" Không Gian, Các Vì Sao, Và Người Ngoài Hành Tinh PDF EPUB 🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Không Gian, Các Vì Sao, Và Người Ngoài Hành Tinh PDF EPUB Ebooks Nhóm Zalo 1 SPACE, STARS AND SLIMY ALIENS Lời  Nick Arnold,1999 Minh họa  Tony De Saulles,1999 Bản tiếng Việt xuất bản độc quyền theo hợp đồng chuyển nhượng giữa Scholastic UK Limited và Nhà xuất bản Trẻ. Biểu ghi biên mục trước xuất bản được thực hiện bởi Thư viện KHTH TP.HCM Arnold, Nick Không gian - các vì sao - và người ngoài hành tinh / Nick Arnold ; m.h. Tony De Saulles ; ng.d. Trịnh Huy Triều. - T.P. Hồ Chí Minh : Trẻ, 2008 148 tr. : tranh ảnh, hình vẽ ; 20 cm. - (Kiến thức bách khoa) (Horrible science) Nguyên bản : Space, stars and slimy aliens. 1. Vũ trụ học. 2. Thiên văn học. 3. Đời sống trên các hành tinh. I. De Saulles, Tony m.h. II. Trịnh Huy Triều d. III. Ts. IV. Ts: Space, stars and slimy aliens. 523.1 -- dc 22 A757 Nick Arnold bắt đầu nghề viết lách từ khi còn rất trẻ, nhưng không hề nghĩ mình sẽ tạo dựng được danh tiếng từ những trang viết về vũ trụ. Nick đặc biệt thích thú với các vì sao và có ý định trở thành nhà du hành vũ trụ để được trực tiếp bay vào không gian - anh đang hàng giờ hàng phút trông đợi điều đó. Khi không bận rộn với Horrible Science, Nick Arnold thích thưởng thức món pizza, phóng xe môtô trên đường và nghĩ ra những câu đùa tếu ý vị. Tony De Saulles - ngay từ khi còn ẵm ngửa, Tony đã vớ lấy những cây bút màu và vẽ nguệch ngoạc. Với Tony, Horrible Science hết sức nghiêm túc, nhưng anh vẫn bình thản chấp nhận lao mình vào lỗ đen. Rất may Tony đã lành lặn trở về. Những lúc rảnh rỗi, Tony thích gieo những vần thơ và chơi squash, tuy vậy anh chẳng bao giờ làm thơ về môn thể thao yêu thích của mình. 4 LỜI GIỚI THIỆU Đuổi theo! Chiến binh ngôi sao định bỏ trốn... Ối! Ôi! Nhưng những người ngoài hành tinh ngày càng đến gần! Những bộ phim về vũ trụ thật hấp dẫn. Chúng ta ai mà chẳng bị cuốn hút bởi các phi thuyền bay vèo vèo, những hành tinh thê lương và đám người ngoài hành tinh kỳ dị. Và chúng ta thấy thương cho những ông thầy khô khan luôn miệng càu nhàu: “Rõ vớ vẩn, toàn bịp bợm!” Ấy thế nhưng vũ trụ mà họ dạy chúng ta còn rùng rợn hơn phim nhiều! Bây giờ, chúng ta sẽ bay vút vào vũ trụ, lao mình tới những nơi 5 chưa một cuốn sách khoa học nào từng đề cập đến. Mục đích chuyến du hành của chúng ta là tìm hiểu xem vũ trụ rùng rợn đến thế nào. Và tại sao chỉ mỗi một việc đơn giản là đi ra ngoài khoảng không vũ trụ lại có thể làm ruột gan ta lộn tùng phèo và hai con ngươi lọt khỏi tròng. Rồi, nếu không việc gì, ta sẽ ngó qua các hành tinh chết chóc và những ngôi sao sôi sùng sục hay Mặt trăng xấu xí. Toàn những nơi rùng rợn. Và chúng ta sẽ tìm hiểu về những chuyện đáng sợ, bẩn thỉu và tức cười như... ● Mặt trời ca hát ● Tại sao trong không gian ta không thể ợ. ● Những ngôi sao biến ta thành nước nhầy. phải, Watkins, cậu đúng là một ngôi sao ● Và tại sao trong mỗi chúng ta có một phần của các ngôi sao. Chính thế, chúng và nhiều điều hay ho khác... e hèm... sau đây, phần lớn những điều trong cuốn sách này là thật… trừ người ngoài hành tinh! 6 chuyên gia của chúng tôi, Luke “Ngược đời” muốn nói đôi lời... Đúng vậy! Các nhà khoa học không tin vào sự tồn tại của người ngoài hành tinh. Và chúng tôi bịa ra người ngoài hành tinh trong cuốn sách này. Nhưng quả thực chúng tôi đang tìm kiếm những cơ hội giáp mặt với sinh vật ngoài Trái đất. Còn lại là thật một trăm phần trăm - mặc dù nó có vẻ rất xa vời. Hy vọng bạn sẽ thấy vũ trụ là một thứ gì đó khác thường và muốn biết nhiều hơn. Và ai biết được, có thể một ngày nào đó chính bạn sẽ là nhà du hành thực hiện những chuyến viễn du trong không gian. Nào, hãy yên vị và thở thật sâu! Câu chuyện bắt đầu! ê - có ai thấy bỏng ngô đâu không? chộp! choạp! chóp chép! 7 Vũ trụ đó đây Trái đất là một quả bóng xanh trôi nổi trong đại dương đen kịt. Đại dương này tối tăm và đáng sợ như con ma dưới hầm tối! Ta sẽ thấy vũ trụ nguy hiểm chết người như thế nào ở phần sau - nhưng đầu tiên, phải ôn lại một số khái niệm cơ bản đã. Nào, trong vũ trụ có những gì? Hồ sơ vũ trụ TÊN: Mọi thứ trong vũ trụ Mát quá! THÔNG TIN CƠ BẢN: Những thứ ta có thể nhìn thấy trong vũ trụ... Sao - khối cầu khí cực nóng (Mặt trời của chúng ta chính là một ngôi sao). Ngay cả ngôi sao nhỏ nhất cũng to gấp 80 lần hành tinh lớn nhất (Muốn biết nhiều hơn, xem trang 21) Thiên hà - quần thể gồm hàng tỉ ngôi sao xúm xít. To quá! Trên địa cầu có gì thế? Hành tinh - Những khối đá và khí chuyển động quanh ngôi sao. Thời gian để một hành tinh đi trọn vòng quanh ngôi sao được gọi là năm. Các hành tinh tự quay tròn trong không gian. Mỗi một vòng quay như vậy là một ngày. 8 Hệ Mặt trời - Mặt trời và các hành tinh quay xung quanh. Mặt trăng (hay vệ tinh) - các vật thể quay xung quanh hành tinh. Tiểu hành tinh - Những khối đá MỘC TINH trong Hệ Mặt trời. Phần lớn tập trung trong một vùng gọi là Vành đai Tiểu hành tinh (Xem thêm trang 91) sao chổi Có đá trước mặt! Sao chổi - khối cầu băng và đá ở ngoài rìa Hệ Mặt trời quay xung quanh Mặt trời. Một số sao chổi bay lại gần Mặt trời (Bạn muốn biết nhiều hơn không? Hãy xem trang 128.) MÁCH NƯỚC: Một số ngôi sao không đáng yêu như ta tưởng. Nếu đến gần những quả cầu sáng lấp lánh này, chúng sẽ biến ta thành nước! (Để nắm rõ, hãy lật trang 26-29) Xử sự kiểu “ngôi sao” thế này không hay chút nào... 9 Đừng nghĩ rằng những ngôi sao này ở rất gần, và ta chỉ mất chừng dăm ba phút để tới đó. Không, chúng rất, rất xa. Để biết vũ trụ rôïng lớn đến mức nào, ta hãy thử làm thế này xem: Nhặt lấy một hạt cát (những bạn nhỏ có thể dùng một đồng xu hay cái gì đó thật bé). Đặt hạt cát lên đầu ngón tay và duỗi thẳng cánh tay ra. Giơ cánh tay về phía bầu trời. Bạn có thể nhìn thấy hạt cát không? Có à? Mắt bạn đúng là tinh như mắt cú! Nào, giờ hãy tưởng tượng mắt bạn tinh như như một kính viễn vọng, và bạn đang chăm chú nhìn vào một điểm tí xíu trên bầu trời, chỉ nhỏ bằng hạt cát. Bạn nhìn thấy bao nhiêu ngôi sao? Ở đây có ba khả năng... a. Chẳng có gì. Bầu trời cũng rỗng không như ví tiền của tôi. b. Có hai ngôi sao. c. Có 200.000 tỉ ngôi sao. c. Có 200.000 tỉ ngôi sao nhỏ như hạt cát trên vùng trời. Trả lời: Và bây giờ hãy bỏ chút thời giờ cho những con số Cực Lớn Trong cuốn sách này có rất nhiều số cực lớn. Vậy lớn đến mức nào thì được coi là Cực Lớn? Vào năm 2002, nhà quán quân giặt quần áo Chick Shung Chui đã tuyên bố giải nghệ sau khi đã giặt được chiếc áo sơ mi thứ một triệu. Ông mất 53 năm miệt mài bên chậu nước, mỗi giờ phải giặt cho được 36 cái áo để có thể giặt được một triệu áo sơ mi. Nhưng để giặt một 10 tỉ chiếc áo, Mr. Chick sẽ phải làm việc trong 53 NGÀN năm! Cầu cho bạn không phải giặt nhiều như vậy! Tôi sẽ nói cho bạn biết điều khiến đầu tôi suýt nổ tung, nhưng đầu tiên chúng ta sẽ cùng kiểm tra Kính Thiên văn Không gian Hubble đã. Chiếc kính viễn vọng cực mạnh này được đưa lên quỹ đạo Trái đất từ năm 1990. Nó quả thật đã hướng vào một điểm tí xíu trên bầu trời và phát hiện ra 200.000 tỉ ngôi sao ở đó. Tôi dám cá rằng báo chí đã tốn khá nhiều giấy mực cho sự kiện này... NHẬT BÁO THÁI DƯƠNG HỆ Ngày 15 tháng 1 năm 1996 vũ trụ đông thật là đông! Các nhà khoa học choáng váng bởi những khám phá mới nhất của Kính Thiên văn Không gian Hubble. Thậm chí chỉ một khoảng nhỏ của bầu trời cũng có tới 2.000 Ngân hà. Những kính thiên văn mặt đất có thể quan sát được hàng tỉ ngôi sao, nhưng mây và bụi bẩn sẽ làm nhiễu loạn hình ảnh. Vượt ra ngoài bầu khí quyển Trái đất, Kính Thiên văn Không gian Hubble cho hình ảnh rõ nét hơn nhiều. Một nhà thiên văn học run rẩy phát biểu: “Nó khiến tôi thấy mình thật nhỏ bé, đầu óc quay cuồng!” Sau đó bà ta biến vào phòng với ly nước và thuốc đau đầu. 11 Nhưng thực ra báo chí đã bỏ qua phần hấp dẫn nhất – cái làm cho đầu tôi suýt vỡ tung ra... ơ! chú ý! hãy đội mũ bảo hiểm trước khi đọc phần này! Chuyện LỚN (hãy đội mũ bảo hiểm vào!) Cái điểm đó chẳng có gì đặc biệt hết. Nếu ta hướng Kính Hubble vào bất kỳ điểm nào trên bầu trời thì cũng sẽ thấy một số lượng sao nhiều như vậy. Và như thế có nghĩa là... ơ, cái máy tính cầm tay của tôi đâu rồi nhỉ? Sẽ có khoảng 40 TỈ THIÊN HÀ – hay 4.000 TỈ TỈ NGÔI SAO trên bầu trời. Một số trong hàng tỉ tỉ ngôi sao này có thể có các hành tinh quay xung quanh – trong đó có các thế giới giống như Trái đất! Tóm lại, các nhà khoa học ước tính có thể có khoảng MỘT TỈ hành tinh giống như Địa cầu tồn tại trong thiên hà của chúng ta! Nhưng biết đâu có khi còn NHIỀU HƠN… Đây mới chỉ là phần Kính Hubble có thể nhìn thấy – ngoài ra còn có thể có hàng tỉ ngôi sao xa tít tắp mà Kính không thấy được. Ánh sáng từ một số ngôi sao đã phải lướt vèo vèo 300.000 kilômet một giây suốt hơn mười tỉ năm để tới được Kính Hubble. Hà hà, rõ ràng chúng phải chuyển động với “tốc độ ánh sáng”. Dù gì thì nó cũng đủ khiến ta váng cả óc. Này, bạn có sao không đấy? Quá mức Trước