🔙 Quay lại trang tải sách pdf ebook Cha Mẹ Nhật Dạy Con Tự Lập - Sugahara Yuko full mobi pdf epub azw3 [Tham Khảo] Ebooks Nhóm Zalo SUGAHARA YUKO Ml)C ll)C Chuong 1: Vai tro cua cha me la g1? ....... . . . ..... . 23 1. Giup tre tv l�p bang ... ... .. . . ... . ....... . .. . ... .. ...... . .. 24 2. Nen de tre phat trien theo ban nang? .. 26 3. Cha me nen hu6ng tam nh'1n den tuong lai cua con ........................................ 29 4. V6i tre so sinh. cha me la nhCrng nguoi baa ho ..... ... . . .... ....... 32 5. Cha me kh6ng nen mai la ''nguOi bao hQ'' .................................................. .... 34 6. Lam thay con chfnh la hc;ii con ............. .. ... 36 7. Cha me hay ti;lng con m6n qua 1'h6 tro'' ................................................. 38 8. "Giup do" - hanh dong tu6c do9t cuoc doi con . ...... .. ......... ... .. ......... . .. .. 41 9. Cha me hay "h6 trQ", giup tai nang cua con thang hoa ................. 44 10. Cha me hay l�p cha minh mot bang thanh tfch theo tieu chuan rieng ...... . .... .. .. . . 46 11. Nu6i d9y con khong bao gio c6 chuyen II ; " II qua muon ........................................................... . 48 12. 86i xu v6i con theo ca tf nh cua con ..... . 51 Chuong 2: 3 bai hoc cha me nen d9y con ... 55 13. Yeu thuong se nu6i duong cai t6i cUa tre ... ........ ....... . . . ... ......... .. ........ . . . . . .... .... 56 14. "Tat ca la vi con" kh6ng giup con cam nh�n OUQC tlnh yeu .................................. 58 15. Tre se kh6ng biet yeu thuong mlnh va dong lo9i neu kh6ng OUQC cha m� yeu thuang ... . ......................................................... . 61 16. D9y tre yeu thuong nhu the nao? .... . . ... 64 17. Khong dung tu ra lenh va cam doan v6i con ......................................... 66 18. "Chieu chuong" khac v6i " . h"'" .. nuong c 1eu ..................................................... . 69 19. 8anh thuc con d�y buoi sang la t ' h h'. , '? rac n r�m cua ar ............................................. . 72 20. Tre se hoc duQc kinh nghiem tu bai hoc ''nhan - quc3'' ... . . ............ .... .. . ........ . ................. . ...... .. 75 21. 8e tre khong tro thanh "nguoi bi h9i". 77 22. "Thieu tinh than trach nhi$m" - tre se "chet chlm" vi khong the thich ung ............ 80 23. M� d9y con yeu thuong, cha d9y con trach nhi$m ........................ ......... 82 24. De tre tv thuc d�y m6i sang ................... 86 25. Khen thu6ng, la mang, thu6ng qua - h9t mam nao tot cho tre? ...... ........ . . ............... 88 26. Dung d9y con bang loi khen ............ ...... . 91 27. Dung gi�n ca chem that ........................... 94 28. H9t mam "h9nh phuc khi la nguoi c6 fch" ................... 96 29. D9y the nao de con hieu "ht;inh phuc khi la nguoi c6 fch"? .................. 98 30. Tre se hanh dong khi co sv dong cam ................................. ........... 101 Chuong 3: Nhling bai hoc giup con h9nh phuc .............................................. .... 105 31. Quat mang kh6ng phai la d9y do ......... 106 32. Hay bat dau tu vi$c klm nen con n6ng gi�n .................................... 108 33. Tc;io ra khung sinh hoc;it cho gia dlnh ... 111 34. Tc;io cho tre th6i quen sinh hoc;it khoa hoc ............ . ..... . ........ . ................. 114 35. Hay dua ra nhung quy d!nh ro rang trong khung sinh hoc;it ...... ................. . . .. ........... 128 36. De tre thvc hien cac quy dinh da de ra ....................................... 130 37. Cha m� hay tuan thu nhCrng quy dinh de ra .............. ...... . ................... 136 38. Dung yeu con thai qua .............................. 139 39. Cang cam doan. con cang kh6 bao .... 141 40. Thong diep "hieu qua" de con nghe loi .................................................... 143 41. D9y con bang niem h9nh phuc ......... ..... 1 49 Chuong 4: Lang nghe va truyen tai d� k�t n6i y�u thuong ................... ....................... .. 152 42. Lang nghe la buoc co ban cua viec h6 tro con ....... . ..... . .. ..... . . .. . ............. ...... 153 43. Con nguoi rat it khi I, h . . ang ng e nguo1 kh. ac 156 .................. . ....... .... ..... .... . 44. Tv danh gia "d6i tai biet lang nghe" ... 158 45. Doa n9t. chi trf ch, thuyet giao. b th - t . h 9n uoc uyp c a me nao ' ? 161 . ................ . . .... .. 46. Nghe thuc;it lang nghe 1: Im l�ng ......... . . 161 47. Ngh$ thuc;it lang nghe 2: Mo cua trai tim tre bang each dung tv l�p l9i ........................ 164 48. Nghe thuat lang nghe 3: each lang nghe de giai quyet van de cua tre .......................... . 167 49. Ngh$ thuat lang nghe 4: Phan anh l9i tam tr9ng va cam xuc cua tre de nam bat tam If tre .................................................................. 173 50. Hay tiep nhan cam xuc va tam tr9ng cua tre .. .. . . . ............................. ........ . . .. 176 51. Ngh$ thuat lang nghe 5: Hay lang nghe cau chuyen cua tre bang ng6n ngCr co the ...... ........ . .. . ........... . . . ..... .............. 179 52. Cha me hay giai quyet nhCrng van de cua mlnh ..................................... 182 53. Trach mang tre v6i each dung "con ... " lam chu ngCr .... . ................ . ...................... 185 54. Thong di$p "cha me lam chu ngCr" de truyen tai tam tr9ng ... . .............. . .................. 187 55. Nang h.,rc giao tiep cua tre tuy thuoc vao cha me . ... . ........... . . . ...... .. .... ... ...... 190 Chuong 5: Cha me tv tc;io ra hc;inh phuc cho mlnh ................................................ 194 56. Bc;:in c6 yeu ban than mlnh khong? ...... 195 57. 8ung bien con thanh cong cv khang d!nh ban than ........................ 199 58. Con cai khong tlm cha me hoan hao ................................................ 201 59. 8ung tv trach mlnh ...... . ........ .................... 204 60. 8ung lay cong vi$c lam If do lo la vi$c nu6i dc;:iy con . . .... .. . ................. . .. ........ 206 61. "Tro chuy$n yeu thuong" danh cho nguoi cha ........... ............................... 209 62. Mo cua trai tim, kiem tlm ho trQ ......... ... 212 63. Hay thay doi ban than mlnh ................... 214 64. N6i v6i cha me cam xuc tht;it cua mlnh . ... .. . . . . . ... .. . ........ . ... ..... ... 217 65. Tc;=io khoang each nhat dinh de n6i chuy$n blnh dang v6i cha me ....................... 221 66. Tin vao sv m9nh me c6 the vuot qua moi thu thach cua cha me ......... 224 Loi ket: Cau chuy$n "Chiec b1nh nlit" .... ....... 22s Lai tac gia Cong vi�c cua toi la lam the nao de giup cac nhan vien phat buy hon nua nang l"Q:c cua minh, dong thoi tC;lo ra moi truong lam viec hieu qua hon 6 cac c6ng ty va cac to chuc. Vi phai tu van cho be) ph?n phat trien nhan sl,l, nen toi thuong phai trai qua nhung bu6i h9p keo dai de giup cong ty cai thien nhung van de dang mac phai, hay giup cho nhan vien nang cao nang 11,lc ban than. Ho�c khi can thiet toi cung chi dC;lo nhan vien di thl,lc te de co nhung ung xu qua di�n thoC;li hieu qua hon. Nho lam cong vi�c nay ma toi dan nh�n ra rang vi�c phat buy nhung nang ll,lc v6n c6 cua moi con nguoi la dieu v6 cung quan trong. C6 nhung nguoi thao vat giai quyet cong viec rat troi chay ma chung ta hay g<;>i la "nguoi duQc vi(!c", de phan bi et voi nhung "nguoi khong duQc viec", la nho:ng nguoi thuong lam viec gi cung hong. Toi t\l de;i.t cau h6i, li(!u ngay tu ban dau nang l"Q:c cua "nguoi duqc viec" va "nguoi v6 dl,lng" ay da ton t<;li hay chua? Chae chan la khong roi. Chi don gian la nhung "nguoi duQc viec" thi nang h,ic v6n c6 cua ho da duqc phat huy, con nhung "nguoi khong duqc vi�c" la vi nang Ive cua ho chua dUQC phat huy ma thoi. Toi lay m(>t vi d\l, o lop t?p huan khi giang den n(>i dung "ren luyen ki nang trinh bay logic", nham giup moi nguoi phat huy nang Ive li lui).n khi n6i chuyen truoc dam dong. Toi nh?n thay co nhieu nguoi 0 bai trinh bay trong ngay dau tien chang de h;ii an tUQng nao. Nhung ket qua chi sau 2, 3 bu6i ti).p trung luyen ti).p, ho tro thanh mot nguoi hoan toan khac, voi each trinh bay hap dan va thu hut duQc nguoi nghe. Day chinh la ket qua cua viec nang Ive cua nguoi do da duoc phat huy. Hay n6i m(>t each khac, nang h,ic bi ngu quen cua nguoi ay da duoc danh thuc. Cung nhu vi).y, neu con nguoi dUQC gui gam vao m(>t m6i truong thich hQp thi chung ta se c6 the phat huy duQc nhung nang ltJc ma minh c6. Va cong viec phat trien nang ltJc cua con nguoi d6 duQc goi la "huan luyen" (coaching), con "huan luyen vien" (coach) de chi nhung con nguoi t�o ra moi truong 6 thich hop va giup nguoi d6 phat huy nhung nang h,rc cua minh ma thoi. Toi bat dau dem suy nghi ay ap dl).ng vao vi�c nuoi d<.!Y tre tu nhung nam 1995. Toi da mo nhung bu6i tc;>a dam workshop, t6 chuc cac bu6i n6i chuy�n tren h¢i ngh1 PTA toan qu6c (Hiep h(>i phl). huynh va giao vien Nh<)t Ban) lay ten goi la chuong trinh "Tro chuyen yeu thuong" (Heartful Communication), dong thoi mo cac khoa "Huan luyen yeu thuong" dµa tren nen tang cua chuong trinh "Tro chuyen yeu thuong". Cuon sach "Tro chuyen yeu thuong" da ho tro cho gan 1 vc;tn cac b�c cha me ve each song, va each nuoi dc;ty con. "Tro chuyen yeu thuong" la chuong trinh duqc xay dl,1ng len VOi ffil,lC dich phat trien ki nang song cho tre. Nhung tre nao duoc phat trien day du cac ki nang song se luon vui tuoi hoc;tt bat, se biet to chuc CUQC song CUa minh m(>t each tich C\IC hon. Ngoai ra, chuong trinh cung dong thoi de ra phuong phap phat trien nang l\Ic lam "huan luyen vien" cho cha me. Viec cha me h9c each de thanh m(>t huan luyen vien con giup cha me cam nh;)n tr9n ven y nghia ve cu()c doi lam cha me cua chinh minh. Vi�c nuoi duang ki nang song cho con, va vi�c ban than minh truong thanh nhu m(>t huan luy�n vien se khong xay