" Phương Án 0 Tuổi: Chiếc Nôi Ươm Hạt Giống Tài Năng - GS. Phùng Đức Toàn full mobi pdf epub azw3 [Dạy Trẻ] 🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Phương Án 0 Tuổi: Chiếc Nôi Ươm Hạt Giống Tài Năng - GS. Phùng Đức Toàn full mobi pdf epub azw3 [Dạy Trẻ] Ebooks Nhóm Zalo , A • otre A. I - I a La ngrrm trirc tiep mang cong trinh nghien cfru ''Phrrong an 0 tubi'' ve Vi�t Nam, toi rat vinh h;:tnh drrQ'c gi&i thi�u t&i b;:tn d9c bi;> sach "Phrrong > an o tuoi'' cua tac gia - Giao srr Phung Dfrc Toan (Feng De Quan), ngrrm dU'Q'C m�nh danh la "cha de cua giao di;tc tre thong minh s61n Trung Quoc drrong d;:ti"' chuyen gia nbi tieng the gi&i ve phat trign tiem nang tre em, d�c bi�t cho tre tt'r o tu6i (thai nhi) den 6 tu6i. "Phrrong an o tubi" la mi;>t phat minh vi d;:ti, b&i ket qua ap di;tng cua n6 da d;:tt drrQ'c mvc tieu giao di;tc d�t ra, khong chi dt'rng l;:ti & giao di;tc toan di�n ma con chu tr9ng phat hi�n va boi drr&ng tai nang von c6 cua tre, dg tt'r d6 t;:to ra nhfrng nhan tai g6p phan thuc dfiy cho sir phat trign tien bi;> cua xa hi;>i va nhan lo;:ti. Trai qua 30 nam nghien cfru, thi nghi�m va thi.rc hi�n, da c6 hon mi;>t tri�u gia dinh trong va ngoai Trung Quoc tham gia thi.rc hi�n cac phrrong phap giao di;tc s61n cho tre theo "Phrrong an o tubi" nhrr My, Canada, Nh�t Ban, Malaysia, Philippines ... tren tinh than phb bien nang cao to chat thieu nhi, den nay da c6 hang ngan tre em thong minh va tai nang. Nh�n thay tam quan tr9ng cua giao di;tc tre thong minh s61n doi v&i dao t;:to nhan tai trrong lai cho dat nrr&c, Cong ty c6 phan giai phap cong ngh� nang lrrQ'Ilg - VIEPOWER, Vi�n nghien cfru giao di;tc tre thong minh s61n Vi�t Nam da hQ'P tac v&i Giao srr Phung Dire Toan - Vi�n tnr&ng Vi�n nghien cfru phat trign tiem nang tre em Phung Dfrc Toan & Ho Bae, Trung Quoc va di den kY ket Chrrong trinh hQ'P tac toan di�n lau dai khong gi&i h;:tn ve m�t thCri gian trong linh vi.re giao di;tc tre thong minh s61n t;:ti Vi�t Nam. Sir ki�n ban tieng Vi�t cua bi;> sach ''Phrrong an o tubi'' ra mat b;:tn d9c danh dau sir c6 m�t chinh thfrc cua "Phrrong an o tubi" t;:ti Vi�t Nam, la brr&c dau cua vi�c trign khai chrrong trinh hQ'P tac nay. Bi;> sach da dU'Q'C Hi;>i dong khoa h9c Vi�n nghien cfru giao di;tc tre thong minh s61n g6p y ve mi).t chuyen mon, trong d6 c6 Ph6 giao str, Tien si Di).ng Quoc Bao - Vi�n trn&ng, cung cac chuyen gia, nha nghien cfru Tien si Tir Dire Van, Th;:tc sy, giang vien chinh Nguy�n Tht Nh6, Th;:tc si Tir Tht Qu:Ynh Nga. Ban than toi cung la mi;>t ph\l huynh c6 con nh6, sau khi tiep nh?n va ap d\lng giao d\lC chau theo "Phtrong an o tubi", toi m6i higu t;:ti sao ''Phtrong an o tubi'' da thanh cong n.rc r& & Trung Quoc va dtrQ"C don nh?n & nhieu quoc gia CO nen giao d\lC phat trign. Qua day, toi cfing chuygn hai thong di�p ma Giao str Phung Dire Toan muon gm t6i cac ph\l huynh Vi�t Nam v6i tat ca tinh yeu thtrong doi v6i tre thcr va tam huyet danh cho vi�c giao d\lc tre thong minh s61n: "B;:tn c6 thg c6 nhieu dieu nuoi tiec trong tubi thcr cua minh, nhtrng b;:tn khong thg cho con minh mi;>t tu6i thcr day hoi tiec; b;:tn c6 thg khong phai la thien tai, nhtrng b;:tn hoan toan c6 thg tr& thanh cha m� va thay co cua nhfing thien tai!" "Bien ganh ni).ng dan so thanh nguon tai nguyen nhan tai vo t?n; bien S\l" vat Va kho khan trong nuoi d;:ty con cai thanh niem h;:tnh phuc VO b(r ben!'' Nguy�n Dinh Hieu Ph6 vi?n trir&ng thir<'Yng tri.rc Vi?n nghien cilu giao dµc tre thong minh s6m, Vi?t Nam. Chu tjch Cong ty CP gidi phap cong ngh? nang ltr(mg - VIEPOWER it ai biet rKng neu m6i ngay chi danh tir ba - bon tieng, b9n co thg giup tre nh?n biet dtrQ"C 2000 m?t chfr, Va btrac vao giai do9n d<;>c higu ma r(lng. Cung khong phai ai cling biet rKng neu m6i ngay ta chi can danh nam phut dg d9y tre h<;>c ngo9i ngfr thi tre c6 thg sU- dvng tot den hang chvc ngo9i ngfr khac nhau. Nhieu ngrr<'ri l9i khong tin chuy�n m9t tu&i, tre khong nhfrng dii biet di ma con c6 thg trut tuo1. Van de giao dvc tre ngay tir khi m&i sinh ra va th?m chi tir khi con & trong bvng m� ma khoa h<;>c g<;>i la thai giao da dtrQ"C ca the gi&i quan tam tir hang chvc nam nay. Ca nhan toi dii d<;>c nhieu cuon sach bKng nhieu thfr tieng viet ve vi�c giao dvc tre em tru&c va sau khi chao d<'ri. Toi v&n nh& nhtr in cau n6i bat hu cua m9t trong nhfrng ngtr<'ri thay vi d9i cua minh khi con du h<;>c ben Nga - Ivan Petrovich Pavlov: "Tre sa sinh den ngay thfr ba m&i bat dau d9y db la dii ch?m mat hai ngay''. Van de giao dvc s&m cho tre cling dii bat dau drrgc quan tam & Vi�t Nam chung ta: t9i thanh pho Ho Chi Minh, H{)i quan cac ba m� dii dtrgc thanh l?p dg chuyen gi&i thi�u va ph& bien each nuoi dtr&ng, cham soc, giao dvc cho tre ngay tir khi m&i l9t long, th?m chi tir trrr&c khi chao d<'ri. Toi cling rat may man dtrgc cling tham gia cac ho9t d(lng nay va y thfrc dtrgc tam quan tr<;>ng l&n lao ve each thfrc giao dvc tre. Toi hoan toan tin ttr&ng rKng chi can dtrgc giao dvc dung each thi nhfrng dfra tre rat binh thrr<'mg deu c6 thg lam drrgc nhfrng vi�c phi thrr<'mg hay tr& thanh nhfrng con ngtr<'ri phi thtr<'mg. Cha m� va ngtr<'ri l&n chung ta can biet, can h<;>c va can ap dvng phtrang phap giao dvc dung each, dung th<'ri digm, luc d6 cac h9t giong tot ttroi se ti.r nfiy mam trong cac em. Ngoai vi�c c6 cac phtrang phap giao dvc dung dan, neu chung ta biet each yeu thtrang con tre, d?t "tinh yeu giao dvc" len tren tinh yeu huyet thong, thi nhfrng h9t giong d6 se phat trign Va d9t dtrQ"C nhfrng ket qua ma chinh chung ta cling khong ng(r drrgc. Ca the gi&i dii va dang rat quan tam den van de nhan tai va vi�c phat hi�n tre em c6 tai nang bfim sinh cling nhl.l' vi�c nghien cfru tim ra each nuoi dl.l'5ng, giao dvc tre tru&c va sau khi sinh. Thai Ha Books dii may man mua dl.l'Q"C ban quyen nhfing cuon sach quy cua giao SU' Phung Dfrc Toan, ngl.l'Cri dii day cong nghien cfru va ap dvng cac ket qua nghien cfru cua minh vao vi�c giao dvc tre nho. Chung toi dii djch va quyet djnh xuat ban nhfing CUON sAcH v ANG nay cua giao SU' Phung Dfrc Toan v&i mong muon ph6 bien nhfing kinh nghi�m quy bau nay den toan th� dat nl.1'6-c Vi�t Nam chung ta, d�c bi�t la cac b�c lam cha lam IDE;!. Toi hi v9ng tat ca m9i ngl.l'Cri deu c6 th� ap dvng cac kinh nghi�m va kien thfrc trong nhfing cuon sach nay d� chung ta c6 th� tlj.O ra nhfing theh� v ANG cua Vi�t Nam: thong minh s&m, tai nang s&m. Nguy�n Mlµlh Hung Cong ty c6 phan sach Thai Ha - ,... OI CON T rong cu9c dCri, m6i ngl.l'Cri deu c6 ba tam nguy�n d�p nhat. Tam nguy�n thi'.r nhat xuat hi�n khi con nien thieu, m6i ngl.l'Cri deu mong ban than minh sau nhieu nam mi�t mai hQC t�p CO thg thi di) dlj.i hQC, dl.l'Q"C hQC t�p Va dao tlj.O chuyen sau hon dg khi gianh dl.l'Q"C nhfrng thanh tich ly tl.l'<'mg. M(>t so ngITCri da thi.rc hi�n dl.l'Q"C tam nguy�n nay, song cling c6 kh6ng it ngl.l'Cri that bll.i vi nhfrng nguyen nhan nao d6. Tam nguy�n thi'.r hai > nay sinh luc bl.l'&c sang tu6i thanh nien, ai cling khat khao minh c6 dl.l'Q"C mi;>t mai am gia dinh ng�p tran hlJ.nh phuc. T6i mong sao tat ca m9i ngl.l'Cri deu thi.rc hi�n dl.l'Q"C ma 1.1'6-C nay. Tam nguy�n thi'.r ba la con cai se tr& thanh ngl.l'Cri c6 ich cho dat nl.1'6-c ... T6i thiet nghi, tam nguy�n thi'.r ba chinh la tam nguy�n d�p nhat, n6 c6 rat nhieu digm di).c bi�t so v&i hai tam nguy�n tru&c. 1. E>ay la tam nguy�n gan b6 v&i chung ta lau nhat: Hai tam nguy�n tru&c chi c6 thg 11.l'U gifr trong m9t so nam nhat djnh, the nhrmg niem hi v9ng mong con thanh tai lll.i gan lien v&i sir nghi�p cua m6i ngl.l'Cri. Tt'r luc m&i ket h6n cho t&i khi da & tu6i 50, 60, tam nguy�n ay vfin v�n nguyen nhl.l' thu& nao. Khi con cai da thanh gia l�p nghi�p, chung ta vfin kh6ng th6i hi v9ng mong con thanh c6ng hon nfra, c6 tl.l'ong lai tl.l'O"i sang va thanh tich cao hon nfra. Chung ta gm gam nhfrng ly tl.l'<'mg cua ban than vao chinh con cai minh. Th�m chi, chung ta con tiep t\IC d�t niem tin ay vao the h� chau chat Va cfr tiep t\IC hi VQng nhtr the cho t&i luc nham mat xuoi tay. 2. E>ay la tam nguy�n chin chan nhat: Khong giong v&i niem hi v9ng mong manh th(ri nien thieu hay nhling rung di;>ng, nhling xao xuyen cua moi tinh dau d� tan v&, mfii ngtrCri deu c6 mi;>t khat khao chay bong nuoi d?y con cai tnr<'>ng thanh, c6 tam nhin ri;>ng m& va sau sac hon ve m9i van de. Khi d6, mfii ngtrm c6 th� ti;r nh& va t6ng ket l?i bai h9c kinh nghi�m CUa ban than tir th(ri nien thieu Va giai do?n tnr<'>ng thanh, xau chung thanh mi;>t chiec vong ng9c quy, nhling mong deo chung cho con d� bu dap l?i nhling thieu sot cua ban than luc con nho. 3. Tam nguy�n d?y con thanh tai la niem h?nh phuc l<'>n lao nhat. Con cai la ket tinh tinh yeu CUa hai VQ' Chong, vi V�y, vi�C nuoi d?y con Se tiep t\IC duy tri va lam cho tinh yeu y nghia hon. Con dieu gi khien gia dinh vui ve, h?nh phuc hon vi�c nuoi d?y mi;>t dfra con tot? Khong nhling v�y, cac b�c cha m� thtr<'mg nh�n ra ly ttr<'>ng chung cua minh trong qua trinh nuoi d?y con Cai, gifra VQ' Chong Se CO tieng noi Chung, tir do khien gia dinh cang them dam am va luon day ap tieng ctrCri. 4. Tam nguy�n tot d�p nay cling la tam nguy�n cao thtrQ'Ilg nhat. Chung ta thrr nghi xem, con y nghi nao tot d�p, cao thtrQ'Ilg va h?nh phuc hon vi�c mang den cho xii hi;>i mi;>t nhan tai rru tu ho�c mang l?i cho con tre mi;>t trrong lai ri;rc r&va mi;>t cui;>c dCri h?nh phuc? Tam nguy�n d?y con thanh tai cua nhling ngtrm lam cha m� c6 moi quan h� m�t thiet t&i v�n m�nh cua nhan lo?i. Tuy nhien, dieu d6 khong doi hoi cac b�c ph\l huynh phai hi sinh nhfulg nfi li;rc phan dau S\l' nghi�p cua ban than d� chi chuyen tam d?y aa con cai. NgtrQ'C l?i, ly ttr<'>ng, S\l' phan dau, tinh than trach nhi�m cling nhtr thai di;> lam vi�c cua cha m� c6 anh htr<'>ng l<'>n den qua trinh giao d\IC con cai. Nhling b�c cha m� luon tich C\l'C phan dau Vtron len, tuy th(ri gian tiep XUC v(ri con cai ngan, song ly ttrOng, thai dQ doi v(ri CUQC song cung l(ri noi Va hanh d/;>ng thi;rc te CUa h9 chinh la di;>ng li;rc d� nuoi d?y con tot. Vi v�y, chung ta c6 th� gan ket tam nguy�n d?y con thanh tai v&i vi�c theo du6i ly ttr<'>ng cua ban than thanh m9t A th" et h"' ong n h"' at. Cha cua Archimedes - b�c thay cua nen khoa h9c hi�n d?i, ngtrm muon "xoay chuy�n dia cau'' la mi;>t nha yeu ntr&c Hy L?p dii t�n mat chfrng kien canh nen van h6a n,rc r& thCri Hy L?p c& d?i dan dan suy yeu trong thCri d?i cua minh, ong VO cung dau long va luon trong cher con trai minh sau nay c6 thg chan hung nen van h6a Hy Ll).p. Chinh vi the, khi con cat tieng kh6c chao dCri, ong da di).t cho n6 m9t cai ten khong tam thu<'rng - Archimedes, trong tieng Hy L?p c6 nghia la "nha tu tu6ng ki�t xuat''. Tir nho, nguCri con da duqc cha d?y bao het sfrc cfin th?n. Archimedes cha luon dung ly tu6ng va chinh CUQC song cua minh dg dl).y con. Ngay khi con ong vira m&i biet nh?n thfrc va higu dugc y nghia cai ten cua minh thi hl;lt giong cua chi tien thu cung long ti.r tin da dugc gieo mam trong suy nghi tre thcr cua n6 roi. > M9t horn, hai cha con dang d?o chcri tren ber bien, nguCri cha hoi: - "Archimedes a, con c6 biet & b(r ben kia cua bign 16n la ncri nao khong?" "La Ai C?p cha ?! " > "Dung roi, la Ai C?p. O" d6 c6 hai cang Alexandria, la ncri t?p trung rat nhieu cac h9c gia n&i tieng dong thCri c6 nhfrng thu vi�n 16n v&i cac lol).i sach phong phu, con c6 muon t&i d6 h9c t?p khong?" "Cha a, con rat muon!" Archimedes hao hfrng tra lCri. "Phai vuQ"t trung ducrng dg t&i ncri xa xoi ay h9c t?p, con khong SQ" nhfrng con song 16n ngoai bign khcri se nuot chfrng con sao?'' "Cha cri, con khong sg dau!" Ye sau, Archimedes da dtrQ"C gID di dao tl;!O chuyen sau tl;li trung tam h9c thu?t n&i tieng the gi&i thCri bay gier. Archimedes cuoi cung da tr& thanh m9t nha v?t ly h9c c6 ten tu&i. Tru<'rng hQ"P cua Archimedes khong phai la d9c nhat VO nhj. ()" Trung > Quoc ciing c6 m(lt em nho ten la Thi Trign. M(lt horn, khi d9c t&i cau chuy�n ve cac nha khoa h9c, Thi Trign b6ng chl).y t&i ben m�, n6i nho vao tai m� r�ng: "M� cri, sau nay 16n len con muon tr& thanh m(lt nha khoa h9c". NguCri m� khong he to ra ngl).c nhien hay trach m6c con trai ma ngugc l?i con vui ve, diem tinh, an can n6i v&i con: "Tat nhien roi! Con co biet vi sao bo di).t ten con la Thi Trign khong? La vi bo tin r�ng sau nay con 16n len Se thg hi�n tai nang CUa minh trong Cong CUQC hi�n dl).i hoa Va xay di;rng dat ntr&c." f>trQ"C ly ttr6ng Va niem tin sau sac ay Cb vii cung v(ri S\f t\f tin vao ban than, CQng them S\f khich l� CUa cha (cha c?u be chi la m{it ngtr<'ri cong nhan binh thtrang co trinh d{i trung h9c ccr s&), Thi Trign da khong ngirng phan dau Vtrem len, cham chi t\f giac h9c t?p, nam 13 tu6i c?u dfi thu khoa cua trnang E>;:ti h9c Khoa h9c Ky thu?t Trung Quoc. Hi�n nay, c?u dang theo h9c Tien si & ntr&c ngoai. Toi cau chuc cho c?u se tr& thanh Archimedes cua Trung Quoc trong ttremg lai. Tat nhien, ly ttr6ng d;:ty con khong nAm & vi�c chung ta mat nhieu th<'ri gian cong sfrc dg di).t ten cho con, the nhtrng khat khao d;:ty con thanh tai bao gi<'r cung la khat khao chay bong nhat. Cac b;:tn c6 biet khong, vi�c cha m� theo du bi ly ttr6ng 16n lao c6 thg tr& thanh m{it sfrc m;:tnh kY di�u, n6 se tham dan vao tam hon tre thcr, mang l;:ti cho chung SlrC m;:tnh Va long dung cam dg CO thg t\f tin btr&c tren con dtrang S\f nghi�p CUa rieng minh. Do nhfing nguyen nhan ljch SIT ma trong may tram nam cua th<'ri c?n d;:ti, nen van h6a dan t{ic Trung Quoc dan dan tr& nen l;:tc h?u. Vao gifra the kY 18, CUQC each m;:tng cong nghi�p n6 ra & ntr&c Anh. Vi�c sang che ra may keo sgi, may d�t, may hcri ntr&c da nhanh ch6ng thuc dfiy nen san xuat cong nghi�p. Sfrc san xuat ma con ngtr<'ri t;:to ra trong vong 100 nam con nhieu hem ca SlrC san xuat ma ca nhan lo;:ti da t;:to ra trong hang ngan nam trn&c d6 c{ing l;:ti. Cung chinh vi the ma Karl Marx da g9i dau may hcri ntr&c la ''nha each m;:tng vi d;:ti nhat". E>en gifra thekY 19, ntr&c My da sang che ra Xe lfra Va tau thuy, danh dau cho CUQC bung nb each m;:tng k)' thu?t. E>au the kY 20, nganh cong nghi�p di�n, cong nghi�p 0 to va cong nghi�p h6a h9c phat trign m;:tnh me, CUQC each m;:tng k)' thu?t Vtrem den dinh cao. Tir sau nhfing nam 50 CUa thekY 20, S\f phat trign CUa cac nganh k)i thu?t m(ri ngay cang vrrgt b?c hem nfra. May tinh di�n tu la h;:tt nhan cua kY thu?t di�n tu, cong ngh� sinh h9c, kY thu?t thong tin cap quang v(ri nhfing san phfim mui nh9n la tia X-quang, sgi dfin sang, cac cong trinh tren bign, cac cong trinh tham higm khong gian vii tl1,l, cac lo;:ti nguyen v?t li�u cung cac nguon nang ltrgng m&i ... hi�n nay deu c6 dtrgc nhfing btr&c nhay thank)'. Trong linh V\fC sang t;:to va \mg dv.ng nhfing phat minh quan tr9ng mang y nghia vrrgt th<'ri d;:ti d6, Trung Quoc luon la ntr&c di sau, do d6, chung ta can bat kjp nhjp di;> phat trign d6. Btr&c sang thekY 21, chung ta phai th\fC hi�n S\f nghi�p hi�n d;:ti hoa dat ntr&c m{it each toan di�n, van de mau chot la can phai d\fa vao nhan tai, vira phai nang cao trinh di;> cua ngtr<'ri lao d{ing tren di�n r{ing vira phai dao t;:to ra nhfing nhan tai ki�t xuat c6 trinh di;> cao. E>ay chinh la tam nguy�n cao thrrgng nhat cua cha m� doi v&i con cai va dan t{ic. Cuoi cung, chung ta can thao lu?n m{it chut xem tam nguy�n d9y con thanh tai c6 d� thi.rc hi�n hay khong. Neu chung ta boi dl.l'5ng con cai theo ly lu?n Va phl.l'ong phap m&i nhat CUa giao d\l.C ngay tlr s61n, CO nghia la chu tr9ng nang cao sir tu dl.l'5ng cua cac b?c ph\l huynh, dong th(ri phoi hQ'P chi:\t che VOO nha truOng (bao gom Ca truOng mam non) thi giac mO' ay hoan toan CO thg thi.rc hi�n dl.l'Q'C. V 6i m{it dfra tre binh thl.l'Ong Ve sinh ly, chi can biet giao d\l.C dung each thi S\r khoe m9nh, thong minh, tfnh each cao thl.l'Q'Ilg, phil'.m chat tot d�p cung kha nang sang t90 phan nhieu ph\l thu{ic vao qua trinh trn&ng thanh trong gia dinh. Nhfrng dfra tre nhl.l' v?y ngay sau tat c6 kha nang phat trign ncli tr{ii hon ngl.l'Cri. N6i theo each cua HelvetiusC1) ''cho du la m{it drra tre binh thl.l'bng, chi can giao d\l.C dung each cung se tr& thanh m{it con ngl.l'Cri phi thl.l'bng". Friedrich Engels dii tiing n6i: "M{it khi xii h{ii c6 nhu cau ve kY thu?t, n6 se c6 kha nang thuc dil'.y nen khoa h9c phat trign phia trn&c hon ca 10 trnbng d9i h9c". Hon 10 nam tr& l9i day, dl.l'&i si.r keu g9i cua hi�n d9i hoa, nhan dan dang can, ca dan t{ic dang trong cha hang v9n gia dinh boi dl.l'5ng nen nhfrng em nh6 khoe m9nh, thong minh. Nhfrng thanh nien tai hoa hon ngl.l'Cri xuat hi�n ngay cang nhieu. Chi tinh rieng cac em nh6 khoe m9nh, thong minh dl.l'Q'C cha m� Va cac CO giao Cr trl.l'Ong mam non boi dl.l'Ong theo "Chl.l'ong trinh giao d\l.C chat 11.l'Q'Ilg cao cho tre tir o-6 tucli va phl.l'ong an thi.rc thi" (me "Phl.l'ong an O tucli") do toi nghien cfru, xay di.mg dii len t&i hang nghin em. Chung ta dii c6 nhfrng tai trr, h9a si, ca si, thi nhan ti hon va ca nhfrng nha phat minh nh6 tu6i. Tren nen tang cua vi�c nang cao to chat m{it each phcl bien dii xuat hi�n nhfrng em nh6 c6 sir phat trign Vl.l'Q't tr{ii. E>6 la nhfrng em nh6 3-4 tu6i dii biet nh?n mi:\t chfr va h9c tigu h9c, nhfrng em nh6 theo h9c cap trung h9c CO' s<'r, nhfrng thieu nien theo h9c d9i h9c. Nhfrng trnbng hQ'P nay deu dl.l'Q'C cac bao, dai phat thanh, dai truyen hinh dl.l'a tin v&i so 11.l'Q'Ilg l&n. Cac em deu dl.l'Q'C xii h{ii triu men gQi la "than dong''. Thi.re ra, trong SO cac em, khong em nao thi.rc sir la "than dong bil'.m sinh", phan nhieu cac em la con crmg dl.l'Q'C bat dau giao d\l.C to chat tir luc 0 tu6i. Cac em may man dl.l'Q'C > sinh ra trong thm d9i giao d\lc khoa h9c phat trien, ngay khi chao dm dii dl.l'Q'C hap th\! "anh sang CUa vi�c giao d\l.C s61n". Trung Quoc dii xuat hi�n rat nhieu than dong nhl.l' v?y, chi tinh rieng trong CUQC bau ch9n tre thong minh theo ''Phtrong an 0 tuBi'' nam 1996 da co 166 em nh?n dtr<;rc giai thtr6ng nay. Trong CUQC bau ch9n "Ngoi sao the kY 21'' do Chinh Hi�p toan quocC2l va H{ii Lien hi�p Phi;t nfr toan quoc t6 chrrc, so ltr<;rng cac em nh6 dtr<;rc tham gia tuygn ch9n do cac tinh gm ve Trung trong la hon 10.000 em, trong d6 so ltr<;rng cac em gianh dtr<;rc giai thtr6ng "ngoi sao nhi dong sang nhat" t9i D9i L� Dtrbng Nhan Dan la 100 em, 11 em trong so d6 dtr<;rc giao di;tc theo ''Phtrong an o tuBi'' cua chung ta. Tat ca cac tj phi;t huynh cua cac em deu c6 chung chia se r�ng: "Con cua toi khong c6 ttr chat tr<'ri phu d�c bi�t, sir phat trign ttrong doi tot cua chau hoan toan la ket qua cua vi�c tien hanh giao di;tc s&rn. Ngay khi chau con & trong bi;tng m� cho t&i luc chao d<'ri va trong suot nhfrng nam thcr au, chung toi da danh rat nhieu tam huyet dg d9Y db chau''. Nhfrng cuon sach ma chung toi da xuat ban nhtr Phat tri€n ngon ngfr tlr trong noi va Con toi dO. phat tri€n tai nang nhu the nao? deu h{ii tv m{it each th?t sinh d{ing, hap d§n nhfrng kinh nghi�m d9Y con cua cac h{ii vien tling dtr<;rc h<;>c ham thi;t "Phtrong an o tuBi". Trong so d6 cung c6 nhfrng h{ii vien dtr<;rc chung toi m<'ri nghien crru, vi nhtr cha m� cua em Ngo Yen - em nho da gianh giai thtr6ng "lo thieu nien xuat sac nhat toan quoc". Cha m� Ngo Yen da ap di;tng phtrong phap giao di;tc s&rn dg boi dtr6ng nen m{it em nh6 8 tu6i da c6 thg n6i bon ngo9i ngfr dong th<'ri cung la m{it trong nhieu em nh6 phat trign tot nhat tren toan quoc. Hi�n nay, Ngo Yen dang la m{it sinh vien day tai nang cua trnbng D9i h<;>c Triet Giang. Nhfrng vi�c ma trtr&c day chung ta > khong dam nghi t&i, gi<'r da hien hi�n & nhfrng con ngtr<'ri th?t ngay trtr&c mat, le nao khong khien chung ta b?n tam? N c tr9ng digm tren ca ntr&c nhtr D9i h<;>c Khoa h<;>c Ky thu?t Trung Quoc, D9i h<;>c Bae Kinh, D9i h<;>c Thanh Hoa, D9i h<;>c Str Ph9m Bae Kinh ... Hon 10 nam trn&c, trnbng D9i h<;>c Khoa h<;>c Ky thu?t bat dau khai giang l(rp thieu nien dau tien, tiep nh?n nhfrng em thieu nien tt'r 11 tu6i den 15 tu6i dtr<;rc giao di;tc tot ngay tt'r khi con nh6 dong th<'ri c6 sir phat trign vrr<;rt b?c. Sau khi dtr<;rc tuygn, cac em se theo h<;>c chtrong trinh cua sinh vien d9i h<;>c chinh quy. Luc d6, nha trtrbng m&i chi tuygn sinh tren 600 em, so digm xet tuygn vao l(rp thieu nien cua cac em cao hon so v&i so digm xet tuygn vao cac trnbng d9i h<;>c tr9ng digm khac, sau khi vao h<;>c, cac em se dtr<;rc boi dtr6ng dg phat trign toan di�n. Trong so rat nhieu em da tot nghi�p, c6 hon 70% so em thi nghien cfru sinh & trong va ngoai ntr&c, hang tram em theo h<;>c Tien si va sau Tien si & ntr&c ngoai, nhieu em tham gia Cong tac trong cac linh V\l'C nghien Clru ... tat ca cac em deu c6 nhfrng bigu hi�n xuat sac. L&p thieu nien dau tien dU"Q"C tuygn nay da tr& thanh nhfrng nhan v�t rm ru, trong so d6 c6 nhfrng em nghien c(ru Tien si <'r tu6i 16, giang vien trg giang d�i h9c <'r tu6i 18, Tien si <'r tu6i 26, > Pho Giao SU" Cr tuoi 26 ... C6 em da gianh dU"Q"C nhfrng thanh qua nghien Clru bU"ac dau va dl.l"Q"C cong bo t�i cac H<}i nghj quoc te. Con so hang ngan em thieu nien nhi dong dU"Q"c tiep nh�n qua trinh giao d\lc s&m phat trign VU"Q"t b�c, dU"Q"C Nha nU"aC boi dU"Ong Va dao t�O chuyen sau khong chi la dieu trn&c nay chrm timg c6 trong lich SU giao d\l.C Trung Quoc ma con la hi�n tU"gng hiem thay trong lich su giao d\lc the gi&i. & tren, toi da n6i ve tam nguy�n d�p nhat cua m6i ngU"Cri lam cha m�, cung la tam nguy�n cua TB quoc va nhan dan chung ta, dong th<'ri la tieng g9i tha thiet cua nhan lo�i, cua th<'ri d�i. Tir th�p nien So cua thekY 20 tr& l�i day, giao d\l.C s&m da c6 dU"Q"C nhfrng bU"&c phat trign m�nh me. Ngay cang c6 nhieu ngU"Cri hao hfrc thi;rc hanh "PhU"ang an o tuBi" cho chinh con em minh. Cac b�c cha m� than men! Chung ta hay cung d�y con thanh tai, th\l"C hi�n tam nguy�n tot d�p nhat cua minh! ''Mpt ngirOi cha con h a phan trtr&c, chung ta da dtrQ'C biet den cac em nh6 thong minh xuat Chung ngay ttr khi con nho, khien Chung ta phai kham phvc, ngtrOng mQ. V�y, cac em da dtrQ"C dao t?O nhtr the nao? C6 phai do cha m� cac em tot so hay la nha phuc dfrc cua t6 tien cac em d� l?i? Tat nhien d6 chi la m(lt each n6i khong c6 can cfr, hi�n nay khong may ngtrm n6i v�y nfra. The nhtrng, rat nhieu ngtrm vfin cho rAng, S\l" xuat hi�n cua cac em nh6 s&m phat tri�n tai nang la dieu "khong th� ttr6ng ttrQ"Ilg dtrQ"C" ho�C la do ttr chat trm phu, dtrang nhtr tren dm nay qua th�t c6 ''than dong bfim sinh"' th�m chi c6 ngtrm con khien ctr6ng n6i rAng, nhling ''thien tai" nhtr v�y rat hiem hoi, chi chiem khoang 3%0 va the la h<;> tuyen bo het sfrc hung hon: "Chung ta nen htr&ng t&i so dong, nen t�p trung chu y vao nen giao dvc danh cho so dong", "thay vi chi dau ttr cho nhling em nh6 bfim sinh da gi6i, hay chu y dao t?o boi dtr6ng cho da so nhling em nh6 binh thrrang khac''. Khong biet ai da phat hi�n va kh£ng dinh rAng ti I� nhling mam non nhan tai c6 to chat cao th\l"C S\l" chi chiem 3%0? Le nao ti I� thong ke dtrQ"C cua m6i Ian dieu tra se tr& thanh quy lu�t chung vinh vi@n? Le nao ti I� nhan tai c6 to chat cao & dau thekY nay la 3%0 thi soltrQ"Ilg nhling em nh6 s&m thong minh ngay nay vfin chiem ti I� nhtr v�y? Le nao ti I� cac em nh6 s&m thong minh & cac khu V\fC n9i dia va cao nguyen la 3%0 thi ti I� nhling mam non tai nang xuat chung & cac tinh duyen hai ttrong doi phat tri�n cung nhtr the? Hon nfra, chung ta can hi�u ro giao dvc chat ltrgng cao ngay tir khi tre con nho trn&c tien phai nang cao to chat cua ca dan t9c tren di�n r9ng, vi trong qua trinh ph& c?p, nang cao trinh d9 dan tri m&i phat hi�n ra nhfrng tai nang xuat chung hon ngtr<'ri. Ph6 c?p la CO' s<'r, la nen tang cua nang cao. Ai trong chung ta cung biet rKng, neu khong co cao nguyen Thanh Tl:tng lam b� d& vfrng chac thi lam sao co dtrQ'c ''noc nha cua the gi&i" - dinh Everest hung vi? Cho du la ph& c?p nang cao trinh d9 dan tri hay boi dtr&ng nhfrng mam non rru tU thi cac nghien ci'.ru deu dii chfuig minh rKng, thfr nhat la khong phai d\fa vao than linh, thfr hai la khong phai nh<'r "tot so" ma chi can ba yeu to: sinh tot, cham soc tot va giao dvc tot dii du d� chung ta boi dtr&ng nen m9t dfra tre tot, trong do giao dvc s&m co vai tro nhtr m9t chiec noi nuoi dtr&ng nhfrng nhan tai co to chat cao. B<'ri le sinh tot va cham soc tot se mang l9i cho tre to chat tot. Nhtrng, xet den cling, to chat tot v§n chi la to chat tiem �n ben trong CUa mfii dfra tre, no can phai dtrQ'C khai pha tt'r s&m. No cung giong nhtr dl:ti Ive Nam C\l'C v?y, l(rp dat ben dtr&i cua no chfra biet bao nhieu nguon tai nguyen thien nhien phong phu nhtr dau mo, khi ga, cac 109i kim 109i quy hiem ... Nhtrng neu khong dtrQ'C khai pha, Nam C\l'C v§n miii chi la m9t nai phu day bang tuyet trang xoa. Ngay horn nay, chung ta t?p trung thao Iu?n ve van de giao dvc s&m, chung ta cho rKng, m6i dfra tre sau khi sinh ra co bi�u hi�n sinh ly, co qua trinh sinh trn<'rng phat tri�n tot deu co tien do VO cling ttrai sang, trong do giao dvc s&m co m9t y nghia di).c thu va het sue quan tr9ng doi v&i cac em. Ban chat cua giao dvc s&m la mang den cho con tre IDQt CUQC song day thu tj, dtrQ'C kich thich Va ren luy�n IDQt each phu hQ'P, tt'r do nang cao to chat CO' ban CUa con ngtrCri. E>ay cfing chinh la di�m khac bi�t CO' ban CUa giao dvc to chat v&i giao dvc thong thtr<'rng. Chung ta dii nhac den cvm tt'r "giao dvc s&m" kha nhieu Ian, v?y s&m <'r day la khi nao? Co m9t cau chuy�n k� rKng, m9t ngtr<'ri phv nfr Anh luon mong muon con gai minh thanh tai, ba lien mang con t&i xin l<'ri khuyen cua nha bac h<;>c Darwin, ba noi: "Ngai Darwin, ngai la nha khoa h<;>c n&i tieng the gi&i, toi xin hoi ngai, toi nen bat dau giao dvc con gai tt'r khi nao se mang l9i hi�u qua tot nhat?" Darwin hoi: ''Con gai chi nam nay may tu&i?" Ngtr<'ri phv nfr tra l<'ri: "Chau no v§n con nho lam, m&i hai tu&i rn&i thoi 9!" Nghe xong, Darwin th& dai n6i: "TrCri oi., phu nhan a, phu nhan dii d11-y con mu9n mat hai nam rtr&i roi!" Nha tam sinh ly h9c vi d11-i Pavlovsk cling c6 m9t cau danh ngon neli tieng: "Bat dau giao dv.c tre k� tir ngay thir ba sau khi no dtrQ'C sinh ra da la mu(>n mat hai ngay''. Rat nhieu nha khoa h9c, nha giao dv.c tren the gi&i dii de xtr6ng giao dv.c ngay tir khi tre con 0 tueli, the nhtrng khi neu len chu trtrong nay, h9 chi di.ra vao tri.rc giac Va S\f m�n cam CUa m(>t nha khoa hQC chir chtra ltjp di sau nghien Clru d� ven birc man bi m?t cua linh vi.re m&i me nay. Chi den nhling nam So cua thekY 20, nhan 1011-i ve C ngay m9t phat trien nhtr vli biio, si.r c11-nh tranh tren m9i linh vi.re cling ngay cang khoc li�t, XU the do da mer dtremg cho con ngtrm bat dau di SaU nghien Clru qua trinh phat tri�n t\f than CUa mfii ngtrm. Cu9c song cua con ngtrCri la hfru h11-n, tueli th9 cua m6i chung ta khong th� tang them gap vai Ian, lam each nao d� m9t sinh m�nh hfru h11-n c6 dtrQ'C S\f tang trtr<'rng d(>t pha Ve tri thirc, lam each nao d� nam vfulg dtrQ'C Cong ngh� khoa h9c kY thu?t dang deli m&i tirng ngay, tir d6 c6 th� xong vao tr?n tuyen cua nen khoa h9c hi�n d11-i? Chi c6 m9t each duy nhat, d6 la lam cho con ngtrCri khoe m11-nh hon, thong minh hon, c6 tri tu� cao sieu va hQ'P ly hon, c6 tinh each, phil'.m chat cao thtrQ'Ilg hon, c6 ttr duy d11-o dire tot d!;!p hon, c6 tinh than khai pha va sang t11-o m11-nh me hon. N6i t6m 111-i trong m9t cau ngan g9n, d6 la c6 to chat nhan tai rm tU. Ma nhling nhan tai nhtr the can phai dtrQ'C boi dtr5ng ngay khi con la nhfulg mam non nho be, b<'ri le neu muon xay nen m9t toa nha cao tang thi phai di).t nen m6ng vling chac va kien co. Nguyen ly don gian nay dii dtrQ'C chfrng minh trong rat nhieu nhling cu on sach ve cac than dong, tai tu, nhan tai ... tir eel chi kim, ca trong ntr&c l�n ngoai ntr&c. Vi sao giao dv.c ngay tir khi tre con 0 tueli (tire tir trong bao thai) 111-i quan tr9ng den v?y? y nghia quan tr9ng va tac dv.ng khac thtremg cua n6 doi v&i S\f trtr<'rng thanh CUa con ngtrm dtrQ'C th� hi�n tren bon phtrong di�n: Gilio d\IC s6'm la qua trinh giao d\IC kich thich chti-c niing cua niio hQ phat tri�n trong thM ki sinh tnr6'ng cua niio Trong so cac C la noi. quy gia va quan tr9ng nhat. Nao b9 la noi. tiep nh?n cac hi�n ttrQ'Ilg tam ly sinh ra do Cg lam ro dieu nay, cac nha khoa h<;>c dii tling lam thi nghi�m giai phfiu sinh ly h<;>c: bat nhfrng chu chu{>t b9ch sinh cung th<'ri digm, c6 cung tr<;>ng 11.l'gng CO' thg roi chia thanh hai nh6m. Nh6m th fr nhat dl.l'Q"C song trong m9t can phong r{>ng riii, anh sang day du, cung nhieu 109i am thanh va cac 109i do chO'i khac nhau nhl.l' ong tron, thang trn<;rt, vi the nhfrng chu chu{>t nho c6 thg t\f do chO'i dua thoa thich. Nhfrng chu chu{>t trong nh6m con l9i dl.l'Q"C dem nhot vao m{jt chiec long rieng bi�t, khong CO am thanh, anh sang, khong c6 b9n be ciing khong c6 do chO'i. Hai nh6m chu{>t dl.l'Q"C nuoi v&i che dQ dinh dl.l'Ong nhl.l' nhau, dl.l'Q"C an nhfrng 109i th\l"C ph�m cao cap ma chung thich nhat. Sau 19 ngay, cac nha khoa h<;>c bat dau tien hanh kigm tra, ket qua cho thay, tuy nhfrng chu chu{jt dl.l'Q"C hl.l'Ong che dQ dinh dl.l'Ong nhl.l' nhau, nhrmg nhfrng chu chu{>t dl.l'Q"C an, dl.l'<;rc chO'i, dl.l'<;rc tiep xuc v&i b9n be Va dl.l'Q"C tiep nh�n nhfrng kfch thfch da d9ng phong phu rat nhanh nhl;!n va linh ho9t, khi bt tha vao me cung, cac chu deu tim dl.l'Q"C dl.l'Ong ra, khi tim thfrc an thi dung cam tien len phia trn&c, con ngl.l'Oi. khong thg bat dl.l'<;rc chung. Ngl.l'Q"C l9i, nhfrng chu chu{>t chi dl.l'<;rc an, khong dl.l'<;rc chO'i, thieu b9n be Va S\f kich thfch thi dau OC ngu dot, khi bi tha vao me cung khong tim dl.l'<;rc dl.l'6ng ra, khi bt bat ciing khong c6 phan frng tron ch9y. Sau d6, cac nha khoa h<;>c giet nhfrng chu chu{>t thu{>c ca hai nh6m nay dg tien hanh giai phfiu sinh ly, nh�m xem xet S\f khac bi�t Ve nao bQ CUa hai nh6m chu{>t. Ket qua la, niio b{> cua nhfrng chu chu{>t dl.l'Q"C kich thich m{>t each day du tr<;>ng 11.l'gng, thg tich 16n, h� thong tebao than kinh phat trign day du, phia tren te bao than kinh xuat hi�n nhieu cac mau hinh cay va hinh tn;tc (cac s<;ri day than kinh), cac thanh phan trong tebao than kinh nhl.l' RNA, cac 109i protein va enzim day du, niio b{> phat trign binh thl.l'6ng; ngl.l'Q"C l9i, v&i nhfrng chu chu{jt chi dl.l'Q"C an ma khong dl.l'Q"C chO'i, nao bQ cua chung & trong tr9ng thai bt thu nho l9i, tr<;>ng 11.l'gng nhl;!, thg tich nho, cac s<;ri day than kinh hau nhl.l' khong dai ra, thanh phan cua than kinh ciing khong day du. Tir thi nghi�m tren cua cac nha khoa h<;>c, chung ta c6 thg thay, cho du la loai chu{>t di nfra, kich thich chfrc nang niio b9 c6 h9n cua chung ciing la m9t 109i dinh dl.l'6ng ve m�t tinh than khong thg thieu trong qua trinh phat trign cua niio b{>. B{> niio cua con nguOi. cang can dl.l'Q"C kich thich nhl.l' v�y. Cac bac si dii tling giai phfiu thi thg cua nhfrng ngl.l'Oi. c6 tri tu� kem coi sau khi h<;> qua d<'ri va phat hi�n ra r�ng, niio cua h<;> ciing c6 hi�n tl.l'gng bt > teo nh6 l9i. Tuy v�y, v&i nhfrng dfra tre bi ton thl.l'O'Ilg niio b9 ngay tir khi sinh ra, neu kip th(ri dl.l'Q"C giao d\IC tot trong th(ri ki phat trign CUa nao bQ, dtrQ"C cung cap IDQt ltr<{Ilg 16n dinh dtr5ng Ve m�t tinh than, dtrQ"C kich thich SIT dvng b9 niio m9t each vui ve se c6 thg bu dap dtrQ"C khiem khuyet ve m�t sinh ly cua b9 niio, tir d6 khoi phvc chfrc nang cua niio, th�m chi tre c6 thg 16n len v6i. tri thong minh va tri tu� hon ngtr<'ri. Tl;li Chu Chau tinh Ho Nam c6 m9t em be ten la Tigu Hoa. Vira m6i. sinh ra, toan than Tigu Hoa bi co gi�t lien hoi, vi the tri giac cua chau bi te li�t di. Theo chii:n doan cua cac bac si Dong y va Tay y, chau bi xuat huyet niio. Qua m9t thang dtrQ"C truyen dich, th& oxi va nuoi dtr5ng trong long kinh, tinh IDl).ng CUa Chau da dtrQ"C bao toan, nhtrng CaC bac Si thong bao v6i. cha IDE;! chau rAng: ''Trtr6ng hw chau bi xuat huyet trong niio nhtr v�y, sau nay chau se phat trign khong tot, c6 den tam chin phan mtr<'ri kha nang se bi thigu nang tri tu�". Tuy v�y, cha IDE;! cua Tigu Hoa quyet tam ap dvng phtrong phap giao dvc ngay tir s&rn nhfrng mong cfru lay dfra con s&rn chiu thi�t thoi nay. Cha m!;! Tigu Hoa dii co gang het minh dg thi;rc hi�n hai che d9 dinh dtr5ng (tfrc dinh dtr5ng thong qua th\l"C phfim Va dinh dtr5ng Ve m�t tinh than), nh(r v�y Tigu Hoa m6i. m9t tu6i rum dii biet n6i, khi nghe nhl).c chan tay c6 thg nhun nhay theo giai di�u cua ban nhl).c, hon tu6i dii c6 long yeu thien nhien Va CO thg dQC thUQC 10 bai thO" E>tr0ng, nam vfrng dtrQ"C may tram tir tieng Anh, nam tu6i dii c6 thg n6i chuy�n v6i. bl).n ntr&c ngoai, sau tu6i dii c6 thg theo h9c tigu h9c nhtr bao bl).n khac. Thanh tich h9c t�p cua chau luon dfrng dau l&p. Trong cu on Con toi dii phat trign tai nang nhtr the nao? Cu on sach th fr ba trong b9 giao trinh "Phtrong an o tubi" c6 ghi ll).i cau chuy�n ve chau be Tigu Ham & thanh pho E>tr6ng Son. Sau khi Tigu Ham vira tron m9t thang tu6i, chau be dii phai lam phfiu thu�t h9p SQ. Cac bac si deu cho rAng, chau "khong ng& ngii:n thi cung thigu nang tri tu�". Nbtrng nh(r c6 tinh yeu cua ba nQi - ngtrm da kien tri "dan gay tai trau" th\l"C hi�n phtrong phap giao dvc s&rn doi v6i. Tigu Ham trong suot ba nam rong, cuoi cung Tigu Ham cung tr& thanh m9t em nh6 thong minh. Cau chuy�n nay qua khien ngtr<'ri ta cam d9ng! Khoa h9c hi�n nay dang co gang tim higu xem nhfrng hol).t d9ng tinh than CO anh htr&ng nhtr the nao t6i. S\f sinh tru&ng Va phat trign CUa nao b9. N6 khong chi c6 tac dvng kich thich ma con c6 kha nang lam thay dBi thanh phan ket cau cua niio bQ. Hai Giao str ngtrCri Thvy E>ign la Hiding va Langhe da quan sat tren kinh hi�n vi va rut ra ket lu�n: vi�c h9c t�p ngay khi con nh6 se lam cho cac tebao nao phat tri�n phfrc t;:tp hon len, dong thCri tang ctr<'>ng soltrQTig RNA la cac phan trr ghi nh&trong tebao. Ngoai ra, hai ong cling da tien hanh quan sat nhiing chu chu9t ngay sau khi sinh ra dtrgc ren luy�n bAng each cho di tren sQi day thep va nhiing chu chu9t khong dtrQ'C ren luy�n Va phat hi�n ra, tebao nao CUa chung CO S\l' khac bi�t. Neu dem m9t phan tebao nao cua nhiing chu chu9t da dtrQ'C ren luy�n cay vao nao cua nhiing chu chu9t chtra qua ren luy�n thi nhiing chu chu9t nay cling CO th� di tren sgi day thep mQt each thanh thl,lC. Vi the, hai ong di t&i ket lu�n: "Neu ren luy�n tre ngay tir khi con nh6 d� kich thich cac tebao nao ho;:tt d(>ng thi so ltrQTig phan trr ghi nh& RNA trong te bao nao se tang len, tir d6 c6 th� t;:to ra nhiing tebao nao c6 chat ltrQTig cao, boi dtr&ng nen nhiing con ngtrCri thong minh''. Gilio d\lc s6'm la qua trinh giao d\lc nhAm m\lc dich khai thac tiem nang 16-n ctia con Ilgll'Cri Khong ai c6 th� n6i ro rang va chinh xac kha nang tri tu� tiem fin trong m6i con ngtrCri l&n den nhtr<'>ng nao, chi biet rAng c6 nhiing ngtrCri thong minh tuy�t dinh, ngrrgc l;:ti cling c6 nhiing ngrrCri ngu dot vo cung. The nhrmg, gi&i tam ly h9c & trong ntr&c va tren the gi&i deu cong nh�n rAng, v&i nhiing con ngtrCri binh thtr<'>ng cua xii h(>i, bao gom ca chung ta, kha nang tri tu� tiem fin cua h9 chi dtrQ'C khai thac tir 3% den 10%. Day tat nhien chi la m9t con so thong ke ma ho song n6 cling da chfrng minh, v&i phan l&n nhiing ngtrCri binh thtr<'>ng, kha nang tri tu� tiem fin cua h9 dan bi mai m9t vi khong drrgc khai thac srr d\lng het. Ket qua nghien cfru cua cac Giao str & H9c vi�n Bach Khoa Massachusetts - My da cho thay, neu kha nang ghi nh& cua con ngtrCri dtrQ'C phat tri�n day du, hon nfra neu con ngtrCri suot m9t dCri luon mi�t mai h9c hoi khong ngirng thi c6 th� ghi nh& dtrQ'C ltrQTig kien thfrc l&n gap so lan khoi ltrQTig kien thfrc c6 trong 10.000.000 quy�n sach t;:ti thtrvi�n cua Quoc h(>i My. Tat nhien, trn<'>ng hgp nay chi c6 th� xay ra trong dieu ki�n kha nang ghi nh& CUa con ngtr(ri dtrQ'C phat huy toi da, nhtrng day cling la m9t con so dang d� chung ta phai suy nghi. Friedrich Engels trong cuon Phuong phap bi?n ch(mg qr nhien da viet m9t do;:tn khien con ngtrCri khong khoi kinh ng;:tc va dao sau suy nghi: "Qua trinh phat tri�n phoi thai cua con ngtrCri trong bl,lng m� chi la hinh anh thu nho cua toan b9 qua trinh phat trign loai ngtr<'ri trai qua may tri�u nam, bat dau tlr loai con trung CUa t6 tien d(\ng v?t; S\l' phat trign Ve tinh than CUa tre em cling la hinh anh thu nho cua qua trinh phat trign tri tu� cua t6 tien d9ng v?t, th?m chi la t6 tien d9ng v?t ttrong doi gan cua chung ta." Tir do11-n van ngan tren, chung ta c6 thg suy nghi t&i m9t so van de sau: Vi sao qua trinh phat trign tlr m(\t th\l'C thg song VOO nhfrng tebao don thanh m9t d11-ng v?t chat phfrc t11-p va cao cap nhat - b9 nao cua con ngtr<'ri, gi&i t\f nhien phai trai qua qua trinh tien h6a hang ti nam ma S\l' ket hQ'P cac tebao cua tinh trung va trfrng (cling la cac tebao don) trong bvng m� chi can mat 9 thang dg hinh thanh va phat trign nao b9? Toi nghi, d6 chac chan la do trong tebao cua tinh trung va trfrng c6 chfra tiem nang vi d11-i dtrQ"C di truyen a loai ngtr<'ri. Vi sao dg t6 tien d9ng v?t cua chung ta tien h6a thanh con ngtr<'ri hi�n d11-i, gi&i t\l' nhien cling phai mat hang tri�u nam, v?y ma tir m9t dfra tre c6 trinh d9 tam ly d9ng v?t phat trign thanh m9t thieu nien c6 tri tu� hi�n d11-i 111-i chi can von v�n th<'ri gian mtr<'ri may nam? S\l' phat trign kha nang tri tu� cua tre nho t11-i sao chi can m9t th<'ri gian ngan nhtr v?y ma da di het chi).ng dtr<'>ng dai tien h6a tir d9ng v?t thanh con ngtr<'ri cua gi&i t\l' nhien? D6 la vi trong m6i dfra tre deu c6 chfra tri tu� cua nhan lol).i dtrQ"C di truyen tir d(ri nay sang d(ri khac Va cho t&i ngay nay. Vi the, khong c6 gila 111- khi cac nha khoa h9c kinh ng11-c thot len r§.ng: ''Kha nang tiem il'.n cua con ngtr<'ri th?t to 16n biet bao nhieu, dang buon la phan 16n cac tebao than kinh trong nao bQ 11).i khong dtrQ"C v?n d(\ng ngay tir s&rn, do d6, ve sau kh6 c6 thg phat huy chfrc nang cua n6. Day qua la m9t dieu dang tiec cua nhan 1011-i!'' Vai nam trn&c, chuyen gia nghien cfru ve giao dvc ngay tir giai do11-n dau n6i tieng cua Nh?t Ban - ong Ibuka Masaru va nha tam ly h9c Tago Hui d§n dau doan d11-i bigu sang Trung Quoc khao sat tinh hinh th\l'C thi giao dvc s&rn. Toi da gi).p g& va giao lrru v&i h9 & ThtrQ'Ilg Hai. Ibuka Masaru da kg m9t cau chuy�n gQ"i m& cho toi rat nhieu dieu. > > Ibuka Masaru ke 111-i t11-i H9i chQ" trien lam khoa h9c kY thu?t Tsukuba cua Nh?t Ban c6 trnng bay m9t cay ca chua lam chan d(lng ca h9i chQ". H11-t giong CUa cay ca chua dtrQ"C l\fa ch9n ng§u nhien trong SO cac hl).t giong CUa 1011-i ca chua het sfrc binh thtr<'>ng, n6 hoan toan khong c6 gi di).c bi�t. Nhtrng cac nha khoa h9c dii cham s6c h;:tt giong nay trong moi trtr<'>ng d�c bi�t va tot nhat. Theo nghien ci'.ru cua cac nha khoa h9c, nhfrng h;:tt giong ca chua khac dtrQ"C gieo trong dat thi n6 l;:ti dtrQ"C gieo trong ntr&c theo phtrong phap thuy canh, cac h;:tt giong ca chua khac dtrQ"C b6n nhfrng lo;:ti phan thong thtr6ng thi n6 l;:ti dtrQ"c b6n phan theo m9t ti I� d�c bi�t bAng each b01TI vao trong ntr&c, cac h;:tt giong ca chua khac 16-n len trong dieu ki�n moi trtrOng t\f nhien binh thtr0ng thi no dtrQ"C nuoi dtr6ng trong IDQt moi tru0ng tot nhat. N6 dtrQ"C htr6ng nhi�t dQ, dQ fim tot nhat va anh sang can thiet nhat. Nghe n6i ca chua tra nhfrng tia sang mau do, the nen h;:tt giong ca chua nay dtrQ"C chieu anh sang do trong m9t th<'ri gian nhat dinh. DtrQ"C nuoi dtr6ng trong dieu ki�n tot nhat nhtrv�y, h;:tt giong ca chua 16-n len va tru6ng thanh ra sao? Nhfrng cay ca chua 16-n len trong dieu ki�n moi tru6ng tl,l" nhien binh thtr6ng chi chiem khoang 1/3m2 the nhtrng cay ca chua nay rat cao 16-n, che phu m9t khoang dat r9ng 12m2; nhfrng cay ca chua binh thtr6ng chi cho bay, tam ho�c mtr<'ri qua song cay ca chua nay l;:ti c6 t&i 13.000 qua, gap 1000 Ian so v&i san ltrQ"Ilg cua cay ca chua thong thtr6ng. Ibuka Masaru n6i: "Tiem nang cua m(\t lo;:ti thl,l"c v�t neu dtrQ"C khai thac tri�t dg cung c6 thg mang l;:ti ket qua dang kinh ng;:tc nhtrv�y, huong chi la con ngtr<'ri phat trign tt'r trong bao thai t&i giai do;:tn SO" sinh va tre nho? Neu tre em dtrQ"C nuoi dtr6ng Va giao dl)C trong dieu ki�n tot nhat ngay ttr khi con nho thi du khi 16-n len cac em chi khai thac dtrQ"C 0,5% tiem nang tri tu� thi cung dii c6 thg tr& thanh "thien tai" ! Tiem nang cua con ngtr<'ri chu yeu dtrQ"C khai pha trong giai do;:tn dau CUa CUQC d(ri. Nhtrng chung ta thtr0ng dg nhfrng nam thang tu