khi tiếp tục, phải nghỉ ngơi một lúc cho hoàn hồn đã – cả tôi và bạn... 12 xin chào! trái đất Ta đang nhìn vào Thiên hà của chúng ta - Ngân hà, hay Milky Way. Bạn có thể nhìn rõ Dải Ngân hà nếu bạn đang ở một nơi nào đó ít có ánh đèn - như thôn quê chẳng hạn. Trông Dải Ngân hà giống như một dòng sữa khổng lồ chảy ngang bầu trời… Nhưng nó không phải là sữa. Những vì sao đấy. Chính xác là khoảng 200.000 tỉ ngôi sao. Và vì ta đang nhìn nghiêng vào nó nên thấy các ngôi sao xúm xít bên nhau (cũng như ta nhìn một cái đĩa theo chiều nghiêng). Những ngôi sao này trải ra trên một chiều rộng bằng 100.000 năm ánh sáng (một năm ánh sáng là khoảng cách mà Nhìn thẳng Nhìn nghiêng ánh sáng, hay tín hiệu điện từ, đi được trong một năm - khoảng 9,46 nghìn tỉ kilômet với vài mét lẻ). Điều đó khiến việc trò chuyện với người ngoài hành tinh gặp muôn vàn khó khăn. 13 Theo tôi, một cuộc trao đổi ngắn gọn với người ngoài hành tinh trong Thiên hà của chúng ta có khi phải mất cả chục ngàn năm. Hóa đơn điện thoại của bạn sẽ LỚN KHỦNG KHIẾP! các con anh gọi điện cho người ngoài hành tinh à? Nhưng mặc dù rộng lớn như vậy, Dải Ngân hà chỉ là một phần của nhóm gồm trên 40 Thiên hà được gọi là Nhóm Địa phương (tiếng là “địa phương” nhưng cũng rộng hàng tỉ tỉ kilômet). Và Nhóm Địa phương cũng chỉ là một phần của Siêu cụm Địa phương. Vì thế, để người ngoài hành tinh biết được, ta phải đề địa chỉ đầy đủ như sau... Trái đất Hệ Mặt trời Nhánh Orion (một trong các nhánh của thiên hà chúng ta) Dải Ngân hà Nhóm Địa phương Siêu cụm Địa phương Vũ trụ Xin lỗi, tôi quên mất mã vùng Người Trái đất thân mến Đã nhận được thư của các bạn! Khi nào rỗi sẽ ghé thăm! Thân mến Người ngoài hành tinh XXX 14 Nghĩ mà xem, vũ trụ rộng lớn như vậy nên phải mất vài triệu năm để bức thư này tới nơi. OK, vũ trụ lớn không tưởng nổi, nhưng chỉ những con số về vũ trụ là đáng nể. Chứ thực ra nó KHÔNG LỚN lắm đâu - nó trống rỗng! Các nhà khoa học nói rằng vũ trụ có đến 99,9999% không có gì - hoàn toàn trống rỗng, vắng lặng. Vậy nên có thể nói vũ trụ, phải, vũ trụ ấy, gần như là trống rỗng! Hoặc giả dụ vũ trụ là một căn phòng khổng lồ, bề ngang 30km và cũng cao cỡ đó, và tất cả Sao, Hành tinh (kể cả Hành tinh Sữa chua), Tiểu Hành tinh, Mặt trăng... gộp lại thành một, thì chúng cũng chỉ bé tí xíu như một hạt cát mà thôi. Vậy chẳng lẽ chúng ta bắt đầu từ đây?! Phải, giờ bạn đã biết chút xíu về vũ trụ rồi. Chắc rằng bạn đang rất nóng lòng muốn nhảy lên phi thuyền để đi thăm thú vũ trụ. Đừng vội thế anh bạn! Chẳng lẽ bạn nghĩ chỉ thế là bạn đã được lên chiếc phi thuyền hàng tỉ đôla ư? Chắc chắn! Ơ… Không? Bạn phải mất hàng năm trời luyện tập trước khi được xán lại gần phi thuyền. Nhưng trong thời gian đó, bạn có thể đọc cuốn truyện siêu giả tưởng của chúng tôi. Và đoán thử xem nào? Phần mở đầu sẽ cho bạn thấy vũ trụ thực sự giống như... 15 Chuyến du hành ngoài hành tinh của Táo dầm Chào các bạn, tôi - Táo dầm, cư dân của hành tinh Số Zách... nguyên là phi hành gia. Nay là chủ tịch Hãng Lữ hành Liên hành tinh. Mời các bạn bớt chút thời gian cho quảng cáo của hãng tôi... Rong ruổi khắp Thiên hà VỚI CÁC TOUR LỮ HÀNH CỦA TÁO DẦM Thoải mái trên phi thuyền sang trọng tiện nghi trong tour du lịch Thái dương hệ! ● Hướng dẫn viên cực kỳ thông thạo (có hai bộ não) - đó chính là tôi, Táo Dầm. ● Ly kỳ, hồi hộp và vui tươi bổ ích cho mọi gia đình! ● Tiếp xúc với mọi kiểu người ngoài hành tinh theo giá thỏa thuận! Khám phá chín hành tinh, một Mặt trời cùng rất nhiều mặt trăng! Những cuộc dạo chơi kỳ thú ngoài không gian. (được cung cấp đồ bảo hộ). “Hãy đến với Công ty Du lịch Số 1 Thiên hà - Hãng Lữ hành Liên Hành tinh Táo Dầm!” (không có chi nhánh) 16 diêm vương tinh điểm đến BẢNĐỒ LỮHÀNH HỆ mặt trời (Đường chấm là hành trình tour lữ hành) vành đai tiểu hành tinh kim tinh thổ tinh mộc tinh hải vương mặt trời thủy tinh bắt đầu trái đất hỏa tinh thiên vương tinh tinh Chữ in nhỏ Hành tinh Kẹo Sữa 1. Hãng sẽ cảnh báo tới du khách những nguy hiểm thường gặp tại mỗi hành tinh. Vì thế hãng hoàn toàn không chịu trách nhiệm nếu du khách “đi đời nhà ma”. 2. Khi rời khỏi phi thuyền, du khách nhớ mặc đồ bảo hộ. Nếu không du khách sẽ phải chịu chi phí phát sinh cho đám tang. THÔNG TIN KHOA HỌC QUAN TRỌNG Hừm, có vẻ như phi thuyền của dân Số Zách bay nhanh hơn nhiều so với các thiết bị tương tự của người Địa cầu. Các phi thuyền của chúng ta phải mất nhiều năm để du hành giữa các hành tinh. Ví dụ phi thuyền không người lái Voyager 2 được phóng lên năm 1977 và chỉ tới được Hải Vương tinh vào năm 1989 - 12 năm sau đó! 17 Câu chuyện bắt đầu khi một gia đình người ngoài hành tinh đăng ký tour Lữ hành Thái dương hệ với hãng của tôi. Tuy là dân có tiền, nhưng thuộc loại “đầu đất”… Họ thậm chí còn chẳng buồn ghé thăm người Kẹo Sữa trong hành trình. Đây là gia đình họ. Xương Xa là một phụ nữ Dẻo quẹo trên Hành tinh Sữa chua. Nói riêng với các bạn điều này nhé, bà ta không được thông minh lanh lẹ cho lắm. Bộ não của tôi đâu rồi nhỉ? Chào mọi người! Và đây là con của bà - cô bé Xương Xăm. Cô vẫn còn đang trong kén, nhưng 100 năm nữa, cô sẽ nở ra và thành một người Dẻo quẹo trưởng thành, giống như mẹ của cô, bà Xương Xa. Ngày đầu tiên của hành trình, tôi cố dò hỏi xem họ đã từng bay vào vũ trụ chưa. Sự khởi đầu không được như ý. Vài trục trặc đã xảy ra. Chúng tôi thực hiện chuyến dạo chơi đầu tiên ngoài không gian, nhưng bà Xương Xa lại để quên một số thiết bị an toàn... Sẵn sàng chưa? Cá không! Tôi có thể thực hiện với một ít không khí trong lành! Bà quên đồ bảo hộ rồi, thưa bà! 18 Chỉ vài giây sau, bà Xương Xa phải chịu những tác động của vũ trụ khi không có đồ bảo hộ. Vũ trụ có thể lạnh dưới -1000C. Ở nhiệt độ này, da rắn đanh lại như thép nguội. Ánh Mặt trời nóng dãy tới hơn 1200C, đủ làm da biến thành miếng bóng bì giòn tan. Nửa người bà Xương Xa đông cứng thành kẹo thạch, trong khi nửa kia giống như củ khoai nướng cháy sém. Không có không khí tác động vào bên ngoài nên không khí từ trong cơ thể bà Xương Xa đẩy ngược trở ra. Chẳng mấy chốc ruột gan phèo phổi cùng những con mắt của bà nổ tung. Máu và dịch lỏng trong cơ thể sôi lên như nồi canh. Những tia chết người, gọi là bức xạ từ Mặt trời nướng chín bà Xương Xa. Loáng một cái, bà ta vàng rộp như con gà bỏ lò. Mất vài giây tôi mới kéo được bà ta vào phi thuyền. Và sau nhiều tiếng đồng hồ chữa trị, bà Xương Xa đã hoàn toàn hồi phục. THÔNG TIN KHOA HỌC QUAN TRỌNG Dường như người Dẻo quẹo có những khả năng siêu phàm. Bất kỳ người Trái đất nào bị như vậy sẽ “nghẻo cù từ” ngay lập tức! 19 Bạn thấy đấy, có rất nhiều hiểm nguy trong vũ trụ - nhưng ít ra thì các vì sao trông rất rực rỡ - như Kính Thiên văn Không gian Hubble đã cho thấy. Nhưng ta không bay vào vũ trụ chỉ để ngắm trăng sao... Nếu chỉ vì thế, bạn có thể tự làm nổ đom đóm mắt là cũng giống y chang (tất nhiên điều đó không hay chút nào!) Hoặc bạn có thể hướng ống kính tới chương sau. Chà - Ngạc nhiên chưa! 20 NHỮNG NGÔI SAO KỲ LẠ Ngắm sao ư? Rất dễ dàng. Nhưng hiểu được chúng không đơn giản chút nào. Thậm chí bạn có thể gặp phải những câu hỏi cực kỳ hóc búa... những vì sao ra đời như thế nào? hoạt động của chúng ra sao? mọi vì sao đều giống nhau? OK, OK - Đây là một số câu trả lời. Hãy bắt đầu từ lúc khởi đầu (như thế sẽ tốt hơn là bắt đầu từ chỗ kết thúc). Ngôi sao ra đời như thế nào? Để tìm hiểu, chúng tôi đã thu xếp được phỏng vấn ngôi sao quen thuộc của chúng ta - Mặt trời... Tạp Chí Ông Sao Chủ đề trong tuần: tự thuật của sao dấu hiệu sao những bí mật của Mặt trời 21 chuyên mục thái dương hệ NHỮNG BÍ MẬT CỦA MẶT TRỜI - của phóng viên Nhiễu Sự - Chắc chắn ông là ngôi sao lớn nhất trong Hệ Mặt trời – một huyền thoại trong thời đại của mình. Khi tôi gặp Mặt trời, ông đang có tâm trạng rất vui trong ngôi nhà riêng ở trung tâm Hệ Mặt trời. Với một khối cầu khí Hydro 4,6 tỉ năm tuổi, trông ông còn phong độ chán. P.v. Nhiễu Sự: Xin hỏi ông đã trở thành một ngôi sao như thế nào? Mặt trời: Tôi vẫn còn nhớ như in ngày đó, như thể nó mới xảy ra ngày hôm qua – mặc dù đã 4,6 tỉ năm rồi. trôi giạt! Nhiễu Sự: Mọi chuyện bắt đầu thế nào? Mặt trời: Khi đó tôi chưa là gì cả, chỉ là một đám mây bụi và khí to tướng vật vờ trong vũ trụ. Tôi chỉ là một kẻ lang thang “vớ vẩn”. (!) Nhiễu Sự: Nhưng ông đã tự kéo mình lại? Mặt trời: Anh cho rằng tôi đã làm à? Tôi không chắc điều gì đã xảy ra, nhưng tôi đoán một ngôi sao đi ngang đã huých tôi một cái. Khi đó tôi co mình lại, kéo đám khí và bụi lại thành dạng một quả bóng. Đó quả là những ngày HẠNH PHÚC – Tôi đã là một quả bóng! Mọi việc cứ thế tiếp tục cho đến lúc tôi thành NGÔI SAO! kéo! kéo 22 Nhiễu Sự: Rồi sau đó? Mặt trời: Tôi ngày càng to hơn, ngày càng nóng hơn – cho đến khi tôi thực sự phát sáng! Nhiễu Sự: Đâu là bí mật trong sự thành công của ông giống như là một ngôi sao? Cái gì làm nên danh tiếng của ông? Mặt trời: Ồ, nếu anh là một ngôi sao, anh sẽ phải có cái đó... Nhiễu Sự: Cái