🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Chính Sách Của Đảng, Nhà Nước Về Chăm Sóc, Phụng Dưỡng Và Phát Huy Vai Trò Của Người Cao Tuổi (Hỏi Và Đáp) Ebooks Nhóm Zalo CHÍNH SÁCH CỦA ĐẢNG, NHÀ NƯỚC VỀ CHĂM SÓC, PHỤNG DƯỠNG VÀ PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA NGƯỜI CAO TUỔI (HỎI và ĐÁP) Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n Chñ tÞch Héi ®ång TS. NguyÔn thÕ kû Phã Chñ tÞch Héi ®ång TS. NguyÔn Duy Hïng Thμnh viªn ts. nguyÔn an tiªm TS. khuÊt duy kim h¶i nguyÔn vò thanh h¶o 2 HÀ VĂN THUẬT CHÍNH SÁCH CỦA ĐẢNG, NHÀ NƯỚC VỀ CHĂM SÓC, PHỤNG DƯỠNG VÀ PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA NGƯỜI CAO TUỔI (HỎI và ĐÁP) NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT HÀ NỘI - 2012 Lêi nhμ xuÊt b¶n Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam lμ nh÷ng ng−êi lao ®éng cÇn cï, s¸ng t¹o, nh÷ng ng−êi ®· tõng chiÕn ®Êu, hy sinh v× ®éc lËp, tù do cña d©n téc. Nh÷ng cèng hiÕn to lín cña líp ng−êi cao tuæi ViÖt Nam ®· t¹o nªn bÒ dμy truyÒn thèng vÎ vang g¾n liÒn víi tiÕn tr×nh lÞch sö dùng n−íc vμ gi÷ n−íc cña d©n téc ta. D−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, ng−êi cao tuæi ®· gãp søc trong cuéc ®Êu tranh giμnh ®éc lËp d©n téc còng nh− trong sù nghiÖp ®æi míi ®Êt n−íc. Nay tuy tuæi ®· cao, nhiÒu ng−êi vÉn tiÕp tôc cèng hiÕn tμi n¨ng, trÝ tuÖ, kinh nghiÖm cho c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi vμ b¶o vÖ Tæ quèc. §¶ng vμ Nhμ n−íc ta lu«n ®¸nh gi¸ cao vÞ trÝ, vai trß cña ng−êi cao tuæi ®èi víi ®Êt n−íc; ®ång thêi cã nhiÒu chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch thiÕt thùc ®èi víi ng−êi cao tuæi vμ Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam. §¶ng ta kh¼ng ®Þnh: x©y dùng chÝnh s¸ch ch¨m sãc søc kháe, quan t©m ®Õn ng−êi cao tuæi vÒ y tÕ, h−ëng thô v¨n hãa, nhu cÇu ®−îc th«ng tin, ph¸t huy kh¶ n¨ng tham gia ®êi sèng chÝnh trÞ cña ®Êt n−íc vμ c¸c ho¹t ®éng x· héi, nªu g−¬ng tèt vÒ gi¸o dôc lý t−ëng vμ truyÒn 5 thèng c¸ch m¹ng cho thÕ hÖ trÎ. Thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, ch¨m sãc ng−êi cã c«ng víi n−íc. X©y dùng ch−¬ng tr×nh hμnh ®éng quèc gia vÒ ng−êi cao tuæi, ph¸t huy vai trß Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam. Nh»m gióp c¸c cÊp ñy ®¶ng, chÝnh quyÒn, ®oμn thÓ, c¸c c¬ quan thuéc tæ chøc Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam vμ b¹n ®äc t×m hiÓu nh÷ng néi dung trªn, Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt xuÊt b¶n cuèn s¸ch: ChÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhμ n−íc vÒ ch¨m sãc, phông d−ìng vμ ph¸t huy vai trß cña ng−êi cao tuæi (Hái vμ ®¸p) cña t¸c gi¶ Hμ V¨n ThuËt. Xin tr©n träng giíi thiÖu cuèn s¸ch víi b¹n ®äc. Th¸ng 6 n¨m 2012 Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - sù thËt 6 C©u hái 1: Thùc tr¹ng ng−êi cao tuæi n−íc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nh− thÕ nμo? Vai trß, vÞ thÕ cña ng−êi cao tuæi trong gia ®×nh vμ x· héi ra sao? Tr¶ lêi: N©ng cao tuæi thä trung b×nh lμ mét trong nh÷ng thμnh tùu vÜ ®¹i cña thÕ kû XX. Tuy vËy, ®ång thêi víi viÖc gi¶m tû lÖ sinh, tuæi thä t¨ng ®ang lμm cho d©n sè cña tõng n−íc còng nh− cña toμn thÕ giíi giμ ®i nhanh chãng, mμ ng−êi ta th−êng gäi lμ giμ hãa d©n sè. Ng−êi tõ 60 tuæi trë lªn so víi tæng d©n sè thÕ giíi n¨m 1950 lμ 8,55%, dù ®o¸n ®Õn n¨m 2015 sÏ t¨ng lªn 13,7%, khi ®ã cø 7 ng−êi d©n cã 1 ng−êi cao tuæi. T×nh tr¹ng ®ã ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i gi¶i quyÕt vÒ mÆt kinh tÕ, x· héi. ViÖt Nam lμ mét n−íc ®ang ph¸t triÓn, ®ang tõng b−íc b−íc vμo ng−ìng d©n sè giμ, tèc ®é giμ hãa d©n sè diÔn ra nhanh h¬n; ®· vμ ®ang ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò mμ §¶ng, Nhμ n−íc, x· héi vμ tõng gia ®×nh ph¶i quan t©m gi¶i quyÕt trong qu¸ tr×nh x©y dùng, ph¸t triÓn ®Êt n−íc, trong ®ã cã nhiÒu vÊn ®Ò liªn quan ®Õn d©n sè giμ vμ ng−êi giμ. 7 I. Mét sè t×nh h×nh vÒ ng−êi cao tuæi ViÖt Nam 1. LuËt ng−êi cao tuæi ban hμnh th¸ng 11-2009 quy ®Þnh: "Ng−êi cao tuæi lμ c«ng d©n ViÖt Nam tõ ®ñ 60 tuæi trë lªn" (§iÒu 2). Theo Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi, tuæi hμnh chÝnh tõ 60 tuæi trë lªn lμ tuæi giμ vμ ph©n chia c¸c løa tuæi nh− sau: Tõ 45 ®Õn 59 tuæi lμ tuæi trung niªn, tõ 60 ®Õn 74 tuæi lμ ng−êi cã tuæi, tõ 75 ®Õn 90 tuæi lμ ng−êi giμ, trªn 90 tuæi lμ ng−êi giμ sèng l©u. Tuæi hμnh chÝnh lμ tuæi ®−îc tÝnh theo sè n¨m ®· sèng. ViÖc ph©n chia theo tuæi hμnh chÝnh kh«ng ph¶n ¸nh chÝnh x¸c qu¸ tr×nh sinh häc, chØ cã tÝnh chÊt −íc lÖ vμ cã mét gi¸ trÞ t−¬ng ®èi. 2. Theo sè liÖu ®iÒu tra d©n sè n¨m 1999, c¶ n−íc cã 6.136.399 ng−êi cao tuæi, trong ®ã nam chiÕm 41%, n÷ chiÕm 59%, n÷ nhiÒu h¬n nam 1,43 lÇn. N¨m 2004, ng−êi cao tuæi chiÕm 8,2% d©n sè c¶ n−íc; th¸ng 4-2006 t¨ng lªn 9,2%; dù b¸o ®Õn n¨m 2024, t¨ng lªn 13,9%. §Õn nay, c¶ n−íc cã gÇn 9 triÖu ng−êi cao tuæi. Tuæi thä b×nh qu©n: 67 tuæi/n¨m 1999, trong ®ã tuæi nam lμ 65, tuæi n÷ lμ 70; 72 tuæi/n¨m 2005; dù b¸o 75,8 tuæi/n¨m 2025. Tõ ®é tuæi 85 trë lªn, cø 100 cô «ng th× cã 238 cô bμ. 8 3. T×nh h×nh ®êi sèng Theo sè liÖu kh¶o s¸t n¨m 2007 cña Uû ban Quèc gia vÒ ng−êi cao tuæi: 70% ng−êi cao tuæi ®ang sèng cïng con ch¸u, 13,06% vî chång giμ sèng víi nhau, 8,3% sèng ®éc th©n. Møc thu nhËp b×nh qu©n cña ng−êi cao tuæi b»ng 59% møc thu nhËp b×nh qu©n ng−êi/th¸ng cña c¶ n−íc; cña ng−êi cao tuæi ë hé giμu b»ng 8 lÇn ng−êi cao tuæi ë hé nghÌo; cña ng−êi cao tuæi ë thμnh thÞ b»ng 2,5 lÇn ng−êi cao tuæi ë n«ng th«n. Cã 28,85% ng−êi cao tuæi ®ang trùc tiÕp s¶n xuÊt, kinh doanh, trong ®ã n÷ chiÕm 42,24%. VÒ søc kháe, 5,7% ng−êi cao tuæi cã søc kháe tèt; 22,9% cã søc kháe kÐm; 95% ng−êi cao tuæi cã bÖnh m¹n tÝnh kh«ng l©y truyÒn. Trung b×nh mét ng−êi cao tuæi m¾c 2,69 bÖnh. Cã 4 nhãm bÖnh th−êng thÊy ë ng−êi cao tuæi: 53,8% ng−êi cao tuæi bÞ bÖnh c¬, x−¬ng, khíp; 41,6% bÞ bÖnh h« hÊp; 31,3% bÞ bÖnh tim m¹ch; 27,1% bÞ bÖnh tiªu hãa vμ mét sè bÖnh kh¸c nh− 28,3% ng−êi cao tuæi bÞ gi¶m thÞ lùc nghiªm träng (10,4% bÞ mï); 27% nghe rÊt kÐm (9,4% ®iÕc); 21% bÞ suy gi¶m trÝ nhí vμ 23,3% m¾c c¸c bÖnh lÆt vÆt... Cã 51,82% sè ng−êi cao tuæi ®ang ®−îc h−ëng c¸c lo¹i trî cÊp x· héi, b¶o hiÓm x· héi kh¸c nhau. 9 II. Ng−êi cao tuæi trong gia ®×nh vμ x· héi 1. PhÇn lín ng−êi cao tuæi lμ chñ gia ®×nh, ng−êi tæ chøc vμ ®iÒu hμnh s¶n xuÊt, dÞch vô; lμ ng−êi chñ së h÷u tμi s¶n, nhμ cöa, ruéng ®Êt vμ c¸c tμi s¶n kh¸c cña gia ®×nh; ®ång thêi còng lμ ng−êi tæ chøc ®êi sèng gia ®×nh. a) Theo sè liÖu cña Uû ban Quèc gia vÒ ng−êi cao tuæi ViÖt Nam, n¨m 2007, cã 67,3% sè ng−êi cao tuæi lμ chñ hé (trong ®ã, 90% cã vai trß quyÕt ®Þnh); 44,35% sè ng−êi cao tuæi cã ®ãng gãp ®¸ng kÓ vμo kinh tÕ gia ®×nh vμ 8,8% kh«ng cã vai trß quyÕt ®Þnh; 47,2% sè ng−êi cao tuæi tù lao ®éng s¶n xuÊt vμ cã sù trî gióp cña con ch¸u; 34,95% hoμn toμn sèng nhê vμo con ch¸u. Khi tuæi cμng cao th× phô thuéc vμo con ch¸u cμng lín. b) Ng−êi cao tuæi lμ ng−êi gi÷ g×n gia phong trong quan hÖ gia ®×nh, coi ®©y lμ chuÈn mùc cña lèi sèng cã v¨n hãa; duy tr× t«n ti trËt tù trong gia ®×nh; gi¸o dôc con ch¸u kÝnh träng «ng bμ, cha mÑ, x©y dùng gia ®×nh hßa thuËn, tiÕn bé. c) Ng−êi cao tuæi hÕt søc quan t©m ®Õn mäi mÆt ®êi sèng cña gia ®×nh, ch¨m lo x©y dùng gia ®×nh thμnh tæ Êm, n¬i sèng yªn vui sau nh÷ng n¨m th¸ng cïng con ch¸u x©y dùng gia ®×nh h¹nh phóc. d) Ng−êi cao tuæi th−êng lμ bËc cha «ng, tÊm g−¬ng ph¶n chiÕu nÒn nÕp gia ®×nh, th−êng lμ 10 ng−êi mÉu mùc trong sinh ho¹t h»ng ngμy, lμ träng tμi ph©n xö c¸c m©u thuÉn gi÷a c¸c thμnh viªn trong gia ®×nh, lμ ng−êi ®−a ra nh÷ng ý kiÕn cã tÝnh quyÕt ®Þnh cho cuéc sèng t−¬ng lai cña con ch¸u. ®) B»ng sù tõng tr¶i, b»ng nh÷ng cö chØ, hμnh vi mÉu mùc, nh÷ng lêi khuyªn cã tÝnh thuyÕt phôc, ng−êi cao tuæi kh¼ng ®Þnh ®−îc vÞ thÕ cña m×nh trong gia ®×nh, t¹o dùng ®−îc niÒm tin vμ sù kÝnh träng cho c¸c thμnh viªn trong gia ®×nh. §©y lμ m«i tr−êng tèt ®Ó ng−êi cao tuæi gi¸o dôc con ch¸u h×nh thμnh nh©n c¸ch. e) Víi nh÷ng tr¶i nghiÖm trong cuéc sèng riªng vμ cïng sèng trong gia ®×nh, ®©y lμ c¬ héi thuËn lîi ®Ó ng−êi cao tuæi gióp thÕ hÖ trÎ ®iÒu chØnh cuéc sèng ®−îc æn ®Þnh vμ ph¸t triÓn tèt h¬n. 2. Ng−êi cao tuæi cã vai trß quan träng trong x· héi a) Ng−êi cao tuæi phÇn ®«ng tÝch cùc tham gia c¸c ho¹t ®éng x· héi mét c¸ch tù nguyÖn, ph¸t huy tiÒm n¨ng trÝ tuÖ, kinh nghiÖm cuéc ®êi vμ phÈm chÊt tèt ®Ñp trong cuéc sèng; lμm nßng cèt trong cuéc vËn ®éng x©y dùng ®êi sèng v¨n hãa ë khu d©n c−; tham gia x©y dùng h−¬ng −íc, quy −íc lμng x·, tæ d©n phè, x©y dùng céng ®ång d©n c− v¨n hãa; phßng, chèng c¸c tÖ n¹n x· héi, gi÷ g×n 11 an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toμn x· héi; hßa gi¶i c¸c m©u thuÉn, tranh chÊp trong gia ®×nh, hä téc, céng ®ång d©n c−; tham gia kh«i phôc truyÒn thèng v¨n hãa tèt ®Ñp cña céng ®ång, ®Þa ph−¬ng, ph¸t triÓn nh÷ng vèn quý v¨n hãa; truyÒn thô nh÷ng kiÕn thøc v¨n hãa, x· héi, khoa häc, c«ng nghÖ, kü n¨ng nghÒ nghiÖp cho líp trÎ... b) Hμng v¹n ng−êi cao tuæi nhiÖt t×nh vμ tÝch cùc tham gia c«ng t¸c ®¶ng, chÝnh quyÒn, ®oμn thÓ ë x·, ph−êng, th«n xãm, khu d©n c−; cã nhiÒu ®ãng gãp tÝch cùc trong phong trμo "ng−êi tèt, viÖc tèt" ë c¬ së, trë thμnh c¸c ®iÓn h×nh tiªn tiÕn trong x©y dùng ®êi sèng v¨n hãa, x©y dùng gia ®×nh, lμng xãm v¨n hãa, b¶o tån vμ ph¸t huy c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa truyÒn thèng cña d©n téc; tÝch cùc vËn ®éng nh©n d©n thùc hiÖn nÕp sèng v¨n minh, v¨n hãa trong viÖc c−íi, viÖc tang, lÔ héi, tham gia phong trμo khuyÕn häc, khuyÕn tμi. c) Ng−êi cao tuæi lμ mét kho kiÕn thøc, th− viÖn sèng, lu«n mong muèn thÓ hiÖn m×nh lμ ng−êi cã Ých cho gia ®×nh vμ x· héi; nhiÒu c¸n bé khoa häc, c«ng nghÖ, y tÕ, gi¸o dôc..., sau khi nghØ h−u vÉn tiÕp tôc nghiªn cøu khoa häc, tham gia viÖc ®μo t¹o thÕ hÖ trÎ, h»ng ngμy tiÕp tôc triÓn khai nh÷ng ho¹t ®éng dÞch vô trªn c¸c lÜnh vùc gi¸o dôc hoÆc dÞch vô ch¨m sãc søc kháe nh©n d©n... 12 d) Nh÷ng ng−êi cao tuæi cßn søc kháe vÉn ®ang tiÕp tôc lao ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô ®Ó t¨ng thu nhËp, c¶i thiÖn ®êi sèng, lμm giμu cho b¶n th©n, gia ®×nh; nhiÒu ng−êi cao tuæi cßn hç trî ng−êi nghÌo trong lμng x·, céng ®ång xãa ®ãi, gi¶m nghÌo, gãp phÇn t¨ng thªm viÖc lμm, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp... C©u hái 2: ThÕ hÖ ng−êi cao tuæi ViÖt Nam hiÖn nay cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g× vμ cã nh÷ng h¹n chÕ, khã kh¨n ra sao? Tr¶ lêi: I. Mét sè ®Æc ®iÓm cña thÕ hÖ ng−êi cao tuæi ViÖt Nam hiÖn nay 1. ThÕ hÖ ng−êi cao tuæi hiÖn nay ®· tr¶i qua mét giai ®o¹n ®Çy biÕn ®éng cña ®Êt n−íc, ®· trùc tiÕp tham gia vμ chøng kiÕn sù thμnh c«ng kú diÖu cña C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m n¨m 1945, chiÕn th¾ng c¸c ®Õ quèc Ph¸p, Mü x©m l−îc n−íc ta, tõng b−íc x©y dùng ®Êt n−íc theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa vμ héi nhËp quèc tÕ. 2. ThÕ hÖ ng−êi cao tuæi hiÖn nay ®−îc sù l·nh ®¹o cña §¶ng, cña B¸c Hå; qua cuéc chiÕn ®Êu l©u dμi tõ C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m n¨m 1945 tíi nay, ®· ®−îc gi¸o dôc, rÌn luyÖn vμ thö th¸ch trong hai cuéc kh¸ng chiÕn, trong sù nghiÖp x©y dùng vμ b¶o vÖ Tæ quèc, cã nhiÒu ®ãng gãp cho quª h−¬ng, ®Êt n−íc. 13 3. ThÕ hÖ nμy ®· gi−¬ng cao l¸ cê c¸ch m¹ng, nªu cao tinh thÇn hy sinh cho Tæ quèc, nhiÖm vô nμo còng hoμn thμnh, khã kh¨n nμo còng v−ît qua, kÎ thï nμo còng ®¸nh th¾ng, víi lßng tin t−ëng tuyÖt ®èi vμo sù l·nh ®¹o cña §¶ng, cña B¸c Hå, vμo th¾ng lîi cña môc tiªu ®éc lËp d©n téc vμ chñ nghÜa x· héi; ®· hoμn thμnh sø mÖnh lÞch sö tiÕn hμnh th¾ng lîi cuéc c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ, hoμn toμn kh¸c víi thÕ hÖ cha «ng cña c¸c thêi kú tr−íc vμ còng kh¸c víi c¸c thÕ hÖ ng−êi cao tuæi trong x· héi t−¬ng lai, mét sø mÖnh mμ c¸c thÕ hÖ tr−íc ®ã kh«ng lμm ®−îc hoÆc sau nμy kh«ng ph¶i lμm; lμ nh÷ng tÊm g−¬ng tiªu biÓu cho mét thÕ hÖ anh hïng trong mét giai ®o¹n lÞch sö anh hïng cña d©n téc, mét kho b¸u kinh nghiÖm quý gi¸ cña gia ®×nh vμ x· héi trªn nhiÒu lÜnh vùc; cã nÒn t¶ng t− t−ëng v÷ng ch¾c, ®¹o ®øc trong s¸ng, lèi sèng gi¶n dÞ, ý chÝ kiªn ®Þnh mét lßng mét d¹, trung thμnh ®i theo con ®−êng c¸ch m¹ng do §¶ng vμ B¸c Hå v¹ch ra. 4. Ng−êi cao tuæi thÕ hÖ nμy lu«n lu«n ®Êu tranh x©y dùng mèi quan hÖ ®oμn kÕt trong gia ®×nh vμ céng ®ång, gãp phÇn x©y dùng gia ®×nh h¹nh phóc, lμng xãm, phè ph−êng yªn vui; lu«n ®Ò cao tinh thÇn tËp thÓ, ch¨m lo x©y dùng vμ b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña tËp thÓ, hy sinh lîi Ých c¸ nh©n, t«n träng ®¹o lý c«ng b»ng, b¸c ¸i, c¨m ghÐt vμ ra søc ®Êu tranh chèng l¹i nh÷ng hμnh vi 14 tham «, trém c¾p, l·ng phÝ tμi s¶n, c«ng quü quèc gia, chèng l¹i mäi biÓu hiÖn quan liªu, cöa quyÒn, h¸ch dÞch; h¨ng h¸i tham gia c¸c ho¹t ®éng tuyªn truyÒn, gi¸o dôc vÒ ®−êng lèi, chÝnh s¸ch, vÒ tÊm g−¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh, gi÷ v÷ng vμ ph¸t triÓn nh÷ng truyÒn thèng ®¹o ®øc tèt ®Ñp cña d©n téc; trong suy nghÜ vμ hμnh ®éng, lu«n chó träng ®Ò cao phÈm chÊt "nh©n, nghÜa, lÔ, trÝ, tÝn", "cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng v« t−" trong mèi quan hÖ gi÷a ng−êi víi ng−êi, kh«ng ®ång t×nh vμ phª ph¸n lèi sèng c¸ nh©n chñ nghÜa; ®· lμm viÖc g× th× lμm b»ng ®−îc, ®¹t kÕt qu¶, môc ®Ých cuèi cïng. 5. Dï tuæi cao, søc yÕu, nhiÒu bÖnh tËt, ng−êi cao tuæi vÉn ham thÝch ho¹t ®éng, ®i l¹i, lμm viÖc võa søc trong gia ®×nh ®Ó phô gióp con ch¸u, kh«ng muèn ¨n kh«ng ngåi råi, sèng û l¹i, phô thuéc, lμm phiÒn hμ ®Õn con ch¸u vμ ng−êi xung quanh. II. Nh÷ng h¹n chÕ, khã kh¨n cña ng−êi cao tuæi T¹i QuyÕt ®Þnh sè 68/2010/Q§-TTg ngμy 1-11-2010 vÒ quy ®Þnh héi x· héi cã tÝnh chÊt ®Æc thï, Thñ t−íng ChÝnh phñ x¸c ®Þnh: Ng−êi cao tuæi lμ "®èi t−îng chÞu nhiÒu khã kh¨n, thiÖt thßi, cÇn ®−îc x· héi, Nhμ n−íc quan t©m, gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng". 