"Cơ Thể Chúng Ta Một Thế Giới Kỳ Thú PDF EPUB 🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Cơ Thể Chúng Ta Một Thế Giới Kỳ Thú PDF EPUB Ebooks Nhóm Zalo cơ thể chúng ta là một thế giới kỳ thú Blood, Bones and Body Bits Lời © Nick Arnold 1996 Minh họa © Tony de Saulles 1996 Bản tiếng Việt do Nhà xuất bản Trẻ xuất bản theo thỏa thuận nhượng quyền với Scholastic UK Ltd., tháng 7-2005 NICK ARNOLD Minh họa: Tony de Saulles cơ thể chúng ta là một thế giới kỳ thú CHUYẾN DU LỊCH ĐỘC ĐÁO BÊN TRONG CƠ THỂ KHANH KHANH (dịch) NHÀ XUẤT BẢN TRẺ 4 VỀ TÁC GIẢ Nick Arnold: Bắt đầu viết truyện khi còn rất trẻ, nhưng có nằm mơ anh cũng không nghĩ đến cảnh một ngày kia anh sẽ phải quan tâm và làm việc hết mực thân thiết với các bộ phận trong cơ thể con người. Để viết cuốn sách này, anh đã đến thăm không biết bao nhiêu người bệnh, phải giơ tay giơ chân cho đỉa hút máu, phải nghiên cứu kỹ càng cả những thứ cực kỳ rùng rợn – và những việc làm đó đã mang lại cho anh niềm vui thú lớn lao. Những lúc không bận tìm hiểu để viết cho tủ sách Kiến Thức này, tác giả Nick Arnold dạy học cho người lớn tại một trường đại học. Anh thích ăn bánh Pizza, đi xe đạp và chế ra những câu chuyện tiếu lâm cực kỳ buồn cười. 5 Lời nói đầu Sinh vật là một môn học nhàm chán! Và bài tập sinh vật khiến bạn đứt rời từng sợi dây thần kinh ra? Phần tệ nhất của môn học này chính là khi chúng ta phải quan tâm đến cơ thể con người. Nói thật đấy, cứ nghĩ đến chuyện đó là trong đầu bạn lại hiện ra nào máu, nào ruột, nào gan, nào những khúc xương va lách cách… Lúc đó , dạ dày bạn có nằm yên nổi không? Các bác sĩ và các thầy giáo thuộc lòng không biết bao nhiêu là từ ngữ rối rắm, nói muốn gãy lưỡi, dùng làm tên chỉ các bộ phận, những thứ mà bạn không hề biết là chúng có trong cơ thể mình. Bạn có biết là sinh viên ngành y phải học tới 10.000 từ mới? Vậy mà xưa nay bạn cứ nghĩ việc học tiếng Việt đã là đủ khó lắm rồi, đúng không?! Em có hiện tượng Kontusion trong vùng Gluteus maximus! Có trầm trọng lắm không cô? Nói nôm na, em bị bầm một vết ở mông! Thế nhưng y học không phải là thứ dành riêng cho các chuyên gia, mà cho tất cả mọi người. Bởi ai trong chúng ta mà không có một cơ thể và vì vậy, ai trong chúng ta cũng có quyền biết chuyện gì đang xảy ra trong đó. Tại sao nó lục bục, tại sao nó nhoi nhói, tại sao nó kêu lắc rắc,… cùng rất nhiều chuyện khác. Và đó chính là điều mà cuốn sách này đề cập. Sách kể những gì bạn muốn biết về cơ thể mình. Sách nói tới những chuyện kinh hoàng và thú vị nghe vừa thích vừa sợ. Cuốn sách này sẽ cho bạn biết toàn bộ sự thật! Cái sự thật 6 rằng đang có hàng tỷ con vi trùng sống trong ruột bạn, hoặc là chuyện gì sẽ xảy ra nếu người ta xẻ một bộ não ra làm hai nửa, hoặc tại sao các bác sĩ ngày trước thường dùng đỉa để hút máu bệnh nhân. Đọc xong sách này, bạn sẽ thấy cơ thể mình không còn bí hiểm tý nào. Tôi chỉ làm bài tập về môn sinh vật thôi! Và một khi đã biết tất cả về những bộ phận thú vị và giỏi giang trong cơ thể mình, có lẽ bạn sẽ thấy cái vụ “cơ thể học” này hấp dẫn đến phát điên. Tới đó bạn có thể gây sốc cho các bác sĩ, các thầy cô giáo bằng cách đưa ra những dữ liệu mang tính khoa học cao siêu; và nhất là: bạn sẽ nhìn bản thân và cơ thể mình với con mắt hoàn toàn khác! Cậu ta mới chế ra vào cuối tuần qua đấy! 7 Những bộ phận thú vị Một con quái vật tỉnh dậy... Đã quá nửa đêm từ lâu rồi. Mưa gõ trống vào khuôn cửa sổ của căn phòng gác rầm thượng. Trong ánh nến, bá tước Frankenstein kinh hãi nhìn trân trân vào cái vật thể mà ông vừa ghép tạo nên từ những phần xác người bị cắt rời. Con quái vật xấu xí khôn tả. Thế rồi đột ngột, cái cơ thể ban nãy còn không sức sống khẽ rung lên. Con quái vật thở dài như một người vừa tỉnh dậy sau một giấc ngủ thật sâu… ĐỪNG SỢ! Đấy chỉ là một câu chuyện thôi. Mary Shelley đã sáng tác tiểu thuyết “Frankenstein” cách đây tới gần 200 năm. Và chưa một ai thành công trong việc dùng những bộ phận cơ thể rời rạc để ghép nên một con người… ít nhất là cho tới ngày hôm nay! Song nếu bạn khăng khăng muốn thử, thì xin mách: Bước thứ nhất - chuẩn bị vật liệu Ý bạn nói, cái này là quá khủng khiếp, không thể nào là sự thật được ư? Thế nhưng vào cái thời Frankenstein, xác chết để các bác sĩ tương lai thực tập mổ là một món hàng tuyệt đối hiếm hoi. Đa phần các quốc gia nghiêm cấm chuyện mổ xác. Đây thật sự là một khó khăn cho khoa học, bởi người ta chỉ có thể nghiên cứu những bí mật cơ thể qua việc mổ xác. 8 Câu chuyện về Ngài bá tước đi ăn cắp Đám người ăn trộm xác chết thuở trước thường bị gọi là “quân cướp xác”. Nhóm người đó biết rằng các bác sĩ sẵn sàng trả không ít tiền cho một xác chết còn tươi, vì vậy mà họ biến trò này thành một vụ làm ăn béo bở. Người ta kể rằng, nếu muốn noi gương Frankenstein, phải làm như sau. Phương pháp 1 : Một nhà khoa học nổi danh của thế kỷ thứ 16 là Andreas Versalius đã thực hiện vụ đó như sau: 1. Chờ cho tới khi trời tối. 2. Rón rén lẻn đến nơi trong ngày hôm đó vừa có một tên tội phạm bị hành quyết. 3. Cắt rời cái xác ra, giấu từng bộ phận cơ thể vào bên trong áo bành tô. Làm như vậy mới hòng qua mặt được nhóm lính gác bên cổng. 4. Giấu những bộ phận cơ thể đó vào trong phòng ngủ, rồi bình tĩnh ghép chúng lại với nhau. Nếu nơi ở không hề có cái giá treo cổ nào, thì chuyện này sẽ trở thành phức tạp đấy. Phương pháp 2 : Đào một ngôi mộ. Đây là phương pháp phổ biến trong thế kỷ 19 tại Anh và Mỹ. 1. Đầu tiên cần tới các công cụ trợ giúp: một cái xẻng, một cây đèn bão, một miếng vải lớn, vài đoạn dây có móc ở đầu, xà beng và một cái bao tải. 2. Trời vừa tối thì rón rén lẻn vào phía trong nghĩa trang. Để ý kiểm tra thật kỹ càng xem có ai không. 9 3. Rồi nhanh tay đào mộ. Đổ đất đào được vào miếng vải lớn đã mang theo, hòng sau đó có thể đổ thật nhanh trở về chỗ cũ mà không để lại dấu vết. 4. Móc đầu sắt của những sợi dây vào khe quan tài, dùng xà beng bẩy nắp quan tài lên. Suỵt! Khẽ thôi! 5. Đút cái xác vào bao tải. Lẹ tay đổ đất lấp đầy như cũ rồi biến cho mau! Công việc này không được kéo dài quá một tiếng đồng hồ. Một yếu tố hết sức quan trọng: đừng bỏ quên miếng vải hoặc thứ gì ở hiện trường! Trò chơi tranh ghép về cơ thể (hay là mô hình quái vật) Hãy tưởng tượng, bằng một cách nào đó, bạn đã xoay được cho mình vài bộ phận cơ thể. Bấy giờ bạn có thể bắt đầu với công việc tự tay tạo nên một mô hình Frankenstein. Ngược lại với những câu đố ghép chữ bình thường, bạn phải bắt đầu công việc này với những thành phần ở giữa, chứ không chỉ với lớp da bên ngoài. Hãy chú ý sắp xếp mọi bộ phận sao cho đúng đắn và đừng quên một thứ gì, nếu không mô hình sẽ chẳng hoạt động đâu! Nếu làm sai hoặc nhầm lẫn chỗ nào đó, sau này bạn sẽ phải mổ quái vật ra và sắp xếp lại từ đầu. Sau đây là lời miêu tả về vài bộ phận cơ thể quan trọng nhất. 10 Làn da siêu co giãn Đó là một lớp bọc ngoài tốt hơn mọi thứ vải trên đời, kín đến một giọt nước cũng không lọt qua, lại có khả năng chống vi trùng. Nó tự sửa chữa khi bị bị hỏng hóc nhẹ, nó có hệ thống lò sưởi và hệ thống máy lạnh riêng. Ngoài ra, đây cũng chính là thứ giữ cho cơ thể bạn không bị rụng rời ra từng mảnh. Lớp mỡ Hãy xếp xuống dưới làn da một lớp mỡ. Quanh LÙNG BÙNG khu bụng và ngang hông là nơi con người ta hay có các dải mỡ bụng bịu. Lớp mỡ ngăn lạnh cho cơ thể, đồng thời là kho dự trữ lý tưởng cho những món bánh kẹo ngọt lừ mà quái vật của bạn thích nhấm nháp. Một phần kho dự trữ này sẽ được dùng tới trong giờ tập thể thao hàng sáng của quái vật. Mắt, Tai, Mũi Là những bộ phận cực kỳ quan trọng cho việc nhìn, nghe và ngửi (theo đúng thứ tự kể trên). Nhưng những thành phần thực sự thú vị thì người ta lại không nhìn được từ phía ngoài. Đây là những bộ máy kỹ thuật cao, biến thông tin thành các tín hiệu, các tín hiệu này sau đó sẽ được não bộ giải mã. Vậy nên bạn hãy chú ý sao cho các sợi dây thần kinh được nối với nhau đúng cách. Các công cụ hữu dụng... Kim và chỉ để khâu các Một cái cưa, để tạo lỗ bộ phận cơ thể. Cái phễu để rót máu đựng não. vào cơ thể. 11 Hệ thần kinh nhạy cảm Chúng tạo nên mạng lưới thông tin cho quái vật của bạn. Chúng báo cho não bộ biết chuyện gì vừa xảy ra, rồi truyền các lệnh từ não bộ, ví dụ như lệnh bắt những cơ bắp lười biếng phải hoạt động. Các sợi dây thần kinh kéo dài từ đầu đến các ngón chân. Các sợi dây thần kinh chính tụ tập trong phần tủy sống, nằm giữa các đốt sống. ái! denk Não bộ thiên tài Não bộ được coi là tổng đài của quái vật. Hãy thận trọng đặt nó vào phần trên của xương sọ, nơi nó được bảo vệ thật tốt. Não bộ chứa tất cả các ký ức cũng như tính cách của quái vật. Thế nên hãy thận trọng với nó nghe! Khung xương vững chắc Con người đa phần có 206 xương – chỉ một số rất ít người có một hoặc hai khúc xương chân thừa. Xương là thứ vô cùng quan trọng để cơ thể chúng ta đứng thẳng chứ không rũ sụm xuống như một chiếc bao tải ướt. Hãy ráp các xương với nhau sao cho đúng! Chú ý đặc biệt với nhóm 26 xương chân nhe! rắc rắc! Không phải chuyện đơn giản đâu… két! ken 12 Những cơ bắp mạnh mẽ Ô! Quần lót xấu xí cùng cực Ai cũng có bắp thịt, mặc dù không phải nhìn ai bạn cũng thấy chúng nổi hằn lên. Chúng ta có hàng trăm bắp thịt, và chúng phải được lắp ráp vào vị trí đúng đắn bằng mọi giá, nếu không chúng sẽ không hoạt động. Ví dụ, mỗi bàn tay có tới 24 bắp thịt. Và cho mỗi bước chân đi, quái vật của bạn cần tới 200 cơ bắp cơ đấy! Những cái răng gan lì Răng là phần cứng nhất của cơ thể, chúng đủ khả năng nghiền nát cả cái bánh mì cứng ương bướng nhất. Hãy sắp xếp chúng cho đúng thứ tự và dạy cho con quái vật của bạn thói quen đánh răng thường xuyên! Dạ dày gầm gào Lục bục Lục bục Dạ dày là một cái túi đầy cơ bắp, nó luôn kêu lục bục, chứa những món ăn đã được tiêu hóa một nửa trộn lẫn với các dịch vị. Dù dạ dày không phải là thứ đẹp đẽ, nhưng rất quan trọng, bởi nó nghiền nhỏ những thứ mà quái vật của