ra d(>c lc;tp, boi khi cha m� truong thanh, thi nhung ki nang song cua con cling nhieu them. Thong qua chuong trinh "Tro chuy¢n yeu thuong", toi da c6 co h(>i g?p ga nhieu cha m�. Toi da dUQC lang nghe rat nhieu chia Se Va tam S\l, Cling hoc hoi duoc rat nhieu dieu hay, cling da cung voi cac b:,Ic cha m� suy nghi giai quyet van de va cung nhau truong thanh. Cu6n sach nay chinh la dip de toi tom tat nhung thong diep ay gui den cac bc).c ph\l huynh. Nho nhung bu6i g�p m�t, nhung trai nghiem va kinh nghiem tu chinh cac b�c cha m� ma cu6n sach nay da duqc xuat ban. St;1 ling h<) tu nhung vi "huan luyen vien yeu thuong" chinh la nen tang t6i viet ra cu6n sach nay. Va tren tat ca, nhung tam tu cua con tre, nhung nguoi da yeu thuong chung ta hon bat cu ai, dl,Ia vao chung ta hon bat cu ai, tiep nh�n chung ta nhu nhung nguoi lam cha lam m€;!, da gtri cho chung ta nhung thong diep day y nghia den the gioi nay. Toi muon cac b�c cha m� hay cung co gang de dap l<;ii S\l tin tuong, dap ll;li tinh yeu cua tre, va co the don nh�n tre bang trai tim bao dung nhat. Sugahara Yuko Loi nguoi dtch Khi cu6n ChCJ den mdu gicio thi da muon cua tac gia Ibuka Masaru duqc xuat ban o Vi�t Nam da duqc cac b�c cha m� don nh:).n nong nhi�t, toi thay minh nhu duqc tiep them sue m:;inh tren con duong chia se nhung kien thuc hay ve nuoi d:;iy con. Cho den mdu gicio thi da muon cha chung ta nhung kien thuc can thiet va rat b6 ich bang nhung vi dl;l thl;(c tien sinh d(>ng ve tam quan trong cua vi�c phat huy tri tue va nang ll;(c CUa tre trong giai dO?Il vang tu o den 3 tu6i. , Nhung toi van con cam thay thieu mot dieu gi do. Boi, m(>t con nguoi neu chi boi duong tri tu� khong thoi ma khong co nhung ki nang song co ban thi se khong the ton t<;ii trong xa h()i. M()t con nguoi du c6 thong minh den may nhung khong c6 kha nang cham soc ban than va khong biet suy nghi cho nguoi khac, va thieu ca nang ll,lc de ung pho voi cac tinh hu6ng trong doi song hang ngay 11 (ma chung ta hay n6i bang cvm tu "ki nang song va tv l:;tp") thi lieu con nguoi ay se thvc S\1 c6 ich cho xa hOi hay khong? Va toi da tim duoc " cau tra loi" khi duoc tiep c:;tn vdi cu6n sach Cha m� NhQ.t d<;ly con ti,1 lQ.p. Cham� Nh(l.t d(l.y con tr,L lQ.p cua tac gia Sugahara Yuko la mot trong nhung cuon sach ve dc;ty tre ki nang song duqc nhieu cha me Nh�t don doc nhat. Ban than tac gia Sugahara la m<)t nguoi me, dong thoi la nguoi da c6 kinh nghiem muoi may nam lam cong tac tu van cho hang v�n cha me Nh�t ve ren luy�n ki nang song va nhan each cho tre. Cuon sach duoc viet tu chinh nhung cau chuy�n co th�t ma tac gia g�p trong qua trinh tu van cho cac b<;ic phl,l huynh nen no c6 gia tri thvc tien rat cao. Tac gia da dua ra nhung tinh hu6ng cµ the, kem theo each giai quyet van de khoa hc;>c va hop Ii, thi thoang co nhung phan tich tam Ii cua nguoi lam cha m� cling rat thu viva m6i la. . . De xay dl,Ing ki nang song va tinh tl,I l:;tp cho con thi moi truong giao dt;i.c nao la quan trong nhat? Do chinh la moi truong giao dµc gia dinh, la nhiem Vl,l cua cac b�c cha m�, ong ba va nguoi than se giup tre xay dt.lng nhung ki nang do. Thai diem nao bat dau 12 la phu hop nhat? Chinh la khi tre bat dau muon tl,t minh lam m9i thu nhu muon tl,l xuc com, muon tl,l m<)c quan ao, muon tl,l di v� sinh . . . Khi ay cha m� hay tiep nh(:ln nhung mong muon ay cua con tre nhU m<)t niem vui ve Sl,l trUOng thanh cua con, thay vi ca1n con lam hoc)c nghi rang con con qua nh6 de lam n6. Sµ truong thanh cua m<)t dua tre khoi dau la S\l dµa dam hoan toan vao cha m� nhung tre se dan dan biet the hien y chi cua minh, khang dinh cai toi cua minh, va thai diem tre khang dinh cai toi ay do tre chu d¢ng bieu hien ra ngoai chu cha m� khong the quyet dinh. V�y thi khi hi;it gi6ng tµ chu ay moi nhu choi cha m� hay don nh�n n6 bang thai d¢ ton trQng, thua nh�n, va luon 6 ben doi theo n6 lon len ra sao thong qua vi¢c ngam t<,'lo ra moi truong tot nhat ho tro cho mam non ay lon len kh6e mi;).nh. Trang cu6n Totto chan co be b�n cua so c6 mot tinh hu6ng su ph:;im kinh dien ma cung vo cling hai huoc, d6 la Tottochan danh roi cai vi khi di ve sinh, thay hieu truong di qua thay em dang hi hl)c loi rac tu 6ng c6ng nha ve sinh de tim vi. Thay vi quat mang, cam em kh6ng duoc lam hay la lam giup em, thay hi¢u truong da h6i em dang lam gi roi chi nhac nh6 13 em lam xong thi d?y nap c6ng l�i. M(>t tinh hu6ng don gian nhu v?y thoi nhung n6 c6 rat nhieu y nghia d6i v6i co be, boi thay da cho Totto chan cam nh?n dUQC rang, thay tin tuong rang CO be se lam dUQC, CO the lam den cling cong vi�c cua minh. Vi the, de nuoi duong tinh tl,1 l;;tp va k1 nang song cho tre, cha me thay vi lam he) tre, thay vi cam . doan, hay tin rang tre co kha nang lam du9c dieu tre muon, cho tre mc)t ca hc)i de tl,1 minh trai nghiem va de tl,1 l;;tp. Nhung tinh huong rat dan gian nhung ll:li c6 tac dl,lng to Ion trong giai do:;in dau doi cua tre, nu6i duong kha nang tl,l l;;tp, tl,1 XU li van de, lam nen tang vang chac giup tre khi khon Ion, truong thanh. Trong qua trinh nuoi d(;ly con, chung ta thuong hay tiep nh;;tn mc)t each vo thuc nhung kinh nghiem tU chinh cha me chung ta truyen l:;ii. Dieu do khong c6 gi la xau, nhung moi thoi d:;ii moi khac, neu nhu chung ta van duy tri quan niem cii, each thuc cu de nuoi d<;ly con thi co le tre Ion len se khong c6 du nang l1,1c de thich ung voi xa hc)i hien dc;ti nay duQc. Vi the hanh trinh nuoi d<;ly con cung la hanh trinh m6i nguoi lam cha me chung ta phai h9c h6i de ban than minh cung truong thanh len cling con . 14 Chung ta hay do loi t�i moi truong giao d1;1.c Vi�t Nam con nhieu bat cc)p nen gioi tre ngay nay moi thieu ki nang s6ng va song y lC;li den v�y. The nhung, neu nhin vao thl,l'.c chat van de thi do khong han · la trach nhiem cua nha truong, xa h()i ma phai la trach nhiem cua gia dinh. Vi the thong qua cuon sach nay, toi rat mong chung ta m()t lan nfia nhin nhc)n l?i tam quan tr<;>ng cua giao dl,lc trong gia dinh d6i VOi Sl,l'. hinh thanh nhan each Va ki nang song cho tre. Voi tam li cua m(>t nguoi cung vila lam me, toi mong sao day se l?i la m(>t cu6n sach huu ich nfia danh cho cac bc)c cha me trong qua trinh nuoi d?y con. Cu6n sach nay danh cho ph\l huynh c6 con nh6 a m<;>i lua tu6i. No khong chi d(}c biet c6 ich khi con b;;tn a giai do;;tn truoc mau giao va tieu h<;>c, ma ca khi con b;;in da buoc vao giai do;;tn thieu nien, thi nhung bai h<;>c ma cu6n sach gioi thieu van luon c6 gia tri tham khao. Nguoi dich Nguyen Thi Thu Chuong 1: Vai tro cua cha m� la gi? MI,Lc tieu ctia chuong trinh "Heartful Communication" - tQm dtch "Tro chuy�n yeu thuong" muon huang tai chinh la dQy tre biet tJ,L l(lp, ma a do cha m� se dong vai tro la nhilng "coach- huan luy�n vien" giup tre phi, tre t\1 ki, tre b6 hoc, tre bi bat n?t a truong, tre bi b?o h,tc trong gia dinh, tre bi nguQc dai ... Khi nhung chuy�n nhu the xay ra, ngay lc).p tuc nhieu nguoi se len an "Tl,li tre bay gio chung n6 khong dUQC uon nan, d?y do nen moi vc).y", hol)c "Bon tre gio dau c6 dUQC chi bao de hieu biet the nao la dung sai". V:;ty li do gi khien tre c6 nhung hanh d(>ng dang tiec nhu xa h¢i dang len an? T?i sao l?i c6 nhung b:;tc cha m� nhan tam giet h?i con minh? Phai chang can nguyen cua tat ca nhung chuy�n nay deu bat nguon ti.I vi�c hon tre ngay nay chua tl,l I:;tp? Tre khong the tl,l lt;ip, hay tre thieu tinh tl,l lt;lp ngay ti.I nh6 chinh la nguyen nhan dan den nhung chuy�n nhu the. M<)t khi, nhung van de do xay ra thi khong con la chuy�n cua rieng nhung con nguoi ay nii'a, ma la van de chung cua gia dinh va toan xa h<)i. Trong xa h¢i ngay nay, khi ma moi thu kh6ng ngung bien chuyen, ban than nguoi Ion muon bat 24 kjp nhung bien d6i ay cfing khong phai la chuy�n de dang. V�y tre se tiep nh�n nhung tuong tac phuc tc;tp ay the nao? Trong be ngoai thi tre em ngay nay co ve nguoi Ion, so voi the he chung ta ngay truoc thi tre con bay gio cfing truong thanh va nhanh nh<;ty hon rat nhieu. The nhung thl,lc te thi n(>i tam ben trong hoan toan nguQc l<;ti, ngay nay tre chua duqc trang bi day du nhung ki nang t\l l�p, thieu nhung trai nghiem nhung da bi gui ra ngoai xa h(>i dang bien chuyen nhu Vfi bao ay. Qua trinh con nguoi truong thanh rat can nhung trai nghi¢m nhung neu nhung trai nghi�m ay khong hQp 11, hay thua thai qua muc can thietthi sao? Chua noi gi den vi¢c truong thanh, tre co the phai chtu nho:ng nguy h?i ca ve the chat Ian tinh than. Vi�c dieu chinh nhung yeu t6 tuong tac den tu ben ngoai la dieu v6 cling kho khan. Cha m� co the ngan cam tre xem nhung sach bao, t<;lp chi hay chuong trinh tivi khong Ianh m(;lnh, nhung chi khi tre con nh6, con khi tre da Ion thi khong the cam can mai duoc. H u6ng chi viec dieu chinh nhung kich thich mang tinh tam Ii xa h(>i nhu quan he giua con nguoi vdi con nguoi, luon la dieu khong the. 25 Dieu duy nhat cha m� co the lam do la boi duong cho con nang ltJc ch�n dung nhung tac dong xau anh huong den ban than con. Neu ban than tre duqc trang bi du nang ltJc de xu Ii, de C\1 tuy�t nhung tac d(>ng xau tu ben ngoai, thi nhung tac hQ.i ma tre hung chiu se chi a muc toi thieu ma thoi. Nang l\lC ay toi g9i la "ki nang song", va nhung tre c6 "ki nang song" nhu the la nhung tre "biet ttJ lt:)p". Khi nhung van de lien quan den con tre dang ngay cang phat sinh, vi sao ph\l huynh l:;ii khong thanh cong trong viec d:;iy con ki nang song? C6 phai chung ta dang can tro qua trinh tre t\1 boi duong ki nang song cho minh? An duoi nhung mi tu nhu "yeu thuong'', "trach nhiem", co phai chung ta da can thiep qua sau vao cu(>c song cua tre, khien tre khong phat buy duqc nang ltJc cua minh? Du nang ltJc xu li van de, nang h.Jc xu li thong tin cua tre phai cao hon nua, thi mot nghich li la tre con ngay nay c6 rat it ca h(>i de hoc