1. Khã kh¨n dÔ nhËn biÕt nhÊt cña ng−êi cao tuæi lμ t×nh tr¹ng søc kháe suy gi¶m, lμm viÖc g× 15 th× rÊt nhanh c¶m thÊy mÖt mái, nhÊt lμ nh÷ng c«ng viÖc nÆng nhäc, chËm thÝch nghi khi thêi tiÕt thay ®æi. 2. Trõ mét sè Ýt ng−êi cao tuæi lμ doanh nh©n, chñ doanh nghiÖp, chñ trang tr¹i, cßn ng−êi cao tuæi nãi chung thu nhËp thÊp, thuéc lo¹i nghÌo trong x· héi: 70% kh«ng cã tÝch lòy vÒ vËt chÊt; 55,5% cã møc sèng trung b×nh; 34% thuéc diÖn nghÌo hoÆc hé nghÌo; chØ kho¶ng 10% cã møc sèng kh¸. Cã hμng tr¨m ngh×n ng−êi cao tuæi sèng trong c¸c hé nghÌo. 3. Ng−êi cao tuæi c« ®¬n ®−îc hiÓu lμ ng−êi cao tuæi kh«ng cã con ch¸u, ng−êi th©n thÝch ®Ó n−¬ng tùa lóc tuæi giμ; b¶n th©n hä l¹i mÊt mét phÇn hoÆc toμn bé kh¶ n¨ng lao ®éng, kh«ng cã nguån thu nhËp æn ®Þnh. NhiÒu ng−êi cao tuæi ngμy nay, tuy cã con ch¸u nh−ng mét sè con ch¸u kh«ng quan t©m ch¨m sãc, nu«i d−ìng, bá r¬i cha mÑ, kÓ c¶ ch¨m sãc tinh thÇn vμ cung cÊp tμi chÝnh; nh÷ng ng−êi nμy trªn thùc tÕ kh«ng ®−îc gia ®×nh ch¨m sãc, nu«i d−ìng, ph¶i sèng mét m×nh hoÆc dùa vμo ng−êi kh¸c, dùa vμo tæ chøc tõ thiÖn. Nh÷ng ®èi t−îng trªn do søc yÕu, bÖnh tËt, nªn ph¶i sèng lÇn håi qua ngμy, phÇn lín tr«ng chê vμo sù ®ïm bäc cña céng ®ång, hç trî cña chÝnh quyÒn. MÆc dï ®−îc trî cÊp x· héi 180.000 ®ång/ng−êi/th¸ng hoÆc nu«i d−ìng 360.000 ®ång/ng−êi/th¸ng, nh−ng ®êi sèng cña sè ®èi t−îng nμy cßn rÊt khã kh¨n. 16 Nh÷ng ng−êi cao tuæi c« ®¬n, ®au yÕu, tμn tËt, kh«ng cã thu nhËp... ®ang rÊt cÇn sù gióp ®ì thiÕt thùc vÒ nhiÒu mÆt cña hä hμng, céng ®ång, x· héi vμ Nhμ n−íc ®Ó sèng hÕt nh÷ng ngμy cßn l¹i cña cuéc ®êi. C©u hái 3: Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, §¶ng vμ Nhμ n−íc ta cã quan ®iÓm nh− thÕ nμo vÒ ng−êi cao tuæi vμ Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam? Tr¶ lêi: Quan ®iÓm chung cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, §¶ng vμ Nhμ n−íc ta vÒ ng−êi cao tuæi vμ Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam lμ "uèng n−íc nhí nguån", "kÝnh l·o träng thä", ch¨m sãc ®êi sèng tinh thÇn, vËt chÊt, søc kháe vμ ph¸t huy vai trß, tiÒm n¨ng cña ng−êi cao tuæi vμ coi Héi Ng−êi cao tuæi (tiÒn th©n lμ Héi Phô l·o Cøu quèc) lμ ng−êi tËp hîp, ®oμn kÕt, ®éng viªn ng−êi cao tuæi tham gia sinh ho¹t Héi; lμm nßng cèt trong phong trμo toμn d©n ch¨m sãc, phông d−ìng, ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi; b¶o vÖ quyÒn vμ lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi cao tuæi... L·nh tô NguyÔn ¸i Quèc - Hå ChÝ Minh lμ ng−êi ®Çu tiªn kªu gäi thμnh lËp c¸c tæ chøc cøu quèc, trong ®ã cã Héi Phô l·o Cøu quèc, ®Ó tËp hîp, ®oμn kÕt c¸c tÇng líp nh©n d©n tiÕn hμnh c¸ch m¹ng ®¸nh ®æ bän ®Õ quèc vμ bÌ lò tay sai. I. N¨m 1941, ngay khi vÒ n−íc trùc tiÕp l·nh 17 ®¹o c¸ch m¹ng, Ng−êi ®· cã th− kªu gäi ®ång bμo c¶ n−íc ®oμn kÕt ®øng lªn diÖt giÆc, cøu n−íc. Trong th− ngá KÝnh c¸o ®ång bμo (ngμy 6-6-1941), khi kªu gäi nh©n d©n lμm c¸ch m¹ng, NguyÔn ¸i Quèc tr−íc tiªn kªu gäi: "Hìi c¸c bËc phô huynh! Hìi c¸c bËc hiÒn huynh chÝ sÜ!... Trong lóc nμy, quyÒn lîi d©n téc gi¶i phãng cao h¬n hÕt th¶y. Chóng ta ph¶i ®oμn kÕt l¹i ®¸nh ®æ bän ®Õ quèc vμ bän ViÖt gian ®Æng cøu gièng nßi ra khái n−íc s«i löa nãng. Hìi ®ång bμo yªu quý! ViÖc cøu quèc lμ viÖc chung. Ai lμ ng−êi ViÖt Nam ®Òu ph¶i kÒ vai g¸nh v¸c mét phÇn tr¸ch nhiÖm"1. ThÊy râ vÞ trÝ, vai trß träng ®¹i cña phô l·o ®èi víi ®Êt n−íc, më ®Çu th− ngá nμy, líp ng−êi ®Çu tiªn ®−îc NguyÔn ¸i Quèc kªu gäi lμ: Hìi c¸c bËc phô huynh! Hìi c¸c hiÒn nh©n, chÝ sÜ!... Hìi ®ång bμo! H·y... tæ chøc nh÷ng héi cøu quèc chèng Ph¸p, chèng NhËt. Cïng n¨m 1941, trong Lêi kªu gäi ®oμn kÕt tÊt c¶ c¸c bËc phô l·o (th¸ng 6-1941), Ng−êi chØ râ: "Tr¸ch nhiÖm cña c¸c vÞ phô l·o chóng ta ®èi víi nhiÖm vô ®Êt n−íc thËt lμ träng ®¹i. §Êt n−íc h−ng thÞnh do phô l·o g©y dùng. §Êt n−íc tån t¹i ____________ 1. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hμ Néi, 2000, t.3, tr. 198. 18 do phô l·o gióp søc. N−íc bÞ mÊt, phô l·o cøu. N−íc suy sôp, phô l·o phï tr×. N−íc nhμ h−ng, suy, tån, vong, phô l·o ®Òu g¸nh tr¸ch nhiÖm rÊt nÆng nÒ... N−íc nhμ lo, c¸c cô cïng ph¶i lo. N−íc nhμ vui, c¸c cô ®Òu cïng ®−îc vui"1. "Nh÷ng hμnh ®éng nghÜa cö cøu n−íc tõ tr−íc ®Õn sau ®Òu do c¸c vÞ phô l·o ®−¬ng thêi g©y dùng nªn, vun ®¾p nªn, nhuÇn t−íi nªn..."2. Ng−êi cßn nãi: "§èi víi gia ®×nh, ®èi víi Tæ quèc, phô l·o cã träng tr¸ch lμ bËc t«n tr−ëng; ®èi víi lμng xãm, ®èi víi bμ con, phô l·o cã sù tÝn nhiÖm lín lao. Phô l·o h«, nh©n d©n h−ëng øng; phô l·o lμm, nh©n d©n lμm theo. H« ®iÒu nªn h«, lμm viÖc nªn lμm... §ång bμo c¶ n−íc ta ®ang ngÈng cao ®Çu mμ tr«ng chê c¸c bËc phô l·o"3. Theo lêi kªu gäi cña Ng−êi, hμng lo¹t tæ chøc phô l·o cøu quèc ®−îc thμnh lËp vμ tiÕn hμnh ho¹t ®éng ë lμng x·, phè ph−êng tham dù chØ ®¹o vμ h−íng dÉn cña MÆt trËn ViÖt Minh (ViÖt Nam §éc lËp ®ång minh, gäi t¾t lμ ViÖt Minh). II. N¨m 1945, trong th− Göi c¸c vÞ phô l·o (B¸o Cøu quèc, ngμy 21-9-1945), B¸c nãi: "X−a nay, ____________ 1, 2, 3. Hå ChÝ Minh: Lêi hiÖu triÖu ®oμn kÕt tÊt c¶ c¸c bËc phô l·o, trong s¸ch Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam, Nxb. Qu©n ®éi nh©n d©n, Hμ Néi, 1996, tr. 7-8. 19 nh÷ng ng−êi yªu n−íc kh«ng v× tuæi giμ mμ chÞu ngåi kh«ng... Con ch¸u ta, thanh niªn søc kháe th× g¸nh viÖc nÆng, chóng ta giμ c¶, kh«ng lμm ®−îc c«ng viÖc nÆng nÒ, th× khua gËy ®i tr−íc, ®Ó khuyÕn khÝch bän thanh niªn vμ san sÎ nh÷ng kinh nghiÖm cña chóng ta cho hä. Chóng ta lμ bËc phô l·o, cÇn ph¶i tinh thμnh1 ®oμn kÕt tr−íc ®Ó lμm g−¬ng cho con ch¸u ta. VËy t«i mong c¸c vÞ phô l·o ë Hμ thμnh ra xung phong tæ chøc "Phô l·o cøu quèc Héi" ®Ó cho c¸c phô l·o c¶ n−íc b¾t ch−íc vμ ®Ó hïn søc gi÷ g×n nÒn ®éc lËp cña n−íc nhμ2. III. Trong kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p vμ ®Õ quèc Mü: C¸c tæ chøc Phô l·o cøu quèc ®−îc thμnh lËp trong c¶ n−íc, tõ B¾c vμo Nam, tõ miÒn xu«i ®Õn miÒn ng−îc, nh−ng chñ yÕu lμ ho¹t ®éng ë c¬ së lμng x·, phè ph−êng (ch−a lËp tæ chøc Héi ë cÊp huyÖn, tØnh vμ trung −¬ng) víi nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau: Héi Phô l·o Cøu quèc, Héi MÑ chiÕn sÜ, Héi B¶o thä, §éi B¹ch ®Çu qu©n... Thêi kú nμy, c«ng t¸c phô l·o lμ mét bé phËn quan träng trong c«ng t¸c mÆt trËn vμ do tæ chøc mÆt trËn c¸c cÊp thêi ®ã (ViÖt Nam §éc lËp ®ång minh - ViÖt Minh, Liªn hiÖp quèc d©n ViÖt Nam - Liªn ViÖt, MÆt trËn ____________ 1. Cã nghÜa lμ: Ch©n thμnh (B.T). 2. Xem Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.4, tr. 24. 20 D©n téc gi¶i phãng miÒn Nam ViÖt Nam, MÆt trËn Tæ quèc) trùc tiÕp tiÕn hμnh. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh quan t©m kÞp thêi biÓu d−¬ng ng−êi cao tuæi nªu g−¬ng s¸ng trªn c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng kh¸ng chiÕn, kiÕn quèc. Qua nh÷ng bμi viÕt, bμi nãi, th¬ vμ th− cña Ng−êi göi c¸c tÇng líp nh©n d©n, trong ®ã cã ng−êi cao tuæi, quan ®iÓm, t− t−ëng cña B¸c vÒ ng−êi cao tuæi ®−îc thÓ hiÖn rÊt râ: 1. Ng−êi cao tuæi lμ cña quý v« gi¸ cña n−íc nhμ; 2. Ng−êi cao tuæi tuæi cao chÝ cμng cao; 3. Ng−êi cao tuæi sèng vμ lao ®éng víi tiÒm n¨ng tri thøc vμ kinh nghiÖm phong phó; 4. Ng−êi cao tuæi cã tÝn nhiÖm lín trong gia ®×nh, x· héi vμ cã tr¸ch nhiÖm lín ®èi víi ®Êt n−íc; 5. Toμn d©n ph¶i quý träng ng−êi cao tuæi, ®oμn kÕt chung quanh ng−êi cao tuæi, ch¨m sãc ®êi sèng tinh thÇn, vËt chÊt, søc kháe cña ng−êi cao tuæi vμ ph¸t huy vai trß, tiÒm n¨ng cña ng−êi cao tuæi... IV. Nh÷ng quan ®iÓm cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vμ §¶ng ta vÒ ng−êi cao tuæi vμ Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam cã thÓ tãm t¾t nh− sau: 1. Ng−êi cao tuæi lμ mét lùc l−îng ®«ng ®¶o (gÇn 10% d©n sè) cã nhiÒu tiÒm n¨ng quý gi¸ vÒ tri thøc, kinh nghiÖm cuéc sèng; lμ lùc l−îng, 21 nguån lùc néi sinh quan träng trong khèi ®¹i ®oμn kÕt toμn d©n téc, cÇn tr©n träng båi d−ìng vμ ph¸t huy, ®éng viªn ng−êi cao tuæi tiÕp tôc cèng hiÕn cho c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc. 2. Ch¨m sãc ®êi sèng vμ ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi lμ hai mÆt c¬ b¶n quan hÖ mËt thiÕt víi nhau trong c«ng t¸c ng−êi cao tuæi. §¶ng vμ Nhμ n−íc ph¶i x©y dùng vμ tæ chøc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ch¨m sãc ®êi sèng tinh thÇn, vËt chÊt, søc kháe ng−êi cao tuæi; ®ång thêi båi d−ìng, ph¸t huy vai trß, tiÒm n¨ng trÝ tuÖ vμ kinh nghiÖm cña ng−êi cao tuæi trong c«ng cuéc ®æi míi, x©y dùng vμ b¶o vÖ Tæ quèc. 3. Ch¨m sãc, ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi lμ tr¸ch nhiÖm cña §¶ng, Nhμ n−íc, MÆt trËn Tæ quèc, c¸c ®oμn thÓ nh©n d©n c¸c cÊp vμ toμn x· héi; lμ nghÜa vô cña tõng gia ®×nh vμ céng ®ång x· héi. 4. Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam lμ tæ chøc x· héi cã tÝnh chÊt ®Æc thï ho¹t ®éng trong toμn quèc cña ng−êi cao tuæi, lùc l−îng quan träng trong hÖ thèng chÝnh trÞ; mét thμnh viªn tÝch cùc cña MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam; chç dùa tin cËy cña §¶ng, Nhμ n−íc; lùc l−îng nßng cèt trong phong trμo ch¨m sãc, phông d−ìng, ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi; ng−êi ®¹i diÖn, b¶o vÖ quyÒn vμ lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi cao tuæi. 22 C©u hái 4: T¹i sao Quèc héi khãa XII quyÕt ®Þnh lÊy ngμy 6 th¸ng 6 h»ng n¨m lμ Ngμy Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam. TruyÒn thèng cña ng−êi cao tuæi ViÖt Nam lμ g×? Tr¶ lêi: I. Theo ®Ò nghÞ cña Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam, Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· ban hμnh quyÕt ®Þnh: "LÊy ngμy 6 th¸ng 6 h»ng n¨m lμ Ngμy truyÒn thèng ng−êi cao tuæi ViÖt Nam" (QuyÕt ®Þnh sè 772/Q§-TTg ngμy 26-3-2006). Ngμy 23-11-2009, Kú häp thø s¸u Quèc héi khãa XII ®· quyÕt ®Þnh lÊy "Ngμy 6 th¸ng 6 h»ng n¨m lμ Ngμy ng−êi cao tuæi ViÖt Nam" (§iÒu 6, LuËt ng−êi cao tuæi ViÖt Nam). Nh− vËy lμ trong 365 ngμy cña mét n¨m, còng nh− c¸c ®oμn thÓ vμ c¸c tÇng líp nh©n d©n kh¸c, ng−êi cao tuæi ViÖt Nam ®· cã mét ngμy riªng cña m×nh, ngμy dμnh cho líp líp ng−êi cao tuæi c¶ n−íc, ®ã lμ Ngμy ng−êi cao tuæi ViÖt Nam. II. Khi vÒ n−íc trùc tiÕp l·nh ®¹o c¸ch m¹ng ViÖt Nam, ngμy 6 th¸ng 6 n¨m 1941, t¹i chiÕn khu ViÖt B¾c, l·nh tô NguyÔn ¸i Quèc ®· cã th− ngá KÝnh c¸o ®ång bμo, kªu gäi phô l·o c¶ n−íc s¸t c¸nh cïng c¸c tÇng líp nh©n d©n "tæ chøc nh÷ng Héi cøu quèc chèng Ph¸p, chèng NhËt"1. Héi Phô l·o cøu quèc ®−îc thμnh lËp tõ ®ã vμ nay c¶ n−íc lÊy lμm Ngμy ng−êi cao tuæi ViÖt Nam. ____________ 1. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.3, tr. 198. 23 Th¸ng 9-1945, h¬n nöa th¸ng sau ngμy ®äc Tuyªn ng«n ®éc lËp t¹i Qu¶ng tr−êng Ba §×nh lÞch sö, B¸c l¹i cã th− Göi c¸c vÞ phô l·o, tiÕp tôc kªu gäi phô l·o c¶ n−íc gia nhËp Héi Phô l·o cøu quèc ®Ó "hïn søc gi÷ g×n nÒn ®éc lËp cña n−íc nhμ"1. Sau nh÷ng lêi kªu gäi ®Çy nhiÖt huyÕt cña Ng−êi, nhiÒu tæ chøc Héi Phô l·o cøu quèc ®−îc thμnh lËp ë c¸c lμng x·, phè ph−êng trong c¶ n−íc, cïng c¸c tæ chøc cøu quèc kh¸c h¨ng h¸i vËn ®éng c¸c tÇng líp nh©n d©n ®øng lªn tiÕn hμnh c¸ch m¹ng. III. B¸c Hå kh¼ng ®Þnh: "TruyÒn thèng "§iÖn Diªn Hång" lμ truyÒn thèng yªu n−íc vÎ vang chung cña d©n téc ta vμ riªng cña c¸c phô l·o ta. Mçi khi cã viÖc quan hÖ lín ®Õn n−íc nhμ, nßi gièng, th× c¸c cô kh«ng qu¶n tuæi cao søc yÕu, liÒn h¨ng h¸i ®øng ra g¸nh v¸c phÇn m×nh vμ ®«n ®èc con em lμm trän nhiÖm vô"2. Thêi kú chiÕn tranh gi¶i phãng d©n téc, Ng−êi kªu gäi: "TiÕp tôc truyÒn thèng Diªn Hång vÜ ®¹i, c¸c cô phô l·o còng kh«ng v× tuæi cao tãc b¹c mμ h−ëng thó thanh nhμn. C¸c cô ®Òu cè g¾ng gãp phÇn tÝch cùc vμo c«ng cuéc chèng Mü, cøu n−íc. C¸c cô th−êng tïy ®iÒu kiÖn mμ tæ chøc ®éi B¹ch ®Çu qu©n ®Ó lμm nh÷ng c«ng viÖc nh−: khuyÕn khÝch con ch¸u tham gia bé ®éi vμ thanh niªn xung phong; gi÷ g×n ____________ 1. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.4, tr. 24. 2. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.10, tr. 213. 24 trËt tù, trÞ an trong lμng xãm; gióp ®ì d©n qu©n, t¨ng gia s¶n xuÊt; trång c©y g©y rõng; cæ ®éng bμ con ®Æt hò g¹o chèng Mü, cøu n−íc..."1. TruyÒn thèng ng−êi cao tuæi ViÖt Nam cã nh÷ng ®Æc tr−ng: §ã lμ toμn bé nh÷ng cèng hiÕn cña nhiÒu thÕ hÖ ng−êi cao tuæi cho sù nghiÖp dùng n−íc vμ gi÷ n−íc. Hä ®· cã c«ng sinh thμnh, nu«i d¹y con ch¸u, gi÷ g×n vμ ph¸t triÓn gièng nßi, gi¸o dôc c¸c thÕ hÖ trÎ vÒ nh©n c¸ch, phÈm chÊt ®¹o ®øc vμ lßng yªu n−íc, gi÷ g×n gia phong vμ kû c−¬ng phÐp n−íc. §ång thêi, hä cßn lμ nh÷ng ng−êi ®· quªn m×nh x¶ th©n chiÕn ®Êu hy sinh v× ®éc lËp, tù do cña d©n téc, rÊt nhiÒu ng−êi ®· gãp phÇn trùc tiÕp lμm nªn lÞch sö. Hä cßn lμ líp ng−êi ®i ®Çu khai ph¸ con ®−êng ®æi míi, gãp phÇn quyÕt ®Þnh t¹o ra nh÷ng thμnh tùu quan träng trªn nhiÒu lÜnh vùc cña ®Êt n−íc. NhiÒu ng−êi ®· vμ ®ang tiÕp tôc cèng hiÕn tμi n¨ng, trÝ tuÖ, kinh nghiÖm cña m×nh cho sù nghiÖp ®æi míi, æn ®Þnh, x©y dùng vμ b¶o vÖ Tæ quèc. TruyÒn thèng cña líp ng−êi cao tuæi ViÖt Nam ngμy nay ®−îc thÓ hiÖn kh¸i qu¸t, s©u s¾c vμ ®Çy ®ñ nhÊt trong bøc tr−íng 18 ch÷ vμng cña Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng §¶ng khãa IX tÆng Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam nh©n dÞp tiÕn hμnh §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø II cña Héi (th¸ng ____________ 1. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.11, tr. 519. 25 7-2001): "Tuæi cao chÝ cμng cao, nªu g−¬ng s¸ng v× sù nghiÖp x©y dùng vμ b¶o vÖ Tæ quèc". Tõ ®ã, Trung −¬ng Héi Ng−êi cao tuæi ®· ph¸t ®éng vμ liªn tôc triÓn khai phong trμo thi ®ua "Tuæi cao - G−¬ng s¸ng", hiÕn c«ng hiÕn kÕ gãp phÇn x©y dùng, ph¸t triÓn ®Êt n−íc vμ b¶o vÖ Tæ quèc. IV. TiÕp tôc ph¸t huy truyÒn thèng vÎ vang cña Héi Phô l·o cøu quèc, ngμy nay, ng−êi cao tuæi vμ Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam tiÕp tôc nªu cao nh÷ng gi¸ trÞ t− t−ëng, v¨n hãa vμ tÊm g−¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh trong cuéc sèng, trong sù nghiÖp x©y dùng vμ b¶o vÖ Tæ quèc ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa. T− t−ëng, v¨n hãa Hå ChÝ Minh vÒ ng−êi cao tuæi tr−íc hÕt lμ kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ, vai trß, tiÒm n¨ng cña ng−êi cao tuæi, coi ng−êi cao tuæi lμ mét lùc l−îng quan träng trong khèi ®¹i ®oμn kÕt toμn d©n téc; lμ thÓ hiÖn lßng kÝnh träng ®èi víi ng−êi cao tuæi; lμ nªu g−¬ng s¸ng vÒ "tuæi cao chÝ cμng cao", chiÕn ®Êu kh«ng mÖt mái v× d©n, v× n−íc; lμ tr¸ch nhiÖm yªu quý, nhiÖt t×nh d×u d¾t, båi d−ìng líp trÎ; lμ ý thøc tù häc tËp th−êng xuyªn, tiÕp tôc n©ng cao hiÓu biÕt cña m×nh, kh«ng l¹c hËu víi thêi cuéc. Suy cho cïng, ®ã chÝnh lμ ý thøc nªu g−¬ng s¸ng cña m×nh tr−íc con ch¸u vμ líp trÎ vÒ lßng yªu n−íc, tinh thÇn ®Êu tranh bÊt khuÊt tr−íc mäi kÎ thï vμ khã kh¨n cña d©n téc, vÒ ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, g−¬ng mÉu tham gia c«ng cuéc x©y 26 dùng vμ b¶o vÖ Tæ quèc tïy theo søc lùc, kh¶ n¨ng vμ ®iÒu kiÖn cña tõng ng−êi. Nhμ nghiªn cøu khoa häc x· héi, Anh hïng lao ®éng Vò Khiªu ®· nhÊn m¹nh mét ®Æc ®iÓm quan träng cña ng−êi giμ hiÖn nay lμ: "Ngμy nay, cïng víi tuæi thä, ng−êi giμ tÝch lòy ®−îc rÊt nhiÒu kiÕn thøc phong phó vμ nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u ®Ó ®ãng gãp cho Tæ quèc vμ truyÒn l¹i cho c¸c thÕ hÖ sau. Trong sè nh÷ng ng−êi giμ, nh÷ng ng−êi ®−îc nghØ h−u, cßn ®ang cã rÊt nhiÒu tμi cao, trÝ réng. Hä ®ang dμnh toμn bé thêi gian ®Ó lao ®éng vμ s¸ng t¹o, võa nªu g−¬ng tr−íc nh©n d©n, võa hiÕn kÕ cho Nhμ n−íc. Nh©n d©n vÉn ®ang chê hä ®ãng gãp to lín cho sù nghiÖp ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc hiÖn nay". "TiÕp tôc nªu g−¬ng, chÝ vÉn v−¬n cao thêi ®æi míi, Th−êng xuyªn hiÕn kÕ, tμi cμng tr¶i réng b−íc ®i lªn"1. Nh÷ng néi dung, yªu cÇu chÝnh cÇn qu¸n triÖt trong viÖc tæ chøc kû niÖm Ngμy Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam: 1. Gi¸o dôc truyÒn thèng cao ®Ñp cña ng−êi cao tuæi ViÖt Nam, cæ vò, ®éng viªn ng−êi cao tuæi tham gia x©y dùng nÕp sèng v¨n minh, gia ®×nh v¨n hãa; tiÕp tôc ®ãng gãp trÝ tuÖ vμ kinh nghiÖm vμo sù nghiÖp x©y dùng vμ b¶o vÖ Tæ quèc. ____________ 1. Vò Khiªu: Ngμy lÞch sö vÎ vang cña ng−êi cao tuæi, Bμi nãi t¹i LÔ kû niÖm 65 n¨m Ngμy truyÒn thèng Ng−êi cao tuæi (6-6-1941 – 6-6-2006). 27 2. VËn ®éng toμn d©n tham gia phong trμo ch¨m sãc vμ ph¸t huy vai trß cña ng−êi cao tuæi; quan t©m ch¨m sãc ng−êi cao tuæi, ®Æc biÖt lμ nh÷ng ng−êi cao tuæi gÆp khã kh¨n vÒ vËt chÊt vμ tinh thÇn. 3. Kªu gäi sù ®ãng gãp cña céng ®ång ch¨m sãc ng−êi cao tuæi, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng−êi cao tuæi sèng vui, sèng kháe, sèng cã Ých, sèng h¹nh phóc. 4. BiÓu d−¬ng, khen th−ëng b»ng c¸c h×nh thøc thÝch hîp ®èi víi ng−êi cao tuæi cã thμnh tÝch tiªu biÓu vμ nh÷ng tËp thÓ, c¸ nh©n cã nhiÒu thμnh tÝch trong c«ng t¸c ch¨m sãc ng−êi cao tuæi. C©u hái 5: T− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n hãa ng−êi cao tuæi hoÆc v¨n hãa Hå ChÝ Minh vÒ ng−êi cao tuæi bao hμm nh÷ng néi dung g×? Tr¶ lêi: Trong qu¸ tr×nh l·nh ®¹o vμ chØ ®¹o c¸ch m¹ng ViÖt Nam, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Ó l¹i cho §¶ng ta vμ d©n téc ta mét di s¶n tinh thÇn v« cïng quý gi¸ lμ T− t−ëng Hå ChÝ Minh, víi mét hÖ thèng quan ®iÓm toμn diÖn vμ s©u s¾c vÒ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, ®−îc tæng kÕt tõ thùc tiÔn vËn dông vμ ph¸t triÓn s¸ng t¹o chñ nghÜa M¸c - Lªnin vμo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña n−íc ta, kÕ thõa vμ ph¸t triÓn c¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc, tiÕp thu tinh hoa v¨n hãa nh©n lo¹i. Cã thÓ nãi, t− t−ëng Hå ChÝ Minh ®· ®i s©u vμo thùc tiÔn cuéc sèng vμ chiÕn ®Êu cña d©n téc 28 ViÖt Nam, kÕt tinh thμnh nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa soi ®−êng cho quèc d©n ®i vμ tr−êng tån cïng d©n téc. Trong suèt cuéc ®êi phôc vô nh©n d©n, phôc vô ®Êt n−íc, dï bËn tr¨m c«ng ngh×n viÖc, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÉn dμnh cho ng−êi cao tuæi ViÖt Nam nh÷ng t×nh c¶m ©n cÇn vμ sù quan t©m s©u s¾c. Ng−êi lu«n coi träng ph¸t huy vai trß vμ lùc l−îng cña ng−êi cao tuæi. Nh÷ng quan ®iÓm nhÊt qu¸n, cã hÖ thèng cña Ng−êi vÒ tr¸ch nhiÖm cña §¶ng, Nhμ n−íc, x· héi ®èi víi ng−êi cao tuæi vμ vÒ vÞ trÝ x· héi, vai trß, tr¸ch nhiÖm, tiÒm n¨ng cña ng−êi cao tuæi thËt phong phó, thÊm ®Ëm truyÒn thèng d©n téc vμ ®i tr−íc thêi ®¹i. §Æc biÖt, nh÷ng t×nh c¶m cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh dμnh cho ng−êi cao tuæi biÓu hiÖn rÊt ®Ëm nÐt b¶n s¾c v¨n hãa ViÖt Nam - v¨n hãa Hå ChÝ Minh. V¨n hãa Hå ChÝ Minh vÒ ng−êi cao tuæi, tr−íc hÕt lμ sù kh¼ng ®Þnh vai trß, vÞ thÕ cña ng−êi cao tuæi, coi ng−êi cao tuæi lμ mét lùc l−îng, nguån lùc néi sinh quan träng gãp phÇn t¨ng c−êng søc m¹nh cña khèi ®¹i ®oμn kÕt toμn d©n téc x©y dùng vμ b¶o vÖ Tæ quèc, b¶o vÖ chÕ ®é x· héi chñ nghÜa. Trong Lêi hiÖu triÖu ®oμn kÕt tÊt c¶ c¸c bËc phô l·o (th¸ng 6 n¨m 1941), Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· viÕt: "DÉu r»ng tãc ®· b¹c, m¾t ®· hoa, tay run, ch©n mái, nh−ng mét lêi nãi cña phô l·o cã ¶nh h−ëng ®Õn h−ng bang, mét hμnh ®éng cña phô l·o 29 cã ¶nh h−ëng ®Õn viÖc giÕt giÆc. Rót guèc méc ®Ó nÐm vμo ®Çu bän b¹o ng−îc, vung gËy tróc ®Ó ®¸nh vμo bän hung ¸c. §èi víi gia ®×nh, ®èi víi Tæ quèc, phô l·o cã träng tr¸ch lμ bËc t«n tr−ëng, ®èi víi lμng xãm, ®èi víi bμ con, phô l·o cã sù tÝn nhiÖm lín lao. Phô l·o h«, nh©n d©n h−ëng øng; phô l·o lμm, nh©n d©n lμm theo. H« ®iÒu nªn h«, lμm viÖc nªn lμm. Ng−êi cã cña xuÊt cña, ng−êi cã søc dèc søc, gãp giã thμnh b·o, tô h¬i thμnh m©y. §ång bμo c¶ n−íc ta ®ang ngÈng cao ®Çu mμ tr«ng chê c¸c bËc phô l·o"1. V¨n hãa Hå ChÝ Minh lμ sù thÓ hiÖn lßng kÝnh träng ®èi víi ng−êi cao tuæi, coi nh÷ng vÞ th−îng thä "lμ cña quý v« gi¸ cña d©n téc vμ n−íc nhμ"2 vμ nh÷ng g−¬ng s¸ng cña ng−êi cao tuæi lμ "t−îng tr−ng phóc ®øc cña n−íc nhμ"3. V¨n hãa Hå ChÝ Minh cßn lμ sù øng xö víi mét th¸i ®é rÊt t«n kÝnh ®èi víi ng−êi cao tuæi. Dï lμ Chñ tÞch n−íc, trong th− chóc thä cô Phïng Lôc ë øng Hßa, Hμ T©y (nay lμ Hμ Néi), B¸c Hå ®· viÕt: ... "Ch¸u xin thay mÆt ChÝnh phñ c¶m ¬n cô vμ tr©n träng chóc cô sèng l©u vμ lu«n lu«n m¹nh kháe ®Ó kªu gäi c¸c con ch¸u ra søc tham gia c«ng viÖc kh¸ng chiÕn vμ cøu quèc. ____________ 1. Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam, Nxb. Qu©n ®éi nh©n d©n, Hμ Néi, 1996, tr. 7-8. 2, 3. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.5, tr. 427, 674. 30 Ch¸u l¹i kÝnh göi cô lêi chμo th©n ¸i vμ quyÕt th¾ng"1. LiÒn sau ®ã, B¸c ký tªn Hå ChÝ Minh vμ kh«ng ®Ò chøc danh Chñ tÞch n−íc. Mét vÞ Chñ tÞch n−íc 58 tuæi viÕt th− cho mét ng−êi d©n b×nh th−êng nh−ng cã tuæi thä cao mμ x−ng h« nh− vËy th× qu¶ lμ nÐt ®Ñp ®Æc tr−ng cña v¨n hãa øng xö x· héi cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. Trong ®−êng lèi c¸ch m¹ng dùa vμo søc m¹nh ®¹i ®oμn kÕt toμn d©n téc, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· chñ tr−¬ng "vËn ®éng tÊt c¶ lùc l−îng cña mçi mét ng−êi d©n, kh«ng ®Ó sãt mét ng−êi d©n nμo, gãp thμnh lùc l−îng toμn d©n"2, trong ®ã ng−êi cao tuæi cã vai trß ®Æc biÖt quan träng. Do ®ã, c¸c cÊp §¶ng bé vμ MÆt trËn c¸c ®Þa ph−¬ng nªn ra søc gióp c¸c cô phô l·o tæ chøc, cñng cè vμ ph¸t triÓn ®éi B¹ch ®Çu qu©n. §ã còng lμ mét lùc l−îng kh¸ to trong c«ng cuéc chèng Mü, cøu n−íc. V¨n hãa Hå ChÝ Minh lμ sù b¸c bá quan niÖm "l·o lai tμi tËn, l·o gi¶ an chi" vμ phª ph¸n ý nghÜ cho r»ng: "Th«i m×nh tuæi h¹c ngμy cμng cao, kh«ng bay nh¶y g× ®−îc n÷a! ViÖc ®êi ®Ó cho con ch¸u bÇy trÎ lμm hoÆc chóng ta ®· gÇn ®Êt xa trêi råi, kh«ng cÇn ho¹t ®éng n÷a!". B¸c kh¼ng ®Þnh: "T«i kh«ng t¸n thμnh ý kiÕn ®ã". ____________ 1, 2. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.5, tr. 427, 698.31 V¨n hãa Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh: "X−a nay, nh÷ng ng−êi yªu n−íc kh«ng v× tuæi giμ mμ chÞu ngåi kh«ng. N−íc ta cã nh÷ng ng−êi nh− Lý Th−êng KiÖt, cμng giμ cμng qu¾c th−íc, cμng giμ cμng anh hïng"1. V¨n hãa Hå ChÝ Minh lμ tÊm g−¬ng s¸ng vÒ "Tuæi cao chÝ khÝ cμng cao"2. C¶ cuéc ®êi Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· chiÕn ®Êu, hy sinh kh«ng mÖt mái v× d©n, v× n−íc, quªn c¶ tuæi giμ, quªn c¶ b¶n th©n v× "mét sù ham muèn, ham muèn tét bËc, lμ lμm sao cho n−íc ta ®−îc hoμn toμn ®éc lËp, d©n ta ®−îc hoμn toμn tù do, ®ång bμo ai còng cã c¬m ¨n ¸o mÆc, ai còng ®−îc häc hμnh"3. Ng−êi th−êng nãi: V× sù nghiÖp gi¶i phãng miÒn Nam, thèng nhÊt ®Êt n−íc, Ng−êi vÉn kh«ng thÓ: Th¶nh th¬i vui thó thanh nhμn, Sím khuya tiÕng h¹c tiÕng ®μn tiªu dao. Vμ, Ng−êi t©m sù: "Nay dï ph¶i tõ biÖt thÕ giíi nμy, t«i kh«ng cã ®iÒu g× ph¶i hèi hËn, chØ tiÕc lμ tiÕc r»ng kh«ng ®−îc phôc vô l©u h¬n n÷a, nhiÒu h¬n n÷a"4. V¨n hãa Hå ChÝ Minh cßn lμ x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña ng−êi cao tuæi ph¶i yªu quý, d×u d¾t, båi d−ìng líp trÎ. Ngay tõ n¨m 1946, n−íc nhμ míi ®−îc ®éc lËp, B¸c Hå ®· nãi víi c¸c ch¸u häc ____________ 1, 3. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.4, tr. 24, 161. 2. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.5, tr. 334. 4. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.12, tr. 512. 32 sinh: "Non s«ng ViÖt Nam cã trë nªn t−¬i ®Ñp hay kh«ng, d©n téc ViÖt Nam cã b−íc tíi ®μi vinh quang ®Ó s¸nh vai víi c¸c c−êng quèc n¨m ch©u ®−îc hay kh«ng, chÝnh lμ nhê mét phÇn lín ë c«ng häc tËp cña c¸c em"1. Tr−íc lóc ®i xa, trong Di chóc, Ng−êi l¹i nh¾c: "Båi d−ìng thÕ hÖ c¸ch m¹ng cho ®êi sau lμ mét viÖc rÊt quan träng vμ rÊt cÇn thiÕt"2. Nãi chuyÖn víi c¸c ®¶ng viªn l©u n¨m, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh c¨n dÆn: C¸c ®ång chÝ giμ lμ rÊt quý, lμ g−¬ng bÒn bØ ®Êu tranh, d×u d¾t, båi d−ìng, ®μo t¹o thªm ®ång chÝ trÎ. §ång chÝ giμ ph¶i gióp ®ì cho ®ång chÝ trÎ tiÕn bé. Nh− thÕ ®ßi hái ë ®ång chÝ giμ ph¶i cã th¸i ®é ®é l−îng, d×u d¾t ®ång chÝ trÎ. §ã còng lμ mét tiªu chuÈn ®¹o ®øc céng s¶n chñ nghÜa. V¨n hãa Hå ChÝ Minh lμ ng−êi cao tuæi ph¶i tù m×nh häc tËp th−êng xuyªn, ph¶i n©ng cao d©n trÝ. Ng−êi nãi: "Mét d©n téc dèt lμ mét d©n téc yÕu"3. Do ®ã, ngay tõ nh÷ng ngμy ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m l−îc, B¸c Hå ®· ®Ò ra chñ tr−¬ng: DiÖt giÆc dèt ®i ®«i víi DiÖt giÆc ®ãi vμ DiÖt giÆc ngo¹i x©m. §èi víi nh÷ng ng−êi cao tuæi cã thμnh tÝch häc tËp, Ng−êi nãi c¸c cô "ch¼ng nh÷ng lμm kiÓu mÉu siªng n¨ng cho con ____________ 1, 3. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.4, tr. 33, 8. 2. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.12, tr. 510. 33 ch¸u mμ l¹i cßn tá c¸i ý chÝ hïng m¹nh cña d©n téc ViÖt Nam"1 vμ Ng−êi cßn c¨n dÆn: C«ng viÖc ngμy cμng nhiÒu, cμng míi. Mét mÆt, §¶ng ph¶i ®μo t¹o, d×u d¾t ®ång chÝ trÎ. Mét mÆt, ®¶ng viªn giμ ph¶i cè g¾ng mμ häc. V¨n hãa Hå ChÝ Minh ®Æt rÊt cao ý nghÜa cña viÖc x©y dùng m«i tr−êng sinh th¸i vμ nh©n v¨n tèt ®Ñp. B¶n th©n Ng−êi lμ mét mÉu mùc cña sù tu d−ìng ®¹o ®øc nh©n v¨n, gióp ®ì ®ång chÝ vμ nh÷ng ng−êi xung quanh tiÕn bé trong cuéc sèng vμ trong c«ng viÖc; vμ ë ®©u, h»ng ngμy Ng−êi còng dμnh thêi gian ®Ó trång c©y, lμm v−ên, nu«i c¸. Ng−êi lu«n kªu gäi ng−êi cao tuæi mÉu mùc "V× sù nghiÖp m−êi n¨m ph¶i trång c©y. V× sù nghiÖp tr¨m n¨m ph¶i trång ng−êi". Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam sèng, cèng hiÕn theo v¨n hãa Hå ChÝ Minh, suy cho cïng chÝnh lμ sù nªu g−¬ng s¸ng cña ng−êi cao tuæi tr−íc con ch¸u vÒ lßng yªu n−íc, tinh thÇn bÊt khuÊt tr−íc khã kh¨n vμ kÎ thï cña d©n téc, vÒ ®¹o ®øc c¸ch m¹ng; lμ tïy theo søc lùc, kh¶ n¨ng tõng ng−êi mμ g−¬ng mÉu tham gia vμo c«ng cuéc x©y dùng vμ b¶o vÖ Tæ quèc. TiÕp tôc ®Èy m¹nh phong trμo thi ®ua "Tuæi cao - G−¬ng s¸ng", ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa Hå ChÝ Minh, n¨m 2006, Trung −¬ng Héi Ng−êi ____________ 1. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.5, tr. 674. 34 cao tuæi ViÖt Nam ®· triÓn khai "N¨m v¨n hãa ng−êi cao tuæi" ®Ó gãp phÇn thùc hiÖn lêi chØ gi¸o cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh lμ: Ph¶i lμm thÕ nμo cho v¨n hãa vμo s©u trong t©m lý quèc d©n, nghÜa lμ v¨n hãa ph¶i söa ®æi ®−îc tham nhòng, l−êi biÕng, phï hoa, xa xØ. V¨n hãa ph¶i lμm thÕ nμo cho quèc d©n cã tinh thÇn v× n−íc quªn m×nh, v× lîi Ých chung mμ quªn lîi Ých riªng. V¨n hãa ph¶i lμm thÕ nμo cho mçi ng−êi d©n tõ giμ ®Õn trÎ, c¶ ®μn «ng vμ ®μn bμ, ai còng hiÓu nhiÖm vô cña m×nh vμ biÕt h¹nh phóc mμ m×nh ®−îc h−ëng... V¨n hãa ph¶i x©y dùng tinh thÇn d©n téc, tù c−êng, tù chñ... V¨n hãa ph¶i soi ®−êng cho quèc d©n ®i. Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam vμ líp líp ng−êi cao tuæi trong c¶ n−íc tiÕp tôc nªu cao gi¸ trÞ v¨n hãa Hå ChÝ Minh, cÇn ph¸t huy truyÒn thèng cña m×nh vμ tinh hoa truyÒn thèng cña d©n téc ®Ó xøng ®¸ng víi sù t«n vinh vμ tr¸ch nhiÖm cao c¶ mμ Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng §¶ng khãa IX ®· trao tÆng: "Tuæi cao chÝ cμng cao, nªu g−¬ng s¸ng v× sù nghiÖp x©y dùng vμ b¶o vÖ Tæ quèc". C©u hái 6: Sù ra ®êi cña LuËt ng−êi cao tuæi cã ý nghÜa nh− thÕ nμo? LuËt bao gåm nh÷ng néi dung g× vμ cã hiÖu lùc thi hμnh tõ bao giê? Tr¶ lêi: I. Sù ra ®êi cña LuËt ng−êi cao tuæi lμ sù kiÖn chÝnh trÞ cã ý nghÜa v« cïng quan träng ®èi víi ng−êi cao tuæi nãi riªng vμ toμn thÓ nh©n 35 d©n ViÖt Nam. §©y lμ mèc son trong lÞch sö lËp ph¸p ViÖt Nam vÒ ng−êi cao tuæi. Ph¸p lÖnh ng−êi cao tuæi ®−îc Ban Th−êng vô Quèc héi khãa X th«ng qua ngμy 28-4-2000 vμ sau gÇn 10 n¨m thùc hiÖn, qua kiÓm nghiÖm trong thùc tiÔn cuéc sèng, ®−îc Quèc héi khãa XII n©ng lªn thμnh LuËt ng−êi cao tuæi. LuËt ng−êi cao tuæi ®· thÓ chÕ hãa, cô thÓ hãa mét c¸ch ®Çy ®ñ, cã hÖ thèng vμ toμn diÖn ®−êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam vμ Nhμ n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vÒ ng−êi cao tuæi; t¹o c¬ së ph¸p lý b¶o ®¶m cho c¸c ho¹t ®éng cña ng−êi cao tuæi vμ Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam; khuyÕn khÝch sù quan t©m réng r·i cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n vμ toμn x· héi trong sù nghiÖp ch¨m sãc ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn, søc kháe cña ng−êi cao tuæi vμ ph¸t huy vÞ thÕ, vai trß, tiÒm n¨ng trÝ tuÖ, kinh nghiÖm sèng, chiÕn ®Êu, c«ng t¸c, häc tËp cña ng−êi cao tuæi; cã chÕ tμi b¶o ®¶m thùc thi c¸c ®iÒu quy ®Þnh cña LuËt... HiÕn ph¸p n¨m 1992 cã 32 ®iÒu nãi vÒ quyÒn vμ nghÜa vô cña c«ng d©n, trong ®ã cã 2 ®iÒu cã liªn quan hoÆc nãi vÒ líp ng−êi cao tuæi: Cha mÑ cã tr¸ch nhiÖm nu«i d¹y con thμnh nh÷ng c«ng d©n tèt; con ch¸u cã bæn phËn kÝnh träng vμ ch¨m sãc «ng bμ, cha mÑ (§iÒu 64); ng−êi giμ... kh«ng n¬i n−¬ng tùa ®−îc Nhμ n−íc vμ x· héi gióp ®ì (§iÒu 67). LuËt ng−êi cao tuæi ®¸p øng ®−îc nhiÒu ®èi 36 t−îng thô h−ëng chÝnh s¸ch b¶o trî x· héi vμ −u ®·i cña Nhμ n−íc; tháa m·n ®−îc nh÷ng nhu cÇu tr−íc m¾t cña ng−êi cao tuæi, ®ång thêi cã gi¸ trÞ cho sù ph¸t triÓn l©u dμi, t¹o niÒm tin cho c¸c tÇng líp nh©n d©n ®èi víi ®−êng lèi, chÝnh s¸ch, nhÊt lμ c¸c chÝnh s¸ch x· héi cña §¶ng, Nhμ n−íc. II. LuËt ng−êi cao tuæi ®−îc kú häp thø s¸u Quèc héi khãa XII th«ng qua ngμy 23-11-2009 vμ Chñ tÞch n−íc ký lÖnh c«ng bè ngμy 4-12-2009, bao gåm 6 ch−¬ng 31 ®iÒu. Ch−¬ng I gåm 9 ®iÒu: X¸c ®Þnh thÕ nμo lμ ng−êi cao tuæi, quyÒn vμ nghÜa vô cña ng−êi cao tuæi; chÝnh s¸ch cña Nhμ n−íc ®èi víi ng−êi cao tuæi; tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan, tæ chøc, gia ®×nh vμ c¸ nh©n ®èi víi ng−êi cao tuæi; Ngμy Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam; Quü ch¨m sãc vμ ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi; hîp t¸c quèc tÕ vÒ ng−êi cao tuæi; c¸c hμnh vi bÞ cÊm ®èi víi ng−êi cao tuæi. Ch−¬ng II gåm 13 ®iÒu: NghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng ng−êi cao tuæi; ngμnh y tÕ ch¨m sãc søc kháe ng−êi cao tuæi nãi chung vμ ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu t¹i n¬i c− tró; ch¨m sãc ng−êi cao tuæi trªn c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng v¨n hãa, gi¸o dôc, thÓ dôc, thÓ thao, gi¶i trÝ, du lÞch, sö dông c«ng tr×nh c«ng céng vμ giao th«ng c«ng céng; ®èi t−îng thô h−ëng vμ chÝnh s¸ch b¶o trî x· héi ®èi víi ng−êi cao tuæi; ch¨m sãc ng−êi cao tuæi t¹i céng ®ång vμ t¹i c¬ së b¶o trî x· héi; chóc thä, mõng 37 thä ng−êi cao tuæi vμ tæ chøc tang lÔ, mai t¸ng khi ng−êi cao tuæi qua ®êi... Ch−¬ng III gåm 2 ®iÒu: C¸c ho¹t ®éng ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi; tr¸ch nhiÖm cña Nhμ n−íc, Héi Ng−êi cao tuæi vμ c¸c tæ chøc, c¸c ®oμn thÓ nh©n d©n trong viÖc ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi... Ch−¬ng IV gåm 3 ®iÒu: Héi Ng−êi cao tuæi vμ nhiÖm vô cña Héi; kinh phÝ ho¹t ®éng cña Héi. Ch−¬ng V gåm 2 ®iÒu: C¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc vÒ c«ng t¸c ng−êi cao tuæi lμ ChÝnh phñ, c¸c bé vμ c¬ quan ngang bé, Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp; tr¸ch nhiÖm cô thÓ cña c¸c bé vμ c¬ quan ngang Bé (Bé Lao ®éng - Th−¬ng binh vμ X· héi, Bé Y tÕ, Bé Néi vô, Bé Tμi chÝnh, Bé KÕ ho¹ch vμ §Çu t−, Bé V¨n hãa, ThÓ thao vμ Du lÞch, Bé Th«ng tin vμ TruyÒn th«ng, Bé Giao th«ng - VËn t¶i...). Ch−¬ng VI gåm 2 ®iÒu: HiÖu lùc thi hμnh vμ tr¸ch nhiÖm h−íng dÉn thi hμnh. III. §iÒu 30 LuËt ng−êi cao tuæi quy ®Þnh: LuËt cã hiÖu lùc thi hμnh tõ ngμy 1-7-2010 vμ Ph¸p lÖnh ng−êi cao tuæi hÕt hiÖu lùc thi hμnh tõ ngμy 1-7-2010. Tuy vËy, chÝnh s¸ch b¶o trî x· héi hiÖn hμnh ®èi víi ng−êi tõ 85 tuæi trë lªn kh«ng cã l−¬ng h−u hoÆc trî cÊp b¶o hiÓm x· héi ®−îc tiÕp tôc thùc hiÖn ®Õn hÕt ngμy 31-12-2010. Kho¶n 2 §iÒu 30 LuËt ng−êi cao tuæi quy ®Þnh: "ChÝnh s¸ch b¶o trî x· héi ®èi víi ng−êi cao tuæi 38 quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 17 cña LuËt nμy thùc hiÖn tõ ngμy 1 th¸ng 1 n¨m 2011". Kho¶n 2 §iÒu 17 LuËt ng−êi cao tuæi quy ®Þnh: "Ng−êi tõ 80 tuæi trë lªn... mμ kh«ng cã l−¬ng h−u, trî cÊp b¶o hiÓm x· héi h»ng th¸ng, trî cÊp x· héi h»ng th¸ng" ®−îc h−ëng chÝnh s¸ch b¶o trî x· héi h»ng th¸ng, b¶o hiÓm y tÕ vμ hç trî chi phÝ mai t¸ng khi qua ®êi. Tãm l¹i, ng−êi tõ 85 tuæi trë lªn ®· ®−îc h−ëng trî cÊp b¶o hiÓm x· héi h»ng th¸ng theo NghÞ ®Þnh sè 67/2007/N§-CP ngμy 13-4-2007 cña ChÝnh phñ th× tiÕp tôc ®−îc h−ëng kho¶n trî cÊp ®ã ®Õn hÕt ngμy 31-12-2010. Ng−êi tõ ®ñ 80 tuæi trë lªn mμ kh«ng cã l−¬ng h−u, trî cÊp b¶o hiÓm x· héi h»ng th¸ng, trî cÊp x· héi h»ng th¸ng th× ®−îc h−ëng trî cÊp b¶o trî x· héi h»ng th¸ng, b¶o hiÓm y tÕ tõ ngμy 1-1-2011 vμ ®−îc hç trî mai t¸ng khi chÕt. Møc chuÈn trî cÊp h»ng th¸ng ®−îc NghÞ ®Þnh sè 13/2010/N§-CP ngμy 27-12-2010 vμ NghÞ ®Þnh sè 06/2011/N§-CP cña ChÝnh phñ quy ®Þnh cô thÓ lμ 180.000 ®ång/ng−êi/th¸ng. NhiÒu tØnh, thμnh phè ®· quy ®Þnh møc chuÈn trî cÊp h»ng th¸ng dμnh cho ng−êi cao tuæi t¹i ®Þa ph−¬ng cao h¬n møc quy ®Þnh chung cña Nhμ n−íc. C©u hái 7: Chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch chung cña §¶ng vμ Nhμ n−íc ®èi víi ng−êi cao tuæi lμ g×? Tr¶ lêi: §¶ng vμ Nhμ n−íc ta ®· ®Ò ra nh÷ng chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch ®óng ®¾n ®èi víi ng−êi cao tuæi. 39 I. C¸c §¹i héi IX, X, XI cña §¶ng ®· chØ râ ®−êng h−íng chung vÒ c«ng t¸c ng−êi cao tuæi 1. §¹i héi IX cña §¶ng (th¸ng 4-2001): "Thùc hiÖn chÝnh s¸ch −u ®·i x· héi vμ vËn ®éng toμn d©n tham gia c¸c ho¹t ®éng ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, uèng n−íc nhí nguån ®èi víi c¸c l·o thμnh c¸ch m¹ng, nh÷ng ng−êi cã c«ng víi n−íc, Bμ mÑ ViÖt Nam Anh hïng, th−¬ng binh vμ cha mÑ, vî con liÖt sÜ, ng−êi ®−îc h−ëng chÝnh s¸ch x· héi"1. §èi víi c¸c l·o thμnh c¸ch m¹ng, nh÷ng ng−êi cã c«ng víi n−íc, c¸c c¸n bé nghØ h−u, nh÷ng ng−êi cao tuæi, thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, ch¨m sãc søc kháe, n©ng cao ®êi sèng tinh thÇn vμ vËt chÊt trong ®iÒu kiÖn míi; ®¸p øng nhu cÇu ®−îc th«ng tin, ph¸t huy kh¶ n¨ng tham gia ®êi sèng chÝnh trÞ cña ®Êt n−íc vμ c¸c ho¹t ®éng x· héi; nªu g−¬ng tèt, gi¸o dôc lý t−ëng vμ truyÒn thèng c¸ch m¹ng cho thanh niªn, thiÕu niªn... Héi nghÞ lÇn thø b¶y Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng khãa IX x¸c ®Þnh chñ tr−¬ng cô thÓ h¬n: "Ng−êi cao tuæi: x©y dùng chÝnh s¸ch ch¨m sãc søc kháe, quan t©m h¬n ®Õn ng−êi cao tuæi vÒ y tÕ, h−ëng thô v¨n hãa, nhu cÇu ®−îc th«ng tin, ph¸t huy kh¶ n¨ng tham gia ®êi sèng chÝnh trÞ ____________ 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø IX, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hμ Néi, 2001, tr. 106. 40 cña ®Êt n−íc vμ c¸c ho¹t ®éng x· héi, nªu g−¬ng tèt, gi¸o dôc lý t−ëng vμ truyÒn thèng c¸ch m¹ng cho thÕ hÖ trÎ. Thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, ch¨m sãc ng−êi cã c«ng víi n−íc. X©y dùng Ch−¬ng tr×nh hμnh ®éng quèc gia vÒ ng−êi cao tuæi. Ph¸t huy vai trß Héi Ng−êi cao tuæi"1. 2. §¹i héi X cña §¶ng (th¸ng 4-2006): "Chó träng c¸c chÝnh s¸ch −u ®·i x· héi. VËn ®éng toμn d©n tham gia c¸c ho¹t ®éng ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, uèng n−íc nhí nguån ®èi víi c¸c l·o thμnh c¸ch m¹ng, nh÷ng ng−êi cã c«ng víi n−íc, ng−êi h−ëng chÝnh s¸ch x· héi. Ch¨m sãc ®êi sèng vËt chÊt vμ tinh thÇn cña ng−êi giμ, nhÊt lμ nh÷ng ng−êi giμ c« ®¬n, kh«ng n¬i n−¬ng tùa. Gióp ®ì n¹n nh©n chÊt ®éc da cam, ng−êi tμn tËt, trÎ må c«i, lang thang"2. §èi víi ng−êi cao tuæi, ch¨m sãc søc kháe, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó h−ëng thô v¨n hãa, ®−îc th«ng tin, sèng vui, sèng kháe, sèng h¹nh phóc. Ph¸t huy trÝ tuÖ, kinh nghiÖm sèng, lao ®éng, chiÕn ®Êu cña ng−êi cao tuæi trong x· héi vμ gia ®×nh. X©y dùng gia ®×nh "¤ng bμ, cha mÑ mÉu mùc, con ch¸u ____________ 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø b¶y Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng khãa IX, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, 2003, tr. 18. 2. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø X, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, 2006, tr. 104. 41 hiÕu th¶o". Gióp ®ì ng−êi cao tuæi c« ®¬n kh«ng n¬i n−¬ng tùa v−ît qua khã kh¨n trong cuéc sèng"1. 3. §¹i héi XI cña §¶ng (th¸ng 1-2011): C−¬ng lÜnh chÝnh trÞ do §¹i héi XI th«ng qua chØ râ nhiÖm vô: "Ch¨m lo ®êi sèng nh÷ng ng−êi cao tuæi, neo ®¬n, khuyÕt tËt..."2. B¸o c¸o chÝnh trÞ t¹i §¹i héi mét lÇn n÷a chØ râ: "Quan t©m ch¨m sãc søc kháe, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng−êi cao tuæi h−ëng thô v¨n hãa, ®−îc tiÕp cËn th«ng tin, sèng vui, sèng kháe, sèng h¹nh phóc. Ph¸t huy trÝ tuÖ, kinh nghiÖm sèng, lao ®éng, häc tËp cña ng−êi cao tuæi trong x· héi vμ gia ®×nh. TiÕp tôc x©y dùng gia ®×nh "¤ng bμ, cha mÑ mÉu mùc, con ch¸u hiÕu th¶o"; gióp ®ì ng−êi cao tuæi c« ®¬n kh«ng n¬i n−¬ng tùa"3. II. Sù chØ ®¹o cô thÓ cña Ban BÝ th− Trung −¬ng §¶ng vμ Thñ t−íng ChÝnh phñ ®èi víi c«ng t¸c ng−êi cao tuæi vμ Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam 1. H¬n bèn th¸ng sau ngμy thμnh lËp Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam (10-5-1995), Ban BÝ th− Trung −¬ng §¶ng khãa VII ®· ban hμnh ChØ thÞ sè 59-CT/TW ngμy 27-9-1995 vÒ ch¨m sãc ng−êi ____________ 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø X, S®d, tr. 121. 