  • bi vUi lap la dieu het Slrc tir nhien Va dtr0ng nhtr khong thg bu dap 19i drrgc. Neu chung ta nghien Clru ve sir tru&ng thanh cua cac danh nhan tl'r c6 chi kim, ca & trong ntr&c va ngoai ntr&c, chi can chung ta tim thay nhfrng ttr li�u ve sir phat trign trong nhfrng nam thang dau dCri cua h<;> se c6 thg ch\rng minh dtrgc rAng, tri tu� phi pham va nhan each cao thtrgng cua h<;> thtr0ng CO moi quan h� v&i nhfrng trai nghi�m CUQC song Va sir giao dl,lC thCri tha au. The nhtrng, th�t dang tiec la cac nha ghi chep l9i khong higu ho�C xem nh� vai tro CUa giao dl,lC ngay tlr giai do9n dau nen thtr0ng hiem khi ghi chep l9i nhfrng cau chuy�n thu vi ve thCri tha au cua cac danh nhan. H<;> khong he nghi rAng sir SO' xuat nay l9i gay ra nhfrng mat mat l&n trong qua trinh trtr&ng thanh cua cac nhan tai. Giao dvc s&m qua trinh giao dvc dwvc tie'n hanh trong giai do\ln tri tu� con ngtrOi phat tri�n nhat, vi the' no mang l�i nhfrng anh htrng d6, nhling chu thien nga chi biet an va choi.. Vai ngay sau, chung c6 thg song khong can t&i m�, vi the chung khong he to ra quan tam khi nhling con thien nga l&n hon xuat hi�n. Sau nhieu Ian thi nghi�m deu cho ket qua giong nhau. Lorenz g9i hi�n tl.l'Q'Ilg h9c each nh?n m� trong nhling ngay dau tien khi cac loai d9ng v?t dl.l'Q'C sinh ra la "thm ki khac sau an tl.l'gng ve m�". Neu dg la thm ki nay thi ve sau nhling con v?t non khong thg ghi nh& dl.l'Q'C hinh anh cua m�. Day la thieu s6t khong thg bu dap dl.l'Q'C. ve sau, cac nha khoa h9c khac cung da lam rat nhieu thi nghi�m tl.l'ong tirva da chfrng minh dl.l'Q'C sir ton t;:ti CUa "th(ri ki khac sau an tl.l'Q'Ilg Ve m�'', vi dv nhl.l' nhling chu ga con phai mat nam ngay dg nh?n m�, nhling chu cun con phai mat bay ngay dg h9c each dao 16 ... Ngl.l'Oi ta con g9i hi�n tl.l'Q'Ilg d6 la ''th(ri ki m&n cam'', ''th(ri ki phat trign" ho�c ''giai do;:tn tot nhat''. V?y con ngl.l'Oi c6 giai do;:tn tot nhat cho sir phat trign khong? Tat nhien la c6. Vi di;t nhtr m9t dfra tre sau khi sinh ra khong dtrqc & cung m�, chi nth nam sau n6 se mat di cam giac than m?t, gan gui v&i m�. S\f phat trign cua tri tu� cung giong nhtr v?y. Giai do�n tot nhat cho S\f phat trign tri tu� la trn&c hai tu6i, giai do�n tot nhat dg nh?n biet m�t chfr la trn&c ba tu6i, giai do�n tot nhat dg phat trign ttr duy toan h9c la trtr&c bon tu6i. C6 ngtrCri n6i r�ng, neu m9t ngtrCri muon tr& thanh thien tai violon thi phai bat dau c6 hfrng thu luy�n t?p tt'r nam ba tu6i, m9t ngtrCri muon tr& thanh thay d�y piano thi phai h9c piano trn&c nam nam tu6i ... Nhfrng each n6i nhtr v?y c6 rat nhieu, vi the chung khong hoan toan dang tin c?y. The nhtrng, c6 m9t dieu da dtrQ"C cac nha tam ly hQC Cong nh?n, do la tu6i SO" sinh den mfiu giao (tfrc tt'r o-6 tu6i) la giai do�n tot nhat dg phat trign tri tu�. Neu dg l& giai do�n nay thi ve sau, chung ta c6 danh nhieu tam huyet dg d�y aa con tre den dau di chang nfra thi thanh qua thu dtrQ"C cfing rat it, th?m chi la ton cong VO ich. Chinh vi the, chung ta nen d�c bi�t coi tr9ng khoang thCri gian tt'r o-6 tu6i cua tre. Tren the gi&i, ly lu?n ve giai do�n tot nhat cho S\f phat trign tri tu� nay da dtrqc phat trign thanh "H9c thuyet tang giam". Tang giam c6 nghia la, tre em cang nho tu6i, kha nang phat trign tri tu� cang l&n, va dong thCri kha nang phat trign nay se giam khi tu6i tac ngay m9t tang. Sau nhieu nam nghien cfru, nha tam ly h9c n6i tieng ngtrCri My Benjamin Bloom da phat bigu: "Neu den nam 17 tu6i, tri tu� cua m9t con ngtrCri c6 thg phat trign 100% thi vao nam 4 tu6i, tri tu� cua anh ta da phat trign t&i 50%, den nam 8 tu6i phat trign t&i 80%, trong 9 nam tt'r nam 8 tu6i t&i nam 17 tu6i chi phat trign them 20%." Theo thuyet phat trign tri tu� Makoto Shichida cua Nh?t Ban thi S\f tang giam nay giong nhtr m9t hinh tam giac, tri tu� phat trign nhanh nhat luc 0 tu6i, d6 chinh la day cua hinh tam giac, t&i nam 8 tu6i tri tu� se phat trign d�t den dinh cua tam giac, sau d6 tri tu� khong thg d�t dtrQ"C nhfrng btr&c phat trign r5 r�t. N6i each khac, tt'r sau 8 tu6i, con ngtrm chi tich luy them tri thfrc Va tj nang trong CUQC song ma thoi. M9t ngrrCri neu muon h9c am nh�c, h9c ngo�i ngfr, h9c my thu?t, h9c bai hay h9c trnQ"t bang ... deu nen tiep xuc v&i nhfrng th{r ay ngay tt'r khi con nho, b&i le neu tiep xUC mu(\n Se rat kho dg dao t�O chuyen sau. Qua qua trinh nghien cfru tat ca cac cao thu ca vay cua Trung Quoc va Nh?t Ban, toi da phat hi�n ra r�ng, nhfrng ki�n ttr&ng cap 8, cap 9 dtrCrng nhtr deu bat dau h9c chai CCr tt'r luc 5 tu6i. Han nfra, tren th\fC te, h9 tiep xuc v&i b9 mon ca vay thong qua nhiing Ian dtlng xem ngl.l'Cri l&n choi ca v6i niem say me t9t d9. Dieu nay cho thay tiep xuc khi tutli con nh6 se mang l9i hi�u qua 16n hon nhieu. Con nhl.l' & tutli chung ta bay gia m6i bat dau h9c danh ca vay thi giac mO' tra thanh mQt ki�n tl.l'Ong Ca vay cap 9 CO le phai danh dg den kiep sau v�y! " Chung ta da nhac t6i hai co be ngl.l'Cri soi & An D9 & phan trl.l'&c. Vi da mat di giai do9n tot nhat dg phat trign tri tu� nen vi�c d9Y db hai co be qua th�t kho VO cung! Amala tot hon m9t chut b&i khi ay co be m6i chi ba tu6i, nao b9 v§:n con a trong th(ri ki phat trign. Thang thfr hai sau khi dl.l'Q'C drm ve v(ri CUQC song cua con ngl.l'Cri, co be da co thg phat am va h9c noi, song dieu dang tiec la th&i gian lrm l9i v6i con ngl.l'Cri cua co be qua ngan ngui, bay thang sau do co be da qua d&i. M�c du Kamala song lau hon, tuy nhien, dung nhl.l' nhiing gi Makoto Shichida da noi, t6i tam tutli, tri tu� phat trign tl.l'ong doi viing chac, Kamala tien bQ rat ch�m, vi�c giao d\IC gan nhl.l' khong CO tac d\lng v(ri CO be. Theo cac tai li�u ghi chep l9i thi, sau m9t nam day cong d9Y db, Kamala m6i biet dtlng va t�p di vai bl.l'&c, roi sau do l9i bat dau h9c bo. D9y khoang hai nam, co be m6i bat dau CU'Cri, the nhrmg chi khi phu nhan Singh au yem om Kamala vao long mbi butli sang s&m, co be m6i mim Cl.l'Cri. Ba nam sau, co be m6i co thoi quen ngu dem, ho9t d9ng ngay. Sau hon nam song cung con ngl.l'm Va dl.l'Q'C d9y db cfin th�n, CO be m(ri CO thg noi dl.l'Q'C sau tlr don. Khi ay, co be da 12 tutli. D9y 5 nam, co be m6i biet cam thia va uong canh; sau nam m(ri noi dl.l'Q'C 35 cau ngan. Kamala mat nam 17 tucli, luc do CO be chi co thg noi dl.l'Q'C 45 cau noi thl.l'ang dung trong sinh ho9t hang ngay. Chung ta co thg thay rat ro r�ng, ngay ca vi�c phat trign ban nang cua cac loai d9ng v�t cung chu yeu di�n ra trong giai do9n dau. Nghe noi, neu muon ren luy�n m9t chu chim co gi9ng hot hay, thi ngay tt'r khi chu chim ay m6i sinh ra phai dem nhot cung m9t chu chim tru&ng thanh biet hot khac, dg chu chim non ngay ngay lang nghe tieng hot du dl.l'ong cua chu chim tru&ng thanh. Nhl.l' the, chu chim non m6i co thg tt'r tt'r h9c each cat len tieng hot thanh thot tuy�t di�u. Neu dg l& mat khoang th&i gian nay thi ngay ca nhiing loai chim nhl.l' h9a mi hay bach linh deu khong thg s& hfru gi9ng hot hay dl.l'Q'C. Giao dvc ScYm con la qua trinh boi dtrng cua ca qua trinh giao d\lc". Chuyen gia nghien cfru ve giao d\lC tre em nBi tieng ngtr<'ri Italia Montessori - ngtr<'ri SUOt mQt d(ri nghien cfru Ve giao d\lC tre em Va sang t90 ra phtrong phap giao d\lc Montessori dii phat bigu khien nhieu ngrr<'ri phai kinh ng9c hon nfra: "Mfrc dQ va tam quan tr9ng cua S\l' phat trign trong ba nam dau d<'ri CUa mQt con ngtr<'ri. con 16n hon bat CIT mQt giai do9n nao trong CUQC dm ... Neu xet tir khia c9nh S\l' thay dBi cua v�n m�nh, kha nang thich frng v&i CUQC song, kha nang chinh ph\lC the gi(ri ben ngoai Va nhfrng thanh Cong Se g?t hai dtr<;YC trong ttrong lai thi S\l' dong gop trong giai do9n tlr 0-3 tuBi con 16n hon S\l' dong gop trong cac giai do9n khac tir sau 3 tuBi cho t(ri luc nham mat XUOi tay CQng l9i". T&i day, toi b6ng nh& ra m9t dieu, co ngrr<'ri dii tirng chat van toi: "Nhfrng dieu ma ong giang rat day du, the nhtrng con co m9t digm ma toi nghi mai khong ra, le nao con ngtr<'ri. nhat djnh phai dtr<;YC tiep nh�n S\l' giao d\lC tot ngay tir giai do9n dau m(ri CO thg g?t hai dtr<;YC thanh Cong, neu nhtr v�y, ong se giai thich cau ''girng cang gia cang cay" nhtr the nao? Dung v�y, dich th\l'C la co nhfrng ngtr<'ri phai den bon nam mtroi tuBi > m&i thanh cong. Nhtrng khong qua kho de ly giai hi�n ttr<;>ng nay, nhfrng ngtr<'ri. thanh Cong mUQn tren th\l'C te deu la nhfrng ngtr<'ri. CO S\l' phat trign theo "hinh yen nma". H9 dtr<;rc tiep nh�n S\l' giao d\lC smn (can lrru y rAng, S\l' giao d\lC tot ngay tir giai do9n dau khong nhat thiet phai la giao d\lC mQt each t\l' giac, cung khong nhat thiet phai la d<;>c sach tir nho hay di h<;>c s&in ... ) & cac mfrc d9 va hinh thfrc khac nhau, nhtrng do trong giai do9n gifra CUa CUQC d(ri, hoan canh gia dinh khong tot, dieu ki�n CO h9n nen nhfrng to chat tot cua h<;> roi vao th<'ri ki ''ngu quen"' b&i le h<;> khong dtr<;rc di h<;>c nen danh dg 15-mat CCY hQi. Nhtrng sau do, do hoan canh tot hon, ho?c la h<;> da g?p dtr<;YC th(ri CCY, luc ay, giong tot CQng v(ri nhfrng to chat trU vi�t nhtr h9t giong tot dii gieo tir th<'ri thcr au, nay bat dau dam choi nay 19c khi mtra xuan. Ket qua la, h<;> nhanh chong gianh dtr<;rc thanh cong. 1'e B11-ch Th11-chC*l la m9t vi dv dign hinh. Ong dii dtrQ'c tiep nh�n si;r giao dvc rat s&rn tir gia dinh, song vi gia canh ban han nen ong danh ng�m ngui lam m9t ngtr<'ri th<{ m{>c lanh nghe. Tuy khong dtrQ'C dao t11-o chuyen sau nhrmg tri tu�, si;r thong minh nh11-y ben, si;r tich luy van h6a cung nhtr niem dam me ngh� thu�t vfin luon chay bong trong ong. Phai t&i tueli trung nien, Te B11-ch Th11-ch m&i c6 ca h{>i thg hi�n minh, hO'Il nfra 111-i dtrQ'C Tir Bi HongC*l giup d&nen rat nhanh sau d6, ong dii tr<'rthanh m{>t danh h9a. Bat cfr m{>t thanh ti;ru nao cua con ngtr<'ri deu khong thg tach khoi cai "goc'' cua n6, giao dvc to chat ngay tir giai do11-n dau chinh la nuoi dtr&ng cai goc d6 va thuc dfiy mam to chat sinh trtr<'rng. M{>t cai cay c6 goc r� sau m&i c6 thg sum se ttrO'i tot dg roi tr6 ra nhieu hoa thO'ID trai ng9t. ''Cho du la mot dt'ra tre binh thu:<'mg, chi can giao dttc dung each ciing c6 th€ tr& thanh mot con ngu:Oi phi thu:<'mg ''. Helvetius ''Neu mot dtra tre ba tudi dU:Q"C tiep xUC v&i cac phu:07!g di�n cua hQC thuQ_t nhu: ngon ngfr va cac kiJ niing gidi quyet van de muon h07! sau thang ho(i.c [au h07! nfra thi tu:07lg [ai no khong th€ thanh Cong trong hQC tQ_p'' Leighton Le White ''Nen tang cua giao dttc chu yeu du:vc xay dvng tir khi tru:&c 5 tudi, n6 chiem t&i 90% chat lu:vng cua qua trinh giao dttc. Tir sau 5 tudi tr& di, tat nhien van phdi tien hanh giao dttc, con ngu:Oi se tru:&ng thanh them mot bu:&c di roi dom hoa, ket trai, nhu:ng bong hoa ma bg.n day cong vun trong chiim soc thvc sv da c6 nv tir khi tru:&c s tudi'' AX.Macarenco GIAO DUC S PH D • ..,(, """ � , BAT DAU BANG UA T TH GIAO • ' NH s\l' phat trign cua nen khoa h9c t6i th�p nien 90 cua thekY 20 da mang llj.i rat nhieu phat minh sang tlj.O, the gi(ri ngay nay dang (y vao the Clj.nh tranh khoc li�t chrra tling c6. Con ngrr<'ri da y thfrc drrQ'c r�ng, khong nhiing phai quan tam t6i gi6i t\l' nhien va xa h9i ma con can di sau nghien cfru nhieu hon nfra ve qua trinh phat trign t\l' than. Coi tr9ng va tien hanh nghien cfru qua trinh thai giao da du dg chung ta chfrng minh dieu d6. a tinh An Huy c6 m9t em be s61n thong minh ten Vrrong Vi�t. Em la m9t trong nhieu "than dong" cua Trn<'>ng ham th\l khai thac tri tu� tre giai dolJ.n dau cua Vu Han. Vrrong Phi - cha cua Vrrong Vi�t cho biet, S\f thong minh cua Vrrong Vi�t hoan toan la nh(r qua trinh giao d\lC s61n dl.l'Q'C bat dau tir khi con & trong bao thai. Drr6i day toi xin d9c bfrc thrr ma anh da gill cho A• ' " � ' to1 va1 nam trrrac: "Toi c6 m9t niem tin viing chac vao hi�u qua cua qua trinh thai giao. Trrr&c khi ket hon, toi da may man dl.l'Q'C d9c nhiing cuon sach ve sinh tot Va giao d\lC tot do thay Va trung tam nghien cfru bien SOlj.n, Va toi cam thay minh c6 hfrng thu nhat doi v6i qua trinh thai giao. Sau nay, khi VQ' toi mang thai, toi luon ap U rat nhieu mong U'6'C tot d�p doi v(ri Chau, hi VQng Chau sau khi sinh ra se thong minh lanh lQ'i, l&n len c6 thg gianh drrQ'C chfrc quan quan toan h9c nhrr Tran Canh Nhu�n. Drr6i S\f hrr&ng d§:n cua thay, toi da Cung "hQ'P tac" v(ri VQ' minh, di)_c bi�t chu y t(ri vi�C dieu chinh tam trlj.ng cua co ay dg co ay luc nao cling cam thay vui ve, thoai mai. N goai ra, chung toi cling rat chu tr9ng t&i che d9 s dinh du5ng tot cho m� va thai nhi. Khi thai nhi trong bi;tng du<;rc nam, sau thang tutli, chung toi tn.rc tiep bat dau tien hanh qua trinh thai giao. Th{r nhat la cho thai nhi thu6ng th\rc am nh9c. Vi chu yeu la dg cho thai nhi nghe nen toi d�t tai nghe len vling bi;tng cua V<;Y. Dg c6 thg kich thich S\f phat trign ve tri tu� va cling la dg tinh cam cua chau du<;rc 6n djnh, toi l\fa ch9n nhfing giai di�u nh� nhang, hang ngay cho chau nghe vao luc 6 gier sang Va 9 gi(r toi, Clr lien t\IC nhu v�y, khong nghi ngay nao ca. Nhu the, toi > da co vfi thai nhi ho9t d9ng. Thfr hai la dg cho thai nhi lang nghe nhfing cuon bang ghi am bAng tieng Anh va nhfing n9i dung tri th\rc khac. Khi thai nhi du<;rc 8 thang tutli, toi bat dau cho chau nghe gi9ng d<;>c cac chfr cai tieng Anh va nhfing do9n h9i tho9i tieng Anh don gian, dong th<'ri cho chau nghe m9t each ngat quang do9n bang toi ghi am gi9ng dem cua minh tir 1 t&i 100, cac phep CQng trir don gian Va bang CUu chuong. Khong chi v�y, toi con cho chau nghe cac chfr cai phien am tieng Han va ca cac bai hat, cau chuy�n danh cho thieu nhi, cac bai tha eel ... Qua vai thang tr\fC tiep tien hanh qua trinh thai giao nhu v�y, '' C�U h<;>c sinh nho'' nay cua toi cuoi cung cling th\fC S\f den v&i the gi&i. D6 la m9t "hoang trr' khoe m9nh v&i khuon m�t xinh xan, mai toe den nhanh, doi mat ng<'ri sang m& to nhin xung quanh. Chau khong he quay kh6c. Tir d6, toi cang quyet tam dg sinh linh be nh6 vira m&i chao d<'ri cua toi di theo con du<'rng giao di;tc s6m. Ngay dau tien sau khi chau du<;rc sinh ra, toi da cho chau nghe nh9c ngay t9i dau giu<'rng cua chau & phong phi;t san khien cac bac si ng9c nhien VO cung. Ye sau, chau be nha toi C\fC ki thong minh, m&i 8 thang tucli da biet dung tay dg ra hi�u rAng minh da higu du<;rc vai tram tir don cua tieng Anh, sau d6 chau con c6 h\rng thu v&i sach, tranh, ti vi ... H� than kinh cua chau phat trign rat nhanh va kha nang tiep thu cling rat tot. Len nam tutli, Vuong Vi�t da tr& thanh h<;>c sinh l&p 3 tru<'rng tigu h<;>c Du<'rng Nhan Dan cua thanh pho Li;tc An. Chau h<;>c gioi deu tat ca cac mon, nhung d�c bi�t say me h9i h<;>a va rat thich d<;>c sach, chau da c6 hai tac phfim my thu�t du<;rc trung bay t9i trign lam my thu�t thieu nien nhi dong cua tinh An Huy. ve kha nang tieng Anh, chau da c6 thg n6i du<;rc nhfing do9n h9i tho9i don gian, c6 thg nghe, n6i, d<;>c, viet hang tram tir don, c6 thg t\l' viet m9t do9n van ngan hon 300 chfr, dung tir chu�n xac, hanh van luu loat. Chau lu6n khoe mlj.nh, linh ho9t, vui ve va dtrQ'C thay yeu blj.n men. Nhfrng trnbng h<;rp nhtr em be Vtrong Vi�t n6i tren qua kh6ng hiem. C6 rat nhieu em dtr<;rc li�t ke trong "Phtrong an O tu6i" deu da dtr<;rc thi;t htr6ng qua trinh thai giao & cac mfrc dQ khac nhau. Tuy nhfrng th\l'C nghi�m trong thCri ki mang thai ay cua cac b?c cha m� v&n con dang & giai do9n cam nh?n va mieu ta, song n6 da m& ra cho chung ta m9t con dtrbng hoan toan m&i, khien chung ta phai thay d&i nh?n th\rc va ttr duy. Dieu nay, cling giong nhtr quan ni�m ve qua trinh thai giao con mer ho cua chung ta trong thCri c& dlj.i cua Trung Quoc va S\l' th\l'C nghi�m ve qua trinh thai giao m9t each c6 keho9ch tren the gi&i ngay nay, tat ca deu cho chung ta thay m(\t dlj.O ly: Thai giao c6 thg mang l9i nhfrng hi�u qua than kY va tuy�t di�u. Nhi�m V\l cua khoa h<;>c la di tim cau tra lCri cho nhfrng van de ma con ngtrCri khong nhin thay dtr<;rc, khong tr\l'C tiep cam nh?n va ly giai dtr<;rc. Tlj.i > sao thai giao l9i la m9t bi�n phap quan tr9ng de giao di;tc tre em m9t each tich C\fC? D6 la vi n6 nuoi dtr5ng nhfrng mam non giau tri tu� ngay tir trong bao thai, dg no CO thg phat trign Vtron len mlj.nh me Va dtrQ'C tiep nh?n anh mi).t trCri sau ''con mtra" cua nen van minh nhan 109i. Chung ta dirng bao gier xem thtrbng thai nhi, n6 kh6ng don thuan la m9t "khoi thjt nh6 be" trong bi;tng m�. Chung ta nen biet r§.ng, thai nhi la m9t tigu sinh linh c6 SlrC song mlj.nh me nhat trong vU tri;t. M9t h<;rp m dtrQ'C tlj.O thanh tir S\l' ket h<;rp CUa cac tebao don trong tinh trung Va tr\rng, tir m9t sinh mlj.ng nh6 be kh6ng nhin thay dtr<;rc, chi chin thang sau, thai nhi da phat trign tr& thanh m(\t C thich. Thai nhi c6 the nghe dl.l'gc nhling am thanh ben ngoai tu cung. Khi ay, neu ngl.l'Cri m� uong nhieu nl.l'&c l9nh ho�c nl.l'&c soi, thai nhi se dlj.p th?t mlj.nh va dfr d9i, dung tia sang ngat quiing dg chieu len bl,lng m�, nhjp d?p CUa tim CO thg xuat hi�n S\l' bien d6i ro rang. Nam thang tu6i, thai nhi bat dau c6 kha nang ghi nh&, neu dl.l'Q'C nghe thay gi9ng n6i cua m� nhieu Ian se c6 cam giac an toan. C6 thg mut tay m9t each kha thanh thl,lC. Chli'c nang cua th?n bat dau phat trign, dii c6 thg tigu ti�n trong nl.l'&c oi. Sau khi uong nl.l'&c oi c6 thg thai ra thong qua ru9t non. Sau thang tu6i, thai nhi bat dau c6 kha nang ngm dl.l'Q'C mui cua m� va ghi vao trong tri nh&. S\l' v?n d9ng cua thai nhi khien nl.l'&c oi lac 11.l', kich thich Ian da. Bay thang tu6i, niio b9 thai nhi dii xuat hi�n cac nep nhan va dl.l'<'mg riinh ro rang, c6 ket cau phli'c tlj.p, cac tebao than kinh gan giong v&i nguCri trn&ng thanh. Thj giac cua thai nhi bat dau phat trign. Khi nghe thay nhling am thanh ben ngoai, c6 thg cam nh?n thich hay khong thich, neu khong thich thai nhi Se phan frng b�ng each mut tay (mQt SO tre SO' sinh sau khi sinh ra c6 ken & tay). Dii c6 kha nang phat am. Tam thang tu6i, thai nhi c6 thg nghe va phan bi�t dl.l'Q'C S\l' nh� nhang hay mlj.nh me, mfrc d9 cao hay thap trong gi9ng n6i va nhling 109i am thanh khac nhau (phan bi�t dl.l'Q'C S\l' khac nhau trong gi9ng n6i CUa bo Va m�) dong thCri c6 nhling phan {mg thg hi�n S\l' mfin cam v&i chung. Cac gai vi giac tren 11.l'Oi dii bat dau phat trign, c6 thg cam nh?n dl.l'gc vi dang va ng9t. Thong qua cac thi nghi�m