gì? Mặt trời: Lực hấp dẫn đủ mạnh để nghiền vỡ khí Hydro của mình thành một chất gọi là Heli. Phẩm chất ông sao – tôi gọi nó như vậy! Nhiễu sự: Và nó cho ông năng lượng? Mặt trời: Một số Hydro biến thành năng lượng nhiệt và ánh sáng. Chúng là thứ giữ cho tôi tồn tại! Nhiễu Sự: Nhưng ban đầu, sự thành công không đến ngay trong một chốc một lát – phải mất vài triệu năm ông mới thành một ngôi sao. Mặt trời: Phải, khi đó thật sự là rất gian nan! Nhiễu Sự: Và cùng lúc đó, các hành tinh của ông cũng hình thành... Mặt trời: Phải – đó là những gì ở ngoài cùng đám mây của tôi. Chúng là một phần trong thành công chói lọi mà tôi đạt được. Nhiễu Sự: Tôi biết, tôi cũng đang phỏng rộp lên rồi đây. tỏa sáng! Ồ, quả thật ông già Mặt trời có trí nhớ rất tốt! Trái đất và các hành tinh khác đúng là khởi đầu như các cụm khí và bụi. Các cụm co lại thành các khối đá nhỏ. Và các khối đá nhỏ tiếp tục tụm lại thành khối đá lớn hơn và sau đó là các tiểu hành tinh. Các tiểu hành tinh kết hợp với nhau và từ đó hình thành nên các hành tinh ngày nay. 23 Cá là bạn chưa biết! Những ngôi sao nhỏ hơn Mặt trời của chúng ta 12 lần sẽ quá nhỏ để tỏa sáng. Loại “sao không ra sao” này được gọi là sao lùn nâu. Bây giờ có một câu hỏi mà tôi biết bạn đang nóng lòng muốn hỏi đây. Cái gì đã làm cho khí, bụi và những khối đá co lại và kết hợp với nhau tạo thành những ngôi sao và Hệ Mặt trời? Không có nó, chúng ta sẽ không có mặt trên đời này, và theo tôi, nó là lực hấp dẫn. Hê, lời giải đáp đấy - nó là một lực gọi là lực hấp dẫn! Tham lam hung tợn Lực hấp dẫn là cái chi phối vũ trụ và mọi thứ trong đó. Bạn phải hiểu biết về nó để có thể nắm được những phần còn lại trong cuốn sách này. Nó là một khái niệm khoa học. Chú ý! Không lặp lại chú ý, các vấn đề khoa học sắp xuất hiện! Hồ sơ vũ trụ TÊN: Lực hấp dẫn 1. Lực hấp dẫn là lực được tạo ra bởi mọi vật trong vũ trụ. 2. Lực kéo mọi vật khác khi nó đi ngang qua không gian. Lực hấp dẫn 24 3. Lực hấp dẫn của Trái đất kéo bạn về phía nó, và lực hấp dẫn của bạn kéo Trái đất về phía MÌNH! 4 . lực hấp dẫn của bạn của Trái đất Lực hấp dẫn MÁCH NƯỚC: Càng to béo nặng cân thì lực hấp dẫn của bạn càng mạnh. Vì thế Trái đất (to nặng hơn bạn gấp bội) luôn kéo bạn rơi xuống khi bạn nhảy lên - dù bạn có cố mấy đi nữa… Lực hấp dẫn tác động lên bạn yếu dần khi bạn rời xa Trái đất. Nhưng ở khoảng cách hàng tỉ kilômet, lực hấp dẫn vẫn có tác động. Chính nhờ có lực hấp dẫn của Mặt trời nên các hành tinh mới không bay lạc ra ngoài vũ trụ. Ối trời ơi! Thực chất của lực hấp dẫn là vậy đấy. Giờ đây, bạn sẽ có cơ hội tận mắt nhìn thấy những vì sao. Nhưng trước hết tôi có một số tin tức không được vui lắm về các ngôi sao lớn - những ngôi sao to hơn Mặt trời tới 10 lần. Những ông khổng lồ này có những thú vui rất đáng sợ... 25 Ngôi sao tai ương Ngôi sao lớn chả đem lại điều gì hay. Bạn có biết - thậm chí ngay cả trước khi ra đời, những ngôi sao khổng lồ này đã làm vũ trụ đảo điên lên rồi! Những ngôi sao lớn nhỏ đủ kiểu hình thành trong những đám mây khí bụi (như trong câu chuyện của Mặt trời ở trang 22). Nhưng khi một ngôi sao lớn thành hình, nó lập tức ngấu nghiến các ngôi sao nhỏ hơn xung quanh, và làm chúng nổ tung. ối! ÁI! Các ngôi sao lớn cũng rất thích món khí. Chúng tạo ra nhiều sức nóng hơn và ngốn hết Hydro của nó nhanh hơn các ngôi sao nhỏ như Mặt trời. Và mới chỉ được 11 triệu năm tuổi, ngôi sao đổ sập vào trong - bị kéo bởi lực hấp dẫn của chính nó! Lõi của ngôi sao lại bùng lên một lần nữa... nhưng không đủ ngăn chặn phần bên ngoài ngôi sao tiếp tục “sụm bà chè”! tôi sắp phun ra rồi! 26 Ngôi sao BÙNG NỔ DỮ DỘI, phát ra ánh sáng chói lọi hơn cả MỘT TRĂM TỶ ngôi sao bình thường! Người ta gọi là sao siêu mới – và nó đúng là một siêu sao sáng chói. Và bạn có thể cho rằng... cuối cùng siêu sao đáng ghét này sẽ tan tành thành cát bụi? Bạn có hay xem phim kinh dị không? Trong những bộ phim này, con quái vật được cho là đã chết đột nhiên xuất hiện trở lại... Và với những ngôi sao lớn cũng vậy! Sau khi bùng nổ, lõi ngôi sao tiếp tục co lại. Nhưng nó không chết – mà biến thành một tiểu quái vật tai quái - sao neutron. Grừ! Grừ! Chỉ khoảng 20km đường kính – bạn nghĩ nó nhỏ xíu như vậy nên không làm nên trò trống gì? Cứ thử lại gần xem... Sao neutron nặng kinh khủng. Chính điều đó khiến nó có lực hấp dẫn vô cùng mạnh. Nếu ở trên ngôi sao này, lực hấp dẫn sẽ làm cơ thể bạn nặng đến độ chỉ một cái gỉ mũi của bạn cũng nặng cả TRIỆU TẤN – đủ sức đè tan ngôi nhà. Ngôi nhà trên Trái đất Cục nước mũi của bạn trên sao neutron 27 Bạn có muốn lên ngôi sao neutron chơi một chuyến? Du lịch kinh hoàng xin giới thiệu... Khách sạn Ngôi sao Neutron Chào đón các bạn đến với khách sạn “CÓ SAO” bên ngoài Địa cầu... XIN MỜI! PHÌ PHÒ! Bầu khí quyển độc nhất vô nhị! Nó nặng đến độ chỉ cao có 2,5cm. Ít ra thì bạn cũng được nằm dài trên giường cả ngày, và thở hổn hà hổn hển! Tập luyện trong phòng tập chuyên dụng của chúng tôi. Chỉ nội việc nhấc đầu lên, bạn đã thấy còn khó gấp vạn lần leo lên đỉnh Everest rồi. RỪ...Ừ...Ừ! Bạn sẽ muốn nằm vật ra ngay lập tức. Và cho dù bạn không muốn thì lực hấp dẫn cũng sẽ làm thế! Một số sao neutron được gọi là pulsar. Chúng quay nhanh đến nỗi chỉ trong chớp mắt đã quay được đến mấy vòng. Và chúng cũng phát ra những chùm sóng điện từ, giống như một đài phát thanh nhấp nháy. Nhưng có một loại sao neutron phát ra sóng điện từ tương đối yếu hơn. Tôi đang nói về những ngôi sao từ trường khủng bố. Sao từ trường (magnetar) giống như một cục nam châm khổng lồ – nhưng bạn không muốn có một thứ đồ chơi như vậy đâu. Nếu một ngôi sao từ trường ở vào vị trí Mặt trăng của chúng ta hiện nay, nó sẽ hút hết kim loại từ tính trên Trái đất, đồng thời biến đống băng cát-sét bạn dày công thu thập thành đồ bỏ đi. Mà thế là còn nhẹ đấy... 28 Từ trường kinh khủng của nó sẽ làm các tế bào trong cơ thể bị đảo lộn lung tung, biến chúng ta thành thứ dở người dở ngợm. Thật không đáng cười chút nào đúng không? Nhưng với những ngôi sao thật lớn - loại nặng gấp hai mươi lần Mặt trời của ta ấy - thì còn kinh hoàng hơn nữa. Sao từ trường dù sao còn có diện mạo ưa nhìn. Với những ngôi sao thực sự lớn, những gì còn lại sau khi sao siêu mới phát nổ co lại là... LỖ ĐEN GHÊ SỢ! Chui vào đó thì cứ gọi là..., nhưng nếu bạn muốn thử thì xin mời! Du lịch kinh hoàng xin giới thiệu... Khách sạn Lỗ Đen Được ở khách sạn thì nhất rồi còn gì? Mà đây không phải là một khách sạn bình thường, nó là khách sạn “KHỦNG” nhất vũ trụ. Và bạn sẽ thấy sức hút của nó khó lòng cưỡng lại! Một khi bước chân vào, niềm vui sẽ ùa đến! Phải, vui lắm đấy, bởi cơ thể bạn bị kéo thành sợi dây dài mảnh như sợi tóc và cuối cùng biến mất mãi mãi... Bạn như tan ra... Ồ không, đúng là tan thật phải, tan tành! 29 Nào, bạn còn muốn đặt chỗ trong lỗ đen? Hay bạn thích lau chùi nhà tắm hơn... Được rồi, vui lên nào! Trong mỗi con người đều có một ngôi sao! Bạn biết đấy, những ông sao khổng lồ phát nổ này không phải đều mang đến điều xấu. Chắc hẳn bạn chưa biết rằng ngay cả bạn cũng mang trong mình một phần của ngôi sao đã nổ tung! Vậy mời bạn hãy đến với phần hết sức lạ thường trong câu chuyện của chúng tôi... Giống như mọi ngôi sao khác, những ông sao khổng lồ dành thời gian để ngốn ngấu khí Hydro của nó, biến chúng thành Heli. Nhưng không phải lúc nào cũng vậy. Khi ông sao khổng lồ bị nóng quá và chuẩn bị nổ tung, nó sẽ ngốn đủ thứ bà rằn và bắt đầu phun ra các chất khác. Ôxy mà bạn hít thở hàng ngày hàng giờ, chất sắt ở trong máu hay như Carbon trong cơ thể chính là những chất được tạo ra trong một vụ nổ sao hàng tỉ năm trước khi bạn sinh ra đời. nhìn này mẹ ơi, bụi sao đấy! gàu chứ bụi sao bụi siếc gì! Không mất thì giờ nữa, đây là lúc để bạn có được những ngôi sao ngay trong mắt. Nào các bạn – tới lúc ngắm sao rồi! Câu lạc bộ Ngắm sao Kỳ quặc Hàng đêm chúng ta nhìn thấy biết bao nhiêu cặp mắt hấp háy trên trời. Chúng là những vì sao. Giờ đây bạn có cơ hội tham dự cùng những người ngắm sao siêu việt, những người chỉ cần dùng đến đôi mắt của mình để khám phá vũ trụ. Chào mừng bạn đến với Câu lạc bộ Ngắm sao Kỳ quặc! 30 Trang bị cá nhân cho thành viên câu lạc bộ quần áo ấm, khăn quàng cổ, mũ mãng một đôi mắt ống nhòm hay kính viễn vọng (không bắt buộc) một đêm trời quang mây tạnh người lớn sổ tay và bút chì đèn pin - nó giúp bạn đọc trang sách này, không cần chờ đến khi mắt bạn quen với bóng tối Chú ý! cuốn sách này một chiếc ghế êm ái (không bắt buộc) Phải có người lớn đi kèm. Và bạn biết đấy, người lớn rất nhát, vì thế không được rời xa họ! Ta sẽ... 1. Mang đồ đạc (cả người lớn nữa) tới một chỗ thật tối, xa ánh sáng đèn điện. 2. Nhìn lên bầu trời. Nếu mang theo ghế, hãy ngồi cho thoải mái và nếu cảm thấy lạnh, cứ việc đắp chăn lên người. Sẵn sàng chưa? Đây là hình ảnh đầu tiên về bầu trời! 31 Thám hiểm thiên hà mà không bước chân ra khỏi cửa 1. Nhìn vào chòm sao Orion (Chòm Lạp Hộ). Hình dáng nó như thế này (Thời điểm quan sát tốt nhất là khoảng cuối năm). Chòm lạp hộ (Orion) Con có cần đèn pin không? sirius betelgeuse orion nebula rigel 2. Bạn đã thấy sao Sirius (sao Thiên lang) - ngôi sao sáng nhất trên bầu trời chưa? Nó ở cách chúng ta 8,6 năm ánh sáng, và sáng gấp 23 lần Mặt trời. Lý do duy nhất khiến bạn có thể nhìn thẳng vào nó là vì sao Sirius ở cách ta rất xa, không thì mắt bạn tiêu rồi. 3. Quay trở lại với chòm Lạp Hộ... Những ngôi sao có thể có màu sắc khác nhau. Sao màu đỏ không nóng bằng sao trắng xanh. Tuy màu sắc các ngôi sao đa phần rất khó nhận ra, nhưng bạn có thể làm được nếu nhìn thật kỹ các ngôi sao trong chòm Lạp Hộ: ● Rigel là ngôi sao trắng xanh khổng lồ rất nóng. Nó cách Trái đất 900 năm ánh sáng, và sáng hơn Mặt trời 100.000 lần ● Sao Betelgeuse lạnh hơn Mặt trời, nhưng lớn gấp 800 lần và 32 sáng gấp 10.000 lần. Rất may “ngôi sao đỏ siêu khổng lồ” này ở cách chúng ta 650 năm ánh sáng. Bạn có thể nhìn thấy nó có màu cam rất đẹp. Ngôi sao này chính là hình ảnh của Mặt trời trong tương lai, khi nó sắp kết thúc cuộc đời - nó sẽ phình ra và đốt cháy rụi Trái đất. (xem thêm trang 137) ● Tinh vân Orion trông như một đám mây nhỏ nhấp nháy - ta chỉ nhìn thấy nó khi trời thật tối. Nằm cách Trái đất 1.300 năm ánh sáng, nó là một phần của đám mây lớn, rộng tới 100 năm ánh sáng. Tinh vân là một kiểu nhà trẻ sao - nơi các ngôi sao ra đời. Rồi sẽ đến lượt ngôi sao nào ra đời đây? Với những thành viên ở Nam Bán cầu Từ mọi nơi trên Trái đất có thể nhìn rõ chòm Lạp Hộ, trừ Nam cực. Nhưng với những quốc gia ở Nam Bán cầu, hình dáng của nó sẽ lộn ngược lại. Vì thế các thành viên Câu lạc bộ Ngắm sao ở phương nam có thể lộn ngược bản đồ lại. Hoặc nếu muốn thể hiện, các bạn có thể ngắm nó trong tư thế trồng cây chuối! Và thay vì tìm ngôi sao Sirius, bạn hãy tìm ngôi sao Canopus. Nó đây: Chòm thuyền để (carina) canopus Thì con đang ngắm sao mà! Con nhìn “sao sao” ấy 33 Ngôi sao khổng lồ này 12.000 lần chói sáng hơn Mặt trời và cách chúng ta 300 năm ánh sáng. Bay tới đó mất không biết bao nhiêu năm trời. Tạm biệt! Vui lên đi! Cá là bạn chưa biết! Năm 2001, các nhà thiên văn phát hiện được một đám mây “ma men” chứa đầy rượu ở gần tâm của thiên hà chúng ta. Chắc hẳn các đệ tử Lưu linh đang tranh nhau mua vé tới đây. Nhưng chúng ta thì không. Chúng ta đang hướng tới ngôi sao quan trọng nhất nằm ở giữa Hệ Mặt trời, ngôi sao mà tất cả chúng ta phải phụ thuộc vào nó. Nếu bạn chịu khó đưa mắt sang phần kế, bạn sẽ thấy toát mồ hôi hột! 34 MẶT TRỜI RỰC RỠ Mặt trời là một ngôi sao vàng bình thường như hàng triệu vì sao khác trong Ngân hà. Nhưng với chúng ta, nó thật rạng rỡ và mạnh mẽ. Ánh sáng Mặt trời cực kỳ quan trọng cho sự sống trên Địa cầu... Sáu điều cần biết về Mặt trời 1. Mặt trời nóng đến độ chỉ một mẩu bằng đầu kim của nó cũng đủ đốt cháy một người cách xa 160km. CHOÁNG CHƯA! 2. Mặt trời đủ sức làm tan chảy một mũ băng dày 2,5cm ở cách nó tới 150 triệu km chỉ trong 2 giờ 12 phút. Đưa tôi ra khỏi đây! Và hãy nhớ rằng... Sức nóng Mặt trời tỏa ra theo mọi hướng.Vì thể bạn có thể xây một bức tường băng dày 2,5cm bao quanh Mặt trời ở khoảng cách 150 triệu km. 35 Cho dù bức tường băng này sẽ dài tới 949 triệu km, Mặt trời cũng làm nó tan thành nước trong lúc bạn đang chăm chú với một bộ phim hay. KINH KHÔNG? 3. Mỗi giây đồng hồ, Mặt trời ngốn hết 564 triệu tấn Hydro nhiên liệu của mình. Chắc hẳn mỗi tháng nó tốn mất khối tiền gas! Mỗi phút, 235 triệu tấn Hydro của nó biến thành năng lượng. Nói cách khác, mỗi giây một khối năng lượng tương đương MỘT TRIỆU con voi được Mặt trời tỏa ra. QUÁ TRỜI LUÔN! 4. Mặt trời (và cả Hệ Mặt trời – trong đó có chúng ta) đang quay xung quanh tâm của Ngân hà với tốc độ vào khoảng 230km một giây. Nhanh đâu mà nhanh thế! Vậy nhưng phải mất 225 triệu năm nó mới đi trọn một vòng – và đó được gọi là năm vũ trụ. Tổng cộng, Mặt trời mới đi được có 20 vòng quanh tâm Ngân hà – vì thế tuổi vũ trụ của Mặt trời là 20. TRẺ QUÁ ĐI MẤT! Tôi 20 tuổi vũ trụ Và tôi mới 7 giây tuổi vũ trụ Mr Grimes, (giáo sư khoa học cổ đại) 5. Mặt trời “ca hát”. Phải, đúng thế! Bề mặt Mặt trời phập phồng, phập phồng, tạo ra những sóng giống như sóng không khí gọi là sóng âm. Đáng tiếc chúng ta không nghe được giọng ca của Mặt trời. Không có không khí để truyền âm thanh đi, và dù có thì chúng ta cũng ở quá xa, không nghe được. Nhưng các nhà khoa học đã dùng máy tính mô phỏng lại những âm thanh này. Nghe chúng ầm ầm trầm đục – như thể tiếng chân bầy voi đang chạy. HAY THẬT! 36 6. Mặt trời phát ra những sóng điện từ. Chúng chính là hình thức khác của năng lượng – ánh sáng hay tia bức xạ. Có lẽ bài hát Mặt trời có thể được tách thành từng khúc ca và phát trên sóng phát thanh FM. HOAN HÔ! Nhưng quan trọng nhất là nếu không có sức nóng và ánh sáng của Mặt trời, Trái đất của chúng ta sẽ chìm trong đêm tối vĩnh viễn. Trái đất sẽ lạnh giá và cây cối chết dần. Sau đó đến lượt các loài động vật, và loài người cũng tiêu tùng. Đừng nghĩ tới những điều khủng khiếp đó... Thật sao! Tớ không muốn nghĩ về nó! Nhưng dù Mặt trời rực rỡ và quan trọng như vậy, chúng ta không thể nhìn vào nó... không bao giờ được nhìn CẢNHBÁO CHO NGƯỜI TRÁI ĐẤT vào mặt trời. Ánh sáng chói lọi của nó có thể làm hỏng mắt bạn, kể cả khi bạn dùng kính râm hay bất kỳ thứ gì khác! 37 Hừm! Toàn những chuyện kinh khủng. Và phần tiếp theo sẽ là người ngoài hành tinh bị Mặt trời thiêu đốt? Chuyến du hành ngoài hành tinh của Táo dầm Chúng tôi lên đường tới ngôi sao vàng tầm thường gọi là Mặt trời. Tôi nói với những người Dẻo quẹo rằng sẽ không tiếp cận ngôi sao quá gần, bởi nếu không, chiếc đĩa bay của tôi sẽ biến thành cái bánh đa. Hê hê! Vì thế, tôi phải giữ một khoảng cách an toàn và bật bộ lọc ánh sáng để khỏi mù mắt. Trong hành trình tới Mặt trời, Xương Xăm trở nên buồn chán... Chúng ta phải đi bao xa nhỉ? Chỉ khoảng chục triệu kilômet thôi Chèng đéc ơi, tôi thấy nó rồi! Tôi đã giải thích rằng rất dễ nhận ra Mặt trời vì nó sáng chói và to đùng (không như cô nàng Xương Xăm tăm tối và nhỏ xíu). Nhưng với bất kỳ người Số Zách tân tiến nào, ngôi sao này ở rất, rất xa. Sau đó, Xương Xăm quay ra chơi trò phun bọt với Roverbot, con chó robot của tôi. Bắt này! Ớ! 38 DỮ LIỆU MÁY TÍNH trong máy tính của dân Số Zách TÊN: Mặt trời KÍCH THƯỚC: Đường kính 1.392.000km KÍCH THƯỚC SO VỚI TRÁI ĐẤT: Lớn gấp một triệu lần TRỌNG LỰC SO VỚI TRÁI ĐẤT: Mạnh hơn 28 lần ĐỘ DÀI MỘT NGÀY: Giống như các hành tinh, Mặt trời tự quay trong không gian, mỗi vòng hết 28 ngày Trái đất. KHÍ QUYỂN: Lớp khí nóng bỏng gọi là hào quang với nhiệt độ 2 triệu độ C KHÍ HẬU: NÓNG KHÔNG CHỊU NỔI. Bề mặt của Mặt trời khoảng 6.0000C, còn trong lõi là 15 triệu độ! Trên đó cũng rất gió - nhưng không phải thứ gió như Trái đất. Nó là những nguyên tử phát ra từ Mặt trời. Ngoài ra còn có nhiều bức xạ nguy hiểm. MÁCH NƯỚC: Giữ khoảng cách an toàn. Nếu phải tới gần, phải mặc bộ đồ bảo hộ dày của người Số Zách chúng tôi và đảm bảo rằng phi thuyền phải được cách nhiệt thật hoàn hảo. Từ khoảng cách an toàn, tôi lưu ý quý khách những điểm đáng chú ý: ● Tai lửa - Bề mặt Mặt trời trông giống vỏ của thứ trái cây ngọt lịm trên Trái đất gọi là trái cam. Tai lửa là những dòng khí nóng bốc lên cao. ● Vết đen – các vị khách Dẻo quẹo cho rằng Mặt trời bị “hắc lào”! Tôi nói với họ rằng đó là các vết đen – những cái hố trên bề mặt Mặt trời do từ trường tạo ra. Nhiệt độ ở đây thấp hơn xung quanh khoảng 1.5000C, nhưng vẫn cứ nóng dãy! 39 ● Vết sáng – Chúng trông giống những bãi nước mũi của cư dân Dẻo quẹo, nhưng là những vệt khí Hydro. Chúng có thể ảnh hưởng tới các thiết bị điện của Trái đất. Không phải nước mũi đâu, vết sáng đấy. Hê hê! CẢNH BÁO CỦA MÁY TÍNH! Vết sáng Mặt trời nóng đến độ có thể nướng vàng một cư dân Số Zách. Nếu rađa của tôi phát hiện được chúng, tôi sẽ cảnh báo cậu. Chỉ có điều vết sáng bùng ra với tốc độ 400 kilômet một giây, vì thế cậu phải co cẳng chạy thật nhanh! Từ khoảng cách 20 triệu kilômet, các rađa cực nhạy phân tích bên trong Mặt trời... MẶT TRỜI Sắc quyển Quang quyển Lõi Vùng đối lưu Vùng bức xạ nóng! SẮC QUYỂN - Tầng dưới cùng của khí quyển Mặt trời. Dày khoảng 10.000km. 40 QUANG QUYỂN - Bề mặt Mặt trời, dày 300km. VÙNG ĐỐI LƯU - Là vùng khí nóng từ lõi bốc lên. Vùng này dày 200.000km. VÙNG BỨC XẠ - Dày 380.000km LÕI - Đường kính 450.000km. Nhiệt năng được tạo ra ở đây. Lại gần Mặt trời quả là nóng kinh người, nhưng bù lại chúng tôi có một bữa thịt nướng thật vui. N à o , g i ờ l à Món thịt nướng ngon tuyệt! Tôi đoán về đêm Mặt trời sẽ mát hơn Mẹ ơi! Nóng quá! những điều khiến ai cũng phải bật ngửa... Ngốc đến thế là cùng! Mặt trời chiếm đến 99,86% vật chất của toàn bộ Hệ Mặt trời. Không ấn tượng sao? - nhưng 0,14% còn lại là gồm cả toàn bộ các hành tinh trong Hệ Mặt trời đấy! Còn bây giờ chúng ta sẽ bắt đầu chuyến du lịch liên hành tinh - từ Thủy tinh nóng chảy mỡ cho đến Diêm Vương tinh nhăn dúm và những thế giới kỳ lạ ở giữa chúng. Hãy lật sang trang bên và lên tàu thôi... và đừng quên bàn chải đánh răng đấy! 41 NHỮNG HÀNh TINH NÓNG DÃY VÀ ĐÁNG NGÁN Bất kỳ ai định lăng quăng trên Thủy tinh hay ghé thăm Kim tinh sẽ gần như không có cơ hội thoát thân. Những hành tinh này còn nóng và đáng sợ hơn lò lửa, sẽ biến một người thành bãi nhầy chỉ trong chớp mắt. Bạn sẽ không tống đứa bạn xấu chơi lên đó chứ…? Tại đây tôi đã... Một nhà khoa học bị đối thủ đưa lên Thủy tinh. Ngay lập tức, bà nhận ra rằng hành tinh này rất kỳ quái... chuyến đi tới thủy tinh ghi chép của Ivana Lạnh lùng (xin lỗi vì những vết cháy) Tôi đặt chân lên Thủy tinh vào đúng lúc Mặt trời mọc. Nó bò dần lên bầu trời, mỗi lúc một lớn hơn. Đến trưa, trong khi đang chống đói bằng một chiếc bánh mì, tôi chợt nhận thấy Mặt trời bắt đầu giật lùi. Tôi kinh ngạc đến độ quên cả chiếc bánh mì đang ăn, và nó biến thành miếng bít-cốt cứng đơ. Một lát sau, dường như Mặt trời suy nghĩ lại và lại tiến về phía trước. Sau một ngày dài lê thê, màn đêm cũng buông xuống! Lạy Trời! Còn gì nữa đây? 42 Mặt trời làm sao thế? Khi Thủy tinh quay quanh Mặt trời, nó chuyển động theo một hình elip như thế này... thủy tinh Đi đâu thế anh bạn? Khi Thủy tinh ở gần Mặt trời - trông Mặt trời lớn hơn. Còn khi hành tinh này rời xa, Mặt trời tất nhiên trông sẽ nhỏ đi. Do một ngày trên Thủy tinh kéo dài bằng 59 ngày Trái đất - và bởi quỹ đạo của nó kéo dài 88 ngày Trái đất - nên kích thước Mặt trời dường như thay đổi liên tục. Có nhiều không? Rất nhiều! Còn chuyện Mặt trời giật lùi… Trên Trái đất, Mặt trời chạy ngang bầu trời mỗi ngày khi Trái đất tự quay trong không gian. Nhưng giả sử Trái đất quay thật chậm thì sao? Ồ, khi đó Mặt trời có vẻ chuyển động chậm hơn. Còn nếu Trái đất chuyển động trong quỹ đạo nhanh hơn Mặt trời, khi đó Mặt trời sẽ giật lùi lại đằng sau. Đó là điều đã xảy ra trên Thủy tinh có tốc độ tự quay rất chậm quanh quỹ đạo! Hãy xem sơ đồ này... Mặt trời Mặt trời Ồ, Mặt trời lên chậm quá Ơ, nó đang giật lùi kìa! 43 Hừm, Thủy tinh thật điên rồ. Nào để xem anh chàng Táo dầm sẽ ra sao... Chuyến du hành ngoài hành tinh của Táo dầm Chúng tôi lên đường tới Thủy tinh. Nó là hành tinh gần Mặt trời nhất – quãng đường khoảng 58 triệu kilômet. DỮ LIỆU MÁY TÍNH TÊN: Thủy tinh (Mercury) KÍCH THƯỚC: Đường kính 4.900km SO VỚI TRÁI ĐẤT: Đường kính nhỏ hơn ba lần TRỌNG LỰC SO VỚI TRÁI ĐẤT: Hơn 1/3 một chút. Có nghĩa bạn giảm đi 2/3 trọng lượng so với dưới Trái đất MẶT TRĂNG: Không có ĐỘ DÀI MỘT NGÀY: 58 ngày 12 giờ Trái đất ĐỘ DÀI MỘT NĂM: 88 ngày Trái đất KHÍ QUYỂN: Khắc nghiệt kinh khủng KHÍ HẬU: Rất nóng VÀ rất lạnh. Ban ngày nhiệt độ lên tới 4270C, ngoài ra còn các bức xạ nguy hiểm của Mặt trời. Ban đêm nhiệt độ tụt xuống tới -1830C MÁCH NƯỚC: Thủy tinh không phải là nơi đáng để du lịch - nhưng nếu thực sự cần ghé vào đó, bạn cần phải có đồ bảo hộ thật an toàn cùng chiếc chăn thật dày để chống lạnh về đêm. 44 Khi con tàu rời khỏi Thủy tinh, tôi nhận thấy vài điều hấp dẫn du khách. Chúng cũng không nhiều lắm. ● Những vách đá cao 3km ● Lòng chảo Caloris – một miệng hố đường kính 1.300km ● Các miệng hố sâu có băng dưới đáy. Các vị khách Dẻo quẹo cứ nằng nặc đòi tôi đưa họ đi trượt tuyết trên các miệng hố. Nhưng tôi quyết định dời đến Kim tinh, cách đó 50 triệu kilômet với hy vọng nơi đó hơn ở đây. Đúng là hơn thật, nhưng là kinh khủng hơn... DỮ LIỆU MÁY TÍNH TÊN: Kim tinh (Venus) KÍCH THƯỚC: Đường kính 12.100km SO VỚI TRÁI ĐẤT: Hơi nhỏ hơn TRỌNG LỰC SO VỚI TRÁI ĐẤT: Hơi yếu hơn MẶT TRĂNG: Không có ĐỘ DÀI MỘT NGÀY: 243 ngày Trái đất ĐỘ DÀI MỘT NĂM: 225 ngày Trái đất. Ôi trời ơi, tôi bị sặc! Hành tinh này quay cực kỳ chậm, cho nên một ngày còn dài hơn một năm! Chưa hết đâu – Kim tinh quay ngược chiều so với các hành tinh khác... KHÍ QUYỂN: Đám mây khí Cacbon Dioxide khiến ta nghẹt thở - đây là loại khí độc. Áp suất khí quyển lớn đến độ có thể khiến bạn bị bẹp gí. Đồng thời mưa axit sẽ nhanh chóng hòa tan cơ thể bạn. Chưa hết, còn rất nhiều núi lửa... hiện vẫn đang nằm im - nhưng biết đâu đấy, đột nhiên chúng phun lửa thì sao? 45 KHÍ HẬU: Ngày rất nóng, phải tới 5000C - ngày nào cũng vậy. Hành tinh này là nơi nóng nhất Hệ Mặt trời (tất nhiên không kể Mặt trời) MÁCH NƯỚC: Thà nhịn đói nằm nhà còn hơn là du lịch tới Kim tinh. Bỏ ngoài tai mọi lời khuyên, tôi quyết định đáp xuống, dù phải ở trong con tàu vũ trụ. Nhưng mấy vị khách cứ đòi ra ngoài... Những tảng đá phát sáng trong đêm tối vì quá nóng! Nó phát sáng chứng tỏ trời rất đẹp? Đẹp quá mẹ ơi. Con muốn ra ngoài chơi! Vào đúng lúc đó, con chó robot của tôi lao ra ngoài...quay lại, chó ngốc! 46 Đây là cơ hội để tôi lưu ý cho các du khách những nguy hiểm... 1. Axit 2. Khí độc 3. Sức nóng 4. Áp suất khí quyển kinh hồn Cuối cùng tôi cũng cứu được con chó, nhưng dường như nó không còn là nó nữa... Ái! Con chó vô ơn này! Nhưng nếu Kim tinh là hành tinh xấu xí và dễ sợ như vậy thì thần Kim tinh hẳn là không tốt đẹp gì? Người Maya ở Trung Mỹ (và cả người Trung Hoa nữa) cho rằng hành tinh này tượng trưng cho một vị nam thần (chứ không phải nữ thần như người Hy Lạp cổ đại quan niệm). Các thầy mo Maya bỏ nhiều công sức để quan sát Kim tinh để xem vị thần của họ ra sao. Ngài đang di chuyển? Ngài xuất hiện vào lúc nào? 47 Bạn có phải là một chiêm tinh gia Maya? Những câu đố này hoàn toàn dựa trên các chuyện có thật. Thời điểm là năm 562. Bạn là một chiêm tinh gia của vua Calakmul. Nhưng bạn sẽ là một thày mo tài ba hay chỉ là thầy bói nói dựa? Quy tắc chơi: Đọc các câu hỏi và quyết định phương án trả lời. Với mỗi phương án đúng, bạn được thưởng một điểm. 1. Ngày 29 tháng Tư. Bạn biết rằng vào ngày này, Kim tinh sẽ xuất hiện và đứng im trên bầu trời. Bạn sẽ nói gì với nhà vua? a. Là ngày tiêu diệt kẻ thù b. Ngày lý tưởng để đi mua sắm c. Ngày này rất xấu – tốt hơn là nằm im trên giường, trùm chăn kín đầu. tốt để cầu xin thần trợ giúp. xuất hiện trên bầu trời (khi nhìn từ Trái đất) thì đó là thời điểm : a. Kim tinh là vị thần chiến tranh và tai họa. Nếu thần Trả lời 2. Quân lính của nhà vua chiếm được thành phố của đối phương, bắt giữ vua Song Điểu. Bạn sẽ xử lý ông ta thế nào? a. Nhốt trong phòng và giao những bài toán thật khó. b. Đồng tình với ông ta rằng đời thật bất công và trả ông ta về cho bà vợ. c. Hành hình và moi tim ông ta. ÁI ĐAU! 48 : c. Ông ta là vật hiến tế - lễ vật dâng lên thần Kim tinh. Trả lời 3. Quân lính cũng bắt được hoàng tử Chó Con. Hoàng tử còn nhỏ, vậy bạn sẽ làm gì cậu ta? a. Đem làm mắm. b. Đưa cậu ta lên làm vua và cho phép cậu khỏi phải đi học. c. Dùng lông gà cù cho cậu ta cười đến chết. : b. Bởi cậu bé sẽ phải làm theo mọi yêu cầu của bạn. Trả lời 4. Bạn làm gì với quân lính của vua Song Điểu? a. Đãi họ một bữa đã đời. b. Tra tấn. Sau đó moi tim. c. Bắt họ làm công nhân trong nhà máy kẹo. kẹo vệ nữ à? không, thần chiến tranh đấy! là người thích “trái tim”. : b. Thần Kim tinh rất khoái được hiến tế - Ngài thực sự Trả lời Số điểm bạn đạt được chứng tỏ... 0-1 Còn lâu bạn mới trở thành chiêm tinh gia Maya. 2-3 Nếu có con dao trong tay thì không biết bạn sẽ làm những gì. Bạn chẳng có chút ham thích khoa học nào hết. 4 Bạn đúng là hung thần, một chiêm tinh gia Maya thứ thiệt. Nếu bạn thực sự muốn làm một chiêm tinh gia Maya, sau đây bạn sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng Kim tinh bằng chính đôi mắt của mình (nhưng phải bỏ con dao ở nhà). 49 Câu lạc bộ Ngắm sao Kỳ quặc Đừng quên các vật dụng ở trang 31 Ngắm Kim tinh Những điều phải làm... 1. Tìm Kim tinh ở phía tây, sau khi Mặt trời lặn khoảng 2 giờ (bạn có thể thấy nó ở đó trong khoảng nửa năm - nếu không nó sẽ trở lại sau vài tháng) Kim tinh Đừng nhầm với ánh đèn nhà ông hàng xóm nhé! 2. Kim tinh giống như một ngôi sao rực rỡ trên bầu trời do ánh sáng Mặt trời phản chiếu từ những đám mây dày đặc của nó. Đáng yêu không? Phải, đáng yêu khiếp lên được! Bạn đã thấy Kim tinh chưa? Hy vọng bạn đã thấy. Thế mà ngày xưa việc ngắm Kim tinh đem lại khối phiền phức. Thậm chí có nhiều nhà thiên văn còn te tua vì chuyện đó. Như câu chuyện về Guillaume Le Gentil khốn khổ là một ví dụ. Năm 1761, nhà khoa học Pháp này háo hức bởi được quan sát sự vận động của Kim tinh. Đó là khi hành tinh này chạy ngang qua Mặt trời (nhìn từ Trái đất). 