h6i nhung dieu do. 2. Nen de tre phat trien theo ban nang? Khi con gai toi h9c mau giao, tinh co mot horn toi g�p l:;ii co bc,in dong nghi�p ma toi quen biet tu hon 10 nam truoc, a cong vien gan nha. Co ay cung dan theo m(>t cau con trai bang tuoi con gai toi. Khong phai vi chung t6i dong canh don than nen mai tro chuy�n vai nhau ma boi chung toi noi chuy�n rat hqp nhau. Chung toi da cung nhau di u6ng tra, tro chuy�n, toi con den ca nha co ay choi. ' "O nha c;)u choi tro choi gi?", khi con gai toi h6i cau d6, c;)u be con co b�n toi chi mim cuoi ma chang c6 bieu cam phan ung gi d;)c biet. Toi tham nghi "qua la c;;i.u be hien lanh", va quan sat hai dua tre choi. Con gai toi nhin nhung do choi cua c;;i.u b�n voi anh mat to mo thich thu, roi choi khong e ng�i va ru c;)u be choi cling. C�nh phong khach la phong kieu Nh;)tC*>, noi tran ng�p do choi cua c�u be den noi khong con cho tr6ng de d�t chan. C;)u be con dang mai nhin d6ng do choi thi m� c�u da dem do uong len. Trong luc hai dua tre choi, CO ay lien t\].C cat ngang CU(>C n6i chuyen voi toi va quay sang n6i voi cc).u con trai: "A, cai do khong duoc dau", "Lay cai nay nay", "M� da n6i con khong choi nua va ngoi xuong day uong (*) 0 Nhat pho bien 2 kieu phong: Phong kieu Nhat (cua giay keo, trong phong khong co ban ghe, rn9i nguoi ngoi tharn) va phong kieu Au (cua dong mo, c6 ban ghe). nuoc roi con gi nhi", "Ngoi cho ngay ngan vao con", "Dung co lam do nuoc ra ngoai day", "Yen l:;tng di nao", "Ngoi xuong day nhanh len". Toi rat nge;ic nhien boi co ay lien t\lC ra 1¢nh cho c�u be. Dieu lam toi kinh nge;ic hon nua chinh la thai de) cua c�u be, cu he bi nhac nho cai gi thi c�u be le;ii chi mim cuoi, nhu kieu khong nghe thay gi het, chi lam theo lay 1¢. Sau do toi va co ay da trao d6i voi nhau rat nhieu van de quanh vi¢c nuoi de;iy con cai. Co ay da thot len nge;ic nhien "C�u cu ngoi nhin con be t\l choi the thoi sao ?" khi thay toi de cha con minh W choi . Co ay cho rang cha m� hJ.c nao cling phai canh chung de dua con ve dung quy dC;lO, nhu the moi la u6n nan. Chinh vi the luc nao co ay cling ra 1¢nh, ho het voi con. Toi da. n6i voi co ay nhu the nay "C;;tu nhin xem, b9n tre t\l biet chung muon chai gi va chai nhu the nao ma". "Nhung ma ... " do la cau phan bi¢n ma c6 ay da dung rat nhieu trong cu(>c trao d6i giua chung toi. Nho ma no l<:li lam phien mQi nguoi xung quanh, nho n6 cai nhau voi b<,ln, nho no khong duqc u6n nan tot thi sao ... Chinh vi the co ay da nhac nho con tung cai nh6 nhc)t va bat con phai lam theo moi thu de th6a man mong muon cua minh. 3. Cha m� nen huong tam nhin den tuong lai cua con Lo lang lit;!u con minh c6 an toan khong, c6 ngoan ngoan, gi6i giang hay khong, roi sot sang uon nan con vao nen nep ... c6 le tat ca nhung ai lam cha m� deu da va dang trai qua nhung trc;ing thai nhu the. D?c bit;!t trong vit;!c dc;iy d6 con, he con lam sai chuyen gi la cha m<;! se chiu ap h;rc mang tinh cong kich tu xung quanh nhu "N6 khong duqc u6n nan can th?n nen moi hu the". Co le vi v?y ma cha m� nao cO.ng muon bao ban con tre tung li tung ti m<)t, ho?c co gang de tro thanh nhung b?c cha m� khong bi nhung nguoi xung quanh che bai, ma khong he nh?n ra c6 luc minh da tuoc doc;it di niem vui tu cu<)c song cua con tre. Cac b?c cha m� thuong chi chu tam vao thoi hien tc;ii, tuc "horn nay, bay gio". Luc nay con c6 an toan hay khong, horn nay con c6 lam theo dung nhung gi cha m� d(ln hay khong, hit;!n t�i nhung gi cha me mong muon con da lam duqc chua .. . Neu nhung dieu cha me mong muon a con ma ngay khi do con chua th\Ic hi�n duqc thi cha me se l�p tuc can thi�p bang hanh d¢ng ho�c lai noi. Do la each cha me muon xay d\lng S\I an toan Va CO tr;;\t t\I ngay "bay gio". Nhung, neu S\l can thi�p qua muc can thiet thi vo tinh cha me da ngat di mam non h;;t.nh phuc vira m6i nhu cua con va bien con tro thanh nguoi khong tl,l chu. Khi nuoi d;;ty con, cha me nen huong tam nhin den la tuong lai cua con chu dung chi t�p trung tam nhin vao hi�n t<;li. M6i cha me ngay h1c nay hay thu dung l;;ti va ngAm xem voi each d;;ty cua minh thi lieu sau nay con minh c6 th\lc S\l h;;tnh phuc hay khong? Giai do?n tre 4 - s tu6i la giai do;;tn tre tiep xuc nhieu hon voi the gioi ben ngoai. Day chinh la giai do<,ln tre can phai h<;>c duQc each lam the nao de choi cung b;;tn, each dieu chinh cam xuc va hanh vi de hoa dong voi b;;tn c6 the g<;>i la "ki nang song" co ban dau tien. Cach duy nhat de tre h<;>c dUQC "ki nang song" la hay cho tre t\l trai nghi¢m, cho tre tiep xuc vai xa h¢i. Co v:)y tre moi Vila nang cao tinh tl,l l:)p, Vila nAng cao ki nang song cho minh. VC;ly neu o thoi ki nay, tre l:;ti cq dinh chc)t lay cha m� khong roi, con cha m� cu chi th} cho tre lam tung ti m(>t thi tre se the nao? Khi tre muon t\l suy nghi, tµ lam mc;>i vi�c ma cha me l(,li cu lam thay tre thi tre se ra sao? Cau tra loi la: Tre da mat di co h(>i de t1,1 minh du9c trai nghi�m. C6 the trong tuong lai nhung dua tre do van c6 cu(>c song binh thuong, nhung chac chan la chung khong the cam nh;Itn va t;Itn huang duqc niem vui m(>t each trc;>n ven tu nhung bai hoc ve ki nang song ay. D�c biet la voi nhung dua tre c6 khi chat hay ca tinh tu nh6, thi viec cha me can thi�p qua muc se khien tre bi t6n thuong sau sac. Tre lon len cling se khong h9c duqc dau la dieu quan tr9ng nhat d6i voi m(>t con nguoi va vi sao can thiet phai h9c h6i. Tuong lai ma cha me huong den cho con minh chinh la hinh anh con luon hc;inh phuc, khong d\la dam vao bat ky ai, biet t\l tim ra duong di cho minh bang chinh nang l\lc cua minh. 4. Voi tre so sinh, cha m� la nhCrng nguoi bao h¢ Khi mai chao doi tre van chua the hoan toan tl,l'. l<;lp. 3 thang dau dai luc vila sinh ra la khoang thoi gian tre dt;Ca dam hoan toan vao cha me, boi neu kh6ng thi tre khong the song dUQC. Cha me dong vai tro la nhung nguoi bao ho, dap ung nhung doi h6i cua tre, boi o giai do�n nay tre khong c6 kha nang lam gi. Tre khong the tt;C pha sua, khong the tt;C thay him, khong the t\l di l�i nen cha me se lam thay tre moi vi�c. S1=1 cham soc te:ln t\ly cua cha me o thoi ki nay se co anh huong to Ian den S\l hinh thanh nhan each cua tre sau nay. Tre duqc om ap, dUQC tro chuy�n, se Ian len khoe m;;inh ca ve the chat va tinh than. Chinh vi vl;ly ma st;C "bao ho" cua cha me a giai do;;in nay khong the lo Ia du9c. Dong thoi vi�c om ap a giai do;;in nay voi tre se la buoc d�m ve tam Ii de giup cha m� gui gam tinh yeu thuang den con va nuoi d;;iy con minh thc;tt chu dao. Qua trinh tre truong thanh cling la qua trinh cha me tung buoc doi theo, tu khi tre chua biet lam gi den khi biet lay, biet ngoi , biet bo, roi ch;\lp chung biet di, biet lay tay b6c do an cha vaa mieng, biet noi. .. ngay qua ngay nho:ng viec tre biet lam lc;i.i tang len. Cung voi viec tre Ion khan, biet lam nhieu thu hon thi cha m� cfing dan chuyen tu vai tro "nguoi baa h(>" sang "nguoi chi ph6i". The nhung cung voi vi¢c tre biet nhieu vi¢c hon cung dong nghia voi vi¢c nguy hiem cfing nhieu hon. Vi muon bao v¢ con yeu cua minh khoi nhung m6i nguy hiem cha me se d<)t ra nhung quy tac hay l¢nh cam de con tuan theo. Thay do v�t nao co ve nguy hiem thi ban dau se nhe nhang "dung so vao'', sau do se den cam doan "khong duQc", "cam chi", roi ra 1¢nh "hay lam cai nay"' va nhii:ng loi gh;ic gia "nhanh len" ... se theo d6 duQc tang len. De con khong ch<;ly nhay lung tung, cha me se dua tay ngan ll;li ho:;lc d:;lt con vao xe day khi di ra ngoai de baa ve S\l an toan cha con. Thai ki bao h(> va chi ph6i nay c6 y nghia rfit quan tr9ng den vi(!c thuc day tinh t\l l�p va phat huy tinh t\l chu cua tre a giai dol;ln tiep theo. Nhung cha me l<;li mang th6i quen "baa h¢" va "giam sat" nay qua lau nen dan den viec can tro S\l phat trien t\l nhien Va S\l t\l do cua tre o giai do(;ln tiep theo. Boi luc nao cha m� cling nghi tre "chua biet lam gi". 33 5. Cha m� khong nen mai la "nguoi bao he;>" Tre con Ion nhanh den muc chang bao lau thoi ki "bao h(>" va "chi phoi" se khong con can thiet nua. Nhung voi Ii do chinh dang nhu "vi muon bao v� con", "vi muon bao ban den noi den chon de con ngoan ngoan, gi6i giang", "vi muon tro thanh nguoi cha nguoi me tot" nen cha m� thuong quen di vi�c con minh da Ion, va keo dai mai vi¢c "bao h(>", "chi ph6i" nay. Cha m� luon mang tam If muon "bao ve con", "muon nuoi d�y con tot", "mu6n la cha m� tot" ... The nhung, tren th1,1c te nhung hanh d(>ng ay l(;li tUOC do�t Sl,I tt,I do, ngat di hc;tt mam moi nhu giup tre tu li;lp. Chinh vi�c khong cong nh:;in "tre c6 the Jam dUQc", roi lam m<;>i vi�C thay tre da ngan can S\l t1,1 l�p cua tre. Nhung dua tre Ion len trong suy nghi "no chua biet lam gi" cua cha m� se bi t6n thuong. Vi sao? Vi trong s1,1 bao b<,>c cua cha m�, tre se mai la mc)t dua tre "khong biet lam gi". Chinh tinh yeu th uong vo dieu ki�n cua cha m� neu cu duy tri ca khi con da Ion la nguyen nhan t(;l.O nen nhung dua tre mai "khong biet lam gi". Cho nen khi con m6i ngay m6i Ion thi cha m� cling phai truong thanh hon, phai thay doi each tiep c�n cua minh voi con . V�y cha me phai lam the nao thi t6t nhat cho con? De tre co ki nang song thi cha m� khong nen dong mai vai tro la nguoi "bao h¢" cua tre khi tre da Ion . Thay vao do, cha me nen the hi�n vai tro la nguoi ho tro de tre "co the lam duoc m9i thu". Cu¢c doi cua mot dua tre Ion len ma bi coi nhu la dua tre . . "khong biet lam gi", voi m¢t dua tre duoc coi la dua tre "lam duoc moi thu" se co sl,l khac nhau rat Ion. Khi dtch sang tieng Anh "ho tro" se co nghia la "HELP" va "SUPPORT", nhung tren thl,lc te hai tu nay c6 y nghia hoan toan khac nhau. "HELP" la hanh vi nguoi khac se lam thay toan b(> gi6ng voi "nguoi bao h(>" khi ai do "khong duoc vi�c". Nguoc l�i, "SUPPORT" la hanh vi tro giup cho nhung "nguoi duoc vi�c", se chi