Tuyển Tập Krishnamurti - Jiddu Krishnamurti full prc pdf epub azw3 [Tư Tưởng]

"Tuyển Tập Krishnamurti - Jiddu Krishnamurti full prc pdf epub azw3 [Tư Tưởng] 🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Tuyển Tập Krishnamurti - Jiddu Krishnamurti full prc pdf epub azw3 [Tư Tưởng] Ebooks Nhóm Zalo TUYỂN TẬP KRISHNAMURTI Chuyển Ngӳ: Dannyviet Nguồn gốc: www.thuvienhoasen.org Biên tập lại và đăng tại: http://groups.google.com/group/krishnamurti102 Mөc Lөc J. KRISHNAMURTI CUӜC ĐӠI và TƯ TƯỞNG ÁNH SÁNG CHO CHÍNH MÌNH BẢN THÂN VÀ SӴ SӦ HÃI CHIӂN TRANH GIÁO DӨC KHÔNG THÀNH KIӂN NGUYÊN NHÂN CỦA SӴ SӦ HÃI SӔNG ĐƠN GIẢN SӔNG và CHӂT SӴ SӦ HÃI TÂM CẢM TẦM ĐẠO và ĐẠO SƯ TÂM TRÍ TĨNH LҺNG THẨM QUYӄN NGĂN TRỞ SӴ HӐC HӒI TÌNH CẢM CỦA ĐỨA TRҾ TRÍ TUӊ TӴ DO TӴ DO TƯ TƯỞNG VҾ ĐҼP của THIÊN NHIÊN Vӄ THẨM QUYӄN YÊU SӴ SӔNG VĨNH CӰU CÁI "MӞI" TUYӊT DIӊU CẢM NHẬN THӴC TẠI GIẢI THOÁT KHӒI DÍNH MҲC NIӄM TIN GIAO CẢM VӞI THIÊN NHIÊN TӴ DO ÐÍCH THӴC CӔT TỦY NHӲNG LӠI THUYӂT GIẢNG NӚI SӦ KHÔNG RӠI CHӂT LÀ THӂ NÀO SӴ THAY ÐӘI CẤP THIӂT ÐӂN VӞI THƯӦNG Ðӂ SӴ HÀI HÒA GIӲA SINH VÀ TӰ SӴ HÀI HÒA TRONG ÐӠI SӔNG TӴ TÌM HIӆU CHÍNH MÌNH TӴ DO ÐÍCH THӴC TẦM ÐẠO và ÐẠO SƯ NHÀ GIÁO DӨC CHÂN CHÍNH NIӄM AN LẠC CHÂN THẬT CÁI ĐҼP và NHÀ NGHӊ SĨ GIẢI TRӮ PHIӄN MUӜN ĐƠN GIẢN và KHIÊM TӔN TẠI SAO CHÚNG TA Lӊ THUӜC ? TÔI SӦ CHӂT Vӄ THÓI NGỒI LÊ MÁCH LҾO NIӄM HÃNH DIӊN TÂM TĨNH LҺNG KHI TÂM HỒN ĐƯӦC KHAI PHÓNG THӴC TẠI NӚI ĐAU GIÁO DӨC THẤU HIӆU CHÍNH MÌNH SӦ LÀ GÌ ? KHÁT VӐNG TÂM AN TӎNH YÊU VÀ ĐAU KHӘ GIAO CẢM VӞI MUÔN LOÀI SӔNG ĐẠO CUӜC CÁCH MẠNG ĐÍCH THӴC LҲNG NGHE ĐӔI THOẠI VӞI CHÍNH MÌNH Ý NGHĨA CỦA ĐӠI SӔNG NGƯӠI SӔNG ĐẠO TÍN NGƯӤNG TRÍ TUӊ LҲNG NGHE NӜI TÂM BẠN KHI LҲNG NGHE TÂM ĐƯӦC BUÔNG XẢ CẢM XÚC CÓ VAI TRÒ GÌ TRONG ĐӠI SӔNG ? CẦU NGUYӊN CHẤM DỨT SӴ GIẬN DӲ MӜT TÂM HỒN PHONG PHÚ TRONG SÁNG SӴ THỨC TӌNH HÓA GIẢI MӐI VẤN Đӄ QUAN SÁT COI TẬP QUÁN HÌNH THÀNH RA SAO TÌNH YÊU NGUYÊN NHÂN CHÍNH CỦA BẠO LӴC J. KRISHNAMURTI CUỘC ĐỜI và TƯ TƯỞNG (11th May 1895 -- 17 February 1986) Jiddu Krishnamurti chào đời trong mӝt gia đình Bà-la-môn trung lưu tại ngoại ô tӍnh Madanapalle, miӅn nam Ấn Đӝ. Mҽ chӃt sӟm tӯ khi ông mӟi lên mười. Tuәi ấu thơ, ông thường xuyên đau yӃu, hӑc hành thì lơ đãng, tâm hồn thường chìm đҳm trong mơ mӝng và có khuynh hưӟng vӅ tâm linh, vӅ lòng nhân ái, tình thương người, thương vật và yêu thiên nhiên. Cha của Krishnamurti là mӝt viên chӭc của chính quyӅn. Khi vӅ nghӍ hưu, ông cө đӅ nghӏ vӟi bà Annie Besant, chủ tӏch hӝi Thông Thiên Hӑc (The Theosophical Society), mà ông cө là mӝt thành viên, xin vào làm viӋc cho Hӝi. Do đó, ông cө cùng bốn người con dӑn vӅ Trө Sở chính của hӝi tại Madras, vào lúc Krishnamurti mười bốn tuәi. Hӝi Thông Thiên Hӑc do bà Helena P. Blavatsky người Nga và mӝt cӵu đại tá Hoa Kỳ là ông Steele Olcott thành lập vào năm 1875, là mӝt hӝi có mөc tiêu tìm hiӇu các tôn giáo, các nguồn tư tưởng, minh triӃt, các sӵ huyӅn nhiӋm trên thӃ giӟi cә kim và các năng lӵc thần bí nơi con người. Khi đó, hӝi đang có mөc tiêu sӱa soạn cho sӵ hạ sanh của bồ tát Di Lһc, xuống thӃ đӇ làm nhiӋm vө ThӃ Giӟi Đạo Sư (World Teacher). Cơ hӝi gần gũi của gia đình Krishnamurti và bà Annie Besant đã tạo nên mӝt sӵ gҳn bó khҳng khít giӳa bà và cậu bé mười bốn tuәi yӃu ӟt, lại có khuynh hưӟng tâm linh thần bí, và đã khiӃn cho bà và Bishop Leadbeater phát hiӋn ra cậu bé Jiddu Krishnamurti chính là vӏ hóa thân mà hӑ đang tìm kiӃm, vӟi nhӳng kinh nghiӋm vӅ đӝt biӃn tâm linh của cậu, khi đó Krishnamurti mӟi mười lăm tuәi. ĐӇ chuẩn bӏ chu đáo cho sӵ xuất hiӋn của ThӃ Giӟi Đạo Sư, hӝi Thông Thiên Hӑc thành lập mӝt hӝi đoàn tôn giáo lấy tên là Ngôi Sao Phương Đông (The Order of the Star in the East) và tôn Krishnamurti làm Đạo Trưởng. Nhóm này có nhiӅu chөc ngàn hӝi viên ở khҳp nơi trên thӃ giӟi, vӟi nhiӅu tiӅn bạc, nhà cӱa đất đai tại Âu Châu, Úc châu, Ấn Đӝ, v.v... Năm 1912, Khishnamurti đưӧc hӝi Thông Thiên Hӑc chính thӭc tấn phong làm ThӃ Giӟi Đạo Sư. Nhưng đӃn năm 1929, bӛng nhiên ông giải tán hӝi Ngôi Sao Phương Đông, đӑc bản tuyên ngôn "Thӵc Tại (Chân Lý) là nơi không có lối mòn để vào" (Truth is a Pathless Land). Làm viӋc này, ông đã đương nhiên liӋng bӓ nhӳng tài sản, đất đai, tiӅn bạc, quyӅn lӵc và tất cả mӑi vinh dӵ mà thӃ nhân dành cho nhân vật có thẩm quyӅn, vӏ Đạo Sư. Tӯ đó cho đӃn tận nhӳng ngày cuối cùng của cuӝc đời ở tuәi 91, ông đáp ӭng lời mời tӯ khҳp nơi trên thӃ giӟi, thân hành tӟi ngồi chung trên thảm cӓ, trong nhà hӝi, trong phòng hӑp, đӃn bất cӭ nơi nào có người quan tâm đӇ thảo luận vӟi hӑ nhӳng vấn đӅ vӅ tӵ do, vӅ sӵ tӵ giải thoát khỏi nỗi sợ hãi tiềm ẩn tӯ trong tiềm thӭc, về sӵ tӵ gӥ bỏ gông cùm cӫa nhӳng lề thói trói buộc con người, gӥ bỏ sӵ sợ hãi về các loại đӏa ngөc do các tә chӭc thần quyền tạo ra để khống chế tín đồ, về tình yêu thuần khiết, về lòng tӯ bi thương xót, kêu gӑi mỗi người phải là nguồn ánh sáng cӫa bản thân, v.v... Nhӳng lời thuyӃt giảng của ông không phải là nhӳng kiӃn giải trong sách vở, nhưng là tӯ kinh nghiӋm nӝi tâm. Ông không "thuyӃt lý", nhưng ôn tồn tâm tình vӟi thính giả vӅ nhӳng điӅu mà tất cả chúng ta quan tâm trong đời sống hҵng ngày, nói vӅ nhӳng trăn trở, băn khoăn của con người thời đại mӟi vӟi sӵ suy sөp tinh thần và bạo lӵc, nói vӟi tӯng cá nhân đi tìm sӵ an lạc, nói vӟi người đang bồn chồn tìm cách giải thoát ra khӓi cái chưӟng ngại của sӵ giận dӳ , thù hận, sӧ hãi, đau khә đang ám ảnh trong nӝi tâm anh ta. Ông luôn luôn tha thiӃt vӟi viӋc gӥ con người ra khӓi sӵ sӧ hãi, mӝt hành đӝng "vô úy thí" cao quý. ĐiӇm then chốt đһc biӋt của ông là, ngay như khi đang nói vӅ các vấn đӅ xã hӝi, chính trӏ, hoһc kinh tӃ đang xẩy ra, lời giải đáp của ông cũng tӯ cái nhìn tận gốc rӉ và vưӧt thời gian. Ông chӍ ra cái nguyên nhân tạo vấn đӅ nó nҵm phía sau như thӃ nào, và nguồn gốc của mâu thuẫn và bạo lӵc đã tiӅm ẩn trong tâm con người ra sao. Ông không tһng chúng ta mӝt cách giải quyӃt kiӇu "mì ăn liền" cho nhӳng vấn đӅ của thời đại, mà là ông nhìn rõ đưӧc rҵng nhӳng vấn đӅ này chӍ là triệu chӭng của mӝt chӭng bӋnh thâm căn cố đӃ, nҵm sâu trong tâm não của mӛi người trong chúng ta. Luôn luôn, ông nhҳc mӑi người vӅ sӭc mạnh tinh thần của chính bản thân hӑ, luôn nhҳc mӑi người nhìn vào nӝi tâm, tӵ giải thoát ra khỏi nhӳng xiềng xích tư tưởng rập khuôn cӫa người khác. Ông nhҳc nhở mӑi người đӯng tӵ làm nô lệ cho bất cӭ loại tư tưởng nào cӫa bất cӭ ai, dù đó là nhӳng "thẩm quyền (authority), không nhӳng thӃ , nên tӵ thanh lӑc nhӳng ô nhiӉm do bӏ nhӳng loại "thẩm quyӅn" nhồi nhét vào tâm não tӯ vô thủy. Ngay cả đӃn nhӳng lời nói của ông, ông cũng yêu cầu mӑi người hãy chӍ coi đó là nhӳng lời trò chuyӋn tâm tình giӳa nhӳng người bạn vӟi nhau, đӯng coi như là nhӳng lời của bậc thầy, vì chӍ riêng sӵ coi ai là bậc thầy thì chính cái hào quang tiӅm ẩn trong cái ý nghĩ vӅ bậc thầy đã gián tiӃp tưӟc đoạt tӵ do của chính mình, đã làm cho chính mình nhҳm bӟt mҳt trên con đường đi tìm chân lý rồi. Đối vӟi ông, mӑi người không cần đạo sư, mà cần tӵ thӭc tӍnh. Bởi vì mӛi người đӅu có khả năng vô biên vӅ sӵ tӵ thӭc tӍnh này, nӃu hӑ không bӏ nhӳng xiӅng xích của truyӅn thống vӅ sӵ sӧ hãi, không bӏ nhӳng "đạo sư" che mất ánh sáng cӫa chính hӑ tӵ chiếu. (This Light in Oneself). Ánh sáng này không ai có thể "cho" người khác, không thể nhận được tӯ người khác truyền qua như truyền lӱa tӯ ngӑn nến này qua ngӑn nến khác. NӃu ánh sáng mà có đưӧc nhờ sӵ tӯ người khác truyӅn qua thì chӍ là ánh sáng của ngӑn nӃn, nó sӁ tҳt. Chính sӵ tĩnh lặng, quán chiếu thâm sâu nội tâm, người ta sӁ thӭc tӍnh, sӁ xuất hiӋn ánh sáng của chính bản thân. Dù đưӧc cả Đông Phương và Tây Phương nhìn nhận như là mӝt trong nhӳng đạo sư uy tín nhất, bản thân ông không tùy thuӝc vào tôn giáo, môn phái hay quốc gia nào, đồng thời, cũng không tham dӵ vào bất cӭ mӝt trường phái chính trӏ hoһc ý thӭc hӋ nào. Ngưӧc lại, ông cho rҵng chính nhӳng hình thӭc tә chӭc ấy đã chia rӁ con người, đã là nguồn gốc của chiӃn tranh. Ông luôn luôn nhҳc nhở sӵ tĩnh tâm, tӵ thanh lӑc nhӳng kiӃn chấp đã tích lũy trong tâm trí qua thời gian, đӇ tӵ giải thoát. Trải dài khoảng sáu chөc năm đi khҳp đó đây, ông đưӧc coi như là người nói nhiӅu nhất trong thời đại thâu âm. Phần lӟn các buәi thuyӃt giảng, thính chúng lên tӟi hàng ngàn người, thường ngồi ngoài trời, nhất là tại các thành phố lӟn. Ông cũng thường có nhӳng buәi thảo luận riêng vӟi các nhân vật danh tiӃng thӃ giӟi như ba vӏ thủ tưӟng Ấn Đӝ là Jawaharlal Nehru, Indira Gandhi và Rajiv Gandhi, nhà tôn giáo hӑc Huston Smith, Walpola Rahula, Chogyam Trungpa Rinpoche, nhà vật lý hӑc Dr David Bohm, nhà văn Aldous Huxley, v.v... Hầu hӃt các buәi thảo luận này đӅu có ghi âm, thâu hình, và sau đó đưӧc in ra thành sách. Thật là sai lầm đáng tiӃc nӃu cho rҵng nhӳng lời thuyӃt giảng của Krishnamurti chӍ dành cho người lӟn tuәi hoһc giӟi trí thӭc uyên bác. Trái lại, đó là nhӳng điӅu rất dӉ thẩm thấu vào giӟi trҿ mà ta có thӇ cảm nhận đưӧc sӵ sống đӝng nơi thính chúng trong video và trong các cuӝc thảo luận vӟi hӑc sinh còn đưӧc lưu giӳ trong nhiӅu trường hӑc. Là mӝt bậc thầy cao cả, ông tìm cách tạo nên tại nhӳng trường này mӝt bầu không khí thoải mái, không sӧ hãi và kèn cӵa lẫn nhau, khuyӃn khích các em tӵ tìm vӅ nӝi tâm, tìm hiӇu chính bản thân mình, thӭc tӍnh cảm quan của hӑ vӅ cái đҽp của thiên nhiên, vӅ sӵ cảm thông , bi mẫn vӟi nӛi thống khә của kiӃp người, khuyӃn khích hӑ đi vào nhӳng đӅ tài sinh đӝng, ngay cả đӃn vấn đӅ phӭc tạp nhất như là hoạt đӝng của tâm não con người. Ông kiên trì, tận tөy vӟi lý tưởng "để cho mӑi người được tӵ do, giải thoát vô điều kiện". Cho đӃn cuối đời ông, vào lúc thӃ hӋ mӟi của thời đại kӻ thuật tân tiӃn nở rӝ, nhiӅu người trҿ đã tìm vӅ ông như là tӟi ngồi dưӟi mӝt tàng cә thө rủ bóng đӇ ươm tẩm phần tâm hồn. Mһc dầu Krishnamurti nói và viӃt bҵng Anh ngӳ, các tác phẩm của ông đã đưӧc dӏch sang gần năm chөc thӭ tiӃng và ấn hành tại nhiӅu nưӟc. Trên ba triӋu ấn bản đã lưu hành khҳp thӃ giӟi. Các tuyӇn tập của ông bao gồm trên mӝt trăm ngàn trang viӃt tay, 2.500 audiotapes và 600 videotapes. Đó là nói vӅ di sản nhìn thấy đưӧc. Nhưng đáng kӇ phải là phần di sản sống đӝng tiӅm ẩn trong trái tim và khối óc của biӃt bao nhiêu con người đã có dӏp thấm nhuần tư tưởng uyên áo và tấm lòng trҳc ẩn của ông đối vӟi muôn loài Xin ghi lại mӝt vài cảm nhận vӅ ông: * Đӭc Đạt Lai Lạt Ma: --Krishnamurti là một trong nhӳng tư tưởng gia vĩ đại nhất cӫa thời đại. * Deepak Chopra: -- Krishnamurti đã ảnh hưởng sâu sắc vào chính cuộc đời tôi, đã giúp tôi vượt qua được sӵ tӵ trói buộc đã kiềm chế tôi trên con đường tới tӵ do, giải thoát. * Anne Morrow Lindbergh : -- Nghe và đӑc sách cӫa ông (Krishnamurti) là tӵ quán chiếu chính mình và thế giới trong một sӵ tươi mát chan hòa. ÁNH SÁNG CHO CHÍNH MÌNH Mӛi người phải đưӧc tӵ do đӇ trở thành ánh sáng cho chính mình. "Ánh sáng cho chính mình". Ánh sáng này không thӇ nhận đưӧc tӯ người khác, cũng không thӇ thҳp lên bҵng ngӑn nӃn của người khác. NӃu bạn thҳp bҵng ngӑn nӃn của người khác, nó chӍ là ngӑn nӃn, nó có thӇ bӏ thәi tҳt. Sӵ nghiên cӭu ráo riӃt đӇ tìm ra thӃ nào là ánh sáng cho chính mình là mӝt phần của thiӅn quán. Chúng ta sӁ cùng nhau tìm hiӇu xem thӃ nào là ánh sáng cho chính mình và sӵ có ánh sáng này nó đһc biӋt quan trӑng đӃn mӭc nào. Thân phận của chúng ta là chấp nhận thẩm quyӅn, thẩm quyӅn của vӏ tu sĩ, thẩm quyӅn của cuốn sách, thẩm quyӅn của vӏ đạo sư, thẩm quyӅn của người nào đó tuyên bố rҵng hӑ biӃt. Đối vӟi tất cả nhӳng vấn đӅ thuӝc vӅ tâm linh, nӃu có thӇ dùng tӯ "tâm linh", thì không có bất cӭ loại thẩm quyӅn nào cả. NӃu không như vậy, bạn sӁ không có tӵ do đӇ mà nghiên cӭu, trầm tư, đӇ tӵ tìm ra ý nghĩa mà thiӅn quán mang lại. ĐӇ đi vào thiӅn quán, bạn phải hoàn toàn thả nәi bản thân, giải phóng nӝi tâm khӓi tất cả mӑi loại thẩm quyӅn, so sánh, kӇ cả thẩm quyӅn của người phát ngôn, nhất là khi người phát ngôn lại là chính tӵ ngã, là "cái tôi", bởi vì nӃu bạn nghe theo lời của "hҳn" thì..., thӃ là hӃt, là tiêu rồi! Bạn phải nhận thӭc đưӧc sӵ quan trӑng vӅ thẩm quyӅn của ông thầy thuốc, của nhà khoa hӑc; đồng thời hiӇu rҵng hoàn toàn không có sӵ quan trӑng vӅ thẩm quyӅn đối vӟi nӝi tâm, dù rҵng đó là thẩm quyӅn của người khác, hay của kinh nghiӋm, kiӃn thӭc, quyӃt đӏnh, thành kiӃn của chính bạn. Kinh nghiӋm của ai đó, hiӇu biӃt của ai đó rồi cũng sӁ trở thành thẩm quyӅn của chính hӑ:"Tôi hiӇu, cho nên tôi đúng". Nên tӍnh giác trưӟc nhӳng loại thẩm quyӅn đó, nӃu không, bạn sӁ không bao giờ có thӇ trở thành ánh sáng cho chính bạn đưӧc..... .....Trong thiӅn quán, sӁ không có ai chӍ dẫn bạn, không có ai nói cho bạn biӃt rҵng bạn đang tiӃn bӝ, không có ai khuyӃn khích bạn, bạn phải hoàn toàn đơn đӝc. Và cái ánh sáng cho chính bạn chӍ có thӇ bӯng lên khi chính bạn tӵ tìm hiӇu nӝi tâm mӝt cách sâu xa, coi xem mình là cái gì. Đó là sӵ tӵ thӭc tӍnh, biӃt mình là cái gì. Cái biӃt ấy không dӵa theo các tâm lý gia, không dӵa theo các triӃt gia, không dӵa theo các diӉn giả, các nhà hùng biӋn, nhưng là bạn "biӃt", bạn "tӍnh thӭc" vӅ cái bản thӇ của bạn, sӵsuy nghĩ của bạn, cảm xúc của bạn, tìm ra toàn bӝ cấu trúc của cái toàn thӇ. BiӃt rõ chính mình là điӅu tối quan trӑng. Đó không phải là do người khác mô tả vӅ mình, mà là "đích thӵc là cái gì?", bạn là cái gì; Đó cũng không phải "cái mà bạn tưởng rҵng bạn là...", hoһc " cái mà bạn nghĩ rҵng bạn nên là...", nhưng là cái đang hiӋn hӳu thӵc tӃ là cái gì. (Trích This Light in Oneself'-True Meditation) BẢN THÂN VÀ SӴ SỢ HÃI NӃu bạn nghĩ rҵng sӵ hiӇu biӃt vӅ chính bản thân là điӅu quan trӑng bởi vì có tôi hoһc người nào đó đã nói vӟi bạn rҵng đó là điӅu quan trӑng thì tôi e rҵng chúng ta nên ngưng cuӝc đối thoại. Nhưng nӃu chúng ta đồng ý vӟi nhau rҵng sӵ tìm hiӇu thấu đáo bản thân là điӅu cần thiӃt sinh tӱ, thì đó lại là điӅu khác hҷn, và chúng ta sӁ cùng nhau khảo sát vấn đӅ mӝt cách cһn kӁ trong sӵ vui vҿ, thoải mái và thông suốt. Tôi không đòi hӓi ở bạn niӅm tin; tôi không tӵ coi như tôi là mӝt kҿ có thẩm quyӅn vӅ vấn đӅ nào đó. Tôi chҷng có gì đӇ dậy bạn, thí dө như vӅ mӝt triӃt thuyӃt mӟi, hoһc mӝt hӋ thống tư tưởng mӟi, hay là mӝt con đường mӟi đӇ tìm vӅ thӵc tại, v.v... Không có con đường nào có thӇ tӟi đưӧc thӵc tại ngoài chính sӵ thӵc. Tất cả mӑi loại thẩm quyӅn, nhất là trong lãnh vӵc tư tưởng và thâm hiӇu, đӅu chӍ tàn phá, làm hại mà thôi. Thầy hại trò và trò hại lại thầy. Bạn phải là thầy và đồng thời là hӑc trò của chính bạn. Bạn phải tӵ đһt câu hӓi cho chính mình vӅ tất