bạn ăn vào. Lá gan dễ thương Bộ phận này có màu nâu đỏ, dài chừng 15cm, một dạng nhà máy hóa học cỡ mini, thực hiện rất nhiều công việc khác nhau. Không có gan, sẽ không có một quái vật nào đủ “gan” sống tiếp – hi hi! Bạn hãy đẩy lá gan lên trên đống ruột, bên dưới cơ hoành (cơ để thở). Bộ lọc 13 Buồng thận hữu ích Chúng lọc máu và loại những chất thải ra khỏi cơ thể của quái vật. Kể cả người lẫn quái vật đều có hai lá thận. Lá bên trái ngồi cao hơn lá bên phải chút đỉnh. Máu – một chất lỏng cực kỳ đặc biệt Máu chịu trách nhiệm chuyền tải các chất dinh dưỡng và đưa ôxi đã hít vào đến với các tế bào. Không chỉ có thế! Máu còn chứa các bạch cầu để chiến đấu chống trả những kẻ xâm nhập, cũng như các tiểu cầu giúp máu đông, giúp cơ thể tự chữa bệnh. Con quái vật của bạn có khoảng 5 đến 5,5 lít thứ chất lỏng đặc sệt màu đỏ này. Trái tim chăm chỉ Cái nắm thịt vô cùng quan trọng cho sự sống này bơm máu chảy qua cơ thể bạn. Hãy đưa trái tim vào vị trí đúng pập pập của nó - dịch sang nửa lồng ngực phía trái. Hãy chú ý đưa trái tim vào cho đúng chiều: buồng tim bên trái bơm cho máu chảy qua cơ thể, buồng tim bên phải bơm máu vào phổi. Những lá phổi rỗng xốp Cái đôi túi rỗng xốp như bọt biển trong lồng ngực có thể chứa tới 6 lít không khí. Khi thở, quái vật của bạn sẽ Phì phò Phì phò lấy ôxi từ không khí, thứ tối cần thiết cho sự sống của các tế bào trong cơ thể. Máu Máu Máu Da 14 Những bộ phận tiếu lâm Một số các bộ phận cơ thể được người ta biết tới một cách kỹ càng. Chúng ta đều đã nghe nói tới não bộ hoặc đều phải chú ý tới dạ dày mỗi khi nó gào réo. Thế nhưng với những vị trí ít nổi danh hơn thì sao? d) e) a) b) c) f) 15 Những bộ phận cơ thể nào sau đây là quá điên khùng và không thể là sự thật? (Nếu sau đó bạn còn sắp xếp chúng được theo đúng vị trí, bạn sẽ nhận được số điểm gấp đôi!) 1. Cửa sổ trái xoan 2. Xương quay 3. Xương trán 4. Xương chạc ba 5. Khớp lưỡi liềm 6. Xương lưỡi hái !!! 7. Gân xe đạp 8. Vòng tròn Jejunum (ruột chay) 9. Nierenbeckenkelch (xương chậu đỡ thận) 10. Xương lõm suối hoa 4,5,7 và 10. phần của xương sọ; 8f) Trong ruột non; 9c) Một phần của thận. Sai 2a) Một xương ở phần dưới cánh tay; 3d) Một mẩu xương sọ; 6e) Một ời: Đúng: 1b) Trong đầu - nó thuộc về bộ phận thính giác; l ả tr Câu Mọi thứ đều hoạt động chứ? Trong quá trình lắp ráp quái vật Frankenstein, thỉnh thoảng bạn nên kiểm tra lại cho chắc chắn, liệu các bộ phận riêng lẻ có ổn thỏa không. Tốt nhất nên sử dụng kính hiển vi để xem các tế bào có còn sống không nhé… Những tế bào bí hiểm Cơ thể của bạn bao gồm khoảng 100 tỷ tế bào sống. Người ta biết là chúng còn sống qua việc trong tế bào luôn xảy ra các quy trình hóa học. Mỗi tế bào là một trái cầu nho nhỏ, dạng chất lỏng cô đặc như thạch, chỉ tội nhỏ đến mức mắt thường chúng ta không nhìn thấy. Cả ngàn tế bào gộp lại mới tạo thành một điểm lớn bằng dấu chấm cuối câu này mà thôi. 16 Phần trong tế bào chứa đầy những chuyện bí hiểm. Các thành phần nhỏ tí xíu có tên là Mitochondrien đóng vai trò các “nhà máy năng lượng” của tế bào, sản xuất và dự trữ năng lượng. Mỗi tế bào có một phần nhân, có thể coi là “bộ não”của tế bào. Tế bào sinh sản qua việc phân chia nhân tế bào. Nhân tế bào Mitochondrien Một tế bào của cơ thể con người Kiểm tra chất lượng Khi đã lắp ráp xong con quái vật Frankenstein của mình, bạn sẽ cần vài bộ máy thông minh đến rùng rợn để kiểm tra lại xem phía bên trong tất cả có hoạt động đúng hay không. Tia X quang Một số máy móc làm việc với tia X quang, đó là những tia ánh sáng đặc biệt vô hình. Những tia này xuyên qua da, qua cơ và mỡ, nhưng không xuyên qua xương. Vì thế mà ta có thể nhìn thấy xương trên một tấm ảnh X quang. Các khúc xương của quý ông không được sắp xếp thích hợp cho lắm! 17 CTG – Computertomografy: Dùng một chùm các tia X quang, người ta sẽ xem xét và chụp ảnh từng lát não bộ con quái vật của bạn, sau đó tạo dựng cho bạn một hình ảnh ba chiều không gian. ANGIOGRAFY: Ở đây người ta sẽ tiêm một chất tạo độ tương phản vào máu, sau đó các mạch máu sẽ hiện rõ trên ảnh X quang. Ngoài ra, còn một loạt các máy móc khác mà bạn có thể đút vào cơ thể con quái vật để quan sát phía trong, ví dụ như… GASTROSCOPE: đây là một cái ống dài và dẻo có gắn một đèn nhỏ ở một đầu. Bạn đút nó vào họng quái vật và xem xét phía bên trong dạ dày và ruột. Bắp rang bơ! OPHTHALMOSCOPY: Gương dùng soi mắt, đây là một ngọn đèn sáng cho phép bạn nhìn vào phía bên trong mắt đối phương. 18 Đau không? Không, thưa bác sĩ! ARTHROSCOPE: Bộ máy này cũng giống như một chiếc kính viễn vọng, nó cho bạn nhìn vào các khớp xương của quái vật. OTOSCOPE: Gương soi tai, cũng giống như một cái đèn pin thôi, nhưng nó giúp bạn nhìn vào phía trong tai của quái vật. Những máy móc này thật hữu dụng, bởi không có chúng người ta không thể xác định được phía bên trong cơ thể trông ra sao. Đa phần cơ thể chúng ta đều được ẩn che bên dưới lớp da, thế nên tốt nhất là ta hãy xem xét kỹ hơn lớp vỏ bọc này… 19 Làn da - Lớp bảo vệ tuyệt vời Hãy nhìn vào một góc tối nhà bạn, rất có thể bạn sẽ tìm thấy một đống dễ thương mẩu móng tay, tất và vẩy da. Vẩy da sao? Đúng thế – bạn thường thấy những hạt bụi nhỏ óng ánh nhảy múa trong tia nắng mặt trời. Đa phần trong số chúng là vẩy da đấy - cứ mỗi ngày bạn lại mất khoảng 10 tỷ vẩy da như thế! Lệnh truy nã: Làn da con người TÊN: Da VỊ TRÍ: Ở mọi nơi phía ngoài cơ thể. TIN VUI: Giữ cho nhiệt độ cơ thể ổn định và ngăn cản vật thể gây bệnh xâm nhập vào cơ thể. TIN KÉM VUI: Có thể bị những căn bệnh tồi tệ tấn công ví dụ như nhọt đầu đinh, mụn mủ... TIN GIẬT GÂN: Làn da của một người lớn có tổng diện tích 2 mét vuông. Đây là bộ phận nặng nhất của cơ thể chúng ta và có trọng lượng đáng nể từ 3kg đến 5kg, tùy theo người lớn hay bé. 20 Các căn bệnh ngoài da ghê tởm Các bác sĩ không yêu thích gì hơn là vừa được ăn vừa được đọc sách. Họ thích đọc thứ gì nhất? Các tạp chí chuyên ngành y sặc sỡ với những bức ảnh to đùng về những căn bệnh về da. Eo ôi! Sau đây bạn có thể thử xem liệu bạn có đủ khả năng theo nghề bác sĩ không. Hãy sắp xếp những căn bệnh được nêu tên bên dưới cho phù hợp với số đánh trong hình minh họa: a) Một loại nấm mọc giữa các ngón chân, khiến cho da bong ra thành từng mảng nhỏ. b) Một hiện tượng tắc đầu tuyến mồ hôi và mỡ, chỗ tắc nghẽn cứ phình to lên cho tới khi nổ bung. Lúc đó sẽ có mủ chảy ra ngoài. c) Phồng rộp, đau và ngứa ở các ngón chân, do không được cung cấp đầy đủ máu khi trời lạnh. d) Những tế bào da đã chết dính vón cục vào với nhau. e) Những tế bào da đầy mỡ đã chết, đổi màu đen khi tiếp xúc với không khí. chân; 5b) Mụn bọc. ời: 1e) Trứng cá; 2c) Phát cước; 3d) Gầu trên tóc; 4a) Nấm l ả tr Câu 21 Mũi - anh chàng luôn đi trước Nếu bạn va phải những vấn đề quá sức chịu đựng về “chỏm ngoại hình” (tức là của anh chàng mũi – cái bộ phận luôn chĩa vào mặt đối phương mỗi lúc bạn gặp người khác!!!), thì chỉ còn một cách duy nhất là đến gặp bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ mà thôi! Bạn đã biết chưa...? Các chuyên gia phẫu thuật thẩm mỹ có thể thay đổi ngoại hình của chúng ta, bằng cách cắt gọt phần xương, thêm vào hay bớt đi da hoặc sụn, và gài vào cơ thể chúng ta những thành phần nhân tạo. Vậy là bạn có thể mua cho mình một ngoại hình mới!!?? Dĩ nhiên, chỉ khi bạn đủ tiền tiêu vặt. (Giống như ngôi sao nhạc pop Michael Jackson, người đã tạo cho mình một bộ mặt mới cùng một làn da trắng qua không biết bao nhiêu lần phẫu thuật.) Các cuộc “giải phẫu thẩm mỹ” đầu tiên đã được thực hiện cách đây tới 2000 năm, tại đất Ấn Độ. Thời đó, người ta trừng phạt tội phạm bằng cách cắt mũi . Có ai đó đã nảy ra sáng kiến rằng vết thương sẽ đỡ xấu hơn, nếu người ta lấy chút da trên trán hoặc ở má khâu đắp lên trên. Dân xứ Sizilia (Italia) còn đi tiếp thêm một bước nữa: một phẫu thuật gia vô lương tâm đã cắt mũi của một nô lệ, rồi khâu cái mũi này cho một bệnh nhân đã bị mất mũi trong chiến trận. 22 Quý ngài muốn nói gì với người nô lệ dũng cảm đã tạo điều kiện cho quý ngài có khả năng ngửi trở lại? Nói với nó là người nó thối quá! Nhưng ngay cả khi một làn da nhìn từ phía ngoài có thể xấu đến khủng khiếp – thì nhìn từ phía trong nó vẫn luôn rất rất thú vị, thú vị đến …. khủng khiếp luôn! Tin này sẽ khiến bạn ngã bổ chửng cho xem! Nếu lột da của một người lớn (không phải chuyện đơn giản đâu nghe!), người ta có thể dùng nó để phủ kín một diện tích 2 m2. Làn da của một em bé dĩ nhiên nhỏ hơn. Da là bộ phận nặng nhất trong cơ thể chúng ta và tùy theo người lớn bé mà có thể nặng từ 3 kg đến 5 kg. Bạn nghĩ lại mà xem, thế là bằng cả một bao gạo cỡ trung đấy nhé! Lớp da trên cùng chỉ dày có 2-3 milimet thôi, nhưng được phủ chi chít các phần tử cảm biến nóng-lạnh, mạch máu, mỡ, tuyến mồ hôi, v.v… Đúng là nhiều đến điên khùng! Hãy thử tưởng tượng làn da của bạn dưới dạng một bộ đồ phi hành gia cực kỳ hiện đại, mang tính công nghệ cao tới không thể nào tin nổi. Liệu bạn có đủ dũng cảm để đeo làn da đó không? 