🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Chinh Phụ Ngâm & Vườn Hoa thơ nhạc Lạc Hồng Ebooks Nhóm Zalo Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife Original by Scholar-Poet Đặng Trần Côn (18th century) in Chinese Translated by Scholar-Poetess Đoàn Thị Điểm (18th century) to Vietnamese English Translation by Bilingual Poet Vương Thanh Artwork by Master Calligrapher & Music Artist Văn Tấn Phước & Lạc Hồng Poetry - Music Flower Garden 1.02 by Vương Thanh & 165+ Authors Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife Poem by Đặng Trần Côn / Đoàn Thị Điểm, English translation by Vương Thanh, 2024 Book cover and artwork by Văn Tấn Phước Book Version: V1.02 & Vườn Hoa Thơ Nhạc Lạc Hồng / Lạc Hồng Poetry-Music Flower Garden Thơ nhạc nhiều tác giả, Vương Thanh biên soạn và dịch thuật. (Poems & songs of 165+ authors, compiled and translated by Vương Thanh) Dedicated to my loving family, whose support has made possible this poetic journey. Copyright © 2024 Info: Free to share, distribute, and print. Artworks are owned by their respective authors. Ebook publisher: Lạc Hồng Contact email: [email protected] Website: The Tale of Kieu & Vuong Thanh’s Poetry-Music Garden Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife Original by Scholar-Poet Đặng Trần Côn in Chinese Translated by Scholar-Poetess Đoàn Thị Điểm to Vietnamese English Translation by Bilingual Poet Vương Thanh Artwork by Master Calligrapher & Music Artist Văn Tấn Phước & Lạc Hồng Poetry– Music Flower Garden by Vương Thanh & 165+ Authors To Poetry & Music Lovers 29.03.2024 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh bài thơ làm tặng thư pháp gia – nghệ sĩ Văn Tấn Phước View English translation Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh Lời Tựa / Preface for Vietnamese & Bilingual Readers Chinh Phụ Ngâm, nguyên tác của danh sĩ Đặng Trần Côn, diễn nôm song thất lục bát của nữ sĩ Đoàn Thị Điểm là một áng thơ tình kiệt tác của Việt Nam và thế giới. Tập thơ diễn tả nỗi thương nhớ chồng, người chinh phu nơi quan ải, và những đau khổ người khuê phụ thời chiến loạn phải chịu đựng trong sự sự bạo tàn của chiến tranh. Tiếp tục sự đóng góp cá nhân cho công trình bảo tồn và phổ biến văn hóa Việt mà tôi bắt đầu từ tập thơ nhạc song ngữ “A Garden of Vietnamese Lyrics & Verse”, gồm khoảng 150 bài thơ và nhạc của nhiều tác giả, tiền chiến và hiện đại, xuất bản năm 2019, cho đến tác phẩm song ngữ “The Tale of Kiều” được phổ biến năm 2023 qua ebook, sách in, trang mạng và youtube videos, rồi năm giáp thìn này, tôi vừa hoàn tất tập thơ song ngữ “Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife”. Để tiện lợi cho việc phổ biến văn hóa Lạc Hồng tới tay những người yêu thơ ở khắp nơi trên thế giới, tôi làm ebook thay vì sách in, tuy cũng có bản giấy đen trắng được phổ biến trên Amazon cho hai tập thơ nhạc song ngữ “The Tale of Kieu” và “A Garden of Vietnamese Lyrics & Verse”. Với sách ebook, tranh ảnh, lời thơ có màu sắc, đẹp, dễ đọc và có thể mang theo trong phone hay để trên mạng và xem bất cứ nơi nào, lúc nào. Ebook (sách điện tử) có links để bấm vào xem những tài liệu liên quan ở trên mạng Internet, hay là nghe nhạc, xem youtube videos. Bản giấy in không thể làm được những điều này. Chinh Phụ Ngâm dùng nhiều từ cổ và điển tích, nên bản tiếng Việt cũng không dễ đọc. Dưới mỗi trang thơ gồm những đoạn thơ Việt, Anh đối chiếu, tôi để chú thích tiếng Việt và có khi chú thích tiếng Anh. Chú thích tiếng Anh ít khi cần thiết vì bản dịch tiếng Anh cũng giải thích vừa đủ để thưởng thức và không có những từ cổ như bản tiếng Việt. Tôi nghĩ một thiếu niên lớp 10, lớp 11 ở Hoa Kỳ có thể đọc hiểu bản dịch tiếng Anh thoải mái. i Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh Thể thơ tự do được dùng trong việc chuyển ngữ. Vói sự khác biệt rất lớn giữa hai ngôn ngữ Anh, Việt, thì chỉ có thể thơ tự do mới có thể diễn tả tương đối trọn vẹn ý nghĩa của một áng thơ nguyên tác dài. Không bị gò bó bởi khuôn khổ, bởi vần điệu, âm tiết, số câu, số chữ, nên có thể dùng những cụm từ thích hợp nhất với ý nghĩa của nguyên tác. Tuy thể tự do, nhưng cũng khá nhiều vần điệu vì tôi là nhà thơ song ngữ và là người Việt Nam, nên cố gắng làm cho những lời thơ dịch nghe nhẹ nhàng, tự nhiên, ngát hương vị thơ, để khỏi phụ lòng những áng văn chương kiệt tác của quê hương. Dịch thơ Việt qua tiếng Anh khác khá nhiều với dịch thơ tiếng Hán qua tiếng Việt. Tiếng Việt có rất nhiều vần và có nhiều từ Hán Việt thông dụng, nên dịch qua thơ Việt khá dễ dàng. Trong hơn 50 bài Hán thi mà tôi dịch qua thơ Việt, với những tác giả Lý Bạch, Đỗ Phủ, Lý Thương Ẩn, Lương Ý Nương, Tô Đông Pha, v.v., tôi đã dùng nhiều thể loại thơ bao gồm bát cú, lục bát, tứ tuyệt, thất ngôn, lục ngôn, tự do (và tự do phối hợp nhiều thể loại thơ). Quan điểm chính yếu trong dịch thuật của tôi là phải dịch tương đối sát ý nghĩa với nguyên tác, và cho bản dịch có “Hồn”, lời nghe tự nhiên, còn dùng thể thơ nào chỉ là tùy duyên. Tôi dịch những tác phẩm truyện Kiều, Khu Vườn Thơ Nhạc Việt, Chinh Phụ Ngâm, v.v. qua Anh ngữ cũng là DUYÊN.. Duyên là vì tôi lớn lên và ở Hoa Kỳ gần nửa thế kỷ và làm thơ từ thuở thiếu niên. Một hôm, tôi đọc lướt qua một số câu dịch truyện Kiều qua tiếng Anh của vài dịch giả, đăng ở trên mạng. Tôi thấy có những bản dịch phóng tác quá nhiều, thêm thắt ý tưởng, lời riêng của dịch giả để gò ép cho có vần, hay có bản vì gò ép số âm tiết (syllables) cho mỗi câu, nên nghe rất không tự nhiên, có khi rườm lời, có khi thiếu sót và làm mất đi khá nhiều cái Hay, cái Đẹp của câu thơ trong nguyên tác. Vì cái Duyên ở nước ngoài gần nửa thế kỷ, vì cái Duyên là một nhà thơ song ngữ, vì cái Duyên yêu thích thơ cổ phong (mời đọc áng thơ Vọng Tiền Nhân của VT), vì cái Duyên tôn ii Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh trọng sự chính xác của một người làm việc trong ngành kỹ thuật, tôi muốn đóng góp, sau khi tham khảo vài bản dịch khác, một bản dịch truyện Kiều thật xứng đáng với văn chương tuyệt diệu của thi hào Nguyễn Du. Tôi đưa phổ biến đầu năm 2023, rồi mùa đông vừa qua, tôi chợt có cảm hứng muốn dịch áng thơ gửi gấm nỗi lòng người chinh phụ thời ly loạn: kiệt tác phẩm Chinh Phụ Ngâm. Quyển sách ebook gồm hai tập thơ: “Chinh Phụ Ngâm” và “Vườn Hoa Thơ Nhạc Lạc Hồng”. Lúc đầu, tôi tính chỉ cho vào một ít thơ văn nhạc của mình ở cuối sách để bạn đọc biết thêm một chút về dịch giả Chinh Phụ Ngâm. Nhưng trước khi xuất bản lại chợt muốn chia sẻ một ít di sản của nền thi ca, âm nhạc Việt, nên quyết định làm một vườn hoa thơ nhạc cho vào cuối tập để tiện việc phổ biến văn hóa quê hương. Từ đó, tập thơ “Vườn Hoa Thơ Nhạc Lạc Hồng” ra đời với thơ và nhạc của 165+ tác giả, 60+ nghệ sĩ, đường dẫn vào (links) 120+ youtube videos và mp3s, và 180+ đóa hoa thơ, hoa nhạc. Chúc bạn đọc những khoảnh khắc an vui, thoải mái khi xem tập thơ Chinh Phụ Ngâm và dạo bước Vườn Hoa Thơ Nhạc Lạc Hồng. Xin tùy tiện chỉa sẻ tập thơ nhạc này với gia đình và quý bằng hữu. Vương Thanh March 25, 2024 https://thetaleofkieu.lachong.net iii Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh thư họa Vũ Hối i Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh Preface for English Readers In the Vietnamese literary circle, two of the greatest Vietnamese poetry masterpieces would be “The Tale of Kiều” and “Chinh Phụ Ngâm”, also known as “Chinh Phụ Ngâm Khúc”. Chinh Phụ Ngâm was written in the early 18th century by Poet Đặng Trần Côn, in Chinese, as was the norm for many poets of the earlier centuries. The poem was considered a masterpiece by Đặng’s peers. Highly admired scholar-poet Đoàn Thị Điểm translated the poem to Vietnamese in chữ Nôm. Her masterful translation is so beautiful such that it’s synonymous with Chinh Phụ Ngâm, and her version is used when translating to other languages, and in poetry recitals. Last year, I translated The Tale of Kieu to English and made it freely accessible to literature lovers. This year, I decided to take on Chinh Phụ Ngâm (Lament Song of a Soldier’s Wife). Being a bilingual poet with great love for classical poetry and native understanding of Chinh Phụ Ngâm, I felt that I owed this literary masterpiece a poetic translation that remains close to the “original” (which is Đoàn Thị Điểm’s supreme Vietnamese translation). I also occassionally consulted Đặng Trần Côn’s original, when I needed clarification of meaning for some verses. Unlike the Vietnamese poem which is enjoyed mostly by literature enthusiasts since it contains many archaic words and literary references, the English translation with several “built-in explanations” can be easily understood and enjoyed by young adults, especially young Vietnamese who grows up overseas. This helps to preserve and spread Vietnamese literature and culture by using the most popular language in the world: English. Not merely a poetry translation of Chinh Phụ Ngâm, this ebook is made for the bilingual reader who enjoys comparing side-by-side translations of verses and aims to gain a deeper ii Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh understanding of the literary references and meanings of ancient words in the Vietnamese verses, facilitated by either the accompanying footnotes or the English translation. At the end of the long poem “Chinh Phụ Ngâm”, there’s a beautiful garden of Eastern poetry and music flowers, of Oriental song lyrics and verses. With 120+ links to youtube videos and some mp3s, you can take a break from the “Lament Song...” and listen