🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Chuyện nhỏ Sài Gòn
Ebooks
Nhóm Zalo
DAM HA PHU
DAM HA PHU Mn muai hai tu6� Mn tu Nha Trang va 6 luon l�i Sai Goo hai mtrai b6n nam nay, so thich la di �i va vilt lach, aa tung di toan Vi�t Nam ma chua di ha Sai Goo, da tung vilt du m9i thu ma chua vilt du vc Sai Goo, da tung ycu m9i nai ma chua ycu trQO Sai Goo.
Dam Ha Phu, da tung vilt vc Sai Goo trong Clmyp, nho Sdi t xe cap cuu cha mot b¢nh nhan viem mang nao tu b�nh vi�n Khanh Hoa chuy�n vi¢n vao Sai Gon. Toi nho nhu in khi nguoi tai xe I.in d.iu vao Sai Gon da di vao duong mot chieu va bt hang lo;;i.t xe g.:in may suyt dl,lllg phai, d6 la I.in d.iu tien ca toi va anh tai xe c6 khai ni�m "duong mot chieu", hie d6 toi van luon h,r h6i
5
DAM HA PHU
nhfmg nguai. muon di chieu nguqc l<:'li cu.a con ducmg thi h9 se di nhu the nao. Sau nay thi toi biet, nhfmg con ducmg 6 Sai Gem nhu song, doi khi d� trove m◊t cho cu, b<:'ln phai di m◊t con song khac.
Toi nh6 minh da thao cai nh�n hai chi vang tren tay d� nhet vo v6 vi nghe n6i cu6p 6 Sai Gon s.in sang chc}t tay b<:'ln chi d� cu6p m◊t chi vang. Sai Gon, v6i toi ngay ay, nhu m◊t chon nao nhi�t nhieu hi�m nguy va C<:'1-m b�y, nhu m◊t cai chq kh6ng 16, noi ma b<:'ln nghi minh se den khi du mum tam tu6i.
Ngay d6, an tuqng dau tien cu.a toi la Sai Gon qua 16n va qua dong.
Toi bay gio, an tuqng cu.a toi cung v�n la Sai Gon qua 16n va qua dong.
Sai Gon 16n. Toi d6 n6 phai 16n hem ca Singapore hay Hong Kong. Tu ru<)ng d6ng Hoc Mon menh mong ra den bi�n Can Gia b<:'lt ngan rung ng�p mc}n, tu vuc':m trai cay Thu Due noi tieng Ch<:'1-y mtit den mi�t Binh Chanh xa xoi, 6 dau cung la dat Sai Gon. Cau n6i an tuqng nhat ve Sai Gon toi nghe tu m<)t ong gia da 40 nam Ch<:'1-y xe xich 16: "Khong ai dam VO ng'-:fc n6i minh biet het dat Sai Gem".
Sai Gon dong. Ngoai duc':mg, trong chq, hang quan ... deu ngun ng1,1t nguai.. Tu khu Chq Lon day nguai. Hoa n6i tieng Hoa den khu Dan Sinh kiem cai gi cung c6, ma gia nhu khong c6 nguCY.i ta cung kiem cho b�ng duqc d� lam b<:'ln vui long. Tu nhfmg duc':mg pho luon tap n�p nguCY.i xe den muc b<:'ln t1! h6i li�u nguCY.i Sai Gon c6 ai 6 trong nha khong, hay tat ca deu dang 6 ngoai duc':mg,
6
OSAIGON
den nhung cai chq ban buon du lo�i m�t hang thau dem suot sang. Dau dau cung day nguO'i, cang ngay cang dong. Toi dam ca r�ng hon phan mia so nguO'i b� g�p 6 Sai Gem deu khong phai la nguO'i Sai Gem chinh goc. HQ den tu dau d6, nhu toi.
0 Sai Gem c6 m◊t thu khong khi khac, khong giong bat cu noi dau, c6 le duqc quanh d�c b6i b1=1i, kh6i, b6i mui m6 hoi, mui d6 an, b6i tieng xe, tieng nguO'i, b6i muon ngan thanh am, mau s.ic ... ma m◊t khi da quen hit tho v6i n6, b�n se khong bao gio quen duqc, neu khong n6i la kh6 ma rm xa duqc.
0 Sai Gem, dat dung n�p vao n6 du m9i h�ng nguO'i, tu anh tri thuc han lam den chi ban tron nuoi mi�ng deu cam thay dat nay d� song hon cho khac, tu gi6i ngh� si c6 tai va bat tai den may ba buon thung ban bung deu nuoi m('mg l�p nghi�p noi manh dat l.im nguO'i nhieu xe nay. Tat ca deu c6 th� nh�n minh la nguO'i Sai Gon, ho�c khong nh�n cung khong sao, Sai Gon khong so do xuat XU cu.a b�n, co h◊i va rui ro chia deu cho moi nguO'i.
0 Sai Gon, b�n hay chung kien nhung tai n�n giao thong nho nh6 do xe may, thuong ca hai hen va ch�m deu tv d\ffig xe len, nhin ng6 xe cu.a minh, xuyt xoa vai tieng r6i n6 may xe, h6i tham nhau m(>t cau cho c6 r6i m�nh ai nay di. 0 Sai Gon, thinh thoang c6 nguO'i ch�y theo b�n ngoai duong chi d� nh.ic b�n nh6 g�t chan chong xe ho�c coi chimg ht rot cai vi loi 6 hii quan sau ma khong can quay dau nhin b�n d� nh�n m◊t cai g�t dau cam on.
0 Sai Gon, b�n d� thay nhung quan xa t�m bq va toi 7
DAMHAPHU
gian den khong nga, nhieu quan ca phe chi v6i m(H cai Ion bo htic lam bieu tuqng v�y ma m(>t ngay ban khong du6i ba tram ly ca phe b�ng each bung den t�n nai, c6 m(>t xe banh mi nho chi ban buoi chieu toi ma doanh thu h{tng ngay len den ca chvc tri¢u, c6 m(>t ba chi ban nu6c sam via he ma sau ba nam da mua duqc can nha m�t tien to v�t 6 chinh nai ma ba xin d�t xe nu6c sam cua minh. Thuong hi¢u la thu khong ma ho 6 Sai Gon, n6 duqc bao chung b�ng doanh thu, b�ng tam long ngum Sai Gon.
0 Sai Gon c6 nhieu b,,m tre mc)c do nhu Tay, ngoi 6 ca phe may l�nh v6i laptop tru6c m�t va viet don xin vi¢c, nhung cung c6 nhieu b�c trung nien m�c quan dui u6ng ca phe c6c &via he ban chuy¢n xay cao 6c cho thue. 0 Sai Gon b�n c6 the xin lam phv vi¢c 6 bat cu dau ma luong thang van b�ng m(>t ke toan m6i tot nghi¢p d�i h9c, ngum ta c6 the mua cung m(>t m6n do v6i gia chenh 1¢ch nhau den ca chvc Ian ma khong he ay nay. Ngum ta luon c6 cam tu&ng ca Sai Gon dang v�n hanh vi tien nhung ngum Sai Gon thi l�i khong he coi tr9ng chuy¢n tien b�c.
C6 nhieu nua, nhieu thu nua 6 Sai Gem toi muon viet ma van khong viet duqc, toi xin ket b{tng m(>t cau chuy¢n nho, cua toi.
Cong vi¢c dau tien ma toi lam de sinh nhai 6 dat Sai Gon nay la lam boc xep 6 cang. Hoi d6, hang h6a nh�p tieu ng�ch nhieu ma phuong ti¢n rnlng h� con it nen 6 cang c6 rat nhieu boc xep, chting toi lam va duqc tra tien cong theo 16 hang. M(>t bua t6i n9, chung hon mum gia,
8
OSAIGON
troi mua 16n, toi d9p xe tu cang ve sau ca lam. D6i, 19nh va m�t lam toi la di, toi tap d9i xe d9p vao mot mai hien va ng6i b�t xuong, ngu thiep di.
Dot nhien toi chc;rt thuc vi tieng cua siit keo ra, mot nguoi ph1,1 nu mCY cua va h6i tham toi bang gic;mg Nam be, rat phtic h�u. Ba mCY r◊ng canh cua cho toi vao, ba dua cho toi m◊t cai ao de thay va trong ltic toi con chua ktp hieu ra hoan canh cu.a minh thi chi it phtit sau, ba l9i xuat hi�n v6i mot to mi g6i nghi ngtit kh6i, toi nh& con c6 ca may c9ng ngo. Ba chi n6i g9n: "Ne cung, an dzo la phe lien ha". Ma thi�t tinh, an het to mi tv nhien toi thay "phe" qua, c6 le vi v�y, tu d6, toi khong nghi minh c6 the song CY dau tot hon manh dat nay. Toi "phe" luon tu d6 den gio.
Toi chtu khong the nh& can nha ay, n6 na.m dau d6 tren duong Ly Chinh Thiing. Toi cung chtu, khong nh& n6i guong m�t nguoi ph1,1 nfr ay, nhu m9i nguoi ph1,1 nfr CY thanh pho nay. B9n dung n6i toi vo on. 0 Sai Gon, n6i chuy�n d6 chi nh�n dugc mot cai khoat tay va cau tra loi trot quot: "Chuy�n nh6 ma, b6 di. On nghia gi c�u ai".
R6i toi cung gitip mot nguoi khac nhu the, r6i toi cung n6i gi9ng Sai Gon, toi cung khoat tay khi nguoi ta cam on: "Chuy�n nh6 ma, b6 di. On nghia gi c�u ai".
Sai Gon la mot manh dat 19 ky. N6 lQ ky den n6i nguoi ta nh& ve n6 khi dang & trong long n6. V�y d6.
Chuy�n nho o Sai Gon
1.
D6 la m◊t con hem kha r◊ng rai & giua nhtmg hai dau thi nh6 xiu, chi chc,1y l<;>t chiec xe may, hem n6i hai tn,1c duong chinh & qu�n Ba. Trong hem nha cua san sat, nha mm xay cao ba b6n tang cung nhieu ma nha cu, mai ton gac g6 cung sin sit, c6 may nha rat cu, nhin ki�u la biet n6 da nam bay Ch\lC tu6i doi. Nhieu nha dung phia tru6c d� buon ban nh6, ban d6 an u6ng ho�c tc,1p h6a, nhieu nha m& ti¢m g◊i dau ho�c sang hon chut thi d�t bi�n cong ty ma chiing c6 may nhan vien. Dan cu trong hem hau het deu biet nhau, cung c6 m◊t vai nguoi m6i d<;>n t6i ho�c thue nha trong hem nhtmg h<;> nhanh ch6ng lam quen v6i cu dan hem.
Ba chu nha tr<;> cua toi duqc g<;>i la cu dan lau doi nhat cu.a hem, hon sau muoi. nam. Ba la nguoi cat nha dau tien tren dat nay. Bak�, luc ba vo Sai Gon nam muoi sau tu6i, ca nha ba di tren m◊t cai ghe. Luc d6 hem nay, tu dau den cu6i, la m¢t con rc,1ch r¢ng va sau, boi. chimg vai Ch\lC sai m6i sang bo, tuy thong v6i nhieu rc,1ch khac nhtmg nu6c & rc,1ch nay lc,1i trong veo, day toan cat. Bo ben nay, ch6 nha tr<;> toi &, la m¢t cai ben thuyen tap n�p su6t ngay dem. Cha cua ba da dl:lllg cai choi dau tien
lO
CHUYE,N NHO O SAIGON
tren ben, dung ch6 can nha bay gio, hie d6 ban dem gi6 tu nhung con ri;lch th6i 16ng l(>ng den n6i muon cuon bay m9i thu.
C6 nhieu song ri;lch, nhieu dam lac, nhieu rung dua nu6c da bien mat, nhuong ch6 cho pho xa va nhung con hem day nha, day nguoi, o Sai Gon.
2.
6 m<)t showroom sang tr9ng cua m<)t hang xe hoi n6i tieng ma gia cua m<)t chiec xe n�m ngoai kha nang dem cua nhieu nguoi, vao m<)t bu6i trua troi nfug g�t
ben ngoai nhung ben trong vach kinh cua cua hang thi mat li;lnh. Anh nhan vien ban hang tu6i con rat tre, mc)c d6 vest v6i ca Vc;lt va giay da bong l<)n dang ng6i xem tivi.
C6 m<)t ong lao di b9 ngoai duong, dung lc;li r6i mo cua di vao showroom. Trang ong c6 ve khong duQ'C kha gia Mm, tuy cung v�n ao sa mi ng�n tay cu va m<)t chiec quan kaki da nga mau. Ong lao bu6c vao, dao melt nhin
m<)t luqt r6i chip tay sau lung di den nhung chiec xe duqc trung bay sang trung va belt dau coi coi ng6 ng6. Anh nhan vien ban hang b�t d�y di theo ong lao, anh di nh� nhang va to ve Itch Sl,I. Anh gQi ong lao la ngoc;li. Ngoc;li oi, ngoc;li a. M6i Ian ong lao dung lc;li o m<)t chi tiet anh ban hang lc;li d� nghi duqc cho 6ng xem ro hem, anh mo cua tru6c, cua sau, mo n�p capo d� cho ong lao xem. Khi ong lao to y th�c m�c v� m<)t chi tiet nao d6 thi anh lc;li nh� nhang giai thich, ong gia cu g�t gu ling nghe nhung c6 ve khong hi�u may.
11
DAM HA PHU
Di m(>t hoi cung m6i, anh ban hang mCYi ong lao l?i ch6 sofa co cai ban kieng S?Ch bong va mCYi ong dung ca phe, lo?i ca phe da pha s.in thoi. Mai sau ong gia noi v&i anh: "Qua thay ch6 nay ban xe hoi sang trc;mg qua, l?i co may l?nh nen qua VO xem choi, ch6 cai xe nay ca dong ho qua gom tien l?i cung mua khong n6i". Anh nhan vien van rat Itch s1,1: "D? con biet, s.in ngo?i VO choi thi con gi&i thi�u luon d� ngo?i coi xe, dau phai ai VO coi xe cung mua dau ngo?i". Anh cum, coi b(> hien kho.
3.
M(>t goc nga tu, giao 1¢ giua hai con ducmg thu(>c lo?i dong nhat nhi Sai Gon, noi thucmg xuyen bt k�t xe, nhat la vao gio cao di�m. Ben canh sat giao thong phan cong hai anh Si quan den tr1,1c 6 nga tu nay d� giai quyet n?n un t.ic va XU ph?t may phucmg ti�n ch?y �u, nhat la may chiec xe hoi qu�o trai sai lu�t.
Hai anh Si quan canh sat nay co le thu(>c lo?i vat va nhat trong nganh vi hau het thCYi gian ca tr1,1c hai anh deu phai dung ngoai ming ho�c ngoai mua d� phan lu6ng va dieu chlnh den tin hi�u, chi can hai anh v.ing bong m(>t hie la m9i phucmg ti�n l?i di chuy�n h6n d(>n va cai nga tu l?i nui nui m(>t m6 xe CQ.