cả nhӳng điӅu mà người ta đã công nhận là có giá trӏ và cần thiӃt. Khi không có ai đӇ cho bạn theo đuôi, bҳt chưӟc, bạn sӁ cảm thấy rất cô đơn. Hãy nên cô đơn đi! Tại sao bạn phải sӧ hãi sӵ sống đơn đӝc? Bởi vì bạn đã phải đối diӋn vӟi chính mình mӝt cách trần trөi, rҵng nӝi tâm bạn rӛng tuӃch, trì trӋ, đần đӝn, xấu xa, tӝi lӛi, lo âu, khҳc khoải �- bạn chӍ là mӝt thӵc thӇ tầm thường, xấu xí, kém giá trӏ mà thôi. Hãy đối diӋn vӟi sӵ thӵc; hãy nhìn cho rõ, đӯng có trốn chạy khӓi thӵc tӃ. Giây phút bạn trốn chạy chính là giây phút mà nӛi sӧ hãi khởi sӵ ám ảnh bạn. ( Trích Freedom from the Known) CHIẾN TRANH Hỏi: ---Chúng ta có cách nào đӇ giải quyӃt nhӳng lӝn xӝn vӅ chính trӏ và sӵ khủng hoảng đang xẩy ra trên thӃ giӟi chăng? Mӝt cá nhân có thӇ làm gì đӇ chấm dӭt cuӝc chiӃn đang đe dӑa không? Krishnamurti đáp: --- ...Nhӳng lý do nào đã tạo ra chiӃn tranh --tôn giáo, chính trӏ hay kinh tӃ? HiӇn nhiên nguyên nhân của chiӃn tranh chính là tín ngưӥng; tín ngưӥng đối vӟi chủ nghĩa ái quốc, hoһc đối vӟi mӝt ý thӭc hӋ, hoһc đối vӟi mӝt giáo điӅu đһc biӋt nào đó. NӃu chúng ta không có tín ngưӥng mà chӍ có lòng tốt, tình thương yêu và sӵ quan tâm đӃn nhau, như thӃ chiӃn tranh sӁ không thӇ xẩy ra. Nhưng chúng ta đã đưӧc nuôi dưӥng bҵng đủ loại tín ngưӥng, đủ loại ý thӭc hӋ, đủ loại tín điӅu, do đó, chúng ta chӍ tạo ra sӵ bất hòa. Chúng ta chӍ có thӇ, hoһc là theo đuәi con đường mâu thuẫn, chiӃn tranh liên tөc, mà đó chính là kӃt quả tӯ hành đӝng thường nhật của chúng ta, hoһc là nhìn thҷng vào nguyên nhân của chiӃn tranh rồi quay lưng lại, không tiӃp tөc tạo ra nguyên nhân nӳa.... (Trích The First & Last Freedom) GIÁO DӨC Hỏi: ---NӃu chúng ta làm điӅu sai trái, có người đã chӍ bảo cho chúng ta biӃt, tại sao chúng ta lại còn tái phạm? Krishnamurti đáp: ---Bạn nghĩ sao? Lý do nào khiӃn cho bạn bҿ hoa, nhә cây, phá hoại đồ đạc, liӋng giấy bӯa bãi, mһc dầu tôi tin chҳc là bạn đã tӯng nghe lời khuyên không nên làm nhӳng viӋc đó cả chөc lần? Hãy nghe cho kӻ rồi bạn sӁ thấy. Khi bạn làm nhӳng chuyӋn đó, óc bạn đang ở trong tình trạng trống vҳng, phải vậy không? Bạn không nhận thӭc đưӧc, bạn không suy nghĩ, tâm trí bạn đã ngủ quên, thành ra bạn đã làm nhӳng viӋc rõ ràng là ngӟ ngẩn, ngu ngốc. Bao lâu mà bạn sống trong trạng thái không hoàn toàn có ý thӭc, không hoàn toàn tӍnh giác, thì sӵ kiӋn chӍ cӭ khuyên bạn không nên làm điӅu này, điӅu nӑ, sӁ chҷng có kӃt quả gì. Nhưng nӃu nhà giáo dөc mà giúp cho bạn trở nên có óc suy nghĩ, quan tâm hơn, trở nên thật là tӍnh thӭc, quan sát vӟi niӅm vui thích tӯ cây cối, chim chóc, sông ngòi, sӵ phong phú tuyӋt vời của trái đất v.v..., khiӃn cho tâm hồn bạn trở nên tinh tӃ, sống đӝng, đối vӟi ngoại cảnh và cả nӝi tâm của bạn, thì khi đó chӍ mӝt gӧi ý nhҽ nhàng đӃn vӟi bạn đã đủ cho bạn cảm nhận đưӧc vấn đӅ. Buồn thay, sӵ nhậy cảm của bạn đã bӏ tàn phá mất rồi, bởi vì ngay tӯ lúc bạn mӟi lӑt lòng cho đӃn ngày vĩnh biӋt thӃ giӟi này, bạn chưa bao giờ đưӧc ngưng cái khә nạn bӏ bảo cho biӃt rҵng phải làm cái này, không đưӧc làm cái kia v.v...Cha mҽ, bậc thầy, xã hӝi, tôn giáo, vӏ linh hưӟng, và ngay cả cái khát vӑng của chính bạn, lòng tham lam, tính ghen tӏ v.v..., tất cả nhӳng cái đó đã bảo cho bạn biӃt "nên làm cái này" và "không nên làm cái kia". Muốn thoát khӓi tất cả nhӳng cái "nên" và "không nên" đó, và đӇ bạn có đưӧc niӅm cảm thông sâu xa, có đưӧc tính tốt lành tӵ nhiên, không làm đau lòng người khác, không xé giấy hoһc ném đá ra đường mà không lưӧm lên---điӅu này cần đӃn mӝt sӵ suy nghĩ thâm trầm, sâu sҳc. Mөc đích của giáo dөc chҳc chҳn không phải là chӍ dậy cho bạn mấy chӳ cái đủ đӇ bạn biӃt viӃt cái tên của bạn, mà là đánh thӭc cái tinh thần trầm tư sâu sҳc này, khiӃn cho bạn trở nên tinh tӃ, tӍnh giác, quan tâm và ân cần đối vӟi cuӝc đời. (Trích Think on These Things) KHÔNG THÀNH KIẾN Hỏi: - Chúng ta có nên hình thành cái khái niӋm vӅ người nào đó hay chăng? Krishnamurti đáp: Bӝ chúng ta nên có khái niӋm vӅ người khác chăng? Bӝ chúng ta nên hình thành mӝt quan điӇm, đánh giá, xét nét vӅ người khác chăng? Khi bạn có khái niӋm vӅ thầy của bạn, thì có cái gì là quan trӑng đối vӟi bạn? Tôi không nói vӅ bản thân vӏ thầy, nhưng nói vӅ cái khái niӋm của bạn vӅ vӏ thầy. Và đó là chuyӋn xẩy ra trong cuӝc đời, đúng không? Chúng ta đӅu có ý kiӃn vӅ người này, người khác, đúng không? Chúng ta nói: " Hҳn thì tốt", "Hҳn thì phù phiӃm", Hҳn thì mê tín", "Hҳn làm cái này, cái kia"...Chúng ta thiӃt lập mӝt bӭc màn ngăn cách chúng ta vӟi người khác, cho nên chúng ta không bao giờ có thӇ thật sӵ tiӃp xúc đưӧc vӟi người đó. Nhìn thấy ai làm viӋc gì, chúng ta nói: " Ông ta đã làm viӋc đó", như vậy, nó chӍ quan trӑng ở cái thời gian chuyӋn đó xẩy ra. Bạn hiӇu chăng? NӃu bạn thấy ai đó làm viӋc gì mà bạn có ý kiӃn như là người đó làm viӋc tốt, hoһc xấu, thӃ là bạn bèn có ý kiӃn cố đӏnh vӅ người đó, đӇ rồi mươi ngày hay cả năm sau, khi bạn gһp lại hӑ, bạn vẫn còn giӳ cái ý kiӃn của bạn vӅ hӑ. Nhưng mà trong khoảng thời gian đó, có thӇ là hӑ đã thay đәi rồi. Cho nên điӅu rất quan trӑng là đӯng bao giờ nói: "Hҳn là thӃ đó", mà nói: "Hҳn đã như thӃ vào tháng Hai", bởi vì tӟi cuối năm thì hҳn đã đәi khác hoàn toàn mất rồi. NӃu bạn nói vӅ ai đó: "Tôi biӃt người này", có thӇ là bạn sӁ sai hoàn toàn, bởi vì bạn chӍ biӃt vӅ hҳn vào khoảng thời gian nào đó, hoһc bởi mӝt sӵ kiӋn xẩy ra vào mӝt thời điӇm nào đó, ngoài ra, bạn chҷng biӃt gì vӅ hҳn cả. Cho nên điӅu quan trӑng là mӛi khi gһp người nào, bạn hãy tiӃp xúc vӟi hӑ bҵng mӝt tâm hồn hoàn toàn trong sáng, không vӟi nhӳng thành kiӃn, không vӟi nhӳng đӏnh kiӃn và không vӟi nhӳng quan điӇm của riêng mình. (Trích Think On These Things) NGUYÊN NHÂN CӪA SӴ SỢ HÃI ĐӇ hiӇu sӧ hãi, ta phải nói vӅ sӵ so sánh trưӟc. Tại sao ta so sánh? VӅ mһt kӻ thuật, so sánh phát hiӋn sӵ tiӃn triӇn, tương quan vӟi nhau. Năm chөc năm trưӟc chưa có bom nguyên tӱ, chưa có máy bay siêu âm, bây giờ chúng ta co nhӳng cái đó, và trong tương lai năm chөc năm nӳa, chúng ta sӁ có nhӳng cái mà hiӋn nay chúng ta không có. Cái đó đưӧc gӑi là sӵ tiӃn bӝ, luôn luôn so sánh, tương quan, và tâm trí chúng ta bӏ vưӟng mҳc vào cái lối suy nghĩ kiӇu đó. Không phải chӍ tӯ ngoại cảnh, mà ngay tӯ trong nӝi tâm, trong cái cấu trúc vӅ tâm lý của chúng ta, chúng ta suy nghĩ theo kiӇu so sánh. Chúng ta nói :" Tôi thӃ này, trưӟc kia tôi thӃ này, và tôi sӁ khá hơn trong tương lai". Cái lối suy nghĩ kiӇu so sánh như vậy, chúng ta gӑi là sӵ tiӃn bӝ, sӵ phát triӇn, và cuӝc đời chúng ta, tӯ phẩm hạnh, đạo đӭc, tôn giáo cho dӃn làm ăn buôn bán, giao dӏch trong xã hӝi, chúng ta đӅu dӵa trên nӅn tảng đó. Chúng ta quan sát bản thân chúng ta mӝt cách so sánh vӟi cái xã hӝi vốn dĩ cũng thoát thai tӯ mӝt sӵ phấn đấu trong so sánh như chính chúng ta. So sánh sản sinh ra sӧ hãi, bạn hãy tӵ quan sát sӁ thấy. Tôi muốn trở thành nhà văn viӃt hay hơn, hoһc trở thành người đҽp và thông minh hơn. Tôi muốn có nhiӅu kiӃn thӭc hơn mӑi người. Tôi muốn thành công, muốn trở thành nhân vật quan trӑng, muốn có danh tiӃng trên thӃ giӟi. Thành công và danh tiӃng là nhӳng điӅu so sánh rất căn bản vӅ mһt tâm lý, mà do đó, chúng ta liên tөc sản sinh ra sӵ lo sӧ . Và sӵ so sánh cũng làm tăng thêm nhӳng mâu thuẫn, phấn đấu vốn đưӧc coi như nhӳng điӅu quan trӑng. Bạn nói rҵng bạn phải cạnh tranh đӇ sinh tồn trong cái thӃ giӟi này, do đó bạn so sánh và thi đua trong công viӋc làm ăn, trong gia đình và cái-gӑi-là nӝi dung có tính cách tôn giáo . Bạn phải vào đưӧc thiên đường và ngồi ngay bên cạnh Chúa, hoһc mӝt đấng cӭu đӝ đһc biӋt nào đó của bạn. Sӵ so sánh vӅ tâm linh phản ảnh trong sӵ vӏ linh mөc muốn trở thành giám mөc, hoһc hồng y, hay cuối cùng tiӃn lên tӟi giáo hoàng. Suốt đời, chúng ta mài miӋt trau giồi cái loại tâm linh đó mӝt cách siêng năng, cần mẫn, phấn đấu đӇ khá hơn, hoһc đạt đưӧc vӏ trí cao hơn người khác. Cấu trúc của đời sống xã hӝi và đạo đӭc của chúng ta đһt nӅn tảng trên nhӳng cái đó. Cho nên trong cuӝc đời chúng ta, cái tình trạng so sánh, cạnh tranh và sӵ phấn đấu không ngӯng nghӍ đӇ trở thành mӝt nhân vật hay trở thành người vô danh, thì cũng vậy. Tôi cảm thấy rҵng chính cái đó là cӝi rӉ của toàn bӝ sӵ sӧ hãi, bởi vì chính nó đã sản sinh ra lòng thèm muốn, tật đố kî, thói ghen tӏ, căm thù. Ở đâu có sӵ căm thù thì ở đó chҳc chҳn là không có tình thương yêu và sӁ càng ngày càng tăng thêm sӵ sӧ hãi. (Trích On Fear) SỐNG ĐƠN GIẢN Sống đơn giản không có nghĩa là chӍ viӋc điӅu chӍnh theo mӝt khuôn mẫu. Phải rất thông minh mӟi có thӇ sống đơn giản, chӭ không phải chӍ hùa theo mӝt kiӇu mẫu đһc biӋt, dù nó có cái vҿ bӅ ngoài giá trӏ. Bất hạnh thay, phần lӟn chúng ta lại chӍ bưӟc vào sӵ đơn giản bҵng cái vӓ ngoài. Thật là dӉ dàng đӇ chӍ sở hӳu có chút ít đồ vật và thӓa mãn, an lạc vӟi sӵ sở hӳu ít ӓi đó, hơn thӃ, chia xҿ chút ít đó vӟi người khác. Nhưng mà, nӃu chӍ biӇu lӝ đưӧc sӵ đơn giản qua nhӳng sӵ vật, nhӳng sở hӳu bӅ ngoài thì chҳc chҳn không bao hàm sӵ đơn giản tӯ trong nӝi tâm. Vӟi cái thӃ giӟi ngày nay, càng ngày càng có nhiӅu sӵ viӋc tӯ phía ngoài đә lên đầu chúng ta. Đời sống càng lúc càng trở nên phӭc tạp. ĐӇ thoát khӓi tình trạng đó, chúng ta cố gҳng tӯ bӓ hoһc lìa khӓi sӵ dính mҳc bởi vật chất, bởi xe cӝ, nhà cӱa, hӝi đoàn, rạp chiӃu bóng, lìa khӓi vô số nhӳng tình huống tӯ phía bên ngoài ào ạt phóng vào chúng ta. Chúng ta tưởng rҵng chúng ta sӁ sống đơn giản bҵng sӵ rút lui. Đã có biӃt bao nhiêu bậc thánh, biӃt bao nhiêu bậc đạo sư đã tӯ bӓ đời sống thӃ tөc. Theo ý tôi thì dường như nhӳng loại tӯ bӓ như thӃ đối vӟi chúng ta sӁ chҷng giải quyӃt đưӧc vấn đӅ. Sӵ đơn thuần giản dӏ là nӅn tảng, là sӵ chân thật, chӍ đӃn tӯ nӝi tâm, và tӯ đó, nó tӓa ra ngoài. Làm sao đӇ sống đơn giản, đó mӟi là vấn đӅ, bởi vì sӵ đơn giản đó sӁ khiӃn cho chúng ta trở nên càng ngày càng nhậy cảm hơn. Có mӝt nӝi tâm tinh tӃ, mӝt trái tim nhậy cảm, đó là căn bản, bởi vì có như thӃ chúng ta mӟi có thӇ mau lҽ trӵc nhận, dӉ dàng đón nhận mӑi sӵ. (Trích The First & Last Freedom) SỐNG và CHẾT Đối vӟi chúng ta, chӃt là hӃt, là bạn hoàn toàn chấm dӭt vӟi nhӳng ràng buӝc, chấm dӭt vӟi tất cả moi thӭ mà bạn đã gom góp trong cuӝc đời. Bạn không thӇ đem chúng đi theo vӟi bạn. Có thӇ là bạn muốn giӳ chúng cho đӃn tận giây phút cuối cùng của cuӝc đời, nhưng bạn không thӇ đem chúng đi theo vӟi bạn. Chúng ta đã chia cuӝc đời ra thành hai mảng: sӵ sống và cái chӃt. Sӵ chia chҿ này đã mang lại cho chúng ta nӛi sӧ hãi ghê gӟm. Tӯ sӵ sӧ hãi đó, chúng ta sáng tác ra đủ loại hӑc thuyӃt, lý luận, đӇ mà tӵ an ủi. Có thӇ chúng chӍ là nhӳng điӅu viӇn vông, hão huyӅn thôi, nhưng chúng đã làm cho chúng ta đưӧc an tâm biӃt bao! Ảo tưởng có thӇ đem lại sӵ thoải mái cho thần kinh. Nhưng mà, liӋu có thӇ nào, đang khi chúng ta sống đây, chúng ta đӇ cho nhӳng thӭ mà chúng ta bӏ dính mҳc vào chӃt quách đi không? NӃu tôi gҳn bó vào vӟi tiӃng tăm, danh vӑng của tôi, và sӵ chӃt thì luôn luôn đi theo kӅ ngay bên cạnh, mӛi ngày tôi mӛi già và tôi phát hoảng vì tôi đang sҳp sӱa mất tất cả. Vậy thì, liӋu tôi có thӇ hoàn toàn giải thoát ra khӓi nhӳng ý niӋm, danh vӑng, mà người đời đã gán cho tôi chăng? Như thӃ, dù cho sӵ chӃt tӟi, nó cũng vẫn như sӵ sống đang tiӃp diӉn. Và vì vậy, sӵ chia cách giӳa sống và chӃt không còn xa thҷm, chúng nó chӍ là mӝt dòng liên tөc, kӅ cận, nối liӅn vӟi nhau. Bạn có nhận thӭc đưӧc cái ý nghĩa vӅ sӵ tuyӋt đҽp của mӝt ngày, hoһc chӍ mӝt giây, nhưng trong đó không có sӵ gom góp, chất chӭa, không có cái tâm lý gom góp, chất chӭa không? Bạn phải gom góp, chất chӭa quần áo, tiӅn bạc, v.v..., đó là chuyӋn khác. Nhưng trong tâm tưởng, bạn không chất chӭa nhӳng loại như sӵ hiӇu biӃt, sӵ dính mҳc, sӵ ràng buӝc, rҵng nhӳng cái này là "của Tôi". Bạn muốn thӃ không? Bạn có thật sӵ muốn làm cái viӋc nó sӁ khiӃn cho cái mâu thuẫn giӳa sống và chӃt cùng vӟi nhӳng nӛi niӅm đau khә, sӧ hãi, khҳc khoải, tất cả đӅu đưӧc chấm dӭt chăng? (Trích Total Freedom - The Essential Krishnamurti) SӴ SỢ HÃI Tại sao chúng ta làm tất cả nhӳng viӋc này: tuân lӋnh, theo sau, bҳt chưӟc? Tại sao? Tại vì tӯ sâu thҷm trong nӝi tâm, chúng ta sӧ hãi, không tӵ tin. Chúng ta muốn đưӧc әn đӏnh, әn đӏnh vӅ tài chính, әn đӏnh vӅ đạo đӭc, chúng ta muốn đưӧc chấp nhận, chúng ta muốn có mӝt đӏa vӏ әn đӏnh, chúng ta muốn sӁ không bao giờ phải giáp mһt vӟi chuyӋn phiӅn phӭc, vӟi đau đӟn, vӟi khә sở, chúng ta muốn đưӧc che chở. Cho nên, sӵ sӧ hãi, mӝt cách có ý thӭc hoһc không, đã làm cho chúng ta vâng lời bậc Thầy, người lãnh đạo, vӏ đạo sư, nhà cầm quyӅn. Sӵ sӧ hãi cũng khiӃn cho chúng ta tránh làm nhӳng viӋc có hại cho người khác, vì sӧ bӏ trӯng phạt. Vì thӃ, đҵng sau nhӳng hành đӝng này, có ẩn chӭa lòng ham muốn sӵ an toàn, lòng ham muốn đưӧc bảo đảm. Bởi vậy, nӃu không xóa tan đưӧc sӵ sӧ hãi, nӃu không tӵ giải thoát ra khӓi sӵ sӧ hãi, chӍ vâng lời hoһc đưӧc vâng lời, thì chả có ý nghĩa là bao. ĐiӅu có ý nghĩa là làm sao đӇ hiӇu đưӧc sӵ sӧ hãi này mӝt cách sâu sҳc, thấy đưӧc sӵ sӧ hãi biӇu lӝ tӯ ngày này qua ngày khác, vӟi nhӳng kiӇu cách khác nhau. ChӍ khi nào chúng ta thoát ly đưӧc khӓi sӵ sӧ hãi, chúng ta mӟi có đưӧc cái phẩm chất cao quý của sӵ thâm hiӇu, cảm thông, không bӏ chi phối bởi nhӳng kinh nghiӋm và sӵ hiӇu biӃt chồng chất. Chính đó là phẩm chất trong sạch ngoại hạng trong công cuӝc tìm vӅ thӵc tại. (Trích The Book of Life) TÂM CẢM Mӝt cách rất đơn giản, khi bạn muốn hiӇu mӝt điӅu gì đó, thì tâm trạng của bạn lúc ấy như thӃ nào? Khi bạn muốn tìm hiӇu con bạn, khi bạn muốn hiӇu người nào đó, khi bạn muốn hiӇu điӅu mà ai đó đang nói, lúc đó, tâm bạn đang ở trạng thái nào? Bạn không phân tích, phê bình, xét đoán nhӳng lời người kia đang nói, mà bạn lҳng nghe, phải vậy không? Tâm trí bạn đang ở trạng thái mà tiӃn trình suy nghĩ không hoạt đӝng nhưng rất tӍnh thӭc. Sӵ tӍnh thӭc đó không thuӝc vӅ thời gian, phải không? Bạn chӍ lҳng tâm trí trong sӵ thӭc tӍnh, lһng lӁ tiӃp thu và hoàn toàn tӍnh giác; ChӍ trong trạng thái tâm tư này, chúng ta mӟi có tâm cảm. Khi tâm tư bối rối, thҳc mҳc, lo lҳng, mә xҿ, phân tích, lúc đó không thӇ có tâm cảm. Khi lòng mong mӓi cảm thông thật là mãnh liӋt, hiӇn nhiên khi đó tâm tư bạn sӁ thật là tĩnh lһng. ĐiӅu đó, dĩ nhiên rồi, bạn phải thӵc nghiӋm, đӯng nghe theo lời tôi, nhưng rồi bạn sӁ thấy rҵng càng phân tích, bạn càng ít tâm cảm. ( Trích The First & Last Freedom ) TẦM ĐẠO và ĐẠO SƯ Trong công cuӝc tầm đạo, làm sao tôi có thӇ biӃt rҵng đây là đạo, là thӵc tại, là chân lý tuyӋt đối ? Làm sao tôi có thӇ biӃt đưӧc ? Tôi có thӇ nói