Chìa Khóa Để Trở Thành Người Đa Ngôn Ngữ - Hồ Thu Hương full prc pdf epub azw3 [Self Help]

"Chìa Khóa Để Trở Thành Người Đa Ngôn Ngữ - Hồ Thu Hương full prc pdf epub azw3 [Self Help] 🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Chìa Khóa Để Trở Thành Người Đa Ngôn Ngữ - Hồ Thu Hương full prc pdf epub azw3 [Self Help] Ebooks Nhóm Zalo chia_khoa Mục lục 1. Lời cảm ơn 2. Lời mở đầu 3. PHẦN 1: BẮT ĐẦU 4. ĐỊNH HÌNH 5. Bí quyết 1: Bạn không thể bắt đầu nếu thiếu niềm đam mê 6. Bí quyết 2: Cách chọn ngoại ngữ để học 7. Bí quyết 3: Chọn thời điểm bắt đầu học ngoại ngữ 8. LẬP LỘ TRÌNH 9. Bí quyết 4: Đặt ra mục tiêu học ngoại ngữ 10. Bí quyết 5: Liên kế hoạch học ngoại ngữ 11. Bí quyết 6: Đi từng bước một 12. Bí quyết 7: Cường độ học ngoại ngữ 13. NGUỒN TÀI LIỆU 14. Bí quyết 8: Phong cách học tập 15. Bí quyết 9: Chọn tài liệu học 16. Bí quyết 10: Luôn mang theo cuốn từ điển bên mình 17. Bí quyết 11: Học từ những người đi trước 18. THAY ĐỔI THÁI ĐỘ 19. Bí quyết 12: Loại bỏ cảm giác thiếu tự tin 20. Bí quyết 13: Chấp nhận mắc lỗi 21. Bí quyết 14: Thoát khỏi vùng an toàn 22. Bí quyết 15: Tìm kiếm và duy trì động lực 23. PHẦN 2: NÂNG CAO 24. TỪ VỰNG VÀ NGỮ PHÁP 25. Bí quyết 16: Bắt đầu bằng 100 từ thông dụng 26. Bí quyết 17: Những câu giao tiếp phổ biến 27. Bí quyết 18: Học từ mới bằng thuật ký ức 28. Bí quyết 19: Flashcard 29. Bí quyết 20: Học theo chủ đề/chuyên ngành 30. Bí quyết 21: Sử dụng ngay những từ mới học 31. Bí quyết 22: Google 32. Bí quyết 23: Góc nhỏ ngữ pháp 33. LUYỆN BỐN KỸ NĂNG 34. KỸ NĂNG 1: NGHE 35. Bí quyết 24: Kỹ năng lắng nghe 36. Bí quyết 25: Nghe bài hát và hát theo 37. Bí quyết 26: Nghe với phụ đề 38. KỸ NĂNG 2: NÓI 39. Bí quyết 27: Chọn cách phát âm của ai? 40. Bí quyết 28: Để phát âm chuẩn 41. Bí quyết 29: Phát âm chuẩn tên của người nước ngoài 42. Bí quyết 30: Ngữ điệu 43. Bí quyết 31: Để không "ậm à ậm ừ" 44. KỸ NĂNG 3: ĐỌC 45. Bí quyết 32: Bắt đầu đọc bằng những tài liệu đơn giản 46. Bí quyết 33: Cách đọc hiệu quả 47. Bí quyết 34: Đọc nhẩm thay vì đọc trong đầu 48. KỸ NĂNG 4: VIẾT 49. Bí quyết 35: Penpal 50. Bí quyết 36: Viết nhật ký 51. Bí quyết 37: Những cách khác để cải thiện kỹ năng viết 52. KỲ THI NGOẠI NGỮ 53. Bí quyết 38: Thời điểm lấy chứng chỉ 54. Bí quyết 39: Chọn chứng chỉ ngoại ngữ 55. Bí quyết 40: 10 quy tắc vàng để chuẩn bị cho kỳ thi 56. Bí quyết 41: Để đạt điểm cao trong kỳ thi 57. PHẦN 3: DUY TRÌ 58. ĐƯA NGOẠI NGỮ VÀO CUỘC SỐNG 59. Bí quyết 42: Sử dụng ngoại ngữ trong cuộc sống hằng ngày 60. Bí quyết 43: Tìm hiểu về văn hóa, lối sống 61. Bí quyết 44: Liên kết cách giao tiếp với văn hóa 62. Bí quyết 45: Học tục ngữ và thành ngữ 63. Bí quyết 46: Học ngoại ngữ qua ẩm thực 64. Bí quyết 47: Kết nối việc học ngoại ngữ với sở thích 65. Bí quyết 48: Biến thời gian rảnh rỗi thành các giờ học mini 66. Bí quyết 49: Tư duy ngôn ngữ 67. KẾT NỐI 68. Bí quyết 50: Tìm bạn đồng hành để cùng học ngoại ngữ 69. Bí quyết 51: Kết bạn với người nước ngoài 70. Bí quyết 52: Tham gia các mạng lưới quốc tế 71. Bí quyết 53: Làm việc và tham gia hoạt động tình nguyện bằng ngoại ngữ 72. Bí quyết 54: Các cơ hội ra nước ngoài 73. TRỞ THÀNH NGƯỜI ĐA NGÔN NGỮ 74. Bí quyết 55: Có nên học nhiều ngoại ngữ cùng lúc? 75. Bí quyết 56: Để học nhiều ngôn ngữ khác nhau mà không bị nhầm lẫn 76. Bí quyết 57: Trở thành một phiên bản mới với ngôn ngữ mới 77. Bí quyết 58: Đừng là "Pocho" 78. Lời khuyên của các chuyên gia nước ngoài 79. Vượt qua rào cản ngôn ngữ nhờ du lịch nước ngoài 80. Bí quyết học tiếng cấp tốc của người thành thạo 4 ngoại ngữ 81. Hãy thu hút tôi và tôi sẽ học được 82. Lời kết 83. Danh sách tài liệu tự học ngoại ngữ Cuốn sách này tôi xin gửi tặng các bạn, những công dân toàn cầu tương lai của Việt Nam. Hãy cố gắng học ngoại ngữ thật tốt để trở thành những người đa ngôn ngữ các bạn nhé! Tôi tin rằng điều này sẽ giúp cho bản thân các bạn và đất nước Việt Nam ngày càng phát triển, thành công trên con đường hội nhập. HỒ THU HƯƠNG Lời cảm ơn Xin chân thành cảm ơn các em: Võ Trí Tín, Phan Thị Thanh Thúy, Lương Huỳnh Trọng Nghĩa, Hiền Dương Ngọc Khánh, Nguyễn Thùy Dung, Lê Đình Tân An, Dương Đức Thiện và Lê Huyền Ẩn Linh đã đọc bản thảo, cho chị ý kiến và những gợi ý tuyệt vời. Xin cảm ơn cô Julie Fishman, chị Adina Laura Achim, anh Miguel Ángel Guillén Torres và bạn Daniela Dragomir đã chia sẻ những bí quyết học ngoại ngữ bổ ích cho độc giả của cuốn sách này. Lời mở đầu Sống tại “trái tim châu Âu” từ thuở bé nên tôi coi việc học ngoại ngữ là một điều tự nhiên và là một phần tất yếu của cuộc sống. Năm lên chín tuổi tôi đến Cộng hòa Séc sinh sống cùng mẹ và em trai, và đã có một khoảng thời gian chật vật để có thể sử dụng thứ ngôn ngữ phức tạp thuộc hệ ngữ tộc Slav và hòa nhập vào nền văn hóa bản địa mới lạ. Tôi vừa phải đấu tranh với từ vựng và ngữ pháp khó nhớ của tiếng Séc vừa phải học ngoại ngữ bắt buộc ở trường là tiếng Anh. Khi lên lớp bảy, tôi lại bắt đầu học ngoại ngữ bắt buộc thứ hai là tiếng Pháp. Lên đại học, tôi chọn học tiếng Tây Ban Nha chỉ vì tôi cảm thấy nó thật lãng mạn và đầy cảm xúc mà không hề biết rằng nó sẽ thay đổi hoàn toàn cuộc sống của tôi. Giờ đây, bốn ngoại ngữ hoàn toàn khác nhau đó không làm cho tôi bối rối. Phải chăng là vì tôi có “năng khiếu ngoại ngữ bẩm sinh”? Rất có thể, nhưng tôi cam đoan với bạn rằng không có năng khiếu bẩm sinh nào có thể giúp bạn nâng cao khả năng ngoại ngữ nếu bạn không chăm chỉ học hành một cách bền bỉ, kiên trì. Như cựu Tổng thống Hoa Kỳ Calvin Coolidge đã nói: “Không có gì trên thế giới này có thể thay thế được lòng kiên trì. Tài năng không thể, rất nhiều người có tài năng nhưng lại không thành công. Thiên tài không thể, vì thiên tài mà không được công nhận thì cũng chỉ là truyền thuyết. Giáo dục cũng không, khi mà cả thế giới này có quá nhiều người có học bị bỏ quên. Chỉ có lòng kiên trì và sự quyết tâm là có quyền lực tuyệt đối.” Đúng vậy, mỗi ngôn ngữ tôi học được đều nhờ vào những năm tháng miệt mài đèn sách và luyện tập. Bí quyết và cũng là lời khuyên đáng giá nhất mà tôi muốn gửi tới bạn qua cuốn sách này là: Luôn kết nối việc học tập với thực hành. Ở châu Âu, việc học các ngôn ngữ khác nhau đã trở thành một phần không thể tách rời trong cuộc sống của mỗi người. Vì những quốc gia châu Âu khá bé nhỏ và dễ dàng di chuyển từ nước này qua nước khác nên mọi người nhận thức được rằng họ cần học và sử dụng nhiều ngôn ngữ khác nhau để có thể tận dụng được hết các cơ hội đi xuyên biên giới. Ở các nước như Hà Lan, Bỉ hoặc Đức, bạn khó có thể tìm ra người không biết sử dụng một ngoại ngữ nào. Nhưng ngay cả khi bạn không sống ở châu Âu, việc sử dụng ngoại ngữ thành thạo là điều tất yếu trong thời đại toàn cầu hóa. Dưới đây, tôi sẽ liệt kê cho bạn một vài lợi ích từ việc học ngoại ngữ: SỬ DỤNG THÀNH THẠO NGOẠI NGỮ... Giúp bạn mở rộng và nâng cao cơ hội trong học tập, nghề nghiệp, cuộc sống cá nhân... Là một trong những kỹ năng cần thiết để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động ngày nay. Ngoại ngữ sẽ giúp bạn nâng cao lợi thế cạnh tranh khi xin việc làm. Không chỉ là một cách giao tiếp đơn giản giữa các nhóm người khác nhau mà còn là phương tiện để nâng cao tầm hiểu biết về lịch sử, văn hóa, tư duy và phong tục tập quán của các quốc gia khác. Giúp bạn thưởng thức các tác phẩm nghệ thuật, văn học từ ngôn ngữ gốc. Giảm bớt sự phân biệt chủng tộc và các định kiến. Làm cho người bản xứ ngạc nhiên và thích thú khi thấy bạn sử dụng ngôn ngữ của họ đồng thời giúp cho những mối quan hệ quốc tế được mở rộng, gắn bó hơn. Tránh được các vấn đề bất đồng ngôn ngữ như các nhân vật trong phim Lạc lối ở Tokyo1 hay Đám cưới tại Hy Lạp2. Cười nhiều hơn vì hiểu được nhiều câu chuyện phiếm. Có thêm sở thích và đam mê vì bạn được tiếp xúc với nhiều nền văn hóa khác nhau. Giúp bạn hiểu hơn về tiếng mẹ đẻ, về quê hương và đất nước mình. Mở rộng các mối quan hệ xã hội và có thêm nhiều bạn bè mới đầy thú vị. Là tiền đề để bạn học những ngôn ngữ khác dễ dàng hơn. Giúp bạn có trí nhớ sắc bén và ít bị đãng trí hơn những người chỉ sử dụng được một ngôn ngữ. Có tư duy tốt hơn, não bộ trở nên linh hoạt và nhạy bén hơn. Tạo điều kiện thuận lợi khi bạn muốn bước ra thế giới. Là một trong những yếu tố quan trọng giúp bạn trở thành “công dân toàn cầu”... 1 Tên tiếng Anh: Lost in Translation, là một bộ phim hài – chính kịch của Mỹ do Sofia Coppola viết kịch bản và đạo diễn, được sản xuất vào năm 2003. Bộ phim xoay quanh câu chuyện giữa một diễn viên hết thời và một cô gái vừa tốt nghiệp đại học vô tình nảy sinh tình cảm sau khi gặp nhau tại một khách sạn ở Tokyo. 2 Tên tiếng Anh: My Big Fat Greek Wedding, là một bộ phim hài – chính kịch của Mỹ do Joel Zwick làm đạo diễn, được sản xuất vào năm 2002. Bộ phim kể về mối quan hệ giữa một phụ nữ Mỹ gốc Hy Lạp với người đàn ông không phải người Hy Lạp và những bất đồng văn hóa, phong tục giữa họ khi làm đám cưới. Với những ích lợi kể trên, bạn còn chần chừ gì nữa mà chưa đầu tư thời gian cho việc học ngoại ngữ? Có thể vì bạn chưa biết cách lập kế hoạch học hiệu quả? Vì bạn chưa tìm được tài liệu thích hợp (trong vô vàn các tài liệu trên mạng và tại các cửa hàng sách)? Hay bạn cảm thấy tự ti? Bạn không thể nhớ các từ vựng khó học và những quy tắc ngữ pháp đáng ghét? Bốn kỹ năng nghe – nói – đọc – viết làm cho bạn đau đầu? Bạn cảm thấy không thể vượt qua kỳ thi ngoại ngữ? Bạn không biết cách đưa ngoại ngữ vào cuộc sống hằng ngày? Bạn lo sợ khi giao tiếp với người bản xứ? Hoặc bạn cảm thấy rằng trở thành người đa ngôn ngữ là một điều không thể vươn tới? Nếu bạn dám trả lời “Có” cho ít nhất một trong những câu hỏi trên, cuốn sách này sẽ mang tới những lời khuyên bổ ích cho bạn. Tôi đã sử dụng được năm ngôn ngữ khác nhau, hiện đang học ngôn ngữ thứ sáu là tiếng Trung và tôi tin rằng bạn cũng có thể làm được điều này. Trong phạm vi cuốn sách này, tôi sẽ giới thiệu những bí quyết tự học ngoại ngữ mà bạn cũng có thể áp dụng cho mình. Cuốn sách còn dành cho những người đam mê ngoại ngữ, muốn học ngoại ngữ nhưng chưa biết bắt đầu bằng cách nào, đặc biệt dành cho những người không thể hoặc không muốn tốn nhiều tiền bạc để theo học các lớp học ngoại ngữ. Thay vì tham gia một khóa học ngoại ngữ đắt tiền, bạn có thể đọc cuốn sách này để tham khảo những bí quyết tự học ngoại ngữ một cách hiệu quả. Xin lưu ý rằng cuốn sách không hướng dẫn cụ thể cách học một ngôn ngữ nhất định mà đưa ra các bí quyết học ngoại ngữ tổng quát. Những ví dụ và tài liệu được đề cập đến trong cuốn sách tập trung vào những ngôn ngữ phổ biến nhất hoặc những ngôn ngữ mà tôi sử dụng. Tôi tin rằng bạn có thể áp dụng những lời khuyên và bí quyết mà tôi đưa ra cho bất cứ ngôn ngữ nào. Trong những bí quyết của tôi, bạn sẽ thấy tôi nhắc tới rất nhiều nguồn tài liệu khác nhau. Mỗi người trong chúng ta có nhu cầu và cách học khác biệt, vậy nên thay vì nghiên cứu tất cả các tài liệu đề xuất, hãy thử nghiệm và chọn ra một hoặc một vài tài liệu bạn thấy phù hợp, hiệu quả để theo học. Trong cuốn sách này, bạn sẽ thấy những mã QR được đặt ở phần Bài tập sau mỗi Bí quyết. Những mã QR đó sẽ dẫn bạn đến các trang web hoặc nhóm Facebook để hoàn thành bài tập hoặc để tham khảo thêm thông tin. Để có thể quét mã QR, bạn hãy tải các ứng dụng điện thoại như QR Code Reader vào điện thoại. Tôi đã tạo ra nhóm HCX: Cộng đồng đa ngôn ngữ để các độc giả giao lưu, học hỏi và hỗ trợ lẫn nhau. Tôi cũng sẽ cố gắng trả lời tất cả bình luận của các bạn. Mời bạn tham gia vào nhóm và tích cực trao đổi trong quá trình đọc cuốn sách! 1 Cuốn sách này không chỉ để đọc và nâng cao tầm hiểu biết về ngoại ngữ mà tôi muốn bạn thực hiện ba điều sau với mỗi bí quyết mà tôi đưa ra: 1. Đọc và ghi chép lại những điều quan trọng, những điều bạn chưa biết vào một cuốn vở; 2. Thực hiện các bài tập ở cuối mỗi bí quyết; 3. Quét mã QR, tham gia bình luận với các độc giả khác và với tôi. Như tôi đã nói ở trên, hãy luôn gắn liền việc học tập với việc thực hành. Bạn đã sẵn sàng cầm chìa khóa để mở cánh cửa bước vào thế giới học ngoại ngữ chưa? Hãy bắt đầu cùng tôi nhé! Phần 1 Bắt đầu Định hình “Aller Anfang ist schwer.” “Vạn sự khởi đầu nan.” – Ngạn ngữ Đức Em hiện đang học Dược mà không biết nên học ngoại ngữ gì thì hợp. Em tính tự học tiếng Đức mà cũng không có nhiều thời gian để học. Em chưa biết gì về tiếng Đức hết nên cũng không hẳn là thích. (Phan Thị Kim Tuyền, TP. Hồ Chí Minh) Bí quyết 1Bạn không thể bắt đầu nếu thiếu niềm đam mê Bạn có biết? Trên thế giới3 có trên dưới 7.000 “ngôn ngữ sống”. 