23 Bộ comple bẩm sinh Bạn đã bao giờ mơ tới một bộ đồ mặc thật dễ chịu thoải mái? Bộ đồ có thể tự làm mát khi trời nóng và tự ấm lên khi trời lạnh? Chà, chắc bạn sẽ rất ngạc nhiên, nhưng thật ra bạn đã có bộ áo thông minh đó trên người rồi đấy – nói chính xác ra là kể từ khi bạn được sinh ra đời! Sang năm tới con cần một bộ comple lớn hơn! mặt cắt làn da Lông Dây thần kinh Tuyến mồ hôi Mô mỡ Lỗ chân lông (làm ơn rửa ráy mỗi ngày!) Tĩnh mạch Động mạch Chân bì (đây là thứ vắng bóng trên một số vầìng trán của một số ông bố) Hãy gây bất ngờ cho bè bạn của bạn bằng những kiến thức về tác phẩm mỹ thuật kỳ diệu có một không hai này, bộ comple ngày sinh của chúng ta! 24 Bộ comple hợp mode lúc chào đời Nhìn từ phía trước 1. Bộ Comple Sinh nhật của bạn có nhiều màu sắc khác nhau, tùy theo số lượng Mela nine trong các tế bào da. 2. Những bộ quần áo bình thường sẽ phai màu trong ánh nắng mặt trời, nhưng bộ Com ple sinh nhật của bạn thì không. Để bảo vệ bạn trước những tia có hại, làn da sản xuất thêm một số sắc tố, và vì vậy mà ngả màu đậm đà hơn. Hệ thống làm mát tự động Tặng miễn phí cho mọi em bé sơ sinh! Màu không phai! Màu sắc trước phong phú 3. Chức năng này tự động bật lên khi trời quá nóng. Các ống dẫn nước lạnh sẽ làm nguội bề mặt da bằng cách tiết mồ hôi 4. Bảo hành: Mỗi bộ comple ngày sinh có chứa khoảng 3 triệu những ống dẫn nước làm nguội như vậy (“tuyến mồ hôi”). Chúng được quấn khít vào nhau đến mức độ nếu gỡ ra, mỗi tuyến sẽ dài tới một mét đấy. Cảnh báo 5. Khi trời cực nóng, hệ thống làm nguội này có thể thải tới 1,7 lít mồ hôi mỗi giờ! Vậy là nhớ uống nhiều khi trời nóng, Cơ chế tự sửa chữa Hệ thống làm lạnh 25 để cung cấp đủ nước cho hệ thống làm lạnh tự động của làn da. 6. Phần mồ hôi nách và “ngang hông” có chứa những chất rất hấp dẫn vi khuẩn. Chỉ cần để lâu một chút là chúng sẽ bốc mùi khó chịu. (Xin đọc kĩ mục 7 và 9 dưới đây – vì những người quanh bạn!) 7. Một số người chiến đấu chống lại vấn đề ở mục 6 bằng Deos (các loại ống lăn khử mùi), nhưng qua đó, họ lại bịt kín các lỗ thoát ra của hệ thống làm lạnh. Cũng may mà mồ hôi còn biết thoát ra ở các nơi tự động sau Phí tổn bảo trì rất thấp 9. Bạn chỉ cần rửa giặt bộ comple của bạn cẩn thận bằng nước và xà phòng. Đừng lo, nếu trong khi tắm rửa bạn kỳ cọ cho trôi đi các lớp vẩy da bên ngoài – chúng sẽ lại mọc mới lên! khác nữa, nếu không bộ comple của bạn chẳng bao lâu sẽ nóng quá mức cho coi. Lớp bảo vệ trước những tia có hại BẢO TRÌ VÀ BẢO HÀNH 8. Bộ comple của bạn hầu như không cần chăm nom nhiều, bởi nó có khả năng tự sửa chữa! Khi bị hỏng hóc nhỏ, sẽ luôn có làn da mới mọc thế vào! 26 Hãy tự thử nghiệm... xem làn da hoạt động ra sao! Để thực hiện thí nghiệm sau, bạn phải tắm trong một bồn nước nóng. (Tất cả các nhà nghiên cứu tầm cỡ đều phải biết hy sinh vì khoa học!) 1. Điều gì sẽ xảy ra khi làn da của bạn nóng lên? Nó đổi màu gì và tại sao? a) Đỏ b) Xanh dương c) Trắng 2. Hãy dùng đồng hồ để kiểm tra xem bao lâu thì da của bạn nhăn nheo. Theo bạn thì thứ gì gây nên hiệu ứng này? a) Cái nóng b) Tuổi già c) Nước tóc và móng tay móng chân không ham nước như vậy. da bạn. Các tế bào da sẽ hút đầy nước cho tới khi vỡ ra! Cũng may mà phía trên trở nên nhăn nheo. Đừng bao giờ để quá nhiều nước lọt vào ngấm qua đó và lớp da nằm bên dưới sẽ hút đầy nước. Vì vậy mà lớp bạn được phủ một lớp nhờn ngăn nước, nhưng sau một thời gian, nước qua làn da, giữ cho cơ thể chúng ta không bị nóng quá. 2c) Làn da của để có nhiều máu chảy qua hơn. Bằng cách này, nhiệt lượng được tỏa ra ời: 1a) Các mạch máu bên dưới lớp da trên cùng giãn ra l ả tr Câu 27 Bàn về chuyện tóc và lông Cơ thể con người ta có tóc và móng để làm gì cho khó chịu nhỉ? Tóc rụng làm tắc đường thoát nước trong phòng tắm, còn phía dưới móng tay là nơi tụ tập những vết bẩn đen sì! Bình tĩnh bạn ơi! Ngoại trừ hai chuỵên lặt vặt khó chịu đó ra, tóc và móng suy cho cùng là những thứ thú vị đến khủng khiếp. Lệnh truy nã: Tóc và móng TÊN: Tóc và móng VỊ TRÍ: Cơ thể của bạn được trang bị 5 triệu sợi lông. Những sợi dài nhất mọc trên đầu - chuyện quá rõ ràng, phải không? Còn móng thì chúng ta có ở ngón tay và ngón chân, cái đó đứa trẻ nào cũng biết. TIN VUI: Tóc lông giữ cho bạn ấm, móng bảo vệ ngón tay và ngón chân để chúng không bị đè bẹp khi đụng chạm. TIN KÉM VUI: Tóc và móng thậm chí có khả năng mọc tiếp tục một thời gian sau khi chủ nhân của chúng đã qua đời. TIN GIẬT GÂN: Kể cả tóc và móng đều được tạo bởi chất sừng, một chất liệu cứng. Cả lông chim và móng khủng long cũng được làm từ chất liệu này. 28 Những dữ liệu dựng tóc gáy Bạn có muốn ông thợ cắt tóc của bạn phải dựng tóc gáy lên vì những dữ liệu bất ngờ không? 1. Đa phần con người ta đều có khoảng 100.000 sợi tóc trên đầu, người tóc vàng có tới 150.000 sợi, người tóc đỏ chỉ có 90.000 sợi thôi. (Không biết ai đã đếm chúng!) 2. Cứ mỗi tháng tóc lại mọc lên khoảng 1cm, tức là mỗi ngày 0,33mm. Nếu trời ấm, chúng mọc nhanh hơn. Vậy là nếu sống ở Bắc Cực, bạn sẽ ít phải đi cắt tóc hơn khi sống ở nơi khác – và khi sống ở đó chắc bạn cũng không thích đi cắt tóc đâu. 3. Đa phần những sợi tóc sẽ rụng đi trước khi chúng đạt độ dài 90 cm. Bình thường, cứ mỗi ngày người ta rụng mất cho tới 60 sợi tóc; nếu rụng nhiều hơn con số này, chẳng bao lâu bạn sẽ bị hói đầu cho xem! 4. Sợi tóc rất dai, còn dai hơn cả một sợi đồng có cùng đường kính. Với một cuộn dây được tết bởi 1000 sợi tóc, người ta có thể kéo cả một người lên cao mà dây không đứt! 5. Khi sợ hãi, tóc bạn dựng đứng lên, bởi vì có những cơ bắp nho nhỏ co lại ở dưới chân tóc. Qua đó, bạn gây ấn tượng cao to hơn đối với đối phương và cũng dễ sợ hơn. Con thú cũng thường dựng lông lên trước khi lao vào cuộc chiến. Trông nó mới to cao và đáng sợ làm sao! 29 Chuyện buồn đến nỗi muốn gặm móng tay! Sau đây là chuyện khiến các cô thợ chuốt móng tay phải ngạc nhiên, những ông thợ chăm sóc chân phải há hốc mồm. 1. Móng tay móng chân mọc lên từ những giường móng, nằm bên dưới da. 2. Khi một chiếc móng tay bị kẹp vào khe cửa, nó sẽ không tiếp tục mọc nữa, mà sẽ rụng đi. Nếu bạn gặp may, sau đó sẽ có một chiếc móng xinh xắn mới tinh mọc thế chỗ. Thôi đừng gào lên nữa. Rồi nó sẽ mọc mới! 3. Móng chân nhiều khi mọc đâm vào thịt. Chuyện này xảy ra khi bạn không cắt móng cho thẳng thớm. Chuyện cắt móng tay móng chân rõ ràng là tốt hơn hẳn so với chuyện gặm và cắn bằng răng. 4. Thói quen gặm móng tay mặc dù không dẫn đến chết người, nhưng hậu quả trông khá là thảm thương. Mà ngoài ra, các móng bị gặm nhiều có thể sưng lên và có đến không biết bao nhiêu vi trùng qua đường này lọt vào mồm bạn. Dạ dày của những người ngồi cùng bàn ăn có thể sẽ đảo lộn lên trên nếu bạn vừa ăn vừa cắn móng. (Đặc biệt nếu đó là móng chân!). 5. Nếu bạn để nguyên cái móng một năm không cắt, nó sẽ mọc dài cỡ 2,5cm. Nhưng con số này thật là nhỏ bé, nếu so sánh với những gì mà một số người đặc biệt đã làm nổi! Các kỷ lục Những chiếc móng tay dài nhất là của Schridhar Chillal, sống ở miền Pune Maharashtra, thuộc Ấn Độ. Năm 1952 là lần cuối cùng ông ta cắt móng tay. 30 Tới năm 1995, những chiếc móng tay ở bàn tay trái của ông ta có tổng độ dài là 574 cm. Mái tóc dài nhất (423 cm) là của bà Mata Jagdamba người Ấn Độ. Thật đáng nể, bởi bình thường tóc người chưa dài quá 90 cm đã rụng. Bộ râu dài nhất (533 cm) là bộ râu trang điểm cho chiếc cằm của ông Hans N. Langseth xứ USA. Đáng tiếc, Hans không còn sống cùng chúng ta nữa – ông đã qua đời năm 1927. Nhưng chắc bạn sẽ được an ủi đôi chút khi biết là bộ râu nổi tiếng của ông hiện được gìn giữ tại một viện bảo tàng. Tài sản của ông H. N. Langseth Bộ ria mép dài nhất là của anh chàng người Ấn Độ Kalyan Ramji Sain. Bộ ria này được cắt tỉa lần cuối vào năm 1976 và tới năm 1993 thì đạt được độ sải 339 cm. Người giật giải nhì: Anh chàng người Anh John Ray vào năm 1939 bắt đầu để yên cho ria mép mọc. Vào năm 1976, bộ ria của anh dài 189 cm. Nhưng rồi anh Ray trong một lần tắm bồn đã dại dột ngồi lên một bên ria mép và bị rụng mất 42 cm râu! Tác phẩm cuộc đời tôi vậy là đi tong! 31 Bạn đã biết chưa...? Mặc dù được phủ lông ở khắp mọi nơi, nhưng làn da của chúng ta rất thính nhạy, có khả năng cảm nhận hầu như tất cả. Những đầu ngón tay của con người nhạy cảm đến mức chúng có thể nhận ra khi một vật chuyển động khoảng một phần ngàn milimet. Thật sự là tinh tế, đúng không bạn? Vậy mà xúc giác chỉ là một trong năm giác quan rất đáng nể của chúng ta mà thôi! Con thua cuộc rồi - con vừa chuyển động một phần ngàn milimet! Đừng kỹ thế ba ơi - chỉ là trò chơi thôi mà! 32 Các giác quan đáng nể Xin chúc mừng! Bạn là một nhân vật nhạy cảm: bạn có năm giác quan nhạy cảm - để sờ, để nhìn, để nếm, để ngửi và để nghe. Bạn có biết chỉ nhờ vào chúng mà thế giới này trở nên có nghĩa đối với bạn? Nếu không có năm giác quan đó, bạn sẽ không bao giờ hiểu được một chút xíu những chuyện đang xảy ra quanh mình! Những câu hỏi vui có lý Trong những chuyện sau đây, chuyện nào là quá giật gân và không thể là sự thật? 1. Các giác quan của bạn nhạy cảm tới mức khi có việc xảy ra, chúng sẽ cho bạn biết chuyện chỉ nội trong một phần tư giây đồng hồ. ĐÚNG/ SAI. 2. Mắt của bạn có thể phân biệt được 8 triệu màu khác nhau. ĐÚNG/SAI. 3. Mắt của bạn nhạy cảm với ánh sáng gấp 1000 lần loại phim nhạy cảm ánh sáng nhất. ĐÚNG/SAI. 4. Một số người có khả năng nhìn thấy tia cực tím của ánh sáng mặt trời. ĐÚNG/SAI. 5. Lưỡi của bạn có thể nhận ra duy nhất một giọt nước chanh, ngay cả khi giọt này được pha lẫn vào 129 000 giọt nước thường. ĐÚNG/SAI. 6. Mũi của bạn ngửi được cả một đôi tất để lâu bốc mùi pho-mai mốc từ khoảng cách 200 mét. ĐÚNG/SAI. Mình ngửi thấy hai đôi tất bốc mùi pho-mai mốc - một đôi cách đây 200m... Còn đôi thứ hai? Ở dưới chân mình! 33 7. Tai của bạn nhận được sự khác biệt giữa hai âm thanh, ngay cả khi chúng chỉ cách nhau có một phần mười triệu giây đồng hồ. ĐÚNG/SAI. 8. Từ những tiếng rú rít cao nhất cho tới những tiếng gầm gừ trầm thấp nhất, đôi tai của bạn có thể cảm nhận được 1500 bậc tiếng động khác nhau. ĐÚNG/SAI. 9. Có nhiều người nghe được cả tiếng không khí rì rầm trên những tầng cao của bầu khí quyển. ĐÚNG/SAI. 10. Cơ thể bạn biết giờ giấc, ngay cả khi bạn ngủ trong một căn phòng không có cửa sổ. ĐÚNG/SAI. Tới lúc dậy rồi! Tôi căm thù cơ thể tôi! sẽ được nửa điểm. 10. ĐÚNG. ĐÚNG, nhưng chưa được chứng minh. Người nào chọn câu trả lời này âm thanh này vẳng đến hai tai khác nhau của bạn. 8. ĐÚNG. 9. Chắc là ĐÚNG. 6. SAI: Có lẽ tùy thuộc vào độ thối của tất. 7. ĐÚNG: Nếu hai 2. ĐÚNG. 3. ĐÚNG. 4. SAI: Tốt nhất là đừng cố làm chuyện này! 5. : 1. SAI: Các giác quan còn làm việc nhanh hơn nữa kia! i ờl ả tr u Câ Xúc giác Bạn đã nghe nói đến các bộ phận cảm biến dưới làn da của mình. Tốt lắm, nhưng bạn có biết rằng có tất cả tới 5 loại thành phần cảm biến như thế; mỗi loại sẽ phản ứng và cảm nhận một loại kích thích riêng. Để chứng minh điều này, bạn cần một người tình nguyện dũng cảm. Bạn có biết mỗi bài thử sau đây sẽ nhắm lới loại thành phần cảm biến nào không? 