rҵng :" Đây là thӵc tại", đưӧc chăng? Cho nên, tại sao tôi phải đi kiӃm tìm ? Vậy thì, cái gì khiӃn cho tôi đi tìm ? Cái gì khiӃn cho người ta đi tìm đạo là câu hӓi còn chủ yӃu hơn là chính sӵ kiӃm tìm và tuyên bố :"Đây là thӵc tại, là chân lý, là đạo". NӃu tôi nói: "Đây là chân lý, đây là đạo", thì tôi đã phải biӃt vӅ nó tӯ trưӟc rồi. NӃu tôi đã biӃt nó tӯ trưӟc rồi, thì nó lại chҷng phải là chân lý tuyӋt đối, là đạo, mà chӍ là mӝt mӟ lý thuyӃt đã chӃt cӭng, tӯ trong quá khӭ xuất hiӋn đӇ mà nói rҵng đó là chân lý, là đạo, là thӵc tại. Cái vật đã chӃt cӭng đó không thӇ nói vӟi tôi vӅ chân lý, vӅ đạo, vӅ thӵc tại. Như vậy, tại sao tôi tầm đạo? Bởi vì, tӯ trong nӝi tâm sâu thҷm, tôi không an vui, tӯ trong nӝi tâm sâu thҷm, tôi thấy băn khoăn, bối rối, có mӝt nӛi buồn mênh mông tӯ đáy lòng và tôi muốn tìm lối đӇ thoát ra. Ngài tӟi như mӝt vӏ đạo sư, mӝt người giác ngӝ, hay là như mӝt giáo sư, và nói: " Coi này, đây là con đường đӇ giải thoát." Lý do căn bản của sӵ tầm đạo của tôi là đӇ giải thoát khӓi nhӳng nӛi thống khә kӇ trên này và tôi thӯa nhận rҵng tôi có thӇ đạt đưӧc điӅu đó, và sӵ giác ngӝ ở ngay đó, hoһc ngay trong nӝi tâm tôi. Vậy thì, tôi có thӇ thoát đưӧc nhӳng nӛi niӅm buồn khә kӇ trên chăng? Tôi sӁ không thӇ thoát đưӧc nӃu như tôi chӍ tìm cách tránh né nó, đè nén nó xuống, hoһc bӓ chạy. Nó vẫn còn đó! Dù tôi có đi tӟi đâu, nó vẫn còn đó. Cho nên, điӅu tôi phải làm là hãy tìm hiӇu coi tại sao nhӳng nӛi buồn kӇ trên có thӇ hiӋn hӳu, tại sao tôi lại cảm thấy đau khә. ChuyӋn đó có phải là sӵ tìm kiӃm không? Không! Khi tôi muốn tìm lý do tại sao tôi đau khә, đó không phải là sӵ tầm đạo, cũng không đưӧc gӑi là "mӝt sӵ tìm kiӃm" nӳa, mà nó chӍ như khi tôi đӃn gһp vӏ y sĩ và nói rҵng tôi bӏ đau bөng, ông ta bảo rҵng tôi đã ăn uống bậy bạ. Như vậy, tôi phải chấm dӭt sӵ ăn đồ bậy bạ. NӃu nguyên nhân của nhӳng bất hạnh đӃn vӟi tôi là do tӯ tôi, không phải tӯ môi trường sống của tôi, thì chính tôi phải tӵ tìm lấy lối thoát. Ngài có thӇ, trên cương vӏ đạo sư, chӍ cho tôi rҵng đó là cái cӱa đӇ đi ra. Nhưng ngay sau khi ngài chӍ rồi thì công viӋc của ngài đã xong. Tӯ đó, chính tôi phải hành đӝng, chính tôi phải tӵ tìm ra rҵng tôi sӁ phải làm gì, tôi sӁ sống ra sao, sӁ suy nghĩ như thӃ nào, sӁ cảm nhận cuӝc đời như thӃ nào đӇ có thӇ không còn thấy đau khә nӳa. (Trích The Awakening of Intelligence) TÂM TRÍ TĨNH LẶNG Muốn tìm hiӇu bất cӭ sӵ kiӋn gì, tӯ lãnh vӵc con người cho tӟi lãnh vӵc khoa hӑc, bạn thấõy điӅu gì là quan trӑng, là cốt tủy? - Mӝt tâm trí trầm tĩnh, mӝt khối óc lҳng đӑng trong niӅm giao cảm, đúng không? Đó không phải là cái loại tâm trí đһc biӋt cố gҳng đӇ tập trung -vì đó cũng lại là mӝt loại đối kháng. NӃu thӵc sӵ tôi muốn thâm hiӇu điӅu gì, lập tӭc tâm trí tôi có ngay trạng thái trầm lһng. Khi bạn muốn thưởng thӭc mӝt điӋu nhạc, hoһc chiêm ngưӥng mӝt bӭc tranh mà bạn ưa thích, gӧi cho bạn niӅm cảm xúc, thì tâm trí bạn sӁ ở vào trạng thái nào? Phải chăng ngay lập tӭc, tâm tư bạn trở vӅ trạng thái lҳng đӑng? Khi nghe nhạc, tâm hồn bạn không lang thang đây đó, mà bạn lҳng nghe. Cũng vậy, khi bạn muốn tìm hiӇu sӵ mâu thuẫn, bạn không còn bӏ tùy thuӝc vào thời gian, bạn chӍ đơn giản trӵc diӋn vӟi sӵ viӋc đang xẩy ra, đó là chính cái sӵ mâu thuẫn. ThӃ là ngay lập tӭc, tâm trí bạn trở vӅ trạng thái trầm tӏch, lҳng đӑng. Khi mà bạn không còn lӋ thuӝc vào thời gian vӟi ý hưӟng muốn chuyӇn hóa sӵ kiӋn vì bạn đã thấy sӵ sai lầm của cái tiӃn trình đó, thӃ là bạn hồn nhiên đối diӋn vӟi cái "đang là", tӵ nhiên tâm trí bạn trở nên tĩnh lһng. Trong tình trạng tӍnh thӭc trầm lһng đó, bạn thâm hiӇu. Khi mà tâm trí bạn còn đang đầy dẫy mâu thuẫn, trách móc, chống cӵ, lên án, bạn không thӇ có sӵ thâm hiӇu. NӃu tôi muốn hiӇu bạn, rõ ràng là tôi phải không lên án bạn trưӟc đã. Chính cái tâm trí an tĩnh lҳng đӑng đó sӁ đem lại sӵ chuyӇn hóa. Khi tâm trí không còn chống đối, không còn lẩn tránh, không còn xua đuәi hoһc lên án cái "đang là", mà chӍ nhận thӭc nó mӝt cách tĩnh lһng, thì chính tӯ cái tâm trí tĩnh lһng mà tӍnh thӭc đó, bạn sӁ có đưӧc sӵ chuyӇn biӃn nӃu quả thật bạn muốn. (Trích The First & Last Freedom) Tâm trí tĩnh lһng khi nó thấy đưӧc sӵ thӵc rҵng tâm cảm chӍ đӃn khi nó tĩnh lһng; rҵng nӃu tôi muốn hiӇu bạn thì đầu óc tôi phải tĩnh lһng, tôi không thӇ có nhӳng phản ӭng chống đối bạn, tôi không đưӧc có saün thành kiӃn vӟi bạn, tôi phải loại bӓ tất cả nhӳng kӃt luận của tôi, kinh nghiӋm của tôi vӅ bạn đӇ mà đối diӋn vӟi bạn. ChӍ khi đó, khi mà tâm trí đã thoát khӓi sӵ quy đӏnh của tôi, thì tôi mӟi có đưӧc sӵ tâm cảm. Khi tôi thấy đưӧc cái chân lý đó, thì tâm trí tôi mӟi tĩnh lһng đưӧc. Cho nên, không có câu hӓi làm thӃ nào đӇ cho tâm trí tĩnh lһng. ChӍ có chân lý mӟi có thӇ giải phóng tâm trí ra khӓi sӵ vận hành liên tөc của chính nó. Muốn thấy chân lý, tâm trí phải ý thӭc đưӧc cái thӵc tӃ là nӃu nó còn dao dӝng thì nó không thӇ có sӵ tâm cảm đưӧc. Sӵ lһng lӁ của tâm, sӵ an tĩnh của tâm, không phải là chuyӋn có thӇ đưӧc tạo ra bởi sӭc mạnh của ý chí, hoһc bởi nhӳng hành đӝng do lòng ham muốn. NӃu nhӳng điӅu ấy xẩy ra, thì cái loại tâm trí đó chӍ là đang bӏ bao vây, cô lập, đó là cái loại tâm trí chӃt cӭng. Loại tâm trí chӃt cӭng đó không có khả năng thích ӭng, mӅm dҿo, lҽ làng. Đó là loại tâm trí không sáng tạo . (Trích The First & Last Freedom) THẨM QUYỀN NGĂN TRỞ SӴ HӐC HӒI Thông thường, chúng ta tìm hiӇu, hӑc hӓi qua sӵ nghiên cӭu, qua sách báo, qua kinh nghiӋm hoһc là đưӧc người khác dậy bảo. Đó là nhӳng lối mòn tӯ bao nhiêu đời nay, chúng ta đã dùng đӇ thâu thập kiӃn thӭc. Chúng ta giao cho ký ӭc nhӳng dӳ kiӋn vӅ nhӳng điӅu gì nên làm, điӅu gì không đưӧc làm, điӅu gì nên nghĩ, điӅu gì không đưӧc nghĩ tӟi, nên cảm nhận mӑi viӋc như thӃ nào và nên phản ӭng trưӟc mӑi sӵ ra sao. Qua kinh nghiӋm, qua nghiên cӭu, qua phân tích, qua phát hiӋn, qua quan sát nӝi tâm, chúng ta chất chӭa sӵ hiӇu biӃt thành ra ký ӭc, và rồi thì chính cái ký ӭc ấy sӁ đòi hӓi chúng ta phải tìm hiӇu thêm, hӑc hӓi thêm, thêm nӳa... Nhӳng điӅu hiӇu biӃt sӁ đưӧc gҳn vào trí não như là kho tàng tri thӭc, và cái kho tri thӭc đó sӁ thӵc hiӋn chӭc năng của nó khi tӟi thời cơ, khi chúng ta gһp chuyӋn phải dùng đӃn nó. Giờ đây, tôi nghĩ rҵng chúng ta có cách hӑc hӓi theo lối khác, tôi sӁ xin nói qua vӅ điӅu này. Nhưng, đӇ hiӇu đưӧc, và đӇ có thӇ tìm tòi, hӑc hӓi theo lối khác này, chúng ta phải hoàn toàn quên đi cái khái niӋm vӅ thẩm quyӅn, nӃu không, chúng ta cũng sӁ lại chӍ là nhӳng con người bӏ chӍ bảo, và rồi chúng ta cũng sӁ chӍ nhҳc lại, làm lại nhӳng điӅu chúng ta đã đưӧc nghe, đưӧc dậy mà thôi. Đó là lý do tại sao sӵ tìm hiӇu bản chất của thẩm quyӅn lại vô cùng quan trӑng. Thẩm quyӅn cản trở sӵ hӑc hӓi, �- hӑc hӓi không phải là tích lũy nhӳng điӅu hiӇu biӃt như là mӝt kho tàng ký ӭc. Ký ӭc luôn luôn đáp ӭng theo nhӳng khuôn khә, nhӳng mẫu mӵc đã có san, không có tӵ do. Mӝt người mà trong tâm não chất đầy nhóc nhӳng kiӃn thӭc, nhӳng điӅu chӍ dẫn, bӏ cái gánh nһng của nhӳng điӅu hҳn đã biӃt, đã hӑc đưӧc đè trĩu xuống thì sӁ không bao giờ còn có tӵ do đưӧc nӳa. Hҳn có thӇ là mӝt nhà thông thái ngoại hạng, nhưng nhӳng kiӃn thӭc mà hҳn đã tích lũy cản trở hҳn, không cho hҳn đưӧc tӵ do, phóng khoáng trưӟc nhӳng điӅu gì khác vӟi kho tàng kiӃn thӭc mà hҳn đã có, và vì thӃ, hҳn mất luôn cái khả năng hӑc hӓi thêm nhӳng điӅu mӟi lạ. (Trích The Book of Life) TÌNH CẢM CӪA ĐӬA TRẺ Tính tò mò thiên nhiên của đӭa trҿ, sӵ ham tìm hiӇu vốn saün có ngay tӯ thủa sơ sinh, chҳc chҳn rҵng cần đưӧc liên tөc khuyӃn khích mӝt cách thông minh, đӇ duy trì cho nó luôn luôn sống đӝng và không bӏ méo mó, đồng thời sӁ tӯ tӯ hưӟng dẫn đӭa trҿ tìm hiӇu vӅ nhiӅu đӅ tài khác nhau. NӃu sӵ say mê hӑc hӓi của đӭa trҿ mà đưӧc khuyӃn khích liên tөc, thì đối vӟi nhӳng môn hӑc như toán hӑc, đӏa dư, lӏch sӱ, khoa hӑc, hoһc đối vӟi bất cӭ bӝ môn nào, sӁ không còn có vấn đӅ gì có thӇ gây rҳc rối cho đӭa trҿ hoһc cho nhà giáo dөc đưӧc nӳa. NӃu đӭa trҿ đưӧc sống trong mӝt bầu không khí vui vҿ, hạnh phúc, cảm nhận đưӧc sӵ âu yӃm, săn sóc của mӑi người, sӵ hӑc đối vӟi nó sӁ càng trở nên dӉ dàng biӃt bao! Sӵ cởi mở và bén nhậy vӅ cảm xúc chӍ có thӇ phát triӇn tốt đҽp khi đӭa trҿ có đưӧc sӵ tin cậy trong giao tiӃp vӟi các bậc thầy. Cảm giác an toàn khi giao tiӃp là điӅu cần thiӃt đầu tiên của đӭa trҿ. Có mӝt sӵ khác biӋt rất lӟn lao giӳa cảm giác an toàn và cảm giác lӋ thuӝc. Vì hӳu ý hay vô tình, nhiӅu nhà giáo dөc đã nhồi vào đầu đӭa trҿ cái cảm giác lӋ thuӝc, và do dó, ngấm ngầm tạo cho đӭa trҿ sӵ sӧ hãi, điӅu mà cha mҽ chúng cũng làm trong thái đӝ cư xӱ trìu mӃn hoһc hung dӳ. Sӵ dùng quyӅn lӵc và cách cư xӱ đӝc đoán đối vӟi đӭa trҿ của cha mҽ và các bậc thầy đã tạo áp lӵc lên đӭa trҿ vӅ nhӳng gì nó phải trở thành, phải làm. Vӟi sӵ lӋ thuӝc, luôn luôn kèm theo bóng tối của sӧ hãi và sӵ sӧ hãi thúc ép đӭa trҿ vâng lời, rập khuôn, nhҳm mҳt tuân hành nhӳng mӋnh lӋnh và nhận lãnh không suy nghĩ nhӳng trӯng phạt của người lӟn. Trong bầu không khí của lӋ thuӝc này, sӵ nhậy cảm bӏ tan rã. Nhưng khi đӭa nhӓ biӃt, hoһc cảm thấy, đưӧc sống trong bầu không khí an toàn, sӵ bӯng nở cảm xúc của nó sӁ không còn bӏ ngăn trở bởi sӵ sӧ hãi. (Trích Life Ahead) TRÍ TUỆ Hỏi: Trí tuӋ là gì, nӃu không phải là kiӃn thӭc? Tại sao ông nói rҵng phải dҽp bӓ kiӃn thӭc? Bӝ kiӃn thӭc không cần thiӃt sao? Không có kiӃn thӭc, chúng ta sӁ tӟi đâu? Chúng ta sӁ vẫn là nhӳng con người thời thái cә, chҷng biӃt tí gì vӅ cái thӃ giӟi ngoại hạng mà chúng ta đang sống. Không có kiӃn thӭc, chúng ta khó có thӇ tồn tại nәi, dù sống ở mӭc sống nào. Tại sao ông cӭ khăng khăng rҵng kiӃn thӭc làm trở ngại cho trí tuӋ ? Krishnamurti trả lời: KiӃn thӭc là tùy thuӝc. KiӃn thӭc không đem lại cho chúng ta tӵ do. Người ta có thӇ biӃt cách ráp cái máy bay đӇ bay qua phía bên kia trái đất trong vòng vài giờ, nhưng đó không phải là tӵ do. KiӃn thӭc không phải là nhân tố sáng tạo, mà là sӵ liên tөc, mà đã là cái liên tөc thì không thӇ dẫn đӃn tuyӋt đối, đӃn cái không thӇ cân lưӧng, cái thӵc tại ngoài tri thӭc. KiӃn thӭc cản trở sӵ bӯng tӍnh, cản trở cái thӵc tại ngoài tri thӭc. Thӵc tại không thӇ bӏ kiӃn thӭc che phủ; kiӃn thӭc luôn luôn trôi vӅ quá khӭ; quá khӭ luôn luôn che mờ hiӋn tại, che mờ cái thӵc tại. Không có tӵ do, không có tâm trí khai phóng, không thӇ có trí tuӋ. Trí tuӋ không đi kèm kiӃn thӭc. Tӯ khoảng cách giӳa nhӳng lời nói, nhӳng tư tưởng, trí tuӋ bӯng lên. Khoảng cách này là sӵ tĩnh lһng không bӏ khuấy đӝng bởi kiӃn thӭc, đó là sӵ bӯng tӍnh, là cái không thӇ cân lưӧng, là cái hoàn hảo, là tuyӋt đối. ( Trích Commentaries on Living) TӴ DO Phần đông chúng ta thường bӏ ngoại cảnh chi phối, điӅu kiӋn hóa, vì nhӳng hӑc thuyӃt tôn giáo, tín ngưӥng, và bởi chính tӯ đáy lòng mình đòi hӓi đӇ tiӃn tӟi mӝt cái gì, đạt đưӧc mӝt điӅu gì, vì thӃ, rất khó cho chúng ta có cách nào mӟi mҿ hơn đӇ mà nghĩ vӅ vấn đӅ này mà không dính đӃn chuyӋn kӹ luật. Trưӟc nhất, chúng ta hãy nhìn cho rõ ràng nhӳng cái gì có liên quan đӃn chuyӋn rèn luyӋn, kӹ luật. Kӹ luật tӵ bản thân, nó đã làm cho đầu óc hҽp hòi đi, đã hạn chӃ tư tưởng, thúc ép sӵ suy nghĩ chạy theo lòng ham muốn, vì bӏ ảnh hưởng và tất cả nhӳng thӭ đại loại như vậy. Mӝt cái đầu óc đã bӏ điӅu kiӋn hóa, đã rập khuôn, dù có đưӧc gӑi là có lương tri, cũng không thӇ có đưӧc tӵ do, và như thӃ, không thӇ hӝi nhập đưӧc vӟi thӵc tại. Thưӧng đӃ, thӵc tại, hay tùy ý bạn muốn gӑi là gì thì gӑi, tӯ ngӳ không phải là chuyӋn quan trӑng, chӍ có thӇ hiӇn lӝ khi có tӵ do, và sӁ không thӇ có tӵ do khi mà chúng ta còn bӏ cưӥng bách, dù là tích cӵc hay tiêu cӵc, do sӵ sӧ hãi. Không thӇ có tӵ do nӃu bạn còn muốn đạt mӝt mөc tiêu cho bạn và bạn tӵ cӝt mình vào cái mөc tiêu đó. Bạn có thӇ đã thoát khӓi quá khư, nhưng tương lai sӁ cӝt bạn lại, thӃ là hӃt tӵ do rồi. ChӍ có trong tӵ do người ta mӟi có thӇ khám phá ra mӑi thӭ mӟi mҿ, tӯ ý nghĩ, cảm giác, nhận thӭc. Bất cӭ mӝt loại gò bó nào đһt căn bản trên nӅn tảng của cưӥng bách đӅu chối bӓ tӵ do, dù là chính trӏ hay tôn giáo, khi mà đã bӏ gò ép, bӏ tuân theo mӝt hành đӝng có mөc tiêu đһt ở đҵng trưӟc, đó là trói buӝc, đầu óc hӃt tӵ do. Khi đó, đời sống tinh thần sӁ chӍ hoạt đӝng trên con đường mòn như mӝt cái máy hát mà thôi. (Trích The First & Last Freedom) TӴ DO TƯ TƯỞNG Tâm trí không thӇ tӵ do khi mà nó còn bӏ rập khuôn hoһc điӅu kiӋn hóa. Người ta nghĩ rҵng không thӇ đӇ cho bạn đưӧc tӵ do suy nghĩ, không bӏ rèn luyӋn vào khuôn khә, mà phải bҳt tâm trí bạn vào mӝt khuôn khә nào đó. Ngoài ra, đối vӟi mӝt nӅn văn minh càng lâu đời, thì sӭc nһng của truyӅn thống, của thẩm quyӅn, của nhӳng quy tҳc càng đè nһng trĩu lên tâm trí con người. Lấy thí dө nhӳng chủng tӝc cә xưa như Ấn Đӝ bӏ sống gò ép vào khuôn khә hơn nhӳng người sống tại Mӻ, nơi có nhiӅu tӵ do vӅ đời sống xã hӝi và kinh tӃ, vì đó là mӝt dân tӝc gồm nhӳng nhà tiӅn phong mở đường lập quốc mӟi gần đây. Mӝt tâm trí bӏ rèn vào khuôn mẫu thì không thӇ tӵ do, vì nó không thӇ vưӧt qua đưӧc cái biên giӟi của chính nó, vưӧt qua đưӧc cái hàng rào mà chính nó đã tạo dӵng chung quanh nó, đó là điӅu hiӇn nhiên. Và thật là vô cùng khó khăn cho cái loại tâm trí này, đӇ nó có thӇ tӵ giải thoát khӓi cái khuôn khә và vưӧt đưӧc ra ngoài, bởi vì cái khuôn mẫu đè nһng lên nó không nhӳng tӯ xã hӝi, mà tại luôn cả tӵ nó ràng buӝc chính nó. Bạn thích cái cung cách sống của bạn vì bạn ngại, không dám vưӧt qua nó. Bạn sӧ nhӳng điӅu cha mҽ bạn, thầy linh hưӟng của bạn, và xã hӝi sӁ bình phẩm, nên bạn giúp hӑ tạo dӵng cái hàng rào nó sӁ cầm giӳ bạn lại. Chính đây là cái nhà tù tư tưởng mà số đông chúng ta bӏ giam cầm, và đó là lý do cha mҽ chúng ta � và mӝt ngày kia sӁ tӟi phiên chúng ta sӁ bảo con cái chúng ta � phải làm cái này hoһc không làm cái kia. Trong khi còn trҿ, tӵ do là điӅu vô cùng quan trӑng, không phải chӍ trên bình diӋn ý thӭc, mà tận đáy lòng. Có nghĩa là bạn phải quan sát chính bạn, tӍnh giác trưӟc nhӳng nguồn ảnh hưởng tìm cách xâm lấn vào tâm hồn bạn đӇ chi phối bạn. Có nghĩa là đӯng bao giờ chấp nhận điӅu gì mӝt cách không thận trӑng, mà phải luôn luôn tìm hiӇu, nghiên cӭu kӻ lưӥng và phản đối, nӃu cần. ( Trích Life Ahead) VẺ ĐẸP cӫa THIÊN NHIÊN Tại sao người ta đi săn cӑp? Krishnamurti đáp: Hӑ đi săn cӑp vì hӑ có cái khoái cảm của sӵ giӃt chóc. Chúng ta đã làm biӃt bao nhiêu viӋc vô ý thӭc, thí dө bӭt cánh của con ruồi, con vật biӃt bay, đӇ xem chuyӋn gì sӁ xẩy ra. Chúng ta ngồi lê đôi mách, nói xấu người khác, chúng ta giӃt đӇ ăn, chúng ta giӃt vì "cái gӑi là" hòa bình, chúng