dung l;;ti o mile quan sat nguoi do lam, ho tr<} khi can thiet de giup nguoi do tien b(> len. Chinh vi the cha me hay dong vai tro SUPPORT (ho tro) trong buoc duong con di. Khi tre buoc vao lop 1 tre se xa cha me nhieu hon nen vi�c cha me a ben con 24/ 24 gio de bao v� con la dieu khong the. Tuy nhien, neu hie nay tre duQc ren luy�n nhung ki nang ca ban cua "nguoi lam duQc" thi do chinh la buoc d�m dau tien giup tre ttJ tin roi xa cha m�. Neu lay thoi diem tre bu6c vao l6p 1 lam m6c thi luc nay cha m� hay giam vi¢c "bao ho" va "chi phoi" tre, thay vao do hay "h6 tro" de giup tre "lam duQc vi¢c" de tre co the ttJ l�p hon. 6. Lam thay con c hinh la h�i con "Cho ca hay la d;,iy hQ each cau?". Day la cau n6i n6i tieng danh cho nhung ai di giup do nguai khac. Trong truong hqp d6, neu la b;,in, b;,in se lam gi. V oi nguoi sap chet doi vi¢c cho ca gi6ng nhu hanh d(>ng giup do (HELP). Hanh d<)ng cho ca voi nguoi sap chet d6i la vi�c lam tu thi�n dang tran trong, nhung bc;tn hay thu nghi xem, neu cu dem ca cho ho thi tl,l ban than h<;> se mai khong the giai quyet duoc van de cu.a ban than Iuon song dl,la vao S\I trq giup cua nguoi khac. Dan dan ho se mang cam giac that vong va bat man voi ban than, vi m().c cam minh kem c6i. Tuong t\l'., neu m<)t dua tre tu khi sinh ra den luc truong thanh luon duQc cha me nuoi duong bang S\I giup do (HELP) thi se tro thanh tre "khong duQc vi�c" ma thoi. V�y cha m� lam thay se c6 nhung bien hi�n nhu the nao? 1. Luon ra 1¢nh, chi tht bat tre lam the nay the kia. 2. Dap ting vo dieu ki�n voi nhung doi h6i cua tre (ngay ca khi tre khong c6 nhu cau nhung vein dua cho tre). 3. Luon chi dc;iy tre phai nhu nay nhu kia (thich thuyet giao voi tre ma khong he de y xem cam rue va tam trc;ing cua tre la nhu the nao). 4. Luc nao cfing muon tre se dap ting va lam theo y minh (khong quan tam xem tre muon gi, du nghe tre n6i cung khong ton trc;>ng y kien d6 cua tre ). 5. Khong de tre t\l giai quyet ma lam thay tre moi thu. Khi tre con nh6, vi�c cha m� giup do (HELP) giam sat tre se khong c6 chuy�n gi xay ra. Nhung, khi tre dan lon len va tiep xuc nhieu hon voi cac m6i quan h� xa hoi, thi chung se khong biet minh phai phan doan va hanh d(>ng nhu nao khi khong c6 cha 37 me a hen. Hon nua, v6i nhung tre ngay tu nho da luon du9c cha me dap ung tat ca thi Ion Ien, tre se khong biet each dien d:;it chinh xac mong muon cua minh v6i nguoi khac. Con v6i nhung tre luon bj cha me phat lo khi trinh bay y kien hay nguy�n v9ng cu.a ban than thi 16n len tre se khong biet dien d�t tam trl;lng cua minh cho nguoi khac. V 6i nhung tre tu be da du9c cha me dung ra giai quyet thay m9i chuy�n, thi Ion len se khong c6 dung khi d6i dau voi kh6 khan. Nhung tre Ion len trong Sl,l bao hoc giup da cua cha m� se bi tuoc doi;lt di v6 van trai nghi�m ma dang le ban than chung phai duoc t\l trai qua. Chinh vi the, vi�c hoc h6i thong qua nhung trai nghi¢m se it di, dan den tre se thieu kinh nghi�m de giai quyet van de. Doi voi nhung tre thieu trai nghi¢m, thi chac chan voi the gioi se rat kh6 hoa nh;;tp, boi luc d6, tre chi biet b6 cu(>c hoc,lc ne tranh. 7. Cha m� hay t�ng con m6n qua "ho trQ" V{J.y lam the nao d�y con cau ca? Trang vai tro cua nguoi vi�n trQ thi vi�c cau ca ho se de hon d<:lY mot nguoi chua biet each cau, boi vi(!c d�y doi h6i S\I nhan n�i cua ca nguoi d�y va nguoi dUQC dl;ly. Tuy nhien, neu thanh c6ng thi nguoi dUQC dl;ly CO the t\I cau duqc ca va khong can den nguoi vien trQ nfi'.a. Neu cac b<).c cha me cu lam het moi vi¢c thay tre vi nghi tre Ia chua biet gi, thi du tre co Ion the nao tre van phai can den cha me. Neu suy nghi tre co the lam du9c moi thu va luon ho trQ, ling ho tre thi tre se tro thanh nhung nguoi biet each t\I l;,lp, tl;I tin, t\I chu a ban than, biet minh can phai song nhu the nao, khong bao gio d\la dam vao bat ky ai khac. Hai ti.I "w l�p" c6 y nghia gi? T\l l�p la t\l minh c6 the song bang chinh kha nang cua minh ma khong can d\la vao nguoi khac, la khi ban than khong the giai quyet duqc moi chuyen thi se biet t\l tim nguoi tro giup . Tren thl,J'.c te du chi la tre so sinh thi n(>i t;;ii tre da ton t<;li nhung h(;lt mam tri tue va ban nang can thiet de tre c6 the tl,J'. l�p va sinh ton. Neu cha me khong can tro thi nhung h;;it mam ay se m9c len tuai tot. Tre luon mang trong minh S\l to mo, ham hoc hoi va muon t\l minh lam moi thu. Khi tre duC}c 39 1 tu6i ruoi thi luc nao tre cung muon t\1 cam thia xuc cam, t\1 cam c6c u6ng nuoc, du chua the nao lam thanh th�o. Neu cha m� hay nguoi Ion dinh lam thay thi tre nhat quyet khong chiu va muon tlJ minh lam. Vi the, m9i dua tre sinh ra khoe m�nh binh thuong deu la nhung tre lu6n c6 tinh than cau tien va ham hoc hoi. Dau hieu hi�n o moi tre c6 moi khac thi S\l ham hoc hoi Va tri to mo 0 tre van duoc hinh thanh m(>t each t\l nhien, giup tre tv: l�p de sinh ton. Khi con la hoc sinh tieu h9c, toi c6 mot man hoc ghi nh�t ki quan sat qua trinh trong cay hoa him bim, tu khi gieo h�t, nay mam, Ion len, ra boa, den khi cay ra qua, thu ho;;ich h;;it de lam gi6ng cho V\l sau. Toi gieo h�t vao chi;lu va d�t o noi c6 anh sang m�t troi thich hqp nhat, toi tuoi nuoc cho cay moi ngay va cay mQc len rat d�p. Bai tat ca nhung gi can thiet cho cay him him moc deu an chua trong h;;it mam, con vi�c toi can lam chi la dieu chinh m6i truong thich hop cho cay ma thoi . Vi;ly thi con nguoi Ion len cung vi;ly. Qua thoi gian, tre se tv: minh phat hien va nhi;ln hiet duQc moi thu. De giup tre co the tµ hoc hoi va sinh ton, cha m� chi can dieu chinh moi truong cho phu hQp voi tre, tre se tl,l biet each lam cho nhung h(:lt mam tri tue dang ap u trong minh Ion len. Ho trQ (SUPPORT) khong phai la bao tre "hay lam cai nay", "hay lam cai kia", hay luon mieng chi tht tre phai lam gi. De giup tre t\l minh phat hien, t\l minh hoc h6i thi cha m<;! khong nen can tro qua trinh do cua tre ma hay de tre t\l quyet dinh cu(>c doi cua minh. 8. "Giup do" - hanh d¢ng tuoc do�t cu¢c doi con TC;li sao cha me l(;li thich giup con? V oi tre so sinh thi S\l giup do cua cha me vo cling quan trong de tre co the khon Ion. Dong thoi do cling la each ma cha me gui gam tinh yeu cua minh den con. Cha me nao cung yeu thuang, cham soc, bao v� va san sang hi sinh tat ca cho con. Chinh tam Ii d6 da phat sinh ra suy nghi chi c6 cha me moi che cha, bao boc duqc cho con ma thoi. Bai v(}y khi con khong con can den S\l giup do tu cha me, thi suy nghi "tat ca la vi con" cung vdi su m�nh lam cha me ay van cu chay nong nhiet, nen cha me van cam thay minh can phai bao ve, cham s6c, chi thi, 41 ra I�nh cho con. Chinh vi�c do da khien cho sv: y li;li, S\l ph\l thu(>C Cua tre vao cha m� cang cao len, con ban than cha me l�i cang cam thay vai tr<'> cua minh voi con la quan trong. Ai cling thay thich khi minh la nguoi quan trong voi mot ai do. The nhung cha me khong he nghi den vi�c lam nay cua minh da tuoc doc;tt di tl,I do cua con. Du cha me co nhc).n ra thi cha me cling khong nhc).n thuc duqc la se can tro qua trinh t\I lc)p cua con, ma cu luon nghi rang tat ca la vi con. Giup do, neu nhin thoang qua la m(>t hanh vi rat tu te. Tuy nhien, van c6 nhung nguoi giup da roi vao ngo nh�n, danh dong "nguoi duqc viec" gi6ng "nguoi khong du9c viec", tuong minh la nguoi ban on luon 6 m(>t tj tri cao hon nhung nguoi ma minh coi la "khong duoc viec" ay. Con nguoi ai cling co luc thl,Ic S\I can den S\I giup do nhU khi S\I vi¢c VUQt qua kha nang cua ban than, khi tinh mc;tng roi vao nguy hiem. Ngoai nhung thoi diem do, neu de h9 tl,l xoay so thi kieu gi h<;> cling tl;r minh giai quyet duqc. Tren thl,lc te hanh dong giup con vo dieu kien khong phai la vi con ma vi chinh ban than cha m�, dong thoi cung la viec lam khong ton trc;>ng con. Nhung cha m� l?i thich duoc lam giup con, boi khi d6 cha m� c6 cam giac minh da lam tron trach nhi�m cua m(>t nguoi cha nguoi m�. Cha m� cu nghi rang neu ban than minh thieu thon cai gi thi se bu dap cho con de con do kh6. Tren th\lc te, st;r giup do ay khong dem }f:!i hf:lnh phuc cho con, bai n6 khong phan anh dieu con mong muon, ma chi dap ung mong muon cua chinh cha m� duQc gui gam n6 thong qua con ma thoi. Nhung "cha m� thich giup da" thuong se khong nh?n ra minh da tuoc do?t di niem vui t\1 suy nghi, tl,1 quan Ii, t\1 l\la chon va hoan thanh ml,lc tieu cua tre. Nhung niem vui d6 phai la nhung thu thu(>c ve tre, con neu cha m� muon thi cha m� hay lam n6 voi chinh cu(>c doi minh, chu khong the dung cu(>c doi tre de tC;lO ra. Viec coi con la le song chang khac gi cha m� da hi sinh cu(>c doi tuoi sang cua con de thoa man chinh minh. Khi do, cha m� khong phai la yeu con ma chi yeu chinh ban than cha m� ma thoi. 9. Cham� hay "ho trQ", giup tai nang cua con thang hoa Khi mot dua tre bat dau muon t\l di giay thi do se la sµ ki¢n quan trong dau tien trong doi de cha me nhuong vai chinh cha tre tµ lam. Ban dau co the tre chua di duoc ngay, trai phai lAn Ion, luc do cha me trong vai tro la nguoi trQ giup dung voi can thiep "di nhanh len khong nao", roi tranh lay lam thay tre. Boi neu lam v�y tre se khong co ca h(>i de trai nghiem vi�c t\l minh di giay, khong co ca hoi khang dinh tinh tl,l chu cua ban than. Vi¢c tre bi tu6c do�t cong vi¢c cua ban than trong sinh ho;;it hang ngay khong phai la it. Le ra cha me chi can nhan nai cha doi mot chut la tre c6 . . . . the lam duqc, nhung vi n6ng v(>i ma cha m� da gi\lc gia roi lam thay tre. Tre phai duoc dong vai chinh trong cu¢c doi minh, t\l minh song va tu minh trai nghi�m. Vi�c cha me nen lam la cho tre nhin theo va bat chuoc nhung vi¢c ma tre phai lam, roi kien nhan cho dqi . tre lam no thanh thao. De lam duoc dieu d6 cha me . . . can giong nhu nhflng "huan luyen vien" tC;lO cho tre cai "khung" roi giup tre song vui ve hC;tnh phuc. "Huan luy�n vien" chac chan se