to wonderful vocal performances of popular Vietnamese songs, and experience the exotic art of Vietnamese soulful poetry recitals by professional vocal artists reading/singing several poems in this book. An experience that I believe should be quite new and entertaining. This garden section contains 180+ poems and songs with 165+ poets and songwriters from the 10th century to the present. May you delight in your journey through the timeless verses of the classic love poem 'Lament Song of a Soldier’s Wife' and savor a tranquil walk amidst the enchanting 'Lạc Hồng Poetry Music Flower Garden.' Should you find it to be captivating and rejuvenating, consider sharing this experience with your cherished friends. Vương Thanh March 25, 2024 https://thetaleofkieu.lachong.net iii Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh Table of Contents Lời Tựa / Preface for Vietnamese & Bilingual Readers i Preface for English Readers ii List of Authors & Performance Artists i Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife 1 Đặng Trần Côn’s Short Bio 67 Đoàn Thị Điểm’s Short Bio 67 About Văn Tấn Phước 68 About Vương Thanh 69 Reference Materials / Tài Liệu Tham Khảo 70 Commentaries, Poem Gifts 71 ◾ Chuyện Tình Chinh Phụ / Love Story of a Soldier’s Wife – by Poet Tuệ Nga 73 ◾ Commentary on Vương Thanh’s translation “Chinh Phụ Ngâm (Lament Song of a Soldier’s Wife) / Vài Dòng Nhận Xét Tác Phẩm Song Ngữ Chinh Phụ Ngâm của Dịch Giả Vương Thanh – by Venerable Buddhist Teacher Thích Như Điển 77 ◾ Letter from Poet, Music Artist, and Chairman of Vietnamese Southern USA PEN Center, United States Yên Sơn / Lá thư từ thi nhạc sĩ Yên Sơn, Chủ Tịch Trung Tâm Văn Bút Nam Hoa Kỳ 80 ◾ From The Tale of Kieu to Chinh Phụ Ngâm – Từ Kiều Tới Chinh Phụ Ngâm – by Poet Đặng Lệ Khánh, Owner and Editor of the Beautiful Literature and Arts Website, art2all.net 86 ◾ Also a Meritorious Work / Cũng Là Một « Công Đức » – by Poet Nhất Hùng, Chủ Tịch Hội Văn Nghệ Sĩ VN Hải Ngoại 91 ◾ Return to Roots / Về Nguồn – Poet & Editor of Cỏ Thơm Literary Foundation, Phan Khâm 96 ◾ A Few Words about Vương Thanh / Vài Dòng Về Vương Thanh – by Author Nguyễn Giụ Hùng 98 ◾ A Few Words about Vương Thanh / Vài Dòng Về Vương Thanh – by Poet Thiên Di 100 ◾ Congrats to Vương Thanh / Lời Chúc Mừng Vương Thanh – by Poet Vương Anh Đào 102 i Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh Lạc Hồng Poetry-Music Flower Garden 1 ◾ Tâm Sự Với Trăng / Confiding in the Moon – Vương Thanh 2 ◾ Tâm Sự Với Đêm – Vương Thanh 5 ◾ Tương Tiến Tửu / Mời Uống Rượu – Lý Bạch / Vương Thanh 7 ◾ Đẹp Như Trong Một Giấc Mơ / Beautiful Like a Dream – Vương Thanh 11 ◾ Tri Tâm / Heart Friend – Vương Thanh 13 ◾ Ngược Dòng – Vương Thanh 15 ◾ Whence She Comes / Em Đến – lyrics: Vương Thanh, music: Vĩnh Điện 18 ◾ Xuất xứ cụm từ “thanh mai trúc mã”, đằng sau bản dịch Trường Can Hành – Vương Thanh 21 ◾Trường Tương Tư / Endless Longing – Lương Ý Nương – Vương Thanh – Nguyễn Hữu Tân 27 ◾ Cửa Trời Sương Khói, Khói Sương / Heaven’s Gate Shrouded in Smoke and Mist – Tuệ Nga 30 ◾ Anh Hùng Vô Danh / The Nameless Heroes – poem: Nguyễn Ngọc Huy, music: Văn Tấn Phước 34 ◾ Cho một đêm thơ / For a Night of Poetry – Đặng Lệ Khánh 38 ◾ Tiếng Sóng Ru Con / Lullaby of the Sea – poem: Thanh Trí, music: Vĩnh Điện 41 ◾ Nợ Với Giai Nhân / Debt Owed a Beauty – Phan Khâm 44 ◾ Chiều Trên Sông Tương / Evening on the Longing River – music & lyrics: Yên Sơn 46 ◾ Cũng Tùy Tâm / Depends on the Heart’s Feelings – Nhất Hùng 48 ◾ Gánh Hàng Rong / Shoulder Pole Street Vendor – poem: Thiên Di, music: Danny Đỗ Dũng 50 ◾ Một Nghìn Lẻ Một Đêm / One Thousand and One Nights – Vương Anh Đào 52 ◾ Tôi Muốn / I Want – lyrics: Hoàng Dân Bình, music: Trần Đại Bản 55 ◾ Dạ Cổ Hoài Lang / Night Drum Beats Cause Longing for Absent Husband – song: Cao Văn Lầu 58 ◾ Tiếng Dương Cầm / The Sound of Piano – lyrics & music: Văn Phụng 61 ◾ Nhớ Nhung / Longing – lyrics & music: Thẩm Oánh 63 ◾ Day of Returning – poem: Mai Hoài Thu, music: Vĩnh Điện, lyrics translation: Vương Thanh 65 ◾ Trưng Nữ Vương / Queen Trưng – Ngân Giang 66 ◾ Bài Ca Hồ Trường / Wine Flagon Song – Nguyễn Bá Trác 69 ◾ Cảm Hoài / Nostalgic Regrets – Đặng Dung 72 ◾ Quan Hải / Close the Sea Gate – Nguyễn Trãi 74 ◾ Đi Thi Tự Vịnh / Self Description on Taking Civil Exam – Nguyễn Công Trứ 76 ii Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh ◾ Bán Than / Sell Coal – Trần Khánh Dư 77 ◾ Nói Chuyện Với Muỗi / Conversation With a Mosquito – Phan Bội Châu 78 ◾ Tảo Mai / Early Plum Blossom – Trần Nhân Tông 81 ◾ Cảnh Nhàn / Tramquil Scene – Nguyễn Bỉnh Khiêm 82 ◾ Khung Trời Cũ / The Old Sky – Thích Tuệ Sỹ 84 ◾ Ta Nhớ Em / I miss you – poem: Phan Khâm, music: Phan Anh Dũng 86 ◾ Tống Biệt Hành / Parting Farewell Poem – Thâm Tâm 88 ◾ Tống Biệt / Parting Farewell – poem: Tản Đà, music: Võ Đức Thu 91 ◾ Tổng Vịnh Kiều / Overall Poem About Thúy Kiều – Nguyễn Khuyến 93 ◾ Hội Ngộ Vườn Thúy / Meeting in the Plum Garden – Chu Mạnh Trinh 94 ◾ Buổi Chiều Lữ Thứ / Pilgrim Evening – Bà Huyện Thanh Quan 95 ◾ Nhớ Chuyện Cũ Gửi Vũ Hầu / Letter of Love to Nguyễn Du – Hồ Xuân Hương 96 ◾ Người Tình Điện Toán / My Computer Lover – Nguyễn Thị Ngọc Dung 97 ◾ Lắng Đọng / A Moment of Zen with Nature’s Beauty – Tâm Minh Ngô Tằng Giao 98 ◾ Mời Bằng Hữu / Invitation to Friends – Hà Thượng Nhân 99 ◾ Men Chiều Cali / Heart-warming Evening in Cali – Vũ Hối 102 ◾ Soi Gương Uống Rượu / Drinking With My Reflection in the Mirror – Hoàng Hương Trang 104 ◾ Gửi Người Dưới Mộ / To My Beloved In Her Grave – Đinh Hùng 105 ◾ Đàn Thu, Tay Ngọc / Autumn Music, Jade Fingers – lyrics & music: Đinh Hùng & Thục Vũ 108 ◾ Ba Kiếp Lang Thang / Three Lives of Wandering – Vũ Hoàng Chương 109 ◾ Chùa Hương / Perfume Pagoda – Nguyễn Nhược Pháp 111 ◾ Ông Đồ / Literary Gentleman – Vũ Đình Liên 112 ◾ Chỗ Giấu Kho Tàng / A Treasure-Hiding Place – Cao Tần 114 ◾ Hội Trùng Dương / Gathering in the Eastern Sea – lyrics & music: Phạm Đình Chương 117 ◾ Hòn Vọng Phu / Husband-Waiting Rock – lyrics & music: Lê Thương 118 ◾ Lệ Đá / Tears of Stone – lyrics: Hà Huyền Chi, music: Trần Trịnh 119 ◾ Huyền Ca / Enchanting Song – poem: Trần Hồ Dũng, music: Cung Minh Huân 121 ◾ Lòng Mẹ / Mother Heart – Y Vân 123 ◾ Lời Ru Mẹ Việt Nam / Lullaby of Mother Vietnam – poem: Tuệ Nga, music: Vĩnh Điện 126 iii Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh ◾ Chiếc Lá Cuối Cùng / The Last Leaf – lyrics & music: Tuấn Khanh 128 ◾ Hạnh Phúc Lang Thang / Happiness Like Clouds Wandering – lyrics & music: Anh Bằng & Trần Ngọc Sơn 130 ◾ Chiều Trên Phá Tam Giang / An Evening on the Tam Giang Lagoon - poem: Tô Thùy Yên, music: Trần Thiện Thanh 132 ◾ Bến Xuân / Spring Harbour – lyrics & music: Văn Cao & Phạm Duy 135 ◾ Thiên Thai / Fairyland – lyrics & music: Văn Cao 138 ◾ Trên Đỉnh Phù Vân / On the Top of Misty Cloud Mountain – lyrics & music: Phó Đức Phương 141 ◾ Trên Đường Về / On the Way Home – lyrics & music: Nguyễn Thiện Tơ 143 ◾ Con Thuyền Không Bến / The Boat Without a Destination Shore – song: Đặng Thế Phong 145 ◾ Hoài Cảm / Nostalgia – lyrics & music: Cung Tiến 147 ◾ Niệm Khúc Cuối / The Last Conmemorative Song – lyrics & music: Ngô Thụy Miên 150 ◾ Lá Thư / The Love Letters – lyrics & music: Đoàn Chuẩn & Từ Linh 152 ◾ Hai Phương Trời Cách Biệt / A World Apart – lyrics & music: Hoàng Trọng 154 ◾ Tìm Một Ánh Sao / Finding a Star – poem: Vĩnh Phúc, music: Hoàng Trọng 156 ◾ Đường Chiều / Evening Path – lyrics & music: Hồng Duyệt 161 ◾ Thuyền và Biển / Boat and Sea – poem: Xuân Quỳnh, music: Phan Huỳnh Điểu 162 ◾ Một Mình / Alone – lyrics & music: Lam Phương 165 ◾ Giấc Mơ Hồi Hương / Dream of Returning to Hometown – lyrics & music: Vũ Thành 167 ◾ Áng Mây Chiều / Evening Clouds – lyrics & music: Dương Thiệu Tước 169 ◾ Ảo Phố / Illusion Town – poem: Tuệ Nga, music: Mộc Thiêng 170 ◾ Gọi Người Yêu Dấu / Calling My Beloved – lyrics & music: Vũ Đức Nghiêm 171 ◾ Mấy Dặm Sơn Khê / Miles of Mountains and Streams – lyrics & music: Nguyễn Văn Đông 173 ◾ Xưa Lý Bạch / In Ancient Times, Li Bai... – Nguyễn Chí Thiện 175 ◾ Trăng Cam Ly / Moon of Cam Ly – lyrics & music: Hùng Cường 177 ◾ Trăng Mờ Bên Suối / Faint Moonlight by the Brook – lyrics & music: Lê Mộng Nguyên 178 ◾ Mơ Một Mùa Xuân / Dreaming of a Spring – music & lyrics: Nguyễn Hoàng Đô 181 ◾ Ghen / Jealous Love – Nguyễn Bính 183 ◾ Cần Thiết / Without Me – poem: Nguyên Sa, music: Hoàng Thanh Tâm 185 iv Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh ◾ Mua Áo / Buy New Dress – Đông Hồ 187 ◾ Em Trả Thù / I Take Revenge – Mộng Tuyết 190 ◾ Đây Thôn Vỹ Dạ / Vỹ Dạ Village – Hàn Mặc Tử 192 ◾ Giếng Làng / Village Well – poem: Bàng Bá Lân, music: Văn Tấn Phước 194 ◾ Như Đời Trẻ Lại / Like Being Young Again – Tuệ Mai 195 ◾ Anh Biết Em Đi Chẳng Trở Về / I Know You’re Leaving and Won’t Return – poem: Thái Can, music: Anh Bằng 197 ◾ Vô Ngã / Selfless – Dung Hạ 200 ◾ Chỉ Một / Just One... – Diệu Thu 202 ◾ Nghe giấc mơ phai / Fading Dreams – Hoàng Uyển Văn 203 ◾ Ảo Ảnh / Illusions – music & lyrics: Dương Vân Châu Trúc Ca 205 ◾ Đêm Đợi Trăng / Night Waiting for Moonlight – Mục Tú 208 ◾ Kinh Tình Yêu / A Love Scripture – poem: Vương Anh Đào, music: Nguyễn Minh Châu 210 ◾ Nụ Hôn Đầu / The First Kiss – poem: Trần Dạ Từ, music: Phạm Duy 211 ◾ Hoa Học Trò / Student Flower – poem: Nhất Tuấn, music: Anh Bằng 213 ◾ Đường Xa Ướt Mưa/ The Road Home’s Far and It’s Wet Outside - lyrics & music: Đức Huy 216 ◾ Tình Già / Old-Time Love – Phan Khôi 218 ◾ Còn Chút Gì Để Nhớ / Still Something to Remember – poem: Vũ Hữu Định, music: Phạm Duy 221 ◾ Buồn... / Sorrow... – poem: Vương Thanh, music: Đặng Vương Quân 224 ◾ Hoa Tình Ái – poem: Vương Thanh, music: Nguyễn Đức Thảo 225 ◾ Chưa Bao giờ Buồn Thế / Never Been This Sad – poem: Cung Trầm Tưởng, music: Phạm Duy 227 ◾ Khúc Thụy Du / The Thụy Du Song – poem: Du Tử Lê, music: Anh Bằng 230 ◾ Tình Khúc Thứ Nhất / The First Love Song – poem: Nguyễn Đình Toàn, music: Vũ Thành An 232 ◾ Mười Năm Tình Cũ / Ten Years Apart, Ten Years of Longing – lyrics & music: Trần Quảng Nam 233 ◾ Xin Còn Gọi Tên Nhau / Let’s Still Call Each Other’s Name – lyrics & music: Trường Sa 237 ◾ Trả Nợ Tình Xa / Repaying the Debt of Distant Love – lyrics & music: Tuấn Khanh 238 ◾ Cơn Mê Chiều / Evening Disorientation – lyrics & music: Nguyễn Minh Khôi 239 ◾ Gởi Người Dưới Trăng / To One Waiting Under the Moonlight – Song Nhị 240 ◾ Bao giờ em quên / Will You Ever Forget Our Love – lyrics & music: Duy Khánh 242 v Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh ◾ Em Đến Từ Nghìn Xưa / You Come From Millenniums Ago – lyrics & music: Trịnh Công Sơn 243 ◾ Thư Tình Không Gửi / Unsent Love Letter – music & lyrics: Quốc Dũng 245 ◾ Thanh Tịnh Khúc / Serene Solitude – Thái Tú Hạp 247 ◾ Tình Như Ca Dao / Love Like a Folk Song – Huệ Thu 249 ◾ Bàn Tay Nhỏ / Small Hand in Dad’s Hand – poem: Nguyên Thu, music: Nguyên Tông 251 ◾ Gởi Cho Em... / Sending You... – Quỳnh Hương 254 ◾ Tuyết Rơi Lạnh Hồn Tôi / Snow Falls, Chilling My Soul – poem: Hoa Hướng Mặt Trời, music: Giang Thiên Tường 256 ◾ Lệ Covid / Covid Tears – poem: Nguyễn Hồng Linh, music: Nguyễn Cửu Dũng 258 ◾ Bình Minh Ngày Trở Lại / Dawn of the Returning Day – Giọt Thu 259 ◾ Em Cô Giáo Bản / The Village Teacher – Thanh Minh 261 ◾ Đám Cưới Sao / A Wedding of Stars – Bùi Đăng Sinh 263 ◾ Giấc Mơ / A Dream – Dòng Nước Xanh 264 ◾ Về Đây Em / Please Return Home, My Love – music & lyrics: Trịnh Nam Sơn 266 ◾ Dấu Hoa Xưa / Flower Path of Yesteryear – Bùi Kim Thảo 269 ◾ Nhắn Cung Đàn Ơi / Message to the Zither – music & lyrics: Trần Kim Bằng 270 ◾ Tháng Hai Của Bé / The February of a Child – Võ Thị Như Mai 273 ◾ Dạ Lý Hương / Night-Blooming Jasmine –Phạm Quang Trung 275 ◾ Cõi Thế Điêu Linh / Ragged Earthly Realm – Nguyễn Chinh 276 ◾ Có Một Miền... / There Is a Place... – Lâm Băng Phương 279 ◾ Biển và Em / The Sea and Me – Nhung Trương 281 ◾ Cánh Lá Thiên Thu / Perennial Leaves – Nguyệt Lệ 283 ◾ An Nhiên Giữa Những Thăng Trầm / Serenity Amidst Life's Ups and Down – Khanh Trần 285 ◾ Hoài Niệm / Nostalgic Remembrance – Y Thy Võ Phú 287 ◾ Mai Về Chăn Trâu / Tomorrow Return to Herding Buffalo – Dạ Vũ Nguyên Minh 289 ◾ Sắc Hạ / Summer Hues – Trần Anh Thư 291 ◾Vọng Cố Hương / Longing for Homeland – Kim Phụng 292 ◾Tình Mưa Tháng Sáu / Love in the Month of June – Nguyễn Nguyên Phượng 294 ◾ Chiều Thu Ta Lại Nhớ Người / Autumn Evening, I Miss You Again – Nhật Thụy Vi 296 vi Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh ◾ Thuở Đà Lạt Dịu Dàng Màu Phượng Tím / Once in Dalat, the Gentle Purple Flamboyant – Nguyễn An Bình 299 ◾ Thơ Nói Hộ Tôi / Poetry Speaks For Me – Lê Văn Trước 301 ◾ Dịu Buồn / Gentle Sorrow – Lưu Ly Thảo 303 ◾ Cà Phê Dinh Điền / Dinh Điền Coffee – Cao Nguyên 306 ◾ Về Đâu Đôi Mắt Ấy / Where Do Those Eyes Return? – Phùng Quân 309 ◾ Rừng lá thay chưa / Have the Forest Leaves Changed Yet? – Hoàng Ngọc Ẩn 313 ◾ Cây Tình Yêu / The Love Tree – Hạnh Nguyễn 315 ◾ Thôi Chia Ly Từ Đây / Parted From Now On – lyrics & music: Hoàng Thi Thơ 317 ◾ Âm Thầm Mưa / Silently Raining – poem: Tuệ Nga, music: Từ Công Phụng 319 ◾ Chắp Tay Niệm Phật/Folding Hands, Reciting Buddha’s Name – poem: Tuệ Nga, music: Quý Luân 320 ◾ Lạy Phật A Di Đà / Bowing to Buddha Amitabha – poem: Tuệ Nga, music: Giác An 321 ◾ Từ Dòng Sông Trăng / The River of Moonlight Streams – poem: Tuệ Nga, music: Vĩnh Điện 322 ◾ Dòng Cổ Nguyệt / The Ancient Moon and Eternity – poem: Tuệ Nga, music: Từ Công Phụng 324 ◾ Tìm / Whence I Ever Find – Tuệ Nga 326 ◾ Vầng Trăng Quán Thế Âm / Moonlight Halo of Guanyin – poem: Tuệ Nga, music: Trọng Nghĩa 328 ◾ Miền Trầm Hương / Fragrance Realm – poem: Tuệ Nga, music: Nguyễn Tuấn 331 ◾ Hà Nội Chiều Đông – thơ Vân Lan – Thanh Trà Tiên Tử, giới thiệu & diễn ngâm: Yên Sơn 334 ◾ Người Em Sầu Mộng / The Melancholic, Dreamy Maiden – poem: Lưu Trọng Lư, music: Y Vân 336 ◾ Paris, Paris – music & lyrics & presentation: Văn Tấn Phước, English trans. by Vương Thanh 337 ◾ Ngập Ngừng / Hesitant - poem: Hồ Dzếnh, music: Văn Tấn Phước 341 ◾ Nhớ Rừng / A Tiger’s Longing for the Forest – Thế Lữ 343 ◾ Vương giả hương / Divine Fragrance – Phương Hồ 346 ◾ Thu Tứ / Autumn Inspiration – Phương Hồ 348 ◾ Bài Tưởng Niệm / In Memory of My Dad – poem: Vương Thanh, music: Trần Hưng Nguyên 350 ◾ Say Giữa Ngàn Khơi –poem: Vương Thanh, music: Vĩnh Điện 353 ◾ Kỳ Hoa / Wondrous Flower – Vương Thanh 355 ◾ Hoài Xuân Thập Vịnh Kỳ 1 / 10 Poems of Longing for Spring, Poem 1 – Đoàn Thị Điểm 356 vii Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh ◾ Cẩm Sắt / Đàn Gấm – Lý Thương Ẩn / Vương Thanh 358 ◾ Tương Kiến Thì Nan... / Gặp Nhau Khó... – Lý Thương Ẩn / Vương Thanh 359 ◾ Thủy Điệu Ca Đầu – Trung Thu – Tô Đông Pha / Vương Thanh 360 ◾ Giai Nhân – Đỗ Phủ / Vương Thanh 362 ◾ Túy Hoa Âm / Say Dưới Bóng Hoa – Lý Thanh Chiếu / Vương Thanh 364 ◾ Hoa Phi Hoa / Hoa Không Phải Là Hoa – Bạch Cư Dị / Vương Thanh 366 ◾ Chapter 15: Kiều Nhờ Vân Thay Thế / Kiều Asked her Sister to Take her Place – Nguyễn Du 367 ◾ Hịch Tướng Sĩ / Exhortation to Military Officers – Trần Hưng Đạo 368 ◾ Mai Hồng – Vương Thanh 369 ◾ Cánh Chim Hải Âu – Vương Thanh 370 ◾ Từ Biệt Khúc / Farewell Verse – poem: Vương Thanh, music: Trần Hưng Nguyên 371 ◾ Về Đi / Let’s Return – lyrics: Vương Thanh, music: Vĩnh Điện 372 ◾ Mẹ Tôi / My Mother – Vương Thanh 375 ◾ Mùa Xuân Thơ Dạo Non Bồng / Poetry Strolling Through the Fairy Mountain – poem: Tuệ Nga, music: Quang Đạt, singer: Vân Khánh, English translation by Vương Thanh 377 ◾ Sparkling Dream / Lung Linh Mộng – Vương Thanh 381 ◾ Cõi Mơ / Dream Realm – Vương Thanh 386 ◾ Có Phải Là Em – Vương Thanh 389 ◾ Thiên Nhai Đối Tuyết – Vương Thanh 391 ◾ Thảo Nguyên – Vương Thanh 395 ◾ Hương Thơ – Vương Thanh 397 ◾ Mơ Với Chim Bằng / Dream Flying With the Legendary Bằng Bird – Vương Thanh 399 ◾ Tự Tình Khúc / A Song of Love – poem: Vương Thanh, music: Dương Vân Châu Trúc Ca 401 ◾ Vọng Tiền Nhân / Reminiscences of Historical Figures – Vương Thanh 403 ◾ April Poem for my Homeland, Vietnam – Vương Thanh 410 ◾ Mục lục thư pháp & tranh ảnh / Artwork List 415 viii Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh List of Authors & Performance Artists Poets & Songwriters (165+): Anh Bằng, Bà Huyện Thanh Quan, Bàng Bá Lân, Bùi Đăng Sinh, Cao Nguyên, Cao Tần, Cao Văn Lầu, Chu Mạnh Trinh, Cung Minh Huân, Cung Tiến, Cung Trầm Tưởng, Đặng Thế Phong, Đặng Vương Quân, Đoàn Chuẩn, Đông Hồ, Đức Huy, Dạ Vũ Nguyên Minh, Diệu Thu, Dòng Nước Xanh, Du Tử Lê, Duy Khánh, Dương Thiệu Tước, Dương Vân Châu Trúc Ca, Dung Hạ, Giang Thiên Tường, Giác An, Giọt Thu, Hà Huyền Chi, Hàn Mặc Tử, Hạnh Nguyễn, Hoàng Dân Bình, Hoa Hướng Mặt Trời, Hoàng Ngọc Ẩn, Hoàng Thanh Tâm, Hoàng Thi Thơ, Hoàng Trọng, Hoàng Uyển Văn, Hồ Dzếnh, Hồng Duyệt, Huệ Thu, Hùng Cường, Khanh Trần, Kim Phụng, Lam Phương, Lâm Băng Phương, Lê Mộng Nguyên, Lê Thương, Lê Văn Trước, Lưu Ly Thảo, Lưu Trọng Lư, Mai Hoài Thu, Mộc Thiêng, Mộng Tuyết, Mục Tú, Nguyên Thu, Nguyệt Lệ, Nhung Trương, Ngân Giang, Ngô Thụy Miên, Nguyên Sa, Nguyễn An Bình, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Bá Trác, Nguyễn Chinh, Nguyễn Chí Thiện, Nguyễn Đức Thảo, Nguyễn Đình Toàn, Nguyễn Hoàng Đô, Nguyễn Hồng Linh, Nguyễn Hữu Tân, Nguyễn Minh Châu, Nguyễn Minh Khôi, Nguyễn Ngọc Huy, Nguyễn Nhược Pháp, Nguyễn Công Trứ, Nguyễn Nguyên Phượng, Nguyễn Thiện Tơ, Nguyễn Tuấn, Nguyễn Văn Đông, Nhất Hùng, Nhất Tuấn, Nhật Thụy Vi, Phạm Quang Trung, Phan Bội Châu, Phan Khôi, Phan Huỳnh Điểu, Phạm Duy, Phó Đức Phương, Phạm Đình Chương, Quang Đạt, Quốc Dũng, Quý Luân, Quỳnh Hương, Song Nhị, Thái Tú Hạp, Thanh Minh, Thâm Tâm, Thái Can, Thẩm Oánh, Thế Lữ, Thích Tuệ Sỹ, Thiên Di, Thục Vũ, Tâm Minh Ngô Tằng Giao, Trần Anh Thư, Trần Dạ Từ, Trần Đại Bản, Trần Hồ Dũng, Trần Hưng Nguyên, Trần Khánh Dư, Trần Ngọc Sơn, Trần Quảng Nam, Trần Thiện Thanh, Trần Trịnh, Trịnh Công Sơn, Trịnh Nam Sơn, Trọng Nghĩa, Trường Sa, Tuấn Khanh, Tuệ Mai, Từ Công Phụng, Văn Cao, Văn Phụng, Vân Lan, Vĩnh Điện, Vĩnh Phúc, Võ Đức Thu, Võ Thị Như Mai, Vũ Đình Liên, Vũ Đức Nghiêm, Vũ Hữu Định, Vũ Thành, Vũ Thành An, Vương Anh Đào, Xuân Quỳnh, Y Thy Võ Phú, Y Vân. Lý Bạch, Nguyễn Du, Trần Hưng Đạo, Trần Nhân Tông, Đỗ Phủ, Tô Đông Pha, Bạch Cư Dị, Lý Thương Ẩn, Lương Ý Nương, Lý Thanh Chiếu, Đặng Dung, Nguyễn Trãi, Nguyễn Khuyến, Đoàn Thị Điểm, Hồ Xuân Hương, Vũ Hoàng Chương, Đinh Hùng, Nguyễn Bính, Tản Đà, Hà Thượng Nhân, Hoàng Hương Trang, Vũ Hối, Thanh Trí, Đặng Lệ Khánh, Nguyễn Thị Ngọc Dung, Phan Anh Dũng, Phan Khâm, Phùng Quân, Yên Sơn, Văn Tấn Phước, Phương Hồ, Tuệ Nga, Vương Thanh i Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh Singers (47): Anh Dũng, Bảo Yến, Bích Ly, Cung Minh Huân, Cung Nguyệt, Diễm Thùy, Diệu Hiền, Duy Quang, Duy Khánh, Duyên Quỳnh, Đặng Lệ Quân, Elvis Phương, Hà Thanh, HDN, Hiếu Trương, Hoàng Quân, Hùng Cường, Huỳnh Thanh Thảo, Hương Lan, Hương Thủy, Khánh Ly, Lệ Thu, Mai Hương, Mạnh Quỳnh, Ngọc Lan, Ngọc Quy, Ngồi Yên, Nguyễn Quang, Nhật Trường, Quỳnh Dao, Quỳnh Lan, Sĩ Phú, Tâm Thư,Thái Thanh, Thanh Lan, Thanh Trúc, Thanh