doi v&i tre sinh non cho thay, thai nhi thl.l'<'mg thich vi ng9t. Luc nay, thai nhi dii c6 S\l' phan bi�t ve ngu va thfrc, c6 khi m� ngu song thai nhi l9i thfrc; biet phan bi�t gifra vui ve va khong vui ve. Ngoai ra, thai nhi con c6 thg cam nh?n dl.l'gc nhling cam xuc vui mirng, kich d9ng, bat an hay bi thl.l'ang cua ngl.l'Cri m� dong thCri c6 nhling phan frng v&i chung. Khi tu cung cua m� co l9i ho�c bi de nen do tac d9ng tir ben ngoai, thai nhi c6 thg dlj.p mlj.nh vao tu cung dg phan khang! Sau chin thang, thai nhi c6 thg dtrQ'C sinh ra m{it each khoe m;:tnh. Chung ta biet rAng, thai nhi da c6 day du Ive phu ngli t;:tng v&i chU-c nang phU-c t;:tp va hoan thi�n; c6 thinh giac, thi giac, xuc giac, vi giac va khtl-u giac ttrong doi m§:n cam, CO thg thoat ly khoi CUQC song a nh(r trong bvng IDE;! v&i Stfc song tran tre. SU-c song ay kh6ng phai bat chQ't hinh thanh khi thai nhi dtrqc sinh ra ma da ton t;:ti ngay trong qua trinh mang thai. T6i nghi, si.r khac bi�t gifra m{it dfra tre SO" sinh Va thai nhi a giai do;:tn CUOi chi la rat nho, ho�c c6 thg n6i rAng, d6 chi la si.r khac nhau qua vi�c sinh n& cua ngtrCri IDE;!. Vi the, chfrc nang sinh ly va tam ly CUa tre SO" sinh phat trign dong b{i, S\f phat trign CUa thai nhi cling ttrong t\f nhtr v�y, day la dieu kh6ng thg choi cai. Tat ca cac hi�n ttrQ'Ilg tam ly cua con ngtr<'ri c6 thg nay sinh va phat trign can t(ri hai dieu ki�n: m{it la nen tang sinh ly CUa nao b{i Va hai la S\f kich thich tt'r m6i trn<'rng ben ngoai. Tuy nao b{i cling nhtr chU-c nang tam ly cua thai nhi con rat non n6t song nhiing tac d{ing kich thich tt'r m6i trn<'rng ben ngoai cling la ket qua cua h� than kinh. Nhiing phan tl-ng tam ly con yeu 6t nay CUa thai nhi la CO" Sa dg tam ly con ngtrCri tiep tvc phat trign trong cac giai do;:tn sau. Vi the, chung ta tuy�t doi kh6ng thg xem nhE;! ma can phai chu y den n6 dung each, do d6, tien hanh qua trinh thai giao la m{it vi�c 16n dg giup thai nhi trn&ng thanh thu�n lQ'i. Chung ta c6 thg d}nh nghia ve thai giao nhtr sau: Thai giao la qua trinh giao dvc v(ri cac bi�n phap tting hqp dtrQ'C bat dau tlr luc mang thai, dieu chinh hoan canh moi trtrCrng trong Va ngoai CO" thg IDE;!, tranh nhfulg kich thich kh6ng tot anh htr&ng t&i thai nhi; mang den cho thai nhi nhiing kich thich co lQ'i, thuc dfiy S\f phat trign khoe m;:tnh Ve thg chat Va tinh than CUa thai nhi, CO lQ'i cho S\f trtrang thanh khoe m;:tnh Ve sau, dg thai nhi CO dtrQ'C S\f phat trign toan di�n Va day du. Thai giao vtra la m{it phan quan tr9ng trong qua trinh nghien Ctfu Ve sinh tot, vtra la digm khm dau CUa giao dvc s&rn, la digm ket hqp hai hoa cua ca ba yeu to sinh tot, cham soc tot va giao dvc tot. V�y phai tien hanh qua trinh thai giao nhtr the nao? C6 hai phtrong phap thai giao la thai giao tri.rc tiep va thai giao gian tiep. T6i da t6ng ket m{it so phtrong phap thai giao di.ra tren nhiing tai li�u lien quan Va S\f nghien Ctfu CUa ban than trong nhieu nam cung nhiing kinh nghi�m cua cac h9c vien da dtrQ'C ham thv giao dvc ngay tt'r giai do;:tn dau, dtr6i. day xin gi6i. thi�u tom tat dg m<;>i ngrr<'ri tham khao. , Thai giao gian tiep Thai giao gian tiep la trong qua trinh mang thai, cha m� t90 ra cho thai nhi nhfulg anh htr6ng tot doi v6i. S\l' sinh tru6ng Va phat trign CUa thai nhi, dong th(ri tranh nhfulg anh htr6ng xau; lam cho ca m� Va thai nhi deu dtrQ'C htr6ng mQt CUQC song V�t chat Va tinh than phong phu, day du, kfch thich S\l' phat trign khoe m9nh Ve thg chat cling nhtr tinh than CUa thai nhi. Thai giao gian tiep c6 ba phtrong di�n chinh: 1. Thai giao ve m�t dinh dtr&ng Can chu y t6i. che d9 dinh dtr&ng hQ'P ly cho ca hai m� con trong giai do9n mang thai. N6 khong chi don thuan la vi�c an no hay an cang nhieu cang tot. Che d9 dinh dtr&ng can phai day du, cac 109i th\l'C phfim can phai phong phu, an uong c6 quy lu�t va hap th\l m9t ltrQ'Ilg vira phai. Thong thtrbng, thai ph\l m9t ngay can 1-2g protein va lg chat khoang cho 1kg tr9ng ltrQ'Ilg ca thg. N goai ra, con can tang ctrbng ltrQ'Ilg hap th\l cac 109i vitamin A, B, C, D, K. Trong giai do9n sau cua thai k)', nhi�t ltrQ'Ilg hap thu can phai tang len tir 10% t6i. 25% so v6i. binh thtrbng nhrmg khong nen an nhieu chat beo. Cac chat dinh dtr&ng nay c6 trong nhiing 109i th\l'C phfim nao? Thong thtrbng, che d9 an hang ngay cua thai ph\l nhtr sau: khoang 4oog ngli coc, sog cac che phfim tt'r d�u, sog cac 109i rau xanh, khoang lOOg cu d�u, khoang 5og-1oog thit n9c, ca ho�c trling, 25g gan lQ'Il, 1og VO tom, lOg rong bign, lOg dau mer, 25g dtrbng do, lOOg hoa qua. Tat nhien, ltrQ'Ilg thfrc an nhtr v�y khong phai la tuy�t doi ma chi la m9t con so tr&c ltrQ'Ilg. S\l' phong phu cua cac 109i th\l'C phfim c6 vai tro rat quan tr9ng, cac 109i th\l'c phfim nhtr vt'rng, l9c, dao nhan, hoa htr6ng dtrong, tao tia, cua bign, sfra, ca rot, co linh lang, cac 109i giap xac, cac 109i san phfim tt'r sfra va cac 109i th\l'C phfim CO nguon goc hoang da ... nen an neu CO dieu ki�n. Khong nhfulg v�y, can chu y t6i. S\l' phoi hQ'P hai hoa CUa mau sac, htrong vi va hinh dang cua cac m6n an, nen them toi va vi ng9t m9t each hQ'P ly. Khi nghien cfru ve che d9 dinh dtr&ng danh cho thai ph\l, ban than cac thai ph\l cling nen chu y la khong nen an qua no, an it va chia lam nhieu bfra, an it muoi Va cac 109i th\l'C phfim d9ng long, it an cac chat mer Va cac 109i gia vi c6 tinh kich thich nhtr 6t, h9t tieu, khong nen an nhieu mi chinh va do h(ip. 2. Thai giao ve mi).t tinh than Hi�n nay, tuy chtra phat hi�n ra moi lien h� ve mi).t tinh than tri.rc tiep gifra m� va thai nhi, song dieu chac chan la, gifra m� va thai nhi co moi quan h� tinh than gian tiep. Cac thanh phan hoa h9c trong mau dii gan ket hai sinh mlj.ng l9i v&i nhau. Nhfrng nghien cfru sinh ly h9c hi�n dll.i dii phat hi�n ra, tam tr9ng cua ngtr<'ri m� se tri.rc tiep anh htr6ng t&i ltrQ'Ilg n9i tiet, ma cac v?t chat trong nQi tiet Se theo mau tham vao ben trong CO' thg thai nhi, khien thai nhi tiep nh?n nhfrng anh htr6ng tot hoi).c xau. Neu thai phv mang tam tr9ng cang th�ng, lo au, SQ' hai hay buon rau thi tuyen to thtrQ'Ilg th?n Va hoc mon CUa VO tuyen thtrQ'Ilg th?n se tang cao roi theo mau tham vao ben trong CO' thg thai nhi khien tim thai d?p nhanh hO'Il, thai nhi co nhfrng err d9ng bat thrrbng, so Ian d9ng thai th?m chi co thg tang gap bon Ian, trrrbng hQ'P nghiem tr9ng con khien thai nhi bi di dlj.ng hoi).c ngtr<'ri m� bi say thai. Vi v?y, nen y h9c cua Trung Quoc dii s61n canh bao cac thai phv: "Thai nhi song nh<'r m�, m� va thai nhi co chung qua trinh ho hap, chung cam nh?n vui buon, neu phat trign l�ch l9c se gay ra di t?t cho thai nhi". Do do, trong qua trinh mang thai, cac thai phv can het SlrC chu y gifr cho tinh than cua minh luon vui ve, tam ly khoe mlj.nh, nen nghi t&i nhfrng dieu tot d�p trong ttrO'Ilg lai, ti.r tlj.o cho minh m9t moi trubng nh� nhang, thoai mai va ttrO'i m&i, 109i bo nhfrng lo lang va phien niio, sinh ho9t dieu d9 va quy cu. Ngoai ra, thai phv nen thtrbng xuyen thtr6ng th\rc nhfrng giai di�u am nh9c du dtrO'Ilg, thtr6ng th\rc canh d�p cua thien nhien cung nhfrng tac phfim ngh� thu?t tao nhii, nen d9c cac 109i truy�n dong tho9i, cac bai thO' cung nhfrng cuon sach noi ve giao dvc tre em ... Th?m chi, cac thai phv con nen thtrbng xuyen ngam nhfrng em bup be do chO'i xinh xan va ttr6ng ttrQ'Ilg r�ng roi day minh cling se co m9t d\ra con xinh xan va dang yeu nhtr the ... Ngay ca vi�c cac ba m� ngoi chai dau trtr&c ban trang digm cling la m9t phan cua thai giao. Noi tom l9i, thai phv can gifr dtrQ'C cho minh cam giac ng?p tran hlj.nh phuc, b&i le cam giac hlj.nh phuc ay se lam san sinh ra cac chat n9i tiet co lQ'i, nh<'r do mang l9i cho thai nhi nguon dinh dtr5ng tinh than phong phu nhat. Trong qua trinh thai giao ve mi).t tinh than, ngtr<'ri chong dong m9t vai tro VO cung quan tr9ng. Trong niem vui Strang sap dtrQ'C lam cha, ngtr<'ri chong khong nen quen di trach nhi�m cua minh. Tat nhien, ngtr<'ri chong can doi XU v&i ngu<'ri VQ' dang mang thai cua minh th�t than m�t, gan glii, am ap Va tham thiet, luon CO gang d� dem den cho VQ' S\l' VUi tll'ai Va hai hl.l'&c cling nhl.l' an Ui VQ', quan tam den CUQC song V�t chat Va tinh than cho VQ'. N gl.l'<'ri chong nen thl.l'<'mg xuyen drm VQ' di d?O, n6i chuy�n cling VQ', lam ch6 di;ra tinh than vfing chac cho vg. Ngoai ra, trong qua trinh mang thai, hai VQ' Chong nen hlj.n che sinh holj.t tinh d1,lC, trong ba thang dau CUa thai k)' Va IDQt thang trl.l'CrC khi sinh tuy�t doi kieng giao hgp. 3. Tranh nhfing kich thich khong tot M9t sinh m?ng nho be non n&t khong th� chju di;rng dl.l'Q'C bat k� si;r t6n thl.l'ong nao, du la nhE;! nhat. Nhfing t6n thl.l'ong ma ngl.l'<'ri 16-n dl.l'<'mg nhl.l' khong cam nh�n dl.l'Q'C, doi v(ri con tre l?i la nhfing t6n thl.l'ong sau sac. Vi V�y, trong qua trinh mang thai, cha IDE;! thai nhi can bao V� con minh het SlrC cfin th�n, CO gang tranh nhfing nguy h?i do cac kfch thfch khong tot gay ra. Thai phv can phai kieng rat nhieu thfr, quan tr9ng nhat la phai gifr cho C cho sir phat trien cua tri tu� va tinh each linh hol;lt sau nay cua thai nhi. Thai giao thong qua am nh?C con co thg gieo mam tai nang ngh� thu�t. M9t b�nh vi�n & Ao dii tien hanh thai giao b�ng am nhl;l.C doi v&i 35 thai ph\l. ve sau, trong so nhfrng drra tre dtrQ"C sinh ra c6 7 ngrrCri tr& thanh nh?c si, 2 ngtrCri tr& thanh di�n vien mua, nhfrng ngtrCri con l?i deu c6 kha nang cam th\l am nhl;l.C tot. Ngon ngfr cling la m9t hinh thrrc thai giao thong qua am thanh khac. E>g thai nhi lang nghe tieng n6i cua cha m� se khien d?i niio cua thai nhi c6 nhfrng an ttrQ"Ilg dau tien ve ngon ngfr. Tuy thai nhi hoan toan khong higu dtrQ"C y nghia CUa nhfrng }(ri noi do, song no CO thg lam quen v(ri ngfr am ngfr di�u, tir d6 kich thich kha nang thich frng v&i ngon ngfr cua d?i niio sau > nay. Thai nhi trong nhfrng thang sau cung con c6 the phan frng l?i v&i l(ri n6i. C6 m9t doi VQ" chong rat mi.re yeu thtrong nhau & bang Florida ntr&c My, m6i sang s&m, ngtrCri chong thtr<'rng ap sat vao b\lng ngtrCri VQ" dang mang thai cua minh va n6i v&i thai nhi dii hon nam thang tu6i trong d6: "Ctrng a, bola bo cua con day, bo dang n6i chuy�n v&i con day!" M9t thCri gian sau d6, chi can ngtrCri cha cat len tieng n6i than thtrong ay, thai nhi lien d?p nh� dg thg hi�n sir phan frng l?i. Sau khi dtrQ"c sinh ra, m6i Ian drra be keu kh6c chi can nghe thay cau n6i nay lien l�p trrc nin va m& mat nhin khap xung quanh. Vi v�y, trong thCri gian mang thai, cha m� nen di).t ten yeu cho con va thtr<'rng xuyen gQi ten n6, dg giup con thong minh va c6 tinh cam 6n djnh hon. 2. Thai giao thong qua v?n d{ing Xue giac va giac quan v?n d{ing cua con ngi.rCri deu c6 thg truyen t&i d;:ti niio thong qua cac b6 day than kinh. Cung v&i S\l' phat trign niio b9 cua thai nhi, khi dl.l'Q'C hai den ba thang tu&i, cac chi CUa thai nhi da CO thg v?n d{ing. Roi rat nhanh ch6ng, nhfrng ho;:tt d{ing cua thai nhi tr& nen phong phu hon: biet nuot, biet non, nham mat, mut tay, nam tay, ci.ra minh, d;:tp chan, vi).n minh, dufii chan tay. Sau khi mang thai dl.l'Q'C hon thang, thai ph\l se cam nh?n dl.l'Q'C S\l' v?n d{ing cua thai nhi. Day la nhfrng v?n d{ing mang tfnh ban nang trong qua trinh phat trign CUa thai nhi. Vi v?y, tren CO' SU nay, qua trinh thai giao thong qua v?n d{ing cua chung ta se kich thich cam giac dl.l'Q'C XOa Va dl.l'Q'C v?n d{ing, giup thai nhi CO S\l' phat trign tot hon ca " h" h,., I" . ve h h" t e c at an tin t an. Thai giao thong qua v?n d{ing, thfr nhat la thi.rc hi�n d{ing tac xoa. Ngl.l'Cri m� nKm nghi tren giIT<'>ng, toan than tha long, sau d6 di).t ng6n tay len vling b\lng chfi thai nhi thl.l'0ng d;:tp roi an nh� va nang tay len. Hang ngay nh� nhang thi.rc hi�n d{ing tac nang va an nhieu Ian, dan dan thai nhi se c6 phan frng: M� an m{it cai, thai nhi d;:tp m{it cai. Day chinh la hi�n tl.l'Q'Ilg "S\l' v?n d{ing thai nhi'' thu tj, CO thg kfch thfch S\l' phat trign CUa nao ' d" 'X , , va Q man cam cua ca th" e. > Thfr hai la khi thai ph\l mang thai dl.l'Q'C sau, bay thang da CO the XOa thay dau va lrmg cua thai nhi, ngi.rCri m� c6 thg nh� nhang kich thich thai nhi "di b9'' trong trr cung dong thCri cho thai nhi lang nghe nhfrng giai di�u am nh;:tc du dl.l'ong. Thfr ba la ban than ngi.rCri m� phai ti.r thi.rc hi�n cac d{ing tac khi mang thai, t?p thg d\lC m{it each vira phai va hgp ly. T?p thg d\lC khong chi khien thai ph\l cam thay khoe khoan, thoai mai hon ma con c6 lQ'i cho vi�c sinh n&. Dieu quan tr9ng hon la, t?p thg d\lC con c6 thg kich thich thai nhi v?n d{ing, thuc d�y S\l' phat trign ca ve thg chat I§n tinh than cua thai nhi. V (ri thai nhi da dl.l'Q'C ren luy�n thong qua v?n d{ing, sau khi sinh ra cac d{ing tac cua tre xuat hi�n s&in hon so v&i nhfrng dfra tre binh thl.l'Ong khac, S\l' phat trign CUa CO' bap cfing tot hon, tay Se cang linh ho;:tt hon, ma "tay linh ho;:tt thi dau 6c thong minh"' nhl.l' v?y se kich thich niio phat trign m{it each ti.r nhien, con tre se cang khoe m;:tnh va thong minh hon. Cuoi cling, toi muon gi&i thi�u m{it phl.l'ong phap thai giao huyen bi mang ten ''thu�n theo le TI.r nhien". Gifra mli) va thai nhi dU"bng nhU" c6 chung ''cam \mg tam linh". Ngl.l"oo mli) nghi gi, h9c gi, thai nhi deu c6 thg tiep nh�n nhfmg anh hU"6ng cua n6. Vi v�y, ngU"OO mli) c6 thg dl).y dfra con thO" trong bvng minh nhU" dl).y m{>t h9c sinh tigu h9c, ti.r minh len l&p cho con bAng ngon ngfr cua rieng ban than. Hi�u qua than kY cua phU"O'Ilg phap thai giao nay se dU"Q"C bigu hi�n & dU-a tre sinh ra sau nay, toi cung khong ro vi nhfmg nguyen nhan cua hi�n tU"Q'Ilg d6 la do dau. Tac gia cua cuon Thai nhi la nhan tai la m{>t ci).p VQ" chong, ngU"OO chong la m{>t cong dan My ten Sisedike, VQ" mang quoc tjch Nh�t ten Saneko. HQ da ap dvng phl.l"O'Ilg phap thai giao di).c thu dg boi dU"5ng nen bon co con gai than dong cua minh. Co con gai dau long ten Susan 11 tu6i dang theo h9c l&p sinh vien di.r bi cua trubng Dl;li h9c Maskin Grid, co con gai thrr hai ten Stacey 9 tu6i dang h9c l&p 10, co con gai thU- ba ten Stephanie dang h9c l&p 7 va co con gai ut ten J aina dang & nha ti.r h9c chU"O'Ilg trinh cua h9c sinh l&p 5. Chi so IQ cua ca bon co be nay deu tren 160. Dieu kill). la, trong qua trinh thai giao, cha mli) co be luon tien hanh "h9i thol).i'' v&i thai nhi, vi the khien cac co be sau khi sinh ra khoang hai tuan da biet n6i, ba thang da c6 kha nang n6i chuy�n. Si.r phat trign ve kha nang hol).t d{>ng cua cac co be cung nhanh ch6ng khac thU"bng, sau sau thang da h9c di dl).i tigu ti�n bAng bo, sau chin thang da bat dau t�p di. Ki tich ay khong khoi lam chan d{>ng nU"CrC My, n6 dan tr& thanh m{>t de tai khien m9i ngU"oo tren khap the gi&i soi nbi binh lu�n. Saneko da thi.rc hi�n "PhU"O'Ilg phap thai giao Sisedike" cua chong nhl.l" the nao trong thi.rc ti�n? Ba hat cho con nghe v&i gi9ng dju dang, uygn chuygn dg con lang nghe dU"Q"C nhfmg am thanh day ap S\f tuy�t di�u cua CUQC song. Luc nao ba cung nh(r t&i S\f ton tl).i cua con va thU"bng xuyen tro chuy�n cung con. Roi ba giang cho con nghe ve h{>i hol)., kg cho con nghe cac cau chuy�n, khi di tan b9 ben ngoai luon luon chu y nhin nhieu, nghe nhieu va nghi nhieu. Khi thai nhi dU"Q"C nam thang tu6i, ba dung nhfmg manh giay phat sang dg dl).y chfr cho con, dl).y con h9c toan, lam quen v&i cac phl.l"O'Ilg phap tinh toan va cac hinh ve; giang cho con nghe ve dung khi, chinh nghia va tinh bl).n, dem den cho con nh�n thfrc Ve cac S\f V�t, Ve t\f nhien, con ngl.l"OO Va xa h{Ji ... N gU"oo binh thU"bng trong thay canh ay deu cho rAng, ngU"oo m!i! nay mac b�nh "than kinh". Toi nghi, day la m{>t phl.l"O'Ilg phap thai giao C\fC ki hi�u qua. C6 le, d6 la nh(r tac dvng cua n{>i tiet ben trong CO' thg mli). Bat kg m{>t hol).t d{>ng tinh than, tri tu�, tinh cam hay ho9t d9ng y chi nao cua con ngrrCri cling deu san sinh ra n9i tiet v&i nhiing tinh chat khac nhau. Cho du t&i nay con ngrrCri v§:n ch rm nh?n thfrc Va phan tich dl.l'Q'C Cl,l th� nhfrng v?t chat hoa hQC Va sinh h9c khac nhau ay thi chung v§:n ngam anh hrr6ng t&i si;r phat tri�n cua thai nhi. NgrrCri m� cua bon co con gai than dong n6i: "M9t trong nhiing van de CO' ban cua phrrang phap thai giao Sisedike la thi giac h6a cac 109i si;r v?t, sau d6 truyen d9t cho thai nhi. Tr& ng9i 16n nhat cua n6 la tam tr9ng phfrc t9p, khong yen bn va hay hoang hot cua ngrrCri m�''. Tam tr9ng cua > ngrrCri m� on dinh, vui ve cung v&i si;r t?p trung chu y vao m9t vi�c nao d6 (khi t?p trung duy nhat vao vi�c d9Y thai nhi nh?n biet m9t si;r v?t, SIT dvng do v?t, cac tranh ve hay tl.l'6ng tl.l'gng thi giac hoa ... ) thi nhieu kha nang trong CO' th� CUa ngl.l'Cri m� Se san sinh ra mQt lrrgng 16n nhfrng v?t chat sinh h6a trrang frng va c6 lQ'i cho thai nhi, tir d6 mang l9i cho thai m9t nguon dinh drr6ng tinh than va nhiing to chat tiem �n d� phat tri�n tri tu� m9t each tot nhat. Thai giao vira la m9t mon khoa h9c lau dCri va cling la mon khoa h9c non tre nhat. N6i va mieu ta ve thai giao da c6 den hang ngan nam lich SIT, song nhiing nghien cfru ly lu?n va thi;rc ti@n khoa h9c cua n6 m&i chi dang & giai do9n ch?p chiing. Nhiing nghien cfru ly lu?n va thi;rc ti@n hi�n nay deu chrra du d9 hoan thi�n va thanh thvc, vi the n6 chi c6 tac dvng gQ'i m& d� m9i ngrrCri tiep tl,lc di sau nghien cfru va tim hi�u nhieu han nfra. Mong r�ng, cac b?c cha m� neu cam thay c6 hfrng thu v&i thai giao, chi can khong c6 cac ho9t d9ng thai giao mang l9i tac dvng phv cho thai nhi (can chu y khong nen tuy y li;ra ch9n cac may trg giup cho qua trinh thai giao, cac cuon bang thai giao cling nhl.l' khong nen dung tay an qua m9nh vao thai nhi), tat ca cac phrrang phap khac deu c6 th� ap dvng m9t each hgp ly, thIT nghi�m m9t each chuyen can va c�n th?n. Toi tin r�ng, cung v&i vi�c tuyen truyen tich ci;rc ki�m soat vi�c gia tang dan so va nang cao to chat dan so ngay m9t sau r(\ng han, qua trinh thai giao Va giao dl,lC ngay tir giai do9n dau Se dl.l'Q'C m9i ngrrCri coi tr9ng han nfra, hap d§:n nhieu ngrrCri lam cong tac giao dvc di sau nghien cfru Va thi;rc nghi�m, dl.l'Q'C xi[ hQi Cong nh?n Va dl.l'Q'C dong dao m9i ngrrCri ung h9. Toi con nghi, neu c6 ai d6 di tim lCri giai dap cho nhiing dieu bi �n trong "Phrrang phap thai giao Sisedike'' m9t each tri�t d� tren CO' s& si;r tien b9 cua sinh ly h9c, tam ly h9c, nao khoa va y h9c thi ngrrCri ay da c6 cong hien vi d9i cho si;r phat tri�n cua nhan 109i. Cho du la chi kham pha m9t phan quan tr9ng trong "Phrrang phap thai giao Sisedike'' di nfra cling dang d� dtrQ"C trao giai thtr6ng Nobel cao quy roi. ''Con du&ng & noi dau? &noi ma con nguOi ddm chan Zen vii. di qua, con du&ng dut;rc m& ra tU: chinh nhfmg btti tam gai!'' L6 Tan ''Neu miJi m<)t thai nhi tren the gi&i nay deu dtrt;rc hap thµ dinh duiYng tot trong qua trinh sinh tru&ng vii. phat triin, thi binh quan mi5i phut co thi no se co thi tang them 250.000 tebao." Richard Leisitake CO BE NG I SOI ALA , ,_ ' ,A. """ CUNG LA OT ''THAN ' . DONG'' Toi c6 m9t ngl.l'Cri bll.n, tir nho anh ta chrm bao gia an thjt lgn. Sau khi tnr&ng thanh, hi�u r�ng thjt lgn c6 ch\ra nhieu chat dinh dl.l'6ng, hon nfra khong an thjt lgn se rat bat ti�n khi tham gia cac bfra ti�c, v�y la anh blj.n toi muon h9c each an thjt lgn. Ai nga, anh ta h9c an thjt lgn con kh6 hon ca Uong thuoc, khong nhfrng an rat kh6 Sa ma con Clr an vao la non, vi v�y anh ta danh tir bo y djnh nay. Ai bao anh ta tir nho chi an thjt bo CO" ch\r? Nang li;rc h9c t�p cua tre nho VO cling tuy�t di�u. Neu dl.l'Q"C 16n len trong m9t gia dinh c6 