ta giӃt vì quê hương, vì lý tưởng của chúng ta. Cho nên, sӵ tàn bạo đã là mӝt vӃt hҵn trong tâm khảm chúng ta, có phải vậy không? Nhưng nӃu chúng ta hiӇu rõ và loại bӓ cái thú tính đó qua mӝt bên, chúng ta sӁ có đưӧc niӅm vui lӟn khi ngҳm nhìn con cӑp đi ngang qua, như mӝt bӑn chúng tôi đã đưӧc hưởng vào mӝt buәi chiӅu gần thành phố Bombay. Mӝt người bạn đã chở chúng tôi trên xe của anh ta đӇ vào rӯng coi con cӑp mà đã có người trông thấy nó lảng vảng gần đó. Trên đường vӅ, ngay tại mӝt khúc quanh, chúng tôi bӛng thấy con cӑp đӭng ngay giӳa đường lӝ. Con cӑp vҵn hai mầu vàng đen, mưӧt mà, rҳn rӓi, vӟi cái đuôi dài, vҿ uyӇn chuyӇn, thanh nhã và đầy nӝi lӵc, trông thật tuyӋt diӋu! Chúng tôi tҳt đèn xe. Con cӑp gầm gӯ tiӃn vӅ phía chúng tôi, thật là gần, tưởng chӯng như nó sҳp quӋt vào cái xe. Thật là mӝt cảnh tưӧng kỳ diӋu! NӃu người ta có thӇ chiêm ngưӥng cảnh tưӧng đó mà không dùng đӃn súng thì sӁ thích thú hơn biӃt là bao trưӟc mӝt vҿ đҽp tuyӋt vời. (Trích Think on These Things) VỀ THẨM QUYỀN Hỏi : - Thưa ông Krishnamurti, ông nói rҵng tất cả nhӳng vấn đӅ của chúng ta đӅu nẩy sinh ra tӯ mӝt vấn đӅ, đó là chúng ta sống cuӝc đời do người khác chӍ cho cách sống. Chúng ta thuӝc loại người bàn nhì, và trải dài tӯ bao nhiêu thӃ kӹ tӟi nay, chúng ta đã có đủ loại thẩm quyӅn. Nay đã đӃn lúc giӟi trҿ nәi dậy đӇ phản kháng lại các loại thẩm quyӅn. Xin ông cho biӃt riêng cá nhân ông, cái gì đã khiӃn cho ông chống lại thẩm quyӅn? Krishnamurti đáp: - Tôi không nghĩ rҵng cá nhân tôi có điӅu gì đӇ chống lại thẩm quyӅn, nhưng bản thân thẩm quyӅn, đối vӟi toàn thӃ giӟi, nó đã làm thui chӝt biӃt bao tâm hồn, không riêng vӅ mһt tôn giáo mà ngay chính tӯ nӝi tâm, bởi vì thẩm quyӅn vӅ niӅm tin tôn giáo gây nên ấn tưӧng chҳc chҳn đã phá tan khả năng khám phá thӵc tại. Người ta dӵa dẫm vào thẩm quyӅn vì người ta sӧ phải đӭng đơn đӝc. Hỏi: - Tôi hơi thấy bối rối vӅ điӅu này, bởi vì sӵ tích lũy biӃt bao trí tuӋ của loài người chҳc chҳn rҵng không phải tất cả đӅu là đồ bӓ. Krishnamurti đáp: - Không, nhưng cái gì là trí tuӋ ? Sӵ tích lũy hiӇu biӃt là trí tuӋ chăng? Hay là trí tuӋ chӍ đӃn khi sӵ đau khә chấm dӭt? Tóm lại, trí tuӋ không ở trong sách, cũng không ở trong sӵ tích lũy hiӇu biӃt vӅ kinh nghiӋm của người khác. Chҳc chҳn rҵng trí tuӋ phải đӃn tӯ sӵ tӵ tri, tӯ nӝi tâm của mӛi người, tӯ sӵ khám phá toàn bӝ cấu trúc vӅ tinh thần của chính hӑ Khi người ta đã thâm hiӇu vӅ chính bản thân thì đó là lúc chấm dӭt đau khә và khởi đầu của trí tuӋ. Làm sao mà mӝt tâm hồn có thӇ sáng suốt khi còn bӏ kҽt vào vӟi sӧ hãi và buồn phiӅn. ChӍ khi nào sӵ sầu não, sӧ sӋt chấm dӭt, khi đó người ta mӟi có khả năng trở thành sáng suốt. (Trích Meeting Life) YÊU Krishnamurti: Vӟi tất cả nhӳng kinh nghiӋm, vӟi tất cả kiӃn thӭc, vӟi tất cả nӅn văn minh mà quí vӏ đã có, đã đào tạo nên con người của quí vӏ, vậy tại sao quí vӏ lại không có tấm lòng thương xót, trҳc ẩn, trong đời sống hҵng ngày của quí vӏ. ĐӇ tìm hiӇu coi tại sao quí vӏ lại không có cái tấm lòng thương xót đó, tại sao nó không tồn tại trong trái tim và tâm hồn của con người, có lӁ quí vӏ cũng nên hӓi:" Mình có yêu ai không?" Hỏi: Thưa ông, tôi muốn biӃt thӵc ra thӃ nào là yêu. Krishnamurti: Thưa ông, xin cho tôi trân trӑng hӓi ông rҵng ông có hӅ yêu ai không? Có thӇ là ông yêu con chó của ông, nhưng con chó là nô lӋ của ông. ĐӇ riêng súc vật, nhà cӱa, sách báo, thơ văn, tình yêu quê hương v. v... ra mӝt bên, ông có yêu người nào không? Có nghĩa là khi yêu người nào đó, ông không đòi hӓi mӝt sӵ đáp ӭng, không đòi hӓi bất cӭ cái gì tӯ người mà ông yêu, ông không phải là kҿ lӋ thuӝc vào người đó. Bởi vì, nӃu ông là kҿ lӋ thuӝc, ông sӁ sӧ hãi, ghen tuông, bồn chồn khҳc khoải, ghét bӓ, giận dӳ. NӃu ông bӏ dính mҳc vào người nào, đó có phải là tình yêu không? Ông thӱ tìm hiӇu coi! Và nӃu tất cả nhӳng điӅu kӇ trên không phải là yêu �tôi chӍ hӓi thôi, tôi không nói rҵng đó là yêu hoһc không phải là yêu�như thӃ thì làm sao mà ông có đưӧc lòng thương xót, trҳc ẩn. Chúng ta đòi hӓi mӝt điӅu còn to lӟn hơn cả tình yêu, trong khi ngay cả đӃn cái tình yêu bình thường dành cho con người, chúng ta cũng còn không có! Hỏi: Làm sao ông có thӇ tìm ra đưӧc cái tình yêu đó? Krishnamurti: Tôi không muốn đi tìm cái tình yêu đó. Tất cả nhӳng điӅu tôi muốn làm chӍ là liӋng bӓ tất cả nhӳng cái gì không phải là yêu, giải thoát khӓi sӵ ghen tuông, ràng buӝc. (Trích On Love and Loneliness) SӴ SỐNG VĨNH CӰU Đó là mӝt trong nhӳng buәi sáng tuyӋt diӋu chưa tӯng thấy . Vӯng dương vӯa mӟi nhô lên, le lói giӳa nhӳng hàng cây thông và cây khuynh diӋp. Ánh dương chan hòa trên mһt nưӟc mӝt mầu vàng rӵc rӥ, sáng ngời - thӭ ánh sáng chӍ xuất hiӋn trong khoảng không gian giӳa núi và biӇn. Đó là mӝt buәi sáng đҽp ngây ngất, bầu trời trong vҳt vӟi làn ánh sáng kỳ diӋu khiӃn cho ta không thӇ chӍ chiêm ngưӥng bҵng mҳt mà bҵng cả tấm lòng rӝng mở. Và khi bạn nhìn thấy cảnh tưӧng ấy, bạn sӁ thấy đất và trời xích lại gần nhau và bạn sӁ cảm thấy dường như bản thân mình đã hòa tan vào vӟi cái đҽp. Bạn ơi, đӯng bao giờ tӑa thiӅn giӳa công chúng, hoһc vӟi người nào, hoһc đám đông nào khác. Bạn chӍ nên tӑa thiӅn nơi vҳng vҿ, trong sӵ tӏch mӏch của trời đêm, hoһc trong sӵ tĩnh lһng của buәi sáng sӟm. Khi bạn tӑa thiӅn nơi vҳng vҿ, phải là nơi vҳng vҿ. Bạn phải hoàn toàn cô đơn, không theo mӝt hӋ thống nào, mӝt phương pháp nào, không lập đi lập lại lời nói, không theo đuәi mӝt ý tưởng, không uốn nҳn tư tưởng theo ý muốn của bạn. Sӵ tĩnh lһng này sӁ tӟi khi tâm trí bạn đã đưӧc giải thoát khӓi sӵ suy nghĩ. Khi bӏ ảnh hưởng bởi lòng ham muốn, hoһc nhӳng điӅu mà trí não bạn theo đuәi, dù là trong tương lai hoһc quá khӭ, bạn sӁ không có đưӧc sӵ tĩnh lһng. ChӍ trong sӵ mênh mông của hiӋn tại, trạng thái đơn đӝc này sӁ tӟi. Và rồi, trong sӵ tĩnh lһng, tất cả mӑi giao tiӃp đӅu chấm dӭt, sӁ không còn có cái người luôn theo dõi vӟi nhӳng bồn chồn, vӟi lòng khát khao ngu ngốc cùng vӟi nhӳng rҳc rối cuӝc đời của hҳn. ChӍ khi đó, trong cái tĩnh lһng của sӵ đơn đӝc, thiӅn đӏnh mӟi trở nên mӝt điӅu gì đó mà chúng ta chҷng thӇ dùng lời nói đӇ mô tả. ThiӅn đӏnh là sӵ sống vĩnh cӱu. (Trích Freedom, Love, and Action) CÁI "MӞI" TUYỆT DIỆU Hỏi: Chúng ta có thӇ hiӇu biӃt đưӧc tӯ nhӳng kinh nghiӋm của quá khӭ không? Krishnamurti trả lời: Chҳc chҳn là không rồi đó! HiӇu biӃt bao hàm sӵ tӵ do, óc tò mò và ý hưӟng muốn tìm tòi điӅu mӟi lạ. Khi đӭa trҿ tìm hiӇu điӅu gì, nó có sӵ tò mò, ý chí muốn biӃt, đó là cái đӝng lӵc tӯ tӵ do, mӟi mҿ, không phải là cái đӝng lӵc của sӵ di chuyӇn trong cái kho tàng kiӃn thӭc nó đã có. Kinh nghiӋm thì chúng ta đã có nhiӅu không kӇ siӃt! Chúng ta có năm ngàn năm kinh nghiӋm vӅ chiӃn tranh. Nhưng chúng ta chҷng hiӇu biӃt đưӧc gì ngoại trӯ chuyӋn sáng chӃ ra đưӧc nhiӅu loại máy móc giӃt người hiӋu nghiӋm đӇ mà tàn sát lẫn nhau cho lҽ. Chúng ta đã có quá nhiӅu kinh nghiӋm sống vӟi bè bạn, vӟi người hôn phối, vӟi đất nưӟc của chúng ta. Nhưng chúng ta chҷng hiӇu biӃt đưӧc gì tӯ nhӳng kinh nghiӋm ấy cả . HiӇu biӃt, trên thӵc tӃ, chӍ có thӇ có khi chúng ta thoát ra khӓi đưӧc nhӳng kinh nghiӋm của quá khӭ. Khi bạn phát hiӋn đưӧc điӅu gì mӟi mҿ, chҳc chҳn rҵng tâm trí bạn phải không bӏ vưӟng víu vӟi nhӳng kiӃn thӭc cũ kӻ. Vì lý do này, thiӅn đӏnh là làm cho tâm trí rũ bӓ đưӧc cái cảnh đầy nhóc nhӳng kiӃn thӭc, nhӳng kinh nghiӋm, bởi vì chân lý không phải là cái mà bạn sáng chӃ ra, mà là cái gì đó hoàn toàn mӟi lạ, không phải là sӵ hiӇu biӃt đӃn tӯ quá khӭ. Cái mӟi mҿ này không phải là cái đối lập vӟi sӵ cũ kӻ. Đó là mӝt cái mӟi mҿ lạ thường, tuyӋt diӋu, mà cái tâm trí đầy nhóc nhӳng kinh nghiӋm không thӇ nào "cảm" đưӧc. (Trích The Impossible Question) CẢM NHẬN THӴC TẠI Chúng ta đӯng khởi đầu bҵng tӯ bất cӭ sӵ kӃt luận nào, tӯ bất cӭ niӅm tin nào, tӯ bất cӭ giáo điӅu nào đã nhồi nҳn tâm trí của chúng ta, mà phải tӯ cái tâm trí hoàn toàn tӵ do, mӟi mҿ, đӇ mà quan sát, mà hӑc hӓi, mà chuyӇn đӝng, hành xӱ. Đó là cái tâm tӯ bi, thương xót không vì mӝt lý do, ý đồ nào, không tӯ mӝt lý luận nào dẫn đӃn. Lòng tӯ bi, nӛi niӅm trҳc ẩn xuất hiӋn khi tâm trí đưӧc hoàn toàn tӵ do, không bӏ điӅu kiӋn hóa, đó là nӅn tảng của mӝt cuӝc đәi mӟi vӅ tâm lý. Cuӝc đәi mӟi tâm lý này là điӅu chúng ta cần quan tâm tӯ đầu tӟi cuối. Chúng ta hãy tӵ hӓi: "Trong cuӝc đời, chúng ta tìm tòi cái gí? Phải là mӝt thân thӇ cường tráng không? Phải là mӝt đời sống an toàn không?" Tӵ đáy lòng sâu thҷm, chúng ta có cái khát vӑng rҵng tất cả mӑi hoạt đӝng của chúng ta đӅu đưӧc bảo đảm, an toàn; tất cả mӑi liên hӋ của chúng ta đӅu đưӧc әn đӏnh, chҳc chҳn, vĩnh viӉn. Chúng ta vưӟng mҳc vào cái kinh nghiӋm đã cho chúng ta mӝt số phẩm chất nào đó vӅ sӵ ồn đӏnh, hoһc mӝt sӵ xác nhận nào đó nó cho chúng ta cái cảm giác vӅ mӝt sӵ trường cӱu, mãn nguyӋn. Trong niӅm tin, có sӵ an toàn; trong sӵ xác nhận mӝt giáo điӅu nào đó, chính trӏ, hoһc tôn giáo, có sӵ an toàn. NӃu đã lӟn tuәi, chúng ta có sӵ an toàn, hạnh phúc, khi nhӟ lại quá khӭ, nơi nhӳng điӅu chúng ta đã biӃt, nơi tình yêu chúng ta đã có, và chúng ta dính mҳc vào quá khӭ. Khi còn trҿ, chúng ta tưng bӯng, thӓa mãn vӟi tӯng giây phút hiӋn tại, không thҳc mҳc vӅ quá khӭ hay tương lai. Nhưng tӯ tӯ, tuәi trҿ sӁ biӃn đi dần dần cùng vӟi nhӳng khát vӑng vӅ mӝt sӵ әn đӏnh, vӟi tấm lòng khҳc khoải vӅ sӵ bất an, vӅ sӵ không có cái gì, hoһc người nào, đӇ mà nương dӵa, vӟi niӅm mong mӓi thiӃt tha sao cho có đưӧc mӝt sӵ an toàn nào đó đӇ mà bám lấy. Cuӝc đời mӛi người đӅu bӏ ràng buӝc vӟi tư tưởng. Mà tư tưởng thì luôn luôn tӯ quá khӭ. Vӟi mӝt cái tâm chӍ sống vӟi quá khӭ, dính vào quá khӭ, thì nó hӃt khả năng đӇ "sống", đӇ cảm nhận đưӧc thӵc tại. (Trích The Wholeness of Life) GIẢI THOÁT KHӒI DÍNH MẮC Trong trạng thái say mê không vì mӝt nguyên nhân, có mӝt nguồn cảm xúc mãnh liӋt giải thoát người ta ra khӓi mӑi ràng buӝc, dính mҳc. Nhưng khi sӵ say mê lại vì có mӝt lý do nào đó, thì hiӇn nhiên là sӁ có dính mҳc, ràng buӝc, và rồi cái dính mҳc, ràng buӝc đó nó sӁ đem đӃn buồn phiӅn. Phần đông chúng ta đӅu bӏ dính mҳc, chúng ta gҳn bó vӟi mӝt người, mӝt quốc gia dân tӝc, mӝt niӅm tin, mӝt lý tưởng, và khi mà mөc tiêu của cái mà chúng ta gҳn bó bӏ mất đi, hoһc mất cái ý nghĩa của nó, thì chúng ta cảm thấy trống rӛng, thiӃu thốn. Tӯ cái trống rӛng này, chúng ta cố gҳng bù đҳp bҵng cách lại bám víu vào mӝt cái gì khác, và rồi nó lại sӁ trở nên đối tưӧng cho sӵ say mê của chúng ta. (Trích The Book of Life) NIỀM TIN Hỏi : —- Làm sao chúng ta có đưӧc niӅm tin nơi diӉn giả, đӇ tin đưӧc rҵng nhӳng lời ông ta nói là sӵ thật? Và làm sao chúng ta có niӅm tin vào ông ta, rҵng ông ta sӁ dẫn dҳt chúng ta mӝt cách đúng đҳn?áá Krishnamurti trả lời: —- Chúng ta đang nói vӅ sӵ lãnh đạo và tín nhiӋm. Bạn biӃt rҵng chúng ta đã có đủ loại lãnh tө, tӯ chính trӏ cho tӟi tôn giáo. Bạn chưa chán ngấy vӟi lãnh tө sao? Bạn chưa liӋng quách hӑ qua mạn tầu, văng xuống sông, đӇ chҷng bao giờ còn phải có lãnh tө nӳa hay sao? Hay là bạn vẫn còn, dù đã sau hai triӋu năm như thӃ này, đi tìm cho mình mӝt lãnh tө? Bởi vì lãnh tө tàn phá đӋ tӱ và đӋ tӱ tàn phá lãnh tө . Sao bạn còn có lòng tin nơi bất cӭ ai? DiӉn giả không đòi hӓi bạn niӅm tin, ông ta cũng không đһt ông ta vào vӏ trí của kҿ có thẩm quyӅn đӇ nói vӅ vấn đӅ gì đó, bởi vì bất cӭ loại thẩm quyӅn nào, — nhất là trong nhӳng lãnh vӵc thuӝc vӅ tư tưởng, vӅ sӵ cảm thông, — thẩm quyӅn tàn phá nhiӅu nhất, tӋ hại nhất.. Cho nên chúng ta không đӅ cập đӃn sӵ lãnh đạo, hay là có niӅm tin nơi lãnh tө hoһc nơi diӉn giả. Chúng ta nói rҵng mӛi người chúng ta, xin nhҳc lại, mӛi người chúng ta, như là mӝt con người, phải tӵ mình là người lãnh đạo, là thầy, là đӋ tӱ, tất cả đӅu trong chính mình. Mӑi điӅu khác đӅu đã thất bại, tӯ các cơ sở tôn giáo, lãnh tө chính trӏ, lãnh tө chiӃn tranh, nhӳng người này muốn có mӝt xã hӝi tuyӋt diӋu, đӅu không thành công. Cho nên, nay nó tùy thuӝc vào chính bản thân bạn, vào chính bạn như là mӝt con người, mӝt con người toàn vҽn, bình thường, đó là trách nhiӋm của bạn. Vậy thì, bạn phải rất thận trӑng, tӍnh giác vӅ chính bản thân bạn, vӅ bạn nói điӅu gì, nói ra như thӃ nào, vӅ sӵ suy nghĩ của bạn và đӝng cơ nào đã thúc đẩy bạn theo đuәi nhӳng lạc thú của bạn. (Trích Talks and Dialogues) GIAO CẢM VӞI THIÊN NHIÊN Nay thì sӵ nhìn, hay là sӵ nghe cũng thӃ, giống nhau, là mӝt trong nhӳng điӅu khó khăn nhất của đời sống. NӃu cһp mҳt bạn đã bӏ mù đi vì nhӳng nӛi lo âu của bạn, thì bạn không thӇ thấy đưӧc vҿ đҽp của lúc hoàng hôn. Phần lӟn chúng ta đã mất đi sӵ giao tiӃp vӟi thiên nhiên. NӅn văn minh đã hưӟng con người vӅ phía nhӳng thành phố lӟn. Càng ngày chúng ta càng trở thành nhӳng người thành thӏ, sống trong nhӳng chúng cư đông đúc đӃn nӛi chӍ còn lại mӝt khoảng trống quá bé nhӓ đӇ mà có thӇ ngưӟc nhìn lên không trung vào nhӳng lúc sáng sӟm hoһc chiӅu tà, cho nên, quả là chúng ta đã mất dӏp thưởng thӭc biӃt bao nhiêu là vҿ đҽp. Tôi không biӃt bạn có nhận ra rҵng thật là quá ít ӓi người trong số chúng ta đưӧc ngҳm cảnh rạng đông, cảnh hoàng hôn, cảnh đêm trăng, hoһc cảnh ánh trăng lấp lánh trên mһt nưӟc. Mất sӵ giao cảm vӟi thiên nhiên, chúng ta tӵ nhiên ngả vӅ sӵ phát triӇn khả năng tri thӭc. Chúng ta đӑc hàng lố sách, chiêm ngưӥng vô số bảo tàng viӋn, thưởng thӭc nhiӅu buәi hòa nhạc, say sưa coi biӃt bao nhiêu chương trình truyӅn hình và tham dӵ quá nhiӅu nhӳng cuӝc giải trí. Chúng ta trích dẫn nhiӅu vô tận nhӳng tư tưởng của các danh nhân và thảo luận không ngӯng vӅ nghӋ thuật. Tại sao chúng ta phải nương tӵa vào nghӋ thuật nhiӅu đӃn thӃ? Phải chăng đó là mӝt hình thӭc của sӵ trốn tránh, của sӵ kích thích? NӃu bạn tiӃp cận đưӧc vӟi thiên nhiên, nӃu bạn đưӧc ngҳm nhìn sӵ chuyӇn đӝng nơi cánh con chim, nhìn vҿ đҽp của bầu trời tӯng giây phút trôi qua, chiêm ngưӥng cảnh đồi rӧp bóng, hoһc vҿ đҽp trên gương mһt người nào đó, bạn có nghĩ rҵng bạn còn muốn đӃn viӋn bảo tàng đӇ mà ngҳm tấm hình nào nӳa hay chăng? Có câu chuyӋn vӅ mӝt vӏ đạo sư kia, thường giảng đạo cho các đӋ tӱ vào mӛi buәi sáng. Mӝt buәi sáng, khi ông ta vӯa mӟi ngồi xuống nӋm, sӱa soạn thuyӃt pháp, thì có mӝt con chim nhӓ sà xuống, đậu ngay ở ngưӥng cӱa sә, vươn cә lên hót líu lo bҵng tất cả nhiӋt tình. Sau khi say sưa hót, nó tung cánh bay lên trời cao trong khi vӏ đạo sư tuyên bố: "Bài thuyӃt pháp của buәi sáng nay đã hoàn mãn". Tôi thấy dường như nhӳng điӅu khó khăn nhất của chúng ta chính là sӵ nhìn thật rõ chính chúng ta, không nhӳng vӅ ngoại cảnh, mà còn vӅ cuӝc sống nӝi tâm nӳa. Khi chúng ta nói rҵng