Ch6 hai anh thucmg dung tr1,1c co m(>t cai tu di�n chim, hie nao cung co nu6c uong. Sang s6m thi co ca phe, n.ing len thi tra da, chieu thi co nu6c da chanh ... M6i khi uong het nu6c thi anh si quan tre hem l?i bang
12
CHUYJ;,N NHO O SAi GON
qua duong dem tra nhung cai ly cho m(>t quan c6c gan d6. Quan c6c le duong nhung hie nao cung c6 khach ng6i.
Lat sau ba chu quan l<;'ti tat ta bung qua cho hai anh canh sat mQt m6n thuc uong moi, dung hie toi dung gan d6. Anh sI quan 16n tu6i hon quay qua n6i, hinh nhu cot d� cho toi nghe: "Ba nay ba cho h,li toi uong nu6c mien phi ca thang nay, n6i hoai ma hong emu cam tien, mai ma khong lay tien la h,li tui khong uong nua nghen ba". Ba gia cuoi 16n, ha ha: "May chti lam vi�c C\fC kh6, tui dai mieng nu6c, chuy�n nh6 xiu ma, may chti uong cho tui dzui".
4.
Nhung ngay Sai Gem troi rning git, di ngoai duong hay thay may thung ghi "tra da mien phi", ai muon uong thi uong. Dan xe om, xich 16 la khoai may thung tra da mien phi nay lim, ghe lay cai ly nhva, r6t uong ung \fC r6i cu v�y di, khong can phai cam an, c6 ai dung d6 dau ma cam an.
M(>t Ian ong xe om ch& toi di cong chuy�n xin phep tap v6 le uong ly tra da, toi m6i biet la c6 tra da mien phi.
D6 la thung tra da mien phi toi thay dau tien, n6 & gan b�nh vi�n 115, m�c du n6 khong c6 bang ghi "mi�n phi", chi thay m(>t thung tra da d� ngoai duong, ai qua l<;'li neu biet cu tv dong r6t ma uong. Uong het c6 nguoi ra cham tra, cham nu6c, bo da VO.
Toi hoi ong xe om, tra da mien phi ki�u vay c6 13
DAM HA PHU
' ,l ' nhieu khong chti.. Ong n6i cung nhieu, khti.c nao cung c6, my minh biet ch6 ma ghe uong, troi ming vay c6 ly tra da cung da 1�m chti.. Tui khong phai ngheo den muc can phai uong tra da mien phi, tui uong bt thay khoai v�y thoi. Nguoi ta co long, minh cung mat lay.
5.
"Bay gio dm to bao len la du, het muon coi bao," cau nay cua m9t d<:'li gia 6 Sai Gon. Di,'1.i gia nay c6 le da ve huu, con cai da thanh di,lt lay vq lay chong 6 rieng het. Di,'1.i gia nay thuong hay ngoi 6 quan ca phe c6c le duong cua m9t ba gia, toi g9i ong la d<:'li gia vi cai dang sang tr9ng v6i mai t6c bi,lC tning va quan ao chinh te Cl.la ong, du chi la ra le duong uong ly ca phe. Sang nao ong cung c6 mc)t, du n�ng hay mua.
Sang nao ngoi 6 quan ca phe di,li gia cung mua bao, ch�c ch�n la c6 Tu6i tre, Thanh nien, Nguiri lao d¢ng, Cong an, Phdp lutjt... thinh thoang ong mua to t<:'lp chi hoc)c nguy�t san. Di,li gia chi mua bao cua hai nguoi, m9t con be va m9t thclng be quen, bua dua nay bua sau dua kia. Hai dua tre ban bao khong bao gio ci,lnh tranh nhau quyet li�t hoc)c to ra gianh moi, chti.ng vui ve cung ph1,1.c Vl,l m9t vt khach hang. Di,'1.i gia mua rat nhieu nh�t bao nhung lti.c ra ve chi di tay khong.
Sau nay, khi c6 dtp ngoi 6 quan ca phe c6c d6 trong m9t bu6i sang toi m6i biet. Neu horn d6 di,li gia mua bao cua thiing be, sau khi lu&t qua vai tin tuc quan tr9ng, ong gap to bao l<:'li nhu cu va dem cho con be di
14
CHUY�N NH6 0 SAi GON
ban tiep va ngugc l�i, neu mua cua con be thi ong se dem cho th�ng be d� n6 di ban cho nguai khac, tien thi ong v�n tra du.
6.
"Cho nhieu cung duqc", cau nay ai 6 Sai Gem ch.le la biet, chic thlnh thoang c6 nghe, nhat la khi di taxi, xe om, xich 16 ... neu la khach di quen roi ho�c quang duang gin qua kh6 tra gia thi bac tai se n6i v�y: chti (co) cho nhieu cung duqc. N6i v�y chu ai danh long cho it, vi nhu dung ra bay ngan thi khach se dua mum ngan cho cha.n tien.
06 cung khong h.in vi it tien qua ma n6i v�y, cung c6 khi nhieu thu gia tri hon nguai ban cung n6i: cho nhieu cung duqc. Nhu chuy�n c6 co giao no d�y van 6 m◊t truang cap hai, co n6i tieng la thuong hoc tro nhu con, hoc tro luon den nha co d� hoi bai, d� hoc nh6m ho�c doi ltic c6 chuy�n gi buon cung kiem co d� n6i chuy�n. M6i buoi sang co giao hay di chg 6 gin nha d� ti�n vi�c cam nu6c. Trong chg c6 rat nhieu nguai ban hang biet co la co giao, va h9 thuang goi luon la "co giao". Nhieu khi co giao cung kh6 XU v&i cac ba, cac chi trong chg, ho cu bo VO gio co khi thi con ca, khi thi b6 rau, khi thi ki thit ... khi co doi tra tien thi he;> khong chiu lay ho�c n6i: co giao cho nhieu cung duqc.
Sai Gon la v�y, cho nhieu cung duqc.
15
DAM HA PHU
7.
Ong la thuang binh, thuang binh cu.a che de, cu, 6ng bf thuang ga.n ngay Sai Gem giai ph6ng 30 thang Tu 1975. Sau ngay thong nhat, dat nu6c giai ph6ng, 6ng lam nhi�u ngh� de sinh song va de nu6i ba dua con an hQC. Me,t la.n n9 6ng lam c6ng vi�c bao v� & m◊t nha hang vao bu6i toi, d6 la m◊t nha hang 16n, kha sang tr9ng va c6 rat nhi�u nhan vien. ThtJC chat c6ng vi�c cu.a ong la chuyen ddt xe va coi xe cho khach den an nh�u ma th6i. Chu nha hang la m()t nguoi dan 6ng kha gia va cu XU rat duqc.
M◊t horn c6 chuy�n. Dem khuya khi nha hang chm1n bf dong cua va m9i nguoi cung chu�n bf ra v� thi c6 m◊t nh6m nguoi hung du cam ma tau xong vao nha hang truy sat nguoi chu. Nguoi dan 6ng tuy kha cao to va nhanh nh�n nhung kh6 long chong Cl! v6i ban nam
ten giang h6 sat thu chuyen nghi�p, tat ca m9i nguoi bo ch?y tan lo?n. Ong thay v�y kh6ng duqc nen thay vi bo ch?y thi 6ng l?i dung ra bao v� chu minh, vua do don vua diu anh nay bo ch?y, Nha Sl,l gitip sue cu.a 6ng, n?n nhan thoat than duqc tuy bf thuang nh�, con ong thi bf hai nhat chem rn)ng ma m◊t nhat sau nay lam 6ng khong the cu d¢ng canh tay phai.
Nguoi chu nha hang sau Vl,l d6 mang an 6ng lc\m, du 6ng nhi�u la.TI n6i: "Chti ai, t6i lam c6ng cho chti thi phai bao v� chti th6i, an nghia gi ma chti cu n6i hoai". Va tuy 6ng da nhi�u la.n tu choi nhung nguoi chu nha hang va.n mua cho 6ng m◊t can nha nho, chu cap h�ng
16
CHUYtN NH6 0 SAi GON
thang du nuoi ca gia dinh ong va cho tien ba dua con ong an h9c.
Chuy�n xay ra da lau r6i. Hom qua toi ng6i trong ngan hang, ng6i keben c�u con trai Ion cua ong va duqc nghe cau chuy�n nay. C�u n6i: "Chu d6 siip di My r6i nen bua nay chu keu con ra ngan hang mCY tai khoan d� mai mot chu chuy�n tien ve".
8.
Chuy�n nay nghe m<)t b9n sinh vien m6i ra truong k�. B9n n6i tru6c nha b9n ngheo liim, m� b9n ban ve so CY qu�n Tam va b9n cung di ban pht.1 m�, neu b9n h9c bu6i sang thi se pht.1 m� ban bu6i chieu va nguqc l9i, nha chi c6 hai m� con, thu nh�p tu ta ve so chi du d� hai m� con trang trai CUQC song, van rat kh6 khan.
C6 m<)t chu thq h6 CY gan nha, n6i la gan nha chu thvc ra la CY m<)t cai choi trong m<)t con hem sau ch9y sat ba kinh, chu nay moi bu6i chieu sau khi nh�u suang suang thuong hay mua ve so cua hai m� con c�u. Chu thq h6 mua khong nhieu, moi Ian chi mua hai ve, nhung dieu dang nh& la sau khi tra tien hai ve thi chu se cho l9i c�u m<)t ve, va luc nao cung can di;in biing cai gi9ng le nhe hai men: "Nh& giu l9i hen may, phai thi cung d6i doi".
Va c�u d6i doi thi�t, m<)t Ian ci;ip ve so dµm m�nh da trung giai d<)c diic. Nguoi vq cua chu thq h6 khi biet ch6ng minh trung so d<)c diic da n6i long tham va muon doi l9i ta ve so ma chu da cho c�u bu6i chieu tru&c d6.
17
D.AMH.APHU
Nhtmg chti thg ho kien quyet khong doi l..ii, chti n6i phan ai nay hu6ng, chti con dung tien trting so dai ca x6m mot bua nh�u linh dinh.
C6 von, m� c�u khong ban ve so nua ma chuy�n ra ma quan ban do an sang va tu d6 cuoc song cu.a hai m� con kha hon tru6c rat nhieu. Rieng chti thg ho thi van lam thg ho, bay gio chti mua ve so cu.a mot nguo:i khac nhtmg cai t�t cu van khong b6, mua hai ve va cho l..ii nguo:i ban mot ve. Chti luon dc).n: "Nh6 giu l..ii hen may, phai thi cung d6i do:i".
9.
Ong ch..iy xe om 6 qu�n Muoi nhung nha ong thi 6 t�n nga tu An Suong, vg ong ban ve so 6 mot ch6 quen da muo:i may nam nen ong thuong d�u xe om ke ben ch6 ba ban. Hai nguo:i mang cam theo an bu6i sang va bu6i trua, bu6i chieu thi tra ve som roi cung ve nha nau cam an. 0 do..in duong d6 ai cung men ong ba, mot phan vi hQ dang men, mot phan vi tinh vg chong van mc).n nong du den tu6i gan dat xa tro:i.
Que ong ba 6 C�n Gim)c. Bua n9 toi thay c6 nguo:i trong dang nhu 6 que len, ch..iy xe may toi ghe cho ong
ba gia hai con ga, mot buong chuoi va mot gi6 d�m day ca tre phi, con nao con nay m�p ti, vang 6ng. Toi to mo h6i: "Ba con duoi que gm len ha chti?" Ong cuo:i, n6i: "Dting 6 que gm len nhung ma hong phai cu.a ba con, th�ng d6 n6 chiem dat cu.a tui d6 ch6''.
Nha ong c6 nhieu anh em, cha ong ltic tru6c khi 18
CHUYtN NHO 6 SAIGON
mat c6 chia cho ong ba cong ru<)ng 6 que. Ru◊ng dat phen l<:'li bt nu6c m�n xam thl,IC nen m◊t nam chi trong duqc m◊t V\l ma l<:'li c6 mu.a tning mu.a that nen ong b6 d6 len Sai Gem ch<:'ly xe om. Ru◊ng b6 hoang l<:'li n�m xa x6m nha dan nen khong ai coi. M◊t I.in ong ve que va phat hi�n ru◊ng cu.a minh c6 nguoi chiem mat. D6 la m◊t gia dinh ngheo, rat ngheo, hai vq chong va bon dua con nheo nh6c, tru6c h<;> song theo ghe thuang ho nhung cai ghe nat qua nen ca gia dinh dcit nhau len ba kiem dat hoang l�p nghi�p, cung da bt du6i cung duang m6i t6i day. D1,Ing cai choi 6, trong ba thu lang nhang, nuoi con ga, con ch6.
Mai dau ong cung lam cang, thua len xa roi nha ba con t6i doi ktch li�t lcim, nhung do dat nha ti.r xua kh�n hoang khong c6 giay ta, hie chia cung khong l�p di chtic nen kh6 n6i ly. Roi ong phat hi�n ba vq minh bt ti�u duang rn)ng nen thoi gian con l<:'li cu.a ong chu yeu 6 ben ba, ong khong thiet doi dat nua. M◊t lan ve que dam gio, ong da ky giay cho gia dinh ngheo n<;> ba cong dat luon.
Ong n6i, minh cung ngheo ma thay t\li n6 con ngheo han. Minh gia roi, song nay chet mai, thoi coi nhu lam phu6c cho t\li n6. Cung duqc cai la vq chong n6 cung biet dieu, nh�n tia ma luon, dem len cho do hoai, an h6ng het.
10.
Hem ch�t, l<:'li dong dtic, chu yeu la dan lao d¢ng, nha l1:1p X\lp san sat. C6 m◊t do<:'ln giua hem phinh ra,
19
DAM HA PHU
r(mg hon may cho khac duqc chiem dl:lllg lam mot cai quan pho nh6. Chu quan la ba m� con, chinh xac la ba ngo�i, m� va dua con gai tr�c mum lam mum sau tu6i, hai ngum 16n deu bt ch6ng b6 theo VQ' be, chuy�n d6 ca hem ai cung biet.
Quan pho rat dong khach, nhat la bu6i sang tru6c gio di lam va bu6i chieu toi, chu yeu la bung den t�n nha cho khach nhung cung c6 khi khach den ban ng6i, c6 le la de c6 dtp n6i chuy�n v6i chu quan, von rat xoi loi va hay chuy�n. Quan chi c6 hai ban, duqc g<;>i ten la ban so ba va ban so sau, h6i ba chu sao d�t ky v�y, khong theo thu tv gi het, ba cum 16n: "V�y cho n6 xom". Bu6i toi nghe ba chu n6i chuy�n sang sang, thlnh thoang l�i het co con gai: "tai ban ba ne", ho�c "gan ban sau sao chua b ung " ...