34 Hãy tìm cho mỗi bức tranh phía trên một thành phần cảm biến thích hợp. Một số được đặt tên theo các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra chúng. 35 Người phát hiện ra các cơ quan cảm nhận nỗi đau quả là đáng cho chúng ta tôn trọng đặc biệt - chắc chắn ông đã phải trải qua kinh nghiệm đầy đau đớn! a) Ruffini Kolben - chịu trách nhiệm cho cái nóng b) Cơ quan thụ cảm Krause - chịu trách nhiệm cho cái lạnh c) Cơ quan thụ cảm đau đớn - chịu trách nhiệm cho cảm giác đau d) Cơ quan Meißner - chịu trách nhiệm cho sờ, mó, đụng, chạm e) Cơ quan Vater-Pacini - chịu trách nhiệm cho lực ấn : 1c), 2b), 3a), 4e), 5d i ờl ả tr u Câ Cảm giác đau, giảm xuống đi! Rất có thể bạn nghĩ rằng, các cơ quan cảm nhận nỗi đau là “đồ rách việc”, chúng chỉ nhăm nhăm làm cuộc đời của bạn thành u tối. Đúng thế đấy, nhưng chúng cũng có mặt tốt của chúng. Thông điệp tốt – 1 Bạn có 500.000 thành phần cảm biến, chúng nối kết bạn với thế giới bên ngoài. Hurra! Thông điệp tồi tệ - 1 Thêm vào đó là 2.800.000 dây thần kinh, nhắc nhở bạn một cách tàn nhẫn đến từng cảm giác đau nhỏ nhất. Đồ tồi! Cút đi! Thông điệp tốt – 2 May mắn là não bộ của bạn có chứa một sát thủ giết chết cảm giác đau, đó là Endorphine. Vì thế mà một người lính ngoài chiến trường tuy vừa bị mất một chân, nhưng vẫn tiếp tục tập tễnh bước về phía trước, không hề thấy đau! Hurra! Thông điệp tồi tệ - 2 Nhưng chỉ sau đó một thời gian ngắn, cảm giác đau ập tới – mà rất khủng khiếp nghe! Và không chỉ có chúng: một số người còn cảm nhận được cảm giác ngứa ở những phần cơ thể đã bị mất từ lâu rồi! Tiếu lâm thật! 36 Tại sao chân tôi lại ngứa, thưa bác sĩ? Nó bị cắt đã ba năm nay! Mọt ăn! Sự thật đớn đau Cảm giác đau cảnh báo khi ta làm mình bị thương. “Dừng lại!”, các đầu dây thần kinh ra lệnh như vậy. “Và lần sau thì nhớ cẩn thận hơn!” Thật là chuyện rất có lý, đúng không bạn? Vậy là một chút đau đớn rất tốt cho bạn đấy! Câu này sao nghe cực giống lời dạy bảo thường xuyên của ông giáo khó tính nhất trường! (Nhưng lời dạy bảo nọ tốt ở điểm nào?) Thị giác Thị giác là một giác quan siêu đẳng. Không có nó bạn sẽ suốt đời lần mò trong bóng tối! Nhưng bạn có biết rằng hai con mắt của bạn cũng giống như hai chiếc máy quay phim nho nhỏ được đổ đầy một thứ thạch trắng trong như nước? Tết đến mà được tặng một món đồ như thế thì rất hay đấy! Nhãn cầu - máy quay phim siêu đẳng Tác phẩm diệu kỳ nhỏ xinh này của ngành quang học giúp bạn có một tương lai thật sáng sủa! Có nó, bạn có thể theo dõi những cuộc đua ô tô nhanh nhất, kể cả trong đêm! Chỉ cần chỉnh máy đúng hướng thôi. Dù bạn có đi đâu, cặp máy quay phim này cũng đi cùng! 37 Và chuyện siêu đẳng tuyệt đối ở đây là: Bạn đã có sẵn hai camera như thế từ lâu rồi! Cặp máy quay phim - Hai con mắt PHỤ TÙNG KỸ THUẬT CAO 1. Đằng sau tròng đen trong mắt bạn là một thấu kính có khả năng điều chỉnh hoàn toàn tự động cho thích hợp với đối tượng xa hay gần. 2. Camera mắt có tới 130 triệu tế bào nhạy cảm với ánh sáng trên một diện tích chỉ bằng một tem thư! 3. Các sợi dây thần kinh chuyển hình ảnh nhìn thấy lên màn hình máy tính của bạn (nói cụ thể: não bộ)! NHỮNG BỘ PHẬN BẢO VỆ CÓ MỘT KHÔNG HAI 1. Một chiếc màn che biết đóng tự động (mí mắt) bảo vệ cho Camera phía ngoài. 2. Thấu kính của Camera mắt được bảo vệ bởi một lớp màng trong suốt. Không cho đám muỗi khuấy rối cản trở tia nhìn. 3. Ngoài ra, thấu kính trong Camera mắt bạn còn được bảo vệ qua một bức màn che. (Với những màu sắc xanh, đen, nâu,… đẹp tuyệt vời!) Khả năng điều chỉnh tự động của đồng tử khiến bạn không bị Cálóa mắt! c bộ phận chuyển động tự do! 1. Camera con ngươi là chiếc camera duy nhất trên thế giới được đổ đầy bên trong bằng một thứ chất lỏng. Lượng thạch không chòng chành trong phần trước của mắt khiến cho ta có được bức tranh ngoại cảnh trong sáng! 2. Một ưu điểm hầu như không thể nào tin nổi: Sáu cơ mỏng giữ cho Camera con ngươi của bạn đứng yên vị trí, đồng thời vẫn chuyển động nó mà không khiến nó bị rơi ra ngoài! 38 Hãy tự thử nghiệm... hai con mắt bạn hoạt động ra sao! Dĩ nhiên là bây giờ bạn muốn thử tài năng của cặp camera xuất chúng và vĩ đại của bạn, càng nhanh càng tốt. Sau đây là vài bài thử thú vị. Bài số1: Nhìn trong bóng tối Bạn cần một căn phòng tối, một chiếc đèn pin và một quả cà chua. Đầu tiên hãy chĩa đèn pin soi lên quả cà chua. Sau đó chĩa đi chỗ khác. Chuyện gì xảy ra với màu sắc của quả cà chua khi ánh sáng hướng qua chỗ khác; và tại sao? a) Quả cà chua giữ nguyên màu đỏ, kể cả trong ánh sáng cũng như ở ngoài quầng sáng. Bởi mắt ta có thể nhận ra màu sắc trong bóng tối. b) Khi được ánh sáng chiếu vào, quả cà chua có màu đỏ; khi nằm ngoài quầng sáng nó có màu xám. Vì mắt người không phân biệt được màu trong bóng tối. c) Khi được ánh sáng chiếu, quả cà chua có màu đỏ; ở ngoài quầng sáng nó có màu xanh dương. Bởi bóng tối sẽ khiến cho những tế bào nho nhỏ nhạy cảm với ánh sáng trong con mắt chúng ta bối rối. Bài số 2: Hãy thử nghiệm đồng tử của bạn Bạn cần một căn phòng tối và một chiếc gương có nguồn sáng gắn ở phía trên. Hãy chờ cho tới khi mắt bạn làm quen hoàn toàn với bóng tối. Giờ bạn giơ một tay lên che mắt trái lại và bật đèn phía trên gương sáng lên. Con ngươi không được che của bạn đột ngột nheo nhỏ lại, chuyện gì xảy ra với con ngươi được che? a) Độ lớn của nó không thay đổi. b) Nó cũng co nhỏ lại. c) Nó to ra. 39 Bài số 3: Bí mật của con ngươi biến mất Hãy dí cuốn sách này thật sát vào chỏm mũi bạn, nhắm mắt trái lại. Dùng mắt phải nhìn vào hình ảnh con ngươi phía trái trong hình. Sau đó chầm chậm đưa cuốn sách ra xa khỏi mặt bạn. Tại sao con mắt bên phải trong hình biến mất? a) Mắt người không thể chỉnh cho sắc nét trong một khoảng cách xác định. b) Trong các tế bào nhạy cảm ánh sáng có một lỗ hổng. c) Các tế bào nhạy cảm ánh sáng không phản ứng nữa vì quá mệt mỏi. Hãy bảo vệ con ngươi của bạn thị giác chạy từ con ngươi ra. không nhìn thấy vật thể này. Vệt mù này chính là vị trí nơi dây thần kinh con ngươi có một vệt mù, và khi có một vật thể ở vị trí đó, người ta sẽ trắng và đen. 2b) Hai con ngươi làm việc đồng điệu với nhau. 3b) Mỗi 124 triệu tế bào hình que hoạt động khi mờ tối lại chỉ phân biệt được xanh lục và xanh dương), nhưng chúng chỉ hoạt động khi sáng. Còn bào nhạy cảm với ánh sáng hình nón, chúng phản ứng với màu sắc (đỏ, : 1b) Trên màng thị giác của mỗi con mắt có bảy triệu tế i ờl ả tr u Câ 1. Bạn không cần phải bỏ quá nhiều công để canh chừng cho con ngươi của mình! Cơ thể sẽ làm giùm bạn chuyện này. 2. Tạo hóa tặng cho bạn một bộ con ngươi đi kèm với một dàn máy rửa được cài sẵn – được biết đến dưới cái tên “khóc”. 40 3. Cũng may mà con người ta không chỉ khóc khi buồn. Chúng ta sản xuất ra nước mắt với những nguyên nhân hết sức khác nhau: Khi ta ốm, khi ta ho, khi có gì đó lọt vào mắt hoặc khi chúng ta cười thật hả hê! Thật đáng tiếc - bạn ấy chỉ đoạt mỗi giải hai, trị giá 12.500 Euro! 4. Cả khi chúng ta chớp mắt, chất lỏng (nước mắt) cũng được chia ra trên bề mặt con ngươi. Một lần chớp mắt chỉ tốn có 0,3 tới 0,4 giây đồng hồ. Từ đó suy ra mỗi ngày bạn chỉ chớp mắt có nửa tiếng đồng hồ thôi, và nhìn toàn cục thì bạn chớp mắt 5 năm trời trong cả đời mình. Trời ơi, thật là một trò rửa ráy vĩ đại! 5. Những hạt lệ không được khóc ra sẽ khô lại trong một cái kênh, dẫn xuống dưới hốc mũi. Mỗi sáng dậy bạn cũng thấy những giọt lệ đã khô, dưới dạng những hạt nhỏ nhỏ vàng vàng trong hốc mắt! 6. Mỗi con mắt được bảo vệ bởi khoảng chừng 200 sợi lông mi. Mỗi sợi lông mi có tuổi thọ từ 3 tới 5 tháng. Một sợi rụng ra là có một sợi lông mi mới mọc thế. 7. Bên dưới những sợi lông mi có những con ve nhỏ xíu sinh sống. Người ta bảo chúng có 8 cái chân và trông như một dạng cá sấu cỡ mini! Nhưng đừng sợ, chúng chẳng làm gì bạn đâu. Ngược lại, chúng là vật có ích, bởi chúng ăn ngốn ngấu những vi trùng có hại! 8. Nếu bất chấp tất cả những cố gắng đó của tạo hóa mà bạn vẫn nhìn không rõ – thì hãy thử sắm cho mình một đôi kính! 41 Bạn đã biết chưa...? Bạn có kính không? Nếu bị cận thị, bạn sẽ khó nhìn thấy những vật ở xa. Theo đó mà suy ra, bạn sẽ dễ dàng hiểu khái niệm viễn thị. Những vấn đề như thế xuất hiện khi hai con ngươi của bạn không hoàn toàn tròn. Một cặp kính giống như là một dạng thấu kính bổ sung cho con mắt. Thế nên hãy ngẩng cao đầu lên nghe – đeo một cặp kính dễ chịu hơn rất nhiều so với chuyện móc hai con ngươi ra khỏi hố mắt và gọt giũa lại cho tròn! Kính viễn vọng đầu tiên Một trong những người đầu tiên sử dụng sự trợ giúp khi nhìn là nhà vua Nero thành Roma. Khi quan sát những chương trình biểu diễn rùng rợn, nơi những con sư tử xé xác các nô lệ tội nghiệp, ông thường nhìn qua một viên ngọc Smaragd được mài tử tế. Đúng thế đấy, lắm người có những khiếu thẩm mỹ khiến người ngoài thấy rờn rợn sống lưng… Vị giác - và khứu giác Cả hai giác quan này đều có điểm khúc mắc riêng. Dĩ nhiên, chúng là những cơ quan huyền thoại! Chúng cho ta nếm trải những cảm xúc mạnh mẽ, ví dụ như khi nhấm nháp những món ăn ngon nhất hoặc tận hưởng hương thơm dịu dàng của một bông hoa. Nhưng chúng cũng bắt ta phải đối mặt với không biết bao nhiêu thứ mùi khủng khiếp của thế giới này! 42 Vị giác mỗi người mỗi khác Để biết nhiều hơn về vị giác, bạn chẳng còn cách nào khác là xăm soi kho ang miệng của mình. Hãy đến đứng trước một tấm gương và nói thật to: “Aaaah!” - Và quan sát lưỡi bạn cho kỹ nghe! Bạn có nhìn thấy những chỗ mấp mô và những đường vạch nho nhỏ? Những vạch nho nhỏ đó được trang bị với khoảng 8 000 gai vị giác, được nối qua dây thần