khong the thi dau thay cau thu. Cong viec cua "huan luyen vien" la dua ra nhung ho trQ can thiet giup cho tai nang cua cau thu thang hoa. De tro thanh "hnan lnyen vien" cho con minh cha ID<;! hay: 1. Biet kha nang con co la vo h(,ln. 2. Hien rang luc nao con cfing ham hQC hoi de tien b(> hon. 3. Kien nhan cho dQi va biet mem deo trQ giup con khi can thiet. Lam duQc dien do, cha m(;! se lnon nh;)n duoc S\l kinh trQng tu con tre. Bai du o vao vt tri nao di nua, cha m� hay huan luy�n vien, neu b<,in khong nh;)n duoc S\l ton trong tu tre thi viec b<,in hop tac voi con cling se rat kh6 khan. Hon nua, neu cha m� luon thl,lc thi 3 dieu tren trong cu<)c s6ng hang ngay thi chac chan tre se cam thay minh duoc yen thuong. "Con co rat nhieu kha nang. B6, m� biet la con lnon mu6n c6 gang de gi6i hon. Cha m(;! se lnon ling ho va ho tra con bet minh de con dat duoc dieu con . . . mong muon"' do chang phai la thong di�p tuy�t voi goi tron tinh yeu thuong cua cha me do sao? Neu con luon cam nh;)n duQc dieu nay thi chan chan con se tro nen m<,lnh me. 45 1 0. Cha m� hay l�p cho mlnh m¢t bang thanh tich theo tieu chuan rieng Cac b�c cha m� thuong dem cai gi ra de danh gia ket qua nuoi d<;ly con? Va lam the nao de biet con minh c6 gi6i, c6 ngoan khong? Th\lc te la chang ai danh gia vi¢c do cho minh. Neu cha m� khong t\l de ra tieu chuan thi vi¢c danh gia se rat kh6 khan. Chinh vi the khi khong t\l de ra tieu chuan cac b�c ph\l huynh thuong dl)a vao tieu chuan a nhung cuon so phat trien cua tre hoc)c so sanh con minh v6i "con nguoi ta". Khi thay con nha hang x6m n6i du9c con con minh chua n6i du9c, thi voi va cho rang "con nha minh ch�m n6i". Khi con den tuoi di hoc thi sot sang lo SCJ rang neu khong cho con minh hoc ngay thi se b} tre. Thay truong mau giao nao ma danh gia tre khi nh�n vao lop thi nghi ngay rang do la viec lam dung, va cho rang con minh cling can phai dUQC danh gia nhu the. Nhung ciing c6 khong it cac bi)c cha m� cam thay bat an lieu each lam cua minh co dung khong , li¢u minh c6 dang di sai duong hay khong? Qua trinh chung ta lam cha m�, trong rat nhieu truong hQp, se co ai do ho�c mot he thong nao d6 danh gia cho minh. Thanh tich hoc tc).p a truong hoc se cho b?n biet bc;in dang nc\m o vi tri nao. Khi di lam thi tuy thu('>c vao m6i cong ty se c6 each danh gia khac nhau ve hi(!u qua, nang suat lao d(>ng va kha nang phan doan tinh hu6ng cua h(;ln. Nhung du o truong hay o cong ty, thi chung ta deu duQc danh gia d1,Ia theo tieu chi gia trt trung binh va xac nh;,ln vi tri cua ban than. Chinh vi the, yeu to mang tinh ca nhan khong duQc xem trong. Quan tr9ng la so voi moi nguoi xung quanh thi ta nhu nao. Cu(>c doi cua chung ta luon song trong m(>t h� thong nhu vc)y. Nhung, nuoi dc,iy tre lc,ii khong co diem chuan, vi khong the binh quan hoa each song cua m6i con nguoi cung nhu viec nuoi dc;ty tre. Khi tre duoc 10 tu6i - giai doc,in tre buoc vao d() tuoi thieu nien - tre se co nhung thay doi Ion ve the chat va tinh than, bat dau t1,I l<;lp hon a rat nhieu g6c do. Day cung la giai doc;in dau tien ma cha me nhin thay duoc thanh qua nuoi dc,iy con cua minh. Tre duoc nuoi dC;ly va lon len trong s1,I "ho tro" cua cha me thi se duoc chuan ht m(>t nen tang day du de t1,1 l�p. Con tre duoc nuoi d(;ly va Ion len trong s1,1 "giup da" cua cha m� se luon c6 suy nghi ng�i kh6, ngQ.i kh6, y lQ.i vao nguoi khac va khong the t\I l(,lp dUQC. M6i cha m� hay tu l<,lp mot tieu chuan danh gia con cho rieng minh. Dung so sanh con voi nguoi khac, hay quan sat ca tinh con de ·c6 each dQ.y phu hqp voi con minh. Bai chung ta khong the lay tieu chuan lam cha m� cua nguoi khac de danh gia vi�c lam cha m� cua chinh minh, nen cha m� cling dung bao gio lay chuan muc chung de danh gia con minh. 11. Nu6i d�y con kh6ng bao gio co chuy�n "qua mu()n" "Gia ma minh nghe duqc chuy�n nay som hon c6 phai tot khong. Chae con nha minh ht tre mat roi". Do la nhung cau n6i ma toi thuong xuyen nghe duqc o nhung hoi thao hay nhung bu6i tro chuy�n voi cac bc).c phl). huynh, nhung nguai da khong de y den thoi ki de con duoc tu l�p, khi con da len trung hoc co so roi moi tho dai ve thai do thay d6i ell.a con. Cau tra loi a day la "khong bao gio co chuy�n qua muon". Dau tre da Ion di nua, khi cha m� nh�n ra thi hay lay do lam V(,l.Cb xuat phat, boi neu chung ta c6 dung khi thay d6i thi tre cung se san sang tiep nh(ln. V�y chung ta can thay d6i nhung gi? Truoc khi nghi den cau tra loi, chung ta hay thu nghi xem minh co can thiet phai thay d6i khong da? Cau tra loi nam a cam xuc cua con chu khong phai vi�c cha m� c6 thoa man voi vi�c nuoi dC;ly con nhu hi�n nay hay khen1g. Day moi chinh la dieu quan tr<;>ng nhat trong vi�c l�p bang tieu chuan danh gia con cua cha m�. Bang vi�c hang ngay quan sat tre, cha m� se biet duqc tre cam nh�n nhu nao ve cu<)c song. Toi xin dua ra m<)t vai danh ml,lc khao sat. Cha m� hay chon la "c6", "khong", "khong biet" de tra loi. 1. Tre c6 hay cuoi khong? 2. Tre co vui ve moi ngay khong? 3. Tre c6 hoC;lt bat, vui tuoi moi ngay khong? 4. Tre c6 choi cung b(;ln khong? 5. Tre c6 hay nflng ntu cha m� khong? 6. Tre co the hi�n hung thu, to mo voi cac sg vt;lt khong? 7. Tre c6 the hi�n cai toi ca nhan va muon khang d}nh cai toi do khong? 8. Khi n6i chuyen, tre c6 nhin thang vao mat nguoi d6i c doi cua con. 12. f>oi xu voi con theo ca tinh cua con Cha me hieu duQc b ao nhieu phan tram ve con cai minh? Con c6 khuynh huong suy nghi va hanh d(>ng the nao? Yeu t6 nao se la d(>ng co thuc day con ham hoc h6i? Con yeu va ghet cai gi? Moi nguoi sinh ra deu mang m<)t ca tinh. Ca tinh ay dUQC the hi�n 0 each suy nghi, hanh d<)ng Va rat nhieu m�t khac cua tre. Chinh vi the cha me hay quan sat tre, khi da hieu va nAm bat duQc tinh each co ban cua tre roi thi tim each tiep c�n n6. Vi dl). con b�n c6 thu(>c tuYJ> nguoi phan ung nhanh nh�n VOi ngU<'Ji khac, VOi cac S\l vi�C Va Sl,l vc;tt xung quanh hay khong? Co doc duoc y nghi cua nguoi khac, biet dua cho ho cai ma ho mu6n truoc khi ho n6i hay khong? Biet minh can phai lam gi va tl,1 lam ma khong can phai git,IC gia khong? Ho:)c, con b(;l.n the hi�n la nguoi binh tinh, dau xung quanh co xay ra chuy�n gi thi cung khong phan ung gi khong? Hay noi mc)t each khac thi la tre co phan ung chi;lm chc;i.p, hanh dong chi;lm rai hay khong? Neu cha me thu(>c tu)'p nguoi nhanh nhen, con ciing nhanh nhen thi chac chan se khong xay ra chuy�n lech pha nhau. Nhung neu cha me nhanh nhen ma con l<:li ch;;tm ch(;l.p, le me thi se the nao? Chae chan cha me se luon gilJc con "nhanh len, nhanh len" m(>t each sot ruot khi nhin con lam. The nhung, ban than tre l:;ii khong he nh:;in thay minh lam ch:;im, ma chi biet hJ.c nao cha me cling lien tl,lc gil,lc minh "nhanh len" ma thoi. Nguqc l(:li, cha me nao ch;;tm rai ma c6 con lq.i nhanh nhen, hieu dong qua thi se the nao? Tre hieu dong khong ch�u ngoi yen mot cho thi cha me se lien t1;ic la mang "hay biet xau ho m<)t ti". Tre khong chju ngoi yen trong bua com thi l�p toe se bi cha m� quat "con dung ngo ngu�y nua". Nhung, doi voi tre hieu dong thi viec cam can cua cha m� se khien tre cam nh�n S\l ton t<.li cua ban than minh la "khong duqc chap nh<).n". M<)t ha me co hai co con gai. Co con gai Ion thi nhanh nhen giong me nen viec nuoi dC;ly rat de dang. Nguqc l<.li, co con gai nh6 l(;li thu(>c tu:YP nguoi ch<).m ch(;lp. Luc dau, ba m� hay phan nan "Cai con be nay dung la cua nQ, uong buong qua". Th\lc te co con gai thu hai khong phai la mot dua tre uong buong, tac ph6ng cua co be chi ch�m chc;ip ma thoi. Sau d6, nho S\l thau hieu tinh each cua con gai minh ma thai do cua nguoi me da thay d6i, dong thoi tinh each uong buong cua co be cling mat dan. Cling giong nhu nguoi Ion chung ta, m6i dua tre se co m<)t ca tinh khac nhau. Cac b�c cha me hay thu quan sat roi li giai con minh ma xem. Neu cha me nao nhc;tn thuc duoc rang moi dua tre ngay tu khi sinh ra da c6 m<)t khi chat, m<)t ca tinh khac nhau, thi hay hoc each tiep cc;tn cho phu hop voi tung ca tinh ay. Bang each d6, cha me se khong bao gio tt;io ap h,rc cho con minh, dong thoi cling giam duqc ap . cho chinh minh. Neu nhtt cha me . nao hieu duoc . luc rAng tre m6i chinh la chti nhan ctia ca tinh va khi chat ctia minh, thi se khong bao gio con co nhung doi h6i ich k}· rang tre phai theo y cha m� naa . Chuong 2: 3 ba i hQc cha m� nen d�y con D6 la: "Yeu thuong ", "trdch nhi�m ", va "hqnh phuc Vl biet song cha ngliiJi khdc". I. YEU TRUONG 13. Yeu thuong se nuoi duong ·cai toi cua tre Cam xuc quan trong nhat chi ph6i CUQC song cua moi con nguoi chinh la "khang dinh cai toi" - khang dinh S\I ton t<,li cua ban than voi the gioi. Day cfing la qua trinh con nguoi khang dinh S\I ton t�i cua minh luon dem den niem vui cho gia dinh, va ban than luon thay h<,lnh phuc vi chinh con nguoi ma minh v6n co. Chinh cam giac "h:;i.nh phuc voi chinh minh" la cam xuc ca ban nhat de chung ta ton t<,li, va t\I tin the hi�n minh v6i the gi6i. Neu con nguoi khong the yeu chinh ban than minh thi CUQC song qua la bat h<,lnh. Neu gia dinh khong yeu thuong minh, thi m6i ngay troi qua th�t u am. Khi cam thay "cu(>c song th()t be tac va dau kh6, boi khong duoc ai yeu thuang" thi co the nguoi ta se tim den cai chet. V<)y thi cung eve cua vi¢c phu djnh ban than chinh la hanh d(>ng tq sat. Khi con nguoi mat di nguon nang luqng giup khang dinh ban than, nguoi do cO.ng danh mat phuang huong cua minh trong cu(>c s6ng. Vi�c ai do co the song sot qua nhung trai nghiem tuong nhu c�n ke cai chet, chinh la boi ho biet van c6 ai d6 yeu thuong minh. Neu VUQt qua nhung phut giay th�p tu nhat sinh do thi tat yeu con nguoi se biet each toa sang tro l1;1i. Nbu vc)y "khang dinh ban than" la cam XUC chi phoi S\1 ton t<,li CUa chung ta trong cuc)c doi. 6 thoi ki dau "khang dinh ban than" la cam xuc duoc hinh thanh qua viec con nguoi duQc cham s6c chu dao va duoc het ml)'.c thuong yeu. Su menh cao ca nhat cua cha me chinh la d1;1y tre bi et each t11 "khang djnh ban than"' biet each "yeu thuong" ban than va nguoi khac. Boi chi c6 nhu v�y thi ca cu(>c doi ve sau cua tre moi c6 the song h(;lnh phuc, moi luon biet m1;1nh me de VUQt qua moi kh6 khan. "Khang d}nh ban than" thuong hay bi danh dong voi "ng1;10 m<;in". V�y khi mot con nguoi muon khang dinh S\I ton t1;1i cua ban than thi CO phai la ngc;to m<:tn khong? Viec biet yeu chinh minh, biet sl)'. ton t�i cua ban than la dieu tuyet i nguoi thay Sl) UU tu, tuy�t voi cua minh trong khai ni�m ve "ng1;10 mi;in". Tinh yeu thuang se dan den vi�c muon "khang dtnh ban than", con sv sQ hai thi se dan den SlJ "ng<:lo rn�n". SQ hai 0 day chinh la SQ rang minh se khong duQc yeu thuang, nen phai v<)i va chung minh minh uu tu. D6 chinh la sµ khac nhau ca ban giua "khang dinh ban than" va "ng<;to m<;1.n". Chinh vi the, "khang dinh ban than" la "toi yeu ban than minh"' "toi yeu nhung gi thul)c ve chinh minh"' nen cha m� khong can phai lo lang, bat an, va dieu d6 chang lien quan gi den "ng<;1.o m<;1.n" hay "tl.J man". 