Khoang sau mum gio dem thi quan m6i thvc sv dong, hie nay n6i pho da qn dart, thtt, banh cung da het, chi con chtit nu6c leo, xi quach. Ltic nay khach an pho da v�ng, chi con khach den n6i chuy�n, day la nhung khach hang d�c bi�t, hAu het h9 deu duqc an mi�n phi, an thoai mai. C6 ngum bung to com ngu(>i ra xin chan chtit nu6c leo ng6i an, c6 ngum ng6i g�m xi quach ho�c an may mieng gan con du cham v6i tuong den. 06 la nhung ph1,1 nu ban hang dem ve, vai cht cong nhan v� sinh, may ba gia ban ve so ... ho xtim vao an uong, chuy�n tro r6i
cung ph1,1 cht chu quan don d�p, rua to, chui n6i... trong nhung cau chuy�n ke va tieng cum n6i r6n rang. Nhung ngum khach d�c bi�t ay, da so deu da c6 mot ngay vat va kh�p nhung neo duong Sai Gon, ho ke
20
CHUYtN NHO O SAIGON
cho ba chu quan nghe chuy�n nay chuy�n n9, chuy�n cua hQ ho�c chuy�n hQ thay tren ducmg. Ba chu quan rat thich nghe chuy�n cua h9, b�ng du thu gi9ng n6i, gi9ng Biic, gi9ng Hue, gi9ng Quang, gi9ng nJu ... thinh thoang thay ba cum ha ha, c6 hie thi ng�m ngui, doi hie chua nghe dut chuy�n da chm om toi: "D.m., th�ng d6 g�p tao ha, chet m� n6 ... "
11.
B9n len xe g�p bac tai 16n tuoi, chao hoi, k� chuy�n rom ra. Bae tai hoi: "Coi Thuy Nga khong, d� tui mo coi, dia m6i ne, dia goc luon d6". Hoi sao bac c6 dia goc. K� r�ng: "H6i nay c6 bon dua nho muon xe di choi, may dua thi�t la de thuong, dua cai dia DVD goc m6nh9c coi. Di m◊t vong het 205 ngan, h,li n6 dua 250 ngan luon, con cam on bac tai va t�ng l9i cai dia". Bae tai n6i v6i niem vui khon ta va ket lu�n: "Nghe nay eve kho liim, thinh thoang g�p khach de thuong cung an ui phan nao".
Xe den noi, chi c6 30 ngan nhung b9n chi con 20 ngan le. B9n loay hoay dµm di tim ch6 doi tien thi bac tai n6i: "Thoi dua hai chvc dugc r6i co, coi nhu may dua
nho h6i nay ph\l. co ch6 con thieu". Khi dugc cam on thi bac cung ph�y tay trong n\l. cum: "Chuy�n nho ma co".
12.
M◊t horn b9n di chg giua trua, tranh thu gio nghi trua co quan d� mua m6n d6. B9n ra den chg va ch9n
21
DAM HA PHU
hang xong thi m6i nh6 la minh quen mang tien. Kh6 XU vi hang thi can mua gap ma chcing le lc;1i phai quay lc;1i c6ng ty lay tien vi gia tri m6n hang cung khong Ion.
Suy nghi mot h6i bc;1n quyet dinh bu6c ra duong, va.y mot chiec taxi va n6i v6i bac tai: "Anh cho em muqn tien tra tien d6 r6i lat cha em ve lay tien lu6n hen". Bae tai taxi vui ve m6c vi duqc hem hai tram ngan dua cho bc;1n. Bc;1n c�m tien bu6c v6 chq ma cu th.le m.ic sao anh tai xe lc;1i d� tin nguoi v�y nhi'.. Rui nguoi ta lua anh thi sao.
Luc ra, len xe h6i anh tai xe taxi: "C6 sq tui lua lay het tien khong?" Anh chi cuoi.
13.
C6 mot con duong nh6, hai xuoi doc, thuong kha v.ing nhung lc;1i noi hai con duong tap n�p 6 trung tam thanh pho, nai duqc m�nh danh la pho Nh�t, v6i rat nhieu nha hang Nh�t va khach sc;1n danh cho khach Nh�t. Hai hen duong thuong lam ch6 d�u xe hai, chu yeu cung la xe cu.a cac sep Nh�t den an uong ho�c lam vi�c.
Tru6c 6 day c6 mot quan ca phe c6c, chu yeu phvc V\l canh tai xe v§.n d�u xe tren duong nay. Quan c6 rat nhieu ghe nhva, loc;1i nh6 va nhieu mau d� cho khach ng6i ho�c d�t may ly ca phe, vai to bao. Ca phe gia binh dan, chu quan cung d� thucmg, tra da mi�n phi, khach ngoi bao lau cung duqc, doc bao ho�c b.it chuy�n Ian nhau.
22
CHUYtN NH6 0 SAi GON
Quan co m('>t cai ghe gb nh6, co le lam tu g6 tot nhtmg da cu ky va XQC x�ch. Chiec ghe nay duqc d�t 6 sat le duc'mg va chu quan thuong khong cho ai lay ng6i ca, cu d� no n�m ngoai ndng ngoai mua v�y thoi. M('>t vi�c hoi 1�.
M('>t tai xe ng6i gan do cho toi hay: do la cai ghe bdt cu6p. BQn cu6p gi�t rat hay ra tay khu nay, n�n nhan chu yeu la cac du khach nguoi Nh�t, cac ba cac co, chung gi�t hii xach, di�n tho�i, camera cu.a hQ va phong xe ch�y rat nhanh qua duc'mg nay. Chu quan d� cai ghe do, ai ng6i gan ho�c ai thay tru&c thi dung cai ghe ma nem vao xe b,;m cu6p, co khi bdt duqc co khi khong, d�o tru&c bdt duqc nhieu, sau nay it dan. Co le b9n cu6p da ng�i cai ghe nen chuy�n dta ban. Cac ba cac co nguoi Nh�t cung yen tam hem.
14.
Co nhieu chuy�n ve dan nh�u, chu yeu la chuy�n xau, nhtmg dan nh�u 6 Sai Gem cung nhieu, cung co nhieu chuy�n vui, da s6 la vui.
Mm dau bu6i chieu chi co hai anh em ng6i uong bia quan le duc'mg noi chuy�n da banh, ban ke ben co may ga cung n6i chuy�n tucm.g h,r, hong qua hong l�i m('>t h6i thi hai ban gom l�i lam m('>t, lat sau thi cai tl,l nh�u do da thanh m('>t vong tron l&n. Uong di, bua nay vui, tien
thi lat nua "cam pu chia" sau. May ong m�t d6 phung phung tranh nhau lam huan luy�n vien cho d('>i tuy�n Vi�t Nam, r6i cuoi bu6i nh�u ca nhom l�i tr6thanh m('>t
23
DAMHAPHU
ban nhc;1.c c6 d()ng bong da am I, hie nay thi tat ca cac ban trong quan deu hat chung ho�c cung nang ly. C6 Ian m◊t anh bc;1.n toi u6ng say qua, duqc m◊t bc;1.n nh�u ch& ve t� nha. Quay t6i quay lui tim duong cuoi cung thl cung go cua dting nha d� giao lc;1.i anh bc;1.n toi cho gia dinh. Khi VO nha g�p cht V(l, anh bc;1.n nh�u tot bl,lilg con ban giao phieu gm xe, b6p tien, di�n thoc;1.i cho cm V(l roi m6i cao tu. Sang horn sau anh bc;1.n toi tinh rugu m6i k� chuy�n nay cho toi nghe, anh n6i thvc ra nguoi dua anh ve nha horn qua la m◊t nguoi khong he quen biet. Anh chi g�p anh ta hie cung di v� sinh. Khi ra ve, nguoi kia thay anh qua xin, nen da keu anh gm xe lc;1.i quan va h6i dta chi d� ch& anh ve nha. Ch.kg phai bc;1.n be chi dau.
15.
Bu6i sang, khi den co quan, toi thuong di b◊ qua m◊t con hem yen tinh. Nhu m9i con hem & Sai Gon, con hem nh6 chc;1.y ll\t leo v6i nhung ngoi nha 16 nho mat tr�t tl,l. 0 g6c hem la m◊t hang nu&c nh6, ban ca phe va vai thu tc;1.p pham v6i doi cai ban nh1,1a va nhung cai ghe nho xiu, quan do m(>t ba lao ngoi ban. Khach hang quen thu◊c cu.a quan la nhung nguoi khiem tht & m◊t trung tam gan d6. Toi thay h9 ngoi quanh ban n6i chuy�n v6i nhau, cum dua, du ml\t h9 nhl\m nghien ho�c chi c6 mau trl\ng mo d1,1c. Thinh thoang c6 vai anh thg ho ho�c m◊t cht mua phe li�u cung ghe u6ng nu&c.
Doc;1.n hem phinh ra gan quan nu&c cu.a ba lao luon rat nhieu chim, chim se thoi nhung chting rat dc;1.n di
24
CHUYtN NHO a sAr GON
Bely chim se tl;l t�p an hia tren nen be tong t�o ra nhung thanh am rat vui, va nhung khach hang khiem tht to ra rat thich thu. Luc nao cung c6 lua tren san be tong va bely chim se.
Sang nay toi di som, thay ba lao chu quan nu6c dang xuc lua d6 ra hem, bely chim se hao hue sa xuong, chung con d�u ca len tay, len ao ba lao.
16.
Toi song g.in hai muoi. nam 6 Sai Gon, tat nhien cung biet lim chuy�n de ke, nhung cau chuy�n nghe de vui, de yeu dai. va yeu Sai Gon thi con nhieu, nhieu lim. Sai Gon r(mg, n)ng him, nen chuy�n 6 Sai Gon nguai. ta hay keu la: chuy�n nh6.
17.
Gia 6 Sai Gon, may sieu tht hay khu mua sim thuong c6 m(>t ch6 vui choi. cho tre nh6, de cha m� chung c6 the tha chung 6 d6 trong vong m(>t hai tieng d6ng h6 va thoai mai mua sim, bc;m nh6 cung thich v�y, ti�n 1¢ VO cung, m(>t ve vao cua cho m(>t be chung vai ch1,1c ngan, b�ng to hu tiu, ma b9n tre l�i duqc choi. vo so tro hap dan. Tuy theo tung thai. diem ma nhung khu vui choi. nay dong hay ving, nhung chic chin chung luon ving vao nhung bu6i toi ngay d.iu tu.in, vi gia d6 b9n tre phai h9c bai va cha m� chung cung khong hung thu mua sim sau m(>t cuoi tu.in nu nuc r6i.
25
DAMHAPHU
0 rn<)t sieu tltj von cung khong may dong khach, vao rn<)t toi thu Hai am d�rn, khu vui choi tre em cang viing, chi c6 vai dua tre. C6 hai dua tre n<;>, trong dang dap rn�t rnui c6 th� doan ngay chting la anh em. Th�ng anh d<) bay tarn tuoi nhung trong rn�t rat chung ch�c, rat ra dang dan anh, l�ng le choi v6i em rninh, rn<)t th�ng nho hon, tarn bon narn tuoi, ca hai deu c6 ve la con nha ngheo, ao thun cu.a th�ng anh rn�c la rn<)t cai ao thun nu co tirn, rnau xanh, c6 le tru&c day n6 rnau xanh con hie nay thi n6 da b�c thech, loang lo nhung vet son rach. Hai anh em choi rat l�ng le, thfulg anh t�n h,ly bay tro cho em choi, do lay em khi th�ng be leo len cau tu<)t, co giing lam em rninh vui ma khong t�o nen nhieu tieng on nhu nhung dua tre khac. Chimg nua tieng sau, th�ng anh biit dau ru em di xep nhung do choi ma b9n tre khac quang vung vai khiip noi, chting l�ng le di long vong nh�t nh�nh, siip xep rn<;>i thu theo rn<)t tr�t t1,l da quy u&c, tuy nhien van cuoi gian rat khe v6i nhau khi lam vi�c.
Xong vi�c xep do, th�ng anh diit em rninh ra ve, chting xep thanh hang, dung ngay ngiin 6 quay ve va khoanh tay tru&c ngvc chao c�u thanh nien 6 quay:
"Thua chti h,t.i con ve, cam on chu nhieu him". Chang trai soat ve 6 quay mirn cuoi chao hai dua tre: "U, h,li con ve ha, nh6 la khi nao thay chti ngoi day thi rn6i VO nghe". Hai dua tre cung d� rn<)t tieng deu ran.
Qua may Ian quan sat, toi doan r�ng hai dua tre nay duQ'C anh chang soat ve cho vao choi rni�n phi, trong ltic cha rn� chting c6 th� buon ban nho 6 dau d6 phia ngoai le duang. Cho du the nao, toi van rat kharn ph1,1c
26
CHUYt,N NH6 0 SAi GON
hai dua tre, each chting cu XU v&i nhau va v&i mQi nguoi. Toi cung khong biet li�u cai note nay c6 lam anh soat ve nQ mat vi�c hay khong, nhung toi tin dng anh da gieo mQt h9-t ma.m tu te, cho du anh chi la m◊t anh soat ve, 6 m◊t khu tro chai, cu.a m<)t sieu tht nho va vc'ing n�m 6 ngo9-i o Sai Gon.
Di chQ Sai Gon
Di den dau 6 Vi�t Nam cung v�y, cho d§.u tien b9n dugc khuyen nen den tham la cai chg. 0 d6 c6 nhfmg thu b9n c§.n cho m<)t cho 6 m6i, c6 cac san v�t tu thien nhien den nhan t9o va, hcm het thay, 6 d6 d�c s�t m<)t thu van h6a vung mien, va cho du b9n c6 thich hay khong thi b9n cung phai it nhieu hit th& v6i n6, chia se va g.in b6 v6i b§.u khong khi ay.
Khong ai c6 th� n6i het Sai Gem c6 bao nhieu cai chg, y toi la chg chinh thuc dugc ban d6 ghi nh�n chu khong k� cac chg ch6m horn, chg chieu, chg ch9y, chg 19c xoong, chg chim, chg den, chg ... bu.a. Sai Gem nhieu chg l.im, tu 16n 16n nhu chg Binh Tay, chg Ben Thanh, chg An Dong den nho nh6 nhu cai chg phuong, chg x6m, tu chg ban buon tung m�t hang rieng bi�t nhu chg vai, chg ca, chg rau, chg h6a chat, chg ph\l tung ... den nhfmg cai chg ban h§.m ba l�ng x.ing cau nhu chg Nh6, chg Dan Sinh ... Du la chg gi thi 6 chg cung luon d�m d�c khong khi cua m<)t Sai Gon, nang d<)ng, tinh cam va ph6ng khoang.