2, 3. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø XI, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, 2011, tr. 80, 244. 42 cao tuæi. ChØ thÞ nªu râ: "Nh»m b¶o vÖ, ch¨m sãc vμ ph¸t huy líp ng−êi cao tuæi ®¸ng kÝnh, phï hîp víi ®¹o lý truyÒn thèng cña d©n téc vμ quan ®iÓm cña §¶ng tÊt c¶ v× con ng−êi, Ban BÝ th− yªu cÇu c¸c cÊp, c¸c ngμnh lμm tèt nh÷ng viÖc sau ®©y: a) ViÖc ch¨m sãc ®êi sèng vËt chÊt vμ tinh thÇn cña ng−êi cao tuæi lμ tr¸ch nhiÖm cña §¶ng, Nhμ n−íc vμ toμn x· héi. b) Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam míi ®−îc thμnh lËp, cÇn ®−îc nhanh chãng æn ®Þnh vÒ tæ chøc vμ më réng ho¹t ®éng ë c¬ së. §¶ng ®oμn MÆt trËn Tæ quèc, c¸c ban ®¶ng, c¸c ®oμn thÓ nh©n d©n cÇn gióp ®ì Héi ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ thiÕt thùc, phèi hîp víi Héi trong viÖc vËn ®éng gia ®×nh vμ x· héi ch¨m sãc, båi d−ìng, ph¸t huy ng−êi cao tuæi phôc vô c«ng cuéc ®æi míi. c) §¶ng ®oμn Quèc héi, §¶ng ®oμn MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam, c¸c ban cña §¶ng, Ban c¸n sù ®¶ng ChÝnh phñ, Bé Lao ®éng - Th−¬ng binh vμ X· héi, Bé Y tÕ, Bé T− ph¸p phèi hîp víi Héi nghiªn cøu, so¸t xÐt c¸c chÝnh s¸ch, luËt ph¸p hiÖn hμnh, ®Ò xuÊt nh÷ng v¨n b¶n ph¸p quy cña Nhμ n−íc nh»m b¶o vÖ, ch¨m sãc vμ ph¸t huy ng−êi cao tuæi. Nhμ n−íc cÇn dμnh ng©n s¸ch ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi, trong ®ã cã vÊn ®Ò ch¨m sãc ng−êi cao tuæi. Tr−íc hÕt cÇn quan t©m ch¨m sãc nh÷ng ng−êi cao tuæi cã c«ng, c« ®¬n kh«ng n¬i n−¬ng tùa, tμn 43 tËt vμ bÊt h¹nh, nhanh chãng xãa bá t×nh tr¹ng ng−êi giμ lang thang trªn ®−êng phè, ngâ xãm. d) §Ò nghÞ ChÝnh phñ hç trî Héi ng−êi cao tuæi ViÖt Nam vÒ kinh phÝ vμ ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng". 2. Sau khi cã ChØ thÞ cña Ban BÝ th−, ngμy 27-2-1996, Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· ban hμnh ChØ thÞ sè 117/TTg vÒ ch¨m sãc ng−êi cao tuæi vμ hç trî ho¹t ®éng cho Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam. ChØ thÞ nªu râ: "Ng−êi cao tuæi n−íc ta chiÕm kho¶ng 10% sè d©n vμ ngμy cμng t¨ng, lμ líp ng−êi cã c«ng sinh thμnh, nu«i d−ìng vμ gi¸o dôc c¸c thÕ hÖ con ch¸u gi÷ g×n vμ ph¸t triÓn gièng nßi, b¶o vÖ vμ ph¸t triÓn thuÇn phong mü tôc vμ truyÒn thèng yªu n−íc cña d©n téc. Mét bé phËn ®«ng ®¶o ng−êi cao tuæi ®· cèng hiÕn gÇn trän cuéc ®êi cho sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc, b¶o vÖ vμ x©y dùng ®Êt n−íc. "Ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp cña nh©n d©n ta "kÝnh l·o träng thä", §¶ng vμ Nhμ n−íc ta coi viÖc quan t©m, ch¨m sãc ®êi sèng vËt chÊt vμ tinh thÇn cña ng−êi cao tuæi lμ ®¹o lý cña toμn d©n téc, lμ t×nh c¶m vμ tr¸ch nhiÖm cña toμn §¶ng, toμn d©n vμ c¸c cÊp chÝnh quyÒn vμ ®· ®Ò ra nhiÒu chÝnh s¸ch thÓ hiÖn sù quan t©m ®ã...". §Ó ph¸t huy truyÒn thèng cña d©n téc, thùc hiÖn chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vμ hç trî ho¹t ®éng cña Héi Ng−êi cao tuæi, ChØ thÞ cña Thñ t−íng ChÝnh phñ nªu râ: 44 a) VÒ ch¨m sãc ng−êi cao tuæi Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp chØ ®¹o c¸c c¬ quan chøc n¨ng, ®¬n vÞ thuéc quyÒn th−êng xuyªn quan t©m lμm tèt c«ng t¸c ch¨m sãc ng−êi cao tuæi. C«ng t¸c nμy cÇn ®−îc thÓ hiÖn trong c¸c ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ng¾n h¹n vμ dμi h¹n cña ®Þa ph−¬ng, trong chØ tiªu x©y dùng gia ®×nh v¨n hãa, x©y dùng cuéc sèng míi ë khu d©n c−: ChØ ®¹o c¸c c¬ quan v¨n hãa, th«ng tin, gi¸o dôc vμ ®μo t¹o ®Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn, gi¸o dôc nh©n d©n, nhÊt lμ thÕ hÖ trÎ vÒ ý thøc, th¸i ®é vμ nghÜa vô ch¨m sãc, gióp ®ì, kÝnh träng ng−êi cao tuæi. C¸c cÊp chÝnh quyÒn, c¸c c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc trong khi ho¹ch ®Þnh c¸c ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vμ c¸c ch−¬ng tr×nh quèc gia, cÇn chó ý båi d−ìng vμ ph¸t huy nguån lùc ng−êi cao tuæi t¹i ®Þa ph−¬ng, ®¬n vÞ. H»ng n¨m cÇn dμnh mét tû lÖ thÝch ®¸ng ng©n s¸ch ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi, ch¨m sãc, båi d−ìng vμ ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi vμ hç trî ho¹t ®éng cña Héi Ng−êi cao tuæi. b) §èi víi Héi Ng−êi cao tuæi. Héi Ng−êi cao tuæi ®· ®−îc ChÝnh phñ cho phÐp thμnh lËp t¹i QuyÕt ®Þnh sè 523/TTg ngμy 24-9-1994 vμ §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø nhÊt cña ng−êi cao tuæi, ®¹i héi thμnh lËp Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam, ®· quyÕt ®Þnh lÊy ngμy 45 10-5-1995 lμ ngμy ra ®êi cña Héi. Héi t¹o thªm thuËn lîi cho c«ng t¸c ch¨m sãc, ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi, lμ mét lùc l−îng nßng cèt trong c«ng t¸c nμy. Héi cã t− c¸ch ph¸p nh©n, ho¹t ®éng theo §iÒu lÖ Héi phï hîp víi HiÕn ph¸p vμ ph¸p luËt, d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng vμ sù hç trî cña ChÝnh phñ vÒ kinh phÝ vμ ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng. c) C¸c bé, ngμnh vμ c¸c cÊp chÝnh quyÒn cÇn lμm tèt nh÷ng viÖc sau ®©y: + Bé Lao ®éng - Th−¬ng binh vμ X· héi qu¶n lý vÒ mÆt nhμ n−íc ®èi víi Héi Ng−êi cao tuæi, cã tr¸ch nhiÖm theo dâi, h−íng dÉn Héi ho¹t ®éng theo ®óng ®−êng lèi, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña Nhμ n−íc. §Þnh kú nghe Héi b¸o c¸o t×nh h×nh, ph¶n ¸nh t©m t−, nguyÖn väng cña ng−êi cao tuæi, nghiªn cøu tr×nh Thñ t−íng ChÝnh phñ ®iÒu chØnh, ban hμnh chÝnh s¸ch ®èi víi ng−êi cao tuæi phï hîp víi ®−êng lèi cña §¶ng vμ Nhμ n−íc, nh»m ®éng viªn kÞp thêi ng−êi cao tuæi tiÕp tôc cèng hiÕn kh¶ n¨ng, kinh nghiÖm cña m×nh cho ®Êt n−íc. + Bé Tμi chÝnh, Uû ban nh©n d©n c¸c ®Þa ph−¬ng t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì vÒ c¬ së vËt chÊt vμ hç trî mét phÇn kinh phÝ ho¹t ®éng cho Héi Ng−êi cao tuæi... + C¸c bé, ngμnh khi so¹n th¶o c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch ®èi víi ng−êi cao tuæi cÇn tham kh¶o ý kiÕn cña Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam tr−íc khi tr×nh ChÝnh phñ vμ Quèc héi. 46 + Bé Y tÕ, Tæng côc ThÓ dôc - ThÓ thao (nay lμ Bé V¨n hãa, ThÓ thao vμ Du lÞch - TG) t¹o ®iÒu kiÖn vμ phèi hîp víi Héi phæ biÕn c¸c kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ søc kháe, h−íng dÉn luyÖn tËp phßng, ch÷a bÖnh, tæ chøc tèt c¸c viÖc kh¸m, ch÷a bÖnh ®èi víi ng−êi cao tuæi vμ nghiªn cøu chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch më réng y tÕ b¶o hiÓm tù nguyÖn cho ng−êi cao tuæi. + Bé Gi¸o dôc vμ §μo t¹o, Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vμ M«i tr−êng (nay lμ Bé Khoa häc vμ C«ng nghÖ, Bé Tμi nguyªn vμ M«i tr−êng - TG) t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó Héi Ng−êi cao tuæi tham gia tæng kÕt kinh nghiÖm thùc tiÔn, nghiªn cøu khoa häc vÒ ng−êi cao tuæi. + Bé Ngo¹i giao, Liªn hiÖp c¸c tæ chøc h÷u nghÞ ViÖt Nam gióp ®ì Héi lμm tèt nhiÖm vô thay mÆt ng−êi cao tuæi ViÖt Nam trong quan hÖ víi c¸c tæ chøc ng−êi cao tuæi ngoμi n−íc, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ (NGO) quèc tÕ theo ®óng ph¸p luËt cña Nhμ n−íc. + §Ò nghÞ MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam vμ c¸c ®oμn thÓ nh©n d©n phèi hîp víi Nhμ n−íc vμ víi Héi Ng−êi cao tuæi trong viÖc vËn ®éng gia ®×nh vμ x· héi ch¨m sãc, båi d−ìng, ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi phôc vô c«ng cuéc ®æi míi v× d©n giμu, n−íc m¹nh, d©n chñ, c«ng b»ng, v¨n minh vμ gióp ®ì Héi ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ thiÕt thùc, nhÊt lμ ë c¬ së x·, ph−êng, thÞ trÊn. 47 III. Theo chØ thÞ cña Ban BÝ th−, c¸c cÊp, c¸c ngμnh ®· hoμn tÊt viÖc tæng kÕt viÖc thùc hiÖn ChØ thÞ sè 59-CT/TW vÒ ch¨m sãc ng−êi cao tuæi Ngμy 27-1-2010, Ban D©n vËn Trung −¬ng ®· b¸o c¸o víi Ban BÝ th− vÒ kÕt qu¶ thùc hiÖn ChØ thÞ sè 59-CT/TW. Ban BÝ th− ®· ra Th«ng b¸o sè 305-TB/TW ngμy 3-2-2010, yªu cÇu c¸c tØnh ñy, thμnh ñy, ban c¸n sù ®¶ng, ®¶ng ®oμn, ®¶ng ñy trùc thuéc Trung −¬ng cÇn tËp trung thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô sau: "1. TiÕp tôc thùc hiÖn ChØ thÞ sè 59-CT/TW ngμy 27-9-1995 cña Ban BÝ th− vÒ ch¨m sãc ng−êi cao tuæi. Qu¸n triÖt quan ®iÓm, chñ tr−¬ng cña §¶ng, Nhμ n−íc ta vÒ viÖc ch¨m sãc, ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi lμ tr¸ch nhiÖm cña §¶ng, Nhμ n−íc vμ toμn x· héi. Thùc hiÖn nghiªm tóc LuËt ng−êi cao tuæi ®· ®−îc Quèc héi th«ng qua ngμy 23-11-2009. Ban c¸n sù ®¶ng ChÝnh phñ chØ ®¹o sím ban hμnh nghÞ ®Þnh h−íng dÉn thùc hiÖn LuËt ng−êi cao tuæi. "2. C¸c cÊp ñy ®¶ng, chÝnh quyÒn, MÆt trËn Tæ quèc vμ c¸c ®oμn thÓ ®−a c«ng t¸c ng−êi cao tuæi vμ x©y dùng Héi Ng−êi cao tuæi vμo ch−¬ng tr×nh lμm viÖc th−êng xuyªn trong c«ng t¸c vËn ®éng quÇn chóng; l·nh ®¹o vμ phèi hîp chÆt chÏ ho¹t ®éng víi Héi Ng−êi cao tuæi trong c¸c phong trμo, t¹o søc m¹nh tæng hîp thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô chÝnh trÞ cña ®Þa ph−¬ng, ®¬n vÞ. 48 "3. Ban c¸n sù ®¶ng ChÝnh phñ chØ ®¹o viÖc t¨ng c−êng c«ng t¸c qu¶n lý nhμ n−íc vÒ ng−êi cao tuæi, thùc hiÖn cã kÕt qu¶ Ch−¬ng tr×nh hμnh ®éng quèc gia vÒ ng−êi cao tuæi, x©y dùng ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ ng−êi cao tuæi giai ®o¹n 2010 - 2020; t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó Héi ph¸t triÓn ngμy cμng v÷ng m¹nh, hç trî kinh phÝ ho¹t ®éng tõ ng©n s¸ch nhμ n−íc; tiÕp tôc nghiªn cøu, bæ sung, ban hμnh vμ thùc hiÖn c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch cÇn thiÕt ®èi víi ng−êi cao tuæi vμ ho¹t ®éng cña Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn míi". Riªng ®èi víi Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam, Th«ng b¸o chØ râ: "Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam cÇn n©ng cao chÊt l−îng ho¹t ®éng, x©y dùng Héi ®ñ søc lμm nßng cèt trong phong trμo toμn d©n ch¨m sãc, phông d−ìng, ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi, phong trμo "¤ng bμ, cha mÑ mÉu mùc, con ch¸u hiÕu th¶o"; cã kÕ ho¹ch tuyªn truyÒn, phæ biÕn nh÷ng kinh nghiÖm hay, nh÷ng ®iÓn h×nh tiªn tiÕn ®Ó nh©n réng vμ n©ng cao chÊt l−îng phong trμo thi ®ua; vËn ®éng ng−êi cao tuæi ViÖt Nam ë n−íc ngoμi tham gia c¸c ho¹t ®éng gãp phÇn x©y dùng quª h−¬ng, ®Êt n−íc". C©u hái 8: Nh÷ng chÝnh s¸ch cô thÓ cña Nhμ n−íc ®èi víi ng−êi cao tuæi ®−îc quy ®Þnh t¹i LuËt ng−êi cao tuæi lμ g×? Tr¶ lêi: Tõng ch−¬ng, ®iÒu cña LuËt ng−êi cao tuæi ®· 49 quy ®Þnh râ rμng, cã hÖ thèng vÒ c¸c chÝnh s¸ch cô thÓ cña Nhμ n−íc ®èi víi ng−êi cao tuæi ViÖt Nam, theo ®óng c¸c quan ®iÓm, t− t−ëng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vμ cña §¶ng ta vÒ ng−êi cao tuæi. LuËt quy ®Þnh 8 quyÒn cña ng−êi cao tuæi (§iÒu 3): Mçi quyÒn cña ng−êi cao tuæi ®ång thêi còng lμ mét chÝnh s¸ch cô thÓ ®èi víi ng−êi cao tuæi. VÝ dô: Ng−êi cao tuæi ®−îc b¶o ®¶m c¸c nhu cÇu c¬ b¶n vÒ ¨n, mÆc, ë, ®i l¹i, ch¨m sãc søc kháe; ®−îc −u tiªn khi sö dông mét sè dÞch vô; ®−îc t¹o ®iÒu kiÖn lμm viÖc phï hîp víi søc kháe, nghÒ nghiÖp ®Ó ph¸t huy vai trß cña m×nh; ®−îc miÔn c¸c kho¶n ®ãng gãp cho c¸c ho¹t ®éng x· héi... LuËt quy ®Þnh nghÜa vô cña ng−êi cao tuæi ®èi víi x· héi (§iÒu 3) vμ 9 viÖc lμm thÝch hîp ®èi víi ng−êi cao tuæi (§iÒu 23) nh»m tiÕp tôc ph¸t huy vai trß, tiÒm n¨ng trÝ tuÖ, kinh nghiÖm cña ng−êi cao tuæi ®èi víi ®Êt n−íc vμ céng ®ång, nh− "nªu g−¬ng s¸ng" vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc, lèi sèng, chÊp hμnh ®−êng lèi, chÝnh s¸ch; truyÒn ®¹t kinh nghiÖm quý cho thÕ hÖ sau; ph¸t triÓn kinh tÕ, gi¶m nghÌo, lμm giμu hîp ph¸p; gi÷ g×n an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toμn x· héi, hßa gi¶i tranh chÊp t¹i céng ®ång; thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ d©n chñ ë c¬ së; thùc hμnh tiÕt kiÖm, chèng l·ng phÝ; phßng, chèng tham nhòng, quan liªu vμ c¸c tÖ n¹n x· héi; gãp ý kiÕn x©y dùng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vμ tham gia gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn... LuËt quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan, tæ 50 chøc, gia ®×nh vμ c¸ nh©n (§iÒu 5) trong viÖc ch¨m sãc, b¶o vÖ quyÒn vμ lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi cao tuæi; tr¸ch nhiÖm cña Nhμ n−íc trong viÖc ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi (§iÒu 24); tr¸ch nhiÖm cô thÓ cña Héi Ng−êi cao tuæi ®èi víi héi viªn vμ ng−êi cao tuæi c¶ n−íc (§iÒu 27). VÝ dô, Nhμ n−íc