50 Với các nhà thiên văn, sự vận động của các hành tinh là một cái gì đó rất đặc biệt. Nó là cơ hội trăm năm có một để tính được kích thước và khoảng cách của Kim tinh so với Mặt trời. Sự kiện này xảy ra năm 1761 và địa điểm tốt nhất để quan sát là Ấn Độ - vì thế Guillaume lập tức lên đường sang Ấn Độ. Thế nhưng kế hoạch của Guillaume tan vỡ nhanh như bong bóng xà phòng. Nếu Guillaume có gửi thư cho các đồng nghiệp, thì nó sẽ như thế này... (tất nhiên là bằng tiếng Pháp) 761 - Ấn Độ Gửi Viện Hàn lâm Khoa học Pháp quốc Chào các đồng nghiệp! Tôi có một số tin tốt và một số tin xấu. Tin tốt là tôi đã quan sát được sự vận động của Kim tinh nhờ thời tiết rất thuận lợi. Hoan hô! Tin xấu là quốc gia này đang có chiến tranh chết tiệt! chết tiệt! chết tiệt! với Anh quốc cho nên tôi không thể cập bến được. Do đó tôi phải quan sát từ trên tàu và không thể lắp đặt các thiết bị khoa học. Thời tiết hết sức tồi tệ, mưa như trút tối ngày. Tuy nhiên tôi quyết định nán lại đây để chờ cơ hội. Có thể phải mất tám năm nữa nhưng tôi sẽ không bỏ cuộc. Tạm biệt Guillaume TB: Rêu mốc mọc đầy trên bộ tóc giả của tôi rồi Sau bảy năm dài cổ chờ đợi, Le Gentil thực hiện được một số tính toán. Đen quá đi mất, ông nhận ra rằng còn có một điểm quan sát tốt hơn, đó là hòn đảo Marianas ngoài Thái Bình dương. Và thế là ông tất tả lên đường. Nhưng một lần nữa, vận may không chiều ý nhà khoa học... 51 Tôi ở đây 1769 Chào các đồng sự! Bực quá! Giời ạ! Tôi đang ở Manila trong quần đảo Philippine và đã lỡ chuyến tàu duy nhất tới đảo Marianas. Chuyến kế tiếp phải BA năm nữa mới khởi hành. Thôi được rồi, không việc gì phải càu nhàu, như người Anh vẫn thường nói. Tôi đoán vẫn có thể quan sát tốt sự vận động của Kim tinh từ chỗ này. Tạm biệt Guilaume TB: Lũ nhậy cắn nát chiếc quần của tôi rồi. Nhưng Viện Hàn lâm Khoa học Pháp không nghĩ vậy. Họ quyết định rằng Le Gentil nên quay lại Ấn Độ để quan sát. Và thế là nhà khoa học đen đủi của chúng ta lại lên tàu - số mệnh đã quyết định... 1769 Các đồng nghiệp thân mến! Tức chết lên được! Tức chết được! Tôi đã tới Ấn Độ theo chỉ thị của các ngài. Tôi đến vừa đúng lúc. Tôi lắp kính viễn vọng và hồi hộp đến độ không ngủ được. Tôi đã chờ đợi giờ phút này TÁM năm rồi! Ngày hôm sau, trời thật là đẹp. Tôi đã sẵn sàng để quan sát Kim tinh và rồi... mây mù kéo đến che kín bầu trời, không còn nhìn thấy gì hết! Tệ hơn nữa, tôi nghe nói ở Manila thời tiết rất lý tưởng và mọi 52 người đã nhìn thấy Kim tinh đi ngang qua Mặt trời. Lần tiếp theo phải 100 năm nữa mới lại xảy ra! Trời đất quỷ thần ơi! Tôi nguyền rủa các ngài! Tôi nguyền rủa các ngài! Le Gentil 1770 Xin chào! Các ngài còn nhớ tôi không? Là tôi đây - Guillaume - tôi đã về nhà! Tôi đã trải qua một chuyến đi khủng khiếp từ Ấn Độ. Ồ, phải nói là ba chuyến mới đúng - tôi đã bị đắm tàu, áo quần rách bươm và phải lấy bộ tóc giả để lau tàu. Phải, tôi đã có một chuyến đi, mọi người nghĩ rằng tôi đã chết và những người trong gia đình đã chia nhau tài sản của tôi. Tạm biệt Guillaume TB: Người nhà nói tôi phải cảm ơn ngôi sao may mắn vì vẫn còn sống. Hừ! đừng có nhắc đến trăng sao nữa. Nếu không tôi sẽ nổi điên lên đấy!!! Ồ bạn thân mến... Bạn sẽ không gặp chút rắc rối nào khi quan sát hành tinh tiếp sau đây. Bạn có thể ngắm nó hàng ngày và có thể sẽ trở thành một chuyên gia. Vậy thì lên đường đến với Trái đất! 53 ĐÁP XUỐNG TRÁI ĐẤT Nếu tôi là một người ngoài hành tinh đang tìm kiếm nơi nào đó để sống, chắc chắn tôi sẽ chọn Trái đất. Nói cho cùng, đây là hành tinh duy nhất có nước, không khí và cơ hội tìm được một miếng pizza. Nhưng đủ rồi, đây là lúc để tiếp tục câu chuyện vũ trụ. Hãy xem người ngoài hành tinh nghĩ gì về Trái đất... Chuyến du hành ngoài hành tinh của Táo dầm Trái đất sẽ là một hành tinh hoàn hảo để sống nếu trên đó không có quá nhiều loài người ngốc nghếch. Cậu biết không, khi chúng tôi đáp xuống Trái đất, mấy người Dẻo quẹo cũng hành động gần như họ... HỒ SƠ VŨ TRỤ TÊN: Trái đất KÍCH THƯỚC: Đường kính 12.700km MẶT TRĂNG: Một ĐỘ DÀI MỘT NGÀY: 24 giờ Trái đất ĐỘ DÀI MỘT NĂM: 365,25 ngày Trái đất KHÍ QUYỂN: 78% Nitơ, 21% Ôxy, còn lại là các khí khác, bao gồm 0,5% Cacbon Dioxit (CO2). KHÍ HẬU: Vùng xích đạo khá nóng và hai cực lạnh giá. Một lượng nước lớn từ trên trời rơi xuống thành những giọt nhỏ mà người Trái đất gọi là mưa. 54 MÁCH NƯỚC: Các nhà khoa học của loài người đã phát minh ra một mái che xách tay dùng để che mưa gọi là chiếc ô. Mỗi khi ra ngoài, bạn nên mang theo một cái. Một số thực thể sống trên Trái đất cực kỳ hung dữ và đáng sợ. Chúng có thể xơi tái bạn. Thận trọng với những sinh vật này!!! cá mập Hổ Cá sấu Khi hạ xuống mặt đất, tôi nhận thấy có hai đặc điểm thú vị... ● Trái đất chủ yếu có màu xanh do nước - 71% hành tinh bị bao phủ bởi những khối nước khổng lồ gọi là đại dương. Thậm chí cả mây cũng là những hạt nước nhỏ xíu bay trong không khí kết hợp lại. Và như thường lệ, đám người ngố ở đây lại làm một chuyện tức cười - họ gọi hành tinh của mình là Trái đất, đúng ra phải gọi là Trái nước mới đúng. Hê hê. ● Trái đất tràn ngập sự sống. Bạn có thể thấy điều này từ không gian - ví dụ những vùng đất xanh ngắt phủ kín một loài sinh vật khổng lồ gọi là cây. Nhưng mặc dù to lớn, cây cối trông rất hiền lành và không định “làm gỏi” ai. Bà Xương Xa và Xương Xăm chưa từng nhìn thấy sinh vật trên Trái đất và họ cũng không lắng nghe hướng dẫn của tôi về cây cối... Xin chào! Chúng tôi đến trong hòa bình! 55 Sau đó bà Xương Xa giáp mặt với con người lần đầu tiên. Á... á, quái vật ba mắt! Ối… ối, quái vật hai mắt! Con người có một sinh vật Trái đất dữ tợn... Giỏi lắm, cắn nó đi! Trên Trái đất có hàng tỉ sinh vật bé xíu gọi là vi sinh vật - chúng có thể gây bệnh. Hình như Bà Xương Xa đã “dính chưởng”. Hãy tới Hắt xì! Mặt trăng Phải đấy! 56 Phải, tôi nghĩ Trái đất rất đáng yêu. OK, cứ cho là tôi thiên vị đi, nhưng bất kỳ ai nhìn Trái đất từ ngoài không gian sẽ phải kinh ngạc về vẻ xinh đẹp của nó, với đại dương xanh thẳm cùng những đám mây trắng bồng bềnh. Trái đất phản chiếu phần lớn ánh sáng Mặt trời nên nó dường như phát sáng trong vũ trụ tối tăm... Đây là cảm tưởng của phi hành gia Jim Lovell sau chuyến bay năm 1968: Ở trên này, sự vắng lặng đến rợn người và nó làm ta nhận thức được những gì mình có trên Trái đất. Trái đất nhìn từ đây giống như một ốc đảo khổng lồ giữa không gian trống rỗng vô tận. Bí mật cuối cùng về Trái đất Ngoài vẻ đẹp, bạn có biết Trái đất còn nhiều điều đặc biệt khác nữa không? Trong chín hành tinh của Hệ Mặt trời, Trái đất là hành tinh nóng thứ ba và có tốc độ quay vào hàng thứ năm.Trọng lực của nó cũng vào hàng thứ bốn và khối lượng đứng ở vị trí số năm. Vậy thì có gì là đặc biệt? Không có gì đáng chú ý sao? Trái đất luôn ở khoảng giữa của mọi danh sách! Là Ngài Trung Bình trong Hệ Mặt trời, chính là điều làm cho Trái đất trở nên đặc biệt! Điều này có nghĩa là Trái đất không nóng quá cũng không lạnh quá. Và lực hút của nó không mạnh quá mà cũng chẳng yếu qua, hoàn toàn thích hợp cho các sinh vật sinh sống trên Trái đất - trong đó có bạn và tôi. Nhưng chưa hết. Trái đất còn nhiều đặc điểm kỳ lạ khác làm nó trở nên đặc biệt thích hợp cho sự sống sinh sôi phát triển. Bạn tôi, Bob “Chân gỗ”, một tay buôn đồ cũ đang ra sức gạ bán Trái đất. Bạn có thấy điều gì sai trong quảng cáo của anh ta? Chúng ta sẽ quay lại sau khi cú áp phe này đổ vỡ.... 57 cửa hàng đồ cũ của bob “chân gỗ” “Bob “Chân gỗ” rất tử tế lúc ban ngày ban mặt, nhưng tôi không muốn gặp nó khi đêm xuống” Mẹ của Bob. Những đặc tính an toàn sẵn có... ● Trái đất giống như cục nam châm khổng lồ. Phải, nó tạo ra lực từ. Nam châm lực Từ trái đất ● Lực từ ngăn chặn các bức xạ có hại của Mặt trời tại Vành đai Van Allen. Còn chần chờ gì nữa? Sắm Trái đất đem về làm quay chơi? Chỉ 10.000.000.000 đôla và 25 xu lẻ - một món quá hời! Và bạn sẽ mua ngay Trái đất của Bob “Chân gỗ”? Hy vọng là không! Theo như tôi biết, Trái đất không phải để bán! Hãy hỏi Luke “Ngược đời” về phần còn lại trong quảng cáo của Bob… 58 Bob “Chân gỗ” thật thà… “dễ sợ!”. Những điều anh ta nói “hơi bị đúng”! Bob “Chân gỗ” hoàn toàn đúng về sự bảo vệ của Trái đất trước các bức xạ Mặt trời. Nhưng nó là cái gì? Hay là nó giống như hình dung của Izzie “Sao xẹt”, đồng nghiệp của Luke, một người rất hay đùa giỡn... Vành đai* Van Allen nằm ở đâu? Trong không gian Cá là bạn chưa biết! Ở quanh lưng quần của Van Allen! Đúng quá đi mất! Vành đai Van Allen – đặt theo tên nhà khoa học người Mỹ, James Van Allen, người đã tìm ra chúng năm 1958, cách Trái đất từ 1.000 đến 25.000km. Từ trường trong vành đai bắt giữ bức xạ Mặt trời lại. Nhưng nếu một phi thuyền bị vỡ tại đây, phi hành gia chắc chắn sẽ bị bức xạ nướng chín. Giờ hãy để mặc Bob “Chân gỗ” khản cổ rao hàng. Chúng ta có thể bởi… * Chơi chữ: “belt”vừa có nghĩa là “vành đai” vừa có nghĩa là “thắt lưng” 59 Tin giật gân mồ hôi lạnh! Trái đất đang chuyển động! Ngay lúc này, bạn đang bay vù vù trong không gian với tốc đôï khoảng 30 kilômet mỗi giây (hay 108.000 kilômet một giờ) khi Trái đất lượn vèo quanh Mặt trời. Thực sự là bạn đã đi được 300km trong lúc đọc đoạn này. Hơn nữa, bạn, tôi, chiếc ti-vi và túi kẹo cùng toàn bộ Trái đất cũng đang quay tròn! Du hành vòng quanh thế giới mà không cần bước chân ra khỏi giường Tất cả những gì bạn phải làm là nằm im trên giường suốt ngày, tại một nơi gần xích đạo (đường tưởng tượng chạy quanh Trái đất ở khoảng giữa). Khi Trái đất quay trong không gian, bạn sẽ chuyển động theo. Trong một ngày, bạn sẽ đi trọn vòng bằng đoạn đường vòng quanh thế giới. Đúng thế - bạn đã du lịch miễn phí 40.000km, với tốc độ 1.670km một giờ, mà hoàn toàn không ra khỏi giường! Giờ hãy tưởng tượng rằng bạn đang nằm ở chính Bắc cực (hoặc Nam cực nếu bạn thích ngủ kiểu lộn ngược. Nhớ mang theo chiếc chăn thật dày vào). Trong khi bạn nằm trên giường trọn ngày, chiếc giường của bạn chạy quanh một vòng bé xíu - chỉ bé như chiếc miệng chén. Bạn không tin? Vậy hãy xem đây: Bắc cực bài tập về nhà này thoải mái thật! Nam cực Hừ… ừ...