӝt chàng ngốc, trong bụng có vài chục chӳ để nói mà lại toàn là nhӳng điều lệnh cả. Ai mà nói chuyện với anh ta đưӧc? Nhưng kӹ luật là kӹ luật, mà trong quân đӝi lại càng phải thế. Kӹ luật ấy đòi hỏi rằng ngoài Epghênina và Galia không ai đưӧc biết chuyện Rita đi chơi đêm cả. Đường, bích-cốt, lương khô, đôi khi cả nhӳng hӝp cá nӳa đưӧc chuyển về cái thị trấn bé nhỏ. Sung sướng như điên dại với nhӳng thành công của mình, Rita cứ đi đi lại lại, mӛi tuần đến hai ba đêm, vì thế cô đen sạm đi và gầy hốc hác. Epghênina trách móc ghé tai bảo nhỏ: - Quá lắm rồi đấy, mẹ trẻ ạ! Quân cảnh nó vớ đưӧc, quan trên đụng đến là chết cháy. - Im đi, Epghênina, số mình bao giờ cũng may cả, lo gì! Mắt cô sáng rӵc lên vì hạnh phúc. Với mӝt người như thế thì khó khuyên can đưӧc nghiêm chỉnh. Epghênina lấy làm buồn lắm: - Ôi, Rita, cẩn thận đấy nhé! Kirianôva biết nhӳng chuyến đi ấy. Điều đó Rita cũng đoán ngay đưӧc khi nhìn thấy khoé mắt, nụ cười của Kirianôva, nụ cười ấy đốt cháy tâm can cô tӵa hồ như bảo rằng chính cô là kẻ phản bӝi thưӧng uý của mình. Cô thấy nghẹn cổ, muốn bảo thẳng rằng đừng có mà cười như thế nӳa, nhưng Epghênina không cho, Epghênina kéo cô ra chӛ vắng bảo: - Rita ạ, đừng như thế, cứ để cô ấy muốn nghĩ thế nào thì nghĩ. Rita trấn tĩnh lại và thấy là phải. Cô ấy muốn nghĩ trăm điều xấu xa cũng đưӧc, miễn là cô ấy im lặng, đừng có phá ngang và đừng có cho Vaxkốp biết. Anh ta sẽ làm tình làm tӝi, không mở mắt ra đưӧc. Thì đã có gương tày liếp rồi đấy: hai cô Tiểu đӝi 1 bị chuẩn uý vớ đưӧc bên kia sông. Suốt bốn giờ liền từ trưa đến tối ông ấy cho mӝt bài học luân lý: ông ấy trích dẫn từng câu từng chӳ trong điều lệnh, chỉ thị, nӝi qui. Bọn con gái khóc hết nước mắt. Sau đó, sang sông thì bị cấm đã đành, mà ra khỏi cӱa cũng bị cấm nốt. Nhưng Kirianôva vẫn im lặng. Dạo ấy đang là nhӳng đêm lặng gió - Nhӳng đêm dải sáng lờ mờ từ hoàng hôn kéo đến tận rạng đông tỏa ngát mӝt mùi hương cỏ mật đơm hoa ngào ngạt, và chị em ngồi hát đến tận gà gáy lần thứ hai bên kho cứu hoả. Rita bây giờ chỉ giấu mӝt mình Vaxkốp mà thôi. Cách hai đêm mӝt lần, ăn cơm chiều xong cô lại trốn đi suốt đêm và lại trở về đơn vị trước lúc mọi người ngủ dậy. Nhӳng lần trở về như thế Rita lấy làm thích lắm. Nӛi lo sӧ bị quân cảnh bắt gặp không còn nӳa và lúc đó cô có thể ung dung tháo giày buӝc ra sau lưng và đi chân không trên mặt đường đẫm sương tê buốt. Cô cứ thế lê bước mà nghĩ, lo toan cho đêm sau trốn tiếp. Cuӝc hẹn hò tiếp sau có thể hoạch định mӝt mình, hoàn toàn không hoặc hầu như không phụ thuӝc vào ý chí của người khác. Cứ nghĩ như thế Rita thấy mình thật là hạnh phúc. Nhưng chiến tranh đã chi phối cuӝc sống con người theo phép tắc riêng của nó, buӝc các số phận đan kết vào nhau mӝt cách kỳ lạ thậm chí là không hiểu đưӧc. Và, trong lúc lừa dối người chỉ huy khu trạm số 171 yên tĩnh này thì hạ sĩ Rita Ôxianina vẫn không biết gì rằng chỉ thị của Cục an ninh Đế chế Đức số X 219/702 với hàng chӳ “DÀNH RIÊNG CHO CHỈ HUY” đã đưӧc ký và thӵc hiện. CHƯƠNG 4 Và nơi đây bình minh yên tĩnh, vô cùng yên tĩnh. Rita vẫn đang đi chân đất: đôi giầy vẫn lúc lắc sau lưng. Từ đầm lầy mӝt đám sương dày đùn lên làm chân cô cóng buốt, nhӳng hạt sương đậu vào váy áo và Rita khoan khoái nghĩ rằng trước khi vào khu trạm cô sẽ ngồi nghỉ trên mӝt gốc cây quen thuӝc, sẽ lấy đôi tất khô ra đi và sẽ xỏ giày. Còn bây giờ cô phải rảo bước hơn vì cô đã bị mất mӝt ít thời gian chờ đӧi xe tải. Hơn nӳa chuẩn uý Vaxkốp tảng sáng là đã mò ra nhà kho sờ ổ khóa, mà Rita thì lại phải đi qua cái nhà kho ấy: gốc cây của cô cách bức tường gӛ ghép vài bước, sau mӝt bụi rậm. Từ đấy đến gốc cây còn phải đi hai khúc ngoặt, sau đó đi mӝt lối tắt qua vạt cây trăn. Rita đi hết khúc ngoặt đầu thì bӛng đứng sӳng lại: trên đường có mӝt người. Người đó đứng im, mắt nhìn ra phía sau, khổ người to cao, mặc chiếc áo khoác rằn ri, có mӝt bọc gì đó phình ra trên lưng. Tay phải cầm mӝt bọc dài bó chặt, ngӵc đeo mӝt khẩu súng máy. Rita bước xéo vào bụi. Lá cây rung lên, đổ sương xuống đầu Rita mà cô cũng không cảm thấy gì hết. Như ngừng thở, cô nhìn qua kẽ lá thưa theo dõi kẻ lạ mặt đang đứng im như mӝt bóng ma. Từ trong rừng cây bước ra người thứ hai: người này thấp hơn mӝt chút, cũng đeo súng trên ngӵc và cầm mӝt bọc trong tay. Hai người lẳng lặng đi thẳng về phía cô, họ đi nhӳng đôi giày cao cổ, buӝc dây và bước rất nhẹ nhàng trên cỏ ướt. Rita cho tay vào miệng và cắn suýt chảy máu. Phải làm sao không đưӧc đụng đậy, không đưӧc kêu lên, không đưӧc ra khỏi bụi cây! Hai người đã đến sát chӛ cô: mӝt người đụng vai vào cành cây trước mặt cô. Rồi cả hai lại đi, im lặng, không nói mӝt lời như nhӳng cái bóng, rồi mất hút. Rita chờ thêm chút nӳa – không có ai cả. Cô thận trọng bước ra, chạy ù ra đường, rồi lại chui vào mӝt bụi cây nghe ngóng. Im lặng. Cô nín thở chạy thục mạng: đôi giày đánh vào lưng bình bịch. Không giấu giếm nӳa, cô chạy băng vào khu nhà ở, đấm thùm thụp vào cánh cӱa khoá chặt, im ắng: - Đồng chí chỉ huy!… - Đồng chí chuẩn uý!… Cuối cùng cӱa cũng mở ra, Vaxkốp đứng trên ngưӥng, mặc quần ngắn, chân đi dép lê, mình mặc áo lót vải thô có dây đeo. Anh chớp chớp đôi mắt còn ngái ngủ: - Gì thế? - Bọn Đức trong rừng! - Thế hả?!… - Vaxkốp nheo mắt nghi ngờ: mấy cô này lại đùa chứ có gì đâu – Sao cô biết? - Chính tôi nhìn thấy. Chúng có hai thằng, đeo súng và khoác áo ngụy trang… Không, có lẽ cô này nói thật. Đôi mắt lӝ vẻ sӧ hãi... - Cô chờ đây nhé! Chuẩn uý quay vào nhà. Anh xỏ giày, mặc áo vӝi vàng như đi chӳa cháy. Chị chủ nhà mặc đӝc mӝt chiếc áo, ngồi nhỏm trên giường há miệng - Chuyện gì thế, anh Phêđô Epgraphôvích? - Không, chẳng có chuyện gì liên quan đến cô cả! Anh ra đường, vừa đi vừa thắt đai súng bên sườn. Ôxianina vẫn đứng nguyên chӛ cũ, vẫn lủng lẳng đôi giày trên vai. Chuẩn uý liếc mắt nhìn đôi chân cô: đôi chân đỏ mọng, ướt đẫm, ngón chân cái vẫn còn dính mӝt chiếc lá rơi. Như thế nghĩa là đi chân không trong rừng, còn giày thì vác vai: thôi đưӧc, thế là bây giờ đánh nhau rồi. - Tôi ra lệnh: mang súng, báo đӝng chiến đấu! Bảo Kirianôva gặp tôi. Chạy mau! Hai người chạy về hai phía: Rita chạy về kho cứu hoả, còn anh, chạy ra nhà gác đường sắt, chӛ máy điện thoại. Phải giӳ đưӧc liên lạc!… - “Cây thông”, “Cây thông”!… Ôi trời ôi!… Hoặc là họ ngủ, hoặc là máy hỏng -… “Cây thông”!