Nguoi ta lo ng9i cho so ph�n nhfmg cai chg m<)t khi h� thong sieu thj ban le tran ng�p kh.ip thanh pho, cac sieu thj cang ngay cang 16n, hang h6a da d9ng, djch
28
DAM HA PHO
V\l hoan hao va rat nhieu ti�n ich khac. Nhtrng chg van con d6, du van n6ng, van hoi do, van on ao va nao nhi�t, nhtrng van khong it khach han la may, c6 le vi ngum ta di chg doi khi khong phai d� mua hang, ngum ta di chg nhu di tham ngum quen v�y, lau lau phai di, 6 d6 luon c6 thu tinh cam ma 6 sieu thi khong c6, c6 le vi ngum ta di chg khong phai vi gia 6 chg re han, ngum ta di chg d� duQ'C g�p nhau, duQ'C nghe, duQ'C n6i, duQ'C chao h6i...
6 Sai Gon, khi vo trong chg bc;Ul duQ'C coi nhu ngum nha, ngum ta keu be;1n b�ng du thu ten ho�c de;1i tu nhan xtrng. Neu be;1n con tre, b,;m thuong duQ'C g9i la "ctrng", "con", "em gai", "che", ho�c keu nhung cai ten do ngum ta d�t ra nhu "chi Hai, co Ba" ... con neu 16n tu6i b,,m c6 th� duQ'C g9i la "ma", "ngoe;1i" hay "di Hai, thim Hai" roi xtrng II con" ng9t x6t. 6 Sai Gon, khi di chg be;1n luon nh�n duQ'C nhung tieng mm chao de thuang den noi du c6 du gan tu choi be;1n cung khong th� khong mim cum cam an: "Ne ctrng, ngoi xuong an ly che mat di", hay:
"Ma oi, VO day con thu doi guoc nay coi vua chtrn hon ma, khong mua cung duQ'C" ... Neu la dan ong di chg v6i vg thi be;1n cung du(.)'C chao mm du biet be;1n ch!ng mua gi: "Em trai ngoi ghe choi di d� cht ch9n do cho ba xa hen, uong ca phe hon d� cht keu". Neu vo coi hang roi ma khong trng y thi cung dung ra m�H keo ngum ban h9 buon, neu khong trng thi cu cam an roi di, bc;Ul se van nh�n duQ'C nv cum tuoi nhu khi be;1n den: "Bua khac ghe le;1i nghen may ctrng".
0 Sai Gon di chg phai an m6i dung di�u, chg nao ciing c6 hang an, ngay trong chg ho�c phia sau, ben
30
E>I CHO SAi GON
hong, ho�c gia dau d6 ma b9n khong dn biet. Hang quan doi khi x�p x� va t9m bq l9i con trong hoi mat v� sinh v�y cho an ngon Him, do an n6ng hoi va d.iy du gia vi. Thuong moi hang m◊t m6n, c6 cho chuyen ban nuoc,
c6 cho chi ban do an sful, nhung dung ng9i, b9n c6 th� ngoi 6 hang ph6 ma keu to btin bo cung c6 nguoi bung toi, c6 th� ngoi 6 hang ca phe ma keu CCYlll tam ct1ng duqc phl,l.C Vl,1 vui ve, ngoi cho nao thi b9n ct1ng duqc u6ng tra da mi�n phi, den da khat thi thoi.
C6 I.in toi di ngang m◊t cho ban qu.in ao 6 chq Ben Thanh, thay chi ban hang dang an btin rieu, toi bu◊t mi�ng n6i: "Nhin ngon qua", chi nguoc m�t day mo hoi nhin toi x6i 16i: "Ngon du, an khong, ngoi day di em trai, chi keu vo cho, m◊t phut c6 lien, an di chi bao ma". Tu d6 toi la khach cua chi ban btin rieu chq Ben Thanh, I.in nao ghe cung hai to dup, toi c6 th� n6i ai di chq Ben Thanh ma chua an btin rieu cua chi thi coi nhu chua biet chqBen Thanh v�y.
Di chq 6 Sai Gon cam giac 19 him, nguoi ban luon tim each lam vua long b9n nhu khong he Vl,1 l<;Yi, 6 chq b9n duqc coi nhu than tinh, nhu ba con, nhu b9n be, b9n c6 th� trao doi voi nguoi ban ve chuy�n hoc cua con b9n hay chuy�n ong hang x6m kh6 chiu cua b9n, b9n luon duqc Icing nghe va chia se, b9n luon duqc d¢ng vien va giup do rat chan tinh. Neu b9n dang 6 hang qu.in ao va S\IC nho la muon tim m<)t b◊ chen thi nguoi ban qu.in ao se d�n b9n toi cho ban sanh su va gioi thi�u dng b9n la anh/chi/em/ba co/ba di cua h9 ... r�ng b9n phai duqc mua do tot voi gia si, dng b9n la VIP ... b9n nghi tat ca
31
BAM HA PHU
chi la hinh thuc u, khong he, thi�t tinh do b�n, va b�n khong bao gio cam thay phien vi dieu do, cho du co mua phai m9t mon hang bt ho gia hoc}c fun khong ra mon d6 minh thich. B�n se luon nh�n duQ'C nhung mon qua bat ngo cho du b�n khong doi hoi, mua chvc trai cay duQ'C muoi lam, muoi sau trai, mua hai cai ao tc}ng them cai non, mua co cai bop duQ'C daily ca phe ... khong phai hang khuyen mai dau b�n, do la tam long, hay nh�n b�ng ca tam long.
Co Ian toi mua m9t sqi day ntt v6i gia hai tram ngan, khi di m9t vong toi phat hi�n cung sqi day ntt do dUQ'C ban cha khac v6i gia m9t tram hai muoi. ngan, toi quay l�i cuoi v6i ga ban: "Ne anh, sqi day nay ben kia ban co tram hai, sao nay anh ban toi hai tram?" Ga cuoi xenh x�ch: "Chic em l9n gia, thoi d� em den anh cai bop xtn hen, bop nay hang hi�u luon, gia t6i nam tram do". Toi coi cai bop thay cung ung y, du biet tong no chua t6i tam chvc, cung vui ve cam. Sau nay mai Ian ghe, ga deu noi: "Anh cu di m9t vong, cha nao ban re hem em den anh gap doi, con bao anh ca phe nua, thi�t", noi v�y ch6 toi chiing hoi ai bao gio, toi tin ga.
V q ch6ng toi tru6c co hay mua d6ng h6 & c6ng chq Ben Thanh, mai Ian m9t cc}p. Sau nay mai Ian di vo chq la cht ban d6ng h6 l�i keu l�i, noi, th�ng Hai, cht d� danh cho t\li em cc}p nay bua gio, d�p lc'im, gia goc luon, hang xtn do. Lan nao cung m9t cc}p nua, riet khong dam di c6ng chinh, toan qu�o vo chq tu ben hong chq, vi di c6ng chinh the nao cung mua m9t cc}p, khong th� tu choi cht duQ'C, du biet cht chi muon ban duQC hang nhung each
32
f)I CHO SAi GON
cht n6i nhu th� chung toi la nhung nguoi than d�c bi�t cu.a cht lam chung toi khong th� khong mua. C6 rnn chung toi di du ltch, vg toi g�p m◊t ph1,1 nu khac cung di v6i gia dinh, co b,;1n kia cung chao toi va t6 ra mung vui khon xiet, the la hai ben xum l,;1i, tro chuy�n, gi6i thi�u chong, con, gia dinh roi cung an u6ng vui ve, toi cu nghI d6 la m◊t co b,;1n than cu.a vg toi ma toi chua biet. Sau khi chia tay nhau va cung h�n se di Thai Lan, toi h6i l,;1i vg xem b,;1n nay la the nao thi vg cuoi ha ha, anh khong nh6 ha, la nh6 ban mi xach & chg Sai Gon d6.
Khong ai c6 th� n6i het Sai Gon c6 bao nhieu cai chg. Cung nhu khong ai c6 th� n6i het tam long nguoi Sai Gon. Doi khi b,;1n di chg khong phai d� mua ban gi, doi khi chi la d� dugc nghe m◊t cau n6i: "Ne cung, lau qua khong thay ghe".
33
"Kha hong n6i"
Sai Gon, quqn Muoi, thting Tu
Via he viing, troi niing, quan ca phe c6c du6i tan cay ...
Tieng 16c c6c tu chiec g�y do ducmg cua m9t nguoi mu moi hie m9t 16n dan ...
- E, coi chung Cl,lC da may.
- Cam on chti Hai, mua ve so di chti Hai.
- Khong mua may.
- Ve so Can Tho que minh chi�u x6 ne chti Hai. - Be, may &Can Tho ha?
- D9, Can Thone chti, 0 Mon chanh hi�u.
- Ngoi nghi chon chtit di, c6 so nao d�p khong? - D9 chti Iva gium, con dau thay ducmg, hinh nhu c6 bay chin th�n tai d6 chti Hai.
- Khong c6 bay chin, thoi tao lay d9i m9t to, uong ca phe khong may?
- D9 cam on chti Hai.
- Ba Ba, cho ly ca phe sua da di.
34
"KHA H6NG N6I"
-Chu Hai &dau?
-Tao Phong Dien ne.
-D�, dz�y cung gan.
-Nha may khtic nao?
- D� ltic tru&c & ngay cau, gio VO tu6t trong r�ch, chti Hai thuong qua O Mon chcic?
- 0, tru&c c6 bo & d6.
-Men.
-Nha may con ai du6i?
-D� con ong gia v6i hai dua em, ma chet roi. -C6 dzia thuong hong?
-D� m◊t hai tuan, chti Hai c6 dzia thuong chcic? -Khong, tao lau roi khong dzia.
-Ne, tra tien ve s6.
-Troi, s6m mai dua to hai tram tien dau th6i chti Hai.
-Khoi th6i, cho may luon d6, ma ne, dui thi�t khong sao biet to hai tram hay dz�y?
-D�, dui thi�t chti Hai, c6 trong dau ma thay, cam tien thi biet thoi, cho chi nhieu du chti Hai. - E, che m�y?
- D� hong dam, cam on chti Hai.
Tieng g�y l�i 16c c6c xa dan.
35
DAM HA PHU
NguCY:i. khach cung ra xe n6 may ph6ng qua duong.
Ba chu quan ra d9n ly ca phe, mim cum l.ic d�u n6i m◊t minh:
- Xe om ma xai sang du, b6i dz�y kha hong n6i.
Gio hoang d�o
Chuyen xay ra cung da kha lau, 6 mien Tay song nuoc.
Ngoai chq c6 m(H nha, chua phai g9i giau nhung cung kha gia, duong hie muon lay vq cho con trai thi nghe trong vuon c6 co gai xinh d�p den tu6i c�p ke, con nha gia giao, ru(mg dat cung nhieu, keu b�ng mon dang ho doi, nen moi nho mai moi den tra.u cau h6i cuoi. Mai moi thm ay lam an chuyen nghiep, chuyen ch6ng thanh. Thong qua mai moi, hai ben da h�n ngay d� dang trai mangle v�t qua, ma phai dung gio hoang d�o, d� doi tre duqc thu� hoa, mau sinh quy tu.
Dung ngay da dµlh, tu ben chq, phia dang trai xuong ba ghe 16n, khan dong ao dai, le v�t day ghe phu khan dieu vai gam rinh rang di h6i vq cho con, ca chq ra coi vui nhu h(>i. Dang trai VO den ben dang gai trong vuon hoi s6m, chua den gio hoang d.;i.o, nen ghe dung tren kinh d� vt d.;i.i dien dang trai len ben truoc xin le nh�p gia. Vt chu hon dang gai kien quyet khong cho phia dang trai dc}t chan len ben neu chua den gio hoang d.;i.o.
Dang trai luc nay lam vo canh kh6, khong len ben duqc nen ca ba.u doan ba chiec ghe 16n troi n6i ngoai kinh
37
DAM HA PHU
nu&c chay. C6 m◊t chu nha & ben nu&c du6i d6 m◊t chtit, thay canh kh6 coi v�y ben bao doan dang trai tap ghe vo ben minh., cha den gia hoang dc,10 h�ng qua nha gai, chu troi n6i tren kinh thi ky h'im. The la ca h9 dang trai may mc:1.n c6 ch6 dimg chan, tuy chi la m◊t ben nu&c don SCY, nha tranh vach la nhung cung con hon cu lenh benh tren dong kinh. Chu ben la nguO'i nong dan ngheo nhung thi�t
tinh., hao hi�p, d6n khach len ben r6i keu dua con gai tit ra bay ban ghe, tra nu&c cho khach ng6i trti chan. Vt chti r� may b�n liec tr◊m co con gai chu nha, tuy khong xinh d�p nhung cung c6 net m�n ma, d�m thc:1.m.
Oen gia hoang dc,10. Chuy�n lc,1i g�p ltic khong may, gia hoang dc,10 lc,1i trimg VO gia con nu&c gi\rt rong. Ai & mien Tay cung biet, con nu&c gi¢ rong sat day kinh, ghe xu6ng khong di chuy�n dugc. Ltic nay h9 dang trai danh c◊t ao, xc:1.n qu§.n l◊i b◊, tay bung 1� v�t bang vuan d� qua nha dang gai. Ll,lC dl;lC mat hon canh gia m6i den noi, lc,1i bt qua gia hoang dc,10, dang gai cam cua khong cho vao nua. Oa qua gia hoang dc,10, khong cu6i xin gi rao trQi.
Dang trai dung nhu trO'i tr6ng. Khong le b6 ve. Luc nay vt chti r� m6i ghe tai cha minh n6i nh6 cau gi. The la ca hQ dang trai quay lc,1i ben nu&c ta ttic neo thuyen ltic nay. Vt chu hon dung ra thua chuy�n v6i nguO'i nong dan ngheo, xin h6i cu6i co tit cho chang chti r� hl;lt. Bong dung nh�n lai c§.u hon hoi bat nga, nguO'i nong dan phat hoang, cung may co con gai tit sau may b�n nh�n anh mc:1.t liec tr◊m cu.a chang chti r�, khe mim cuO'i g�t d§.u.
38
GIO HOANG DAO
Dam cu6i duqc dai khong lau sau d6, rat vui, nghe n6i het may tram lit rUQ'U, khong can VO gia hoang d<;1.o, cu canh con nuoc 16n la dai. Chu r� b6 chq VO lam vuan v6i tia V<;Y, cat duqc cai nha rieng, hai V<;Y chong lo lam lo an, song h9nh phuc man nhan, sanh lien ch1,1.c dua con, trai gai c6 du.
K� chuy�n nay cho toi nghe trong bua ruQ'U, chang chu r� nam ay, luc nay la m<)t lao nong qu�c thuoc, ngua co cum 16n: "Hahaha, nha c6 hai chu 'hoang d9o' ma tao m6i lay duqc ba d6 ch6, phai cam cm gia hoang d9o".
Nha tinh thuong
Ong 6 ngay tru6c nha toi, ktch doi di�n. N guoi ta g9i 6ng la 6ng Hai. Ong xuat than trong x6m nhung bo di dau m<)t thoi gian lau r6i m6i tr6 ve hon Chl;1C nam nay. Nghe n6i 6ng rung c6 khoang hon ba ba vq va khoang gap doi chung d6 dua con, nhung trong x6m chi biet 6ng m<)t minh, nhung ba VQ' va nhung dua con 6 dau d6 nai 6ng da di qua, dau d6 trong quang doi lang bc;1t cu.a 6ng.