Tuyền, Thụy Long, Tony Mạnh Tuấn, Trang Nhung, Trọng Nghĩa, Trung Hậu, Trương Lâm, Tuấn Vũ, Tuyết Trinh, Văn Tấn Phước, Vân Khánh Poetry Recital Artists (17): Diệu Thu, Đào Thúy, HDN, Hoàng Đức Tâm, Hoàng Hương Trang, Hồng Vân, Khắc Tư, Lê Diễm Chi Huệ, Phan Xuân Thi, Thúy Vinh, Tôn Nữ Lệ Ba, Trần Thị Tuyết, Trương Lâm, Văn Tấn Phước, Vân Khánh, Xuân Diện, Yên Sơn Artwork Artists: Văn Tấn Phước, Thanh Trí, Ngọc Phượng Translators: EmptyCloud, Vuong Thanh Youtube Poetry Readings/Singing of Chinh Phụ Ngâm in Vietnamese • Reading/Singing by master artist Hồng Vân • Reading/Singing by master artist Đào Thúy ii Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife 1: Thuở trời đất nổi cơn gió bụi – thư họa Văn Tấn Phước 1 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 1- Thuở trời đất nổi cơn gió bụi 2- Khách má hồng nhiều nỗi truân chuyên 3- Xanh kia thăm thẳm tầng trên 4- Vì ai gây dựng cho nên nỗi này When dust storms throughout the earth and heaven arise, (1) young women suffer many hardships in their lives. O He who resides on high in the deep blue far above, I wonder for whom was the reason and making of all these woes? 5- Trống Trường Thành lung lay bóng nguyệt 6- Khói Cam Tuyền mờ mịt thức mây 7- Chín tầng gươm báu trao tay 8- Nửa đêm truyền hịch định ngày xuất chinh The beating of war drums at the Great Wall shakes Chang’an moon. (2) Smoke from burning signal fires on the Kan-ch'uan Mountain reddens the clouds. (3) From his high throne, the king hands the precious royal sword to the general. Late at night, an imperial edict sets the day for marching to war. (1) dust storms: a metaphor for wars going on in the land. (2) implies news of war from the border reaches and disturbs the peace in the capital. (3) smoke from signal fire burning on the Kan-chuan Mount is used to inform the capital, several hundred miles away, of impending attacks in the border regions. 2 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 9- Nước thanh bình ba trăm năm cũ 10- Áo nhung trao quan vũ từ đây (1) 11- Sứ trời sớm giục đường mây 12- Phép công là trọng, niềm tây sá nào (2) For the last three hundred years, the people had lived in peace. Now, battle attire are again worn by military officers. At daybreak, the king’s envoy came to speed the soldiers on their way. The welfare of the people outweighs personal matters. 13- Đường giong ruổi lưng đeo cung tiễn 14- Buổi tiễn đưa lòng bận thê noa (3) 15- Bóng cờ tiếng trống xa xa 16- Sầu lên ngọn ải, oán ra cửa phòng Armed with bows and arrows on their backs, the soldiers take off, with pain in their hearts after parting from their wives and children. While banners flying and drums resounding in the far-off distance, a soldier’s sorrow rises over the pass, a woman’s grief flows out her chamber. (1) áo nhung (nhung y): chiến bào, áo trận (2) niềm tây: niềm riêng (3) thê noa: vợ con 3 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 17- Chàng tuổi trẻ vốn giòng hào kiệt 18- Xếp bút nghiên theo việc đao cung 19- Thành liền mong tiến bệ rồng (1) 20- Thước gươm đã quyết chẳng dung giặc trời (2) The young man comes from a lineage of heroes. Putting aside his ink brush and books for sword and bow, he yearns to capture citadels and offer them to the dragon throne. With his long sword, he resolved not to spare the enemies of Heaven. 21- Chí làm trai dặm nghìn da ngựa (3) 22- Gieo Thái Sơn nhẹ tựa hồng mao (4) 23- Giã nhà đeo bức chiến bào 24- Thét roi cầu Vị, ào ào gió thu His life ambitions are to travel far and wide, to let his body be shrouded in horse skin if on the battlefield, should he die. Although life’s precious and mount Tai immensely heavy, death can be light as a bird feather if needs be. Leaving home, wearing a warrior’s attire, and cracking his horse whip, he crosses the Wei river against autumn’s roaring wind. (1) thành liền (liên thành): nghĩa là những thành trì liền nhau. (2) thước gươm: thanh gươm dài. (3) chi nam nhi chẳng ngại da ngựa bọc thây nơi chiến trường. (4) mạng sống nặng như núi Thái Sơn, nhưng khi cần, có thể coi cái chết nhẹ tợ lông hồng. 4 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 2: Đưa chàng lòng dặc dặc buồn đưa chàng lòng dặc dặc buồn bộ khôn bằng ngựa, thủy khôn bằng thuyền 5 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 25- Ngòi đầu cầu nước trong như lọc 26- Đường bên cầu cỏ mọc còn non 27- Đưa chàng lòng dặc dặc buồn 28- Bộ khôn bằng ngựa, thủy khôn bằng thuyền (1) Beneath the bridge, the crystal-clear water flows. On a nearby path, the green grass still young and tender. I see you off, with endless sorrow in my heart. Wish that I could be more useful to you – as your horse on land, or your boat on the water. 29- Nước trong chảy lòng phiền chẳng rửa 30- Cỏ xanh thơm dạ nhớ khó quên 31- Nhủ rồi tay lại trao liền 32- Bước đi một bước lại vin áo chàng The stream’s rushing water cannot wash away my grief. The grass’s fragrant scent only invokes in me a deep longing. After saying goodbyes, we keep holding hands. Each halting step you take forward, I cling onto your robe. 1 – bộ khôn bằng ngựa, thủy khôn bằng thuyền: trên đường bộ thì không bằng ngựa, trên đường thủy thì không bằng thuyền. 6 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 33- Lòng thiếp tựa bóng trăng theo dõi 34- Dạ chàng xa ngoài cõi Thiên San 35- Múa gươm rượu tiễn chưa tàn 36- Chỉ ngang ngọn giáo vào ngàn hang beo My heart’s like the moon following you, my love. Keeping you company even to the distant Thousand Peaks Mountain. Wine cup not yet drained, I see you brandishing your sword, and point your spear towards a den of ferocious panthers. 37- Săn Lâu Lan, rằng theo Giới Tử (1) 38- Tới Man Khê, bàn sự Phục Ba (2) 39- Áo chàng đỏ tựa ráng pha 40- Ngựa chàng sắc trắng như là tuyết in Hunting the rebels of Loulan, you follow the example of Fu Chieh-Tzu. (3) Going to Man-hsi to discuss Fu-bo’s strategies. (4) Your coat is red like the clouds at sunset, your horse is white as the mountain snow. 1 - Lâu Lan: một nước Tây Vực đời Hán. Danh tướng Phó Giới Tử từng chém vua nước này. 2 – Mã Viện (Phục Ba tướng quân) dẹp cuộc nổi loạn của dân thiểu số ở đất Man Khê 3 – Fu Chieh-Tzu: a Han general who had defeated and killed the king of Loulan. 4 – Fu-bo: a famous general of the Han dynasty. 7 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 41- Tiếng nhạc ngựa lần chen tiếng trống 42- Giáp mặt rồi phút bỗng chia tay 43- Hà lương chia rẽ đường này (1) 44- Bên đường, trông bóng cờ bay ngùi ngùi The sounds of horses’ bells mixed with the sounds of beating drums. Face touching face just a moment ago, but now we have to part. Here at this bridge, we will go our separate paths. By the roadside, I watch banners and flags flying in sorrow. 45- Quân trước đã gần ngoài doanh Liễu (2) 46- Kỵ sau còn khuất nẻo Tràng Dương (3) 47- Quân đưa chàng ruổi lên đường 48- Liễu dương biết thiếp đoạn trường này chăng ? The vanguard is already near Camp Willow. The following cavalry still stay behind at Poplar Field. The troops escort you with haste and great speed. Do the weeping willows and poplars know of my heart’s distress? 1 – hà lương: cầu sông, (hà: sông, lương: cầu), cầu trên sông, chỉ chỗ tiễn biệt, chia tay. 2 - doanh Liễu: dinh đóng quân của tướng Chu Á Phu, thời Hán Văn Đế, còn gọi là doanh Tế Liễu 3 - Tràng Dương: tên một huyện ở tỉnh Hồ Bắc bên Tàu, (cũng là tên cung của nhà Tần) 8 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 3: Dấu chàng theo lớp mây đưa – thư họa VTP 9 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 49- Tiếng địch trổi nghe chừng đồng vọng (1) 50- Hàng cờ bay trong bóng phất phơ 51- Dấu chàng theo lớp mây đưa 52- Thiếp nhìn rặng núi ngẩn ngơ nỗi nhà The sounds of flutes echo faintly from afar. Files of flying flags flapping back and forth in the wind. Your tracks are like clouds drifting into clouds. Gazing at the mountain range, I mourn for a life without ... you! 53- Chàng thì đi cõi xa mưa gió 54- Thiếp lại về buồng cũ gối chăn 55- Đoái trông theo đã cách ngăn 56- Tuôn màu mây biếc, trải ngần núi xanh You are going to far lands of wind and rain. I’ll be returning to our old bedchamber. Straining to see each other but the view is hindered by the blue clouds and green mountains in between. 1 – tiếng địch: tiếng sáo; sáo thổi dọc gọi là tiêu, sáo thổi ngang gọi là địch. 10 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 4: Ngàn dâu xanh ngắt một màu – thư họa VTP 11 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 57- Chốn Hàm Dương chàng còn ngảnh lại (1) 58- Bến Tiêu Tương thiếp hãy trông sang (2) 59- Khói Tiêu Tương cách Hàm Dương 60- Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng In Han Yang, you still turn your head toward Hsao-hsiang. While I at Hsiao-hsiang’s shore, still stare across the river. The smoke from Hsiao-hsiang obstructs view of Han-yang. The Han-yang trees block off view of Hsiao-hsiang. 61- Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy 62- Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu 63- Ngàn dâu xanh ngắt một màu 64- Lòng chàng ý thiếp, ai sầu hơn ai ? We both look back to see each other but in vain. See only thousands and thousands of green mulberry groves. Mulberry groves all bearing the same shade of green color. Your heart or mine – which one feels a deeper sorrow? 