… “Cây thông”!.. - “Cây thông” nghe đây! - Mười bảy nói đây. Cho xin thứ ba nhé. Khẩn lên, có biến! - Cho đây, đừng có rống lên thế. Biến cố của anh là… Trong máy có tiếng rè rè, sào sạo, rồi sau, mӝt giọng xa xa hỏi: - Vaxkốp đấy hả. Có chuyện gì thế? - Đúng vậy thưa đồng chí Thứ ba. Bọn Đức ở trong rừng cạnh chӛ chúng tôi. Hôm nay hai tên bị phát hiện... - Ai phát hiện? - Hạ sĩ Ôxianina... Kirianôva bước vào, đầu không đӝi mũ. Cô cúi chào rất điệu như trong dạ hӝi vậy. - Tôi đã ra lệnh báo đӝng chiến đấu, thưa đồng chí Thứ ba. Tôi quyết định lùng sục rừng... - Đừng lùng sục, đồng chí Vaxkốp. Phải nghĩ đã: chúng ta bỏ ngỏ mục tiêu thì chẳng đưӧc ai khen đâu. Thế hai thằng Đức của anh hình dáng thế nào? - Người gặp nói chúng khoác áo ngụy trang, đeo súng máy. Đó là thám báo... - Thám báo? Chúng thám báo gì ở chӛ anh? – Anh vẫn ôm chị chủ nhà mà ngủ ngon lành đấy chứ? Bao giờ cũng thế, bao giờ Vaxkốp cũng có lӛi. Ai cũng trút giận lên đầu anh cả. - Sao im thế, Vaxkốp? Anh nghĩ gì vậy? - Tôi nghĩ rằng phải tìm bắt chúng, đồng chí Thứ ba ạ. Bây giờ chúng chưa đi xa đâu. - Phải đấy! Đồng chí lấy năm người đi lùng ngay. Kirianôva có đấy không? - Có ạ, thưa đồng chí… - Đưa ống nghe cho cô ấy đi! Kirianôva nói ngắn gọn, chỉ có hai lần cô bảo “vâng ạ” còn đến năm lần nhắc lại mӝt câu gì đó. Cuối cùng cô đặt ống nghe xuống: - Có lệnh giao cho đồng chí năm người. - Cô cho tôi cái cô trông thấy quân Đức nhé! - Ôxianina sẽ làm nhóm trưởng! - Phải đấy, các cô tập hӧp lại đi. - Tập hӧp rồi, thưa đồng chí chuẩn uý. Tập hӧp! - Thế mà cũng là tập hӧp. Cô thì tóc còn chấm thắt lưng như bờm ngӵa, cô thì còn cuӝn nhӳng búi giấy gì trên đầu. Thế mà cũng là quân nhân! Mang nhӳng người ấy đi quét rừng, đi lùng bắt bọn Đức có súng máy! Vũ khí thì rặt nhӳng thứ cổ lӛ, đồ nӝi, súng kiểu năm 1891... - Nghỉ! - Epghênina, Galia, Lida… Chuẩn uý cau mặt: - Khoan đã, Ôxianina! Chúng ta đi bắt bọn Đức chứ không phải đi bắt cá đâu. Vì thế ít ra các cô cũng phải biết bắn súng... - Biết rồi. Vaxkốp định bỏ qua nhưng bӛng nhớ ra: - À quên, có ai biết tiếng Đức không? - Tôi biết! Mӝt giọng thỏ thẻ từ trong hàng quân vọng lên. Vaxkốp bӵc mình: - Tôi là ai? Tôi là cái gì? Phải báo cáo chứ! - Chiến sĩ Guốcvích! - Có thế chứ! Giơ tay lên - Tiếng Đức là gì? - Hen-đê hô-khơ - Đúng - Chuẩn uý khoát tay - Đưӧc rồi, đồng chí Guốcvích... Năm người xếp thành mӝt hàng, nghiêm trang như con nít, nhưng có vẻ chưa sӧ sệt gì cả. - Chúng ta sẽ đi hai ngày đêm, cần phải dӵ trù như vậy. Các đồng chí phải mang theo lương khô và mӛi người... 5 kẹp đạn. Chuẩn bị ngay đi! Ăn phải no, giầy phải ấm, quần áo phải gọn. Thời hạn chuẩn bị - 40 phút. Giải tán!... Kirianôva và Ôxianina theo tôi! Trong lúc các chiến sĩ ăn sáng và chuẩn bị, chuẩn uý đưa các trung sĩ về nhà mình hӝi ý. Cũng may chị chủ nhà đã đi đâu, nhưng giường chiếu thì lại chưa dọn: hai cái gối cạnh nhau trông thӵc là âu yếm... Vaxkốp thết họ món súp khoai tây và đứng ngắm tấm bản đồ cũ rích nhàu nát. - Tức là cô gặp chúng trên đường này chứ gì? - Đúng rồi – ngón tay Ôxianina khẽ chạm vào bản đồ - Chúng đi qua mặt tôi theo hướng đường cái. - Đường cái à?… Thế bốn giờ sáng cô vào rừng làm gì? Ôxianina im lặng: - Làm cái việc ban đêm ấy mà – Kirianôva nói, mắt nhìn chӛ khác. - Việc ban đêm?... - Vaxkốp nổi nóng vì thấy họ nói dối! – Tôi đã tӵ làm riêng cho các cô mӝt cái nhà xí rồi còn gì! Hay là chật quá chăng? Hai người cau mặt lại: - Đồng chí chuẩn uý ạ, có nhӳng vấn đề phụ nӳ không nhất thiết phải trả lời đâu, đồng chí biết cho nhé – Kirianôva lại nói. - Ở đây không có phụ nӳ! - người chỉ huy quát lên, thậm chí còn đấm nhẹ tay xuống bàn nӳa – Không có! Chỉ có chiến sĩ và chỉ huy, rõ chưa? Bây giờ là thời chiến, từ nay đến lúc chiến tranh kết thúc, tất cả chúng ta đều là giống trung cả... - Thì giường của đồng chí vẫn còn bừa bӝn kia kìa, đồng chí giống trung ạ... Hừ, Kirianôva ác khẩu thật! Mӝt lời là thòng lọng treo cổ! - Cô nói là chúng ra phía đường cái phải không? - Vâng, hướng đó... - Chúng ra đường cái làm quái gì: hai bên đường, rừng cây đã trụi từ thời chiến tranh Phần Lan rồi, ở đấy chúng sẽ bị tóm ngay. Không, các đồng chí chỉ huy cấp dưới ạ, không phải chúng đi ra hướng đường cái đâu... Nhưng thôi, các đồng chí ăn nӳa đi, ăn nhiều vào. - Ở đó toàn là sương mù với bụi rậm – Ôxianina nói – Tôi cứ tưởng... - Cứ tưởng thì đáng lẽ phải làm dấu thánh rồi đấy - người chỉ huy nói – Cô bảo chúng đều mang bọc phải không? - Vâng ạ, mà hẳn là nhӳng bọc nặng, chúng đều xách tay phải. Nhӳng bọc ấy buӝc cẩn thận lắm. Chuẩn uý cuốn điếu thuốc, châm hút và đi đi lại lại. Bӛng nhiên anh thấy mọi điều thật rõ ràng, rõ ràng đến nӛi anh thấy ngần ngại. - Tôi nghĩ rằng chúng mang bӝc phá. Mà nếu là bӝc phá thì không phải chúng ra phía đường cái, mà chính là ra phía đường sắt, đường sắt Kirốp. - Ra đường Kirốp thì có phải lần đầu đâu - Kirianôva nghi ngờ nói. - Xa thì xa nhưng lại có đường rừng. Mà rừng ở đây thì ác lắm: cả mӝt quân đoàn có thể náu đưӧc chứ đừng nói là hai người. - Nếu vậy thì... - Ôxianina hồi hӝp - Nếu vậy thì phải báo ngay cho đơn vị bảo vệ đường sắt. - Kirianôva sẽ báo – Vaxkốp nói - Hằng ngày tôi vẫn báo cáo lúc hai mươi giờ ba mươi, tên hiệu “17”, Ôxianina, cô ăn nӳa đi. Rồi còn phải cuốc bӝ suốt ngày đấy… Bốn mươi phút sau đӝi truy lùng tập hӧp, nhưng phải mӝt tiếng rưӥi sau mới khởi hành đưӧc vì chuẩn uý rất nghiêm khắc và cẩn thận: - Tháo ủng ra!… CHƯƠNG 5 Thế là tháo: mӝt nӱa số chiến sĩ đi bít tất mỏng, nӱa kia xà cạp quấn như khăn quàng cổ. Giày ủng như thế thì không chiến đấu lâu đưӧc vì chỉ đi ba cây số là chân phồng rӝp chảy máu. Đưӧc rồi, nhưng vì sao chỉ huy của họ, hạ sĩ Ôxianina, biết đi giày ủng đúng cách mà không chịu dạy cho cấp dưới của mình?… Chuẩn uý dạy cách quần xà cạp mất bốn mươi phút. Bốn mươi phút nӳa bắt chị em lau súng. Không lau sạch các khe kẽ thì bắn làm sao đưӧc. Thời gian còn lại, chuẩn uý đánh vào việc đọc mӝt bài giảng ngắn, mà theo ý chuẩn uý thì nó nhằm giúp các chiến sĩ nắm vӳng tình hình: - Các đồng chí đừng sӧ kẻ thù. Chúng đi trên đất hậu phương ta thì chúng sӧ ta. Nhưng cũng đừng tiếp cận chúng quá bởi vì chúng toàn đàn ông khoẻ mạnh lại đưӧc trang bị vũ khí riêng để đánh gần. Nếu gặp trường hӧp chúng đến gần ta thì tốt nhất là ta tránh. Có điều là, lạy Chúa, đừng có mà chạy, dùng súng máy bắn người chạy là thú nhất đấy. Các đồng chí chỉ đi từng hai người mӝt. Trên tuyến đường không đưӧc chậm bước và không đưӧc nói chuyện. Nếu đường bị lӝ thì làm thế nào? - Chúng tôi biết rồi – cô tóc hung nói - mӝt người đi bên phải, mӝt người đi bên trái. - Phải bí mật - Vaxkốp nói thêm - Trật tӵ sẽ như sau: đi đầu là nhóm quan sát gồm hạ sĩ và mӝt đӝi viên, sau đó cách mӝt trăm mét là trung tâm tức là tôi và – anh nhìn cả tiểu đӝi – và phiên dịch viên. Mӝt trăm mét sau tôi là cặp cuối cùng. Tất nhiên không phải là từng cặp đi cạnh nhau mà là cách nhau mӝt tầm mắt. Trường hӧp phát hiện có địch, hoặc điều đáng nghi thì... Có ai bắt trước đưӧc tiếng thú rừng hoặc chim chóc không? Các cô cười khúc khích, ngốc thật!... - Tôi hỏi thật đấy! Trong rừng không dùng tiếng người đưӧc đâu: bọn Đức cũng có tai chứ. Mọi người im lặng. - Tôi biết - Guốcvích rụt rè nói – tôi biết kêu tiếng lừa. - Lừa ở đây không ai nuôi đâu! - Chuẩn uý không vui, nhận xét – Thôi đưӧc, chúng ta sẽ học cạc cạc như tiếng vịt ấy. Anh kêu thӱ và mọi người cười vanh. Làm sao bӛng nhiên họ lại vui như Tết ấy. Vaxkốp không sao hiểu đưӧc, tuy nhiên chính anh cũng phải mỉm cười. - Đấy, vịt đӵc gọi vịt cái như thế đấy! – Anh giải thích – Nào, các bạn thӱ đi. Mọi người cạc cạc mӝt hồi khoái chí. Riêng Epghênina, cô gái tóc hung, là gắng sức nhất (chao ôi, cô gái xinh quá, lạy trời đừng để tôi phải lòng cô ta), nhưng xuất sắc hơn cả là Ôxianina. Mӝt người nӳa kêu cũng khá, hình như Liđa thì phải. Liđa người to, đậm, vai và đùi không biết chӛ nào mập hơn. Còn giọng bắt chước thì thật hay. Nói chung là không có gì đáng phàn nàn cả: mӝt người như thế bao giờ cũng cần, sức khỏe ấy có thể thay ngӵa kéo cày đưӧc. Chẳng như hai cô thành phố Galia Chetvêrtak và Xônia Guốcvích – cô phiên dịch. - Chúng ta sẽ đến hồ Vôpi. Các bạn nhìn đây - Mọi người xúm quanh bản đồ, người nọ thở vào gáy, vào