t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi cao tuæi ®−îc bμy tá ý kiÕn, nguyÖn väng, kiÕn nghÞ; t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi cao tuæi lμ nhμ khoa häc, nghÖ nh©n, trÝ thøc ®−îc tiÕp tôc cèng hiÕn; −u ®·i vÒ vèn tÝn dông ®èi víi ng−êi cao tuæi trùc tiÕp s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô... Héi Ng−êi cao tuæi lμm nßng cèt trong phong trμo toμn d©n ch¨m sãc, phông d−ìng, ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi, b¶o vÖ quyÒn vμ lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi cao tuæi... C¸c cÊp ®−îc lËp Quü ch¨m sãc vμ ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi (§iÒu 7). Ng−êi cao tuæi ®−îc tham gia tæ chøc quèc tÕ liªn quan ®Õn ng−êi cao tuæi; x©y dùng vμ thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n hîp t¸c quèc tÕ vÒ ng−êi cao tuæi (§iÒu 8). §Ó b¶o vÖ quyÒn vμ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña ng−êi cao tuæi, LuËt ®· quy ®Þnh râ 7 hμnh vi bÞ cÊm trong viÖc øng xö víi ng−êi cao tuæi (§iÒu 9). LuËt ®· quy ®Þnh râ nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng ng−êi cao tuæi (§iÒu 10, 11): Con, ch¸u ng−êi cao tuæi ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô, quyÒn phông 51 d−ìng ng−êi cao tuæi; néi dung phông d−ìng ng−êi cao tuæi gåm nh÷ng c«ng viÖc g×... Theo quy ®Þnh cña LuËt ng−êi cao tuæi, ng−êi tõ ®ñ 80 tuæi trë lªn ®−îc −u tiªn kh¸m bÖnh tr−íc nh÷ng bÖnh nh©n kh¸c; ®−îc bè trÝ gi−êng n»m phï hîp khi ®iÒu trÞ néi tró (§iÒu 12). Ng−êi cao tuæi ®−îc ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu t¹i n¬i c− tró (§iÒu 13), trong ®ã nªu râ tr¸ch nhiÖm cña tr¹m y tÕ vμ cña Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn. Bé Y tÕ cã tr¸ch nhiÖm h−íng dÉn cô thÓ viÖc thùc hiÖn (§iÒu 29). Nhμ n−íc vμ x· héi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ng−êi cao tuæi ®−îc häc tËp, nghiªn cøu vμ tham gia ho¹t ®éng v¨n hãa, thÓ dôc, thÓ thao, gi¶i trÝ, du lÞch (§iÒu 14); ®−îc gióp ®ì, s¾p xÕp chç ngåi thuËn tiÖn khi tham gia giao th«ng c«ng céng (§iÒu 15); ®−îc gi¶m gi¸ vÐ, gi¸ dÞch vô khi sö dông mét sè dÞch vô (§iÒu 16). ChÝnh phñ vμ c¸c bé h÷u quan cã tr¸ch nhiÖm h−íng dÉn thùc hiÖn (§iÒu 29). LuËt ®· quy ®Þnh râ c¸c ®èi t−îng ng−êi cao tuæi ®−îc h−ëng chÝnh s¸ch b¶o trî x· héi (§iÒu 17, 18): Ng−êi cao tuæi thuéc hé nghÌo kh«ng cã ng−êi cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng hoÆc cã nh−ng ng−êi nμy ®ang h−ëng chÕ ®é trî cÊp h»ng th¸ng; ng−êi cao tuæi tõ ®ñ 80 tuæi trë lªn kh«ng cã l−¬ng h−u, trî cÊp b¶o hiÓm x· héi, trî cÊp x· héi h»ng th¸ng. Nh÷ng ®èi t−îng trªn ®−îc h−ëng 52 trî cÊp h»ng th¸ng, h−ëng b¶o hiÓm y tÕ vμ trî cÊp chi phÝ mai t¸ng khi qua ®êi. Nhμ n−íc ®Çu t− c¬ së vËt chÊt vμ hç trî kinh phÝ ho¹t ®éng cho c¬ së ch¨m sãc ng−êi cao tuæi c«ng lËp; khuyÕn khÝch tæ chøc, c¸ nh©n ®Çu t− x©y dùng c¬ së ch¨m sãc ng−êi cao tuæi vμ hç trî kinh phÝ cho c¬ së ch¨m sãc ng−êi cao tuæi ngoμi c«ng lËp nu«i d−ìng ng−êi cao tuæi (§iÒu 20). Nhμ n−íc cÊp kinh phÝ chóc thä, mõng thä ng−êi cao tuæi (quμ tÆng vμ tæ chøc mõng thä): Chñ tÞch n−íc chóc thä, tÆng quμ ng−êi thä 100 tuæi vμ Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh chóc thä, tÆng quμ ng−êi thä 90 tuæi (Së Lao ®éng - Th−¬ng binh vμ X· héi dù trï kinh phÝ). Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh quy ®Þnh møc quμ tÆng vμ tiÒn mõng thä ng−êi cao tuæi ®é tuæi 70, 75, 80, 85, 95 vμ trªn 100 tuæi vμ Uû ban nh©n d©n cÊp x· dù trï kinh phÝ. Uû ban nh©n d©n cÊp x· phèi hîp víi Héi Ng−êi cao tuæi cïng cÊp tæ chøc mõng thä vμ tÆng quμ ng−êi cao tuæi thuéc c¸c ®é tuæi quy ®Þnh (§iÒu 20). Gia ®×nh ng−êi cao tuæi, Héi Ng−êi cao tuæi cÊp x· phèi hîp víi chÝnh quyÒn cïng cÊp tæ chøc tang lÔ vμ mai t¸ng ng−êi cao tuæi qua ®êi (§iÒu 22). ChÝnh phñ thèng nhÊt qu¶n lý nhμ n−íc vÒ c«ng t¸c ng−êi cao tuæi. Bé Lao ®éng - Th−¬ng binh vμ X· héi chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc ChÝnh phñ thùc hiÖn qu¶n lý nhμ n−íc vÒ c«ng t¸c ng−êi cao 53 tuæi. Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp qu¶n lý nhμ n−íc vÒ c«ng t¸c ng−êi cao tuæi t¹i ®Þa ph−¬ng, lång ghÐp ho¹t ®éng vÒ ng−êi cao tuæi vμo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi c¸c ®Þa ph−¬ng. C¸c bé, ngμnh trung −¬ng phèi hîp víi Bé Lao ®éng - Th−¬ng binh vμ X· héi thùc hiÖn qu¶n lý nhμ n−íc vÒ c«ng t¸c ng−êi cao tuæi trong ph¹m vi nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh (§iÒu 28, 29). Nh÷ng quy ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch cô thÓ ®èi víi ng−êi cao tuæi trªn ®©y cã hiÖu lùc thi hμnh tõ ngμy 1-7-2010. ChÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi ®èi víi ng−êi cao tuæi theo quy ®Þnh t¹i LuËt nμy ®−îc thùc hiÖn tõ ngμy 1-1-2011. Tõng chÝnh s¸ch cô thÓ cßn ®−îc ®Ò cËp hoÆc ph©n tÝch s©u s¾c h¬n ë nh÷ng phÇn sau. C©u hái 9: ChÝnh s¸ch chung vμ chÝnh s¸ch b¶o trî x· héi ®èi víi ng−êi cao tuæi ®−îc thÓ hiÖn cô thÓ nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: I. ChÝnh s¸ch chung cña Nhμ n−íc ®èi víi ng−êi cao tuæi LuËt ng−êi cao tuæi ®· quy ®Þnh râ chÝnh s¸ch chung ®èi víi ng−êi cao tuæi, ®ßi hái c¸c ngμnh, c¸c cÊp nghiªm chØnh chÊp hμnh (§iÒu 4). §ã lμ: 1. Bè trÝ ng©n s¸ch h»ng n¨m phï hîp ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch ch¨m sãc vμ ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi. 54 2. B¶o trî x· héi ®èi víi ng−êi cao tuæi theo quy ®Þnh cña LuËt nμy vμ c¸c quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt cã liªn quan. 3. Lång ghÐp chÝnh s¸ch ®èi víi ng−êi cao tuæi trong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. 4. Ph¸t triÓn ngμnh l·o khoa ®¸p øng nhu cÇu kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh cho ng−êi cao tuæi; ®μo t¹o nh©n viªn ch¨m sãc ng−êi cao tuæi. 5. KhuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi cao tuæi rÌn luyÖn søc kháe; tham gia häc tËp, ho¹t ®éng v¨n hãa, tinh thÇn; sèng trong m«i tr−êng an toμn vμ ®−îc t«n träng vÒ nh©n phÈm; ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi trong sù nghiÖp x©y dùng vμ b¶o vÖ Tæ quèc. 6. KhuyÕn khÝch, hç trî c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n thùc hiÖn tuyªn truyÒn, gi¸o dôc ý thøc kÝnh l·o träng thä, biÕt ¬n c«ng lao sinh thμnh vμ ®ãng gãp cña ng−êi cao tuæi ®èi víi gia ®×nh vμ céng ®ång x· héi, tham gia thiÕt thùc vμo sù nghiÖp ch¨m sãc, ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi. 7. Nhμ n−íc khuyÕn khÝch x©y dùng Quü ch¨m sãc vμ ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi ë c¸c cÊp tõ trung −¬ng tíi c¬ së, do Héi Ng−êi cao tuæi tõng cÊp phô tr¸ch. Quü ®−îc sù ®ãng gãp tù nguyÖn, tμi trî cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong n−íc vμ n−íc ngoμi; Nhμ n−íc hç trî tõ ng©n s¸ch vμ c¸c kho¶n thu hîp ph¸p kh¸c. 55 8. Nhμ n−íc cã chÝnh s¸ch −u ®·i ®Çu t− x©y dùng c¬ së ch¨m sãc ng−êi cao tuæi; tæ chøc, c¸ nh©n ®ãng gãp ®Çu t− ®−îc h−ëng chÝnh s¸ch −u ®·i theo NghÞ ®Þnh sè 69/2008/N§-CP ngμy 30-5-2008. Cã c¸c h×nh thøc tæ chøc nh− c¬ së b¶o trî x· héi, c¬ së t− vÊn, dÞch vô ch¨m sãc ng−êi cao tuæi... §©y lμ n¬i ch¨m sãc, nu«i d−ìng, t− vÊn hoÆc hç trî nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt kh¸c cho ng−êi cao tuæi. 9. Khen th−ëng c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cã thμnh tÝch xuÊt s¾c trong viÖc ch¨m sãc, ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi. 10. Xö lý nghiªm minh c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cã hμnh vi vi ph¹m c¸c quy ®Þnh cña LuËt ng−êi cao tuæi vμ c¸c quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt cã liªn quan... II. ChÝnh s¸ch b¶o trî x· héi ®èi víi ng−êi cao tuæi Theo quy ®Þnh cña LuËt, cã 2 nhãm ®èi t−îng ng−êi cao tuæi ®−îc h−ëng trî cÊp b¶o trî x· héi h»ng th¸ng t¹i céng ®ång do Uû ban nh©n d©n cÊp x· qu¶n lý. Nhãm ®èi t−îng 1: "Ng−êi cao tuæi thuéc hé gia ®×nh nghÌo kh«ng cã ng−êi cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng hoÆc cã ng−êi cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng nh−ng ng−êi nμy ®ang h−ëng chÕ ®é trî cÊp x· héi h»ng th¸ng" (§iÒu 17) vμ nhãm ®èi t−îng 2: "Ng−êi tõ ®ñ 80 tuæi trë lªn (kh«ng thuéc tr−êng hîp quy ®Þnh t¹i nhãm 1 - BT) mμ kh«ng cã l−¬ng h−u, trî cÊp b¶o hiÓm x· héi 56 h»ng th¸ng, trî cÊp x· héi h»ng th¸ng" (§iÒu 17). Hai nhãm ng−êi cao tuæi trªn ®©y "®−îc h−ëng b¶o hiÓm y tÕ, ®−îc h−ëng trî cÊp x· héi h»ng th¸ng vμ hç trî chi phÝ mai t¸ng khi chÕt" (§iÒu 18). ChÝnh phñ quy ®Þnh møc chuÈn trî cÊp b¶o trî x· héi h»ng th¸ng ®èi víi ng−êi cao tuæi lμ 180.000 ®ång/ng−êi/th¸ng (hÖ sè 1). Nhãm ®èi t−îng 1 tõ 60 ®Õn 80 tuæi vμ nhãm ®èi t−îng 2 tõ ®ñ 80 tuæi trë lªn ®−îc h−ëng 180.000 ®ång/ng−êi/th¸ng (hÖ sè 1); nhãm ®èi t−îng 1 tõ ®ñ 80 tuæi trë lªn ®−îc h−ëng 270.000 ®ång/ng−êi/th¸ng (hÖ sè 1,5); ®ång thêi ®−îc hç trî 3.000.000 ®ång/ng−êi khi qua ®êi. Ng−êi cao tuæi thuéc nhãm ®èi t−îng 1 nÕu kh«ng cã ®iÒu kiÖn sèng ë céng ®ång, cã nguyÖn väng vμ ®−îc tiÕp nhËn vμo c¬ së b¶o trî x· héi th× ®−îc h−ëng chÕ ®é nu«i d−ìng 360.000 ®ång/ng−êi/th¸ng (hÖ sè 2); nh÷ng ng−êi ®· ®ñ ®iÒu kiÖn nh− trªn nh−ng cã ng−êi nhËn nu«i d−ìng t¹i céng ®ång còng ®−îc trî cÊp 360.000 ®ång/ng−êi/th¸ng. Nhμ n−íc quy ®Þnh møc chuÈn thÊp nhÊt trî gióp ng−êi cao tuæi thuéc 02 nhãm ®èi t−îng trªn, Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh quyÕt ®Þnh cô thÓ nh−ng kh«ng ®−îc thÊp h¬n møc quy ®Þnh nªu trªn. Ph¸t huy tinh thÇn chñ ®éng vμ s¸ng t¹o, c¨n cø vμo ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph−¬ng, Uû ban nh©n d©n mét sè tØnh ®· quyÕt ®Þnh n©ng møc trî cÊp cho ng−êi cao tuæi ë ®Þa ph−¬ng m×nh: 57 Uû ban nh©n d©n thμnh phè Hμ Néi quy ®Þnh møc trî cÊp hÖ sè 1 lμ 350.000 ®ång/ng−êi/th¸ng, B×nh D−¬ng 340.000 ®ång; Qu¶ng Ninh 300.000 ®ång; thμnh phè Hå ChÝ Minh, VÜnh Phóc, L©m §ång 240.000 ®ång, §μ N½ng 210.000 ®ång.. §Æc biÖt, Uû ban nh©n d©n thμnh phè §μ N½ng quy ®Þnh ng−êi cao tuæi ë ®Þa ph−¬ng tõ ®ñ 85 tuæi trë lªn ®Òu ®−îc h−ëng chÕ ®é trî cÊp nμy: Tõ ®ñ 85 ®Õn 89 tuæi h−ëng 240.000 ®ång, tõ ®ñ 90 ®Õn 99 tuæi h−ëng 270.000 ®ång vμ tõ 100 tuæi trë lªn h−ëng 350.000 ®ång. Uû ban nh©n d©n tØnh L©m §ång quy ®Þnh ng−êi cao tuæi thuéc nhãm ®èi t−îng 1 tõ 60 ®Õn 80 tuæi h−ëng 240.000 ®ång, tõ 80 tuæi trë lªn h−ëng 360.000 ®ång. Uû ban nh©n d©n tØnh B¾c Ninh quy ®Þnh ng−êi cao tuæi kh«ng cã l−¬ng h−u vμ trî cÊp b¶o hiÓm x· héi tõ 75 ®Õn 79 tuæi ®−îc h−ëng 90.000 ®ång/ng−êi/th¸ng... C©u hái 10: Ng−êi cao tuæi ®−îc h−ëng nh÷ng quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p vμ −u ®·i g× cña Nhμ n−íc? Tr¶ lêi: LuËt ng−êi cao tuæi vμ c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn thi hμnh LuËt ®· quy ®Þnh râ: 1. Con, ch¸u cña ng−êi cao tuæi (vμ ng−êi cã nghÜa vô nu«i d−ìng, cÊp d−ìng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh) cã nghÜa vô phông d−ìng ng−êi cao tuæi, ph¶i ®¸p øng nhu cÇu c¬ b¶n vÒ ¨n, mÆc, ë, ®i l¹i, ch¨m sãc søc kháe 58 vμ c¸c nhu cÇu vÒ vui ch¬i, gi¶i trÝ, th«ng tin, giao tiÕp, häc tËp cña ng−êi cao tuæi; hä ph¶i hîp t¸c víi nhau ch¨m sãc vμ nu«i d−ìng ng−êi cao tuæi. 2. Ng−êi cao tuæi quyÕt ®Þnh sèng chung víi con, ch¸u hoÆc sèng riªng theo ý muèn. 3. Ng−êi tõ ®ñ 80 tuæi trë lªn ®−îc −u tiªn kh¸m bÖnh tr−íc ng−êi bÖnh kh¸c, trõ bÖnh nh©n cÊp cøu, trÎ em d−íi 6 tuæi, ng−êi khuyÕt tËt nÆng; ng−êi cao tuæi ®−îc bè trÝ gi−êng n»m phï hîp khi ®iÒu trÞ néi tró; tr¹m y tÕ cÊp x· ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu cho ng−êi cao tuæi t¹i n¬i c− tró (lËp sæ qu¶n lý søc kháe, cö c¸n bé y tÕ ®Õn kh¸m, ch÷a bÖnh t¹i nhμ cho ng−êi cao tuæi c« ®¬n bÞ bÖnh nÆng kh«ng thÓ ®Õn kh¸m bÖnh vμ ®−îc Uû ban nh©n d©n cÊp x· trî gióp chi phÝ khi ®−a hä ®Õn kh¸m bÖnh ë tuyÕn trªn...); c¬ së kh¸m, ch÷a bÖnh tuyÕn trªn phèi hîp víi tr¹m y tÕ cÊp x· kh¸m bÖnh ®Þnh kú h»ng n¨m cho ng−êi cao tuæi. Uû ban nh©n d©n cÊp x· dù trï kinh phÝ cho tr¹m y tÕ ®Þa ph−¬ng tiÕn hμnh c«ng viÖc theo chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh. 4. §−îc −u tiªn khi sö dông c¸c dÞch vô giao th«ng, v¨n hãa, du lÞch. Bé chñ qu¶n vμ Bé Tμi chÝnh h−íng dÉn ®−îc gi¶m Ýt nhÊt 15% gi¸ vÐ, gi¸ dÞch vô khi tham gia giao th«ng b»ng tμu thñy, tμu háa, m¸y bay chë kh¸ch (C«ng v¨n sè 3873/BGTVT-PC ngμy 1-7-2011 cña Bé Giao th«ng vËn t¶i); ®−îc gi¶m 50% gi¸ vÐ, gi¸ dÞch vô khi tham quan di tÝch v¨n hãa, lÞch sö, b¶o tμng, ®éc 59 lËp, tù chñ n¬i cã b¸n vÐ hoÆc thu phÝ dÞch vô (Th«ng t− sè 127/2011/TT-BTC ngμy 9-9-2011 cña Bé Tμi chÝnh). Khi tham gia c¸c ho¹t ®éng nμy, ng−êi cao tuæi xuÊt tr×nh giÊy chøng minh nh©n d©n hoÆc giÊy tê hîp ph¸p kh¸c chøng minh m×nh lμ ng−êi cao tuæi ®Ó ®−îc gi¶m gi¸. 