1 4. "Tat ca la vi con" khong giup con cam nh�n duQc tinh yeu C6 m<)t nguai m� da bi soc va vo cung dau kh6 khi c�u con trai dang h9c lop 2 chan nan n6i rang "con muon chet di cho xong". Duong nhien, sao ma khong soc cho duqc, khi dua con minh yeu thuong va cham soc noi "con muon chet". Nguoi m� ay, khi tham dIJ m<)t bu6i noi chuyen cua toi, da nude mat Jung trong "Toi phai lam gi bay gio? Hay tu van giup toi !". Nguoi me ay da yeu thuong nang niu cham chut cho c?u be het m�c. Tu nh6 ch� da cha con tham gia cac lop hoc phat trien tri tu¢ voi mong m6i lon len con se tro thanh nguoi uu tu. Be ngoai c�u be c6 ve la dua ngoan hien, biet nghe loi cha m�, hoc gi6i, duoc thay yeu, b<;ln men, xua nay khong c6 van de gi d�c bi¢t. M� c;,lu be cling la nguoi tinh tinh vui ve, ho<;lt bat va quang giao, c6 tinh than cau tien va y chi cao. "C?u be luon lam theo y minh hay luon c6 gang lam theo y m�?". Neu c;,lu be cam thay "vui ve" thi chac chan se khong bao gio nghI den cai chet. Toi da t\l nhti nhu the. Sau khi nghe tam sl,l rat chan thanh ctia nguoi m�, toi da hieu ra rang ban than nguoi m� ay da khong biet each kiem soat tinh than cau tien cua chinh minh . Khi con la m(>t dua tre, co ay cling la nguoi rat biet nghe loi cha m�, hoc hanh cham chi, luc nao cung c6 gang de vuon len phia truoc. Khi sinh con, co ay cO.ng muon huong con minh nhu vc;ly, qua n6ng v(>i muon nuoi d(;ly de con tro thanh nguoi xuat sac. Va c�u con trai cung da Ion len theo dung nhung gi ma co ay ky vong. "Toi nghi tat ca nhung gi toi lam deu la vi con". Suy nghi "tat ca la vi con" khong phai la suy nghi gia d6i. Neu con cam nh�n duQc suy nghi ay gi6ng nhu la "tinh yeu thuong" thi c6 le c�u be se khong bao gio n6i "con mu6n chet''. Ban than c�u be ay, dau cho khong tro thanh nguoi xuat sac dung nhu nhung gi m� c�u mong muon, thi van c6 the tro thanh nguoi xuat sac voi chinh minh. The nhung, vi muon con lon len theo dung y minh, nguoi m� da can thi�p qua nhieu ma vo tinh bien con thanh "dua con ngoan theo ly tuong cua cha m�" chu khong phai de "tre duqc tro thanh chinh minh". S6ng ma cu phai lam theo dung Sl,l kY v9ng cua nguoi khac qua la m�t moi va bat h:;tnh. Chinh vi the t6i rat hieu tam tr;;ing chan nan va khong muon song ell.a c�u be ay. Tre lon len trong S\l ky v9ng qua nhieu ell.a cha m� se khong h9c duQc each yeu thuong ban than. Tuy nhien, dieu dang mung la nguai m� ay da kip thoi nhi;ln ra y nghia trong cau n6i chan nan cua con trai. Mot . each vo thuc cau . be mu6n ID� thau hieu Sl,I chan nan ay Va gui gam den m� thong di�p "M� a, s6ng theo dung nhung gi m� ky v9ng th\lc S\l rat m�t m6i. Con mong m� hai long ve nhung gi ban than con c6 chu khong phai v� nhung thu m� ky v<;>ng vao con?". V�y day, neu nguoi m� ay biet noi long suy nghi, chap nh?n nhung diem du tot du xau cu.a con, thi c?u be co the vui song. Dong thoi khi cha m� song vui Ve, con cling Se hoc dUQC ri\ng d6 chinh la cu(>c song. 15. Tre se khong biet yeu thuong mi nh va dong loc;ii neu khong duqc cha m� yeu thuong Cau chuyen ve nguoi m� 6 phan truoc chinh la vi d\l ve viec cha m� can thiep qua muc de bat tre lon len theo y minh. The nhung hau het cac bi).c cha m� l:;ii khong nh�n ra dieu d6 se b6 bu(>c con, khien con "khong dUQC song VOi nhung thu thu(>c ve chinh minh", khien con khong t\l tin vao minh, luon cho rang chi khi lam dung theo nhung gi cha m� muon moi la con r1goan. Voi tam tr:;lng nhu v?y thi dau cha m� c6 c6 gang mang den cho con bao dieu t6t cling khong lam con cam thay minh duoc yeu thuong. Nguoc 1"1i, khi tre th1,1c s1,1 can giup do ma cha m� bo mC;ic thi se the nao? Tre khong nh:'.;ln duQc S"Q che cho day du, khong co cam giac gan gui voi cha m� thi se ra sao? Hanh d<,)ng nguQc dai tre thuong khien chung ta lien tuang den hanh vi danh d�p va b<;to ll,lc. Nhung "neglect" - kh6ng CO Sl,1 cham SOC can thiet, khong quan tam den tre, de tre d6i, de tre Ion len nhu cay co d<;ti trong m<,)t thoi gian dai, cung duQc liet vao hang tre bi nguoc dai. Doi vai tre, viec thieu Sl,1 giup do cua cha m� khi tre thl)c St) can cfing giong vai vi�c b} can thiep qua nhieu, ca hai deu gay anh huong xau den tre. Trong do, co nhieu truong hop nham giua "ho tro" (SUPPORT) va "bo m(:lc". "Ho trQ" la cha me coi tre nhu mot "nguoi duqc vi�c"' chi 6 ben doi theo, khi nao tre thl,lc Sl,l can giup da thi se giup m<)t tay. Con "bo m�c" Ia vUt: bo trach nhi�m lam cha me, khong quan tam day du den tre. Tre rat tinh y de nh?n ra viec cha me c6 th\lc sv quan tam den minh hay chi giao tiep voi minh cho co nghia V\l ma thoi . Doi voi tre, cha me chinh la Sl,l ton t<,li tuyet d6i, neu tre khong nh�n dUQC S\l quan tam tu nguoi tre yeu thuong nhat thi tre se hieu rang ban than minh khong he c6 gia tri gi de ducJc yeu thuong. Hon no:a, tre cung se khong yeu thuong chinh minh. Khi tre khong yeu chinh ban than minh thi sao co the biet yeu nguoi khac. Dieu do cung dong nghia voi vi�c tre kh6ng the d6i xu nhe nhang voi chinh minh va nguoi khac. Nhung, a lua tu6i tam Ii con non not chua on djnh ay, tre lu6n muon tam hon dUQC binh an, luon tim kiem tinh yeu thuong. Vi nghi rang minh khong dang de duoc yeu thuong, nen tre se khong nung nju ma gay phien nhieu ho�c nghtch ngQm de thu · hut sl;( chu y cua cha m�, d6 la tam li cua tre. Viec khien m9i nguoi cong kich "cha m� gi ma the" hay "sao l:;ii de con nhu v�y" la dieu rat don gian. Nhung, biet dau ban than cha m� do khong dang bi len an nhu the thi sao? V�y lam the nao de tinh tr;;ing do khong con xay ra nua? Cach duy nhat la chinh chung ta, nhung nguai lam cha lam me, ngay bay gio can co gang hon, moi c6 the dem den nhung thay d6i to Ion trong CUQC dO'i tre, giup tre thang hoa va toa sang hon. CHA Ml;: NHAT DAY CON Tl/ LAP 16. D9y tre yeu thuong nhu the nao? Vai tre so sinh, yeu thuong gan lien voi nhung nhu cau sinh Ii nhU d6i dUQC an, bim ban duqc thay moi. Tre the hi�n tat ca nhung nhu cau do qua tieng kh6c. Qua tieng kh6c tre hieu rang se c6 nguoi hoi dap l<;ti va th6ng qua S\l hoi dap ay tre se CO cam giac an toan. Day chinh la buoc dau tien nuoi duong long yeu thuong 6 tre. Chi can om ap, thorn, n1,1ng, chi can nhin vao mat con va nh� nhang tro chuy¢n, chi can danh thoi gian choi cling con, chi can n6i voi con th�t nhieu, rang "cha m� yeu con, con yeu cua m�" thi vi�c d<;ty con yeu thuong dau co gi la qua kh6. C6 the tre so sinh chua hieu nhung gi cha m� n6i, nhung vai chung chi can nhu the la du de truyen tai yeu thuang roi. .Khi cha m� nhin vao mat con de tro chuyen, trong long cha m� cung se ng?p tran cam xuc "yeu con", "con th?t de thuong", "con la duy nhat tren doi voi cha m�". Co nhung b?c cha m� cho rang nhung loi n6i do rat dung vdi tam trc;tng cua minh. Nhung cfing c6 nguoi cho rc1ng "thIJc te thi toi chcing thay con de thuong chut nao, boi vi¢c nuoi con vat va den muc t6i chang cam nh�n thay gi". Neu v�y thi th�t dang tiec, chi vi vat va ma khong cam nh�n duQc con rat d� thuong thi dung la m(>t thi�t thoi Ion cua nhung nguoi lam cha lam me. Nhin l<,li qua trinh nuoi dc;ty con voi cam xuc "con th�t dang yeu" cung khien trai tim ta ng�p tran h;;tnh phuc. Chinh con da dem l;;ti cam giac h;;tnh phuc do cho chung ta. Neu cha m� nao khong cam nh�n duqc dieu do thi qua la ton that Ion lao. Nhung b�c cha me nhu the cung dung lay do lam lo lang. Hay thuong xuyen nhin vao mat con yeu va n6i "con de thuong qua", "me yeu con lam" thi dan dan suy nghi cua b:;in se thay d6i. Co nguoi me da h6i toi la "n6i nhu the den khi nao ?". Hay n6i den khi nao trai tim b:;in thl;(C S\1 cam nh�n dUQC con bC;ln th:;lt dang yeu. Doi voi nhung nguai b:;ln r<)n, khong co thai gian om ap, cham barn con thi lam the nao? Tu kinh nghiem cua ban than, t6i thay rang viec tiep xuc voi con khong do bang d<) dai cua thai gian, ma do bang d(> day va chat luQng cua moi Ian tiep xuc. Chinh vi the toi da dau tu rat nhieu cong sue va tam huyet cho con. 65 Mot trong nhung viec do la keo dai thoi gian cho con bu. Khi con du9c 1 tuoi ruoi, toi van cho con bu khi con gai muon. Toi om con ngu hang dem. Truoc khi ngu t6i doc sach cho con nghe, n6i chuy�n cling con, cho den khi con chim vao giac ngti. Toi da gan b6 v6i con gai bang rat nhieu each. Ngoai ra, toi cung luon lang nghe de thau hieu nhung dieu con muon noi. De lam nhung viec ay khong nhat thiet bc;Ln phai danh thoi gian dai cho con. Chi can nhung luc hen b�n, con luon vui ve va hc,lnh phuc, thi viec b(,ln vila di lam vila nuoi con v6i day du S\f om ap yeu thuong la dieu hoan toan co the. 1 7. Khong dung tu ra l�nh va cam doan , . vor con "Ngon ngu" cling la mc)t yeu t6 vo cung quan trong de dc;Ly tre yeu thuong. Khi tre con la em be sa sinh , tre chi can bao b9c, au yem cung nl)ng, nhung khi tre bat dau biet di, phc;Lm vi tre tiep xuc se r<)ng hon, va de bao v� tre khoi nhung m6i nguy hiem xung quanh, cha me bat dau chi ph6i tre bAng nhung tu cam doan. Khi tre hieu nhung 66 tu ma nguoi Ion n6i, thi cha m� l�i cang gia tang nhung tu ra l�nh de bat con lam theo y minh. Khi con cang lon, cang muon lam theo y minh thi cha ' m� cang noi nhieu tu cam doan. O thoi ki tam hon tre phat trien m�nh me nhat, man cam nhat thi tai tre l�i dUQC nghe nhieu nhat la nhung tu cam doan va ra l�nh. Dieu d�c bi¢t t� h�i la khi tre khong nghe loi thi cha m� se noi n6ng, quat mang tre, ma khong biet nhung ta ngu VO tinh ay se lam nen tang cho h1dng lai cua tre. Tam hon tre tho nhu trang giay trang, the nhung cha m� l�i viet len do toan la cam doan va ra lenh. Nao la "khong duqc", "bo ngay xu6ng", "nhanh len chu'', "dung la b6 tay voi n6", "ngo ngan'', hay "do an h(;li" ... nhung tu ay da in sau vao dau tre, khien "nh�n thuc ve ban than" 0 tre bi phu dinh. Con nguoi ai cling mang nh�n thuc rang minh la m<)t nguoi nhu the nao do. S\l t\l nhan thuc nay duQc hinh thanh qua qua trinh dai tich luy nhung kinh nghi¢m, nhung c6 sue anh huong to lon nhat la nhung tu ngu duqc viet boi cha me su dl,lng trong giai do�n au tho. Nhung tre duoc cha me sir dl,lng nhieu tu mang tinh khang d1nh Va tich Cl,IC thi Se CO nh�n thtrc v� ban than minh mot each tich C\lC. Va khi da nhf)n thuc ticb Cl,IC Ve ban than, tre Se de dang yeu Va "khang dfnh ban than" minh. Ngu9c l�i, nhung tre bi cha m� dung nhieu tu mang tinh phu dinh, tre se ghet ban than , cho rang minh la ke yeu kem. V�y cha m� muon khong SU dµng nhung tu cam doan, thi trUOC tien phai t<,lO ra mc)t moi tru'.ong ma khi tre o trong d6 cha me khong can n6i ra nhung tU cam doan. D�y tre cai nao nguy hiem khong duoc chc;lm vao, va khong nen de chung gan tre. Voi nhung v�t nguy hiem nhu dao keo, hay dc;ty tre each SU d\].ng, ung voi tung do tu6i khi tre truong thanh. De cha m� h;;tn che su d1,1ng nhung tu ra l�nh thi vi�c quan tr9ng nhat la luy�n cho tre hinh thanh thoi quen tl,1 giac. Toi se n6i ro hon ve dieu nay o chuong 3. U6n nAn hay dc;ly do tre khong phai la cha m� n6i sa sa su6t ngay nhung dieu ma tre chua lam duoc. Boi n6i nhieu chi cang khien tre ton thuong khi "nhan thuc ve ban than" ma thoi. Hay thay anh mat do xet vao nhung diem yeu, nhung diem tre 68 chua lam duqc, bang anh mat chi t<).p trung vao nhung diem m�nh cua tre. Hay n6i ve nhung dieu tre da lam dUQC chu dung mai ca than Ve nhung dieu tre lam khong tot. Neu cha m� lam duqc v<).y tre se cam nhc)n minh luon duqc yeu thuong. 18. "Chieu chu¢ng" khac voi "nuong chieu" Nhieu nguoi lo lang rang "Chang phai neu cu yeu tre vo dieu ki¢n thi se la nuong chieu tre hay sao?". V�y "chieu chu<')ng" tre khac gi voi "nuong chieu" tre? Thai ki so sinh, tre duqc song trong vong tay om ap cu.a cha m�, khi tre ch�p chung biet di, tre c6 the w lam nhieu, va theo thoi gian s6 vi�c ngay cang nhieu hon. Ban dau tre choi mot minh, tiep den la choi cung b(;ln, roi di mau giao. Du c6 tl,l lam duqc nhieu vi¢c thi tre van lu6n muon duqc a trong vong tay cua cha m�, boi khi o hen cha m�, tre se cam nh�n duqc sl,l an toan tuy�t d6i . Khi buoc vao tieu hoc thi tre se gt:).p nhieu van de rac r6i hon: b} b�n be che gieu, b} thay co la mang, khong thich sinh hof;lt t�p the ... Khi d6, tre se nung -. -- . - - ntu "m� oi, horn nay con ... ", de nh�n duqc SlJ'. bao boc yeu thuong, de duqc xoa dju di nhO:ng noi dau hay S\I SQ hai. Dong thoi, day cung la buoc chuan bj de tre t\I l�p. Khi cha me khong tiep nhe;ln st,r nung nju cua tre thi se the nao? "Me dang bc)n lam, de khi khac con nhe", "chi co m6i the thoi ma con cung ... ", hay "dung c6 nh6ng nheo nhu the nua", "con da Ion roi day, co con be bong gi no:a dau" , ... Tre cang lon, cha me cang khong tiep nh�n S\l nung niu tu tre. The nhung, cho den khi tre c6 the tl,l l�p ve m�t tam li, t\1 biet t;;io cam giac an toan cho minh, tl,1 biet an ui minh, thi Sl.,l trQ giup cua cha ID<;! la dieu VO cung can thiet. Luc be tre duqc cha me tiep nh(ln S\l nung niu mot each day du, thi tre se tl,1 I�p ve m�t tam li rat nhanh. Nguqc l?i, cho du tre da Ion hon, hinh thuc co the thay d6i nhung tre se tiep t\lc keo st,r chu y cua cha me. Viec cha m<;! tiep nh�n S\l niing n}u cua tre, khong phai Ia lam thoa man nhung doi hoi cua tre, ma la vi�c cha me ho trq tinh than can thiet cho tre. Con "nuong chieu" la hanh d(>ng de thoa man tam Ii ca nhan, cha me da cham soc con cai qua muc can thiet, nhung vi�c le ra con phai � lam thi l�i lam thay con het. Tre se thay rat vui vi me se lau cho canh minh danh do ra san, se nh�t quan ao minh coi ra, hay don moi thu minh bay ra. Khi Ion len trong m<)t moi truong duoc nuong chieu nhu vc)y, tre se khong biet each tv l�p hay tv chiu trach nhiem voi nhung viec minh lam. Cu<)c song cua ban than minh se c6 nguoi khac lo cho minh, d6 chinh la ng<) nhc)n sai lam cua tre. Nhung c6 ngay tre se nh?n ra tat ca nhung gi minh ng¢ nhc)n la phi tht.rc te. Khi d6 tre se bi ton thuong ghe gom. Tre se cam thay minh la ke v6 d\lng, khong the lo n6i cu(>c song cua minh. Vi the, vi�c cha me tiep nhc)n sv nung n}u cua tre khac hoan toan voi vi�c cha m� qua nuong chieu, lam thay tre tat ca moi vi�c. II. TRACH NHIEM 1 9. t>anh thuc con d�y buoi sang la trach nhi�m cua ai? "Buoi sang, gia dinh nao danh thuc con d�y?". Day la cau h6i bat bu(>c trong moi cu(>c tro chuy�n voi cac b<)c ph\l huynh. Va c6 den 80% cac b?c cha me tham gia da gio tay. Con gia dinh b(;l.n thi the nao? Con bc;in c6 t\l thuc dc).y vao bu6i sang hay khong? Neu con khong t1,l dc).y thi ai se danh thuc con d<)y? "V?y viec d?y dung gio de khong bi muon hoc la viec cua ai?". Vang, viec tre d?y som de khong di hoc mu<)n la trach nhiem cua chinh ban than tre. Nhung, cha me lc;ii tuoc do(;lt mat viec do cua tre. Chinh viec hang ngay cha me danh thtrc tre d�y da khien tre y l;;ii vao cha m�, va can tro qua trinh t\l li;lp cua tre. "Nhung neu khong goi chung d�y thi chung se mu(>n h9c". Vang, chinh li do nay da t�o ra tinh tr;;ing tre khong biet tu minh d�y som de di hoc dung gio. Van de khong phai la tre khong tu thuc d�y duoc, 72 ma boi c6 cha m� danh thuc nen tre khong phai tl,l thuc d�y. Dieu thu hai toi muon d<,iy tre o day chinh la "tinh than trach nhi�m". Nhieu nguoi thuong cho rang "trach nhi�m" la cai gi do mang tinh ep bu(>c, mang tr9ng trach n(lng ne, la cai chung ta hay do loi khi bat can, so suat, neu tU choi dUQC thi thc)t ,may man. Khi xay ra viec gi do khong thuc)n lQi, con nguoi thuong quy t(>i va khien trach nguoi thl,lc hien n6 la VO trach nhiem", chinh vi the cang Ion tre cang khong thich hai tu nay. The nhung, y nghia nguyen thuy cua hai tu "trach nhiem" lt;ii rat khac. "Trach nhiem" tieng Anh la RESPONSIBILITY, do hai tu RESPONSE - "phan ung", va ABILITY - "nang It.le" ghep thanh. Trach nhiem o day duoc hieu la "nang ll,lc phan (Ing", thu ma toi muon d;;ty cho tre: biet each phan (Ing tich Cl;(C VOi nhung viec ban than can phai lam trong cu(>c song hang ngay, nhu t\l thuc d{ly vao bu6i sang, tl,l sua so;;tn quan ao, sach VO ... Viec cua cha me khong phai la chi tht, ra lenh "con hay t\l lam nhung viec cua con di", ma la t;;to ra mot moi truong de tre thich t\l minh lam no. 73 De t(;lo ra moi truong nhu the thi ngay tu khi tre bat dau CO nhung bieu hi¢n muon t\l minh lam Cai nay cai kia, cha me dung ngan can tre. Khi du9c 1 tu6i ruoi tre bat dau muon tl,I minh lam moi thu. Khi duQc 3 tu6i, tre bat dau to ra "uong buong" hon nham muon n6i "de con tt;I lam". Luc nay, cha m� de cho tre dUQC tl) minh lam cang nhieu cang tot, thi co the nuoi duong mam non "tu l�p" ay Ion len khoe mq.nh. Nhung thl.;[c te l�i co khong it cha me lam nguoc lai. Khi tre n6i "Con muon lam co" thi cha me se . phan ung "Nho con ht dut tay thi sao? Con van chua lam duqc dau". Khi tre Ion hon muon lam nung doi "M� lam giup con", thi m� l�i mang "Con Ion roi hay tl,1 minh lam di". Vi�c lam nay khong he c6 tinh nhat quan. N6 the hi¢n vi¢c cha m� da khong phan dinh ro rang khung ung xu cua minh voi tre. Neu cha m� da quy dtnh ro vi�c ay thu()c ve tre thi hay de tre tl,I lam, nhung hay tiep nh�n sl,1 niing nju mang tinh tam Ii cua tre, lam ve;\y moi c6 the c6 each XU Ii moi van de voi tre m<)t each nhat quan ma khong he co sv Ian Ion. 74 20. Tre se hoc duqc kinh nghi�m tu bai hQc "nhan - qua" V�y t�i sao chung ta phai nuoi duong tinh than trach nhi¢m (nang }\}'C phan Ung) cua tre qua vi�c de tre tu thuc d�y vao moi sang? Bat cu S\1 vi¢c gi cling co nguyen nhan va ket qua. Vi d\l neu sang nao tre cling d�y luc 7 gio, chuan bi rnoi thu khoang 1 tieng, sau do 8 gio ra kh6i nha thi khong bao gio di hoc rnu¢n. Nhung, w nhien co horn tre bung tinh d�y da la 7 gio ruoi, thi chac chan horn do tre se di h<;>c rnu¢n. Ca lop dang ngoi nghiern chinh nghe giang, t\I dung rn¢t minh lo do bu6c vao truoc anh mc neu minh d(:ly som minh se khong di hoc mu(>n - co nghia la chi can minh thay d6i nguyen nhan thi ket qua cung thay d6i theo. 75 Tre nao dUQC trai nghi�m nhieu trong CUQC song thi se hinh thanh cho minh th6i quen biet tlJ suy nghi va t\,l tim huong giai quyet khi c6 tinh hu6ng xau xay ra. Dong thoi tre se c6 them no l1,1c de thay doi nguyen nhan dan den hanh dong do, nho v�y nang ll,lc phan t'.rng voi cac tinh hu6ng thl,lc te cua tre cung duQc nang cao. Trong truong hop duoc cha m� danh thuc va tre di hoc muon thi se the nao? Di hoc ve chac chan tre . . . se h�m hl,lc trach m6c "TC;li b6/me khong goi con d�y som nen moi the". Do do nguyen nhan dan den vi�c tre di hoc mu<)n khong phai la l6i cua tre. Khi ay, tre c6 bi b<;tn be che