chúng ta ngҳm cái cây hoһc bông hoa, có thật sӵ là chúng ta nhìn chúng không? Hay là chúng ta chӍ thấy cái hình ảnh vӅ nó do tӯ ngӳ tạo nên? Có nghĩa là, khi bạn nhìn cái cây hoһc vầng mây trong ánh nҳng chiӅu rӵc rӥ, liӋu bạn có thật sӵ "thấy" ? Thấy đây không chӍ là thấy bҵng cһp mҳt và tri thӭc, nhưng là cái thấy mӝt cách hoàn toàn, mӝt cách trӑn vҽn. (Trích Freedom from the Known) TӴ DO ÐÍCH THӴC Hỏi : --- ThӃ nào là tӵ do đích thӵc và làm sao đӇ giành đưӧc? Krishnamurti đáp : --- Tӵ do đích thӵc không phải là cái gì đó đӇ mà giành đưӧc, mà là kӃt quả của sӵ thông tuӋ. Bạn không thӇ mua quyӅn tӵ do ở ngoài chӧ. Bạn không thӇ kiӃm đưӧc nó bҵng cách đӑc mӝt cuốn sách, hoһc nghe người nào đó diӉn thuyӃt. Tӵ do tӟi bҵng sӵ thông tuӋ. Nhưng thӃ nào là thông tuӋ? Có thӇ có sӵ thông tuӋ khi còn sӧ sӋt, hoһc khi tâm trí đã bӏ điӅu kiӋn hóa ? Khi tâm bạn đã có sҹn thành kiӃn, hay là khi bạn nghĩ rҵng bạn là mӝt người phi thường, hoһc khi mà bạn có quá nhiӅu tham vӑng, muốn leo lên bậc thang thành công trong đời sống thӃ tөc hoһc tâm linh, vậy có phải là thông tuӋ chăng? Khi bạn chӍ quan tâm đӃn chính bạn, khi bạn hӑc theo hoһc tôn thờ ai đó, vậy có thӇ là thông tuӋ không? HiӇn nhiên, khi bạn thấu hiӇu và thoát khӓi toàn bӝ sӵ ngu xuẩn này, thì đó là thông tuӋ. Cho nên bạn phải khởi sӵ; và viӋc đầu tiên là hãy tӍnh giác đӇ biӃt rҵng tâm trí bạn không đưӧc tӵ do. Bạn phải quan sát đӇ thấy tâm trí bạn đã bӏ nhӳng cái linh tinh này o ép như thӃ nào, đây là bưӟc đầu của sӵ thông tuӋ, dẫn đӃn tӵ do. Bạn phải tӵ tìm lời giải đáp. Có lӧi ích gì khi người khác tӵ do còn bạn thì không, hoһc là khi người khác có đồ ăn còn bạn thì đói ? Sáng tạo là phải có sӵ khai mở đích thӵc, như thӃ phải có tӵ do; và muốn có tӵ do, phải thông tuӋ. Bạn hãy tìm hiӇu coi cái gì đã cản trở sӵ thông tuӋ. Bạn phải nghiên tầm tӯ chính cuӝc đời, tìm hiӇu vӅ nhӳng giá trӏ xã hӝi, mӑi thӭ, và không chấp nhận bất cӭ điӅu gì nӃu chӍ vì bạn bӏ khiӃp sӧ. (Trích Life Ahead) CỐT TӪY NHӲNG LỜI THUYẾT GIẢNG Vào ngày 21 tháng 10 năm 1980, Krishnamurti viӃt mӝt bản tuyên ngôn như sau: --- "Cốt tủy nhӳng lời rao giảng của Krishnamurti đã đưӧc gói ghém trong lời phát biӇu của ông ta vào năm 1929 khi ông tuyên bố :"Thӵc tại là mảnh đất không có lối vào".Người ta không thӇ tӟi đó bҵng tә chӭc hӝi đoàn, bҵng tín điӅu, bҵng giáo lý, bҵng người linh hưӟng hoһc bҵng nghi thӭc lӉ lạy, không tӯ kiӃn thӭc triӃt hӑc hoһc kӻ thuật tâm lý . Người ta phải tìm nó tӯ sӵ quán chiӃu mối liên hӋ trong đời sống, tӯ sӵ thấu hiӇu nӝi dung nhӳng điӅu nҵm trong chính tâm trí của anh ta, tӯ sӵ quan sát chӭ không phải là lý luận, phân tích bҵng kiӃn thӭc hoһc nghiӅn ngẫm chia chҿ nӝi tâm. Người ta đã tӵ xây dӵng lên nhӳng hình ảnh như là hàng rào an toàn qua tôn giáo, chính trӏ, bản thân. Ðó là nhӳng biӇu tưӧng, nhӳng ý thӭc hӋ và tín ngưӥng. Sӭc mạnh của nhӳng hình ảnh này đè trĩu lên tâm tư con người, chi phối sӵ suy nghĩ của hӑ, chi phối mối liên hӋ của hӑ và ngay chính bản thân hӑ trong đời sống hҵng ngày . Nhӳng hình ảnh này chính là nguồn gốc mӑi vấn đӅ của chúng ta, vì nó gây nên sӵ chia rӁ giӳa chúng ta vӟi nhau . Nhận thӭc vӅ cuӝc đời của mӛi người bӏ o ép bởi nhӳng khái niӋm đã đưӧc thiӃt lập bӅn vӳng trong tâm trí hӑ . Nӝi dung tri thӭc của hӑ là nhӳng điӅu hӑ góp nhһt đưӧc trong suốt cuӝc đời . Cả loài người thì cái nӝi dung này cũng đại khái giống nhau . Cá nhân chӍ là cái tên, cái hình thӇ và cái nӅn văn hóa hời hӧt mà hҳn thu lưӧm đưӧc tӯ truyӅn thống và môi trường sống chung quanh. Nhưng mà cái đһc điӇm, cái đӝc đáo của con người không nҵm tại cái bӅ mһt hời hӧt, nông cạn, mà nó hoàn toàn vưӧt thoát ra khӓi cái mӟ tri kiӃn mà khҳp cả loài người đӅu cũng có đại khái giống nhau kia . Cho nên hҳn ta không là mӝt cá thӇ. Tӵ do không phải là mӝt phản ӭng; Tӵ do không phải là sӵ chӑn lӵa . Ðó là người ta tӵ dối mình, tưởng rҵng người ta có quyӅn chӑn lӵa, là người ta tӵ do . Tӵ do là thuần túy quan sát, không mөc tiêu, không sӧ hãi bӏ trӯng phạt và không mong cầu sӵ ban thưởng. Tӵ do không có đӝng cơ; Tӵ do không phải là kӃt thúc của mӝt tiӃn trình thay đәi của con người, nhưng nҵm ngay tại lúc khởi sӵ hiӋn hӳu . Trong sӵ quan sát, người ta bҳt đầu tìm ra sӵ không có tӵ do . Tӵ do đưӧc tìm thấy khi không chӑn lӵa, tӍnh thӭc trong các hoạt đӝng của đời sống hҵng ngày . Tư tưởng là thời gian. Kinh nghiӋm và kiӃn thӭc sinh ra tư tưởng, do đó, nó không thӇ tách rời ra khӓi thời gian và quá khӭ. Thời gian là kҿ thù tâm lý của con người . Hành đӝng của chúng ta đһt nӅn tảng trên kiӃn thӭc và do đó, trên thời gian, cho nên con người luôn luôn bӏ lӋ thuӝc vào quá khӭ. Tư tưởng thì luôn luôn có giӟi hạn, cho nên chúng ta sống trong sӵ mâu thuẫn và vùng vẫy liên tөc. Không có cái chuyӋn phát triӇn tâm lý. Khi nào con người trở nên tӍnh thӭc trưӟc nhӳng hoạt đӝng vӅ tư tưởng của chính hҳn, hҳn sӁ thấy đưӧc sӵ phân chia giӳa thӵc thӇ suy nghĩ và tư tưởng, thӵc thӇ quan sát và cái bӏ quan sát, thӵc thӇ kinh nghiӋm và sӵ kiӋn đưӧc kinh nghiӋm. Khi đó người ta sӁ thấy đưӧc rҵng sӵ chia cách này chӍ là ảo giác. ChӍ có tӯ sӵ quan sát thuần túy này người ta mӟi bӯng tӍnh, không bӏ bóng tối của quá khӭ và thời gian che khuất. Sӵ bӯng tӍnh phi thời gian này là sӵ giác ngӝ sâu sҳc, triӋt đӇ, đӝt biӃn, của cái tâm. Sӵ hoàn toàn phủ đӏnh là căn bản của khҷng đӏnh. Khi có sӵ phủ đӏnh tất cả nhӳng cái mà tư tưởng đã tạo ra vӅ mһt tâm lý, lúc đó sӁ chӍ còn có lòng yêu thương, đó là tӯ bi và trí tuӋ." (Trích " The Core of the Teachings" ) NӚI SỢ KHÔNG RỜI Phần đông chúng ta khao khát có đưӧc mӝt đӏa vӏ cao trong xã hӝi bởi vì chúng ta sӧ phải là mӝt kҿ vô danh tiӇu tốt. Xã hӝi đã hun đúc nhӳng con người sống trong đó có thói quá tôn trӑng người ở đӏa vӏ cao trong xã hӝi và nӃu là kҿ vô danh tiӇu tốt thì lại bӏ đá lên đá xuống! Cho nên, mӑi người trên thӃ giӟi đӅu muốn có đӏa vӏ, ở ngoài xã hӝi, ở trong gia đình, hay là ở trong lòng bàn tay của Thưӧng ÐӃ, và cái đӏa vӏ đó phải đưӧc mӑi người thӯa nhận, nӃu không thì sӁ chҷng còn có nghĩa gì nӳa . Chúng ta phải luôn luôn đưӧc ngồi trên mӝt cái bӋ! Nhưng thầm kín trong đáy lòng, chúng ta luôn luôn bӏ xáo trӝn vӟi nhӳng nӛi phiӅn muӝn, khә tâm, vì thӃ, nӃu ra ngoài xã hӝi mà đưӧc trӑng vӑng, đối vӟi chúng ta đã là mӝt khích lӋ lӟn lao rồi . Sӵ thèm khát đӏa vӏ, danh vӑng, uy quyӅn, đưӧc xã hӝi suy tôn, vӅ mӝt khía cạnh nào đó, là cái khát vӑng muốn chi phối người khác. Cái khát vӑng muốn chi phối người khác này chính là mӝt hình thӭc xâm lấn. Bậc thánh mà muốn đưӧc tôn sùng vì cái vӏ trí thánh của mình thì cũng chҷng khác gì con gà năng nә kiӃm ăn ở ngoài sân cӓ mà thôi . Vậy thì, lý do nào đã khiӃn cho người ta phải năng nә, ham hố như vậy ? Phải chăng là vì sӧ hãi ? Sӧ hãi là mӝt trong nhӳng vấn đӅ lӟn nhất trong đời sống. Mӝt tâm hồn đã bӏ ám ảnh vì sӧ hãi luôn luôn sống trong nӛi bất an, mâu thuẫn, dӉ bӏ khích đӝng và gây hấn. Sӵ sӧ hãi làm cho con người không dám thay đәi lối suy nghĩ, và sinh ra thói đạo đӭc giả. ChӍ cho tӟi khi nào chúng ta thoát ly ra khӓi nӛi sӧ hãi, nӃu không, dù chúng ta vưӧt qua đưӧc ngӑn núi cao nhất, sáng tạo ra đủ loại Thần Thánh, chúng ta vẫn chӍ lầm lũi đi trong bóng tối mà thôi . ( Trích "Freedom from the Known" ) CHẾT LÀ THẾ NÀO Hỏi : --- Tại sao chúng ta sӧ chӃt ? Krishnamurti đáp : --- Bạn hӓi :" Tại sao chúng ta sӧ chӃt? Bạn đã biӃt chӃt là thӃ nào chưa? Bạn hãy nhìn cái lá xanh tươi kia, nó đã sống mơn mởn suốt mùa hạ, uốn lưӧn trong gió, vươn mình uống ánh mһt trời, tҳm gӝi dưӟi làn nưӟc mưa, và khi mùa đông tӟi, chiӃc lá héo hon rồi chӃt. Con chim cũng vậy, hào hùng vӟi đôi cánh tung bay trên trời cao, nhưng rồi mӝt ngày kia, cũng mӓi mòn xác xơ, rồi chӃt. Bạn thấy nhӳng xác người đưӧc khiêng ra bờ sông đӇ hӓa táng. Vậy thì bạn ơi, bạn đã thấy chӃt là như thӃ nào rồi. Nhưng tại sao bạn lại sӧ nó nhӍ? Bởi vì bạn đang sống như là chiӃc lá xanh kia, như là con chim trên trời cao nӑ, rồi bӛng nhiên bӋnh hoạn hoһc tai nạn ập đӃn, và rồi thôi thӃ là thôi, thôi thӃ là đời bạn tàn rồi. Cho nên bạn la lên :'Tôi muốn sống, tôi muốn hưởng thө, tôi muốn cuӝc đời cӭ tiӃp tөc mãi mãi vӟi tôi". Vậy thì, sӧ chӃt chính là sӧ sӵ kӃt thúc, phải không? Chơi banh, tҳm nҳng, ngҳm lại dòng sông trôi chảy lӳng lờ, khoác lại nhӳng bӝ đồ ưa thích, đҳm mình trong thú đӑc sách, rong chơi vӟi bҵng hӳu, tất cả đӅu sӁ kӃt thúc. Vì thӃ, nghĩ đӃn sӵ chӃt là bạn đã khiӃp đảm. Sӧ chӃt, mà lại biӃt rҵng rồi mӝt ngày kia mình cũng sӁ không thoát khӓi cái chӃt, cho nên chúng ta nghĩ đӃn chuyӋn vưӧt qua nó, và rồi chúng ta có cả lố lý thuyӃt khác nhau. Nhưng nӃu chúng ta biӃt cách đӇ kӃt thúc, thì chúng ta hӃt sӧ. NӃu chúng ta biӃt cách chӃt mӛi ngày, thì chҷng còn gì đӇ mà phải sӧ nӳa. Bạn có bҳt đưӧc ý này không? Nó hơi vưӧt ra ngoài lӅ thói mӝt chút. Chúng ta không biӃt cách chӃt vì chúng ta luôn luôn gom góp, gom góp, gom góp. Chúng ta luôn luôn nghĩ vӅ ngày mai :" Tôi đang thӃ này và tôi sӁ thành thӃ kia". Chúng ta không bao giờ chӏu hoàn tất sӵ viӋc trong mӝt ngày. Chúng ta không sống như là chúng ta chӍ có mӝt ngày đӇ sống. Bạn có thấu hiӇu đưӧc nhӳng điӅu tôi đang nói không? Chúng ta luôn luôn đang sống trong quá khӭ và tương lai. Giả thӱ nӃu như có ai đó nói cho bạn biӃt rҵng bạn sӁ chӃt vào cuối ngày, bạn sӁ làm gì? LiӋu bạn có bӓ phí mà không sống cho đáng sống cái ngày hôm đó chăng? Chúng ta đã không sống mӝt cách thật trӑn vҽn cho mӛi ngày. Chúng ta không tận hiӃn cho mӛi ngày. Chúng ta luôn luôn nghĩ đӃn chuyӋn ngày mai chúng ta sӁ trở thành như thӃ nào, nghĩ đӃn trò chơi đánh banh chúng ta sӁ kӃt thúc ngày mai ra sao, nghĩ đӃn kỳ thi sáu tháng nӳa chúng ta phải hoàn tất, nghĩ đӃn cách chúng ta sӁ thưởng thӭc nhӳng món ăn khoái khẩu, hoһc chúng ta sӁ mua loại quần áo nào, vân vân và vân vân, luôn luôn là tương lai hoһc quá khӭ. NӃu chúng ta sống trӑn vҽn mӝt ngày, chấm dӭt nó, rồi bưӟc sang mӝt ngày mӟi vӟi đầy đủ sӵ mӟi mҿ, tươi mát, thì chúng ta sӁ không sӧ chӃt. Chúng ta chấm dӭt mӛi ngày cùng vӟi tất cả nhӳng gì chúng ta thâu thập đưӧc, vӟi tất cả kiӃn thӭc, vӟi tất cả nhӳng kӹ niӋm, vӟi tất cả nhӳng đấu tranh, không đem nó qua ngày hôm sau làm gì ---như thӃ thật là đҽp; dù cho có sӵ chấm dӭt chăng nӳa, thì rồi lại có sӵ hồi phөc, thăng hoa. (Krishnamurti -- On Living and Dying) SӴ THAY ÐӘI CẤP THIẾT Hỏi: Tôi có chân trong nhiӅu tә chӭc gồm có tôn giáo, làm ăn buôn bán và chính trӏ. Rõ ràng là sống trong xã hӝi, chúng ta phải có chân trong nhӳng tә chӭc, hӝi đoàn, nhóm bạn nào đó. Nay sau khi nghe ông nói, tôi tӵ hӓi, vậy thì có sӵ quan hӋ nào giӳa tӵ do và các tә chӭc tập hӧp chăng? Tӵ do bҳt đầu tӯ đâu và tә chӭc chấm dӭt tại đâu? Mối quan hӋ giӳa các tә chӭc tôn giáo và sӵ giải phóng là cái gì? Krishnamurti trả lời: Con người ta khi sống trong mӝt xã hӝi phӭc tạp, nhӳng tә chӭc, hӝi đoàn là cần thiӃt đӇ có thӇ truyӅn thông, di chuyӇn, vận tải thӵc phẩm, quần áo, xӃp đһt nơi ăn chốn ở, hoạt đӝng mӑi loại cӝng viӋc phөc vө cho đời sống của tập đoàn xã hӝi, dù là tại tӍnh thành hay nơi thôn quê. ÐiӅu này phải đưӧc tә chӭc cho có hiӋu quả và nhân đạo, không phải chӍ vì sӵ lӧi ích của mӝt nhóm nhӓ, mà là vì sӵ lӧi ích cuûa tất cả mӑi người, không phân biӋt quốc tӏch, chủng tӝc hoһc đҷng cấp trong xã hӝi. Trái đất này là của chúng ta, không phải là của bạn hoһc của tôi. ÐӇ đưӧc sống hạnh phúc và khӓe mạnh, phải có nhӳng tә chӭc lành mạnh, hӳu hiӋu và hoạt đӝng vӟi tinh thần tôn trӑng lӁ phải. Có nhӳng sӵ hӛn loạn xẩy ra ngày nay là vì đã có sӵ chia rӁ. Hàng triӋu người đói là vì có nhӳng nơi khác quá giầu có. Có chiӃn tranh, xung đӝt và đủ loại hành đӝng tàn bạo xẩy ra. Rồi thì lại có nhӳng tә chӭc của tín ngưӥng—tә chӭc của tôn giáo, mà tӯ chính nó lại sinh ra tình trạng gây chia rӁ và chiӃn tranh. NӅn đạo đӭc mà con người đã theo đuәi nay lại dẫn đӃn sӵ mất trật tӵ và rối loạn. Ðó là tình trạng thӵc tӃ của thӃ giӟi ngày nay. Và khi mà bạn hӓi rҵng có sӵ quan hӋ nào giӳa các sӵ tập hӧp, tә chӭc đối vӟi sӵ tӵ do, phải chăng bạn đã không tách rời đưӧc sӵ tӵ do ra khӓi cái thӵc thӇ hiӋn hӳu? Chúng ta không nhận ra rҵng chính chúng ta đã tạo dӵng nên cái xã hӝi này, sӵ hӛn loạn này và bӭc tường ngăn cách này, cho nên mӛi người trong chúng ta đӅu phải lãnh trách nhiӋm. Chúng ta thӃ nào thì xã hӝi như thӃ. Xã hӝi không khác chúng ta. NӃu chúng ta mâu thuẫn, tham lam, ganh ghét, sӧ hãi, chúng ta sӁ xây dӵng nên cái xã hӝi giống như thӃ. Hỏi: • Có sӵ khác biӋt giӳa cá nhân và xã hӝi. Tôi là người ăn chay, xã hӝi giӃt súc vật. Tôi không thích chiӃn tranh, xã hӝi bҳt tôi ra mһt trận. Bӝ ông cho rҵng trận chiӃn này do tôi tạo ra chăng? Krishnamurti đáp: • Ðúng, đó là trách nhiӋm của bạn. Bạn đã gây ra điӅu đó tӯ quan điӇm vӅ quốc tӏch, vӅ lòng tham, vӅ sӵ ganh tӏ, vӅ lòng thù ghét của bạn. NӃu trong tâm bạn mang nhӳng tư tưởng đó thì bạn phải chӏu trách nhiӋm vӅ chiӃn tranh, khi mà bạn còn thuӝc vӅ mӝt quốc gia, mӝt tín ngưӥng,á mӝt chủng tӝc nào đó. ChӍ có nhӳng người đã thoát ra khӓi nhӳng điӅu kӇ trên, hӑ mӟi có thӇ nói rҵng hӑ đã không tạo ra cái thӃ giӟi hӛn loạn này. Cho nên, trách nhiӋm của chúng ta là nhìn thấy sӵ thay đәi nơi chúng ta, và giúp nhӳng người khác thay đәi mà không phải dùng đӃn bạo đӝng và đә máu. (Trích The Urgency of Change) ÐẾN VӞI THƯỢNG ÐẾ Hỏi : --- Cách nào dӉ dàng nhất đӇ tìm thấy Thưӧng ÐӃ ? Krishnamurti đáp : --- Tôi e rҵng không có cách dӉ dàng nào đӇ thấy đưӧc Thưӧng ÐӃ đâu, bởi vì viӋc tìm Thưӧng ÐӃ là viӋc khó khăn, gian khә nhất. Thưӧng ÐӃ có phải là cái mà tâm trí chúng ta tạo ra chăng? Bạn biӃt tâm trí chúng ta là cái gì rồi . Nó chҷng qua cũng chӍ là kӃt quả của thời gian, và nó có thӇ tạo ra bất cӭ loại ảo giác nào . Nó có khả năng tạo ra tư tưởng, phóng chiӃu đủ loại tưởng tưӧng, sáng tác đủ loại hư cấu . Nó luôn luôn bận bӏu chuyӋn gom góp, liӋng bӓ, chon lӵạ Ôm trong lòng nhӳng thành kiӃn, hҽp hòi, nông cạn, cái tâm vӑng đӝng dӵa theo ý mình mà vӁ ra hình ảnh Thưӧng ÐӃ. Nó tưởng tưӧng vӅ Thưӧng ÐӃ tùy theo vӟi sӵ hҽp hòi, giӟi hạn, nông cạn của nó. Vì đã có nhӳng bậc thầy, nhӳng nhà linh hưӟng, nhӳng “cái gӑi-là” nhӳng bậc cӭu thӃ đӝ nhân đã tuyên bố rҵng có Thưӧng ÐӃ, và đã mô tả Thưӧng ÐӃ theo ý hӑ, cho nên cái vӑng tâm có thӇ tưởng tưӧng vӅ Thưӧng ÐӃ trong tình trạng đó. Nhưng hình ảnh tưởng tưӧng đó không phải là Thưӧng ÐӃ. Thưӧng ÐӃ là cái mà chúng ta không thӇ tìm thấy bҵng loại tâm vӑng đӝng này .Muốn tӟi đưӧc, thâm cảm đưӧc Thưӧng ÐӃ, trưӟc nhất, bạn hãy tìm