van hoa, n6 se tr& thanh m9t nhan tai ki�t xuat; neu tnr&ng thanh trong m9t b9 l9c l9c h�u ngu dot, n6 se tr& thanh m9t con ngl.l'Cri ngu dot tam thl.l'ang; neu 16n len cling v&i m9t bay s6i, n6 se tr& thanh m9t d\ra be ngl.l'Cri s6i. L6n len & m9t quoc gia hay dan t9c nao, n6 se hap thu dl.l'Q"C ngon ngfr, van h6a va t�p tvc truyen thong cua quoc gia, dan t9c ay. Chung ta nen tim hi�u xem tlj.i sao tre SO" sinh l9i c6 nang Ii.re h9c t�p kY di�u den v�y? Suot ca ngay tir sang t&i toi, chung c6 th� ngoan ngoiin vui chai ho�c cung c6 th� keu kh6c vang nha? S& di nhl.l' v�y vi tre SO" sinh dang & vao ''giai do9n h9c each thich \mg trong VO th\rc''. Day la giai do9n ma thien nhien dii ban t�ng rieng cho nhfrng sinh mlj.ng nho be d� chung c6 th� h9c ban linh sinh ton. Chung c6 phtrong thirc nh�n biet the gi&i rat d9c dao, khong giong v&i nhfrng ngtrCri da c6 nao b9 phat trign ttrong doi hoan chinh. M9t vai di).c digm dtr&i day CUa tre SO' sinh CO thg keo dai t&i khi chung 16n hon mQt chut. 1. Vo thirc Hay con g9i la y thirc tiem fin, hoi).c dang y thirc. Tre SO' sinh VO tri VO giac, khong c6 ngon ngfr, khong c6 suy nghi va hanh vi. > E>i).c bi�t la tt'r khi sinh ra cho t&i luc hai tuoi, tre sO" sinh & vao ''giai do9n vo thirc hoan toan", ban than chung khong thg biet dtrQ'c minh dang lam gi, dang h9c gi, tat ca deu n�m trong mQt CUQC song hfin dQn, the nhtrng luc nay tre l9i h9c dtrQ'C rat nhieu tri thirc, tri tu� phat trign t&i mire toi da, sang tlj.o ra phan 16n nhfrng hanh vi cua m(lt con ngtrCri xa h(li. Tat nhien, tre khong he hay biet dieu nay. Chinh vi v�y, sau khi 16n len, con ngtrCri khong thg ghi nh& dtrQ'C trn&c nam ba tu6i minh da song nhtr the nao. Neu con ngtrCri c6 thg ghi nh& dtrQ'C nhfrng hanh vi h9c t�p cua minh trtr&c nam len ba thi giao dv.c s&m cung khong khien m9i ngtrCri kh6 higu nhtr hi�n nay. Sau khi len ba y thirc tiem fin nay dan suy yeu, the nhtrng phan 16n v&n dtrQ'C lrru gifr l9i t&i khi trn<'rng thanh. Phan y th ire tiem fin cua ngtrCri trtr<'rng thanh cfing la mQt linh V\l'C nghien Clru quan tr9ng CUa tam ly h9c. 2. Thich nghi v&i hoan canh Tre nh6 tt'r o-6 tu6i hoan toan la m9t loai sinh v�t cua moi trn<'>ng, chi can nhfrng kich thich tt'r moi trn<'>ng khong VtrQ't qua kha nang chiu di;mg ve sinh ly va tam ly cua tre thi tre c6 thg tt'r tt'r thich nghi v&i bat cir hoan canh nao. ' Neu blj.n cho tre mi).c it quan ao, n6 se khong SQ' l9nh. Neu bll.n ton tr9ng tre, n6 se biet t\l' yeu thtrong va tran tr9ng minh. Neu blj.n n6i cho tre ngon ngfr cua bon quoc gia, tre se niim vfrng dtrQ'C khfiu ngfr cua bon ntr&c d6. Neu bll.n coi tre nhtr m9t m6n do chm hoi).c qua yeu thrrong n6, n6 t\f nhien Se tr(r nen ngang ngtrQ'C, buong tha Va y l9i ... Karl Marx dii rung n6i: "Con ngtr<'ri sang t90 ra hoan canh, ttrong ti;r nhtrv�y, hoan canh cung sang t90 ra con ngtrCri''. Dieu nay dtrQ'C thg hi�n ro nhat trong giai do9n thich nghi v&i hoan canh cua tre SO' sinh. Giai do9n tl'r hon mi;>t tu6i tr& di, tuy nang li;rc thich nghi v&i hoan canh giam so v&i giai do9n sa sinh song vfin con & mfrc cao. 3. C6 dtrQ'C si;r mfin cam Neu tre nh6 dtrQ'C tiep xuc v&i mi;>t si;r v�t nao d6 s&in nhat, nhieu nhat va thtr<'>ng xuyen nhat, vui ve nhat, chung se c6 si;r mfin cam, yeu quy va tinh nguy�n tiep xt1c v&i si;r v�t d6 thtr<'>ng xuyen nhat. Vi sao m9i di'.ra tre l9i yeu m� cua minh? Tinh yeu ma chung danh cho m� qua khong CO each nao di�n ta b�ng l(ri dtrQ'C. C6 ngtr<'ri cho r�ng d6 la do ttr chat bfim sinh va moi quan h� huyet thong quyet dinh. Khong phai v�y! D6 hoan toan do m� la ngtr<'ri ma tre tiep xUC SOOn nhat, nhieu nhat, thtrang xuyen nhat, vui Ve nhat, vi the tre CO dtrQ'C "si;r mfin cam doi v&i m�". Neu sau khi sinh con ra, ngtr<'ri m� giao con cho vU nuoi cham s6c, thi khong day nua nam sau, di'.ra tre ay se nhin m� de cua minh nhtr ngtr<'ri xa 19, b&i vi n6 khong he thiet l�p nen dtrQ'C ''si;r mfin cam doi v&i m� de'' ma thay vao d6 la "si;r mfin cam doi v&i vU nuoi". 4. Hinh thanh nen nhfrng an ttrQ'Ilg Nhfrng an ttrQ'Ilg c6 dtrQ'C nhieu Ian trong giai do9n SO' sinh se khac sau vao trong nao Va ben vfrng t&i mfrc CO thg di theo SUOt CUQC dCri, tra thanh nhfrng khai ni�m co dinh cua mi;>t con ngtr<'ri. Cach day khong lau, toi c6 ket giao v&i mi;>t ngtr<'ri b9n m&i. Ngtr<'ri nay da xa que tlr nam tam tu6i, sau do bon ba, Ctr tru a nhieu nai ca trong Va ngoai ntr&c, c6 thg n6i rat nhieu thi'.r tieng va phtrong ngfr khac nhau, nam nay ong ay dii hon 70 tu6i. Qua gi&i thi�u, chung toi quen biet nhau. Sau mi;>t hai Ian chung toi cung nhau n6i chuy�n, VQ' toi bao, ngtr<'ri b9n ay cua anh chac chan la ngtr<'ri dia phtrong nao d6, b&i trong gi9ng n6i cua ong ay c6 khfiu am cua ngtr<'ri nai d6. Dieu d6 qua khong sai vi suot hon 62 nam qua, ngtr<'ri b9n nay cua toi vfin khong thoat ly khoi dau an cua tieng n6i que nha. Xem ra, nhfrng dau an cua th<'ri tha au m&i th�t sau sac lam sao! 5. Kha nang ghi nh& thong qua an ttrQ'Ilg Tri nh& cua ngl.l'Cri tru6ng thanh bao gom tri nh& phan tich va tri nh& ly giai. Vi d\l, dg ghi nh& m9t ngl.l'Cri, chung ta se l�p tfrc phan tich ngl.l'Cri d6 la nam hay nfr, gia hay tre, cao hay thap, beo hay gay ... The nhrmg, tri nh& cua tre SO' sinh khong can Va cfing khong thg phan tich hay ly giai nhl.l' v�y, no hoan toan ghi nh& nh<'r nhfrng an tl.l'Q'Ilg c6 dl.l'Q'C. B9 nao cua tre SO' sinh se Ch\lp l9i hinh anh giong nhl.l' mQt chiec may anh, Se ghi l9i am thanh giong nhl.l' mQt chiec may ghi am. Khu V\l'C ghi nh(r trong bQ nao CUa chung giong nhl.l' m9t CUQn phim quay ch�m, chi can chieu di chieu l9i vai Ian la c6 thg ghi nh& dl.l'Q'C ngay. Tre SO' sinh ghi nh(r cac S\l' vi�c, nam vfrng ngon ngfr, nghe nh9c, xay d\l'Ilg hanh vi ... deu nh<'r vao kha nang ghi nh& "cam quan" nhieu Ian. Kha nang ghi nh& nay VO cung hi�u qua. Bl.l'CrC sang lfra tutli m&i, kha nang ghi nh(r thong qua an tl.l'Q'Ilg nay v�n rat m9nh, kha nang ghi nh& thong qua ly giai da bat dau xuat hi�n, vi the, chung ta vira can phai t�n dl,lng kha nang ghi nh& thong qua an tl.l'Q'Ilg, Vl'ra > nen phat trien kha nang ghi nh& thong qua ly giai. 6. Higu S\l' vi�c thong qua tinh huong Tre nho ly giai S\l' v�t khong can t&i tl.l' duy suy lu�n, cung khong can phai giai thich ma tri tu� CUa chung CO thg higu dl.l'Q'C cac S\l' vi�c thong qua nhfrng tinh huong trong CUQC song mQt each t\l' nhien. Hang x6m nha toi c6 m(lt chau be hai tutli, chung toi thl.l'<'rng gQ'i y dg chau n6i chuy�n va hay hoi chau: "Bo chau di dau roi?'' Luc dau, co be tron xoe doi mat nhin toi khong higu, cung khong tra l<'ri. V�y la, toi ben n6i v&i chau: "Bo di lam roi''. D9Y vai Ian nhl.l' the, ve sau khi toi hoi, chau cung biet n6i: ''Bo chau di lam roi". Nhrmg ve CO' ban, chau khong higu nghia cua tir "di lam" la gi. Luc nay, neu ngl.l'Cri 16n giai thich v&i chau: "Di lam c6 nghia la t&i m9t dO'Il vi nao d6 lam vi�c, lao d(lng thay vi lao d(lng & nha"' chac Chan cang giai thich Chau Se cang cam thay mO' ho. Nhrmg, b9n dirng lo l�,� �a m� th<'ri��h9i, �h� bori� ra kh6i� m& butli sang va tr& ve m6i butli chieu, thay ngl.l'Cri l&n kg nhfrng chuy�n xay ra nai Cong s&; roi tinh CCr chau dl.l'Q'C bo dl.l'a t(ri CO' quan chai, chau t\l' nhien se tir tir higu ra di lam la gi. Tre nh6 tir giai do9n khong c6 ngon ngfr, khong biet tl.l' duy, khong higu dl.l'Q'C bat kg tir ngfr nao cho t(ri giai do9n nghe dl.l'Q'C, higu dl.l'Q'C Va quen v(ri ngon ngfr, nh?n biet the gi&i. Ki tich nay la ket qua cua qua trinh linh h(ii. Nhfrng S\f v?t dtrQ"C de c?p den trong ngon ngfr rat nhieu, rat phfrc tl;lp Va rat r(ing, the nhtrng tre nho deu CO thg higu dtrQ"C. Th?t ra, ngtr<'ri 16n nen higu dieu nay, khong c6 gia dinh nao dl).y con tre bAng each giai thich ca. Vi di;t nhtr khong thg dl).y m9t tre SO" sinh ba thang tu6i nh?n biet m� cua minh bAng each n6i v&i n6 rAng: ''Con a, day la m� CUa con, m� la ngtrm phi;t nfr da sinh ra Va nuoi nang con, la VQ" CUa bo ... " Chung ta khong can dl).y tre SO" sinh nhfrng tri th\rc thong thtr6ng CO" ban, ciing khong can phai giai thich qua nhieu. Chung ta can tin ttr<'mg rAng, trong d<'ri song phong phu v&i S\f quan sat, giao tiep va d9c higu cua tre, tre co kha nang linh h(ii rat tot. Dieu nay dung v&i ca tre SO" sinh va h9c sinh tigu h9c. The nhtrng, cac tru6ng mfiu giao va tigu h9c cua chung ta ll).i c6 niem tin chac chan vao phtrO"Ilg phap giao di;tc thong qua giang bai va giai thich, do d6 khong thg lam phong phu cac tinh huong khac nhau trong d<'ri song cua tre, khong de cao vi�c cho tre xem nhieu tranh anh va d9c higu, khong tin rAng tre c6 thg higu dtrQ"c, ma luon luon bat tre phai h9c thu9c cac tir ngfr dtrQ"C giai thich, th?m chi den vi�c tre nh?n biet cu cai hay ca rot ciing phai dtrQ"C giang dl).y trong tru0ng mfiu giao. Day la ''nfii bi ai cua giao di;tc'', la S\f "lang phi sinh m�nh?'' Neu Golgi khong c6 nhfrng trai nghi�m t\r CUQC song dl).i h9c Va qua trinh linh hQi thong qua dQC higu mQt ltrQ"Ilg 16n sach v& ma chi nghe giang va h9c thu9c cac ket lu?n & tren l&p tir tigu h9c cho t&i khi tot nghi�p khoa van, thi e rAng, the gi&i da thieu mat m9t dl).i van hao 16n! 7. Ban nang mo phong Tre nho co nang l\fC mo phong bfim sinh. cJ tren toi da kg cau chuy�n ve m9t d\ra be chtra day thang tu6i da the ltr&i bat chtr&c ngtr<'ri 16n, day chinh la S\f mo phong dau dm. Th\fC ra, trong giai dol).n tlr 0-6 tu6i, tre khong ngirng mo phong, vi v?y t&i tu6i thanh thieu nien, m9i th6i quen hanh vi, phtrO"Ilg phap suy nghi, tinh each Va phfim chat dl).O dfrc CUa chung ttrO"Ilg doi giong v&i ngtr<'ri & gan chung nhat. S\l" mo phong cua tre nho tuy chi la VO th\rc song luon luon phat huy tac di;tng tirng gi<'r tirng phut. Tir an, mi).c, &, di ll).i, n6i, ctr<'ri, hat cho den thg hi�n tinh cam, thoi quen, Sa thich Va t?p tinh deu la ket qua CUa S\f mo phong m9t each VO th\rc. Vi v?y, khi dl).y da con tre, cac b?c phi;t huynh dt'tng nen coi nhli! vai tro cua minh nhl.l' m{>t tam gl.l'OTig ve hanh vi, th6i quen va ngon ngfr. C6 thg n6i rAng, m6i cu chi, m6i hanh d{>ng, m6i tieng n6i, di�u CU'OO, ve m?t, htlng thu, s& thich, tinh each hay si.r tu dl.l'6ng van h6a CUa cac b�c lam cha ffili! deu dl.l'Q"C d?t dl.l'&i S\r giam sat nghiem khac nhat cung si.r mo phong ti mi nhat tren the gi&i nay. Nhfrng b�c cha ffili! muon d9Y con thanh tai can phai nang cao si.r tu dl.l'6ng cua ban than minh, b&i le b9n dang c6 m{>t chiec "may ghi am" va "m{>t chiec may nghe tr{>m'' & ngay ben c9nh. Tre tir o-6 tucli c6 kha nang mo phong rat 16n, vi v�y b9n nen lam m{>t tam gl.l'OTig sang cho tre noi theo. s. Di tim htlng thu Nhll' m{>t le ti.r nhien, tre luon cam thay nhfrng si.r v�t sinh d{>ng, 19 lfim, tl.l'O'i m&i va c6 tinh tiet th�t thu vi, do d6 chung tinh nguy�n nhin, nghe, sa Va chm nhfrng do V�t ay. Vi la IDQt ngl.l'OO khach m&i CUa the gi&i nen tre SO" sinh luon c6 htlng thu v&i tat ca cac si.r v�t va tinh nguy�n tiep xuc v&i cac V�t kich thich ma chung CO thg chap nh�n dl.l'Q"C trong ph9m vi cam giac CUa minh. Chung dl.l'ang nhl.l' khong biet li.ra ch9n. Trong con mat cua tre SO" sinh, m{>t chiec tern cung 19 Ifim, ki 19 va m&i me nhl.l' m{>t chfr Han, chung deu la nhfrng thi'.r do cht cay g�y nho nho ma tre c6 thg dung dau ng6n tay dg sa va nam. Kham pha nhfrng thi'.r ay deu mang l9i cho tre niem vui nhl.l' nhau. D6 chinh la si.r ''kham pha khong li.ra ch9n" CUa tre SO" sinh, chung cam thay tat ca ID Qi thfr deu m&i me. ' Vi the, day chinh la giai do9n d9Y tre d� dang nhat. Cho du thoo gian t�p trung chu y cua chung rat ngan di nfra, song chung cung luon ngoan ngoiin nghe theo si.r chi huy cua b9n, b9n c6 thg cam, c6 thg chi va n6i cho tre nghe ve m9i si.r v�t si.r vi�c, trong nha va xii h{>i. Nhrmg cung v&i si.r 16n len ve tu6i tac, do tre c6 si.r mfin cam v&i nhfrng n{>i dung khac nhau, nen niem htlng thu cua tre trong giai do9n tir m{>t tu6i ' tr& di dii c6 si.r li.ra ch9n, b&i le chung dang bl.l'&c vao "thoo ki h9c t�p de thich nghi bAng si.r say me'' va ''thoo ki hl.l'6ng t&i d{>c l�p". Luc nay, ve m?t sinh ly, tre dii c6 nang Ii.re ho9t d{>ng m9nh hon, ve m?t tam ly dii c6 khuynh hl.l'6ng cua rieng minh, khong phai luc nao cung nghe theo si.r chi huy cua ngl.l'OO 16n nfra. Vi v�y, ngl.l'oo ta con gQi day la "thoo ki phan khang". Them vao d6, ngon ngfr cua tre dii bat dau phat trign, dan dan chuy�n tir giai do9n VO th\rc sang giai do9n c6 y th\rc, kha nang ttr duy va kha nang ttr<'>ng ttrQTig cung bat dau phat tri�n, tir vi�c ghi nh& thong qua an ttrQTig dan phat tri�n t&i vi�c ghi nh& bKng each ly giai. The nhtrng, xet m9t each t6ng th�, luc nay tre v§n & thCri ki qua d9 tir VO th\rc len c6 y th\rc. Neu chung ta nam chac dtrQ"C hai phtrong di�n la ''kich thich niem say me'' Va ''boi dtr5ng tinh d(>c l?p", thi tren CO" Sa phat tri�n CUa tre SO" sinh, too 6 tu6i, bQ nao CUa tre Ve CO" ban da ttrong doi hoan thi�n, du d� boi dtr5ng nen m9t tre thong minh s&m. Con ngtrCri can phai nh?n th\rc l9i ve tre tir o-6 tu6i. Ngoai vi�c nghien Clru sau hon nfra di:\c di�m CO" th� Va tam ly CUa chung ra con phai tim hi�U cac quan ni�m Ve tre em tlr may ngan nam nay, xuat phat tir S\f phat tri�n mm nhat Ve sinh ly hQC Va tam ly hQC hi�n d9i d� phe phan nhfrng thanh kien giao dvc l�ch l9c. Nhfrng quan ni�m l9c h?u va thien l�ch ve giao dvc tre em bao gom: Quan diem thien l�ch ve ''trtidc tuoi di h9c'' ? ' ? Theo quan di�m nay, vi�c tre tlr 0-6 tu6i CO hQC hay khong dtrong nhien khong phai la van de cap bach, dieu quan tr9ng nhat la chu y t&i che d9 > dinh dtr5ng, bao v� tre khoe m9nh va de tre dtrQ"C vui chai. Ai cung biet, thCri gian la th\r quy gia nhat, thCri gian chinh la vang b9C, la hi�u suat dong thCri cung la sinh m�nh cua con ngtrCri. Li) Tan dii tirng n6i, liing phi thCri gian cua ngtrCri khac chinh la ttr&c do9t tien cua va lam h9i CUQC dCri cua ngtrCri d6. Song, tir may ngan nam nay, xii h(>i chung ta luon c6 quan ni�m sai lam rKng, giai do9n tir o-6 tu6i chinh la khoang thCri gian "re tien" nhat. B9n hay xem, tre khong c6 kha nang lao d(>ng, hQc t?p, l9i con phai c6 ngtrCri quan tam va cham soc, th?t khong biet phai lam the nao d� khai thac thCri gian cua con tre. C6 nhfrng trtr<'>ng mam non quy djnh, 11 gier 30 trna bat dau cho tre di ngu, t&i hon 3 gier chieu m&i gQi tre th\rc giac, m6i m9t bu6i trtra ngu hon bon tieng dong ho, cang ngu nhieu cang khien tre mv mj dau 6c. Con c6 nhfrng gia dinh, khi cho tre di d9i ti�u ti�n, d� tre ngoi trong bo ca tieng dong ho, vi khong muon cho tre ch9y di ch9y l9i gay on ao, vira an toan l9i vira it phien toai. Dieu khien chung ta x6t xa hon nfra la, c6 m9t so nha lanh d90 doanh nghi�p cong khai n6i v&i hi�u trir&ng cac triremg mam non: "Cac vi chi can quan giao tre ch�t che la dirge roi, khong xay ra chuy�n gi thi m9i ngir<'ri deu yen tam. Vi�c cua cac vi la dam bao lam sao cho tre tren an ngon, dir&i d9i tigu ti�n tot. D9y v&i khong d9y cai gi, tre con da higu dITQ"C dau?" Th?m chi, ngay ca m9t so vi lanh d90 quan tam t&i giao d\lC mam non, m6i Ian t&i cac nha tre kigm tra cong tac, cung chi chu yeu kigm tra van de v� sinh s9ch se, xem tre mua hat, bigu di@n, deo doi gang tay trang di cac noi. kigm tra xem c6 b\li hay khong ... Ngay nay, so lirQ'Ilg ngir<'ri thieu sir chuil'.n bi ve m�t tam ly, khong chu y nhieu khi sinh con nen v§:n thieu kien thrrc trong vi�c nuoi d9y con cai. B&i vi, quan ni�m truyen thong cua xii h9i luon cho rl'.ing: Vi�c giao d\lC tre nh6 thi.rc sir chi bat dau tir sau khi tre vao l&p M(lt, do d6, trach nhi�m cua cha m� chi la cho con an no, ngu du, khoe m9nh va dirQ"c vui choi.. Toi tin rl'.ing, nhan 109i sau khi da giai quyet xong van de an no m�c am, se dan dan tinh ngQ va coi tr9ng nghien cfru van de phat trign ti.r than. Toi l?p ra Trung tam nghien crru phat trign "Phirong an o tuBi" a Hung Xirong - Son Tay, Vi�n nghien cfru giao d\lC s6m a Duy Phiremg - Son Dong va H9c vi�n giao d\lC s6m dau tien cua Trung Quoc a thanh pho Vu Han, v&i m9t hi v9ng duy nhat la s6m boi dir6ng nen nhieu nhan tai, thirc hi�n nghien Ctfu Va ap d\lng vao thi.rc ti@n giao d\lC SOm bat dau tir 0 tuBi, dong th<'ri cung la dg lap ch6 trong trong linh vi.re nay, cling cac b9n dong nghi�p khai pha manh dat mm - giao d\lC to chat ngay tir giai do9n dau. Thi �n �o �, �� thcy��g9i cia �m tir "�� �c� khi h9c". B&i le, tuy C\lm tir nay nhac t&i vi�c ''giao d\lC trir&c khi vao tigu h9c", nhirng tren thirc te da s6m bi nhieu ngir<'ri higu lam rl'.ing d6 la ''giao d\lc trir&c tu6i di h9c", do d6, tir nhien ngir<'ri ta se c6 suy nghi ''trn&c tu6i h9c, tat nhien la trn&c khi di h9c". Vi v?y, chi can dam bao cho tre khoe m9nh, d9y tre h9c cung dITQ"C ma khong d9y cung ch£ng sao. Hon nfra, C\lm tir "giao d\lC tru(rc khi h9c'', xet Ve m�t cau chfr, ban than no da CO sir mau thu§:n. Da g9i la ''trn&c khi h9c" thi can gi phai ''giao d\lc", ma da ''giao d\lc" thi sao l9i n6i "trir&c khi h9c"? V?y chung ta nen dBi thanh "giao d\lc tre tir > o-6 tuoi" ho�c "giao d\lc s6m" c6 le se thoa dang hon. Quan diem thien l�ch Ve Vi�c d�y h9C tren ldp ? ' Quan ni�m truyen thong cho rl'.ing, h9c t?p thi phai & tren l&p nghe giang, di;i.y va hQC m9t each c6 h� th6ng, ma khong bie't r�ng, vi�c di;i.y hQC & tren l(rp chi la m9t hinh thfrc cua giao di;tc ma thoi. Nhung hinh thfrc nay li;i.i hoan toan khong phu hgp v&i tre tir o-6 tu6i. Tir khi Comenius ngtrCri Ti�p Khac dtra ra che' d9 tie'p thu bai giang tren l(rp khoang hon 200 nam nay, them vao d6 la bfrc ttrbng thanh day hang ngan nam cua quan ni�m truyen th6ng xtra cu dii khie'n con ngtrCri am tham thira nh?n r�ng, hQc t?p la vi�c tie'p thu nhfrng kie'n thfrc dtrQ'c truyen thi;t, khong thg tie'n hanh ben ngoai l(rp hQc. Chinh vi the' ma tre nh6 bi bat bu('>c phai len l(rp, phai nghe giang. V?y la, ngay ca vi�c mu6n c6 dtrQ'C tri thfrc don gian nhat la phan bi�t ga tr6ng Va ga mai cling phai dtrQ'C dtra vao chtrong trinh giang di;i.y tren l(rp. Dtrbng nhtr m9i tri thfrc tren the' gi&i nay deu phai dtrQ'C dtra vao giang di;i.y tren l(rp m9t each c6 h� th6ng m&i c6 thg khie'n tre tie'p thu dtrQ'c. Th\l'C ra, vi�c hQC t?p CUa tre chu ye'u dtrQ'C tie'n hanh thong qua truyen tai thong tin, va cac tro choi. trong CUQC s6ng. Ban nang cho phep tre tie'p nh?n m9i thong tin di vao cac CO' quan cam giac CUa chung, luc nao chung cling c6 thg nhin, nghe, s<'r, lam, ghi nh& va di).t ra cau hoi. Chi can CUQC s6ng phong phu da di;i.ng la c6 thg tang ctrbng nhfrng dieu mat thay tai nghe cho tre m9t each c6 hi�u qua, tir d6 giup chung phat trign tri tu�, boi dtr6ng kY nang, tang ctrbng thg chat, hinh thanh nen tinh each, th6i quen va philm ���t�. �����c d�dh9c �n l&p m8i ��W chung ta se khong thg tinh toan he't dtrQ'C nhfrng nh?n thfrc sai lam ma tre tie'p thu dtrQ'C. Dong thCri, chung ta cling khong c6 each nao bu dap cho tre. Du la vi�c tre hQc n6i, thu ltrQ'ffi nhfrng kie'n thfrc thong thrrbng, luy�n t?p, lao d('>ng va lam vi�c deu c6 tac di;tng t6t. Nhfrng dieu mat thay tai nghe trong CUQC s6ng cung nhfrng trai nghi�m trong cac tro choi. la su6i nguon phat trign t6t nhat danh cho tre. Vi v?y, cac gia dinh va trubng mam non nen chu tr9ng ti;i.o cho tre m9t moi trubng s6ng phong phu va c6 1Q'i, khong nhat thie't di;i.y tre phai theo m9t h� th6ng. Khong c6 m9t gia dinh nao khi di;i.y con li;i.i len ke'hoi;i.ch horn nay di;i.y cau nay, ngay mai di;i.y cau kia ma di;i.y Va hQC phai dtrQ'C tie'n hanh m9i luc, m9i noi., v&i m9i S\l' vi�c, ngtrm di;ty CO chu dich va tre hQC trong VO thfrc. Hon nfra, nhfrng n9i dung c6 ich bao gi<'r cling mang li;i.i cho tre niem hfrng