kinh tới não bộ. Những gai vị giác này được “chuyên nghiệp hóa”, chuyên phụ trách vị ngọt, vị chua, vị mặn hoặc vị đắng. Vảy ngô rang mặn đắng chua ngọt Ta nói về vị đắng nghe: Tại sao người ta lại phải nếm vị đắng mới được chứ? Đâu có ai thích nó! Chà, đa phần thì bạn cũng không cần phải ăn trái đắng, mà tốt nhất là nên nhổ ngay ra ngoài. Ví dụ như thuốc độc đa phần có vị đắng! Vì thế mà các gai vị giác chung thủy sẽ nói ngay cho bạn biết khi bạn sắp sửa vô tình đầu độc mình! Sự thật đắng chát... anh ấy vừa tự đánh thuốc độc bản thân mình! 43 Một tay chó săn siêu bảnh Trang thiết bị ngửi của bạn là một mảng rộng 2,5 cm2 nằm trong hốc mũi trên. Màng nhầy khứu giác này được phủ trên 500 triệu sợi lông nhỏ xíu. Các sợi lông khứu giác phải đảm nhận một công việc thật sự nặng nề - cứ 8 sợi lông lại túm với nhau thành một túm hình dây. Mùi sẽ bay lơ lửng trong dạng các phân tử nhỏ li ti qua không khí. Khi một phân tử hương thơm như thế đậu lên một sợi lông khứu giác, sẽ có một phản ứng hóa học được gây nên và một tín hiệu được chuyển đến cho các dây thần kinh. Một cơ quan siêu nhạy Khứu giác của bạn nhạy cảm gấp 10.000 lần so với vị giác! Mũi của bạn có thể nhận ra chỉ một phân tử duy nhất từ chất lỏng do một con chồn hôi tiết ra, ngay cả khi nó được trộn với 30.000.000.000 (ba mươi tỷ) phân tử không khí trong lành. Một sức làm việc không tệ, đúng không! Bạn đã biết chưa...? Con người ta thường khó tách riêng mùi và vị, bởi vì… 1. Vị giác và khứu giác làm việc chung với nhau, để bạn có thể tận hưởng sâu sắc hơn mùi thơm ngon lành của món ăn mà bạn yêu thích nhất. 2. Ví dụ khi bạn ăn khoai tây rán và nghĩ: “Ai cha, thơm ngon làm sao”, thì bạn có lý đấy, bởi vì bạn ngửi thấy nó thật. 3. Nếu bạn không ngửi thấy nó, chắc là nó sẽ có vị như khi bạn nhai bìa cứng. 4. Chuyện gì xảy ra nếu bạn bị một cơn cúm tồi tệ? Mũi của bạn lúc đó sẽ nghẹt cứng – và vì bạn không ngửi được nên đồ ăn thức uống lúc đó cũng nhạt nhẽo làm sao. Tức điên, phải không bạn? 44 Thính giác Đôi tai của bạn là một cặp máy móc kỳ lạ. Để ý mà xem, một số vành tai trông mới tức cười làm sao. Và bạn biết gì không? Nhìn vào bên trong trông chúng còn tức cười hơn nữa kia. Bạn sẽ ngạc nhiên cho mà coi… Đôi tai hoạt động thế nào? Vành tai, chuyển các sóng âm thanh về màng nhĩ Dây thần kinh dẫn về não bộ Đường dẫn xuống họng Ốc tai Ba xương nhỏ âm thanh Màng nhĩ hoa tai bằng Các vành hình bán nguyệt giúp bạn giữ thăng bằng khi đi xe đạp vàng Cặp tai của bạn hoạt động như một đôi Ăng-ten chảo bắt sóng từ vệ tinh, được nối kết với một màng trống, màng trống này lại được gắn với một chiếc kẻng ba góc và một cái que nhỏ được gắn vào một microphone với một dạng cân nước. Rõ cả rồi chứ? 1. Hai tai của bạn đón nhận các tín hiệu như các ăng-ten chảo đón nhận tín hiệu từ không trung, rồi dẫn vào khu trung tâm. Trong trường hợp này, các tín hiệu đó là các sóng âm thanh. 2. Màng nhĩ thật sự được ví như một màng trống nhỏ. Nó rung lên khi có âm thanh động vào nó. 45 3. Qua độ rung của màng nhĩ, có ba khúc xương nhỏ cũng sẽ rung theo như một dạng kẻng ba góc được người ta dùng một cây gậy nhỏ đập vào. 4. Phần ốc nhĩ sẽ tiếp nhận âm thanh đó và chuyển nó thành tín hiệu thần kinh, tín hiệu này được dẫn tiếp đến não bộ. Nó hoạt động tương tự như một microphone, nhận tiếng ồn rồi chuyển đi bằng cáp. 5. Các vành hình bán nguyệt - giống như một chiếc cân nước - chứa bên trong một thứ chất lỏng chòng chành trong mỗi chuyển động. Các thành phần cảm biến ở phía trong giúp bạn giữ được thăng bằng - vụ này đặc biệt quan trọng đối với những diễn viên xiếc biểu diễn trò đi trên dây! Cảnh báo! Đừng đọc tiếp! Bạn đọc yêu quý, Bạn đang đọc trang này trong một chiếc ô tô hoặc trên một con tàu ư? Đừng làm thế! Khi bạn tìm cách tập trung vào một vật thể đang chuyển động (ví dụ như hiện nay), thì các vành hình bán nguyệt trong tai bạn sẽ bị nhầm lẫn lung tung. Não bộ của bạn bị khủng bố bằng những tín hiệu lầm lạc, và chuyện này (về mặt lý thuyết mà nói) sẽ dẫn đến hiện tượng chòng chành buồn nôn! TB: Nếu bạn là người dễ chòng chành nôn nao – thì xin cũng đừng nôn lên cuốn sách này - nếu không sau đó các trang sẽ dính tịt vào nhau đấy. TB: Ôi không, muộn quá rồi! 46 Hãy tự thử nghiệm... tại sao hai tai bạn thỉnh thoảng lại ù lên một chút! Hãy tự lắng nghe mình trong lúc ngáp. Chắc bạn sẽ nghe thấy ngay từ đầu một tiếng “cách” khe khẽ - nếu không, bạn cứ ngáp tiếp, rồi bạn sẽ nghe thấy thôi. Cái âm thanh đó từ đâu mà ra? Lời mách bảo: Nó có liên quan chút ít tới cái ống Eustachi của bạn – đó là một đường hầm nho nhỏ và rất có ích, dẫn từ vòm họng vào phía trong tai. 1. Ống này đóng lại để bảo vệ phần trong tai, để bạn không nhầm lẫn mà ngáp cho nó bay ra ngoài. 2. Trong ống có một xương sụn nho nhỏ, xương sụn này kêu lên khi không khí bay ngang qua nó. 3. Khi bạn ngáp sẽ có thêm không khí lọt vào phía trong tai qua ống này. đỉnh núi cao rồi sau đó lại lao vọt xuống dưới hoặc khi bạn thở thật sâu. có sự thay đổi về áp suất. Ví dụ như khi bạn trèo thật nhanh lên một : Ông này bình thường được đóng kín, nhưng mở ra khi i ờl ả tr u Câ 47 Trung tâm điều khiển: có lý hay không có lý? Cả năm giác quan đó, giác quan nào cũng tuyệt vời và độc đáo có một không hai, nhưng cả năm đều có một điểm chung. Chúng cần một thứ gì đó hay một ai đó để giao tiếp và đối tượng phải là một anh chàng đủ lanh lợi để trả lời thật nhanh những câu hỏi của chúng. Vì thế mà chúng truyền tất cả những ấn tượng mà chúng thu nhận được về một vị trí trung tâm - truyền về bộ não thiên tài tuyệt đối của bạn. Có lý hay không có lý? 48 Não bộ thiên tài Não bộ của bạn là một nhân vật thiên tài thật sự. Thật đáng kính nể, thật đáng ngạc nhiên, không thể nào tin nổi và thú vị đến mức chòng chành nôn nao. Và nó thật sự có một không hai trong thiên nhiên. Không hiểu làm sao mà một khối mềm mềm màu xám chỉ nặng có 1,5 kg lại có khả năng làm việc khủng khiếp hơn cả chiếc máy tính giỏi giang nhất trong toàn vũ trụ? Watkins - hãy tính Klick lạch xạch 7 693 271 : 15 134? Dĩ nhiên là 50 834 353 ! Cả ngày, não bộ của chúng ta làm gì? Chà, nếu mà biết được thì hay biết bao! Ngược lại với những thành phần cơ thể cứ suốt ngày mải miết bơm máu hoặc nhảy nhót hoặc chiến đấu với bọn vi trùng dữ tợn, trung tâm điều khiển của chúng ta có vẻ như chẳng làm việc gì nổi bật. Não bộ cứ ngồi ở đó thôi, ở phía trên đầu bạn ấy, tỏ vẻ cáu kỉnh, trông như một món bánh bột sữa quá nhiều nước và lục bục lùng rùng khi người ta ấn ngón tay vào trong. Nhưng đó chỉ là vẻ ngoài, sự thật thì não luôn hoạt động. Ngay cả khi bạn chẳng có gì phải suy nghĩ thì phía trong bộ não vẫn là tình trạng căng thẳng với năng lượng điện của hàng triệu nơ-ron thần kinh – Hãy nói điều này với thầy giáo của bạn, nếu lần sau bị thầy bắt quả tang bạn đang ngủ gật! Với một vận tốc điên khùng, não bộ của bạn luôn phát ra các tín hiệu, cảm xúc, mệnh lệnh và suy nghĩ. Cho những công suất cao như thế, dĩ nhiên nó cần những sợi dây thần kinh vững vàng… mà là không ít đâu nghe. 49 Lệnh truy nã: Dây thần kinh TÊN: Dây thần kinh VỊ TRÍ: Chúng tạo nên một mạng lưới chạy xuyên suốt cơ thể, nhưng tập trung nhiều nhất khu giữa não và xương sống. TIN VUI: Chúng truyền thông tin từ các giác quan về não bộ và truyền mệnh lệnh của não đến các phần còn lại trong cơ thể. TIN KÉM VUI: Nếu bạn nối pin vào sợi dây thần kinh của một ngón tay đã bị chặt lìa ra, ngón tay đó sẽ giật lên. Đúng là một món thú vị trong giờ sinh vật tới đây! TIN GIẬT GÂN: Các dây thần kinh có thể chuyền tải tín hiệu với vận tốc 100 m/s - mà đấy vẫn chưa phải là vận tốc đỉnh cao của nó đâu nghe! Những tín hiệu nhanh như chớp Thông điệp của các sợi dây thần kinh là những tín hiệu điện tử. Các tín hiệu sẽ được truyền tải qua những chất trung chuyển, do tế bào tiết ra khi gặp tín hiệu. 50 Bạn đã biết chưa...? Bạn không phải chỉ có một hệ thần kinh đâu nghe, mà là hai hệ thần kinh! Người ta gọi đó là hệ thần kinh đối giao cảm và hệ thần kinh giao cảm, và cả hai đều có liên quan đến những hoạt động mà con người chúng ta chẳng mấy khi nghĩ tới. Ví dụ như khi bạn chạy cho kịp xe bus, hệ thần kinh đối giao cảm sẽ ra lệnh cho tim của bạn đập nhanh lên, nhưng sau khi bạn đã lên xe bus và giành được chỗ ngồi rồi, thì hệ thần kinh giao cảm lại ra lệnh cho mạch của bạn quay trở lại bình thường. Phản xạ: hoàn toàn vô suy nghĩ! Các tín hiệu của sợi dây thần kinh được chuyển về não bộ, để báo cho não bộ biết chuyện gì đang xảy ra với các thành phần cơ thể. Thế nhưng có một số tín hiệu về não bộ nhanh đến độ cơ thể bạn sẽ phản ứng trước khi bạn kịp hiểu kỹ về nó và kiểm soát nó – hiện tượng đó người ta gọi là phản xạ. Nhưng nếu phản xạ là các phản ứng mà chúng ta thực hiện không suy nghĩ, thế thì những hoạt động nào trong danh sách sau đây không phải là phản xạ? 1. Giật tay về khi gặp lửa 2. Chớp mắt Ái Chớp Chớp 3. Đi xe đạp 4. Hắt xì hơi lọc xọc rung rung Hắt... xì 51 5. Rửa ráy mỗi sáng 6. Dựng tóc lên khi sợ hãi rách rócróc cứu tôi! 7. Đảo tròng mắt lên cao 8. Ăn sáng xoay xoay ngoàm ngoàm! : Phản xạ: 1,2,4,6; Không phải phản xạ: 3,5,7,8. i ờl ả tr u Câ Hãy tự thử nghiệm... phản xạ là gì! Có bao giờ bạn đến gặp bác sĩ và bị ông ấy cầm một cây búa nhỏ bằng cao su đập vào đầu gối chưa? Nếu có, thì chắc là bác sĩ muốn kiểm tra một phản xạ có góp phần váo chuyện đi lại của bạn. Bạn cũng có thể tự kiểm tra phản xạ này, không cần người khác giúp. 1. Hãy vào tư thế thoải mái, ngồi vắt chân này lên chân kia. 2. Cầm búa đập nhẹ vào cái chân vắt lên trên, ở vị trí sát dưới xương đầu gối. Chuyện gì xảy ra? a) Chân bật về phía trước. b) Chân bật về phía sau. c) Ở chỗ búa đập hiện lên một vệt bầm. Tôi đã bảo là lấy cái búa cao su cỡ nhỏ thôi kia mà! 52 chỗ rồi. : a) Nếu bạn chọn câu trả lời c), chắc là bạn đã đập sai i ờl ả tr u Câ Phản xạ là thứ tốt thôi, nhưng nếu muốn làm một thứ gì thật sự thú vị thì bạn phải hỏi qua não bộ siêu đẳng của bạn nghe! Lệnh truy nã: Não bộ TÊN: Não bộ VỊ TRÍ: Ở khu vực phía trên, trong hộp xương sọ. TIN VUI: Não bộ kiểm soát toàn bộ phần còn lại của cơ thể. Chịu trách nhiệm cho trí nhớ, suy nghĩ, mơ mộng, v.v... TIN KÉM VUI: Ngay sau khi bạn sinh ra đời, các tế bào não bộ đã bắt đầu chết dần. Mà chúng không mọc mới ra đâu nghe!