ừ! Xích đạo 60 Nếu bạn ở Bắc cực, bạn sẽ nhìn thấy Sao Bắc đẩu ở ngay trên đầu mình. Và dường như tất cả các ngôi sao khác quay quanh nó. Tất nhiên bạn không cần phải tới tận Bắc cực để nhìn Sao Bắc đẩu. Ở bất kỳ chỗ nào trên bắc bán cầu đều có thể nhìn thấy nó… Câu lạc bộ Ngắm sao Kỳ quặc Đầu tiên hãy chuẩn bị các vật dụng như đã nói ở trang 31! Ngắm Sao Bắc đẩu Những việc cần làm... 1 Kiếm một nơi thật tối, xa ánh đèn 2 Nhìn lên trời. Tìm chòm sao Đại Hùng (còn gọi là chòm Gàu sòng). Các ngôi sao trong chòm sao này mang những cái tên Ả Rập đáng yêu. chòm sao gàu sòng dubhe alcor mizar megrez alioth alkaid Lãng mạn làm sao! merak phekda Với bố, nó giống như cái muỗng canh! 61 Kéo dài đường thẳng tưởng tượng nối hai ngôi sao Merak và Dubhe lên trên, bạn sẽ thấy Sao Bắc đẩu. 3 Bạn có nhìn thấy ngôi sao Alcor không? Nếu vào một đêm thật tối, Sao Bắc đẩu Thấy rồi, sao Bắc đẩu kìa! dubhe merak có thể bạn sẽ nhìn thấy nó! Một ngàn năm trước, người Ả Rập cho rằng những ai nhìn thấy nó bằng mắt thường chứng tỏ thị lực “hơi bị tốt”. 4 Sao Bắc đẩu là ngôi sao khổng lồ, sáng gấp 2.000 lần Mặt trời. Rất may là nó cách xa Trái đất một khoảng cách an toàn - 480 năm ánh sáng. 5 Do ngôi sao này luôn nằm ngay bên trên Bắc cực, nên lúc nào bạn cũng nhận ngay ra phương bắc - dù đang là đêm tối! Cá là bạn chưa biết! Trái đất quay ngả nghiêng như một ông “xỉn”. Và vì thế, đến năm 14.000 cực Bắc sẽ chỉ vào một ngôi sao khác. Khỉ thật - khi đó cuốn sách này sẽ trở nên lỗi thời! Nhưng bạn đừng có quăng nó đi, sau 12.000 năm tiếp theo nữa, sao Bắc đẩu lại trở về vị trí. Chúng ta chỉ việc phủi bụi cho cuốn sách này và đọc lại! Tiếp tục nào - nếu bạn sống ở bán cầu nam, bạn có thể hơi bị bực mình vì không nhìn thấy Sao Bắc đẩu. Đừng buồn, bạn có thể thay bằng cách ngắm chòm Thập tự Phương nam! 62 Câu lạc bộ Ngắm sao Kỳ quặc Tìm chòm Thập tự Phương nam 1 Tìm nó như sau... chòm thập tự phương nam quần sao hộp châu báu tinh vân gamma crucis Bụi sao kìa? Không phải đâu, bụi than đấy! túi than alpha crucis 2 Nếu nhánh dài của thập tự dài thêm năm lần nữa, nó sẽ kết thúc đúng ngay bên trên cực Nam. 3 Và đây là một cú sốc! Túi Than chẳng hề có tí than nào và bạn cũng đừng tìm kim cương châu báu trong Hộp Châu báu. Túi Than là một đám mây khí lớn, còn Hộp Châu báu là một nhóm sao xa tít mù khơi. Xin lưu ý - dù bạn có sống ở phương trời nào, có một thứ trong không gian mà ai cũng có thể nhìn thấy. Nào hãy giở sang trang bên nhanh lên, bằng không chúng ta có thể lỡ chuyến bay lên Mặt trăng mất! mười, chín, tám, bảy, sáu... 63 MẶT TRĂNG XẤU XÍ Câu chuyện về Mặt trăng bắt đầu khoảng bốn tỉ năm trước, khi Trái đất bị một hành tinh nhỏ “tương” cho một cú choáng váng vào đầu và khí hậu thay đổi. Và sau đây là toàn bộ câu chuyện... Đòn choáng váng Khi Trái đất bị dính đòn của một hành tinh cỡ Hỏa tinh, một mảng lớn đá nóng đỏ của nó bắn vào không gian. Lực hấp dẫn tóm lấy những mảnh vỡ và “vo tròn” chúng lại thành một trái bóng. Thế là - ALÊ HẤP! Mặt trăng ra đời. Và đó cũng là lý do về sự hình thành của Mặt trăng. Bạn biết không, cú va đập làm cho Trái đất của chúng ta choáng váng đến tận bây giờ - bằng chứng là trục quay của nó lệch đi một góc 23,44 độ. Trái đất 23,440 Đầu cậu sao rồi? Vì thế khi Trái đất quay xung quanh Mặt trời, hai nửa bán cầu bắc và nam lần lượt hướng về phía Mặt trời và có mùa hè. Nhưng lại đến lúc dành cho một phần khác trong câu chuyện khoa học viễn tưởng của chúng tôi rồi... Chuyến du hành ngoài hành tinh của Táo dầm Khi chúng tôi tới gần Mặt trăng, tôi hỏi máy tính một số thông tin về nơi này. Nhưng đầu tiên tôi phải lau chùi chiếc máy đã, nó bị mấy người Dẻo quẹo làm bẩn hết rồi - Chà! Cái dân Dẻo quẹo vụng về này! 64 DỮ LIỆU MÁY TÍNH TÊN: Mặt trăng KÍCH THƯỚC: Đường kính 3.476km KÍCH THƯỚC SO VỚI TRÁI ĐẤT: Rộng bằng một phần tư TRỌNG LỰC SO VỚI TRÁI ĐẤT: Bằng một phần sáu ĐỘ DÀI MỘT NGÀY: Gần 28 ngày Trái đất ĐỘ DÀI MỘT NĂM: 365 ngày và 6 giờ Trái đất KHÍ QUYỂN: Không nhiều KHÍ HẬU: Rất nóng hoặc rất lạnh. Vào ban ngày là 1100C và bị bức xạ Mặt trời bắn phá. Ban đêm, nhiệt độ chỉ còn -1700C. Nhưng được cái là không có mưa vì ở đây không có nước, và cũng không có gió vì không có không khí. MÁCH NƯỚC: Mặc quần áo bảo hộ và không cần mang theo ô. Từ không gian, Mặt trăng nhìn thật gần, như có thể chạm vào được, và tôi chỉ cho mấy du khách một số điểm đáng chú ý. ● Các miệng hố - Các miệng hố trên Mặt trăng hình thành khi các tảng đá ngoài vũ trụ đâm vào. Có khoảng ba trăm ngàn miệng hố và mấy du khách Dẻo quẹo mải miết đếm. Một số miệng hố sâu hàng ngàn mét, đáy hố chưa từng được ánh Mặt trời rọi tới nên đóng băng dày cả thước. Tám, chín, mười, mười một, mười hai, mười ba... Chớ nản lòng! 65 ● Trái đất - Nhìn từ Mặt trăng dường như sáng và lớn hơn hẳn so với Mặt trăng nhìn từ Trái đất. Đó là do Trái đất lớn hơn Mặt trăng. Mẹ ơi, kia là nơi có con mèo đáng ghét kìa! Đừng nhắc đến nó nữa! ● “Biển” - Thật đáng buồn, những nơi mà dân Trái đất ngờ nghệch gọi như vậy chỉ là những khoảng lớn thứ đá nóng chảy đen xì khi Mặt trăng bị rứt ra khỏi Trái đất 3,8 tỉ năm trước. Quên chuyện bơi lội lướt sóng đi! Cô bé Xương Xăm nghe nói đến “biển” nên nghĩ rằng chúng tôi đang đi ra biển... Trời! Bãi biển thật rộng. Mẹ ơi con muốn xây lâu đài cát!... Biển ở đâu? Do Mặt trăng nhỏ hơn Trái đất nên lực hút của nó cũng yếu hơn. Thực tế là khoảng một phần sáu - một vật sẽ nhẹ đi gần sáu lần khi lên Mặt trăng, điều đó gây cho mấy du khách Dẻo quẹo 66 Ở đây có thể nhảy cao hơn. Tôi sẽ thử Đi dã ngoại đi! Ôi không, Tôi không thử đâu! A..A…A…AH! Do Mặt trăng quay rất chậm nên ánh Mặt trời chuyển động trên bề mặt của nó chỉ với tốc độ 16km/h Phù! Nếu đạp nhanh hơn, chúng ta luôn bắt kịp Mặt trời và không gặp đêm xuống. Hờ, ước gì mình có 12 lá phổi khác! nhiều sự ngạc nhiên... Chà! - Mặt trăng có vẻ được lắm! Của đáng tội, NASA nói rằng tôi không vừa với phi thuyền của họ, vì thế có khi tôi đành phải ngắm Mặt trăng từ xa mất. Đừng buồn - ngắm Mặt trăng cũng thú vị chán! Nhất là nếu bạn nhớ rằng... 67 Câu lạc bộ Ngắm sao Kỳ quặc Hướng về Mặt trăng Những điều cần phải làm... 1 Hình dáng Mặt trăng Lưỡi liềm Tròn Khuyết Mặt trăng có thể có hình dáng như thế này CẦN CHÚ Ý Hình dáng của Mặt trăng phụ thuộc vào góc chiếu của Mặt trời lên đó khi Mặt trăng quay quanh Trái đất. Trăng non hiện ra như một nét cong mảnh mai, ở gần Mặt trời nên rất khó nhận ra. Và nó lớn dần, trở nên tròn đầy đặn trước khi lại khuyết dần thành trăng tàn. 2 Quan sát vào lúc nào? Trăng non mọc vào lúc hừng đông và lặn lúc hoàng hôn. Trăng tàn mọc lúc nửa đêm và đến trưa hôm sau sẽ lặn. Trăng tròn mọc lên khi Mặt trời lặn và khi Mặt trời mọc trở lại nó sẽ biến mất. Như vậy có thể thấy rằng trăng càng lúc càng mọc muộn dần. 3 Bạn thấy được những gì? Đây là ba cái mà bạn có thể nhìn thấy được bằng mắt thường... copernicus - một miệng hố rộng 90km biển yên tĩnh, nơi phi hành gia đầu tiên đặt chân xuống năm 1969 nơi này thật bình yên! tycho, một miệng hố tuổi đời 1 tỉ năm 68 Với những bạn đọc ở Nam Mỹ, Australia, New Zealand và miền nam Phi Châu Bạn sẽ thấy Mặt trăng như thế này: hứ! c bình thường đấy nó vẫn ớ thấy T Cho dù bạn ở đâu trên Trái đất, bạn cũng chỉ nhìn được một phía của Mặt trăng. Không, hoàn toàn không phải vì Mặt trăng không muốn ta thấy phía kia... mà do nó xoay trọn một vòng khi nó cũng đi được một vòng quanh Trái đất. Đêå giải thích điều này, Luke “Ngược đời”sẽ ngồi lên chiếc ghế quay êm ái trong khi Izzie “Sao xẹt” đi vòng quanh anh ta. Luke giả vờ làm Trái đất còn Izzie là Mặt trăng. Hê - bạn có thể thử làm lấy cũng được đấy! Lưng của Izzie là phía kia của Mặt trăng đỉnh tầm nhìn của luke Izzie xoay trọn một vòng khi quay quanh Luke. Vì thế luke không bao giờ nhìn thấy lưng của cô! Giống như Mặt trăng, Izzie xoay trọn một vòng sau mỗi vòng quay quanh Luke - trong lúc đó Luke phải xoay tới 28 vòng hay “ngày”. Tôi sẽ thử quay quanh anh ta. Eo ôi! chóng mặt quá! 69 Rồi, có thể lúc này bạn cảm thấy đã nắm được một vài bí mật của Mặt trăng xấu xí. Nhưng chúng đã đủ để bạn trở thành nhà thiên văn đại tài? Hay bạn mới chỉ biết có chút xíu? Hãy thử đánh giá mình qua trắc nghiệm sau... Đố vui vũ trụ -1 Các nhà khoa học đã đưa ra nhiều ý kiến hết sức lạ thường về Mặt trăng. Bạn có tin họ không? 