1 – Hàm Dương: thủ đô của nước Tần, từng là kinh đô của nhiều triều đại, thuộc tỉnh Thiểm Tây. 2 – Tiêu Tương: Sông Tiêu và sông Tương thuộc tỉnh hồ Nam, Trung Quốc. Chổ hợp lưu ở Linh Lăng gọi là "Tiêu Tương". Thời cổ, Tiêu Tương tượng trưng cho sự ly biệt 3 – Han Yang – the capital of the Ch’in dynasty. 4 - Hsao-hsiang – where the rivers Hsao and Hsiang meet. Symbolic reference to parting of lovers. 12 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 65- Chàng từ đi vào nơi gió cát 66- Đêm trăng này nghỉ mát phương nao ? 67- Xưa nay chiến địa dường bao 68- Nội không muôn dặm xiết bao dãi dầu Since your journey to the lands of wind and sand, where are you resting this moonlit night? Ancient times or the present, battlegrounds are similar: Enddless wastelands to the harshness of the elements exposed. 69- Hơi gió lạnh, người rầu mặt dạn 70- Dòng nước sâu, ngựa nản chân bon (1) 71- Ôm yên, gối trống đã chồn (2) 72- Nằm vùng cát trắng, ngủ cồn rêu xanh The chilly wind blows against the men’s gloomy weathered faces. The deep currents exhaust the horses’ travel-weary legs. Worn out, the men lie asleep on green moss or white sand dunes. With saddle as body cover and drum for a pillow. 1 – bon: (xe cộ hoặc ngựa) chạy nhanh và nhẹ nhàng. chiếc xe chạy bon bon về phía trước. 2 – lấy yên ngựa, ôm cho đỡ lạnh khi ngủ; gối trống: dùng trống làm gối 13 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 73- Nay Hán xuống Bạch Thành đóng lại (1) 74- Mai Hồ vào Thanh Hải dòm qua (2) 75- Hình khe, thế núi gần xa 76- Dứt thôi lại nối, thấp đà lại cao Today, the Han troops arrived and camped inside the Pai-sheng’s gate. Tomorrow, the Ho tribes will enter the Thanh-Hai region. A complex terrain with many streams and mountains. Sometimes disconnected then connected again, sometimes falling then rising... 77- Sương đầu núi buổi chiều như giội 78- Nước lòng khe nẻo suối còn sâu 79- Não người áo giáp bấy lâu 80- Lòng quê qua đó mặt sầu chẳng khuây At dusk, dew falls like rain on the mountain peaks. Down in streams, water in the fords still run fairly deep. Pity those who’ve long worn coats of armor – so heavy! They are homesick and their faces look gloomy. 1 – Bạch Thành: thành Bạch Đăng, nơi Hán Cao Tổ từng bị vây. 2 – Mai Hồ vào: mai rợ Hồ vào; Thanh Hải: một địa danh thuộc Mông Cổ, giáp tỉnh Cam Túc. Đời Đường, giống dân Thổ Cốc Hồn sống ở đó. 14 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 81- Trên trướng gấm thấu hay chăng nhẽ 82- Mặt chinh phu ai vẽ cho nên ? 83- Tưởng chàng giong ruổi mấy niên 84- Chẳng nơi hãn hải thì miền Tiêu Quan (1) Inside brocaded curtains, does the king really know who can truly draw the portrait of a faithful, weather-beaten warrior? I think of you, my love, who have been wandering all these years. From the vast desert to the perilous Tieu-quan pass. 85- Đã trắc trở đòi ngàn xà hổ (2) 86- Lại lạnh lùng những chỗ sương phong 87- Lên cao trông thức mây lồng 88- Lòng nào là chẳng động lòng bi thương ! You’ve braved the wilds where snakes and tigers lie awaiting... And slept through the nights’ chilly dew and biting winds. You’ve climbed high to gaze at the drifting homeward clouds. Whose heart can be untouched by longing for children and spouse? 1 – hãn hải: bãi sa mạc, tên bãi sa mạc ở Nội Mông Cổ ngày nay; Tiêu Quan: một cửa ải hiểm trở ở miền Quan Trung, dùng để ngăn chặn giặc Thổ Phồn thời Đường, Tống. 2 – đòi: nhiều, bao; đòi ngàn xà hổ: rừng nhiều rắn, cọp 15 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 89- Chàng từ sang Đông Nam khơi nẻo 90- Biết nay chàng tiến thảo nơi đâu ? (1) 91- Những người chinh chiến bấy lâu 92- Nhẹ xem tính mệnh như màu cỏ cây Since you have gone into the far Southeast, who knows where you will be advancing today? All those who have fought on the battlefields for so long learnt to think lightly of life and death, as nothing more than a blade of grass. 93- Nức hơi mạnh, ơn dày từ trước 94- Trải chốn nghèo, tuổi được bao nhiêu ? (2) 95- Non Kỳ quạnh quẽ trăng treo (3) 96- Bến Phì gió thổi đìu hiu mấy gò (4) With determination to repay great debts owed to Heaven’s son, the warriors faced many perils, but how many will survive young. Over the desolate mount Ch’i, the melancholy moon softly glows. By the nameless graves along the Fei river, the wind sadly blows. 1 – tiến thảo: (tiến: đi tới, thảo: đánh dẹp giặc cướp) 2 – trải chốn nghèo: trải qua chốn hiểm nghèo, nguy hiểm 3 – Non Kỳ (Kỳ Sơn): núi Kỳ Liên, đời Hán, Hoắc Khứ Bệnh đánh rợ Hung Nô ở đấy 4 – bến sông Phì Thủy. Bồ Kiên thua trận ở sông này, chết gần trăm vạn quân, thây đắp thành gò. 16 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 5: Hồn tử sĩ gió ù ù thổi – thư họa VTP 17 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 97- Hồn tử sĩ gió ù ù thổi 98- Mặt chinh phu trăng dõi dõi soi 99- Chinh phu tử sĩ mấy người 100- Nào ai mạc mặt, nào ai gọi hồn ? (1) Tonight, the wind howling at the spirits of those killed in the war. The soldiers’ faces illumined with paleish light from the tracking moon. O warriors, how many of you are alive or dead? If alive, have your portraits ever been drawn yet? If dead, who will invoke your souls and lead you home? 101- Dấu binh lửa, nước non như cũ 102- Kẻ hành nhân qua đó chạnh thương 103- Phận trai già cõi chiến trường 104- Chàng Siêu mái tóc điểm sương mới về (2) On the old streams and hills, war had left its indelible marks. All those who pass by feel a vague pity and nostalgic regret. Sad to think of a young man spending his prime on the battlegrounds. Like General Pan Ch’ao, on returning home, with hair mixed of gray fogs and white clouds. 1 – mạc mặt: vẽ ra nét mặt 2 - Ban Siêu: danh tướng đời Hán, theo việc binh nhung ra xứ Tây Vực ở 31 năm, lập nhiều công lớn, khi về đã quá 80 tuổi. 18 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 105- Tưởng chàng trải nhiều bề nắng nỏ (1) 106- Ba thước gươm, một cỗ nhung yên 107- Xông pha gió bãi trăng ngàn 108- Tên reo đầu ngựa, giáo lan mặt thành I imagine you enduring the harsh climates’ cold and heat. Holding a long sword, riding a pitch black steed, you rush through wind-swept shores on a moonlit night, with enemies’ arrows over horses’ heads, whizzing by. Atop the fortress wall, spears thrusting back and forth. 109- Áng công danh trăm đường rộn rã 110- Những nhọc nhằn nào đã nghỉ ngơi 111- Nỗi lòng biết ngỏ cùng ai 112- Thiếp trong cánh cửa, chàng ngoài chân mây The road to fame and glory is strewn with dangers and hardships. You are very weary but have no time for resting. To whom can we confide our hearts’ feelings? Since I’m at home, and you are at the far sky horizon. (1) nắng nỏ: chỉ sự khổ cực, lao đao 19 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 6: Những mong cá nước sum vầy – tranh Vương Thanh & AI Trong cửa này đã đành phận thiếp Ngoài mây kia há kiếp chàng vay ? Những mong cá nước sum vầy Nào ngờ đôi ngả nước mây cách vời 20 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 113- Trong cửa này đã đành phận thiếp 114- Ngoài mây kia há kiếp chàng vay ? (1) 115- Những mong cá nước sum vầy 116- Nào ngờ đôi ngả nước mây cách vời To live inside the doors is my fated life. But is it your destiny to roam the far sky? We had hoped to live together like fish and water. Yet now, like stream and mountain cloud, we cannot be farther apart. 117- Thiếp chẳng tưởng ra người chinh phụ 118- Chàng há từng học lũ vương tôn (2) 119- Cớ sao cách trở nước non 120- Khiến người thôi sớm thôi hôm những sầu I never thought I would be a soldier’s wife. You never acted like a playboy from a royal line. Why are we separated by the mountains and rivers, To make our hearts, day and night, filled with sorrow. (1) vay: tiếng đệm của câu than thở (2) vương tôn: con cháu vua chúa 21 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 121- Khách phong lưu đương chừng niên thiếu 122- Sánh nhau cùng dan díu chữ duyên 123- Nỡ nào đôi lứa thiếu niên 124- Quan sơn để cách, hàn huyên bao đành Blessed with youth, grace, and charms, we are a well-matched couple, bonded together by love and marriage. Who would have the thought to split up the young lovers and put between us walls of mountains and borders of rivers. 125- Thuở lâm hành, oanh chưa bén liễu 126- Hỏi ngày về, ước nẻo quyên ca (1) 127- Nay quyên đã giục, oanh già 128- Ý nhi lại gáy trước nhà líu lo (2) When you set out, the willow trees have no perching orioles. Asked of your return, you said, “When the cuckoos start singing.” Now, cuckoos have sung, and orioles grown old. Before our house, some swallows are warbling. (1) quyên ca: chim đỗ quyên còn gọi là chim cuốc, tiếng chim quyên kêu vào mùa hè. (2) – ý nhi: chim én (cũng gọi là chim yến) thường làm tổ trong mái nhà, thường kêu vào mùa thu. 22 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 129- Thuở đăng đồ, mai chưa dạn gió (1) 130- Hỏi ngày về, chỉ độ đào bông 131- Nay đào đã quyến gió Đông 132- Phù dung lại đã bên sông bơ sờ Plum trees were still wind-shy when you left. Asked of your return, you said, “When peach blossoms bloom.” Now, the peach blossoms have fled with the East Wind, their lover. And the riverside is blooming red with hibiscus flowers. 133- Hẹn cùng ta: Lũng Tây nham ấy (2) 134- Sớm đã trông, nào thấy hơi tăm ? 135- Ngập ngừng, lá rụng cành trâm 136- Buổi hôm nghe dậy tiếng cầm xôn xao (3) We made a rendezvous at Lung-hsi mountain. I awaited you since dawn but you never showed up. Only the leaves falling down onto my hair. And the shrill sounds of birds crying in the afternoon silence. 