* TIN GIẬT GÂN: Thành phần của não bộ có tới 80% là nước! *Chú thích: Cũng may mà khi mới ra đời bạn đã có tới 15 tỷ tế bào thần kinh - cái này đủ cho cả một đời người đấy! Bởi vì bạn có: - gấp 3 lần một con khỉ đột. - gấp 7 triệu lần một con châu chấu. - và khoảng 900 triệu lần so với những con giun be bé thỉnh thoảng lại chui vào sống trong ruột người. 53 Công cuộc điều tra một não bộ giáo viên Một não bộ nhìn từ phía ngoài trông đã kỳ quặc – nhưng nhìn vào bên trong lại càng kỳ quặc hơn! Đó là một dạng nhà văn phòng cỡ bự, có rất nhiều người làm việc trong những bộ phận khác nhau, có những bộ phận mà bạn không bao giờ tưởng tượng ra. Sau đây là chương trình hướng dẫn du lịch tóm tắt qua các văn phòng trong não bộ của ông thầy nghiêm khắc nhất trường bạn. Chú ý: Trong quá trình đi tham quan, yêu cầu bạn không chạm vào bất cứ vật gì. Mà cũng không được ăn cắp một tế bào não bộ nào – rất hiếm người có dư thừa nơ-ron thần kinh và sẵn sàng cho người khác “xin” miễn phí! Các thầy cô giáo phải đương đầu với những nhóm học trò “nhất quỷ…” lại càng không! 1. Nói 2. Chuyển động 3. Sờ mó 4. Ngửi và nếm 8. Nhìn 5. Đói và khát 6. Nghe 7. Hiểu ngôn từ 1. Vùng đại não 9. Giữ thăng bằng 10. Nhịp tim và thở Trong vùng này phải kể đến thư viện, nơi ông thầy tội nghiệp lưu trữ những kỷ niệm sầu thương của mình. Bên cạnh thư viện còn có cả những phòng chỉ huy, nơi đưa ra các quyết định, có phòng cho bộ phận nói, nghe, chuyển động, sờ mó, nhìn, hiểu và cảm xúc (có liên quan rất nhiều đến những chàng học trò quậy phá). 54 2. Hai nửa tách rời Rất nhiều văn phòng trong tòa nhà này được chia ra làm hai nửa, và nối với nhau bằng cáp. Nhân viên trong nửa bên phải đa phần có năng khiếu về nghệ thuật và là những người tình cảm. Anh ta rất thích vẽ và cắm hoa. Các nhân viên trong nửa não bộ bên trái là những người tư duy tỉnh táo và có khuynh hướng khoa học, rất thích chơi cờ và đọc sách. (Và họ còn thích làm toán nữa – đúng là điên, phải không?) 3. Thalamus Đây là trung tâm nơi tất cả các thông tin của các giác quan được chuyển về. 4. Não giữa Đây là nơi hứng chịu mọi ấn tượng và cảm xúc của ông thầy, sau đó sẽ phân định ra nào là bực bội, nào là sợ hãi, nào là đau đớn hoặc thậm chí hạnh phúc. (Đúng thế đấy, hãy để cho thầy giáo của bạn biết đến cảm giác này với đám học trò tiểu quỷ!) Nhân viên trong bộ phận não giữa lo lắng sao 55 cho ông thầy giáo của bạn không quá sức hạnh phúc, đến nỗi suốt cả ngày chạy tới chạy lui với nụ cười ngớ ngẩn trên mặt. 5. Tiểu não Bộ phận này chịu trách nhiệm cho một tiến trình được sắp xếp tử tế của các chuyển động cũng như chịu trách nhiệm giữ thăng bằng. 6. Cuống não Đây cũng là một trạm thông tin có nhiệm vụ cung cấp thông tin về các phản xạ đang diễn ra đâu đó trong cơ thể của ông giáo. 7. Hypothalamus Cái văn phòng tổng hợp này canh chừng chuyện đổ mồ hôi, cao lớn lên, ngủ và thức, khát và đói của ông thầy giáo bạn. Đây cũng là bộ phận điều khiển hệ thống thần kinh. Đúng là một nhiệm vụ lớn lao cho một văn phòng nho nhỏ! 8. Các tuyến quả thông Xin chào, đây là hệ thống kiểm soát thời gian trong cơ thể, đã tới lúc dậy rồi! Reng Reng Reng 56 Không một ai biết rõ chuyện gì thật sự xảy ra ở đây. Rất có thể đó là hệ thống kiểm soát thời gian trong cơ thể đã ra lệnh cho ông giáo cứ sáng sáng lại tỉnh dậy, và giữ trạng thái tỉnh táo trong thời gian dạy học. Không, bạn đừng nảy ý định vặn sai chiếc đồng hồ này! Bạn thử làm nhà nghiên cứu não bộ Với những kiến thức về não bộ con người, liệu bạn có thể đoán trước kết quả của những thí nghiệm đáng kinh ngạc sau đây? Thí nghiệm số 1: Trong thế kỷ thứ 19, nhà nghiên cứu người Pháp Paul Broca đã cân 292 não bộ của đàn ông và 140 não bộ phụ nữ. Ông rút ra kết luận là một não bộ phụ nữ tính trung bình nhẹ hơn 200g so với não bộ của nam giới. Nguyên nhân nằm ở đâu? a) Phái nam thông minh hơn phái nữ. b) Con trai cứng đầu cứng cổ hơn con gái. c) Phái nam có đầu to hơn đầu phái nữ. Con gái Con trai Thí nghiệm số 2: Trong năm 1864, có hai vị bác sĩ người Pháp đã cân nhắc chuyện gì sẽ xảy ra với não bộ sau khi chủ nhân của nó bị chặt đầu. Một tình cờ của số phận dẫn tới việc chỉ sau đó một thời gian ngắn, một trong hai vị bác sĩ kia bị kết án tử hình. Ông hứa là sẽ nháy con mắt bên phải ba lần nếu còn hiểu được lời bạn đồng nghiệp khi người này bắt chuyện với ông. Cái thí nghiệm rùng rợn này đã cho kết quả thế nào? a) Cái đầu bị chặt lìa lè lưỡi ra trêu chọc. 57 b) Chả có gì xảy ra cả - vì não bộ chết rồi. c) Cái đầu bị chặt lìa chớp một lần con mắt bên phải. Thí nghiệm số 3: Trong trường hợp não bộ bị hư hỏng từng phần, người ta sẽ cắt rời các sợi dây nối kết giữa hai bán cầu não (hai nửa não bộ). Chuyện này sẽ gây hiệu quả như thế nào đối với bệnh nhân? a) Từ đó trở đi mỗi nửa cơ thể sẽ hành xử như một người độc lập. b) Họ trở nên thông minh hơn trước rất nhiều. c) Họ bỏ mạng. Chớp, chớp Nhưng sao anh ta chẳng thèm nói tiếng nào! sức ngăn bàn tay này lại. như thế đã có lần giơ tay tát vợ, trong khi bàn tay kia của anh ta gắng nữa thôi. 3a) Thật đáng ngạc nhiên, nhưng là sự thật: một bệnh nhân rằng, khi đầu bị chặt rời thì não bộ còn hoạt động tiếp được có 11 giây những vị trí hoạt động tích cực khác nhau. 2b) Các nhà khoa học tin khi trả lời những câu hỏi giống nhau, não bộ phái nam và phái nữ có nam giới, nhưng chúng nằm gần nhau hơn. Người ta nhận thấy rằng, thông minh như nhau thôi. Phụ nữ có số lượng tế bào não ngang với : 1c) Đàn ông và đàn bà cũng như con trai và con gái đều i ờl ả tr u Câ 58 Hãy tự thử nghiệm... xem não bộ của bạn mình hoạt động thế nào! Hãy thề thốt đảm bảo với đối tượng thí nghiệm của bạn rằng, thí nghiệm sẽ không làm ai đau đớn và cũng không khiến ai bị chặt đầu. Thật sự là không đấy! Còn bản thân bạn thì tự ý thức rõ điều này: • Mắt trái được nối với nửa não bộ bên phải, mắt phải được nối với nửa não bộ bên trái. • Mảng bên phải của đại não chịu trách nhiệm cho việc tìm đường, miêu tả đường đi. • Mảng bên trái của đại não chịu trách nhiệm cho những bài tính toán. 1. Hãy ghi ra giấy ít nhất năm bài tính khó và ngoắt ngoéo. 2. Viết một danh sách khác với ít nhất năm câu hỏi về chủ đề đi từ địa điểm này đến địa điểm khác, ví dụ như đi từ nhà đến trường. 3. Đừng để lộ cho đối tượng thử nghiệm của bạn biết được ý nghĩa của thí nghiệm này là gì. Cứ lẳng lặng đến đứng đối mặt với anh ta, dừng lại khi còn cách khoảng ba bước chân. 4. Đưa ra cho anh ta một bài toán, rồi ngay sau đó lại hỏi về đường đi, cứ thế lần lượt cho tới khi bạn hoàn tất cả hai danh sách. 5. Chú ý đến chuyển động của hai con ngươi trong mắt anh ta. 11x17 bằng bao nhiêu và trạm bưu điện gần đây nhất nằm ở chỗ nào? Chuyện gì xảy ra? a) Hai con mắt của anh bạn nhìn lên trên trước khi miêu tả đường đi và liếc ngang như người lác khi phải tính toán. 59 b) Khi làm tính hai con mắt nhìn sang phải, khi miêu tả đường đi hai con mắt nhìn sang trái. c) Khi làm toán hai con mắt nhìn sang trái, khi miêu tả đường đi nhìn sang phải. bởi việc nhìn. có thể tập trung thực hiện nhiệm vụ của mình, không bị phân tâm sẽ : b) Làm như thế, bán cầu não đang phải trả lời câu hỏi i ờl ả tr u Câ Hãy gây bất ngờ cho thầy giáo toán của bạn! Bạn có muốn làm ông thầy dạy toán cùng bộ não siêu đẳng của thầy phải ngạc nhiên một phen không? 1. Hãy hỏi thầy, 4 chia cho 47 kết quả là bao nhiêu. Hãy giữ bộ mặt tỉnh queo, làm như thể câu hỏi này chỉ vừa tình cờ xuất hiện trong não bộ của bạn. 2. Chú ý, đừng để thầy giáo sử dụng máy tính cầm tay. 3. Sau một hồi suy nghĩ dài lâu, chắc ông giáo sẽ trả lời bạn bằng một câu đại loại như 0,08 hoặc thậm chí 0,085. 4. Hãy cười thật hiền hòa độ lượng và giải thích: “Em không tin là kết quả này thật sự đúng đâu. Theo ý của em thì câu trả lời phải là 0,085106382 97872340425531914893617021276594468.” 5. Hãy tận hưởng cảm giác thích thú khi được nhìn một khuôn mặt ngỡ ngàng. 6. Nếu gặp may, bạn có thể cho rằng thầy giáo không biết bài tính này đã được giáo sư A. C. Aitken của Trường Đại Học Tổng Hợp Edinburgh giải. 7. Nếu không phải là một thiên tài toán học, chắc không còn cách nào khác là bạn phải học thuộc lòng đáp án. (Lời mách bảo: Sẽ dễ thuộc hơn, nếu bạn chia dãy số ra thành từng cụm ba hoặc là bốn số, học thuộc từng cụm rồi nối lại với nhau). Trò học hành bí hiểm Một trong những tiết mục nghệ thuật kỳ quặc nhất mà não bộ của bạn có 60 thể làm nổi, đó là trò học tập. Thật không thể nào tin nổi người ta phải học nhiều đến mức nào. Tính trung bình, một học trò mỗi ngày phải ghi nhớ đến mười khái niệm mới! Mà như vậy vẫn còn là chưa đủ đâu! Bhandanta Vicitsabi ở Birma học thuộc lòng cả 16.000 trang kinh phật. Nhà báo người Nga Solomon Veniaminoff không quên một thứ gì ông đã Trang 14763 là một trang đặc biệt hấp dẫn... từng nghe hoặc từng nhìn thấy trong đời! Nét chính yếu của việc học là ghi nhớ một thứ gì đó. Điểm kỳ quặc nhất Như chính bản thân ông đã nói cách đây 42 năm... trong vụ học hành này là các nhà nghiên cứu không biết rõ trí nhớ của chúng ta hoạt động ra sao! (Hoặc là họ đã có lần biết rồi đó nhưng sau đó họ lại quên đi…) Nhưng chắc chắn nó có liên quan đến các quy trình điện và hóa trong các tế bào não bộ. Hoặc một thứ gì tương tự như vậy. Những quy trình chẳng ai hiểu rõ… và rất, rất là kỳ quặc. 61 Lừa não bộ một phen Não bộ của chúng ta thông minh thật đấy, nhưng nó cũng dễ bị lừa. Hãy quan sát bức tranh dưới đây – cái lọ cắm hoa hay là hai