tai người kia đến vui - Nếu bọn Đức ra phía đường sắt thì chúng ta cũng không bỏ đưӧc hồ này. Còn đường tắt thì chúng không biết, như thế nghĩa là chúng ta sẽ đến sớm hơn. Từ đây tới đó chừng 20 cây số, khoảng trưa nay sẽ tới. Chúng ta chuẩn bị cũng còn kịp, bởi vì bọn Đức phải đi đường vòng lại phải đi lén lút ít ra cũng mất 50 cây số mà đằng nào cũng phải qua đây. Các đồng chí chiến sĩ hiểu chưa? Các chiến sĩ của anh trở nên nghiêm túc ra: - Rõ… Đối với họ chiến tranh chỉ là tắm nắng và xả súng lên máy bay địch cho đã đời mà thôi... Bây giờ hạ sĩ Ôxianina đi kiểm tra quân khí và trang bị. Mười lăm phút nӳa xuất phát. Ạnh bỏ đi: phải rẽ qua nhà mӝt chút. Lúc nãy anh đã dặn chị chủ nhà ngồi xếp cho anh ba lô và nhӳng thứ cần thiết khác. Bọn Đức là quân hung bạo, chỉ có trong tranh đả kích mới thấy diệt đưӧc chúng ngon lành hàng loạt mà thôi. Phải chuẩn bị mới đưӧc. Chị Maria Nikiphôrốpna chuẩn bị đầy đủ theo ý kiến anh, thậm chí còn nhiều hơn là khác, có cả mӝt miếng mӥ và mӝt ít cá khô. Anh muốn mắng chị mӝt câu, nhưng rồi nghĩ lại: ở đӝi có nhiều người. Anh nhét vào trong ba lô mӝt số lưӧng đạn thừa dùng cho súng trường và súng lục, lại xách thêm hai quả lӵu đạn nӳa: thiếu gì chuyện có thể xảy ra đưӧc. Chị chủ nhà sӧ hãi nhìn anh, yên lặng rồi rơm rớm nước mắt. Toàn thân chị rướn về phía anh, dù chị vẫn đứng nguyên mӝt chӛ, khiến Vaxkốp không dừng đưӧc, phải đặt tay lên đầu chị. - Ngày kia tôi sẽ về. Chậm nhất là ngày thứ tư. Chị oà khóc. Ôi, nhӳng người đàn bà, nhӳng người thật bất hạnh! Đối với đàn ông, chiến tranh cũng chẳng để làm gì còn đối với các bà thì… Anh bước ra rìa làng, nhìn đӝi “cận vệ “ của mình: báng súng gần như chạm đất. Vaxkốp thở dài: - Xong cả rồi chứ? - Rồi ạ! - Rita nói - Tôi chỉ định tiểu đӝi phó trong suốt cuӝc hành quân này là hạ sĩ Ôxianina. Tôi nhắc lại hiệu lệnh: hai tiếng vịt kêu là: chú ý, tôi đã thấy địch. Ba tiếng vịt kêu là: hãy tiến về phía tôi. Mấy cô cười rӝ. Còn anh vẫn cố ý nói: hai tiếng vịt kêu, ba tiếng vịt kêu. Anh cố ý thế để mọi người cười cho sảng khoái. - Nhóm quan sát, đều bước! Hàng quân tiến lên. Đi đầu là Ôxianina và cô gái béo mập. Vaxkốp chờ cho họ khuất sau bụi cây, đếm thầm đến mӝt trăm rồi mới đi theo. Cùng đi với anh là cô phiên dịch với súng đạn, ba lô, túi xách, đầy người khiến cô còng lưng xuống như mӝt tàu lau… Đằng sau họ là Kômenkôva và Galia Chetvêrtak. Đường đến hồ Vôpi Vaxkốp không sӧ: bọn Đức không thể biết đường tắt đến đó đưӧc vì đó là con đường chính anh phát hiện từ thời chiến tranh Phần Lan. Các bản đồ ở đây đều đánh giấu là bãi lầy, cho nên bọn Đức chỉ biết mӝt đường là phải đi vòng rừng, sau đó muốn đến hồ phải qua mỏm núi Xiniukhina, và cả mỏm này thì không sao có thể vưӧt qua đưӧc. Và cho dù chiến sĩ của anh có đi chậm đến thế nào đi nӳa, có lạ lẫm thế nào đi nӳa thì bọn Đức vẫn cứ là đi lâu hơn. Chúng không thể nào đến đó trước chiều hôm đưӧc, mà lúc đó thì anh đã có thể bịt đưӧc tất cả các lối vào ra rồi. Anh sẽ bố trí các bạn gái ngay sau các ụ đá, ngụy trang thật tốt, sau đó bắn chúng mӝt trận rồi mới nói chuyện. Cuối cùng có thể khӱ đi mӝt tên, còn thằng kia thì mӝt chọi mӝt Vaxkốp đâu có hề sӧ. Các chiến sĩ bước đi khoan khoái và gần như theo đúng qui định: chỉ huy không thể phát hiện đưӧc mӝt tiếng cười hay mӝt câu chuyện nào cả. Tốp trước quan sát thế nào thì anh không biết, nhưng bao giờ anh cũng nhìn xuống dưới chân mình như đi vào chӛ đất hoang và phát hiện ra đưӧc mӝt vết chân nhẹ có nhӳng dấu đế giày có sọc lạ. Giày ấy có cӥ số bốn mươi tư và Vaxkốp kết luận rằng kẻ đó phải cao đến hai thước và nặng dư mӝt tạ. Tất nhiên để cho chị em phải đối đầu với hắn, dù chị em có trang bị đầy đủ đi nӳa, cũng là điều không lӧi, nhưng mӝt lát sau chuẩn uý phát hiện rằng bọn Đức đã vòng quanh bãi lầy. Quả đúng như anh dӵ đoán. - Bọn Đức phải chạy mệt – anh nói với cô bạn cùng đi - thậm chí rất mệt là đằng khác, phải đến 40 cây số nӳa. Cô phiên dịch không nói gì chuyện ấy vì cô đã rất mệt, cái báng súng lê xuống đất. Chuẩn uý nhìn cô mấy lần, thỉnh thoảng lại quay lại ngắm khuôn mặt dài dài, xấu xí nhưng rất nghiêm nghị của cô, rồi anh nghĩ mӝt cách xót xa rằng bây giờ đàn ông ít ỏi quá, cô chẳng thể nào lấy chồng, rồi đӝt nhiên anh cất tiếng hỏi: - Bố mẹ cô còn sống đấy chứ? Hay là cô đã mồ côi rồi? - Mồ côi?… - Cô mỉm cười – có lẽ là mồ côi. - Thế chính cô cũng không chắc? - Bây giờ thì ai mà dám chắc, hả đồng chí chuẩn uý? - Phải đấy! - Bố mẹ em ở Minxk. – Cô gái xốc vai sӱa lại khẩu súng – còn em đi học ở Mátxcơva, đang chuẩn bị thi thì… - Bây giờ có tin tức gì không? - Anh hỏi lạ thật… - Ừ… - Vaxkốp lại quay mặt đi, dò xem câu hỏi của anh có làm cô giận không - Bố mẹ cô gốc Do Thái à? - Tất nhiên! - Tất nhiên… - Người chỉ huy giận dӳ hít mạnh mӝt hơi - Tất nhiên thì còn hỏi làm gì nӳa. Cô phiên dịch im lặng. Cô vẫn lê chân trên cỏ ướt trong đôi ủng da sần, mặt cau lại. Cô khẽ thở dài: - Cũng có thể bố mẹ em chạy thoát… Tim Vaxkốp nhói lên vì tiếng thở dài ấy. Ôi chao, cô em mới là con sẻ non chưa đầy lông cánh, liệu có thể chịu nổi nӛi đau này không? Chỉ có chӱi đổng cái cuӝc chiến tranh ngàn lần đáng nguyền rủa này mới bõ tức đưӧc. Cả cái ông thiếu tá đầy đọa chị em thế này nӳa. Nhưng không làm thế đưӧc thay vì việc đó, anh hết sức kìm lại, gắng nở mӝt nụ cười. - Này chiến sĩ Guốcvích, cô cạc lên 3 tiếng đi! - Để làm gì? - Để kiểm tra tinh thần sẵn sàng chiến đấu. Thế nào? Đã quên nhӳng điều tôi hướng dẫn rồi à? Lập tức cô mỉm cười. Và đôi mắt trở nên linh lӧi. - Không, quên thế nào đưӧc! Tất nhiên, cô cạc không ra cái gì cả: cô đang làm nũng đấy thôi. Cứ như ở nhà hát vậy. Nhưng nhóm quan sát và nhóm đi khép hậu vẫn cứ tưởng có chuyện gì đó nên cùng chụm lại, Ôxianina chạy sát đến, lăm lăm tay súng: - Gì thế? - Có chuyện gì thì các chị đã sang thế giới bên kia rồi! – Vaxkốp đe – Đi gì mà láu táu như bê con, cong đuôi lên mà chạy. Ôxianina bӵc mình, mặt đỏ như bình minh tháng Năm. Làm thế nào đưӧc, cái gì cũng phải học chứ! CHƯƠNG 6 - Mệt hả? - Còn gì nӳa? Cô tóc hung cũng nói, lӝ vẻ giận cho Ôxianina. - Thế là tốt – Vaxkốp làm lành nói – Các cô có trông thấy gì không? Nào, phát biểu lần lưӧt đi: mời hạ sĩ Ôxianina! - Có lẽ cũng chẳng có gì… - Rita ngập ngừng - Ở chӛ rẽ lúc nãy có cành cây gẫy. - Hay lắm, đúng rồi. Nào, nhӳng người khép hậu. Chiến sĩ Kômenkôva. - Em chả thấy gì cả, mọi thứ đều nguyên vẹn cả. - Có mấy bụi cây rụng hết cả sương! – Lida Brichkina đӝt nhiên vӝi vàng nói - Nhӳng bụi bên phải đường thì còn, mà bên trái đường thì lại hết. - Mắt thế mới là mắt chứ! - Chuẩn uý hài lòng nói - Chiến sĩ hồng quân Brichkina khá lắm. Ngoài ra trên đường còn có hai dấu vết. Mӝt vết giày cao su lính đổ bӝ Đức. Nhìn vệt mũi giày thì biết chúng đi vòng quanh bãi lầy. Cứ để chúng đi vòng đi, còn chúng ta sẽ băng qua đầm lầy. Bây giờ chúng ta sẽ nghỉ mười lăm phút có thể hút thuốc, lấy sức. Chị em cười khúc khích, tuồng như anh vừa nói mӝt câu ngốc ngếch. Nhưng thӵc ra đấy là mệnh lệnh có ghi trong điều lệnh. Vaxkốp cau mặt: - Không đưӧc cười nói hoặc đi chơi xa. Hết! Anh chỉ chӛ cho mọi người sắp xếp đồ đạc, súng ống, rồi cho nghỉ. Trong phút chốc mọi người đã khuất vào sau các lùm cây như mӝt bầy chuӝt. Chuẩn uý lấy rìu chặt sáu cây gậy chống, sau đó mới ra ngồi cạnh đống đồ đạc hút thuốc. Lát sau mọi người tập hӧp, chị em đưa mắt nhìn nhau khúc khích. - Bây giờ cẩn thận hơn đấy nhé! - Vaxkốp nói – Tôi sẽ đi đầu còn các cô nối theo sau, nhưng phải đi sát bước nhau. Bên phải bên trái đều có đầm lầy, trưӧt chân thì không kịp gọi mẹ đâu đấy. Mӛi người cầm lấy mӝt cây hèo, trước khi đặt chân phải dò đường đã. Ai hỏi gì không? Lần này mọi người im lặng: cô tóc hung lắc đầu mӝt cái, nhưng vẫn im. Chuẩn uý đứng lên, lấy chân di mẩu thuốc là vào đám rêu xanh. - Ai thấy còn dư sức nào? - Gì cơ ạ? – Lida Brichkina ngập ngừng hỏi. - Chiến sĩ Brichkina sẽ mang túi đồ cho chiến sĩ phiên dịch! - Để làm gì ạ? – Guốcvích cất giọng ong ong nói. - Để đừng có hỏi nӳa!