1 - đăng đồ: lên đường ra đi nơi xa 2 - Lũng Tây nham: ngọn núi cao ngất ở đất Lũng Tây ở miền Thiểm Tây bên Tàu; nham: núi cao 3 - tiếng cầm: tiếng chim chóc 23 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 137- Hẹn nơi nao, Hán Dương cầu nọ 138- Chiều lại tìm, nào thấy tiêu hao ? (1) 139- Ngập ngừng gió thổi chéo bào 140- Bãi hôm tuôn dẫy nước trào mênh mông You promised to meet me at the Hang-zhao bridge. Waiting till dusk but not a trace of your whereabout. Holding back tears as the winds blow on my gown, I waited and waited and saw the evening tide surging over the shore. 141- Tin thường lại, người không thấy lại 142- Gốc hoa tàn đã trải rêu xanh 143- Rêu xanh mấy lớp chung quanh 144- Sân đi một bước, trăm tình ngẩn ncgơ News comes often but my love comes not! Green moss has already covered in layers the fading blooms. I pace slowly in the courtyard, each step stirring the bitter turmoil in my heart. 1 – tiêu hao: tin tức, tăm hơi (chữ cổ) 24 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 145- Thư thường tới, người không thấy tới 146- Bức rèm thưa lần dãi bóng dương 147- Bóng dương mấy buổi xuyên ngang 148- Lời sao mười hẹn, chín thường đơn sai Letters come often but my love comes not. In loneliness, I watch the slanted rays of the sun passing through the sparse window blinds. The sun constantly shines through the blinds day after day. But my love’s pledges, nine out of ten are not met. 149- Thử tính lại diễn khơi ngày ấy (1) 150- Tiền sen này đã nẩy là ba (2) 151- Xót người lần lữa ải xa 152- Xót người nương chốn Hoàng Hoa dặm dài (3) Let’s reckon the length of time since your departure. It’s been three seasons that the lotus bloomed. Pity those who languish at the far frontiers. Pity those who guard the mile-long fort at Huang-Hua Mountain. 1 - diễn khơi ngày ấy: từ ngày cách xa nhau 2 - tiền sen: Dịch chữ "hà tiền" (hà: sen, tiền: đồng tiền), lá sen non nổi ở mặt nước như đồng tiền 3 - Hoàng Hoa thú: lính thú đời xưa, tháng 9 đưa dến, tháng 9 năm sau đổi về. Tháng 9 là mùa hoa cúc nở, sắc vàng, cho nên gọi là "Hoàng Hoa thú". 25 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 153- Tình gia thất nào ai chẳng có 154- Kìa lão thân, khuê phụ nhớ thương (1) 155- Mẹ già phơ phất mái sương 156- Con thơ măng sữa, vả đương phù trì (2) Who’s there without thoughts of kin or family? They all miss their old parents or long for their young wives. Your mother’s hair now covered with frost. Your infant still feeds on mother’s milk and needs tender care. 157- Lòng lão thân buồn khi tựa cửa 158- Miệng hài nhi chờ bữa mớm cơm 159- Ngọt bùi thiếp đã hiếu nam (3) 160- Dạy con đèn sách thiếp làm phụ thân Mother’s heart filled with sadness, as she leans on the door, waiting for your coming home. Your child with open mouth waits to be fed at the dining table. I take care of your mother, acting as her son. And like a father, I teach your child to read. 1 - lão thân: (lão: già, thân: cha mẹ), cha mẹ già 2 - phù trì: che chở, giúp đỡ, nuôi nấng 3 - hiếu nam: người con trai hiếu thảo 26 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 7: Nhớ chàng trải mấy sương sao – thư họa VTP 27 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 161- Nay một thân nuôi già dạy trẻ 162- Nỗi quan hoài mang mể biết bao ! (1) 163- Nhớ chàng trải mấy sương sao (2) 164- Xuân từng đổi mới, Đông nào còn dư Alone, I support your mother and teach our child. Bearing heavy burdens, I long for you to be at my side. I miss you so much in these years of loneliness. Spring seasons had came and gone and winter’s fast approaching. 165- Kể năm đã ba tư cách diễn 166- Mối sầu thêm nghìn vạn ngổn ngang 167- Ước gì gần gũi tấc gang 168- Giãi niềm cay đắng để chàng tỏ hay It has been about four years since our parting. My sorrow has grown a thousand more jumbled threads. Wish that we are just a hand’s length from each other. Then I will tell you all the bitterness I have felt since your departure. (1) mang mể : đeo, mang (tiếng cổ, ít dùng) (2) sương sao: mấy năm 28 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 169- Thoa cung Hán thuở ngày xuất giá 170- Gương lầu Tần dấu đã soi chung (2) 171- Cậy ai mà gửi tới cùng ? 172- Để chàng thấu hết tấm lòng tương tư This hairpin from the Han palace, my marriage jewel. This mirror from the Ch’in dynasty that we’d looked in together. On whom can I depend to send them to you? And let you know how much I miss and long for you. 173- Nhẫn đeo tay mọi khi ngắm nghía 174- Ngọc cài đầu thuở bé vui tươi 175- Cậy ai mà gửi tới nơi 176- Để chàng trân trọng dấu người tương thân ? This ring I wear that I often admire, This beloved brooch of jade since the days of my joyful childhood, On whom can I depend to send them to you? So you can cherish these beloved keepsakes from the one you love. 1 – thoa cung Hán: thoa cài tóc quý ở trong cung nhà Hán. nhắc tích Hán Vũ Đế ban cho bà Triệu Tiệp Dư một cái thoa ngọc 2 – (Tần lâu kính): nhắc tích Tần Thủy Hoàng có cái gương lớn gọi là "chiếu đảm kính", soi thấy mật trong thân thể, biết được người nào có tà tâm 29 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 177- Trải mấy thu, tin đi tin lại 178- Tới xuân này tin hãy vắng không 179- Thấy nhạn, luống tưởng thư phong 180- Nghe hơi sương, sắm áo bông sẵn sàng These past few years, news traveled between us back and forth. But this spring, I haven’t heard any tidings of you. Seeing a swallow, I think it brings me your letter. Feeling frost coming, I prepare for you cotton-padded dresses for winter. 181- Gió tây nổi không đường hồng tiện (1) 182- Xót cõi ngoài tuyết quyến mưa sa 183- Màn mưa trướng tuyết xông pha 184- Nghĩ thêm lạnh lẽo kẻ ra cõi ngoài The west wind hinders the path of swallows’ flights. No tidings of you! But I can envision the life of a soldier. Living with a curtain of rain and a tent of snow. I think of you and feel your cold at the border. 1 – hồng tiện: (hồng: chim trống, nhạn: chim mái) chỉ sự tiện lợi của chim hồng đưa thư, giống như “tin nhạn”, chỉ về thư tín, tin tức 30 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 185- Đề chữ gấm, phong thôi lại mở 186- Gieo bói tiền tin dở còn ngờ (1) 187- Trời hôm tựa bóng ngẩn ngơ 188- Trăng khuya nương gối bơ phờ tóc mai My letter on brocade, for several times, I seal and unseal to re-read. I toss the oracle coins, and would not believe any bad fortune. At dusk, I’m alone, leaning on my forlorn shadow. The late night moon shines on my unkempt hair atop the disheveled pillow. 189- Há như ai, hồn say bóng lẫn 190- Bỗng thơ thơ thẩn thẩn hư không 191- Trâm cài, xiêm giắt thẹn thùng 192- Lệch làn tóc rối, lỏng vòng lưng eo Was my soul drunk or has my wits become addled? Feeling dazed, as if in a trance, my mind drifts and wanders. Blushing, I set my hairpin and put on a skirt. My hair disheveled, and my waistband loose. 1 – gieo bói tiền: gieo tiền trong mu rùa để xem bói. 31 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 193- Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước 194- Bức rèm thưa rủ thác đòi phen (1) 195- Ngoài rèm thước chẳng mách tin (2) 196- Trong rèm dường đã có đèn biết chăng ? On the lonesome terrace, I take a slow walk. Mindlessly, I often raise and drop the thin blinds. Outside the blinds, no magpie brings any news. Inside, perhaps the lamp understands my mind. 197- Đèn có biết, dường bằng chẳng biết 198- Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi 199- Buồn rầu nói chẳng nên lời 200- Hoa đèn kia với bóng người khá thương ! (3) The lamp may understand but its understanding useless. The anguish in my heart must be borne by me alone. A sorrow so poignant that takes away the utterance of words. Poor me with my lonely shadow by the lamp’s bright light. 1 – rủ thác: bỏ rèm xuống, cuốn lên; đòi phen: nhiều (bao) phen, nhiều lần 2 – thước: chim thước 3 – hoa đèn: từ chữ "đăng hoa" (đĩa đèn dầu xưa) 32 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 201- Gà eo óc gáy sương năm trống 202- Hoè phất phơ rủ bóng bốn bên 203- Khắc giờ đằng đẵng như niên 204- Mối sầu dằng dặc tựa miền bể xa Cocks crow noisily, announcing the night’s fifth watch. Sophora branches swaying in the wind, casting shadows all around. An hour of waiting seems like a year long. My sorrow is deep and immense like the blue sea. 205- Hương gượng đốt, hồn đà mê mải 206- Gương gượng soi, lệ lại chứa chan 207- Sắt cầm gượng gảy ngón đàn 208- Dây uyên kinh đứt, phím loan ngại chùng (1) Burning some incense, I’m enraptured by its scent. Looking in the mirror, tears stream down my face. I try to pluck the lute but I’m afraid to break the strings or disorient the frets. 1 - Dây uyên, phím loan: hai sợi dây đàn như đôi chim uyên ương, hai phím đàn như đôi chim loan phượng. Chinh phụ không muốn lên dây đàn, sợ đứt dây thành điềm xấu. 33 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 209- Lòng này gửi gió đông có tiện 210- Nghìn vàng xin gửi đến non Yên (1) 211- Non Yên dù chẳng tới miền 212- Nhớ chàng thăm thẳm đường lên bằng trời If the East Wind can send this heart, A thousand taels of gold I would pay to reach Smoky Mountain (2) Although Smoky Mountain cannot be reached, My longing for you is endlessly long like the path to Heaven. 213- Trời thăm thẳm xa vời khôn thấu 214- Nỗi nhớ chàng đau đáu nào xong 215- Cảnh buồn người thiết tha lòng 216- Cành cây sương đượm, tiếng trùng mưa phun Heaven so far away cannot fully understand just how much I miss you, and that my longing would never end. The branches of the trees are wet with evening dew. Sounds of insects humming in the misty rain. A sad nature scene that increases my grief as I think of you and what you have gone through. 