3 Ngôn ngữ vẫn đang được sử dụng trong giao tiếp hằng ngày. Trong tiếng Anh, ba bí quyết đưa chúng ta vươn tới thành công được bắt đầu bằng ba chữ P: Passion (niềm đam mê), Patience (sự kiên nhẫn) và Persistence (sự bền bỉ). Học ngoại ngữ tốn khá nhiều thời gian và công sức, đòi hỏi chúng ta có lòng kiên nhẫn và sự quyết tâm cao. Nếu không có niềm đam mê học ngoại ngữ, bạn sẽ không có đủ kiên nhẫn ngồi hàng trăm, hàng nghìn giờ để miệt mài học từ vựng, nghiên cứu ngữ pháp hoặc cố gắng phát âm chuẩn như người bản xứ. Đừng học thêm một ngôn ngữ mới chỉ để ra oai, để “bằng bạn bằng bè” hay để bắt kịp xu hướng. Bạn cần có lý do chính đáng. Hãy kết nối việc học ngoại ngữ với sở thích hay chuyên môn để bạn có những động cơ vững chắc và không bị mất động lực khi đi sâu vào ngoại ngữ. Bốn năm học tiểu học ở Việt Nam, tôi học tiếng Anh như một con vẹt để có điểm tốt ngoài ra tôi không có lý do khác để cải thiện tiếng Anh. Hồi đó, tôi đã không tìm ra niềm đam mê để học ngoại ngữ. Sau bốn năm học tiếng Anh chống chế, mặc dù tôi thường xuyên đạt được điểm cao nhưng khả năng tiếng Anh của tôi vẫn giậm chân tại chỗ. Có lẽ bạn nghĩ rằng một đứa trẻ cần nhiều hơn bốn năm để có thể tiếp thu được một ngôn ngữ mới. Nhưng thử nghĩ xem, có bao nhiêu phần trăm trong số những người xung quanh bạn sử dụng tiếng Anh thành thạo sau khi đã ra trường mặc dù họ đã cần cù học ngoại ngữ hơn 10 năm tại trường học? Ví dụ sau đây sẽ cho bạn thấy niềm đam mê có ảnh hưởng lớn tới việc học ngoại ngữ như thế nào. Tôi có một chuyến du học ngắn hạn ở Argentina vào năm tôi 21 tuổi, độ tuổi không còn là quá trẻ để bắt đầu học một ngôn ngữ mới. Trước khi đặt chân đến Buenos Aires, tôi đã học tiếng Tây Ban Nha căn bản trong ba học kỳ tại trường Đại học Kinh tế Praha. Nhưng việc học tiếng Tây Ban Nha trên lớp ba tiếng mỗi tuần không đủ để cho tôi tự tin giao tiếp với người bản địa. Thật may, vừa bước xuống sân bay quốc tế Ezeiza của Buenos Aires, tôi đã bị mê hoặc bởi nền văn hóa mới mẻ hiện ra trước mắt. Những ngày tiếp theo, tôi chìm trong niềm vui sướng ngây ngất với đất nước Mỹ Latinh mà tôi mới làm quen. Tôi bị mê hoặc bởi những hoạt động trên đường phố mỗi ngày, say sưa ngắm nhìn những cặp đôi đang nhảy vũ điệu tango4 cùng với biển người bất tận đổ đi tìm kiếm những món đồ thủ công cổ tại Hội chợ San Telmo được tổ chức vào Chủ nhật hằng tuần. Tôi ngồi trên bãi cỏ và chuyền tay cốc chè maté5 nóng hổi, đắng chát với những người bạn mà tôi mới quen. Ở Argentina không có khoảng cách giữa người với người, tất cả đều là mejores amigos (những người bạn tốt nhất) từ giây phút gặp gỡ đầu tiên. Tôi mong muốn được nói chuyện và hiểu những con người thú vị mà tôi được tiếp xúc hằng ngày. Tôi muốn tìm hiểu về những nét đặc sắc của nền văn hóa thú vị đang mở ra trước mắt. Cứ như vậy, cuộc sống ở Argentina đã khơi dậy niềm đam mê với ngôn ngữ của Evita Peron6, Carlos Gardel7 và Che Guevara8 trong trái tim tôi. Và chỉ sau sáu tháng học tập tại Argentina, tôi đã sử dụng được tiếng Tây Ban Nha một cách thành thạo và đạt điểm cao trong các môn học bằng tiếng Tây Ban Nha. Tôi khuyên bạn hãy tìm ra tình yêu với ngoại ngữ trước khi bắt tay vào học. 4 Tên một điệu nhảy kết hợp âm nhạc có nguồn gốc từ khu ngoại ô Buenos Aires, Argentina và Montevideo, Uruguay. 5 Maté (hoặc yerba maté) là một loại chè truyền thống ở Nam Mỹ có chứa caffein. Loại chè này được chế biến bằng cách ngâm lá chè yerba maté khô trong nước nóng hoặc lạnh, người uống có thể cho thêm đường và sữa. Maté đựng trong quả bầu khô (calabaza) và uống bằng ống hút bạc (bombilla). 6 Eva Perón (1919-1952), hay còn được biết đến với cái tên thân mật Evita, là người vợ thứ hai của Tổng thống Argentina Juan Perón. Bà được người dân Argentina ngưỡng mộ vì đã đấu tranh giành quyền bầu cử cho phụ nữ, đảm bảo lợi ích cho người lao động và thành lập các bệnh viện cũng như các trại mồ côi. 7 Carlos Gardel (1890-1935) là ca sĩ, nhạc sĩ và diễn viên người Argentina. Ông được mệnh danh là Vua Tango bởi những đóng góp và sức ảnh hưởng vào phong cách âm nhạc tango. 8 Ernesto Guevara de la Serna (1928-1967), được biết đến như “Che” Guevara, là một nhà cách mạng Mác-xít nổi tiếng người Argentina. Ông là một nhà lý thuyết quân sự, nhà lãnh đạo phong trào cách mạng Cuba cùng đội quân du kích. Ông được mệnh danh một huyền thoại, một biểu tượng toàn cầu với phong cách lãng mạn cách mạng. Học ngoại ngữ với niềm đam mê, bạn sẽ không có cảm giác mệt mỏi và chán nản mà ngược lại, bạn sẽ cảm thấy hạnh phúc mỗi khi đạt được một điều gì đó trong quá trình học tập của mình. Cảm giác vui sướng mỗi khi học được những từ vựng mới, viết xong một bài văn bằng ngoại ngữ hay giao tiếp lưu loát với người nước ngoài sẽ tạo động lực để bạn tiếp tục rèn luyện và nâng cao trình độ của mình. BÀI TẬP CHO BẠN Hãy viết ra 10 điều (sở thích) khiến bạn cảm thấy thích thú mỗi khi thực hiện chúng. Bên cạnh từng sở thích, hãy viết ra những ngoại ngữ mà bạn có cơ hội sử dụng. Cuối cùng, hãy viết ra những cách mà sở thích của bạn cho bạn khả năng sử dụng ngoại ngữ (ví dụ: nhảy tango - học tiếng Tây Ban Nha - giáo viên dạy nhảy là người Argentina). QUÉT MÃ QR: Bạn có vướng mắc khi tìm kiếm niềm đam mê có liên quan đến ngoại ngữ? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 1. 1 Bí quyết 2Cách chọn ngoại ngữ để học Bạn có biết? Tiếng Trung có 50.000 ký tự và bạn cần biết khoảng 2.000 ký tự để đọc được báo. Nếu bạn chưa biết bất cứ ngôn ngữ nào ngoài tiếng mẹ đẻ, tôi khuyên bạn nên bắt đầu bằng tiếng Anh vì sự phổ biến của ngôn ngữ này. Trong xã hội chúng ta đang sống, tiếng Anh được coi là một trong những “ngôn ngữ của thế giới” và là một trong sáu ngôn ngữ chính thức của Liên Hợp Quốc. Tiếng Anh là ngôn ngữ mẹ đẻ của hơn 375 triệu người và tổng số người nói tiếng Anh trên thế giới lên tới 1,5 tỷ. Tiếng Anh cũng là một yêu cầu khá phổ thông đối với nhiều vị trí công việc không chỉ tại các công ty đa quốc gia mà còn ở các công ty nội địa lớn – nhỏ. Thêm nữa, phần lớn các tài liệu trên mạng, ngay cả cho những khóa học ngoại ngữ khác, cũng được viết bằng tiếng Anh. Các tài liệu mà tôi sẽ giới thiệu với bạn trong cuốn sách này cũng không phải là ngoại lệ. Trong thời đại ngày nay không sử dụng được tiếng Anh là một hạn chế không đáng có ở các bạn trẻ. Nhưng nếu bạn đã nắm vững được tiếng Anh và muốn học thêm một ngôn ngữ khác, trước khi đưa ra quyết định tôi khuyên bạn nghiên cứu những dữ liệu sau đây: Số lượng người sử dụng và số lượng người đang học ngôn ngữ bạn có ý định học. Mức độ khó khăn của việc học ngôn ngữ đó đối với người nói tiếng Việt và những ngôn ngữ bạn am hiểu. Mức độ sử dụng ngôn ngữ đó trong cuộc sống hằng ngày. Xu hướng việc làm và số lượng công việc yêu cầu ngôn ngữ đó tại Việt Nam hoặc ở quốc gia bạn muốn định cư. Ba yếu tố để bạn chọn theo học một ngoại ngữ mới là: dựa theo sở thích, hoàn cảnh hoặc xu hướng của thời đại. Chọn một ngôn ngữ mới theo sở thích của bản thân là điều dễ nhất vì thường thì bạn sẽ tiếp thu nhanh chóng những điều bạn yêu thích hơn là những điều bạn không thích thú. Sở thích có thể đến từ văn hóa, nghệ thuật, con người... của đất nước sử dụng ngôn ngữ đó. Bạn cũng có thể chọn học ngôn ngữ mới dựa theo hoàn cảnh nhất định. Ví dụ như, nếu bạn đang có ý định trong tương lai sẽ đi du học châu Âu, bạn nên chọn học các ngôn ngữ phổ biến ở châu Âu như tiếng Đức hoặc Pháp, hoặc học ngôn ngữ của đất nước bạn có khả năng sẽ đi du học. Cũng có thể bạn chọn học một ngôn ngữ vì nửa kia của mình. Theo kinh nghiệm của tôi thì việc sử dụng ngoại ngữ với người chúng ta yêu thương hoặc với người chúng ta giao tiếp thường xuyên có hiệu quả rất lớn. Nếu không xuất phát từ sở thích và hoàn cảnh, hãy chọn ngôn ngữ cho bạn nhiều khả năng sử dụng nhất. Hãy nghiên cứu xem những ngôn ngữ nào có nhiều người sử dụng. Nếu bạn muốn sử dụng một ngôn ngữ để tìm kiếm việc làm, hãy kiểm tra xem những quốc gia nào đang đầu tư vào Việt Nam nhiều và có khuynh hướng đi lên. Chẳng hạn như trong năm 2016, top 5 quốc gia đầu tư vào Việt Nam nhiều nhất bao gồm: Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, Trung Quốc và Đài Loan. Như vậy, nếu thành thạo tiếng Hàn, Nhật, Anh hoặc Trung bạn sẽ cho mình cơ hội tìm việc trong các công ty đến từ các quốc gia kể trên khi họ phát triển hoạt động ở Việt Nam. BÀI TẬP CHO BẠN Hãy lập danh sách những ngoại ngữ bạn đang muốn học. Sau đó, hãy viết ra những lý do bạn nên học ngôn ngữ đó theo ba tiêu chí là: sở thích, hoàn cảnh và xu hướng của thời đại. Ngoại ngữ nào có nhiều lý do để bạn học nhất? QUÉT MÃ QR: Bạn có vướng mắc khi chọn ngôn ngữ để học? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 2. 1 Bí quyết 3Chọn thời điểm bắt đầu học ngoại ngữ Bạn có biết? Từ có nhiều nghĩa nhất trong tiếng Anh là từ “set”, với 430 nghĩa được liệt kê trong ấn bản thứ hai của Từ điển Anh ngữ Oxford, xuất bản năm 1989. Trong tiếng Hindi và Urdu, từ “कल” (kal) có nghĩa là “ngày mai” nhưng cũng đồng thời có nghĩa là “hôm qua”. Theo người Ấn Độ, thời gian là một thể liên tục đi tiếp trong các chu kỳ vô hạn. Hôm qua xác định hướng đi của ngày hôm nay và ngày mai, ngày mai sẽ xác định hướng đi cho “ngày hôm qua” trong tương lai. Vậy nên từ vẫn được giữ nguyên, chỉ biến đổi thì của động từ. Như vậy, nếu hôm qua xác định cho hôm nay và hôm nay xác định cho ngày mai thì không có thời điểm nào tốt để học ngoại ngữ hơn là ngay bây giờ. Ngày hôm qua không thể trở lại được nữa còn học từ ngày mai sẽ mất đi một ngày học ngoại ngữ của bạn. Khi bạn chọn được ngôn ngữ để theo học và biết được mục tiêu học ngoại ngữ của bản thân là lúc bạn có thể bắt tay vào học tập. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng bắt đầu học ngoại ngữ càng sớm, chúng ta càng dễ dàng tiếp thu và trở nên thông thạo trong thời gian sớm hơn. Khả năng tiếp thu những điều mới mẻ của con người giảm dần trong khi các trách nhiệm của chúng ta thường sẽ tăng dần theo năm tháng. Trong trường hợp của tôi, tôi cùng mẹ và em trai sang Cộng hòa Séc để sinh sống vào cùng thời điểm nhưng mẹ đã học tiếng Séc vất vả hơn hai chị em rất nhiều bởi vì với công việc bận rộn hằng ngày, mẹ không có nhiều thời gian rảnh hay năng lượng sau những giờ làm việc để học ngoại ngữ. Kết quả nghiên cứu của trường Đại học Washington, Hoa Kỳ cho thấy rằng học ngoại ngữ từ bé sẽ tăng khả năng phát âm chuẩn như người bản xứ, một điều không dễ đối với những người bắt đầu học ngoại ngữ khi đã trưởng thành. Nhận thức được điều này, các trường tiểu học ở châu Âu đã dạy ngoại ngữ cho học sinh từ rất sớm. Trong Hội nghị thượng đỉnh của Hội đồng châu Âu tại Barcelona vào năm 2002, các quốc gia thành viên đã đồng nhất kêu gọi “nâng cao khả năng nắm vững các kỹ năng cơ bản, đặc biệt bằng cách dạy ít nhất hai ngoại ngữ từ độ tuổi rất nhỏ”. Hiện nay, học sinh tại hơn 20 quốc gia thành viên Liên minh châu Âu bắt buộc phải học ngoại ngữ thứ hai ít nhất trong vòng một năm học. 2 Nhưng ngay cả khi bạn bắt đầu học ngoại ngữ muộn hơn thậm chí là sau khi đã ra trường, bạn cũng chớ nên nản chí! Có những người như Benny Lewis, người sáng lập trang web và là tác giả cuốn sách Fluent in 3 months, chỉ nói được một ngôn ngữ duy nhất là tiếng Anh khi tốt nghiệp đại học. Nhưng sau những năm tháng khổ luyện, hiện giờ anh đã có thể sử dụng được 10 ngôn ngữ một cách thành thạo. Có phụ huynh phân vân không biết có nên cho con học ngoại ngữ thứ hai khi vẫn chưa thành thạo ngoại ngữ thứ nhất (đa số là tiếng Anh) hay không. Tôi khuyên họ đừng sợ cho con học nhiều ngoại ngữ. Khi nhìn lại những năm tháng học tiểu học và trung học, tôi thấy hối tiếc vì không học nhiều ngoại ngữ bởi điều này có ảnh hưởng rất lớn tới cuộc sống về sau. Nếu được quay lại quãng thời gian đó, tôi sẽ học thêm nhiều ngoại ngữ hơn nữa. BÀI TẬP CHO BẠN Hãy viết ra giấy 5-10 lý do khiến bạn phải học một ngoại ngữ nào đó. Sau đó, hãy viết ra 5-10 thất bại nếu bạn không học ngoại ngữ đó. Hãy dán nó lên tường và lấy đó làm động lực để bắt đầu học ngoại ngữ. QUÉT MÃ QR: Bạn có vướng mắc về việc chọn thời điểm học ngoại ngữ? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 3. 1 Lập lộ trình “Petit à petit, l’oiseau fait son nid.” “Dần dần, con chim xây nên tổ của nó.” – Ngạn ngữ Pháp Mình hiện đang sử dụng rất tốt tiếng Anh nên muốn học thêm một ngoại ngữ khác. Mình đã từng học tiếng Đức một năm, tiếng Hàn đến trình độ trung cấp, tiếng Trung giao tiếp (vì mình đi du học tại Đài Loan một năm rưỡi). Mỗi thứ tiếng này mình đều biết một chút nhưng vì mình bận học hoặc đi làm nên không học liên tục được. Do đó thường lúc mới bắt đầu học thì mình học rất tốt và rất nhanh nhưng khi học đến trình độ trung cấp là mình bắt đầu đuối và muốn từ bỏ. Điều này thực sự phí phạm thời gian và công sức. Hiện tại mình đang tự học tiếng Pháp nhưng mình không chắc mình sẽ học được bao lâu. (Lê Huyền Trang, TP. Hồ Chí Minh) Bí quyết 4Đặt ra mục tiêu học ngoại ngữ Bạn có biết? Tất cả trẻ em ở Luxembourg đều phải học tiếng Luxembourg, Đức, Pháp và Anh. Ngoại ngữ chiếm hơn 50% thời gian học ở trường. Để đạt được mục đích của bản thân, việc xác định mục tiêu và động cơ rất quan trọng. Khi đã chọn được một ngôn ngữ mới để theo học, hãy vạch ra những mục tiêu để học ngôn ngữ đó. Có được những mục tiêu đúng đắn sẽ giúp bạn tìm ra cách học thích hợp và duy trì động lực học ngoại ngữ trong thời gian lâu dài. Có ba cách để bạn xác định và phân chia các mục tiêu của bản thân: 1. Cách thứ nhất, bạn chia những mục tiêu theo độ lớn nhỏ: Những mục tiêu lớn; Những mục tiêu nhỏ. Mục tiêu lớn là mục tiêu cuối cùng bạn muốn hướng tới còn những mục tiêu nhỏ sẽ giúp bạn đạt được mục tiêu lớn. Ví dụ như, nếu mục tiêu lớn của bạn là “có đủ vốn ngoại ngữ để theo học đại học ở nước ngoài” thì những mục tiêu nhỏ có thể là: “tự tin khi giao tiếp với người nước ngoài”, “đạt được IELTS 6.0”, “hiểu được chất giọng và tiếng lóng của người bản xứ”… 2. Cách thứ hai, bạn chia các mục tiêu theo những cột mốc thời gian ra thành: Những mục tiêu dài hạn; Những mục tiêu ngắn hạn. Ví dụ nếu mục tiêu cho ba năm nữa của bạn là “có đủ vốn ngoại ngữ để theo học đại học ở nước ngoài” thì bạn có thể chia những mục tiêu ngắn hạn theo cột mốc một năm, sáu tháng, một tháng, một tuần. Những mục tiêu ngắn hạn hợp lý sẽ giúp chúng ta dễ dàng đo lường và theo dõi mức độ hoàn thành chúng. Đó có thể đơn giản là: học 10 từ mới mỗi ngày, làm 10 bài tập trong mỗi buổi học hoặc giao tiếp với một người bản xứ trong mỗi tháng. Nếu bạn thường xuyên đạt được những mục tiêu ngắn đã đặt ra thì tôi tin rằng ba năm sau, bạn sẽ đạt được mục tiêu dài hạn của mình. 3. Cách thứ ba, bạn chia những mục tiêu ra thành loại như: Những mục tiêu liên quan tới sự nghiệp; Những mục tiêu liên quan tới sở thích; Những mục tiêu liên quan tới phát triển cá nhân; Những mục tiêu liên quan tới các mối quan hệ; … Ví dụ, những mục tiêu liên quan tới sự nghiệp có thể là: tìm được công việc ở nước ngoài, được thăng chức, giao tiếp thành thạo bằng ngoại ngữ với đối tác. Những mục tiêu liên quan tới sở thích: hát thành thạo các bài hát tiếng nước ngoài mà bạn yêu thích, đi du lịch bụi vòng quanh thế giới, xem phim nước ngoài phiên bản gốc. Những mục tiêu liên quan tới phát triển bản thân: tự tin khi giao tiếp với người bản địa, cải thiện trí nhớ, nắm bắt được cách thành công của người bản địa để học hỏi. Những mục tiêu liên quan tới các mối quan hệ: mở rộng mối quan hệ, cải thiện mối quan hệ với đồng nghiệp người bản địa, có bạn trai/gái người nước ngoài. Khi đã có những mục tiêu nhất định cho mình, đừng chỉ giữ chúng trong đầu hoặc trong cuốn vở ghi chép mà hãy cho mọi người xung quanh biết để họ có thể theo dõi và truyền động lực cho bạn. Bên cạnh việc nói chuyện với những người gần gũi, bạn có thể đăng trạng thái “Tôi đang học ngoại ngữ và tôi muốn đạt được… trong vòng…” lên trang Facebook, đăng vào những nhóm Facebook hoặc diễn đàn học ngoại ngữ (như nhóm HCX: Cộng đồng đa ngôn ngữ). Tâm lý con người là muốn giữ thể diện nên khi đã nói ra những tiêu chí của mình, họ sẽ có thêm động lực để hoàn thành chúng. BÀI TẬP CHO BẠN Hãy chọn một trong ba cách chia mục tiêu ở trên (theo độ lớn – nhỏ, theo những cột mốc thời gian hoặc theo thể loại) và viết ra những mục tiêu cụ thể cho bản thân trong việc học ngoại ngữ. Mục tiêu là điều bạn cần có trong đầu để luôn luôn hướng tới và không bị “đi trật đường ray”. Vậy nên, hãy treo chúng lên tường hoặc để ở một nơi bạn dễ nhìn thấy. QUÉT MÃ QR: Hãy viết “Tôi đang học tiếng... và tôi muốn đạt được... trong vòng...” và tham gia bình luận về Bí quyết 4. 1 Bí quyết 5Liên kế hoạch học ngoại ngữ Bạn có biết? Có 13 cách để phát âm chữ cái “o” trong tiếng Pháp. Như tác gia người Pháp Antoine de Saint-Exupéry9 đã nói “Một mục tiêu không có kế hoạch chỉ là một điều ước”, dù bạn quyết định học ngôn ngữ mới cho mục đích dài hạn (đi du học) hay mục đích ngắn hạn (đi du lịch), bạn cũng sẽ phải lên kế hoạch cho việc học tập của bản thân. Một trong những lý do khiến các khóa học ngoại ngữ ở trường học hay trung tâm lại cuốn hút hơn là việc tự học là vì họ dạy theo giáo trình hoàn chỉnh, đã được thử nghiệm và được cải thiện trong vòng nhiều năm. Nhưng nếu chọn tự học, bạn cũng đừng ngại với việc tự lên kế hoạch cho việc học ngoại ngữ của mình. Bạn nên dành thời gian để tìm kiếm và lập kế hoạch học tập trong thời gian đầu. Đổi lại, quá trình học sẽ dễ dàng hơn với một bảng kế hoạch cụ thể. 9 Antoine Marie Jean-Baptiste Roger de Saint-Exupéry (1900-1944), là một phi công, một nhà văn nổi tiếng người Pháp. Saint-Exupéry được biết tới nhiều nhất với kiệt tác văn học Le Petit Prince – Hoàng tử bé. Nắm được những thông tin sau sẽ giúp bạn lập ra kế hoạch học tập một cách hiệu quả: 1. Mục tiêu học ngoại ngữ (xem Bí quyết 2): Phương pháp học ngoại ngữ phụ thuộc rất nhiều vào các mục tiêu học tập của bạn. Ví dụ như, nếu bạn đặt ra mục tiêu học tiếng Pháp giao tiếp cho chuyến đi tham quan châu Âu vào mùa hè, bạn có thể tìm những khóa học tiếng Pháp cho người du lịch trên mạng (tìm trên Google bằng cụm từ khóa tìm kiếm: “French for tourists”). Trong quá trình chuẩn bị cho chuyến đi, hãy thử nghĩ ra các tình huống bạn có khả năng gặp phải. Lúc đó, bạn sẽ cần phải nói gì? Hãy mở Google Maps, tìm địa điểm bạn sẽ đến trong chuyến đi và thả “người hình mắc áo” màu vàng vào nơi bạn muốn khám phá để sử dụng Chế độ xem phố. Rồi bạn mở bài Aux Champs-Élysées của Joe Dassin trên YouTube và học lời bài hát. Còn gì có thể tạo ra không khí lãng mạn của Paris ngay tại nhà của bạn hơn thế được nhỉ? Nhưng nếu bạn đang bắt tay vào học một ngôn ngữ mới để đi du học thì bạn sẽ phải chuẩn bị một kế hoạch chi tiết để có thể nâng cao ngoại ngữ học thuật, phục vụ cho mục tiêu học tập ở nước ngoài. 2. Định vị bản thân: Biết được khả năng học ngoại ngữ của bạn đến đâu. Bạn có đủ động lực để tự học hay cần giáo viên? Bạn có thể chi trả bao nhiêu cho khóa học ngoại ngữ hoặc cho các kỳ thi ngoại ngữ?… 3. Thời gian học ngoại ngữ: Bạn có bao nhiêu tiếng trong ngày hoặc trong tuần để tập trung học ngoại ngữ? Thời gian lý tưởng nhất là bạn có thể dành một vài giờ đồng hồ mỗi ngày để tập trung học, nhất là khi bạn mới bắt đầu học ngôn ngữ mới. Việc học thường xuyên và không bị gián đoạn sẽ giúp bạn có được một nền tảng vững chắc. 4. Nguồn tài liệu học: Bạn sẽ sử dụng những tài liệu nào cho việc học ngoại ngữ của mình? Mời bạn tham khảo thêm trong Bí quyết 9, “Chọn tài liệu học”. Khi đã có những thông tin kể trên, bạn có thể bắt đầu lập ra kế hoạch cụ thể cho việc học ngoại ngữ dựa trên các mục tiêu đã đưa ra. Hãy viết ra những gì bạn sẽ làm trong mỗi buổi học một cách cụ thể nhất. Ví dụ bạn nên viết “9 giờ tối thứ Hai ngày 7/5/2018: Chương 2 trong Einfach Grammatik A1 bis B1: làm bài tập 1-4” thay vì “9 giờ tối thứ Hai ngày 7/5/2018: Luyện ngữ pháp”. 3 Trong quá trình thực hiện kế hoạch, hãy cố gắng làm theo bảng kế hoạch đã đặt ra. Hãy tập trung hoàn toàn vào việc học để không bị gián đoạn. Sau 45 phút hoặc 1 tiếng (số lượng thời gian trung bình của mỗi tiết học trên lớp), bạn nên nghỉ giải lao khoảng 5-15 phút trước khi tiếp tục học. Khả năng tập trung học một ngôn ngữ mới thường sẽ ngắn hơn khả năng tập trung trong tiếng mẹ đẻ. Vào mỗi ngày cuối tuần, hãy kiểm tra lại tiến độ học tập của mình và điều chỉnh kế hoạch cho tuần kế tiếp nếu bạn không hoàn thành kế hoạch của tuần. BÀI TẬP CHO BẠN Trước khi lập ra kế hoạch học ngoại ngữ, bạn cần nắm rõ mục tiêu học ngoại ngữ của mình, định vị được bản thân, biết được bạn có bao nhiêu thời gian cho việc học ngoại ngữ và bạn có những nguồn tài liệu học nào. Sau đó, hãy lập ra một bảng kế hoạch học ngoại ngữ dựa theo những lời khuyên kể trên. Sau mỗi tuần, kiểm tra lại tiến độ học tập và điều chỉnh kế hoạch cho tuần tiếp theo nếu cần. QUÉT MÃ QR: Bạn có vướng mắc khi thiết lập kế hoạch học ngoại ngữ? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 5. Bí quyết 6Đi từng bước một Bạn có biết? Hệ ngôn ngữ Khoisan được sử dụng ở Sa mạc Kalahari và Trung Tanzania có phụ âm “tặc lưỡi” khi phát âm. Khi bắt đầu học một ngôn ngữ mới, có thể trong đầu bạn đã hình dung ra bối cảnh lý tưởng là bạn sử dụng được ngôn ngữ đó một cách thành thạo ngay trong tương lai gần. Bạn mong ước có thể thoải mái tán gẫu bằng tiếng Anh với Taylor Swift10, bằng tiếng Ý với Andrea Bocelli11, bằng tiếng Bồ Đào Nha với Cristiano Ronaldo12 hay bằng tiếng Trung Quốc với Mã Vân13. Nhưng thật không may, thực tế lại không dễ dàng như trong trí tưởng tượng của bạn. Để có thể vươn lên một bậc cao hơn trong Khung tham chiếu trình độ ngoại ngữ chung châu Âu (CEFR – Common European Framework of Reference), bạn cần khoảng 200 tiếng học ngoại ngữ. Khung tham chiếu trình độ ngoại ngữ chung châu Âu CEFR đánh giá năng lực của người học ngoại ngữ dựa theo bốn kỹ năng là: nghe – nói – đọc – viết và chia trình độ của người học thành sáu mức là: A1, A2, B1, B2, C1 và C2. Như vậy, nếu muốn đạt được mức độ C2 với sự khởi điểm là A1, bạn sẽ cần học khoảng 1.800 giờ. Nếu chăm chỉ học hai tiếng mỗi ngày thì bạn sẽ cần khoảng hai năm rưỡi để có thể đạt được mức độ mơ ước. 10 Taylor Alison Swift (sinh năm 1989), là ca sĩ kiêm nhạc sĩ, sinh ra và lớn lên tại Wyomissing, Pennsylvania, Hoa Kỳ. Cô là một trong những nghệ sĩ bán đĩa chạy nhất mọi thời đại với hơn 40 triệu album và 130 triệu đĩa đơn kỹ thuật số đã được tiêu thụ. Cô xuất hiện trong danh sách “100 người ảnh hưởng nhất thế giới” của tạp chí Time (2010 và 2015); “Những người phụ nữ bội thu trong âm nhạc” (2011-2015), “100 người phụ nữ quyền lực nhất” (2015) và “Celebrity 100” (2016) của tạp chí Forbes. 