… Kômenkôva! - Có tôi! - Mang túi đồ cho chiến sĩ Chetvêrtak. - Đưa đây, Chetvêrtak, cả súng nӳa… - Đừng nhiều lời! Lệnh gì làm nấy, súng ai người ấy giӳ… Anh hò hét phát mệt, anh biết đó là điều không nên! Hò hét nhiều cũng không làm cho người khác có nhận thức đưӧc. Anh có thể gào đến vӥ giọng, nhưng không vì thế mà đưӧc việc. Tuy nhiên họ nói chuyện với nhau nhiều hơn. Câu chuyện tâm tình với người chiến sĩ lại có sức mạnh như ngọn lê thúc bên sườn vậy. Quả là thế thật... - Tôi xin nhắc lại để mọi người đừng lầm nhé. Mọi người bám sát tôi. Chân người sau đúng vào vết chân người trước. Dò hèo… - Xin hỏi đưӧc không ạ? Trời ơi xin cứ việc! Để mình yên chúng không chịu đưӧc hay sao. - Làm sao, chiến sĩ Kômenkôva? - Dò hèo là gì? đồng chí định nói giò heo phải không? Cô gái tóc hung làm ra bӝ ngốc nghếch. Chetvêrtak, nhìn mắt kia là biết. Đôi mắt mới nguy hiểm làm sao, như là vӵc thẳm vậy. - Thế đồng chí đang cầm cái gì đấy? - Cái gậy… - Gậy chính là dò hèo. Rõ chưa? - Rõ rồi. Tường giải! - Tường giải là cái gì? - Thưa chuẩn uý, là mӝt loại từ điển ạ. - Epghênina, im đi! – Ôxianina nói to. - Đường đi bây giờ nguy hiểm lắm, không đùa đưӧc đâu. Trật tӵ hành trình như sau: tôi đi trước, sau tôi là Guốcvích, Brichkina, Kômenkôva, Chetvêrtak, khép hậu là hạ sĩ Ôxianina. Ai hỏi gì nӳa? - Nước có sẵn không ạ? Người hỏi là Chetvêrtak. Cũng dễ hiểu: với tầm thước của cô thì cái gầu cũng là mӝt cái thúng lớn. - Mӝt đôi chӛ nước ngập đến... Hừ, đến đúng chӛ ấy, tức là ở các bạn thì đến thắt lưng. Nhớ giӳ súng cẩn thận. Anh bước xuống, nước ngập đến đầu gối, chỉ có tiếng đất lầy oàm oạp. Anh nghiêng người bên này sang bên kia bước lên như đi trên nệm cao súng. Anh cứ thế đi không ngoảnh lại đằng sau, nhưng cứ nghe tiếng thở và nhӳng tiếng kêu sӧ hãi nho nhỏ cũng đủ biết tiểu đӝi đi đứng thế nào. Không khí nơi đầm lầy ẩm ướt và ngӝt ngạt. Nhӳng đàn muӛi đói mới sinh sản vào mùa xuân bu lấy nhӳng tấm thân nóng hổi. Khắp nơi nồng nặc mùi cỏ mục, rêu thối và sình lầy. Các cô gái dồn trọng lưӧng toàn thân vào đầu gậy mà vẫn khó nhọc lắm mới rút đưӧc chân lên khỏi đám đất lầy lạnh buốt. Nhӳng chiếc váy ướt dính vào bên đùi, báng súng lê xuống bùn bẩn. Từng bước khó khăn, Vaxkốp phải đi chậm lại giúp cô Chetvêrtak bé nhỏ. Anh nhẩm hướng đến mӝt cái gò có hai cây thông con thấp bé và cằn cӛi vì ẩm ướt. Người chỉ huy không rời mắt khỏi hai cây thông ấy, cố nhắm qua khoảng giӳa hai thân cây khẳng khiu mӝt cây bạch khô ở phía xa, bởi vì bên phải và bên trái đều không có chӛ nào nông cả. - Đồng chí chuẩn uý!... Ma quӹ!… Người chỉ huy chống mạnh cây gậy, nặng nhọc quay đầu lại, quả nhiên, hàng quân dông dài ra. - Không đưӧc đứng! Không đưӧc đứng! Sụt đấy!... - Đồng chí chuẩn uý! Tôi bị tuӝt mӝt chiếc ủng!... Chetvêrtak ở dưới cùng kêu lên. Cô chỉ còn nổi lên như mӝt mô đất, cái váy không thấy đâu nӳa. Ôxianina đến gần dìu cô. Hai người lấy gậy dò tìm, may ra có thể thấy. - Thấy không? - Không!... Kômenkôva chuyển gậy, nghiêng người sang mӝt bên. May mà anh kịp trông thấy và kêu to: - Đi đâu? Đứng im!... - Tôi định giúp... - Đứng im! Không có đường quay lại đâu! Lạy chúa! Anh với họ đều quẫn mất: lúc thì không đưӧc đi, lúc lại không đưӧc đứng! Dù sӧ đến đâu cũng không đưӧc hoảng, hoảng trong vũng lầy này là chết. - Bình tĩnh, cứ bình tĩnh! chút xíu nӳa đến gò là qua hết. Có thấy chiếc ủng không? - Không!... Nó hút xuống, đồng chí chuẩn uý ạ - Phải đi luôn! Ở đây đất loãng, không đứng lâu đưӧc đâu. - Còn chiếc ủng thì sao? - Làm thế nào tìm đưӧc nӳa? Tiến lên!… Tiến lên theo tôi!... - Anh quay về phía trước, tiến bước, không nhìn lại nӳa - Người nọ tiếp bước người kia, không đưӧc bỏ cách!... Anh cố kêu to cho có khí thế. Chiến sĩ nghe lệnh bao giờ cũng hăng hơn. Anh suy mình ra thấy quả là như thế. Cuối cùng họ đến gò. Khoảng cách cuối cùng làm anh lo sӧ nhất vì lầy sâu hơn. Chân không rút ra đưӧc. Phải quẫy bằng toàn thân mới vưӧt qua đưӧc cái đầm lầy chết tiệt ấy. Phải có thể lӵc và khéo léo. Cũng may mà mọi việc chót lọt. Đến chân gò, chӛ đứng đưӧc, Vaxkốp đứng lại, kéo cả tiểu đӝi lên chӛ đất khô. - Cứ bình tĩnh. Đi đâu mà vӝi. Chúng ta sẽ nghỉ kia mà. Chị em lên đưӧc gò, ngồi phịch xuống đám cỏ mục từ năm ngoái. Cô nào cũng ướt át, bẩn thỉu, hổn hà hổn hển. Chetvêrtak không nhӳng đã để lại làm kӹ vật cho đầm lầy mӝt chiếc ủng, mà còn cả mӝt chiếc xà cạp nӳa, chân cô chỉ còn mӝt chiếc bít tất, ngón chân cái lạnh xám thò ra lӛ rách. - Thế nào, các đồng chí chiến sĩ, mệt chứ? Mọi người im lặng. Chỉ có Lida nói: - Mệt thật... - Thôi, các bạn nghỉ đi. Đoạn sau đi dễ hơn. Đến chӛ cây bạch dương khô kia là sẽ xả hơi. - Giá đưӧc rӱa mӝt cái – Rita nói. - Bờ bên kia có mӝt cái ngòi sạch, bờ cát. Muốn tắm cũng đưӧc. Còn, phơi thì đành phải vừa đi vừa phơi thôi. Chetvêrtak thở dài, e dè hỏi: - Nhưng em mất ủng thì làm sao? - Để nghĩ cách làm cho cô mӝt chiếc hài bằng vỏ cây vậy – Vaxkốp cười – Nhưng phải qua đầm lầy đã, đây không làm đưӧc. Cô chịu nổi không? - Chịu chứ! - Galia, cậu lúng túng quá! – Kômenkôva giận dӳ nói - Muốn rút chân thì phải cong ngón lên chứ. - Mình đã cong rồi mà vẫn cứ không đưӧc. - Lạnh quá các cậu ạ. - Mình bị ướt đến tận, tận... - Cậu tưởng mình khô à? mình bước hụt mӝt cái mà như ngồi hẳn xuống ấy!... Mọi người cười ầm. Như thế là không sao – đang thoát nạn. Dù họ là nӳ, nhưng còn trẻ, sức chẳng là bao nhưng ít nhiều cũng có. Chỉ mong sao đừng có ai ốm; nước lạnh như băng ấy... Vaxkốp lại hút mӝt điếu thuốc, vứt tàn thuốc xuống nước, rồi đứng dậy sảng khoái nói: - Nào, lấy gậy đi, các đồng chí chiến sĩ. Tất cả theo tôi, trật tӵ như cũ. Sang bờ bên kia sẽ tắm giặt và sưởi ấm. Nói đoạn, anh bước từ gốc cây xuống chӛ đất sệt nâu xám, như cháo kiều mạch. Chân đứng thì không vӳng mà bơi thì không đưӧc. Nhúc nhích mӝt tí đã toát mồ hôi hӝt. - Thế nào, các đồng chí? Anh kêu to, để khích lệ chị em, mắt vẫn nhìn thẳng. - Ở đây có đỉa không? – Guốcvích hổn hển hỏi. Cô bước theo vệt đường của anh, như thế dễ dàng hơn. - Chả có con gì cả. Đây là đất chết, không con gì sống đưӧc. Phía bên trái, mӝt cái bong bóng sùi lên. Cái bong bong vӥ ra, lập tức cả mӝt chuӛi bong bong cuồn cuӝn sùi lên như thể đầm lầy thở hắt ra vậy. Phía sau có người sӧ hãi kêu ối lên mӝt tiến. Vaxkốp giải thích: - Khí lầy thoát ra đấy thôi, có gì mà sӧ. Chúng ta đụng vào nó... - nghĩ mӝt tí anh nói thêm: - Các cụ bảo rằng nhӳng chӛ ấy có thần linh ở. Chuyện cổ tích ấy mà... CHƯƠNG 7 Đӝi “cận vệ của anh im lặng”. Người thở dốc, người kêu ôi ối, người hổn hển. Nhưng mọi người đều xuống nước, xuống mӝt cách