hiӇu chính cái tâm của bạn đi đã . Ðó là điӅu rất khó khăn. Cái tâm rất là phӭc tạp, cho nên không phải dӉ mà hiӇu đưӧc nó. Nhưng lại quá dӉ cho cái chuyӋn ngồi xuống đӇ mơ mӝng, vӁ ra nhiӅu hình ảnh, ảo giác trong trí, rồi cho là bạn đang rất gần gũi Thưӧng ÐӃ. Chính cái vӑng tâm hoạt đӝng liên tөc đó có khả năng lӯa dối vô tận. Cho nên, nӃu muốn thật sӵ kinh nghiӋm đưӧc điӅu có thӇ gӑi là Thưӧng ÐӃ, bạn phải hoàn toàn tĩnh lһng. Bạn có thấy đó là điӅu cӵc kỳ khó khăn chăng? Bạn có nhận thấy ngay đӃn các bậc già cả, cũng không thӇ nào ngồi yên lһng cho nәi, hӑ bồn chồn, hӃt ngӑ nguậy ngón chân lại đӃn đӝng đậy bàn tay, ra saӓ Ngay đӃn cái thân xác mà đã khó lòng ngồi yên lһng đưӧc như vậy, hӓi rҵng còn khó khăn tӟi mӭc nào đӇ mà có đưӧc cái tâm lһng lӁ, thanh tӏnh? Bạn có thӇ hӑc theo vài bậc đạo sư đӇ biӃt cách ép cho cái tâm vӑng đӝng phải yên lһng, nhưng thӵc tӃ là nó không yên lһng. Nó vẫn hoạt đӝng không ngӯng, y như đӭa nhӓ bӏ bҳt buӝc phải đӭng trong góc nhà. Thật là mӝt đại nghӋ thuật đӇ bạn có thӇ khiӃn cho cái tâm trí bạn tĩnh lһng hoàn toàn mà không cần phải áp đһt nó. Và cũng chӍ đӃn khi đó, trong tình trạng đó, hoạ chăng bạn mӟi có đưӧc cái kinh nghiӋm đưӧc gӑi là hiӋp thông vӟi Thưӧng ÐӃ. Krishnamurti—On God. SӴ HÀI HÒA GIӲA SINH VÀ TӰ Hỏi : -- Ông nói rҵng vӅ bản chất thì tình yêu, sinh và tӱ cũng chӍ là mӝt. Làm sao ông có thӇ duy trì đưӧc cái ý tưởng là không có phân biӋt nào giӳa sӵ khích đӝng và đau buồn vӅ cái chӃt và niӅm hạnh phúc của tình yêu? Krishnamurti đáp : -- Theo ý bạn thì thӃ nào là chӃt? Mất thân người, mất ký ӭc, và bạn hy vӑng, bạn nghĩ rҵng, tin rҵng sau đó sӁ có mӝt sӵ tiӃp nối. Nơi đây có mӝt cái gì đó mất đi, đó là điӅu mà bạn gӑi là chӃt. Ðối vӟi tôi, sӵ chӃt đã có ngay khi ký ӭc đang hoạt đӝng, mà ký ӭc thì cũng chӍ là kӃt quả của lòng khao khát, sӵ níu giӳ, thiӃu thốn, thèm thuồng mà thôi. Bởi vậy, nӃu mӝt người đã tӵ giải thoát khӓi lòng khao khát, thèm thuồng, thì không có sӵ chӃt, không có khởi đầu, kӃt thúc, không có lối mòn của yêu đương hoһc đau khә. Xin hiӇu cho là tôi đang cố gҳng giải thích, rҵng vì cӭ đuәi theo điӅu đối nghӏch, chúng ta tạo nên sӵ cản trở. NӃu tôi sӧ hãi, tôi kiӃm cách tạo cho mình lòng dũng cảm, nhưng mà sӵ sӧ hãi vẫn đuәi theo tôi, vì tôi chӍ lẩn trốn tӯ cái này qua cái khác mà thôi. Ngưӧc lại, nӃu tôi tӵ giải thoát tôi khӓi sӵ sӧ hãi, không biӃt tӟi can đảm hoһc sӧ sӋt gì cả, đó là thái đӝ tӍnh táo, thận trӑng, không cố níu lấy sӵ dũng cảm, nhưng mà giải thoát ra khӓi nhӳng sӵ thúc đẩy đưa tӟi hành đӝng. Có nghĩa là, nӃu bạn sӧ hãi, đӯng tạo thành đӝng cơ thúc đẩy phải có mӝt hành đӝng can đảm, mà hãy tӵ giải thoát ra khӓi sӵ sӧ hãi. Ðó là hành đӝng không tác ý. Bạn sӁ thấy, nӃu bạn thấu triӋt điӅu này, cái chӃt là truyӋn tương lai, sӁ ngưng ám ảnh bạn. Nghĩ vӅ sӵ chӃt chӍ là nhận thӭc mӝt cách mãnh liӋt vӅ cô đơn, do đó, vì bӏ cӝt chһt vӟi cảm giác cô đơn, hiu quạnh, chúng ta vӝi bám vào cái gì đó, muốn đưӧc kӃt hӧp, hoһc tìm coi có cái gì tồn tại ở phía bên kia chăng. ÐiӅu đó đối vӟi tôi lại là sӵ theo đuәi nhӳng điӅu trái ngưӧc, chúng càng giӳ lại mãi mãi cái cảm giác cô đơn, hiu quạnh. Ngưӧc lại, nӃu chúng ta trӵc diӋn vӟi nӛi cô đơn, hoan hӍ tiӃp nhận nó mӝt cách sáng suốt, bạn sӁ tiêu diӋt sӵ cô đơn, hiu quạnh, ngay khi nó vӯa mӟi xuất hiӋn. Như thӃ là hóa giải chuyӋn chӃt ! Mӑi sӵ viӋc ở đời đӅu sӁ có lúc phải tàn tạ. Mӑi sӵ gồm thân thӇ người ta, phẩm chất, khả năng, sӵ chống cӵ, trở lӵc, tất cả rồi cũng sӁ tàn tạ, cũng phải tàn tạ. Nhưng người nào mà tư tưởng đã tӵ giải thoát ra khӓi nhӳng xúc cảm, thoát khӓi sӵ đối kháng, cản trở, hҳn sӁ đưӧc biӃt tӟi sӵ bất tӱ. Bất tӱ ở đây không phải là kéo dài cái giӟi hạn của chính hҳn, cái giӟi hạn của chính con người hҳn, vốn chҷng là cái gì khác ngoài nhӳng tầng lӟp của khát vӑng, níu giӳ, thiӃu thốn, thèm muốn. Bạn có thӇ không đồng ý, nhưng nӃu bạn có thӇ giải thoát ra khӓi sӵ suy nghĩ, nӃu bạn có thӇ thấu suốt vào sӵ tӵ giác, thấu suốt thҷng vào sӵ tӍnh thӭc, bạn sӁ thấy đưӧc sӵ bất tӱ, vốn hài hòa mӝt cách tuyӋt hảo, không phải là "lối mòn của tình yêu", hay là "lối mòn của đau buồn", mà trong đó, tất cả mӑi chia cách đӅu chấm dӭt. Krishnamurti -- On Living and Dying SӴ HÀI HÒA TRONG ÐỜI SỐNG Ðời sống không thӇ thiӃu sӵ quan hӋ giӳa mӑi người vӟi nhau, nhưng mà chúng ta đã làm cho nhӳng mối liên hӋ ấy trở nên đau khә, đáng chán, vì chúng ta đã đһt nӅn tảng trên căn bản cá nhân và tình yêu chiӃm hӳu . Người ta có thӇ yêu mà không chiӃm hӳu chăng? Bạn sӁ tìm đưӧc câu trả lời đích thӵc, không phải là trong sӵ lẩn trốn, không phải bҵng nhӳng lý thuyӃt cao siêu, hoһc bҵng niӅm tin, nhưng là xuyên qua sӵ thấu hiӇu vӅ căn nguyên của sӵ lӋ thuӝc và sӵ chiӃm hӳu . NӃu người ta thấu hiӇu sâu xa cái vấn đӅ liên hӋ giӳa hӑ vӟi người khác thì hӑa may chúng ta có thӇ giải quyӃt đưӧc nhӳng vấn đӅ rҳc rối trong sӵ liên hӋ giӳa chúng ta vӟi xã hӝi, vì xã hӝi cũng chӍ là sӵ mở rӝng tӯ chính chúng ta mà thôi . Cái môi trường sống mà chúng ta gӑi là xã hӝi đó đưӧc tạo dӵng bởi nhӳng thӃ hӋ quá khӭ; chúng ta chấp nhận nó, vì nó đã giúp chúng ta duy trì lòng tham, thói chiӃm hӳu và ảo tưởng. Trong cái ảo tưởng này, không có sӵ hӧp nhất và an bình. Khi mà người ta còn không thấu hiӇu nәi mối liên hӋ giӳa tӯng cá nhân đối vӟi nhau thì người ta chưa thӇ có mӝt xã hӝi an bình. Vì mối liên hӋ giӳa chúng ta vӟi nhau đһt nӅn tảng trên tình yêu chiӃm hӳu cho nên chúng ta cӭ phải tӍnh giác, vӅ phần chúng ta, đối vӟi sӵ phát sinh, nguyên nhân và hoạt đӝng của cái mối liên hӋ đó. Khi chúng ta đã thấu hiӇu sâu xa cái tiӃn trình chiӃm hӳu cùng vӟi tính cách hung bạo, sӵ sӧ hãi và phản ӭng của nó, chúng ta sӁ thấu triӋt mӝt sӵ trӑn vҽn, toàn hảo . ChӍ riêng sӵ thấu triӋt này đủ đӇ giải thoát tư tưởng con người ra khӓi sӵ lӋ thuӝc và chiӃm hӳu . Chính là tӯ nӝi tâm mà con người tìm ra đưӧc sӵ hài hòa trong mối liên hӋ giӳa mӑi người, chӭ không phải là tӯ người khác hoһc tӯ môi trường sống mà người ta đạt đưӧc điӅu đó. Krishnamurti -- On Relationship. TӴ TÌM HIỂU CHÍNH MÌNH Hỏi : -- Theo ý ông, điӅu gì đưӧc coi như quan trӑng nhất trong cuӝc đời? Tôi thường suy ngẫm vӅ điӅu này, và thấy dường như có quá nhiӅu điӅu trong cuӝc đời đáng đưӧc coi là quan trӑng. Tôi xin hӓi ông điӅu này bҵng tất cả tấm lòng thành khẩn của tôi. Krishnamurti đáp : -- Có thӇ đó là nghӋ thuật sống. Chúng ta dùng chӳ "nghӋ thuật" vӟi cái nghĩa rӝng nhất của nó. Cuӝc đời thì quá ư là phӭc tạp, rối rҳm, cho nên rất là khó khăn và bối rối khi chúng ta coi mӝt mһt nào đó là quan trӑng nhất. Ngay chính sӵ chӑn lӵa, sӵ phân biӋt, đánh giá phẩm chất, đã dẫn tӟi sӵ bối rối hơn rồi. NӃu bạn nói rҵng đây là điӅu quan trӑng nhất, thӃ là bạn đã đẩy nhӳng sӵ kiӋn thӵc tӃ khác trong cuӝc đời xuống vӏ trí thӭ yӃu rồi. Hoһc là bạn coi toàn bӝ hoạt đӝng của cuӝc đời như là mӝt tәng thӇ, điӅu rất khó làm đối vӟi nhiӅu người, hoһc là bạn đһt trӑng tâm vào mӝt vấn đӅ căn bản trong đó có bao gồm cả nhӳng điӅu khác. Như vậy, chúng ta có thӇ tiӃp tөc thảo luận. Hỏi : -- Ý ông muốn nói rҵng mӝt khía cạnh có thӇ bao gồm toàn bӝ cuӝc đời? Có thӇ như vậy đưӧc chăng? Krishnamurti đáp: -- Có thӇ lҳm. Chúng ta hãy cùng nhau đi vào đӅ tài mӝt cách thật là chậm rãi và thận trӑng. Ðầu tiên là hai chúng ta hãy nghiên cӭu, nhưng không vӝi vã tiӃn tӟi kӃt luận, vì như vậy là nông cạn. Chúng ta cùng nhau thăm dò mӝt khía cạnh của đời sống, và nӃu chúng ta thấu hiӇu đưӧc điӅu đó thì chúng ta có thӇ hiӇu đưӧc toàn bӝ đời sống. Muốn nghiên cӭu, chúng ta phải hoàn toàn rũ bӓ đưӧc nhӳng thӭ như thành kiӃn, kinh nghiӋm bản thân, và cái sӵ kiӋn "đã có sҹn kӃt luận". Như là mӝt khoa hӑc gia giӓi, chúng ta phải có cái tâm trí không bӏ che mờ bởi nhӳng kiӃn thӭc mà chúng ta đã huân tập trong cuӝc đời. Chúng ta phải bҳt đầu vӟi mӝt tâm trí hoàn toàn cởi mở, tươi mát, đó là mӝt trong nhӳng điӅu kiӋn cần thiӃt của sӵ khám phá, tìm hiӇu. Ở đây, sӵ khám phá, tìm hiӇu không phải chӍ vӅ quan điӇm, hoһc mӝt chuӛi nhӳng khái niӋm triӃt hӑc, mà là tìm hiӇu, khám phá chính tâm hồn mình, cho nên, chúng ta không thӇ đӇ cho các phản ӭng tӯ các lối mòn xâm lấn vào cái đang đưӧc quan sát. Ðó là điӅu tuyӋt đối cần thiӃt, nӃu không sӵ tìm hiӇu của bạn vӅ chính bạn lại bӏ nhӳng nӛi lo sӧ, niӅm hy vӑng và sӵ khoái lạc của chính bạn làm cho biӃn thӇ. Krishnamurti -- Letters to the Schools TӴ DO ÐÍCH THӴC Có nhiӅu loại tӵ do, chҳc chҳn là như vậy. Có loại tӵ do vӅ chính trӏ. Có loại tӵ do tӯ kiӃn thӭc mang lại, nhờ đó, bạn biӃt cách làm viӋc này, viӋc kia, "biӃt cách làm thӃ nào ... ". Có cái tӵ do của người nhiӅu tiӅn của đưӧc đi du lӏch vòng quanh thӃ giӟi. Nào là tӵ do vì có khả năng, có thӇ viӃt lách, có thӇ bày tӓ tư tưởng của mình, có thӇ suy nghĩ mӝt cách minh mẫn. Lại có loại tӵ do vì thoát khӓi sӵ vưӟng mҳc vào cái gì đó, thí dө thoát khӓi sӵ đàn áp, sӵ thèm khát, truyӅn thống, lòng tham lam, v . v . . . Có loại tӵ do là kӃt quả của sӵ phấn đấu mà giành đưӧc, chúng ta hy vӑng rҵng khi kӃt thúc mӝt quá trình hành trì, kӃt thúc mӝt quá trình rèn luyӋn phẩm hạnh, kӃt thúc mӝt quá trình cố gҳng, sӵ tӵ do tối thưӧng mà chúng ta ưӟc ao này sӁ giúp chúng ta làm đưӧc mӝt số công viӋc. Nói vӅ nhӳng sӵ tӵ do như sӵ tӵ do nhờ khả năng mang lại, sӵ tӵ do tӯ mӝt cái gì đó, sӵ tӵ do mà chúng ta cho rҵng sӁ đạt đưӧc sau mӝt thời gian rèn luyӋn phẩm hạnh, thì tất cả các loại tӵ do đó chúng ta đӅu đã biӃt rồi. Vậy câu hӓi là, phải chăng tất cả nhӳng loại tӵ do đó đӅu chӍ là nhӳng phản ӭng? Khi bạn nói :" Tôi muốn giải thoát khӓi sӵ giận dӳ", đó chӍ là mӝt phản ӭng của lòng mong muốn, không phải là sӵ tӵ do, giải thoát khӓi sӵ giận dӳ. Và ngay chính sӵ tӵ do mà bạn tưởng rҵng bạn sӁ đạt đưӧc sau mӝt đời rèn luyӋn phẩm hạnh, do phấn đấu, do ép mình, đó cũng chӍ là nhӳng phản ӭng của các viӋc mà bạn đã làm. Xin hãy theo dõi cẩn thận, bởi vì điӅu mà tôi sӁ nói ra có thӇ khiӃn cho bạn thấy khó hiӇu vì có mӝt cái gì đó có vҿ như không quen thuӝc vӟi dòng suy nghĩ của bạn. Có mӝt loại tӵ do vốn không tӯ điӅu gì mang lại, không có nguyên nhân, nhưng là mӝt trạng thái giải thoát. Bạn thấy đó, sӵ tӵ do mà chúng ta đã biӃt thì đӅu luôn luôn đạt đưӧc nhờ ý chí, đúng không? Tôi sӁ đưӧc tӵ do. Tôi sӁ hӑc mӝt khoa kӻ thuật. Tôi sӁ trở thành mӝt chuyên viên. Tôi sӁ hӑc hӓi. Và cái ý chí đó mang đӃn cho tôi tӵ do. Cho nên chúng ta dùng cái ý chí đӇ đạt sӵ tӵ do. Chúng ta không muốn trở nên nghèo, do đó, chúng ta dùng khả năng, dùng tất cả quyӃt tâm của chúng ta đӇ đạt đưӧc sӵ giầu có. Hoһc, tôi là kҿ vô dөng, cho nên tôi quyӃt tâm hӑc tập đӇ hӃt vô dөng. Và chúng ta tưởng rҵng chúng ta sӁ tìm đưӧc tӵ do khi chúng ta hành đӝng vӟi sӵ quyӃt tâm, vӟi ý chí. Nhưng mà, ý chí không đem đӃn tӵ do, mà ngưӧc lại, như tôi sӁ trình bày dưӟi đây. Ý chí là gì? Tôi sӁ là ..., tôi sӁ không đưӧc là ..., tôi sӁ phấn đấu đӇ trở nên cái gì đó ..., tôi sӁ hӑc hӓi ...v . v ... Tất cả nhӳng chuyӋn kӇ trên đӅu là nhӳng dạng hành đӝng của ý chí. Vậy thì cái ý chí này là gì, nó hình thành ra sao? HiӇn nhiên là tӯ khát vӑng. BiӃt bao nhiêu là nӛi niӅm khát vӑng của chúng ta, vӟi nhӳng sӵ thất vӑng, nhӳng sӵ bó buӝc, nhӳng sӵ hoàn tất, kӃt lại như sӧi dây ràng buӝc. Ðó là ý chí, phải vậy không? Quá nhiӅu nӛi khát vӑng của bạn kӃt hӧp lại vӟi nhau, tạo thành mӝt sӧi dây chão và nhờ nó mà bạn cố gҳng leo lên bậc thang thành công, muốn tiӃn đӃn tӵ do. Vậy thì, xin hӓi rҵng khát vӑng có đem lại tӵ do đưӧc không, hay là chính cái khát vӑng đӇ đạt đưӧc tӵ do đó lại làm cho người ta mất tӵ do? Xin các bạn hãy nhìn vào bản thân, tӵ xét cái lòng khao khát của chính bạn, cái tham vӑng của chính bạn, cái ý chí của chính bạn. Tôi lại xin hӓi rҵng cái ý chí của bạn có phải là nhân tố của tӵ do không? Ý chí có mang lại tӵ do không? Hay là tӵ do, giải thoát là mӝt cái gì hoàn toàn khác hҷn, nó không liên hӋ gì vӟi phản ӭng, không thӇ đạt đưӧc nhờ khả năng, nhờ suy nghĩ, nhờ kinh nghiӋm, nhờ kӹ luật. . . . Tӵ do, giải thoát, là mӝt phẩm chất của tâm hồn. Cái phẩm chất này không đӃn tӯ sӵ thận trӑng tìm tòi, nghiên cӭu, phân tích, sҳp xӃp tư tưởng lại vӟi nhau. Tư tưởng và tӵ do, giải thoát, là hai điӅu đối nghӏch. Tư tưởng không đem tӟi tӵ do, giải thoát, vì tư tưởng đã bӏ điӅu kiӋn hóa. Cái phẩm chất của tâm hồn này là sӵ tӍnh giác, chӍ ghi nhận thuần túy, không phân tách, không so sánh tӯ kinh nghiӋm của quá khӭ, v.v ... Ðó chính là khởi đầu của sӵ tӵ do đích thӵc. Sӵ chuyӇn hóa này trong tâm hồn là mӝt cuӝc cách mạng đích thӵc. Ngoài ra, tất cả các cuӝc cách mạng khác đӅu chӍ là nhӳng phản ӭng, dù cho người ta có dùng tӯ ngӳ như tӵ do, giải thoát, nhӳng hӭa hҽn thiên đường, v . v ... , mӑi loại. ChӍcómӝtsӵtӵdo, giải thoátđíchthӵc. Ðó làcái phẩm chất trong tâm hồn. Krishnamurti -- To Be Human. TẦM ÐẠO và ÐẠO SƯ Hỏi : -- Thưa ông, trong chӳ guru (đạo sư ), thì chӳ gu có nghĩa là bóng tối của sӵ ngu dốt và chӳ ru có nghĩa là người gӥ bӓ, người xua đuәi. Do đó, guru là ánh sáng xua tan bóng tối của sӵ ngu dốt, và ông chính là cái ánh sáng đó đối vӟi tôi bây giờ. Vậy thì theo ý ông, vai trò của vӏ đạo sư (guru) là gì, mӝt vӏ thầy hay là mӝt người tӍnh thӭc? Krishnamurti đáp : -- Thưa ông, nӃu ông dùng tӯ guru theo nghĩa cә điӇn, nghĩa là "xua tan bóng tối của sӵ ngu dốt", vậy thì liӋu rҵng có thӇ có mӝt người nào đó, bất kӇ là sáng suốt hay ngu xuẩn, có thӇ thӵc sӵ giúp xua tan cái bóng tối này cho ai không? Giả tӍ như anh A là kҿ ngu tối, và ông là đạo sư của hҳn -- đạo sư vӟi cái nghĩa là người xua tan bóng tối, người mang gánh nһng giúp cho người khác, người chӍ đường -- liӋu rҵng vӏ đạo sư như thӃ có thӇ thӵc sӵ giúp cho kҿ khác đưӧc không? Hoһc là hơn thӃ nӳa, vӏ đạo sư có thӇ xua tan bóng tối cho kҿ khác, -- không phải là lý thuyӃt suông, mà là trên thӵc tӃ không? Có thӇ nào ông, nӃu ông là mӝt vӏ đạo sư của ai đó, ông có thӇ xua tan bóng tối cho hҳn không? BiӃt rҵng hҳn đau khә, bối rối, thiӃu sáng suốt, thiӃu tình yêu, buồn bã, liӋu ông có thӇ giúp hҳn xua tan đưӧc cái bóng tối đó không? Hay là chính bản thân hҳn phải cật lӵc ra mà tӵ giải thoát? Ông có thӇ chӍ cho hҳn, ông có thӇ nói: " Nhìn, hãy bưӟc qua cái cӱa kia đi", nhưng mà bản thân hҳn phải làm trӑn công viӋc tӯ đầu cho đӃn cuối. Cho nên, nӃu ông công nhận rҵng người này không thӇ làm giúp người khác cái công viӋc đó, thì quả thật ông không phải là đạo sư theo cái nghĩa kӇ trên. Hỏi : -- Này nhé, đây là chuyӋn "nӃu" ... "nhưng mà" ... , vậy thì "nӃu" như có cái cӱa ở đó, tôi phải bưӟc