11 Andrea Bocelli (sinh năm 1958), là một nam ca sĩ người Ý nổi tiếng với chất giọng nam cao. Ông bị tật bẩm sinh ở mắt và mù hoàn toàn năm 12 tuổi vì tai nạn. Số lượng album được bán ra trên toàn cầu của ông đã vượt mốc 70 triệu bản. Ngày 2 tháng 3 năm 2010, ông được ghi danh tại Đại lộ Danh vọng Hollywood vì những đóng góp của mình cho âm nhạc quốc tế. 12 Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro (sinh năm 1985), có biệt danh là “CR7”, là cầu thủ bóng đá người Bồ Đào Nha hiện đang thi đấu ở giải vô địch Tây Ban Nha cho câu lạc bộ Real Madrid. Ronaldo được đánh giá là một trong những cầu thủ xuất sắc nhất thế giới mọi thời đại. 13 Tên tiếng Anh là Jack Ma (sinh năm 1964), là tỷ phú, doanh nhân thương mại điện tử người Trung Quốc. Ông là người sáng lập và chủ tịch điều hành của Tập đoàn Alibaba, một tập đoàn thương mại điện tử. Ông là doanh nhân Trung Quốc đại lục đầu tiên xuất hiện trên trang bìa của tạp chí Forbes. Bảng năng lực các nhân của ALTE - Năng lực ngôn ngữ tổng quá 4 Bảng năng lực ngôn ngữ tổng quát của Hiệp hội Kiểm tra ngôn ngữ ở châu Âu (ALTE) dựa trên Khung tham chiếu trình độ ngoại ngữ chung châu Âu (CEFR). Nguồn: ALTE Nhưng bạn có đủ kiên nhẫn để luyện tập ngoại ngữ hằng ngày không? Trong thời gian đầu, có thể bạn cảm thấy thật sự hứng thú và muốn học từ vựng – ngữ pháp càng nhanh càng tốt. Bạn muốn nghiên cứu ngay tất cả các cuốn sách giáo khoa và tài liệu mà bạn đã chuẩn bị cho việc học của mình. Nhưng việc học nhồi nhét như vậy sẽ khiến bạn cảm thấy mệt mỏi và nhanh chóng rơi vào chán nản. Có nhiều người bỏ cuộc sau cuộc chạy nước rút quá nhanh. Bí quyết học ngoại ngữ là hãy học chậm nhưng chắc chắn và nhớ học thường xuyên, nhất là trong thời gian đầu. Hãy bỏ ra tầm 30 đến 40 phút mỗi ngày để hoàn toàn tập trung học thay vì học một vài tiếng nhưng với tâm trí bị xao nhãng. Đừng bỏ dở hay nghỉ giữa chừng vì lý do này hay lý do khác. Khi đã quen với việc học ngoại ngữ thường xuyên, bạn có thể tăng dần thời gian của một buổi học. Cách học này sẽ cho bạn nền tảng học ngoại ngữ bền vững và lâu dài. BÀI TẬP CHO BẠN Hãy tự thiết kế cho riêng mình một trò chơi nho nhỏ để theo dõi tiến độ học ngoại ngữ của mình. Ví dụ như trò “treo cổ”14 chẳng hạn. Hãy tính số ngày học ngoại ngữ trong vòng một tháng để xem “con người” của bạn sẽ có bao nhiêu nét vẽ. Ngày nào bạn không hoàn thành mục tiêu mình đã đề ra, hãy tự xóa một bộ phận trên hình vẽ. Ngược lại, mỗi khi bạn hoàn thành mục tiêu của một buổi học, hãy vẽ thêm một nét trên cơ thể “con người”. Sau một tháng khi nhìn lại “con người” của bạn trong hình vẽ, bạn sẽ biết được tiến độ của mình đang ở mức nào. QUÉT MÃ QR: Bạn có vướng mắc với việc vạch đường đi để cải thiện trình độ ngoại ngữ? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 6. 14 Là một trò chơi với bút và giấy theo kiểu đoán từ dựa vào số ký tự của từ đó, thường có hai người chơi với nhau. Người thứ nhất sẽ nghĩ một từ trong đầu và đưa ra số ký tự của từ đó dưới dạng một hàng gạch ngang, người thứ hai sẽ lần lượt đoán các chữ cái mà họ cho là có mặt trong từ, mỗi lần đoán đúng thì các gạch ngang tương ứng sẽ được thay bằng chữ cái đoán được, mỗi lần đoán sai thì “giá treo cổ” sẽ được vẽ thêm một nét của “người treo cổ”. Cuộc chơi kết thúc khi một từ được đoán đúng hoặc hình người treo cổ (gồm 6 nét, tương ứng 6 lần đoán sai) được hoàn tất. Bí quyết 7Cường độ học ngoại ngữ Bạn có biết Trong tiếng Tây Ban Nha, “Señor” là “ông, ngài” và “Señora” là “bà”. Ở México, khi con cái hư hoặc làm gì đó sai trái, bố mẹ gọi con là “Señor” hoặc “Señora”. Ngược lại, ở nhiều nơi tại Colombia, bố mẹ và con cái gọi nhau “Señor” hoặc “Señora” để thể hiện sự tôn trọng. Bạn A học tiếng Đức được một năm. Bạn B học tiếng Đức được hai năm. Vậy thời gian học tiếng Đức của bạn B có nhất thiết phải dài gấp đôi thời gian học tiếng Đức của bạn A không? Câu hỏi có vẻ như một bài toán dễ nhưng để có câu trả lời chính xác hơn bạn cần biết cường độ học tập của hai người. Nếu bạn A học tiếng Đức hai tiếng mỗi tuần trong vòng một năm còn bạn B chỉ học một tiếng mỗi tuần trong vòng hai năm thì thực tế, thời gian học tiếng Đức của hai người là bằng nhau. Nhưng vì cường độ học của bạn A lớn hơn bạn B nên có khả năng việc học tiếng Đức của bạn A có hiệu quả hơn bạn B. Học ngoại ngữ, đặc biệt là thời gian đầu, đòi hỏi chúng ta phải có sự tập trung và cường độ sử dụng cao. Nếu những lần học cách nhau khoảng thời gian quá dài, khả năng chúng ta quên những điều đã học sẽ rất cao. Nếu có thể, hãy dành một khoảng thời gian nhất định (như hai tuần, một tháng, nửa năm) để tập trung 100% vào việc học ngoại ngữ. Những khóa học với cường độ cao ở trong hoặc ngoài nước trong một khoảng thời gian ngắn, kèm theo những hoạt động đời sống thường ngày để củng cố ngoại ngữ sẽ có ích hơn là những khóa học dài hạn nhưng không được áp dụng ngoài giờ học. “Tôi có bằng đại học bốn năm chuyên ngành tiếng Anh”, “Tôi đã học tiếng Pháp trong vòng 10 năm”, “Tôi đã sống ở Nhật Bản hàng chục năm” không có ý nghĩa lớn nếu bạn không học ngoại ngữ với cường độ cao. Vì vậy, những người có bằng đại học chuyên ngành tiếng Anh, đã học tiếng Pháp trong vòng 10 năm hoặc đã sống ở Nhật Bản hàng chục năm mà vẫn chưa sử dụng thành thạo tiếng Anh, Pháp hay Nhật không phải là chuyện bất thường. BÀI TẬP CHO BẠN Để học ngoại ngữ một cách hiệu quả nhất, chúng ta cần học thường xuyên và với cường độ cao. Hãy chọn ra một khoảng thời gian (một tuần, một tháng, nửa năm...) mà bạn sẽ giảm bớt thời gian cho các hoạt động khác để có thể tập trung cho việc học ngoại ngữ. QUÉT MÃ QR: Bạn có vướng mắc về cường độ học ngoại ngữ của mình? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 7. NGUỒN TÀI LIỆU “塵も積もれば山となる” “Kiến tha lâu cũng đầy tổ.” – Ngạn ngữ Nhật Thành thật mà nói, em không phải là một người có trí thông minh ngôn ngữ bởi vì em học rất chậm, đặc biệt là tiếng Anh. Sau một thời gian dài nỗ lực “cày” tiếng Anh, em đã chạm đến một cấp độ nhất định, chính xác chính là sự phản xạ trong giao tiếp. Từ đây, em muốn học cao hơn nhưng càng lên cao càng có nhiều vấn đề phải giải quyết. Em nhận thấy đây cũng là vấn đề chung của rất nhiều người, đó chính là nguồn tài liệu. Em đang luyện IELTS mà phải nói là có quá nhiều bộ sách, quá nhiều mô hình luyện thi, học thuật. Đối với những người mới bắt đầu luyện hay tự luyện ở nhà thì việc chọn tài liệu quả thực là một điều quá khó. Khó ở chỗ, chọn bộ hay luyện thì thấy khó và không thấy tiến bộ nhiều, chọn bộ không hay thì lại thấy nản vì dễ... Tài liệu quả thật là không có thì cũng mệt mà có nhiều quá thì lại càng mệt hơn. (Võ Trí Tín, TP. Hồ Chí Minh) Bí quyết 8Phong cách học tập Bạn có biết? Esperanto là ngôn ngữ nhân tạo tập hợp nhiều điểm ưu việt của các ngôn ngữ châu Âu, được khoảng hai triệu người sử dụng. Esperanto không có một ngoại lệ nào (ví dụ như động từ bất quy tắc). Để có thể chọn nguồn tài liệu học ngoại ngữ thích hợp, bạn cần biết phương pháp học nào đem đến nhiều hiệu quả cho bạn nhất. Trong khi ở trường học, tất cả học sinh đều được nâng cao kiến thức bằng những phương pháp và giáo trình đồng bộ thì khi tự học ngoại ngữ, bạn có thể chủ động chọn ra phương pháp phù hợp cho bản thân. Có ba phương pháp học tập cơ bản dựa vào các giác quan, được viết tắt là VAKT (Visual – thị giác, Auditory – thính giác, Kinaesthetic – vận động/Tactile – xúc giác). Người có thiên hướng về thị giác lưu giữ thông tin trong trí nhớ tốt hơn khi nguồn thông tin được trình bày dưới dạng hình ảnh, video, đồ thị hay những cuốn sách. Người có thiên hướng về thính giác sẽ học rất tốt qua việc nghe âm thanh và nhạc. Người có xu hướng học qua hành động và xúc giác sẽ nhớ rất nhanh những gì họ học được qua những lần trải nghiệm, hoạt động và các trò chơi. Biết được mình hợp với phong cách học tập nào sẽ giúp bạn đẩy mạnh tiến độ học ngoại ngữ. Một số gợi ý cách học hiệu quả cho từng phong cách học tập: Visual – thị giác: 1. Gạch chân từ ngữ mới tùy theo một nguyên tắc nhất định (ví dụ như theo chủ đề, từ loại, độ khó…); 2. Vẽ tranh hoặc ký hiệu có liên quan tới từ bạn đang học; 3. Sắp xếp các từ vựng dựa theo chủ đề – việc này sẽ giúp bạn nhớ vị trí của từ; 4. Chơi các trò chơi học ngoại ngữ; 5. Xem phim bằng ngoại ngữ; 6. Sử dụng flashcard (thẻ từ vựng). Auditory – thính giác: 1. Đọc thầm hoặc đọc to những từ vựng hay đoạn văn bằng ngoại ngữ; 2. Nghe nhạc, nghe đĩa dạy ngoại ngữ, xem phim; 3. Nghe giáo viên và người khác nói chuyện, để ý đến cách phát âm của họ. Kinaesthetic – vận động/Tactile – xúc giác: 1. Học các kịch bản hội thoại dựa theo tình huống và diễn với bạn học (đi mua sắm, mua vé tàu…); 2. Sử dụng cử chỉ hoặc nét mặt để thể hiện cảm xúc khi nói chuyện bằng ngoại ngữ dựa theo cách làm của người bản xứ; 3. Nghe băng đĩa dạy ngoại ngữ khi chạy bộ hay làm một công việc khác; 4. Kết hợp việc học tập với một hoạt động bất kỳ mà không làm sao nhãng việc học của bạn (ví dụ như xem/nghe giảng khi dọn nhà, rửa bát…). BÀI TẬP CHO BẠN QUÉT MÃ QR: Hãy làm bài trắc nghiệm theo cách học tập VAKT để biết được phương pháp nào phù hợp nhất cho bạn. QUÉT MÃ QR: Bạn có vướng mắc gì trong việc chọn phương pháp học ngoại ngữ thích hợp? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 8. 1 Bí quyết 9Chọn tài liệu học Bạn có biết? Khối Liên minh châu Âu có 24 ngôn ngữ chính thức. Bên cạnh việc mua những cuốn giáo trình ngoại ngữ đắt tiền, bạn cũng có thể đến thư viện để mượn sách hoặc tìm kiếm tài liệu miễn phí trên mạng. Trước khi chọn một tài liệu cụ thể, hãy tìm kiếm thông tin, các bình luận và đánh giá của những người đã từng sử dụng các tài liệu đó. Hãy lướt qua ít nhất là bài học đầu tiên trong sách để kiểm tra xem tài liệu đó có dễ hiểu và hợp với bạn hay không (Tài liệu đó có kèm CD hay không? Tài liệu đó có nhiều bài tập hay không?…). Bạn cũng nên kiểm tra năm phát hành của những cuốn sách đó để biết chắc rằng tài liệu theo kịp xu hướng mới nhất. Các phần mềm học tập điện tử như edX hoặc Coursera cung cấp các khóa học ngoại ngữ miễn phí. Bạn cũng có thể chọn tài liệu học phù hợp cho từng kỹ năng: nghe – nói – đọc – viết. Tôi sẽ giới thiệu các tài liệu khác nhau trong danh sách dưới đây và trong phần cuối của cuốn sách, “Danh sách tài liệu tự học ngoại ngữ”. Điều quan trọng là bạn nên chọn một nguồn tài liệu học ngoại ngữ thích hợp nhất cho mỗi kỹ năng và quyết tâm học theo đó chứ không nên sử dụng nhiều tài liệu tương tự cùng lúc. Gợi ý tài liệu để nâng cao kỹ năng nghe: Một trong những tài liệu để học ngoại ngữ từ số 0 qua kỹ năng nghe hiệu quả nhất là các đĩa học ngoại ngữ củaPimsleur. Hiện giờ đã có tới 51 ngôn ngữ bạn có thể học bằng dòng đĩa Pimsleur nên hầu như sẽ có đĩa CD cho ngôn ngữ bạn đang hay sắp theo học. Cách dạy ngoại ngữ này được phát triển vào giữa thế kỷ 20 bởi giáo sư người Hoa Kỳ Paul Pimsleur. Trong mỗi bài học, bạn sẽ nhắc đi nhắc lại những câu giao tiếp đã được học từ trước trong khi tiếp tục học những câu giao tiếp mới, cho đến khi các câu giao tiếp được ghi nhớ lâu dài trong đầu bạn. Chồng tôi đang học tiếng Việt bằng đĩa Pimsleur và trong chuyến về thăm Việt Nam, anh đã sử dụng câu hỏi “Phố Tràng Tiền ở đâu?” học qua đĩa CD để tìm ra nơi ăn kem cốm đấy! Nghe các bản tin trên Euronews (một điều tuyệt vời ở Euronews là những bản tin của họ được phát bằng 13 ngôn ngữ của Liên minh châu Âu), BBC, CNN, Telemundo, TV5Monde hay trên các đài và kênh phổ biến của quốc gia với ngôn ngữ bạn đang học. Nghe các bài diễn thuyết trên TED. Mỗi bài diễn thuyết đều có phụ đề bằng tiếng Anh nên bạn có thể vừa đọc vừa nghe. Các bài diễn thuyết này cũng sẽ giúp bạn nâng cao kiến thức về nhiều lĩnh vực khác nhau. Theo dõi các vlogger nổi tiếng trên YouTube. Những vlogger yêu thích của tôi là: Community Channel của Natalie Trần (hài hước), Michelle Phan (về trang điểm), Sonia Gil (về du lịch), và Tai Lopez (truyền cảm hứng). Xem thêm phần “Luyện bốn kỹ năng – Kỹ năng 1: Nghe” và “Danh sách tài liệu tự học ngoại ngữ” trong sách này. Gợi ý tài liệu để nâng cao kỹ năng nói: Tài liệu và sách đàm thoại giúp bạn học cách nói chuyện lưu loát bằng ngoại ngữ. Xem thêm phần “Luyện bốn kỹ năng – Kỹ năng 2: Nói” và “Danh sách tài liệu tự học ngoại ngữ” trong sách này. Gợi ý tài liệu để nâng cao kỹ năng đọc: Hãy tìm kiếm những cuốn sách trong phiên bản gốc hoặc trong phiên bản dành cho người học ngoại ngữ tại thư viện hay nhà sách. Đặt mua tạp chí và báo giấy nước ngoài hoặc đọc báo điện tử nước ngoài (có những tạp chí dành riêng cho người đang học ngoại ngữ như Language Magazine…) Bạn có thể tìm đặt những tờ báo trên trang web chính thức, trên Amazon hoặc tại các địa điểm phát hành báo ở Việt Nam (nếu có). Bạn nên chọn các tờ báo và tạp chí chuyên về chủ đề bạn am hiểu hoặc cảm thấy thú vị. Theo dõi trang Facebook hoặc blog được viết bằng ngôn ngữ bạn đang học của những người bạn yêu thích hay ngưỡng mộ. Các trang blog yêu thích của tôi là: The Blonde Salad (về thời trang), Fluent In 3 Months (về việc học ngoại ngữ)… Xem thêm phần “Luyện bốn kỹ năng – Kỹ năng 3: Đọc” và “Danh sách tài liệu tự học ngoại ngữ” trong sách này. Gợi ý tài liệu để nâng cao kỹ năng viết: Tài liệu và sách ngữ pháp là một công cụ tham khảo hữu ích, cung cấp thông tin chi tiết về ngữ pháp và cách sử dụng từng khía cạnh của ngữ pháp. Một số cuốn sách bao gồm các bài tập để giúp bạn thực hành ngay lập tức. Tài liệu và sách tập hợp các bài tiểu luận giúp bạn viết luận văn bằng ngoại ngữ. Xem thêm phần “Luyện bốn kỹ năng – Kỹ năng 4: Viết” và “Danh sách tài liệu tự học ngoại ngữ” trong sách này. BÀI TẬP CHO BẠN Hãy tìm cho bản thân một tài liệu tốt và đầy đủ nhất cho từng kỹ năng học ngoại ngữ sau: từ vựng, ngữ pháp, nghe, nói, đọc, viết. Mỗi khi tìm thấy một bài viết hoặc trang web thú vị mà bạn muốn lưu lại để tìm kiếm sau này, trình duyệt web mà bạn đang sử dụng chắc chắn sẽ hỗ trợ lưu trữ (bookmark) và tạo thư mục lưu trữ. Hãy gom những trang web đó và lưu lại để tiện xem lại trong tương lai. Nếu sử dụng máy tính không thành thạo, với mỗi điều hay mình học được, hãy viết lại vào một cuốn vở đề tên “Các tài liệu hay”. QUÉT MÃ QR: Bạn có vướng mắc khi tìm tài liệu học ngoại ngữ? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 9. 1 Bí quyết 10Luôn mang theo cuốn từ điển bên mình Bạn có biết? Kinh Thánh đã được dịch ra 636 ngôn ngữ. Một phần bất kỳ của Kinh Thánh ít nhất đã được dịch ra 3.223 ngôn ngữ. Từ điển là kho báu cho người học ngoại ngữ. Tùy vào trình độ ngoại ngữ hiện tại của bạn để đưa ra lựa chọn: từ điển bằng hình ảnh dành cho người mới học hoặc trẻ em, từ điển song ngữ (ví dụ: Anh – Việt, Việt – Anh, Đức – Việt, Việt – Đức…) dành cho mọi người hoặc từ điển đơn ngữ (ví dụ: Hàn Quốc – Hàn Quốc, Pháp – Pháp…) dành cho người có trình độ ngoại ngữ từ trung cấp trở lên. Trong các cuốn từ điển thường có danh sách những từ viết tắt được sử dụng, hãy đọc để biết được ý nghĩa của những từ viết tắt đó. Luôn mang từ điển theo người sẽ rất tiện cho việc tra từ mới mỗi khi cần thiết. Nếu không muốn cầm cuốn từ điển dày hàng trăm trang theo người, bạn có những lựa chọn thay thế như sau: 1. Từ điển từ vựng bỏ túi, du lịch, sách cụm từ, sách từ vựng chuyên đề tùy theo nhu cầu của bạn. 2. Tải ứng dụng tra từ vựng trên điện thoại thông minh để có thể sử dụng khi cần. Google Translate: Không chỉ là kho báu của những ai đang học ngoại ngữ, đây còn là trợ lý đắc lực cho những cuộc hẹn hò đa quốc gia. Ở Argentina, tôi đã nghe câu chuyện tình thú vị về một cặp đôi mà anh chàng là người Đức còn cô gái là người Chile. Thời gian đầu khi mới gặp nhau, cô gái không biết nói tiếng Anh còn chàng trai mới đang học tiếng Tây Ban Nha. Họ đã phải sử dụng Google Translate để có thể hiểu được nhau! Ứng dụng (và trang web) này sẽ giúp bạn dịch từ, cả câu hoặc những đoạn dài giữa các ngôn ngữ khác biệt. Trong một tình huống khi làm việc, tôi đã phải nói chuyện với một người Indonesia bằng tiếng Indonesia được dịch trên Google Translate vì người đó không biết tiếng Anh! Google Translate bao gồm cả cách phát âm nên tôi đã nghe cách họ phát âm rồi nhắc lại. Các chức năng này rất tiện cho những người mới học. Nhưng: Không phải lúc nào Google Translate cũng dịch đúng nghĩa. Nhiều từ có đa nghĩa và máy móc chưa đủ trình độ để phân biệt cũng như chọn ý nghĩa thích hợp. Để chắc chắn rằng từ/câu dịch ra từ tiếng Việt sang tiếng nước ngoài là chính xác, hãy kiểm tra bằng cách dịch ngược lại từ/câu đã được dịch sang tiếng Việt. Ý nghĩa có bị thay đổi không? Cách khác là bạn sao chép (copy) từ hoặc câu đã được dịch lên trang Google, cho vào trong ngoặc kép và ấn Search. Dựa theo số lượng kết quả tìm kiếm và chất lượng của các bài viết có sử dụng những từ/câu đó, bạn sẽ biết được là từ/câu đó đã được dịch đúng chưa. Việc kiểm tra cách dịch từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt dễ dàng hơn vì bạn sẽ biết ngay nếu cách dịch chưa đúng và nghĩa của từ/câu dịch ra sẽ lủng củng hoặc không hợp lý. Các ứng dụng điện thoại khác: Hãy chọn những ứng dụng có nhiều người sử dụng và đọc các trang đánh giá trên mạng để đảm bảo chất lượng tốt (xem thêm trong “Danh sách tài liệu tự học ngoại ngữ”). 3. Từ điển trực tuyến: Wordreference: Hiện có 18 ngôn ngữ được dịch từ tiếng Anh hoặc sang tiếng Anh, bao gồm những thông tin chi tiết về ngữ pháp, cách phát âm, các câu ví dụ và diễn đàn về các ngoại ngữ. Ectaco: Trang từ điển trực tuyến rất hay dành cho những người đam mê ngôn ngữ. Khi tìm một từ vựng, hệ thống sẽ đồng thời dịch từ đó ra 25 ngôn ngữ khác nhau! Logos dictionary: Cũng như Ectaco, trang này sẽ giúp bạn dịch từ vựng bạn tìm kiếm ra nhiều ngôn ngữ khác nhau. Wikipedia: Không hẳn là từ điển, Wikipedia là bách khoa toàn thư mở bằng nhiều loại ngôn ngữ, là một địa chỉ tin cậy và thông minh để bạn đối chiếu từ vựng từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác. Nhiều dịch giả sử dụng Wikipedia như tài liệu tham khảo để dịch từ/cụm từ/câu. BÀI TẬP CHO BẠN Hãy nhìn xung quanh bạn xem bạn đã biết cách gọi các đồ vật thông dụng trong ngôn ngữ nước ngoài chưa và tra từ điển 10 từ bạn không biết. Hãy tải một ứng dụng hỗ trợ tra từ điển vào điện thoại để luôn mang theo người. QUÉT MÃ QR: Bạn có vướng mắc khi tìm loại từ điển thích hợp? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 10. 1 Bí quyết 11Học từ những người đi trước Bạn có biết? Với 16 ngôn ngữ, Zimbabwe là quốc gia có nhiều ngôn ngữ chính thức nhất thế giới. Trong quá trình đọc, bạn sẽ thấy cuốn sách này có cả những lời khuyên về cách học ngoại ngữ hiệu quả từ nhiều chuyên gia trên khắp thế giới. Ngôn ngữ không phải là một môn học chỉ có lý thuyết, vậy nên hãy tìm cho mình những người thầy để học tập cách học của họ, đó có thể là giáo viên ngoại ngữ hay người sử dụng thành thạo ngôn ngữ bạn đang học. Tôi tin rằng học kinh nghiệm từ những người đi trước sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều. Bạn sẽ biết được bí quyết học ngoại ngữ đã được thử nghiệm, để không phạm phải sai lầm như những người đi trước. Trong mỗi lĩnh vực khác nhau của cuộc sống, tôi đều chọn cho mình một tấm gương để noi theo. Bạn có biết việc có một tấm gương đem đến sức mạnh thế nào không? Tấm gương là một minh chứng cho thấy bạn cũng có thể làm được điều bạn đang hướng tới: họ là nguồn động lực và cảm hứng để bạn không bỏ cuộc giữa chừng. Lợi thế của việc có một tấm gương sẽ tăng gấp bội nếu đó là một người mà bạn đã gặp và quen biết vì người đó có thể sẽ chỉ đường cho bạn. Đối với tôi, thần đồng trong việc học ngoại ngữ là Fernando de Testa, người có ba quốc tịch là México, Pháp và Hoa Kỳ. Với lợi thế là lớn lên trong một gia đình đa văn hóa (bố anh là người Pháp còn mẹ là người México) nên anh đã được tiếp xúc với ba ngôn ngữ là Anh, Pháp và Tây Ban Nha từ thuở bé. Không dừng lại ở đó, anh đã học thêm nhiều ngôn ngữ khác nhau như tiếng Đức, Ý, Bồ Đào Nha, Nga, Hà Lan, Séc và Ba Lan. Vậy là ở tuổi đôi mươi, anh đã sử dụng thành thạo 10 ngôn ngữ. Tôi đã gặp anh khi anh đang trong học kỳ trao đổi tại trường Đại học Kinh tế Praha ở Cộng hòa Séc và anh cũng đã làm một YouTube video đa ngôn ngữ dành riêng cho Hộ chiếu xanh đi quanh thế giới. Nếu quanh bạn không có ai truyền cho bạn cảm hứng học ngoại ngữ, tôi khuyên bạn nên tìm trên internet một tấm gương học ngoại ngữ mà bạn đang học, tìm hiểu xem họ đã học bằng cách nào, trong bao lâu và theo dõi họ trên các phương tiện truyền thông để mỗi khi nhìn thấy họ, bạn lại có thêm động lực để tiếp tục học. Tôi gợi ý cho bạn tên của một số nhân vật nổi tiếng trong lĩnh vực học ngoại ngữ mà bạn có thể theo dõi: Benny Lewis (tác giả của trang blog Fluent in 3 months), Sonia Gil (người đồng sáng lập phần mềm học ngôn ngữ kỹ thuật số Fluenz và vlogger du lịch trên Sonia Travels), Timothy Doner (sử dụng được hơn 20 ngôn ngữ, vlogger trên PolyglotPal) và Luca Lampariello(người sáng lập trang web The Polyglot Dream). Hãy thường xuyên theo dõi những người bạn ngưỡng mộ để biết cách họ cải thiện kỹ năng học ngoại ngữ và học hỏi bí quyết. BÀI TẬP CHO BẠN Hãy thử lướt blog hoặc vlog của những người đã hoặc đang học ngôn ngữ bạn theo học. Ai truyền cho bạn nhiều cảm hứng nhất? Hãy ấn nút Theo dõivà thường xuyên cập nhật thông tin, bài viết của họ. 1 QUÉT MÃ QR: Nghe Fernando di Testa nói 10 thứ tiếng trong đoạn video dành cho Hộ chiếu xanh đi quanh thế giới. QUÉT MÃ QR: Thần tượng trong việc học ngoại ngữ của bạn là ai? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 11. 1 Thay đổi thái độ “إن مفاتیح الأمور العزائم” “Sự quyết tâm là chìa khóa cho tất cả mọi thứ.” – Ngạn ngữ Ả Rập Em trì hoãn học tiếng Anh và tới giờ em thấy mình quá lưng chừng. Điều không may mắn với em là em không có người chỉ dẫn, em rút kinh nghiệm từ những quyết định không đúng của mình, em mất tiền và thời gian vào việc học trung tâm mà không nhận được là bao. Cho đến khi em ngộ ra một điều, nỗ lực là ở bản thân mới là thứ quan trọng. Đến giờ trình độ của em cũng chỉ là pre-intermediate. Em bỏ ra nhiều thời gian, công sức và tiền bạc nhưng sự nỗ lực ấy không được liên tục, bền bỉ nên kết quả là giậm chân tại chỗ. Nhiều khi em muốn mỗi ngày dành một chút thời gian cho tiếng Anh thôi nhưng em không thể cân bằng được thời gian. Đúng hơn là em nghĩ là em chưa đủ quyết tâm, chưa đủ kế hoạch, em mãi chần chừ và chờ đợi... đợi lên đại học, đợi lên thành phố, đợi học kỳ tới rảnh rang hơn và giờ là đợi tốt nghiệp ra trường. Em tha thiết hy vọng đây là lần chờ đợi cuối cùng, tháng Chín này em sẽ ra trường và đi học tiếng Anh trở lại. (Lê Huyền Ẩn Linh, TP. Hồ Chí Minh) Bí quyết 12Loại bỏ cảm giác thiếu tự tin Bạn có biết? Hoa Kỳ không có ngôn ngữ chính thức. Sự tự tin của người Hoa Kỳ đã đi vào huyền thoại. Người Hoa Kỳ tự do thể hiện bản thân ngay cả trong những lĩnh vực họ chưa hoàn toàn nắm bắt hay thành thạo. Có một câu nói đùa rằng, người Hoa Kỳ là những người duy nhất trên thế giới thích thú với việc giao tiếp bằng ngôn ngữ nước ngoài với trình độ dở tệ. Ngược lại, những người dân từ các quốc gia khác thường cần nắm chắc từ vựng, ngữ pháp và cách phát âm trước khi họ có thể tự tin giao tiếp với người bản địa. Trong việc học ngoại ngữ, tôi khuyên bạn nên học theo bí quyết của người Hoa Kỳ và sử dụng ngoại ngữ khi có thể, ngay cả khi bạn vẫn còn mắc nhiều lỗi. Hãy tận dụng mọi cơ hội để giao tiếp và nói chuyện với người nước ngoài. Nếu bạn cảm thấy chưa đủ tự tin để nói chuyện về những chủ đề phức tạp, bạn có thể bắt đầu bằng cách tạo ra môi trường sử dụng ngoại ngữ giúp bạn cảm thấy thoải mái nhất. Ví dụ như, rủ nhóm bạn nước ngoài đi hát karaoke, dạy họ nấu một món ăn Việt Nam, chơi thể thao hoặc làm bất cứ thứ gì bạn muốn. Bên cạnh đó, hãy cố gắng tham gia các hoạt động, sự kiện và cuộc thi bằng ngôn ngữ bạn đang học để mở rộng cơ hội nâng cao khả năng sử dụng ngoại ngữ. Bí quyết để tôi cải thiện tất cả kỹ năng là tham gia các hoạt động bắt buộc mình phải sử dụng kỹ năng đó. Trong những năm học trung học, tôi đã tham gia các cuộc thi giao tiếp bằng tiếng Anh và tiếng Pháp để cải thiện hai ngôn ngữ tôi đang theo học. Mặc dù hồi đó, tôi không tự tin giao tiếp do không đủ vốn từ vựng tiếng Anh và tiếng Pháp, tôi cũng không biết nhiều nguồn tài liệu học ngoại ngữ ngoài sách giáo khoa và sách ngoại ngữ mua ở hiệu sách. Nhưng tôi vẫn tích cực tham gia các kỳ thi đó vì biết rằng trải nghiệm và kinh nghiệm thực tế là thầy giáo đắc lực nhất trong quá trình học ngoại ngữ của tôi. Học ngoại ngữ cũng giống như bạn học lái xe hoặc học một nhạc cụ. Bạn có thể học thuộc lòng lý thuyết nhưng nếu không luyện tập thường xuyên, bạn sẽ không thể thành thạo. Có người học ngoại ngữ nghĩ rằng họ chỉ cần trả tiền cho những khóa học có chất lượng hoặc kiên trì học theo sách vở trong nhiều năm là họ sẽ thông thạo. Người khác lại chỉ muốn bắt đầu sử dụng ngoại ngữ khi biết chắc rằng mình sẽ không mắc lỗi. Nhưng nếu bạn không xóa bỏ cảm giác thiếu tự tin và ra khỏi bốn bức tường để thực hành ngay lập tức, bạn sẽ không thể nâng cao khả năng ngoại ngữ của mình một cách hiệu quả được. BÀI TẬP CHO BẠN Nhiều người luôn có cảm giác mình kém cỏi là do bạn đang so sánh mình với người khác. Đây là điều bạn không nên làm; thay vào đó, mỗi ngày hãy viết ba điều đã học được giúp bạn thông thạo ngoại ngữ. Bạn đã hiểu ý tôi rồi chứ? Hãy tự tin lên nếu phiên bản bạn của ngày hôm nay đã khá hơn phiên bản bạn ngày hôm qua. QUÉT MÃ QR: Bạn cần lời khuyên để xóa bỏ sự thiếu tự tin trong ngoại ngữ? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 12. 1 Bí quyết 13Chấp nhận mắc lỗi Bạn có biết? Papua New Guinea, một quốc gia ở Thái Bình Dương, có 850 ngôn ngữ. Khi bạn học ngoại ngữ, hãy cư xử như một đứa trẻ. Bạn còn nhớ hồi chập chững tập những bước đi đầu tiên, bạn đã bị ngã biết bao nhiêu lần không? Nhưng những cú ngã đó vẫn không khiến một đứa trẻ như bạn cảm thấy nản chí và bỏ cuộc. Nếu hồi đó, bạn bỏ cuộc vì những cú ngã thì giờ đây, bạn đã không thể bước đi vững vàng trên đôi chân của mình. Chuyện học ngoại ngữ cũng tương tự. Nếu bạn không mắc lỗi, vấp ngã và học tập từ những cú ngã của mình, bạn sẽ không thể tiến lên phía trước được. Hơn thế, việc mắc lỗi trong quá trình học ngoại ngữ là một dấu hiệu tốt, chứng minh rằng bạn đang cố gắng rất nhiều để sử dụng ngôn ngữ bạn theo học. Đừng sợ mắc lỗi chính tả, nói sai âm ngữ, nhớ nhầm từ hoặc nghe người nước ngoài nói mà không hiểu gì. Chớ bận tâm về những lời phán xét của người khác mà ngược lại, hãy nhờ mọi người xung quanh nhắc nhở mỗi khi bạn sai để bạn có thể nhận thức và sửa ngay. Bạn sẽ thấy mỗi lần mắc lỗi lại cho bạn một bài học vô cùng quý giá. Khi nghe nói về những người sử dụng ngoại ngữ thành thạo, có thể bạn nghĩ là họ có tài năng bẩm sinh nhưng thực tế, họ cũng chỉ như những vận động viên tham gia Đại hội thể thao Olympic. Họ là những người đã bỏ ra hàng trăm, hàng nghìn giờ đồng hồ để khổ luyện nhưng chúng ta lại chỉ nhìn thấy kết quả chứ không biết về những lần họ sử dụng sai ngữ pháp, phát âm không chuẩn khiến người bản xứ không hiểu hoặc những lần họ nghĩ một đằng nói một nẻo... Họ là những người không bỏ cuộc vì lỗi sai mà duy trì sự cố gắng trong quá trình cải thiện ngôn ngữ của mình. Mỗi khi nhận thức được chỗ sai (cách phát âm không chuẩn, từ vựng bị thiếu, đoạn văn bị sai chính tả…), hãy ghi lại bản đúng vào một cuốn vở để ghi nhớ. Đây là cách tôi đã dạy cho các học sinh tiếng Anh và tiếng Séc của mình: Tôi nhắc nhở họ thường xuyên ghi lại những chỗ sai rồi trong buổi học tiếp theo, tôi hỏi lại về những lỗi đó để kiểm tra xem họ có nhớ hay không. Sau khi nhắc lại những chỗ sai một vài lần như vậy, tôi đảm bảo rằng bạn sẽ ghi nhớ chúng một cách lâu dài. Những quốc gia phương Tây và nhất là các quốc gia Mỹ Latinh không có khái niệm về việc bị mất mặt nên khi mắc lỗi, họ có thể thoải mái chấp nhận lỗi lầm thậm chí còn nói đùa về lỗi của họ. Một số lỗi tôi mắc phải trong tiếng Tây Ban Nha (như sử dụng thừa mạo từ bất định hoặc dùng từ vựng của ngôn ngữ khác) đã trở thành những câu nói đùa giữa tôi và chồng. Cách này giúp tôi ghi nhớ những lỗi đã mắc phải và không bao giờ lặp lại chúng nữa. BÀI TẬP CHO BẠN Đừng trốn tránh những điểm sai mà hãy nhờ người khác chỉ dẫn và viết chúng ra giấy để ghi nhớ. Hãy nhờ những người xung quanh nhắc bạn mỗi khi bạn nói hoặc viết sai, đừng sợ bị mất mặt. QUÉT MÃ QR: Bạn có bí quyết gì để sửa lỗi khi sử dụng ngoại ngữ? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 13. 1 Bí quyết 14Thoát khỏi vùng an toàn Bạn có biết? Tiếng Basque15 là ngôn ngữ châu Âu duy nhất không thuộc hệ ngôn ngữ nào. Tiếng Basque được coi là ngôn ngữ khó học nhất thế giới. 15 Basque là lãnh thổ nằm giữa Pháp và Tây Ban Nha. Trong cuốn sách Hộ chiếu xanh đi quanh thế giới – Những bước để trở thành công dân toàn cầu16, các tác giả đã nhắc tới ba vùng thay đổi là vùng an toàn – vùng kéo dãn – vùng căng thẳng. Vùng an toàn bao gồm những hoạt động và tình huống quen thuộc, giúp bạn cảm thấy thoải mái, không bị lo âu nhưng chỉ khi thoát ra khỏi vùng an toàn, bạn mới học được nhiều điều mới mẻ. Chớ nên nhảy một bước lớn nếu bạn không muốn bị rơi vào vùng căng thẳng, nơi làm bạn bị áp lực đến nỗi không thể tiếp thu thêm điều gì mới. Học ngoại ngữ trên lớp là cách học trong vùng an toàn. Gặp một người sử dụng những ngôn ngữ bạn không hề biết là ví dụ cho tình huống khiến bạn bị rơi vào vùng căng thẳng. Tôi đã bị nhảy một bước quá lớn ra khỏi vùng an toàn của bản thân khi sang Buenos Aires, Argentina để du học một học kỳ. Hồi đó, tôi mới học được tiếng Tây Ban Nha cơ bản nhưng vẫn quyết định sang Argentina học tập vì nghĩ tôi có thể sử dụng ngôn ngữ quốc tế là tiếng Anh. Nhưng người Argentina không thành thạo tiếng Anh như tôi tưởng vì vậy tôi đã phải cấp tốc học tiếng Tây Ban Nha để giao tiếp và học tập được. 16 Alpha Books, NXB Thế Giới, 2016. Một khi bạn chấp nhận mắc lỗi và thoát ra khỏi vùng an toàn, bạn phải sẵn sàng đặt mình vào những tình huống có khả năng làm cho bạn bối rối, ngượng nghịu hay lo sợ. Bạn sẽ không cải thiện được ngoại ngữ nếu bạn không ra ngoài và có những trải nghiệm mới lạ ngoài vùng kiểm soát của bản thân. Ngồi ở nhà nhìn đống sách về ngoại ngữ, tham gia các khóa học ngoại ngữ đắt tiền chỉ để ngồi nghe giáo viên thuyết trình hoặc xem những video truyền cảm hứng từ những chuyên gia ngôn ngữ mà không rút ra bài học nào cho mình chỉ tốn thời gian và tiền bạc của bạn. Ngược lại, hãy dũng cảm nói chuyện với khách du lịch nước ngoài, thuyết trình trước những người lạ bằng tiếng Anh trong câu lạc bộ Toastmasters, tham gia những kỳ thi ngoại ngữ hay đăng ký tham dự các hội thảo quốc tế. Càng có nhiều kinh nghiệm, vùng an toàn của bạn sẽ càng được nới rộng và dần dần bạn sẽ cảm thấy thoải mái khi thực hiện những điều mà trước đây bạn không dám làm. BÀI TẬP CHO BẠN Hãy viết ra giấy năm điều khiến bạn sợ hãi hoặc thấy không thoải mái khi học ngoại ngữ. Đối với mỗi điều bạn ghi, hãy tìm ra ít nhất một cách để đối mặt và… cam kết thực hiện chúng! QUÉT MÃ QR: Điều gì khiến bạn cảm thấy lo âu trong việc sử dụng ngoại ngữ? Hãy cho mọi người biết về nỗi sợ hãi trong việc học ngoại ngữ mà bạn muốn vượt qua bằng cách tham gia bình luận về Bí quyết 14. Bí quyết 15Tìm kiếm và duy trì động lực Bạn có biết? Với 12 chữ cái, tiếng Rotokas17 có bảng chữ cái ít nhất thế giới. 17 Tiếng Rotokas được người Papua New Guinea sử dụng. Động lực ban đầu thì ai cũng có nhưng để duy trì nó trong thời gian dài cần có ý chí rất lớn. Có hai loại động lực luôn song hành thúc đẩy chúng ta trong bất cứ việc gì là: động lực nội tại và động lực ngoại sinh. Động lực ngoại sinh nằm ngoài vùng kiểm soát của bạn và sử dụng các phần thưởng để duy trì. Các ví dụ cho việc học ngoại ngữ có thể là điểm cao trong kỳ thi tiếng Anh, học bổng du học toàn phần DAAD ở Cộng hòa Liên bang Đức hoặc vị trí sử dụng đa ngôn ngữ tại Liên Hợp Quốc. Động lực ngoại sinh là nguồn động lực mạnh mẽ, giúp chúng ta không nản chí khi phải đầu tư một khoản thời gian và công sức lớn để nhận được thành quả theo mục tiêu đã đặt ra. Ví dụ, nếu bạn có ước mơ du học cao học tại Anh, trong tay bạn đã có thư chấp nhận với điều kiện là bạn phải đạt được IELTS từ 7.0 trở lên, bạn sẽ cố gắng thi một, hai… lần đến khi nào đạt được đủ điểm mới thôi. Nhưng nếu bạn ôn thi IELTS chỉ để đạt đủ điểm mà không có hứng thú với việc học tiếng Anh thì bạn đang bị thiếu động lực nội tại. Động lực ngoại sinh không thể duy được trì lâu dài nếu thiếu động lực nội tại. Động lực nội tại hiểu đơn giản là bạn thích thú với việc học ngoại ngữ và sự tiến bộ sau những buổi học tạo cho bạn năng lượng để tiếp tục học. Duy trì được động lực này là cách dễ dàng và bền vững nhất trong việc học ngoại ngữ. Cách tốt nhất để bạn có thể duy trì động lực học ngoại ngữ là kết nối việc học tập với sở thích của bản thân. Ví dụ như, nếu sở thích của bạn là nấu ăn thì bạn có thể học ngoại ngữ qua các trang dạy nấu ăn bằng ngôn ngữ bạn đang học. Trì hoãn là một trong những căn bệnh của cuộc sống và là kẻ thù của động lực. Với rất nhiều cám dỗ xung quanh, chỉ cần có tác động nhỏ là chúng ta quên mất kế hoạch đã được lên lịch từ trước. Vậy làm thế nào để có thể đánh bại việc trì hoãn trong quá trình học ngoại ngữ? Trước tiên, hãy tìm ra nguồn gốc của việc trì hoãn. Có ba lý do chính sau đây khiến bạn đánh mất động lực học ngoại ngữ: Học ngoại ngữ là quá trình lâu dài và bạn không nhìn được kết quả ngay lập tức. Bạn không có thời gian và rất “bận”. Bạn bị phân tán sự tập trung bởi những thứ xung quanh. Hãy thử nghĩ lại xem hôm nay bạn đã làm những gì bằng cách mổ xẻ từng giờ, từng phút. Bạn có chắc rằng mình đang tận dụng mọi thời gian trong ngày hiệu quả nhất không? Hay bạn đã có lúc lên Facebook để like bài viết của bạn bè? Lên YouTube xem video động vật hoặc nghe nhạc? Hoặc bạn chơi trò chơi điện tử? Tôi tin chắc rằng mỗi ngày bạn có thể tiết kiệm một khoảng thời gian từ những hoạt động phân tán tâm trí để học ngoại ngữ. BÀI TẬP CHO BẠN Động lực ngoại sinh để bạn học ngoại ngữ là gì? Bạn có thể kết hợp sở thích nào với với việc học ngoại ngữ để duy trì động lực nội tại? Hãy tải một trong những ứng dụng điện thoại nhằm chữa căn bệnh trì hoãn như Forest: Stay Focused hoặc Pomodoro và sử dụng nó mỗi khi học ngoại ngữ. QUÉT MÃ QR: Bạn tìm động lực học ngoại ngữ ở đâu? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 15. 1 Phần 2 Nâng cao Từ vựng và ngữ pháp “말 한 마디에 천냥 빚 갚는다.” “Lời nói đáng giá nghìn vàng.” – Tục ngữ Hàn Quốc Em đang là sinh viên năm nhất ngành Ngôn ngữ Trung Quốc. Em đến với tiếng Trung không phải vì sở thích mà vì tác động của gia đình nhiều hơn. Nhưng giờ đây em cảm thấy mình đang dần yêu thích nó. Em cố gắng để có thể học tốt môn chuyên ngành của mình mà gặp quá nhiều khó khăn. Em không thể nhớ được mặt chữ và phiên âm của tiếng Trung. Nó thực sự là một trở ngại đối với em. Khi em cố gắng viết và đọc nhiều lần thì chỉ có thể nhớ được từ đó trong khoảng thời gian 1-3 ngày rồi em lại quên. Em không thể hiểu nổi tại sao hay tại em không có trí nhớ tốt vậy? (Nguyễn Thị Thư, Bắc Giang) Bí quyết 16Bắt đầu bằng 100 từ thông dụng Bạn có biết? Ngôn ngữ Taki Taki ở Surinam chỉ có 340 từ vựng. Bất cứ ngôi nhà nào cũng được xây lên từ một nền tảng cố định và vững chắc. Để có thể sử dụng thông thạo một ngôn ngữ, bạn sẽ phải bắt đầu xây dựng nền tảng từ vựng trong ngôn ngữ đó. Từ vựng được chia thành những loại sau: từ vựng được sử dụng với tần suất cao, từ học thuật, từ kỹ thuật và từ vựng được sử dụng với tần suất thấp. Bạn hãy bắt đầu bằng những từ vựng thông dụng và cơ bản để có khả năng sử dụng chúng trong thời gian sớm nhất. Bạn có thể tìm kiếm danh sách 100 từ vựng phổ biến nhất trong ngôn ngữ bạn đang học trên Wikipedia hoặc những trang web khác. Nếu đã nắm vững tiếng Anh, bạn có thể bắt đầu học ngôn ngữ khác trên trang: 101languages.net. Sau khi chọn ngôn ngữ bạn muốn học, hãy ấn vào Most Common Words trong trình đơn phía bên trái để đọc, nghe và nhắc lại những từ phổ biến nhất trong ngôn ngữ đó. Đây là cách bắt đầu một ngoại ngữ mới rất hay và hiệu quả vì bạn sẽ vừa đọc vừa nghe từ vựng của ngôn ngữ mới. Hãy viết chúng ra giấy để học thuộc. Chỉ cần học mỗi ngày 10 từ thì sau 10 ngày, bạn đã học được 100 từ rồi. Theo thống kê, khoảng 300 từ tiếng Anh đã đủ cho hơn 65% nhu cầu giao tiếp hằng ngày của bạn. Những chủ đề cơ bản để học từ vựng khi bắt đầu học ngoại ngữ bao gồm: Các cụm từ chào hỏi, Giới thiệu về bản thân, Các con số (từ 0 đến 1.000), Màu sắc, Tính cách, Các mối quan hệ, Cảm xúc, Nghề nghiệp, Nhà cửa và các đồ vật trong nhà, Quê quán, Giao thông và đi lại, Mua sắm, Ẩm thực, Các dịch vụ, Du lịch, Động vật, Thực vật, Sức khỏe, Thể thao, Thời tiết, Bộ phận cơ thể… Học theo chủ đề sẽ giúp bạn nhớ từ vựng dễ dàng hơn. Khi nào bạn biết là mình đã sử dụng ngoại ngữ một cách thông thạo? Đó là khi bạn có thể giải thích được những từ bạn không biết cách gọi bằng chính ngôn ngữ bạn đang học! Ví dụ như, bạn không biết hoặc quên cách gọi “chị dâu” trong tiếng Pháp (belle-sœur) nhưng bạn có thể giải thích từ này là: “C’est une épouse du frère.” (“Đây là vợ của anh trai.”) Bạn sẽ không bao giờ biết tất cả từ vựng và mọi khía cạnh của ngữ pháp (ngay cả trong ngôn ngữ mẹ đẻ) nên nếu bạn có thể sử dụng vốn từ đã biết để mô tả những điều bạn chưa biết thì bạn đã tiến rất xa trong việc học ngoại ngữ rồi đấy. BÀI TẬP CHO BẠN Hãy lên trang www.101languages.net, chọn ngôn ngữ bạn đang học, ấn vào dòng Most Common Words trong danh sách bên trái, nghe - nhắc lại - viết 100 từ phổ biến nhất trong ngôn ngữ đó. Dán giấy ghi tên tiếng nước ngoài lên các đồ vật trong phòng để các từ vựng luôn ở trước mắt bạn. QUÉT MÃ QR: 100 từ vựng nào thông dụng nhất trong ngôn ngữ bạn đang học? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 16. 1 Bí quyết 17Những câu giao tiếp phổ biến Từ năm 2008, tất cả phi công và những kiểm soát viên không lưu đều phải nói tiếng Anh bất kể họ mang quốc tịch nào và đang bay trên lãnh thổ của quốc gia nào. Những câu nói đơn giản như “Bạn có khỏe không?”, “Mẹ đã ăn chưa?”, “Tôi đồng ý”... cũng được chúng ta sử dụng trong giao tiếp hằng ngày bằng tiếng mẹ đẻ. Những câu giao tiếp như vậy không đòi hỏi bạn phải biết ngữ pháp phức tạp hay có vốn từ vựng phong phú mà bạn có thể học chúng ngay từ khi bắt tay vào học một ngôn ngữ mới. Học từ vựng và ngữ pháp từ ngày này qua tháng khác sẽ chỉ phí phạm thời gian và công sức nếu bạn vẫn không thấy thoải mái khi sử dụng những câu đơn giản nhất. Vậy thay vì học vô số từ vựng và ngữ pháp trước khi bắt đầu sử dụng chúng, bạn hãy học những câu dễ giao tiếp và phổ biến để có thể sử dụng ngoại ngữ ngay. Hãy viết ra giấy những câu bạn sử dụng hằng ngày và những tình huống có thể xảy ra khi bạn gặp người bản xứ. Chúng ta thử cùng nhau nghĩ ra những tình huống thông dụng nhé. Hãy ghi ra bên cạnh bản dịch ngôn ngữ bạn đang học của 50 câu giao tiếp phổ biến sau: 5 Học được những câu giao tiếp thực tế giúp bạn thường xuyên sử dụng chúng, điều này sẽ tạo cho bạn thêm động lực để học ngoại ngữ. Lời khuyên tiếp theo của tôi là, bạn nên sắp xếp những câu giao tiếp cùng chủ đề vào một nhóm đặt cạnh nhau, để khi chủ đề bạn đã học được nhắc đến trong cuộc hội thoại, bạn sẽ nhớ ra những câu nói nối đuôi nhau và nói được một đoạn dài hơn, trôi chảy hơn. BÀI TẬP CHO BẠN Hãy dịch 50 câu nói thông dụng sang ngôn ngữ bạn đang học trong bảng ở phía trên. Hãy viết ra giấy ít nhất 10 câu giao tiếp cho mỗi chủ đề sau: Chào hỏi, Giới thiệu về bản thân, Gia đình, Bạn bè, Thời thơ ấu, Thời tiết, Giới thiệu về đất nước, Nghề nghiệp/Trường học, Sở thích, Đi chơi, Kỳ nghỉ, Văn hóa, Thể thao, Mua sắm, Đi khám bác sĩ, Nấu ăn, Tương lai. Đọc đi đọc lại những câu giao tiếp đó cho tới khi bạn đủ tự tin để sử dụng chúng mà không cần “phao”. QUÉT MÃ QR: Theo bạn, những câu giao tiếp nào mà người học ngoại ngữ cần biết? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 17. Bí quyết 18Học từ mới bằng thuật ký ức Bạn có biết? Somalia là quốc gia châu Phi duy nhất chỉ sử dụng một ngôn ngữ trên toàn lãnh thổ. Harry Lorayne là bậc thầy trong việc ghi nhớ. Được mệnh danh là người có trí nhớ tuyệt vời nhất thế giới trong thế kỷ 20, ông có thể ghi nhớ đến 1.500 tên người trong vòng 20 phút hoặc nhớ toàn bộ số điện thoại trong cuốn danh bạ điện thoại. Bí quyết ghi nhớ của ông là “thuật ký ức”. Thuật ký ức (trong tiếng Anh là mnemonics): là chiến thuật tăng cường và cải thiện khả năng nhớ. Có ba cơ sở cơ bản để sử dụng thuật ký ức là: liên tưởng (association), trí tưởng tượng (imagination) và vị trí (location). Liên tưởng là khi bạn liên kết một điều cần phải nhớ với một phương pháp giúp bạn ghi nhớ điều đó. Khi bạn học một từ khó nhớ, hãy thử liên kết từ đó với âm thanh quen thuộc trong tiếng Việt hoặc tiếng nước ngoài. Đây là một cách học khá hài hước. Ví dụ bạn học từ tiếng Anh kettle, dịch ra tiếng Việt là “cái ấm”. Bạn không nhớ nổi từ tiếng Anh nên bạn có thể liên kết từ đó với âm thanh tương tự trong tiếng Việt là “khét lè”. Khét lè thì bạn nhớ rõ rồi chứ? Tiếp theo, bạn sử dụng trí tưởng tượng để hình dung ra các hình ảnh có liên quan đến từ “khét lè”. Ví dụ như: “Tôi đun nước trong ấm mà quên tắt thế là cái ấm cháy khét lè.” rồi bạn tưởng tượng ra khói bay lên từ cái ấm, mùi cháy khét lè bốc ra và bạn nghe thấy tiếng khói xì ra từ miệng ấm. Nếu qua những cách trên mà từ kettle vẫn chưa đi sâu vào tâm trí của bạn, hãy xác định vị trí cho hình ảnh bạn tưởng tượng bên trên. Cái ấm bị cháy khét lè đang nằm ở phía bên phải căn bếp nhà bạn. Như vậy, mỗi khi bạn vào bếp và nhìn thấy cái ấm, bạn sẽ nhớ ra từ kettle. Người Việt Nam có trí tưởng tượng rất phong phú và có nhiều cách thú vị để “Việt hóa” các ngôn ngữ khác, ví dụ như: Dâu (Joe – tên tiếng Anh), Bông-dua (Bonjour – tiếng Pháp), Ông già (Ondra – tên tiếng Séc)... Nhưng bạn nên chú ý là cách phát âm “Việt hóa” chỉ nên được sử dụng như công cụ để nhớ từ vựng chứ không nên sử dụng như cách phát âm chuẩn. BÀI TẬP CHO BẠN Mỗi khi khó nhớ một từ vựng mới học, hãy thử liên kết từ đó với âm thanh quen thuộc trong tiếng Việt hoặc tiếng nước ngoài mà bạn biết. QUÉT MÃ QR: Bạn có nghĩ ra ví dụ nào để sử dụng thuật ký ức trong việc học từ vựng mới? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 18. Bí quyết 19Flashcard Bạn có biết? Hơn một nửa số ngôn ngữ trên thế giới không có chữ viết. Sử dụng flashcard là cách học ngoại ngữ mà tôi thường xuyên khuyên học viên của mình. Trong mỗi buổi học, tôi viết các từ mới ra những mẩu giấy nhỏ được gấp làm đôi: phía bên ngoài ghi tiếng Việt còn bên trong ghi tiếng nước ngoài. Với mỗi từ mới, tôi phát âm phiên bản tiếng nước ngoài và bảo học viên nhắc lại cho đến khi phát âm đúng thì mới chuyển sang từ tiếp theo. Chúng tôi làm đi làm lại cho đến khi hết các mẩu giấy. Lần thứ hai, tôi đọc lần lượt phiên bản tiếng nước ngoài rồi học viên dịch nghĩa sang tiếng Việt. Lần thứ ba, tôi chỉ đọc phiên bản tiếng Việt và nhiệm vụ của học viên là dịch sang tiếng nước ngoài. Tiếp theo, tôi đọc các từ ngoại ngữ rồi bảo học viên viết các từ đó lên giấy. Khi thấy học viên đã nắm được các từ vựng, tôi bảo họ bốc thăm một mẩu giấy bất kỳ, chỉ xem phiên bản tiếng Việt ở phía bên ngoài và nhớ lại từ đó trong tiếng nước ngoài. Trên bàn học của chúng tôi có hai cái hộp. Một hộp được gọi là ĐÃ BIẾT, gồm những từ mà học viên đã nhớ rõ. Còn hộp thứ hai được gọi là CHƯA BIẾT, chứa những từ cần phải học thêm. Vào đầu mỗi buổi học, tôi kiểm tra trí nhớ của học viên bằng cách dịch từ trên các mẩu giấy được rút ra từ hộp CHƯA BIẾT. Những từ mà học viên đã nắm rõ sẽ được chuyển sang hộp ĐÃ BIẾT. Tôi cũng khuyên học viên nên bỏ các từ trong hộp CHƯA BIẾT vào một cái túi nhỏ và mang theo người để họ có thể nhắc lại những từ đó mỗi khi có thời gian. Cách này rất hiệu quả trong việc học từ mới và giúp bạn tận dụng thời gian rảnh để học. Bạn nên đều đặn nhắc lại những từ chưa học thuộc. Bạn cũng có thể chia các từ vựng ra các túi khác nhau theo loại từ. Ví dụ như bạn có những túi mang tên: DANH TỪ, TÍNH TỪ, ĐỘNG TỪ… Hoặc bạn có thể chia từ theo chủ đề như: CÁC ĐỒ VẬT TRONG NHÀ, NGHỀ NGHIỆP, SỞ THÍCH... Ngoài việc làm flashcard bằng những mẩu giấy, bạn cũng có thể tạo những bộ flashcard điện tử trên các trang web như: Cram.com và Quizlet.com. Nếu không muốn tự làm flashcard (tôi khuyến khích các bạn điều này vì bạn có thể chủ động chọn từ vựng muốn học), bạn có thể tìm mua các bộ flashcard đã có sẵn như: Tiếng Anh: Blueup.vn. Nhiều ngôn ngữ khác nhau: Katchup.vn. BÀI TẬP CHO BẠN Mỗi khi học từ mới, hãy viết từ đó vào một mẩu giấy gấp đôi: bên ngoài là phiên bản tiếng Việt và bên trong là ngôn ngữ bạn đang học. Hãy để những mẩu giấy đó vào túi nhỏ để mang theo người và luyện tập mỗi khi có thể. Hãy giữ những mẩu giấy nhỏ đó cho đến khi bạn đã nhớ từ ghi trong đó. QUÉT MÃ QR: Bạn có sử dụng flashcard khi học ngoại ngữ? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 19. 1 Bí quyết 20Học theo chủ đề/chuyên ngành Bạn có biết? Gần 2/3 số dân trên thế giới sử dụng 12 ngôn ngữ sau như là ngôn ngữ mẹ đẻ: tiếng Trung Quốc, tiếng Hindi-Urdu, tiếng Anh, tiếng Ả Rập, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Bengali, tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Ý, tiếng Đức, tiếng Nhật Bản, tiếng Pháp và tiếng Nga. Trong cuốn sách này, tôi luôn nhắc nhở bạn cần phải thực hành việc học ngoại ngữ nhưng làm thế nào để tự tin giao tiếp bằng ngôn ngữ mới học? Hãy vừa học ngoại ngữ vừa trau dồi kiến thức chuyên ngành để nâng cao “thương hiệu cá nhân” của mình. Khi đã biết những câu giao tiếp đơn giản, bạn nên học từ vựng và những câu giao tiếp về chủ đề mà bạn am hiểu hoặc thích thú. Ví dụ như, nếu bạn là sinh viên ngành Y, hãy học những từ vựng chuyên ngành Y. Nếu bạn đam mê bóng chày, hãy học các từ vựng và câu giao tiếp về chủ đề bóng chày để có thể nói chuyện về chủ đề đó. Mỗi người trong chúng ta đều am hiểu và là chuyên gia trong một (hoặc hơn) chủ đề, lĩnh vực khác nhau. Vậy nên, nếu được nói chuyện về chủ đề hoặc chuyên ngành đó, chúng ta sẽ cảm thấy tự tin hơn. Việc bổ sung kiến thức về những chủ đề, chuyên ngành mà chúng ta am hiểu cũng giúp chúng ta cảm thấy thích thú và có thêm động lực để học ngoại ngữ. Để có thể nghiên cứu và nâng cao kiến thức chuyên ngành, bạn hãy: tìm các trang web chuyên ngành uy tín; đặt mua và tìm đọc những tờ báo, tạp chí, sách chuyên ngành hoặc có chủ đề liên quan; theo dõi trang cá nhân của những chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực của bạn. Tất cả nguồn tài liệu này nên được viết bằng ngôn ngữ bạn đang theo học. Bằng cách này, bạn sẽ bắn một mũi tên trúng hai đích: bạn sẽ trở thành chuyên gia trong lĩnh vực đang theo đuổi đồng thời bạn sẽ củng cố vốn từ vựng trong ngoại ngữ. BÀI TẬP CHO BẠN Chủ đề hoặc chuyên ngành mà bạn cảm thấy thích thú hoặc am hiểu là gì? Hãy viết ra những từ vựng liên quan tới chủ đề/chuyên ngành đó bằng ngoại ngữ bạn đang học. Hãy mô tả chuyên ngành mà bạn am hiểu với những người không có sự hiểu biết về ngành/lĩnh vực đó bằng ngoại ngữ và học thuộc để bạn có thể sử dụng trong các cuộc hội thoại. QUÉT MÃ QR: Chủ đề bạn am hiểu là gì? Bạn có biết giải thích về chúng bằng ngôn ngữ bạn đang học không? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 20. Bí quyết 21Sử dụng ngay những từ mới học Bạn có biết? Một nửa số ngôn ngữ trên thế giới được sử dụng ở tám quốc gia. Thông thường trong cả tiếng mẹ đẻ lẫn tiếng nước ngoài, chúng ta có nhiều cơ hội nghe và đọc các từ vựng nhiều hơn là nói và viết chúng. Để có thể ghi nhớ những từ mới học, chúng ta cần chủ động tìm kiếm cơ hội vận dụng cả bốn kỹ năng. Hãy sử dụng những từ vựng đã học vào các cuộc hội thoại, những đoạn văn, e-mail hoặc viết một vài câu chứa chúng lên một tờ giấy. Nghĩ ra ba câu nói cho mỗi từ mới học sẽ giúp bạn ghi nhớ các từ mới vào trí não của mình. Vận dụng các từ vựng vào đời sống hằng ngày rất quan trọng vì chỉ qua luyện tập, ngoại ngữ mới trở thành một phần tất yếu trong cuộc sống của bạn. Việc lặp đi lặp lại các từ vựng có thể khiến bạn nhàm chán nhưng đó là chìa khóa dẫn đến thành công trong quá trình học ngoại ngữ của bạn. Nghiên cứu của Tiến sĩ Yury Shtyrov18 cho thấy rằng, nếu chúng ta nghe đi nghe lại một từ vựng 160 lần trong vòng dưới 15 phút, bộ não sẽ tạo ra một mạng lưới các nơ-ron mới với nhiệm vụ ghi nhớ từ vựng đó. Tiến sĩ Shtyrov khẳng định: “Điều này chứng minh rằng việc thực hành ngôn ngữ là rất quan trọng. Ngay cả khi luyện tập một chút cũng sẽ có ích. Chỉ cần nhận thức bằng cách nghe là được.” 18 Yury Shtyrov, Tiến sĩ ngành Tâm lý học tại trường Đại học Helsinki (Phần Lan), đã từng làm việc và nghiên cứu về thần kinh học, nhận thức và khoa học não bộ tại trường Đại học Saint Petersburg (Nga), Đại học Cambridge (Anh) và Đại học Aarhus (Đan Mạch). Đây là lý do tại sao các lớp học ngoại ngữ đòi hỏi học viên phải nhắc đi nhắc lại các từ vựng nhiều lần. Bạn có thể nhắc lại các từ vựng mới học qua cả bốn kỹ năng nghe – nói – đọc – viết bằng cách cố gắng sử dụng chúng ngay sau khi học. BÀI TẬP CHO BẠN Khi mới học tiếng Séc, tôi thường viết một đoạn văn sử dụng các từ vựng đã học trong ngày. Đây là một hoạt động khá thú vị. Mỗi khi học từ mới, hãy thử nghĩ ra đoạn văn hoặc câu chuyện chứa những từ đó. Bạn sẽ thấy rằng trí tưởng tượng của mình không đến nỗi nào. Hãy đặt ba câu cho mỗi từ bạn mới học. Bạn có yêu thích các bài diễn văn của TEDx? Nếu có, hãy trở thành phiên dịch viên cho TED qua trang TED Translators (tedtranslators.com). QUÉT MÃ QR: Bạn có bí quyết để sử dụng từ vựng ngay sau khi học? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 21. 1 Bí quyết 22Google Bạn có biết? Thành phố sử dụng nhiều ngôn ngữ nhất thế giới là Thành phố New York, Hoa Kỳ với 800 ngôn ngữ. Google là công cụ tìm kiếm bất cứ điều gì trong 149 “ngôn ngữ sống”, đây là trợ lý đắc lực trong việc học ngoại ngữ nếu bạn biết cách tận dụng nó. Mời bạn thử nghiệm cùng tôi nhé: 1. Hãy mở trang Google (www.google.com) và tìm một từ hoặc cụm từ bạn đang học, ví dụ như từ tiếng Anhopportunity (trong tiếng Việt là “cơ hội”). Bạn sẽ thấy hơn một tỷ kết quả xuất hiện. 2. rong mục Tất cả, bạn sẽ thấy phần giải thích cho từ bạn đang tìm xuất hiện đầu tiên, gồm những từ đồng nghĩa để tiện cho việc học của bạn. Hãy thử phát âm từ bạn đang tìm và ấn vào nút Description: https://lh5.googleusercontent.com/q0PZKtOIfaUjwOwe6sDOmXTDTJ NPxWDaoNCS9W3uhUnyiJoDDPCJrvEbfIzN0zlsSmDlfssnEHlRQVjw FWfkMqZHctQA5OgDdNKhYTHy_HpQ4FOJuln0HzA0atobcLazy0cq9 Gpu để kiểm tra cách phát âm. Cách phát âm của bạn đã chuẩn chưa? Nếu đúng rồi thì chúng ta tiếp tục nhé. 3. Trong mục Hình ảnh, bạn sẽ thấy những hình ảnh có liên quan tới từ bạn đang tìm. Trong hàng nghìn bức ảnh, bạn sẽ tìm thấy những câu nói hay chứa đựng từ đó (ví dụ: “In the middle of every difficulty lies opportunity.”19– Albert Einstein). Đây là cách ghi nhớ từ vựng bằng thị giác. 4. Mục tiếp theo là Tin tức. Hãy mở và đọc những kết quả xuất hiện đầu tiên, là những bài báo gần đây nhất có chứa từ đang tìm. Bí quyết này giúp bạn liên kết từ mới học với những sự kiện mới xảy ra. 5. Cuối cùng trong mục Video, hãy xem những video có liên quan tới từ bạn học. Nghe bài hát Opportunity của Sia, rồi xem các video truyền cảm hứng hoặc cung cấp thêm thông tin vừa thú vị lại vừa hữu ích. 19 Nghĩa tiếng Việt: “Cơ hội nằm trong mỗi khó khăn”. Mỗi từ vựng ở mỗi ngôn ngữ sẽ cho ra các kết quả tìm kiếm khác nhau. Hãy thử mày mò bạn nhé! BÀI TẬP CHO BẠN Khi bạn học một từ vựng hoặc cụm từ mới, hãy mở trang Google và làm theo cách trên. Chắc chắn rằng bạn sẽ không quên được từ/cụm từ đó. QUÉT MÃ QR: Bạn có vướng mắc gì khi sử dụng Google để tìm kiếm? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 22. 1 Bí quyết 23Góc nhỏ ngữ pháp Bạn có biết? Những ngôn ngữ chính thức của Liên Hợp Quốc là: tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Trung, tiếng Nga và tiếng Ả Rập. Ngữ pháp là một trong những phần đặc biệt quan trọng khi học ngoại ngữ nhưng vì sự khác biệt về ngữ pháp của từng ngôn ngữ khó có thể cho vào một quy định chung nên tôi chỉ dành một phần rất nhỏ trong cuốn sách để đưa ra lời khuyên cho việc học ngữ pháp. Đối với ngữ pháp, việc chọn giáo viên và tài liệu chất lượng là điều tất yếu. Không nên học qua loa và nửa vời, bạn cần nắm chắc ngữ pháp ngay từ đầu để có thể ghi nhớ các quy tắc một cách lâu dài. Với mỗi quy tắc trong ngữ pháp mà bạn đã học qua, hãy thử tự giải thích xem tại sao nó lại như thế này mà không như thế kia. Sử dụng đúng mà không biết cách giải thích sẽ khiến cho bạn mãi chỉ là học viên chứ không thể trở thành một chuyên gia. Học ngữ pháp cùng với giáo viên mà không thực sự chắc chắn với ngữ pháp của chính bản thân họ, không chỉ ra cho bạn từng lỗi ngữ pháp hoặc không giải thích kỹ càng sẽ chỉ làm cho bạn bị tốn thời gian. Cô giáo môn tiếng Séc của tôi trong những năm trung học rất nghiêm khắc. Cô luôn tận tình tìm ra từng lỗi cho học sinh, kiểm tra chính tả và ngữ pháp thường xuyên và trừ điểm ngay cả những lỗi nhỏ nhất. Mặc dù hồi đó nhiều học sinh không ưa cô vì cô quá khắt khe nhưng cũng nhờ cô mà giờ đây, tôi rất tự tin khi sử dụng ngữ pháp tiếng Séc và hầu như không bao giờ bị sai. Học tập từ cô giáo, tôi cũng khá hà khắc với bản thân khi học ngữ pháp của bất cứ ngôn ngữ nào. Mỗi khi không chắc với cách viết hoặc không hiểu một quy tắc nào đó trong ngữ pháp, ngay lập tức, tôi sẽ đi hỏi một người đáng tin cậy hoặc tìm câu trả lời trên Google hoặc trong sách giáo khoa. Vì cách rèn luyện này nên ngay cả trong tiếng Việt tôi cũng ít khi viết sai chính tả mặc dù trong suốt 20 năm sinh sống ở nước ngoài tôi viết bằng tiếng Việt khá ít. Để có thể học ngữ pháp tốt, bạn cần nắm chắc những điều cơ bản như: 1. Biết cách gọi các thành phần trong câu (Lưu ý: Một số chỗ giải thích dưới đây có thể sẽ không áp dụng được cho ngôn ngữ bạn đang học vì sự khác biệt trong ngữ pháp của các ngôn ngữ.): Các thành phần biến đổi trong câu (được áp dụng trong một số ngôn ngữ): Danh từ (tiếng Latinh: Substantivum): là những từ chỉ người, sinh vật, sự vật, sự việc, khái niệm, hiện tượng…; ví dụ: con mèo, cầu thang máy, Hương Lan... Đối với danh từ của một số ngôn ngữ, bạn cần xác định: giống của danh từ, số ít, số nhiều và cách thể. Tính từ (tiếng Latinh: Adjectivum): là từ chỉ tính chất, màu sắc, kích thước, trạng thái, mức độ, phạm vi… của người hoặc sự vật; ví dụ: đẹp, tốt nhất, màu vàng. Trong một số ngôn ngữ, bạn cần xác định: giống của tính từ và cách thể. Từ hạn định (tiếng Latinh: Dētermināre): là từ đứng trước một danh từ, cụm danh từ hoặc tính từ có chức năng bổ nghĩa cho danh từ/cụm danh từ/tính từ đứng đằng sau nó. Các loại từ hạn định bao gồm: mạo từ (ví dụ: “a, an, the” trong tiếng Anh, “el, la, un, une” trong tiếng Pháp), từ hạn định chỉ định (“this, that, these, those...” trong tiếng Anh, “ce, cet, cette, ces...” trong tiếng Pháp), từ hạn định sở hữu (“my, your, his, her...” trong tiếng Anh; “mon, ma, ton, ta, son, sa...” trong tiếng Pháp)... Đại từ (tiếng Latinh: Pronomen): dùng để chỉ hoặc thay thế cho một danh từ khi không muốn đề cập trực tiếp hoặc lặp lại các danh từ ấy; ví dụ: tôi, bạn, họ... Hãy nắm bắt về đại từ nhân xưng và cách xưng hô trong ngôn ngữ bạn đang học. Số từ (tiếng Latinh: Numerale): là từ dùng để chỉ số lượng và thứ tự của sự vật nào đó; ví dụ: một số, hai nghìn, nhiều... Trong một số ngôn ngữ, số từ là một phần của từ hạn định. Động từ (tiếng Latinh: Verbum): là từ dùng để biểu thị hoạt động hoặc trạng thái; ví dụ: ngồi, đứng, tồn tại... Các thì (hoặc thời gian) của động từ dùng để xác định thông tin về thời gian của động từ trong câu – hoạt động/trạng thái đề cập đến xảy ra vào thời điểm nào. Thông thường các thì được chia ra thành thì quá khứ, thì hiện tại và thì tương lai. Các thành phần không biến đổi trong câu (áp dụng trong một số ngôn ngữ): Trạng từ (tiếng Latinh: Adverbium): là từ dùng để bổ nghĩa cho động từ, tính từ, một trạng từ khác hay cho cả câu; ví dụ: rất, đang, lắm... Giới từ (tiếng Latinh: Praepositio): là từ hoặc nhóm từ được dùng để biểu thị mối liên hệ giữa danh từ hoặc đại từ với các thành phần khác trong câu ghép chính phụ; ví dụ: ở trong, thuộc, đến... Liên từ (tiếng Latinh: Conjunctio): là từ có chức năng liên kết các từ, ngữ, câu hay mệnh đề; ví dụ: nhưng, hoặc, và... Tiểu từ (tiếng Latinh: Particle): là từ có chức năng liên kết với một từ hoặc cụm từ khác để truyền đạt ý nghĩa, nhấn mạnh lời nói; ví dụ: nhỉ, vâng, ạ... Thán từ/Cảm từ (tiếng Latinh: Interiectio): là từ dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc hoặc dùng để gọi đáp; ví dụ: ôi, ái chà, chao ôi... 2. Chú ý đến các trường hợp bất quy tắc trong ngữ pháp: Mặc dù chỉ là một phần nhỏ nhưng những trường bất quy tắc chính là kẻ thù của người học ngoại ngữ. Theo nhà nghiên cứu người Mỹ Erez Lieberman: “10 động từ thông dụng nhất trong tiếng Anh đều là những động từ bất quy tắc, mặc dù động từ bất quy tắc chỉ chiếm 3% ngôn ngữ.”20 Bạn chỉ còn cách duy nhất là luyện thật nhiều và ghi nhớ chúng. 20 Nguồn: www.reuters.com/article/us-language-evolution idUSN10258 47720071010 3. Biết được trật tự từ trong câu: Biết cách sắp xếp các từ vựng theo đúng quy tắc về thứ tự là một trong những phần quan trọng khi sử dụng ngoại ngữ. Về cơ bản, thứ tự từ trong phần lớn các ngôn ngữ được mô tả bằng ba chữ: S (subject, chủ từ), V (verb, động từ) và O (object, túc từ). 42% các ngôn ngữ trên thế giới (bao gồm tiếng Anh, Việt, Pháp, Ý, Thái, Tây Ban Nha...) sử dụng thứ tự SVO, 45% các ngôn ngữ khác (như tiếng Đức, Hindi, Nhật Bản, Hàn Quốc...) sử dụng SOV, 9% ngôn ngữ sử dụng VSO (ví dụ như tiếng Ireland, Berber, Tagalog...), 3% sử dụng VOS (ví dụ như tiếng Malagasy, Baure, Proto-Austronesian) và 1% sử dụng OVS (tiếng Apalaí và Hixkaryana)21. 21 Nguồn: Meyer, Charles F. Introducing English Linguistics International Student Edition. Cambridge University Press, 2010. 4. Biết cách sử dụng dấu câu: Phần lớn các ngôn ngữ có cách dùng dấu câu giống nhau nhưng bạn cần chú ý đến những ngoại lệ như: Tiếng Anh – Mỹ và tiếng Anh – Canada: các dấu chấm câu hoặc dấu ngắt quãng câu được đặt trước dấu ngoặc kép kết thúc, ví dụ: My most favorite songs are: “My Heart Will Go On,” “Hey Jude,” and “Uptown Funk.” Tiếng Pháp: sau khi mở ngoặc kép và trước khi đóng ngoặc kép chúng ta để một khoảng cách, ví dụ: Elle a dit: « Je m’appelle Thérèse. » Hãy chọn cho mình một tài liệu học ngữ pháp chất lượng cao và đầy đủ nhất để tập trung nghiên cứu. Khi bạn chưa hiểu cách giải thích về một vấn đề nào đó trong tài liệu đang học, bạn có thể tham khảo một vài tài liệu khác. Hãy làm bài tập cho mỗi phần ngữ pháp mà bạn đang học để có thể nắm chắc cách sử dụng nó. BÀI TẬP CHO BẠN Trên Google Drive, hãy tạo một file Google doc dành riêng cho ngữ pháp của ngôn ngữ bạn đang học. Khi học một cấu trúc ngữ pháp mới, hãy viết tên, gạch đầu dòng các nguyên tắc và kèm theo một vài ví dụ về cách sử dụng. Hãy quay trở lại phần ngữ pháp đó và thêm gạch đầu dòng khi bạn học được thông tin mới, tìm ra những ngoại lệ hoặc bị mắc lỗi trong quá trình làm bài tập. Bạn nên sắp xếp các ngữ pháp theo thể loại để có thể dễ dàng theo dõi và tìm kiếm. Khi viết trong Word document hoặc Google document, hãy bật chế độ kiểm tra chính tả trong ngôn ngữ bạn đang viết. Grammarly (www.grammarly.com) là công cụ kiểm tra ngữ pháp tiếng Anh, cung cấp các giải pháp như báo lỗi từ, lỗi ngữ pháp hay cách dùng từ. Bạn có thể sử dụng như add-ons trên trình duyệt web, tải về trên máy tính hoặc tích hợp vào Microsoft Word - Outlook. QUÉT MÃ QR: Bạn có vướng mắc gì về ngữ pháp của ngôn ngữ bạn đang học? Hãy tham gia bình luận về Bí quyết 23. 1 LUYỆN BỐN KỸ NĂNG “Saber é poder.” “Tri thức là sức mạnh.” – Tục ngữ Bồ Đào Nha Em được biết anh Linh22 đã từng tốt nghiệp tiếng Anh chỉ với 3,5 điểm, sau đó khi lên đại học nhờ bố truyền cảm hứng nên chỉ trong năm nhất đại học anh đã được nhận học bổng đi nước ngoài nhờ vốn kiến thức và kỹ năng tiếng Anh của mình. Em đã phải vật lộn rất nhiều với môn tiếng Anh ở ba năm cấp ba, cứ mỗi lần bị cô gọi đọc tiếng Anh là một cực hình, tụi bạn đều cười ồ lên. Em vừa hoàn thành kỳ thi THPT quốc gia với điểm tiếng Anh khá thấp, có thể nói việc học tiếng Anh bây giờ của em giống như người mới bắt đầu học. Vấn đề lớn nhất của em là làm sao để nhớ thật nhiều từ vựng bao gồm cả nghĩa và cách đọc chính xác, làm cách nào đọc thật trôi chảy để người khác hiểu, làm sao để lắng nghe và hiểu được người bản xứ nói gì… Nói chung là rất nhiều vấn đề mà em nghĩ người mới bắt đầu học tiếng Anh đều gặp phải. 22 Nguyễn Phan Linh, đồng tác giả cuốn sách Hộ chiếu xanh đi quanh thế giới – Những bước để trở thành công dân toàn cầu – BTV. (Dương Đức Thiện, Bình Định) """