bướng bỉnh giận dӳ. Chӛ nước này có dễ đi hơn đôi chút: bùn loãng hơn, đáy vӳng hơn, thậm chí có nhӳng chӛ trồi lên nhӳng mô đất. Chuẩn uý cố gắng không đi quá nhanh, cả đӝi đi nối tiếp, trông thấy gáy nhau. Đi mӝt mạch thì đến chӛ cây bạch dương, tiếp sau đó là rừng cây, là đất thịt và đất rêu. Trông thế đủ thấy chẳng có gì đáng ngại, hơn nӳa đất ngày mӝt vưӧt lên cao hơn, cuối cùng họ tiến vào mӝt khoảng rừng cây khô phủ đầy rêu. Đến đây họ reo ầm lên cùng mӝt nhịp, mọi người lấy làm sung sướng vứt hết cả gậy. Nhưng Vaxkốp bắt mọi người nhặt gậy dӵa vào mӝt gốc thông dễ thấy. - Có thể có người cần đến đấy. Anh không cho mọi người nghỉ lấy mӝt phút. Ngay đến cô Galia Chetvêrtak chân trần anh cũng không thương: - Các đồng chí Hồng quân, chỉ còn mӝt chút nӳa thôi, cố lên, đến ngòi nước sẽ nghỉ. Cuối cùng họ leo lên đưӧc mӝt mảnh đất cao. Nhìn qua khóm thông non, quả nhiên thấy mӝt ngòi nước trong như mӝt dòng suối tiên hai bên bờ cát là cát vàng lấp lánh. - Hoan hô!... - Cô Epghênina tóc hung reo lên. – Có bãi tắm rồi các cậu ơi! Các cô gái reo lên nhӳng lời sung sướng rồi chạy ùa xuống bờ nước theo mӝt con dốc, vừa chạy vừa vứt bỏ đồ đạc trên người... - Đứng lại!... - Vaxkốp kêu lên – Nghiêm!… Mọi người đứng sӳng lại nhìn anh mӝt cách ngạc nhiên, thậm chí giận dӛi nӳa là khác. - Cát đấy!... - Chuẩn uý bӵc tức nói tiếp - Thế mà các bạn vứt cả súng xuống đấy à, hả, các chiến sĩ? Súng phải dӵa gốc cây, nghe chưa? Ba lô, túi xách xếp vào mӝt chӛ. Tắm rӱa dọn dẹp trong bốn mươi phút. Tôi sẽ ngồi sau gốc cây cách xa mӝt tầm gọi. Hạ sĩ Ôxianina, cô chịu trách nhiệm quản lý. - Rõ, thưa chuẩn uý! - Hết, bốn mươi phút nӳa mọi người phải xong. Quần áo, giày dép, chỉnh tề, người phải sạch sẽ. Anh đi xuống phía cuối ngồi, chọn mӝt chӛ có cát, nước sâu và xung quanh có bụi rậm. Anh bỏ súng ống, giầy dép và cởi quần áo. Xa xa có tiếng chị em chuyện trò líu ríu, nhưng chỉ nghe rõ tiếng cười và mӝt vài tiếng rời rạc, và có lẽ chính vì thế mà anh cứ lắng tai nghe mãi. Việc đầu tiên là anh giặt giũ quần áo lót và xà cạp, vắt kiệt hết nước rồi phơi lên bụi cây. Sau đó anh tắm mӝt trận thoả thích, nghỉ ngơi mӝt lát, đi dạo mấy bước ven bờ lấy sức, rồi nhảy ra chӛ nước sâu nhất. Lúc ngoi lên mặt nước, anh thở không đưӧc nӳa vì dưới đó nước lạnh buốt như cắt thịt. Anh muốn hét to lên mӝt tiếng, nhưng lại sӧ làm kinh đӝng đӝi “cận vệ” của mình, nên anh chỉ kêu “cạc” mӝt tiếng khẽ không lấy gì làm thích thú lắm, cuối cùng anh tắm lại xà phòng rồi lên bờ. Đến khi anh lấy khăn khô chà sát cho đỏ hồng người lên, nhịp thở trở lại đều đặn, bấy giờ anh mới lắng tai nghe ngóng. Đằng kia vẫn là nhӳng tiếng xì xào như đang tranh cãi, mọi người đua nhau nói, mӛi người mӝt câu. Chỉ có tiếng cười là thống nhất, sau đó thấy Chetvêrtak kêu lên vui sướng: - Ôi, Epghênina! Ái! Epghênina! - Té nӳa đi!.. – Kômenkôva bӛng gào lên, và chuẩn uý nghe thấy có tiếng nước rào rào tung toé. “Tắm thoả thích nhé...” - anh vui sướng nghĩ. Bӛng mӝt tiếng rú hào hứng át hẳn tiếng kêu khác: cũng đưӧc thôi, bọn Đức còn ở xa lắm. Đầu tiên không biết tiếng rú đó là thế nào, sau đó thấy tiếng Ôxianina gọi giật: - Epghênina, lên bờ!... ngay lập tức! Vaxkốp mỉm cười, quấn mӝt điếu thuốc thật to, bật lӱa lên, châm điếu thuốc vào ngọn lӱa leo lét rồi bắt đầu khoan khoái thong thả hút, tấm lưng trần phơi ra dưới ánh mặt trời tháng Năm ấm áp. Bốn mươi phút trôi qua mà quần áo chưa khô, không đӧi đưӧc nӳa Vaxkốp co người lại, xỏ chân vào chiếc quần lót ẩm ướt và quần dài. May mà anh còn đôi xà cạp khô dӵ trӳ nên chân xỏ ủng không bị ướt. Sau đó anh mặc áo, thắt lưng, lấy đồ đạc. Rồi anh gọi to, giọng oang oang: - Xong chưa các đồng chí ơi? - Chờ mӝt lát! - Biết mà!... - Vaxkốp quay đầu lại, vừa định há miệng giục họ nhanh lên thì đã lại thấy tiếng Ôxianina hét: - Anh có thể đi đưӧc rồi! Thì ra mӝt chiến sĩ lại cho phép chỉ huy! Nghĩ cho cùng thì thật là mӝt sӵ nhạo báng điều lệnh. Bậy thật. Nhưng xem ra anh nghĩ thế là vì tắm giặt nghỉ ngơi xong tâm trạng người chỉ huy quả là phấn chấn như nắng tháng Năm. Hơn nӳa đӝi “cận vệ” của anh đã chờ anh với quần áo tinh tươm, mặt mày hớn hở. - Thế nào, các đồng chí Hồng quân, xong cả rồi chứ? - Xong rồi, thưa chuẩn uý. Epghênina cũng xong rồi đấy! - Tốt lắm Kômenkôva ạ, cô có bị lạnh không? - Ở đây có ai sưởi ấm cho đâu! - Lém đấy! Nào, các đồng chí chiến sĩ, ta ăn chút xíu rồi lên đường kẻo ngồi lâu quá. Họ ăn bánh mì với cá muối. Chuẩn uý cất thức ăn béo bổ hơn đi để dành. Sau đó anh làm cho cô Chetvêrtak đi yếu mӝt chiếc giày: đầu tiên quấn cho cô mӝt chiếc xà cạp dӵ trӳ, ngoài buӝc thêm hai chiếc bít tất len (chị chủ nhà làm và tặng anh), sau đó anh lấy vỏ cây bạch dương lót quanh bàn chân rồi quấn băng lại: - Đưӧc chưa? - Rất đưӧc là khác. Cảm ơn đồng chí chuẩn uý! - Nào lên đường, các đồng chí chiến sĩ. Chúng ta còn phải mài gót mӝt tiếng rưӥi đồng hồ nӳa kia đấy. Lại còn phải quan sát và chuẩn bị xem nên đón khách ở đâu và đón thế nào nӳa chứ… Anh giục các bạn gái rảo bước, cốt sao cho váy áo và các thứ lặt vặt chóng khô. Nhưng chị em, không chịu phục tùng, chỉ đỏ mặt. - Thôi nào, các đồng chí chiến sĩ! Ráng lên! chạy theo tôi, chạy!... Anh chạy mӝt thôi dài đến lúc thở hút hơi mới chuyển sang rảo bước. Nhưng mấy phút sau đӥ mỏi chân và hết thở dồn, anh lại hô: - Chạy theo tôi, chạy! Họ đến hồ Vopi lúc trời đã xế chiều. Bóng mặt trời lung linh chạm vào các mỏm đá và quanh hồ các khóm thông cùng reo lên mӝt khúc ca chiều. Chuẩn uý mỏi mắt nhìn về phía chân trời cũng không thấy mӝt chiếc thuyền nào trên mặt nước, anh cố căng mũi trong hơi gió xì xào cũng không thấy đâu có mӝt làn khói nhỏ. Ngay trước chiến tranh vùng này cũng đã hoang vắng lắm, bây giờ lại càng không còn ai nӳa, từ anh em lâm nghiệp, thӧ săn, ngư dân, đến nhӳng người đi lấy nhӵa thông đều đã ra mặt trận cả. - Yên ắng quá!… - Epghênina mọi ngày vẫn to tiếng bӛng thì thào nói – Như đang ngủ vậy. - Mỏm núi Xiniukhina bắt đầu từ mé hồ bên trái – Vaxkốp giải thích – Phía bên kia núi còn có mӝt cái hồ nӳa gọi là hồ Lêgon. Ngày xưa có mӝt nhà lãnh đạo ở ẩn, thánh danh là Lêgôn. Ông tìm yên tĩnh ở đây. - Ở đây thì yên tĩnh thoải mái - Guốcvích thở dài. - Bọn Đức thì chỉ có mӝt con đường lọt giӳa hai hồ, đi vắt qua dãy núi đá. Mà đường đi thì các bạn biết không, toàn nhӳng tảng đá bằng ngôi nhà chắn lối. Chính là chúng ta phải tìm chӛ nấp sau nhӳng tảng đá đó: phải có phòng tuyến chính, phòng tuyến dӵ trӳ, điều lệnh đã dạy thế. Lập phòng tuyến rồi chúng ta sẽ ăn, sẽ nghỉ và sẽ chờ đӧi. Như thế đưӧc chứ, các đồng chí Hồng quân? Các đồng chí Hồng quân im lặng. Họ còn suy nghĩ... Vaxkốp lúc nào cũng cảm thấy mình già trước tuổi. Từ năm mười bốn tuổi anh đã phải nuôi mӝt gia đình đông người, nếu không thì cả nhà đã đi ăn mày. Hồi ấy đang đói, thiếu thốn trăm đường. Anh lại là người đàn ông duy nhất trong nhà nên phải đi kiếm ăn nuôi nấng mọi người. Mùa hè anh đi làm đồng, mùa đông săn thú, mãi đến năm hai mươi tuổi anh mới biết rằng con người ta cũng phải có nhӳng ngày nghỉ. Rồi sau đó lại đến quân đӝi. Mà quân đӝi có phải là nhà trẻ đâu... Ở đó người ta rất tôn trọng sӵ nghiêm túc, còn anh thì rất kính trọng quân đӝi. Thế là, vào quân ngũ rồi anh cũng không trẻ ra đưӧc mà ngưӧc lại, lại làm chuẩn uý, nghĩa