thu say me. Di;i.y va hQc khong can phai phan chia ra thanh tirng mon hQC, cling khong can phai c6 h� th6ng hay d9 nong sau, khong muu cau S\l' ly giai sau sac, khong CO tieu chi Va tie'n d('>. Quan diem thien l�ch ve kha nang ly giai ? ' Giao d\lC sau tigu h9c chu yeu dlµl vao kha nang ghi nh& thong qua ly giai, day la dieu khong thg choi ciii. Nhtrng, kha nang ghi nh& may m6c la qua trinh tat yeu trong S\l' phat trign tam ly CUa tre SO' sinh, dong th(ri cfing la m(it 109i dinh dtr5ng tinh than khong thg thieu doi v&i tre. Tre SO' sinh tir khong higu m9i thfr den vi�c tt'tng btr&c higu dtrQ'C v9n v?t, tir khong c6 ngon ngfr (tat nhien Se khong thg ly giai) t&i CO dtrQ'C ngon ngfr, tat ca deu phai di;ra vao kha nang ghi nh& thong qua an ttrQ'Ilg (kha nang ghi nh& may > m6c) Va S\l' linh hQi Ur cac tinh huong trong CUQC song. (J phan trtr&c chung ta dii n6i den vi�c m9t dfra tre hai, ba thang tu6i nh?n biet m� minh dau tien, d6 cung la ket qua cua kha nang ghi nh& may m6c. Khi ay, tuy tre nh?n thfrc m� cua minh song n6 khong thg biet dtrQ'c m� la nam hay nfr, la m9t con ngtr<'ri hay la m9t con meo, ma n6 chi higu dtrQ'C rl'.ing, m� chinh la cai v?t c6 hinh dang nhtr the. Song, m9i ngtr<'ri v§n tin ttr<'mg sau sac rl'.ing, ve sau, tre ti;r nhien se biet m� minh la ai va chung hoan toan yen tam gm tr9n niem tin! Khi ngtr<'ri l&n d9y tre con h9c n6i, khong nen yeu cau chung phai l?p tfrc ly giai dtrQ'C, d9y chung ngay ca khi chung higu Va khong higu, bat chung nghe ngay ca khi chung ly giai dtrQ'C va khong ly giai dtrQ'C. Vi�c ngtr<'ri l&n dem dan gay tai trau la tuy�t doi can thiet b&i tre nh6 nhtr "v�t con h9c n6i". HO'Il nfra, tre nh6 con c6 hfrng thu ban nang doi v&i kha nang ghi nh& may m6c vi nhtr v?y chung Se CO dtrQ'C thong tin dg lap day bQ nao dang con trong rfing. Chung thich hat nhfrng bai ca thieu nhi, thich d9c thu9c nhfrng bai tha d� nh&, thich nghe di nghe l9i nhieu Ian m9t cau chuy�n ma khong can ngtr<'ri l&n phai giai thich ro rang ... Tat ca nhfrng dieu ay deu la bigu hi�n CUa S\l' say me. Du la m9t ngtr<'ri tru<'mg thanh di nfra cung khong thg khong nghe nhieu va ghi nh& nhieu, giong nhtr chan ly ma Quach M9t NhtrQ'C dii de xrr&ng ''ham d9c sach khong yeu cau phai ly giai sau sac''. DtrO'Ilg Chan Ninh khi nhac t&i cong tac nghien cfru h9c thu?t cung tt'tng n6i: '' ... c6 m9t phtrO'Ilg phap khong thg b6 qua, c6 thg n6i d6 la phtrO'Ilg phap h9c t?p mang tinh thilm thau. Khi Ian dau tien nhin thay m9t v?t, c6 thg b9n khong higu n6 ro lam, nhtrng sau khi nhin vai Ian, v?t ay ti;r nhien se tham vao trong dau 6c b9n ma b9n khong he hay biet. Day cung chinh la m9t phtrO'Ilg phap h9c t?p VO cung quan tr9ng". Ngtr<'ri 16n con nhtrv�y, huong ho la tre con! Khi d9i nao cua tre con dang & trong giai do9n trong r6ng va nua trong r6ng, m9ng ltr&i cac day than kinh CUa no can phai dtrQ'C thiet l�p thong qua mQt ltrQ'Ilg 16n cac kich thich. Vi the, trong giai do9n nay, chung ta khong thg n6i t&i hai chfr ''ly giai". Tat ca m<;>i thfr c6 thg ly giai deu can nhfrng thfr khong ly giai dtrQ'C lam Cc cua 2 va 1. Toi con nh&, khi h<;>c trung h<;>c, toi da ly giai tir ''nhat djnh" trong ClJ.m tir ''nhat djnh phai lam dtrQ'C", Ve sau khi d<;>c cau "co dtrQ'C thanh tich nhat djnh'' thi toi nghi mai khong ra "thanh tich nhat djnh" nghia la gi. Nhtrng sau d6, nh(r d<;>c nhieu sach hieu nay cho thay, nh�n thfrc cua con ngtr<'ri khong thg c6 dtrQ'C ngay tir Ian dau tien, ma can phai thira nh�n, tir khong ly giai t&i tirng btrCrC ly giai la quy lu�t phb bien, huong ho tre Sc, khong can CO h� thong hay dQ nong sau, khong mtrU cau S\f ly giai sau sac va ciing khong can phai c6 tieu chi. Quan diem thien l�ch ve kh6 hay de ? ' � Ngtr<'ri 16n thtr<'rng hay ap di).t quan digm kh6 hay d@ cua ban than minh len tre va se d9y nhfrng dieu ma minh cho la "d@'', khong d9y nhfrng dieu minh cho la "kh6", dieu nay lam h9n che nghiem tr9ng S\f phat trign CUa > tre. Thi.re ra, S\f kh6 hay d@ CUa con tre hoan toan khong giong v&i ngtr<'ri 16n. Trong suy nghi cua tre khong c6 S\f phan bi�t gifra kh6 va d@. Chung khong he biet kh6 hay d@ la cai gi, chung se tiep nh�n khi cam thay hieu k)', ngtrQ'C l9i se tir choi khi cam thay khong thich. Chung chtra bao gi<'r c6 cam giac nghia V\l, cam giac trach nhi�m hay cam giac kh6 khan. Vi d\l, ngtr<'ri 16n luon c6 suy nghi di b9 d@ hc di tru&c thi se biet di tru&c, h<;>c boi tnr&c thi se bie't boi tnr&c. Ngay khi vira m&i sinh ra, chung ciing kh6ng he bie't SQ'. Nhiing thi nghi�m trong thirc ti�n cua nha khoa h<;>c Lien X6 cii Czarknowski dii chfrng minh dtrQ'C dieu nay. Ong dii d9y nhiing dira tre SO" sinh chtra he bie't di bie't each boi l{>i. Nam 1997, tl;li m{>t be'n cang & ben b(r bign Hae Hai (Lien X6 cii) Czarknowski dii t6 chirc m{>t man bigu di�n chtra tiing c6 - bu6i bigu di�n boi l{>i cua tre SO" sinh. Hang ngan hang v9n ngtrm xem vay quanh bg boi ben ber bign. Nhiing 6ng bo ba mli! tre be' tren tay "c\lc crrng" chtra bie't di nhtrng dii bie't boi cua minh, khi nghe thay cau kh�u l�nh lien "nem v�t nho xuong ntr&c". Th�t bat nger, nhiing "v�t nho'' ay c6 thg boi l{>i nhtr nhiing chu ca, c6 thg li).n xuong day bign va ngoi len mi).t ntr&c. Czarknowski con huan luy�n hai chu lQ'Il bign dg chung choi dua dtr&i ntr&c cung cac em be, th�m chi c6 em be con c6 thg ctrOi len ltrng chu lQ'Il bign dg dua nghjch! ve sau, Czarknowski con d9y m{>t em be bie't boi khi chi c6 vai tuan tu6i. Ong dii mm m{>t ngrrm ph\l nfr tir My sang Lien X6 h<;>c t�p sau khi mang thai sinh con a dtr&i ntr&c. Dira tre vira cat tie'ng kh6c chao dm dii dtrQ'C d9y each n6i len tren mi).t ntr&c dg h6 hap, li).n xuong dtr&i ntr&c dg bu sfra. Hai tuan sau, em be sa sinh nay dii bie't boi. Czarknowski dg m{>t em be bon thang tu6i choi cung em be nay dtr&i ntr&c. Ngtrm l&n cho rKng h<;>c tie'ng mli! de d�, h<;>c ngo9i ngfr kh6, vi the' m&i n6i rKng, khi bat dau h<;>c m{>t m6n ngo9i ngfr ciing giong nhtr ''mo kim day bg". Nhtrng, tre sa sinh l9i kh6ng nghi nhtr the'. Bat dau dtrQ'C sinh ra tir trong b\lng mli!, khi m&i tie'p xuc v&i bat kg m{>t 109i ng6n ngfr nao doi v&i chung ma n6i deu la m{>t ngo9i ngfr dong thm ciing chinh la tie'ng mli! de. Ne'u chung dtrQ'C tie'p xuc cung luc v&i ng6n ngfr cua hai hay ba ntr&c khac nhau, thi chung se h<;>c hai hay ba thir tie'ng mli! de, nhtrng dong thm ciing h<;>c hai hay ba ngo9i ngfr va kh6ng he hay bie't rKng nhiing 109i ng6n ngfr nay kh6 & ch6 nao. Nha ng6n ngfr h<;>c n6i tie'ng ngtrm My Webster khi vira m&i sinh ra da dtrQ'C tie'p XUC VITT ngon ngfr CUa bon ntr&c: tie'ng Anh CUa bo, tie'ng Phap cua mli!, tie'ng Dire cua 6ng n{>i va m{>t 109i ng6n ngfr Bae Au cua bao m�u. Vi the', ngay tir luc con be, 6ng dii quen lang nghe ngfr am, ngfr di�u cua ca bon thir tie'ng. Do d6, khi Webster n6i chuy�n v&i bo se linh h{>i cau tir cua tie'ng Anh, khi bi mli! treu dua, 6ng m6 phong hinh thirc cau cua tie'ng Phap, khi & v&i 6ng n{>i se tie'p thu nhiing anh htr&ng cua tie'ng Dire ... Cir nhtr v�y, khi Webster con & tu6i nien thie'u, 6ng dii c6 thg n6i lrru loat ca bon thir tie'ng va cho d6 la m{>t vi�c he't sire tir nhien. Dieu 6ng cam thay ki 19 chinh la cac bl).n nho khac, m{>t Ian, Webster hoi mli!: "M!i! oi, tl;li sao cac bl).n nh6 khac ll).i chi n6i tieng cua bo thoi, vi sao khong n6i tieng cua m�, cua ong va cua bao m§u l;l?'' Em nh6 Ngo Yen que & Chl.l'ong Chau - Phuc Kien cling h9c rat gi6i bon thi'.r tieng. Vai nam trn&c, thay co giao & trnbng E>l;li h9c Hl;l Mon c6 ki�m tra Ngo Yen, em c6 th� tra lCri b�ng ca bon thi'.r tieng m{>t each het si'.rc lrm loat. Nam 1989, Ngo Yen dl.l'Q"C binh ch9n la m{>t trong ml.l'Cri thieu nien xuat sac nhat Trung Quoc. Ngl.l'Cri 16-n khong muon SIT dl,lng nhfrng lCri hay y d�p mang ham nghia sau xa d� n6i chuy�n v&i tre nho vi SQ" tre Se cam thay kh6 hi�U, day la m{jt suy nghi sai lam. Th�m chi c6 m{>t so gia dinh thl.l'bng dung nhfrng tU- nhl.l' "mam mam" ''tl-ng \l"C'' ... d� n6i chuy�n v&i con. Vi d\l nhl.l', h9 se n6i, "Mao Mao a, tl-ng \l"C khong con?"; n6i ttl- "an thjt" la "mam trjt". Ngl.l'Cri 16-n nghi CO le tre Se d� dang hi�U dl.l'Q"C nhfrng m ngfr nay. Th\fC ra, tre con dang wa m&i bat dau qua trinh h9c ngon ngfr, Ve CO" ban khong CO S\l" phan bi�t d� hay kh6. V�y thi, ngl.l'Cri 16-n dau can phai n6i ch�ch tU-, lam lang phi cong sire cua con tre? Hon nfra, nhfrng tU- nhl.l' ''mam mam, gau gau, meo meo" ... dl.l'Q"C n6i trong th(ri gian dai CO th� anh hl.1'6-ng nghiem tr9ng t&i S\l" trnang thanh Ve tam ly cling nhl.l' hl).n che S\l" phat tri�n tinh than CUa tre. Th\fC ra, tre ttl- 0-6 tucli nghe gi Se tiep thu ay, neu bl).n khong n6i la "pha" ma n6i la ''hoa tan''' bl).n khong n6i la ''lam nhl).t'' ma n6i la "pha loang" tre se SIT dl,lng dl.l'Q"C nhfrng tU- ngfr nay neu chung dl.l'Q"C nghe nhieu Ian. M{>t ngl.l'Cri ong dl).y co chau gai m&i ntl-a tutli cua minh ''thl.l'&ng thi'.rc am nhl).c'', ba n{>i be ben cho r�ng ong n{>i l�m c�m, nghe nhl).c la nghe nhl).c, tre SO" sinh lam sao ma hi�u dl.l'Q"C the nao la ''thl.l'ang thfrc"! Ba nghi, dung tU- "nghe" tre se d� hi�u hon, con tu-''thl.l'&ng thi'.rc" chi c6 h9c sinh trung h9c tr& len m&i hi�u. Tren th\l"C te, tre SO" sinh bat dau h9c tU- dau, lam gi c6 S\l" phan bi�t d� hay kh6? Ong n{>i cua co be vi da dl.l'Q"C tiep thu ly lu�n cua chung toi nen muon dl).y chau gai minh "thl.l'&ng thi'.rc am nhl).c". Hai tuan sau, chau gai ong vtl-a nghe n6i den ''thl.l'&ng thi'.rc am nhl).c" lien gia ng6n tay tr6 an cong tac b�t may nghe nhl).c, dong thCri con "U' U'" ra hi�u v&i ong n{>i to y b�t nhl).c. Bl;ln th IT n6i xem, ch�ng phai la be gai nay da dan hi�u dl.l'Q"C tU-"thl.l'&ng thi'.rc" hay sao? Vi v�y, chung ta nen n6i v&i tre con nhl.l' n6i v&i ngl.l'Cri 16-n. TrU-m{>t so nhfrng danh tU- chuyen nganh trtl-u tl.l'Q"Ilg ra, nen thl.l'bng xuyen sIT dl,lng nhfrng tu-ngfr dung trong van viet, hoan toan khong can thiet phai ne tranh nhfrng tu-d6 khi n6i v&i con tre. Chi can bl).n dam n6i thi tre se dam linh h{>i ttl- trong cac tinh huong phong phu CUa CUQC song d� roi CUOi cung chung CO th� v�n dv.ng thanh th90. a phan tnr&c, toi c6 nhac t&i "than dong" Carl Weter, bo cua Carl khi n6i chuy�n v&i con khong bao gier ne tranh vi�c SIT dv.ng tt'r ngfr. Chinh vi v�y ma m&i 5 tu6i, Carl Weter dii nam vfrng dtrQ'C tren 30.000 tt'rvi;rng trong khi nhfrng dfra tre cung tu6i chi c6 th� nam vfrng dtrQ'C khoang 2000 tt'r. Sau d6, nam len 8 tu6i, Carl Weter dii c6 th� SIT dv.ng thanh th90 sau thfr tieng, 9 tu6i vao d9i h<;>c, 14 tu6i lay bilng Th9c > > si, 16 tuoi tr& thanh Giao str cua tnr<'rng D9i h<;>c Berlin. Si.r phat trien cua Carl Weter m&i thi.rc sir la sir phat tri�n day du ma khong phai chju bat cfr m9t ap Ii.re VO tinh hay hfru y nao. Quan diem thien l�ch ve kho va su'dng ? ' ? Quan di�m thien l�ch tt'r may ngan nam khien con ngtrCri luon nghi h<;>c la kh6, thoai mai nghi ngoi m&i la sung str&ng t9t cung. Tat ca nhfrng cau nhtr "kh6 h<;>c, kh6 luy�n'', ''MtrCri nam mi�t mai kh6 luy�n ... deu khong tach kh6i m9t chfr "kh6''. Vi v�y, ngtrCri l&n thtr<'rng SQ' tre SO' sinh ''kh6 s& khi phai h<;>c tt'r s&m". Th�m chi c6 ngtrCri con bay to quan di�m rat ro rang: "Toi khong d� con minh phai h<;>c, chi can n6 ti.r do ti.r t9i vui choi la dtrQ'c; hi sinh nhfrng nam thang tu6i thO' h9nh phuc cua con d� d6i lay tri tu� thong minh tt'r s&m qua khong dang!" The nhtrng, khi n6i len cau ay, anh ta dau biet rilng, giao dv.c ngay tt'r giai do9n dau m9t each khoa h<;>c chinh la CUQC song vui Ve nhat CUa tre trong dQ tu6i SO' sinh Va au thO'. Khi chung h<;>c m9t each c6 hi�u qua nhat cling chinh la vui choi m9t each thu vi nhat. Tre tt'r khi con & trong bao thai t&i luc au thO' chinh la m9t con ngtrCri khong SQ' ap lire nhat tren the gi&i nay, khong CO mQt dfra tre s&m thong minh nao bi ep nhtr v�y ca! B9n bat ep tre h<;>c, tre se phan khang; b9n tiep tv.c bat ep, tre se kh6c; b9n v�n con muon bat ep, tre se di ngli! "PhtrO'Ilg an o tu6i" ket hQ'P hai hoa gifra h<;>c t�p va vui choi. Quan di�m cua phtrO'Ilg an nay la, h<;>c c6 hai d9ng, h<;>c m9t each thu vi va h<;>c m9t each kh6 s&, h<;>c m9t each thu vi chinh la vui choi; vui choi cling c6 hai d9ng: vui choi c6 ich va vui choi nham chan vo vi, vui choi c6 ich chinh la h<;>c t�p. Chung toi luon doi h6i tre em phai "h9c ma choi, choi ma h<;>c", day mm chinh la phtrO'Ilg phap giao d\IC tot nhat Va khong CO nhtrQ'C di�m. Neu de xtr&ng sir vui choi nham chan, VO vi, tre se khong c6 hfrng thu, dong thCri khong c6 sir quan tam va tham gia cua ngtrCri l&n, tre se khong htrng phan d� suy nghi, d� thi.rc hi�n cac thao tac va d<;>c hi�u ... Ngay ngay vui choi VO ich m&i chinh la ''dja ngv.c" cua tre nh6. Khong chi phai kich thich niem hilng thu va chi htr6ng h9c t�p cua tre dg cac em c6 thg vui ve h9c t�p ma chung ta cung can phai bien bat err n9i dung nao muon dll.Y cho tre nho thanh tro choi.. B&i sir phat trign tam ly cua chung von di dang & trong "the gi6i cua cac tro choi.". Giao d\lC s&m thi.rc sir phai sli' d\lng tro choi. vui ve dg cling tre vui choi., cling tre thi.rc ' hi�n, cling tre n6i ctr<'ri. y nghia cua n6 VtrQt xa sir nghi ngoi. giai tri cua ngtr<'ri 16n sau nhfrng gi(r phut lao d9ng m�t moi. Hon nfra, v6i tat ca nhfrng ho9t d9ng chrra day sir thu vi va hap dfin, tre luon vui ve d9ng nao, t�p trung sir chu y cung nhtr tiep nh�n chung m9t each ti.r nhien, du b9n khong dlj.y chung cung se h9c. NgtrQ'C l9i, chung se khep ch�t canh CITa cam giac cua minh doi v6i nhfrng sir v�t sir vi�c nh9t nheo VO vj, hay n6i each khac, chung se tir choi. Neu ngtr<'ri 16n ep h9c se chi khien chung nay sinh cam giac chan ghet hQC hanh ma thoi. Vi v�y, giao d\lC ngay tir giai do9n dau m9t each khoa h9c phan doi vi�c "kh6 h9c" dong th<'ri cung phan doi vi�c dg tre nho vui choi. m9t each VO ich. B&i le sir vui choi. ay se lam cho tre luon & vao tr9ng thai "d6i" ve m�t tinh than, n6 se cam thay VO vj, do d6 tre thtrang gay on ao. Chi c6 m9t CUQC song phong phu ve thg Ii.re va tri Ii.re, dCri song tinh cam tot va cac ho9t d9ng lam tang y chi m6i c6 thg dem l9i cho tre nhfrng nam thang au thO' ttroi. vui va hlj.nh phuc, m6i dg l9i trong chung nhfrng thCri khac vang cua tubi thO'. Do d6, cac b9n dirng bao gi(r dg con tre ti.r do vui choi. trong nhfrng nam thang dau dCri. ''Nhfmg nghien cilu cua con nguOi ve qua trinh phat triin qr than va chU-c nang cua ai;zi niio van con chua thanh thvc ... Chung ta van chua hiiu ro ve vitffec phdi boi duiYng ml)t con nguOi nhu the nao." Phll'07lg Nghj 'Xet ve mU-c al) va tam quan tr9ng cua no, sv phat triin cua con nguOi trong ba nam aau am ki tLJ: sau khi QU'{YC sinh ra CO y nghia [cm hon nhieu so v&i bat ky ml)t giai aoi;zn nao kh{zc trong CUQC aOi ... Neu xet tU: sv thay a6i trong CUQC am, kha nang thich nghi VU chinh phttc the gi&i ben ngoai cung nhfmg thanh t\fU ma con nguOi CO thi gianh QU'{YC, chLJ-c nang CUa con nguOi trong giai aoi;zn tU: 0-3 tu6i, tren thvc te con l&n hon cd t6ng sv phat triin trong cac giai aoi;zn tU: sau ba tu6i cho t&i khi nhdm mdt xuoi tay''. Montessori VA NGU G ANo N Qi ham giao dvc cua "Phuong an 0 tueli" la giao dvc to chat chfr kh6ng phai la giao dvc thi err. Mvc tieu va phuong cham cua phuong an la: nang cao to chat tiem fin CUa thai nhi cfing nhu to chat Cg d;:tt dUQ'C ml,lC tieu ay, chung ta can phai nh�n thfrc ro mQt SO van de du&i day nhKm mvc dich chap canh cho nhiing chu chim non s&rn bay cao bay xa v;:tn d�m tren bau trm bao la. , ? The nao la Slf phit trien toan di�n cua con nguC1i? S\l' phat trign toan di�n cua con ngum bao gom ba phuong di�n sau: 1. Phat trign toan di�n ve phfim chat tam ly Phfim chat tam ly cua con nguCri la hi�n tuQ'Ilg tinh than duQ'c sinh ra do S\l' tac dQng CUa the gi&i khach quan ben ngoai vao dau OC con ngum, la si'.rc m:j.nh tinh th'iin ma ta'.t ca cac loai di;ing v�t khac d'eu khong thg c6 dirge. N6 bao gom phil'.m cha'.t v'e tri tu� nhir kha nang t�p trung chu y, kha nang quan sat, kha nang ghi nha, kha nang tir duy, tri tir6ng tlrQ'Ilg, nang l\fC t\f hQC t�p, kha nang thao tac cung kha nang sang t:j.O . . . Va phfim chil'.t tam ly phi tri tu� nhir th6i quen, ni'em dam me, tinh cam, y chi, tinh each ... Nhiing phil'.m cha'.t tam ly neu tren c'iin phai dirge phat trign toan di�n theo m9t phirong hir6ng dung dan neu khong Se gay nen S\f khiem khuyet v'e mi:\t tam ly cho tre. Sire khoe cua con ngir<'ri khong chi la si'.rc khoe v'e mi:\t sinh ly ma con la sire khoe v'e tam ly. Giong nhir dinh nghia v'e sire khoe cua con ngir<'ri do Ttl chirc Y te the gi&i tr\fC thui;ic Lien Hi�p Quoc dii dira ra: "La tr9ng thai khoe m:j.nh binh thir6ng ca v'e thg cha'.t l§n tinh th'an va nang l\fC song trong xii hi;ii, chir khong chi la khoe m:j.nh, khong om dau b�nh t�t''. Mi;it con ngir<'ri khoe m:j.nh ngoai vi�c s& hfru m9t than thg cir6ng trang ra con phai dong th<'ri c6 dirge tri tu� binh thir6ng, tinh each tot, loi song khoa h9c va tam ly tich C\fC phil'.n dil'.u hir6ng v'e phia truac, siin sang hoa nh�p VOO CUQC song xii hi;ii. Day la nhiing phil'.m cha'.t tam ly khong thg thieu dirge trong S\f phat trign toan di�n cua con ngir<'ri. 2. Xay d\fllg ket ca'.u tri tu� hgp ly Ket ca'.u tri tu� cua con ngir<'ri phai hgp ly dg con ngir<'ri khong vi S\f khiem khuyet v'e ket ca'.u tri tu� ma tvt h�u l9i phia sau. Ni;ii dung cua ket cau K ca b' an nay ' b ao gom: -,_ a. Von tri thirc ri;ing v&i nhiing higu biet va kinh nghi�m th\l'C ti�n CUQC song. B&i le chi c6 nhiing ngir<'ri tha'.y nhi'eu, nghe nhi'eu va giau kinh nghi�m th\fc te m&i c6 thg cam nh�n dirge m9t lirQ'Ilg 16n nhiing kinh nghi�m gian tiep, dong th<'ri cang linh hi;ii m9t each sau sac nhiing kien thi'.rc ri;ing 16n trong sach v&. b. Kha nang ngon ngfr tot, thanh th90 ca bon kY nang nghe, n6i, d9c va viet. Vi ngon ngfr la phirong ti�n truy'en tai cua tir duy dong th<'ri cung la Cong CV chu yeu dg con ngir(ri CO thg giao lrm tIT tir6ng Va thu lirQ'ill kien thi'.rc. Ngon ngfr, ta'.t nhien phai bao gom ca ngon ngfr thinh giac (nghe n6i) va ngon ngfr thi giac ( d9c viet). c. Trinh d9 toan h9c tot, tir duy nh9y ben va gioi tinh toan. Vi toan h9c la mon hQC C ngay ca cac m6n khoa h<;>c xa h9i cung kh6ng the tach rm sir phan tich djnh 11.l'<;Yilg cua toan h<;>c. d. Gioi ngo9i ngfr, phai thanh th90 it nhat m9t ngo9i ngfr. Vi c6ng cu9c cai each m& crra can phai thi.rc hi�n trong thm gian dai nen cung v&i sir nhat thg h6a nen kinh te the gi&i va tieng go crra cua thm d9i khoa h<;>c kh6ng bien gi&i, sir giao 11.l'U ve nghi�p V\l ngay cang nhieu, sir c9nh tranh tren tru6ng quoc te ngay cang khoc li�t, vi�c biet them m9t thfr tieng khac se giong nhrr mang den cho con ngrrm m9t ''cai dau" m&i v&i trr duy m&i. d. Gioi thao tac va giau tinh sang t9o, vi con ngl.l'm hi�n d9i can biet ket hw hM Ma��thoo � b� tey�sir s���m&idn�� tham nh�p thirc te. 3. Sir phat trign toan di�n ve phfim chat nhan tai The nao la nhan tai? Tru&c tien, chung ta can phai c6 cai nhin m&i hon ve quan ni�m nay, chung ta kh6ng lay trinh d9 h<;>c van, nghe nghi�p, cang kh6ng thg lay dja vj hay tien b9c dg djnh nghia ve nhan tai. Djnh nghia ve nhan tai can phai c kY thu�t cung nhl.l' tien b9 xa h9i cua m9t ngrrm nhieu hay it, 16n hay nh6. M<;>i nganh nghe deu c6 thg xuat hi�n "nhfrng ngl.l'm xuat chung''. Nhrmg, bat lu�n la lam vi�c trong linh vi.re, nghe nghi�p hay chuyen nganh nao, & tang l(rp nao di nfra, m9t ngrrm muon thanh tai cung can phai CO nhfrng phfim chat nhan tai CO' ban khong thg thieu, do la ''dfrc, tri, thg, lao, my"' thieu m9t trong cac phfim