bộ mặt người? Não bộ của chúng ta không quyết định được. Bạn đã biết chưa...? Một cú đập lên đầu có thể dẫn đến hậu quả trầm trọng cho não bộ. Người ta có thể bị mất trí nhớ hoặc thậm chí bị bất tỉnh. Não bộ tử tế trung thành của chúng ta sau đó có thể bị đảo lộn lung tung. Có một cô bé sau khi bị đập lên đầu như vậy đã chuyên viết ngược… mà viết ngược như vậy suốt một thời gian dài cho tới khi cái đầu đó bị va lần thứ hai, trong một cú xem bóng đá qua ti vi, khi cô bé vui mừng nhảy tung lên vì đội nhà thắng cuộc! Không phải trò đùa Cả hóa chất lẫn các loại thuốc giảm đau cũng có thể đánh lừa não bộ. Bạn không cảm thấy đau nữa, nhưng vẫn tỉnh táo. Khi sử dụng thuốc giảm đau liều mạnh, bạn có thể thậm chí bị ngất. Ai là người đã tìm ra thứ thuốc mê hấp dẫn đó? Ô, đó là một câu chuyện đớn đau! 62 Ngày trước, các bác sĩ thực hiện phẫu thuật không có thuốc mê. Họ cắt lìa một cái chân hoặc giật cả một bộ phận quan trọng ra khỏi cơ thể bệnh nhân mà con người tội nghiệp kia chỉ được ấn một cái khăn vào mồm, để không la lớn lên! Một thời rùng rợn đằng đẵng! Thế rồi nhân loại có được quý ngài Horace Wells. Connecticut, USA, 1844 Việc đó xảy ra trong một lần trình diễn loại gaz gây cười được ưa thích. Tất cả khán giả chăm chú theo dõi những gì xảy ra trên sân khấu. Chỉ trừ một người: Horace Wells. Vị nha sĩ có thân hình đẫy đà và luôn ăn mặc sang trọng đó đang bị hành hạ bởi nỗi khổ sở tệ hại nhất đối với một người trong ngành: Đau răng! Thật ngượng ngùng, sao lại chính ông, nha sĩ Horace Wells nổi danh, người phát minh ra một phụ chất cố định răng giả tuyệt vời, lại phải chịu đựng những cơn đau nhục nhã như vậy… Ông vất vả vật lộn với bản thân, gắng sức tập trung. Khí gây cười, hay nói theo cách các học giả thường gọi là Prô-ôxit Nitơ, đã được nhân loại phát hiện ra trước đó tròn 70 năm. Khí không chỉ kích cho người ta cười lên. Những ai ngửi phải nó, sẽ đột ngột trở thành một người khác hẳn: anh ta nhảy nhót, hát ca, đấm bốc, nói những chuyện linh tinh và thỉnh thoảng ngã lăn quay ra. Trong những đợt trình diễn giật gân như thế, người ta luôn phải có một hàng bảo vệ, bảo vệ khán giả trước cơn hứng khởi quá đà của những con thỏ thí nghiệm tình nguyện. 63 Đột ngột, có một anh chàng trên sân khấu nổi điên. Rồi một trận đánh nhau xảy ra, anh chàng bị thương – nhưng có vẻ như anh ta chả thấy đau đớn gì cả! - Anh ta mới sung sướng làm sao! - Horace Wells nghĩ và giơ tay đỡ cái má sưng vù của mình. Rồi đột ngột, não bộ ông sáng bừng lên, và lần đầu tiên trong buổi tối nọ, ông mỉm cười. (Dĩ nhiên là chỉ mỉm cười một chút thôi, bởi vụ cười cợt quả là chuyện khó khăn khi ta bị đau răng). Nếu khí cười có thể làm tê đi cảm giác đau, thì… có thể… chỉ là có thể thôi… Sau buổi diễn đó, Horace Wells đến gặp nhà tổ chức của chương trình với một lời đề nghị khá kỳ quặc: “Liệu ông có thể cho tôi vay một chút khí cười?” Ông muốn tự đánh mê bản thân mình rồi để cho một bạn đồng nghiệp nhổ răng! Vào thời đó, nhổ răng là một việc khủng khiếp, đi kèm với rất nhiều máu chảy và một ông nha sĩ cầm trong tay những cái kìm khổng lồ. Thế nhưng sau khi đã ngửi thứ khí kia vào người, Horace Wells không cảm thấy đau nữa! - Một kỷ nguyên mới cho việc nhổ răng đã bắt đầu! - ông sung sướng tuyên bố khi hiệu ứng của khí cười giảm xuống. Hay đúng hơn là ông muốn tuyên bố như thế, với hàm răng vừa bị tra tấn xong. Câu nói đó có lẽ nghe na ná như sau: Mo ki ngu cho vi nho ra da bà đà ! Đúng thế đấy, chính ông, Horace Wells, người bán thứ thuốc gây mê tuyệt vời này để trở thành danh tiếng và giàu có. Giàu có khủng khiếp! 64 Thế nhưng cái kế hoạch vĩ đại của ông đã đi vào ngõ cụt. Thí nghiệm sử dụng khí cười lần đầu tiên trước công chúng bởi một nha sĩ đã kết thúc trong thảm họa, bệnh nhân tỉnh dậy quá sớm. Ông ấy đã được ngửi quá ít khí. Ở một phẫu thuật tiếp sau đó, bệnh nhân bỏ mạng vì được ngửi quá nhiều khí. Vài năm sau, Horace Wells gặp một kết thúc đớn đau. Suốt quá trình thử nghiệm ông đã hít vào mình một lượng khí gây cười quá lớn, nên ông nổi điên. Năm 1848, ông tự tử. Mặc dầu vậy, ông không chết uổng phí. Giờ thì các phẫu thuật hầu như đều được tiến hành với thuốc gây mê (nhưng không phải là khí cười!) Cũng may làm sao, bạn không cần thuốc gây mê để chợp mắt mỗi đêm… Ngủ ngoan, con cưng, ngủ ngoan Khoảng cùng một thời điểm vào mỗi tối, não của bạn lại làm một việc kỳ quặc và bí hiểm. Nó buông rèm, kéo mành mành xuống và tắt đi một số công- tắc của nó. Đúng thế, nó đi ngủ. Trong suốt cuộc đời bạn, não bộ sẽ trải qua khoảng 20 năm trong trạng thái gà gật đó. Tại sao ư? Chà, kỳ quặc làm sao, cho tới nay người ta vẫn chưa hiểu rõ nguyên nhân! Nhanh lên - tôi muốn tắt công tắc đây! 65 Giấc ngủ: một bài học ba phần Để cho việc ngủ nghê của bạn trong tương lai trở nên ít bí hiểm hơn, sau đây có một bảng hướng dẫn. Bài học này chỉ được dạy trong các buổi tối, và các thầy giáo không hề khó chịu một chút nào nếu bạn vừa nghe vừa gà gật! Bài thứ nhất - Khi bắt đầu ngủ 1. Chú ý sao cho chỗ của bạn không quá nóng cũng không quá lạnh. Tốt nhất là bạn nên đi ngủ vào buổi tối tại một giờ cố định. 2. Nhắm mắt lại và nằm thật yên. Hãy gắng đếm ngược từ 1000 xuống. Hay bạn tưởng tượng, bạn đang nằm sưởi nắng bên một bãi biển đẹp tuyệt vời. 3. Bạn sẽ nhận thấy rằng, bạn không ý thức được rõ ràng việc bạn đang ngủ thiếp đi. Một số người có cảm giác rơi nhè nhẹ xuống dưới, rồi lại giật nảy mình lên, khiến họ phải bắt đầu lại từ đầu! Bài số 2 - Những việc gì xảy ra khi ngủ 1. Đây là thông tin quan trọng cho những ai thích ngủ. Khi bạn ngủ… • Nhiệt độ cơ thể bạn giảm xuống • Mỗi giờ, bạn mất khoảng 28 đến 42 gram trọng lượng • Mỗi đêm, bạn xoay mình khoảng 40 lần • Giữa chừng bạn có thể thức cho tới ba phút liền, sáng hôm sau khi tỉnh dậy không nhớ gì cả. 66 2. Bạn không cần phải dỏng tai lên để nghe xem liệu ngoài nhà đang có hiểm họa nào đe dọa hay không. Não bộ tự động làm điều đó giùm bạn. 3. Đây là những việc bạn không nên làm trong khi ngủ: • Mộng du - cứ 20 đứa bé lại có một đứa có thói quen này. • Ngáy lớn. Người ta ngáy khi nằm ngửa và ngủ há miệng. Khi hít hơi vào, những thành phần treo thõng phía sau vòm miệng sẽ loạt soạt lao xao như tấm mành trong gió. 4. Làm cách nào để khiến một người đang ngáy phải im lặng? Rất đơn giản: đặt một vật gì đó vừa cứng vừa tua tủa vào giường anh ta, ví dụ như một cái bàn chải sắc nhọn, khi nằm ngửa ra, chắc chắn anh ta sẽ tỉnh! khò khò 5. Sau chừng 90 phút khi ngủ thiếp đi, hai mí mắt bạn sẽ bắt đầu giật giật, nhưng các nối kết thần kinh đến với đa phần các cơ bắp khác vẫn tiếp tục ngủ, vì thế mà bạn không chuyển động được. Đó là lúc bạn bước vào vương quốc bí hiểm của những giấc mơ… Bài số 3 - Tìm hiểu đất nước mộng mơ 1. Chào mừng bạn đến với miền đất cổ tích không có thời gian và không gian, nơi mọi chuyện không thể trở thành có thể! 2. Những giấc mơ được gây ra bởi các tín hiệu từ dây thần kinh chuyển vào não bộ. Khi bạn thức, khu vực này sẽ lọc ra ngoài những tiếng động đều đều, nhàm chán – vì vậy mà sau một thời gian chịu đựng, bạn sẽ không 67 Em cầm tiền này đi mua kẹo cho cả lớp, Peter! Bla bla nhàm nhàm chán chán... còn nhận ra tiếng ồn giao thông hoặc thậm chí tiếng giảng bài đều đều của thầy giáo. (Sụyt! Nói nhỏ thôi!) 3. Đa phần các giấc mơ sẽ kéo dài từ 6 - 10 phút, kỷ lục thế giới là 150 phút! Trong suốt khoảng thời gian 20 năm ngủ nghê của đời mình, bạn có thể nằm mơ tới 300 000 lần! 4. Mỗi đêm, bạn bay nhiều lần vào đất nước mộng mơ. 5. Sau đây là một thông điệp tốt và một thông điệp tồi tệ. Thông điệp tốt lành: những giấc mơ đẹp xuất hiện nhiều gấp ba lần những giấc mơ khủng khiếp. Thông điệp tồi tệ: càng về sáng người ta càng dễ gặp ác mộng hơn. Nếu bạn đang đọc quyển sách này trong giường, hãy dành chương tiếp theo đây cho buổi sáng mai - nếu không bạn sẽ mơ thấy tiếng lắc rắc lanh canh của những bộ xương ma đấy! 68 Những khúc xương lắc rắc Trong các câu chuyện ma, người ta thường gặp những khúc xương kẽo cọt, răng rắc. Thế nhưng xương chạm lắc rắc vào nhau không phải chỉ để cho vui. Ồ, không đâu! Chúng lắc rắc, bởi vì xương là như vậy, luôn luôn lắc rắc. Xương có thể bị làm đau và có thể gãy, và một khi chúng được phủ bên ngoài bởi cơ bắp thì chúng còn đau nhiều hơn. Ngay cả đối với các nhà y học thì xương cũng là một chuyện đau đớn. Họ phải học thuộc lòng tất cả 206 khúc xương trên cơ thể con người! Sau đây là một bảng tóm tắt sơ lược. Nụ cười mỉm ma quái (răng không phải xương) Đừng sợ - ta không làm gì nhà ngươi đâu. Xương trụ Xương quay Xương sống (bao gồm từng đốt xương riêng lẻ) Xương mác Xương ống quyển Xương sọ (gồm 26 miếng ghép) Xương quai xanh Xương bả vai Xương ức Xương cánh tay trên (tên Latinh: Humerus cùng gốc Humor - Hài hước, nếu đụng vào nó bạn có hài hước nổi không?) Ngon quá! Thật ra thì cũng đơn giản, phải không bạn? 69 Bạn đã biết chưa...? Có những người có nhiều hơn 206 xương. Có người thì nhiều hơn người khác một cặp xương sườn, người khác lại có một ngón tay hoặc là một ngón chân được bổ sung thêm. Lệnh truy nã: Xương TÊN: Xương VỊ TRÍ: Tất cả các xương hợp vào nhau tạo thành bộ xương, chiếm khoảng một phần tư trọng lượng cơ thể con người. Xương được tạo bởi các sợi cứng và dính (“Kol lagenen”) chặt với nhau, được gia cố thêm bởi các hợp chất khác. TIN VUI: Bộ xương giúp cho cơ thể đứng thẳng và là chỗ cho các cơ bắp bám vào để kéo để co. TIN KÉM VUI: Nếu người ta lấy ra tất cả các chất khoáng của xương đùi, thì phần còn lại mềm đến mức có thể thắt lại thành nút. TIN GIẬT GÂN: Một khúc xương bị hãy thường sẽ tự lành. Nếu người ta lắp khít hai mảnh vỡ tại vết gãy, ở giữa sẽ mọc lên chất liệu xương mới. 70 Xương và cuộc sống bên trong nó Một số xương to và chứa ở bên trong một thứ chất liệu màu vàng giàu mỡ, những xương khác lại rỗng và chứa tủy sống màu đỏ - thứ tạo nên máu. Đối với bọn chó, đây là món ăn ngon thích nhất. Bạn có thể kiêu hãnh về tủy sống của mình, bởi mỗi ngày nó cung cấp cho bạn 200 tỷ tế bào máu mới toanh. Nếu quan sát một đầu xương qua kính hiển vi, bạn sẽ nhìn thấy rất nhiều chỗ hở nhỏ, lỗ rỗ như tổ ong ở bên trong. Những chỗ hở này được người ta gọi là “kênh Haver”. Chúng chưa rộng tới 1 milimet và bao quanh một sợi dây thần kinh hoặc một mạch máu. Cú thử nghiệm xương cho thầy sinh vật Ông thầy sinh vật của bạn biết được bao nhiêu về đề tài rất hấp dẫn này? Hãy ghi nhớ thật kỹ câu trả lời của những câu hỏi ngoắt ngoéo sau đây, rồi hãy đố thầy, quay cho ông đổ mồ hôi ra! 1. Trong số các xương sau đây, chỉ có một thuộc về bộ xương trong cơ thể con người. Đó là xương nào? a) Xương cụt b) Xương khuỷu tay c) Xương đuôi 2. Thứ nào thích hợp nhất cho việc nâng một vật nặng lên cao? a) Một cây gậy làm bằng đá b) Một cây gậy làm bằng bê tông c) Một khúc xương đùi trên. 71 3. Hươu cao cổ có 7 đốt sống cổ. Con người có bao nhiêu? a) 3 b) 7 c) 12 4. Một em bé có bao nhiêu xương? a) 206, y hệt như một người lớn b) 86 c) Trên 350 5. Có một dòng thầy tu xứ Tây Tạng sử dụng xương sọ làm chén uống. Một cái chén rùng rợn như thế sẽ đựng được bao nhiêu chất lỏng? a) Một nửa lít b) 1,5 lít c) Không đựng được chút nào hết – các chất lỏng theo hai hốc mắt chảy hết ra ngoài. 