qua. "Nhưng mà" cái sӵ ngu tối này nó khiӃn cho tôi không nhìn thấy cái cӱa ở chӛ nào. Vậy thì ông, do sӵ chӍ ra cái cӱa, đã gӥ bӓ đưӧc sӵ ngu tối. Ðáp : -- Nhưng mà chính đương sӵ phải bưӟc. Ông là đạo sư và ông chӍ ra cái cӱa. Công viӋc của ông đӃn đây là chấm dӭt. Hỏi : -- Tuy nhiên, bóng tối của sӵ ngu muӝi đã đưӧc gӥ bӓ. Ðáp : -- Không, công viӋc của ông đã chấm dӭt, nay là lúc chính tôi phải đӭng lên, bưӟc, và làm tất cả mӑi chuyӋn tiӃp theo. Hỏi : -- Vậy là tuyӋt rồi! Ðáp : -- Cho nên không phải là ông đã xua tan cái bóng tối của tôi. Hỏi ; -- Xin lӛi, vậy chӭ tôi không biӃt làm sao mà thoát ra khӓi đưӧc cái phòng này. Tôi hoàn toàn mù tӏt vӅ sӵ có mӝt cái cӱa đang hiӋn hӳu ở đâu đó, và vӏ đạo sư đã cởi bӓ sӵ ngu tối ấy cho tôi. Nhờ vậy, tôi mӟi làm đưӧc nhӳng viӋc cần thiӃt đӇ thoát ra khӓi căn phòng. Ðáp : -- Thưa ông, xin nói cho rõ. Ngu tối là sӵ thiӃu hiӇu biӃt, hay là thiӃu hiӇu biӃt vӅ bản thân, không phải là đại ngã hoһc tiӇu ngã. Cái cӱa là cái "tôi" mà qua nó, tôi phải tiӃn. Cái đó không phải ở ngoài "tôi". Ðó không phải là cái cӱa thӵc sӵ như cái cӱa sơn kia. Ðó là cái cӱa trong tôi mà tôi phải đi qua. Ông chӍ nói: " Làm đi". Hỏi : -- Ðúng thӃ. Ðáp : -- NhiӋm vө đạo sư của ông đӃn đây là đã chấm dӭt. Ông không còn quan trӑng nӳa. Tôi không choàng vòng hoa quanh đầu ông. Tôi phải làm mӑi viӋc. Ông không xua tan đưӧc bóng tối của sӵ ngu dốt. Ông đã, đúng hơn, chӍ ra cho tôi rҵng: "Anh là cái cӱa, và anh, chính bản thân anh phải tӵ bưӟc qua. Hỏi : -- Nhưng mà thưa ông, ông có công nhận rҵng sӵ chӍ ra cái cӱa đó là cần thiӃt không? Ðáp : -- Có chӭ! Tôi chӍ ra, tôi làm điӅu đó. Tất cả chúng ta đӅu làm điӅu đó. Tôi hӓi mӝt người bӝ hành trên đường: " Xin chӍ cho tôi đường nào đi tӟi Saanen" và hҳn ta chӍ cho tôi. Nhưng tôi không bӓ thì giờ ra đӇ mà cung kính: " Trời ơi! Ông là nhân vật vĩ đại nhất thӃ giӟi". Thật là quá con nít! (Trích The Awakening of Intelligence) NHÀ GIÁO DӨC CHÂN CHÍNH ĐӇ là mӝt nhà giáo dөc đúng nghĩa, vӏ thầy phải luôn luôn tӵ thoát ra khӓi tình trạng lӋ thuӝc vào sách vở, phòng thí nghiӋm; phải luôn luôn coi chӯng sao cho đӋ tӱ của mình đӯng coi mình là người điӇn hình, là mẫu người lý tưởng, là người có thẩm quyӅn đối vӟi hҳn. NӃu vӏ thầy lại muốn tӵ thӓa mãn qua đám hӑc trò, coi thành quả của hӑ là của mình, thì khi đó sӵ dậy dӛ của vӏ thầy chӍ còn là mӝt kiӇu của thói "tiӃp nối bản ngã", điӅu đó chӍ làm hại cho sӵ tӵ tìm hiӇu và tinh thần khai phóng của người hӑc trò mà thôi . Nhà giáo dөc chân chính phải nhận thӭc đưӧc tất cả nhӳng chưӟng ngại này đӇ giúp cho hӑc trò của mình đưӧc giải thoát, không chӍ giải thoát khӓi sӵ khống chӃ của vӏ thầy, mà còn giải thoát khӓi sӵ gò bó tiӅm ẩn tӯ trong nӝi tâm của chính đương sӵ. Đáng tiӃc thay, khi phải tìm hiӇu mӝt vấn đӅ rҳc rối, phần lӟn các nhà giáo đã không coi hӑc trò như người cӝng sӵ bình đҷng. Tӯ vӏ thӃ thưӧng phong, vӏ thầy hạ lӋnh xuống cho kҿ đӋ tӱ đӭng mãi tít phía dưӟi thấp. Tương quan thầy trò kiӇu này chӍ làm tăng sӵ sӧ hãi cho cả hai phía . Cái gì đã tạo nên sӵ tương quan bất bình đҷng này ? Phải chăng vӏ thầy ngại tìm ra câu trả lời ? Phải chăng ông ta muốn giӳ cái khoảng cách tôn nghiêm ấy đӇ bảo vӋ nhӳng điӇm nhậy cảm, là sӵ quan trӑng của ông ta ? Vӟi cái thói lạnh lùng trӏch thưӧng này, không có cách nào người ta có thӇ phá vӥ bӭc tường ngăn cách giӳa các cá nhân. Toàn bӝ mối tương quan phải là mӝt nӅn giáo dөc hӛ tương. NӃu nhờ vào kiӃn thӭc, thành quả và tham vӑng mà nhà giáo tӵ cách ly thì sӁ chӍ sản sinh ra lòng đố kӷ và thù đӏch. Nhà giáo dөc chân chính phải vưӧt qua đưӧc bӭc tường bao vây này . Do sӵ dâng hiӃn cuӝc đời cho tӵ do và hòa hӧp, nhà giáo dөc chân chính đồng thời cũng là mӝt nhà tôn giáo chân chính và sâu sҳc. Ông ta không thuӝc vӅ mӝt giáo phái nào, không đӭng trong mӝt "tә chӭc tôn giáo" nào . Ông ta thoát ra khӓi tín ngưӥng và nghi thӭc lӉ lạc, vì ông ta biӃt rҵng đó chӍ là nhӳng sáng tác do ảo tưởng của nhӳng con người mang cái tâm mong cầu mà thôi . Nhà giáo dөc chân chính biӃt rҵng Thӵc Tại, hoһc Thưӧng ĐӃ chӍ thӇ hiӋn qua sӵ tӵ cảm nhận của mӝt nӝi tâm hoàn toàn tӵ do và giải thoát. Krishnamurti -- Education & the Significance of Life NIỀM AN LẠC CHÂN THẬT Dùng nhãn quan máy móc mà nhìn cuӝc đời thì con người ta chӍ là sản phẩm của môi trường sống vӟi nhӳng phản ӭng khác nhau, chӍ có thӇ có nhӳng nhận thӭc bҵng giác quan. Cuӝc sống và nhӳng phản ӭng phải đưӧc kiӅm chӃ bởi mӝt hӋ thống quản trӏ hӧp lý hóa khiӃn cho hoạt đӝng của cá nhân chӍ còn trong phạm vi khuôn khә mà thôi. Xin hãy hiӉu thấu đáo toàn bӝ đһc điӇm của cái nhãn quan này. Nó không ý thӭc vӅ mӝt thӵc thӇ tối thưӧng, không có sӵ cao siêu huyӅn bí, không có chuyӋn nối tiӃp đời này, đời sau. Đích cuối của kiӃp sống ngҳn ngủi là cái chӃt, là hӃt. Khi mà con người ta nghĩ rҵng hӑ chӍ là kӃt quả của phản ӭng trong môi trường sống, thì hӑ sӁ chӍ còn đuәi theo mөc tiêu ích kӹ, tìm sӵ an toàn cho bản thận, hӑ sӁ đóng góp vào viӋc thiӃt lập mӝt hӋ thống bóc lӝt tàn bạo và chiӃn tranh. Rồi thì lại có nhӳng người cho rҵng con người vốn bản chất là thiêng liêng, vận mӋnh đã đưӧc an bài và hưӟng dẫn bởi ơn trên. Nhӳng người này khҷng đӏnh là hӑ đang đi tìm Thưӧng ĐӃ, sӵ hoàn hảo, tӵ do, hạnh phúc, tình trạng hiӋn hӳu mà khi đó mӑi mâu thuẫn chấm dӭt. NiӅm tin của hӑ đһt vào mӝt thӵc thӇ tối thưӧng, đấng sӁ chӍ đạo vận mӋnh của hӑ qua đӭc tin. Hӑ sӁ nói rҵng cái thӵc thӇ huyӅn bí, hoһc trí tuӋ tối cao này đã sáng tạo ra thӃ giӟi và cái "Tôi", -- cái bãn ngã, cá nhân -- , là thӵc thӇ tӵ thân trường tồn, vĩnh cӱu. Đôi khi, bạn dùng nhãn quan máy móc nhìn cuӝc đời. Lúc khác, khi bạn buồn rầu, bối rối,bạn quay vӅ tín ngưӥng, đi tìm mӝt đấng tối cao đӇ đưӧc hưӟng dẫn và giúp đӥ. Bạn lưӥng lӵ giӳa hai thái cӵc, trong khi chӍ qua sӵ hiӇu biӃt thấu đáo đưӧc cái ảo giác vӅ cả hai quan điӇm đối nghӏch, bạn mӟi có thӇ tӵ giải thoát ra khӓi sӵ hạn chӃ và cản trở. Bạn thường tưởng là bạn thoát khӓi sӵ ràng buӝc của chúng, thӵc tӃ, bạn chӍ có thӇ thoát khӓi chúng mӝt cách triӋt đӇ khi bạn hoàn toàn hiӇu thấu cái quá trình tạo dӵng nhӳng sӵ hạn chӃ và triӋt tiêu chúng. Bạn không thӇ có đưӧc sӵ thâm hiӇu thӵc thӇ chân thật, thӵc tại, trong khi mà cái quá trình vô minh tӯ vô thủy còn tồn tại. ChӍ khi nào cái quá trình này, sӵ hăm hở tìm tòi do lòng khát vӑng, ngưng lại, lúc đó người ta mӟi có thӇ cảm nhận đưӧc cái gӑi là niӅm an lạc, hạnh phúc chân thật. Krishnamurti -- On God CÁI ĐẸP và NHÀ NGHỆ SĨ Hỏi : -- Tôi thường tӵ hӓi: " Nhà nghӋ sĩ là cái gì?" . Đó đây, bên bờ sông Hҵng, trong không gian tối mờ của căn buồng nhӓ, có chàng kia ngồi dӋt tấm áo khoác bҵng lөa dát vàng đҽp tuyӋt vời, và tại kinh đô Paris, mӝt anh khác đang cһm cөi trong xưởng đӇ vӁ bӭc tranh mà anh ta hy vӑng sӁ đem cho anh ta danh tiӃng. Đâu đó, mӝt nhà văn đang nһn óc trau chuốt tӯng câu đӇ mô tả nhӳng mẩu tâm tình rҳc rối cũ hơn trái đất giӳa nhӳng chàng và nàng; rồi nào là nhӳng khoa hӑc gia trong phòng thí nghiӋm và người chuyên viên ráp nối lại hàng triӋu mảnh vөn đӇ chiӃc hӓa tiӉn có thӇ bay lên mһt trăng. Và tại nưӟc Ấn Đӝ kia, có chàng nhạc sĩ sống mӝt cuӝc đời quá ư khҳc khә, đӇ tận tөy truyӅn đạt vҿ đҽp thanh khiӃt của nhạc trong sӵ say mê. Rồi nào là bà nӝi trӧ sӱa soạn bӳa cơm gia đình, chàng thi sĩ mӝt mình lӳng thӳng trong rӯng tìm thi hӭng. Phải chăng hӑ đӅu là nhӳng nhà nghӋ sĩ theo cung cách riêng? Tôi nghĩ rҵng cái đҽp nҵm trong tầm tay của tất cả mӑi người, nhưng hӑ không biӃt. Người chӃ tạo nhӳng bӝ quần áo đҽp lӝng lẫy hay nhӳng đôi giầy xuất sҳc, hoһc người đàn bà chưng bày bình hoa trên bàn của ông, dường như tất cả đӅu làm viӋc vì cái đҽp. Tôi thường tӵ hӓi tại sao nhӳng hӑa sĩ, nhà điêu khҳc, soạn nhạc gia, văn sĩ --nhӳng người đưӧc gӑi là nghӋ sĩ sáng tạo -- lại đưӧc đánh giá quan trӑng vưӧt bӵc trong cái thӃ giӟi này, mà nhӳng thӧ giầy, nhӳng đầu bӃp lại không đưӧc như vậy? Hӑ chҷng cũng sáng tạo sao? NӃu ông coi tất cả nhӳng cung cách diӉn đạt khác nhau đó đӅu là phөc vө cái đҽp, vậy thì chӛ nào có thӇ dành riêng cho người nghӋ sĩ chân chính và ai là nhà nghӋ sĩ chân chính? Người ta thường nói cái đҽp là phần rất thiӃt yӃu của cuӝc đời . Vậy thì cái tòa nhà cao tӯng kia, vốn đưӧc coi như là rất đҽp, xin hӓi sӵ phô diӉn của nó có thiӃt yӃu không? Tôi sӁ rất cảm kích nӃu ông có thӇ nói vӅ toàn bӝ vấn đӅ cái đҽp và nhà nghӋ sĩ này. Krishnamurti đáp: Chҳc chҳn rҵng nhà nghӋ sĩ là người tinh tӃ, nhuần nhuyӉn trong hành đӝng. Hành đӝng này là tӯ đời sống nӝi tâm tӓa ra chӭ không phải chӍ hời hӧt bên ngoài. Vì thӃ, sống mӝt cách hài hòa hiӇn nhiên làm cho con người thành nghӋ sĩ. Sӵ hài hòa nghӋ thuật này có thӇ chӍ biӇu lӝ vài giờ trong mӝt ngày, khi anh ta chơi nhạc, làm thơ, hoһc vӁ tranh, hay anh ta có thӇ làm nhiӅu hơn, nӃu như anh ta giӓi vӅ nhiӅu mһt, như nhӳng đại danh tài thời Phөc Hưng đã hoạt đӝng trong nhiӅu môi trường khác nhau. Nhưng vài giờ chơi nhạc hoһc viӃt văn có khi lại mâu thuẫn vӟi chuӛi thời gian còn lại của anh ta vốn đầy dẫy nhӳng chuyӋn lӝn xӝn và rối beng. Vậy thì người như thӃ có thӇ coi như là nghӋ sĩ không? Người chơi vĩ cầm mӝt cách nghӋ thuật nhưng lại chú tâm vào danh tiӃng của anh ta thì không phải là người say mê vĩ cầm, anh ta chӍ sӱ dөng ngón đàn vӟi mөc tiêu nәi danh, cái "TÔI" của anh ta còn quan trӑng hơn nhiӅu so vӟi âm nhạc, và điӅu này thì ngay cả đối vӟi văn sĩ hay hӑa sĩ cũng như vậy mà thôi, nӃu hӑ chӍ quan tâm đӃn danh tiӃng. Người nhạc sĩ đồng hóa cái "TÔI" của anh ta vӟi cái mà anh ta coi là vҿ đҽp của âm nhạc, nhà tôn giáo đồng hóa cái “TÔI” của anh ta vӟi cái mà anh ta cho là hùng vĩ, tôn nghiêm. Tất cả đӅu hành sӱ có nghӋ thuật trong khu vӵc cá biӋt, nhӓ bé, nhưng lại bӓ quên cả cái mảng lӟn của cuӝc đời. Vậy chúng ta hãy tìm coi thӃ nào là có nghӋ thuật trong hành đӝng, trong đời sống, không phải chӍ trong lúc vӁ, trong lúc viӃt hoһc trong ngành kӻ thuật. Nhưng làm sao người ta có thӇ sống cả mӝt cuӝc đời trong sӵ hài hòa và đҽp đӁ. Sӵ hài hòa và cái đҽp có giống nhau không? Có thӇ nào mӝt người --bất kӇ hӑ là nghӋ sĩ hay không --, sống cả mӝt cuӝc đời trong sӵ hài hòa và đҽp? Sống là hành đӝng và khi mà cái hành đӝng đó tạo ra nӛi phiӅn muӝn thì thӃ là đã hӃt nghӋ thuật rồi. Vậy thì người ta có thӇ sống không buồn phiӅn, không kèn cӵa, không ghen ghét và tham lam, không xung đӝt vӅ mӑi mһt chăng? Vấn đӅ không phải ai là nghӋ sĩ, ai không là nghӋ sĩ, nhưng làm sao cho mӛi người, bạn hoһc bất cӭ ai, có thӇ có cuӝc sống không bӏ hành hạ và biӃn dạng. Chҳc chҳn sӁ làphàm tөc nӃu chúng ta nhạo báng hoһc hạ thấp giá trӏ của âm nhạc, điêu khҳc, thi ca hoһc khiêu vũ, đó là hành vi thiӃu tӃ nhӏ. Nhưng nghӋ thuật và vҿ đҽp trong hành đӝng phải đưӧc duy trì suốt ngày chӭ không phải chӍ có vài giờ trong mӝt ngày. Đó chính là sӵ phấn đấu đích thӵc, không phải chӍ đơn giản trong viӋc chơi đàn cho hay. Dĩ nhiên đã sờ vào cái đàn thì bạn phải chơi cho hay, nhưng như thӃ chưa đủ. Đó mӟi chӍ như bạn vun xӟi mӝt góc nhӓ mà bӓ rơi cả cánh đồng mênh mông. Chúng ta quan tâm tӟi cả cánh đồng, và cánh đồng đó tưӧng trưng cho đời sống của chúng ta . Chúng ta thường bӓ bê cả cánh đồng mà chӍ chú tâm vào mӝt mẩu nhӓ, của chúng ta hoһc của tha nhân. Sống có nghӋ thuật là luôn luôn tӍnh thӭc, sáng suốt, có như thӃ mӟi hành sӱ mӝt cách thiӋn xảo trong suốt mӝt đời, đó chính là cái đҽp. Hỏi : -- ThӃ trường hӧp nhân viên xưởng máy hay văn phòng thì sao? Anh ta có là nghӋ sĩ chăng? Phải chăng viӋc làm của anh ta đã ngăn trở sӵ hài hòa trong hành đӝng do đó làm giảm hoһc làm mất đi tính cách nghӋ thuật của hӑ trong cả nhӳng viӋc khác nӳa. Bӝ anh ta không bӏ viӋc làm điӅu kiӋn hóa mất rồi sao? Krishnamurti đáp: -- Chҳc chҳn là anh ta bӏ rồi. Nhưng nӃu anh ta tӍnh ngӝ, anh ta sӁ hoһc là bӓ viӋc hoһc chuyӇn hóa cho nó thành có nghӋ thuật. ĐiӅu quan trӑng không phải là công viӋc, nhưng là sӵ tӍnh thӭc trong công viӋc. ĐiӅu quan trӑng không phải là sӵ điӅu kiӋn hóa của công viӋc, nhưng là sӵ thӭc tӍnh. Hỏi : -- Ông nói “thӭc tӍnh” có nghĩa là gì? Krishnamurti đáp : -- Vậy bạn chӍ thӭc tӍnh tùy theo trường hӧp, vì phải phấn đấu, hoһc vì tai hӑa hoạc vui mӯng chăng? Hay là có mӝt trạng thái tӍnh thӭc không cần có lý do. NӃu bạn tӍnh thӭc do mӝt sӵ kiӋn, mӝt lý do nào đó, thì rồi bạn sӁ bӏ lӋ thuӝc vào nó, và khi mà bạn đã lӋ thuӝc vào cái gì – dù là thuốc kích thích, tình dөc, hӝi hӑa hoһc âm nhạc – là bạn đã đӇ cho bản thân bạn bӏ mê đi. Vậy thì, bất cӭ loại lӋ thuӝc nào cũng sӁ dẫn người ta đӃn chӛ chấm dӭt sӵ hài hòa, chấm dӭt tính chất nghӋ thuật. Hỏi : -- ThӃ còn trạngï thái tӍnh thӭc không có lý do là cái gì? Ông đang nói đӃn cái trạng thái trong đó không có nguyên nhân và hậu quả. Có thӇ có mӝt trạng thái tâm không là kӃt quả của lý do nào đó chăng? Tôi không hiӇu điӅu này vì chҳc chҳn rҵng mӛi điӅu chúng ta nghĩ , hoһc chúng ta là như thӃ nào, thì đӅu là kӃt quả của mӝt nguyên nhân nào đó, phải không ạ? Lại còn cái chuӛi dây nguyên nhân và hậu quả vô tận này. Krishnamurti đáp : -- Chuӛi dây nguyên nhân và hậu quả này vô tận vì cái kӃt quả lại sӁ trở thành nguyên nhân mӟi và nguyên nhân lại sinh ra kӃt quả nӳa, cӭ thӃ mà vận hành. Hỏi : -- Vậy thì hành đӝng nào có thӇ ra ngoài chuӛi dây này? Krishnamurti đáp : -- Chúng ta biӃt rҵng hành đӝng vӟi lý do, có đӝng cơ thúc đẩy, thì hành đӝng đó đã là kӃt quả. ChӍ có lòng nhiӋt thành, thương yêu, là không có nguyên nhân, đó là tӵ do, đó là cái đҽp, đó là sӵ tӃ nhӏ, và đó là nghӋ thuật. Khi người nghӋ sĩ say sưa trình diӉn, lúc đó không có cái “TÔI” ngӵ trӏ, chӍ có tình cảm và cái đҽp, đó là nghӋ thuật. Đó là sӵ hài hòa trong hành đӝng. Hài hòa trong hành đӝng là sӵ vҳng mһt của cái “TÔI”. Nhưng khi bạn bӓ phӃ cả cánh đồng mênh mông của cuӝc đời, chӍ chú trӑng vào mӝt mẩu nhӓ – mһc dù lúc đó cái “TÔI” có thӇ vҳng mһt, thì bạn cũng vẫn đang sống không hài hòa và do đó, bạn không là nhà nghӋ sĩ của cuӝc đời. Krishnamurti -- The Urgency of Change GIẢI TRӮ PHIỀN MUỘN Các bạn ạ, nӃu các bạn đã lҳng nghe tiӃng nói của nӝi tâm, thì diӉn giả chӍ còn là cái gương đӇ các bạn thấy rõ con người thật sӵ của các bạn, thấy chính các bạn, không có gì che mờ. NӃu các bạn đã tӵ thấy mình mӝt cách rõ ràng, như thӵc tӃ các bạn là như thӃ, thì các bạn có thӇ liӋng bӓ cái gương, đập bӇ nó đi. Cái gương không quan trӑng. Nó không có giá trӏ gì cả. Cái có giá trӏ là, qua tấm gương đó, các bạn nhìn thấy chính các bạn, rõ ràng minh bạch, như thӵc tӃ các bạn là như thӃ, vӅ sӵ nhӓ mӑn, sӵ hҽp hòi, sӵ tàn bạo, vӅ nhӳng nӛi lo lҳng bồn chồn, nhӳng điӅu sӧ hãi. Khi các bạn đã bҳt đầu hiӇu thấu vӅ mình, tӯ đó, các bạn sӁ tiӃn sâu vào nhӳng vấn đӅ vưӧt quá mӑi sӵ suy lường. Nhưng các bạn phải tӵ nhấc bưӟc chân đầu tiên. Và sӁ không có ai nhấc lên giùm các bạn cái bưӟc ấy đưӧc. Cùng nhau chúng ta trầm tư, cùng nhau chúng ta nhҽ bưӟc trên con đường nhӓ tӏch mӏch, tĩnh lһng và đầy vҿ đҽp. Có người thҳc mҳc rҵng đҽp là cái gì. Có thӇ là khi bạn nhìn pho tưӧng, bӭc tranh hoһc cái đầu đҽp hiӅn tӯ của đӭc Phật trong viӋn bảo tàng, hoһc trong nhà, và bạn ca ngӧi sao kỳ diӋu thӃ. Nhưng đҵng sau nhӳng lời ca ngӧi, đҵng sau nhӳng đường nét, cấu trúc của bӭc tranh, nhӳng cái bóng, sӵ hài hòa, vҿ đҽp là cái gì? Phải chăng là tӯ cách mà bạn nhìn nó? Phải chăng nó ở trong bӭc tranh? Phải chăng nó ở nơi gương mһt của mӝt người? Khi bạn thấy phong cảnh kỳ diӋu của dẫy núi hiӋn lên trên nӅn trời xanh, vӟi chiӅu sâu thăm thҷm của thung lũng và vӟi đӍnh nhӑn vút lên đầy tuyӃt phủ, khi bạn chiêm ngưӥng toàn cảnh tuyӋt diӋu đó, thì, trong mӝt thoáng, bạn quên luôn cả chính bạn. Cảnh núi non mênh mông vĩ đại biӃt bao, ngời sáng mӝt cách dӏ thường biӃt bao dưӟi ánh nҳng ban mai rӵc rӥ chiӃu trên chóp đӍnh cao nhất, khiӃn cho cả tâm hồn bạn như lһng đi trưӟc vҿ đҽp hùng vĩ. Và trong mӝt thoáng, bạn quên ngay cả chính mình, quên hӃt nhӳng nӛi phiӅn muӝn; quên luôn vӧ bạn, chồng bạn, các con bạn, quê hương bản quán của bạn. Bạn bӏ cuốn hút vào toàn cảnh bҵng cả thân và tâm, hoà nhập không chút mâu thuẫn, phân ly nào. Cảnh tưӧng rӵc rӥ xuất hiӋn trưӟc mҳt vӟi vҿ đҽp hùng vĩ, nguy nga, khiӃn cho ý tưởng vӅ bản ngã, vӅ cái "tôi", trong phút giây đã bӏ gạt lùi qua bên. Nhìn vầng trăng non kia, mong manh, mӟi vươn lên, đơn giản lạ thường. ThӃ rồi người ta nẩy ra cảm nghĩ, rҵng mөc đích của ngôn luận là gì nhӍ? Mөcđích của đӑc sách, hӝi hӑp, mөc đích của tất cả mӑi chuyӋn xẩy ra này là gì khi mà người ta không thӇ ngҳm nhìn mӝt vật đơn giản cho rõ ràng, vӟi tình cảm trìu mӃn say sưa, hồn nhiên, mӝt chuyӋn đơn giản thôi, đӇ bưӟc vào cuӝc đời vốn đầy phӭc tạp bҵng tấm lòng đơn sơ, thuần khiӃt, không đem theo mӟ tri kiӃn đã tích lũy tӯ quá khӭ cùng vӟi nhӳng tập quán của chúng ta? Hãy sống trӑn vҽn vӟi cái giây phút mênh mông của cuӝc đời ấy, vào chính cái lúc mà đầu óc hoàn toàn trống vҳng, giản đơn, không chút vưӟng bận, vӟi cái tâm linh hoạt, sống đӝng, đầy năng lӵc cùng vӟi sӵ trong sáng và mӝc mạc. Krishnamurti -- Total Freedom Danny ViӋt dӏch ĐƠN GIẢN và KHIÊM TỐN Khi chúng ta đӏnh lên án hoһc bào chӳa chuyӋn gì, hoһc khi tâm trí chúng ta cӭ lao xao tính toán, suy nghĩ liên miên không ngӯng, thì chúng ta không thӇ nhận xét sӵ viӋc mӝt cách sáng suốt đưӧc nӳa; do đó, chúng ta không còn nhìn rõ đưӧc cái đang là, -- cái thӵc tӃ đang hiӋn hӳu --; chúng ta chӍ nhìn thấy nhӳng sӵ kiӋn do chính ý muốn của chúng ta đã tạo nên đưӧc phóng chiӃu mà thôi. Mӛi chúng ta đӅu mang trong lòng cái hình ảnh mà chúng ta " tưởng rҵng chúng ta là như thӃ " hoһc " chúng ta nên là như thӃ ", chính cái hình ảnh trong tâm tưởng đó đã ngăn cản không cho chúng ta nhìn thấy đưӧc "con người thật" của chúng ta. Nhìn mӑi sӵ mӝt cách đơn giản là mӝt trong nhӳng điӅu khó khăn nhất trần đời. Chính vì đầu óc chúng ta quá phӭc tạp mà chúng ta đã mất đi cái giá trӏ của sӵ đơn giản trong đời sống. Tôi không có ý nói vӅ sӵ đơn giản trong y phөc hoһc thӵc phẩm, thí dө như chӍ đóng mӝt cái khố , hoһc phá vӥ kӹ lөc vӅ nhӏn ăn, hay là bất cӭ loại trò trҿ vô nghĩa nào mà các bậc "thánh sống" dày công tu dưӥng, mà là cái đơn sơ khiӃn cho chúng ta có thӇ nhìn trӵc tiӃp vào các sӵ viӋc mà không có nӛi sӧ hãi -- có thӇ nhìn vào chính bản thân đӇ thấy "sӵ thật chúng ta là như thӃ " mà không có bất cӭ méo mó, biӃn dạng nào --, khi chúng ta dối trá, dám công nhận sӵ thật là chúng ta đã dối trá, không bao che hoһc trốn chạy sӵ thӵc. Lại nӳa, đӇ có thӇ hiӇu thấu đưӧc chính bản thân, chúng ta còn cần phải rất khiêm tốn. NӃu chúng ta khởi đầu bҵng câu: "Tôi đã biӃt rõ tôi", thӃ là bạn đã tӵ chấm dӭt công cuӝc tӵ tìm hiӇu vӅ bản thân bạn, hoһc nӃu bạn cho là: "Chҷng có nhiӅu nhһn gì đáng đӇ phải tìm hiӇu vӅ "tôi", chҷng qua "tôi" đây chӍ là mӝt mӟ ký ӭc, tư tưởng, kinh nghiӋm và truyӅn thống, tập quán", như thӃ thì bạn cũng đã không còn tӵ nghiên cӭu bản thân bạn nӳa rồi. Ngay cái giây phút mà bạn thấy mình đã thành tӵu đưӧc điӅu gì đó, là bạn đã mất đi cái phẩm chất của sӵ hồn nhiên và khiêm tốn; cái giây phút mà bạn có đưӧc mӝt kӃt luận hoһc bҳt đầu dùng kiӃn thӭc đӇ khảo sát vấn đӅ thì, thӃ là hӃt, bạn đã đem sӵ sống tươi mát chuyӇn dӏch sang thành dạng cũ kӻ già nua. NӃu bạn không có chỗ để bám trө, không tin chắc vào đâu, không có thành quả đã đạt được, như thế là bạn có tӵ do, đӇ quan sát, đӇ gһt hái. Và khi mà bạn nhìn mӑi sӵ bҵng cái nhìn tӵ do, khai phóng, bạn sӁ thấy chúng luôn luôn linh hoạt, mӟi mҿ trong dòng sống. Mӝt người mà cӭ tin chҳc vào nhӳng hiӇu biӃt đã có của mình, cho đó là chân lý tuyӋt đối, là mӝt người không còn sống nӳa. Nhưng làm sao đӇ chúng ta có đưӧc tӵ do đӇ quan sát, tìm hiӇu, trong khi ngay tӯ giây phút lӑt lòng mҽ đӃn giây phút nhҳm mҳt lìa đời, đầu óc chúng ta đã bӏ hun đúc bҵng mӝt nӅn văn hóa cá biӋt trong khuôn khә hạn hҽp của cái "tôi"? Hàng biӃt bao nhiêu thӃ kӹ, chúng ta đã bӏ nhồi ép bҵng nhӳng tư tưởng vӅ quốc gia dân tӝc, tầng lӟp, giai cấp, truyӅn thống, tôn giáo, ngôn ngӳ, giáo dөc, văn chương, nghӋ thuật, phong tөc, tập quán, đưӧc truyӅn bá bҵng mӑi cách, gây áp lӵc bҵng kinh tӃ, bҵng thӵc phẩm chúng ta ăn, bҵng bầu không khí chúng ta sống, bҵng tình gia đình, bạn bè, bҵng kinh nghiӋm -- tất cả mӑi nguồn ảnh hưởng mà bạn có thӇ nghĩ tӟi -- và vì thӃ các phản ӭng của chúng ta đối vӟi mӑi vấn đӅ đӅu đã bӏ qui đӏnh theo nhӳng điӅu kiӋn trong môi trường sống của chúng ta. Krishnamurti -- Freedom from the Known TẠI SAO CHÚNG TA LỆ THUỘC ? - Tại sao chúng ta lӋ thuӝc? VӅ tinh thần, tӯ trong nӝi tâm, chúng ta lӋ thuӝc vào mӝt niӅm tin, vào mӝt hӋ thống, vào mӝt triӃt thuyӃt. Chúng ta xin người khác chӍ cho cách hành xӱ. Chúng ta đi tìm thầy dạy chúng ta đường lối sống đӇ đạt đưӧc chút hy vӑng, hạnh phúc. Cho nên luôn luôn chúng ta, không phải sao, tìm mӑi cách đӇ bӏ lӋ thuӝc, đӇ đưӧc che chở. LiӋu tâm trí có thӇ nào tӵ giải thoát ra khӓi cái tinh thần lӋ thuӝc này chăng? ĐiӅu đó không có nghĩa là đầu óc phải giành đӝc lập -- làm vậy thì cũng chӍ là mӝt phản ӭng đối vӟi sӵ lӋ thuӝc. Chúng ta không nói vӅ đӝc lập, vӅ tӵ do, vӅ giải thoát khӓi mӝt tình trạng cá biӋt. NӃu chúng ta có thӇ tìm hiӇu mà không đӇ tâm trí rơi vào tình trạng lẩn quẩn vӟi phản ӭng trưӟc nhӳng chuyӋn lӋ thuӝc cá biӋt, thì chúng ta có thӇ khai triӇn vấn đӅ sâu xa hơn. Chúng ta chấp nhận sӵ cần thiӃt của lӋ thuӝc, cho rҵng không thӇ tránh đưӧc điӅu đó. Chúng ta chưa hӅ bao giờ đӅ cập tӟi toàn bӝ vấn đӅ, rҵng tại sao mӛi người chúng ta lại cӭ phải đi tìm mӝt loại lӋ thuӝc nào đó đӇ chui vào. Phải chăng thật ra tӯ đáy lòng, chúng ta mong mӓi mӝt sӵ che chở, vĩnh viӉn? Trong tình trạng bối rối, chúng ta mong có ai đó giúp chúng ta thoát ra khӓi đưӧc hoàn cảnh bối rối đó. Thành ra chúng ta luôn luôn quan tâm đӃn chuyӋn làm thӃ nào đӇ trốn thoát, hoһc tránh khӓi cái tình trạng đang hiӋn hӳu của mình. Trong quá trình tìm cách lảng tránh cái tình trạng đó, chúng ta buӝc lòng phải chӃ ra mӝt vài loại lӋ thuӝc nào đó, rồi ra sӁ trở thành có uy quyӅn đối vӟi chúng ta. NӃu chúng ta nương dӵa vào người khác đӇ đưӧc đưӧc che chở, đӇ nӝi tâm đưӧc an lạc, thì rồi ra cái sӵ lӋ thuӝc đó sӁ đưa tӟi cho chúng ta vô số vấn đӅ phiӅn phӭc, rồi thì chúng ta sӁ phải giải quyӃt nhӳng vấn đӅ đó -- vấn đӅ của sӵ dính mҳc. Nhưng chúng ta không bao giờ đһt câu hӓi, chúng ta không bao giờ thҳc mҳc vӅ chính cái vấn đӅ của sӵ lӋ thuӝc. Có thӇ nӃu chúng ta thật là thông minh, và rất tӍnh táo, nghiên cӭu thҷng vào vấn đӅ này, chúng ta sӁ thấy sӵ lӋ thuӝc chҷng phải là vấn đӅ -- đó chҷng qua chӍ là cách trốn tránh mӝt vấn đӅ sâu xa hơn mà thôi. . . . . Chúng ta biӃt là chúng ta lӋ thuӝc -- vào mối liên hӋ của chúng ta vӟi mӑi người, hoһc vào quan niӋm sống, hoһc vào mӝt hӋ tư tưởng. Tại sao vậy? Thật ra, tôi không nghĩ rҵng bản thân sӵ lӋ thuӝc là vấn đӅ. Tôi nghĩ rҵng có nhân tố sâu sҳc hơn đã khiӃn cho chúng ta lӋ thuӝc. Và nӃu như chúng ta có thӇ đưa vấn đӅ ra ánh sáng, thì cả sӵ lӋ thuӝc và sӵ phấn đấu đӇ giải thoát, đӅu sӁ chӍ còn là chuyӋn nhӓ. Như thӃ, mӑi vấn đӅ phát sinh tӯ chuyӋn lӋ thuӝc sӁ tiêu tan. Vậy thì, vấn đӅ sâu xa hơn là gì? Phải chăng là trong tâm có sӵ chán ghét, sӧ hãi cái ý nghĩ là đang phải sống đơn đӝc? ThӃ liӋu cái tâm có biӃt rõ đưӧc tình trạng mà nó lẩn tránh đó chăng? Cho nên, khi nào mà cái cảm giác đơn đӝc chưa đưӧc thâm hiӇu, cảm nhận, xuyên thấu, hóa giải -- tùy ý bạn muốn dùng tӯ ngӳ nào -- khi mà cái cảm giác cô đơn còn tồn tại, thì sӵ lӋ thuӝc là điӅu không thӇ tránh khӓi, người ta sӁ không thӇ đưӧc tӵ do, giải thoát, người ta sӁ không thӇ tӵ tìm ra cái gì là sӵ thӵc, là chân lý, là tôn giáo, là Đạo. Krishnamurti -- The Book of Life TÔI SỢ CHẾT Hỏi : - Tôi sӧ chӃt. ChӃt là gì, tôi phải làm sao đӇ hӃt sӧ chӃt? Krishnamurti đáp: - Đһt câu hӓi thì rất dӉ. Nhưng vӅ cuӝc đời, không có câu trả lời đơn giản "có" hoһc "không". Tuy nhiên, bӝ óc của chúng ta đòi hӓi phải có lời giải đáp "có" hoһc "không", bởi vì nó đã đưӧc đào tạo trong cung cách là nên nghĩ vӅ cái gì chӭ không phải là nên hiӇu và nhìn sӵ viӋc như thӃ nào. Khi chúng ta nói: " ChӃt là gì, và làm thӃ nào đӇ cho tôi có thӇ không sӧ chӃt?", là chúng ta muốn tìm ra nhӳng cách thӭc, chúng ta muốn có nhӳng sӵ xác đӏnh rõ ràng, nhưng chúng ta chưa bao giờ biӃt cách suy nghĩ như thӃ nào vӅ vấn đӅ đã đưӧc đһt ra. Hãy thӱ coi liӋu chúng ta có thӇ cùng nhau tìm ra giải đáp cho vấn đӅ này chăng. Vậy chӃt là gì? ChӃt là ngưng sống, là chấm dӭt cuӝc đời, phải vậy không? Chúng ta biӃt rҵng mӑi sӵ đӅu có kӃt thúc, hҵng ngày chúng ta nhìn thấy điӅu đó chung quanh chúng ta. Nhưng mà tôi không muốn chӃt, thӃ là có cái "tôi" vào cuӝc: "Tôi đang suy nghĩ, tôi đang cảm nhận, kiӃn thӭc của tôi", vӅ nhӳng cái mà "tôi" đã thӵc hiӋn, vӅ nhӳng điӅu mà "tôi" đã chống đối, vӅ tính chất, vӅ kinh nghiӋm, vӅ kiӃn thӭc, vӅ sӵ chính xác, vӅ năng lӵc, vӅ thẩm mӻ. Tôi không muốn tất cả nhӳng điӅu này chấm dӭt. Tôi muốn tiӃp tөc. Tôi chưa hoàn tất mӑi sӵ. Tôi không muốn đi đӃn kӃt thúc. Hҷn là phải có sӵ kӃt thúc. HiӇn nhiên là tất cả các bӝ phận có chӭc năng vận hành đӅu sӁ đӃn lúc phải ngưng làm viӋc. Nhưng trí não của tôi không chấp nhận chuyӋn đó. Cho nên tôi bҳt đầu tạo ra mӝt niӅm tin, mӝt sӵ viӋc có tính cách tiӃp nối, liên tөc. Tôi muốn chấp nhận điӅu này bởi vì tôi đã có đầy đủ nhӳng lập luận, đã thấm nhuần cái quan niӋm vӅ mӝt sӵ tiӃp nối, rҵng có sӵ tái sinh. Chúng ta không thảo luận vӅ chuyӋn "có hay không có sӵ tiӃp nối", hoһc "có hay không có sӵ tái sinh". Đó không phải là vấn đӅ. Vấn đӅ là ngay như bạn có nhӳng niӅm tin đó, bạn vẫn sӧ hãi. Bởi vì, xét cho cùng thì cũng chҷng có cái gì là chҳc chҳn cả, chuyӋn đời luôn luôn bấp bênh. Luôn luôn có nӛi niӅm băn khoăn âm thầm này đi theo sau sӵ tin tưởng. Vì thӃ cái tâm, vốn biӃt có sӵ chấm dӭt, nên bҳt đầu cảm nhận nӛi sӧ hãi, mong mӓi càng đưӧc sống lâu bao nhiêu càng tốt, tìm tòi nhӳng cách đӇ giải tӓa bӟt nӛi ám ảnh nһng trĩu trong lòng. Rồi thì tâm trí cũng tin vӅ mӝt sӵ tiӃp nối sau khi chӃt. Sӵ tiӃp nối, sӵ liên tөc, là gì? Phải chăng sӵ tiӃp nối, sӵ liên tөc, hàm ý thời gian, không phải chӍ là cái thời gian trôi chảy theo thӭ tӵ trên đồng hồ, mà là quy trình thời gian tâm lý, trong nӝi tâm. Tôi muốn sống. Vì tôi nghĩ rҵng dây là mӝt quy trình tiӃp nối, liên tөc, không có chuyӋn chấm dӭt nào hӃt, cho nên tâm trí tôi luôn luôn tìm cách tӵ thâu thập thêm trong niӅm hy vӑng vӅ mӝt sӵ tiӃp nối, liên tөc. Mà cái tâm suy nghĩ thì chӏu sӵ chi phối của thời gian, cho nên nӃu nó cảm nhận đưӧc sӵ liên tөc của thời gian, thì nó không thấy sӧ hãi. Bất tӱ, bất diӋt là gì? Sӵ tiӃp nối, liên tөc của cái "tôi", -- cái "tôi" trên mӝt bình diӋn cao hơn -- là cái mà chúng ta gӑi là bất tӱ, bất diӋt. Bạn hy vӑng cái "tôi" sӁ tiӃp tөc. Cái "tôi" vẫn còn nҵm trong lãnh vӵc của sӵ suy nghĩ, không phải sao? Bạn đã nghĩ vӅ nó. Cái "tôi", dù có thӇ bạn nghĩ rҵng nó thuӝc hàng thưӧng đҷng cӥ nào, thì cũng vẫn là sản phẩm của tư tưởng, vì thӃ, đã bӏ điӅu kiӋn hóa, nẩy sinh tӯ thời gian. Xin đӯng chӍ đơn giản đuәi theo sӵ lý giải qua lời nói của tôi mà phải nhìn thấu đáo toàn thӇ ý nghĩa của vấn đӅ. Thật ra thì bất tӱ, bất diӋt, không phải là sản phẩm của thời gian, do đó, nó không thoát thai tӯ tâm tưởng, không phải là món đồ có đưӧc tӯ nhӳng niӅm mơ ưӟc, tӯ nhӳng sӵ đòi hӓi, tӯ nhӳng nӛi sӧ hãi và tӯ lòng khao khát của tôi. Người ta thấy rõ là cuӝc đời phải có sӵ kӃt thúc, bất thình lình kӃt thúc. Cái gì đã sống ngày hôm qua, chưa chҳc hôm nay còn sống, và cái đang sống hôm nay chưa chҳc ngày mai còn sống. Đời sống tất nhiên là phải có lúc kӃt thúc. Đó là sӵ thӵc, nhưng chúng ta không chấp nhận nó. Bạn cũng khác vӟi chính bạn ngày hôm qua. Khác vӅ mӑi sӵ, khác vӅ nhӳng sӵ tiӃp xúc, phản ӭng, cưӥng bách, chống cӵ, ảnh hưởng, thay "cái đã là", hoһc chấm dӭt nó. Mӝt con người thӵc sӵ sáng tạo thì phải có kӃt thúc, và anh ta chấp nhận điӅu đó. Nhưng chúng ta không chấp nhận sӵ kӃt thúc bởi vì tâm trí chúng ta đã quá quen vӟi cái quy trình của sӵ tích lũy. Chúng ta nói: "Tôi đã hӑc đưӧc điӅu đó hôm nay", "Tôi đã biӃt đưӧc điӅu đó hôm qua". Chúng ta suy nghĩ chӍ trong dạng thời gian, trong sӵ tiӃp nối, liên tөc. NӃu chúng ta không suy nghĩ trong dạng liên tөc, tiӃp nối, thì sӁ có chấm dӭt, sӁ có chӃt, và chúng ta sӁ nhìn rõ mӑi sӵ, "đơn giản như chính chúng là như thӃ ", trӵc tiӃp. Chúng ta không chӏu chấp nhận cái thӵc tӃ hiӇn nhiên của sӵ chấm dӭt vì đầu óc chúng ta luôn tìm kiӃm, trong tính cách liên tөc, tiӃp nối, sӵ an toàn trong gia đình, tài sản, nghӅ nghiӋp và công viӋc chúng ta thӵc hiӋn. Cho nên chúng ta lo sӧ. ChӍ có cái tâm đưӧc giải thoát khӓi thói hăm hở tìm cầu sӵ bảo đảm an toàn, giải thoát khӓi khát vӑng có đưӧc sӵ liên tөc, khӓi cái qui trình của sӵ tiӃp nối, khi đó nó sӁ biӃt thӃ nào là bất diӋt, bất tӱ. Nhưng vӟi cái đầu óc cӭ mải miӃt tìm tòi sӵ bất tӱ cho bản thân, cái "tôi" cӭ tìm cầu sӵ tiӃp tөc, sӁ không bao giờ biӃt chӃt là gì; cái loại đầu óc ấy sӁ không bao giờ biӃt nәi ý nghĩa của sӧ hãi và chӃt, đӇ vưӧt qua đưӧc. Krishnamurti -- On Living and Dying """