chat d6 se kh6ng thg c6 drr<;rc sir phat trign toan di�n. M<;>i ngrrm da n6i nhieu t&i n9i dung va tam quan tr9ng cua nhfrng phfim chat nay, t6i chi muon b6 sung them vi sao "lao'' va ''my'' l9i la nhfrng phfim chat CO' ban CUa mQt nhan tai. "Lao'' & day chi lao d9ng va thao tac. M9t con ngrrm phat trign toan di�n kh6ng nhfrng phai c6 quan digm lao d9ng dung dan ma con phai c6 tinh yeu, kY nang va th6i quen lao d9ng dg c6 thg thirc hi�n cac thao tac va sang t9o. Sir phat trign cua khoa h<;>c kY thu�t ngay nay kh6ng thg thieu thao tac va sang t9o. Da qua roi thm d9i cua nhfrng con ngl.l'm d6ng ch�t crra ngoi nghien cfru sach v&, gi<'r day, kha nang thao tac bKng tay drr0ng nhrr la dieu ki�n kh6ng thg thieu cua m9t ngl.l'm muon thanh tai. Hon nfra, "can lao" va "lrrong thi�n" lu6n gan lien v&i nhau, vi the kh6ng thg ta ch rm giao di;tc lao d{ing kh6i giao di;tc dll.o di'.rc. "My" & day chi nang l\l'C cam nh�n va thu&ng thi'.rc cling nhu kha nang sang tlj.o ra cai d�p. M{it con nguCri neu khong biet phan bi�t tot hay d&, d�p hay xau thi ch£ng nhfrng anh ta khong thg sang tlj.O ra cai d�p Ve V�t chat Va tinh than cho xii h{ii ma con thg hi�n r�ng trinh dQ dlj.O dfrc CUa anh ta thap kem va anh ta khong thg xrr ly tot moi quan h� gifra nguCri v&i nguCri. Con nguCri chung ta khong nhfrng phai dang hien ma con can biet hu&ng thi;t. Neu con nguCri thieu di S\l' cam nh�n ve cai d�p, dieu d6 cling dong nghia v&i vi�c con nguCri dii danh mat niem hlj.nh phuc cua chinh ban than minh cling nhu m{it phan quan tr9ng cua hlj.nh phuc gia dinh. Vi v�y, "my" cling la m{it phfim chat CO' ban khong thg thieu CUa m{it nhan tai dU'Q'C phat trign toan di�n. Tat nhien, tre SO' sinh va tre nho khong thg CO dU'Q'C S\l' phat trign toan di�n Ve ca ba phuang di�n tren, nhrmg nhfrng mam non ay can CO dU'Q'C tU' the dam choi tot, tlrc la chung ta phai di).t nen m6ng vfrng chac cho CUQC song va con du<'>ng phat trign thanh tai cua chung, b&i muon c6 m{it ngoi nha cao tang thi tru&c het phai xay m{it m6ng nha vfrng chac. Vi v�y, phuang cham CUa chung toi la, kich thich S\l' phat trign day du cua cac em nh6 m{it each hgp ly, di).c bi�t la chu tr9ng vao vi�c boi du5ng nen nhfrng nhan tai CO kha nang sang tlj.O Va dem den cho cac em CUQC song tuai d�p. , ? The nao la Slf phit trien dly du cua con ngudi? S\l' phat trign day du cua con nguCri & day chi vi�c kich thich qua trinh sinh tru&ng phat trign lanh mlj.nh nhat Ve CO' thg, nao bQ, sinh ly va tam ly cua cac em, khai thac tri�t dg tiem nang cua con nguCri, tt'r d6 cac em c6 dU'Q'C S\l' phat trign Ve tri tu� Va phfim chat, ca tinh U'U tu han SO v(ri nhfrng di'.ra tre c6 qua trinh sinh tru&ng va phat trign binh thu<'>ng khac. Chung toi phan doi vi�C dung nhfrng quan ni�m lbi th(ri Cung mo hinh lap hQC XU'a CU dg hlj.n che S\l' phat trign day du CUa tre, dong th(ri cling phan doi vi�c bat cac em phai gianh dU'Q'C digm cao trong tat ca cac mon hQC cung tll' tu&ng sai lam dung digm SO dg danh gia S\l' phat trign CUa tre em. S\l' phat trign day du cua con nguCri tat nhien phai di cling S\l' phat trign ve ca tinh va s& tru<'>ng. B&i le, khong m{it "thien tai'' nao tren the gi&i nay co thg bigu hi�n si.r xuilt siic trong m9i linh vi.re, ngay ca nhfrng nhan v�t vi d9i cung v�y. Doi h6i m9t con ngu<'ri phai gi6i tilt ca cac linh vi.re la phu djnh ca tinh, di ngtrQ'C l9i quy lu�t, giet chet kha nang Vtr<;Yt tr9i cua m9t con ngtr<'ri von di tran day hi v9ng & m9t linh vi.re nao do. Chung ta khong thg biit Einstein da bong gi6i nhtr Pele hay nghien Clru van giap cotC*) thanh cong hon Quach M9t Nhtrgc ... Con ngtr<'ri ai cung co net ca tinh rieng. To chilt di truyen khac nhau, moi trtrOng song khac nhau, S\f tiep thu anh htr&ng CUa giao dl)C khong dong nhilt ... dii lam nen ca tinh va s& trtr<'>ng d?c siic cua mbi ngtr<'ri. Boi dtr5ng m9t con ngtr<'ri can phai phat huy m?t m9nh, b6 sung digm yeu, lily cai gi6i dg bu diip thieu sot. Neu yeu cau tilt ca m9i ngu<'ri deu nhtr nhau thi chung ta khong thg tim ra m9t nhan tai rm tu. Vi the, phtrong cham Va sach ltrQ'C giao dl)C can phai coi tr9ng vi�c boi dtr5ng s& tru<'>ng. Con vi�c bu diip thieu sot, chu yeu la bu diip thieu sot trong phfim chilt nhan tai va phfim chilt tam ly, "trat" l9i nhfrng "16 h6ng'' cua ket cilu tri tu�. Si.r phat trign toan di�n va day du phai cung thuc dfiy va hb trg l§:n nhau. Toi xin lily hai em nh6 thong minh s&in lam vi dv sinh d9ng dg noi ro ,., d"' ' van e nay: Em nh6 Lrm My & thanh pho Trtr<'>ng Sa, dtrqc giao dvc toan di�n ngay tir nh6 nen luon vui ve, linh ho9t, thong minh, ti.r tin, giau long yeu thtrong, chan thanh, thich dQC sach viet ch fr, hay hoi Va ttr duy, biet Ve tranh, thich hQc ngo9i ngfr, biet lam toan, thich keo dan violon, tir nh6 dii biet t�n dvng ngay chu nh�t ti.r minh d9p xe cung ml;! tir ngo9i o thanh pho Trtr<'>ng Sa vao trong n9i thanh theo hQc cac l(rp ve h9i ho9, am nh9c ... Em nh6 v&i nhieu niem dam me nay qua nhien co tri tu� phat trign rilt s&in, co von kien thfrc phong phu va long khat khao higu biet. 8 tu6i, Lrm My dii thi vao tru<'>ng trung hQC tr9ng digm cua tinh Ho Nam, 11 tu6i theo hQC l(rp di.r bi thieu nien CUa trtrOng d9i hQC. Ye sau, do long say me d?c bi�t v&i my thu�t, em dii chu d9ng tir b6 nhfrng dieu ki�n trU vi�t cua l(rp thieu nien cua tru<'>ng d9i hQc dg theo hQc & trtr<'>ng trung hQc my thu�t. Qua th�t, Lrm My dii t6a sang khi hQc my thu�t, nam 15 tu6i thi db vao H9c vi�n My thu�t Cong ngh� trung trong va tiep tvc theo hQC chuyen sau hon. Co rilt nhieu, rilt nhieu vi di) Ve nhfrng em nho CO dtrQ'C S\f phat trign day du tren nen tang vfrng chiic dii dtrgc xay diip tir th<'ri tha ilu. Em nh6 Nhi�m Roan & thanh pho Th9ch Gia Trang l9i la mi;>t vi dv ve S\l' phat tri�n day du c6 th� kich thich qua trinh tnr&ng thanh. Bo IDE;! cua em cling la nhiing ngrrm nghien c\ru ve ''Phrrong an o tu bi''. Sau khi chao dm khong lau, Nhi�m Roan dii tr& thanh m9t dfra tre khong may. Hai thang tubi, Nhi�m Hoan mac b�nh phat ban cua tre SO' sinh, nhiing vet phat ban n�ng v§:n chrm kh6i thi t&i chin thang tu6i, em l9i mac them can b�nh hen suy�n, sau d6 l9i mac b�nh viem phbi. V�y la ngay tir chin thang tubi, em dii phai bat dau dieu ttj b�nh. Tir d6 cho t&i nam sau tubi, Nhi�m Roan phai nh�p vi�n t&i 59 lan, la mi;>t dfra tre drrQ'C c\ru song tir lrr&i hai m than. Nhi�m Roan tir nh6 dii thrr6ng xuyen phai nh�p vi�n, song may man thay vao nhiing nam thang each m9ng van h6a n6 ra, bo IDE;! Nhi�m Roan c6 nhieu thm gian d� thrr6ng xuyen & ben chm cling em. V 6i. mvc dich giam b6t nhiing dau d&n do b�nh t�t mang l9i va cling la d� con b6t co don, bo IDE;! Nhi�m Roan rat hay k� chuy�n, hat cac bai hat thieu nhi cho con nghe, cho con xem tranh anh, giai cau do, dl:ty con nh�n m�t chfr, d9c sach, d9c thu9c cac bai thO" ... Nhiing tro chm di�n ra nm girr6ng b�nh dii hun due cho Nhi�m Roan kha nang yen l�ng t�p trung va loi trr duy c�n th�n, th6i quen neu cau h6i, giup em phat tri�n ngon ngfrva kha nang d9c > hieu. Cac bac si, y ta trong b�nh vi�n nhi cling thrr6ng xuyen treu dlia cling em. Trong b�nh vi�n la ca mi;>t the gi&i rieng. Cu(>c song day dau khb tren girr6ng b�nh khien Nhi�m Roan tir nh6 dii cam nh�n mi;>t each sau sac nhfrng ngQt blii cay dang CUa CUQC d(ri Va tinh yeu CUa cha IDE;! danh cho con cai. Em dii t�n mat chfrng kien c6 nhiing em nh6 khi nh�p vi�n con khoe m9nh nhrmg do mac b�nh nan y nen ch�ng bao lau sau dii qua dm, khien cha IDE;! Va ngrr(ri than trong gia dinh kh6c t&i Chet di song l9i, ban than Nhi�m Hoan cling nrr&c mat nh9t nhoa. Ngrrgc l9i, cling c6 nhiing em nh6 cha IDE;! phai be VaO nh�p vi�n, nhrmg SaU nhfrng ngay dieu tri da khoi b�nh Va XUat vi�n, cha IDE;! rat dfii VUi mirng cam on CaC bac Sl, tiu tit mm IDQi ngrrm an k!;!O chung vui, Nhi�m Hoan cling cam thay vui lay. Cung c6 nhiing em nh6 tuy b�nh chrra kh6i h�n nhrmg phai xuat vi�n vi nhiing nguyen nhan nao d6, Nhi�m Roan vira nhin theo vira th& dai buon bii. Con CUQC song cua ban than Nhi�m Roan thi sao? N6 giong nhrr nhiing gi ma sau nay co dii viet: ''Nhiing tieng keo k!;!t nm girr6ng b�nh chinh la bai ca th<'ri tha au cua toi". ''CU-hai ba thang phai nh?p vi�n m{it Ian khien rat nhieu ngtr<'ri khong con muon cho gia dinh toi vay tien nfra. Anh trai toi trong thay ngtr<'ri khac an socola cling doi bo m� mua cho, lien bi bo m� toi mang: ''Nha chung ta con c6 th� an socola hay sao?' Toi chfrng kien canh ay va ti.r n6i v&i long minh: "Sau nay 16n len, toi nhat dinh se lam vi�c het minh d� kiem th?t nhieu, th?t nhieu tien, toi se khong bao gier d� bo m� phai di vay tien ngtr<'ri ta nfra, d� cho anh trai toi c6 th� thtr6ng thrrc vi ng9t nhfrng thanh socola va dtrQ'C an cam ... " Cu{ic song ay khien Nhi�m Hoan smn hi�U dtrQ'C CUQC song ngay t\r th(ri thO' au. Nhin thay nhfrng CO y ta dem ngay khong ngu dap chan cho minh, Nhi�m Hoan khong kh6i rai l� ... Nhfrng luc b�nh tinh cua Nhi�m Hoan t;:tm th<'ri c6 chuy�n bien tot, cha m� thtr<'rng dtra em di chai & nhfrng nai c6 phong canh thien nhien ttrai d�p, d;:ty con hQC, d;:ty con bai ... khien CUQC song CUa em tr& nen phong phu han. Cu{ic song th<'ri tha au dii hun due nen trong Nhi�m Hoan tinh each li).ng le cung nhfrng tinh cam sau ni).ng, tran day sire song va day hi�u biet ve CUQC dOi.. \l'e mi).t ngon ngfr, Nhi�m Hoan CO dtrQ'C S\l' phat tri�n tot han binh thrr<'rng. Nam len bay tu6i, Nhi�m Hoan bat dau lam tha. Trong hai nam ngan ngui, Nhi�m Hoan dii viet han 1600 bai tha, 8 quy�n nh?t kY day v&i han 600.000 chfr. Han 200 bai tha cua em dii dtrQ'C dang tren han 20 t<'r bao khac nhau tren toan quoc, trong d6 c6 bao "Thieu nien Trung Quoc'', bao "Van h9c nhi dong". Mtr<'ri tucli, Nhi�m Hoan dii xuat ban t?p tha dau tien. Cac b;:tn hay xem, day la cuon sach do m{it em nh6 10 tu6i xuat ban. Nhi�m Hoan khong nhfrng dii tr& thanh m{it nha tha nhi ncli tieng va chinh nher nhfrng thanh t\l'U d;:tt dtrQ'C, srrc khoe cua Nhi�m Hoan dan dan tot han len, CUOi cung S\l' phat tri�n day du Ve m{it phtrang di�n da kfch thfch qua trlnh trtr&ng thanh toan di�n cua em. Nam 17 tucli, Nhi�m Hoan tr&thanh h{ii vien nh6 tucli nhat cua Hi�p h{ii tac gia Trung Quoc, dii xuat ban rat nhieu tac philm ncli tieng. Hi�n nay, co dii tot nghi�p khoa Van trtr<'rng D;:ti h9c Bae Kinh, co dang btr&c nhfrng btr&c day ti.r tin tren con dtr<'rng ttrai sang trai day hoa hong. Nguyen tic cua giao dvc s6m Sau day, chung ta se cung nhau nghien cfru d� bao dam cho S\l' phat tri�n day du va toan di�n cua m{it con ngtr<'ri, bat bu{ic phai xac l?p nen nhfrng nguyen tac va m{it so van de mang tinh thi.rc te cua giao di;tc s&rn. Nhfrng nguyen tac chu yeu bao gom: 1. Nguyen tac bat dau tir luc o tu6i 0 tu6i (y day la khi bat dau sinh m�nh - t\rc S\f giao di;tc phai bat dau tt'r khi tre con (y trong bao thai, hoi).c it nhat cilng khong dtrQ'C coi nh� vi�c boi dtr5ng m{>t each khoa h9c trong khoang th(ri gian tre tt'r o-6 tu6i - la nhilng nam thang hoang kim Va quy gia nhat trong S\f phat trign SUOt CUQC dOi con ngtrOi. B&i vi, giong nhtr Gesell dii tt'rng n6i: Trtr&c 6 tu6i, d?i niio gan nhtr dii ttrong doi phat trign, neu dg 16-khoang th(ri gian nay thi ve sau, tri nao, tfnh each Va tam hon con ngtrOi vinh vi@n khong bao gi(r CO dtrQ'C CO" h{ji tot nhtr the dg xay d\filg nen tang CO" s& cho S\f phat trign ca Ve thg chat l§:n tinh than. TY am mam non la dg sau nay dam hoa ket trai, giao di;tc s&m la dg boi dtr5ng nhan tai. Tien si White cua Vi�n nghien c\ru giao di;tc D?i h9c Havard cho r�ng, m{>t d\ra tre 3 tu6i, neu dtrQ'C tiep xuc v&i cac linh V\fC lien quan t&i h9c thu?t nhtr ngon ngfr va kY nang giai quyet van de mu{>n 6 thang hoi).c lau hon nfra thi n6 se khong thg thanh cong trong qua trinh h9c ' ' t?p sau nay. Chung ta phai bat dau "nam" lay nhan tai kg tt'r khi chung con la nhilng d\ra tre SO" sinh, giong nhtr Giam doc S& nghien Clru kich thich tiem nang con ngtrOi & Philadelphia cua My dii n6i: "MC\i m{>t d\ra tre sa sinh binh thtr<'rng khi chao d(ri deu mang trong minh tiem nang thien tai giong nhtr Edison hay Einstein". V?y, chung ta can tranh thu khong dg 16-mat kha nang phat trign cua tre. Khong nen c6 quan ni�m r�ng, giao di;tc s&m la dg tre c6 thg di h9c, tot nghi�p va tham gia cong tac s&m hon vai nam. Neu chi vi nhtr v?y thi qua th?t b?n dii danh gia thap y nghia cua vi�c giao di;tc s&m. Neu chi vi "tot nghi�p s&m hon m{>t chut", thi xet tt'r tinh hinh kinh te cua Trung Quoc kh6 khan nhtr hi�n nay, sao l?i phai bat tre btr&c vao xii h{>i s&m nhtr v?y? T{>i gi phai th\fC thi giao di;tc s&m? N6i tom l?i, giao di;tc s&m la dg vun dap nen tang to chat nhan tai, dg sau nay chung CO dtrQ'C S\f phat trign toan di�n v(ri m{>t xuat phat digm tot. 2. Nguyen tac khai d?y niem dam me Niem dam me la d{>ng l\fC n{>i t?i dau tien dg tre nh6 phat trign tinh than Va chu d{>ng h9c t?p; S\f hinh thanh CUa niem dam me sau sac Va dung htr&ng (bao gom nhieu s& thich khac nhau va niem dam me chay bong nhat trong m{it thCri gian nhat dinh) t\l' ban than n6 cung la m{it n{ii dung quan tr9ng trong qua trinh phat trign tam ly cua tre. Theo Einstein thi dam me chinh la "ngrrCri thay tot nhat''; nhrmg doi v&i tre tir o-6 tu6i, chung ta c6 thg cong nh�n r§.ng niem dam me la "ngrrCri thay duy nhat''. B&i le, chung c6 thg tir choi m9i S\l' giao dv.c ben ngoai niem dam me, chung khong he dg y t&i nhfrng S\l' vi�c khong tl).O dU"Q"C cho chung hfuig thu ho�c khien chung cam thay chan ghet: dong ch�t canh ell-a chu y, kh6a kin kho ghi nh(r, dling S\l' kh&i d{ing CUa tU" duy Va tri tll"Ong tll"Q"Ilg, th�m chi c6 thg keu kh6c. N gll"Q"C 111-i, neu tre m§n cam doi v&i nhfrng S\l' vi�c nao d6 va cam nh�n dU"Q"C r§.ng n6 thu vi, gQ"i len trong chung cam giac tU"oi m&i va long hieu Icy; chung se khong he phan bi�t kh6 hay d�, quan tr9ng hay khong quan tr9ng, & ben trong hay ben ngoai 16-p h9c, ly giai hay khong ly giai, tling brr&c ghi nh& m{it each c6 y th\rc hay khong c6 y th\rc, chung cung se tir tir linh h{ii va c6 thg v�n dv.ng. Chung khong can ''kh6 h9c" ma cfing CO thg CO dU"Q"C S\l' phat trign ly trr6ng m{it each tinh vi Va chinh xac nhrr khi chung h9c tot tieng m� de (t\rc ngon ngfr cua dan t{ic d6). Tre tir o-6 tu6i dang & giai do11-n tim higu khong l\fa ch9n, chung drr<'>ng nhU" CO niem dam me v&i tat ca nhfrng S\l' vi�c m&i 11)., chung ta can t�n dv.ng toi da giai do11-n nay dg tien hanh giao dv.c tre. Neu giao dv.c khong tot Se khien tre chiu S\l' t6n hl).i, S\l' giao d\IC CUa con ngrr(ri Se khien m{it dfra tre tr& thanh m{it con ngrr(ri, S\l' giao d\IC CUa loai soi Se khien dfra tre CO CUQC song cua loai s6i; va neu giao dv.c tU" trr6ng vui choi thoa thich se khien tre tr& thanh nhfrng "c�u am co chieu" chi thich an choi hrr6ng thv.. 3. Nguyen tac ngam khich l�, d{ing vien Tre nh6 la nhfrng vi khach m&i cua the gi&i. Chung thieu von tri th\rc, khong c6 chu kien va nang l\fC phan doan, chung tru6ng thanh nh<'r tiep nh�n nhfrng anh hrr6ng tir moi tru<'>ng cung nhrr hanh vi va ngon ngfr cua ngrrCri 16n. Chung la loai sinh v�t cua moi tru<'>ng, chinh moi trrr<'>ng nhao n�n nen tinh each cua chung. V�y nen, ngrrCri 16n can phai kien tri t�n dv.ng hoan canh, hanh vi va ngon ngfr dg ngam c6 vU khich l� tre, nh<'r d6, tre se nay sinh cam giac dong tinh; chung toi phan doi bat Icy S\l' chi trich anh hrr6ng tieu C\l'C nao den tre. Can phai coi vi�c kien tri c6 vfi tre m{it each dung dan la m{it phrrong phap giao d\IC CO" ban dg boi drr5ng cho tre long t\l' ton, y chi tien thu, S\l' t\l' tin Va giau long thong cam ... nh�m dam bao tam ly CUa tre dtrQ'C phat tri�n day du va toan di�n. Chung ta nen thtr<'mg xuyen c6 vii, khen ngQ'i, bay to S\l' tin ttr6ng Va neu ra nhfing yeu cau nghiem khac; khong nen phe binh, trach mang, k� t{ii tre m{it each tieu ci;rc, can luon khien tre c6 cam giac minh la m{it dfra tre tot. E>ay cling la nguyen tac Cay chinh la nguyen tac bien d@ thanh kh6, c6 th� n6i, n6 chinh la con dtremg Vong CUa S\l' phat tri�n day du Va toan di�n. Vi di;t, sau khi vao ti�u h9c, con ngtrm se cam thay h9c ngo9i ngfr, h9c nh�n biet m�t chfr, h9c am nh9c, h9c ve, h9c bng mam non va cac nha tre can coi vi�c giao dv.c & gia dinh trong giai dolj.n dau la mi)t phan quan tr9ng trong cong tac cua minh. Vi the, Bi) Giao dv.c Trung Quoc da thi.rc hi�n chinh sach dong bi) gifra giao dv.c gia dinh va nha trn<'>ng. Sau day chung ta se lien h� v&i thi.rc te mi)t chut dg n6i ve van de phat trign toan di�n va day du. Neu thi.rc sir muon nang cao to chat dan so, phat trign con ngtr<'ri, boi dtr&ng nhan tai trU tu, toi cho rl'.ing vi�c can lam trn&c mat la nghien cfru va ph& bien nhfrng ly lu?n va phtrong phap m&i cua giao dv.c s&rn, phan doi nhfrng phtrong thrrc giao dv.c kigu nhtr "cham s6c hoa", "tigu hQC hoa", "nfr tfnh hoa", ''quy tQC hoa" Va "vui chO'i don thuan", d�c bi�t la "cham s6c hoa'' (quan giao tre v&i mv.c dich khong dg bat err sir co nao xay ra v&i tre) Va ''tigu hQC hoa" vi hai phtrong thfrc nay mang llj.i nhieu nguy hll.i nhat. Hi�n nay, m9i ngtr<'ri deu phan doi phtrong thrrc giao dv.c tigu hQc h6a trong Cong tac dlj.y Va hQC Cr tre, the nhtrng vi�c higu the nao la "tigu hQC hoa" va mfrc di) phan doi cua m9i ngtr<'ri lll.i c6 sir khac nhau rat l&n. C6 ngtr<'ri vira nghe n6i t&i nh?n m�t chfr va dQc sach da vi)i n6i ''tigu hQc hoa'', nghe n6i tre dQC thUQC vai bai thO' c& cfing n6i "tigu hQC hoa", th?m chi vi�c hQc ngolJ.i ngfr cung cho d6 la "trung hQc hoa", hQc piano thi cho d6 la "nhlJ.c vi�n hoa'' ... Dtr<'>ng nhtr, nhfrng ngtr<'ri c6 quan digm nay khong muon cho tre tiep XUC v&i nhfrng gi CO trong chtrong trinh hQC CUa cac trtrOng tigu hQC va trung hQC. Neu suy lu?n nhtr v?y thi ngay ca vi�c tre hQC dem cung khong dtrQ"C phep, b&i le chtrong trinh toan hQC CUa tigu hQC cfing bat dau tir nhfrng con so 1, 2, 3! Neu layvi�c dlj.y cai gi ra dg phan bi�t tigu hQC h6a va mam non hoa, ch£ng phai se hlj.n che nghiem tr9ng sir phat trign day du va toan di�n cua tre hay sao? Ket qua la se danh dong m9i tre nho, v?y thi con n6i gi t&i phat trign day du, n6i gi t&i tliy timg tre ma ap dvng phl.l'ong phap phli hQ'P! Neu giao dvc s&rn cling ap dvng mo hinh d;:ty h<;>c nhl.l' & trnbng thi ch�ng phai la tigu h<;>c h6a dich th\l'C sao? Neu cac trnbng mam non chi chu tr9ng vao vi�c d;:ty theo giao trinh, giao dvc theo h� thong, c6 chung m9t �u�dffi�m� �,���ti�, bh��Af�iliM� co hl� ilifrc, tat ca cac n9i dung d;:ty va h<;>c deu khong dam VU'<;rl: ra khoi khuon kh6, vi dv tre chi nh�n biet dl.l'<;YC hon lo;:ti mau sac thi khong thg d;:ty chung biet them m9t mau nfra; neu d;:ty tre h<;>c m9t chfr ho�c h<;>c nh�n biet chiec dong ho thi d6 la ''trnbng mam non khong d;:tt chufin"; chi cho tre thay tren ban do Bae Kinh nAm & dau ma khong can phai ch<'r t&i khi h<;>c mon dia ly trong chl.l'ong trinh l&p 5 ... Tat ca nhfrng dieu ay khong la tigu h<;>c h6a thi la cai gi? Chung ta can th\l'C S\l' kien quyet phan doi phl.l'ong thfrc d;:ty va h<;>c tigu h<;>c h6a va ngl.l'M 16n h6a trong giao dvc ngay tir giai do;:tn dau. Tuy nhien, ili\l'C chat cua vi�c phan doi nay nAm & hai digm: thfr nhat la phan doi m tl.l'ang giao d"QC, mo hinh Va phl.l'ong phap giao d"QC di ngl.l'Q"C l;:ti d�c digm sinh ly va tam ly cua tre; thfr hai la phan doi m<;>i nhan to lam b6 bu9c va h;:tn che S\l' phat trign toan di�n, day du cua tre nh6. Chung ta can phai sang t;:to nen m9t h� thong ly lu�n m&i ve giao dvc s&rn phli hQ'P v&i d�c digm tam sinh ly cua tre, khong giong v&i giao dvc ph6 thong song l;:ti vira c6 thg xay d\l'Ilg dl.l'<;YC m9t nen tang