Ve gia, 6ng Hai ve 6 cung m<)t nguoi em nghi�n rw;ru 6 cai choi la cat tc;1m bq tren mieng dat con trong trong x6m, nguoi em chet di, 6ng van tiep t\l.C 6 d6 va nhang kh6i. Vi ong la cu dan lau doi cu.a x6m nen phuong xet hoan canh va chi tien xay cho 6ng m<)t can nha tinh thuong tren manh dat d6, v�y la cuoi doi 6ng lc;1i c6 can nha, tuy nh6 van khang trang hon cai choi la ngaynao.
Ong Hai hie hien thi thi�t hien, trong x6m ai c�n gi 6ng cung Ian v6 ghip, chua keu da t6i, cho tien 6ng khong lay, moi com thi ong an, 6ng hay di long vong ch9c may dua con nit cho chting cuoi, con nit ca x6m thuong tl;1 t�p 6 nha ong, c6 dua an ngu lu6n 6 d6. Ong Hai hie du thi cung thi�t du, nha nao de con nit kh6c lau
40
NHA TINH THVONG
qua ong cung qua la m(>t tieng, may dua thanh nien ch.;ly xe nhanh trong hem ong xach cay ra ruqt, dem ranh ong di long vong canh an tr(>m, nh�c chimg may nha quen dong cua hay kh6a xe. Nguoi ta quen v6i ong Hai den
noi bua nao v�ng tieng ch�t lurn ch9c may dua con nit cu.a ong la nghe bu6n bu6n.
Can nha ong khong bao gio neo don, hie nao cung c6 it nhat m(>t dua con cu.a ong tu dau d6 ve 6 chung, CCYffi nu6c cho ong, trong x6m biet duqc ba dua, con vai dua nua thlnh thoang ghe choi, lam ly ruQ'U r6i cho ong it tien. Nhung dua con cu.a ong tinh net khac nhau, chung it h9c va Ian 16c ra doi, lam du thu nghe d� sinh nhai, c6 dua cflng ua fUQ'U che, nhung tat thay chung deu giong nhau 6 m(>t di�m: chung Cl,TC ky le phep va luon giup do nguoi khac m(>t each t�n tam, ca x6m deu thuong chung.
M(>t l�n each day may nam, ong Hai thay m(>t doi VQ' ch6ng tre tu Vinh Long cho theo m(>t dua con trai nh6 b�ng xe may len Sai Gon lang thang tim cho tr9, thay h9 vat va l.;li le phep nen ong thuong, ong dem h9 ve nha, nh�n la con, xung tia, v�y la d.;li gia dinh ong l.;li c6 them m(>t gia dinh nh6, song lung nhuc trong m(>t can nha cap bon nh6 xiu, phia tru6c c6 g�n tam bi�n: Nha Tinh Thuong. Gia dinh nh6 kia 6 v6i ong duqc may nam, sanh them m(>t th�ng con trai nfra, dc}t ten la th�ng L(>c, c6 may dua nh6 trong nha nhu ch(>n r(>n them, bua an nao nha ong cung t6a mui thCYin phuc, mui tinh thuong.
Ba ma th�ng L(>c cung nhu may dua con ong, cung le phep, cung luon giup donguoi khac m(>t each t�n tinh, chung doi dai v6i ong nhat mvc kinh tr9ng, nguoi ngoai
41
DAMHAPHO
nhin vao tu6ng tia con thi�t. Ca hai deu sieng nang, lam ngay lam dern, nh�n do ve nha lam them nen sau may narn & d�u nha ong cung du duqc tram tri�u, m.6i xin phep ong Hai len Binh Chanh rnua cai nha nh6 ra rieng. Bua nha n6 di, ca x6rn phl;l VO giup, rnoi nguoi cho it m.6n do ve nha m.6i. Ong Hai nhin theo may dua nh6 ma nu6c rnit lung trong.
Horn qua thiing L<)c di�n tho�i ve, n6i nha m.6i khong mat biing nha n<)i, h6i ong n<)i an cam chua, con muon ve ngu v6i ong n<)i. C6 v�y thoi ma ong cuoi hoai, nu6c m.M chay tren khuon rn�t nhan nheo thoi gian, l.irn b.irn: "Cha may, ruot ra gi dau ma keu n<)i n<)i ng9t ngay".
Hung sang ...
Mm hung sang ma troi Sai Gem darning to, nhtp song soi reo kh.ip m9i nai.
M(>t ph1,1 mi tre d�n hai dua nho tam bon nam tu6i ra ng6i ben xe hu tiu cu.a ba Tam.
-Ba Tam cho hai to di.
-Nay s.ip nho di h9c he ha?
- D<;1, may co n6i di h9c h6ng tinh tien truong, chi thu phan nua tien com.
- 0 di h9c di, d� ma bay ph1,1 di lam, deo ma bay riet h6ng lam an gi duqc.
-Con an gio.
-Con an mi g6i...
- 0, ng6i yen did� Tam lam, ma bay an gi? -D<;1 khoi di Tam, h6i khuya an com ngu◊i gia h6ng thay d6i.
- Thoi, an b�y gi di, tao lam chen bo vien cho may hen?
-D<;1, cam on Tam.
-Ba Tam, sao cha con di dau lau qua?
- 0, cha bay di cong chuy�n cho Tam, it bua dzia. 43
HUNG SANG ...
-Tam n6i cha con mua c;)p m6i cho con hen Tam. -Mua m;)t n? sieu nhtm cho con nfra.
-a, CJ, hQC gioi di r6i Tam nhiin cha bay mua qua hen.
-Con gm tien Tam.
-Thoi, bo d6 di, chung nao ch6ng bay dzia tra m(>t luQ'I:.
-D?, cam on Tam.
-Ne, ba dua bay di b(> ha, thoi d� tao keu ong Tu xe om ch6. Ong Tu oi, bi�u coi...
-D?, dz?y chti. Tu ch6 gium hai dua nho, con di lam cho tre, con gm tien ...
- B?y ne, chom x6m khong ha, tien b?C gi, chung nao ch6ng bay dzia nh?u bua la duQ'C r6i.
-D?, cam on chti. Tu.
Ong Tu r6 ga, xe lc\c lu ra khoi con hem cung tieng cum cu.a hai dua nho.
Chi d.p n6n mim cuoi nhin theo con r6i cung ch?m rai buoc ra ben xe buyt.
Ba Tam khong nhin duQ'C tanh nhieu chuy¢n: -D6 C?U coi, may dua t(>i nghi¢p lc\m, ch6ng n6 lam tai xe, th�ng d6 de thuong het biet, boi de con thay ghet qua troi qua dat. Nha n6 kh6 qua, cung may chom x6m cuu mang, r6i chanh quyen cung do d�n m6i qua ngay d6 cho.
-Ua dz?y anh ch6ng chi dau ba Tam?
-Troi, n6i dz?y nay gio C?U h6ng ranh ha, ch6ng n6 bi tai n?n chet h6i nam ngoai r6i, trong x6m h,li tui n6i dz?y cho t1,1i nho n6 bot bu6n tui d6 ma.
45
DAMHAPHU
M&i hung sang ma troi Sai Gem da ning to, nhip song soi reo khip m9i nai.
L�p nghi�p o Sai Gon
1.
C6 Mn, toi c6 tra loi mot cuoc ph6ng van, c6 mot cau h6i the nay: "Anh hay chia se nhung kh6 khan khi l�p nghi�p 6 Sai Gem". Toi tra loi kha dai, nhrmg d�i y ding: Sai Gem la m<)t manh dat tot de l�p nghi�p, tuy nhien, vi 116 qua tot nen CO' h<)i khong chia deu cho m9i nguoi va kh6 khan 16n nhat khi l�p nghi�p 6 Sai Gem, neu c6, chinh la tu nguoi l�p nghi�p. Sai Gem khong ph1=1 ai ca.
Sai Gem chua tung ph1=1 ai. B�n cu tin toi. B�n chi dn biet song va chtu song, biet lam va chtu lam, biet chai va chtu chai, theo each cua Sai Gem.
2.
Gan day, theo de xuat cua cac nha tu van tuyen d1=111g, cac b�n tre m6i ra truong khi lam dan xin vi�c thuong li�t ke cac cong vi�c ho�c hoc;1.t d<)ng da tham gia trong thoi h9c sinh-sinh vien, th�m chi c6 bc;1.n li�t ke da tung tham gia cac ho�t d<)ng tu thi�n, chai TV gameshow ho�c dong vai quan chung trong m<)t b<) phim nao d6. Day la dieu tot. Cac nha tuyen d1=1ng se nhin thay m<)t ung vien tre, chua c6 kinh nghi�m cong vi�c nhrmg
47
DAMHAPHO
rat giau nhi�t huyet, rat cNu song va c6 th� la rat biet
song, hQ se c6 nhung danh gia tot han. Doi v6i nhieu nha tuy�n dl,lilg, con nguoi cu.a ung vien quan tr9ng han kinh nghi�m hay kien thuc.
C6 th� nhieu bc;1n tre v�n quen, ho�c khong chu y den dieu d6, r�ng thanh cong cu.a bc;1n ph\l thu◊c rat nhieu vao con nguoi, vao tinh each, vao cu◊c song cu.a bc;1n, nhieu han ca b�ng cap hay kien thuc ma bc;1n c6. 0 Sai Gem thi b�ng cap, xuat XU hay nhung moi quan h� cu.a bc;lfl khong giup bc;1n thanh cong, tat ca ph\l thu<)c vao chinh bc;1n.
3.
Moi ngay 6 S6 Ke hoc;1ch va Da.u tu c6 may tram cai giay phep kinh doanh duQ'C cap m6i, toi hay ngoi nghe nguoi ta dQC ten cac cong ty m6i thanh l�p va co doan xem d6 la m◊t cong ty nhu the nao. Vi nhu toi doan cong ty trach nhi�m huu hc;1n Quan Nh6 Ven Duong c6 th� la m◊t doanh nghi�p dtch V\l elm thvc, do m◊t nu chu nhan con kha tre dieu hanh, cong ty nay ch.le ch.in da c6 da.u tu m◊t nha hang ho�c m◊t quan an, va c6 th� la th1,rc dan se gom nhieu cac m6n dan da ho�c d�c san dta phuang.
C6 m◊t dieu toi thuong doan trung, d6 la cac cong ty duQ'C thanh l�p tu sv belt tay cu.a m◊t vai nguoi bc;1n, n6 se mang nhung cai ten de nh�n biet, vi nhu cong ty Tinh Bc;1n, cong ty Bc;1n Be, cong ty B�ng Hfru, cong ty Anh Em, hoac doi khi C\l th� han bfulg each ghep ten cu.a cac sang
l�p vien, ki�u cong ty Phu&c L<)c ThQ hay P.L.T. Co. Ltd. 48
LAP NGHitP o SAi GON
Ca nhan toi rat tin tuong va quy tr9ng tinh be:1-n, nhung cflng b�ng kinh nghi�m cua minh, toi cho dng tinh be:1-n de cung nhau l�p cong ty phai la m◊t tinh be:1-n Cl,tC ky tot, da c6 thoi gian thu thach kha lau, phai c6 Sl,t
hy sinh va cong hien cho nhau th�t nhieu ... ma ngay ca khi be:1-n tin r�ng minh c6 m◊t tinh be:1-n tot co d6, be:1-n cung nen gin giu n6 th�t ky thay vi dem thu thach n6 vao m(>t cong ty.
4.
Hom r6i toi c6 ve Nha Trang h9p lop cu thoi pho thong, d6 la Ian d§.u tien toi gc\l.p le:1-i nhieu be:1-n be sau hai mucri nam ke ti:r khi roi ghe trucm.g trung h9c. Cac be:1-n toi h§.u het v�n 6 Nha Trang, c6 be:1-n vao Sai Con h9c nhung v�n quay ve Nha Trang lam vi�c va l�p gia dinh. Cac be:1-n n6i chung deu c6 CUQC song tot va kha yen binh, tru m◊t hai trucm.g hqp dc\l.c bi�t, da so deu di lam cho nha nu6c, hoc\l.c m◊t cong ty c6 von cua nha nu6c kieu Khatoko hay Yen Sao, Du Lich. Cac be:1-n deu vui vi c6 dip duQ'c ng6i v6i nhau, va nge:1-c nhien thay, cac be:1-n cung thua nh�n r�ng day cflng chinh la Ian d�u tien sau hai mucri nam cac be:1-n m6i ng6i v6i nhau, du h§.u het deu dang song 6 Nha Trang, m◊t thanh pho ven bien nh6 be.
Khi tam Sl,t rieng, hoc\).c nh6m, v6i toi, cac be:1-n deu c6 y cho r�ng khong giong nhu Sai Con soi d(>ng, Nha Trang la m(>t thanh pho nh6, yen binh, nen CUQC song cua cac be:1-n bi troi nhanh, bi vu(>t di trong lo toan thucm.g
49
DAM HA PHU
nh�t ma c6 rat it nhung dau an ho�c Sl.J ki�n dang nh6 nao. Toi cung tin vao di�u d6.
M<)t horn toi bong tv hoi: khong biet mot Sai Gem soi dong da t.;io ra nhung con nguoi nang dong, m.;inh me ... hay chmh nhung nguoi nang dong, m.;inh me da t.;io ra m<)t Sai Gon soi dong nhu horn nay?
5.
Toi v�n thich lam mot cai quan an, ho�c gia don gian hon la ban mot xe banh mi. Banh mi cu.a toi se rat ngon, toi se tv nu&ng banh mi bdng lo nu&ng tv dong, du cho VO banh mi th�t gion nhung ruot thi m�m m.;ii, thorn phuc. Roi toi se tv lam m6n pate va m6n bo th�t thorn tu long do trung ga, roi m6n thit ba chi than sau cu.a toi, m6n xiu m.;ii hap d�n v6i nu&c xot 6t dinh cao xuat xu tu Nha Trang. Toi se thai dua leo th�t dai va mong, nhfrng C<;mg hanh se duqc che th�t manh va d�p, nhung la ngo se xanh um bc'it mc'it. Toi se dung con dao rieng de r.;ich banh mi va dung mot con dao khac de tret pate va bo. Toi se c6 lo.;ii giay g6i banh mi d�c bi�t c6 in logo va mot cay tam cung in logo.