5. §−îc t¹o ®iÒu kiÖn tham gia ho¹t ®éng v¨n hãa, gi¸o dôc, thÓ dôc, thÓ thao, gi¶i trÝ, du lÞch vμ nghØ ng¬i. Nhμ n−íc ®Çu t− vμ khuyÕn khÝch tæ chøc, c¸ nh©n ®Çu t− x©y dùng c¸c c¬ së v¨n hãa, thÓ thao, du lÞch, nh»m ®¸p øng nhu cÇu tinh thÇn vμ rÌn luyÖn søc kháe cña ng−êi cao tuæi. Nhμ n−íc t¹o thuËn lîi cho ng−êi cao tuæi tiÕn hμnh c¸c ho¹t ®éng trªn: Cung cÊp th«ng tin, tμi liÖu vμ h−íng dÉn ®Ó ng−êi cao tuæi tham gia häc tËp, nghiªn cøu; hç trî, h−íng dÉn ng−êi cao tuæi tham gia c¸c ho¹t ®éng trªn, luyÖn tËp d−ìng sinh vμ c¸c ho¹t ®éng thÓ dôc, thÓ thao phï hîp víi søc kháe vμ t©m lý; hç trî ®Þa ®iÓm, dông cô, ph−¬ng tiÖn vμ c¬ së vËt chÊt kh¸c phï hîp víi ho¹t ®éng cña ng−êi cao tuæi. 6. §−îc t¹o ®iÒu kiÖn lμm viÖc phï hîp víi søc kháe, nghÒ nghiÖp vμ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c ®Ó ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi trªn c¸c lÜnh vùc mμ hä cã thÓ tiÕp tôc cèng hiÕn cho gia ®×nh vμ x· héi. 7. §−îc miÔn c¸c kho¶n ®ãng gãp cho c¸c ho¹t ®éng x· héi chung cña ®Êt n−íc vμ cña ®Þa ph−¬ng n¬i ng−êi cao tuæi c− tró, trõ tr−êng hîp tù nguyÖn ®ãng gãp. 60 8. §−îc −u tiªn nhËn tiÒn, hiÖn vËt cøu trî, ch¨m sãc søc kháe vμ chç ë nh»m kh¾c phôc khã kh¨n ban ®Çu do hËu qu¶ thiªn tai hoÆc rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng kh¸c. 9. Theo së tr−êng vμ thÕ m¹nh cña m×nh, ng−êi cao tuæi ®−îc khuyÕn khÝch tham gia c¸c tæ chøc vμ ho¹t ®éng trªn lÜnh vùc v¨n hãa, kinh tÕ, x· héi..., theo ®iÒu lÖ hoÆc néi dung ho¹t ®éng cña tõng tæ chøc. 10. Ng−êi cao tuæi ®−îc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nªu g−¬ng s¸ng vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc, lèi sèng mÉu mùc; gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ gi÷ g×n vμ ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc; g−¬ng mÉu chÊp hμnh vμ vËn ®éng gia ®×nh, céng ®ång chÊp hμnh chñ tr−¬ng, ®−êng lèi cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhμ n−íc; truyÒn ®¹t kiÕn thøc, kinh nghiÖm quý cho thÕ hÖ sau vμ líp trÎ... 11. Chóc thä, mõng thä ng−êi cao tuæi lμ truyÒn thèng v¨n hãa tèt ®Ñp cña d©n téc. Ng−êi cao tuæi ë c¸c ®é tuæi 70, 75, 80, 85, 90, 95 vμ 100 tuæi trë lªn ®−îc Uû ban nh©n d©n cÊp x· phèi hîp víi Héi Ng−êi cao tuæi ®Þa ph−¬ng vμ gia ®×nh ng−êi cao tuæi tæ chøc mõng thä trang träng, tiÕt kiÖm vμ tÆng quμ. Kinh phÝ tæ chøc mõng thä vμ quμ tÆng ®−îc trÝch tõ ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng. Chñ tÞch n−íc chóc thä, tÆng quμ ng−êi thä 100 tuæi gåm 5 mÐt v¶i lôa vμ 500.000 ®ång tiÒn mÆt vμ ñy nhiÖm 61 cho Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh thùc hiÖn; Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh chóc thä vμ tÆng quμ ng−êi thä 90 tuæi, gåm hiÖn vËt trÞ gi¸ 100.000 ®ång vμ 300.000 ®ång tiÒn mÆt. Së Lao ®éng - Th−¬ng binh vμ X· héi cÊp tØnh dù trï hai kho¶n trªn vμo kinh phÝ ho¹t ®éng h»ng n¨m cña ®¬n vÞ m×nh. Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh quyÕt ®Þnh møc quμ tÆng ng−êi thä 70, 75, 80, 85, 95 vμ trªn 100 tuæi cña ®Þa ph−¬ng m×nh vμ Uû ban nh©n d©n cÊp x· dù trï kho¶n chi nμy tõ ng©n s¸ch h»ng n¨m cña ®Þa ph−¬ng. 12. Tæ chøc tang lÔ cho ng−êi cao tuæi qua ®êi lμ tr¸ch nhiÖm chÝnh cña gia ®×nh ng−êi cao tuæi. Tr−êng hîp con, ch¸u ng−êi cao tuæi kh«ng tù lo liÖu ®−îc, Uû ban nh©n d©n cÊp x· n¬i ng−êi cao tuæi c− tró hoÆc c¬ së b¶o trî x· héi n¬i ng−êi cao tuæi sinh sèng chñ tr× phèi hîp víi Héi Ng−êi cao tuæi vμ c¸c ®oμn thÓ t¹i ®Þa ph−¬ng tæ chøc tang lÔ vμ mai t¸ng ng−êi qu¸ cè. Ng−êi cao tuæi diÖn thô h−ëng chÝnh s¸ch b¶o trî x· héi ®−îc hç trî chi phÝ mai t¸ng 3.000.000 ®ång/ng−êi khi chÕt. §èi víi ng−êi cao tuæi qua ®êi, c¬ quan, tæ chøc n¬i ng−êi ®ã ®ang lμm viÖc (hoÆc n¬i lμm viÖc cuèi cïng tr−íc khi nghØ h−u), Héi Ng−êi cao tuæi, Uû ban nh©n d©n cÊp x· vμ c¸c ®oμn thÓ t¹i ®Þa ph−¬ng cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp víi gia ®×nh ng−êi ®ã tæ chøc tang lÔ vμ mai t¸ng. 62 C©u hái 11: Ng−êi cao tuæi tiÕp tôc cèng hiÕn cho sù nghiÖp x©y dùng vμ b¶o vÖ Tæ quèc nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: Ng−êi cao tuæi cã vÞ trÝ, vai trß rÊt lín ®èi víi gia ®×nh, x· héi vμ ®Êt n−íc. Gia ®×nh, x· héi vμ ®Êt n−íc rÊt cÇn cã ng−êi cao tuæi. Líp líp ng−êi cao tuæi ViÖt Nam "thùc sù lμ mét bé phËn hîp thμnh nguån lùc néi sinh quý gi¸ cña d©n téc", ®· gãp phÇn to lín vμo thμnh c«ng cña sù nghiÖp c¸ch m¹ng vÜ ®¹i cña d©n téc ta. Do vËy, ph¸t huy vai trß, tiÒm n¨ng trÝ tuÖ, kinh nghiÖm vμ phÈm chÊt ®¹o ®øc cao ®Ñp cña ng−êi cao tuæi lμ tr¸ch nhiÖm cña §¶ng, Nhμ n−íc, x· héi vμ gia ®×nh. Ng−êi cao tuæi cã nhiÒu tiÒm n¨ng trÝ tuÖ, kinh nghiÖm cuéc sèng ®−îc tÝch lòy trong qu¸ tr×nh lao ®éng, c«ng t¸c, häc tËp, chiÕn ®Êu cña c¶ cuéc ®êi. NhiÒu ng−êi søc kháe cßn tèt. VÊn ®Ò lμ lμm thÕ nμo ph¸t huy ®−îc nh÷ng thÕ m¹nh, tiÒm n¨ng ®ã cña ng−êi cao tuæi. B¸c Hå ®· tõng nãi: "X−a nay, nh÷ng ng−êi yªu n−íc kh«ng v× tuæi giμ mμ chÞu ngåi kh«ng"1. I. C¨n cø vμo thÕ m¹nh vμ tõ nh÷ng kinh nghiÖm ho¹t ®éng thùc tiÔn cña m×nh, ng−êi cao tuæi cã thÓ tiÕp tôc cèng hiÕn cã hiÖu qu¶ trªn nhiÒu lÜnh vùc ho¹t ®éng: 1. Gi¸o dôc truyÒn thèng ®oμn kÕt, yªu n−íc, yªu con ng−êi vμ thiªn nhiªn; ____________ 1. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.4, tr. 24. 63 2. X©y dùng ®êi sèng v¨n hãa; b¶o tån vμ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc ë c¬ së vμ céng ®ång; 3. TruyÒn thô kü n¨ng, kinh nghiÖm, kiÕn thøc kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi, khoa häc, c«ng nghÖ vμ nghÒ truyÒn thèng cho thÕ hÖ trÎ; 4. Nghiªn cøu, gi¸o dôc, ®μo t¹o, øng dông khoa häc, c«ng nghÖ; t− vÊn chuyªn m«n, kü thuËt; 5. Ph¸t triÓn kinh tÕ, gi¶m nghÌo, lμm giμu hîp ph¸p; 6. Gi÷ g×n an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toμn x· héi; hßa gi¶i m©u thuÉn, tranh chÊp t¹i céng ®ång; 7. Thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ d©n chñ ë c¬ së; 8. Thùc hμnh tiÕt kiÖm, chèng l·ng phÝ, phßng, chèng tham nhòng, quan liªu; phßng, chèng HIV/AIDS vμ tÖ n¹n x· héi; 9. Tham gia x©y dùng §¶ng, chÝnh quyÒn vμ ®éi ngò c¸n bé, ®¶ng viªn, c«ng chøc; 10. §ãng gãp ý kiÕn x©y dùng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vμ tham gia gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt; 11. Tham gia c¸c phong trμo khuyÕn häc, khuyÕn tμi, hç trî gi¸o dôc, ®μo t¹o, båi d−ìng ng−êi cã ®øc cã tμi vμ c¸c cuéc vËn ®éng kh¸c t¹i céng ®ång; 12. Tham gia gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt ë c¬ së, nhÊt lμ chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vÒ ng−êi cao tuæi vμ c¸c ho¹t ®éng x· héi kh¸c v× lîi Ých cña Tæ quèc vμ nh©n d©n... 64 II. LuËt ng−êi cao tuæi cßn quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña Nhμ n−íc vμ c¸c c¬ quan, tæ chøc trong viÖc ph¸t huy vai trß, tiÒm n¨ng cña ng−êi cao tuæi Nhμ n−íc cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau ®©y ®Ó ng−êi cao tuæi ph¸t huy vai trß phï hîp víi kh¶ n¨ng cña m×nh. 1. T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng−êi cao tuæi ®−îc bμy tá ý kiÕn, nguyÖn väng, kiÕn nghÞ víi c¬ quan, tæ chøc vÒ nh÷ng vÊn ®Ò mμ ng−êi cao tuæi quan t©m; 2. T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng−êi cao tuæi lμ nhμ khoa häc, nghÖ nh©n vμ nh÷ng ng−êi cao tuæi kh¸c cã kü n¨ng, kinh nghiÖm ®Æc biÖt, cã nguyÖn väng ®−îc tiÕp tôc cèng hiÕn; 3. ¦u ®·i vÒ vèn tÝn dông ®èi víi ng−êi cao tuæi trùc tiÕp s¶n xuÊt, kinh doanh t¨ng thu nhËp, gi¶m nghÌo; 4. BiÓu d−¬ng, khen th−ëng ng−êi cao tuæi cã thμnh tÝch xuÊt s¾c... C©u hái 12: Nhμ n−íc qu¶n lý c«ng t¸c ng−êi cao tuæi nh− thÕ nμo? Tr¸ch nhiÖm cña c¸c bé, ngμnh, c¸c ®oμn thÓ nh©n d©n vμ Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp ®èi víi c«ng t¸c ch¨m sãc, ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: I. C¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc vÒ c«ng t¸c ng−êi cao tuæi 1. ChÝnh phñ thèng nhÊt qu¶n lý nhμ n−íc 65 vÒ c«ng t¸c ng−êi cao tuæi. Bé Lao ®éng - Th−¬ng binh vμ X· héi chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc ChÝnh phñ thùc hiÖn qu¶n lý nhμ n−íc vÒ c«ng t¸c ng−êi cao tuæi. 2. Bé, c¬ quan ngang bé trong ph¹m vi nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp víi Bé Lao ®éng - Th−¬ng binh vμ X· héi thùc hiÖn qu¶n lý nhμ n−íc vÒ c«ng t¸c ng−êi cao tuæi. ChÝnh phñ ®· giao nhiÖm vô cô thÓ cho Bé Lao ®éng - Th−¬ng binh vμ X· héi, Bé Y tÕ, Bé Néi vô, Bé Tμi chÝnh, Bé KÕ ho¹ch vμ §Çu t−, Bé V¨n hãa, ThÓ thao vμ Du lÞch, Bé Th«ng tin vμ TruyÒn th«ng... trong viÖc h−íng dÉn thi hμnh nh÷ng néi dung cña LuËt liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña ngμnh m×nh. 3. Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp trong ph¹m vi nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh thùc hiÖn qu¶n lý nhμ n−íc vÒ c«ng t¸c ng−êi cao tuæi; lång ghÐp ho¹t ®éng vÒ ng−êi cao tuæi vμo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph−¬ng; t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n tham gia ch¨m sãc ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn, søc kháe cña ng−êi cao tuæi vμ ph¸t huy vai trß, tiÒm n¨ng trÝ tuÖ, kinh nghiÖm rÌn luyÖn, häc tËp vμ lμm viÖc cña ng−êi cao tuæi. II. NhiÖm vô cô thÓ cña mét sè bé 1. Lμ c¬ quan ®−îc ChÝnh phñ giao tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn qu¶n lý nhμ n−íc vÒ c«ng t¸c ng−êi cao 66 tuæi, Bé Lao ®éng - Th−¬ng binh vμ X· héi cã c¸c nhiÖm vô cô thÓ: a) X©y dùng vμ tr×nh c¬ quan cã thÈm quyÒn ban hμnh hoÆc ban hμnh theo thÈm quyÒn v¨n b¶n quy ®Þnh ph¸p luËt, ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch vμ c«ng t¸c ng−êi cao tuæi. b) Chñ tr× phèi hîp víi c¸c bé, c¬ quan ngang bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ vμ Uû ban nh©n d©n tØnh, thμnh phè trùc thuéc Trung −¬ng tæ chøc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ ng−êi cao tuæi; ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch vÒ c«ng t¸c ng−êi cao tuæi. c) Thanh tra, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ c«ng t¸c ng−êi cao tuæi. d) Thùc hiÖn hîp t¸c quèc tÕ vÒ ng−êi cao tuæi. ®) Thùc hiÖn c«ng t¸c b¸o c¸o vÒ ng−êi cao tuæi. e) Phèi hîp víi Bé §Çu t− vμ KÕ ho¹ch thèng kª vÒ ng−êi cao tuæi. g) Chñ tr× phèi hîp víi c¸c bé, c¬ quan ngang bé ban hμnh vμ tæ chøc thùc hiÖn quy ®Þnh vÒ båi d−ìng ng−êi lμm c«ng t¸c lao ®éng, x· héi vμ c«ng t¸c ng−êi cao tuæi. h) Chñ tr× phèi hîp víi Bé Y tÕ quy ®Þnh tiªu chuÈn nghiÖp vô vμ båi d−ìng nh©n viªn ch¨m sãc ng−êi cao tuæi. i) Chñ tr× phèi hîp víi c¸c bé, c¬ quan ngang bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ vμ Uû ban nh©n d©n 67 c¸c tØnh, thμnh phè trùc thuéc Trung −¬ng quy ho¹ch c¸c c¬ së ch¨m sãc ng−êi cao tuæi trong c¶ n−íc... 2. Bé Y tÕ cã nhiÖm vô: a) H−íng dÉn vμ tæ chøc thùc hiÖn ch¨m sãc søc kháe ng−êi cao tuæi t¹i c¬ së kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh vμ céng ®ång; h−íng dÉn qu¶n lý bÖnh m¹n tÝnh cña ng−êi cao tuæi. b) X©y dùng vμ tæ chøc thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh phßng bÖnh, kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh tim m¹ch, tiÓu ®−êng, and©ym¬ vμ c¸c bÖnh m¹n tÝnh kh¸c, bÖnh vÒ søc kháe sinh s¶n cña ng−êi cao tuæi. c) §μo t¹o, båi d−ìng thÇy thuèc, nh©n viªn y tÕ chuyªn ngμnh l·o khoa. d) TriÓn khai thùc hiÖn tèt c¸c quy ®Þnh t¹i §iÒu 12, 13 LuËt ng−êi cao tuæi vÒ c¸c chÕ ®é −u tiªn ®èi víi ng−êi cao tuæi khi kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh; ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu cho ng−êi cao tuæi t¹i n¬i c− tró (theo dâi, qu¶n lý søc kháe; kiÓm tra søc kháe ®Þnh kú cho ng−êi cao tuæi; ch¨m sãc ng−êi cao tuæi c« ®¬n bÞ bÖnh nÆng...)... 