tot cho giao dvc ph6 iliong va giao dvc d�c bi�t, dg tt'r do thuc dfiy S\l' phat trign day du Va toan di�n CUa tre, nang cao to chat dan SO CUa dan tQC. ve vi�c thuc dfiy S\l' phat trign day du cua con ngl.l'M, dieu cuoi cling toi muon n6i & day la van de nen giao dvc cua chung ta nen di theo hl.l'6ng nao? Vi c6 ngl.l'M vira m&i nghe n6i t&i ''phat trign", "boi dl.l'5ng nhan tai c6 to chat cao" lien cho rAng chung ta dang hl.l'6ng t&i m9t so it nhfrng "than dong", do d6 n6 khong mang nhieu y nghia, vi the nen chung ta can hl.l'6ng t&i so dong va chu tr9ng nang cao to chat cho nhfrng ngl.l'M lao d9ng ph6 iliong. Th�m chi, c6 ngl.l'M con 16n tieng cong khai: ''Dieu ma chung ta can la chu tr9ng giao dvc cho nhfrng tre kh6 khan chfr khong phai la dau tl.l' cho nhfrng em da c6 nen tang tot". C6 thg n6i, each nh�n thfrc va loi tl.l' duy nhl.l' v�y la VO cling sai lam. B&i le, ilifr nhat anh ta da danh gia thap vai tro quan tr9ng cua nhfrng nhan tai hl�t xuat trong vi�c thuc dfiy tien b9 xa h9i va ili\l'C hi�n S\l' nghi�p hi�n d;:ti hoa. Bat k)' m(lt toa nha cao tang nao cling can co nhling tl1,l d&, bat kY m{it mon khoa h9c nao cung can co ngu<'ri tien phong m& dtremg, bat kY m{it quan d{ii nao cung can co nguyen soai, bat kY m{it l\l'C ltrQTig tien b{i nao cfing can CO lanh t\l, day ch�ng phai la chan ly ro rang nhat hay sao? S\l' nghi�p chan htrng dat ntr&c dtrong nhien can m{it so ltrQTig l&n nhling rtremg c{it cua dan t{ic, chung ta chu tr9ng t&i vi�c boi dtr&ng nen nhieu nhan tai co to chat cao va cac nhan tai chuyen mon & m9i tang l&p, dieu nay co gi sai? Th\r hai, chi co th\l'c thi giao d\lc s&m tren di�n r{ing, chu tr9ng t&i nhling nhan tai co to chat cao m&i co th� dam bao nang cao to chat cua dlj.i da so ngtr<'ri lao d{ing m{it each phB bien. B&i cac em nho s&m thong minh xuat hi�n trong so nhling em nho binh thtremg, nhling nhan tai VtrQt tr{ii dtrQ"C tim thay tir nguon nhan tai r{ing l&n; ngtrQ"C llj.i, S\l' xuat hi�n CUa nhling tai nang VtrQt tr{ii trong so cac nhan tai khac se co th� giup chung ta v�n d\lng kinh nghi�m cua chinh h9 vao th\l'C ti�n giao d\lC? Cac v�n d{ing vien bong ban CUa chung ta vi sao llj.i gifr dtrQ"C ngoi vi quan quan bong ban the gi&i trong th(ri gian lau nhtrv�y, ch�ng phai la vi hQ da dtrQ"C nang cao trinh d{i tren CO" SU nen tang phB C�p, dong th(ri nh(r CO nhfulg vi quan quan xuat sac do ma bong ban ch�ng phai da rat phB bien & Trung Quoc do sao? Th\r ba, chi co chu tr9ng boi dtr&ng nhan tai co to chat cao m&i co th� thuc dfiy dtrQ"C tinh tich C\l'C CUa giao d\lC trong gia dinh Va trong trtremg h9c, tir do nang cao to chat dan so m{it each phB bien. Bat chtr&c cai cao d� lay cai trung binh, bat chtr&c cai trung binh d� lay cai thap, day cung la quy lu�t phB bien. Neu giao d\lC chi d� thoa man yeu cau cua dll.i da so ngtr<'ri lao d{ing binh thtremg, thi SO ltrQTig ngtrCri lao d{ing dtrQ"C dao tlj.O Se khong con la bao? Co nhling b�c lam cha m� chi mong con minh co dtrQ"c nghe d� kiem song ltrong thi�n nhtrng rot CUQC con hQ v§n "h9c khong hay, cay khong gioi?" Xet tir nhling di�m neu tren, de xtr&ng giao d\lC s&m va giao d\lC di).c bi�t d� phat tri�n day du va toan di�n quyet khong phai la vi m{it so it cac "than dong'', ma chinh la vi dll.i da so, vi lQ"i ich CO" ban cua dan t{ic Trung Hoa va toan th� nhan lolj.i! ''M9i tre em deu la thien tai, nh117lg chung ta du chon vui tu chat thien tai ay trong SUU nam aau tien CUa CUQC am chung'' Bukemeini Frost Vicele ' BOI D .A. .A. , ENH TH • , G TOT ''SINH '' CUA CON ? May ngan nam nay, phan 16n cac b�c cha m� deu biet each lam the nao dg con minh c6 drrgc mi)t ccr thg khoe m9nh, phat trign tot. HQ luon co gang cung cap cho con mi)t nguon dinh drr6ng hgp ly, S\f V�n di)ng vlra phai, tang Cl.l'Cmg bao V� SlrC khoe, phong Va tri b�nh, dg con khoe m9nh Va phat trign tot. Tuy nhien, rat nhieu ngrrCri lam cha m� khong c6 chut kien thfrc nao ve SlrC khoe tam ly - "sinh m�nh thfr hai" cua con. Tam ly khong thg nhin hay sO-thay drrgc. Do d6, nhfrng van de nhrr phat trign trinh di) tam ly, dam bao SlrC khoe tam ly ... thi khong phai ai ciing thay drrgc. Doi khi, mi)t so phrrcrng phap giao dl,lC l9i lam tbn h9i t(ri tam ly CUa con tre, tir do gay ra ket qua trai ngl.l'Q'C v(ri niem mong moi ma t\l' ban than ngl.l'Cri giao dl,lC khong cam nh�n drrgc. Vi d\l, hi v9ng con thong minh thi con l9i tr& nen ngoc nghech, muon con CO chi tien thu thi l9i chon vUi S\f t\f tin CUa con, muon con nbi tri)i hem ngl.l'Cri thi l9i khien con tr(r nen yeu duoi bat l\fC, mong moi con mang den niem h9nh phuc cho gia dinh thi khong ngO- rAng minh da vat va u nen chum rrrgu dang ... Day la nhfrng th\l'C te ma chung ta CO thg nhin thay drrgc, la S\f hoi tiec Va dau khb 16n nhat CUa ca mi)t d(ri ngrrCri! Vi v�y, cha m� nhat dinh phai nam drrgc kien thfrc ve tam ly h9c dg t\l' ban than c6 thg thay ro trinh di;> phat trign tam ly cua con nhl.l' vi�c trong thay chung c6 khoe mlj.nh, Ian da c6 hong hao, ngrr<'ri c6 cao, tinh Ii.re c6 doi dao, c6 mac b�nh hay khong. Cha m� cung can higu mi;>t each CO' ban ve tam hon dang thay dBi cua con. Tren ca s& d6 m&i c6 thg tien hanh giao dvc c6 phl.l'O'Ilg hrr6ng va t?n tam boi drr&ng tot tam ly cua con, tranh si.r go ep hay lam t6n hll.i t&i si.r phat trign ''sinh m�nh thir hai'' cua con tre. Thi.re ra, hi�n trrQTig tam ly cua con ngrr<'ri tuy khong thg nhin hay sO thay dl.l'Q'C song rat d� cam nh?n dl.l'Q'C. Nhfing nO'i CO con ngrr(ri sinh song, & d6 se c6 cac hi�n tl.l'QTig tam ly, vi hang ngay m6i ngrr<'ri deu giao 11.l'U tam ly cua minh v&i tam ly cua ngrr<'ri khac. Th?m chi, ngay ca trong luc ngu khi phan 16n cac ho9t di;>ng tam ly da tlj.m ngimg, nhrmg con ngrr<'ri vfin c6 thg ma. Ma cung chinh la mi;>t hi�n trrQTig tam ly. Tinh than cua con ngrr<'ri la mi;>t nguon sire mlj.nh to 16n, 16n hO'Il nhieu sire mlj.nh thg Ii.re ma CO' thg c6 thg san sinh ra. N 6 c6 thg nh?n thi'.rc va cai tlj.O the gi&i, chinh phl)C trai dat Va vU tfl), khien con ngrr(ri tr& thanh toi linh cua v9n v?t. HO'Il nfra, sire mlj.nh nay drr0-ng nhl.l' la VO t?n, khong bao giO- c6 thg khai thac het. Cac nghien ci'.ru ve tam ly h9c cung nhrr nao khoa ca trong va ngoai nrr&c deu cho rl'.ing, chi tinh rieng tri tu� trong "kha nang tam ly", hi�n nay, mi;>t ngrr<'ri binh thrr0-ng chi c6 thg khai thac dl.l'Q'C tir 3%-10%, mi;>t phan rat 16n trong kha nang tam ly cua con ngrr<'ri vfin con bi "lang quen". Sire mlj.nh nhan each cua tam ly c6 thg khien con ngrr<'ri tr& nen vi dlj.i, c6 kha nang thuc dfiy tien trinh lich srr; song cung c6 thg khien con ngrr<'ri tr& thanh ke thira thai, th?m chi la mang tai h9a cho ca xa hi;>i. Vi v?y, giao dvc s6ni khong thg xem nh� si.r trn&ng thanh va phat trign tam ly cua tre. Giao dvc, ngoai vi�c dg tre c6 dl.l'Q'C mi;>t CO' thg khoe mlj.nh va ti.r do phat trign thg Ii.re ra, dieu quan tr9ng hO'Il la phai kich thich si.r trnang thanh toan di�n Ve mij_t tam ly CUa tre dg chung CO dl.l'Q'C trinh dQ tam ly Vl.l'Q't mire binh thrr0-ng, sau nay c6 thg tr& thanh mi;>t con ngrr<'ri vi dll.i giau tri tu� va long nhan ai. Do d6, cac b?c phv huynh nhat thiet phai biet dl.l'Q'C nhfing kien thirc thong thrrQ-ng Ve tam ly hQC, dieu nay con quan tr9ng hO'Il nhieu so v&i vi�c h9c cac kien th ire ve thi.rc phfim dinh drr&ng va bao v� sire khoe. B&i le nhiing kien thirc ve thi.rc phfim dinh drr&ng va bao v� sire khoe da tl.l'O'Ilg doi ph6 c?p trong xa hi;>i, cac b�nh vi�n, cac trung tam bao v� sire khoe. Nhrmg ve phrrO'Ilg di�n giao dvc tam ly, vfin con mi;>t khoang trong 16n trong xa hi;>i va con rat nhieu dieu chrm dl.l'Q'C sang to. Trong boi canh d6, dg boi drr&ng nen nhiing nhan tai c6 to chat cao (chu yeu la chi nhfrng con ngu<'ri c6 to chat va trinh d9 tam ly cao), lam sao chung ta khong thg tim higu ve tam ly h<;>c? Neu chi nhrr "thay b6i xem voi'', rat c6 thg chung ta se d§n t chut kien thfrc CO' ban ve tam ly h<;>c va phat trign trinh d{> tam ly cua tre nh6. Tuy day con la nhfrng kien thfrc Vl,ln vi)_t, tho SO', dO'Il gian, it oi Va yeu 6t song chung cfing CO thg giong nhU' nhfrng con dom d6m l?p loe chieu sang rung brr&c di cua cac em nh6, giup cac em brr&c di vfrng chai, ti;r tin va day l;:tc quan. Cac b?c ph\l huynh ciing CO thg ''mll'Q'll'' chut anh sang CUa no, soi drremg dg tiep t\LC di tim "ng9n den" tam ly h<;>c. Khai ni�m tam ly va con dtrng li;rc dg con ngu<'ri phat trign thanh tai, nhrmg ciing c6 luc d6 la nhan to tieu ci;rc hoi).c lieu thuoc huy ho;:ti con ngrr<'ri. Nhrmg du mfrc d{> tam ly cua con ngrr<'ri nhrr the nao di nfra thi n6 ciing drrgc hinh thanh tir nhfrng phan anh chu yeu cua cac si;r v?t khach quan vao trong b9 nao con ngrr<'ri. Vi the, cling m{>t si;r v?t khach quan nhrmg si;r phan anh vao tam tri con ngrr<'ri l;:ti khac nhau (tlrc cac hi�n tll'Q'llg tam ly khac nhau). Cac si;r v?t khach quan va thi;rc ti�n cua con ngrr<'ri la chu thg thfr nhat, tam ly la chu thg thfr hai. Gia nhrr khong c6 si;r ton t;:ti cua hang ngan hang V;:tn S\r v?t, S\r vi�C Va khong CO CaC ho;:tt d{>ng thi;rc ti�n CUa con ngrr(ri trong the gi6i. khach quan thi tri 6c cua con ngrr<'ri se tr& nen trong r6ng, tinh than cua con ngrr<'ri se tr& nen ngheo nan. Khi d6, trong b9 nao khong nhfrng khong thg xuat hi�n cac hi�n tll'Q'llg tam ly phong phu ma nghiem tr9ng hO'Il, ket cau cua nao va ban than cac tebao nao se bi teo l;:ti, luc nay li�u chung ta c6 thg n6i den chfrc nang tam ly? Vi v?y, chung ta can dg cho tre c6 nhfrng cam giac nh;:ty ben, tri nh& sau sac, tll' duy r{>ng m&, tri trr6ng > tll'Q'llg phong phu, tinh cam on djnh, y chi kien Cll'Cmg, nang li;rc cao sieu, tinh each cao quy, nhieu dam me, dong th<'ri con phai c6 s& trn<'mg va ca tinh rieng. Muon lam dU"Q"C dieu d6 tre can CO thi;rc ti�n CUQC song phong phu da d9ng. Day chinh la nguyen nhan can ban khien "PhU"ong an o tu6i" nhieu Ian nhan m9nh vi�c ngU"Oi 16n phai mang l9i cho tre m9t CUQC song phong phu, da d9ng. Tri tu� va tinh each cua con ngl.l"m c6 thg dl.l"Q"C xay di.mg tt'r nhieu hinh thfrc khac nhau tren CO" sa m<}t CUQC song thu tj va hfru ich. Neu b9n khong nh�n thfrc dU"Q"C the gi&i Va dU"a ra cau hoi, b9n Se khong thg CO dU"Q"C cam giac, tri nh& va tU" duy; neu b9n khong giao lrm v&i b9n be, khong chO"i tro chO"i thi b9n Se khong CO dU"Q"C nhfrng niem vui trong CUQC song, tinh b9n Va niem h9nh phuc; neu b9n khong ho9t d<}ng chan tay va d<}ng niio, thi;rc hi�n thao tac va tien hanh thi.rc nghi�m thi b9n se khong thg sang t90, tU" duy va tU"6ng tU"gng; neu b9n khong d9c sach, chtu kh6 suy nghi va lien h� nhfrng n<}i dung trong sach v&i th\l"C ti�n, thi b9n Se khong phat trign dU"Q"C ngon ngfr, tiep thu dU"Q"C h� thong tin hi�U th{r hai CUa the gi&i khach quan (ngon ngfrva chfr viet), vi the ma kha nang nay se bi t6n h9i nghiem tr9ng ... T6m l9i, "bong hoa tam ly" cua con ngU"Oi nhat dtnh phai dl.l"Q"C bt'rng n& trong manh dat CUQC song v&i nguon nl.1"6-c day du, nguon dinh dU"Ong phong phu, anh sang chan hoa, khi h�u phu hgp ... m&i c6 thg phat trign ri.rc rO-. Tren sa m9c hoi).c tren nhfrng manh dat kho cKn se khong thg m9c len nhfrng bong hoa tU"O"i tham dg roi ket thanh nhfrng qua trai ng9t ngao. Vi sao sv phat tri�n tam ly n, th?m chi chi u6ng cong VO ich ma thoi. Vi v?y, ngtr<'ri ta thtr<'mg n6i ''tir nho thong minh ca d<'ri sang suot'', ma tinh each con ngtr<'ri thi ''ba tu6i da 16n, bay tu6i da gia''. Nhfrng cau nay tuy c6 n6i hai qua, the nhtrng chung qua th?t la nhfrng cau ng9n ngfr dan gian thi'.rc tinh m9i ngtr<'ri phai chu tr9ng t6i giao dvc to chat ngay tir giai do9n dau, dong th<'ri cho thay con dtr<'mg giao dvc tot nhat. Vi the, du may ngan nam da troi qua ma nhfrng cau n6i ay v§:n con nguyen g1a tq. A • ; • Nha tam ly h9c n6i tieng the gi6i Benjamin Bloom sau m9t th<'ri gian dai nghien ci'.ru da dtra ra phan doan nhtr sau: Tri li.rc cua con ngtr<'ri (m9t phtrang di�n quan tr9ng cua chfrc nang tam ly), neu phat trign d9t den 100% vao nam 17 tu6i, thi trtr&c nam 4 tu6i da d9t den 50%, trtr&c nam 8 tu6i da d9t den 80%, tir nam 8 tu6i t6i nam 17 tu6i se hoan thanh 20% con l9i. ''H9c thuyet tang giam" ve si.r phat trign tri li.rc nay cung c6 tac dvng thuc dfiy chung ta phai nhanh ch6ng kich thich si.r phat trign trinh d9 tam ly CUa con tre ngay tir trong bao thai, trong giai do9n SO' sinh Va trong th(ri tha au, neu khong se qua mu(>n. Cung giong nhtrvi�c ngtr<'ri nong dan can phai co gang gieo h9t vao mua xuan, chung ta khong nen dg l& th<'ri ki giao dvc thu?n lQ"i nay. > > C6 the n6i, giao dvc ngay tir giai do9n o-6 tuoi chinh la th<'ri ca "m9t von bon l<'ri" dg d9Y con thanh tai. Ngay nay, cac b9n xay di.mg nen tang vfrng chac cho si.r phat trign tam ly cua con minh thi sau nay b9n c6 thg thoa thich t?n htr&ng va thtr&ng thfrc niem h9nh phuc khi trong thay hoa tharn trai ng9t sum se triu canh. Sv phan chia chl:rc nang tam ly va phtr ' • Con ngtr<'ri cang thong minh thi h9c t?p cang hi�u qua, nh?n biet va ly giai V�n v?t cang sau sac, cang d� dang tien sau vao linh V\fC phat minh sang t�o, tir d6 khien the gi&i cang tr& nen ttrcri d�p hon. Chfrc nang chu yeu cua h� tri nang bao gom: 1. Cam giac va quan sat Phan frng cua b9 niio con ngtr<'ri v&i thu{>c tinh ca bi�t cua S\l' V?t (mui htrong hay am thanh) thong qua cac Cc tinh cung luc truyen vao trong niio gay nen cac phan frng t6ng hgp g9i la tri giac. Vi dv, mau sac, htrong vj, cam giac khi nang coc va am thanh khi ch�m coc cung nhau kich thich niio b{>, nh(r d6 con ngrrCri m&i biet ro the nao la rtrQ'U ngon va biet r�ng d6 la dau hi�u cua m{>t bfra ti�c. E>ay chinh la tri giac ve rtrQ'U va yen ti�c tung! Hinh thfrc cao cap cua cam giac la quan sat. Quan sat la tri giac c6 mvc dich Va keho�ch. Thong qua quan sat, con ngtrCri thu dtrQ'C m{jt ltrgng 16n nhfrng thong tin cam tinh, nhfrng thong tin nay se chuygn h6a thanh tri thfrc nh(r vao qua trinh ttr duy. Vi the, quan sat la m{jt lo�i hinh tri l\l'C rat quan tr9ng. Nha sinh ly h9c, tam ly h9c vi d�i Pavlovsk dii tirng lay "Quan sat, quan sat, quan sat nfra" lam cau khil'.u hi�u t\l' ran minh. Quan sat cang nhieu, S\l' ly giai CUa con ngtrCri cang them sau sac, tri thfrc cang them phong phu, kha nang nh?n biet cang them ro rang. Trong CUQC song hang ngay cua tre tir 0-6 tubi, cac b?c cha m� can tich C\l'C boi dtr&ng th6i quen va nang l\l'C quan sat cua tre. Hay dg chung quan sat khap m9i ncri, hinh thanh cho chung th6i quen thich nhin, thich hoi, co gang dg chung dU'Q'C v?n dQ.ng cac giac quan nhU' ngm, nem Va sQ-, dong thm khong bo qua bat k)' S\l' v?t m&i me nao; lien tQ.C quan sat nhfrng S\l' v?t c6 tr?ng thai bien dBi (vi dv, tir nong n9c bien thanh ech); ghi nh?t kY quan sat doi VOO nhfrng S\l' V?t quan tr9ng (khi tre con qua nho, cha IDE;! CO thg giup chung ghi nh?t kY m9t each don gian sau d6 d9c cho tre nghe). Nhrr the, tre se c6 mat tinh tai thinh, thong minh khac thrrb-ng, nang lQ.'C quan sat va niem khat khao say me h9c hoi se nhanh ch6ng phat trign, von tri thfrc cung dU'Q'C lam phong phu t&i mfrc toi da. H9c khong thg tach rm khoi vi�c luon luon quan sat. Viet khong thg tach rm S\l' quan sat kY cang, nghien cfru khoa h9c bat nguon tir S\l' quan sat ti mi nhieu Ian. Con ngrrm khong thg khong quan tam t&i nhfrng S\l' v?t S\l' vi�c VOn di can phai CO S\l' quan sat va nhfrng doi tll'Q'Ilg can phai tim higu, neu khong se giong nhrr bi bit tai bit mat, chi la ID Qt ngrrm khach bQ hanh VQi Va bang qua con drr@g CUQC dm ma thoi. Binh thrrb-ng, khi d?y tre quan sat, can phai thrrb-ng xuyen drra ra cau hoi cho tre, tir d6 hinh thanh nen th6i quen quan sat m9i luc m9i ncri & tre. E>oi v&i nhfrng ho?t d(>ng drrQ'c t6 chfrc m9t each c6 chu y (vi dv, t&i ncri nao d6 dg bcri ch�ng h?n) can phai l?p keholj.ch quan sat nhrr: cho tre xem cai gi va lam cai gi, sau d6 lam tot cong tac chu�n bi ve m�t tll' trr&ng va dQ.ng Cl}.. E>oi VOO nhfrng S\l' v?t can phai quan sat ti mi, nen d?y tre quan sat tir chinh thg t&i b9 ph?n, tir tren xuong drr&i, dong thm phai quan sat c6 tr9ng digm. E>oi VOO nhfrng S\l' v?t can lien tQ.C quan sat thi phai ghi chep theo thm gian va ngay thang, dong thm can co gang ghi nh& nhfrng hinh anh quan sat dU'Q'C vao trong nao. 2. Kha nang chu y M9t ngay n9, nha bac h9c Newton nhi�t tinh mm khach t&i nha dung bfra. The nhrmg, da den giO- com ma nha bac h9c v&n con mi�t mai trong phong thi nghi�m, chuyen tam vao cong vi�c cua minh. Khach dQ'i mai khong thay bong chu nhan danh phai an tru&c va ra ve sau khi dung xong bfra. Mai den khi Newton cam thay muon an com, ong ben di t&i phong an, thay m9t chiec dau ga dang an d& tren ban, ong bat giac t\l' n6i v&i minh: '"' "O, minh da an com roi kia ma!" N6i xong, ong quay ngrrm tr&ve phong thi nghi�m va tiep tvc cong vi�c nghien cfru cua minh. Kha nang chu y la kha nang hrr&ng t&i Va t?p trung vao IDQt S\l' v?t nhat dinh nao d6 cua ho?t d(>ng tam ly. T?p trung chu y se khien nao san sinh ra niem htrng phan doi v&i S\l' v�t dtrQ'C chu y, nh<'r v�y, con ngrr<'ri m&i c6 thg quan sat, ghi nh& va ttr duy hi�u qua, lam tot vi�c ma minh dang chu y. Doi v&i nhfrng S\l' vi�c nKm ngoai S\l' chu y, niio b9 se t\f dao thai chung ra ben ngoai. M9i nguon thong tin va tri thfrc tt'r the gi&i ben ngoai chi c6 thg di vao trong niio thong qua ''canh ctht chu y", dong th<'ri nhfrng m�nh l�nh cua d?i niio chi khi thong qua "canh ctht chu y" m&i c6 thg truyen d?t chinh xac > t&i CO' the va doi tay (trt'r nhfrng d{>ng tac VO thfrc va nhfrng d{>ng tac dii thanh th6i quen). Nhtr v�y, CO thg n6i, "canh CITa chu y'' th�t S\l' rat quan tr9ng. Lam the nao dg m& "canh cli'a chu y''? Dieu nay do hai yeu to chu quan va khach quan quyet dinh. Neu m{>t S\l' vi�c bat ng<'r xay ra v&i hinh ttrgng ro rang, m&i me hoi).c bien h6a da d?ng Se gay S\l' chu y CUa con ngtr<'ri, qua trinh do gQi la S\l' chu y vo thfrc. Qua trinh nay do nguyen nhan khach quan gay ra. Nhfrng nguyen nhan n{>i t?i nhtr thai d9 va tam tr?ng cua m{>t con ngtrCri doi v&i S\l' V�t hi�n t?i nhtr the nao, hQ CO hfrng thu Va nhu cau v&i no hay khong ... la nhfrng yeu to chu quan lam nay sinh S\l' chu y. Neu con ngtrCri muon t\l' minh chu y t&i S\l' vi�c nao do thi day chinh la S\l' chu y CO chu y Va CO S\l' tham gia CUa y chi con ngtrCri. Doi v&i nhfrng S\l' v�t c6 y nghia, cac b�c phv huynh can t�n dvng toi da S\l' chu y VO thfrc cua tre trong giai do?n o-6 tu&i bKng each lam cho cac S\l' v�t tr& nen m&i me, sinh d{>ng, hap dfin, nhieu bien h6a nhKm gay S\l' chu y cua con tre. Doi v&i nhfrng S\l' v�t VO nghia can co gang het sfrc lam giam sfrc hap dfin cua chung nhKm mvc dich khong gay S\l' chu y vo thfrc cua tre, tranh khong dg nhfrng S\l' V�t nay lam nhi�U lo?n S\l' chu y dung htr&ng CUa > tre. Chung ta can t�n dvng S\l' chu y vo thfrc, dong th<'ri phai boi dtr6ng kha nang chu y c6 chu y cua tre. Digm mau chot dg phat trign kha nang nay la khien tre CO niem dam me sau sac v&i nhfrng doi ttrgng dtrQ"C chu y, dg tre higu dtrQ"C tam quan tr9ng CUa vi�c h9c t�p cling nhtr V�n d{Jng Va CO dtrQ"C S\l' ling h9 nhi�t tinh cua cha IDE;!. Ngoai ra, cha IDE;! cling nen boi dtr6ng cho con y chi Va long t\f tin. Khi S\l' t�p trung chu y CUa tre bj phan tan, vi�c c& vU va nhac nh& chung la can thiet song khong nen ap dvng cac phtrang phap phan khoa h9c nhtr ep bu{>c hoi).c mang mo khong tiec l<'ri lam t&n thtrang t&i tam tr?ng vui ve va hfrng thu ho?t d{>ng cua tre, vi chung se huy ho?i S\l' phat trign kha nang chu y CUa tre, lam hong '' canh CITa chu y" VOn di dii dtrQ'C he m& doi v&i m{>t S\l' vi�c nao d6. C6 nhieu b�c cha IDE;! khi d?y """