1 William Pickering (1858-1938) và George Darwin (1845-1912): Mặt trăng bị rứt ra khỏi Trái đất khi đang quay trong không gian hàng tỉ năm trước. Cái hố nó để lại chính là Thái Bình dương bây giờ. 2 Frédéric Petit (1810-1865): Có HAI Mặt trăng, cái thứ hai rất nhỏ. 3 Peter Hansen (1795-1874): Mặt trăng có hình trái lê. 4 Hans Hưrbiger (1860-1931): Núi non trên Mặt trăng do băng tạo ra. Có rất nhiều Mặt trăng, nhưng chúng đã đâm vào Trái đất và làm sinh vật khổng lồ sống ở đây bị chết sạch. Trái lê ư? Nó giống trái chuối hơn! có cây cối. Thế đấy! - Peter Hansen nói Mặt trăng hình quả trứng và rằng trên đó không SAI. Ha ha sai rồi! Làm như Mặt trăng có hình trái lê! KHÔNG 3 lao vào tìm kiếm Mặt trăng thứ hai. Nhưng không ai tìm thấy nó. ĐÚNG. Trong những năm1850, nhiều nhà thiên văn “gà mờ” đã 2 ĐÚNG, và họ cũng sai - như bạn đã biết ở phần trước, trang 64. 1 Trả lời: 70 “man” là nhà khoa học vĩ đại nhất thế giới. ĐÚNG. Có lẽ vì thế mà trùm phát xít Adolf Hitler lại coi Hans 4 Có thể bạn nghĩ những thuyết này thật ngớ ngẩn. Tất nhiên là bạn có lý - nhưng bạn có cái gì hay hơn? Đố vui vũ trụ - 2 Hai thứ gì được tìm thấy trên Mặt trăng? a. Những vi khuẩn thường sống trong mũi bạn. b. Bụi trên Mặt trăng tỏa ra mùi tỏi c. Những mảnh thủy tinh nhiều màu sắc d. Loài rau diếp xanh lợt trăng cũng nên. một ngày nào đó có lẽ sẽ xuất hiện hoa loa kèn và hoa cúc Mặt nhiên phải có thêm không khí và nước). Vì thế ai mà biết được, g, nhưng thực vật có thể mọc tốt trong bụi Mặt trăng (tất Khôn d. hình thành. mảnh thủy tinh tí xíu nhiều màu sắc do khoáng chất nóng chảy Mặt trăng mới sáng rỡ. Nhưng bụi Mặt trăng cũng chứa những Phần lớn bụi Mặt trăng thường đen và bóng - vì thế trông Đúng. c. tỏi. g, bụi Mặt trăng có mùi thuốc súng chứ không phải mùi Khôn b. chuyến du hành lên Cung Quảng. vi khuẩn này tình cờ lọt vào đó. Chúng không tổn hại gì sau Chiếc máy quay được phi thuyền đưa lên Mặt trăng và những người ta tìm thấy chúng ẩn náu trong một máy quay năm 1969. những vi khuẩn này không sinh tồn trên Mặt trăng nhưng Đúng, a. Trả lời: 71 Những cái tên nói gì? Người đầu tiên quan sát Mặt trăng bằng kính viễn vọng - nhà bác học Italia Galileo Galilei (1564-1642), nghĩ rằng Mặt trăng có các “biển”. Thậm chí ông còn đặt tên cho chúng. Những nơi mà bạn có lẽ muốn đến nếu lên Mặt trăng... ● Vịnh Cầu vồng ● Hồ Mơ mộng Và những nơi bạn muốn tránh xa... ● Đại dương Bão tố ● Đầm Thối rữa ● Hồ Tử thần Tàu đổ bộ gọi Trái đất... Chúng tôi đang hạ cánh. Chúng tôi sẽ đáp xuống đâu? Đố vui về những cái tên... ... Đầm Thối rữa hoặcHồ Tử thần! Ối ối! Một số địa danh trên Mặt trăng và các hành tinh được đặt theo tên địa danh hay danh nhân Trái đất. Ngay cả các chuyên gia cũng phải bối rối. Câu hỏi... Dãy Alps ở châu Âu? “Phải” họ nói hoàn toàn chính xác, bởi vì dãy Alps đúng là ở châu Âu. 72 Bạn sẽ bảo: “Không, nó ở trên Mặt trăng!” và bạn cũng đúng. Trên Mặt trăng quả có dãy núi gọi là Alps. ơ... Ả Rập ở đâu? Nếu họ trả lời “Ở Trung Đông” thì bạn có thể nói “Không, nó là một sa mạc trên Hỏa tinh”. Không sai chút nào. Và còn nhiều câu hỏi hóc búa kiểu như vậy nữa... Beethoven ở trên Thủy tinh? Không cô bé ngốc nghếch ơi - ông ta chết lâu rồi! Bạn sẽ nói “nhưng không phải nhà soạn nhạc nổi tiếng - cháu muốn nói về miệng hố rộng tới 64km kia.” Những miệng hố trên Thủy tinh được đặt theo tên các nghệ sĩ lừng danh và vì thế mà Mark Twain và Leonardo da Vinci lại ở trên Thủy tinh. Và để bồi thêm cho nạn nhân một đòn nữa, bạn có thể thêm rằng Beethoven cũng là tên của một tiểu hành tinh. Thôi được, Cháu đoán tới đây bác sẽ say mê mấy hòn đá! bác chịu thua! 73 Cá là bạn chưa biết! Nhiều miệng hố trên Mặt trăng được nhà thiên văn học Italia Giovanni Riccioli (1598-1671) đặt tên. Ông ta lấy tên các nhà thiên văn nổi tiếng đặt cho chúng. Những miệng hố lớn nhất mang tên ông ta và Grimaldi, một nhà khoa học thân với ông. Nhưng Riccioli không thích Galileo, vì thế chỉ lấy tên nhà thiên văn vĩ đại này đặt cho một miệng hố tí tẹo... Hừ - Tôi xứng với một miệng hố lớn hơn! Bạn hãy nhớ rằng thậm chí phần tối tăm lạnh lẽo của Măït trăng cũng còn ấm cúng và tiện lợi chán vạn lần hơn điểm dừng chân kế tiếp của chúng ta. Sống ở hành tinh này cũng giống như sống dưới địa ngục. Và có thực đó là nơi cư trú của những quái vật - hay chỉ là đồn đại? Làm gì còn ai xấu xí hơn mấy người Dẻo quẹo này nữa Này tôi nghe thấy rồi đấy, Táo dầm! 74 Quái vật Hỏa tinh Hỏa tinh là hành tinh đáng để săn tìm quái vật nhất. Trong chương này, bạn sẽ nhìn thấy bóng dáng quái vật, nghe kể những câu chuyện về chúng và ai mà biết còn gì nữa. Thậm chí bạn có thể sẽ thấy những con quái vật Hỏa tinh tí xíu bò ngoằn ngoèo qua những trang sách này nữa... Vâng, có nhiều bí mật về Hỏa tinh có thể làm những độc giả đang ngái ngủ ngồi bật dậy - kể cả những quí ông quí bà đã ngủ gà gật nhiều năm nay. Năm 1997, con người trên khắp Trái đất đã xem chương trình truyền hình trực tiếp về Hỏa tinh qua Internet. Không, thực ra không phải họ dán mắt vào chương trình của một đài truyền hình ngoài hành tinh nào cả - đó là qua camera của tàu thăm dò vũ trụ Sojourner. Rõ ràng xem trực tiếp sướng hơn là xem phát lại. Không có gì đặc biệt trên Hỏa tinh ngoài những khối đá và bầu trời màu hồng rực rỡ. Trên đó những dấu hiệu của sự sống chỉ như trong nghĩa địa lúc nửa đêm. Nhưng mặc, hàng tỉ người vẫn há hốc mồm khi xem. Chà! Ồ! Kinh thật! Ghê quá! kỳ diệu! Tuyệt vời! Hết xảy! Quá đã! Phần kỳ thú nhất của chuyến bay là khi một người tên là Brian Cooper sử dụng phần mềm giả lập để điều khiển từ xa con rô bốt Rocky đi lại trên Hỏa tinh! Giáng sinh này mà có được một chú rô bốt Rocky thì còn gì bằng! Chúng ta sẽ trở lại sau ít phút quảng cáo... 75 bob “chân gỗ” tự hào giới thiệu... Chuyến du hành lý thú trên Hỏa tinh? Một trải nghiệm chưa từng có trên thế giới! Tích hợp bộ thí Chỉ với nghiệm hóa học! Chạy với vận tốc kinh ngạc 1,4km một giờ - Chà! 99.999.999,99 đôla là bạn có thể sở hữu một chiếc xe tự hành Hỏa tinh xinh xắn! và phần mềm giả lập điều khiển từ xa bằng máy tính! CHỮ IN NHỎ - 1. Hỏa tinh có hàng triệu khối đá với những cái tên rất ngớ ngẩn như Yogi hay Scooby Doo. Nếu đâm vào những tảng đá, đồ chơi của bạn sẽ bị vỡ ra từng mảnh. Phải mất khoảng 15 phút để những tín hiệu vô tuyến của bạn tới được Hỏa tinh nên tốt nhất là bạn hãy lập kế hoạch trước cho nơi sẽ đến của mình! 2. Nếu xe bị lộn nhào, bố hoặc mẹ bạn phải đến tận nơi để dựng nó lên. 3. Pin xe chỉ đủ dùng trong 90 ngày - nếu bạn may mắn sống được lâu thế! Thật là vui nếu mọi chuyện cứ như vậy. Nhưng chán quá, theo thông tin được biết thì những nhà khoa học “cả lo” của NASA không cho phép ai được điều khiển rô bốt trên Hỏa tinh. Tuy nhiên, nếu bạn thích du hành đến Hỏa tinh, bạn vẫn có thể.... a. Kiên nhẫn chờ đợi - có thể chỉ vài năm nữa thôi, biết đâu đấy, họ có thể cho bạn theo cùng. hoặc là b. Bạn thử nghiệm chuyến du hành ngay bây giờ và tưởng tượng xem điều gì chờ đợi bạn trên Hỏa tinh… 76 Bạn có đủ can đảm để khám phá... nguyên nhân nào tạo nên bão bụi trên Hỏa tinh? Bạn sẽ cần: Đèn pin bóng bay bột tal gia đình thân quen bàn Những việc cần làm: 1 Tắt hết đèn đóm trong phòng hoặc làm cho nó thật tối. Đốt đuốc lên và để ngọn đuốc chiếu sáng từ một phía. 2 Rắc lên mặt bàn một lớp bột tal. 3 Thổi bóng cho phồng lên rồi lại xả khí ra, làm như thế vài lần. 4 Thổi phồng bóng, để miệng quả bóng kề sát mặt bàn để khi luồng khí thổi ra sẽ sát mặt bàn. Bạn sẽ thấy: Lớp bụi xoáy cuộn lên thành đám mây lớn, dâng lên trên không và trôi bồng bềnh, đảm bảo giống gần như trăm phần trăm với bão bụi trên Hỏa tinh. Thật tuyệt phải không? Thật ra, cũng giống như trên Hỏa tinh, bão bụi bắt đầu khi gió thổi cuốn các lớp bụi vào với nhau, càng lúc càng nhiều thêm,... CÁC ĐỘC GIẢ NHÍ CHÚ Ý Hãy xin phép bố mẹ trước khi làm bão bụi Hỏa tinh trong nhà bạn. Nếu không, bạn có thể bị gửi thẳng lên Hỏa tinh hoặc bị nhốt trong phòng riêng cho đến khi bão bụi tan hết! Còn bây giờ, chúng ta hãy cùng nhau xem xét một câu chuyện viễn tưởng khác. Bây giờ thì là chuyện người ngoài hành tinh khám phá Hỏa tinh... 77 Chuyến du hành ngoài hành tinh của Táo dầm Hỏa tinh là hành tinh tôi yêu nhất trong Hệ Mặt trời! Quang cảnh ở đây hùng vĩ và tráng lệ hơn trên Trái đất. Và cũng không có loài người ngốc nghếch để làm hỏng quang cảnh này! Tôi chỉ cho mấy lữ khách Dẻo quẹo những rặng núi kỳ vĩ trên Hỏa tinh và vào máy tính lấy một ít dữ liệu cơ bản... DỮ LIỆU MÁY TÍNH Tên: Hỏa tinh (Mars) Kích thước: Đường kính 6.800km So sánh với Trái đất: Đường kính bằng 1/2 Trái đất Trọng lực: Bằng 1/3 trọng lực Trái đất Mặt trăng: Deimos và Phobos - chúng chỉ rộng vài kilômet Độ dài một ngày : 24 giờ và 37 phút Trái đất Độ dài một năm: 687 ngày Trái đất Khí quyển: Một ít khí Cacbon Dioxit Khí hậu: Rất lạnh (khoảng -300C, nhưng ít nhất thì cũng không mưa. Ở đây không có mưa đã 4 tỉ năm. Tuy nhiên, bão bụi có thể kéo dài cả ngày. Cậu đừng lo, Táo dầm, gió trên này rất yếu vì ít không khí, không đủ mạnh để thổi bay cậu đâu. Mách nước: Các hóa chất trong đất có thể làm hư hỏng giày ủng và các ngón chân của bạn. 78 """