3. Bé Néi vô cã nhiÖm vô: Chñ tr× phèi hîp víi c¸c bé, c¬ quan ngang bé nghiªn cøu tr×nh ChÝnh phñ ban hμnh quy ®Þnh vÒ tæ chøc, chÕ ®é, chÝnh s¸ch ®èi víi ng−êi lμm c«ng t¸c ng−êi cao tuæi... 4. Bé Tμi chÝnh cã nhiÖm vô: H−íng dÉn viÖc bè trÝ ng©n s¸ch thùc hiÖn chÝnh s¸ch ch¨m sãc, 68 ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi vμ hç trî kinh phÝ ho¹t ®éng cña Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ng©n s¸ch nhμ n−íc. 5. Bé KÕ ho¹ch vμ §Çu t− cã nhiÖm vô: ThÈm ®Þnh, phª duyÖt theo thÈm quyÒn c¸c dù ¸n nhμ n−íc vÒ ch¨m sãc, ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi; chñ tr× phèi hîp víi Bé Lao ®éng - Th−¬ng binh vμ X· héi thèng kª vÒ ng−êi cao tuæi... 6. Bé V¨n hãa, ThÓ thao vμ Du lÞch cã nhiÖm vô: a) ChØ ®¹o viÖc hç trî ng−êi cao tuæi trong c¸c ho¹t ®éng v¨n hãa, thÓ dôc, thÓ thao, gi¶i trÝ, du lÞch; ch¨m sãc, ph¸t huy vai trß cña ng−êi cao tuæi trong gia ®×nh. b) H−íng dÉn thùc hiÖn c¸c néi dung quy ®Þnh t¹i §iÒu 14 LuËt ng−êi cao tuæi vÒ tæ chøc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng v¨n hãa, gi¸o dôc, thÓ dôc, thÓ thao, gi¶i trÝ, du lÞch... cña ng−êi cao tuæi... 7. Bé Th«ng tin vμ TruyÒn th«ng chØ ®¹o c¸c c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng tuyªn truyÒn kÞp thêi, chÝnh x¸c chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vÒ ng−êi cao tuæi... C©u hái 13: C¸c c¬ quan, tæ chøc, gia ®×nh vμ tõng ng−êi d©n cã tr¸ch nhiÖm nh− thÕ nμo trong sù nghiÖp ch¨m sãc vμ ph¸t huy vai trß cña ng−êi cao tuæi? Tr¶ lêi: I. LuËt ng−êi cao tuæi ®· quy ®Þnh râ nh÷ng 69 chÝnh s¸ch chung cña Nhμ n−íc ®èi víi ng−êi cao tuæi (§iÒu 4): Xem phÇn tr¶ lêi c¸c c©u hái 7, 8. LuËt ng−êi cao tuæi còng ®· quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhμ n−íc vÒ c«ng t¸c ng−êi cao tuæi vμ quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña mét sè bé, c¬ quan ngang bé: Bé Lao ®éng - Th−¬ng binh vμ X· héi, Bé Y tÕ, Bé Néi vô, Bé Tμi chÝnh, Bé KÕ ho¹ch vμ §Çu t−, Bé V¨n hãa - ThÓ thao vμ Du lÞch, Bé Th«ng tin vμ TruyÒn th«ng (§iÒu 28 vμ 29): Xem phÇn tr¶ lêi c©u hái 12. VÒ tr¸ch nhiÖm cña tõng c¬ quan, tæ chøc trong x· héi vμ cña tõng gia ®×nh, c¸ nh©n trong céng ®ång ®èi víi ng−êi cao tuæi, LuËt ng−êi cao tuæi quy ®Þnh: "1. C¬ quan, tæ chøc trong ph¹m vi nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh cã tr¸ch nhiÖm ch¨m sãc, b¶o vÖ quyÒn vμ lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi cao tuæi. "2. MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam vμ c¸c tæ chøc thμnh viªn, c¸c tæ chøc kh¸c cã tr¸ch nhiÖm tuyªn truyÒn, vËn ®éng nh©n d©n n©ng cao tr¸ch nhiÖm ch¨m sãc vμ ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi; tham gia gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vÒ ng−êi cao tuæi. "3. Gia ®×nh ng−êi cao tuæi cã tr¸ch nhiÖm chñ yÕu trong viÖc phông d−ìng ng−êi cao tuæi. "4. C¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm kÝnh träng vμ gióp ®ì ng−êi cao tuæi" (§iÒu 5). 70 5. VÒ tr¸ch nhiÖm cña Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam, LuËt quy ®Þnh: Héi cã nhiÖm vô tËp hîp, ®oμn kÕt, ®éng viªn ng−êi cao tuæi tham gia sinh ho¹t Héi Ng−êi cao tuæi, gãp phÇn thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph−¬ng, gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ, x©y dùng nÕp sèng v¨n minh, gia ®×nh v¨n hãa, gi÷ g×n an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toμn x· héi, x©y dùng vμ b¶o vÖ Tæ quèc; lμm nßng cèt trong phong trμo toμn d©n ch¨m sãc, phông d−ìng vμ ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi; b¶o vÖ quyÒn vμ lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi cao tuæi; nghiªn cøu nhu cÇu, nguyÖn väng cña ng−êi cao tuæi ®Ó kiÕn nghÞ c¬ quan nhμ n−íc vμ c¸c tæ chøc h÷u quan t×m gi¶i ph¸p thùc hiÖn cã hiÖu qu¶... Vai trß nßng cèt cña Héi ®−îc thÓ hiÖn ë viÖc nghiªn cøu, n¾m v÷ng vμ vËn dông c¸c chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhμ n−íc ®èi víi ng−êi cao tuæi; chñ ®éng ®Ò xuÊt, kiÕn nghÞ néi dung, gi¶i ph¸p thiÕt thùc ch¨m sãc vμ ph¸t huy vai trß, tiÒm n¨ng cña ng−êi cao tuæi; tÝch cùc tæ chøc viÖc thùc hiÖn trong tõng thêi gian, theo ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch cô thÓ phï hîp tõng lo¹i ®èi t−îng, phèi hîp víi c¸c tæ chøc h÷u quan ë ®Þa ph−¬ng, ®¬n vÞ cïng lμm. Theo LuËt, ng−êi cao tuæi cã nghÜa vô: "Nªu g−¬ng s¸ng vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc, lèi sèng mÉu mùc; gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ gi÷ g×n vμ ph¸t huy 71 truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc; g−¬ng mÉu chÊp hμnh vμ vËn ®éng gia ®×nh, céng ®ång chÊp hμnh chñ tr−¬ng, ®−êng lèi cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhμ n−íc. TruyÒn ®¹t kinh nghiÖm quý cho thÕ hÖ sau" vμ "®−îc t¹o ®iÒu kiÖn tham gia ho¹t ®éng v¨n hãa, gi¸o dôc, thÓ dôc, thÓ thao, gi¶i trÝ, du lÞch vμ nghØ ng¬i; ®−îc t¹o ®iÒu kiÖn lμm viÖc phï hîp víi søc kháe, nghÒ nghiÖp vμ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c ®Ó ph¸t huy vai trß ng−êi cao tuæi..." (§iÒu 3). II. §Ó b¶o vÖ quyÒn vμ lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi cao tuæi, LuËt cßn quy ®Þnh râ nh÷ng hμnh vi bÞ cÊm ®èi víi ng−êi cao tuæi, ng−êi vi ph¹m sÏ bÞ xö lý hμnh chÝnh hoÆc xö lý theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hμnh. C¸c hμnh vi bÞ cÊm bao gåm: "1, L¨ng m¹, ng−îc ®·i, xóc ph¹m, hμnh h¹, ph©n biÖt ®èi xö ®èi víi ng−êi cao tuæi. "2. X©m ph¹m, c¶n trë ng−êi cao tuæi thùc hiÖn quyÒn vÒ h«n nh©n, quyÒn vÒ së h÷u tμi s¶n vμ c¸c quyÒn hîp ph¸p kh¸c. "3. Kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô phông d−ìng ng−êi cao tuæi. "4. Lîi dông viÖc ch¨m sãc, phông d−ìng ng−êi cao tuæi ®Ó vô lîi. "5. Ðp buéc ng−êi cao tuæi lao ®éng hoÆc lμm nh÷ng viÖc tr¸i víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt. "6. Ðp buéc, kÝch ®éng, xói giôc, gióp ng−êi kh¸c 72 thùc hiÖn hμnh vi vi ph¹m ph¸p luËt ®èi víi ng−êi cao tuæi. "7. Tr¶ thï, ®e däa ng−êi gióp ®ì ng−êi cao tuæi, ng−êi ph¸t hiÖn, b¸o tin, ng¨n chÆn hμnh vi vi ph¹m ph¸p luËt ®èi víi ng−êi cao tuæi" (§iÒu 9). Nhμ n−íc xö lý nghiªm minh c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cã hμnh vi vi ph¹m c¸c quy ®Þnh cña LuËt ng−êi cao tuæi vμ c¸c quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt cã liªn quan. C©u hái 14: Ai cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng ng−êi cao tuæi? Néi dung phông d−ìng gåm nh÷ng viÖc g× vμ tæ chøc thùc hiÖn ra sao? Tr−êng hîp con ch¸u kh«ng cã ®iÒu kiÖn phông d−ìng th× ñy nhiÖm viÖc ch¨m sãc ng−êi cao tuæi nh− thÕ nμo? Khi ng−êi cao tuæi qua ®êi, ai cã nhiÖm vô tæ chøc tang lÔ vμ mai t¸ng? Tr¶ lêi: I. LuËt ng−êi cao tuæi quy ®Þnh râ nh÷ng ng−êi cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng ng−êi cao tuæi ph¶i hîp t¸c víi nhau trong viÖc thùc hiÖn c¸c néi dung phông d−ìng ng−êi cao tuæi. "1. Phông d−ìng ng−êi cao tuæi lμ ch¨m sãc ®êi sèng tinh thÇn, vËt chÊt nh»m ®¸p øng nhu cÇu c¬ b¶n vÒ ¨n, mÆc, ë, ®i l¹i, ch¨m sãc søc kháe vμ c¸c nhu cÇu vÒ vui ch¬i, gi¶i trÝ, th«ng tin, giao tiÕp, häc tËp cña ng−êi cao tuæi. "2. Ng−êi cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng 73 ng−êi cao tuæi lμ con, ch¸u cña ng−êi cao tuæi vμ nh÷ng ng−êi kh¸c cã nghÜa vô nu«i d−ìng, cÊp d−ìng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ h«n nh©n vμ gia ®×nh. "3. Ng−êi cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng ng−êi cao tuæi tïy theo hoμn c¶nh cô thÓ ph¶i s¾p xÕp n¬i ë phï hîp víi ®iÒu kiÖn søc kháe, t©m lý cña ng−êi cao tuæi; chu cÊp vÒ kinh tÕ; thanh to¸n chi phÝ ®iÒu trÞ vμ ch¨m sãc y tÕ, ®éng viªn khi ng−êi cao tuæi èm ®au; mai t¸ng khi ng−êi cao tuæi chÕt. "4. Ng−êi cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng ng−êi cao tuæi ph¶i cïng nhau hîp t¸c trong viÖc phông d−ìng ng−êi cao tuæi. "5. KhuyÕn khÝch tæ chøc, c¸ nh©n kh«ng thuéc quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu nμy tham gia phông d−ìng ng−êi cao tuæi" (§iÒu 10). II. Ng−êi cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng ng−êi cao tuæi cã thÓ ñy nhiÖm cho c¸c c¸ nh©n hoÆc tæ chøc cung øng dÞch vô ch¨m sãc ng−êi cao tuæi theo hîp ®ång dÞch vô vμ ph¶i ®−îc ng−êi cao tuæi ®ång ý. LuËt ng−êi cao tuæi quy ®Þnh: "1. Ng−êi cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng kh«ng cã ®iÒu kiÖn trùc tiÕp ch¨m sãc ng−êi cao tuæi th× ñy nhiÖm cho c¸ nh©n hoÆc tæ chøc cung øng dÞch vô ch¨m sãc ng−êi cao tuæi, nh−ng ph¶i ®−îc ng−êi cao tuæi ®ång ý. 74 "ViÖc ñy nhiÖm ch¨m sãc ng−êi cao tuæi ®−îc thùc hiÖn d−íi h×nh thøc hîp ®ång dÞch vô gi÷a ng−êi cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng víi c¸ nh©n hoÆc tæ chøc cung øng dÞch vô. "2. C¸ nh©n hoÆc tæ chøc cung øng dÞch vô ®−îc ñy nhiÖm ch¨m sãc ng−êi cao tuæi cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ®Çy ®ñ cam kÕt theo hîp ®ång dÞch vô víi ng−êi ñy nhiÖm. "3. Ng−êi cao tuæi cã quyÒn yªu cÇu ng−êi cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng thay ®æi c¸ nh©n hoÆc tæ chøc cung øng dÞch vô ®−îc ñy nhiÖm ch¨m sãc m×nh" (§iÒu 11). III. Theo NghÞ ®Þnh sè 06/2011/N§-CP, c¸ nh©n hoÆc tæ chøc cung øng dÞch vô ch¨m sãc ng−êi cao tuæi ph¶i cã ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn quy ®Þnh §èi víi c¸ nh©n trùc tiÕp ch¨m sãc ng−êi cao tuæi, ph¶i cã ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ: 1. Cã n¨ng lùc hμnh vi d©n sù ®Çy ®ñ; 2. Cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt, kh«ng m¾c tÖ n¹n x· héi vμ kh«ng thuéc ®èi t−îng bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù hoÆc ®· bÞ kÕt ¸n mμ ch−a ®−îc xãa ¸n tÝch; 3. Cã søc kháe vμ kü n¨ng ®Ó ch¨m sãc ng−êi cao tuæi. Tæ chøc cung øng dÞch vô ng−êi cao tuæi ph¶i ®¸p øng ®−îc nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¬ së ch¨m sãc ng−êi cao tuæi (Xem tr¶ lêi c©u hái 16). 75 IV. ViÖc ñy nhiÖm ch¨m sãc ng−êi cao tuæi ph¶i cã hîp ®ång dÞch vô gi÷a ng−êi cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng víi c¸ nh©n hoÆc tæ chøc cung øng dÞch vô NghÞ ®Þnh sè 06/2011/N§-CP quy ®Þnh: 1. Hîp ®ång dÞch vô ch¨m sãc ng−êi cao tuæi gi÷a ng−êi cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng ng−êi cao tuæi víi c¸ nh©n hoÆc tæ chøc cung øng dÞch vô ch¨m sãc ng−êi cao tuæi ph¶i ®−îc lËp thμnh v¨n b¶n. 2. Hîp ®ång dÞch vô ch¨m sãc ng−êi cao tuæi ph¶i b¶o ®¶m nguyªn t¾c t«n träng vμ b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi cao tuæi; ph¶i cã ý kiÕn ®ång ý cña ng−êi cao tuæi hoÆc ng−êi gi¸m hé ng−êi cao tuæi. 3. ViÖc ký kÕt, thùc hiÖn, söa ®æi, bæ sung vμ chÊm døt hîp ®ång dÞch vô ch¨m sãc ng−êi cao tuæi do c¸c bªn tháa thuËn vμ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hμnh. 4. Hîp ®ång dÞch vô ch¨m sãc ng−êi cao tuæi ph¶i cã ®ñ c¸c néi dung chñ yÕu sau ®©y: a) T×nh tr¹ng søc kháe, bÖnh tËt cña ng−êi cao tuæi; b) Thêi gian ch¨m sãc, ®Þa ®iÓm ch¨m sãc, ph−¬ng thøc thùc hiÖn ch¨m sãc; c) Chi phÝ dÞch vô, ph−¬ng thøc thanh to¸n; 76 d) QuyÒn vμ nghÜa vô cña ng−êi cã nghÜa vô ch¨m sãc vμ quyÒn phông d−ìng; ®) QuyÒn vμ nghÜa vô cña c¸ nh©n hoÆc tæ chøc cung øng dÞch vô ch¨m sãc; e) C¸c néi dung kh¸c. V. LuËt ng−êi cao tuæi quy ®Þnh Khi ng−êi cao tuæi chÕt, ng−êi cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng ng−êi cao tuæi cã tr¸ch nhiÖm chÝnh trong viÖc tæ chøc tang lÔ vμ mai t¸ng cho ng−êi cao tuæi theo nghi thøc trang träng, tiÕt kiÖm, b¶o ®¶m nÕp sèng v¨n hãa, trõ tr−êng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c; tr−êng hîp ng−êi cao tuæi kh«ng cã ng−êi cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng hoÆc cã ng−êi cã nghÜa vô vμ quyÒn phông d−ìng nh−ng ng−êi nμy kh«ng cã ®iÒu kiÖn tæ chøc tang lÔ vμ mai t¸ng th× Uû ban nh©n d©n x·, ph−êng, thÞ trÊn hoÆc c¬ së b¶o trî x· héi n¬i ng−êi cao tuæi c− tró chñ tr× phèi hîp víi Héi Ng−êi cao tuæi vμ c¸c tæ chøc ®oμn thÓ t¹i ®Þa ph−¬ng tæ chøc tang lÔ vμ mai t¸ng. (Xem thªm tr¶ lêi phÇn cuèi c©u hái 10). C©u hái 15: Nhμ n−íc cã chñ tr−¬ng nh− thÕ nμo vÒ x©y dùng c¬ së ch¨m sãc ng−êi cao tuæi? Ng−êi cao tuæi muèn vμo sèng t¹i c¬ së b¶o trî x· héi cña Nhμ n−íc ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn g× vμ ®−îc h−ëng chÕ ®é nu«i d−ìng nh− thÕ nμo? Tr¶ lêi: 77 I. Chñ tr−¬ng cña Nhμ n−íc lμ x©y dùng c¬ së ch¨m sãc ng−êi cao tuæi, n¬i ch¨m sãc, nu«i d−ìng, t− vÊn hoÆc hç trî c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt kh¸c cho ng−êi cao tuæi C¬ së ch¨m sãc ng−êi cao tuæi bao gåm: C¬ së b¶o trî x· héi; c¬ së t− vÊn, dÞch vô ch¨m sãc ng−êi cao tuæi... HiÖn nay, tØnh, thμnh phè nμo còng cã mét Trung t©m b¶o trî x· héi do Së Lao ®éng - Th−¬ng binh vμ X· héi trùc tiÕp qu¶n lý, ®Ó nu«i d−ìng nh÷ng ®èi t−îng chÝnh s¸ch, nh÷ng ng−êi c« ®¬n mμ ®êi sèng qu¸ khã kh¨n, kh«ng thÓ tù lo liÖu ®−îc. 1. LuËt ng−êi cao tuæi quy ®Þnh: a) Nhμ n−íc khuyÕn khÝch tæ chøc, c¸ nh©n ®Çu t−, ®ãng gãp x©y dùng c¬ së ch¨m sãc ng−êi cao tuæi b»ng nguån kinh phÝ cña m×nh; nh÷ng c¸ nh©n, tæ chøc nμy ®−îc h−ëng c¸c chÝnh s¸ch −u ®·i theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch x· héi hãa ®èi víi c¸c ho¹t ®éng trong lÜnh vùc gi¸o dôc, d¹y nghÒ, y tÕ, v¨n hãa, thÓ thao, m«i tr−êng. b) Nhμ n−íc ®Çu t− c¬ së vËt chÊt vμ hç trî kinh phÝ ho¹t ®éng cho c¬ së ch¨m sãc ng−êi cao tuæi c«ng lËp; c) Nhμ n−íc hç trî kinh phÝ cho c¬ së ch¨m sãc ng−êi cao tuæi ngoμi c«ng lËp nu«i d−ìng ng−êi cao tuæi ®ñ ®iÒu kiÖn tiÕp nhËn theo quy ®Þnh (§iÒu 20). 78