là già đi. Đối với các chiến sĩ bao giờ anh cũng là ông già. Thế đấy. Phêđốt Epgraphôvích quên phắt ngay tuổi tác của mình. Anh chỉ biết có mӝt điều: anh già hơn các chiến sĩ và các sĩ quan cấp uý, bằng tuổi các thiếu tá và bao giờ cũng trẻ hơn các đại tá. Vấn đề ở đây không phải là cấp dưới phục tùng cấp trên mà là thụ cảm thế giới. Cũng chính vì thế mà anh nhìn nhӳng cô gái dưới quyền anh như nhìn nhӳng người thuӝc mӝt thế hệ khác. Tӵa hồ như anh đã là người tham gia nӝi chiến và đã đưӧc uống trà riêng với người anh hùng Vaxili Ivanôvích Tsapaép gần thành phố Lbisenxk. Không phải vì có nhӳng nếp nhăn thiên tài trong óc, hay vì ai hứa hẹn đӥ đần cho anh đạt đến chӛ đó, mà là do bản chất chuẩn uý tӵ nhiên của anh. Thӵc ra cũng chưa bao giờ anh nghĩ đến chuyện anh già trước tuổi cả. Mà mãi đến đêm đó, cái đêm êm ả và sang sáng, đầu óc anh mới xuất hiện nhӳng điều khó hiểu. Anh nghĩ thế khi trời còn lâu mới thӵc tế về đêm, lúc mọi người còn đi tìm vị trí nấp. Chiến sĩ của anh nhảy trên nhӳng mô đá như mӝt đàn dê và bӛng nhiên anh cũng nhảy theo họ. Anh nhảy khéo léo đến nӛi chính anh cũng phải ngạc nhiên. Hết ngạc nhiên, anh nhăn mặt lại rồi bӛng bắt đầu đi đứng trang nghiêm, và trèo lên các mỏm đá mӝt cách thong thả. Tuy nhiên, đó không phải là cái chính. Cái chính là anh đã chọn đưӧc mӝt vị trí tuyệt vời. Mӝt chӛ sâu, lối ra vào có ngụytrang, lại có chӛ để quan sát từ rừng ra hồ. Vị trí của anh theo nhӳng vách đá im lìm ấy chạy men bờ hồ, chỉ để lại mӝt dải hẹp bên hồ dùng làm lối đi vào mà thôi. Nếu có sӵ gì xảy ra, bọn Đức phải mất ba tiếng đồng hồ mới qua đưӧc dải hẹp đó, còn anh lại có thể né qua đường tắt vưӧt qua mấy tảng đá đến vị trí dӵ bị và phải rất lâu sau quân địch mới đến gần đưӧc. Thӵc ra anh chọn chӛ dӵ bị cũng chỉ để đề phòng thôi, chứ với hai thằng ấy thì anh giải quyết ngay ở vị trí chính này cũng đủ. CHƯƠNG 8 Bố trí xong như thường lệ, anh ngồi tính giờ. Theo anh tính thì còn phải đӧi bọn Đức chừng bốn tiếng nӳa, vì thế anh cho phép đơn vị ăn nóng, cứ hai người mӝt cà mèn. Lida Brichkina xung phong nấu nướng, anh bổ xung thêm cho cô hai người phụ việc và ra lệnh đun nấu không đưӧc có khói. - Tôi mà thấy khói là tôi đổ cả nồi xuống bếp ngay đấy. Rõ chưa? - Rõ – Lida nói, giọng yếu ớt. - Chưa, chưa rõ đâu, đồng chí chiến sĩ ạ. Tôi chỉ cho là rõ khi đồng chí hỏi mưӧn tôi cái rìu và cӱ nhӳng người phụ việc đi chặt cành khô mà thôi. Mà phải bảo họ chặt cái cây nào không có meo bám, khô khốc. Như thế mới đưӧm lӱa và không có khói. Lệnh là lệnh thế thôi, chứ anh vẫn tӵ mình đi chặt củi và nhóm bếp làm mẫu. Đến lúc anh và hạ sĩ Ôxianina về vị trí, anh vẫn chăm chú nhìn bếp, quả nhiên không thấy chút khói nào cả, chỉ thấy nhӳng vầng không khí rung rinh trên mấy tảng đá, phải tinh mắt lắm mới thấy, mà bọn Đức thì làm sao có đưӧc nhӳng cặp mắt như vậy. Trong lúc bӝ ba đang nấu cháo, Vaxkốp và hạ sĩ Ôxianina và chiến sĩ Kômenkôva đi thămt thú khắp các hốc núi. Họ xác định vị trí đứng bắn, chọn các điểm mốc lấy hướng. Khoảng cách từ các điểm đứng đến điểm mốc Vaxkốp tӵ mình đo bằng bước chân và ghi vào bản đồ chiến đấu theo đúng quân lệnh. Lúc ấy có tiếng gọi ăn cơm, họ ngồi thành từng nhóm hai người như lúc đi đường và Vaxkốp ăn chung với Guốcvích. Tất nhiên, cô ăn rất dè dặt, thường chỉ ngồi khua thìa không, còn bao nhiêu cháo để cho anh cả. Chuẩn uý không hài lòng, bảo: - Sao cứ khua thìa mãi thế, đồng chí phiên dịch. Đồng chí biết không, tôi có phải là người đang yêu đâu, đừng trút cho tôi như thế. Đồng chí phải ăn như mӝt chiến sĩ thӵc thụ chứ. - Em vẫn ăn đấy chứ! - và cô mỉm cười. - Tôi biết rồi! Cô gầy như con chim chết rét ấy. - Tạng người em nó thế đấy. - Tạng người?... Brichkina cũng có tạng người y như tất cả chúng ta. Mình mẩy người ta cũng là còn để mà nhìn nӳa chứ... Ăn xong lại uống chè đàng hoàng: lúc đi trên đường Vaxkốp đã hái đưӧc mӝt ít lá việt quất bây giờ đem ra nấu uống. Họ nghỉ ngơi nӱa tiếng, sau đó chuẩn uý ra lệnh tập hӧp. - Nghe lệnh chiến đấu! - anh bắt đầu nói, giọng trang trọng, mặc dù trong lòng anh cũng có phần nghi hoặc không biết mình ra lệnh như thế đúng hay sai. – Quân địch gồm hai tên Đức vũ trang tận răng tiến về phía hồ Vôpi nhằm mục đích bí mật đến đường sắt Kirốp và kênh đào Bạch Hải – Bantích mang tên đồng chí Stalin. Đơn vị chúng ta có sáu người đưӧc lệnh phòng ngӵ hẻm núi Xiniukhina nhằm bắt làm tù binh quân giặc. Bên trái chúng ta là hồ Vôpi, bên phải chúng ta là hồ Lêgôn... - Chuẩn uý ngừng lại ho mӝt tiếng, bối rối nghĩ rằng lẽ ra đầu tiên phải viết lệnh này ra giấy, rồi anh lại nói tiếp: - Tôi quyết định sẽ đón bắt địch ở ngay vị trí chính, không nổ súng mà buӝc chúng phải đầu hàng. Nếu chúng kháng cӵ ta sẽ giết mӝt tên, còn tên kia ta bắt sống. Ở vị trí dӵ bị chúng ta sẽ để đồ đạc và cӱ chiến sĩ Chetvêrtak canh giӳ. Mọi hoạt đӝng chiến đấu đều phải có lệnh của tôi. Người dӵ bị thay thế tôi là hạ sĩ Ôxianina, và nếu Ôxianina không thể chiến đấu đưӧc thì Guốcvích sẽ thay. Ai hỏi gì không? - Tại sao tôi lại là dӵ bị? – Galia Chetvêrtak hậm hӵc hỏi. - Câu hỏi không chính đáng, đồng chí chiến sĩ ạ. Đã lệnh thì đồng chí cứ thi hành. - Galia, cậu là quân dӵ bị của bọn mình, - Ôxianina nói - Hết thắc mắc, mọi việc đều rõ! – Kômenkôva vui vẻ nói. - Nếu rõ, tôi đề nghị đi nhận vị trí. Anh dẫn mọi người đi đến các vị trí mà anh đã cùng Ôxianina hoạch định từ trước, chỉ dẫn cho từng người các mốc định hướng rồi lại căn dặn mọi người phải nằm im như chuӝt. - Không ai đưӧc đӝng đậy. Tôi sẽ là người đầu tiên nói chuyện với chúng. - Bằng tiếng Đức chứ? – Guốcvích hóm hỉnh hỏi. - Bằng tiếng Nga - chuẩn uý nói, giọng gay gắt - Nếu chúng không hiểu, đồng chí sẽ phiên dịch. Rõ chưa?. Mọi người im lặng. - Nếu đến lúc chiến đấu mà các đồng chí cứ thò đầu ra thế kia thì không có y tá nào bên cạnh đâu. Mà mẹ già cũng không nốt. Anh nói chuyện mẹ già thật không đúng lúc. Vì thế anh đâm ra cáu: bắn nhau thật chứ có phải trong trường bia đâu! - Đánh thằng Đức thì phải đánh từ xa. Cứ lúng túng với súng thì nó găm đạn vào mặt như ruồi ngay. Vì thế tôi ra lệnh dứt khoát là phải nằm im. Cứ nằm im, bao giờ tôi ra lệnh “bắn!” mới đưӧc đӝng tĩnh. Còn nếu không thì thân đàn bà... - Nói đến đây Vaxkốp ngừng lại, khoát tay mӝt cái - Hết. Chỉ thị có thế thôi! Anh bố trí bӝ phận quan sát, cứ hai người mӝt lần cho bốn mắt cùng nhìn rõ. Còn chính anh trèo lên mӝt chӛ cao hơn đưa ống nhòm quan sát mӝt góc rừng, anh nhìn đến lúc chảy nước mắt ra mới thôi. Mặt trời đã gác núi, nhưng tảng đá Vaxkốp nằm lúc nãy bây giờ vẫn âm ấm. Chuẩn uý đặt ống nhòm xuống, nhắm mắt lại cho đӥ mỏi. Và ngay lập tức tảng đá âm kia bӛng tròng trành nhẹ nhàng và bӛng trôi vào chốn nào đó tịch mịch. Vaxkốp không kịp nhận ra rằng mình đã thiu thiu ngủ. Dường như anh cảm thấy và nghe thấy đưӧc tiếng gió reo rì rào, tӵa hồ như anh đang nằm trên chiếc lò sưởi kiểu Nga, nhưng anh đã quên không trải vải gai, mà đáng nhẽ điều đó anh phải nói cho mẹ anh biết. Thế rồi anh bӛng nhìn thấy mẹ anh dáng người nhanh nhẹn, thấp bé, đã nhiều năm bà chỉ đưӧc ngủ chập chờn từng giấc ngắn ngủi mӝt cách trӝm lén như phải ăn cắp từ chính cuӝc đời nông dân khó nhọc của bà. Anh nhìn thấy đôi bàn tay gầy guӝc đến mức không thể tưởng tưӧng đưӧc với nhӳng ngón tay chịu lam lũ và giá lạnh đã từ lâu không co lại đưӧc nӳa. Anh cũng nhìn thấy cả khuôn mặt nhăn nheo như chiếc bánh nướng, nhӳng giọt nước mắt trên đôi má héo hon và anh hiểu rằng cho đến bây giờ mẹ anh vẫn đang ngồi khóc thằng em Igo đã chết và than thân trách phận. Anh muốn nói với mẹ anh mӝt lời âu yếm, thì có mӝt người nào đó đụng vào chân anh, anh coi cha là cha của anh và sӧ chết khiếp. Anh mở choàng mắt ra: Ôxianina trèo lên phiến đá và chạm phải chân anh. - Bọn Đức hả?