cuoi, bi thay co de y hay quo mang cfing khong phai 16i tf,li tre, ma la loi t�i cha m� da khong goi minh day dung gio. Tre mang suy nghi nhu v�y se cho rang chinh cha m� la nguoi da de xay ra chuy�n muon hoc, chinh cha me la nguoi co loi, nen tre cling khong he c6 y dinh thay doi hanh dong cua minh, thay d6i nguyen nhan dan den ket qua ay. Con cha m� khi bi tre trach "neu cha m� goi con d�y som hon thi con da khong muon hoc nhu the", se h�p tuc phan ung li;ii "Con n6i cai gi the. Tu mai con tt.r d?y ma di hoc", the nhung horn sau l�i danh thuc con d�y. Bai vi chinh cha m� l�i nghi rang vi¢c khong d� cho con b! mu(>n hQC la trach nhi¢m cua minh. Nhung neu cu lam nhu the thi du c6 Ion con cung mai chi la nguoi dl,la dam vao cha me ma thoi. "Nguoi ht h<.J.i" thuong la nguoi khong biet rang chinh minh c6 the thay doi duoc nhung trai nghi�m cua minh va thay vi no 11,lc de thay d6i nguyen nhan ho l;;ii di d6 loi hay chi trich mot ai d6. Dong thoi khi CO mot ai d6 lam doi tUQng de h9 do loi, "nguoi bi h<.J.i" se khong bao gio c6 y dtnh no h,tc de thay d6i ban than minh. 21. De tre khong tro thanh "nguoi bi h�i" Khi tat ca kh6 khan trong cu<)c song deu d6 t1;1i nguoi khac va coi minh nhu m<)t "nguoi ht h1;1i", nguoi ngoai nhin vao thi c6 ve nhung nguoi co l6i song nhu vf;iy se rat nhan nha. Nhung, ki th\IC 11;1i khong phai v�y. Th�t dang thuong cha nhung ai khong biet rang minh CO the thay doi CUQC doi minh, thay doi cam giac bi buc, l6i suy nghi tieu C\IC luon cho rAng minh la ke vo dl,lng, thay doi l6i nghi 77 tl,l am thj CUQC song la ap h,lC, la kh6 khan, be tac luon deo barn minh. Khi con nguoi luon suy nghi va s6ng tich ct;tc thi neu c6 lan1 gi do khong suon se, ho cling se vui ve, lay l�i tinh than rat nhanh "Lan toi minh se c6 gang'', hoc)c "Lan toi minh se thu each lam khac xem sao". Nguoc l�i, nhung ai co tinh y l�i thi khi g(lp that b�i vi con b�n tim nguoi de do loi nen hQ se khong biet nen lam gi va co the lam gi cho Ian ke tiep de tuang lai co the tot dep hon. Ho cung luon nghi rang minh khong CO nang 11)'.C de thay doi CUQC doi minh, va cling boi luoi suy nghi, luoi hanh dong nen ho mat tl)'. tin vao ban than minh. Nhung nguoi truong thanh ma thieu t\I tin thi tu be da luon d6 16i vong quanh la t�i b6, t�i m�, t:;i.i ai do ... Nhung cha me khong the song voi tre ca doi. Khi tre tro thanh nhung c6/c�u thieu nien roi thanh nien, cung phai dan roi xa ban tay cham soc cua cha me. V�y phai lam the nao voi nhung tre khong tt,1 tin vao ban than? Co le nguoi Ion chung ta ai cung tung do loi t�i nguoi nay, nguoi kia. Vi d1,1 "Cu('>c song kho khan thieu th6n la t�i chong khong biet lam vi¢c kiem tien", hay "Cong vi�c khong thu�n lQi la do cu bi sep chen ep, khong chiu thong cam cho nhan vien", hay "Cu(>c song hang ngay luc nao cling buc boi, m�t moi la do con cai". The day, luc nao va o dau cling ve;ly, khi ma moi chuyen khong thu�n lQi con nguoi se luon d6 16i cho nguoi khac va coi minh la "nguoi bi h;;ii". T<;ii sao l<;ii the? Boi, nhung h'.lc nhu v�y, viec do 16i cho nguoi khac se de hon viec giai quyet van de, nen xu huong chon theo each de lam hon luon duoc con nguoi yeu thich. Nhung luc nhu v�y con nguoi da khong su dl,lng nang h.;rc phan ung ctia ban than de giai quyet van de. Tuy nang lt;rc phan ung ay ai cling co, nhung do khong thuong xuyen dung den nen cling khong biet minh co. Neu tre nao tu nh6 da duqc trao cho quyen W minh giai quyet moi cong viec lien quan den ban than, thi Ion len se boi dap duqc nang lt;rc tt;r xu Ii cac van de. Du khong dUQC cha me bao boc nhung bu l(,li tre da gioi hon trong viec d6i dau voi nhung kho khan va thu thach. Lc)p di lc)p lt;ti viec do tre se hc;>c dUQC each lam the nao de khong xay ra nhung dieu toi te va kho xu Ii nua. Vi the duoi S\I quan sat, ho trQ cua cha m�, vi¢c cho tre duc;;c trai nghi�m nhung dieu nhu the ngay tu khi tre con nho la dieu VO cung quan trong. Vi trong vong tay che cha ell.a cha m�, tre se luon duQc an toan, du c6 bi thuong cling nhanh ch6ng duQc xoa diu. Den luc roi xa vong tay an toan ell.a cha rn�, tre se khong con lo lang so hai khi m¢t minh phai hoc chung nua. Vi�c cha m� can lam la ho tr9 de tre trai nghi�rn t\I rut ra bai hoc qua nhung tinh hu6ng kh6 khan trong CUQC song. Khi ay tre Se trO nen mt;lnh me hon rat nhieu. Con neu cha m� dua tay ra giup con vi SQ con g�p kh6 khan hay that b�i thi chinh la cha m� da lam mat di tuong lai c6 the toa sang ell.a con. Vi the de con khong tro thanh "nguoi bi h�i" thi nhat djnh cha m� phai c6 dung khi "buong tay" . 22. "Thieu tinh than trach nhi�m,, - tre se "chet chim" vi kh6ng the thich ung Trong qua trinh cha m� de tre trai nghi¢m, hay de tre duoc tl,1 chiu trach nhi¢m voi ket qua minh lam. Vi dµ neu tre di;ly mu(>n, tre se di hc;>c mu(>n, ket qua cua vi¢c do la bi thay co trach ph�t, bi b;,in be che cuai, tre se tl,1 cam thay kh6 chtu va suy nghi xem de tim each thay d6i dieu d6. De tre tl,1 chju trach nhi�m voi nhung vi�c tre lam cO.ng la each de tre hoc ve bai hoc nhan qua. Khi du9c trai nghic;'!m nhu the, tre se nh?n ra rang minh c6 the thay d6i ket qua cua sl,1 vi¢c, qua d6 tinh kien tri nhan n�i, kha nang xu Ii tinh hu6ng, nang h,rc giai quyet van de se duqc boi dap. Dong thoi tre cung se dung cam va truong thanh hon. Nguqc l�i, tre khong duqc trai nghi¢m cung khong the hoc duQc each phai ch}u trach nhiem voi vi¢c minh lam, nen tre se thieu nang 11,lc phan ung voi cac tinh huong va se kho thich ung voi sl,1 bien d6i cua moi truong xung quanh. De moi nguoi de hieu hon toi se so do hoa nhung dieu toi trinh bay nhu sau: • Tre chi bi et d6 i.-···· · ... ·· . . . . . Cha i.······ · · ....... .. .. . . .. . . .. . 16i. ffili! .... . . . . . . . . . ... . . . . . . .. chiu Tre • • D� n6i cau, trach thieu nhan Dli\i. h,L ttm , nhiem Tre hanh dc)ng • Khong biet each giai quyet vAn de. • Khong biet each thich ling. • Khong co y chi vuon Jen va tinh than cau tien. thay each · .__�--I thay d6i Hi�u i.... -�--1 luat nh<'ln qua Tre h,L chiu trach nhitm .. H�u qua rile r6i • Bitt each xa Ii, gidi quytt va thich ilng vtJi S\l thay d6i ctia moi trrJ.(ln.g xung quanh. • Bitt nhdn lq.i. • CO diing khi d6i diert tT1LC titp v(li van d�. • CO y chi mu6n VUC1n l�n va tien � hcJn. KI nang s6ng ... 23. M� d�y con yeu thuong, cha d�y con trach n hi�m D;,iy con biet each yeu thuong la thien chuc cua me. Nhung khong phai vi the ma n6 hoan toan la cong viec cua nguoi me. B6i trong moi nguoi cha cung ton t<;ii m(>t phan thien chuc ay. Chi c6 dieu, o thoi ki nhu nhi, viec cham con hau het do me dam nhiem. V6i nhung nguoi phQ nu vila di lam vila nuoi con thi S\l ho trQ tich C\lc cua nguoi chong la dieu rat can thiet nhu cham con va phQ viec nha cung vo, luon dong vien tinh than de vQ an tam cham soc con. De bao boc, yeu thuong con thi dieu quan trong nhat la tinh than va tam trc;tng cua nguoi me phai luon 6n d}nh va thoai mai. Muon nhu v�y, vai tro cua nguoi chong trong thoi ki nguoi vQ mang thai va cho con bu la luon de nguoi vQ cam thay hc;tnh phuc, chAng phai con quan trong hon la lam dieu gi do tr\lc tiep voi dua tre hay sao? "Tinh yeu d}u dang" chay trong tim moi nguoi me da giup ho yeu con vo bo hen, yeu con hon chinh ban than minh va luon coi con nhu m¢t phan co the - minh. Chinh S\l bao hoc thuong yeu d6 cua nguoi m� se la nen tang giup tre hinh thanh cai toi, va muon khang d}nh ban than minh v6i the gioi. Tuy nhien, neu me cu bao hoc mai tre se khong biet song c6 trach nhiem. Bai me cung con qua nen thuong khong phan biet ro rang dau la viec cua me dau la vi�c cua con, ma m� se lam thay con moi vi�c ke ca nhung vi�c le ra con phai tv lam. Tinh thuong ay cling lam m� kh6ng du lanh d(;lm nhin con trai qua vat va hay rac r6i. Vi�c dC;ly tre nang llJc xu Ii van de (trach nhi�m) se do b6 dam nhi�m vi b6 luon "nghiem khac". Con cai kh6ng the song mai voi cha me, boi chung se co cu(>c s6ng rieng cua chung, vi the cha me hay de tre t\1 lam nhung viec ma ban than chung can phai lam. S\1 nghiem khac cua nguoi cha se giup ho khong bao gio bao hoc con qua mile can thiet. S\1 nghiem khac se giup nguoi cha hieu rang tre can phai duqc t\1 minh trai nghi�m, t\1 minh rut ra bai hoc cho chinh minh sau m6i Ian vap nga., t\1 minh hieu rang minh phai t\1 chiu trach nhiem voi viec minh lam. S\l nghiem khac giup nguoi cha dung tu xa quan sat tre nem trai cam giac kh6 chiu, that b:;ti, tl,t truong thanh m�nh me sau m6i Ian vap nga roi dung cam dung len. Nguoi me nao biet can bc\ng giua "diu dang" va "nghiem khcic" thi se biet xu li tinh hu6ng kheo leo trong qua trinh d�y con. Tuy nhien, voi nhung nguoi me "diu dang" qua mile thanh yeu du6i khong con du cuong quyet thi sl,1 "nghiem khac" cua nguoi cha Ia dieu rat can thiet de can bang tam thai cho hai me con. Nhi�m V1,l cua nguoi cha la ngan nguoi m� lam thay con moi thu, t?o ra m(>t moi truong de tre co the tv giai quyet moi viec bang chinh nang lt,rc cua minh . Ngay ca voi nhung nguoi cha du cong vi�c bc;in r¢n khong co thoi gian quan tam nhieu den gia dinh thi vi�c de y roi kip thoi dua ra nhung can thiep nghiem khac voi v9 con cung la dieu vo cung quan trong. Voi nhung nguoi m� qua dju dang thi vai tro nghiem khac cua nguoi cha cang can du9c phat huy hon nua. Hai vq chong nha n9 da quyet djnh khong goi con d�y vao bu6i sang nua, nhung ngay bu6i dau tien nguoi khong du kien nhan lc;i.i chinh la ong b6. Ba m� qua quyet "Kieu gi n6 cling tu d�y, b6 no khong phai lo", the nhung nguoi b6 qua sot sang nen cu nhap nh6m truoc cua phong con khien nguoi m� phi cuoi. Chinh vi the qua trinh nuoi d;;iy con can den sl,l hqp tac tu ca cha Ian m�. Sl,l hien dju, yeu thuong bao hoc cua me, m(>t chut ly tri khach quan, nghiem khac cua cha se giup con biet ban than can phai hoc gi cho tuong lai. 85