1 – non Yên: Núi Yên Nhiên ở đất Mông Cổ. 2 – Mount Yên Nhiên (Smoky Mountain) in Mongolia. 34 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 217- Sương như búa bổ mòn gốc liễu 218- Tuyết dường cưa xẻ héo cành ngô 219- Giọt sương phủ bụi chim gù 220- Sâu tường kêu vẳng, chuông chùa nện khơi The frost like a hammer wears down the willows. The snow like a saw cutting down the plane trees’ withered boughs. Drops of dew cover the bushes of cooing birds. Wall-insects hum, and far-off pagoda bells toll. 221- Vài tiếng dế nguyệt soi trước ốc 222- Một hàng tiêu gió thốc ngoài hiên 223- Lá màn lay ngọn gió xuyên 224- Bóng hoa theo bóng nguyệt lên trước rèm In the front yard, crickets chirp under the moonlight. Outside the porch, the winds rustle banana trees. A sudden breeze stirs the window curtain slightly, On which the shadows of flowers slowly mount with the rising of the moon. 35 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 8: Biếng cầm kim,... – thư họa VTP 36 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 225- Hoa giãi nguyệt, nguyệt in một tấm 226- Nguyệt lồng hoa, hoa thắm từng bông 227- Nguyệt hoa, hoa nguyệt trùng trùng 228- Trước hoa, dưới nguyệt, trong lòng xiết đau The flowers enfold the silky threads of moonlight. The moon enfolds each flower and sets it glowing in the night. A beautiful play of moon and flowers, of flowers and moon. Before the flowers, beneath the moon, I am grieving deep inside. 229- Đâu xiết kể, muôn sầu nghìn não 230- Từ nữ công, phụ xảo đều nguôi 231- Biếng cầm kim, biếng đưa thoi 232- Oanh đôi thẹn dệt, bướm đôi ngại thùa How can I tell them all – the hundred griefs and thousand sadnesses. The feminine arts I have forsaken since. I’ve been disinclined to hold the sewing needle, I’ve been disinclined to move the loom shuttle. 37 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 233- Mặt biếng tô, miệng càng biếng nói 234- Sớm lại chiều, dòi dõi nương song 235- Nương song luống ngẩn ngơ lòng 236- Vắng chàng điểm phấn trang hồng với ai ? Pair of orioles or butterflies, I no longer embroider. I’m lazy to do face makeup, and lazier to converse. Morning to evening, I’m often found leaning against the window. Leaning against the window, with melancholy thoughts. Without you, for whom would I put on powder and rouge. 237- Biếng trang điểm, lòng người sầu tủi 238- Xót nỗi chàng, ngoài cõi trùng quan 239- Khác gì ả Chức, chị Hằng 240- Bến Ngân sùi sụt, cung trăng chốc mòng Disinclined to self-grooming for grief fills my heart. I grieve for you, living day by day at the remote frontier. I’m like the Moon Lady, pining in her cold palace on the moon. Or the Weaving Maid, sobbing by the shore of the Milky Way River. 38 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 9: Mượn hoa mượn rượu giải buồn – thư họa VTP 39 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 241- Sầu ôm nặng, hãy chồng làm gối 242- Buồn chứa đầy, hãy thổi làm cơm 243- Mượn hoa, mượn rượu giải buồn 244- Sầu làm rượu nhạt, muộn làm hoa ôi. Heaping grief on grief to form my pillow. A full store of sorrow to be my rice bowl. Seeking release of sorrow with flowers and wine. But sorrow makes good wine insipid, and lovely flowers appear wilted. 245- Gõ sanh ngọc mấy hồi không tiếng 246- Ôm đàn tranh mấy phím rời tay 247- Xót người hành dịch bấy nay (1) 248- Dặm xa mong mỏi hết đầy lại vơi I play the jade castanets but they make no tune. I hug the zither but have not the heart to play. I’m grieving for my love whose duty calls to the border. And pining for him from morning to night in an endless cycle. 1 – hành dịch: đi làm nghĩa vụ, đi lính 40 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 10: Vì chàng lệ thiếp nhỏ đôi – thư họa VTP 41 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 249- Ca quyên ghẹo, làm rơi nước mắt 250- Trống tiều khua, như đốt buồng gan 251- Võ vàng đổi khác dung nhan 252- Khuê ly mới biết tân toan dường này (1) A cuckoo’s teasing my heart with his love song, causing my tears to fall. The sounds of the woodcutter’s drumbeats seem to burn my insides. My looks have changed from lovely to drawn and pale. Only after a long parting, can a spouse know how bitter it can be. 253- Nếm chua cay tấm lòng mới tỏ 254- Chua cay này, há có vì ai ? 255- Vì chàng lệ thiếp nhỏ đôi 256- Vì chàng thân thiếp lẻ loi một bề After tasting bitterness, I gain clear understanding of my heart. I realize this bitterness that I feel is because of whom. Because of you, my love, that tears stream down my cheeks. Because of you, I am lying at night all alone. 1 - khuê ly: Xa cách nhau lâu ngày; tân toan: (tân: cay, toan: chua): nỗi chua cay 42 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 257- Thân thiếp chẳng gần kề dưới trướng 258- Lệ thiếp nào chút vướng bên khăn 259- Duy còn hồn mộng được gần 260- Đêm đêm thường đến Giang Tân tìm người Since my body not next to you in your tent’s bed, my tears cannot wet your headdress, even a little. Only in a dream, could I be at your side. Each night my spirit searches the places where you may be found. 261- Tìm chàng thuở Dương Đài lối cũ (1) 262- Gặp chàng nơi Tương Phố bến xưa (2) 263- Sum vầy mấy lúc tình cờ 264- Chẳng qua trên gối một giờ mộng Xuân I look for you at Mount Yang-tai (3) and find you at the bank of the Hsiao-hsiang River. (4) When fortunate chance brings us together, It’s an hour of love but only a spring night dream. 1 – Dương Đài: tên núi, nơi thần nữ Vu Sơn làm mây, làm mưa 2 – Tương Phố: bến sông Tiêu Tương 3 – Mount Yang-tai: where a goddess makes rain and clouds, and had a night love affair with a king. 4 - Hsiao-hsiang River: river symbolic of lovers’ parting, longing, waiting for one another. 43 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 265- Giận thiếp thân lại không bằng mộng 266- Được gần chàng bến Lũng, thành Quan 267- Khi mơ những tiếc khi tàn 268- Tình trong giấc mộng, muôn vàn cũng không ! Angry at myself that I am not the equal of a dream. In a dream, I can meet you at the shore of Lũng River or the ancient Thanh-quan fortress. On waking up, I regret that the dream has ended. But love in a dream, however much, is still just emptiness. 269- Duy có một tấm lòng chẳng dứt 270- Vốn theo chàng giờ khắc nào nguôi 271- Lòng theo song chửa thấy người 272- Lên cao mấy lúc trông vời bánh xe Only this heart cannot be separated from you, my love. It follows you constantly each minute without repose. It follows you, but you are not within sight. Many times, I have climbed up to places of great height, hoping to catch a glimpse of you in your carriage from afar. 44 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 273- Trông bến Nam, bãi che mặt nước 274- Cỏ biếc um, dâu mướt ngàn xanh 275- Nhà thôn mấy xóm chông chênh 276- Một đàn cò đậu trước ghềnh chiều hôm Looking southwards to the lowlands by the water, I see verdant green grass and lustrous green mulberry fields. Here and there, a few hamlets with straw-thatched huts. A flock of white storks by the rocky evening shore. 277- Trông đường Bắc, đôi chòm quán khách 278- Rườm rà xanh cây ngất núi non 279- Lúa thành thoi thóp bên cồn 280- Nghe thôi địch ngọc véo von bên lầu Looking northwards to the highlands, I see a few scattered lodging inns, a forest of trees on the blue-green hills, and near the rampart, uncultivated rice plants grow languidly. From an upper story comes a haunting flute melody. 45 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 281- Non Đông thấy lá hầu chất đống 282- Trĩ xập xoè, mai cũng bẻ bai 283- Khói mù nghi ngút ngàn khơi 284- Con chim bạt gió lạc loài kêu thương On the eastern mountains, I see heaps and heaps of leaves. Pheasants flutter, plum branches swaying in the wind. A blanket of thick mists hangs over the woods. A wind-blown bird, separated from its flock, makes piteous cries. 285- Lũng Tây thấy nước dường uốn khúc 286- Nhạn liệng không, sóng giục thuyền câu 287- Ngàn thông chen chúc khóm lau 288- Cách ghềnh thấp thoáng người đâu đi về Westwards, the Lũng-tây River makes several turns and twists. Swallows gliding in the sky and far below, on the waters, fishermen’s boats thrusted by the waves. Bushes of reeds jostle with a forest of pine. Across the stream, someone’s heading home. 46 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 289- Trông bốn bề chân trời mặt đất 290- Lên xuống lầu thấm thoát đòi phen 291- Lớp mây ngừng mắt ngại nhìn 292- Biết đâu chinh chiến là miền Ngọc quan ? (1) Looking all around the four directions, searching the earth and the far sky horizon. I often ascend the high tower to gaze afar, but thick layer of clouds hinder my view. Oh, where is Jade Gate Pass, the soldiers at war’s battlefield. 293- Gậy rút đất dễ khôn học chước (2) 294- Khăn gieo cầu nào được thấy tiên (3) 295- Lòng này hóa đá cũng nên 296- E không lệ ngọc mà lên trông lầu How could I get the earth-shrinking stick, or obtain that magic scarf to create a bridge. This heart of mine may turn into stone eventually, leaving me no jade tears at the tower. 