Ngay nao toi cung an banh mi cu.a minh de doan chc'ic mui, vt cu.a n6 v�n ngon. Toi se nh6 ro tung khach hang quen thuoc, ong nay an it at, ba n<;> khong an hanh, cac chau nho thich nhi�u pate ... Toi se chao hoi h<;> va cam an h9 vi da thich banh mi cu.a toi lam. Ai mua ba 6 banh mi toi t�ng m<)t chai nu&c sam l.;inh do toi tv nau .... N6i chung d6 la mot giac mo d�p, toi ta nhu v�y
so
LAP NGHitP O SAi GON
d� b.;m biet r�ng t6i mong muon gi 6 m(>t 6 banh mi. Neu b�n muon khai. nghi�p kinh doanh thi d6 cung la m(>t y tuong, t.im thucm.g th6i nhung chic chin kh6 that b�i, chi dn b�n lam th�t cham chti.t, nhu la d� cho minh thuong thuc. Ma n6i chung vi�c gi cung v�y, cai b�n dn, ngoai kien thuc, la ni�m dam me va sv hi�u biet c6ng vi�c cua minh.
"Co con duong nam nghe nang mua ... "
1.
Sai Gon xua thu(>c thanh Gia Dµlh. Nam 1859 quan Phap no sung tan cong thanh Gia Dµlh Ia.n dau. Dung nhu lanh binh quan Phap, tu6ng De Genouilly, dq doan, chi trong hai ngay tan cong b�ng duong song theo nga Can Gia quan Phap da chiem duqc thanh, du trong thanh luc ay c6 du vu khi va luong thqc d� mot vc;1.n quan c6 th� cam Cl.J trong hai nam. Tong tran Gia Dµlh luc ay la Vo Duy Ninh, du m6i nh�m chuc nhung v�n giu vung SI khi, anh dung lanh dc;1.o binh Si chien dau v6i quan Phap va bt thuong. Sau khi thanh Gia Dµlh that thu, ong da rut guam ttJ sat. Hom ay la 17/02/1859. Sau khi mat, ten ong bt quy t(>i v6i trieu dinh, mai sau m6i duqc ban chieu ghi cong.
Ngay nay quan t6ng tran Vo Duy Ninh duqc d�t ten cho m◊t con duong nh6, nhieu hem hoc va hay bt ng�p nu6c theo thuy trieu 6 khu Vl.JC Binh Thc;1.nh.
2.
Sai Gon vua c6 duong Nguyen Hu� lc;1.i c6 duong Quang Trung. Duong Quang Trung tuy la hoang de
52
"CO CON £>VONG NAM NGHE NANG MVA ... "
nhtmg l�i n�m 6 Go Vap, dai thu(>t den n6i sau nay qua dta ph�n qu�n Muoi hai phai d6i ten thanh To Ky, con Nguyen Hu� tuy than la nong dan nhtmg chic nha quen biet nen duqc bo tri n�m 6 qu�n Nhat, m(>t con duong ng.in nhtmg sim uat nhat nhi thanh pho voi rat nhieu cao oc va thuong la noi duqc t6 chuc le h(>i hoa may ngay Tet.
3.
C6 hai khu V\fC 6 Sai Gon d�t ten duong rat hay, m(>t la khu phuong 2 qu�n Tan Binh, noi duqc m�nh danh la Little Ha Noi voi nhung hang quan ph6 Ha N(>i, bun cha, mien ngan, bun thang, nep B.ic ... , hai la khu cu xa B.ic Hai, thu do cua cac quan ca phe, tu binh dan cho toi cao cap.
6 hai khu V\fC nay duong pho duqc d�t ten theo mii va song, tn,1.c dai mang ten mii va tr\lc ng.in mang ten song: 6phuong 2 qu� Tan Binh thi tn,1.c chinh la ten mii nhu: Truong Son (duong vao san bay Tan Son Nhat), roi den Dong Da, Lam Son, Yen The ... cac tr\lc ngang la ten cac dong song nhu: Hat Giang, Cuu Long, Tien Giang, Song Thao, Dong Nai, Song Day, Song Nhu�, Song Da, Tra Khtic ... Tuong tv nhu v�y, 6 khu B.ic Hai, tr\lc mii la Truong Son, Chau Thai, Buu Long, That Son, Hong Linh, B�ch Ma, Ba Vi... con tr\lc song thi c6 Huong Giang, Cuu Long, Dong Nai...
53
DAM HA PHO
4.
"Ai c6ng hdu, ai khanh tu6ng, vong trdn ai, ai dl biet ai. The Chien Quoc, the Xuan Thu, gtJp that the, the that phdi tht'.
Hai cau doi nay rat n6i tieng, nhrmg it nguoi biet goc tich cua n6, tra su duqc do9n nay, chep ra day h.iu chuy�n:
Tuong truyen Ngo Thi Nh�m va D�ng Tr.in Thuong c6 quen biet v6i nhau.
Luc Ngo Thi Nh�m duqc vua Quang Trung tr9ng d1,mg thi D�ng Tr.in Thuong den xin Nh�m tien cu. Trang thay ve khti.m nti.m lam mat phong d(> cua ke sI, Nh�m thet bao Thuong: "CJ day c.in dung nguoi vua c6 tai vua c6 h9nh, giti.p vua cai trt nu6c. Con muon vao luon ra cti.i thi di noi khac".
D�ng Tr.in Thuong h6 th�n rave, roi vao Nam theo Nguyen Phti.c Anh.
Sau khi nha Tay Son mat, cac VO tu6ng va m(>t so quan van bt giai ve Ha N(>i d� bt xu ph9t danh b�ng roi & Van Mieu, trong so d6 c6 Phan Huy fch va Ngo Thi Nh�m. Chu tri CUQC ph9t danh don d6 la D<'.lng Tr.in Thuong.
Von c6 thu rieng, D�ng Tr.in Thuong kieu hanh ra ve cau doi cho Ngo Thi Nh�m: "Ai cong h.iu, ai khanh tu6ng, vong tr.in ai, ai de biet ai".
Ngo Thi Nh�m kh�ng khai dap: "The Chien Quoc, the Xuan Thu, g�p thoi the, the thoi phai the". Ngo Thi Nh�m bt danh chet horn d6.
54
"CO CON DUONG NAM NGHE NANG MU'A ... "
Hau nhu cac do tltj 16n deu c6 con duong mang ten Ngo Thi Nh�m nhung d�c bi�t rieng & Sai Gem thi c6 duong Ngo Thai Nhi�m, mQt con duong nho nhung rat d�p, rqp bong cay va yen binh, &qu�n Ba.
5.
Sai Gon c6 nhung ten duong rat hay bt trung, c6 kha nhieu. Do d6 hoi duong b,,m phai n6i kem qu�n. Nhung ten duong n6i tieng nhu duong Nguy�n Dinh Chi�u, Ly Thuong Ki�t, Le LQ'i ... deu c6 den hai hoc)c ba duong & cac qu�n khac nhau. Cung c6 khi la cung m(>t con duong nhung l<;l.i di qua hai den ba, th�m chi la bon qu�n khac nhau, nhu duong Di�n Bien Phu, b.it dau & qu�n Muoi, di qua qu�n Ba, qu�n Nhat r6i ket thuc & qu�n Binh Th<;l.nh.
0 Sai Gon ciing c6 rat nhieu duong c6 ten la ... "noi dai": Su V <;l.n H<;l.nh noi dai, Le H6ng Phong noi dai ... D6 la nhung con duong dung ban chat la noi dai cu.a mot con duong nao d6 nhung so nha thi c6 th� rieng.
OSai Gon c6 rat nhieu ten duong duqc d�t theo ten chq va c6 rat nhieu chq duqc dc)t ten theo con duong noi n6 n�m, ho�c it nhat la cai cau noi nguoi ta hop chq, nhu nhung Vuon Chuoi, Vuon Lai, du Ong Lanh, cau Muoi, Ban Co, H<;l.nh Thong Tay ... Ca bi�t nhu &Go Vap c6 chq Cau vi chq n�m qnh cau, r6i nguoi ta dc)t ten cho cay cau d6 la cau ChqCau.
Sai Gon la mot do tht dang phat tri�n, toe do do 55
D.AMHAPHU
tht h6a duqc tinh theo toe d(> sinh san cu.a nhung con duong. 0 cac qu�n m6i, ten duong duqc danh so, khong biet la do het ten d� dc)t hay do nguai ta khong lqp nghi ra ten cho chting.
Nhung con duong duqc danh so luon t�o cam giac khong than thu(>c, chting VO tri va gan nhu khong gQ'i nh& dieu gi. Ben m(>t Sai Gem khac, gan gui va than thuong v6i nhieu ky uc hon nhu nhung X6m Cui, Ben Do, Ben Nghe, Cay Tram, Cay Tht, R�ch Tra, Cau Kinh ...
6.
M(>t di�m thay d6i tren b(> mc)t do tht Sai Gon dang ghi nh�n nhat trong hai th�p ky ma toi & day, la hai bo kinh Nhieu L(>c - Tht Nghe. Tu m(>t dong nuoc den v6i hang ngan can nha san l1,1p x1,1p hai hen bo, nai n6i tieng v6i cac t� n�n xa h(>i va o nhiem moi truong, da bien thanh hai con duong s�ch d�p, tr& thanh m(>t tr1,1c giao thong chinh cu.a thanh pho. Hai con duong song hanh v6i cong vien, vuon hoa, Ian can, den duong rat d�p ch.;iy cc)p bo kinh nay duqc dc)t ten lam toi rat ung: Hoang Sa - Truong Sa.
7.
M(>t do�n duong Truong Sa ch�y qua Phti Nhu�n, noi v6i Phan Xich Long, c6 m(>t khu dan cu n�m thoi ra nhu hinh cui ch6, c6 nguai goi la x6m Cu Lao, hi�n van con duong ten la Cu Lao. 06 la m(>t khu dan cu kha m6i
56
"CO CON DUONG NAM NGHE NANG MVA .. ."
v6i nhieu bi�t thtJ d�p, nhieu quan ca phe rat tinh va mot so quan nh�u cung rat em. Khu nay dan nh�u bo ke ch�c biet nhieu. Dieu d�c bi�t la khu dan cu nay c6 nhieu con duong m6i, v6i nhung cai ten rat m6i, ten cac loai hoa: Hoa H6ng, Hoa Phuc;mg, Hoa Lan, Hoa Mai, Hoa Dao, Hoa Su, Hoa Cau, Hoa Cuc, Hoa Hu� ... Toi th�t thich each nguoi ta d�t ten duong b�ng ten mot loai hoa, xet ve dong g6p cho nhan lo9i thi mot loai hoa c6 khi con hon nhieu vi chinh khach.
8.
Cung kieu d�t ten theo khu nay con c6 mot khu nua, toan ten duong kha d�c bi�t, rat danh thep va ngun ng1,1t y chi. D6 la khu Tan Son Nhi, may con duong dan o vuong toan nhung cai ten rat hay, d9c len cu loang xoang the nao: Doc L�p, Dan Chu, Cong Hoa, Bae Ai, TtJ Do, Dan Toe, Doan Ket, TtJ Quyet, Thanh Cong, Thong Nhat...
9.
Sai Gon c6 chg Ba Chieu kha n6i tieng, c�n d6 la lang Ong Ba Chieu. Nghe ten v�y cu ngo lang mo c1,1 D6 Chieu chang, h6a ra khong phai, la lang mo cua vg ch6ng ta quan Le Van Duy�t. Vi lang n�m gful chg Ba Chieu nen dan tinh cu the goi la lang Ong Ba Chieu. Ong nay tuy la mot VO tu6ng thao luge va dung cam nhung binh sinh 19i la mot ho9n quan (mot so sach chep ong bi ai nam ai nu barn sinh), khong hieu sao v�n lay vg.
57
DAMHAPHU
Trang doi binh nghi�p cu.a minh, ta quan Le Van Duy�t da hai I.in gifr chuc tong tran Gia Dµm thanh, th1.;Ic ra Gia Dµm thanh hie nay rat r{mg vi bao g6m cac phu nhu Bien Hoa, Dµm Tuong, Vinh Long, An Giang, Ha Tien. Ong la nguoi c6 cong rat 16n trong vi�c t�o d\filg h� thong chanh tri cu.a Sai Gon n6i rieng va ca Nam b¢ n6i chung, ong la nguoi kh&i S1.J dao kinh Vinh Teva rat nhieu cong trinh phuc lqi cho dan khac. Cong tr�ng tuy nhieu nhtmg sau khi mat l�i chiu an oan, lang m◊ c6 I.in bi cao b�ng va xieng xich v6i may chfr "Quyen yem Le Van Duy�t phvc phap xti" (ch6 ten ho�n quan Le Van Duy�t chiu toi), mai ca may chvc nam sau m6i duqc phvc h6i.
V�y ma Sai Gon khong thay c6 duong Le Van Duy�t, tim tren ban d6 thay c6 m¢t duong nho xiu n�m ben qu�n Chin, duong ngin lim, chi khoang vai chvc met.
10.
Mot thoi v6i ta quan Le Van Duy�t, cung bi an oan khien rn)ng ne sau khi mat va la nguoi tr1.;Ic tiep phv trach vi�c dao kinh Vinh Te la Tho�i Ngoc H.iu, kinh Vinh Te duqc dc)t theo ten vq cu.a ong nay, ba Chau Thi Vinh Te.
0 mien Tay, do�n tu An Giang, Chau Doc, Ha Tien nhieu nha dan, dinh mieu v�n tho Tho�i Ngoc H.iu. N goai kinh Vinh Te, con c6 Tho�i Son, Vinh Te Son, Tho�i Ha (kinh Ong Tho�i) va h6 Ong Tho�i la nhung dia danh mang ten ong. Cong tr�ng cu.a ong doi v6i
58
"CO CON DVONG NAM NGHE NANG MVA .. ."
vung dat nay rat 16n, den n6i nhieu dan tinh vung nay coi ong nhu m<)t vt thanh hoang. May dam ti�c c6 nguoi 16n uong ruqu, ly dau tien r6t ra dat d� moi ong Bao h<), ho�c moi ong Thoi;li...
Thoi;li Ng9c Hau ten chu la Nguyen Van Th1,1.y, n6i cong due cung b�ng thua, nen chep doi;lfl nay trong Dq,i Nam thl!C l�c ra cho de: II An thu Chau Doc la thong che Nguyen Van Th1,1.y truac m◊ dan doi den 6dat bien thuy, d�t ra 20 xa thon, vay cu.a cong 1.900 quan tien va 1.500 phuong gi;lo cho dan, da hoan nhieu nam, dan vful chua tra duqc. Den nay Th1,1.y dem cu.a nha tra bu cho dan". Nguoi lam quan thoi nay nen noi guong d6 ma theo.
0 Sai Gem, Thoi;li Ng9c Hau duQ'C d�t ten duoog 16n, noi giua Hoa Binh va Au Co, c6 Ian toi hoi m◊t bi;1n nha 6 day: c6 biet Thoi;li Ng9c Hau la ai khong? Bi;ln ay n6i: hinh nhu la con ru<)t ba Au Co. Nga.m li;1i thay bi;ln ay n6i cung khong sai.
59
Sai Gon, chuy�n trong hem
1.