… - Ở đâu?... - Ôxianina sӧ hãi hỏi. - Quӹ thật... Cứ tưởng. Rita Ôxianina nhìn anh mӝt hồi lâu, mỉm cười: - Anh Phêđốt Epgraphôvích, anh ngủ đi. Em mang áo cho anh đắp nhé. - Ôxianina, không phải. Tôi rất mệt. Phải hút mӝt điếu mới đưӧc. Anh chui xuống dưới. Sau mӝt tảng đá Kômenkôva đang ngồi chải đầu. Mái tóc cô tung ra không thấy lưng đâu cả. Cô đưa lưӧc ra sau lưng, tay với không tới nên cứ phải chӝp chӝp. Mái tóc của cô dày dặn, mưӧt mà và óng ánh như nhӳng sӧi đồng. Đôi tay cô di đӝng trên đó trông thật nhẹ nhàng uyển chuyển. - Tóc nhuӝm đấy à? - Chuẩn uý hỏi xong bӛng thấy sӧ hãi vì cô ấy sẽ cho mӝt câu đӝc địa và thế là hết chuyện, sӵ đời thường vẫn vậy. - Tóc trời cho đấy. Bù xù quá phải không anh? - Không hề gì! - Anh không sӧ Lida Brichkina trông thấy à. Mắt nó tinh lắm đấy. - Đưӧc, đưӧc, chỉnh đốn quân phục đi... Quӹ thật, lại buӝt miệng ra cái câu ấy! Chả là trong điều lệnh có dạy. Không làm thế nào quên đưӧc, Vaxkốp, mày là mӝt con gấu, mӝt con gấu đần đӝn!… Chuẩn uý cau mày. Anh hút mӝt hơi thuốc. Khói thuốc cuӝn quanh người mù mịt - Đồng chí chuẩn uý này, đồng chí đã có vӧ chưa? Anh nhìn cô và thấy qua mái tóc màu hung rӵc rӥ như lӱa mӝt con mắt xanh lơ nhìn ra. Đôi mắt này có sức tàn phá như mӝt cӛ đại bác mӝt trăm năm mươi hai ly vậy. - Có vӧ rồi, đồng chí chiến sĩ Kômenkôva ạ Anh bật ra câu nói dối ấy mӝt cách tӵ nhiên. Như thế là càng tốt. Chả là anh đang đi bố trí trận địa cho tiểu đӝi mà. - Thế chị ấy ở đâu? - Ở đâu ấy à? Ở nhà. - Thế còn các cháu? - Các cháu?... - Vaxkốp thở dài – Có mӝt thằng bé con mà nó chết ngay trước chiến tranh rồi. - Mất rồi?... Cô hất mái tóc ra sau lưng, nhìn anh. Cô như nhìn thẳng vào tâm hồn anh, đúng là xoáy vào tâm can anh. Rồi cô không nói gì thêm. Không an ủi. Không đùa cӧt. Không vu vơ. Chính thế Vaxkốp lại không chịu đưӧc. Anh thở dài: - Mẹ tôi không giӳ đưӧc cháu... Anh nói rồi lại thấy hối tiếc, đến nӛi anh nhảy bật lên, sӱa lại quần áo như đi hӝi thao vậy. - Ôxianina, phía đằng ấy thế nào? - Không có gì lạ, đồng chí chuẩn uý ạ! - Tiếp tục quan sát! Rồi anh đi tiếp hết chӛ người này sang chӛ người kia. Mặt trời đã lặn lâu nhưng vẫn còn sáng tӵa hồ như trước lúc rạng đông cho nên ngồi sau tảng đá chiến sĩ Guốcvích vẫn đọc sách đưӧc. Cô lẩm nhẩm ngâm ngӧi cái gì như thể cầu kinh. Chưa đến gần, Vaxkốp đã nghe thấy: Đất Nga đau khổ thê lương Sinh ta vào những năm trường gian khổ Ấu thơ nào biết đi đâu Tử sinh cũng đã qua cầu, nào quên Biết bao năm tháng triền miên! Quật cường có phải? ước mong có là? Máu xương giành lấy tự do Buồn vui thành nếp nhăn cho mặt người… - Cô đọc cho ai nghe thế! - Anh lại gần hỏi. Cô phiên dịch bối rối (lẽ ra theo lệnh là cô phải quan sát, quan sát thật kӻ). Cô liền bỏ sách xuống định đứng dậy, chuẩn uý khoát tay. - Tôi hỏi là cô đọc cho ai nghe kia mà? - Chả cho ai cả. Em đọc cho em thôi. - Thế việc gì phải đọc thành tiếng? - Thơ mà lại. - À... - Vaxkốp không hiểu. Anh cầm sách lên xem: mӝt quyển sách mỏng dính bằng cuốn hướng dẫn cách bắn bằng súng phóng lӵu. Anh giở thӱ vài trang thấy cay cả mắt. CHƯƠNG 9 - Trời vẫn sáng đấy, đồng chí chuẩn uý ạ. - Nói chung là tối... Nhưng này, cô đừng ngồi trên mặt đá như thế. Đá chóng lạnh, nó sẽ lấy hơi ấm của cô mà cô không biết. Cô nên trải áo ra mà ngồi. - Đúng đấy. Xin cám ơn đồng chí chuẩn uý. - Còn đọc thì không nên đọc thành tiếng. Buổi tối thì không khí ẩm thấp mà hoàng hôn thì lại yên tĩnh quá. Đứng xa 5 cây số cũng nghe thấy. Mà còn phải quan sát nӳa chứ, chiến sĩ Guốcvích. Brichkina chiếm vị trí quan sát ở hồ, nhìn từ xa Vaxkốp đã mỉm cười hài lòng: cô này khá thật! Cô chặt mӝt ít cành thông, trải xuống chӛ đất giӳa hai tảng đá rồi lấy áo khoác phủ lên làm đệm: con người từng trải thật. Cô làm anh tò mò, phải hỏi: - Brichkina, cô quê ở đâu? - Ở tỉnh Brianxk, đồng chí chuẩn uý ạ. - Cô có làm việc ở nông trang không đấy? - Có chứ, nhưng chủ yếu là giúp việc cho bố em. Bố em coi rừng và bố con em cùng ở đӝi biên cảnh. - Hèn nào cô bắt chước tiếng vịt thật giống. Cô gái bật cười. Các cô thích cười lắm, chưa thể bỏ đưӧc cái tính ấy. - Cô có thấy gì không? - Vẫn yên ạ. - Cô phải để ý chi tiết, cô Brichkina ạ, phải xem cây cối có đung đưa không, chim chóc có xao xác không. Cô đã ở rừng chắc biết rõ. - Rõ. - Có thế chứ... Chuẩn uý giậm chân, ra hiệu rằng đã nói hết, đã chỉ thị xong, rằng bây giờ anh phải đi chӛ khác nhưng chân không muốn bước. Cô gái ở rừng này mới đӝc đáo làm sao, cô trải cái giường nằm mới êm đẹp làm sao, con người cô tỏa ra cái hương vị mới ấm cúng làm sao, tӵa hồ đó là lò sưởi kiểu Nga thân thương ở làng quê mà anh vừa thấy trong mơ hôm nay. - “ Lida, Lida, Lidaveta1 Sao em không chào anh lấy được một lời Sao em không hát cho người em yêu Hay người của em chẳng đáng yêu chiều.” Bӛng dưng anh nhịp nhịp tay cất giọng khê nồng hát lên mấy câu rồi giải thích: - Ở quê tôi người ta hay hát câu ấy lắm. - Còn ở quê em... - Sau này tôi sẽ hát cùng với cô, Lida ạ. Chiến đấu xong chúng ta sẽ hát. - Thật chứ? – Lida mỉm cười. - Thì tôi đã nói rồi. Chuẩn uý bӛng dạn dĩ nháy mắt với cô mӝt cái, rồi tӵ mình lại thấy bối rối trước, liền sӱa lại mũ rồi lại bước đi. Lida Brichkina gọi theo: - Nhớ đấy, đồng chí chuẩn uý! Hứa rồi đấy nhé! Anh không trả lời, nhưng cứ mỉm cười suốt dọc đường đi trong hẻm núi ra đến vị trí dӵ phòng mới thôi. Đến đây anh không để lӝ mӝt nét cười nào nӳa và bắt đầu đi tìm xem chiến sĩ Chetvêrtak nấp ở đâu. Lúc ấy chiến sĩ Chetvêrtak đang ngồi dưới chân mӝt tảng đá lớn, trên đống bao đồ, mình quấn áo khoác, hai tay xỏ trong tay áo. Cổ áo dӵng ngưӧc lên che kín cả đầu lẫn mũ, chỉ còn chiếc mũi nhỏ xương xẩu đỏ hồng là thò ra ngoài mӝt cách rầu rĩ mà thôi. - Sao buồn rầu thế đồng chí chiến sĩ? - Lạnh... Anh chìa tay ra, nhưng cô nguẩy đi. Cô ngốc nghếch cho rằng anh đến đây là để nắm tay cô... - Lạy Chúa, đừng có vùng vằng như thế! Đưa trán đây. Nào!... Cô thò cổ ra. Chuẩn uý áp tay vào trán cô nghe ngóng: trán nóng hầm hập. Trời đất quӹ thần ơi, thế có chết không! - Sốt rồi, đồng chí chiến sĩ ạ. Đồng chí có thấy không? Cô yên lặng và đôi mắt cô buồn như mắt bê con, tӵa hồ trách móc tất cả mọi người mọi vật. Đấy, tại chiếc ủng mất, đồng chí cứ vӝi vӝi vàng vàng, tại gió lạnh tháng Năm. Thế là anh đã phải gánh chịu mӝt người mất sức chiến đấu, mӝt gánh nặng không nhӳng cho cá nhân anh, mà cho toàn đơn vị. Vaxkốp lấy ba lô của mình ra lục tìm tít trong đáy lôi ra mӝt vật quý báu nhất của anh: mӝt bi đông rưӧu cồn bảy trăm năm mươi gam nút chặt. Anh rót ra ca. - Uống luôn hay pha loãng hơn? - Cái gì đấy? - Thuốc. Rưӧu đấy! Cô xua tay, lùi lại. - Ôi, ôi! Sao lại thế, sao lại thế... - Tôi ra lệnh phải uống!… - Chuẩn uý suy nghĩ mӝt lát rồi pha thêm mӝt ít nước sôi - Uống đi, uống xong chiêu mӝt ít nước sôi để nguӝi là hết. - Không đâu, anh… - Uống đi, đừng lôi thôi!