1 - Ngọc quan: tức Ngọc Môn quan, tên một cửa ải, nơi giáp giới xứ Tây Vực 2 - gậy rút đất: gậy có phép thần có thể thu ngắn nhiều dặm đường dài vào một bước chân. 3. Thôi sinh học được phép tàng hình, lẻn vào cung chơi, bị đạo sĩ đuổi bắt. Chàng chạy về núi, còn cách con sông, vợ chàng là tiên nữ ném cái khăn biến thành câu cầu ngũ sắc cho chàng chạy qua. 47 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 11: Hướng dương lòng thiếp như hoa – thư họa VTP 48 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 297- Lúc ngảnh lại ngắm màu dương liễu (1) 298- Thà khuyên chàng đừng chịu tước phong 299- Chẳng hay muôn dặm ruổi giong 300- Lòng chàng có cũng như lòng thiếp chăng ? When turning to admire the luxuriant greenness of willows, I wish that I had given you advice not to seek glory and power, nor to accept the king’s bestowal of the high rank of a noble. I wonder if thousands of miles away on the road, does your heart share the same sentiments and feelings as mine? 301- Lòng chàng ví cũng bằng như thế 302- Lòng thiếp đâu dám nghĩ gần xa 303- Hướng dương lòng thiếp như hoa 304- Lòng chàng lẩn thẩn e tà bóng dương If only your heart would be like that, then strange thoughts wouldn’t live in my mind. My heart’s like a flower turned towards the sun. But your wandering heart makes me dread the sun will set. 1 - dịch hai câu thơ trong bài Khuê oán của Vương Xương Linh thời nhà Đường: Hốt kiến mạch đầu dương liễu sắc / Hối giao phu tế mịch phong hầu. 49 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 305- Bóng dương để hoa vàng chẳng đoái 306- Hoa để vàng bởi tại bóng dương 307- Hoa vàng hoa rụng quanh tường 308- Trải xem hoa rụng đêm sương mấy lần The sun neglects its flowers and let them turn a pallid yellow. The flowers are pallid yellow for lack of warm light from the sun. The fading flowers drop their petals by the wall. On several dewy nights, I have seen them dropping to the ground. 309- Chồi lan nọ trước sân đã hái 310- Ngọn tần kia bên bãi đưa hương 311- Sửa xiêm dạo bước tiền đường 312- Ngửa trông xem vẻ thiên chương thẫn thờ (1) Orchid flowers in the front yard had been plucked. Beyond the riverbank, the basil leaves exhale their sweet fragrance. I arrange my dress and take a stroll before the house. With a languid heart, I raise my eyes to the night sky. 1 – thiên chương: các vẻ trên trời, như: tinh tú, nhật, nguyệt. 50 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 313- Bóng Ngân Hà khi mờ khi tỏ 314- Độ Khuê triền buổi có buổi không (1) 315- Thức mây đòi lúc nhạt hồng 316- Chuôi sao Bắc Đẩu thôi Đông lại Đoài I watch the Milky Way River now gleaming, now dimming its lights. The K’uei star appears on some day and disappear on another. The clouds now glowing pink, now turning pale gray. The Big Dipper’s handle shifts from east to west in a periodic cycle. 317- Mặt trăng tỏ thường soi bên gối 318- Bừng mắt trông sương gội cành khô 319- Lạnh lùng thay, bấy nhiêu Thu 320- Gió may hiu hắt trên đầu tường vôi The bright moon often shines on my pillow. Wakened at night, I watch the dew drenching the withered branches. How cold I am these long lonely years. The autumn wind creeps over the lime wall. 1 – khuê triền: góc độ đi của sao Khuê 51 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 321- Một năm một nhạt mùi son phấn 322- Trượng phu còn thơ thẩn miền khơi 323- Xưa sao hình ảnh chẳng rời 324- Bây giờ nỡ để cách vời Sâm Thương (1) My looks fade as each year goes by. But my husband is still wandering in distant places. Before, we were joined like body and its shadow. But now, we’re so far apart like the Evening and Morning Star. 325- Chàng ruổi ngựa dặm trường mây phủ 326- Thiếp dạo hài lầu cũ rêu in 327- Gió Xuân ngày một vắng tin 328- Khá thương lỡ hết mấy phen lương thì (2) While you are galloping your horse on the cloud-covered trail, my sandals’re treading the moss on the old familar lane. Day after day, the spring wind brings no news. It’s a pity to waste these warm and pleasant seasons. 1 - Sâm, Thương: tên 2 ngôi sao. sao Sâm (sao Hôm) nhìn thấy vào buổi chiều ở hướng tây lúc mặt trời sắp lặn. Sao Thương (còn gọi là sao Mai) nhìn thấy ở hướng đông, lúc trời gần sáng. Một ngôi hiện ra thì một ngôi lặn đi, không cùng trông thấy nhau. Ý nói sự ly biệt. 2 - lương thì: thời tươi đẹp 52 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 12: Thoi đưa ngày tháng ruổi mau – thư họa VTP 53 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 329- Xảy nhớ khi cành Diêu đóa Ngụy (1) 330- Trước gió xuân vàng tía sánh nhau 331- Nọ thì ả Chức chàng Ngâu 332- Tới trăng thu lại bắc cầu sang sông Remember the Yao and Wei clans’ yellow and crimson flowers. Side by side, they sway in the wind, joining their colors together. Even the Herdsboy and the Weaving Maid, on a full autumn moon, will cross the bridge over the Silver River to be with each other. 333- Thương một kẻ phòng không luống giữ 334- Thời tiết lành lầm lỡ đòi nau 335- Thoi đưa ngày tháng ruổi mau 336- Người đời thấm thoắt qua màu xuân xanh I grieve for the wife in her empty room. Her seasons of youth passed by in vain. Like a loom shuttle, the months and days go by quicky. A person’s life will soon pass the spring years. 1 - Diêu hoàng, Ngụy tử: nhà Diêu Sùng có hoa mẫu đơn vàng, nhà Ngụy Nhân Phổ có hoa mẫu đơn màu tím. 54 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 337- Xuân thu để giận quanh ở dạ 338- Hợp ly đành buồn quá khi vui 339- Oán sầu nhiều nỗi tơi bời 340- Vóc bồ liễu dễ ép nài chiều xuân In spring I sulk, in autumn I feel angry. There’s more parting sorrow than joy in being together. Grief and anger entangled my mind and heart. Not easy even for a beautiful woman to curb a man’s ambitions. 341- Kìa Văn Quân mỹ miều thuở trước (1) 342- E đến khi đầu bạc mà thương 343- Mặt hoa nọ gã Phan Lang (2) 344- Sợ khi mái tóc điểm sương cũng ngừng Recall Wen-chun, a famous beauty in the past. She was afraid that one day her hair would turn white. And there was P’an whose face’s beautiful like a flower. He was also afraid that one day his hair would turn white. 2 - Phan lang: người con trai tuấn tú đời Tấn, tên là Phan An, mỗi khi ra đường, con gái hay ghẹo, ném quả đầy xe. Hai điển tích Văn Quân và Phan lang ý nói: một ngày kia hai vợ chồng cùng già. 55 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 345- Nghĩ nhan sắc đương chừng hoa nở 346- Tiếc quang âm lần lữa gieo qua 347- Nghĩ mệnh bạc, tiếc niên hoa 348- Gái tơ mấy chốc xảy ra nạ giòng Thinking that my looks is in its blooming season, I regret that Time slips and slides by so quickly. Brooding over my thin fate, regretting the blossom years. A fresh young maiden will soon turrn into a sober middle-aged woman. 349- Gác nguyệt nọ mơ màng vẻ mặt 350- Lầu hoa kia phảng phất mùi hương 351- Trách trời sao để nhỡ nhàng 352- Thiếp rầu thiếp lại rầu chàng chẳng quên In the moonlit attic, I dream of your face. The flower-decked upper story still carries your scent. Blame Heaven to let the courses of our lives go awry. I grieve for me and also for you. 56 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 353- Chàng chẳng thấy chim uyên ở nội 354- Cũng dập dìu, chẳng vội phân trương 355- Chẳng xem chim yến trên rường 356- Bạc đầu không nỡ đôi đường rẽ nhau Do you not see a pair of mandarin ducks in the field? They are joyful together, and do not easily part from each other. Do you not see the swallows on the roof? Even in old age, they do not part from their mates. 357- Kìa loài sâu đôi đầu cùng cánh 358- Nọ loài chim chắp cánh cùng bay 359- Liễu, sen là thức cỏ cây 360- Đôi hoa cũng dính, đôi dây cũng liền See there the two insects lying close to each other, heads touching. There are pairs of birds flying together, flapping their wings in unison. The lotus and willow are but plants, yet there are coupled flowers and intermingled boughs. 57 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 13: Thiếp xin về kiếp sau này – thư họa VTP 58 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 361- Ấy loài vật tình duyên còn thế 362- Sao kiếp người nỡ để đấy đây ? 363- Thiếp xin về kiếp sau này 364- Như chim liền cánh, như cây liền cành Even plants and animals bind together in pairs. Why in the human world, lovers have to live apart from each other. I wish that in future lives: we would be like two birds that join their wings, or to be like two trees with boughs interwined. 365- Đành muôn kiếp chữ tình đã vậy 366- Theo kiếp này hơn thấy kiếp sau 367- Thiếp xin: "Chàng chớ bạc đầu 368- Thiếp thì giữ mãi lấy màu trẻ trung" Though our love will last for thousands of lives, I’d rather it not be the next one but this present life. Oh, how I wish that Time never turns your hair gray! And that I may forever keep the looks of youth! 59 Chinh Phụ Ngâm / Lament Song of a Soldier’s Wife - Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm – Vương Thanh 369- Xin: "làm bóng theo cùng chàng vậy, 370- "Chàng đi đâu cũng thấy thiếp bên 371- "Chàng nương vầng nhật, thiếp nguyền 372- "Mọi bề trung hiếu, thiếp xin vẹn tròn" Oh, if only I could be your shadow and follow you wherever you go. While you perform your duties for the king and the state, I vow to serve our parents with filial piety. 373- Lòng hứa quốc tựa son ngăn ngắt (1) 374- Sức tý dân dường sắt trơ trơ (2) 375- Máu Thuyền Vu, quắc Nhục Chi (3) 376- Ấy thì bữa uống, ấy thì bữa ăn With a true red heart, you serve your country. And defend the people with iron will and strength. The Chun-yu’s blood and the Jou-chi heads – they will be your meals and drinks. 1 - lòng hứa quốc: Một lòng giúp nước 2 - Sức tý dân: sức lực che chở dân chúng 3 - Thiền Vu: chúa Hung Nô; quắc: lỗ tai trái. Dâng đầu giặc ghi công chỉ cần xẻo lỗ tai trái đem về nộp 60