Nha anh & cuoi hem, anh ch;;iy xe om, xe cua anh thuong dc}u & d�u hem. Hem nh6 nen ma'y chvc nha deu biet anh, c6 vi¢c gi di dau nguoi ta nha't lo;;it bc}t ra cau: "bi�u th�ng Tam ch&'', khuya s6m ming mua gi he nguoi trong hem keu la anh ch;;iy xe VO tc}n nha ch&, tien b;;ic doi khi ang ang, du thieu gi anh cung vui. Vq anh chcing may ma't s6m, d� l;;ii th�ng con cho anh, nha troi, th�ng nh6 khoe m;;inh va de thuong. Nam d�u khi vq ma't thi m� anh giup nuoi th�ng nh6, r6i ba gia cung theo ong di ma't, th�ng nh6 duqc ca con hem nuoi, n6 an com nha nay ngu nha khac la chuy¢n thuong.
Anh thuong dua con di h9c, ti¢n ch& luon con be Ut nha cht Tu thqmay, chieu cung d6n hai dua ve, bua nao anh k�t khach ve trt con be Ut keu xe khac hJ d§.n em ve r6i ma n6 tra tien. Nhieu nguoi tha'y anh hien lanh, cham chi nen mai moi cho anh d�ng di bu6c nfra, anh lc'.ic d�u cuoi, anh sq th�ng con chtu canh m� ghe con ch6ng, ma th�ng nh6 c6 thieu thon gi, ca cai hem nhu cai nha 16n cua n6, ai di dau ve cung c6 qua cho n6, den con kien con khong c.in duqc n6 nfra la ...
Bua n9 c6 ong kia keu anh ch& di Long An, anh biet 60
DAM HA PHO
ch6 d6 vi n6 ngang nha vq anh, anh xin ghe l�i mua it banh trai VO tham nha vq, du thlnh thoang anh vful ch& con ve d6 choi hoai. Ong khach nQ nhan duang xa, ngoi hong chuy�n cua anh, thay cam kich I.im, hie quay ve xin ghe nha anh an bua com. Nha ga trong nuoi con dau c6 gi an, anh ch& ong khach ve roi nho trong hem ai c6 gi bung qua thu d6, noi ca kho cua nha Hai Men, to canh du ben Bay Ga, com trfu1g lay ben Tu thq may, ruqu nha con ...
May thang sau ong khach di xe om horn d6 chet, trong di chuc cua ong c6 d� l�i cho anh muoi cay vang, luc anh con trai ong khach n9 di�n tho�i cho anh, anh con tu6ng thfulg nao n6i choi ch9c anh ch6 ai dau ma cho anh ca gia tai v�y. Bua hai vq chong anh con trai ong khach di xe hoi t6i trao cho anh muoi cay vang thi�t, ca hem ra coi, vui qua troi.
Anh k� cau chuy�n nay th1,Ic tha, anh n6i muoi cay vang xai het c6 m◊t cay la dai ba con loi x6m v6i mua cho thfulg nho cai xe d�p ch�y xa qu� trong hem, con chin cay anh ban gm ngan hang lay lai, ma horn ray lai xuong qua, hong biet sao.
2.
Em nho den ban banh mi d�u hem lau roi ma c6 ai biet ten gi dau, keu con nho banh mi, roi keu con Gai riet thanh ten, n6 cung t1,l nh�n minh ten Gai luon. Gai ban banh mi cung ngon, banh mi xiu m�i lam thanh manh, vua mi�ng. Xe banh mi cua n6 nho xiu, c6 banh xe d�y, troi chua to m�t nguoi da thay n6 d�y t6i, t6i xe trua thi
62
sAr GON, CHUYtN TRONG HEM
d�y ve. Nghe dau n6 6 tr9 v&i may dua em 6 trong khu sinh vien, nghe dau n6 dan mien Tay, nghe dau bu6i chieu toi n6 di h9c them, nghe dau n6 ban banh mi nuoi hai ba dua em an h9c d�i h9c ... nhung tin d6n de thucmg, ghip xe banh mi cu.a em delt khach, chu yeu cu dan trong hem, hie nao cung thay em tuoi. cuoi.
Trong hem c6 nha no cung giau, nha dat n)ng ca ngan thu6c vuong, xe M�c lang co6ng, hai vq ch6ng chu nha kinh doanh nganh thep. Hai vq ch6ng chu nha tuy giau nhung doi dai v&i chom x6m rat duqc, hie nao cung ghip do nguoi khac, ai cung thucmg. Hai vq ch6ng da gia ma c6 th�ng con trai m(>t nen n6 thu(>c lo�i cong tu, an choi. khet tieng, pha gia chi tu. Hai vq ch6ng gia du lelm. Ba vq m6i bua di b(> v&i may ba ra cong vien t�p th� d1,1c deu n6i: "Con nao ma sua duqc th�ng Thanh toi d� het gia tai cho n6, vq ch6ng toi chet m&i nhelm milt".
Rt:>i b6ng nhien m(>t horn th�ng cong tu nha no h.J nhien d6i tanh d.in, belt d.iu b6 an choi., chtu hoc emu lam, belt d.iu theo cha m� coi s6c cai v1,1a thep kh6ng 16, mua mua ban ban, nguoi ta con thay n6 theo m� ra cong vien t�p th� d1,1c m6i sang. Khoi n6i hai vq ch6ng gia chu v1,1a thep vui the nao, ba con trong hem cung vui lay.
Nhung cai dam cu&i cu.a th�ng Thanh v&i con Gai la vui nhut, ca hem deu duqc moi, dai may ch1,1c ban tu trong san tran ra ngoai hem, ca hat bia bot den t�n khuya. Nhieu nguoi n6i bua nay vui, vui ma cung u6ng, u6ng la tu moi. khong c6 banh mi con Gai ma an nua, co dau v�n cuoi tuoi., n6i co bac nao muon an con lam dem qua nha. Thi�t con nh6 de thucmg gi dau.
63
D.AMH.APHU
3.
Chieu horn n9 toi c6 vi�c qua qu�n Tu, di g�p m<)t nguoi 6 trong m<)t con hem nho xiu, be ngang chung m<)t thu&c va ch�y ngo�n ngoeo, ngang chq X6m Chieu. Toi d�u xe ngoai duong va lung thung di vao trong hem, toi dung l�i hoi tham m<)t toan thq h6 dang lam m6ng m<)t can nha chung hai ch1,1c thu6c vuong, c6 may vt hang x6m ranh r6i sang g6p chuy�n, nh6m thq dang lam s.it gifra hem, dat cat gan nhu choan het loi di ma khong thay ai than phien gi.
Toi rut dieu thuoc ra chua ktp m6i thi da c6 m<)t anh b�t qu�t lua chay dua s.in, toi g�t dau cam on r6i hong chuy�n tiep, chuy�n nhung vat va cu.a nghe thq h6, anh kia ra dieu hi�u chuy�n, n6i, a, lam gi ma khong kh6, chu yeu minh thay vui duqc r6i. Anh 6 tran, sau lung xam con d�i bang rat 16n. Anh n6i 16n v6i toan thq: "Chieu nay qua nha tao an cam, bua nay cung cam ong gia tao, tl,li bay xin cai nghi s6m qua uong chen ruQ'U hen," dam thq cuoi h6n, d� ran.
Toi da tung lang thang qua nhung con hem & qu�n Tu, qu�n Tam, 6 khu Hoa Hung, Bui Tht Xuan ... toi da tung song trong nhung khu nha cat tren bo kinh Nhieu L<)c_ma nguoi ta gQi la X6m Nu6c Den .... 6 nhung khu d6 c6 nhieu nguoi Sai Gon hon nhung khu dan cu hi�n d�i hay nhung chung cu nam sao, du h9 khong h.in tat ca deu n6i gi9ng Sai Gon.
Hom qua toi di vao m<)t con hem nho xiu va ngofm 64
SAi GON, CHUYtN TRONG HEM
ngoeo ngang chg X6m Chieu, nai dugc m�nh danh la thu phu giang h6 dao kiem cu.a Sai thanh, nhung khong hi�u sao toi luon c6 cam giac than thu(>c, a:m cling khi di vao trong con hem d6, c6 le boi vi cai mi.ti nguoi, cai mui Sai Gem trong nhung con hem d6 luon lam toi h�nh phtic. Thi�t.
Banh mi Sai Gon
Neu toi ma thanh l�p m◊t ton giao cho minh thi d90 cua toi se ten la "d90 Banh Mi", vi bay gio toi da la m◊t tin d6 cua m6n an nay. 0 Sai Gem, neu c�n phai lay m◊t net d�c tnmg cho thanh ph6, chcic h�n toi cung se binh ch<;>n cho banh mi.
"Banh mi Sai Gem", b9n c6 th� nghe tieng rao ay 6 m<;>i hang cung ngo hem Sai Gon. Banh mi n6ng, gion, thorn mui b9t m6i quy�n mui bo ... neu an nguyen ban thi tret bo, pate r6i k�p v6i cha lva, cha chien, giam bong va it hanh, ngo, chan vao chut nu6c tuong ho�c de chut muoi tieu ... con neu dung d� an them thi c6 VO s6 each, c6 th� cham vao sfra d�c, qu�t bo duong, chien bo toi, an v6i tnmg op la hay xiu m9i... ho�c gia cu xe 6 banh mi nhai khong cung ngon l9 ...
B;;m c6 th� an banh mi 6 bat cu dau, c6 th� an trong van phong, an trong quan ca phe, an ngoai via he ... toi thuong xuyen m◊t tay lai xe m◊t tay g�m banh mi. B9n cung c6 th� an banh mi vao bat cu gio nao trong ngay: an sang di�m tam, an trua m◊t minh, an xe bo bvng hay an toi, an khuya d�u duqc. B� cung c6 th� mua banh mi v� lam qua an cho gia dinh, cho nguoi than ho�c cung c6 th� ch<;>n banh mi d� mang theo trong m◊t cu◊c da ngo9i....
66
BANH Ml SAi GON
0 Sai Gem, nhic den banh mi thi c6 nhung cai ten ma da hang ch1,1c nam nay luon lam br;1.n chay nu6c mieng: banh mi Nhu Lan, Ha N(>i, L� ... va nhung ten tu6i m6i, duqc kinh doanh thanh h� thong, m6i duqc biet den may nam ga.n day nhu: Bamizon, Bon-banhmi... du r�ng chua chic may ten tu6i d6 da ngon b�ng VO van nhung xe banh mi nh6 xiu, VO danh tren khip neo duong Sai Gon.
Banh mi khong, nghia la an khong cung ngon. Luc nay 6 Sai Gon, nguoi ta hay mua banh mi tu lo cua sieu tht Big C ho�c cac ti�m banh Ian nhu Nhu Lan, Kinh 06, Due Phat. Toi thi thay banh mi khong 616 Ut Kiem tren duong Nguy�n Tri Phuong, dor;1.n ngang chq Nh¢ Tao, la ngon VO djch. Banh mi 6 day nh6, ruQt mem, VO gion, thorn h,mg ... Toi thuong mua m6i I.in ch1,1c 6, mua xong ng6i xe ra an ngay, tung 6 m(>t, cho da them.
Banh mi thtt thi c6 nhieu ch6 ngon, hciu nhu ai 6Sai Gon cung c6 m(>t ch6 "ru(>t" d� mua banh mi, tuy theo la bua di�m tam hay la d�n b1,1Tig dem khuya. Toi thi c6 nhieu, nhieu di�m lim. Nhieu ch6 toi khong ngr;1.i ngcin n6i v6i ba chu: "Banh mi 6 day ngon qua, ngon den n6i tui muon quy lr;1.y ba luon". M6i Mn toi ghe, nhat dtnh phai la ba 6, mot 6 da.u tien toi xe giay an lien trong ltic cho lam tiep hai 6 con lr;1.i... ba chu nhin toi cuoi: "Tu tu, coi chung ngh�n, chti oi", thuong qua.
Banh mi ca c6 ti�m 6 ga.n Hang Xanh, chi ban tu nam gio chieu. Banh mi thtt quay thi Nhu Lan la so m(>t, toi ra chq Sai Gon the nao cung lam I.in ch1,1c 6 cho ca nha. Banh mi cha thi toi hay an cua Lan Hu� tren duong
67
DAM HA PHU
Le Van Si ho�c cua m<)t ba & bung binh Phti Lam, I.in nao cung cha khong d�ng, danh dung xe, ngoi b�t xuong an lien h'ip h,t. Banh mi xiu mc,1i thi & nga sau Nguy�n Tri Phuong ltic tru6c c6 m<)t xe vo dfch thien hc,1, bay gia thi toi hay mua doi di�n chq An Dong ... Con bc;1n, bc,1n thuong ghe dau?
Banh mi Sai Gon, khong binh dan cung ch.ing cao cap, & dau cung c6, hie nao cung c6. Toi van hJ nh�n r�ng minh ham an, nhung doi v6i banh mi thi chu "ham an" hinh nhu khong di�n ta het, nhat la neu bc,1n thay toi, trong m<)t sang nao d6, duong lai xe v6i 6 banh mi tren tay.
68
Hoiduong
1.
Di ma khong ranh duong thi phai hoi duong thoi, chuy�n duong nhien, "ra duong hoi gia, ve nha hoi tre" ma. Hoi duong thi nen kiem dan ong, nguoi c6 tu6i chtit cang tot, tru&c khi hoi nh6 chao m9t cau, con khong cu tro t6i nhe rang cuoi r6i hoi: chti/bac/ anh cho hoi tham ... , r6i g�t dau cam on la d�ng. Ma cung 19, c6 le dan Vi�t Nam minh la ua hoi duong va chi duong nhat thien h9, toi xem phim thay 6nu6c ngoai di dau h9 cung dung ban d6, GPS chu it khi thay ai hoi duong. Nhieu cho minh hoi tham ma ba tanh nhi�t tinh qua, nam ba nguoi cung xtim xo chi duong thi cung l�ng nghe cho du, nhe rang g�t dau cuoi v6i het thay, t9 tinh cai nghia cu chi duong chi loi.
2.
Toi c6 Ian di cau cung b9n be 6 Can Du6c, Long An. Chung toi c6 hon ch1=1c nguoi, bu6i sang xuat quan cung h�n nhau 6 m(>t can nha cu.a m(>t nong dan trong vung, nha Chin Au, d� cung an trua r6i tat ca tan ra khiip vung buong cau. Toi va m(>t nguoi em di men theo
69
DAMHAPHU
ba kinh thuy lqi va tim ra m(>t 6 ca tre c6 ve tiem nang. Chung toi barn lay 6 ca tre suot bu6i sang, loay hoay mai khi ng�ng d.iu len da thay trua dung bong, luc nay nhin quanh khong c6 ai, di�n tho9i di d(>ng thi khong c6 s6ng, hai anh em danh 19 IDQ tim ve can nha da h�n d� an trua.
Tim mai ch�.ng ra nha vi 6 que ducmg nao trong cung nhu ducmg nao, nha nao cung giong nha nao. Chung toi tap xe d9i vao m(>t quan la ven ducmg h6i tham chi chu quan: "Chi ai, lam on chi gium nha ong �
Chin Au". Chi chu quan nhin toi mim cuai, r6i quay m�t �
vo trong keu l6n.: "Tia ai, c6 nguai kiem nha Chin Au ne". Ong gia, tia cu.a chi, la m(>t lao nong qrnic thu6c, 6 tr.in phai Ian da den bong. Ong c6 le dang an trua vi thay mi�ng van con nh6m nhoam nhai cam. Khong n6i cau nao, ong gia ra dan chiec xe may cu dvng tru&c san r6i hat ham cho toi: "Ch9y theo tui". Chung toi l�ng l�ng ch9y theo ong qua may nga re vong VO, bang qua m(>t canh d6ng thi ong dung l9i, chi tay ve phia tru6c: "06, �
nha Chin Au ngay m�t 1¢, ng6i d6 d6, thay hon?" Toi d9 d9 cam on thi ong hat tay ra dieu: dung khach sao, r6i quay d�u xe ch9y ve.
Luc ng6i uong ruQU v&i Chin Au, toi c6 k� chuy�n ong gia chi ducmg va c6 y cam kich vi ong da dan ducmg �
t&i t�n nha. Chin Au cuai 16n.: "Ha ha, dan 6 day lam bieng chi ducmg Him, ai 6 xa t&i ma h6i ducmg la lay xe dan t&i nha luon, kh6i m.ic cong chi".
70
H6IDVONG
3.
M(>t lm, mm nam kia, toi cung m(>t ngum nfra lai xe hai di Chq Mm, An Giang. Chung toi vong xuong Vinh Long chai r6i mm theo nga Sa Dec vong qua Chq Mm chu khong di theo ducmg Cao Lanh nen toi khong ranh ducmg. Tm My Luong vao gifra trua thi toi bi ducmg, danh tap xe vo 1� dµm bl,lllg kiem ngum h6i. Toi khong d� y r�ng xe minh dang dimg gan m(>t con l(> dat nh6, phia trong c6 rat dong ngum. Vim xuong xe chua kip vuon vai thi ba bon ngum dan ong m�t d6 khe, c6 ve da uong fUQ'U, tro t6i h6i: "May chu kiem nha ai?" Toi h6i tham ducmg di Chq Mm. Ngum dan ong l&n tuoi nhat trong nh6m t6i VO vai toi: "Dan thanh pho xuong ha, cam nu6c gi chua?" Toi thi�t tinh tra lm: "Dc:1 chua, tinh xuong d6 kiem gi an". V�y la ba bon ngum dan ong nhat quyet ap tai hai chung toi vao nha: "Day xuong Chq Mm con xa Uim, trm trua niing khong ai ban gi dau, s�n nha c6 dam gio ne, ghe VO lam chen cam r6i h�ng di..." kh6ng th� cua.ng duqc.
Toi v6i anh bc:1-Il tv nhien VO lam khach cai dam gio dong nghit ngum 6 m(>t nha dan khong quen biet ven
duong, bay gio toi cung chiu khong nh6 ten vi gia chu nhi�t tinh ay, anh Ba anh Tu anh Tam gi d6. Chung toi duqc don m(>t mam cam rieng, duqc r6t rieng m(>t chai ruqu tr.ing day va duqc gi6i thi�u het tat ca ba con ho t(>c cua gia chu, moi ngum cl,lllg m(>t ly. Mai den hon hai gio chi�u toi mm den duqc Chq Mm, cung may nho tuu luc;mg kha nen mm ra kh6i dam gio ay ma van lai xe di duqc.
71
DAMHAPHU
LAn thu hai quay l�i Chg Mai khoang ba thang sau, toi dµili bl,lilg ghe My Luong kiem l�i can nha tot bl,lilg ay de ghe vao cam on nhtmg ma chtu, khong the tim ra, dµili ghe vao h6i tham duong thi anh b�n di cung can: "Ghe h6i tham coi chung bt b�t vo nh�u nua d6 anh CYi".
Sai Gon: chuy�n ke xe om
Ba cau chuy�n chep l�i tit ba ong xe om Sch Gan
1.
Tui ch�y xe om day gan hai Ch\J.C nam, chi dung m(>t cho nay, nfug ding nhu mua. Xua hie tui moi. ra nghe thi nguyen g6c nay cua Sai Gem chi chimg Ch\lC xe, may nam roi cao diem tui dem duqc gan nam Ch\J.C xe, bay gio cung nhieu ma chic h6ng t6i so d6. C�nh tranh ha, c6 gi ma c�nh tranh chu oi, toan dan ngheo m6i ra day ch�y xe om, minh m6i c6 khach di roi thi minh nhuong cho thfutg khac, coi thfutg nao chua c6 moi hay nha g�p kh6 thi nhuong n6 vai cuoc, n6i chung dong heo thi nhieu cam, cung chua ai d6i b6i nghe nay.
Nha tui nh6 xiu, nim trong cai hem cung nh6 xiu ma sip bi giai toa roi, theo di�n den bu thi tui duqc hem bay tram tri�u, tinh di kiem mieng dat xa xa mua cai nha 6 ma chua duqc. B6i phuong m6i chi duqc c6 m(>t tram, phan con l�i dang h�n ma chua thay. M◊t tram tri�u tui nh�n tui cho cha kia mu<;m kia, d6, cha xe om ngay g6c hen kia kia, cha gia dtch, cho cha mu<;m ch6 khong biet t6i doi con doi chau cha tra n6i hong nua.
A, chuy�n la cha c6 dua con gai, hoc chung v6i thing 16n tui d6, t(>i nghi�p con nh6 thong minh ma de
73
DAMHAPHU
thuong Him nha, ma xui cai n6 bi binh tim, horn r6i phai VO vi¢n, nguoi ta n6i phai m6 het hon tram tri¢u. Cha nghe xong cha chet dung, nha cha ngheo qua ma, tien dau m6, xep hang dqi h<)i tu thi�n thi chic con nho chet kho luon r6i.
Cha vay muQ'Il tum lum, r6i anh em g6p m<)t m6 cung chi duqc ba ch1,1c tri¢u, con thieu m◊t tram tri�u tui dua cha luon. Anh em khong ma, khong le minh thay chet h6ng cuu, ma biet tien dua cho cha thi coi nhu xong phim, cho cha d<)c die m6i may ra thay l9i. Oi ma thay cha n6, tien b9c khong c6 thi thoi ch& ong nghi coi minh nhin dua nho chet sao d�ng. Ong nghi coi phai hon?
2.
Chu em c6 phai hay ch9y chiec xe hoi mau do hong, sao nay di xe om v�y? 0, nhieu khi di xe om hay Iim ch&, nghe nay ning mua Cl,IC nhung ma cung thay vui, g�p du h9ng nguoi. Minh ngheo ch9y xe om v�y ch& cung con su&ng nghe chu, tui g�p cung nhieu nguoi con ngheo, con kh6 hon minh nua.
Nha tui H6c Mon l�n, nhung ma che:l-y & day quen r6i, bi tru&c nha & day, ngay cai hem h6i nay tui d6n chu d6, may nam nha duqc gia tui ban r6i, ban cai nha nat & Sai Gon ma mua duqc bon cai nha m6i & H6c Mon, cho hai dua con ra rieng. Tui ha, tui ba dua ma mot dua binh chet h6i nho r6i. Hai vq ch6ng tui & m<)t can, hai dua con m6i dua m◊t can, con m<)t can cho muon, thang hai tri�u.
74
SAi GON: CHUYtN Kt XE OM
N6i m6i n6i, hai vq ch6ng ma muon nha tui d6, n6i muon ch6 h,li n6 thieu tien nha hon nam roi, c6 tra n6i dau. Hai vq ch6ng d6 tru6c lam cong nhan, sanh duc;yc dua con d� thuong qua xa, suot ngay qua nha tui an com,
keu ong ngoc,1i ba ngoc,1i thay ghet Him. Tv nhien nam r6i th�ng nh6 phat bjnh, bjnh gan. Ta n6i hai vq ch6ng c6 nhieu tien lo thuoc thang cho th�g nh6 het, h,li n6 con an mi g6i qua bua ma, dau con tien tra tien nha cho tui. Ma t◊i nghi�p qua, khong le du6i n6 ra ducmg.
CJ, th�ng ch6ng nghl vi�c ra chc,1y xe om luon r6i, chc,1y ngang cua cong ty n6 luon. Th�ng nh6 con h,li n6 bua nay cung do r6i, c6 bao hi�m y te nen bot dong tien nhu hoi xua. N6 cu n6i chti thong cam d� it bua h,li con gom du tien con tra tien nha chti nguyen nam, tui n6i thoi kh6i, coi nhu nam roi tao cho bay 6 d�u, nam nay m6i thu tien.
3.
Nghe xe om ha, dau c6 ai chc;m cai nghe hc,1 bc,1c nay, n�ng mua eve kh6 1�m, ngay Tet ngay rn con kha ch6 ngay thucmg kiem tram ngan bc,1c la vui r6i. CJ, v�y ma c6 dua con di cu6p cua xe om ch6, thi�t that due qua xa, ch�c h,li xi ke xi cc;>t t6i cu lam lieu, ch6 ai dau ma cu6p cua xe om, cu6p n6 cung c6 th�ng nay th�ng khac.
Ma n6i v�y ch6 hong phai v�y nghe chti, toi horn bua tui ch& m◊t th�g di Binh Duong, m�t n6 lam let tay ca.m cai ttii den, tui thay hoi gian ma lo di r6i biet sao. Tren ducmg tui cung n6i chuy�n nay chuy�n kia, chuy�n
75
DAM HA PHU
cha m�, chuy�n qua bao nay n9. Minh cung khong phai hay nhtmg ma minh gia roi, chuy�n song 6 doi sao cho phai thi tui cung n6i duQ'C, m6i dau tui nghe n6 �m u, mot hoi n9 biit dau di:¼ di:¼, mot hoi nfra thi n6 bi�u tui quayve.
Tui ch6 n6 ve Thanh Da, n6 bi�u tui cha n6 vo nha nguoi quen trong chung cu, roi n6 xin so di�n thoi,¼i n6i c6 gi lat gQi. N6 di VO mot hoi roi n6 nhiin tin, cai tin nhiin tui con luu trong may ne chti. N6 nhiin n6i hoi nay tinh cu6p xe chti, ma nghe chti n6i chuy�n nen d6i y, n6 xin loi, hua bua nao c6 tien quay 11:li tra tien cuoc xe. Lat tui la'y tin cho chti coi, minh n6i phai thi th�ng an cu6p cung nghe. Nhieu nguoi bi�u tui bao cong an, tui nghi thoi, n6 nghi 11:li roi minh lam v�y coi hong duQ'C.
Ma 11:l nghe chti, tui chi,¼y xe nao gio ch& chua ai xu tien xe, c6 nguoi hoi xua di moi, thieu c6 mot cuoc xe ma ltic qua My gm tien ve tra dang hoang. NghI cung vui, nguoi ta nh6 minh, ngoai chuy�n cam ao cung c6 chtit tinh nghia, phai hon chti?
76
CovQ Ech
... hay m9t chuy?n chep a Binh Dq,i
Sau buoi cau that bat, chi duqc vai con ca nh6, chti.ng toi tl;l t�p 6 m(>t can choi coi tom d� nh�u v6i anh chu dam, m(>t nguoi Ben Tre g(>c, anh c6 b(> rau hum rat d�p. Buoi nh�u c6 them vai nguoi coi tom 6 cac dam lan c�n, m6i thi c6 tom nu6ng (di nhien), ca doi, ca trap chi en gion ... ruqu tri:'ing 6 day m�n m�n, cay n6ng nhung kha ngon. Chung toi ng6i du6i tan m(>t cay me gia ma toi cu thi:'ic mi:'ic mai ching hi�u sao n6 c6 th� song kh6e m�nh, t6a tan sum sue 6 vung nu&c m� nay.
M(>t anh n9 c6 ba con xa v6i anh chu dam, cung la dan coi tom gan d6, ghe qua cho may con ca, uong vai chen ruqu r6i xin phep ve, SQ' lat nu&c xuong anh ve khong duqc. Anh nay c6 guang m�t d�p trai nhung rat bu6n, ang chung tre hon toi vai tuoi, t�m keu la anh Ut. Khi anh Ut ve, toi c6 n6i r�ng toi cam thay rat men anh nay, nguoi hien qua, chan chat nhu m(>t cay ban. M9i nguoi cho hay, a, th�ng Ut ha, a, n6 hien nhung ma noi tieng khi:'ip vung nay d6, khong phai tai gioi gi, n6 noi tieng vi n6 lay m(>t con VQ' Ech. Vq Ech? Chuy�n bi:'it dau duqc k� sau it tuan ruqu.
H6a ra co VQ' Ech cu.a anh Ut khong phai la m(>t 77
DAM HA PHU
nang cong chtia bi lai nguyen ctia m1,1 phu thtiy bien thanh con ech. Co gai, cung t�m gc;>i la co Ut, la con gai m◊t lao nong 6 trong vung, nghe dau cung tung duyen dang m�n ma, nhieu nguai theo du6i Him. Hai nguai ben duyen nhau tu ltic con di h9c, anh Ut qua m�t cac chang trai khac nho ve hien lanh, thi�t tinh ctia minh.
Het di hc;>c, anh Ut ra dam ph1,1 lam tom, may nam d6 lam tom that bat, cung chi du an. Co Ut xin phep cha len thanh pho lam nghe uon t6c. Co Ut khong biet bi ai rti re ma n6i di la di, m6i dau thi m6i tuan vAn ve tham nha m◊t Ian, roi sau thua dan. M6i Ian ve ai cung thay co Ut cang ltic cang xinh d�p hem xua. Hai nguai nghe dau cung bit dau c6 chuy{!n, thay anh Ut buon buon, uong ruc;>'U di ca hoai.
Roi m◊t horn nc;>, co Ut ve tham nha ltic nua dem, ve cho ong gia m<)t cay vang roi tu bi{!t, nghe n6i di lam an xa v6i anh kep m6i, dan thanh pho. Ong gia cung khong hi�u chuy{!n gi, cam cay vang nhu cam Cl,l.C g�ch, nu&c mdt lung trong.
Co Ut di roi thi anh Ut cang buon, ra ngoai dam tom sat xa, cat cai choi 6 luon ngoai d6, g�o muoi thi
mua ctia may lai tom, bien biet khong thay ve x6m nua. M◊t cau chuy�n ph1,1 tinh, tham phti ph1,1 ban nhu bao cau chuy�n tinh bolero kinh di�n khac. V�y thi dau c6 gi d� n6i.
May nam sau, b6ng nhien co Ut trove nha cung v6i m◊t co gai khac, co nay chi ta ttic nha co Ut vai horn roi len thanh pho, nghe dau co dung ra to cao m◊t ducmg
day lua dao chuyen d1,1 d6 cac co gai sang Cambodia
78