… - Ô hay, sao anh cứ thế nhỉ! Ở nhà mẹ em là thầy thuốc… - Không có mẹ miếc gì cả. Bây giờ chỉ có chiến tranh, có bọn Đức, có chuẩn uý Vaxkốp, chứ không có mẹ. Người nào sống qua chiến tranh rồi sẽ có mẹ. Rõ chưa? Cô nín thở, uống mӝt hơi hết, nước mắt lã chã. Rồi cô ho lên. Vaxkốp khẽ đấm lưng cho cô. Lát sau, cô né sang mӝt bên, lấy tay lau nước mắt, mỉm cười. - Em bị choáng!… - Ngày mai sẽ khỏi hẳn. Anh làm cho cô mӝt bӝ giát giường cành cây. Anh trải ra rồi lấy áo khoác phủ lên: - Ngủ đi, đồng chí chiến sĩ. - Anh không có áo khoác thì sao? - Đừng ngại, tôi khoẻ lắm. Ngày mai cô phải khoẻ. Tôi hết sức yêu cầu như vậy. Yên lặng. Cả rừng cây, cả hồ nước, cả không khí xung quanh. Tất cả đều chìm vào yên tĩnh. Bây giờ đã quá nӱa đêm, đã sang mӝt ngày mới, mà bọn Đức thì tuyệt nhiên không có tăm hơi gì cả. Thỉnh thoảng Rita lại nhìn Vaxkốp, và có lúc chỉ có hai người, cô hỏi: - Có lẽ chúng ta chờ hoài công cũng nên? - Cũng có thể chúng không đến - chuẩn uý thở dài – Tuy nhiên tôi không nghĩ như vậy. Tất nhiên, chỉ trừ trường hӧp cô nhầm chúng là nhӳng gốc cây thì không kể. Đến bây giờ thì chuẩn uý bãi lệnh canh gác. Anh bảo mọi người về vị trí dӵ bị bẻ cành cây trải giường nằm ngủ, bao giờ anh đánh thức hãy dậy. Còn anh ở lại phòng tuyến chính, Ôxianina cũng cứ theo anh. Bọn Đức không thấy xuất hiện. Điều ấy khiến anh bӵc bӝi. Cũng có thể bọn chúng không bao giờ đến đây, cũng có thể chúng mò đi đường khác, cũng có thể chúng thӵc hiện mӝt nhiệm vụ không phải như anh đã nghĩ hӝ chúng. Có thể chúng đã kịp thời gây ra bao nhiêu thiệt hại cho ta như bắn chết người trong bӝ tham mưu, phá huӹ mӝt cơ sở nào đó quan trọng. Có lẽ rồi anh sẽ phải trả lời trước toà án binh vì sao đáng lẽ phải đi càn trong rừng, phải tiêu diệt bọn Đức, thì anh lại chui rúc vào tận đây. Vì anh thương chiến sĩ chăng? Vì anh sӧ phải đẩy chiến sĩ vào cuӝc đụng đầu trӵc tiếp với quân thù chăng? Đó không phải là cái cớ để bào chӳa, nếu anh không hoàn thành đưӧc mệnh lệnh. Không, không thể bào chӳa đưӧc. - Đồng chí chuẩn uý, đồng chí đi ngủ đi. Đến gần sáng em sẽ gọi… Khỉ thật, làm sao ngủ đưӧc! Bây giờ đến rét anh cũng không cảm thấy nӳa, dù chỉ mặc có mӝt áo... - Ôxianina, cô đӧi đấy mà ngủ. Tôi mà để xổng mấy thằng Đức thì tôi sẽ ngủ mӝt giấc vĩnh viễn, hiểu không. - Có khi bây giờ chúng cũng ngủ thì sao, hả anh Phêđốt Epgraphôvích? - Chúng cũng ngủ à? - Chứ sao! Thì chúng cũng là người mà. Chính anh nói rằng mỏm núi Xiniukhina là lối đi duy nhất ra đường xe lӱa. Mà chúng thì... - Khoan đã, Ôxianina! Năm mươi cây số, đúng thế, có khi còn hơn nӳa. Mà lại không quen địa hình. Lại còn lo sӧ từng khóm cây bụi cỏ… Có phải thế không?… Tôi nghĩ thế có phải không? - Phải đấy, đồng chí chuẩn uý ạ. - Nếu thế thì có lẽ chúng cũng phải ngủ giӳa rừng thật. Mà phải ngủ đến sáng bảnh mắt ra ấy. Lúc đó thì… Phải thế không nhỉ? Ôxianina mỉm cười, rồi lại nhìn anh hồi lâu như mẹ nhìn con. - Vì thế anh có thể ngủ đến sáng đưӧc. Em sẽ đánh thức - Tôi không ngủ đưӧc, đồng chí Ôxianina... Phụ danh của cô là gì? - Anh cứ gọi em là Rita cũng đưӧc. - Chúng ta hút thuốc nhé, đồng chí Rita? - Em không hút. - Ừ! Chúng cũng là con người, điều ấy làm sao tôi vẫn không hiểu hết. Cô nói đúng đấy: chúng cũng phải nghỉ. Thôi, Rita cô đi đi, đi đi! - Em không muốn ngủ. - Thì nằm mӝt tí cho đӥ mỏi chân tay. Cô có lẽ không quen đi xa à? - Em lại có thói quen ấy rất tốt, anh Phêđốt Epgraphôvích ạ - Rita cười nói. Nhưng chuẩn uý đã thuyết phục đưӧc Rita nằm ngay chӛ tiền tiêu trên cái giường cành cây mà Lida Brichkina đã trải cho bản thân mình. Cô trùm tấm áo khoác, định bụng ngủ đến lúc rạng đông rồi thiếp đi ngay. Giấc ngủ thật sâu, không mӝt cơn mê, tӵa như đӝn thổ đi vậy. Cô choàng mở mắt ra khi chuẩn uý kéo áo. - Cái gì thế? - Khẽ chứ! Có nghe thấy không? Rita bỏ áo khoác ra, sӱa lại áo váy rồi đứng dậy. Mặt trời đã tách khỏi đường chân trời, các tảng đá ánh lên màu hồng tươi. Cô lắng nghe: phía rừng xa có tiếng chim xáo xác. - Chim kêu… - Chim ác là! – Vaxkốp khẽ cười – Chim ác là kêu đấy, Rita ạ. Như thế nghĩa là có người đến làm kinh đӝng chúng. Đúng là khách đến, Rita, cô đi gọi các bạn dậy đi. Mau lên! Nhưng phải bí mật, không đưӧc có tiếng đӝng!… Rita chạy đi. CHƯƠNG 10 Chuẩn uý về chӛ của mình ở phía trước mọi người và cao hơn mọi người. Anh kiểm tra lại súng lục, lắp đạn vào súng trường, rồi lấy ống nhòm ra quan sát khắp bìa rừng quanh mình đang phơi dưới ánh mặt trời mới mọc. Chim ác là vẫn lưӧn vòng trên các bụi cây ríu rít gọi bầy. Các chiến sĩ lặng lẽ nối đuôi nhau về các vị trí. Guốcvích đến gần anh. - Xin chào đồng chí chuẩn uý! - Xin chào! Chetvêrtak đằng ấy thế nào? - Nó đang ngủ, chúng em chưa đánh thức. - Đúng đấy! Cô ở đây làm liên lạc, nhưng chớ thò đầu ra nhé. - Vâng! - Guốcvích đáp. Chim bay mӛi lúc mӝt gần, có nhӳng chӛ ngọn cây rung đӝng và Vaxkốp thấy như nhӳng cành khô gãy răng rắc dưới chân người bước nặng nề. Rồi bӛng nhiên mọi vật như lắng lại, chim chóc cũng thôi kêu, nhưng chuẩn uý biết rằng ở chӛ bìa rừng kia vẫn có người đang ngồi trong bụi. Họ ngồi đó nhìn ngắm bờ hồ, nhìn khu rừng phía bên này, nhìn dãy núi có con đường chúng đang đi qua, con đường mà anh đang giấu mình và các đӝi viên của anh hồng hào sau mӝt giấc ngủ yên cũng đang rình rập. Đã đến cái giây phút thần kỳ, lúc các sӵ cố dồn dập đến, lúc kết quả thay thế nguyên nhân, lúc ca này sản sinh ca khác. Trong cuӝc đời thường, con người không bao giờ nhận thấy đưӧc nó, nhưng trong chiến tranh, lúc thần kinh căng thẳng cӵc đӝ, lúc đứng trước bước ngoặt đầu tiên thì lại xuất hiện cái ý nghĩ nguyên thuӹ của sӵ tồn tại là phải lành lặn chân tay. Cái giây phút ấy đã trở thành hiện thӵc, đã sờ nắn thấy đưӧc và đang kéo dài như vĩnh cӱu. - Nào, chúng mày ra đi chứ, ra đi… - Vaxkốp thì thầm Mӝt bụi cây xa xa rung lên và có hai thằng bước ra. Chúng khoác áo rằn ri màu xám, nhưng mặt trời chiếu thẳng vào mặt chúng nên anh nhận rõ từng cӱ chỉ mӝt. Chúng vẫn tiến về phía hồ, tay dính cò súng, lưng cúi xuống, chân bước nhӳng bước dè dặt như mèo… Nhưng Vaxkốp không nhìn chúng nӳa. Anh không nhìn vì nhӳng bụi cây sau lưng chúng vẫn cứ rung đӝng, và từ trong nhӳng bụi cây ấy vẫn cứ tiếp tục tuôn ra nhӳng khuôn người xanh xám, lăm lăm súng máy. - Ba… năm… tám… mười – Guốcvích đếm thầm - Mười hai… mười bốn… mười lăm… mười sáu… Mười sáu tên, đồng chí chuẩn uý ạ… Các bụi cây im lặng trở lại. Đàn chim ác là ríu rít bay đi. Mười sáu tên Đức lấm la lấm lét chậm chạp đi ven hồ nước về phía mỏm núi Xiniukhina. Suốt đời mình Vaxkốp toàn phải thi hành mệnh lệnh cả. Anh thi hành răm rắp, nhanh chóng, toàn tâm toàn ý, tӵa hồ trong việc thӵc thi nghiêm chỉnh ý chỉ của người khác đã tìm thấy toàn bӝ ý nghĩa tồn tại của mình. Với tư cách là người thi hành, anh đã đưӧc cấp trên đánh giá cao và không đòi hỏi gì hơn nӳa. Anh đã là mӝt bánh xe truyền đӝng của mӝt bӝ máy lớn hoàn thiện: anh đã tӵ quay và đã làm quay nhӳng bánh răng khác mà không cần biết sӵ quay ấy bắt đầu từ đâu, hướng tới đâu và kết thúc thế nào. Bọn Đức vẫn chậm chạp và lì lӧm tiến lên, chúng vẫn đi mé bờ hồ Vôpi, đi thẳng về phía anh và đồng đӝi anh, nhӳng người giờ đây đang nằm sau các phiến đá, đang theo đúng lệnh anh tì má vào nhӳng báng súng giá lạnh. """