6. Những khúc xương nào tạo nên phần trong mắt cá chân, phần xương mà bạn có thể sờ thấy? a) Khúc dưới của ống quyển b) Xương mắt cá c) Phần trên của xương gót chân 7. Thóp là gì? a) Đó là một cái xương nho nhỏ hình hình quả thông trong ngón chân út. b) Một vị trí chưa được đóng kín trong xương sọ của một em bé sơ sinh. c) Một xương trông giống đài phun nước. 5b), 6a), 7)b. trình lớn lên, rất nhiều những xương nhỏ này sẽ mọc liền lại với nhau. đốt sống cổ của con hươu cao cổ dài hơn của con người. 4c) Trong quá cho tới sáu xương nhỏ nằm cuối cột sống. 2b),3b) Chỉ có điều những rả lời: 1a) Đúng, chính xác là như thế! Xương cụt bao gồm ba t Câu 72 Đánh giá kết quả kiểm tra • 0-3 câu trả lời đúng: Nói nghiêm trang nghe: Ông thầy đã bị lộ mặt đến tận xương tủy! • 4-5 câu trả lời đúng: Không đến nỗi tệ, nhưng ông thầy này không phải là một chuyên gia về xương. • 6-7 câu trả lời đúng: Có lẽ thầy giáo môn sinh học của bạn là một Osteo loge (tức là chuyên gia về xương và sụn). Sẽ chẳng đáng ngạc nhiên, nếu trong tầng hầm nhà thầy có nguyên một bộ xương người để dễ bề nghiên cứu! Bạn đã biết chưa...? Một Osteologe (chuyên gia về xương) là một người chuyên nghiên cứu xương để tìm ra những thông tin gần gũi hơn về con người vốn ngày trước là chủ nhân của bộ xương đó. Đây có phải là một nghề thích hợp với bạn không? Sau đây là một câu chuyện rùng rợn, giúp bạn xác định rõ xem liệu bạn có đủ khả năng thành người nghiên cứu xương hay không. Cuộc chu du của một xác chết Chuyện đó xảy ra vào ngày 7 tháng 12 năm 1976, trong một ngôi nhà hoang vắng ở miền Long Beach, California. Trong khi đang quay một bộ phim rùng rợn, người quay phim đã học được cách rùng mình. Khi anh muốn dọn dẹp một con búp-bê đang để vướng lối đi, tự nhiên con này bị gãy một cánh tay. Nhưng hóa ra, đó là một cánh tay người thật! Ở chỗ gãy nhờ nhờ hiện lên ánh xương… Cảnh sát khẳng định cái gọi là “búp bê” đó là một xác chết bị xử lý. Chuyên gia pháp y phát hiện thấy những dữ liệu thật rùng rợn như phim: Người này 73 đã chết bởi một viên đạn được sản xuất trước năm 1914, sau đó bị đặt vào thạch tín. Trong miệng xác chết người ta tìm thấy một đồng tiền xu sản xuất năm 1924. Cảnh sát điều tra xem ai là chủ nhân của xác ướp này. Đó là một lọat các ông chủ xiếc rong, đã lầm tưởng thân thể người này là một con búp-bê giống thật và đã trưng bày nó vào các dịp chợ phiên. Chủ nhân thứ nhất nhớ lờ mờ rằng ông ta đã mua con búp-bê hấp dẫn đó tại Oklahoma. Cảnh sát tiếp tục điều tra tại địa phương trên và tìm ra nạn nhân là công dân Elmer McCurdy, thuở trước vốn là một tay chăn bò kiêm kẻ cướp. Vào buổi sáng ngày 7 tháng 10 năm 1911, cảnh sát trưởng đã dẫn quân đi tìm McCurdy. Gã này tối hôm trước đã uống đầy một bụng thứ rượu Whisky ăn cắp được rồi qua đêm trong một nhà chứa cỏ. Người ta cử một chàng trai trẻ lần vào nơi trú ẩn của gã. - Ông cảnh sát trưởng muốn ông đầu hàng đi, McCurdy! - chàng trai kêu lên. - Cút xuống địa ngục! - kẻ bị truy nã gầm trở lại. Trong vụ đọ súng sau đó, McCurdy đã quyết liệt chống cự – cho tới khi hết đạn. Chính ông chủ nhà táng là người nảy ra cái sáng kiến (hay là tối kiến?) xử lý xác gã kẻ cướp này rồi mang ra trưng bày! Có không ít người quan tâm đến sản phẩm mới lạ nọ, thế nhưng chủ nhân khăng khăng giữ lại Elmer McCurdy. Ông ta chỉ bán “hàng” khi có một người đàn ông dễ thương xuất hiện, tự xưng là người em trai đã bị biệt tích lâu năm của Elmer McCurdy. 74 Ba tháng sau, thân người kia xuất hiện lần đầu tiên tại Texas, trong một buổi chợ phiên. Làm sao mà bác sĩ pháp y có thể chứng minh rằng đó chính là McCurdy? Sau đây là một bảng miêu tả tên cướp của năm 1911. Những dữ liệu nào trong bảng miêu tả có thể giúp bạn dựa trên các khúc xương mà nhận diện đối tượng? LỆNH TRUY NÃ KẺ CƯỚP ELMER McCURDY CÒN ĐƯỢC BIẾT ĐẾN DƯỚI CÁI TÊN FRANK CURTIS Ai quen biết gã đàn ông này? 1. Giới tính: nam 2. Tuổi: từ 29 đến 35 3. Cao khoảng 1,70 m 4. Râu rậm 5. Mũi mỏng 6. Mắt trũng sâu 7. Người gầy 8. Thuận tay phải triển hơn. của những người thuận tay phải sẽ có dấu vết của những cơ bắp phát thể gầy hay béo có thể hiện qua bộ xương. 8. Có, trên xương cánh tay dựa vào chiều dài của xương đùi. 4,5,6. Không thể sử dụng. 7. Có, cơ giới. 2. Có, theo tuổi tác một số xương sẽ mọc dính lại với nhau. 3. Có, rả lời: 1. Có thể sử dụng, phụ nữ có xương hông rộng hơn nam t Câu 75 Sau khi điều tra và xem xét các khúc xương, người ta tin chắc rằng đó chính là Elmer McCurdy. Bằng chứng cuối cùng là một tấm ảnh đã cũ của tên cướp, cho thấy sự trùng khớp của xương sọ. Và thế là cuối cùng, Elmer Mc Curdy cũng được mai táng một cách tử tế - gần 66 năm trời sau khi bỏ mạng! Những khớp xương linh động Bạn có khả năng trở thành chuyên gia nghiên cứu xương chứ? Vậy thì bạn phải biết cách sắp xếp và lắp ráp một bộ xương người sao cho đúng xịn. Cho vụ này, bạn cần các khớp : chúng nối các xương lại với nhau mà vẫn đảm bảo được độ linh hoạt trong chuyển động. Đây không phải là chuyện dễ dàng đâu nghe – trong cơ thể một người có tới trên 200 khớp! Sau đây là những dạng khớp quan trọng nhất: 1. Khớp dạng bản lề (khuỷu): Nó cho phép chuyển động trong hai hướng, tương tự như bản lề của một cánh cửa. 2. Khớp dạng xoay: chính loại khớp này giúp xương cựa có thể chuyển động lên trên hoặc xuống dưới cũng như sang hai bên. 3. Khớp dạng cầu: Qua dạng khớp này, các cánh tay và đùi có thể xoay hầu như theo mọi hướng. 4. Khớp dạng ổ trục: Ở dạng khớp này, xương nằm trên có thể chuyển động lên xuống và xoay sang bên. 5. Khớp dạng yên ngựa (ngón tay cái): Xương trên nằm như một anh nài ngựa trên yên cương. Nó có thể 76 chuyển động trong mọi hướng – mà không ngã xuống! Những dây chằng mạnh mẽ Bạn thử tưởng tượng, cứ mỗi lần ném xong một quả bóng thì cánh tay của bạn lại rơi ra khỏi vai! Cũng may, chuyện này không xảy ra, bởi có những dây chằng mạnh mẽ giữ chắc các khớp. Trên đời có những “người rắn” có thể uốn éo cơ thể của họ theo vị thế khó tin nhất, họ là người có dây chằng mềm dẻo. Tất nhiên là bạn chẳng nên thử bắt chước họ làm gì! Nhưng chí ít ra thì các dây chằng này cũng giúp cho bạn vòng được tay ra sau lưng mà gãi! Hãy thử xem, và nhớ đừng làm trong giờ học! Dịch sang trái một chút, xuống thấp hơn một chút, aaahhhaa, đã quá! Được bôi trơn hoàn hảo Thật đáng ngạc nhiên, các khớp xương không rít lên ken két hay kêu cọt kẹt khi bạn chuyển động. Bạn có thể rón rén đi qua sau lưng một ai đó mà không bị phát hiện, bởi mỗi khớp xương quan trọng trong cơ thể bạn đều được ấp ủ trong một lớp chất lỏng. Ngoài ra, các đầu xương được phủ một lớp đệm bằng chất liệu xương mềm (sụn). Sụn cũng là thứ làm nên sống mũi của bạn đấy. Bạn muốn biết xương sụn là gì ư, tốt nhất là hãy ăn món gà rán! 77 Những sợi dây tuyệt vời: Các cơ bắp Dù các dây chằng của bạn đàn hồi tới mức nào chăng nữa mà không có cơ bắp bạn cũng không chuyển động được. Tin tốt lành: cơ thể bạn có tới trên 600 cơ bắp. Tin tồi tệ: các cơ bắp này dễ bị đau, bị co cứng (chuột rút)! Lệnh truy nã: Bắp thịt, cơ TÊN: Bắp thịt VỊ TRÍ: Nằm dưới da, cũng như bao quanh nhiều cơ quan nội tạng. TIN VUI: Chúng luôn sẵn sàng hoạt động, nghiền nát thức ăn và đẩy thức ăn qua ruột, bơm máu, v.v... TIN KÉM VUI: Các cơ bắp có thể co mạnh đến mức xương bạn bị gãy. Thế nhưng cũng may mà chúng có các cơ quan cảm biến, chuyên ngăn chúng làm điều đó! TIN GIẬT GÂN: Nhờ các dây chằng và gân, các cơ bắp được lắp bám chắc chắn vào các khúc xương. Và một sợi gân chỉ đứt khi bạn treo vào nó một trọng lượng tới 58 tấn! Nắm quyền điều khiển cơ bắp của mình Để có thể điều khiển tốt các bắp thịt trên cơ thể, đầu tiên bạn phải tìm hiểu về chúng kỹ càng hơn. Nhớ nhé, thật kỹ... 78 Nếu cắt ngang một bắp thịt, bạn sẽ thấy nó bao gồm các bó sợi mỏng và dài. Nếu nhìn gần hơn, bạn sẽ thấy một sợi như thế được tạo bởi nhiều sợi nhỏ Tuyệt thật - nhưng bây giờ bạn có thể kéo ống tay áo xuống được rồi! có tên là Fibrillen. Sợi cơ Fibrillen Hãy chuyển động cơ bắp 1. Hãy xin não gửi qua các sợi dây thần kinh của bạn một tín hiệu ra lệnh đến một cơ. Chú ý rằng, sau đó các sợi Fibrillen nhỏ xíu sẽ co ngắn lại. 2. Kiểm tra xem bạn có đủ đường trong máu không, bởi vì cơ bắp cần năng lượng. 3. Nó nhận được lượng năng lượng cần thiết qua việc xẻ nhỏ các phân tử đường. Trước khi chuyển động một cơ, bạn cần phải biết thêm vài việc khác… Các dữ liệu về cơ bắp 1. Các cơ có những cái tên rất phức tạp nên người ta nghe rồi sẽ quên ngay. Liệu bạn có thể nhớ tên những cơ sau đây? """